L
b !Λ
<~2y{' - 4>ί ,C /> v~
I)oe . "M,
p^iW2_
IC
v*-»
^ ■
1
_
R DARGENTRË
COMMENTARII
IN CONS VET VD INES
nvrvATvc driiainNIAE·
nALII'QVE TRACT ATVS VAR1L
■ T - y £x Mefüiioci L)b. .}.
WMt ™ ^ v<W, λ^Η^3' ά b»4 gw? 3« ~r **>*
WfJdr0iat w4 ‘* '««aaUS! l«in& 4«« fÿ» Φ · *«". «w «* Λλ’
ύ".*ϊι uMwiJ&fiov At fy&y&u&t-ià -lewuSiîeSiÆej.
Ad nonnam le^tim de fîn^ulis indicandum expropria vîruice adhibita > pet %
quam neque muneribus, neque odio, neque amore leges index tranfgrediatur.
PUta itk z , ikle^iL
B. DARGENTRE'
B.EDONEN SIS
PROVINCIÆ
PRÆSIDI S,
C O MME N TARI I,
IM PA TR IA S BRITONVM
leaes,Jeu Confuetuiines generales
αηύψύβίπιι Ducatus Britannia.
IN LVCEM EDITI CVRA ET
I iludio V. C. Caroli D’argentre'
B.F. &rin Senatu armorico
Praefidis. &c.
i EDITIO ALTERA , EMENDA TI OR
I &auffior ex Aullons ζίντυγξ^φψ.
^Nicolai
' 'via Licobea i fnb ;jj|
J//IP S. CiaiidijMi
ijL/t heminis fi -- J//a
Qum jmuilemoIXems, m.dcxdo\
\
AMPLISSIMO BRITANNIAE
SENATVI CAROLVS AR.GENTRÆVS,
V. S. L. M.
Quo tempore iudiciarium tribunal
priminn confcendit ό pater
Imeus ( Senatores clarifsimi) quan¬
tum lucis foro, quantum adiumenti
patronis attulerit, & temporis diutur¬
nitas, & togatorum de eo iudicia, &
inimicorum ipforum confefsio fatis teflatur. Si qui¬
dem tametfi per quadraginta continuos annos afsi-
duus fuerit in iure dicendo, forenfis tamen laboris af-
fiduitas impetrare ab eo non potuit, vt non aliquado
diuerteret in publica commoda, & de tollendislitium
feminibus quàm de captadis iudiciorum fportulis fæ-
pius cogitaret, famæ magis quàm pecuniæ ftudiofus,
quod e vKAelct cum ηλίανθο, nullam elfe focietatem, eo¬
dem tedo capi vtramque non poife intelligeret. Ita¬
que dum tot annos rem iudiciariam faditat, interca¬
laribus tamen feriatum diebus &fuccefsiuisfaftorum
horis effecit, vt non minus mortuus quàm viuus clien¬
tibus & caufaru adoribus prodeifet, non minus præ-
fens quàm abfens popularibus fuis fit ornameto.Nam
& Britonum hominum nolfroru hiftoriam accuratu
â iij
confcripfit, non tam præmij poilicitacione quàm pa-
triæ charitate illedtus, Ôc luculentis co mm en canis mu¬
nicipales Armoricorum & Prouinciæ tonus cofuetu-
dineseft coplexus. Huicopen vixdum nafceti quan¬
topere acclamant vniucrfa togatorum natio ,applau-
ferint omnes candidi lectores, vos ipfi (Senatores cla-
rifsimi) fatis meminiftis: ôcplerifque Senatufcon ful¬
tis, quod ordinis veitri fuerit de hoc Papiniano noftro
iudicmm docuiftis. Quinetiam pofleritas ipfa, qux
nullo liuore infufeata certius incorrupti tifque de ab-
fentibus iudicat, eo audtorem elogio , co opus cultu
adhuc pro (equitur, vt ego ex omni quod rmbi à tam
pio charoque patre relictum eft patrimonio , nullam
hæredkatis partem lubentius cernam hoc paterni in-
genij fœtu , quem velut germanum fratrem exofeu-
lor & veneror. Hos tamen tanti fudoris & tot anno¬
rum commetarios, noua multarum rerum accefsione
locupletare ftatuerac au&or, ni fi funefta belli ciuilis
facies id meditantem interpellailet: fub cuius initium
ne commune Galîiæ incedium & ciuium internecio¬
nem afpiceret, optabilem fibi duxit mortem , vt ca¬
denti potius præmorereturpatriæ, quàm iacenti viue-
ret luperites. Itaque morte interceptus, nec ea edidit
qux iam in ordinem digeilerat, nec (quod morte fc
iam effugi ile putabat) ab hoftili fæuitia prorfus fuit
immunis ac liber. Nam ingeni/ fui reliquias (quas ve¬
lut pofthumam prolem tutore vacuam reliquerat)
oppugnari a plagiariis fenfit, Scaiimiolo quodam ero¬
di , qui eiuf dem argumeti librum edere populari lin-
gua
gua, indéque dodrinæ famam accerfere fibi voluit,
cùm intérim nil aliud quàmfurtafua proderet, &Ar-
gentræi figna commutaret. Quod vero omnium eft
grauifsimum, regnante gladiorum impunitate (quam
temporum licetiatum cdcedebat) parum abfuit,quin
tanti ciuis bibliotheca de communi patria tantopere
meriti, à certis hominibus diriperetur, no tam fcripto-
rum raritate (quos ille vndequaque colledos rarifsi-
mos habebat) quam voluminum pretio llledis : quod
fex aureorum millibus æitimari praedam illam inau¬
dierant. Et certè nifi hominum ametiam veftra (Sena¬
tores fandtifsimi) auctoritas inhibuiffet,qui Argentræi tfZ’J
larario fanditatem tribuiftis, & interdicto cauiitis , ne 'i/0'
tanti hominis iuppellex literaria diitraheretur,non exs¬
taret apud me hodie naufragi) tabula , quam ego ad re-
nouandam pati is cariisimi memoriam ordini veltro
facrofando offerrem. Quare quoniam per vosfalutis
iùæ audoresiftud Palladium incendio ereptum , ftat
adhuc intadum & incolume , per eofdem vos quæfo
deterfa fuligine in lucem prodeat, & famam in populo,
quam meretur, obtineat: erit enim idem & veltræ de-
fenfionis ac patrocini), & paternæ lucubrationis ac in-
genij monumentum Ευτυχάη Patres clarifsimi.
NICOLAVS BVONIVS OPTIMO
CVIQVE ET CANDIDISSIMO LECTORI
SALVTEM DICIT.
ac ni vir ille nominis, te raras quondam induRrirc , B e rt,
A R c e N T R æ y s, cuius nos tibi Commentari AjLeftor.demio
exhibemus eorum pleraque viuus in lucem edi d erae ; ad Titulos ni-
mirùm De I v r i s d i c tio n i a v s. De i vri u vs piuhc i-
r i s. De Pitücv r atorib vs. De Afproprimentis, vt vo¬
cans ac D e DO' nationi r.vs: T radam m infuper galbeum dederat qui ob-
feruariones perquam vriles fuper Divisione bonorum commet. Sed enim
pauca adeo luere Exemplaria, vt opus illud ad plurcs N o bi ! i 11 i mæ prou i π ci v lu¬
di cesj Aduocatos, ac tritura." Fori fhidiofos vix peruencrit, nedum lingulis inno*
tuerie. lam vero decimo octauo ab Auclons obitu anno, hac fecunda Editione
non ibiùm eadem ab ipfo diligenter emendata te expolita tibi reponimus fed
eciarn prredam ihaadxix. reliquos Titulos, diu mulcdmqueddldemtos, bonis,
vt fpes eil·, au ibus adierimus; quibus etiam Tractatum de Lavdimiis, te
qu.vJamREs po ns A.cumÆTi o toci a innouamCoiifuctudmemiubiun-
ximus. Qua? certe omnia, viris clariiudirij te lingularis peritia*, non immerito ex
verate natiua legum te aequitatis difciplina prodire v ha i imr, habita ici licet ratio¬
ne M agi itratus vnici atque eximij,qucm ille cor annos ita çdîi^v t nulla non luris
te Praxis partem attigiffc videatur. Neque enim labori intérim volens pepercit,
aut Îubieduis horis vnquam dccfleluftinuk. Cumque otium penitus ignobile re-
ipuerer, nouam fi bi quotidie exerciti j fpeciem vel meditatus dt, vel fanciniunxir*
Quare id tandem confecutuseil,vc bono Rei p, natus te patriae aman tiffi mus olim
vbiuisj atque etiam nunc apud nos audiat. Hic nempe tua mon i menta & vigilias
propria vtilitati vel potius lucro autepofuit , neque prius habuit qtiidqua populi
commodis, aut placido randem te litibus vacuo fiatu. Non igitur mirum eit, fi
C a r o l vs IX* proflanti Rex ingenio, meritis ipiius ac virtuti in cantum Duc-
riCjVECumiufpcm erigeret iplendidir illius dignitatis cuifupplices in Regia libeU
Ii committuntur: Quoque maior fides huic promifTo fieret, ipfi interea de qu in¬
geniatum librarum annua falario proÎpexk* Ac vero v c fu n c litterati ad made¬
am procliues^te Eu i, prope dixerim, nefcij?poftcrius hoc p rio ri beneficio, quam¬
libet pararo vel initanti prretu Iit, nec ad honorem, tunc temporis minime expofi-
tum^ imo iatis illuÎtrem , te qui ne tunc quidem numero vilefccre poterat, oblata
fiepiusoccafione, ic allici pafiuseii. Veritus, opinor, n e partæ fuæ confinia minus
colere^ né ve fibi detrimento efie: loci natalis, aut muneris fuhiatb alioquin clari,
ddercio. Vix eflprofedfeo, vt ahacauia fuerit quam incredibilis erga Litteras affe-
ctus, & mira quaedam in fuosciucste necefiarios propmiio. neque vero Biblio-
thecam adeo belle in ftruéteun quouis talento te gaza muramffct, aura Mufis ni*
mium quantum biandientibusad aula: faltigia temere cuolafict. Quin eri am vbi
primum
âsaie
»
primum H E N R i c v s III. Sceprro potitus efl illuilriilimi Principis Ludouici
Borbonij Ducis Montifpenferij., tune Britaniæ proregis, commendatione diplo¬
ma regium,ceu rem magnam & ipeciofam.,obtinuir,quofuihonorarij frudus,Ii-
cec mediocres,in futurum quoque perciperet , nihilque vltcriiis expetere vifus cil.
Tum denique indoluerunt boni, neque ipfius propofitum, alias honeftum & ve¬
teris exempli, hac in parte facile admiferunt ; vt qui fuas copias & vota publica in
anguftum plus fatis cogeret, fibique metam fpaciis vt multum iniquis præfigeret.
Sed hæc leuia,præut ea funt quæ paulo poil, magna certe animi coflantia, vel con-
tempfit vel fane præterireaufus eil.Qmppe vir Ampliilimus Andræas Guillartius
infulæ dominuSjRegis apud fummum Pontificem hxlegatus ipfi per litteras, quæ
quidenxextantjfigniiicauerat: fe eius effe animi , vt fuam primi in Britannia Præ-
fidis dignitatem mox in finum ipfius, optima lege & conditione, deponeret: quo
fado fe à tota illa regione gratiam haud vulgarem initurum effe non dubitaret,
quando virum talem fibi fucceiforem eligeret, qui ingenij gloria & rerum expe¬
rientia tantum Tribunal ornaturus atque etiam impleturus effer. Atqui nihilo fe¬
rius hxfit, fibiq; magis ac magis temperauit, nec vilis amicorum precibus &: fuafu
fledi potuit, multoque minus de animi lententia deiici. Plurium certe validas in¬
tentiones & dignas recipi, non modo elufit,fed grauitate fibi innata longe depulit.
Et vero Præfidatum gerens multo plenius ac liberius tam laudato feribedi genere
defungi potuiiTct, vix quartaanni parte iuridicundo occupatus. Quod & multis
olim eiufdem pænè ordinis vfu venit-.Lizeto nimirum Prçfidi,Cofmo Guymerio,
Magiflro,Boerio, ac deinde multis noflræ memoriæ viris, nâvt V V. CC. BriiTo-
nium,& Sanjorianum,aIic>fque omittam: quis nefeit Maximum illum Thuanum
& Varium flupendæ eruditionis proceres, inter ipfa prope Curiæ negotia & flre-
pitus inconditos, fruge quadam infigni & gloriola litafie memoriar:’ Prætcrea no-
flerhicThcmidis Antilles, vt erat acuminis haud inuoluti, & liquido amni fimi-
Jior,in tam celebri confeffu plurima peruidiflet, & fine dubio annotafTet,quæ aliis
hadenus cum imperuia, tum etiam intada erant : eaque fuis operibus pro re nata
infcruiilet, magna fua cum voluptate, nec minore omniu redi amantium applau-
fu& compendio. Virtutis enim laudem omnem in adione confiflcre non nefeie-
bat, neque vnquam fe litteris ita abdere voluit, vt non potius rebus gerendis feno
& grauiter incumberet; dignusprofedbeui poëtæ illius nitidiflimi verfus eo no¬
mine tribueres :
Ingenij redeunt fruflus, aliicjue labores ,
Et njitœ fars nulla perit, quodeumejue recedit
JLitibus, incumbit j fludiis ; animufcjue njiciJJim
j4ut curam imponit populis , aut otia Mufis.
Qipæ quidem, Ledor, tibi inter cætera non inuitus aperui, vt Patria ipfa Audori
noflro adeoiucunda & fuauis agnofcat,ecquiddeilla,quadraginta annoriifpacio
fit promeritus, quantumque emolumenti ex fludio & (criptis ipfius, etiam extin-
di,noflra quoque opera & foheitudine, tandem adepta fit. Hinc nempe augurari
licet vera ornamenta & obledamenta Britanniæ,fiquis prçfertim fibi ante oculos
ponat H i st o r i a m illam fuis numeris & flrudura plane abfolutam, quam
Trium totius prouinciæ Ordinum impulfu ad exitum mira felicitateperduxit, vt
merito quis de illo etiam dixerit:
Omne tulit punftum qui mifcuit njtile dulci.
Verum id incommodi fxpe ex iis fludiis obuenire foler, vt fi quis publica priuatis
vbitjUe anteferar, vix voqtiam rem faciar.camqu e tantum non minuat : vbi prarci-
puè nulla rem un er at io 5c laboris felatia aut obuiam eunt aut faîremfubfequütur.
Nihilominus tameiungrataqufcdam populi congeries tam nobili quoquepro-
uentu mgenij fruimr, atque inierim alienam operam tarircin fuos vius conucnitj
vtiam nimis pateat illud quod vulgo diciiolet, dc iis qui aliis inferuicudo fuum
defraudant genium*
CtwÎîos mu are φύαιρά* decftftU.
Cuius tamen rei confideratio Carolvm Arcentrévm au doris filium V.C
in Britannico Senatu ConiUiariuiü & Inquihtiouum Prælîdem nonàdebmôüit,
vt quod Iliarum credidit dfe partium abiiccrenSibiquc honorificum Ee apud om¬
nes bonos gratio fu m dux i r, Parent is fui & Patri ç caritatem vno eo dem que officio
«ffciri , quo fit vt manes viri laudati flimq ac totius regionis incolæ fibi iam nihil
fraudi die agno franc. Huiusenim <rura& iltrdio hoc Opus bellorum ciui Ii um
tcftibus non modo ereptum , fedciiam pulchro (aris apparatu cmiiluni dl. polt-
quam dlud fcilicet cx Patris autographo, manu ibaipiedeienpfir?quo faciliiis ty^
pis mandari pollet, C ætervm admonendus cs, Lcdtor* nos exterarû gentium
commodis ita confutui f]e;vt Gallica Confuerudmis verba Latine reddita fine, ac
litterarum indicia fingulis articulis appoftaîquaeExpiieationiÎubiedlç in ieruiann
Addidimus quoque ad oram vniulcuiufquc Articuli numerum , quem ex noua
Confiietudine habere quam quidem Anno M. D.LxXx.reformatam in calce Ope¬
ris coli ocauimus, tum auroris ad eandem Notis, vt Veteris Ec Noua: collatione
facta i u dicetur quid re dius additum, mutatum vel omiflumfir. Index etiam
Jocuplculltrmis & valde accuratus additus cfh Id vnum aurem Ledor te rogo 6c
obt cibor, vt ίΐ qua operarum delicta oculis ruis ie forte obiiciant, ea pro tua Iiu-
mamcace cxcufes. Scimus equidem, &: piget, priori Editione non pauca obrepfÎÎfc
menda vel erra t-^quæ plus nimio faire incuriam aut feftinadi vocum proferebant,
verum feries illa male ailedai.im plane. curanoitra, ficprouifionecoimaluit. Sed
maxime eiuiJcm V.C. Caioft Argencræt qaamuis abfenris monitu & diligen¬
tia. Is vero Titulos xx, & xx n ex poilrema A u doris recenfione ad nos mifir: vbi
multa addidit,& fuis locis adhibuit cum S ynopsi gl ç> (Taru m ^qua: 5 um m a non
inepte dicitur; vt omnia ex voto legentibus occurrant. Neque alienum erit li fcias
Audorem ipfum Reformationi iif i au aoritate Regia, ac totius pro uinciæ fulfra-
giis & rogatu mterfuifTc, Vndc quis facilius comiciat quam probe idem Confuc-
tudiuis ipfius fenfum calluerit, nam antea P e t r û Argentræo viro No¬
bili & primario iudici patri ipfius id honoris Anno m. d. xxxix, obtigerat. Sed
morbo graui impedito coram adeife non licuit, quo fadium cfTc videtur vt minus
cxafte fe mb u erit prior illa Confuctudinis emendatio, quod Eatis vbique Audor
no (1er indkauir. Plura non addam cum harc repetita Editio torum hoc Opus non
iblum notium fed &perfeaum bona fide tibi denuntiet? V eritas ccnc ipfa verbo¬
rum ad miniculis non eget, ac per feiam credo, fatis enitefeit. Vale Parifiis Λ Idib,
Septem bris j Anno i a lutis m. d c. x 1 1 1.
A. Mh CHARLES
A M. CHARLES DARGENTRE'
CONSEILLER D V ROY. ET PRESIDENT E'S
enqvestes dv Parlement de Bretagne,
fur lTdition de cec ceuure.
H N C O R E s il refloit au bon-heur de
ton Pere
( Dont I' exemple CF les vœux CF l augure
profpere
T5 auoient de fes honneurs en ce diuin mejticr
Aux Autels de Therms confacré ΐ heritier , )
Que d'vn merite égal ta pieté benine
A tesfreres feruiflde pere φ de Lucine ,
Tes f reres immortels , diuin germe en ton fein
Annuellement éclos , CF dont ores ta main
De ton cœur noble φ frac digne fœur liberale,
Les merueilles deffierre CF en public étale.
Ainfi l’oyfeau f ans pair apres auoirgoufie
De la vie CT du tour U nouuelle clarté ,
Pour ojfrade a l'autel du Soleil viet appedre
De fon pere embaumé les refles φ la cendre -,
Oy féaux de toutes parts honorans ce conuoy
De mille chats diuers accompagnét leur Roy.
A in fi pour decorer le veu que tu viens rédre ,
Rauy de ton amour , d'vn Cygne ie yeux
prendre
Le plumage CT la νοιχ,φ parmy Pair ferain
D'vn chant bruyant , pareil aux trompettes
d’arain
felebrer d’Argentre' ta cadeur debonaire.
Tu nom vas ranimant l'oracle de ton pere $
Ton pere dont au fiel les refponfls l>oloient>
Quand plus doux que Neélar de fa plume
couloient
Les celefles deuis de fa Mu fie priuêe ;
Ou quand en plain Palais fur la chaire éleuée
( Vif image d’ Aflrée à l'œil étincelant)
V merablc il rendoit fon Oracle parlant,
De la droite raifon infpirant dans les âmes
Le gracieux attrait CF les ardentes famés
De fa T>ertu plus belle en fi rare fiauoir.
D' Helicon les Lauriers premier il te fi
voir ,
Ma Bretagne , & portant en fa main touj¬
ours viucs
Dejuflicc&de Paix les fécondés O hue s.
La creance il acquit des peuples CT des Rois*
Tels en ta fleur iadis , Rome, tu admirois
De ton grauc Sénat ces magnanimes per es.
Dont l'authoritéfaincle en paroles flueret
‘Du peuple regijfoit les cœurs φ les efprits.
\ D el Solon remporta de fagejfe le prix.
Et la gloire d’auoir, au bon-heur de fa ville ,
I Fait valoir defis loix l’équité plus ciuile.
Tel réclamé des fiens parla commune voix
Cet homme fans reproche authorifa nos loix ;
ët d'icelles grattant l'amour en nos courages ,
Puis le vif char aélcre en l’or de fs ouurages,
ën voulut conjacrer maint tableau pour té¬
moin ,
Qu il eut au cœur empraint le deflr φ le fin
Qud fis hommes in/pire vne vertu diuine.
Qui parle vray mente aux aflres f achemine.
Mais vante qui Voudra les noms de fes
ayeux.
Et d'vn fi noble efprit les labeurs précieux
Dont la grâce immortelle en noflre âge fleu-
ronne\
Plus plus de luflre encor' fon merite luy donc
De tauoir engédré, qui de luy , qui des fiens s
L'efperance CT l’honneur éleitcs φ fioufliens
Charles,^ fin fl· Sénat lumière pure
φ Jainéle .
Mais quoy f dans ce détroit ma louange re¬
train te
Ne [e peut égayer; CT puis d'vn homme tel
Le los demade â part fon temple CF fon autel.
Viuentdonc ces écrits par toy , qui nous
découures
Vnfi riche trefor, ains qui les Teincs ouures
I De ce nouueau furjon (détourné de che-^toy
Tour I vfitge commun des amis de la Lcy )
D’or Crd' argët tout pur coulât en abodance.
Toujours de ton bien -fait viue la fouuenace,
ët confions de durée CT de fameux renom
Fleurijfe par le modeCF l>evn CF l’autre nom.
y. F y ο T.
Maf.eft an¬
no die
IJ- Maij.
ObÜtlftO.
Tf Jubare exoriente muo Satum U ab A fins
Virgû tedux hominum cœttts fine a reufit >
éV Jan&m fixit prafimi numine leges.
Ferrea moxtecum fecla indignata* volentem
Inuidit terris mmfa, poloque recepit,
Antiqui fouis uBertrande A rgentMA proles.
Y. Fvor.
IN COMMENTARIOS CONSVETVDINIS ET
B RITANKICAM Ή ISTO RIA M E- D ArQ£ N T R e'*
Epigr.
Certabant Im,gentilifque JJifiona, crnuf
A rgentrei m fcriptkj lam diuturna magis
^Temporis ad feliam rem deduxere ■ perorant
faufam, ii ma Themis, musdque gefia canem.
At Tempus : finite, & placidum componite fœdus,
Æ ternum (dixit) vitter vtrumque decus.
Phili r. jy Augih tr u' Nepos Beutr,
ΕΙΣ TA TOT ΑΡΓΕΝΤ ΡΑΙΟΥ ΝΟΜΟΓΡΑΦΙΚΑ,
Γ i^AgÎUm JicLAiffiW Afyuÿév*
AyggttpdL Ί·£ <πξ)ν iovlct Bp éw/Aç JfôïÆ
Tlvxuai p^ymiotç itTggttptv Apyupiûç.
EIVSDEM IMITATIO LATINA.
Agrapha ψχ fueran c rdluris iura Britan nse *
Argent r£u s rabulis feripiït in aureolis.
C- C iî 1 T ü ni e PraffiTorii Régi j.
1 N NOVAM EDITIONEM COM M E NT ARI O R V Μ V, C
Bertrandi Argehtræi,
Epigramma.
Scriptor ah A rmorias iterum danjjimm ork 3
TJeterfumque nom pumice prodit opus :
Condidit a ternis complexa volumina chartis
Ius patrium, veteres φ fim regna "Duces :
Nulla tamen finfit y uc tue piger otia -vit# ,
Raraquc firihendi tempora nallus erat :
Nam pte quater decimas index numera ni t anjhu
Atque fin fidit municipalis, apex.
Miremur mediis audentem talia rebus
Et peÛui tant molis vtrmque capax
Argent ratis e nimfiriptor , fid pr^ior gr idem
Optimus, in paucis A coiere fimul
Ni colavs JÎO Ρ,ΒΟΐίι vs
prof- Regiüî.
£ i Σ Π A Γ-
_
ΕΙΣ Π AT K ΑΛ ΟΝ Τθ' ΒΙΒΛί'οΝ ΒΕΡΤΡΑ* *ΝΔΟΤ
Αρ jfovfqv ô/jfyoç £f/Jiçtt.vv η è anCpxmra.
ê Af/juejiXjvTVT tgyv ctp^wyjy -n
ΑρμαςΌντι yl&i μ^μα. ρόγας.
T ου ΖοίΙ^λμ* τάλ\ ;Πλ mU<P<tm ίμμΜ<ν Ερμου,
, ΠλΛ ,ί X&efmv ^ λ9ΐ &'7τΚογ&μ3>]>·
Ταο7κ μ&λ Λ^ζχΙωζ :ΑΡΓΕΝΤΡΑΙΟΣ
Ε/$ ίϊλογμρν &y?&* frûT*'·
IN CAROLVM D’ARGENTRE' AMPLISS. PRÆSIDEM
Commentarios patris evvlgantem.
Dum furit implacido Rhedonis mors improba telo
Et ferit ardentis pe&ora do&a viri,
Miratur fupereife tamen, iam vefcier aura.
Ætherea, & viuo verticeadire polum.
Tum fecum indignans, redit Argentræus ?& vnde
Quæ Eluit tumulo lingua diferta fonat ?
An mors vitalis? fuit immortalis an ipfe ?
An paria exurgit, qui gerat ora patri ?
Sic eft, effra&o cedas mors improba telo
Nil caput in magnum liuida iuris habes.
Nam do&i mors, vita fuit ; fatoque benigno
Ecce refert viui Carolus ora Patris.
AD EVNDEM,
ts4jfe&um atque rudi,faflo properante, figura
Maximus in pluteis tiquera A u flor opus,
Nuncterfum , φ nitidum, gr at aque coronide vernans
rProdit3 &k magno pumice fulget opus
*Mt qui iuntluras tam fabre œquauit ? amufiis
jfaroluSj atque vnguis, normaque dotta fuit *
✓
e
Hzc hominis non tdm fides 3 qmm Numinis œfii fi
Cüi fi r QtA Th cm s? ianxit^ & hac prptrir.
Pùrch fj tn uni dp η τη fcfii fir tagine
ARGEtîiRÆl firiptio nempe fats*.
N. IvïCfiEin, Puni'
US ' xl*Ày φύΤΐβί ^ ή ££{,
Hf e*«» ΑΡΓΕΝΤΡΟΥ, „ ^Ά(.
Os habitûmtjne vides îrcestr,, cernis opufque ■
Igneus en vigor uigenij, Ai Wqiie medulla.
Fîd. Moüil profcÎTor RcgEu,s*
Dt>fm d'Argentre' /7^;μΓ — ‘ — -
-OmTbmm infriroultfrrit, l’âme, φ- U voix .
Et m defis Bretons confact e a U m em&in.
En t Argent à fin nom* $ hs Loix, &> tHifioirc
r. tvqt,
V, C. BER T
y. c.
BERTRANDI A RGENTRAEI
REDONENSIS PROVINCIÆ PRÆSIDIS,
E LO G IV M.
Auâore ScævolaSammarthano Quiftore Francis.
V M Argentræorum vetuffa gens,&
É| nobilis, quæ ab Argentræo citerions
'12 Britanniæ pago nomen accepit, ad
|à quadringentos ferè annos continuata
if militarium virorum ferie inter eque-
ftres Britannici nominis familias ho-
neftum locum tcnuiilet, primus eorum Petrus togam
armis prætulit,virtutifque merito Redonum Prætor J^Tc.
quem Senefchalum vulgo vocant, à Rege Francifco
magno appellatus eft. Hunc patrem habuit Bertran-
dus, non paterni modo ftudii , fed muneris etiam hæ-
res, & fucceiior: cuius viri fama & exiftimatione fic
Aremorici merito fuperbiunt , vt non fecus ab eo.
quàm à Duarenis & Baronibus aeternam fibi apud po-
fteros gloriam polliceantur. Scripfit enim in Ius pa>
triæ municipale doéfifsimas Annotationes, à Carolo
Moliilæo fummi iudicij fummæque doôtrinæ viro,
tanta cum admiratione perledtas , ôc probatas , vt ex
eo Iurifconfultum in Gallia vix vllum præftantiorem
e ij
agnofceret. Nec minus ci claritatis' attulit eximium
illud opus, quo totius Britanniæ iitum, mores, vrbes,
nobiliorefque familias, & quæcumque ad eius hifto-
riam pertinent, non iuo ipfius impullii , fed ex publico
trium ordinum decreto, per legatos honorifice roga¬
tus Gallica facundia delcripfit. Alia vero,quæ adhuc
ΪΓΡΙ premuntur, expellant iludiofi omnes, & à clatifsimo
“,J' eius filio Inquifitionum in fuprema Redonum Curia
Præfide veheméter expetunt. Erat Bertrandus gtan-
diufcula flatura , vultu Senatoriæ grauitatis & fenilis
conflantia: pleno, cauis oculis fed admodum vegetis
atque perfpicacibus, colore fubaquilo, barbdqueSt ca¬
pillis etiam in fenedtute nigrantibus. Cæterùm, inter
fuos ciues nullus erat in fupelleôtile mundior, nullus in
omni viræ cultu ciu ili or aut fplendidior, vrpotequi
omnes politioris ingenij viros, aut aliqua virtutis opi¬
nion e celebres præfertim exteros, ac ipfos etiam pro-
uinciæ proceres, vt. forte in vrbem ventitabant, &
menfaôc hofpitio frequens exciperet, lautéque cum¬
primis & hilariter haberet. Nempe vir elegans animo¬
que à (ordibus Scauaritia multum abhorrente his ferè
in rebus, vt &in praediis ædificandis, in que Mufæo,
quod precioiifsimum pofsidebat, magis ac magis or¬
nando, amplifsimas opes vberrimofque patrimonio¬
rum reditus liberaliter impendebat. Hocfumme ad¬
mirabilis, quod inter tot liberioris vitæ obledtamcn-
ta, torque infuper commentationum &pnuati iludii
pulcherrimos labores, nullus vnquam dies effluxerit,
qum Reip. ciuilibufque negotiis inferuiret. Peruemt
ad annum
ad annum lxxj.vltærius etiam progreiTurus,vterac va¬
letudine fîrmifsima, nifi ex infœlici patnæ ftatu,quam
à bellis ciuilibus ha&enus immunem, noua demum
fa£tio turbauerat, grauifsimum animi moerorem col-
legiflet , cuius acerbitate oppreffus Id. Febr. anno
cio. Io. Xc. ex hac vita decefsit , cùm pridie Fran-
cifcus Hottomanus clarifsimum quoque Iurifprm
dentiæ fidus, apud Bafileam occidiiTet.
|ΕΡΤΡΑΝΔΟΣ ΔΑΡΓΕΝΤΡΕΤΣ 6 Ότ&ς 70 nom συμ*
' Cpepov iycmii&v όϋ<&Μμουιΐ)τωνγίγ)νως,ν·ίτξΧ ψς,Ιωαλ/νχ ϊχ/^νοζ)
Ιωαννου F ΐτςχ &7ΐίκ.γ>νος, BjyroAJ^i/ <Ασίη.γ>νος * Avty&x
cixypvog y oLp^pov μεγίλίω'^^ίω , 7πλπϊυό/υ8μος ci τη Ρ iSÎvoùv 7τόΜ> cfôi
βζΟλης τηλλ&χΛς τπχφ ο^ο-χλ udi Ισης τό συνί^μμα τίίτο cwuiy^i^. Εκ. q
Svtov Çiç Kcvpotog Αορβο^ώς airif λ^μ^)ς, ο της γ&ρνσίας της STç
A ρμο£ΐΜΪς £%λ&νις , ^ των cuurodi ίζίταστων f&çjiSpoç , πλάςην ^ η JÎgvv
μνείαν ejgvv mn^owç ~^ξίτης iczuüvcfbLTcijcLç τίω 7iu<T£jiSbL , ix ίλ&τ\ων
TcdjDL^iKûVTüt ίτων, ίζίυόΐγΜν ίΐς τό φως, >yuj tcuutu ζφλία Τυττογ^ί^ίΐω
έζίίΡύύΜν ^ αυζ ylpoy&t(pèv& , Λορθζϋθίντα ίτιϊυ<$υμωυυυτων των τίω
7πλί1ίκ,1υυ 7ΐί7πμΑυ μίμων, 7πι<τ£ΐκοις νόμοιζ άγζ7ίωντων, Άτυ^ως ί&μ ο-
ai&icv * Αρχ>βμν ciicWTV oycfbov c fin χλίοις,ιϊ) ίζ&κοσίοις, ϊντο της ^ιογνίας
τούτα Λ ίίας αίίκα σϋωΐ<Ρρίω ύ^ηλ9τάτω ôjuidnm,
DE EODEM ARGENTKÆO
V I R O CLARISSIMO,
Si eut C dit a lios irrorm £re liquores
C in thius, çgr do ch pulchra nouma ch or h
Argent Titus is tfl ; ah?i ftnguL· forte dèdi/Jcnt
Noffe aliïi, tilt ptruia cunela tacent.
Duîçemclos lingue, Latium quod, cT Ateiea ullus,
Æm h laque amborum C Alte a finxit apis.
Facta antiqua ‘Virum 4 totum dijfuja per orbem ,
Pnccipuc Armor ici qua patet ora fili.
Quos inter gencro/a manus prAucet anorum ^
*Palmi i, & rutilo janguin e confpi ena.
N cc minus ad rigidas leges, &* fena atra,
Qjce hki quinqueviri, qit* draco, q/eeque Solon.
Afores nd Patri# , fimfli ad confie It a Senatus,
Ad falebrdjqucfiori 'Vertitur ingenium,
ghtingr clara patrem fokdes Artuubus atquat ;
At que fouet parris /cripta labore pari.
Sfiarge manu Leta flores terra Armont alumno.
Qui tibi tot lauros , totfipem titulos,
Spargo manu lata flores, quicumque laboris
Eius opem t cupido colligis ingenio.
I A G O fl V S R Π C fi E T V S fcÇttOÎiE
N. in Senatu Armor. Patron us.
Λ
INDEX TITVLORVM IV RIS
BRITANNICI COMMENTARIIS A' B.
d’ArGENTRe' PRÆSIDE ILLVSTRATI.
Tit. I. :$ÎrSiË Es luftices & I urifai fiions ,
mimfircs > & droits d’i¬
celles.
De Iurifdiftionibus Sc earum mi-
niftris & iuribus. cohi.
Des droits du Prince , fp) autres Sei¬
gneurs , φ des aydes couflumiers.
De iuribus principis aliorumque
Dominorum , atque de opi¬
tulationibus Confuetudinariis.
col. Z09
Des Procureurs.
De Procuratoribus. col.413
Des plegemens & attentats fur iceux.
De interdiflis pofleiToriis , Sc ml
nouari aduerfùs ea,&c. col. 451
Des arrefis & 0 si âge s.
De manus inieftionc Sc obfidi-
bus. col. 481
Des montres & y eues.
De monftrationibus Sc infpeflio-
nibus. C0I.J05
Des gar ends & recjuefles.
De au&oribus laudatis, feu ga-
rendis , Sc denuntiationibus. '
col. 521
Des prouues & fermons.
De probationibus Sc iureiurando.
col. 54I
Des fentences , appellations φ contre¬
dits.
De fententiis Sc appellationibus.
c°l. 577
Des defpens & dommages .
De expenfis Sc damnis. C0L591
16
17
18
19
Des obligations , a fiions <& pleuines.
De obligationibus, aftionibus, Sc
fideiuiToriis cautionibus, col. 603
Des donations.
De donationibus. col. 647
Des executions , prifages, & âpre da¬
tions.
De executionibus Sc æftimatîoni-
bus, feu iufto valore fundorum
ineundo. col. 801
Des appropriances par bannies &
preferiptions.
De dominiorum aiTertionibus per
édifia Sc præfcriptiones. col. 873
Des preme ffe 's & rctraift lignager.
De iure πτζβιφσιως, feu de retraflu
gentilitio. col.1387
Des fiefs &feaute%.
De feudis Sc fidelitatibus. 1415?
Des moulins , colombiers, garenne s ,&
autres édifices.
De molatrinis, columbariis, cu¬
niculis, Sc aliis ædificiis. 1525
Des afifes φ amendes, & dédomma¬
ges de u^ par caufe de beftail.
De coniuetudinariapœnali, Sc ar¬
bitraria taxatione, necnonpræ-
ftatione damni Illati à pecore;
ï;55>.
Dm mariages , droits apartenans a
gens marie% , & des douaires.
De matrimoniis, iure coniugum,
&dedoario. · 1581
Des baftards & autres illégitimes.
De nothis, feu baftardis. col.1749
Index Titi
%\ Des mineurs φ autres a qui on doit
baille radminifirateurs, φ des man¬
cipat ms.
De minoribus, !k aliis, Quibus tu¬
tores vel curato res dandi, aeque
de emancipationibus* * cobiypi
11 TUs fuccfhns φ pmxgts.
De iucceïüombu^atquedens er-
tifamdis* cdJ.Iîjoi
23 X? îî te fiam ents & lepus.
De tcÎlàmentis &l legaris. coi. 2.031
14 D es crime s} λ mindts> φ cûnfjcâtions.
De criminibus* niulctisî& de ton-
hfcationibjjs. col. 10 43
ITEM EI V SD EM AYCTORIS.
^dttïs & r Qnfûltation fur le partage des
* jtiççejfvns entre les miles de Bretagne*
ulomm.
Confultatio feu Jefmiiio vaipm ψτ-
ftxonum , ψχ quotidie occurrunt
in iucccilïonum dimfiombus inter
nobiles Briranniæ. coj.ziii
De laudi mil s tractatus fingulark col,
*W
Qu ædam r efponfa fc u con fulcationtt,
qnæ fupcriuni c multis celebriori¬
bus temporis iniuria amiiïîs. col.
r4oj
Couflumes generales du pays 6r Duché de
"Bretagne réformées en l'an Ijtfü.
Akiologia Îme ratiocinatio de refor¬
mandi caufis per V, C. Bertr. d’Ar-
gentre Red, prouinc. præbqui ro¬
gatus huic iwkdffimi éJwfds inter¬
fui r.
V.C. BERTR,
Z
V. c.
BERT DARGENTRE;
PRAES IDIS PROVINCIAE
REDONENSIS COMMENTARII.
IN PATRIAS BRITONVM LEGES, SEV
generales confuetudines antiquiffitni Ducatus Britanniæ
TITFLVS rPRIMFS.
De Iurifdidtionibus, miniftris earumque iuribus.'
TITRE PREMIER.
Desfufiices & Jurifdi fiions Λ Minijim Droifls d icelles .
AD RVBRICAM-
Îvrisdictionem generaliter fumunt pro omni nocione , quæ Magiftratus iurc com¬
petit , vel cognitione, pronunciatione. Decreto in quacunque caufa , iîue fie ciuilis fiue cri-
minalisiQuæ tamen fæpe hoc titulo improprie vfurpatur pro materia feudali,vt art.io. quâdo
dicit le feigneur vox relatiua ad vaflallum : Cùm ibi agatur de Iurifdi&ione, quæ feparata &:
abftrada àfeudo exerceri poteft. Idem art. 344. A luy retenir la Iurifdttfion four U Seigneurie ou
iobcïjfance , quæ dicitur refpe&u vafTalli. Et art. 43. cùm de feudi fubiedo tradet, exempla
mifeet, quæ propriè font lurifdi&ionis. Sed ifta reformatores perpetuo confundunt; Quod in
Britannia rarum fit reperire feudum dominans fine Iurifdi&ione, de quo etiam difteritMo-
linæus §.1. glo.5. defeud.&alij. Aliud eft deDomamo: car encorquon puiffe de fon Domaine
faire fon fief , &: vice verfa , de fon fief fon Domaine. Hæ duæ qualitates nunquam fimul concur¬
runt in eodem fundoiitavt nemo non habere poflitDomaniumin fuofcudo, &c ideo fi quid
in Domanio admittitur, cognitio eft fuperioris feudi, & eiusfomfortitur. art.30. Summa au¬
tem huius tituli eft. Des luges feculiers , art. 1. 3. 5. 8. 17. 20. 33. 34. 33. 40. 41. 44. Des luges d * Eglije ,
art. 2,. 4. 6. Des arbitres, art. 18. 19. Des lurifditfions , art. 3. 4. 9· ι°· si. 31. 49. Dela lurtfdittion des
Seigneurs , & de leurs fubietts , art. 12. 13. 14. 15. 30. 3 6. 37.38. 39. 45. 46. 47. 49. 30. De Retrait à
Cour, art. 28. 29. 31.33. Des fubmifiions & prorogations, art. 11. Des gens d'Eglife, art. 4. 7. 43. Des
Sergens exploitant, art. 13. 20. 21. 2,2.. Des adiournemens , art. 23. 24. 13. 2 6. &: 27. D'exception } art.
32. Des delinquans par quelle lurifdift ion iufiiciables ,οχχ.. 12.13. 14. Des Geôliers, art. 42.
Article premier.
ES a luges feculiers ne pourront b tenir leurs iurifdidions / Art. i;
plaids.,& deliuranccSj es iours de feftes d commandées garder par ^ ° -
l’Eglife, &cchommabIes du peuple, f fur peine de nullité de ce
qu’aura efté faid efdits iours.
Indices feculares 3 non pojfuntb furifdiflionem fuam, neque *placita3
aut iudicia quœcumque exercere d diebus feflis ab 6cclefia indifhs:
& in quibus* populus feriari cejjare [olet ab omni opere j fu b pæna militatis eorum om¬
nium afluum, qui his ipfis dieiïùs falli fuerint,
s/irgentr. in Conf. Brit. A
Desluftices, Art II.
Nota ï.
N ο T A i.
i 0 w π « i tilictiftrrif tenrtitvr.
X Iwifdiàia tt ntmtiaft iÎstbfü ftfl* t export nt>n itltt,
ll les htgui fefuhm. ] IiKÜC£sciuilcs ÎTjJUfûano vbi-
quciUûij qui fuie ordinari] , fine dclrgatl , maioïts,
r moôres, du i les , f lidefi.iftid , omnes denique fc ri js to
ucnicu^iiod. jAncl^ff-not at {ψβί <\üx$ vcuba } Judi¬
ces , cta rtg.iur, in C, hoc ipib m aïguraintOfiTiainni
tjd l']ïi ü hiVriJ.-Ltio lie: & Pü md hciji rrncntü li vx c. i . i'xn
de fer- ex Ço n ciE i u C 0 mpt' 1 1 d i e im, ad de & nihitroi. 1-
Pomponius. §.vL· Si Lifftaeiaisi, D.de irbiï.Eas ver b
ne çotitciifns quidenj port mm exckiiitj emn iudienu-
tibns quoque Lnt fersa;,. notant ïkld. Alex.Rujph. FlsI-
gof.Ang, C.xJli'tnL'Roin, JaGl.t, D.dc fcf.Can unifia;,
^ c.vlt.extr.dc ter.
“ *’ Tmit Ultra luS CUlOrnodociUiqilC t'XCf-
ccrc , iurïfdi&ione CôHtnukifh quidem inter repu-
givm rc a, Qu rire rcchc Bd d. 1 cum niren.^ C. de arbj i .
air talibus diebus iatilHi^cipiieiri apml Indices eife lu-
binr tantum, exeidtiuin & :i£tusn prûhibrtt; idem
BsLL ciiiicm D. de fe^aicfuipeiitatfliifcriis of^nta
iitçlido.tujti·,; jn his > qu^ fdhfltànmiitcr caufie Cûçgü-
lioncm requirunt, & eadem fete FccLdc :5cn.conÎîo.
& ii. & A ou Bur.twlt, exede fer. Proinde notati du tn
tdl dsicrimen «gmbstfiom , quæcnm U-guiinacaufe
cognitione h un t^id cil , aCtorc, i r o , Indice tonfbutc,
Bç caituti, qiun.-idinfcirmindum iuiüe.mri? animum
doutaxat Hunth x^poilulaimpoteilatein fitjjri aocarn-
modtcd-cd aduerfitrUim <l· iiuerceAuntrm milium ha-
tirn^YC ciim m tuL dit uTiaurdccretmo alienationi rei
miu Li r is in retpOLiictit de quibn-ΐ Ban. L j. §. ficaufii.
D.dc bono.polf BLirc.Bald.Sïly.U.C.quor.bon.BaKi.
in rub- C. qui udmtin- Qmc diftcrcnria non aoim-id-
1 1 c ria r ώ ügnï sert oii bus implicuit interpretes in dii u-
Âkandis cüntrC'Ueribï, quar propter abio Lutam caul*
cognidqneni fenis excludlinturâS:Jitt qux cum ludi-
ct' dtmcixat agimjf^t ferus patitmmr.Sedilla iuCotu*
mesit- lusc.
5 ri.itjj . ) Voce £< îpfis quoque Coitdlij s <l· Pontifi-
Ci bus vibx pata.-c. i . ext. de Îer.c.pLic ira, 15 .q . ^ ,c. tibi do¬
mino 4iit,Li,cxc.de iminu,edclef.
I iifiÆq tfê.
i Jours iuridlqu es .jjw-
j Cbommablçseu#.
4 ïîtiütUi AÜum· h u dicL ,
Λ CMMM&ngArder fit fErtifa] Contundim clero i
Îc populo feflj.s^ncc alteri iufceret. c.vJt txc, de fer.
Nani faftorum olim quoque PoutifîabuS pntdlus
fuit, quod vctnshiftoti.L & Cîi. Flflitij facjum indicar,
iêd & mcuftcuas :, qiuc quolibet rnmfe futurxcllcnt
iVtias , à rege iacrortim prsçdici ioLtas Ictibiî VVnn ,
l quomodo nunc Dominicis diebus publicis Sieris 1 a-
Ies veteribus ncfiifti fuere·: Comr.nf^^j '
firpriifeftijtquosijo.itoro verrente gïino condituros
rebut agendis· ib Antonino Imperato te & Philo ib-
pho fcLibj.tCapirohnus, Sed uecinterab quos Urini
appelLmt ,qui mimuino fdb à meridie profefti tum.
ij îiîfir fi riais computabun cur.
e Chmmdlti, ] f>i\xc! vnica voce vo- ^
eant , eade m vi Pc vocis poteftatc , qua nofaum
Ck&mw*ù!ri y Contra bo s, twtr*i/Ui3 Sed & i e -
jrijs repentinis .& indictis > quales füntrioftfit vulg.6
ditia indurix , idemiLLsfquam;us religio liUtom non
tanta in caufis, cum plcraiquc cogm dones admittam,
de quibus prolixi uoftra tft commentario in Com¬
mentariis.
* sur pimtdim&tL] Conièqtieris eit » inquit lurif- 4
eo n liilms , dJcere fciitctiriam his diebus ditbim nub
Ei os e J !L in omen π. I . i . I >. d e fer, ri" :Aibi , lege C.î Uttl ΠΪ*
inquir a ne his d ieb ias i ud icimn fit t & r q:i ad ititer ad .
uerfiti ea iudicitum ent, ue quisiudicacumeric, ne
quis indicatum fuceti , iiéuc fiducrcdc-he.it , ne quis
ad quem ea de re in ms aditum erit , iuik.itum face¬
re cogat- E. fi feriatis, D.dc fer. I.fi feriatis, D.dc arbit.
Quare bis diebus impune fuerit vadimonio non ιρ- -ί^ι'ι
pano [Te s id efij vt forum loquitur 3 defectus concclfi Jri- ί·
minvatfn:,d.l.i.qunlacoIlart.Pai,Caft.FuigoCRom. *** c<
Alex. lai. il·- tcx.I.fivtproponis.i. C.quom.dc quand,
iud, EjiCipiootor adus volunt, ina: îurifdicbonis .coi·^
rtaiibss > fie quü tempore peritura funtî ibdikri ba: no-
rarnou capituu,
Article II.
A a cogitoiiTanccdc Ia 1 folemnUccks Teflamcns appartient'
aux Tuges d'Egïifr. * Et apres élire déclarez iblennds, k dc-
liurance desbiens fe fera par #laltiiticefeculkre>t qui baillera
les biens qui furent au defun£fc, a fes exécuteurs , * s'ils le requiè¬
rent : afin que K Tobfequc foie fâiâ;^ 6c les debtes > légats 1 , &z
anicûdcmens du dcfunil, Scies au moines, k comme ils font
contenus au tefiament ? deuëmem accomplis &pay ex : kiÎCmr toute s foi s proui-
fion a Thoir ou hoirs du defunâr,
COzmtio k fùkmmmk ^Tcfimisntortim ftrmri œd1 Judices Ecdcfiaftcos - 4 Pofi-
ψαηι Itero folemmafucrm declarata , turndémùm tonorum ψ forum fa tradith
fer i M a^ifrutmn fauUrcm, 5 qui emfmodi tond curatorilm tcfiajnenuriii iraient > * fi Jjf_
ind ipfiim reqwriiï, vt ex hk ^fimerk cr cxequLmiw impmfic neenon etiam as alienum, ft)
y m Des luftices , Art. 1 1. 6
Icgdta , ' aliœue defunch fatisfaôtiones & cleemosynœ debite exoluantur : quemadmodum
ipfus teftamento k confiimumeft , prius tamen rehtf a certa bonorum parte, feu prouifw -
ne heredibus defuntfi.
Notai. t
î \ΛηΐψΑ cum fitcerdotio ctntrouerfia de teflamentariif
cognitionibus.
i Forma tefiamenti difertmen.
3 APn Induis Eccleftaftia neccfitrU fit fententia fuper fo¬
lemnitate tefiamenti.
4 Publici inflrumenti , aut Regiorum Notariorum fides
non pendet ab cognitione Indicis Ecclefiafiici.
3 La cognoiffance. ] Antiquam plane cum facerdotio
1 controuerfiam elle apparet de teftamentariis cogni-
tionibus,quam Imperatorum San (itionibus compcfci
iam olim oportuerit. 1. repetita. C. de Epifc. & Cier.l.
confultaC.de teft. extat & Canon de Carthag. Con- *
cilio (quod épigraphe indicat) à Gratiano deicriptus.
58. diftind. c. epifc. tuitionem, quo Epifcopi teftamen-
torixm tuitionem vetantur fulcipere. Ac duraucre
diflidij eius femina ad Petri Druydis Ducis noitri vf-
que tempora , quem ftia artas Maucler appellauit , quo
Principe acriter eft ea de re inter ordines gentis noftrç
dimicatum. Ne Francis quidem ea res fine controuer-
fia fuit, quod Heduenfis Epifcopi Sc Petri Cunerij ad-
ucrfirij libelli & conflidationes indicant : Tandém-
que periucere ,vt ceftamentorum apertio, publicatio¬
que à fuapo reflate peteretur, ciimde validitate quo- ^
que cognitiones vcndicarciit , quod Reformatorum 1
adtus indicant : Réfque fic coniti tuta, vt Ecclefiailici
ludicis cognitio in formæ extrinfecæ, accidentalis , &
externæ, materia confideret , & in his dumtaxat quæ
ad folennitatem, qua 0. i. infrà tit. de teftam. exigi¬
tur, pertinent. De iubftantia vero, materia intrinieca,
& validitate diipofitionum, déqucexcquendo , quod
ca de re dari , ncrive oporteret , folida ludicis ciuilis
poteftas effiet.
i b Solennité .] Scripfit accuratum Sc dodum libellum
Albert. Brunus de diferimine formæ eius , quæ fub-
ftantialis dicitur , Sc rem (vt loquuntur Philofophi) in
effie conftituit , Sc actui aduenit exiftenti in potentia,
vt ait Bald.l.vniuerfa C.de precib.Imp.off.<Se eius quæ
adeft exiftenti in adu formato Sc producto , Sc folcn-
nitas appellatur , de qua multa multus vbique Tiraq.
l.fi vnquam , verbo reuertatur fal.iy. C.dereuoc. do-
3 nat. In hac qui de folennitate teftamentorum agi,
tcftamenti exhibitio vt præparatoria , «Sc ad finem iu-
dicandæ folennitatis tantum, comprehenditur , Bald.
& Caft.l. ordinarij. C.de rei vend. Alex.conf.;8.vol.i.
Sc conf 63. vol.3. Tum appertio, quæ teftibus vocatis
fit, Sc tabulariis adrecognofcendas fubfcriptiones fi-
gnatorum l.i. §. fi neget. D.quemad. teftam. aper, cu¬
ius forma egregia eft ex antiquitate eruta apud Iulium
Paulum lib. 4. receptarum lentendarum , tit. 6. Po-
ftreina eft publicatio ex titulis. Quemadmodum te¬
ftam. aper, de qua multa Bart. Bald. Saly. Alex. Caft.
FulgOl. Ang. Iaf. 1. publicati. C. de teftam. quam ta¬
men ipfa .quoque glo c. fi heredes, ext. de teftam.
negarat ad epiicopos pertinere : Sed tamen haec ipfa
eft , quæ hic Iudici Ecclefiaftico folemnitatis appella¬
tione tribuitur iurc præfcripto potius quàm feripto.
c Atux luges d’Eglifie. ] Epifcopos diocefanos intelli-
ge eius loci, vbi conditur teftamentum, quippe illis
legibus condi oportet , quæ eodem loco obtinent ,
qua de re Dod. vulgo. 1. 1. C.defum.Trinit. &c.vit.
vArgcntrdus, in Conf. Prit.
ext.de teft. fed Sc Archidiaconos accipe , qrii præfcri¬
pto iure apud nos teftamentarias cognitiones fibi af-
lerunt ex lententia Io. And. Zab. Imol.clem.i.de Te¬
ftam. Boer, decif.133. Affixit hoc loco Carolus Mo-
linæus vir incomparabilis breuiculam notam,qua Bri¬
tannos ius hoc de Romaniftarum(quos appellat)con-
fuetudine duxilfe exiftimat, quos, vt ait, frequentant,
hac quidem in re ingenio obfequutus. Credibilibus
à fuis Francis ductum , quos paulo ante hanc ætatem
hoc ipfo iure vfos arguunt , quæ hac de re memoran¬
tur arefta apud Lucium anno 142.7. lib.Placit.2. tit. 1.
art. 3. Sc Boer, anno 1409. dccif. 297. Meminit & Pa-
po, fed ex aliis.
d offres efire declareTjblemnels. ] Sententia ludicis 4
Ecclefiailici. Proinde, qui vulgatus eft fori error, ne
exiftimes omnimodo hanc ludicis Ecclefiailici decla¬
rationem exigi,itavt aliter ex teftamento agi nequeat,
nili fententia Ecclefiailici fuper folemnitate antecel-
ferit. Error eft haud dubiè , fed tum demum exigi¬
tur , cum teftamentum publicam manum non habet,
hoc eft, non eft in forma authentica 3 Quod fi iub-
feriptio Notariorum interuenerit , quibus ius fit eo
loco lnilmmenta conficere , fiue Regij fiue alij fint,
tum ne dubites cognitionem , nec partes Ecclefiafti-
civllas effie in declaranda folemnitate, fententia eft
notanda Bart. Imol. Raph. Cumani. 1. tabularum.
D.quemad. teft. aper. Bart. Bal. Saly. i. 1. Sci. q.7.C.
de Teftam. Bal. Alex. Jaf. 1. tcftamenti. C. quemad.
teft.aper. Quare non de nihilo eft, quod Iaf. ait.l. pu¬
blicati. C.de teftam. rarb fcilicet publicari teftamen-
ta , quia ferè fciuper publicam manum habeant : Ne¬
que enim publici inltrumcnti, aut Regiorum Nota¬
riorum fides ab autoritate , aut cognitione fudicis
Ecclefiailici pendet·, quod olim non fine cafua Cu-
nerius obiecit Heduenfi.
Nota 2.
x Domicilium defunflifietlandum ad attiones perfonales
tnftituendas.
i Legata de manu heredis accipienda.
3 Nemo coentur ejfie tefiamenti exeeutor.
4 Amendement quid.
e Lalufiice [cculiere.] In contradibus ad inftituendas χ
adiones locum domicilij defundi fpeda,quia fcilicet
ex perfona defundi, in teftamentis, heredis , quippe
ab herede adiones oriuntur, quoniam cum eo po¬
tius quàm defundo contrahitur , 1. apud Iulianum Sc
l.feq. D. ex quib. cauf. in pof.cat. Alex.Cum. Iaf 1res.
§.1. D. dclegat.j. Bart. Alb. Ang. Fulg.l. fifidcicom-
millum.D.dcIud.
f Qui baillera .] V ulgb no ta eft regula. De manu here- *
dis accipienda elfe legata ab exeeutoribus ex 1. 1. D.
quod legator, fiue ab legatariis,vifum eft,inquit Iurif-
confultus , vnum quemque ius fibi non dicere acce¬
ptis legatis, fed ab herede petere, idem l.non dubium.
C.de legat. Loci apud recenti ores , Tiraq. in libello Le
mortfiufit lelnfi. part. S. deel. vit. GuilL Bened. c. ray-
nutius verb. mortuo. 2. nu. 70. Fab. 1. nulli Bald. id
quod pauperibus q.iS.C.dc epifc. & cler.Boci.in C5f.
Bicurig. tit.de teftam. §.6, Bcliuga in fpec. §. i. rub.iy.
Desluilices. Art. II !..
Ncc obfhî escfptio 'domini) agenti interdicto quoi
iiLTaforum, quoi Qidtad. OdolF. &. Ripi. fcnseru,
qiumquàcn repugnante Β,ιεγν Balcf, Angel mlî vj-
uons Teitator anteucrrent , tfc cxccutorcs faiLierit 1.
Luuus vbi Dy. Rare. Bai.&L legatum vhi Bald. Alb.
Carnau. D.dc légat, ij.
5 ï S \ii U rc-jit ttrir) t .] N cc enim qujfqnam cxec utcr cÙ
fl- côgitu r. Bal 1 cil miple.C de. con r rAkwnpïr&Îic . &
fab.i luiIIl.C, dccpüc. &ckr. mirleg.itum cacotidi-
t tenté ïéliiliitn quiiqmm KteptaiicTit.
h L'ai'ftçfü? fin Asiifi] iid.i m non expeditu adlrionç aiat
tu?rcije, itpVrtM π 5 non e It. Bar r. &: Angel, b hutedt-
tus. $.v] r. Ù, lie peor.hcried Artg-.S.LS y„ laO.citm qtemu
CJehdricom.acne mutmario quttkm,Cy. 3c
vit. duneC-C- de tnt, dt· lib. qui cl & cct heredi lime
il ϊΐΐΓιΐΐι i pofl unt, L Equis kpn Idirum.D -de rclig+
■ ^we^nBrws.] Mac vocerer non amplius Confit *
rudo vacur, nidicae autem rcdidhipro hi.^qiia . latiyhi
dion cï ρί o male abhr i- v «cutit , àüi cùmpro i ci ce r-
tis reliquantur, inît-r pia rtlida, habentur, qaod H:dd.
air, d , Uiercditaî vbi Aitgt'l. Si 1-lor- ί .c um cnm c, im,D.
de v fur- cùui cmisaWi putant , qui'av; dcbirapm
püJîïnt, qüa dt re Iqçiïs apud 1 imq.l.li v λ quai tu tj, l·
bâtis mira. 88, demnx iteuur C de bis buganbflr.i
ci\ commentatio. A: Caruigiumb c;quià pk-riqiit ext*
dcimimmsT. Ecclcf.
* Cwmcé fwtMtmM.] No» atio vlucktn. quia
contingit de rclig. domib. vh Dodt, L kgatrrm.D. de·
vûi£lcg^(IÎcLkgatüm , ^ vtrobiqUc.Barr. D.de adim-
mÎt.fLT. ad ciuft. jjtert, de quibiié 5 Êî nihiieft ittSrtiîiu-
ti m lulit iun tcfb utteiito ab Jeton-cto , propinqui ita-
iuruK,vtkli,ari:.7j5.
Article III.
Arvr.cxx,
N ci v æ
Co N s.
■ v and1 Arreft cfl Edft fur quelque chofe que ce fc foit, mefme defro-
bce (ores que la choie arreileefüfl; en tafaifme &c poiTdlIonfJ'aucune
p crfoD n c I- c d e(iaûi q uc) U/cognoifÎance en apparaencà b I ariicli-
dionlaye, 6; non ^ autre.
CW Μ B Αττφαήΰ ψΛΐΙυηβΰ mânm ΐηΐνίίηβι£ΐ& efi façcr re flicftM mokti , çtiam
Ifurtû fxrreptx, qtMrmis res r mjmôâifit inpojjejjione , φ-βτιβηα alieni m per βη æ e Ec-
ώβφν* , 1 cügtiiüû tdmmdominij .uiï poffefimw ipfks, filum pertinet ad J u^Ütionem
Utcum rÿ* non W dlium.
Nota i*
t Mima mtffiMiît iïwî/ï j * m, mr / nufnfUw ifntrü,
1 F es pein. qnàm fer fia i ,'inueiHîut .
J Èihiifgniriain .-jwff. "Ver fittur.
3 grtAmi ] Marc dt i3Ja verni iure vturpui
i iiLinuv mie dia remedium ad fiibiunn j .citai rei aut
inriiiierfLo ghu i mmurario timecu r , quorum j [rerum
adibbdatiam ,immurano ad btailtart n'i quoque pro-
barionip pftnntTj acveluti .ittio :d rvhihrntmm ran
oculii 1 n bijei [.Hac fbrmnLi. cubibitim in endt-m cau-
fi Indici i i 11 i r t &1 v irii J i c an ο n es j au r qu o d bic
attipîifin fol er anrfdc .
b Mifmedefhbtt.] Non eilhoc reftnngcnd.x dkpoiî-
ήοτύι caul± didnsm, quaii infolo ftnncaJii locum ha¬
bitum Ut, ied demonitrarionis porbas gr.itu additiUTi,
poreft cium bxc formula congruere , iViam ή L-C5: fu-r.
cmaiimdjcimr.
/j *Λ rntutperfix ne EitkfiAÏ. laine] R ,.■·, iaÎ)Cçt p0rjUs
- quàrn perfoim comtcnitur.i lorum f Jïalter fundu.^
Lï. h n. regund . E.quî altnta.^ v It.D.d c j^egoi, gi .R 1.
ni qui;, IX de iur. tiiL idqn r carationc , quud h ic
cuir Confuenidq, tam olim in clerico ctnilicF^
no dclarif «S. didtover^iii bai;, non clt igitur ipedt.-jr-
dunvquidiuriï Ungulark p^rlbiiicimbtit , ciun de te
agitur , & banc ipCütt tAcionein vêtu·: Coniucmdo
reddebar, c.iii.
ri La idjui^scf.] ïnquaidtaatùmagirur, vrfcîtx- ,ï
hibramr 3c dt*pon.mrr , aut ii de l'e hr ab reo cputÊO-
ucrfj^ianfdatujei comitiitumrptTproiiiiiontm , vt
loquuntur, prxftitii cautione ex 1, rn. qat m c<m-
tiouerUa, D, demi', fiic.de Barr. R.dd. AugL-;.bT,it,,.i-
da. L litibLis. ChdL-agric. dfCinf.'ih.iij Barr. Raid Sa-
ly. 1. 1. C. de proh. feq- pt'C. Namque vtra eftvnlga-
ta tari fentenda , ^.ntùlneptgt nm , id dt, manu; in -
iccao per-ft perkcurianvm ici non charmer , ied ad -
iungi veluti luccemururH: aÎfcjunès ibjcin , νμπ,φίΆ-
donc s* aut p trfonak'S a ut fur! i . Quod J ; mir péri 1 1 -
nalis incendatur, aut furti ljus actio quod alio loco fa-
dtemi tiTf ciicsaur , tum Grddatiime pr.-pnLfadentdi-
do Aftendo 5i re refUtuimdjt , r«us aa iru-
tena; ludicc-m rernjrrifur ^ ex 1, Senamiconfulto D. lIî-
off, pràofïd. dc 3. Si βφίμίΓρί* ÿ- vif. p.qUifatiC cog.
vbt laf. quodvrtur Corduetudp diirrtè cxpccjlcrac,
C.iU. & feq. fin anr venditatio incenditur, aut dc eo
furto agitur , quod diu ipio lbc-0 biftum lit , tùm eo¬
dem loco cognoiccnduniedt, ybi manu si ni e ôtao Lt,
qutod jab jatd. 1. fi hdeLuLibi.Axo, L.vlc.C. ybi hi rem
a£L IJüî: veraeit fcnteiiifL, & pugnaro Docto res
d.l.vlt. quOi congern vno bc.y Boet , decifacS. Tn aq.
Ub.iie pïiinig.q.+S.
Article
£-2 i
IÛ
Des Iuftices , Art. 1 1 1 L
Article I II I.
E* iüge feculier b peut c en tout cas de deli&d requérant capture, Art. m
prendre & appréhender Preftres , Clercs & Religieux : & e auffi les N o væ
arrefter , au cas qu’ils denieroycnt & refuferoyent donner feureté a Co “ s-
autre ; f fauf aies rendre g à leurs luges Eccleiîaihques, h s’ils font
requis, faire fedoit. kEt feront tous les fraiz raifonnables de
1 laiuftice feculicre, m payez/ s’il n’y auoit caspriuilegié; auquel cas ne feront
lefdits fraiz payez 0 que pour la moitié.
IVdex feculans b pot eft c in omnibus deliéîis a requirentibus perfenœ capturam , manum
iniicere in Presbyteros Λ Çlericos & Ecligiofis : Et e etiam eos fi fier e 3 β denegent cau¬
tionem alij dare : * fine prœïudicio remittendi eos ad Juos° Judices Ecclefiafticos* , îpfispoftu-
lantibus 3 1 &' fi fieri debeat . k Et omnes expenfie 1 iufiitiœ JeculariSj ‘Vt iufium ‘videbitur re¬
pendentur 3 Ληιβ obcafum priuilegiatum : in quo cafiti pradiclœ expenfie non rependentur
[nifi pro media parte
Notai. A
1 Neminem Indicem in foro mcompetentem effe quoad pre¬
li en fio nem inflagrantibus dehilis.
2 Quanta ft ciuilis Indicis tn clericos poteflas: Et an Index
laicus clericum prxhenderepoflit.
j Clericus vocatus venire debeat ad Indicem ciuilem
priuilegium allegaturus.
j 3 le iuqe feculier.] Tametfi c Magiftratibus quidam
præhenfioncm habent pro imperio, quidam vocatio¬
nem tantum: Tamen dicere iolemus in foro , nemi¬
nem Iudicem incompetentcm elfc quo ad prçhenfio-
jrem , fi materia fubfit , aut Hagrautibus delidis, iiue _
defenfores ciuitatum , qui imperium non habent , §.
alidient auth. de defenf. ciuit. colLat.j. <Sc§. necelfi-
tatem auth.vtiud. linequoq. fuff. fiant, collât, 2. fiue
Eirenarchæ 1. diuus 6» D. de cuft. & exhib. reor. fiuc
Legati Proconfulum l.fi quod erit. D. dc ofF.proconf.
fiue minores Magiftratus l.i.§.D.de ofF.præf. vrb. ad¬
de «Scvt forum loquitur, qui Iunfdidionem tantiim
bailàm habent , adeôque interdum «Sepriuati veluti.
1. quod fi in fer u i tute D. adi. aquil. 1. capite quinto
D.de adult.l. vit. C.de malef. 1. generali. C. de decur.
lib. x. Quin<Se interdum lege pcrmiiFum & iufïüm,
vteaOrd. quam Francif. I. Rex de alïailïnis fecit, &
Carolus. IX. alia de armis vetitis anno 1566. repetita
hoc anno 1567. Quare quantumlibet quis incompe-
tens dicatur , decreto præhenfionis parendum , quod
eft conftitutum Ord. Francif. I. anno 15-36. art. 39. &: C
Carol. I X. anno 1564.art.18. notat Bal.l. nec timorem
D. de eo quod met. cauf. 1. fi qua per calumniam. C.
de epif.& cler. Bald. «Sc Ang. 1. idus fuftiurn.D.dchis
quinot.infam. Proinde illi qui pro iure magiftratus
præhcnfionem non habent , non iure fuo facere in-
telliguntur , fed veluti conniuentibus legibus, difii-
mulata intérim poteftate,fauore publicae animaduer-'
fionis ea lege , vt captos protinus Magiftratibus fupe-
rioribus,quorum ea de re poteftas eft,tranfmittant.d.
If.audient, «Sc §. necefiltatem. Bart.d.l. capite quinto &
1. diuus', attigit Boër.decif. 215.
b Peut.] Confoiîà hic dubitatio Canoniftarum , qui
2 aut negant , aut ambigunt, aut diftingunt, an tanta fit
ciuilis iudicis in clericos poteftas , & an iudex laicus
yArgentr, in Conf.Brit
clericum praehendere poftit : qua de re loci apud Ant-
Butr. Hoft.Bald. Henr. Boich. Barbat. Panor. Imol.
Fely.Dccium,Zab.c.cùm non ab homine, ext.de iud.
&c c. fi clericos de fent. excom.in 6. attigi : & è recen-
tioribus Papo. lib.i.tit i.art.i. Sed & ea quoque præ-
cifa 3 an clericus vocatus venire debeat ad iudiccm ci-
uilcm priuilegium allegaturus ; quanquam illi perne- 5
ganr,vt «Sciuris ciuilis confulci quoque Bar.Balb.Alb>
lafi 1.2. C.fi quis in ius voc. non ier. Panor. Fcly. De¬
cius, c. fi duob us ext. de appel. Melior fententia fue¬
rat glo.c. conuenior.23. q.8. quam vfus & forum pro-
bauit <Se Hoftienfi placuerat.§.3.in Summa.ext.de iud.
Locus hic petendus ex Auffer.clem.i. reg.2. fall. 25.
de ofF. ord. Nec enim illa qualitas innafeitur, Fed
agnaFcitur naturae , «Sc illi accidit , quod Io. And.dixir.
c. Fcicnti verF. Fcire te vota de reg. iur. in 6. Bald.c. vit.
verf. fed quaero ext. Depræfumpt. «Scc.’ at fi clerici in
fin. ext. De iud. necconicntit cum primæua origine
rei 3 quod Bart. «Sc alij tradant, l.fi prius. D.de op.no.
nunt. quare non præFumitur,& alleganda «Sc proban¬
da eft. Nec haerendum , quod interdum ex informa¬
tionibus appareat clericos, monachos , aut preiby te-
ros clFe,qui euocantur,quod olim quibufdam & Bart.
1. non videtur, D.de iud- «Scdccif. Tholofi6y. tenebras
offuderat. Nam hanc fententiam vfus & tribunalia
reicccte , «Scpailim decernitur contra clericos «Sc pre-
fbyteros, tametfi hac nota in elogiis deficribantur, 8c
extat vetus cade re Arcftum Gaîli num.353. quo loco
Molinæi nota, dc Auff.part. Styli. 7. arefto. g.Bencd.
meminit, c.raynutius. verbo & vxorem decif.2. num.
16. Quod fi non appareant euocati, capti poftmodum
expenfis luunt , nec ante ad EpiFcopos remittuntur,
quam refufis contumaciae expenfis, quod è recentibus
notat Imber, lib. 4, c.6. Inftitut. Papo lib.7.tit.7. Are¬
fto. 4.
Nota 1.
I Pro ciuili obligatione an Clericus prahendi pofltt.
1 Citatio Verbalis fieri non potefl, tn territorio fectilan .
3 De remittendis cleri cis ad Epifcopum.
4 Priuilegium fori ademptum clericis femplicibus .
c En tout cas de deliti.] Idem in ciuili quoque obliga- t
tione,«Sc debitO priuato, «Sc quod magis mireris, etiam
A iij
Il
Des Indices, Art. I Π I-
IZ
fi nemni inierint Λ fil cil , iïte aô nthqiiim obÜgawe- ^ ta de te Orhtv, prifôRegp* , rot igffg'j L°n^ '■ 11 ■ * ι’’-
r kir, quod pfrfMum ranrviç nuris 5 VftntFinl hac ancien nu c^nitJimJkJic , quorum ktims U un «me-
1 1 “ ■■ ré a^ïin.TiLdus iilLi , itwcron ptid i r-.u· hgetana tEEsrü,
mioquc in te, toi a Cane nilLàru in iu ri fipn i dénia il vap u -
Lit. βρρπ* At-cÉià loh. AndLAndi. l’KU·]»- Franc, c.
l! cït ciCOï,· Je fenr, cxconi.m ï?, IuJl .And, !mt>Ê. Hofb
A nc.ti if, B uuhîs Abb. F arhat. v- ex referip t u , exe, Ja
îurujur. Rota aJcti conRjttuiUïiejn quoque ipkim
il ^nmac,quie lalii alun. E om in AAgk>i> dedi". £40* in
aiitt'q, Aufireiv q. nti. Tbolofi Cn titra tri bunal ia obti¬
nuere & obÎL: liiuit , icd cartiribus epi (copidibus de-
rinerjt, Ar nutatae iam cJim [oh. F.ib-f.vlr.in ft.de adL
Imbert. in c-n-chiLiii. Vixb, dulcas nuperis Rebut, g i
rli-vk lit, ôklig. glo .i. zrr. i. inttift. te- & art. il giofi 3.
Di üi't quiu lifkt m ris ra no , v tes t v fa ï. %
ll ftipiaj·?.] Idem 8e. ci ni dratio verbalis
Lvuntazs r SfiTaiVûÇe cdgjtai qmppe iit'cca pordt 5
in terri corio fcc u îari fieri ULicloriTate Epifeapi ; quoi
G allas nanti Ardto, jri* 111 Stylo. Roür, in Coni. Bi- 4
rang. iit. tint^uen lmb. kb.}+ initie, edi. te fora
uûrumciL
née
ni torum.
i'J utarc plerumque 1er un ni *taiï remedium,
ÎU,n, abrogandum , cùm fois multos confier le¬
gum acerbam kiMudm , v tummk periâuUs in viant
rcdülîc, fie frugem fecilTè in Rcp.im medroçrtrmSed A
lue ffinï nura cft ail priÎtuia u ütinua eonlptieu Ja. y
N OT Λ J.
Pc nfmAcitJ* imftnfi fri Curia 4J Epftcf>»m rc*
Eïpenfj J pntmlîis tx^tehtti , m-
Çltrtau mtîi'éàmiWtirnm numrnt atntetarwur a m -
diièfietiiàù ér ‘c.
sfdmitiifw' taatw de cxftrtju jWÆ lififiLtri umpif-
fmt tjr'Cr
Eî [itmf tua IctfrAijQ Magna & momemoiitqux-
Étio. k quo Krtnpûve ÆimpeuJiarepaiJi an Epile q-
3 EtmpIriiTTufltr,] Ffir. Cciùfüetu do verbo wrrÏÏtr
i'urùr ^quoj il flere figniiîcac&ver.irc certo loco es- . ,, Λ
CL-dere. Gifcvpcm non pcraiiccir Confuvrudî» Hqc __ po oporrvai t an lèilicet â die prunciiitcicnd
' 1 pi- ^ terni lîl , 6 ύ π cq ne multat àtuulti l; re fpoj ita; Er obi tan- C·" ™
qiudcm caiii : Nam A *uc quoqut rcmillloaj Epi
Inopum loeum h.ibfbir, jî périt, ibonr in conruma-
cj;i, m;e tUenijA: kcuritaunu volent iiuaponcre , Je
]ht inruuts Viarorts ad EpLÏcopum ronimttndvli
enmr,, &■ veuis lotum bot Lpfu inrevctbarur, Ai.eJ
Epilcopoi rerninrhiT, quud t Srylu Auiifer. apparet,
ru. Je aflècurum. & q. Tliulof. G.iUuv part. f.
StyïiiUfc. $0. Ahnr.& Ifer. t, r. qiuL va£ fid. iur.de-
Bear,
* Refnfrr* ;rnr ι/itftrr ,^ηγεΓγ,] Es lui ] nuLu un. I ’zl. Se
1^4. mf. Ai L· Jtuujia.umts, G iteJiii qui aJeetL ron-
m
il à un [tris, iu dica w tn asuio ijj& Ftluiu-arionatnfesU ^γ1'
di e. ipia prckenfionis iteber i j, quanqtum repuguan ri-
bas lup truuis a’cacis3udtCJjs-3 & multam reludancc
M-iclouitufi Upiicôpo, at prole rtmiitcnoi ne.raiî ϋ
dit· rcmiiHoriU loluiTtE , arque adeo Reicripto Hen-
v uo Re gL·. è Lunet n cia G iriK P .u ii iejj là s , Procuratoi i r>
tk Λ Juoclei R egi j mum rr. Si c habei iJum , non 1 u etc
ali Fpileoprji recul. ul frnpindi.o, quv in pivhonJenJo
cuJlt>J:ej]d6quc reo fultu font, culU nicqptfon.e :n
or Jimrm Ipon'taiict rèiqiu Jdiquir , £t i ple a J r.dus
vu un tiiï componere debuerit, lioceft d vdaqunnrur
κ s.itffk!ct ïOr.ijf.] ^^etuÎCoiifuittJilûinniuq. buras ^ libi imputare debear , quod clericum talem ordina
rfiiiTmirri volebat us. I capirc qumto.p.de adutr,
riieiu prjLuligtj: Ν·λ nnn r.nn fumas pnteiii ifc qiwn-
Joctuique conftitcrit legitime r de ordine remitti-
miis.
f|- I,.od vln dcrlimicrunrinf. 'iicr.7*
1 S'tU fiat tfq rj r .] Re o vel Epiicopo vel vrr oque po-
ftdamc : Prt»juic ^comrntt «que rtdeî». Epla>-
po e, ii uulvx dt icor, cxcom. mC. Quin,iÎÎ cunctan-
tiin E p Li-copiuti pc r ftip . numn coercendum putant
i Lolft, di Inii, Anj. c. %mfiLallL exc. detur, comp.
λ m 1 Jt .. ^. .. r. ...i ■ .. 1 r
Alii . l.jl qui in con fcribei ido ic Auch. ÎWuimiil G E w ,|UJ u - c \\r
U'-TÎt, de porcfhn i unlllnit ionique Rcgia^ tubduiieric.
Sed tamen polîunr csrcunltmtiurinefdùrè, qui Îcn-
U'ntiam mutent; velud 11 iudex dnilis non neceda-
riain , & èlup: cau£a montn fcocrit indicandi, de ordD
iu.’, & tempus muiiliinox;a abfumpfcriç, velpoft iadi-
tJEumccLim iciodeiumciaucm , Atque mtenm un-
pcadiacrcuerJiît, Ν:ηη quis hic d-lceî &b Epifcopo
impendia du bu] : ex aliéna mort Quari non finu îx-
rioncalmd. ibqunidoa Rurdegalenfi Guru courtn Li¬
tum Areflo,(kqtuj Bout- Dcciibop t'eego probo* de
Jucpil. AicSct, idem ùvinruo quoque fi ruluitetai',
quod ideo dicendum lue fuir, quianimc reperian-
ttir qui odio ordinis noliuc remitti , de que Imioc, c.
Vt fi nue est. de fient, cxcorm vlvi Dom. Sc Dur. Sc è
Açltt'is Imol. Ang. R.oitl, bnolle. D, tle acqutr. ba:-
rud. BJJ.Akx. Caii LJ', L ab adnnmfitratiouu. C- de
lugar,
'V st M rn ft dpj f. ] _ inii mr.'Lin ‘mtcmm anguil·;^
non capiunt, Scd fr ultra tw Guioncs cdici,fiiuifri cor
lm pt îafùiL] m 5a tS$p#üiés, f tultia orbi ·, , & feculoru m,
et 1 1 j fiei j l’us_j j] v alituri eit Ordinati o CaraU ΐχ, R
De U tu- fifre ] Intdltgt impçïiûs Je fil co factas: ί
nam qniïi iingatgribivs lunt hi£ti·, lîns Hucmcxpc-
iftanrA' eiiL'irruna iiitlicari ab quo pcndmtjjiiii fi con-
nunaciar fine , actrvatfimonij dcfcrti, ô" .icfiectviuui! de
diximus, liap.-glo. v Uï bo peut pyü7?dfc^ f]i,i ,i nq uam repu¬
gnante Aide, q.TStoIof. iis. Sud dçpriuilegij clçncalis.
ïcrjusprqpoftrîA'ktis Ipuntanm-apud Iudxcmaui-
lcmigita,rai , adiudicai'! poterunt ex. c, e^cupnon-rm
oa, Ici except. i5c ijicuiuntuiquirlbioiib kipec rrmii-
fipne ii c-0]jtedar'O ia£ta elL, qua: i ementia uJt j'Egid]|
BiUamcrat. dedf, iz5. 8e Aufin traitai, d. dcm. 1. reg.
auata Pinfiai j lü. [qq.pro mu Ig.iT-i -ipiidnos MAo min* F ijALq.dc oiEoid. ( Eppol. Marfd J, parte ve! manto.
fc anii, iji 4-quç in iopm ptiuilegi mri Fori adi im t q L,._ ,
ptiçïbîiscleriiris, niii ûi facris tint t de qüa fâpiencer
Gnria Papüîeiifis icFcrwilum ad Regem cen Luit, oe
adl’nic abfoluum diipoJuionan recipit: fied 8e de eiui
ncerbitjie multum (k'tfaihim ciR alïâ poduriarî Mo,
bnurdu arr.+n. Nccquiiquarn negaumtciii'eni illiux
ofdatn 1 ■; jLOnujLujn quorumdam ficciitia&auLbprrj-
iiücatam ptiteÎlatera cuiikiu m dormienti faccrdoTiji
focordi a , v t remt'dü u m n pponerec. Sud modun l lill -
[utiiate nique Iu,u;] a-(lim.uitibub· vidcrtdmnfuLL , qui
iuitn.77 , D.de qii^iL&îû ptutbea cr i m rnàli .4 , dib g e n -
tic iium.ici. è no il ru InihuTt.lib.i, inltir, c.zb.Ncç:
Jx-quimnr Decij fcntcnckin iu œn filio 141, qui magno
molimine id agit, vt pi 0 lier taies impenfo eriamil J>;( ^
dôbeajmirj c-uncn uidkis ù'üUiï feurtmia adiudkati
non poilu, fid ea dere ad EcdefiaJhcum eundum;
Kam & vfiis 8e rano rtîecit esni fie ntt’nriam. Nu ram
quidem ad mirnmu s.qua I n - F-ib . di c i t i n 1 , 1 , C , de o tf,
procpni". Sf légat, qui ju:t.ic mnilllosicm Cluticila-
civndom ad ludiccm EcckliaiUuum cxpenli.» îtidieir
iaxt,
Des IufticGS , Art.V. 14
laïci, quod aeque forum improbat, 8c mirum eft ho¬
mini oiim Franciæ Cancellario placere potuiffe. Sed
5 & antequam remittantur pecuniæ clericos damnari
v litatum medicamentorum nomine, ii quemquam
pulfaüerint, vcrberaucrint, vulnerauerint idquc à iu-
dicc ciuili, olim Gallus annotarat, arr. 15. parte Styli 7.
vbi Molinæi affixa eft notaj Imbert, lib.3. c. 7. gl.verb.
compellandi Chalf. ti t.des influes §. 5. verbo fi aucun:
Papo lib.i. tit.5. Arr.13. 8c hoc iure vtimur.
n Paye%. ] Quare cautionem offerri non fufficiet , 1.
4 4. §. ait prætor.D. de re iud. 1. quod fi non foluerit.D.
de pignor. nifi ciun in promptu liquidari nequeunt,
quo cafu cautio admittitur omni in materia. 1. ftatuli-
ber. l.fcruus fi heredi D.de ftatulib. Nec tamen Com-
mcntarienfis, aut fifcalis coadtor aut receptor doma-
nij (vt loquuntur) retinere poterit carccratum pro cx-
peniis, fed omnino remitti realiter ad iudicem fuum
oportebit, facla exequendi potcftate , delimant execu¬
toire, auee hypothéqué de liens, fur ledehteur , Citantur
AreftaLucij. lib.6.placit. tit.12. Papo lib.18. c. quan-
quam diuerfum aliquid ab fuis obfetuari feribit Gui-
do Papæ. decif. 448.
Nota 4.
1 Ve cafih. priuflegtatis, eertimq·, definitio & nu.z.
i ludex ctuilie an feparatim cognofiat de cafu priuile-
giato çrnu.$. 4.
e S'il ny auoit , cre .] Patrum memoria nullos Britan-
1 niacafus priuilegiatos norat, nec Regios pcnevllos,
præter eos, qui manifeftè maieftatem impetunt : nam
de pecunia Rcgia,focariis & fimilibus, etiam non Re-
gij iudicabanr)quod pleraque veterum gefta indicant,
neciurifdidtionis Regiae occupatæ aut côtemptæ tan-
tus erat metus auf coerclio: 8c quod hic de priuilegia-
riis ftatuit, additum eft ab Reformatoribus prçter an¬
tiquam Conf. Anno demum 1530. in tribunalia noftra
x de Francorum confuctudine migraucre. Cuiufmodi
fmt , nullayfque lege comprehenfum eft , fed eum in
numerum fere funt adferipti, qui aut maicftatcm Im-
perij,aut lurifdicHonis ciuilis poteftatem imminuunt,
reperta ratione , qua fc ciuilis magiftratus ab impo¬
tentia affereret , immense 8c nimium nimiumq·, am¬
bitio fi dominatus, qui tum inuaferat. Sed ea nobis vi¬
demur in.Commctarns fatis diligenter perfcquuti: id
tantum adiecerimus, variatum fæpiùs in foro ciuili
Jierfequcndi genere. Nam foli aliquando Iudices ciui- 3
es,nonnunquam Ecclefiafticis adiundti de priuilegia-
riis,quos vocant, cafibus, cognouêre. Poftremo Mo-
lfnenfi Ordinatione , art. 39. laxata potcftas,confti tu¬
tumque vt fuo iure, & potcftate. ludex ciuilis functus Hodie
cafuque priuilegiario cognito , 8c feparata cognitione itin^a ar!-
terminato ad Ecclefiafticum remitteret reum, qui pro 7' K c' ^
poteftate innoxium communi de delidto ftatucret,
quanquam multa funt quæ contradici poliunt : nc ite¬
randa cognitio, telles repetendi, totaque denuo re¬
texenda iudicij tela fit, labore fumptu geminato,
fed tamen lex ita feripta eft. Quarum cognitionum is
eucntuseft, vt iudex ciuilis pecuniæ dumtaxat reum
damnare pollit, in corpus nil ftatuat,quippe cafus pri-
uilegiati qualitates funt potius de li diorum, quam de-
lfdta , de quibus ipiis tota poteftas animaduerfioque
corporalis iudicis eft Eccleiiaftici , cui perfona fuppo-
fita eft. Plura habe in §.7. inf. verbo s‘d eft trouue deult
eux, fed nec, quo iure nunc, vtuntur fupremæ Curiæ,
antiquisvfurpatum,vt facrati mulcla honoraria coer¬
cerentur, quam negare non poffumus, corpus famam¬
que pertingere, qua de re Bocrij eft lententia, conf.4.
Marner. §.1. tit. de iniur. Imb. lib.3. c·^· & Rekuf. bt.
de fent. cxc. art.3. Exempla tamen facti crebra fimt,&
quædam memorantur à Molinæo parte. 7. Styli arr.
148. & inter areftaTholof. arr. 60. 8c 65. 8c in Libello
deParuis Datis art.2. Certe res per fe loquitur, nos
noftros fines egrclfos ahenis oculos adiccilfe.
p QjicpourU moitié.) Cum huius articuli tota ratio in 4
eo fit , quod cognitio deinceps poft remiffum reum
vtriufque iudicis pro fua cuiufque potcftate & iure
futura fit, coniuncta tamen, quo nuper iurcvteba- Coniuntta
mur, apparet mutato 8c inuerfo flatu 8c finali caufa,
aliud nunc ftatuédum , neque hanc in futurum difpo-
fitionem locum habituram. Nam cum ex Ord. Mo-
linenfi art. 39. nunc feparatim iudex ciuilis de cafu
priuilegiario cognofcat , 8c iudicet ad commodum iw Ctri
fuum,necylla ratio habeatur Ecclefiaftici in ea cogni¬
tione : Certe nec expéfas ipfc agnofeet alienae cogni¬
tionis, nec proceffus (vt loquuntur) à indice ciui¬
li fadli , cuius nulla volitas apud eum futura fit , 8c ex
integro totam iudicij telam exorfurus fit. Quæ ipfa
ratio magnopere mouerc debuerat, ne ita illeMoli-
nenfis articulus obtineret : quanquam non ignoro
rationes etiam obtendi , cur ita fadlum, fit 8c defendi,
& pluribus demonftrabitur inf. art.7. verbo s’il eft
treuué déliant eux.
Article V.
E* luge icculierb à la requefte & (application c du luge d’Eglife, dfcra te- Art. v.
nu prendre quelque perfonne que ce Toit, accufeede* crime dlierefie.
* T V de x ficularis b ad Jupplicationem c Judicis Ecclefiafiici, d tendit ur manum iniiccre in
X quamuis perfonam e criminis bxrejeosaccufatam .
Nota 1. E
r Judices Ecclefiaftici nullum ferriterium ratione jfiriia-
lis petefiatis ,
z Nec im prahenfienû fine > nia Magifiratw,
T E tuge peeuher .] Quibus de caufis IudicesEccle-
-Lfiaftici cognitiones pro fuoiure fibi vendicant,
ex hifdem præhenfiones decernere poflenon eft du¬
bium, ii^fuos' clericos, c. cum Epifcopüs, de off. o^d.
in^.c. notiimuscxt. deverb. fignif.clem i. verbo ar-
Ttftare. ext. de hærct. c. fi clericos de fient, cxcom. in G .
idem & in laïcos fpirituàli quidem in materia poliunt
ftatueie,qupd Anchar. notat.d.c. fi clericos. & reg. ea
quæ. q. 11. in G. Sed duci iuberc id cft realiter exequi 1
capturas, (vt forum loquitur,) extra Prætorij câcçllos
nequeunt, cum territorium nullum habeant , ratione
ijpiritualis quidem poteftatis. Quod Cy. Bald. Io.Fab.
notant. l.Epifcopale.G de Epif. aud. Gallus, q.276. in
Stylo, uec recepit vfus difpolitionem. c. fi Epifcopus;
A iiij
Des Iullïccs, Art. VI.
1 S
KXZr de ofF. o r JL Qû nd S i contra f.K i um prouoc .in I ■ j A
Ict ;ib abitiu, îuh ü magis pl-icei . me micijjms sppelln-
fmisiî aleam fubirc conïftum eft * HbeHo rudia Rcgio
pntTfittoj cngiUar relhmere, ±d eft, (vt tribunalia W-
jSwiMumrdfcInbiiire quod feêtrinr^& captos tqltttin*-
i'i· eodem loco, diâ .1 mukio, Exempta estant faiti*
iâduerfiiü Parificriftm EpiÎcopum apudGollum in Sty¬
lo, accito 17S. Pruritis 14S..· aduerlus Scrumcnfem 4.
jOf. ad iwrfiu T h conenfem , Rançiiiêïiijq,^.
memorat -pütisdroiti fcrijptm' Lucius lib.* ώ.ι* Àufr*
d. déüVcrcg.i. fil-*, fknecU&c. ïayfl$ÉiiJsvcrbo&
vüfM-cut dcaf,;. mim4ïj.>J\i(ihr.dupcT Stylo. Î.vLt. pt, B
quat. cogiuti prêt. ad reggift. Imbert, lïb-j. iiiüic- p.8.
fordi.Brixhri rejj-.CvBjomani. $. contrahentes de for.
ebiripi /Egitiijp-Magiil. rit+ de'iippeil,
c.j:. Etitt cocum fcripïït AntW, reg- cuqu2r.q.ii, Epi-
èopçs t-wHcef quenqu.tni prafoendere noli ppÎKr*nec
ieiitcriiS finis exequi, neciu paiiciltoncm nralcm t au¬
di mittere* etiam prsfuppoiita capacitate iuiifdiÉfcj'Q-
nis m indicate ,quut ad capadratem nuiicandi non fe-
quatiiEj exectrcium.î porriris, Quat fbnrcnm cuis vent
eff, ied eïim âd lruco^quod ilL·' Stcit, nu reftiiùgiinm,
cxW ne in clerico'î quidam sd pollini propter territa-
rij * -fie l mm loquamur, impotentium. quod Molm, S*
2 craclut. iti CoLif. Parti’. tir .de J e ud. $.4 u q. τι. Qua re nec
armaioshabèrCi nec Apparirôrcirin easpramnifioitei
permieritut, qua de rc cbatur Ateftn in icyio Pariam,
p -iit. 7. Art ito. m. Tholo f Kec fi habeant prahcmicrc
conceditor, eriam eontimiACfs, _lci r cifotuçi. antes, aiu
alite moïiosij quorl loti. And. ait. c. ernn einn^ai cxc.
defor.· comp. StyL ParL nr. quot- cog, peit. ad reg.lm-
brrr. Ub.^.L.Î. Papo.hb.i. tir.4. Ncc folum in prrthen-
dcrtdis, fed rr aniueheUctis qu oque rm de loco ad io-
CUinobicrnatUt v quare net linevtniu Rtgisaut M.a-
gittr^ütim. Refoorum faciunt , quod G:iIÈu·, lioï.u.
Imb, ui c£- Kecr-uiapcituiirionisEpitcoporum D
ill habita ,itleLl,vt foturn bqiumi * fadtxim Cotnni
mtnqunm l-IÎ ieoeptum, ciim pçoponeiç voluerunt fe
cflbin pcdEdlionc capiendi, quodGdlus memorar, q.
ί,ίί}- Bcned, vbi iup. nuiTtii^r.
I Hcehfiiffiri faidtttf (F cluiUi tnattiutli itüKihuT#.
3. I.r dtiYttflrfgh nifütuj t jttfâ txfrimn ùU >ί* θ' Γ-
3 Prtrf rrfiey 1 tîto drltrct\f T:\tft-tvtt-e*
4 fr4hmjh ■< Ttgsbw-tUiïtpiTMïjfé EttU- j
βψν (Mifrri.
i i.yi h ϊΐψΐί}1(.] Xon ferimus; ϊιιίΐίηη , quod Cano-
piitarum tutba û n iit, c. 1. ext. di ntf, ord. Debent
1 ht, qtudem mutuum libi auxilium EcddiaiHcus ic ciui-
bs Kiagiiintus, &: qttodolim es vctei : formula farde-
r,i torum pcpvtiqrntn diccbantjaltcra rdren.us.maiciti-
ti inccUucfi; conftmarc, quad illo 1. 1. itatuirat' dç è
jtotlfii Cnmt LluLXII. Ord. pubk- anno' iyji. art-4P
'& fu lu pÛTc i I li quidem, auôi ü rctatL' 1 rupertum gran¬
de ■ Nuji l Ytrlii fortuna pene imp 0 ttt itui ] mperamus,
, · <3c [lulfr J erë orni modo pu tLilas t ô idltt, ΤΊ cc dubium
15
quin pateflasilla amluboiieliominu vitta foi Dfque
cuifohv> multum cditn d.1 alieno traxerit: Cui it
ÎTdbratLui αιύΐύι pvne ierb upnufuir, reptitis appclla-
ramnbLis quas ab abufu appcMt, qu,r patrum mmm-
m Britittuciii-tribiitiaJibus tgnota; , tantum cum ui,i ·
porc incrementorum fumpsete, vt ciuu .ijt ci 1 iarc foi
mna, non ÎlnciuR.tcauÎi finium régtindorum indi-
dum ill i poffint mtidere ; fodices ii ηοΐΐη cum r n od o
tenete potius, quàitï idieurv app^rere m animum nt-
dutii&muSr Sediamcjitranotsvsn
jrjfi j,,gt d'Evlifi,] CtLiLifubi hue Epifccfoi nue At-
c hi diaconi, qLd iudfdi.iftionemeide re habeat , quod
ArcKid, notat, c. t. txt. defiat, .regul, Fraucua ccum
Epifcocuscxc, dc cjfl. ord.
d jvfvi trm* ] Nam Sf lege Regia rntentur obfequi d. i
Qrd, Lud. X S 3 . quam fu.pt a ataui mui , gl 0 i . v trb. « U
rcfHefit. Ita tanert vtin epiflcdis rogutonivcauiain ex¬
primi opmicMt decreti , yt i ode m nient j pohi t , Ut ne
ulitqua· in cognitionem iudicii Ecde/ixiliri Ctidert*
potuerit, in refiquum iudiccm cmilcm nem oportet
cfTc curiofum^iL-c mfonnatiemes requirere, nec ρ·ο-
ceffiuuab Ecdclifolico taûum,mLt ««njjfeftc dccrc-’
rum apipAtcac elle nullum, es lententia Anebar, coul.
^Si. CanonifLarum c, dcca-tero cxr. de pi nid. Rept x-
jstnilquc fft Batroli fentcnria ,qni exiilimacatpLtdi·
cvm fccularem , tmi cxccutiu fenicntix Ecdcfîàibci
mi&dacL fit, de militia procéda quo cognoJccrc dc-
bere j m t, dutus fi.D, de cufo iuoi- 1. magiftradbu.t
Û. de mi ifdict. oinnium iudic.vbi Barroli fcntôiuam
Anq. 1, i-.il itecccen, rara Cana n 1 ha: imptum s cxagi-
trtut : negant nmen tudicL’mcjuiUmi t^cEunoiu po-
rcltiïcm jecommodare debere, fi ab tM appellat mn
lît. Abb, Barbai, bc slij d. c, i- de off. ord. Atb. d. L
Ejiif: opale. C, de Epd. and. nili udi$ fit , qU-*c noh olo-
ftante appLdkritïne exeennoui mandii'i poilïtAç de¬
bear, vt dtcrctapra’hcr.hünis oinnucx Otd. Franci (ci
l.amio itu'. 3ït49,Caroli IX, anno 1564, rf P*rv art, i!?.
f Cr/T&r d'htrêjf <·,] Idem in ovtens ddiilbsqmfobuf,
nec opus erat csptelfhone fpecialis cafns, qna pratfev-
dm videri poflit coiitr.inani t ik’ rcgulsm. Sed hoc
crtmen priuaciuc inrifdiCticmis Eeclcijfolicee eflc sua-
itjres noftri pradumpft rant, di fixerant veteres Ca¬
nones > Pontificum qkxcdj O' Impcraforam C6nm·
curiones, c. vtinqaifirionis i, prohibemus , dc c. pta*-
lidcntcs de hi'ren m t, Andi, Abb. Imo.Lc.i, vxt. do
ofb ord , ÇhjjecauËi fviii Ludouicn Rtgs XII. vc idtm
& ipfe de piacbéiinrtf llatucrcr , atque ad eb ipf s quo-,
que uidicibu:. Ecdci i.iilidi pnthcniaontr.i permitti?"
rt'tTlioc quidem iu crimine bona regiar autotimus pa-
ct-jOrd. public, -un rui ijn.arc,n. Cuius exemplum fe-
quuti Francifcvu I- ic Henncm ΐ l.R eg.es, idtm dcipii
quoque dc pricben[iombn.e peimiferani , F&iucifcus
0rd,iJ4$. contra tuthcraiios*· ici îenricusalta ιΐ^ς?.
contra eufdein addito, ne qu.uu emr. cognitionis pat¬
rem idtfi'MS duilcs Îîbi vendi carit, Nec quifijuam bac
de re dubïEai'at, antequam iL’gi-speCcjnti hui dde cee-
pi Lh.‘n t raro fori tudoloia' , & γ ΰ terat docu : lie auch. vt
c linei apud prnpr. Epitcop, ί- livtto Ecclefiailicum
cci.u. re Ia talutii, clctkui;, C. ic Epif & ckt.
i
Qvnv
*rt· b
li, c.
oVji
i:cuiic
ite eli-
nlei-j
Ii
côùoÎl.
l'a rte
,τρ ρ άγ¬
ει cnr
au I j -
-ç ü’E.
glt(e.
4
Article VI,
;J3> tsq ^ens dTglife pciiucnt procéder pac & fcmoncc5,pnr c inhibitions,
^ par din oui dons/ Mais ne peunent procéder pur fentcnce-dTexcommu-
uic contre auclih^ debteur fecqjier, pour le côtraindte à payer ία duEjce/
iil a
âMMËSâSüÜÉ
i7 Des lu flices, Art. VI. 18
fil a biens meubles ou immeubles: fur lefquels le créditeur peut faire procéder
a execution.
3 D Cclefiaflici procedere pojfunt per b denuntiationes ,* inhibitiones & per* monitio*
il j nes* Jed decernere non pojfunt excommunicationis fententiam , contra quemuis i de¬
bitorem Je cularem, njt eum cogant ad folutionem débit i, 1 fi bona mobilia aut immobilia pof-
fidet : in quibus creditor potefi procedere per executionem.
Notai. j
I Judices Eccleftafiici tlim maiorem iunfditfionem ~\fur~
faisant.
i Quod indices ciuiles nunc faciunt cum inhibitione, (pc.
3 Non excommunicantur hodie indices c tuiles, (yc.
A Les gens dEglifed] Qui fcilicet iurifdi&ionem habent
fpiritualcm.
h Semonces. Semondre.] Latini denundare, appellare,
.cornu- iîire,'dicunt, rarius interpellare. *-V
j 0 Inhibitions. ] Magna olim perturbatio fuit lurif-
' dictionum & poteftatuin m exercendo iure de legis
actionibus, quod Fkduenlîs & Cunerij conllictatio-
hes indicam: nec Iudices Ecclefiaflici modum pone¬
bant incrementis cognitionum , alias atque alias ad fe
trahentes, fub obtentu peccati, Sacramenti, Sc Euan¬
gelicae denunciationis, de quain c. nouit. ext.de iud.
Quarum rerum tanta vis ac poteftas eft, vt infinita
comprehcnfidne omnes omnino contradtus conti¬
neant, dc commercia, in eum vfum teftatas denuncia-
tiones, hoc e it, inhibitiones repéreront , quæ iudici-
bus ciuilibiis intenderentur : ne /Ibi illi vllam, qua de
revifum inhibentibus cilet , cognitionem fumerent,
addito excommunicationis métu. Magnus is terror, ,
quem tamen iam olim Franci exucr.uit , noftri lerius
ί0)·, 'manu milii, ficuciantemcmorauimus. Inhibitionum
meminit rex. cap. lator c. caufam ext. qui fil. fmt le¬
git. c. tuam ext. de ord-çognit.c. ex tenore, c. ex traf-
miila ext. de for. comp. c. Ii iudcx.de fent. exc. in 6. c.
dilectus c. 2. ext. de reicript. & adhuc vjjiirpantur in
caulis appellationum in foro Ecclefiaftico & ciuili.
Earum promifcuus olim vius fuit: Nam vt quifque li¬
tigator cognitionem Ecclcliaftiaquaq·, de re prxtu-
ltrat, mittebat Ecclcfiafticus protinus Apparitorem
ad ciuilc m iudicem , qui cognitione interdiceret ,Jioc
eft, inhiberet, donec Ecclcfiafticus dç potçïlatc aut j
competentia decrcuillct, illevcluti ictus fydçre fiite-
bat pauidus curfum coepta? litis, quin ne poteitate
quidem cognolcendi fadta audebat pergere , fi erar
appellatum , quod Fed. de Sen. ait cpnf.98. inçip. Ni-
colutius. Ant.But. c. tuam. ext. qui fil. fint legit. Sed
eaiampridem cxoleuêrc, nec vllo modo poteft iudex
1 Ecclefiaiticus inhibere iudici ciuili. Contra verfa facie
inhiberi Ecclefiaftico ab ciuili, ii caufapoftulat, vfita-
tumeft, fi fe alienae cognitioni inter fer it, quod Lud.
Regis Ord. ann. 1512. art. 45. elt iancituni,&: alia Fran-
cif. I. anno 1j56. art.50. fed itavt caufa eiufmodi in li¬
bello denunciationis exprimatur , de qua iurifdi<ftio-
nem elle ciuilis iudicis appareat.Quod cum erit factii,
demmeiatio ittdici EcctcfiafticoKidh liuc redte' fiue
rcr|Hram,inter]minterquiefcercEcclcfialticusdcbc-
bit , dc cognitionem fufpcndere, alioqui vcluti atten¬
tatum rcuocabirur, quod Ecclcfiafticus dccreuerat,
etiam fi (quod magis mireris ) pofterius iudicaii con¬
tingat inhibitiones ciuilis iudicis non valuifle, quod
Imbert. notauit. lib.i. inltit. c.z6. Lucius arr. Icriptor
lib.z. tit. 4. arr.4. & 8. Quare apparet longo ab errore
iero redu itos in viam iudiccs ciuiics , non fegniter
fines fuos ex eo tempore tutatos elle, vereor ne etiam
terminum exararint. Nam quod illis olim quoque vli- 5
tatumerat, plané abolitum , vt iudices ciuiles excom¬
municarent, quod iam nemo audet, &cxtat cade re
irrogatum Regi Franco priuilegium Clcment.j. e#
extrauaganti quæ incipit [meruit.] Meminit Boer, de-
cif.n+Feraldus in priuileg. regni priuileg.6. vbi com¬
plura arelta cogerit in eam rem lata aduerfus Epifco-
pos, Gallus q. 56. Areitum in Stylo Parlam.io. part.7.
dc part.6. arr. 40. & 69. DegrafL lib.z. iure 9. memi¬
nit pragmat. tit.de caufis in fin. Guid.Papæ Decii. 346.
Nota 2.
1 Monitiones quee, ÇX quomodo decernantur.
2 Sufpenfe monitionis cognitio efi iudicis ciuilis .
d Monitions.] Monere omnes poliunt, qui &■ excom- 1
municare, eitenim monitio antecedens necellhiium
c. facro. ext. de fent. excom. c. Romana cod. tit. in 6.
Panor. & Hoft. c. fi facerdos ςχΓ. de olf. ord. Moni¬
tiones vius probationum de Eçclefiaitiça difciplina in
ciuile forum traduxit, eadem laxata promiicuovfu
neruos cius corrupit. Quare reuocatis antiquis reçu-
■ lis multa in ciuili vfu icCtc abrogata, cuiufmodi illud
nequifquam nominarim aut per obliquum pcrftrin-
geretur infami appellatione , c.i. y. q 1. c. fi iaccrdos. /«#
ext. de off. ord.vt adueriarius , dc qui illi inconfilio
fimt, fine fraude exciperetur > qua de re Imbert, lib.i.
inftit. c. 6. Papo tit. dc fent. excom. quod Ægidius
Magiil. præfes.Cu. Parif. fiuftum ait, ad annum vfque
1559. fed exeo tçmporc plané contrarium indu&um,
vt monitiones permittantur nemine dempto, quod
ille ait, tit.de appel, c. 9. Tametfi id nondum video
tribunalibus noftris indudtum, fed dc id obferuatio-
ne fori ciuilis introdu&um , nepro re exigui pretij,
aut lcui conuitio,vel friuolo tantus gladius excratur,
c. Epifcopi &c. nullus n.q.^.ord. Aurel, art. 18. Sed
«Scfemel mota lite, ne nili iudicis ciuilis,<ipud quem
lis pendet , vçnia , monitio fiat·, atque ea quidem de
his, quas in forma malcfa&orum appellant. Quæ vero
ad relhtucnd.is' res pertinent laïcis intendi nequeunt,
vt nec literædc fignificamt, cum nulla Écclefiaftieo
in laicuua potcftas fu , nec dc re foli , quod illi olim
vfurpabat,niii dé eo quod inrcr coheredes cotrouer-
titur, vt Magiftri. d. loco cenfet, & traditur in c. præ-
tereaext. de appel. Quibus ii quifquam intercedit & 2
promulgationem impedit, ad Iudicem ciuilcm cun-
• dumert. Nec quifquam teftimoiuum edere apud lu-
dicem Ecclefiafticum debet, quod li fecerit, repeti
apud iudicem ciuilcm oportebit , fi tamen Ipontanca
lis empta fit, fiiper ea re apud Iudicem Ecclefiafticum,
cx libello iudex ciuilis negotium ad fuam cognitio¬
nem reuocabit, damnato fpontanco litigatore expen-
iis præiudicialibus,quod fiuid.Papanotat fingul.707.
dc Ncuizam filua latius perfequitnr , & Æmilius Pro¬
bus c.vt animarum de cônftir. in 6.dc Imbert, vbi fup.
Nec Guid. Pap.x fententiam in conf. icj. vius recepit,
qui putat lite apud Iudicem intentata' fuper debito
1 9
moneri , ûihUonjfàus dcbitcu'cm potle νι
muti neqttaquani forum admitret , m prittudicuim
Cièptti-& pendentis lie» apud luicerrtLmmGm, >3] li¬
qui abufus· fie.
Nota 3.
Deslufbiccs, Art. VII.
20
iviexfrttfi tlermtiibinw
per tXdPitntUi jt ,i it in ( m , C^f.
Ter üffiuirm txi^tiiiUT finicatiA eimtk tudieu piwawf;
tefiiii·, WV
n ρξφ aJ cxitwwtw re.ilicnttrijr MigArr.
Üloac: A inlf permitti, fiqffld Ecddkltid nitni mera «Une
ps-ohccrc pbÜIt m îütnft etuiudi debiioris* jjpfi*
poii (latis auxilio , Si: murai op&a ci: ■- r· t,XL- “ a± .
in J. extundere quew. Lrudiquum non Utibcmmcmt î
Canomib^an qutiqïiain per coturaccum tek- ponit
in excoirmuiniCarsom ro inducere. ftipukttonr, Qua
& £c Jiflerunc & tepugüijntcil· ientcnnas Jiamt Hoh,
Io. And Andi. Fdyc. ex parte, eat, Juiem. exeam.
Oud. Zah. e. facrc eod. rit. Magüatimbt Cana. e. ll
&: e. tut. dt‘ off dcleg. Quam dubitationem m laico
quidem homme forum tk mbumbArdbîeenW>quu
mJlo modo Lucus EcddTuibci çogftiypjicmprpro-
à aJL * cii. I. Ræm anno Jjïy- art i. Qmreviiirpat» pnfe in +
obligationes, de nifi aririqmtiae, InUCcrdonbusvctt»
iXi denCet.
Wüfiiiiirti iihint! (τ' PdrflXrtJ, C^r,
&■ drrkis oiiiiiiijm primum imiirabi-lia,·, &;tHuMiiïun
hoc quoque iurevei cŒpinÿts CjcOid . A urii. an-. A
mobiluducun apertet, mllo debituri: boruivndc ju¬
dicatum liat uidic.ire, quod Ciuti eri: fadtum, tk Ap-
pitritorâ rfnttixiationti· cenitabit . Index extrema
itntavi & reentri ad EcclcJiiiticum Indic em pçnruï-
iClr Qua! ume» Index ECt^pdflâcus in fttU ludicjus
non perinde aüxiè ohiereuk & & excominunkiiue-
ut' pi orfmis orditur pbftpraeltinihn» prxeepto diem
& Miniriimo. HaC quidem forum ciuitcÆc tutnina-
* J.J Jtf Bf MHfflf.] Si JUtrWrtit i'Jj ltfpnt,CT^AÎ/>U <3*
tn feni cjtre Wt. Quod ii finitum fit remicire ad-
milTum coguntur. erniii inducendi decreti nccefiints
litiganti impo η i ru t, præiHtiita d lc mrr.i quem faciat,
j f bdrenr ftcwlitr.] Quid quôoe.modo i^crattu ordo
in ihoÎ conftittùic , euiiliï poieibtii non teint i jilc Ji
adutrius Clerico g quidquam deatniuE EpiÎîiopi . Ne-
que id, CoJifu etuHo iiVaiidt Et uit, vt poueftawrft Eede-
ÎufücoïTL coêtcerm, neque B tnaxi jüc vôlui ^ . . * - l^T''',a t·.^, j-
t.ir , cùm quulein de L· CUixu fliruum. Quare C lû, & c n«p«is aragn e ArcAomm· laiptor . ψοω.
iliiei idr func liLipro fuo iur ù de î ois decernere, & vu- de fer e. exeam. ^ Rdnd. nt. de hrer . o bl W ^ t. -
.jïkdi r. nuiTi . ExctntuTuinionoius nceromrem
i.ücus cedkme b qliqrito aut remedio , arr. Aurel di.
lacerdoi hejteficLo c. QdairdiJi; cxr. deiolut.vitaiti.
devifmp Futtir . pto arlutiio ad ludicata fiiacnducn·
gère, fuie sb e^coinmu nie, moue , luie ahuiui-r malint
indpere. notanr Hofr. lu. Ane3i.y. Anr. fini. ïmol.
EaVvfit Fleime. Boich Zabard- tuit ext, vi lit , non
contciE ^.cd. Hic truinun agintrde eimlruxa ludictsm
ffiirrntiiÎ A: piÆCïptis t Λ quem iduerkti derkUiii,
laïciimufl k π céria m pronimaanerini i vi pet hutoem
i quoqut EccldiaibctifLi cxeqisi poiliiir» In nuii cor-
ruptis manluh tk deprauam difclplimi publieu, gra-
ciiiiiidiun cil reuticatuln ôliudid priféii ad exempla,
nc frilitcr ad intcrdiChomemlaceorum deemjmimt-
mctiionem, mit re litatis remediis cite ris omni hui ^
dcucTurerur: qutul vettrti Canones llarucnnc. Sic
igintr habendum „ Si quid Ecdefiaftid ïmiiccs conih-
mctititadiif.riujs Lucum > Ii forilm cauia Fuerat , qux .td
cms.cfiqni donem pèrrincrct, in îiftüvOCoeKcquenJo
Κάτι oirtiiiim ad exeomimmicatiimt-jn venite perraic-
leridumrdj qmdiure ticercuc iuiTus e il , ei cirtcca cx -
pcix;s Sf ttatans onmibui , per Tudieem cimkni p«C-
numimn Qui nim fâÊttmis lit . t-iUndifeuifisboiik
nihil repedaur , vnd r ] Luicictrm fiat. Ei vero accidit
periiepe ,vc creditores de eo , quod lemrh Indice in¬
di ciuum fit , co dem recurrant , cum fortunis cilli Jr -
bi rores fuppeltcdl dem occaltarecreduiut, Idcum ftt.
doceri oportet diicuJ lita elle for runa s_j &: db ludito CL-
Nfi nJiccr eiFfiikigero.
« S ti 4 fotojj.J Bona habt E qm aetiOMCi babeqi: nO- y
irina parata Acin confellc1. ),î.ÿ,e3i;tdi3C'-Ca{e rei vjtof.
rietio. Li-§. mobiles .C .quand.de quib.qu art. pam.NtC
vmiû intoreft pccflEniam qnisituiLimcfaco,an in nutru-
nih us habeat, m o da appareant nec in con trouer iiam
vocentur Ia, verbe· li ;inc qualiione.C. quand- fi Γ vel
p Linat, L à duro pio, $, feti Sê almdJXdcrc. iud- £< no¬
mma cedere coqi.-udii m d<- biceitem putatio, Fab. in
mb, d. dt,C.q'uaMii irf. pmiat.quanquim noiisrd-
modiun cit neceSll , ciun uomimquoque pigneraa
poillnr , vt ikbitods htma ejt arc. itii. St ftq, inf Sc L
cbm comi mi t [>. dc pignor, 1. nomen C qua: res pig.
oblig, poli bli eomieiicmD. dcpLg. z£L Nec impo¬
nenda n e ce iit i as cre di r ori fc vr operoi-un £c periculo-
iiam J i rem mlbtuni aJncrfus negarem debitoris debi¬
torem ; Adde DrâfilliÎâariontün fitfficcre ad Jibcrsrio-
Eem Literni libcracur.ÿ.qui pararusD.quib.moJ. pig,
\ cl hypot. quanquàro cx ürd AurcL iarifdatio inter¬
dum in caula inopi debitori & caluuiiofu tepus
folntwnis prorogetur ab judicatibus , Ac per mrer po-
lat,is peniiosief, qiunquim repugnante iummo lute*
À UT ICE E VI I.
Es ' clerc SjPrcft res, ou autres gens rie religion, * qui ont dclmrjué
cnlampnnoyc, doiuent ettre rendus4 aux Frdacs ou λ ! curs com¬
mis, 4 en Ja iurifdiiHon oùlcdeli£t &c forfait aucoit dfc commis,
c donnant caution de fournir droit > & dclcsrcndre> fil eft trou-
ué contr eux c]ürils fuiTait faux monnoyeurs. f Et font Iddics
Prélats tenus les degrader de leur priuilcge,*fil eft trouué deuant
eux qu'ils foient faux monnoycuts,’1 pour dire punis par les luges du Prince^ ijui
les pourront condamner a mort, ' fils l'ont deferuy.
flmch
21
21
Des Iuftices, Art» VIL
1 f^Lerici, Presbyteri , aut ali-j ëcclefiaflici , b qui in moneta deliquerunt, debent remit -
f Pralatis aut eorum Vicariis , d in lurifdiclione in qua delicium aut forcfiaclum
feu chmen perpetratum fuerit, e qui prœflare debent in foro cautionem, & eos remittere , fi
conuiHi 'fuerint de adulteratione monet a. f Et idem ^Tr alati tenentur eos e xauôlor are feu
infulis exuere , zfi cis manifeftum fuerit eos efje adulteratores moneta, b <vt a Judicibus clui -
libus in eos ammaduertatur, qui eos morte mulélare poterunt fi promeruerint.
Nota x.
ί Simplici!;, clericis priuilegium abrogatum in moneta
falfe cumme.
2 Ohm remittebantur fimplices clerici.
% Epifcopi cognofcunt de noxis clericorum.
4 abbates an de monachorum dclittis cognofcant.
5 ^fd Epifcopum indicis capientis remittendus clericus ,
i Les clercs.] Cum hoc articulo congruit articulus μ.
infra. Quantum ad fimplices , quos vocant clericos,
ducta eft hxc de veteri iure Confuetudo , quo & nos
ita pridem vtebamur. Nam eos de -crimine falfæmo- .
netæ poftulatos ad Iudices Ecclefiafticos dicta cafus
priuilegiarij necelfitate remittere folebamus, ex quo
tempore cafus priuilegiati nobis innotefeere coepere.
Sed hoc fimpheibus quidem clericis priuilegium in
t Hoc crimine moneta: pridem Rex Francif. I. abroga-
rafOrd.fadta anno 15*9. art. 4. qux eft de monetis &
alia item anno 1540. Blcfis fequutus eft Hernicus Rex
alia&ripfa edita anno 1549. Exrant omni in crimine
Caroli IX. Regis alix, quas ante citauimiiSArt.4. fu-
pra. Quare tali in crimine fimplices clericos iam non
remittimus ad cognitionem Ecclefiaftici, nec magno¬
pere neccfle fuit, cum in fimplicibus clericis degrada¬
tionem vius Ôc forum iampridem non requirat, quod (
λ Benedici, notarat in rcp.c. raynutius. verbo «Sevxo-
rem. nurn.^S. dccif.z . fed tamen remitti exteris quo¬
que olim Regibus ôc prouinciis folitum oftendunt
exepla & iudicata Aufrer. decif. Tholofana 1 62. Bol;r.
decif. 297. ÔC inconfue. Bit. tit. des Influes §.$. fallent.
ii Benedidt. d. c. raynutius. verbo & vxorem, decif.2.
num.145. & 151. Thomas Grammaticus voto 53. Sci¬
tantur Arefta Luc. lib.z. placit. tit.i. art.8.
b Qui ont delinque en U monnoye.] Cudendo , radendo,
circuncidcndo, tingendo, deaurando.
c leurs Prélats,] Epifcopis qui primario & ordina¬
rio iure fundati funt c.i. & c.Epifcopus de oif. ord. in ^
6. vulgo Cano, c.qux in Ecclciiarum. extra de conftit.
Quanquam contingere poteft , vt alij quoque prx-
feripto fcilicet iure de clericorum noxis cognofcant,
voluti Archidiaconi , notant Archid. ôc Io. And. d. c.
cum Epifcopus Abb. Sic. c.cùm olim ext.de prxlcrip.
Qui frequenter remitti ad cognitionem fuam cleri¬
cos petunt, fi cum Epifcopis concurrunt vincuntur,
propter vetuftiorem originem iuris quod notat Glof.
Panor. Zab. d. c. qux in Ecclefiarum.Panor. c. fi quis
contra verf. aut quçritur & verf. de Archidiacono ext.
de for. comp. Quanquam Prxlatum aliquando Prio¬
rem DominicanorumEpifcopo repetéti monachum
fratrem feribit Lucius lib. Placit.z. tit. z. De Abbati¬
bus, an de monachorum deliôtis poifint iudicare non
vna omnium lententia. Non inlcita di (tinctio ab In-
noc. Io. And. ôc Imol. traditur c. quanto extra de off.
ord. vr in his qux ad oblcruationem regulx attinent,
cognitioni Abbatis fummittantur, extra eam fi quid
peccatum fit , Epifcopi elle animaduerfionem, & fc-
quitur Cur. Parif. Placit. Imbert, in Enchirid. verbo
Abbas. Hxc tamen fententia oppugnatur plurium
confenfu , voluntque Abbatis eiïè iudicium etiam
cognitionali ter, & contentiose, fi modo tale delidtum
non fit , cui aut depolitio aut degradatio imponatur
quod larè Panormit. agitat, d. c. fi quis contra. De
exemptis Ord. Aurei, art.iz. ftatuit : & idem video Sy¬
nodo Tridcntinx placui Ile, vt ordinariis locorum pa¬
rcant, omninoque expedit ad dilciplinam. Curix fu-
premx & Prxfides rire omnes Epifcopis reftituunt
reos monachos, ôc prelbyteros, à quibus liberum fit
repetere, fi quis ea de re contendat. Epifcopi Pari-
fienfis ius eft lingulare, quodvbicunque capti rei , ad
cum tranfmittuntur , quod Lucius notat, hb. z. Pla¬
cit. c. 9.
d En la turifdiShon oh le forfait a uro it efle commis.] Hoc S
quidem verum, fi ponimus ibi captum elle noxium :
Nam fi in domicilio captus lit, alia ratio eft; Neque ea
de re Confuetudo litem voluit dirimere inter Epifco-
pos. Quare prxiudicio non ftatuitur cuiufquam,ex eis
quod hic eonftiruit Confuetudo : Namque inter ciui-
lem ôc Ecclefiafticam potcftjiem dijudicat, inter ipfos
inter fe facerdotes ninil ; idem tamen quod hic dicit
fenscre Philipp. Franc. & Lappus, Dominicus c. fi iu-
dex. $. vit. de lent. exc. in 6. ad Epifcopum fcilicet iu-
dicis capientis remilfionem faciendum, & Innoc. c. vt
fama ext. de fent. excom. Alioqui cùm in vniucrfum
traditur prelbyteros apud proprios Epifcopos con-
ueniendos , de diœcelanis domicilij mtelligendum
reftè admonet Panor. c. vit. & c. diledti ext. de for.
comp. quippe delicti forum extraordinarium, fpecia-
le , & per accidens tribuitur.
Nota z.
i Uon cogendus Tralatus ad degradationem preflyteri
CX «». z.
e Donnant caution de les rendre.] Cumvbique antiqua
Confuetudo tam reuerenteo ordinem Ecclefiafticum 1
poteftatémque iurifdictionis eius habeat , interdum
totis capitulis & cx profelfo, mirum eft hoc Articulo
qui de ea ad verbum deferiptus eft, impolitam elfe le¬
gem alienxpoteftati, quam prxfertim Canones rc-
Γρ uant; nifi quia hoc crimen Remp.imprimis infeftat,
& maieftatcm impedit Principis. Nam iure canonico
Prefbytcri & tales omnes quemlibet exau&orati, non
funt tradendi feculari poteftati , nec vlla debet fieri
aut realis aut verbalis traditio, quod Holi. Io. And.
Panor. notant c. nouimus ext. deverb.fignif. Sed ma¬
nu mittendi funt, admonito Iudice ciuili vt in forum
fuum fi videtur exaudtoratum hominem Ôc laïeum
fadtiim recipiat , addita etiam cohortatione vt quam
benignilfime poterit in hominem confulac. Et quanr.
quàmvtHoft. putat (&res loquitur) verborum ea
clementia eft, tamen ordini conuenit, <3c in leges non
peccat. Proinde imbecillx originis inftitutum vfiis
non recepit. Neque enim hxc cautio vnquam in fo¬
ro prxftatur, nec exigitur, cum Preibyteri remittun¬
tur ex moneta, aut alia vlla caufa, & cùm aliquando
indiwta eflet ab Iudice quodam Venctenfi Epifcopo
η
Des Indices, Arti VIT.’
24
rcfrAgatite «r appellari enraie fp.rct» aut-dÜTirntaliCà
vis haiuï Coniueniidmk-
1 Et fiat Ic'J-n îYtUfi trnui Iti Qnoînodo
i h&c ntcefdcas indid non poniit .çurdiw Ecrit Iiaiticô
ab aitdorilius li:ribi'nd.T Coul. c;t in raqua: tota pui-
dei a ri jm&eiiiTacc I je urdütij . rie -ipparct
pain ni nttcnra 'animaducrfione' per verers.s Coniûç-
i admis occatione m vitra progrcitos ^ 1 1 « nîut( >rcs,
quunjvettKS illi itatufr.mc , .lût çonueuiehat. Ncque
euLjiiiÎli compulime iratn-ecefficatiiic» vr loquuntur,
co^-tidas Îlaimcant HpifcopQ:; ad degradationem 5vt
lite RefbrrrutctJfi?ii> feci impiiliiiK& ^aufiiliter , dijirni
itirnttr ibfant icam , cr bxrilernat iduUta dt Ut rttidn fd
f,ï tfmuidtuABt tnxr [ιφηί Or
U i u'fjr fmttiJeiride.jT/ieict· j ji' u· \t»è, rie. Iraque prf
h.Tc verba miiLi necetliîas ab ibitutntiliuî imponitur,
tkî poin.iit.5ivd Statuti rnis quoikpfàÿjÈWüicaimqM
pru: icnbtmr , ratio tciidiutr, perita ex im'e Cniionko,
non antrm Ibatinir àCanfuttudinc. Namque cfcm
fl gi-ad.'ïuo ia torum pend en àcognmuni· , cognitio
ont ni.totrtJît in potclïatr luditis EtehlulEiri, quod
Bald. notat audi, elmcuni C. Jeïp. ridtr. Dori. 1.
nani tnagiftr.iri.bvLî D. de ÎLirili euniium iud.Bart- i
dinus £. de cuft.reo. Cinq. e-û-tfidoiei de ni J, exr.
à- bic ipfe cnc. moi.ftrAt. verbo -ùi tjf nyundAntttf!
tii*. ri vi'auConû niillovxpmi us, ap parer riulbm
tM de rc legem 4b potcfkue icciikii impoiii ponutlc
EcdeGrilkivqui Leeulai'is prooHlum nulLv ai rc fc-
qtiirur, riqutiu htcilidr rffttnu. roùtenduindlb, ad.
iurus Canonici obligationem. Ideô que u-.iea Thrmidç
farium lU nupt r„qisod EpiLcopi quidam ab ludia. ’us
ciuiltiûJS COaCtl font . ifiitda ;n pra'dl.l marin Fr: fby-
tcrosrxsudor.ire, dira ius ri potidUtciniiibenciuin»
& de if quai aÜrrn -itbicti|i « il', r. QuotteAin proipieç-
rct antiqua Condtmtdo cantionem exigi repérerai,
qniu àuiajli pocciLin; eugi poiTer + djmlpilcojti non,
pollctitj ri timeii neceiliias evpoicerec.
cafus potcdacc, Sc cuitmdo cil en m iî repatïtrirnde pri-
niLgi.uio ctimmc indice r, & ex diurriq-J udt-x Eecir-
baillais, qui paîism pro crimine nuliain |vr Joe^mm-
iuil) condignarii habet, reum ayr irapum'iriii/, a ut
non prû merito coercitum dimittat: cum lacis po¬
rci latis ad cognraoncm habeat, ad pernam exiguajiu
Qpiod vt v i ut lix ncccJlnri o coni un genéa l-Lî vrtm [que n* fi
Indicii cogniuD diinmukro Molsnenfi arucnlii , aut>ii. 7.
quod per liimc irriciiluni & iii verere Cojtiuccudine- w- c*
fae bat3 kjfpt odenda, donec , argum c n tis, pr n banoiu,- ^"jVto
bus 8c rotii cognitione ludi cis bcdiliailki coimnpra, ^ ^
anpantic, si m c tuis coimidhis ntone tac j in qu a co^nt - pQ r *
tione pt riculoiii eft k parario quià liiptuurueiO cujii- dohri-
ringat , nec vius, nec do ciri 11 ac, nec netuorum \ sdde f,; ^J!c
rue mccgntaris fans elle ludiciblis Eeclcliailicis s ηΐίΐ
iHuctaciit. Quiutiobtrin id ίίιι,μο qttoel initio tibri, (!ί^'
Molmcnibin Articulum advfum uoii iirisvtilcm Sc ,n tc.1p
accomniodiiEuiti 7 nifi t^m dernùin crùricii raie νίί - "ΐ
pniuJegLinum, qnfld quaheas ponus viekn debcaî de- uSiy·
lidti domirumis „ quam crimen per fc veluti ii cÆdcï .
ami armis keta iit, Îî vis l'iita lupra publioE tucibE ί(.η.,'ρ[
Nota j.
OlmKfmjtrmiîfgiùii nulitte 'yfat.
Du irtwntt frmttrgUfM »p/j fiputttm mdîïAf indet;
feiulàrtf, 0~ n». p ïÿ* 4.
,Τίι ιϊΓί y.
H. t-\
s s'iirff trviwê JrUAtit CUJC,] H).C plltie appÎUT't, qtlod
;uue d ixiniu SjiTuiiortrigi ηοΛτιι nullum huile’ caiuum
prmi legi atonimvi uni, iuc eniiniSc in veteri cap. na,
&: e4.. exroto nnfinirx adulcêraw cd6jndbneiu tri¬
bui 1 1 udi α Ecch- Jballsco 1 λ ckrico s, vbi Ji ferré cil ex ,
prdTuit)., fi lï fmfji prome tituxtii te hgtiFEgtiir, ψα
m à U ïiçnuftncr QuAXçquadaîice ii t.4* eft additum
de caiïbus pn uilegiati 3 . a ΓΙ unu-nd 1 mi ili Reformaio-
rum cx viii b unis, æui, aut paulo prioris. ïdcoque me-
minilic cius hic quoque eos opoitebat, vt caius pn-
Ciiegiar-ij rcfciitioncmhic criamiddcrtmc, λ1 aide pn-
niScgi .trio in crimine , cûlti tamen hîc ex coio rfrciit-
rraudacripto ce-xntdcvcrert ubliuionc nom aj-rscii-ti
quarti, EtVero ammadumi oj'orteL, Si iï pnuiL
rii.cogn;îtn> retitifritur nidi nu i fore vfnm , ντΊο-
quuncutj ptadb.Crun acriculi Molincnfis 15, c]UÛ
tuitur Indicem ciuiltmde pniuîcgianis deliciis ibp.i-
rarim cpgnoiiere,& poibiudicatumad Eccleiîaihcum
remittere. Nam ciun priuih^giariam cognitionem ci-
oiiis Iudicis , mi lia condemnatio praeter pecuniariam
fcqiu pollLt,milLi inoorpys aiumaduciuopermiita-
1 ut, acci dtTvt b gt s éludant ur, h ira Gr: Atqyeira,ciirri
lalei-tei tonuich aqiEa; ferttciici & fuijienqiti luligan-
tut ex usT. së‘v- itilra , eueni'.tvt iudex ciiulis, qui in
prcfbycûTum reum raie ius 11 uu liabctj imilialuitccur
C cpin rcgi-i por£.àa.s ofrlnditur, éludes dmÎispccii-
ixi.lsjl &. cimlittr pf'tdl l'eum cotrarc, Claris ba- ci|”^
ber ’ iide faciat , Si pott fîdris , & cxecurionis. Qiiam- ύΛαΐί
obrem i’eparanm poteft iiidicare.QLtod Îiulecrimen 5
rit , quod ptrriam cauomcraTi ri ludicîs bccleilaibci
excedaî , aut in quo ieparan vixqucat qualitas à de¬
luito communi, tum non vick'û quomodo feparaii
übe cogiutitmes polline, veluti in hoc crimine fdiîe
mpntric difKciîc fëparcs quaJirat < m pmiil; gu um ir
d c 1 rrio c Omin u ni , miiisaur coniuj2geiid;tscygnino-
n s ratio fiiadec, aoc Îuiiit-ndcndam· ciuilLm , douée
Ecckfîafbcus reum habilem n dciderir ad îudiciLiiti
D ri: püftiarnaudem, ri: reum adulteratorem dedaraue-
rit rir exauàolaiieric. H verb dubium non elTet in
bis criminibus , in quibus Ecclciiafliois poenant ςοη-
dignam non bibcr , riiru tamen ad cius lurildiitio-
is: tu pertineant , ri de quibus Jiihil ciuilis Index rcu-
ner remittendo , vduts duplici bomiddio, de cæde
hominis ndempru aut locata { aftailimcum vûçsmr)
de parricidio aiiçS.acvrdoris crde ex mlldiis, a lu in¬
cendiario Ec^-lelix , proditore patn:?, dc latrone ri
grallatore. Iti iu.vcum nullus caldi qiraliraive piiuilc-
gi-orsa lit, necetlirLO cxpcclanJa efl coirnino Epil’co-
P pi, cpuE imgii interponitur degradauqnktaufa , vc
Conicdirntiam ftiam-poiEit accoùiuriadare .quam pce-
næ irroganda?, o.im miJbiri Epiicopus condignam de-
brio habcaF, ri ideo pnift degradadojiem reftimerfe
fuient Inditi d uili, ad cognufccTiijinn dc dcliiio iuüis
probatio n Lbus , ri petna:'’ sx conio tiem, H,cc fout n -
Rade criminibus, ηα.τ in foroEcdeliæ ptriiam con-
dignam non Eubeiit, Eut primümPct-’Ancbar. do-
■ribhmi St cnrdiîrifT, Canonum confulu , quttô vnus
ex omnibus la ad arilli mus ftquLimselbPauan c, atll
clcrid. cxt. dt'iad. ri inimetiro ambitione pommas
cætcr] reprehendunt fine ration c riimlido^ pluri-
F bus pafcquLtLir Gui. Beried- in quEÎlionç de bomici-
dio. Scd hoc extra notas. In rilibusigitur , & his prû ,
wiliÿàriis, in quibus qu.i liras kdeiicVoCo-mmuin ni- 4
ftpaxabik i‘fl, au tqux maius aliquid mcrcnrnr3qukn:i
forma lurifiiklionis Ecdefiaftifise pari poflît, aur iun-
Cvo dam auc fuipersdtntkm ço^hititmembici necef-
îariopuro, qnodvxprcfsé «jf. mdreat s. illud palum
audi, vc clerici apud propr. Epif. colEaî.6. J 6lud pa¬
lam inquit) cil, { \ reum puraittnr clFc eum, qui con-
ucmtur Pmuinctii? Prarfcs, ri ptï'na iudicaui i tt ( id cil
criftinaanecit) digni prias b une ipc hati sb Epiic.opo
Üacet-
tutelle -ju .
fammli , in his cuira delirii communis ràaior fit pj-
rîtes a , ri et ctij'parahs p oma imp&juîiir dequamatc, rn. ]τ
Mais
25 Des luftices ,
Sacerdotali dignitate, & ita fub legum fieri manu. Eft
enim quod Bai. ait auth. Clericus C. de Epif. & cler.
q. 2. degradatio non terminus, fed praeparatio legalis
pœnæ. Hæc neceiTaria funt ad difcriminandas cogni¬
tiones ,& poteftatum metas , & intelligcntiam Arti¬
culi Molinenfis, nec fortafsè vulgi fuerit lfta animad-
uertiffe, ad conciliandas difpofitiones Confi & Ord.
& foro ad vfum tradendas.
U h pour eftre punis par les Juges du Prince.] Eft enim Re¬
gia: cognitionis inf. art. 52. penéque folum hoc an-
Art. V 1 1 1. 26
tiqua Confuetudo Principi referuarat.
1 S’ils l’ont defieruy.] Quemadmodum ad ïudicis ciuilis
iudicium de crimine,non fequitur Ecclcfiaftici in ean¬
dem reni confenfus, cum totus proceirus (vt loquun¬
tur) retexatur, vt ante diximus, fie ad Ecclefiaftici iu-
dicatum non protinus confequitur ciuilis condemna-
tio,quamuis contra putet Bald. d. auth. clericus in fin.
& Canoniftæ putant. Sed vfus non recepit & ex fado
aliquando accidit in hçrefis damnato & degradato, vt
abfolueretur anno 1553. ab Iudicibus ciuilibus.
Article VII L
V g e a ne doit * bailler appointements entre les parties, ne procéder d en
principal, e Ci les parties ne font prefentes, f ou Procureurs deuement fon-%
dez pour elles.
T Vdex1 nullam debet bfententiam dicere c inter partes , nec procedere ά in principali , feu
^ caufe fummam inquirere/ mfi adfuerint partes/ aut ‘Trocuratores legitimum pro eis
mandatum habentes .
Nota I. A 2 Judicato intercedens efi aflori
3 Chi praiudiciitm fit , locandus.
î Judicandum auditif partii.
2 Appointement quid halet. c Entre parties.] Quibus diredo & principaliter præ-
iudicatur non ii per confequentiam, quod glo. admo-
a Juge ne doit laitier. ] Quid importuna fua fiijncntia net. d.l. devnoquoque, vbilmol.Paul.Alex.Hippol.
efficere voluerint Reformatores, non eft facile iudi- Marf. quanquam Sc cum per confequentiam alieno i
care, cùm regulas iuris de trinio & notiffima elemen- iudicato cuiquam prcthidicium fit, pollit appellari , 1.
ta transferrent in articulos Confuetudinis feriptæ.* fententia. D. de appel. Vius tamen fori tum oppofi-
Nota fententia eft Iurifconfulti 1. de vno quoque. D. tiones potius vfurpat ; Sed & fi appellatum eft, appel-
1 de re iud. Devnoquoque negotio, inquit , iudican- lationem in oppohtioncmReicripto,autiudicantium
dum præfentibus aut vocatis quorum intereft. No- β Sententiis conucrti affuetum; in cuius oppofitionis
tum eft illud ex Areopago facramentum Iudicum , caufis,quiduis potius caufabitur oppones , quam nul-
άμφο7ν οΜ$ιως Alexandrum Regem refert Io. litatcm iudicati exeo quod vocatus non fit, cum voca-
Zonaras cùm è duobus aduerfariis alterum audiillet, ri non debuerit : quod Dod. agitant, l.dccem ftipula- %
dicere folitum integram te aurem alteri fcruaffc; & tus.D. de verb.oblig. Proinde hoc quoque fcito, qui
retulit Bafil. in concione quadam dc inuidia, & quod tali iudicato intercedat adoris partibus fungi , vcluti
Lucianus perfequitiir in libello , de non temere cre- etiam cum edido publice vocatis quorum intereft, aU-
dendo calumniæ Græcus verficulus ; prouerbio dici- quis non nominarim perftridus vitro fe opponit, tùm
tur, μ·ή Ρΐκάσνς ττρ'ιν αμφο"ν fiuStov αχουσης , & in facris enim ador & ipfe eft, çr tel Je doit dire en reiglat les qua-
exemplis. Nunquid quemquam lex iudicatnifi prius Ute\ ex fententia Innoc. c. cum inter priorem, cxt.de
audi'crit eum, Ioh. 7. &quæ alia hæNotæ non ca- except.iVbi &Panor. Bart. l.de pupillo. §. fcruo.'D.
piunt. Sed hic totus locus fusé cum exceptionibus ab ç de op. 1V0. nunt. Alex, conf.84. V0I.3. Soz. conf.282.
Hipp. Maf. tradatur in repet, d. 1. de vno quoque & V ol. 2.
Maria Socinno in repet. rub. dedilat. ext. Boër. De- d En principal.] Hæc vox inconfidcratè addita prifeæ 3
cif 285. ex his pete, & res eft per fe non arcana. controuerfiæ fauet, quæ Iurifconfidtos exercuit, an in
1 b Bailler appointement.] Hæc vox fententias & interfa- iiiterlocutoriis ferendis partes vocari neceffç effet ,
tiones Iudicum comprehendit, quæ caufa cognita in- quod quidam negarant. Bart. 1. fi prius. D. de op. no.
ter aduerfarios pronunciantur , & reum & adorem nunt.Imol. Io. And. Pan. c. auditis & c.querclam ext.
habent; quod cùm dicimus, excludimus cognitionem de procur. Magis probanda fententia quam forum re-
illam notham & imperfedam,quæ ad informationem tinuit, Quotiefcunque cuiquam præiudicium fit, fiue
duntaxat animi iudicantis fit; quæ nec vocationem in principali, fiue incidenti quæftione, toties eum vo-
cuiufquam , nec citationem exigit , & natura contra- j) candum,dc quo latè Iaf. d.ln prius Lud.Rom. in rub.
dicentem nonhabet,neciudicialem σνμπ\ίχΜν, tametfi dearbit.Hip.d. 1. devnoquoque Mar. Socinus.d. rub.
accidere pollit, vt talibus quoque aliquis intercedat dedilat. ext.
litigator. Qua de re noftris Commentariis egimus co- c Si les parties ne font prefentes.] Aliter iudicatum, in-
piose, & tradat Bart. I.5. §. fi caufa.D.de bon. poffeff quit, Iurifconf. niifi inter præfen tes tenet, d. 1. de vno-
Bald. in rub. C. qui admit, cuiufmodi eft in danda tu- quoque.
tela, decreto alienationi interponendo, 2c talibus. i Ou Procureurs.] Addenda fuit tertia vulgatæ partitio-
Nota 1 n^s Parhcula > aut pattes contumaciter anfint. 1. pro-
f)crandum.§.fin autem reus.C.de iudic.auth.vt fponfi
argit. §. ad hæc. col.g. ¬a res, eft.
%Argentr. in Confi Brit . B
27
Des Iuftîces;*Art. I X.
2 S
Article IX.
' O v s “domiciliaires &bcfUgcrscpeüucnt eftre conucnüspardeuant
■^4 Je luge'1 de leur tfem eu rance* £c cft km luge" comptant* pour raiiün
: des Crimes cou tract s, ik en h coûtes ad ioas perfonnelles : 1 dont la
cügnoiflàncc appartient audit Iugea kû Itconucnu Se adiourné ne il
perionne primlegiee.
Ç^'Mnes 71 demudumj fm qui Dominum halent, pugtur i jfiu 'vaffÆî qui habent dû-
in foula pu ΦΰηήηίΛ inqmmanmtS pojfmt comenm coram Judice dfii dotm-
alij. Et f β Index L’ competens proF dvlrtâtï (if 3 comrdihlnu m h omnibus a ch on dus perfi <
ftalibust ' ex quibus cognitio ad prædichm Judicem ait hier; k Si ÏS qui comemîUP aut itfalltt
citatur* non : fit perfma prmikghirui.
Mot λ i.
I JJîhj te t Uj fa rit m aJ tm rm wmt tttt&vet ,
3- pùmtafmtn cuppîfttium, 4»! hgdU.
I Orrgrnif dtm irifittf» m» Φ i'n Xjïi.
4 Si^riÀ Aiftnuly isnfiitntt,, dut nei)·, fTC.
$ üci medium rtuitAHtm, tr *hùt dt nttto ftnflilttiHHt.
Rendre ion denier iLparmiili·. ï&td.
Λ I. <?*lc Anmtnimm ·γαά.
7 h*t tù idtffît dtmiçtlinm.
5 LÎtagCT qrn CT Vftdf.
Ά Tatu fionunhiirtî:.] Bôfiam hic operam saltarunt
J ainbores jfiaïbtf ttdi iiiris patri j t cilmtôtànifori eont-
petentis materwfn , iqdkuTtlum diierimen > fiucfquc
pra^lburatii ineluiercjipariainimre ci-
l i ! ! ] . hf dtTÎ-bns diSceprsmrihimncertai.‘ÎÏL’i iudic-cn-
ri* perfora. Sic. igitur sLituunr, I&cqnrratbibus & dç-
licbsincftaijthiscft JoitiLiiïljj ludtx , & in pcrion.iEi-
Imsaribnihus, quaeex his oriuntur. Rcdtè traditur
domicili i forum generale elle adommsfiiTinboctJii-.
nent buts, de afin ortmi alio foro coiicuttcrc. c. viri-
ίΌΰ tïc. de md. Card. & Anchar. c, ï, kc. de rjpr. Sc
Eald. lie doimüUutïi porcmillimamcLuiam elle fu-
rifdictionis pdfHua:, J, v lr. £. fi à non Çotnp. iud. qu«ve 1
dcunicitij Iudicem folum dit une ordinarium gu o ad
■jftUiL'nd.Tio perfemam, quod imximè ht in dcfifkis de
contrtflijNis pçEÉbbaLbüs,vçfctibituc Jnnoc.Burrius*
Caïd. c. vit- ritt. de for. comp, Quod fi contractuum,
SiutdelidboruAi locis mrcrducr. reperutnp rrihui lu-
îLfdÎctiooemj fie id contri iuiri ordinadas Rt^ulaSj,
dtviilicajis publica: caofaj &; iuigutiui micid4m uiLtj,
me îoeis vloi adiniflâ. lune, exemph détint ? (5; pm;-
fumpto conicniu oontrahenciuin in, contnibbus
j quod Hoft.noiac c, vie. cxe.dc for, cûp.|lii ta^ diifufi
nuccrta atinQtxdoocs iiiilimcnii pauta dç plurimis
adücicnii font » ad indicandos locos Si. vfiun fori :
doinicilLijmditcribitliicilconiLilm.tjlLfius §.i. 0. ^d
immicip. & Î.niicsdcIncoL C. lib. X, quoloco do
viteris alicuius Inrifcpiîfulci libris Avc Um o;cL'rpta le-
guriturcléipvnrLôràj quaevr iüor.Liin temporum videri
pôibnr, liiodetbjLi lciitccc 8c Maximini ; Eft icdaa
dt feripcio U, C. vbi Éen;tî, vd dariiï! Ac dornici-
1ϊίβ> quidem m confti rurum s *Sc legate rcttè lürii-
conkdri parti oritur ; quorum alrmitti coniliio , [Si
ή faétoeonltitucntis* aJterum à legé corifcimieui , po.
iit.! quoque CoHibectido aliquîd de iurc ciuili de.b-
ί b, tînt, fed parum comienicnrer ad vltiin itiir. Ait.
447. &icq-445f. ii iïmpJirircr aceipiatur. Mainon-j
j;sms dümicilium t quod 8c natuMue voc&ftc, nullo
in vfu fori cil, ii alrnd vllum cft , &c frttftra toc j>a-
pnas occupât in bbris Imilconiuliorum de imemi-
LLibibrace etus^ de concoriu cum .iliisj de indicen¬
dis muneribus „ de facuEeate conucruendj, Se fais -
bas, & iam an ce norauic Lu, 1. qui Rom*. D. de
UL-rb. obligata Qiaarc cùm domidltum dinmus lim-
piidiee±dt; eo intcHigimus, quod bbi quifquc con-
fbn eî r , Se re &: ficto i i icoiir . glof c. ftatumm. § . c ùj λ
ver 6, vcrb.vjramdietamj vbi Anchac, Dom. Franc,
' de rdlript. in 6. locus fu.se ajmd Ti raque], in re-
li .uftu v t?. glô£ i. nuin. i3. Sc RebufFum in Ot di-
rat. regiis, eir. de dom^dij eteft. in pt^Îbcionc.
Signa domieftij conftjtuû d. l.ems&id. I ducs ton- -
tuienrar, Sc L in lege, D. de verb.fignif. vr vbi faîi—
cet quiiqnam , vxorem , liberos , rabulas, ittftruincu-
ev.iti ni domdliç# hübcat, ibi domicilium coniK-
toilR extJhmaodufi iic. Qtiamobrcm qui figendi ema
ariimum non Labent, fed vfûs, neceilitas^ aue ne-
gotiarionis caula abcubi line , proiinus à nçgqüo
di Ict'lliuri , domidli um rmüo temporis fpario conlhi-
toeiiCj cùm neque animus fuie f ;ü t ο , n e qi i e fa bt u î n
biv/ animo ad id ibiHdiit. 1. domidlmm re & ficto*
8c 1, non vnque. D, ad munirip. Quare Sforei a c-ipru?
in Galli ï, Zizimus Tu rca Romæ, Acnlhof fcsïha-
gine nul b tempore dointdlïum Eonflinitnt Sed δζ J
quomodo conftuiciirr, codem Sc reuocatur; Ideo,
que fi quis Larem traüsfetie fbteueiit , facto un-
rnum fignihcmte diunidlium transférer. Necde ut-
iulo noftraiium rufttcorum m.os manadr, vt uiundc
altera m alteram Paroeciam iTugmut , inter Sacra
publici coniilnun luum exponant , ficunaginaru
quadam incolar lis abdicari one dcjxirium ( vt In-
quumur) luum reddant. Qqod cnrn font prottft.c..
ti„ muneribus Sc focariis cius Parqcctw, qua dece¬
dunt T exjmunrur* Sc alteri adftfibunmr > fi rc vera
6c de laiho fvc loquuntur) poft dcnunciaÊionem*
ptr nites ïrmsicrant , ame peraciUEitionei^i quidem,
V t sd ;adcLuns ύ&υ { Aium le fi>*t£e Apu } eius
anili. Nam poft traniiiftc , line frausi c videri nequit,
1- itmner, f. hoc circa, D, dciur.ûujTJunjt- Li. %r pe-
nubi:, dc cxcilC i ut, dtierre l. incola, vbi Bai-t. D.
■:-d mimiclp. Sed & duobus loc^. haberi, dOmicilitun
poteli, nvtiûbîqQt cquè patctfainib.il inftnictusilrj
qualiiPerJarum ft,rgibiishyeme bi Ecbatanis niribite
Babdonc
i ^ — -
2 p
Des Iuftices, Art. IX.
30
Babilone fuerc : Solomonis Hierofolymis , & æftate _
in Libani faltu ·, cuiufmodi & Lucullus habuit Ro-
mæ , qui cum Ciconiis certabat teporum & locorum
opportunitate , quæ alterum atque alterum domici-
C lium habent. Legale domicihum alterum lege confti-
tuitur,vt Sacerdoti infacerdotij loco, aut Magiftra-
uii vbi Magiftratum gerit, plura etiam fi pluresMa-
giftratus aut Sacerdotia quifquam habeat, quodCa-
noniftæ notant, c. ex ore ext. de priuileg. Abb. &
Fely. c. poftulafti ext. de for. comp. Sed cùm tale eft,
limiratæ caufæ limitatum etiam habent effedum ad
4a. dumtaxat , quæ Sacerdotium aut Magiftratum
fpcdam : . Namceteræ adiones ad conftitutum Sc or¬
dinarium domicilium pertinent , quod- Abbas po¬
tat. d. c.-jpoftulafti. Bald. 1. fenatores. C. vbi fenat;
vel clariiT; Innoc. Anton. Abb. c. vltim. ext. de eo
qui mittit in pof. cauf. rei feruand. Tale domicihum
eft & Monachis, & Præfedis facrprum & Prælatis,
qui alïïdui elle iubentur obfcquiis fundionum , fi
modo litigiofæ non finr, Nam ii tales fint, nemo re-
fidere in his tenetur , vnde nec citationes illis locis
fadæ valent, quod redè Lud. Rom. fcribit Confil.
347. per clem. caufamde eled. Nec probanda Rotte
fententia, quæ diuerfum fentit. Decif. 81. Incip. in
7 caufa bénéficiait , in nouis. Sed & Regiis Magiftra-
tibus tale domicihum eft , quales fuêre qui nuper
femeftles erant, &vxores, liberos, fuppelledilem,
totumque domefticum inftrumentum ruri habe¬
bant, in vrbem fubinde remeantes cùm Magiftra-
tus euocabat , ficuti olim veteres Romani Cincinati
temporibus . Quod etiam in Magiftratu perpetuo
poteft accidere , fi alibi domicilium habeat , & fe
tofum ibi collocet excepta Magiftratus neceifitate ;
quale eft quod de primo Præiidcnte Burdegalenfi
in Petrocoriis domicilium habente tradit Boer. Decif.
π. & d. 1. fenatores C. vbifenat. vel clarifT. Hæc plu¬
ribus in Comment.
I 8 b Eslagers. ] Hi funt , qui domum intra cuiufquam
territorij fines habent , tametfi in ea domicihum non
habent ; Nam vox hæc à ftatione deducitur, vetus
Çonfitetudp verbo etiam [manfionniers) vtebatur, qui
iidem cum domicihariis erant. Namque fola domus
poileiîio , id eft ( le feul eflage ) in perfonalibiis fo¬
rum non tribuit. 1. libertus. §. fola domus. & §. fola
ratio. D. ad municip. 1. cum neque Cod. de Incol.
lib. XI. & inf.art.50. quia nota eft Sententia ; perfo-
nales adiones fundum non fequi. l.i. §. heres. D. ad
Treb. L æris. C. de donat.
c Tenuent] Imo Sc debent, ita vt alio loco nequeant
intendi.
** De leur demeurance] Domicilij.
Nota 2.
1 Cognitio eiufdem indicii de afiionib. ptrfonalib. (Dr1
deliÎlif.
1 D omicilium intelligendum , quod qui habet eo tempore ,
γιο conuenitur.
3 Index domicilij in omnib. contrafitb. (j1 refe^ionib.
CTnum. 4.
5 Idem de mixtis afiionib. <yc. de arreragiis.
6 Exempti , exempla ftnguUrium cognitionum.
e Competant] Magis appofitè dixiffet (ordinaire) nam
cùm hk de domicilio ordinario agat , de ordinaria
etiam iurifdidione tribuenda agitur : Nam compe¬
tentia poteft etiam per accidens congruere , ratione
fcilicet delidi aut prorogationis, quod art. π . infra
indicat, & tradunt. Abb. Barbat. Fely. verf. circa fo-
« yfrgentr . Conf. inBrit.
rum. Ci vit. ext. de for. compet. Abb. Zab. Mar. Soz.
c. propofuifti eod. tit.
f Crimes] Quorum ratio, quod ad cognitionem at- i
tinet, eadem eft cum perfonalibus adionibus. 1.2.'
Cod. vbi de crimin, ag. oport. hpræfes, & L con¬
gruit. D. de off. praefid. §. hæc eonfiderantes. auth.
vt omnes obediant. Iudicib. proüinc. coi. 5. & §. cùm
vero auth. vt nui, iud. col.o. Cano, c.vlt. ext. de for.
comp. Nam & crimina inter contradus, quodam
refpedu reponunt, & femper exequant in cognitio¬
nibus tribuendis, ex L heres abfens §.verfi is debebit,
vbi BartrBald. Ang. Caft. Albcr. & tota turba. D. de
} iud. Porro cùm hk domicihum dicipius , de eo in- 2
telligitur, quod quis habet eo tempore quo conue¬
nitur, etiam fi aliud habuit dehdi tempore , quod Pa¬
normi. notat d. c. propofuifti, & d. c.wt. & Iurifcon-
fulti 1. cùm quædampuella. D. de Iurifdid. omnium
iud. ilii! lis in priore fit conteftata, quod Alex. &alij
notant, d. 1. cùm quaedam. Spec. tit. de comp. iud.
adit. §.1. verf. quid fi debitor, Innoc. Ant. Card, Zab.
Panor. Fely. d. c. propofuifti.
ε Et contrats] Pro omni materia accipiendum, ex 3
qua pcrfonalis obligatio oritur, glof Hoft. Biitrius,
' Panqr. Card. Fely. d. c.vlt. ext. de for. comp. glof 1.2.
verbo, contradu. Cod. de Iurifdid. omnium iudic.
Idemque in diftradibus &refciifionibus contra
duurn exiftima ; locus eft apud Tiraq. in retrad. . : :
lignag. §. 8; glof 5. in princip. & in legib. connubt.
glof. 5. num.8. Rchuffus variat, vt & Iurifconfulti
complures, tit. de reftit. glof. 1. art.i.dn Ordinat. Pa-
po tit. de Iurifdidion. lib. 7. arr.22. Tu ne hæreas,
Rcfciffio raerè perfonaliseft, nec refert , quod fub-
iedum confenfus habeat fiue mobile fiue immobile,
fi perfonahs obligatio produda eft, Sc ex confenfu
caufa proxima obligationis nata eft. Nam realium
5 alia ratio eft.
- h Toutes a fiions perfonnclles] Hæc vniuerfalis oratio ad 4
omnes omnino adioncsperfonales porrigitur. Qua¬
re non eft , quod quifquam fingulares quorumdam
fententias confedetur, qui putant confideratione rei
fcilicet foli, & obligationis quæ perfonalis eft , vtro-
bique poife perfonales intentari , fiue in domicilio,
quod perfonam afficit, fiue in loco rei fitæ , quod
glofa mouit. 1. forma ccnfuah. §. agri. D. de cenfib,
Spec. tit.de citat. §, 2. verf. nota quod fiadio.Bart.
Ang. Puigof Caft. 1. vit. Cod. vbi in rem ad. fu-.
E fiùs Fely. c. diledus. 2. verb computantur ext. de.
refeript. fufilfimè Tiraq. in retrad. d. §.8. verbo , le
Juge , num. 7. Sed tu abfciile hanc confuetudinem
fpeda.
De mixtis poflet videri ratio alia, quia cùm in per- 5
fonas competant & tamen res fequantur , iudicari
poflet, mixta confideratione vtrique Iudici cogni¬
tionem competere ex fententia Bart. Imol. Iaf 1. titiæ
textores. D. legat, j. Sed nosArt.feq. magis conue-
nienti loco dicemu?. Magis dubium de his, in qui-,
bus adione quidem pcrfonali agitur, fed inftrumen¬
tum concludendi quod medium vocant, eft reale &
abs re fumitur , veluti cùm frudus petuntur fundi,
addita caufa petendi quia fundus fit petentis pro¬
prius, aut cùm rehquiæ petuntur fundiarij reditus,
quarum dies cefiit. Singularis iftaconfidcratio eft, &
rede iudicant quidam titulum potius adionis, quàm
fubiedum Sc materiam refpiciendam, quod Moh-
næus fenfit , tit. de feud. §.31. verf quod etiam Pradi-
ci, cùm ait Præfedos Requeftarum Palatij, qui de
Îierfonalibus tantum & ponelfonis iudicant , de per-
onahbus poife cognofcere, etiam fi côtrouerfia dedu¬
catur de iure feudi ad îuftiikationé debiti perfonahs>
B ij
Des ïuftices, Art. X.
Addkitafc yîdiCÏô iudkirii fcpCctndcdm annis Id.ritt
Gallus nadir in Strio. Pariam, Atr. 41. S: ruriuiii
Aiefbü μ , Ti raq. m Retrait, £,μ, glof.i. num. £o- Si.
Imber, lib.t. Initie, c àS,
1 pvf.t U ptrr ] Id cfî Li en ndum fuæ aiiilorirn-
[s> niodmn 1. officium.·?:. officium. D, etc rc mjlït. I.
diuus 1. D. decuflod. rcor £. audienn & £. indicare
aurita de defienf tnhiît JSHiqui t Eiirn omnes Indices de
o mm bus caufis cognofett tir.
k », Sr nm*ttu*. ; Ta Ii·'.· eram mipcr Cferici, quibus
Ordinatione CNirodi IX- abrogatum c(t priuilegkim^
addita rumen rx'ft priont' Mohn ail i. Talcs Pfûiik'gio
exempta, vt qui Ctmlcruaïorcs Primlegiortim hnbf ne*
ikî £.1 ' dft iTrf teUtTmrî a» letj^jv ts>mmtfn k etMtfl fs*~
$f , a net tns^diSi » d / tvrlftjM jre tiimctfide «iempris
Ütvfi Aureünwirtfi ftatuit, smleEiiUs quidem „ art n.
&' ÊûiietljiiiTi TriJtnrinum . fvempla fi ogu Earum
cognin.;.junri crebra font, vt lricnrifriorLiiti·', ! pe-
πι il* C.ricîü'iht Itb-XIL fithricaifium. ί.ζ. G.'defa-
brki lib.XL Lviros.C. de· palar, iaccur. largit, cubitu-
L latiorum, 1* cubicularios* C, de pr^pof fie. cuhic*
Lik XlJ. & omnium quj fub Magiftro Officiorum
coniicniuiTrur, turuiiriüdiJiLinc eft, U ftem$ dt t'htfîri.
Quod ita accipiendum» fi appareant vadimonio, Sc
pthiilf gium opponiuitNtun in Clericis vuigacaru Ci-
noniflanrm frrircnikmvfusrtoriittepir, qui courra,
purann qui de re estant ludLCialuritconfuJiorum 1.
2. D- fi quis iniusvocar. non ter. lo. And- Hoft.Imoî.
■c. ex pane exc. de verb. fignif. De exemptis flaruit
Pontitex. c.ciina perfoni dcpriüileg. in 5'. Innoc. e.
cum venerabili, rxt. decenfib* 3c regyfctenei de reg,
iur. jbi*irifi notoris fît rxemprio & in torpore iliris
dflirfâ. îdy c. vie. exr- de for comp Bald. 1. gencra-
htet C. de Epitc. & ckr, Quû iere 3c nos va mur in
his ^n/ tint ρπμι dt m/ntt ) neque enim m hdï in-
tbinpcïeiui.i elidit, féd Priuileduni mtcmn ihhibet
n du tfi rttfifdiition) s, qua: in hsfecu dt^qirnd vulgb
norrtnr ± ί,ι. de EaJd, ÔC Artg. I. quidam cofafühv
bont, D- de re iud.
Article X,
SUït * ^Uant héritages 1 &.rfio fe^ immcübïrs,* le Seigneur d ou fon Tu-
s^e cil competant' en toutes ks terres' & héritages^ c ]ul font en
ion difiroiit &c lurifdicUon,
TT Ί~ * ψ q Ancum Atl pradra 4 (§r rrf immchlhs fl-ccîdt , * DomlnttS* AUt ans ‘Juâcx φ
I ttdex compite ns * m omnibus jundü
mittmtnr.
Nota I,
1 QiiÙ ft mdtx dt immshL· t. *gh irise , CT1 *fîîa»c
re* U.
2 Jfij· ferrn, jptiÎAjiâsa.
5, Fradi cr tunfi, fr tente difpfrt&ttf*
* Et quint Aux hrritjgts.'] Arriculus Tupertor de con-
tractibus » obïigatiûnibui pcriDnilibu.·; , &; debetis
fLatuit - N une de rébus ioli agendum * in quo ητη
Amenais IniifcotidiSronmi vxri ainrfe-cci ittrù ti ctft m
j Cûmpoui è republka haie. Quidam domicriium, qui¬
dam rei fita: locum fpedsiirriîinrqijâ Übrnmvtmm-
que facianîj quorum fenCf ntkï congeri 1 Trraq. d.
§.S. gbn j. muELp, i Lvlc, C- vbi in rem ait, & c.
vlr. exrr. de lud. id diiEdhim fîmplici prortundaro
placari vole fuir., vi omnimodo rei fnx ] ociis fpeite-
mu- , quando res poiius quum perfona iu redibus
CDiuTcnitur , quod Turifc, dixjt 1. locum. 5, fi dtet
fiindiu, D. fin. regund. L qoi aliena. §. vit. D. de
negat, gdt 1. denique. D- de iur- fi i" facit edam pro
hac fenetnna, quod è locis rei firx facilitis proba-
cionis tnftrumcnmm compar atyr , quod lex tron-
•fidrtauii l. vlr. Cod. vbi de ratiodn. r.W publie,
qtùm priuar. ag. oporc. L vmei D*· quand- imper,
mier pup. βζ vid & gJofi pragmat. §. itamit iit de
canf Quare , quod Doctotes ’.’bique in cognitio,
n ibti.s doin ici II j forum cum CEteris adiutigunt , &
luppk-nt vbi non efl exprdlum rcdl^ bic uegar h-
cknduttt Hofij. in Summa, exrra de for. comp.
anre diximus pcLTondes fundum non {equi p fic nec
realcs perfouum, ladpii Je murri mfrTdjftis , hy^
porkççàîiîî ftauiciida ex fenteisda Panorm, & alio-
Qr pQjJiJporiih^t 1 qn# iufijdiSiom jux fub-
C rum d- c. vit. Ang. Caft Fulgo f. d- 1. vlr.Cod!. vbi in
rem, :liA. & Tinq. quo ioco tupiMntiuimus, Aribi
etiam de condictione ex moribus ad Retractum m-
<Ti it j ex fc ntemi.t Paviiienii s Co é ίτ.
h Et tl?ofri tr»,ft(uldn·.^ Quid iiu: vocc comprehendi
poffiti nihil vhenus diqi poteft loco, qui ί'ίΐ apudTi-
nq, ur, dc retrudi, gk>£ 1.
': ir .frigatur, ] H^c vox cum fit correlaiiui id vaf. i
fallufli ,ac rdpctiu tuis prodicetur de rebus vaili-
liriis, non xpre hic potior cft , cùm h^c diipofitio
ad materiam fubicAumqtic fcudale reJtrmgi non
j-j debeat , fcd ad omnes οπίηίπο res fiili , qits intr.x
fines emuiqu cm certicorij fita: fint, porrigitur, in
quibus lurifjiilio exerceri poculi etiam feparara 5c
abrtracli i fetido, quae? incogitantia fciè perpetua
efi Reformatoribus, qitqire sdeo veteribus, qui dit-
crtmen inter feurfum Sc Junidichoucin non nducr-
timr t fiiié rurum vft iu Britannia feudum fine Iu-
rifdritionc rcpcnre, quod Mnlin. excurio j,i, nt.
de fcud. gloL μ in Confuct. Parificn-C di è vcrcri-
bus pterique *
Nota i.
i Dvms'nHt per fe potcf tudk* re, htfstm sstdti*
a Ddttoict yusiC
d ùu-fân Juge,} Hrcc altrmariuu iâcpc reperfiur vr4
Ait. ii, 51. ^7, 4S, quo rrirnm fir aliter ali¬
quando elle indicatum,^- ideo impe obnum Dorr.i-
>ri cuiufquam indigarum , quia ner fc miiicîlfèt, cùm
r.ôn ni ίϊ vicina fiEludids confirituri opera, qui alie-
ΐΐ4 iricc Ringitin: , quam Dominus per Ic prffiiare mt
nequeat.
mMA
Des Iuflices , Art. X I. 34
nequeat , aut nolit, & vulgatum eft illud. Propter
vnumquodque tale & illud magis: Locus hic traditur
apud Iacob.de. Sane. Gcorg. tradat, de fcud. verbo
vicariufque perpetuus.
c En toutes les terres.] In materia dumtaxat reali, &
çnm vendicationes intenduntur, non ii obligatio per-
Îonalis interuenit etiam de re foli , quod fæpius repe¬
tendum eft, & Art. fuperiori diximus fpe&andum ti¬
tulum adionjs ad cognitionem tribuendam, non fub-
iectum, de quo controuertitur.
f Et héritages. ] De cognitionibus in mobilibus dixi¬
mus fupra Art.j. & loci funt d. l.vlt.C.vbi in rem ad.
apud Boer, decif.218.
ε Qui font en fon difiroit θ' iurifdithon.] Hae voces non
2 Colum ad feudales res Coli , fed & alias quailibet , quæ
iurifdidioni CummittipoiCunt, protenduntur. Quod
Ci plures funt, quæ eodem iure petuntur, omries Do¬
mini adeundi funt, quodTiraq. notat, d. §.8. num.16.
Sed fuccurri in foro folec Reicripto Regio , cum idl
occurrit, vt de his rebus ad eundem Iudicem eatur. In
reliquftm quæ.vis fit vocis diftridis , fusé Fely. tradat
c. Rodolphus cxt. de reicript. Nouitia vox pro terri-
tono furrepfit,& commentitia eft definitio Bald. c. li¬
cet caufamext. de probat, nec melior Ang. conf. 77. .
quamquam cofidenter à nullo, ait, fe vidiile benè dif-
nnitum. Petenda verbi poteftasè 1. pupillus. §. terri¬
torium D. de verb. fignif. Ergo diftributa cognitio-
num poteftate fi quid aliter fit. Dominus remiihonem
rede petit ad fuum Tribunal, quomodo. Imbert, feri-
bit lib. 1. inftit. c.22. quamquam non recepto per
omnia noftris Tribunalibus vfu. Molin. §.2. glol. 3.
num.n. tit. de feud. in'Confuet. Parif,
Article XI.
T* eftb permis* àtoutes perfonnesfed foubsmettre* à la Iurif· Art xi.
di&ion f du luge au dedans du diftroit , duquel ne font
meurans8ne iufticiables, h par prorogation & 1 fubmiiïïon k ex-
prefle : en vertu de laquelle ledit luge 1 eft fait & cenfé leur
luge competant.
* TJ T b licet e omnibus fe* fubmttti e iurifdittioni* Judicis intra diflrittum feuTerrito-
* λ rium . in cjuo nec domicilium habent Λ g nec forum agnofeant h per prorogationem
& 1 fubmijfoncm k exprcfjam : per epuam prœdiclus Judex 1 fit O1 œflimatur eis Judex
competens .
Nota u
S [Art. icfcriptM tx la. D. de iudic.
2 Qui prorogare non poffunt.
3 Prorogationis cr fubmifiionis nulla différents* ,
4 Qualis fit iurifdittio , in ftam fit prorogatio.
I a Et eft permis.] Frequens eft noftra, nec fine caufa,
querela j cur Sententias de iure notiifimas , in lus
noftrum patrium Reformatores tranftulcrint : N une
cum nil notius fit l.i. de iud. D. de qua penè ad ver¬
bum hic Articulus decerptus eft,& talibus, fruftra
hæc confumitur opera.
Obuij àpud lurifconfultos loci de prorogatione
lurifdidionum, d. l.i. &2. 1. eft receptum & l.fi con-
uenerit D.de iurif. omnium iud. 1. inter conuenientes
D. ad municip. Canoniftaz frequentiftimi c. paftora-
lis & glof. exr. de off deleg. & c. cum olim eod. tit. c.
ftatutum. §.in nullo. de refeript. in 6. Nos in tanta
turba id tantum attingemus, quod vfus pofeit , & tri¬
bunalia experimentis comprobauêre.
h II efi permis.] Non igitur quifquam prohibere pof-
fet, quantumlibet cognitioni fuæ &fportulis caufi-
fiicans præiudicium adferri, quod Io. Fah. 1. 1. Cod. de
off.Præf. vrb. putarat, &vulgo Iunfconfulti inqui¬
runt. l.i. §. &poft operisD.de op. no.nunt. &1.2.
D. de iudic. Canonift. d. c. p. ôc g. Sed & aliquid fi-
mile Arefto colligit Papo lib. y. tit.8. atr. y. Scd nec
. quifquam cogitur, non magis quam compromittere,
quin & coa&io cofenfum excludit ex d. 1.2.nifi quod
Af' inter confanguineos de re patria diifidentes, Moli-
2i, c. nenfis articulus 83. nuper aliter ftatuit.
x * ^A toutes performes.] Reftringc ad habiles ad con-
yArgentr. Conf. in Brit „
tradus & iudicia, exclude filiumfam. feruum , mulie¬
rem maritam, monachum, minorem. Procuratorem,
Syndicum, & tales, de quibus Iuiifconfulti d. Li. Caiu
d. c. p. & g. nifi procurator fpeciale mandatum ha¬
beat, Alb. d. l.i. adde laïeum in Iudicem Ecclefiafti-
cum vt Ord. iy}9· ait, vt è «ontra , excipe & Clericum
in non fuum Epifcopum c. fignificafti. ext. de for.
comp.glof. c. Inter dile&os ext.de donat. Panor. c.
cumtempore.ext.de arbit. & exemptum fine con-
tènfu Papæ d. c. cum tempore. Felyn, d. c. p. & g.
A Soubfmettre.] Tex. d. 1. 1. verbo hoc eodem, fiibii- ,
ciendi vfus eft; veteres noftri Pragmatici aliquid in-
tereifc putabant inter fummiftionem Sc prorogatio¬
nem, falso , nec temere prorogandi verbo hoc qui¬
dem in fienfu Iuiifconfulti vtuntur. Proinde nihil in-
tereife inter fummiifionem & prorogationem iam
olim fenscre Bald. l.fi per errorem in prima ledura
D. de iurif. om. iud. & iterum d. 1. fi conuenerit Alb.
& Iafon 1. eft receptum eod. tit. Barbat. d. c. p. & g.
Franci ad tribuendam Iurifdidioncm fummiifionis
dumtaxat voce vtuntur. Ord. Franc. I. Regis, tit. des
BatUifs , art. 14.
e A U lurifditfion.] Iurifdidionem ergo fubfiftere
oportet in jperfona eius, cuius cognitio prorogatur.
CcEterum fatis fuerit , & fi habitu tantum fubfiftat,
quanquam a&us in præfens defit,quod Dodtores agi¬
tant. d. 1. fi conuenerit, fi modo tempore cognitionis
habeat , Alb. 1. priuatorum. C. de iurif. omniuiU iud.
Fulgof. l.i. C.vbi de crim. ag. oport. Panor. & Barbat.
d. c. p. & g. Idem etiam fi iub conditione tantum ha¬
beat, Ang. conf 162. aut de ea dubitetur, Barbat. d.c.p.
ôc g. nu.112. & 116. Sed tamen cùm Iurifditftionem di-
cimuSjintelhgimus fimilem eiquç prorogatur.Quarc
S iij
3 S
Des IiiiHces , Art. XI.
3^
de cl i minait cm ta in ludtqeifi chtilem non proroge A 1 £t fn&ptjfiwtt,] Quid inrer hpSVüCcS interfit, iiixi-
hitur , nec ê contra qùüd Bart. Buïd, SalyC Cy. Uf. mus %ra verbe > fuityutire.
Ang. notant. 1. tribuncutii+C. de teftaituGatiouilhx d.
u, îkSc g. Iflcc-Ecdciiaftiri' de caufi prophamt, »«
fût ûut Wl Ord.Ftïmcii b anno Bot rij
Iocêu dtcif.ûÿ;qitanqiiÎtni Canoiiilta; pro krepogUÎt,
fed fruitrà, Ab b. & Fil?, c, fi .clericus. cxt+ de N»!',
oomp. N l c laïc! Indicés in. fpiri turibus , ς. lator, car.
qui fjL fine legit, Ane. Abb. lmol Fély, c. Eccfciïi·
t\z. deconftir- Ntc dus cm vtiaricurn ipceies cognL-
tiü-tiLs çribuitur* An-g. ch Ii. v\ Ixf. d. 1. Il ptr et'i'ûrtim
Nota j,
i Tdrits ft'idm dp et: [me ftfrmgitï*t
i riûfl 4dmitnti*rpa-»iirftii* prtùgtti tmifdtiiicne.
y Cà ttfd Afftüiii if S W 00/î pr* rogator.
4 JV-r f.fj iioiJifl) mm βΐ dtmma iwiftUitîinu.
Ekprtjfir) Pitratir le. And. & Ancb, c, ftattmun, <5 i
J. I. ciitirbcnci,
N CT A Λ.
Bar bar. cl c. ρ. &ς, Bald, & Fulgo fi I. rrpetira. C. de in nullo, de retenp. in 6. quorier ftacucum quidquora
Epifi Aider. & L ilkui. C de lacrof. Ecdd". & cncà S cïp* cflùm icquirac , roiics tacitum non Luincirr^qua.
' Γ Λ ' de R1 nimium multa mulcusvbiqui: Titaq.m legib.
crinnub, Wivkh glofi p, ver bu» βρο,ηηπη?, Sci
tamtn fiihktta mat en a hk aliter Îiiadet, A: è i'on viu
iurçrprcL'acio petenda , nec que-d hk vcibo^iprer, vit
cft Confire rudo* pü tamia fît rcftriilgendi, aut lim.:-
candi caLiû dkiJlë a féd fréquentions y fus dumtaxat,
tôèc Sffaqucns incogitanti* viiium REformatorri
bus fuiilc* ne Îtmper xpta enuntiatione vtereittatr.
Quare idem e ad tu s quoque cqnfcnftis patent, cum
ÿUiÜA index JieheAt fjjè jn prutepdtco tif.
rjn dtittfrum mu fa prm^tio (jr dhu jrd, etc.
ji> ύμΗηα jwrfottâlr prQtù£4(it Ί,βιαπβίΜΛ.
Prcrf^r tv ψιιΑ fti.
*
F
% F ·ΐΐ«/^τ] îndiecm fifïc ejÎqrpçf atque adeo* quod Ί _ -, . — τ - , — ,
i'upra diiü Lini s iludilem iu tiid ictib i icsti bibcre (Ü. pri- confeiiumi muEtonutgi s rcs i|>U & .ictus demonftnt,
uaronim.Ai c. figiuficaftb cxf.de tbr. comp. bi.C. vbi C qniunverb^quodRoKidixlrhtiC tpj'oin argumento
cniÿ: üirnJ.BaiA.l.t.Gidepfda^ Tudinb. Barh.fîc Pa-
nortn. d. c- r, &: g. Fi vei'o dr 3 ndice erdiL-icib mrel-
Ifge lurirdi Avohein couténriùiiinltabeme, Vr regulv
ruer aWludicis fix nurncio, gSo. d. J.i. verbe jConil'ii-
tiJist. D. de îude !□, And. d. c. (îgniiîc.iibi , fuie cribd-
nal h.ibeatj fine milium, iÎurvnlunf.ujam
quod vdgb gleL A' DûiïT notant d.l.r. & Cane, rf, c.
p. Af g* Sfd & Delegati quoque poïçjlas preregane-
nt-m .-idinLîtÎt. quodf εΙηΕ,ΙοΓη Aromnei notant d. K i.
Multo tnagLs Ddegmi aci vuHLcrlltarein csuiarinn Fa-
nor. Barb. d. c. p. & g. olim. cxt. de ofE; iklcg. qui dmcriinn quiddam loqui -
Nec tamen .irbi erorum, qui rj-dnm'mdunimxac D tur* .Sed ^ illud è m' -umal ibus· adner tendu inproro-
prorogationijt DedE j3o. incip. u Iudcx dtlrgatus , in
nonis, Stnc. igiturpadlp, flue ilipulinonediuc can-
n-.itiu iidt, cxprdk prorogatio cft.d.L' liqui èscon-
fcniu,ic <1, 1. ii conucLiciirJuii:· uclu «doeuHoot. cum
fdîicet proceditur apud non Îuirmlüdkx'nï, nec ev-
cvpcio incompricnriic ab i ciente &Γ prudente opponJ-
tur, quodlurilCOnJulri nOtirntjdJ.i. S: 1 1, D. nquir.
in iu.svocac. non ser aiij J. quidam cqniLrJcbaniJX dr
re iiul CannnitE c. cima inter monaflcrium, cxt. dç
rc iud. nec rccipinuis Itmocimij iemctiti.un. c. aim
habenr.uôn etiam lurifcîiÏliünetn^^mque -miercnn-
Lcnnfnces tàîiùm» vtait Bald, Lix compromiflb, q.7.
Dde arbit. Fel?. Sz harbai.fic fecentiores d^ c. p. & g.
Nec officialium qui certas caufitidepiuati iunt,ad
alias prxtcrcominiiTaSj quales iunt Pm-pofid metea-
comuti 3 qui nuper Pe fe C onfid e s Qu i r.taycn appcSla-
mVe+qui niim defniforr': Cmrtatum Fuere , quod
Abb+ ImoL Fdy. b orbat, lèn tu mt, d . c. p. Sr g* N c c
j Ρχτροίΐη MarcibJloram- Nucsrinrnm vfimttflima
cifl prorogatio, in tnaterb ριτίοηαΐί quidem Ar mo.
n. pioro- j,
g-,ΐΐΛ 1 Lirifdi etion ce l fuie raarè ime exprfFîc , non ad¬
mitti poenitendam, de qua ind. I. ίΐ comiencrk, quo-
minus Index lemct cognirionem exorTus peragar,
quod & Conluctudo nonra expE fisc ibitiut, arr. +i,
À' io, infri. Al ]. flquisiit çonlcribcndo C.de pa£t,
cautTsi i Mnltominus regredi licuciit, ii prorogatio
i π contradi nt [rappc: iîtasvduïi deduita in coitimcrcij
psrccm, quod grandi ratione Alex. Ang. Alb.Raph.
FulgnE Cait. IaC notam; d.L fî contiaicnc. Roman.
Anglii, [44. & spud fuo.i Oilph mates obicmail viu
bili : Nam de rebus folii, quo antehac iure vil fumus, Icci bit G nido Papx. Dtcif.77.
prorogari nequibat j nec mEb'ii menta :mr caud^r.·:!. ! F.ff f*d ci“ EFt 8c Koe quoqueincogitaiitis.
de talibus perferibt, tu Q ab hk quornm id territo¬
rium dlër, vbi res iicaciîët, & canetur Oni FrandFci
I. iji£ art.ioS. additu edam mtllitAiis ptrna. , quan-
quam audio nuper contra iudic.imm, ac tûm demum
comrathu tales nullos diri debere , ciim Domi nui
Ft-udi profequittir, in reliquum quo ad alios i aris non
dem clTe. Notat quid piam ea dc re Fely. c, cnm F. 11-
ïveJHoicst.dc ftii. Lr, ftrum. Sed necNotarij ΑροΓιο-
tici , aut Epifcopalis dc re fbli , aut inter laVcos prom-
gatio ad mittere mr,& citârur veteres ea dc re Sanctio-
quoi! verbo ΐ Sentix ^rfi , verbum lingendi ccnfi y Rc-
formatores adiccë re. 1 u dLi^i aute j : 1 1 1 [iLkliotni nem tri¬
bui iiiTctligc in c.uifa prorogata , fi quidem miis elt
qui· prorogari poilu, qua de re longus clt tiaditui^ic
extra rtatsî. Sed Tamen quod irequcntdllmutn B£v(u
valde mcellarium eftdicfndumjCatiCunappdlario- ,
nk prorogari non poli e, ncc aliuin de ea indicare pof-
Γν j quam qus kgibu s &c mo re gentis indicare de h eat,
quod B.UT, ait. d.l.z.D-dc iud. fe!yr d. c. p. S:g, glof.
ptagmat. finitionis notauit. rk, de caitf. «.ftatuit.” Sci
neü RcgLun ab Bolr. dccif. 441, Ac iterum 114. &; extat p & id quoque mrelligendum , prorogationem in con
flniirt ηλϊΠμ Fr -i rir 1 innn i r-ti ίγτ m.- π t ,.:·' ■■-■ ,
upudnos Ord, Franc. Ϊ. anno rjji. art. 11 c, Seres eft
notae obfpruatiotiii.
p JiifiyaMxi,] Idcfl’, nbiioxij refpedtu aurdomicibi,
aut cielicti,
4 Pravo giuionem volunt cETc con-
itiifism in Indicem âb litigantibus^ qui alloqui pto-
rag;mnum Index non fit, & tamen non fine Iiuif-
dictione Ili , in alios. quidem quolUbct , vt volunt lu-
rjfc^rifbflti d. ). t. D. de iud. io. Fab, L ii quis tx mn-
ÎcnftL C. de Bpif, iud.
tractu faCtatn, vimiiiam porrigere ad contrahentes,
Hete-dcTve eorum, autvxoreiqquæ i ore ex conrr.nftu
qu a: fico Vni π mr, Neque a! i cer poiluiVt quam vnuctia
obligatione &c k^c concrikbas , ίΐ quidem commn-
ruoni maiimlipaiticipsftt , Ciae coiitradtu, iiuc flacu-
t.-niidifpobrioneacl-Ltu: & paLliuii. Poftremo quam- 4
quam permdgata tift&nçmtiapeaiê omnium, proro¬
gatio tu· patrono , id eJt ,DoLnine>Itivifdktioiiisno]i
pficEudicari , quominus fubditos fuqs ad luam cogiu.··
rioiievn rcuocor, quod notant, lï, f. ic pûit opej'is . D.
de oo.
Des Iuftices , Art. XII. 38
de op.no.nunt.Imb.i.i.c.n.Iacob.de Sanfto Georgio
libello defeudis, fuperverbo, diftiquevaftaUi pro di-
ftis rebus; tamen induci non pofl'um, vt obtinere len¬
tendam putem, quando prorogatio in contraftu ap¬
ponitur , cùm quarlibet claufula mutuum & recipro¬
cum rcfpeftum & imnlicitamrelationem habeat , fit-
quein conueniendi facilitate perfæpè præcipua con¬
trahendum confideratio , qua de re luum partibus
confenfum feruari multum omnino interfit eariuu,
nec eludi contrahendum leges oporteat interpofica
domini perfona &c redempto effugio, prætextu iu-
rifdiffcionaJis emolumenti , frigidae nec fatis probabi¬
lis caufæ, quæ confenfu partium opponatur , & con¬
tradunt fubruatcahditateartificij. Quare probo are-
ftum Burdegalenfe coactis Çlaflibus latum, cuius me¬
minit Boer "Decif. 114. nec admitto remitti litigantes
ad alium Indicem quamuis patronum , fi fibi illi ca-
ucrint,&in contraftum Iudicis quoque delcftum de¬
duxerint: Nam fimphci proceffu in lite, vt loquuntur,
aliud fortafle videri pollet.
Article XII.
gT^S^TJauiIivndeimquantbnon domiciliaire, 'eftiufticiable du luge où Art. xi.
m L|||g| diftrôiâ: d & territoire duquel il a commis le delidl / pour xaifon cTi- ^onIvÎt.
iggceluy delid, fsil eft apprehende audit lieu,2 on pourfuiuy prompte-
M®^ ment, quon appelle, chaude pourfuitte; h au cas quele iugeeilea-
pable de la cognoiilance du delidl. Et où il ne feroit di& capable, doit intimer la
iuftice du feigneur fuferain , qui le doit, & eft tenu prendre, pour le iuiticer, ôc
corriger, félon la qualité' du delid, s’ilneiloit clerc, qui doit eftre rendu au lu¬
ge d’Ëglife,
ET2 etiam delinquens feu noxius b non domiciliarius fortiturc forum Judicis diflrifli*,
& T erritorij , in quo crimen commifit ,cpro eo duntaxat crimine, quod eodem loco ad -
mijjum fit,! fi re ipfa apprehenfas,* aut flatim perfèquatur in fuga ;h modo Judex fit capax
cognitionis delifti. Et 'vbi non effet capax , debet intimare Jeu denuntiare Juflitiæ U omini
fuperions , quæ prehendere debet accujâtum , njtin eum animaduertat corripidtque , prout
qualitas delifti requirit : nifi effet fleri eus, qui debet remitti Judici Ecclefiafiico .
Nota i.
1 Locus delifti tribuit iurifdiftionem art.tf. Mclin.ed.
■ Ethdcm re erdin.mfiabilitxf >ilidcm.
1 Et horu delinquentia fuhjjciuntttr iudici delifti.
3 Cniilittr agendo de crimine ad tudiccm domicilij (fc.
a Et αιιβι *V» delinquant. ]Con^mit Ar.40. & 47. infra.
Mira eft hac de re æui huius mconftantia : Cùm ante
annum has notas inilituiffem, paulum modo progref-
fus, ter mutare coactus fum non iudicio, fcd inftabili-
tite temporum , cùm aliæ fuper alias Sanftiones fub-
j inde ingererentur. Veteri quidem Confuetudinario
Iure de deliftis , primaria cognitio Iudicis domicilij
fuit, quod Art. 9. iuprà flatuit , Exceptum cùm delin¬
quens eo loco captus & deprehéfus erat vbi deliftum
admiferat. Edita eft ab Rege Carolo IX. Sanftio ann.
1564. quæ, Ar.19. Iudici delifti Iurifdiftionem de deli-
fto ita tribuit, vtdomiciliario abdicet, fed ita demum
fi in loco delifti fit deprehéfus noxius. Poftremo Or~
din.Molin. Art.jy.præffaftc & in totum Iudici delifti
attributa , addita etiam neceifitate Iudfci domiciliario
remittendi ad delifti locum, quare 9. ille Ar.hicipfc,
& fequentes duo , pene ex toto fdblati , fi quidem ille
Jlf olinenfis obtineat,De quo mirum cft,cum promul¬
garetur ram euidenti Confuetudinis offenfa,non e fle
ad Rege relatum cettoit mature de remontrances. Qujd
deinde futurum fît, non liber augurari , nifi quod tam
crebra legum mutatione, res per feloquitin, quid pro¬
ficiatur, cum veteres dedifeuntur & obfoiefcunt , no-
uæ irridentur , tum facili aufu quam nos antiquas co-
lempfimus. Congruit huic diipofitioni 1. r, & χ. &·
auth. quainprouincia. C. vbi de crim.ag. oport. &
fi quis vero compræhcnforum. auth. vt nul. iud. coi.
^.Lfolent&l. non dubium. D.dccuft. reor. I.1.&2.C.
vbi fenat. vel clarifll l.vl. D.de accu.l.4. D.dc offpræ-
fid.c.poftulafti ext.de for.comp. c.i.cxt.de rapt, ο.ι.δς
1 3· q-6.
h Non domiciliaire.] Nam fi domicilium concurreret,
plané nihil erat veteri iure quod ambigeretur , ex re¬
gula Ar. 9. fup. nunc fi Molinenfis articulus obtinet,
in totum Iudicis delifti cognitio eft, fipræfuppom-
mus Principem Confuctudinem tollere aut voluille
autpotuifle , idquenon nominarim perftrifto gentis
more,quodvulgo negant.
c Εβ iufiiciable.] Quod ad coercendam mulftandam- 1
ue delinquentis perfonam, de qua fi quid eft conft it li¬
tum , damnatus indicatum facere per ordinarios rerii
< fitarum cogitur. Ord. de chafleaulrynt 1565. Art. 4.
* Quod cùm eft conftitutum , eluditur illa quæftio ·, an
iudici delifti fubiecta per hoc ftatutum perfona , fub-
iici bona quoque intelligantur, de qua Anchar. q.i. Sc
Panor.cpoftulafti & c.vlt. ext.de for.comp. l.omnes.
§.verùm fi apparitor. C.de Epi.&r Cler. Porro fubijci
dehnquentes Iudicibus delifti intellige , etiam fi Ma-r
giftratus fint, ex fententia Anchar. & Panor. d. c. po-
itulafti, & de Metropolitanis delinquentibus in Diœ~
cefifuffraganeijlatè An.c.i. ex.de rapr.Pano.c.dilcfto
ext.de tcft. Adde & exemptos , quod Card. Aufx. &
cæteri notant.clcm. 1. de off.ord. Fely. c.yl. ex. de for.
comp. dc priuilegiatos , in quibus tamen feruandus
priuilegij tenor , qua de re Bald. auth. qua in prou. C.
vbi de cri. ag.op.tex. l.vl. C.dccaftr.dc mini. Ii.xz.& 1.
Z.de priuil. îchol. li.u. De exemptis in coercendis de-
13 iiij
39
Des ïuftices, Art.X III.
40
liais ferait Ord, Autre!. & alibi diximus, Et vers cAm A torio memus No tarins fcripfe Ée fyblïgnali^e* kJT_
tribui TurifiüfHmietn Iudici déliai fetmfttuSjiu'dli-
Et frb^'aOr^inimit, &>vi loquu rieur, criminalis pro-
freurio fit, quomodo Bill, ficnbi c ίπ l, quod'cuitun-
d i. C. fe con.Lob eu rp. caufi au! fi de criminati m riui-
1cm v cr-rilt , rcÎcrnata lege extraordinarias cti mïnif rc-
pcrt-siiü ;Quod fiduiiiWabilife^iiecrirnincagautr,
aOioiivyii pcrfonaliurtï locus ipefliiuifhïï erit, itieft*
doirucilmm, Lvl, D. de pfÎLUt.dctiit.Pariû. tvlc, ex. de
for. cottip-qiii (enfin rit Ar.41. infra ,& irrite Taf. in 1.
impmuni. D.deijrcfi. nmu iud, ai^vbiduÜitcr de
drtmincetTgnoitrittir , recognitionem non elle nn-
pevij , icd luniditïioms poiiuji Îimplfcircr fijmpw*
Qu ruv apparcc i 0 fen1^ - i7·· Λ— . 1 ■- Jn-
nsiiJi Iui'ifilidtionc
aiiaroribuscocnitio dc hiï confis eft atmotica > qu®
criminaliter inf^nitar, examinanda; ciuilitcrvifa; fuite,
quod ή; lvlr.de a-big. consiindc & d.L vlr.D.dc priuiic.
débet. qtu de tt iinguïiris cil Dcaf. Bcniardi de Eif*
gnçto au datons Ë-ocseioÆr.deapprltit. Scddehacre
CommcnEafij fiiiïùs.
Nota 2.
rtnnaBâldJ. milium. C,de Eeftjb.jP^iiot.itt.vIt, vrii
d ubîrari p oé! e t e* t.dc for. tûm p , Raid. i. neganda, C
qui accuL p □£■ Nam de furto rJii fi } adtp 3 te alib l con-
nrcctrtft Articulo [cquentî dicemus j & feitentta dt
Barü.ctfi amicis dt; adu lr. D.
* Pmr r<tifm d'ittluy*'] Dumtaxat tic co crimine,
quod eodem Joco admifium fit, non altero, qiupDe
jfeeft :iccidemalis lujifdittio ,id licrutattirn ctiefam*
nec vlcraproccnditur, Bart Jr fi is cufi^vk JXdc anai-
fac. Diücrfum cil in doiBidJJario , cuius poicffiis
in perfonam excreetur dc quolibet debito „ vt iiip.
l'1- apparer 1 n ibufo iure Littum , quod in difcrmn- ^ 1 fd φ dpprtbtnii mdit litu.] Si noxius te ipfa
λ Iitrifiiidtionc cuuli & crimimfj . nuper latruit- henfus fit, ex lentttia Bart.BalilAlcx.Arct.Cafl
l Χ?γ1ι&#μ tldf tapram *hht '
% Continuât* prtfetufti imttttUit t Hn/duhmcm. '
j ^tirttomufdfihopfJtutniiiirmmxkfueinUe trt.
. , QitajiquKinlLLnrquircpimientjScdmagniiriiiopro-
Ou territoire diiquthl a fiwwid.] Verbumdtparrari &Γ C bac fcnrentia facte Sc fuliiis dcmonibrabicur in Com -
confiimnMddeb&t - Nec minus ramen idem fenrien- mentarits, ,St\l id magis ambiguum , fi noxius captus 3
appre-
. .CalthlmoL
deRip.lx D.deatq.poilr ArJ.qm ferti um. D.dc verb,
oblig. & Lfi Baridtorein. C, de fidcitdfi <?c mandator.
Deprehendi verb in crimine; dicitur etiam^ qm poft il¬
li Lcf ad mitium capitur in fug^Bdd.l.idhis fufiiuni.D.
de his qui non infïim. ntmc & fiapprehenfusiionfii
etc Molui. Jl|.
& Oupmrfmuyù*uim%tnt.'\ Quocafii COntift nara pio- 2
fecutione puteft è fuga. retr?,hi ettam in uljenotetn-
torio ad deliiti locum, c frn ten tia Bnld . Al uar, c.r,
ij.fUudexrir. depae, cencnJ, Mafi tir, de rciniiE verfi
itera incaulk Pans Puteus Jib. de Sindic. jf. fi iudex.
dum,li alibi cctpmm alibi confummaram iit, veluri fi
quis è rmi EnriolUtedon en !: fiigirtain Nauctenfi fc-
f LMjqua. dc re loci apud Aut. Huc. A cet.Felvn.c.vln ni.
cx.dc for. comp. Ang.in tracl. maL-fivcrb. in pSnrcu
communis AncbudatÈ opoftuMi. exc.de for, comp,
AlbcT.be loann FattH.tuth. quain prouinda,Ç. vbi de
crini, ag.oporr. Cy.Sc Rdd* l.i, cutLcif. B.itl ScSalynt
Gracclms C-dc adOfilc, idemin co, qui puellam alibi ra-
puii , alibi Îhiprauit. ïîdd.Lfi quis non dicam rapere.
C.dr cpifidc cler.Fely.Cii. ext.de prarfiimpLvt qui ,di-
bi vindtim aiibi fpoiiat, vc Bald.air. d.Lfi quis non di-
uanijdc l.i.C.de enuch. Bitrr.crad.de IutifdidLQuibui
non fit quin, effugit , tui & quomodo Tunfiinfnopra:-
ueuiri polii: , in quo traditur, fi pluribus Indicibus
coguino ex çquo tribuatur dc crimine, per ci carioncin
phïiiemrÎ lurifdj ifionem qurniqu am hite fpede vix
cft, vt ranci fit ctratio, qua: Iudidnarurdi ic domid-
li-ario cognidonem adimat, vt accidentali fiutcac , nili
Molincnhs Articulus obfetet.Scd uin™ pro rceepu
fenîcnriïprodicur, ciracionem ad praiuendonem iuf-
fiicrcjcx lententia ferr.Bd.d^C.sitr. Ang,Rom.Î. liber-
ms aduerfus, D. de iniusvocand. ijtd^m 1. fi quis po-
fteàj D.dc iud.Dyn.Bar- Bald. Ang, Alex. Alb.Lfi plu¬
ribus. D. delegari, Barc. iq, Dc flpul violan £c Ord.
omnibus cafibns vobut^locum cife pr^ucncioni a Si D ipSf. AchAfitJiu&ritm 2 Are. r. decreco prsuentionem
verumque pofTc cognofccje·. De eo vera quod alibi
niandaium alibi adinillïimcil, admifli loctim piures
fpcitaiu ,Βιϊι.Ι. non iolum, ^,ex hoc Icqui tu r . D.de in-
iut.Locusc.vk cxt.dc for.comp Bart.Calk.l.livrpro.
ponitur. C dc fid eiuif. Abbas, & Fcly , d. c. c . de pr*-
furnpt. Angd.ddibrodcmald7. Verbo . Scmproiiium
mandatorem. Natura ducet duo cficdeli£hs,&:fepa-
rari cognitiones pofib, vtfûo quifque Index m cc4i-
torio indicet , tametfi fspc probationi» coniunâe
fmi, demacua ratio faaat vtvtriufquecnminbmdL-
ciumvni tribuatur. Quod idem exiftimiut, cùmin-
ftnimenram falfumprailuaum3qutidiii alieno ccni-
meti ttir. Nec prabo eorum indicium , qui p uratu d-
tatioiie reali qutim vocant.nræferri Tuiifdiétiünem, JI
vcrbalii anreuertit extcucionettij in quo refte Ari-
mincnfis Angelum reprehendit, tn drnathde malef in
Verbo commifie,
qttric tugefft fdpAlslt.] Frcqués cfl h^ciaudo,
vc cognitiones cx autoriracis mucU? ndbuanmr , quod
Barr, CafL Alb. traOant 1 , fTjagiJtradbus D. deiurifi
oinniumiud, I. officium ^officium D.dc re rriilit. -Sed
de his longus t-fi créants, quorum ordin es receuÎêt
Ioan . Banti ft. Cacdalup, 1, 1 mpenum q, io, De i urif om¬
nium iud.D.
Article XIII.
!H J ouledcjinqijamneiëraitpourfumyaulieu oùilacamtuhledeliâ/
domicile le doi: i uftirier^finon que le delift4 fuit commis en
^ foire o u m ar ch e, ù u la c hofe cm blc c o tî ra □ i e * fu ft λ p p o rree pont g flre
vendue a udu marche ou foire. Auquel cas la cognoifTanc^ enLpaniendr^ au
luge dudit marche ou foire, Ci le délinquant n’eft clerc,
" R V ^ M‘^litnSfi‘‘ n0XMi non ptrfiqwrtnr m loœ vil oimm .ubmfimft*
A—î tV omcilij tkki ei p œnam irr og.tr c , Γ ηιβ dsh£hm J perfttmtüm cjfit m nundinis
4t Des luftices , Art, X 1 1 1 1. 4 1
aut mercatu , * vbi res furtiua deprebenfa , i adueci a effet Λ vt venundaretur in diélis nundi¬
nis aut mercatu. Jn quo cafu , cognitio 6 pertinebit h adjudicem ditiarum nundinarum 0*
mercatus Jeu empori j : nifi delinquens ft fierions.
Nota i.
1 index dcliéti cognofcit de noxio redcnnte Art, td.
Mo lin.
1 Exceptio male addita hoc Art .
3 Emblee hox vnde.
4 Rei furtiua qttis index, rtmifiue θ'
6 Nundinarum fecuntat.
1 a Et où le délinquant ne ferait pourfuiuy. Adde, ny preuenu
par le decret du luge du delitt 'cr execution d iceluy. ] Vt
articulo fuperiore diximus. Quod fi locum delidi ef¬
fugerit, & pofterius redierit, ne fic quidem Iudex de¬
licti cognitionem femcl ex Confuctudine amifiam &
domiciuo refticutam recuperabit , fi quidem ex inter-
uallo redeat, nec in priftmam caufam reilituitur Iu-
rifdidio, ad naturam reuocata, & veteri Confuetudi-
neexpreiTum. c. 322. nifi delidi Iudex an teuerterit Sed
hodie fi Moliiienfis Articulus obtinet,in totum Iudi-
cis delidi cognitio eft. .
h Le luge du domicile.] Quippe reilituitur iurifdidio
naturah orignu 6c priftinx caufx , ex regula Articuli
9-iuprà.
1 c Sinon que le délié 7.] Neque hxc claufulaadieda erat
in veteri exemplari, nec hoc loco collocari debuit , &c
apparet incogitater fadum ab Reformatoribus. Nam
cùm dux regulx fuperioribus Articulis fint conftitu-
tx, altera qux in vniuerfum Iudici domicilij omnem
inperfonam cognitionem ftatuit, altera qux Iudici
delidi noxio deprehenfo, aut prxuerfa cognitione
Steftatem de admiifo tribuit, non poteft non incon-
cratè videri per hanc aduerfatiuam (/>non)cxccp:um
de delido in mercatu patrato, quod lpfa in regula erat
comprxhenfum, nec quidquam fpeciale continet,nifi
quod ad rem furtiudm attinet, cuius contredatione
hic forum tribuit.
a Fuf commis.] Congruit art. 4;. infra. Sed quis hunc
Cafum fpecialem dicat, qùx vnus excipi debuerit, cùm
fuperiori regula includatur Articuli fuperioris?
e Où la chofe emllte.] Vox vernacula de idiotifmo no-
3 ftro, emblee ίμίαίλΗπαι χϊ&ς ab inij ciendis ma-
A nibus , hoc nomine rem furtiuam appellant : ièd St
perdere inuitUm dicimt , & ab participio
’ίμζλοτον formata eft didio. Eft autem non finefru-
du hac de re fpecialiter cautum, de qua client mole-
ftilfimx Iurifconfultorum difeeptationes j fed illud
non prudenter, quod mercatus & nundinarum men¬
tionem iniccere Reformatores , quafi non idem fen-
tiendum fit in omni deprxhenfione rei furtiux , qux
vfquam reperitur. Qux diflertatio valdè Dod.exer- 4
cet. 1. fi abduda. C.de fur. l.fi dominium, D. de furt.
loci effufi apud Marcii. Hippol. in pradica crimina¬
li. §. confiante & eundem 1. vit. D. de iurif. omnium
iud. Alex, confini. vol.x. col.4. Angel, in trad.malef.
Verbo, hxc eft quxdam inquifitio,verbo,exiftens Flo-
rentix,& in omni delido vulgata eft fententia.Dod.
l.i. C.de facrof. Ecclef. Nam quantum ad rem farti-
ΰ nam , an Iudici loci rei repertx Iurifdidio tribua¬
tur , magna eft pugna eorum ; quos Boerius aduo-
cat hoc in argumento Decif. 21S. & Arefio Curia;
fux Burdegalenfis terminat , ôc nos attigimus fuprà
Art. 5.
* Fufi Apportée pour efire vendue.] Quare ex itinere à tran- y
feunte illata pofiet videri Iurifdidionera non tribue¬
re ex. l.Cxfar.D.depublican.& l.pofthanc.C.de xdif.
priuat.<Se quod vulgo fentiunt ad delidi cognitionem
non fiiflicere in itinere deprxhendi I.3. C.de fer.fugir.
Scd Confuetudo res &: eltedus , & cocrdionem cri¬
minum ipedat , vbi res furtiua deprxhenditur , 1. qui
fifcales. C.denauicul. lib.x.C.Bald.l.i.C.de xdiiit.ad.
ç &l.x.C.decurfpub.lib.xij.
δ En appartiendra.] Re deprxhenfa , alioqui domici¬
lium hîc quoque fpeda , lcd nec pretij contredatio
furtum facit.Lqui vas.ç.vlt.D.de fùrt.
h ^Au luçe dudit marché. ] Plato άγ>&υόμοις nundinis g
& foro venalium præficit& Bald. l.i. D.demmd. pu¬
tat cum qui nurldinis prxeft , curare debere ne com¬
meantes aliquid illicitum patiantur, & vulgo dicuntur
in protedione & fide elle Domini mercatus, ideoque
6c fufpenfis fignis familiaribus folemus fecuritates
commeantibus polliceri, & inuitarc commercia &
Concurfum,p4r le brandon.
Article XIII I.
I * aucun delinquant eft pris hors du lieu & diftroiéi b du deliâ; e ôc de ion Artic,
domicile, d par autre iuftice, ôc * apres l’auoir intimé aux iuges des lieux ^ον!Λ
dudeli<ft& domicile, ficeuxiugesnele veulent retirer pour leiufticer, sCons.
le iuge qui ha apprehende, le pourra ôc deura iufticer ôc punir , félon le méfiait ôc
qualité du deliél: file delinquant n eft clerc.
3 quis delinquens prœhenfus fuerit extra locum & difiritlum feu Tenitorium * de -
lirtf & fl domicilij , d peraltum Judicem qui nec domicilij fitnecdehÛi , £r ‘de¬
nuntiatione fa cia Judicibus locorum dcliéïi & domicilij { f ipf Judice* repugnent^
eum repetere , vt de eo fuppheium fumant. 1 Judex qui eum prahendit, poterit & de¬
bebit eum corripere j prout deliquerit & fecundum dthili qualitatem : Si delinquens Cle¬
ricus non ft.
43 Des Iuftices , Art. X V. 44
Nota i.
I De noxio ex tri domicilium , CD delifli locum depra-
henfi.
z Soit iudici delitti denunciandum crc.
3 I udici tioxtj reperti tribut a iu rifdifho.
4 De remittendo reo, indici fno, aut delifti CDC.
I a Si mcun délinquant cil prit hors du Iteu CD difroiti]
Cùm ante de cognitionibus , quæ domicilio tribuun¬
tur, ftatuent Confuetudo Art^. & 13. mox de his quæ
locis deliftorum, vt Articulo præcedcnte, hicdcmùm
quod fuperfuitex partitione conftituit,fi noxius fcili-
dct extra domicilij & delifti locum deprehendatur,ne
fcilicct vfquam coërftio fontium defit. Hic locüs tra-
ftatur.l.i.C.vbi de erim.&c. vit. ext.de for. comp.
b Dudelift.] Huiccnim primo ordine poteilas de de¬
licio tribuitur vt Art.ç.dc 13.
z c Et de fon domicile.) Cùm olim,& Iurc Confuetudina-
rio Iurifdiftio Iudici delifti tribueretur, ita demùm fi
apprehenderat , de Iudici domicilij in totum &veluti
ordinario iure , non erat apta hæc verborum colloca¬
tio, quæ priorem requiri ludicem delifti ilatuebat, eu
ex ordine prior domicilij locus fpeftandus eflet, &
}>rior Tudexcius admonendus. Nunc exilio Art. Mo-
inenfi 5J foli Iudici delifti denunciandum erit : Nam
Sc ipfe domicilij Iudex fi haberet reum in poteilate,
remittere nccefië haberet ex illo Articulo. Quapro¬
pter apparet, quod diximus , hos penè omnes Articu¬
los tolli, illo Artic.Molinenfi 35.
3 d Par autre lufice.) ludicem intelligit , qui nec domi-
A cilij fit nec delifti, quem volunt effecx illo vulgato,
vbi te inucncro , de quo glof. l.i. ver. à Iudice. C. vbi
quisdccurialfvclcohortal. aliauecohdit conueniat.
& l.i.vcrbo,repcriuntur. C vbi de crimi.poteflque vi¬
deri hçc difpofitio fumpta ex eorum fententia,qui Iu¬
dici noxij reperti cognitionem tribuunt, fuperioribus
duobus abnuentibus , ficuti & fuperiores Articulos
apparet decerptos penè ad verbum ex illa 1. x. & auth.
qua in prouincia. C.vbi de crim.de quo Iacob.de Bel-
louifi in praft.tit. dc fug.reor. vcrf.fi autem non com-
mifit.
c ^Apres l'auoir intime'. ] Denunciatione teilato fafta 1.
i.§.magiftratibus.D.de magift. conueniend.
f l ceux luges ne leleulent.) Nec tamen intelligendum 4
g in libertate eorum pofitum : Nam& repugnantes &:
inuiti per fuperiorem cogi poliunt crimen coercere,
quod apparet ex Art.i2.fup.verbo,do/x CD efitenu pren¬
dre, &c art. fuperiorijVerbo, doit luflicer , & auth.vt dif-
fer.iud.aud.int.alleg.colç.Fcly.c.vlt.verf.fecundoad-
uerte & verf.dum dicitur ludicem. ext. de for. comp.
& Card.Zab. ibi & vulgo cæteri Anan, c.i.de raptor,
ext. Sed conuerfo cafu. Si Iudex delifti ibonte repetat
redimendus erit , Sed & fi retis remitti ie ad fuum lu¬
dicem poftulet mos ei gerendus erit. Hodie fi ncgli-
gèter in eo verfatus eft Iudex inferior , deuoluitur Iu-
rifdiftio ad fuperiorem , itavr impendiis négligent»
reus peragatur, ex Ord.de chufiedubnanr, 1566. Απ.$.
6 Le luge qui ΐ a αρρι eh en dé.) Hic demum ôc poflremo
ordine Iudex alienæ curæ fuccedit fauore (vt loquun¬
tur) deliftorum coercendorum , cùm cæteri officium
non faciimt,nc delifta fint impunita.
Article XV.
N 3 fcrgentb délinquant &cforfaifantd en fon office, eft iufticiablc
de lalufticeMufeigneurduquelil eft commis/ ou delalufticefu-
feraine. Mais celuy qui fous couleur qu’il prerend auoir pouuoir
de fergent ( s combien qu’il ne le foitj veut & s’efforce d’exercer &c
faire office de fergent au nom d’aucun ieigneur, il h doit eftre puni1
par le luge de fon domicile.
3 Λ Pfaritorh delinquens c & feelus aliquod admittens d in exercitio fui ojjïcij -, fummit-
1 titurj.irfdiôlioni c Domini a quo illud Officium accepit , aut JuriJdiftioni fuptrio -
ri. Sed is qui prétendit fe ppantoris poteflatem habere ( S qitamu's non habeat) Ίη lit &
nittatur exercere officium ^Apparitoris nomine cuiufdam Domini h pœna debetur ei irro¬
gari ‘ a Iudice fui domicilij ,
Nota 1.
I Sergent ~\ox, CD ~ïaria nomina,
z v Apparitorum diuer/af unii tones.
j * Vn fergent.) Antiquis Apparitores, Viato res, Lifto-
res, Accenfi, Statores fuere , Media ætas Executores,
Officia, & Officiales reperit, atque inter hos diuerfas
adieftiones , prout cuique Magiftratui apparebant,
Cæfarianorum , Catholicianorum , Præfeftianorum,
Prefeftoriorum, Magiilerianorum,Auguftalium, Ra¬
tionalium, Prçfidialium,Largitionalium,Opinatorum
& talium. Poflremo viftrix barbaries, Mifrn, Malfa-
rios,Baiulos, Bidcllos, Biruarios, Ofliarios, Nuncios,
Clientes,& qua hic appellatione vtitur Seruientes ad-
iecit i fuêrc & diuerfæ funftionis , fed non abfimilis.
C admiffiones, de quibus. l.a.C.d'’ priuil.eor.qui in fier,
palat milit.lib.XII. quos & Ofliarios Plin.lib 12. na-
tur.hifl. vocat. T ales fuere ColL viginti quatuor cum
fafcibus,& fccuribus,Proconfuli fex,Legato ouatuor,
Prætori duo, Diftatori viginti quatuor. Præiidi duo^
poilerius Procohfuli etiam quadringéti, vt rit- de Ap-
parit.&: lcgat.lib.XII. C. Et Comiti Orientis fexcenti
tit.de Apparit. Comit.or.Chb.XII. Sed hæc in re mi¬
litari potius, Tribuno-plebis , Ædilibus, Duumviris,
& minoribus Magiflratibus nulli , quia nec vacatione
nec præhcnfionem habebant. Sed & in militaribus
funftionibus fimilis honos vfurpatu 5 , aliquando <Sc
J ribunum quatuor milites. Ducem fex. Legatum de¬
cem, antecedere inditurum ? 1 Alexandro Mammeæ,
quod Lampridius feribit. Et Ordinatio Philippi Pul¬
chri
;
a
4 y Desluftices
chri inter Ord. Aufrerijtit. de Bailliuis Art.14. quam ^
pauciffimis contentos efle Senefcalos iubet, &itcm
titulo de excelli officiariorum. §. vit. in Stylo Parlam.
Sed honoratis quoque hominibus atque adeo femi¬
nis is honos exhibitus, vt Agrippinae , & Drufillae , &
alijs pleriique illuftribus femims.Horum munus,fuit
in ius vocare, & praehendere, id eft: vocatio &prçhen-
fio,Magiftraribus apparere, obuios fummouere,iube-
re via decedere, & caput denudare, fores virga percu¬
tere, quae omnia adnosvfque de veteribus exemplis
manauere, & ab antiquis «damnum retinemus.
3 b Sergent delinquant.] Multum huic hominum generi ^
. conciliauit odij , rapacitas & inclementia animi , iam
olim notatalmperatorum cenfura l.ne diu.C.de pcen.
Li.de Appar.præf.vrb.lib.XII. & alibi faepe.
Nota 2.
t Varia JJ/ecies delitiorum in apparitori^.
1 In delttiu angtrcndum allegare pot eft apparitor.
1 c Ftrfdifant.] Faciunt autem multis modis , vt cum
pecuniam capiunt quo minus magifue quidquam ex
officio faciant, 1. vel quomagis D.adl.Iul. rcpet.vel ob
hominem capiendum,vel non capiendüm,vinciédum C
vel non vinciendum 1. lexlulia. eod. tit. idem fireum
captum vel cüftodiae fuæ affignatum deferunt, l.fi quis
ahquid.§.miles.D.depcen.l.mihtes. D.decuftocL reo.
quo cafu capitalis noxaeftl. vlt.§. fraudulenter D. de
cuft. reor.Qui adhibiti perquirendis, aut denunciandis
fontibus, pecunia accepta diffimulant, aut coimiuent,
ne denuncient , 1. fi per imprcffionem. C. quod met.
cauf.vhi Bart. &c l.auteroir.§.quod à Praifide D. de iur.
fif l,i. C.ne ruftican. advlL offi deuoc. lib.XI. I.1.&2.
D.deeoncuf.Iquocieuitandi. C.decod. ob.turp.cauf.
idem & fi praetextu officij falla crimina renunciauc-
rint , & aliquem calumniose infimulauerint , quo rc- D
nunciandi genere , nos Jerçens Eailhagiers en I' endroit des
oj5if«,vtunturl.illicitas§.nepotetioresD. de offipraef.
l.diuus2.D. decufto. reo. Li. C.de Curiofhb.XII. ea
quidem C de accufat. idem fi quid faliS retulerint, aut
ea quæ notoria dicuntur falso renuciaucrintd.l.diuus
& l.i. D.de fal.R0m iing.315. Bart.Lqui nomine.D.de
falf. Bald. c.vlt. ext.de dol.Sed. & fi aliquem iniuJli, id
eft, fine decreto capturae præhendant,Lvlt.Cde exhib.
reis vbi Bart.Bald.& Salie. l.prohibitumvbiDofl:. C.
deiur.fifc.Ang Sc Fab §. quadrupli inft.de adlio Lud.
Rom.l plerique D.deinius voc.Ord. Philip. Pulchri E
in Stylo Pari, tit.de Bailliuis Art.jr. idem & fi captum
pretio dimittant, Siilhcit3 minifteria exhibent milita¬
ribus viris,feu equorum & veredorum nomine poftas
vocant, en chcuaux de charroy d'artillerie , munitions , aut
cibariorum caufa ,pour fonrnifement d' eft apes , aut fter-
nendorum itinerum, pour réparations ou rompture de che¬
mins , quo nomincplures fæpè damnari comperimus
d.l.illicitas,&§.illuddemand.princip. &l.nemo du-
cum,Cdecurfupub.lib.XII. de quibus Ord. d. titulo
de Bailliuis. §.28. & §.18. in Stylo. Denique qui amplius
conftituto falario exigunt, de q.uo nos inf. art.22.§ . &
hoc quoque auth.vt litig.iurent in exord. lit.col 9. Si
inftrumentum ad exequendum commilfmn adueria-
rio prodiderint l.fi quis forte.§.fi quis inftrumentum.
D.depcen. Si animalia faltumingrefta faltuarius Ap¬
paritor, id eft,Foreftaiius diffimukuerit l.i.C.de fund.
& faltib.rei domi. lib.XI. vbi Platea. Si ad verum, pe-
cuniæ exadtae fummam mobilium numeru,fpeciem,
quantitatem venditorum non exprelFerintl. Appari¬
tores C.de exa<5t. tribut.Ub.X.C§.coges.auth.demad.
princip.Bart.l.miili.d. tit.de cxad.trib. fi caufæ cogni¬
tionem fibi fumant 1. vit. D. de iud. Boer, in coniuet.
, Art. XV. 4 6
Biturig. tit. de iudicib. §. i|. fi executione fa&a pecu¬
niam redadam amplius triduo retinuerint Ord. Au-
rehanen.Arr.90.
Quibus & fimilibus fpeciebus neque autorem ci- i
tare, id eft, garendum allegare nec fadum fuum recipi
ab alio poftulare poffunt , & in lite retinentur, ils de¬
meurent en procès , (y tie fè peuvent faire adnouèr . Quod
aliter accidit, cùm fimplex & nudus error in executio-
nis forma proponitur , & qui mandauit , fadum Ap¬
paritoris qualecunque fit, in fe recipit , &c fe liti fubij-
cit periculo damnormn. Nam cætera Apparitor,fi m-
obleruata forma exequitur, quæ legibus & confuctii-
dine præfcribitur, praeter officium facit, & damnis ex
imperitia fubijcitur,vt alius quilibet officialis.
Porro quibus, cafibus pecuniam capere vetantur,
iyngrapham abftuhfte aut ftipulatum effie dari aut fie¬
ri, fimilis noxa eft glof.l.i.§. haec autem verba, vbi
Bald. D. quod quifque iur. & 1 generaliter §. fi igitur
D.de Câlumniat. Pcteusin trad.de Syndic. verbo bar-
rataria, vel etiam à fponte dante, l.r. C. de lalgam. lib.
n. auth. vr iud. fine quoque fuff. fiant c. Statutum. §.
infuper de referip. in 6.
Nota 3.
1 Cognitio delitiorum militarium ad quos pertineat.
2 Capitaines de villes n’ont aucune iurifdidiô ôcc.
3 Pana apparitorum delinquentium.
ά En fon office.] Limitata ôc exprelîà caufa in officio,
neque enim idem iuris eft in exteris delidis , exempla
fuperiori glofa dedimus, dicemus glof vit.
e Vu fetgneur duquel il eft commis .] Talis eft Ord. Regii,
titulo de Bailliuis Art.;8. in Ord. glof & dod.l. Sena-
tufconfultOjVerbo parcifïïmè D.de offipraefid. Bart.&
Alb.Lfi quis fortè.§.vlt.D.depœn.Bald.l.obferuare.$.
proficifciD.de off.proconf. Io. Fab.l. quod promul¬
gatis. C.de offipraef. vrb.Pet.Iacob.in prad. tit.de cô-
didione cx.§. quadrupli, Paris Peteus in Synd. verbo
familiaris. Bocr.Decife. tcx. 1.2. C.defport. 1. omnes.
C.de offired.prouin.§. nullo auth. de iudicib. col.6. §.
coges.auth.de mand.princip.col.3. §.& maxime.aurh.
de quæft.col.6.Guid.Pap. q.326. Ord. Philippi Pulchri
inter Ord.Rcgias, & Caroi. VIL anno 1434. Art. 10.
Qua de re longa Ciceronis admonitio extat epiftola
ad Qjr atrem. qua tales coerceri ab fratre Proconfule
expetit, & in auth. de mand. princip. præcipua Praefi-
dum cura inter mandata Prindpum , qure Præfidibus
inProuinciasproficifcentibus dabantur,vt comités &
apparitionem innocentem haberent , qua de re extant
veterum Prxfidum accufationcs , ob nimium indul¬
genter habitos comitatus.
Similis ratio de militaribus quidem delidis cogni- Σ
tionem ducibus tribuit, quandiu quidem illi in expe¬
ditione funt 1,2. C.de off.mag. milit.Lofficium.D.de re
milit. & auth. vt neque milit. neque federati coi. 8. 1.
magifteriæ.C.de îurif.omnium iud. Melior tamen ro¬
tam cognitionem etiam militaribus officijs de militi¬
bus ademit, Henrici Regis anno 15#. nifi quidem Le¬
gatis <5c Locumtenentibus Regijs, fupremapoteftate,
vt & aliæ complures. Extra expeditionem aut obfi-
diumcuiuilibet Regijludicis eft cognitio de delicio
non militari d.l.magifteriæ 1.2. D.de re milit.d. auth.de
iudicib. $. quod autem 1.2. C. vbi quis de curial, vel
cohortaï. Lvnica C.in quib.cauf. müit. for. præfcnp.
vti non poffi & 1. x. C. de exhib. & tranfmitc. reis.
Hæc fententiaeft l.x. de offi. mag. müit. 1.2. de off. xni-
lit. iud. C.
Quæ eadem & in his noxis intelliguntur3 quæ opi¬
fices committat, fi quidem collegium Iunichdioncn>
47
Des luftices , Art. X V L
48
hâbeatl. vlt.Ceod.tit. qiiod nos nondum admifimus,
vt diximus in Comment.§.i. iuprà.
Nec tamen eam poteftatem permittimus Eccle-
fiafticis Iudicibüs,fi Apparitores laïcos habeant , eùm
de fuis liceat illis deligere , fequimurque Anchar. &
Ant. Butrij fententiamc. cùm contingat ext. de for.
comp. Aufrer. rep.clem.i. de otf.ord. de poteftate fu-
per laïcos q. 2.5.
1 Quamobrem nec Praefedis arcium,quos Capita-
ne 0 s vocant, permittimus minifteriorum fuorii ccër-
dionem, quos mortepon rvocant; quia nullam Iurifdi-
dionem habent , quod Arefto lacri Confilij olim iu-
dicatum eft inter Præfedum arcis Maclouienfis , &
Capitulum Ecclefiæ Fani Maclouij anno 1527» & con¬
tra Prsfedum arcis Nanetenfis ijj 7.
3 Porro delinquentium Apparitorum poena, h quid
extra debitum dolo exegerint,eft quadrupli §. quadru¬
pli Inftit.de act.l.i. & vit. Cad Uulrepet. fk auth. vc
iud. fine quoq. fuff. fiant. §. fic igitur l.i. D.de calum.
fed tamen etfi res pofcat , & dclidi atrocitas & extra-
ordinem puniri. <Sc capitaliter poftiint, & frequentia
funt exempla à Praffidibus damnatorum, quamquam
loann. Faber videtur repugnare l.i. deoft. præh au-
guft. Canonift. c. ftatutum. §. infuper verbo recipere,
de referip. in 6. Et abfentes quoque damnari contra
iuris regulas Lne diu.C.de poen.neque damnati à Præ-
fidibus appellare poffiint , C. quor. appel, non recip.
vbiCy.Alb. Caft. Salyc. Fulgoi. Sed eorum neutrum
tribunalia admiferunt, quare neque damnari ablen-
res.nilx legitimo edidorum numero poffimt , & re-
uocantcs audiuntur , quanquam perfæpè malo pu¬
blico.
* Oh de U iu/lice fu fer ai ne.] Quippe locus eft prsuen-
tioni inter fuperiorem & inferiorem Iudiccm. inf.
Art.iS. prxueniri autem cognitionem citatione dixi¬
mus fup.Art.12.
Nota 4.
T Pcena apparitoris fufpenfi, aut prit* Ati.
1 Funttiencmpullicamhfurpdns fdlft pcena CTC. γ
5 Charge notable , & apparente pour fufpendre vn 1 2
Officier.
1 s' Combien qu’il ne le foit.] Quo cafu poena falfi tenetur,
fed quid fi fuit ah quando, nunc veto aut fuipenfus aut
abdicatus cft,namquc ad tempus officio interdici pof-
fe notum eftexl.moris D.depœn. l.puto &feq. D.dc
poftul.l.vlt.§.vlt.D.de interd.dc releg. Refpondeo fu-
ipenfos , fi quid contra audeant , perpetuo priuari &
arbitrio Iudiçis coerceri l.i. §. qui aduerfusD.de po-
ftul. 1. relegati in fin.& 1. capitalium. §. in exulibus & 1.
aut damnum D.de pcen.Priuati poena mortis ηό coër-
centui ex icntentia Bald. l.data verf. Sc idem in eo qui
facit. C. qui accuf. pof quia iuuantui primordio veri- j
tatis. Verius arbitrium Iudicis eiTe pro confequentia
6 pondere admiffi , vt & de eo qui vitiose creatus vi¬
tium tacuit, de quo Fely.in prooemio Gregoriano.
2 Sed fi, quamquam fortaue ο'Λυ mpspjpy quæritur an
ada per eos fada valeant : Reiponderi folet , & ratio
didat, quæ ab co gefta funt, qui nunquam Apparitor,
Notarius aut Tabularius fuit, nullo modo valere,Co~
tra in geftis ab eo, qui fuit quidem aliquando , fed aut
interdum interdidus, autpriuatus, quandiu quidem
ignoratur interdidio autpriuatio,ac diffimulaturfen-
tentia, & toleratur ab his qui poliunt prohibere, &
pro tali habetur , alioqui multos in fraudem incidere
necelfe elTct. De eo iufta opinatio eft, quem fuus Ma-
giftratus patitur Officium exercere,aut ante fententiæ
promulgationem, nec id femel nobis vfu accidit. Hxc
Bald. I i. C.de tcftam.vbi Alex. & Salyc. &Rayn.Ol-
drad.Alb.Iaf.Bald. l.barbarius.D.de offiprætor. Barr.
l.aduarios C.denumcr.&aduar.lib.u. Innoc.c.cum
fuper ex.de off.deleg.&c.i.ext.de fid.inftrum. Anton.
Panor. Io. And. c. fraternitatis ext. de teftib. Bal. 1. fi
quis ex argentarijs §,i.D.de eden. &: l.Calllus D. de fe-
nat. Put.in Synd.§.officialis fo.116.
h Doitefreptinj.] Qui Notariatum, Apparituram, Do- J
doratum, Magiftratum , fundionémve audoritatis
publicæ vfurpat,ciim talis non fit, pœha falfi tenetur,
quod Bart.& Alex.ad eum notat, l.eos D.de falf.Bald.
d.l.dataverf. de coqui allerebat, &d. l.i.C.deteftam.
Bald. & Bart. 1. qui liib prætextu. C.defacrof. Ecclef.
Panor.c.i.de cler.non ord.miniftr. Felyn.in Prooemio
Gregor, ôc c. tertio loco de teftib. Anania in rub. de
fiilf & item rub.de magift.Quod ita tamen intclligçn-
dum, fi adus officij proprios vfurpet , Notarius con-
tradus recipiat,Apparitor citationes,intimâtiones,&:
estera fibi Iumat,Extraid fimpheis tituli extraordina¬
ria coërcfio eft pro grauitate admiffi, ex fentétia Bart.
d.l.eos. Bonus Cart2.tradat.de nobilir. part.j.Fely.d.
c. tertio loco. Idem in eo,fiue vaiIallo,fiue alio qui Iu-
rifdidionem vfurpat, fi ue mediam fiue infimam fiue
merum imperium, cùm non habeat, quo in genere
multi peccant, Aufrer. q.Tholol'401. Guid.Pap.q.am.
Baldd.l.x.q.6.de teftam.
1 Parle luge de fon domicile.] V t & generaliter de omni
admiflo quod extra munus , Officium , aut Magiftra¬
tum committit , & communibus delidisin vniucr-
fum, ex fententia Bart.l.i.D. de off.red.prouinc^Ioan.
Fab.l.vltim. C.de off.prsfed.vrb.Petr. Iacob. in pra-
dica tit.de cond.ex §.quadrupli.Ord.Philippi, d.tit.de
Bailliuis Art.j8.mcip. Statuimus.
Quæipfa ratio admifii in officio facit, vt intérim 4
fufpendi adminiftratio debear, Magiftratu reo poftu-
lato, de eo quod in officio admifit, fi quidem grauiter
notatus eft, & vt loquuntur , oneratus , alioqui accu-
faile non fufficiet, quod plerumque etiam probatis &
præftanribus viris accidit : qua de re Lucas de Penna 1.
iudices.C.de dignitat.lib.XII. Bart.l.ordine D.ad mu-
nicip.&l.quod fi forte D.de folut.de quo locus apud.
Par. Put.in Synd. §. accufatus in officio fol.41. Mais il
faut à cela charge notable (T apparente, cùm fint hodie
conduditij fedores , qui probis viris negotium faccfi.
fanf redempti, ac proinde inulti, quia nihil habent
quod in offenfione deperdant , quod ille olim dixit 111
diuinatione in Verrem.
Article XVI.
vl fubieûièigneutnedoit cognoiftredes choièsb, ejui touchent Iefii-
ferain feigneur, ne qui touchent ‘ le faieft de fa iuftice, s'il n-a commiffion
& pouuoir fuffifant de ce faire. Ets-illefaifoit/enferoitamendable.-'ou
les officiers . en cas de defaucu , s’ils ne raonftroient mandement dudjA Seigneur
intérieur. °
4 9
Des lu lli ces. Ait. XV I.
50
‘N
yiltts inferÏQY DominHi, débet cogwsjcercdtïebMàd fupniorem Ύ) ominum fcninm-
ùbtis Aüt £ itt$ funjdiÎîioncm > nififiicïdtMçm mt ' /pedale m^ndmim id agcndihabmt.
Etfifâccrct* mul&a damnan dclrrct : * mit fin Offidanjjen Officiales, modo rM^pfr&lrtt
ψ-wd γεν tvifacixmfiwru, nifi exhibèrent. mamLuim Do mini inferioris*
Nota i-
J ^Aft. mtUrcnànntfœ.
I Infor hit deminui m n (lanii sii tare ftspmtw CÇc-
înftritr mtrtifojtw ftiperw rtm obfstM re défi ibidm*
3 EffrÊM fupcTMmtirtfdifhmi*!
^ r^r in pAfftn ma hibsl 1 mptn am CT B»*$.
1 J Γ-Jit! (itl-icii {rirnttiT rte ifit #16^] Mc aurore,
ncmo taies v nquam Coiiftictu d)m s Aùic ubs fcribes,
i nofirto s, infij ti ros, vagosj qui, i l pro regulis Lcnbu n -
tur, .coïui.enkntiùs t iiirc duijj & fpmibua petLpo-
njirç. N une cum s IijtcGüniueciiiiiiiaiïô f ] d expe-
iLctnr patins , Vidcdu êtes de îuté Roman» fentenrias
dorâe&s & tbeaïilcge ptdÏÏùs CûüÛringai:, & ad ky-
poihtLes, &i [pccics propriis applicet , non jfideo .quid
fuptmi elumbi , & languida orarifine proficiatur ad
co π f 1 0 ui rMs j e ll m infpçcie occurrunt duudicandas,
çùmad vimini non pertingat , Sc intŒpretarione}iUL
cxccprioiie facile eludi poflîc > cum fc toc juniculi
p induit ad iubruer-Hn-is difp oft-tionc î indctînita-s , il
unis qmdnu&mfupcrftruar i Magis mirum repetitum
hunc eundem Articulum, inf. Ars.# qu^pL-rpetus
fuit Reformatorum irieqgftamia. Sed vt accipiamus
1 quottiwik-, fichabe. De ptufom patroni, Domini uc
luntri r>rii aut riiispotcftacc in dicendo ime, inferio-
ri :us fiiiu· nojiciii: ftamcie. Excipe cafum articuli.
infri, Totarcnwn publicarum rtdrnmiftrarto , qiiæ
Eum ex parce in Magiftratibiii polirai c-ft , à diÛribu-
tiûiw LundiouurA pendet. Huius diFaptina eitpræci-
A qu ls ad mains, D. de re i Liddité Aï ig- de Ltid.Li.| . 1. Dril
qui s C-Ui n Nec inferior ÏLcgcs anr Statilia porcil coi l-
dtre in ptjpçiüdici im fimerioris. ,qM vul^ Jiocân c L
omnes popLilj.D.Je lütt. de nir. Cano.c. next. de mpr.
in rc iTuJiçin comumiciaomnis sduerfus pï^poimiin
capi talis LÎt, liOr.inc dcliftum· cqniuinacil· D.de r^·
mille.
Nec vero quod hk dïtit , locum habet dmn taxat 4.
minfvriore lïtlucrfus i uperi oLcrndcd eciam in pari rtd-
uerfus parem 3 l.iüe i quu,^. Tempe iHuuin. D. adTve-
bfh L nam Mtgi [iratus. D.dc minorib, vndc & ii.idt-
tur,cum duo Domini eiuiiemvrbis ani oppidi a^qna.
port· date peoponunnu' } neutrum in altetum iurc po-
ccitafis vîj polie ,qucid Dôitj notant Lcd recepinm
D. de iuriid* omnium ituf, B art. BslrL Alb.L vTc. D.
” dtrer. dm] i' Sed i U ud quoque es eadem ruions: cc-
fpondeiii collegam non poncCoUcgam fumn lurifdi-
ttionem obturbantem coercere , non magis quatu
olim Ttibunus plebis vsnis iuccrceihonem colkgx
toltcre , qoA de rc Rirn Ll. ή. u D* ü quis ius dicciEr,
non obtemp. indcid quoque icquioir , vt cùm dieu
pn'es de iuriiÜiâione Cûnienduot , ncutnus lit Jd:t·
mendt potclLas de c:i rc, quae lit cnmnari contro-
uetiîi, dequo Ang. Qait. Roin. 1. 1. D, iiquis m ius
voCr neni îet.
Eadem if in EcckfiaJhCî» Po la ccua o b fe r uad o ,qu cvd J
etnq- vlt.S^L Di itinbt, iDruitur £;c.qui teilftirrit, q. î.
ipios, inquit, humanarum Legum gradus aduçttc , ϋ
LiUquid iuSèrit Curator 'faci end umeft , nontanacn ii
contra FtoconinI 10 Lier it. Non vuque eemteuam-s pn-
1 1 j£, iijçi i3«j f juem 1»ctoti £ LaccdarrnouiorniTi Q tt-tUccm, icit eligis maiori feruim3 nec debet minor
S cp.Pkto iib.de lcgibq.iiisc pedequirur. Sed ea con- irafei , fuiuior Traslatuseit, & ijuat ibi alia pluribusj
:are nequit, nili inter impares Radiis, iubencmm δζ quare nec apud illos uifcrtor in iupttiorcin mdicium
£
flate nequit, , ... t p -
o b Lequennum. N cqU c eu i m 1 11 C qic^ntti t q uim quii -
q ite priuatus tenete m st bibere de beat M agi fhm itp,·
Ü-A quo quilqiie honore & obl'eqltio migüttatQS in¬
ferior fupettorem obferuarc debear, quoniam, con-
fuiiônc poteftaxurti magnam m rcp. acodete rerum
pcmirWonem neceffe fit , quod olim Itau. dixere
LconfLiSuC.de teflam- l.rcpeticaC.deepif. &:clcr,
Extaur i n fiera quoque difcip lma creberrimæ ea de tc
S.mttio qes , i p h si amVdi □ 1 à Religionis rudiment^ rc-
petiut:: ip Ia quoque oirSefks.icocpori,, & Sanfti fpiri-
cus ordinc , k mutuo nui imperio iiuEobfcqub Ri-
gi cedunt. Et iure quidem ciuili, fréquences in cum t
lenluLti trado Htiir faitend.r. Inferior gradus, inquit p> ±
Imp, -meritum i opérions agnoi car. L i. C.deotf. prat-
fe£Kvrb.A' alibj,pL'ici.ri5,inqu tt, gradus M.igi fliaiibus ^
conjpecc]i5 rcu ϊϊήίώ ab mitriofib eis trib LE.it ut, I ,p 0 - ^
ïioiis C. de n (Erecto, prou. Ëc alibi* excepta, inquit,
raicrciuLa , quÆ non ibl&m ib infériofibiÎl fed etiini
à uiLiicribus É.cttonbu s Prouinciarum debetur L ni-
I I sil. C-de pala, t. faciar.hrgi 1. 1 ib. XI 1 , Ex e 0 cft , quod
inferior adueritis maioris i cntaidaui json reftititit, 1-
præfeili ά: I. tniiior aurem magiibaius.D.de minorib,
Nec à maiore ad minorem ippcllitur, l.ï. ÿ. fiquis. &
f denique. D, dcappeh&l.ei cuius, D,de appclteciip*
Nec ccmrrariatrt valere coufucïudi nem putain vulgo
Doch.in rub.de appel, cxr. litc.i.de coninet.ini. Nec
I ijiitx inferior cagttfuperiorem atbiirium acccpiarc
I.?, tk Jcq. D, dç:arb. Ncc citatio maioris Indicis ar-
ûstçiEKUmad mi tuis rribunal.Lctiiin-a pupillum, jjd i
vrfrgtnir, m Conf^nf,
excreet, c. cum inferior exr.de tmior.^t obed.
N ec M arcellimim E pi Scop uiu clerus voluit 1 udi-
cate e, illinc aurem ii. Diftmf.t- Nec miicu: iiriLtiovt
[ibfoluif ur , .uu condemnature. inferio i\ n.diilinil.
Nec inferior Tnpefiqm ucgbginciam fupplet , Fanor.
c , qiuli rcr exe. eÎc îue{ miî Lot p ore lias maiori ad o b c .
dk-nduiTt ptopomtur c. qu^ contn Ï. dillirtit. Nec in
Foro pcenitcntiali maior à minore benedicitur c. deni-
qucii.dÜÙnit.
Nota i,
RtiiKi CKctudif 6Tïin?m digtUtAfrm η\μ £Tf,
PraniVAitr rrgtm mn litigii 4fxd indium iflfetiiffiTf
wii
j fafemr. vm iegmfci r if tuditato Japmirif eri.
4 Far deiodueu le ftigncur ne fe ddeharge do
tout.
] Qiu ttuihtnt le fnfrïm fetgnatT. J Id efl t qu-τ pan'Otj i
perionam contingunt s quaic inferior noit poterit in
luperiorem qnintumlibet dtlinqucnrcm animidn cr-
rere c. 1. est ta de rapt* vbi Doit. Quarnohrcm qnod 1
vulgo dicunt rcacuni honore cxcludt'rejdi; di-isiiquen-
tem Magiftr.mnn pro priuato haberi, Jl qutdcm extr.i
M agiftrams eau Li m & occiiioneindelinquat, l.r. C.
vbi iciiat,velc-W.Lff glqfc+t.^ q.i. hcaccipi volant, li
modo, qui deliquit , non fit fqpctior cius qui de delà-
tlq vol c eqgn oiccre , A 11c har,clcm.i. de fo t. corn p, Fc -
ly. d. C, cùm inferior, yjide enrniet, vr ntc Epifcopu*
A RT I c,
XVI.
Novae
C O N S.
53
kSuffraganco, nec Confiliarius ab ordinario Magi
^ ftratu , nec Rcétor PiOuinciæ ab inferiore aut fiuxu-
terno indicari poilk j quam fentenciam feio a plciii-
cruc magnis ipiritibus defendi biandienre iololentia:
Nam de dclidtis in officio iullaratio cfl. Proinde non
dubium quin ide inferiori fuperior iubijctre pofïit.l,
efl receptum D.dc iurii. omnium iud.
Et ver b quod hic a&iuù dicitur , vt inferiori nulla
fit in fuperiorcm poreflaS>paffiuè quoque accipe , vt fi
quid in inferiorem decretum iudicatumue fit incon-
fidto fuperiore·, de ime forfan patronatus , aut obe-
dicnria (vt loquuntur) & iure Feudi,nil fuperiori præ-
iudicet , qua de re prolixa cil dilputatio Panor.c. cum
fup er. extra, dc re iud.
c Four le f Ati} de fit influe fi Si forfiui in controucrfiam
vocetur , an Dominus fuperior merum imperium &
altam Iuilitip.m habeat , an mixtam , an cognitionem
igneae pccnæyremm perditarum , droit cCefitaues, dega-
loi\, de bannies, de féaux , d' i nuent aires, création de Notai -
m, Illa in indicium inferioris vocari non poterunt, fl¬
euri, 'nec qtiæ Regalia dicuntur-mf.art.jtf. Et ex iflara-
2 tionc accidit , vt Procurator Regius nunquam apud
inferiorem Regio I uo Indice litiget, quia fcilicetde his
inferior Iudexcôgnofcerc non noffit quae Regem at-
tingunt , iurave Regia , aut cafibus , quos regios vo-
3 cano Idem cxiflimandum, <Sc fi de Iris agatur ,qua; ab
Des Iuftices , Art. XV 1 Î.
54
A Iurifdi&ione iudicatôue fu pfrioris pendent , vtfidc
-exccutione iudicaji einsl.fi faetor, $.i. Sc i. D.de iud.
nec fi in odium contemptu mve litis ad iitperiorem
pendentis aliquid attentatum iit , vel fi quid penden¬
te appellatione innouatum, fi de reddenda ratione ab
curatoribus bonorum quaeratur, ^ui ab fuperiore fint
deputati , fi quid domino familiæ , Apparitori uc cius
munus commillum exercenti nocitum fit , his deni¬
que quæinf. Art. 4j. continentur fi de finibus Feti¬
di , prarrogatiuaue eius ambigatur. Quibusde rebus
omnibus fuperioris cil potcflas cognitio, niû cùm
hæ ipfie in controucrfiam ab inferiori vocantur,
quo cafu ad fuperiorem vtriufque eundum cfl Art.
B p. inf. · ·■■
il ferait amendable.] Quippe cuilibet licet poenali iu-
diciolurifdiclionem fuam defendere 1. pcnult. D. de
off.eius cui madidi iiirifd. l.i.$.i.D.fi quis ius dic.nan
obrcmp.c. i . cxt.de off. delegat.
c Ou (es Officiers en cas de defaueu. j Lofeigntur par defaueu 4
nefedefehargepas du tout : Cum mala cledtioin culpa
fitjfed aut îpfc damnum, quod alteri datum iit,pnrica-
rc debet,aut officiales fuos ad id compellcre,vtinf.art.
3S. Ikp. fed repræfcntationc officialis eximitur noxa;
fi ille foluendb dl , alioqui dominus qui mandauit pro
fideiuflore & nominatore habetur, & periculo aliénai
culpariubijcirur.
A RT1CLE XVII. '
I a lLîge qui a condamne aucun b, ne rrouuc biens du condamné dé¬
fi, ^ans ^on ^^roI't & iuriÎcîi<5lion, fuffifâns pour mettre a execution fa (en-
tcnce , il c peut requérir le luge, où diilroict & iurifdiôlion duquel lecliél
condamne a biens/ Et eil le luge qui cil requis/ tenu obeyr 1 au requifîtoire,.5 s’il
Iuy appert fommaircment que la condemnation Toit donnée 11 par Juge compe¬
tant : autrement ne (croit tenu y obeyr.
Judex cjuï condemnauit aliqucm,b& nulla condemnati bona referiat in fio Oiflricla
feu Territorio ($f Jurifid.i fihone fufi cientia ad fiam Sententia exequendamfpoteft rogare
Indicem in cuius difiriciu feu Territorio &Jurifdichonc condemnatus fit a bona habet / Et
Judex hortatus c tenetur obedire ΐ ad poflulationem , "fi ei fummatirn appareat condemna¬
tionem latam fuifife h d competenti Judice3 alias non teneretur obedire.
Nota i.
i Zstrt. fumpttu exl.à Diuo Vio D.dereiud.
1 Extra territorium iudtct non paretur.
3 Qui territorium non habent nec exeeutionem.
4 In exeeutionib. nullus ordo immobilium ad immobilia
Jeruandus cr c-
j Ron tecu fanda exeeutto a indice rogato.
6 Fori ~ïfns in talib. exeeutionib. rogatis.
7 Solcmma au fl tonum peragenda m locis vbi funt resfi-
ta crc. cr »«· 9-
8 Nec rettè licitationes fiunt in parlamentis ere.
10 In capi talib. prahenfio vbtque facienda.
Hic Articulus cùm nil prteter ius commune con¬
tineat, fruflra album occupat ·, Nam quæ vtilitas tran-
feripti aut compilati iuris ciuilis ? Adde quo magis in¬
cogitantiam mireris repeti tunvinf. Art.219. Nota cfl
iuris- ciuilis fententia Là diuo pio. §. fententiam. D.
C de re iud. Sententiam, inquit, Roma; di&am Præfidcs
in Prouincijs , fihociuili fuerint, ad finem perfequi
polfe Impp. refcripferunt & 1. argentarium. $.1. D. de
iud.Tutoribus (inquit)in Prouincia condemnatis, cvi-
ratores iudicatum facere Romç cogentur. Lmagis pu-
to.§. illud.quæri. D.de reb.eor. Qua; fententiain cri¬
minalibus quoque caufis valet. §.fi quis vero compte-
henforum aurh. vt nulli iudic. col.9. & Lfolent. D.de
cuflod.reor. Notum illud de iure , extra territorium 1
ius dicenti impune non pareri 1. vit. D. de iurif. om¬
nium iud.c. vit. ext.de conflit. dem. pafloraiis ext. de
ire iud.· quia territorium fuis finfbus clauditur & lati¬
tudo eius meta efl cuiufque poteftatis,quod ait BakU.
vlt.q.7. C.de edid.di. Adt.tol.Priuatus cfl igitur Ma-
giftratus, cùm fines territorij egreifus efl I.4. D.dc off.
præfid. quod de magillratibus diClum ad res quoque
extra territorium litas protenditur 1. pupillus. §. terri¬
torium D.de verb.fignif.c.poflulafli exc.de for.comp.
Lcum vnus.§.penulc.D.de bon.aut.iucLpoiîïd. 1. nulli.
... § quod
«
Des In Ilices , Art. XVII.
S 4
■ qu bd fi in vi ru, C ie cpif & de r. o. Ronuna. jf. con-
trahentes de fût cûmp.in Û,
î11 Dt?hisintelH^ea qui uirifidictibncm con~
renriofam & cognitionJem cxtreent , quiapro rcgu^
la naJiniir ciimqui idttcntLam -fudiu excqtrmcquear,
ncc ali U itl quideL u ferinior are p u ü "e,v t excquar ur.quod
fcnriumBati.Alex. Aiigel.MJ.Ç. fcuicnci.UTj , Paul*
Caft.laf« A ng.l. properandum. §,iin autem reus. C.dc
iud. Tales Juni Arbitri eompramiilarij , talcs Indicés
de kgàdab inferioribus Principe, ni fi lus ex forma de-
Jegaîicniiseÿctntio quoque commiiEt lit. Talcs qm-
biisvniuedicas; aiit certum gcmiS:çauÎAruro commi [ ·
fiim cil, tutuimodi fimi Confcmarorcs priwlcgio-
ruiii, Redores f iiiucr fi ratura, deftnibrès Unicarum,
qui il une iefc Confules vocant , qLLÏ omnes cùm certi -
forium non habeam, nec (lias ipfi fcnientias esequi
po il iiiiE , nec-dium. implorare ranquam Indices, vt
exequntur, quod fuse Panormitanus pcricqmtur.c. ii
quri contra verf. aiij tfeniicanr ïïbi inrüliiclionem.
rxr.de foncomp.
4 ,l Ne m mt Ittm .] H,vc ve rba videri potefalu ordiu cm
queodattiindxiçcrrjYt.prius lu J et quiiadicaLuc3e\pe-
rïsmr qnid poiFu in Γαο territorio, oc rùmddtiy alium
itnplô tetn(uiod glol. quoque fenfir Lit i m q.a i da,v txbo
generaliter. D.deiurisH. omnium nid. Alex- C'ait. Xaf.
Angel. lm o) .putaue rum decepti le t ti une. d.$! fenren-
trim, v bi Legerim t, fi h oc v iiom i uerit, cuin naetibi le-
iiio & Florentina edicto habear ,lT hc c küli fmr.Sed rc
ver a ordo nullus piMfferibmii;3nee ïllc rfiaus lune feu-
tenriam adimuuNam & it! traditui: km^ duili, in cxc-
cnrioJniWs Ordinem nuUum immobilium ad imnio-
înîia [KLil.cnrm3ii'LinnjbiÎ;Lmi ad immobiliiqqui tamen
hodiciîicomm Ord. t$s>, iublanisdh Potcft igitur,
qui iüdicauitj 'aut i ud icacum i n t uo territorio ad cxdu-
tionem deducere, aucaliuin implorare cpiitulapubîi-
ca,vt iti iuo excqui velit*
Is c Pcuirtaumr.) Iido& debet , & compellendus eft
faihiU'i- fi recuire, prnucoti potéft db eàfecüftïio-
nt,fi Lydum far poECÎtütisvfniti lud.ex togatns'roedd
dcnfqe-^quod vulgb Boit, A lex. Cujtl notant d+f .fen *
tendam ί- t-D. de 1er .fiigii. & Au Frcr. q .T Ko lof. 411+ Fc -
3y. -e.vir. de for. comp. eKt.pruuocanrr autem non ad
Indicem fupériorcm rccirSuidi , led requirentis ex
Oni Fmncu 11. . ied ] nctcptit execu tio.n l· :uî fupe-
liok'en i gnusjitis, D 0 et. d, §. len tentiainJDecd . Tno-
É F^nerir. } Ex forma d. clem.p2Îtorilis1& l.fùlenr.D.
dcCLiitréoi'·. Ard. 1. j.tiejcr. fugitiLi. ^.Tribuni C. de
Jus qui Jac.vei al. criminib.reos d.j. fi quis veto corn *
piebcnfononj &c d.£. fenteîiîüu autem rcus,
& dj Îbo, J , contrahentes,^ ] .onnnesHC.de agric. & ccf
Tice tamen imperio v tenir inrogarum, qiLodWgù
Doctorespucintd.ç. lententiam, decepti vilt èc iigni-
finitione vcibj, J Liuiîifuçritic .ciiim inbeipe La.rinis &-
pius iit, hortari, Porto in talibus id-
uetUrndunl· qu i d J oru m Ar frib unalia in vfu hibeant,
Notuidüm cftddoimm Hidicialmm Atcxtoiiudicii-
li mu cxecLLciommu iudiciales vocos qme cognirionem
judtLiiulem poil.unr Arpattium vocation cm, exttaiu-
dtcialee in quibus eoum fitPm:cquc:nqiiam vocati ne ‘
celle eSb , vciuri inilTunicncOfum garfutigiatorum.
quoin m eu m cxccut it> peui ttir , partcin v atari non
eil nectilb , fed protinus ab prjccepio , île fummado-
ne , vi loquuntur , incipitur. Itaque fi quis vri Eieccfi-
fe liabqr exeoinfriimjcmo, quod aïieno interrito-
rEopçrfcnpELun Sf, caututn fit , liecc fi h b et, eriam cË-
fra rogarortam. epi ftqlam fui ludicss. Qu nd cù i n lu¬
do couTedit, etiam paire non voçata , folëtdaufiJam
adiiceXÉ^vt intercEdenri dics dicamrjid tfi , en tdi d'op-
lArgctUTy Ccj ij. ttt sm.
A pbfïwn a idititrîiéT Îe:· epfiytft·, dtliitiit fir?» HaiTC vetliain
nuncLiteras obtemperuitia: s ηιιηε annexas, mine de
Pareatis, nunc de Viia, a ut Plaoor 3 Cii aEijs nominibus
ap pelfaiï γ. j.i γ o c onïii c t ud m t Cil inique fcni.qu^ funr in
toi urn Q r j . Fracif l LRegis an π ο. τ cOo. i ublara & Ord..
Aui' el.Art.il 0. Quanquum non féru per boiuiudican-
tram paeç^gi quibuspieniinque conrradiLiturjnonun-
qniuiiiure, interdum ctfnm iiinbirioni pejrenii:n, Mt·’
que Morrumi baemre finitimis sequi iniit prsrexmy
delear ch Mire NvrmdTfde , ac ne Tboloiifes quidem ta-
ciii ieruut , quia fïiitbus fuis iubditus Euocart externa
^ adiudicianon pariunrur donieftico priuilegio , iicuti
Rcbuftis Lcribirtic.de Jr:.rog.Lt. Nuffid certi non tatici
indig unione venilia gentis PrimltgiaJ& fandtas Pririj
ctpis frtminæ morrimoiuoLeges abrogari , jionrarb
quidli lunt+
Ergo (1 ex illidi entica cauii one manus inpra-dia 7
anufquam iiiitda iit, folennk audi unum illo lpio in
territorio peragi ncceile eft.quia loris ipfis afhxi fmr,
6 in paroeciis promulgari conueniat, &apudloco-
mm ordinarios rcminciirl, ideJl, cctiificari cridasrf
quod quanquam frio ita vfuipaia, vt de încerccffiom-
busipii quorum iuitu R autoritacc auctiones fiunt,
tibi cogniesonem fumant, vc PatLemc-nta fariunr, ta- $
mtn non ptobo , <k tesdamat non, prono iurc fic-
ri, quod Iiritaîiones apud lu a tribun .dia reci pi Sc
promulgari ifrilunt , magna plerumque liriganciiun
h'.uide , pro pier iiacanri uni maiores oppornoutictei p
jî.j.1 ud orefinarios EoCora m , 5: domi, qu cira ryn ^.b fici- (/
calido pkrbique deterreri conllet , propter irinenim f
difficul ciccm aut longinquitatem , fumptus profe-
liriomsin , ignota mbütiruLa, ignoratos moresqut-
i ufque gentis, tùm i nopia confilij , quo fitvt defide~
racipert^pe pr^disonjittanE, X ingentis prerij fun¬
di paruo addicantur incerto Ac igimtatu tempore ad-
D diiiionts. Ideo, me auto re jiocationcs fieri conucniet 3
apud locomm ordinarios, o: ptomulgari-.ex lententia
tex.di. Batt. l.ciujn vnus. §,ts qui podedete. D. de bon,
aut.iud-poiîjd. dcd.)'. cnnti ahentcs^ita vt liceat apuJ"
lupftmas quoque Curtas precio adiiccre , filuadotTe-
ri mcccpoiiLiidi audboritatc his, iquibus ludicatum
dl d, ^ . is qui po didere. Sed Inec ali as, In cap itafi bus [ 5
autem pinbenfiones vbique exerceri pedlimi , eiini
fuga rimetur, & vc ludi cibus locorum decreta exhi-
beantui, t vdtigio poil Îaitum , ne tgnoiattoiic dns
pe rti nb ari cou ringar gflicia magillracuum , quoi 6c
E Rebuf.notauit tn.de Eit.rogat.ui priurip.Iaf ÿ.r.infUc.
de actio, δί dt ictidenda inamtinbotù adinqucntis
per ludiccm criminis ibmd Oportet , fed ipfa inkÎtio,
Cr h frfie per lu dicem locomm fit/wr i'OrdmnAnet de
ckéhMtdmmt ann. ijC6t Ar.4, ς. poftulalti ex. de for,
coirip.
Nota r,
Iwdices non legr ^ant in fietm êm, mut» IJ tf î
grc*
z Index rrgjtiw i^ntpit Je iuflitU pteeit m,n m mâsati
p crm b . , -
b 4 St t^ipmnilf. opponuntur àduerjm tudieu tant
em eftagnuti c-f, nu . j.
fi Dr Oppojïsieml’r extrmti in exeitffiïfir.
7 ltifwr?ptfcn{tf iudiekfenïen;u nsnptrelM r &c.
S Γ-'i f i'f l'v itiv» rfr» tenu A imh CW ΕαΙφ^βαί,
11 F.i eft L· irt?r teqm, ] H uc quidem dubium n un cil,
eam fupttior in inorioris fui territorio lege agit.
Quate non folenr Apparitores PjuEfidumab iubidcer-
tns auc inferioribus veniam petere , ncc Parkmeji-
taiFrarfidibui, Nam quod Ju.FabraitlnitLt.d&excuf
C ij
Desluftices, Art. XVII.
tut. Iudices Rcgios non expledtare in terris Baronum A riarura , Præfides , Sc qui Iunfdi&ioncm^ordinariam
nifi in cafureflbrtus, in cognitionibus intelligitur, de
bis fcilicet de quibus Baronum prius cil iudicium , ne
alienam Iurifdidlionem Regij intereipiant/ed non in
execlitiuis earum fententiarum, quç à Præfidibus latæ
funt pro Tua au&oritate,quod idem Petr.de Ferr.fen-
ièrattit. decond. exlege quæ oritur. ex lit. obligat.
Francif.Marcus,in conilit. Debhin. decif. 91. Sc extat
Ord.in.Stylo Parlam. tit. de offi. Balliuorum Philippi
Sc Caroli Regum Art.y7.yS. Sc 60.
c Ejhentiobeyr.] Hoc verum fiue Ecclcfiafticus ciui-
lem, fiue contra imploret cap. i. de off. iudic.ordinar.
& 1. Epifcopale Cod. deepiîc. aud. cap. principes &
cap.de liguribus.iy.quæft.y. Oldrad. conf 89.' Sc iuprà
fusé: diximus Art. 4. ime alius alium quamuis.
* /Ch requifiroire.] Text. epiilolam publicam vocat,
authent. fi vero criminis. Cod.de adulteriis. §. fi quis
verbeomprehenforum. authent. vt nulli iud.&l.i.D.
de fer. fugit. §. damus authent.de quæll.col.6.1.i.Cod.
de his quilatr.vel criminibus reos occult. Talés Præli-
di à Præfide , Parlamento à Parlamento mitti folent,
quod Rebuf.notat, Qt.de lit. rogat. art. hodicfubLitæ
Ordinat.1y60.vt diximus.
2 8 S'il luy appert fimmairement.’] Hîcnon quæritur,quas
exceptiones contra iudicatum admitti conueniat , fed
id tantum, an pati debeat Iudex alicnæ fententiæ exe-
cutionem fieri in fuo territorio , quæ tamen vtraque
vbique à Dodloribus confunduntur. Namque hæc
cognitio ad informationem duncaxat iudicancis inlTi-
tuitur, nec partem vocari neceile ctl, cùm faluæ fint in
executione exceptiones omnes , fit ergo fummariè Sc
deplano. Quoniam qualitas ipfa iudicantis perfamè
adluarij fubfcriptione , figillo Regio , aut alio confir¬
matur: Nam de regiis dubitari nequit, aliorum aut
notoria, aut fi dubitatur, fummaria informatione do¬
ceri qualitas poteft , aut ipfis figillis c. poft ceffionem. D cùm de nullitate fententiæ hodie nunquam difeepte-
..... 1 _ _ L - - Γ.,ηΑ.'ΜΛρίΑ . . Π Λ.· ΠΛη io · Ο 1 1* Δΐΐίτ^Γ U1
habent, exceptiones omnes admittere polle, qua· mo¬
do vim ludicati in controuerfiam non reuocét, quod
tùm fit, cùm aut nulhtas aut fallitas , aut iniquitas iu-
dicati opponitur , quod tex. ait. l.fi prætor m princi¬
pio. D. de iud. alioqui in potcftatc ent exeeutoris ,
quod iudicatum à fuperiorc fuerit, infringere. Idfem
Bart. Là diuo. pio in princip. verf.quæ cognmo. & §.
fi fuper rebus D. de re iud. Sc Dodl.ibid. Canomft. c.
cumfuper ext. de re iud. Atque id quidem de exce¬
ptionibus quas reus damnatus opponit.
Nam fi tertius aliquis intercedit, hactenus hic exe- 6
cutor cognofcet , quod fatis fit ad inducendum vidlo-
rem in eam pofielfionem , qua reus damnatus habuit,
ex art.Mol.yi. Adhibebitur igitur fummaria cognitio,
quod Sc tcx.ftatuit.d.§.fi fupet rebus,falua quællione
pleni præiudicij in plenario iudicio poifefTorij autpe-
titorij, quod cùm exeeutor fecerit, ponet modum co¬
gnitioni, Sc ad delegantem referet. Recte omnino ad
iudicati exeeutionem conftituit Molin. ille articulus,
longe antequam ederetur defideratus abcruditislu-
dicilms,& multo ante prouifus, Sc apppfitilfime ad
diferiminandam exeeutorum cognitionem & metas
potcftatis repertus, Sc couenit cum d.Ç.fi fuper rebus,
in cuius vfu multum antehac erratu cil à multis ; Hæc
fententia Bart. d.Là diuo pio. Innoc.c. veniens ext. de
teftib.Panor.Fely.& aliorum d.c.de cætcro Rom.côf.
yi. Petri Ferrarij in^ra&ica in forma libelli de forma
exeeut. fent. quanquam illi fubobfcurè nec perfpicuè
loquuntur. Hæc tamen difputatio in ordinarios non
cadit, qui cùm Iudices fint partium, exceptiones cu-
iufiibcttertij admittunt, Sc indicant ram pollèiîbriè
quam petitorie ime propriæ automatis Sc poteilatis.
De nullitate fententiæ fruftra vfu nofiro dillèritur,
quod Lud. Rom.d. conf.yi. difputat, Scalij perfæpè,
n'tm Ar- nnllir^rr· ftnrpnrirr* Vindie nnnmiam diicenre-
ext.de probat. De competentia iudicantis fummariè
probandum ex domicilij loco eius, qui iudicatus cft.
Hæc fententia iuri ciuili quadam ex parte côgruit,qua
Iudiccm rogatum aliquaUter,vt loquuntur, de iufcitui
3 precum cognofcere debere ftatuitur. Sed hîc non dc
iuftitia iudicati , fed iudicantis qualitate cognitionem
admitrit,& tamen probant quadamtenus cognofci, an
exeeutio fufcipicndafitc.adminiilratorzj.quæil.y. Sc
1. colonos C.de agrie. Sc cenf. Io. And. elem. paftoralis
de re iud. Oldrad. conf. 89. incipi, epifeopus inuocat.
Dominic.c.ficutz.quæft.i. Fely.c.de cxtero.ext.de re ^
iud.poft alios Hoft. c. cum contingat, ext.de refeript.
Decif. Delphi. y74· Decif. Tholof. 411. BellouiLprad.
tit.de fugareor.glofl.de iure.verbo,ad muneraD. ad
municip. Atque hoc qui dé de his exceptionibus,quæ
4 opponuntur ad impediendum proceliiim : Nam de
his,quæ aduerfus exeeutionem obijeiuntur ad merita
vt loquiitur, magna dubitatio eft,an vllas Sc quas exe¬
eutor, cui caufæ cognitio rnadata cft, recipere debeat.
Caufx cognitio intelligitur attributa, fi ei qui Iurifili-
dtioni cuiquam prxeft, mandata eft exeeutio, Contra
eft in Apparitore l.vlt. D. de iud. longus eft tradf aras _ 0
Dodtorum Sc glofl.i.Cdc iur.& fact.ignor. vbi glof. F frudi. vbi negat tex. nullitatcm propofitam impedire
tur , ni fi per viam appellationis ', quod ait Aufrer. in
Stylo tit.de appellat. .(Γ.4. in qua non eft difficile vide¬
re , quis eius Iudex elfe debeat , nec vllus exeeutor fit
tam inconfideratus, qui fibi de ea iudicium audeat fu-
mere.
h Par luge competant.] Didx enim ab incompétent! 7
fententiæ impune non paretur l.fin. C.fi à non comp.
iud.c.etfi clerici ext.de iud. &1. vit. D.deiurif. omnifi
iud.fi notoria incompetentia fit, vt notatvulgo l.x. D.
fi quis in ius vocat. non ier. Refifti tamen fado pofle,
quod illi vulgo tradunt , vfus & audoritas Principis,
&iuris aperta via non admittunt in hoc Regno , Sc
merito. Vtimur vero perfæpè hac ipfa difpofitione,
cum fententiæ à Iudice Ecclefiaftico laræ exeeutio pe- S
titur , propter mutuam fufpitionem poteftatum. Nec
negant Canonillæ iudiccm fecularcm non-protinus
exequi debere fententiam ludicis Ecclefiaftici , fi fcit
vel fuipicatur de iniuftitia , quodAnchar. dixit conf.
382.de Feiy. c.2. col.10. limitàr.y. ext. de fponfalib. in
vniuerfum notat.Bocr.tit.de iudicib.§. 27.111 Conf.Bi-
turig. Eft vero ad hanc difpofitioncm confuetudinis
conuenientiffimaglof. vit. clem. vnic.de feq.poffi. Sc
odio exceptiones colligit quæ iudicato opponi pof-
funt. Spec. decem Sc odio recenfet tit. de re iudic. jT.
poftremo, fed ipfi de exeeutionibus loquuntur , quæ
contra iud ieatum opponi poffiunt , hic magis deexe-
y cutoris porcftate agitur. Tu fichabe, exeeutorem, cui
caufc cognitio tribuitur , quales funt. Confiliarij Cu-
exeeutionem fententiæ poffie.quod glof.fic accipit ,ni *
fi eiufmodi fit nulli tas, quæ kmfdidlionem neget cius,
qui iudicauit Sc Iudiccm fuifle eum qui iudicauit Bar-
bat.latèc.cum in iureex.de offi delegat num. 44. Sc
quæ notat Auf.in Stylo.c zo. tit.de appell. glof. verbi,
incompétent!.
A R T-I Q L 5
57
Des lu ÎHces , Art. XVIII
58
Artic le X V 1 1 I.
es1 pat ries fc'pcimenie librement:11 compromettre' de leurs differens, F en AVr_TV1
telles per fonnes ejueban leur Îcmbie ,fors & excepté6 en leurs luges 01-
SëkSS dinaircs, *■ qui ne p eu u en ceftre arbitres 4 entre leurs iubie&s,
^TyArtes^ püfjunt c libéré A compromittere 1 de cmmmrfik, rin eos omnes ψο$ ‘VolucrmL· ,
A pr/ï* 0 Atfrâi, 'J ûîî; mrn ^ «ÛW pofjunt 1 knterfubdttcs fn* Juri/-
i/icÎiûwii*
Nota l· A
ï Gracti & LAUtm £Γ£,
2, *^rtirW ertutLcif difcrimi».
* .^rhy rr /fSiinirt prdftiitf » , mi fwr* promjf* extl-
Utndt*
4 ts&lntri CT 4r lurtim AiffcrmtL· .
J liTjCurmi jriwfiwi Fuit hic compancnda-
nun coiiccouLTi Larum de lidum onuûuiu raiio , ia-
tîscniiffirttis horninumûm ûlimvalitepiabacajYt quia
i diMtktidi in corml&u , commemifquç hominum in¬
finita fit ïïïMjPKiA-i· k QCCafioJits cr.cbtSE » caufic qeram.
celerrime in annuorum finum deponerentur , Sic o-
nun iuriiciû conqiticfccrcnt : Nec quidquam magis |
coïlucnit ltomïuïs dh ri itioni ïulHnitPjnfc alituum ab
en ijuaJ paulus itacmr, Quiu ponnsatr: Stquisinfi-
niens cft inrer vos hune cojilÜtiUK ad indicandum.
Nato Jib.de ügiW:£. ûttliifc iW pMixviï
(ίς frr^-iiitoW Fcpautt»
^ n!Vj?S-vy - rf o.sfp ti: cLLÎTflï IJirtSiÎ bjXÎW Ίϋόϊΐ ΐ*ψ* ■
ïti. & lilvil· anwdmncs' ilatiiir tifpsrtcf ifW?™: *r ^ &
ë Îa.vt™ ïuffl* qUOS Jïd|W ApptlLin Vlllt ,
& tonimüiîia tabum Crxds appelladd eiLContbnci-
nus H irmcnopulLiS üjpiTîii i pk αρ pc Liai, li.lv
1. tk. 4. Qu, anobve m talia deorum s udkia inter fe a
Pu c ris fi ngiuVt ur, vt Γψ icnallûna , calk regu m, v t ac¬
te lï*m hmori £ feriptori bus , paikoriam vt b m pliciill-
m» Bucolicis auiotibns. Meminit hdnim&Denù-
fllu'ücs orsidû-üH co ntt a moC. E*»c ÂpuA cundern ora- (
tione 1^19 Atl ii une loaim conucnientlûîiïu
itntemiftlcgis yCu, vrt*î Μ%ψζ inquit W ^ι^β>.«ίωτ ί/ί»ϊ
•TS-^î J.y..HXïi (£.Μφι ί,ΐι:· ττ,"·- τ £ Cï^mn J)<r< Twrfw ί ^ î
ίτ,-ΐίΐί^1 ύ^ττ7: rtf.r tjday f ^ Aafb!^' - Λΰ À
H.T' ïi.'Ffli' 7?IÇT -ÜÎSÎ TÎV ïiii tf&jriUiQtt W, Qui
locus d vins Arbitriis loqLEtcui^qut communi ^rtiuïii
eoniçnlù de cô trouer fus Lumijrur.qufs abE-nrc ^JbùfRA,
am JÎanvTiif appellant , \\w j rû mu nus sn cc> cft.vt ficuii
luftidiiîuius air.-uiTh.vi dlff.iud.col. 3.«™ îîmxÎu.·
iiitfr liillidcmcs ftatuant * qtîos ThopbiLi ichoii.1
e7nc.':YTai vocant jViügô media rotes i qiules rcLTÎLimt
'fîd-ébïirtidei Gndib us cattoucri Lis ,cjuui 1 nod i eft quod
TliLOpliibs in georgicis IcgibtUindit^t, Ac Tcrai- ]
tins in Hcaotont. vidnj ηοίΐιι (mqutc) ajnbigüJït de
fîmbüLÿjMc oaepcrc Arbitrum; &: amgiü.dc rntido D.
fi u . jegu nd. Ful:î c iam«i l, ïic u ri &c Rlj taano quoqu t
iurv.duplici pocfilatc arbitri apud AchiniLfnlcs-Nam-
qnc fuere qui non litigantibus , kd aut krrtro , aut
Magdlraruuin elcétioiit· quoraitnis conkimeteumi
rcbîisiudi tandis j prjuari. ipii utcMagiilr.itus putc-
ilnru, quod Vlpianus Demoftlv, incerprea uiLÜcaî ora-
riûiic in 'Médian, quilunfdiilioftem nou habebant
ftcî indicandi poceftaretn 1ns finsbLis cond.uiam , qui¬
bus ernicdlà t fTct, de qui bus cex, L vk C. vbi & ap ad
+/Ùgçi)trtfMI, in Cfffif, Erir.
qncjti in integ. quaks Rom.T fnirc qui Tudicts Attî,
lyjaccs delcgatlj Pcdïiici, iinguliu'cs diccbanmr T tùm
etùuuRétnperaroccs , qui ex immuta litigantibus J
Pictore aui M agiftratib us dabao ru rAJum uni lull srt >
Pu] luxât Suidas' meminere, 6i ici DiintiiUienes orat.
iinvrt άφβί. qua loco Jk pronocarioiu-m abhis fiiüte
anparc-c illaotüi^ne, 6c «!v*b9w»iif fuilfeiïidicat* ideftj
rarioni &C iyndicatuc (vtaiuni) obnoxios , quod Vi¬
psanus 1 mer près nocat, non minus quâ m Magiflr atus *
ipfos. Legebantur autem .Athenis ex crtbitbus, kxi-
giEitiiex vna quaque autpaiJo plures^Rpirii' ex deçu-
rqs, lurtfconiulci homines &petiri ecminâCcaulaïu^
Arbrironim veto, quii b litig.iioribus legebantur ab.i
ratio fuir i Namque vt plurimum vicini & anuci fu-
!Tieluncueïtu'C;dvilhs prouoçatio emc, quoi lotus [U-
' péri or Ut inoilhen is ex illa oratione Kcr và/^L^ oftea-
ditt flenti ntc Romano iutc k .InC.de af bd* /wnd-ir in¬
quit ? hpiïïiicîïf 7BU ajLH , *φ' ΐ THlAl·
iy ï/.sWitf:, îîûj τη vavî 5nii?L· tu.·^"· Quorum
munus intetdi uti ibit iudicadi es forma compromsili.
interdum litigantes taucum conciliandi, vt qu a fieri
pofTct dnlîdcmcsoomponerenc , quod hnon po rient
rùin dcmiim ad forum k itidida ablegarem, vehm
deplorata itjenle qui brigaec mallent, qtin de ïpfa re
[uriiconiulflis loquitur b Ldem Pompon Lus.f.fctepii-
k. D l Je arbir. qui, inquit, batürirnts: mteructiit,vt ex¬
peritur antouithoido , vtl auitoi itare diicup litem
|î tigaii ecs .paterentur, n u u viéçjci rr arbnri um rcccpi île,
His fpreiis -Athenis indicari lion lice bar, cuius-rci ext·-
! plürn rnipcr în vrbcMctrnJt re uocatu m sti d imus s c ttm
recens in Regi.s Franci poteibicem veni il et, k leges
uouis cploiiisdartmuri &: omnino viurpnri vbÎqueè
rep. ciler. T ilium lieu s orato r memi inr à rattojie de
he redirai c Diccogenis. Nec multum iliutria Romd ■
noru m inftimta : Nam è Îênacpribus k equlribusde-
curiai k-ge b omu' , qiia: rniïrtvrr uidtcandi iungcrcnir,
dàbnitfLirqUe lu-.guÎLî iingnlorusn contrciticrfiLs auc .
Indicés autArbicd ab Magikraühus ; Afbiti'i dirigis -
eu lu rcs c :< b oiw fi d e age nd λϊ Indices cùm è rtiïûo j u- .
r< j qüanquam Conlundi iighLfiqaqioncs nonum non ,.■'
eum interdum luiliqem appellari qui .liibï ar¬
biter vocetur vrL Ludus vetCeil quidem couilitMtrtm
jD-depiîv!. Arbitrum appellat quem eundem ini muL.
Caiu Arbitrum, !. qui;:. lanrumdemD^knrgo*, gHt.
& lex hiSianumis accipi vetat ob iudiee Arbitrumvq
dandum liex Juba. D. ad J.ïii!. fep- k b à diuo pio.D.
de te iiiJ. indicum vel arbitronuu a fc datonun kn-
teu t ias exet] ni m .agi liratu i i uben rui'. Se-d A ybitiij k.
Midhdj diferimen. Cie. oratione pi'oRofdo notat .&
alia p to Murena atngit , â." Si π eca b b. d e bsaief. 3 . ç . 7.
SedLec a J nutas, non pertinent. Quod ad sfBi 1 ία, y
de quibus hic agitur, act mec, tenenda ciiolegans dmj*
fiotext.i focKTarau.^. Arbitrorum. D. prd faci.o,vt
vnum eiuirnodilît .qui iiüv'Æquuro fine iniquum m,
C iij
59
Des Iuiti ces. Art. X V III.
6 o
pareil omnimodo oporteat , aut pœnam promiflàm A d. Ord.Francif.il. Ergo cum quçritur de perfodis, qua
depédi: Nam ctfi interdum line pœna fiat, in incertum compromittere poiTunt fie habe. Omnes omnino c5- 3 '
committit promillionem contingit 1. diem proferri
§.vlt. D. de arb. fed poenam promitti frequentius eil.
dc rei magis conuenit 1. litigatores. §. arbitrio. D. de ar*
bit.Lno diitinguemus §.i.D.eod.quem morem Athe¬
nis quoque fuiife Arpocration indicat , vt pecunia
deponeretur ab adueriariis.
4 Alterum c it, quo rei dubiæ iudicium cuiquam con¬
creditur, quod tamen ad boni viri arbitratum redigi
oportet , -etiam fi nominarim cuiufqua perfona com-
prahenfa fiteonuentione. Qui priori arbitrio iudicet
Arbitros, pofteriori arbitratores appellarunt , ignota B
veteribus quidem appellatione dc nomine. Sed quia
Arbitratus voce fere ad hanc rem defignandam Iurii-
confulti vtebantur,ab arbitratu Arbitratorem, dc Ar-
bitramentum,æquè ignota, poitenores finxire. Prius
ad iudicia volut pertinere ex l.i. D.dc arbit. & re ad li¬
tem dcdu£Va,l.Pomponius.§.vlt.& §.recepiile eod.tit.
recepiffe inquit arbitrium dicitur , qui partes Iudicis
fufeepit. Arbitratores quos vocant magis ad concilia¬
tionem ambigentium , quam litem terminandam dari
volunt, quorum munus magis συμζιβαόνκον Cit , quod
promittere po(ic,qui non prohibeantur iure,aut con-
iuetudinc feripta. Prohibentur autem minores, de his
quidem quorum alienatio interdicitur minori, vt im¬
mobilium, nili quidem decretum interueniat. 1. fi mi¬
nor. §. minores. D. de minorib. Bald. 1. 1, circa me¬
dium. C.fiaduerf. tranfaib.Spec. d.§. reilat.tit. dc ar¬
bit. verf. quid de minore. Ang. 1. nam dc poflea. §. fi
minor.D. dc iureiur. late Alex, conf.vlr. vol. 6. Lan-
franc. tra6l.de arbit. fcdionc.^. Sunt qui aliter, atque
aliter diftinguant ; De mobilibus vero compromitti
non abnuunt.
Magis dubium quo cafu Statuta de certis contro-
uerfiis compromitti iubeant inter cofanguineos,qua- egg
le illud eft, quod nuper Molinis editum eil Arc.83. An 'c.
minor eo cafu legis icihcct authoritate aut iulfii com¬
promittere pollit,Sed eade re feria cil difputario apud
Alex.d.coni.vlt.vol.6.
Nec pupillus poteft.l. fi pupillus dc glofl. diem pro¬
ferre.^ coram, in verbo pupillo. D.de arbit.
Nec filiusfa. de quo quidem non cft dubium, in his
quæ patri acquiruntur, aut in quibus vfusfrudtus ei .
feriatis ext.D.de arbit. Io. And. Anchar. Panor. c.vlt.
defer. Spcc. tit. de arb. §.i. verf. eil etiam differentia
Bart.Ôcalij 1 i.§.dcpoil operis. D. de op.no.nunc Barc.
d.$. arbitriorum.
Nota z.
t Tres regulx tn materia Arbitrorum.
* Qui Fur e tn indicio nequit , nec etiam compromit·
tere.
Bal.ait.LvltXl.de fer.de c.x.ext.de fcr.Barr. de Alb. l.fi Cqüçritur,quod Azo in Summafcribit ti.de arb.Spccu.
d.§.reftat.Lanf. vbi fup. Hoft.in Summa de arbir.§.de
quare Io.Bapriil.lib.de arbit.z. c.13. Denique fic habe¬
to , minoribus pupillis , filiisfamilias fine exceptione
ne compromittere pollint , obftare. x. dcz. regulam,
quia 1'cilicet iniudicio confiftere nequeunt , cum in
alterius fint poteftate, ex art. 466. infra item quia con¬
trahere vetantur fine autoritate eorum, quorum in
iure funt ex art. 471. inf quas vtrafque regulas con-
iungit , ait.joS. infra. Accedit , quod non lafi videri
non poliunt, quife ancipitis pœna dc exeeutionis pe¬
riculo implicant, de dubiæ de inccrtæ alea arbitralis
D fententiæ fkpponùnt , cùm légitima iudicia fine pœ¬
na pateant, A: ius commune fine noxa , quamobrem
compromififle m culpa eil.djf. fi compromifero.Nec
tantum Arbitro, quantum Iudici lex confidit, c.nifi
•eiTent. cxt.de præb. Ea omnia cùm concurrunt , pla¬
ne nihil cil , quod dubitetur compromittere tales
non polie.
Eædem regulæ tutori.curatori, oeconomo, commif-
farijs ad bona faifita (v t loquuntur) & talibus obfimt,
ne compromittat & tex.eil expreiTus in tutore inf.art.
483. Aufrer.vbi fup.Iaf.l.z.D.de off.eius cui mâdat.eft
Qui compromittere prohibentur.
Nemo cogitur compromittere.
5
4
i Les parties.] Hic quoque arriculus de ciuiliiurc.Cii
huius articuli materia in eo fit , vt inteliigatur qui , in
quos , dc quibus in caulis compromitti polfit. Colli¬
genda· funt paucis regula, qua de omnibus fpecicbus
cum occurrent ilatuanr, Tres omnino. Prima, Cùm
ante arbitria dixerimus ad iudicia pertinerc,neminem
qui iniudicio confidere nequeat , in Arbitrum com¬
promittere pofle. Secunda Cùm alteram arbitrij fpe-
ciem contractus vicem obtinere conllituerimus , qui
contrahere ncqueat,nec compromittere polfe,quia id
potius tran figentis dc contrahentis fit. Tertia. Com- E iurif. quan quam iure ciuili de mobilibus admittunt,
pronullum culpa annumeran 1. li dictum. §. fi copro- quia tranligcre poliunt, ita came vt debitum liquidum
milero D.dc euiclio.Ha regula retenta, viam patefa- a ^ ’ - 1 ' - -
ciunt ad lingulas controucrfias de compromittétium
facultate finiendas , fi modo , qua ex foro immutauit
non remitrant.limpa-atores.D.de pa6t.vbigl.de An-
gcl.ibid. T ex.de Do6t. l.prafcs.C. de trànfa. in immo¬
bilibus negant, nifi decretum interueniat, quiatranfi-
gi nifi hoc modo nequeat.l.non folum.C.de prçd.mi-
nor Bald. d.l.i. Cod. fiaduerf. tranf.Lanf.vbifup.qua-
quam Lud. Rom. conf. 30. compromilli vahditatem
metitur ex euentu, vt fivtile iudicatuin compromif-
f ima fequatur , recipi debeat , fin minus aliter haben¬
dum fit. Sed claudicationem talis compromilli omni-
. . , - - JXO Baptiil. improbat.d.lib.z c.4. num.11.de 12. dec.It.
rueretur. Dcmde quod addunt altera arbitrij fpecre, p Litium illi de iure Ucet nofttanos Confuetudo, &
quod arbrtramentum vocant , ad alienationem dette- quod initio diximus, tenet.
y» " ^ 1 - — - w*. AiuiuuiiUm.
2 Vius, adi ungantur. Negant ab ço compromitti in Ar¬
bitrum polle , qui in iudicio flare nequeat , quia pœ¬
nam committi neceife fit ab co, qui non parcat ·, Hac
ratio, quo quidem iurevtimur , multo validior cil,
quia hodie etfi ab Arbitro prouocari poteft, pœna ta¬
men omnimodo committitur ex Ord. Francil. II. an¬
no i;6o. cùm antehac ex prouocatione vincenti refli-
niri, quia laxata arbitrandi poteilate de alterius iure
detrahere liceat, quod alteri addatur dilfimulato inté¬
rim iuris rigore , propter conciliationis caufam, d.
$, recepilfe , non magis valet, cum ad arbitrium bo¬
ni viri recurrere- liceat, dc hodie appellari aque at¬
que ab arbitrio receptum fit, ex Ord. Lud.n. anno
Ψ7· art· 54- Sed hoc iniquiore loco cil qui vincitur,
quia lententia ab Arbitro dicla omnino iure recepto
exefurioni mandanda eil etiam fi appellatum fit.
Nec mulier marita poterit , quia prima dc fecunda
regula obfimt ex art. 425. de 508. Nam etfi aliquando
rccufante marito pollint iudicio conlillere ad rei fu*
defenfionem, vtinfrà art.4j.S- dc feq. tamen tranfigere
in praiudicium mariti, cuius funt frudtus pradiorum,
non debent , ac ne de iure quidem fuo fine aurore de¬
cidere, nifi res ad mercaturam pertineat conniuente
aut permittéte marito d.art.4Z;.de 427. qua de re plu-
rib.Lanfrancus vbi fup. q.4.
Nec
6ι
. Des Ili ilices Art. XVIII.
02
Ncc paîer iidmijisflrtror, eugtrdi nMurtlde A iuruciuilii, & cônÎuetudiium fij.T cimUttikarmcram^
cjii :Ί ros alicm iit- cv Sliilat rcg-i.. qui.j di· ni ic noam
i I Li'VC J îcquea r , ,a\ in (quo qz i Ldtn π s ure vn mur j pa¬
rer in J.MÎ1Ü5 fî'lij tiLmiirucUiiii non ](iihcar j ôerenani
: eddcttdæ fübijciiuur, vrcpiilibct eittaiàc us , quod. jii
bonis qiiulriTi liljj raarcoii.s irifcdligbiidii'm , Aciiis d e-
nique, qui: fîlio ajiwcriinruj; cxiïa «as raitdi'q quæ funt
excfyra: in£ an^t, un ç ciuili itmerias in. diitinÊiio-
1 1 l* , icmiiitnt. qitis Β,-^ί ri. ft. t ccira. c , tl+ c. ιτ. Liiif,
d.liK.4, k’iT;.].
Præbcüj ckrîcûjJïiomdio ofeftàt rçg.fieeuück»
quiA Loi 11 ce r ^queant rJi enare res F celefi^, licot ut in¬
dictum rhdiu;erc poil inc ye lunot* ait Ch edoceri cxt. Æ
à' reft. fpo]. c. cùm üliitj .Sec. ex 1iiérô«.î* de probat,
nifi fi qui Lms cailbus aliéna no pcûmrritat, auc quo
cafiimonaefiusm iiïdicio ooriiiffit, vriide benefici 0
diis, λ Lin officio ckuiflidii agatur, & quos notat Spec.
ne, de ictorc, ÿ.i. Qliuj tamen su iumn pncitidictum
aimprumiitcre poilus! qd virant , moco liifpoliriiî
□licnaiioneiü non fouet non ambigitur, c, ptnientr
de :u'bin dt. Nam. & poenam arbitralem de fuo depe-
dt it ppiFiintj de guilos pvrdcmifc 01 odigcrc finciuc-
ce ili cois prati uJicio. u-tiiJs etf cm. vxr.de prtfb. c. fug
SpL'oik J ij, diffrit, vtn'fi quidde banni to , quanqupni
p ali i uc conuen 1 ri pedîmt, qund. Bapui'L· 1 rââat. φ Üb,
1. citp.y, tic 7. Pomrlatî· cnnuius de pnnacQ interdis
pnÜunr,depubhco nequeunt, idem Baptift, e. S. Fx-
ccnnmuniçitds maiori e^communiCatinnc nonpoflc
putar Spec ni. d.^rdtsî de Lui franc, vbifup. Raprifr.
d. i-ii.t. c,6. SeJ hodie foin m ciaile ejicozomusncado-
nts c λ cep □ 01 lclj l propemod 3 1 m vbiqite rc-ij clï , gîii>J
olira quoque Francis quidem vfurpniim Io.Fab. fevi-
pütr'i. vitim, IntKt, de cura:, lmb, ex CO ti.Lift.r. ç*
née fcioqità.ni
'' P&mew.J Ncmoeiiimcontprnrrsstterc cogiciu^non
nngis quim cran fige ïe> aut Copcrahcre^ctj m i upii pro T
regula ebuifituiximi.'i*. eu 3 concraherc aut traniigére
ncqniratjiiec Ctnaproniittcre poflê; Qu anquam cre¬
bra Iraliæ Scarura producur, qnæ propinquos quidem
de eau fi s iuiscoinpromittere fUmunt’, quaderejjar-
tui, L prartar.D.dt tuf. &Ί Ciïrat. dar. ih nisj iump tur¬
que cftdé’ibdre ilio ftijftdt Ardcultis Molinenlis S3,
quanqu.im min fit Regia Sanctio ili^ad qoam iElc ar-
ncuJiis refertur , ab Ciu cia ^anfienii # aine ne fini qLu-
dem promulgatus. ’VfinpatiEm tamen Cuike ifii km
«;clluin4. c.cx xmilfinlici c.-Ên, ext. de dccim<Hti[t Ü. C o!un> ytpropinqiros & coniangnineçw degenriliHüi
rtequa re. Biipt-d. iib,c. CH+Doôtr c.curti temporeext. ** ' 1 ^ — -■ - . "
d t ar b, aJij d. 3, Piæfes Sp eculd . g.rdlat. L anfi v bi iiip,
Alex. VoLi- conf.u. quu Jnco RipH ambigic -, an de ti¬
tulo fiii benefici] poi'llnr compromittere dmci.
l-.adc (Γ- ratio omni aiiens rei adniLiu ftrajtpri obdar,.
A: rcip. fli»tcqjnimu.uTaiis? qusquam ca!c« adminiftra-
rores putant^ veiun liberum habean t·, trafifigfrrpaf-
fc, i ijfiaü.éa, Bdld-Cy.Ac aiij. i,j,C. de pt-Dcui ar.Lanf,
vhi fiip. Qijq fit. ve procuraroi', iÿudicus, aÜtoï^n*-
gncianutigcilor, curatores-idimn fiterarurn , F^lri-
j UtHTSy Trtpfirri dcfwtjjis , Γπηφ de ÎtmnmmttJjiU de
rvefîirri. Fwmrsn ri li'ejUis nequeunt in i lj-JQ, quia tranû- D
ge re n ou poffurvtj ncc ii ces in ftj tue r 0 ibe 1 na&daeo^
e .cuti pram trtçi'e i n culpa h alicatur, A: jwuam dependi
A: iu tiivi cum fi n s n l ce ifëfii rex. c. per t ua> exi . de ,v-
bit.cfequo Lanf. vbi Γυρ.Β*ρη iib. i, u.ifH nifi libérant 3
b4bÿrcr<çyquiad agendum cxc.de pi?oc* excepta dema- ^
rioiic- Lcreditci t , i . Lucus*D. maid . di l.ipidat u ηη·, | .
concCiiLtris^.fiiiiti,D.dc piit. exceptu dolo. i.è vmts. "
f .illud nulla .D.dc paci.
Nec vfiifiufluarius fletia ins fu«m quidirn aut t
fi ■; 1 ûfinnn coinmod 1 carcm,de quo ftap nfi d.lib,A, e.iê.
Nec çmpeot in pr^idicmiri p ‘l ç^rwtttr*.] CampromiiTum iHpulicjc. cft mn-
t°i;:.. d.i, 1 jdichtm , ί. n coinpromiiir o; icaquc fi fece- tua partium de conrroucrfia in iudkutm atiufque «<*_ i
rit rcairlum non fiakbt, nili parfit vcndimri ponenda, aut , tTmmand^addiuiwnn, Frcqi«m lu-
rcitLtLitrearticinc5H firiui-aommamt-ecrrafid deb-nfi^- . ·ί, m.-.., . : . r 1 ^
nem
quili
nutriti Cum ncc teanfigetequeaf ,qit3P lamcn R.LjiiHfta
iiLipkaq d, Crid.laqfi aiïc.vbifup.q-r’.Ncc cdlamenti
tur.iLur, quod Eiptiil. agir. c,ir, lib.2.
, Dir v a[Iul!i:o A' emp b y tenta fup eru ,«ua e i \ quarflio,
cüir= lira hodie parnmbinrilia fine , pro aupiivtcofis
q U ÜGB tempore que, Li.ipVc cRftan. d. $. rritit.vi-ri;
• 'Vil » fi fintnTr^d fTS pÜCCil ' 1 11011 di{iin ' F FrtJlllitî1 F^br, 'fieitm tmn "dfnentt, irf c?f , de omni
* - " -‘■D<dt:arbtt* qui'i'n nuiicionon U^lkamcaurfinqütiscMrib.utüiè.Cùmdeomm
I Ti a I f Ν-μγ11 ιΊΐιη J . _ ■ ii’· i * .i4·
contrtjuerfiis arbitros i umere cogeret, in reliquum
ncmincio I ndex ad Comprôimrttend luti cogit , ex ft-u-
t entia RartoJ, furti. f.qui iuiluT D, de I115 quj nnt. un¬
iam. PiLui.Qdt, Alcx.lai. t. quidam ffibunaiter unt. D. da
rcb. credit. A!ex. late Li. & poit operis. I>. de op.
non. nunt. Rape. Lb j. de a r bit. c. 10.
" LtirctHtiir.j H.xç vosabFolura; Βς infinita: liberutis
e fi, quod glofi pragmat, iancticmis noram §■ quod ii
aliter cir. de dcit. verbo , liberte. lo.An.il· e. pro hi.u
■mani cxt. de kotnicid St i. cum Epiicopus de oE
crdr in.6,
Nota 5.
LeinpTimijfum quid q?.
Pe /jmL·, e&ntTOHcrfik taft^rtmnhur.
Efitiï.t ï>e£Îar»m fênttnt!4 df tHA brr/ej mdiftm ii-
■7?j j/jiipit·, gn.
Cortiprtmijjum dtuivft f»Um nt&mtt.
P eÿn Miiic r fl Urc^cp’ c pwf^rujjj^ m.
tq/iV pstirtntt mtÜum (β iomprvmrjfititi.
CotttprQfflitttfni ί.η ptrfvnai i un nurj pTvhillt.lf',
vocant jut auccrn rcgtüati te r add 1 ra pœna , mtc.rd iiffl &
fine peroa. L litigatores, f aibitrio , ϊλ dearbit. quo
caJuad incrmim Jd cfl, interpflc liquid.mGuin Jbpu-
lario commi: iLuir, diifco $. .Lrbittio.À c. gei nnwï cxt.
de arbit,
Pe itHflekrt dtffertttti, ] Hic de fircurtdo partitioni1; 2
membro agirur, quibus fai icet de controuctfiis com-
e·· . , 1 1 1 1 ; t. Lier m. C. de indic. Nec S^uiiber . cum &
jpu ieniux fit, liltJtfllibcr i citeris fE de fbmlib. Ncc
a uien pt n ■: gJeo.v.qliod a:i res domini J.vJt.Cod, qnib.
oaui. l ■ ■ I . c cui, J t h m» Dubt'i 15 de fiam , fiai udum nol-
icdLoneiriiii qmvcEsucporffi wcnequit 3. ckcnD.de
fHÎ.'oat. Funo.fiLs &prcKÜguanequic : diem prbfirec
Jv eoram, D dtfiubif. quia nec ici ittdiraocOnfifiunt;
Depottan, Wegati, banntei, confinati , vt loquuntur
Jus fOCis quibus excedere luiiifiuw, non poiTunfo cùm
bus fit^cûmpromüîüm, plemimconijirtntiilf iim d:a-
cLiv. 1 fj eu m die*, ÿ. plenum. 1>. dcarbit fin ilcfingu-
fis Jginif, id· taanûn vetfir,;quqd adtum cfivr veniret
d. 1, non diftingucimvi* è-d- o-fiïciu & u. emn diScefins.
txr.de arbit. Proinde quanquam viuncrfiilii- ü ratio, ad
habilitatem tsiufiimm ifc perionarusti cbarÆùida eft:
Nüîu coiurQucrfiæ quardam ctimprorniflum non ,d-
mitriint, qùod Bürr. teaftne. d. 1 . noti diituigucmtti.f.
vit. Ban i?c Ak^H ail etiin. I.Pràrcoïr D.de tut. A: curar.
C îiïjj
*3
Des Iuftices, Art. XVII !..
<4
dat. ab his.Panor. c. irrefragabili, ext.de off.ôrd. Alex. 4 d.$. reftat, Nec caufæ vfurariæ, Nec fpiritales Bapt. c.
co nC6z. vol.z.Quæ non vetantur permifla intclligun- 11.lib.5- côpromittuntur. Namque ifra priuati arbitrii
, tur. Spec. d. $. reflat Azo & Hoft. in Summa.Totaab
^ frintlo ratio Dodorum in dijudicandis controuerfiis
compromiflibilibus ex co fumitur , quod caufæ qu~
dam maiores Iudiccs pofcunt ideoque compromitti
nequeunt 1. vit. C. vbi Sc apud quos. d. 1. non diftin-
gucmus , §.dc liberali, de l.iamdudum vbi cauf. frat.
Hoc fundamentum fi fiibruitur, conuulfa pofitione
corruunt Sc confequentia : Namque, ctfi caufæ quæ-
dam maiores Iudices pofeant, tamen nemoiure no-
bis recepto eorum iudicio fubducitur per compro-
milfum ,cùm appellare liceat, Sc pateant iudiciaquo- ^
rumlibet îudicum, imb & fu premar um Curiarum,
cùm ab fententia arbitrorum reda appelletur, & «,«t-
σας ad Parlamenta, Ii valitura eftOrdin. Francif. II.
if6p. diifimulata iuris ciuilis difpoficione·, quæ appel¬
lari non admittit. Nec compromilîum pro rranfadio-
ne accipi debeat, cùmrcuelatur prouocationc quod-
cunque iudicatum eft; quare fallax eft aifumptüm,nec
4 cum iure ciuili congruit. Quamobrem fichabc,omni
de caufa compromitti poiîc , fi quidem ad interefle
compromittetis tantum res pertineat , Sc pccimia pri-
uata fit : Extra îd, quod caiifam publicam continear, D num putant à profeffione eorum. Ac de arbitraire
nonfimt,&in leges publicas incurrût, nec priuatoru
commerciis au t clui aut coerceri poffunt, cum pu¬
blicam audloritatem &animaduerfionem exigànt, Sc
fubiedum habeant quod ex confequentia publicum
trahit, nec ad pecuniam priuatam fpcdat,quod fi quid
taie non eft, nihil vetat compromitti, qualc cil quod
de reilitutione m integrum ftatuunt. c. caufa dé reft.
ininteg. & l.fin.C.vbi Sc apud quem. Scd haud dubiè
viii noftro compromitti poterit , fi nihil aliud m caufa
vertitur præter pecuniam priuatam, quanquam illa
maiores Iudices expoicat iure, verum illud recepto
vfu1 noflro non connderatur , quod & Spec. lenierat
vbi iup. differt.
En telles perfinnes. ] Hic tertium caput partitionis η
tradatur, inquosfcilicet compromitti poliit, poteil
vero in eos omnes, qui iure non reperiurur prohibe¬
ri, Spec. d.§. poteil. Prohibentur vero ferui.l. pedius.
§.1. de arbit. Filiusfam. non prohibetur. 1. fed Sc filius
d; l.quinetiam. D. de arbit. Sed &fiiccrdoces, & mo¬
nachi, Sc quilibet tales, l.non diilingufmus. §. fiiccr-
dotio.D. de arb. Fluxa eil enim ratio eorum,qui ahc-
non polle. Hæc ratio antiquis fuit, quod de liberali
caufa negarent compromitti polle. 1. nondiflinguc-
mus.$. de liberali. D.de arbit.de 1.2. C. depedan. lud.
quanquam Athcnicnies alio iure vfos indicat locus
oratione Dcmoilh. contra Nxcram, quæfreminam
ex compromilTo liberam pronundatam feribir. Ea¬
dem lententia ell de ingenuitate, conditione aferipti-
tia, libertinitate, aut denique flatu quolibet) perfonx
d.§.dc liberali Bapt.lib.5- c.r. idem de filiatione & no¬
bilitate Baptiil.hb.^.c.z. Idem in caufa monachationis
Sc conuerfionis d. glo. d. 1. fin. C. de tranfad. glo. Sc
quidem dubium habere non pollèt, fed nec de eo qui
altei um aut alteram controuerfiam finiturum ic rece¬
pit: Neque enim paifim arbitria ad vnum deferuntur,
quare tit. ne clerici vel monachi, nil obilat. Deporta¬
ti, relegati, damnati ad metallum, Sc remiunnon po¬
terunt. Spec. tir.de arbit. $.differt. Angel, difput. m-
cip. duo inuicem litigantes ; Sed & infamis elfe po-
tcll, negabar vetus, c.322. Mulieres dumtaxat illuilres
c. quintauallis ext. de iurciur. cum iudicio legitimo,
indicare polfint. Pupillus non poteil ob iudicij imbe¬
cillitatem, Procurator de Aduocatus litis non veta-
Docl. d.$. de liberali, verb. idem dicendum. Spec. d. C tur, qiiod frequenter vfu venit, de notat Iaf. conf. 1.7.
§. reftat. glof. l.aitprætor. §. quacunque verb. agatur. §. vol. 4. ;
D. de iurciur. Baptiil. lib.j.c.j. caufa matrimonij. glofi
d. §.de liberali, cap.caufaext.de reft.in integ. Dod. 1.
titia. D. foLmatr.
y Scd cùm de priuato tantum interefle agitur, Sc
compromitti de tranfigi potent,quod probatur. 1. fin.
C. de tranfad.de 1. mterpofitas eod. tit. Sc l.cùmpro-
ponas.C. de reb.cred. caufæ decimarum pro temport
quidem compromittentis, d.c. ex multiplici de c. vit.
de decim. ext. fi modo res non alienetur, d. c. peruc-
nit, de Bapt.d. lib.3. c-4· De alimentis fi ex contradu
debeantur poterit. Spccul.d.§. reflat, per l.cumhi §.
plane, D. de tranfad. Bapt. c.;. De iure procurationis
idem c.n.
6 Ex his fequitur tutelares caufas compromitti non
poffe.Bar. 1. prætor.D. de tut. dccur. dat. ab his. d. 1.
non diftingucmus.§.Iulianus.Spcc.d.§. reliât. Bar. d.
§. de liberali Sc Bal. ibid. §.Iulianus.
Nec populares. d.§.Iulianus.l.quid crgo.§.ex com-
promillo.D.dehis qui notantur infam. Spec. vbi fup.
$. reflat. uerbo, item de publica, Azo in Summa. Holi.
111 μΙΏΛ αΓ^·§· P°tcil autem Bapt. c.9. lib.3.
No
TA 4.
E
hiris in fcitut, excepti* addita de indicii, ordinariis.
I ndices Roma dabantur quotannis er priuaci er iurif-
diftionis exortes.
Jntellcihts l.fed er β feruusj. fi ludex.D.de arlitr.
Feteris Confuet. hac m re improbata ratio,
isîn delegatus, an conjiliarius pojiit ejfe arbiter .
ε En leurs luges ordinaires. ] Quod errore Sc patrum I
infeitia primum inuediTm eil, mirum ell tam alrè hæ-
filfe , vt in vim quoque legis tranfient. Hic Articulus
occafionem à iure ciuili fumpfit. 1. fed Sc fi feruum.§.
fi iudex.D. de arbit. Si quis (inquit) Iudcxfit, arbi¬
trium fufeipere, aut rei de qua Iudex ell, in fe com¬
promitti iubere prohibetur. Eadem fentétia. 1. tutor.
D. de tuto. & curat, dat. ab his. qui tex. ad verbum
deferibitur can.i. $.fi quis vero Iudex. 3. q.7. His ad-
dudiDodores iuris 'putarunt eum, qui Iudex ordi¬
narius fit partium in caufa de qua agitur, arbitrium
recipere non polfe,& eil recepriiîîma fentétia Dodo-
ec cnminales de publico quidem de publicæani- F rum,Bart.Bald.Alb.Rom.Fulgof. Ancaei, poil crlof 1
iduerfionisitm· frme in . . - τλ j„· . j.-_ ^ .. 0 r
niaduerfionis iure, fecus in priuato interefle c.cau-
iam.de refl mmteg. Azo. d.§. poteil. Bart.d.§. Iulia-
d· §· reftat. verf. quia de famofo. Lanf. vbi
up. part. 4. gl0# C- liccrj[s vcrB0 ftamerunt. ext. de
præfumpt.Baptift. c.10. lib.3.
i · CC Cau^c n°bilitatis, quia per cas publico præiu-
n dS!1CCmaCnmonialcs’ q^ confequentiam de
rnrnm ucunt > fruarum rciolutio ab arbitrio priua-
r ri · pendet. Eadem de fententia cxcommuni-
canoms Bapt, hb.3. c. 7. Hoft. ibid. Io.And. ad Spec.
verf. confentiant. D. deiudic. Quanquam glo. ver¬
bo, conuentum auth.vt differ. iud.§. fi vero contige¬
rit, dicit toto mundo contrarium fieri & in Iudiccs
compromitti, quod ex eaBart. Alex.Imol.Rom. re¬
petunt. l.i. §. &poftoperis.D.de op. no. nunt.Cy.&
Bald. l.fi qui ex confenfu. C. de Epifcop. aud. Azo in
Summa ti. deiubit. Hoft. in Summa eod. tit. Bal. 1.
pen.C.de iudic. Hic de eorum fententia Confuetudo
loquitur, qui coriipromirti non polfe putant. Cano-
niftæ redius iure Sc vfu edodi compromitti admit¬
tunt.
üAUfiÉ
'6$ Des luit ices
Γ,ιη t, g]L mbp curd m otïj ■ e. j iy d i ci bw$* a. q»6 * £ç. d > j, .
ii vtro iudexvbi Arclfid. ôc Doininic.&gl. c. ittfamc*
j, q^7. verbo iulex, g] oï, A ne. B lu. ïmol A b b.c. inno¬
tuit. cxr.di: orbif. c.caiifiîin. cxi.declect.c. nifisiTenL.
cxi. de præb* c- est» de praefumm. vbîglof. &
1 ■ fi y. Specu h tic. de aibin ÿ*-,rcÎk!r*vetfi.fed minquid
in ordinarium, Ιππο. c. ex parte. ex. de atb. Cui CüîV
[4 ùücrfii- initium prüîbaiE mm cui moiis pauun Ctn-
gtmu Dp&OfibuÈcrigo: Neque enfin d< §, fi Index,
luriiconfulrus de Magiikatibus qui Indicés orditjarij
dicïLnojr reipondeec volifit, vt mriiïjmè in iurc [u-
dids appclhi io Confia lem h Pueiorc-m, Pri feiturn Vf- ,
bi , Æut llÜos Pcip- Rü lu. Migi [ïtatus indicjiî 3 ciim i ÜI
Dis potius nominibus Jk ütulis fpiendéant, nec mdi-
cerdî ioimu mtinu? iliorum ûr, lcd sugeîliotr appel*·
i Üudo & mulro impiius impcriinu. Scd cütn Iitdrcef
nudis cie his intdligc, quos imrc diximus 7 hoipnibui
Si.- natoii i , rmc -que lins Qniinis remm* Iegum,& vins
peritis, qui quotannis fingti lis ex decurris legi , i Ma¬
gi itraEibus i oletent , priunrcTum conrrouetfus iudi-
condis, quique ex non er p ta iotnu i fa pro riblaEà Ctm~
trouctfii indicare kibebantur, priuati ipfi τ &i imperij
atque ideo.Iudfdi<a jouis anrns exortes* Hi îndican-
di nccdïitate ûbilri'iri , non minus qnamad curera
munera peribualfa., femcl lc£li aitmii opera funge- C
baotùïMagiiïrimnm lemxmencaj qui rerp* negoriis
maioribus occupante aria tobumopera Jijtcbintur,
qnod Ki. C, de ped*m iudii* indicat , Ce. Lmmicrum,
ffiidiqiidi, D. demimur. S: htmw. Hiema in tau fa
étant dati concepta formula (kaçefl:, vt loquuntur,
lfCiuiduni tenorem commiiJiomsJ mdicare uibeb.m-
ciü', non dlkpoteiLue, quam forumdl, npiüsCuin-
jililxi^srDlemiJi· dire, ad audiendas paires in caulb
mmoiibiLSj qtiem morem qusedam tribunalia ipfïm>
que imprimis Pan fi ci lie ÇaL tel letum viurpanc, El·
medljCqfia do t cibr e : T des lune de qui bus lurilcoji-
j] fiillniSjd.jj. ii index tefpotidet-. Quart de eo colligen¬
dum non fuit , comppqmitri in ordinarium Indicem
non poiTé, Îedillud puti ü s Indicem corn ruj îTü en , q iu
in cmliCüimoLÎÎlis arbîtriimi fuicipeci non podL
N^m iure quidam ciuili quin iu Gottiuie's , Prarort'i^
& c ai t e ro s M ag i fl roms compromit u pod'et, viic du-
bium efie pottjï ex Lj* fie féq,dç atbir. vbi negac tâtes
cogi polTu vt arbitrenrur, addita ratione· non es eo
quodludiees fini* kd quii ab inferiore Magiibfatu
coginoji poilint, quia ju inpcrioresimperitim non lit
i n feriori : Inferiores tamen cogi polie rdp y π de e , a-
mcüï Magifioiui i’ç ipfos I. nam A" MagdlmiEus, D.
dearbit qui texruS pcripicum pfir. Ac proinde , cliiu
eas.ad caulas recurritur, q («evulgo adimimur, cui'
Art. XIX. Ad
Liompcomiid in ordinaiiiun Î udu’ em nequeat j coi
apparet Um inanes cflpvtriil dHtianE. PcrlLriium cos
glüf i.ij, fi Index, udes. ramcupVi nau immerito Lud¬
ii ü3ti. d. ^.oepoitopeeis , eas contemnat , nec tamen
multo meliftresadfcrcipie ex fi-nttaitia Hoft. sn Sum¬
ma rit- liearbiu Sed hic refelli iuicepti Operis lex non
permirtit notas iiiki tu V3t:is ficiorEaîle praifiabirur in
Cnmmcuir. Vceus Coniiietudo vnam praütcrca’ccrus, 4
quas vfq ne vidi, adfcrcba^quia fi ilicet eous proni LÜ q
derogari non debeat J uvifiUdlioni iupcrioris Domini
FcudijCui proiiudicium Jiat albi trio fitlcep:'rn,ubpDT-
cifa m ^ppcl [ynd 1 hic ultarem . Sed in eo pri mfiiu falle¬
bat, quod appilLm à It'lireîiEia arbini noii pudibat
polle recepto pridem ture, & glofit FragmancEc biui-
ctionisiiUTialimannotarLtt. g. fiatuir. tif.de caui.vcr-
boj indice, & Oui. Lud-Xll. & Franc, ] quas arue
ci cani 31ULS. Dcind e et iàm fi apmellaci on t v i a prtr: cMfcta-
nir per compronulluni vna aliqua m cauta, au ipfius
potius Indicis ad qittm ^pclkndum fuit inierefie
IpLctanduiLi pur.mnuSj an iplarum paruum, quae pol-
iuLtc, ac mulco prudentius &:conucnienciu:- debene
coiuroin·! UL^fivire rranfiuMione, cuin sulgb Frouci’-
bio dicatur,, fi lidaveTiinn tianfactiones bonis quoquo
i udicatis anteferendas. , .;u t q ualr non omn ia iri aîti ar -
bicriarolJaiNur, finacc tarif) rccipitui. CUiorc effici¬
tur, quod ii jirio diximus errore ac parum onimaducr-
fij rtiponJ: fenili d. fi index, ri-LCpramtqnmojnem
pro uire abautoribuiConfueEliiUns feri bon dæ [τα-
diram. Scdvtamur, quando ita fc e iptacft abCcmiue-
toduic diibrdt-i c , & iamen occafio introdueta: Con- j
luftndinisreperend?. alj griginefuitr v«de iiludcon-
fequeus I tu t, 1 3 1 d elega cos copiprcuuictl non pnfic m
caufa delegata, quod tantum ille. £, fi i u lÎcKjVüIu erat.
Sed rarum diucrJa Icutenttarecenra cft,& iuris Cano¬
nici auctoribus vi dia 1 placui ifcglo fi c. ijtcrasdeprit-
finnpr. mli ellcnrdcpratb. c.expwiccxr. dear-
bit. glo, vcrb**ordi]iari|d. c. à Ludie ibus. Alex. d. Ç*
& pok operis Lanfranc. vbifttb. fc Aient a. Spec. rir.
dearlnt, f. poteffiveri. 19 judicem.
An vero in Confiliar i um Parlamemijdi punft polle
GuidoPapar q. Ddpb. d<;. quod ego nego in eadem
quidem caufii , de q ua jy dicare uur debeat , autpoilit^
noli njagisqLtam in ordmoiium Tudicciu.
]t Qutmpt\ fmftik§T**rbUtts.] Arbitrar oiîs tamen dfi
poifc v Lugo pu raiitd. Lj. D. dcind. vbi Doch fc glyfi
5: item d. 5. & poft operis & cLanrh*vtdrlfi rud.
1 Entra Uttrsfn&ittr. j Nam inter :dio s pro pr iu ari s ha¬
bentur , idem exiftimoüiilum A: fi ab Ius peouocaEusn
fi c, au r cogjiirio 1 ic fi m fiii i interdici um A ik d. fi m .
dtx B ara . d. J. 1, de i ud.
Article XIX.
lllll T 3ne ptuuent lefdus arbicrcs^excciiEer lenrsfonrcnces/finon qu’jJs ειιΓ- αλτ- e.
feni les choies conccnoeulb dcn leursnuins, pour baiüer ilapmic, quiSliii'
obotnrgaindecaufe, r 4 P^s.
^7 I nmpofjfimt ΛΑ srthri' h extqui [um [mmuirn , c nifi m c wnsterfds penes* fi
haberent^ Ift cM redderent parti j qu. i finiit litem.
Νογλ r.
i J m amlifmtcnnA irtitri rzrtptitw anfi φ *nt Upt*
tem/srà.
i Sttittnfta trùhri niZdttnrvmmpiii ftiju jpptlUtm jt,
i whtri îï if&ÿrezttfjjï m-tar* iU,
4 CvtiipTiml/ù non tnhmiur wrsfdiBlo , 7}iC iiïiÿtnaiti.
Ntr txtmtuftntmiuT i&titm.
J Fer mtin-cs tettM JenttUCM A t vUft eXfrjWiHt t 4/ O"
di thrit pi r(ibrrirHt çrt, mt 7,
v p frirjriftn m txtmiivnem haitrftt, 0~'u
»
Des Iu ilices , Art. XIX.
a Et ne pcnuent les arbitres.] Hic quoque Articulus me¬
rum ius ciuilc cohtinet ex d. 1. à diuo Pio in princip.
D. de re iud.
1 b Exécuter.] litre ciuili duobus dumtaxat cafibus Ar¬
bitri lententia exeeutionem meretur, fcilicet ii didam
jfententiam ab arbitro , expreifo confenfu litigantes
eomprobauerint, aut tacito decem dierum lapiu non
reclamaucrint iudicatis , quàm vulgo homologatio-
nem appellant. 1. ne in arbitris. §. ii quis autem, &1.
cum antea. Cod. de arbit. quod pluribus perfequitur
E0er.Decir.iS4.num. 26. Sed diuerfa eft ratio, & figni-
iîcatio exequédi de qua hic Articulus meminit: Nam¬
que hic de caintelligitquæadu fit, &caufæcognitio-
2 nem non exigit, fed realiter fit; At quæ legibus illis
deiignatur, fit cognitionaliter per Iudice &: caufa co¬
gnita, vifâque arbitri fententia. Neque enim vt illi Ιο¬
ί cor. quiffitur exeeutionem habet paratam nifi Iudicis iufiu
antecedente: Nec Bartoli cætcrorumque fententias
vius recepit, cùm exiftimant poena appofitanon dari
iententiæ exeeutionem, fed pœnæ petitionem, proui-
fione hominis , vt loquuntur, legis prouifionem tol¬
lente. Nam etfi id verum effet, cùm claufula rato ma¬
nente pado appofita non effet , tamen poft: homolo-
gationem eXpreffam vel tacitam neutiqua difcedi pof-
î'ct ab his, quæ femel placuerunt. Sed Ord. Caroh IX.
poftrema,conftitutum fine poena appofita fit fiue nul¬
la , femper dari iententiæ didæ exeeutionem falua ap-
3 pelladonc. Proinde nota eft iuris Sententia, arbitri
potcftarem à compromifilcomprehenfione pendere,
vt quantum, quatenus, quaque de re compromiifum
fit, id tantum arbiter &eatenus poilu. 1. nondiftin-
guemus. §. de officio. D. de arbit. Bart. & Iaf. 1. cum
aquiliana.D.de tranfad. Bald. conf.jc?. vol. j. incip.
arbiter.Lud.Rom.côf.403. incip. pro decifione. Alex.
conf.124. vol. 2. incip. in caufa. Socin. conf.299. 2. vol.
incip.Capio&io4.vol.4· Iaf. conf.168. 4.V0I. Barbat.
4 conf.50. incip. illud, vol. 4. Id autem partes duntaxat
tribuere polliint, quod in earum potcftarem & com¬
mercium cadit, iurifdidioncm non poifunt. 1. priua-
torum. C. de iurif. omnium iud. multominus quod
imperij mixti aut nicri fit, quo in numero fente tiarum
exeeutionem reponunt. 1. iubere cauere. D.de iurif.
omnium iud. I.3.D. dedam, infed. Quare notionem
dicimus habere arbitros, Iurifdidioncm negamus
glof. Bart. Alex. Imol. Caft. Alb. Iaf. Raph. cum I. ait
prætor. D.de re iud. 1. notionem. D. deverbo. fignif.
Bart.l.i.D.deiud.Exco eft, quod muldare nequeunt,
nec contumacem coercere, aut pro poena audientiam
68
A contra Mediam, & Libanio eius interprete, quo loco
arbitrorum fententias àMagiftratibus fubfignari fo- ζ
litas innuit , vt ira à Magiftratibus executionfmanda-
rentur. In delegatis etfi ambigunt, recepta tamen fen¬
tentia eft exiftimantium delegatos Principum fenten¬
tias fuas excqui poffe , qüod Bart. notat.d. 1. à diuo
Pio. Ang. Alex. Imol.Caft. poft. glof. l.vlt.C.dciudic.
Cano. d.c.fignificafti,&c. lireras ext.de off deleg. Pa- 7
nor. c. fi quis contra clericum ext. de for. comp. Non
idem hi Magiftratus poifunt qui territorium non ha¬
bent vt Redores vniucrfitatum , Præfedi mercato-
rum,nifi quatenus nouiffimis Ord. obtinuere, Dodo-
” reslcgum,CapitulaEcclefiarum: Nam per Magiftra¬
tus exequi decreta fuaneceflè habent, quod vulgo no-
tant.d.l. à diuo Pio, Bald. auth. habita. C. ne filius pro
patre Panorm. d. fi quis contra clericum, diximus.
itumaccm coercere, aut pro poena audxci
negare, 1.2.§.his datur.D.de iudlglof. 8c Barr.l.non ex
omnibus. D. de arbit. quanquam fpeciali cautione
muldandi quoque poteftatem tribui poifefcnfit Iaf.
l.fancimus.Cod. deiud. Nec Stratonis arbitrium vfus
nofter reciperet, quem Demofthenes feribit Mediam
muldalfe, quod contumax eifet, nec ad diem refpon-
diifet. Adde quod territorium non habent , Cùm id
elfe territorium diffiniatur, in quo quifquam terrendi
pro poteftatc ius habeat, 1. pupillus. §. territorium. D.
deverb. fignif. quod nos fup. art.4. in aliis attigimus·,
Ifta cum arbitro obftent, mirum non eft fentétias fuas
j exequi nonpolfe. Per Iudices igitur ordinarios loco¬
rum faciendum eft. d. 1. à diuo Pio. l.Epifcopale & 1.
fi quis ex confenfu. C.de Epifc. aud. 1. cum antea. C.
de arbit. quo loco fentétias eorum in vrbe à Præfedis
vrbis, in Prouinciis à Redoribus aut Apparitoribus
cxequedas traditur, adde, l.vlt. C.de iud. 6c vulgo Ca-
noniftæ c. fignificafticxt.de off.deleg.Spec.ti.de arbit.
ç.differr.Guid.Papæ. Decif.6o. Iudicem autem intei-
ligimus rei fitæ d.l.cùm antea. Porro iftum Athenien-
fibus quoque morem fuille apparet, ex illa oratione
Nota 2.
Sententia arbitri mandatur exeeutioni pendente appeU
latione ad Curiam fupremam , &c.
z Tœna promi(fa femper exoluenda pendente appellatione.
r 3 Conuentionenon tribuitur arbitro executiojux Jentetix.
4 %es mobtiii ab arbitro tradenda Vincenti.
b Exécuter.] De exeeutione reali & aduali ftatuit,quæ
arbitro interdicitur , fed ficuti non exequi , ita nec de
exequendo pronunciare poteft, quod tamen quibuf-
dam licct,quod Spec. notat tit. de lent, exeeut. §. nunc
dicendum. Panor. Imol. Ant. But. poft glof. d.c.fi quis
cotra Dod. d.l. iubere cauere.Sed maius dubium eft, j
cùm hodie appellationes à lententia arbitrorum reci¬
piantur, an didæ ab his fentenriæ exeeutioni intérim
mandandae finr. Non licuit iure quidem ciuili appel¬
lare, l.i. Cod. de arbit. Nec Athenienfes quidem ad-
D^miscre, quod lex illa, de qua fup. art. diximus, ex De-
mofthenis oratione contra Mediam indicat verbis, <#
Ίοϊς Sfe-yva<d>H<n μλΆ-mxm. Sed tamen alio iure vtimur
cx illa Ordinatione Lud. XII. &aliaCaroli IX. quas
ante citauimus, ¬auit glof. pragmat.d. §. ftatuit.
Sed & varia ratio à iure , etiam fi appellationem ad¬
mitteret; Namque ad fuperiorem arbitri prouocare-
tur ex fentétia Bart. Bal. Ang. I.2.C. vbi & apud quem
in integ. reft. Panorm. c. quintaualhs ext. deiureiur.
Rom.conf.24j. Aftlidus Decif. Ncap. ji. Hodie ex
d. Ord. Caroli IX. reda prouocarctur ad Curias fu-
E premas inaudito iure , cùm ante ad'ordinarium appel¬
laretur ex d. Ord. Lud.XII. quamquam illa Ord. Ca¬
roli nondum à noftris promulgata eft. Nec ad Iudi¬
cem appellationum pertinere id iudicium fenferant
veteres, & perfequitur Vitalis de Camb. in trad. clau-
ful. in clauiula de redudionc , §.videamus quis eft Iu-
dex , longo tradatu. Nec poterat Curia fuprema pro
bono viro eligi ad recurfum, vt loquuntur, nifi fuper
appellatione apud eam pendéte compromiifum eifet,
vt eft Ord.Ioannis I.Regis in Stylo, Aufrer. tit. de ap¬
pel. art.6. Sed hodie quo tempore omnes omnium iu-
Seriorum Regum Ordinationes antiquantur ; contr3
:atutum eft illa Ord.Carol. IX. & quod magis mire¬
ris , nonobftante appellatione iudicatus ab arbitrio,
iudicatum facere côpellitur, tant en principal <jue deftens,
γι’ en la peine, fi peine y a, alioqui sily a faute, c’efi "V»<? fin·
de non receuoir en la caufe d’appel , Quod ante hac non fie¬
bat, & nifi confirmata fententia ab Iudice , qui de ap¬
pellatione cognofcebat, ex illa Ord. Lud. XII. Multo
certè æquius & minore cum periculo , quinetiam in¬
firmato iudicato pœna repetebatur. Non eft igitur in
ea quæftione laborandum , an laudum habeat exeeu¬
tionem paratam, de qua Panor. c. quintauallis ext. de
ο
·. iufciuï. & quoi congeri i poï:i. Oecifi îjjS. nmii,
Fruflta item ilin; sïi à Jijnieütii aibùrïj aut -ludtcis
reducentis ad' arbiti i,4tn troui vîü pallie appëllari , du
η ua tJJ c cod. lo.ço. Terri» ai.miÿ au lententi» *b at-
hirno laca-.j panui Îlatim peu poifir -t an vero cçn-
finmesô îl-t uentia: dÜ îudicç appdjàrioixis ρχρβφιη-
d» fit, deuua Dyn, conCj, & qftos JKi Bciüt* citât.
Kl’C admiîtctii CÎiiCiiÎkrio a pCem^ctiaïn i\ Cttuiafn In-
bw:\n liiigandi ex îTtaÛid, QutgL IX. dc.quo Baer.
ή'ύ,Λ}'.1Οίωι^ι«ϋαυ ilkjquod per ap|pUdbwni · aitt
ïcduffîojiis j&içioriem dœcucio prinapalis, cfcpçnû
- tiim „ pirn.i: mm dilfcLiLtr, Sed an conuentio juc
1 1 lu tl i· d-tbi t, j i e^caiieiit lut, yt orbi ter cxcqui poli it, 3c
volt reputsuit. l\rr. Laval· ► nr, Je icclilîll qd ,ï r b it- bo¬
ni vin, cllllîs fentennam, merito viuajuii admthr^ciijii
ij pomiatem pandum tranfcrtiliafuj^nci: Île in, carum
a ron-no tribuere, quod puliltciy tit nuiloriDtcis, quam
•riuaco n cmiüi v Turpare litem j c j lm i 3 u fupericirLS. M e-
Jor Earp. jentemini- non ex omnibus D. di. arbk. vbi
70
nqgacde eq cqinpwrmcu polle r cum iii ummiï hr uti-
p-L-r i Jt. i·.' ante diximus.
'·' îj/jîp ψίΊΐ* rufjbttiiïtrt toww.] Sumptum e if ex I. ]i- 4
rigatores. 5. quoJ ait prÆtor. D. dearbir. vbi ait, lie
compti iiTiittJ, juiiJL·, v c 1"« a detur qtu,VKCtUiÎce.i'ls:.
gtf apud eum ejeponi* memiiur. dcglq. üliscumieh-
tïoms i L emn antea vbi & Ç&Ûi, Sc ackipiiÉm Æuis
pradertprb '-verbis corura, arbitrum* ,vl .rem rtilinur
v m O- n tt ex L 1 ; run : ij^ylc. D. d c prxictspt. y c rb. Sedet.fi
B a p ad t u m r „-u i le e m adi 1 1 d 1 tara cil· , crad Îtïoiie ml opp s.
ΐ'ίΐυΐκπιΙΧ deruiCbonib* interdum mif, Jeier.
dLiiifi L htcc fi. I j, de mycqd.
1 Entre imtntû IVties (b & in porcilttc Iofi Lui, mu-.
riMiliancs,l).dfceiiJL &iur. Angx I. Sed eximcnd). U*
ne tj u il. m un veut. vi . çxîmat : kïc. au rci ti de te mobi 1 1 .
lu q lu ru 1 ; nam lIl1 ην,β-ίοΤαϋ MoneaikuL pO(j^as-mc,r
cims miilio u 1 *p u I îciliontn i i veni ta ci ü pe luletif, $■:
mtxti impefij dieaiur 1. ni b Lie cauuu- 3 X de illlîî
orrniiamiud. (k. autc diximus-
Desluilices, Art. XX.
in A
Article X X.
E s j1 luges1' ne tiendront leurs Iurird irions/ ne feront exploits de lu-
iliee 'Mc nuiâ:. Et tiendront leurs Jurifditlions^ plaids & d eiiurmi-
cas c eu lieux fuffiians, bontielÎes, £c f .icedepurc^ - Et auïïl ne feront
les Sergens exploits de Iufticedemiiâ: : 51 Îl ce n'dfoit pour forfait &c
d cli et j ‘ ou autre cas requérant célérité.
'T Vàkts bÿrehihcntnrcxtrc tre rfias JufffiitficntSi c tfer a Îlm JxfUuœ d ηοίί» facere . Et
■^mjurïjd0wncs exercer?, q_' 'fatm agere mn fût erunt, ' mfim lock idmetij
û 7* üd Imî tUjlhuitts.* Et ctUm ^4 pj.n ritonkitvfuum rnunm exercer c met u prohibât urt
ηψ €j]ci pro di'ücrj Λ-m Mâhfîch,1 dut qtJotha αΐίΰ tàfiï cdmumm requirente.
C Ncque cnuiinoftu t'nucaj'i L tirantes. eiHcntit^ quan-
tumJtbct exnaïudïciüiis aftas iicj c dam ii coguititj-
neir- m?(i ppicaqniiî publica qiiçdaiai cairia intercedat.
titftrwt expiai!.] Regula trLt omnem aûnm, qui ï
h ü n pr uhi beacur ïege t jtoâu fi cri poJ îb ï quod v ulgb
nodnE d* c. confuliila Q^nqaaWvaLii qiiiclcm^-
iatuEit.dft hæqvcfboçum enuncLitiu·, & qua nullité tw-
n i actus cxccpcm vi J eri pulli r. Qlutc 1rs ijfia 3i noat lc
4 _ 1 ■ & bud. R èm UÜ.rtpn Jtiin ο mvj+ Q de trrmiiic t,
Ltii»gcs.j Ne hicqijtacm Articulus quidquamprar- An inccFkicutotunodu ferri poflit: Neque citim mu
itr vulgacam · Ic inrc ien centum i canti tx. ÿ*|< ilcbujtï D quilquam ambigit. SLcagitut .1 lucis ib udlara-
am L de indicib; col - ü. Si 1 1 , i- dies v eri . ii ia r ιε diuta
fii feticcnîia D. quand, appel, lîc&Laà £♦ &ζ quui Μα-
nftratus. D. i.b ortg. jur-iV vulgo notant Doct. Imorfi
Romano. D. dc ftr. & Imon minorem C de traniaü·.
c. con iiduit ê*r. de n Ll dtkg. Quod in ord inariis Iti-
dicibqs diil m ls.i n Dekgari.v qu oq ur isi ru Uigt 1 ;t b·: it dK
e, coolului* dat, §, quia verbo. vtEpcrrinis D. dc
ea ig.im.qloi^.Ld autem Init.de vtrb.obbg. boec-tit.
deiënr. Ilisui. Nt-arburi quidem aliud pàtïïinr . mli
012 heu lm comprami n b co t nptadj e nia ii t Bdd . L eo.·,.
^ [in autem in 1 1 u . Cod. dc appd fcd eji MCelSta^ , toi
q u os arbitrato tts voca t Aon tenet, ci; 3 cl pro it uerprt-
nouii pacis & paeihcsitDribiis jtiagis hab^jQtur^quam
Tudicfbiis^quod PAii].C!i(tTaJ:&iilij faiL.mu d.I. vuy
rc. Tdy. d , c, cou iiilu lç Rom. L ir D. dç ar bit „
Ne tiendront Ims ']»*$, 3i«nf.] Γιό onmi omnino
actu accipjcndi uti . it, qui parrid euocatiun em poltiitj
copictioncm Si kgirLm.-un legis affion em, ocrim ii
,ak,tui cxtrimdiCiaSb br3 cui m rt relie pnrtcjcjpurteif.
tunis aduf tlsmrm cogipoik j vt appoata.tyvt rcipon-
tl(r3c,vt ve caucutj. mii p ublica ex αιιώ. Qito fi t \ n te- i
mo rectcdcbicum o itera e creditori iiicoiigrup.ialicct
& miaiipciliuo taupore, quodDatt* notat 1. iblutu-
rum D.de iului, nte^utc eodem loco Pmil.CniK Notant
itera gLd.liatc.Daid, Alt, Ajvj. lal'.d.Lmçire Angel, d*
ledebunr. Fcly, d.c.coniufiurded jx-c quiiqnam ib-
iLmonciïi recipere Thli. Lacceptasm q.i.Ca*J, de vdir,
Salvi. d.J.non juinoecnUjPatmr. c.i. exr.de Ter. N cc ce-
£ ccptio tclfiuni, quod in in r.miemo quidem pra,*ifaiido
inmlligicui, vt rcilt· Ftly. icnl.it. d. c. coitfiilmt. Nuru
iutitiinte eianunan poiliiin t.v Jcntcntin Albet. d. L
noti nnnoivsrj Si boc vius recepi 1. Nec cie clin celc-
Sebtati fiftlin.ni .quidem loco, Si fi à plutibys coeun¬
dum fît ¥ quod Pmior. fctibii. c.t. cxt.de dand.dcipgi'.
Nec citatio aut alius quilibet LudjeLdbailfus t ueque
' ■' (R-o e\ 1 mi u J icial Es v|] tt -s : Nifi q nide m diei α u r cun-
uciittonalii, ai.it legali? a+iuiquam adtua gerendi exi¬
tu u [LCjVTÉi forcÎ- rcinndcndi aut rcprcfciuamdfjietij
Nota r,
ϊ ν"ΐ>ί\ CtHre titiHt,
1 ψ\ tihm y u t mSh ( βίπ nr^Heunt inttr putri.
Ϊ l stili** ii' t'fïii pwdtntfj rtflc fin »f ;j a U ϋ.
4 rofii t ix iic.ija m nn i.''«i zclm .. Ci.-r. tUf. 5,
y Jy'jfj liAiftrAlU, JJ U AFtijiliûliA Ijttif,
l·' J η JfflPtf (π'ύ/ ïjjÎv. rtLVUil I'jüVj „ qui fu jt hia.
Des Iuftices, Art. XX.
71
ex retradus caufa, aut iudicandi præftitutum tempus, A
aut inflantia peritura, aut quid fimileex. lu & z-D-dc 3
1 fer. Sc c. vlt.cxt.dc nul. Cætctivero adus, nqui ab *
vnius poteftate pendent, nec cum alio explicantur, j
exerçai poffunt, vt teftamertta 1. ad teftium. §. polie. <
D. qitcmad. teft. aper.Bart. d. 1. more. Sc d.Lnon mi- ·
norem. Quo in genere & collatio cft beneficij glol. c.
vt hoftrum cxt. vt Ecclef. bcncf. vbi Innoc. Panorm.
Io. And. Fely. d.c. confuluit. Archid. c.fi tibi.de præb.
in 6. Et appellatio interponi Bald. auth. fed hodie C
de appel, laf. l.nonfolum. §. morte.D. de oper. nou.
nunt.Contradus omnes etiam celebrari poliunt, d. L
non minorem glo. d. c. confuluit. verb. incip. Bart. β
Alex. Ang. Caft. d. 1. more. Adeo vt inftrumento ne
noctis quidem mentionem facere Notarij teneantur,
fed illo ipfo die fadum feribere debeant, qui inediam
nodem fequentem antecedit, fine metti falfi , ex fen-
tentia Innoc. Sc Bald. d.c. confuluit Imol. Sc Aret. 1.
qua ætate D. de teftam.Bald. Sc Caft. d. 1. non mino¬
rem Bald. Ang. & Alex. d. 1. more T ir aq. in retrad. $ . 1.
glof.n. num. 8. quanquam vetus Confuetudo poft So¬
lis occafum ne contractus quidem permittebat , ni¬
mium id quidem fcrupulosè. Excipiuntur cafus quos
infrà memorabimus. ^
4d Denuifl.] Manauit hoc de veterum inftitutis. Legis
XII. Tab. hoc caput fuit. Ante meridiem caufam
confcito, cum perorant ambo prefentes ,poft meri¬
diem praefenti litem addicito, fi ambo pnefentes , Sol
occafus fuprema tempeftas elto , quod Gellius retulit
lib-7- c.z.ôc Cic. Rhetor. adHcrenn.Ub.2.Macrob.&
Cenforinus, in die natali. Poft eam legem M- Pictorius
Plebifcitum tulit, Praetor, inquit , vrbanus fupremum
ad Solis occafum ius inter ciues dicito , fed & veteres
retulure Sehatufconfultum ante ortum Solem vel oc-
j cafum fadum ratum non fuilfe. Porro nodis appella-
71
Ve deliBo non efi tufitU metue delinquent*, ibid.
Jufit* metM transfert quandoque tribunalia alibi.
4 V omini feudales quo loco itu dicunt, Cfc.
y Jdoneus locus quii ad iuo dicendum ratione iudicis.
C ΛΒμ qui ab apparitorib. nofl» non geruntur.
7 De dehtlonotfu inquiritur.
c En lieux fuffifam.] Haec idoneitas tribus conftringi- 1
tur, fi talis locus fit,vbi copia peritorum haberi poflit,
fi item annona idonea fit advidum, c. ftatutum, §.
fancimus de refeript. in 6. vbi Philip. Francus Sc Io.
And. Sc Lappus allegat. 123. incip. Ciuitas Fefulana.
Spec. tit.de citat. verl.quidfi locus. Id, quod tertium 2
exioitur , vt tuto adiri Sc commeari poflit. Lfulcinius.
§. quid fit latitare. D. ex quib. cauf. inpof. eat.Clem.
paftoralis. §. Pifana ext.de re iud. c. accedens 2. ext. vt
fit.nonconteft. quo loco exemplum eft de hac lioftra
Britannia petitum c. venerabilibus. §. fecus. de fent.
excom. in 6. Quem metum non ad aduerfarios tâtum
qui litigant, fed ad teftes quoque, & aduocationem,
vt tuto commeare poflit, producunt, glof. c. ex parte
cxt.de appel, c. cum perfonæ de priuileg. in 6-Oldrad.
conf.43. glof. & Bart. 1. metus. D. quod metus cauf.
Proinde iuftus metus non eft, quem delidi aut noxae
caufa fonti inijeit, quod Bald. ait l.omnes. §. fi vero,
ad fin.C. de Epif. Sc cler. Bald.dc alij 1. Papinianus. D.
de minorib. Angelus difimtatione incip. Bononicnfis
1.2. $.quod diximus D. ii quis caut. tametfi aliquarum
talem caufam adiuuat tex. I.2.C. ex quib. Cauf. maio.
& l.fed Sc fi quis id princip.D. fi quis caut. Addunt Sc 3
talem metum iuftam cfle caufam transferendi tribu¬
nalis cius, qui certo locoiudicareconfueuerit, quod
Rom. aitconfl433· Ex ea ratione, quæ annonam curat
in vadimonio obeundo fumptus eft art. 119. infr. tit.
des arrefts alter item Ludouicæ olim Franc. I. matris.
tionem circumfcribit dici deferiptio: More Romano, D quo tepore capto in Hifpanis Rege , res Francise fum-
inquit, I urifcoiif. dies à media node incipit, & altera
medianode finitur l.more.D.de fer.Plutarch.in Pro-
Cuiae. lil·. i. blem.Rom. c.84. Nos diem naturalem vocamus qui
tbf. ab ortu Solis durat ad occafum, qua vulgaris Sc vfitata
cft appellatio , Sc hoc loco intelligitur , quem vulgo
Dodorcs legum artificialem vocant, vt è contra natu¬
ralem qui vigintiquatuor horarum curriculo perfici¬
tur, qui dies ciuilis cft Plinio Sc appellant,
vt ex dic Sc node compofitum , & quae alia pluribus
Tiraq. d. §.1. tametfi non défunt qui ifta côuertant Sc
poteftate procurabat , quo patroni beneficiorum,
id eft. Domini Feudales Iurifdidionem exercere iu-
benturin Vrbibus Sc Oppidis, non in vicis aut rufti-
cis prædiis, etiam fi alioqui extra territorium ius di¬
centi poteftas non fit,dilfimulato intérim iure propter
vtilitatem. Nam Normanorum tribunalia verius qui¬
dem latrocinia in quadriuiis , fub vlmo , in fyluis , ad
lacuum aggeres exercentur , huc qui conueniunt aut
vapulant , aut diffifo die eluduntur, nec ratio eft qua
falfiflima gefta refellas , nullo vt plurimum aduario
pro artificiali naturalem accipiant Sc è contra. Vfus, £ feribente, fed ipfo illo qui iudicat, quod protinus cum
cùm dc diferimine nodis Sc diei agitur , diem ab ortu videbitur, mutet ex libidine aut fua aut Dominorqm.
ad occafum accipit in adibus ciuiubus; quod Beda ve¬
nerabilis pluribus exequitur, libro de nat. rerum.
6 Non poteft igitur iure noftro ius nodu dici: Quod
tamen tam praefradè non cft accipiendum; vt fi tribu¬
nalia multitudine caufaru ius dicédo diem in nodem
produxerint, nullitas intelligi debeat; Nam &faepè
fit,& Bald. eum cafum excipit. Bald. §. itaque circa in
procem. digeft.Bart.l.i.D. de off. eius cuimand-eft Iu-
rif. Et Suetonius Tranquil. feribit. Imperatorem Au-
guftum plerumque in nodem ius dixifle, quod&dc
Me autore tales talium omnium Iurifdidiones ( fic
enim dicamus ) tollentur aliquando , aut viris clariiC
præfidibus Prouinciarum ea cura mandabitur, vt vice
patronorum iudicênt , falua illis re pecuniaria , Sc Iu-
rifdidionum emolumentis , id enim folum eft , quod
caufificari polfint.
Quo loco vero Domini Feudorum ius exercere 4
poflint, aut debeant, tradat.glo. c. imperialem. §. prae-
terea. verbo, per partes, tit. deprohib.feud. alien.per
Freder. fed perplexe Sc ambigue , melius eadem glof
M. Antonino Philofopho Imperatore feribit Ioannes F verbo , cognitio , ibi exercendam putat , vbi iudicari
Zonaras in eius vita. Proinde nec tam ifta abfeifle fta- confueuerit falua maieftate Imperij Sc dignitate,quod
tutmtur, vt nunquam liceat ius nodu dicere , veluti fi
partes confeiltiant, fi necelfitas ingruat , fi delidi vin¬
dicandi aut inquirendi ratio pofcat, fi dies cognitionis
exitura eft. Denique Sc exceptiones alias quafdam Ia-
fon notat.d.l.more.
Nota 2.
i J donet* locus quis in iure dicendo ratione partium,
x Metue abfit , "Vt tuto eommeart liceat.
Panor. repetit c. caeterum.ext.de iudic.in fine.Iacob.
de SandoGeorgio lib.de feud. verf. &didivalTalli
pro didis, num. 28. De Praelatis inferioribus ab Epi-
fcopo Sc aliis Indicibus, qui territorium non habent,
longa eft diftindio Innoc. & Panor. c. cum contingat
verf. vlterius quaero, ext.de for. comp.Bald. d. c. caete-
rum verf. fed nunquid glof. 1. cum fententiam C. de
fent. Sc interi, iudic.
! fionneftes.] Non in lupanari, aut popina 1. fi cum
dies.
1
73
^|es, aïbEti-r, Dr de ai'bit. 1- il locus. D. de lu die.
]. pi EL Dr (le Eli & mr*
J 1 (t dt'i'Hicï^ i V b ic utique μ iti quir I mi Lconfîi [ms.
Ριχτοί faiua rriaieftare împecïj Lui Uiiudqac more mi-
jorutn lus dicere conilitmt, is locus redtciuï appella¬
tur, &d-L ft locus. Dr de md. lï locus, inquir, in iu-
bcsido iudtcai'v çompjcchéftts ttpn eff, videtur eo loco
indicare mlliilç, qup loSci Eudiciti ime incommodo li¬
tigantium;, quanquamquid lutc adiedtio fiineincain-
mado luitt.inriüin) in tex, valeat , non facile eLt dicere
&ύθ£&% cmn [cnrinuainpetié fi^mÉcat i'upcrua-
cuiuTi ad-kâtonem elle! tkld. quoque jnjtxuir Praffi-
demProuinCiÆi'L'iÏL1 tribunal c an loti te tî· in qualibet
ex duicaribus JihJ fubicdïts E- ve J* proponis i. C-
quojnr&: quand* iud.vr & Epi£x)piJinc, Epicopus de
off on{. quod in iipifeopo vins rcpudiauit jn'Opter
tcriscütij abdicattoucm, prane r confii ctum locum &
in Præfidnm tribunalibus fpe£tandui mes anriquo-
mmJ& vetus coniucrudo* & veto quin alibi ,,vcl cctain
domi mtlican poffit, non dubium 11 pattes conium
riant, cîjlii prorogatio admittatur de loco ad locum*
quoi Bulii- fcribitd-L. cijm iducrmism Bart. A Jk laf
Ang. Fulgof.di i.pcn.de iuiL & UJr,
Sud née ci ncccil j tan i u biic; uncti r * qu,T ca i il .t co-
giiiticnum non eligunt, ik iummariè de de piano de¬
cerni puffu»t, quodvox ipCi deplano usdi car es Lvo-
Desluftîces, Art. XXL
74
A lu lu D, d c inter, ail·. y r en rri itdid afin peu è qiîmia L ju
f d.àes. D.quii ord. in bcui. poil- fer. Eal.d. !. fi vtpro-
pQJrus Doit, v i.iJga i. à procedente C- dcdiLtr. tk 1. m ç
quLCquiLirir $.vbidççrcnim , D. de ofii pro.conil. But.
extrmi sg. ad reprimend . verbo de piano Bat [ . 1. v incu
C djcConfcil! alij Lj. il caula. D-du bonor. poJÎL !
6 Et jufîiftr fnrarfr.] f-jlC- qitOquî: Apparitorum inu- G
rteta prohi beutu i*qu o in genere Jun r pr.arcqpta. de fol-
tiendo, ddiuqdaribncs , interpellationes* pignfi.iïàû-
nes, excentioncs , au£tiomjs , lubluitationes* rniflio-
ncs in poifèflion cm , ci eau u tics, A" qük t;di^ p er offici a
êc exee LiLorf i ii td ici or mu curati ίο I c nu
h Λ" R’tfhti^ Hit exceptio Vinunque tlct’TLTlÎsuÇs 7
boc cil ]iidu:vm& App.iLiruteni; Kitni &Magtftra-
B eus App.-iriroies noritos pt^licndere* vincire , in-
qm rcrc ji on prolu bcntuc s v cru m Cognoicc ce au c cli-
pà l.lEî fupplicio afficere nom debent. Quanqu;uq fine
dcernplondn eftprsicnim in rc milinuis cûm tumul¬
tus timetur* 6; jUrdïit militaria in fontem. Soniimr
enim rritcdelecoad çcmpiis alimentum* v equo s
omni loeo pradiendexc licet L pk-nque. D. deinius
vdc. bccai ifc quolibet tempore & nudlru.
1 Oit tusrt r&ttytt&àii tritriic,] ixemp];t iopra dedi¬
mus, (i diescogtitn onrs dbexituT^ aut [cm.pus rcfol-
lirndi contràiÊtus , aut retractus petindi* aiir q^ud-
piain raie*
Article XXL
a νώ*&ώ fji: aLurage^ûü Sergent "ciKerçanÈ fan office, H Ôc qull crie^ A λϊ.χχ;
e& d email Je aiJe^ Mes lubic<Stse qui le pemrroienc ûmvi δί fecoürirj &: ne CoMM
Font fecouru/ foncpuniiTables k ôc amendablcs, félon le méfait,
lrm tnfimrb cs4[fmton r fmm nnmtu cx?ncntii 0 quint an ti 'frxftnuum
^ fJem imploranti) [Mût dm % ψϊ fo kci h'ndc cltmçrpùjfet
exaudiri h & auxilwm dan potuertmr, $pwn fccenmr, ' dcknr puniri, k gr muleta con -
iûmmri fiawdtm maleficium jeu noxûm*
Nota t.
; Pt Tià ijKi i^pAfiiari i nfiTtîtK
i Çjtotfiiih AüXitfHm SiÎirtfi,
a Cùmvii adfcrptr m corpus,
i ne que en ïm couici] cadt-m fucriecaufâquodiiio tem¬
pore Ôc per Indicem vmditaei quuidoc unque potdh
Sed ojivi vis âr pLorieni auxilium fbi cndmu eir. Vis
citj ii Apparitori quidquam ex fflunerc excqueiiEi re-
iïilirui j Éi poflîdcre publice iuilus nonadnurricur al>
incumljcnte, b botu imibilin repère non permittitur,
ii nexum ducere, aüt m vincula coniic ere pre·. Subetur,
DeniqnÎÎï orate, fererc* colligere fructus, facio eti-
iufqtnnij aut intentata vi impeditur, I. viinfaci:. D,
quod vi .lut cLilu. ilA ttfi vis nulla fiat, nec tarmm fatis
vitili in Jit ad omnia muneris cxequend.t* ituiocad ad-
efle iub.cn tu r, ί,ι, & i. Cad . de lus qui btr, ve 1 ai. eri-
minibr reos, i.i.D, defer, fugit.
h Dc priuiroquid liacin rc offici^ de¬
beat* dictJULLs ini. i.penulc, imius ut.
Exercui fon effi », ] E s' rta id turi m idem ibaiendurn
quod depriuato, & nos fitp. art-t;. dixmuis.
1 ' it η&'ιΐ mt, i V οχ Lati ti ^ originis 3c pciiü· Latina to-
ii,vclurijrti'm. cffc eniffi aLmno verbo quiritandi*
quod Qinnre.s implomte & populum in anuli uiti
rifre iigjuhcac: Çtîecl ^Ά«ζ»γ % •πΤηαίΆΐ dlClitlt,
m £i>nj\ Sfii,
C 17 LtàcmAvdt Adi] Nota efL vernacula uoflra quiri ra¬
tio (i jl!«(Îr]| cùra.pricfenrtttin HdMitô|ibKirut , tene¬
tur igitur quinis Apparitori munus excqueim a defle
ex d. 1 1 , ic ’ .C, denis qui lar. vel ai ctimimb. reos
d. Lj. D. dc iciLu fugi r , Exiat unde re ienouiffima
Ore*. Mdlin. arc.q, dcalia prior, tqi. att.ti, iinftra
97' McmmitP.insPur- rmcL.de Synd. verbo familia¬
ris &feq. Io, Fa_b, dJ.i. C ddi^ qm lut. MafUc, rit.
dc pomis, vert, Jifemims. Ck rerum (me mandaro rmc
contrains cxfquenu, nemo ad injuriamabenam ma-
mun porrigere reuebatur, cum vulgù u· i lib quoque
poilcpuîç.nc ].d4nontm,C. demetat* iîb.ti. Battide
platea I, Dç^pricepta deexeçuri C. Jib.u. Sed ta-
p mcnniaiufcft,uiamiumnam ciic oportet, neque cnint
ii dc iuie ambigitur, & dc co m miflio htdqcccnr, cit-
infiiLs fucritin cogidricnicm fuam, ivnocme, quo iore
Appia iror uXtqLi.um ,,iiqc qufnquam in co uparret
eJle Curiofuni. Qmid notat iWt. invallallo 1. liqui?:
in gtaui. §.iimaritii5.Dr ad^yilati* c- domino guet mm
’iiL liîc incipiunt confuctud, vbi Aj^d, ifer. dt Alui-
rot. Ëc Belloiuf. tl.dd. Notant Bart- Bald. Ajig. Imol.
Rapb. fulgo f L quidam, cilm filmm.D. Je verb, obhg.
Iaeob. de SanDo Geurgiu traci.iTr de feud. verbo &L
jiromifcruju (‘idem domino. Res vna verbo conclu¬
ditur offendenti nemo addle debet, defendenti ne¬
mo non tenetur* quod-Ikld. redte [futuit d.g. Domi¬
no guertant
D
Nota z.
I ^tdeffe apparitori aduerfartf hetanttlŸ.
z clencipo[ftint4deJfe,crc.
• 3 Vox tLm antis ht exaudiri pofiit, &C.
4 Jtuxilium quomodo Accipitur.
5 T cena auxilij non prœftit i.
f Les [Ubiefts.\ Subditos iutclligc eius Iurifdidionis,
in qua poteftaseft Apparitori: Exccutioms potella-
tcm item accipe fuie ofticij iure in iuo territorio, fine
mandatam ab eo qui iubere eo locopoteft, vbi exe-
quitur; Nam fine venia exequenti in alieno territorio
non minus impune paretur quant Iuclici ipfi,nifi qua¬
rum hodie fublatis Literis de Pareatis à Rege permit¬
titur , quod. Bart. dixit extrauag. ad reprimendum
YerC per nuntium, &exprefsè vetus Conluetudo fta-
tuebat c.14;.
3 Proinde nec iftud fine exceptione admittitur. Nam¬
que aduerlarij ipfi,quorum iuiruexeeutiones autprç-
henfiones fiunt, adefie ipfi Apparitoribus vetantur,
quia iuris prçtextu multa (sepe ab his per iniuriam he¬
ri & facinorose compertum eit , diferta Ordinatione
Molin. art. 33. & ante illam Ordinationem Areftis
compluribus. Quare & illa quoque Dodtorum fen-
tentia improbata, cùmexiilimant ludicem alteri par¬
ia» cor. timn mandare, polfe vt adueriarium in ius cuocet,
quod glof. putat.l.fivt proponis. 2.C.quom.& quâd.
iud.Bald. in margarita, verbo citario Specui, tit. de ci¬
tatione. §. fequitur glo. Panor. &alij c. cum fitRo-
mana in fin. extr. de appel. Hippol. Marf. 1. de vno-
quoque. D. dereiud. Ang. &: Ial. §. poenales inii, de
aélio. & §. quadrupli quæ tamen, fententia dc veteri
more originem duxific videri potcft,quo olim aduer-
farium quilibet fùum in ius vocabat, inuitum & re¬
nuentem ducédi ius habebat; quod vir eruditus Dua-
renus ciuis nofter iam olim docuit lib. anniuerf. di-
fput. 1. Sed ifta pridem exoleuêre , & vt nunc viuitur,
exoleuillc expedit.
2 Sed & clerici excipiuntur ex art. 43. inf. hoc tit. ne
icilice’· manum inijeienti in alium opem præftent,
quod Socin. etiam putarat c. ad audientiam ext. de
homicid. &c. vit. ne cler. velmonach. iji 6. operam
tamen ad defenfionem laborantis exhibere exiftimo
ad officium clerici pertinere : Nec Moy fis exemplum
cùm Ægyptium occidit Iudæo opitulando aliud in¬
dicat.
3 ε Qui le pourvoient oiiy r.] Id eil, qui eo loci fuerunt, vn-
de exaudiri vox inclamantis pollet l.i. §.eodem tedlo.
D.ad Syllan.id autem ab arbitrio &Iudicis æ (limatio¬
ne pendet, vt ex qualitate perfonarum, & locorum in-
A tcruallis diiudicet , an exaudiri potuerit ; quare & in¬
terdum in rem praefentem eundum cft , quod fæpè fit,
cum teftium fi dee refellitur, quia exaudire non potue¬
rint elonginquo, quod teftantur. Nec fpecbandum,vt
quifquam talis fit, qui firmiflima inter omnes latera
Ira beat, qualem Neronem fuilfc Suetonius feribit, aut
qualis Trachalus, qui in Iulia Ba fi lica dicens ab omni¬
bus tribunalibus audiretur, aut Stentor quem Home¬
rus feribit tantum voce valuifle, vt quinquaginta vo-
califfimos ipfe folus æquarer, aut Mars a Diomede
β vulneratus, qui tantam vocem ediderit quantam de¬
cem hominum millia vix potufilcnt.
h Et [ecourir.] Ιφ enim exigitur , vt potuerint , & non
fecerint l.i.§. ocdforum.D· ad Sylla. & 1. vir. C. de his 4
quib. vtiud. Cartcrum periclitande fuafalute nemo
cogitur, quod Paris Puteus feribit d. §. familiaris , nec
fuam alienæ poftponerc ; fuit enim alia leruorum c5-
ditio ex S. C Syflaniano , quàm liberorum quorum
non tanta neceffiras cft, quodinvallallo proditur, qui
etiam iuratus in Domini ialutem, in alienam fuæ pro-
q ponere non tenetur, glof. c. 1. in princip. tit. quib.
rnod. fcud. amitt.vbi And.Iicr. & c. fi à morte, tit.de
alien. fcud. pater.Iacob. d. rir.de feud.verbo, qui qui¬
dem promiferunt. Francii. Ciut. tradi, de leud. 4.
parte princip. 4. caufa & quæftione. Auxilium autem
accipitur manu , obicdhi corporis, clamore , denique
omni vi 1. cum Dominus. D. ad Syllan. & l.i. $. tulilfe
eod. tit. quinetiam in ancilla ploraram pro auxilio lex
habet d. l.i.f. potuiile. Cæterum fi nihilominus Ap¬
paritor occifus cfl, auxiliandum nulla poena eil l.i.'§.
j) tulilfe. Dt ad Syllan. ficuti è contra fi aggreiïbrcs oc-
cifi poena liberantur, qui auxilium tulere, ex lenten¬
tia Bart. 1. fi feruus C. de his qui ad Ecclef. confug. <5 c
1.1. C. vnd.vi Bald.& Ang. 1. vt vim. D. de iuft. & iur.
Boer, decif. 170. Angel, in malcf. verbo fama publi¬
ca. Idem intellige 6c fi præfcitas infidias non dete-
gant.
1 Sont pam fables.] Hæcvoxad poenam corporis refer- f
tur, fi cofcientiafceleris arguitur aut dilfimulatio, aut
confilium,aut fi fimulatione auxilij in periculum per-
£ tradhis fit Apparitor, l.i. D. de fer. fugit. Sc vulgatum
cft illud, non carere fufpicione focietatis occultae , qui
manifefto facinori definit obuiare.
k Et amen-Ublei.] Cùm fimplex auxilij recufatio non
etiam conficientia arguitur d.l.i.de fer.fugit. Angel.d.
1.1. Cod. deNil. agg. exiftimat cos teneri condictione
ex illa lege 1. C.de nis qui lat. Idem exiftimat Put. ind.
lib. de Svnd. §. quia fupra. verbo, familiaris. Bald. 1. fi.
quis in hoc genus. C. de Epifc. & cler. di&a eft lex.
Ordinatione Molin. d. art. furpeme d’amende arbitrai¬
re, ÇT de pluo grande fi elle y efehet.
Article XXII.
8 Ergent1 exécutant ou exploidantb pour Ton Seigneur, c ne peut de-
mander aucun falaire : mais quand il exploite pour autre, a aura falaire
raifonnable ; fil n ’eftoit c feodé qui deuil faire exploitas fans falaire.
Λ P paritor* munus fetum exercensh pro fio Domino , c nullam mercedem pro opera fia
petere potefl : fcd quando illud exercet pro alio , a recipiet [alarium, ut echuum njidcbi-
tur:cnifi efefiet fieodatus feeu ex lege & conditione inuejhtura annua jeudi jolaria cogere fiio
fiumptu teneretur, fine ulla fie fialarij.
Nota
*ί»κ
Ç'inctw
ήί X.
^ih
W.J+.
77 Des Iu ilices.
Nota g.
1 F.fîiàt eri itiriJmHiitot? difcrirpr/j,
x Serge h r ko Je pont eau les dçnüàhiales rie Je fief,
6.' J-,
j F eudtiiîf Ctüfd btffftt
2 Seruit txwitint ou txph'iElànt. ] Ctii non perinde
fnagtii LmHiieniidl.oïiûJ lue itaruitur, tami'nraci in-
1 rclLgLint^uid y élit ArncufitiYCEiitLsquæ fit Jlmrnm
inniti ïnqusi'nnt y cùru conrrn ficn nullo non cite fibi
videre videantur. Sc.îîuir autan Je bri^xecimombus,
S me à fcndl porcftaïc J: iure manant,. vu Ego txÿUtfh
mMiatfX Franci appellunt, t^u: font pmr drtitfs, jm Jt- ,
ftpiri sph/jxî^ j?jj nnspfyf{\ Nam quÆ. à lurrlJi itione
[lepcnJetit , provr in ^iitraiSto I un fdiiha confident -
lui per fie, & diftinicurcilepoteibas deuaibiico iruro-
d.uÎtajiSx. LjLui i s efteà.c]üsE r irione con rreftiji·, du tirïi .
cilijj prorogationis , -au t criminis- atUniifi exerce tu rT
diucriaratioac tdlirnandi finit. Et vero & |i in ter Juin
imo vqîb ptné frmpet in Britannia Iluü’Ji £tio coba:-
ie« ciim l'-uJo duminuntr pracÎcirinij tamni iilud
accidit icoîiringcnu: & extriAlècüiàciiuli fepir;ibiiit
ftüti cxiionuaaût conditione rri per k fcparatÆ. 3-Ltc
cri rcndiICjU LutL-Ltiguur diiictfam cflfi c.uiiam hcffnm i
z Λ ppxrLcot'mn ^ Nain hic dir fbud jfibus coniHnHt Jïo'ë
fit qui rit inné K'uJi & domani , cxeqminnir „ De iu-
riiJtclkMi.-Jibns ^liiitÎlimatio rfi, qui granatam opé .
raisi pntîkvc non cenemtLuy^rfV <hnotrs Srrgmjiw ■
Vitoierffliiftt ψι t fini- rfatfi* r» tk<mm»oiitn£td'*n en
4 1) , il» tour ty fd no pour rx ) dfitfhlr des! a d.< lt Jitf ri tAujes d<s -
r n.tmArs ,0- ρ^ανΊ.ι (twiiettrdts rentes, £?- j · Vu lin/ hersdë
thir^edo l-tutdr t"*û .^titnnrt rtmptr. ^futrt chv(r e{r tin
Ittnjiléh 'sh 4^tüsm fcgishtr em ff, ξΜίΤχΗΧ^ηί
fwktfîrM p*r tms lt eÿ- tn ri r.v-
yùrât (arurrnttm U lunfiiiffivn irttit, Vf auce diilum cil.
L’ FeMflnSçigaitrr.] Hic apparer Je tkiuali caufa-&
j îurcAgijN.im Domini rclario ÜîraaVallàlli corrcbrio-
ueux ik cnuiiutri FcuJjiJcjti * i dê 6 que ncc excr.-i Feudi
inetas tilis Appariror progredi coguur, quod vetui
CouiuciriiJi.) cxprciTcr;·:,. rty. Quod ilioqui «inm m
vadriJis ftsninnt, ne extrait uJ] meras Dmnmn nbfv-
qni cejitaror Eold.& Doç> cap. t. tit.quib. intui. fini*
amitc. üiijrf. c.cumex ailidj- cxr. J? pntJbrip.c, dcl.
iiipun collaîe raies. $, fut ver«j. JcTcmiiii. C hh, u.
Eü. t.cLLio ilruq.Su D, de Scg. Io.Fiib. [. rctlicucnda.· D*
Jeadnoc. Jiucrf. iud. kcoh. Jc Saiiifïo Ccorg. verb
ik. ptômifmïîiç cidcm, Et», defcmjjs. " p
Nota i.
1 f Airsit/p rpîj , (J· Z>,Ui^ dpp>iintt.
1 Suif Itnpfffjh wp j f f i1 lî rfe n dal ; P f ‘-r;l A i yerji, rj^t. βτ
rww
i c Ni peut Jrmandfr aumn ,Q Utrr, j Silariu m ibpcn ii uni
aritintrecs t'il . quam qms pro opéra pcrcipir, PiniJib,
à.1· i:-7' Li Îlu l i i a.'ibiLS , L. it] lu c, j n lïj rt.L'q oi i π rerp on i ni e
-Î.J.irnx in(ic;QïÎlsx, nÿfefi apud antiquos à uc oriente,
fedde amiuaj erogari-pnjcs hg4ufieât- inccrdmu, qua;
aheuf lui, tui'nJivaulhpr.-üiumtu^ J .vit. D. de in rein
vc:i. f.vk, D- Jeaci, ^obtigiLt. Ëomm appcllidows ]:
pw-csjfis orogad on um variane i Nam m ludinbus
(portuEii: dicuntur. 1, r.Ç.de fpïrr,& I. r.C.de fuîFrag. &
taxinturauch.vt md.rm.quc^quc iufC fiant. In Atuio-
cuii jiDnorarkj Cirâtes ^hj^suî, appeiluit. ^rrotu.s
uetiins.D.dc vrtjr. il' extraord. cogmt. In Praicepiorib,
Jï Nirim.i MiucrutJta. lu Apparitoribus, quod
hoc Articulo agitur,- ώιΐΜ·ίκη«ι. In proxenetis,
*iîs^ [π παπΜ^ϊή^-TpiÇh^ aur mixrîtia.In
In repertoribus ïvtsm. Jiiïennutibuv reuji
tantfstï fHcfitusyfxinm λ U mer, dwt dtfoitmt.in. mm .
Cwf. M Prti.
art. xxir, 7s
ciis & indicilms,,^Hfft^£i. Γη. milkibus Îhpendiat lu
îiaitrisnacila, Inptsccôqé, pr.cconia. InCommçma-
rienfi, «ïciriftida, Edî qiixnuiufin‘ô4i.iiniti Scdcüm z
1 sj c rest j'a ’nri Ltm ncget, i π itpis d ubi lu si, q n i d in ii n pen -
Jiis visüus icnçiendum iir.Iurç qindcm cmili pugnan-
ria J libere dicam) luntconTultoruin reiponiacxt ;uir,L
iuo vïtti i . D. de op. 3i b, Suo, inqait } vi du veiltt u que
ltbestnmi praiftarc operis Jeberc Sabûius fcribk.<Imn
t-a pugnaE L iniporu it I peruslt, eod-ric. non Γόίππι
(inqujt)Ebermm ied Jium quemlibet operas eden¬
tem, alchdunt) &c. quos textui g] o F inccms inct LTtf-
%'c operis conciliat, diilmgnir ullILl r.uiojLc nutcnn,
dceamdiflindlonem B-attiFulgoh 1.’ il non [‘mtem. i,
libe t" Us veri', quart ;i tjilfesên;; ni [probant, barroli foi-
tenuadt, SuoqLtcnsqiR-iiimptu operas praiibre de¬
bere, qui operas de beat , ii h.usca I VliJe faciat \ ί diptc
generale elle in omni mercenario ex tadmccmucmio-
ne> quoJbnoEj habcai -flendum eilr. Recte omnino
Jl , quod regionum inores icrtbir attendendos , & m
bac irrii Proumciaeft»vbi tacita co ductione mcrcena-
rij ali quoque debeant, ,»Jibi non debeant. Quod ail^
hunc A r t«culijni atrinci , nemo dubitat Apparitorem
cx c:uiia icndali iuo Jc vi£l« ic fmnpni operas priviia-
re exfegcfcuJiigcrjifitioueiriueibtiiraij cJ-üfli'kÎVjwi- ^
phjytnt^mtn ituri ttnnh. Tractatur liic iocus fpbks i
Fcly. c.i. ext.de lib-oblar.BamBalcLAngeLFiilgcrf.d*
Ç- Ii limus. Bald. J. c- cuuicxofEcii I.tcob. de&milo
(reorgio ur.de fcud. verf. &: prtmuicmnr cidrm, Pbu .
Lvb. ij.eiir autnn, Cûd. de re milix. bkXILC. Scdin
Appari ι o i ib u.s I uri fliuti ojiali bus ik Regiis oinnib us
f hv>\. mu Itsfetdetj duierfum ccJenducn ciri N"am cujq
gramiras appariti oncsIiQiüi; nemo concedar Rc:c
ùudto niimmi^ icd iugcnci pretio Veneam, quis ab Ius
gratuiEîim operam tequÊrai 1 Quare nosuufquam id
□b A p pari rori bits Regns erigunus, q udius Omni de
* α ula laUua dt Eico çiâbttMM us, quorie* y ccntrir.
N n t a
t Pf fiUu'si iluiitsirH êduiratt rum mûrit mm , £? 47-
pxntermfi. f_y mstsi.i.. j. q. j.
5 Sergent leo J t <fnu.
7 R L'Ccüeur' des amendes a lefeprieime dciuer &c,
'■ fdUsrt tAtftmullt /J ] u dirum fabri a olim Julti- 1
niffnns pro dignitati: cuiuiqi je Easauic auduvtiud-linfi
quoq* lüf fiant ri: NoudJ. 114. Mcmùiu:& fimilis
c ûnmruci i ei Ccjîi iflijUri jL^ludicc 1 1 ιαί o,rc3i.ocLiiTL ccnci·-
cibus SttidchaJij Dofibribus, Eacalaureis Cul. Ke-
ned.verb.ri: vxoremPDcaf;r. nuin.i-. Noflxi quoque
nuper aliquid finale fibi vifi fimr imitati dillccbon·-
bus Ikoidnclarum Coniüiariis Pndwm-rv&r non Re-
. gii s Indici box, frbl iLutqnamnun Alpendij qitod du
aciir, Scd fine cxei nplo. Sm ik iafam Adiiociiroru m
olim pro modo litis, faaindia Aduocati, îfc confitem- t
rime Ion taruluijcur, qsaodux. mdicm L.*. \n Jto_
noratii^D. devait acrmord.· cogmt. Polleri usoen-
rumam· ooruiTi Mire, d !.i. f fi cuuxmuim. Nota¬
riorum deij'f yjrdt j?4rttrm Ord. Lud. XTL public.
!43p. atc.îûo. rie ]f. lolidorutn, quolocp fùpca Urne- ^
dibhîs meinimr. De Apparitoribus eïrjnc verernm A
Regu m S.u titioncx , qi, 1 x. aurea fit eu la figni llccnt Phi¬
lip pi PuL b n anno ijbi. quarièruirati cquiti rrcsio-
lidüsdÎLii jLos, pediti decem rie o cio datarios pnrLri-
tuiCs quac aptiti Aufrcr. Icg imr rit. de offi b^dliiusJ-
pait. 3 . Styli $. 34. icq u ara afia Caro L V. ann , quar
pro du a i sa operi ctlo fotidos PatffieuFes alibi Taro-
ncjiÎêx, hofliarïq Parlamcrin ni. folidos monetie Con-
JliLiiit. Ûrdiue Îubfcquntâ&r alia Principii ήο ftri Petri
Duas. 111110 ijitc. ci tue m imgulai le uras duos fo fidos
D ij
79 Des Iuilices ,
ftatüit, paulo iam glifcentibus impendiis de preciis re¬
rum. Poft hanc edica alia abLud. XII. anno 1499.
art. 1J4. quæ decem folidos equiti , decem pediti con-
ftituit. PoftrcmaillaFranciicil. prouifionalis,vr lo¬
quuntur, quæ viginti folidorum ialarium fanxit art.
185. anno 1339. Nunc audtis rerum pretiis nullus tri¬
ginta {olidis fibi iatisfactum putat. Meminit huius
apud Tuos falarii Matth. Afflift· conft.90. lib.i. Sed de
opificum quoque lalaria & mercedes taxata veteribus
Sanctionibus fournis Ducis anno 1404. de hoc ipfo
anno 1 ^7. idem facere Redores Prouinciarum iuili
Ord. Caroli IX. Sed fi' mala ab origine arceilimus,
tollantur indicta <Sc cætera filci ingenia, fpes cft fore,
vt non fine euentu remedia tenccntur, extra id fruftra
cft, quod agimus.
Art. X X 1 1 1. 80’
A c Sergent feode'.] Id eft qui cx lege & conditione in- ς
ueftituræ annua fcudi folaria cogere fuo fumptu te¬
netur, Ce font vajfaux tenuo d'obligation CN condition de
fief a recueillir les rentes des Seigneurs, a leurs frais CT dili¬
gences. Ailleurs ils les appellent Preuofis : cr eft fouuent leur
fief de tel renenu qu'il vaut mieux que tous les deniers qu’ils '
recueillent.
Qjfideuft.] In Regiis conftitutum cft, qu'ils recueil - 7
lent les taux çr amendes, ont lefcptiefme denier pari’ ord.
du Duc Pierre de l'an 1451. fjr autre de l'an 1456. extraire
inf. art. 673. Ceux-là font les premières fommations à leurs
frais: mais s’ ils y retournent, c’efl aux frais du délayant ou
refufant. Sed quid fi fetidum refignant, id cft, s’ils guer-
pijfent , an co debito exoluantur, dicetur alibi.
Article XXIII.
Artic.
XXII.
N. C.
VLbneil tenu c foy deliurer/ fil n’a ajournement.
N Vllus b tenetur c respondere ciut aflioncm recipere, fl nifi ante citatus fuerit»
Nota i.
1 Indicium incipit à vocatione partis.
1 Libellât a citat 10 etfe débet.
3 . Partis preefentia non ecquipoüet citationi, O'c.
4 Fallit ta duob. caftb. cr nunt. y.
a Nul n’efl· tenu.] Magna omnino ratione repertum
eft,quocùm rem habeas, ad dicendam caufam in ius
i euocari , nec ance rcfpondere cogi , quam admonitus
lit, qui conuenitur, & tempore ad comparandas dc-
ftnlionesdato. Alioqui futurum eft, vt rei immedi¬
tati repentino agentium incurfu opprimantur; Quare
a&ionem duStari oportet , cum quâGræci dO^jov.wn ty
vocant leges aucrientur, cftquetam freques tribuna¬
libus noftris ex hoc iure exccptio^cnVy point d’adiour-
nemet ) vt pene· iam in calumniola effugia verterit. Hic
porro Articulus ab odtauo huius ipfius tituli , vcluti
ab fua caufa pendet, & fubiungi protinus fequéti or¬
dine debuit. Namciimludex præfentibus, quorum
res agitur, iudicarecx illo iubeatur , confequens fuit
iudicium ab vocatione inftitui, quod hic Articulus
conftituit. Scdeadcrcperuulgati funt Iurifconfulto-
rum loci , de tritævfu lententia:. Proinde ncc in ius
vocatio fine fua deferiptione , finibufque paftimad-
1 mittitur, nam citatione rem petitam,caufam petendi,
finémque contineri oportet, cuiufmodi libellatas ap¬
pellant, quia fcilicet libelli vicem teneant, ncc minus
ex his conftet quid petatur, quàm cx ipfo libello. Ac
fuit quidem tempus, quo in poteftate agentium fuit
libcllatam, nec ne, citationem didtarent, quod Franc.
I· Redis Ord. anno i;;y. Art.i. offendit, & rurfum anni
1559· art. 16. de 17. Sed poftrema Caroli IX. promul¬
gata Maio menfe anno 1564. art. 1. necelTitatcm in¬
dixit addita nullitatis pcena ; Sed id quoque cxcon-
fuctudinis præfcripro exigitur, vt tridui vadimonium
dicatur, ex art.if. quod ciim cft fadtum , reus abfeifle
relpondere cogitur, aut vadimonium defer ere , ex dd.
Ord. &gl. 1. edita aétio C. decdcnd. Ant.But. c.i. de
dilat. Barbat. c.i. de iud. <Sc his quos colligit Aufr. in
Stylo, tit. de adiorna. Nec vero inutilis huius Articuli
cuipoiirio ad præcidendas difputationcs Dodfcorum,
3 ac certa lege conftitucndas; Nam cùm permulti idem
valere exiftiment partis præfentiam, quod citationem
ipfam, vt quidem reus rcfpondere cogatur, multi per-
ncgcntjVtilc fuit certum aliquid decerni. Et Iurifcon-
fiiitorum relponia quædam præfentiam pro citatione
habent, vt 1. devnoquoque.D. de re iud. 1. etiamfi à
patre. §. hereditatem, dei. incaufii.D. de minorib. de
auth. fi omnes C. fi ab hered. fe abftin. Extant ea de re
multa: multorum fententiar. Sp. tit.de libel. concept.
§. fcquiturverf. idem dicit quidam. Bal. auth. offera¬
tur C. dc lir. conteft. de l.ncc quicquam. §. vbi decre¬
tum. D. deoff. proconf. de in margarita verf. citatio
de aliorü in rub.C.de in ius voc.de quos côgcrit Alex,
d.l. devnoquoque, &ibid. Hip. Marfil. Ant.But.
Imol. Aretin. Fcly. de operofadifputationc Barb. c.i.
exdeiud.Iaf. l.T.D.dciniusvocand. Suntqui in tan¬
tum præfentiam citatione æquiparent, vt etiam fi fta-
tutum exprefsè citationem requirat , cuiufinodi hoc
ipfum noftrum eft , iatisfieri difpofitioni eius putent
præfentia, quamuis alioqui formæ non fatisnat per
æquipollensjquain fententia funt lacob.Butrig. Bald.
d.aurh. Ii oés, Iaf. d.l.i. dc idem l.i.D. de lib. dc pollh.
Rom. l.i.D. de arbit. Sed plané falfahæc fententia eft,
ncc vfus nofter eam recipit, dc certe fallax eft eius af-
fumptum, cum ftatuit ad hoc tantum quempiam cita¬
ri , vt adfit dc fui copiam faciat , quod cum eft faftum
videri Confuctudini fatisfa&um; Nec enim ad hoc
tantum reperta cft Citatio , vt quis adfit , fed vt defen-
fiones comparet , inftrumenta dc aduocationes con¬
quirat, dc patrocinium inftruat aduerfus paratum dc
fpontancuma<ftorcm,l. ait praetor. Ç.vlt. glof. verbo,
aduocationes dc 1. ah hoftibus in fin.D. ex quib. cauf.
maior, l.i. C. de dilat. l.i.D. de poftuland. auth. offe¬
ratur C. de lit. conteft. dc quod Aufrer. in Stylo Par¬
iam. notat, tit.de adiornam. §.4.
Quare non idem præftiterir fortuita præfentia cu-
iufquam quod meditata defenfio ex cicatione. Nec
fine caufa, quod de præfentibus dicitur , quidam dc
redtius intelligunt , de his qui ante euocati dc admo¬
niti fint, vtBart. de Salie. l.i.C.de in ius vocand. Alex,
d.l. devnoquoque, Barbat. d.c.i. ncc quemquam ali¬
ter reipondere cogendum, quàm fi inftrudtus fit dc
meditata defenfione, quod Ant.But.de Felv. fentiunt
d.c.i. Bald, dc Imol. d.c.i·. cxt.de teftib. Bald.l.a-C.vt
lit.
St Des Iuftiçes, Art. X X 1 1 1 1. 8*
lit, pend. & J. prdariuibC defirnfe & ΐηιοΗο. iudk.
Qjiîe lententia re.itft rit; vno d un taxât caiu ex¬
terno i ciim kilicet , prodentia cantirti cuiuiquam
a£tni expetitur, iîoii rtiamabco quidquam peri tLu;,vr
rfwtc ÜL'idn fit te s prÆ Fen ri ac metitur ik d il oïl minar Li,
C^quoin. & quand, index].!, D. de in lusvocand. L
cnm fratrem, C. ddw quitu Ve irnlig. I.i. $, lrgam,
l>+ dc ïnd. ProindcÎlt h.ibe , àquo quioqttarn petas
dtmïdütn née aliccy rclpcndere cngcndunij Quan-
quam interdum , recidit, vt fortuite etiam pcasÎéiiti &
lis drminciari libellus porrigi poJTit frj tamen it.i
vtntcèilir&s potientis rttponU L'udict non debeat* fed
friducia: damiæ tint ad ccmiulcndum , inflTutftdafque
dcfrnl jones, quodlaion petfequirur d, Li> D, de tu
tusvucantb notftb. S.E.iîd. l, addiifcps G. de appellât·
Se c* plcrmnqflt. extide referipr* & A autbu oneratur,
quod pl cru ut n] ne b i i lu lien. s Ht. Qui iî &: raies citati
nés sb Indice: Jacias vim perempturi] habere volunt
Eart.dd^.C. quom.de quand, imi „ Fely. c. confuEiut,
cxr, de oif. deleg.
h ri'tjl tam.) Nain-vokntemiui prohibet, quare fu-
A p eruat: ita ca du re diJputsno cil Doctorum, d- L die
vnoquoquç.
c s*y étiurer.] Hoc cft reipandei-c âne aiHonem ex¬
cipere.
^ s'il n'* idsiurnemenf] Nifi anîc cirant Imovcro
ipfain illam adcauiam,do qtu agitur, citarum élit
oporwtj Nnm.cxaüa ruoçaru-S idceri nnn ircfpondcr,
J. anc qui aliter vld Barr* & Alex* D, quod vi dut
clam. J3aJ<L Barbai- Fdy. t.i. cjst. de ni die. Ætc: rem-
queftu$. cxn cIl élt, 3.2. G. de annal, çxcepi- Se d,, 1,
B eam fratrem G debisquib. vt ind. Alex. d. i.fievno»
quuL] u c J al, dt I . t. Adde Se citatio nem ri tè factam rr-
qutn 1. iiaccuisitoribns C. de acculai, en. jj. cÎeriens
tic. de pac. tenenti* DenÎquevbæc regula buitis Am- $
euh ÎIiIUi in caftt art.#. inf. Coîlegir & Alex, i.v
cepciom-s c5pUtr«, SrmdtDpbres ex profeDo Hip-
ροΕ, A-iarbl. .a, 1, de vnoqsioquc. quibus ciratio noti
exigatur, fed maxima ex patte MactfS (vt vocanij
l.'Jlcjitias, defortalie m Commentari iü ispendeiiriuv
fed notas cxccdutir.
Article *XXIÎ IL
V and* ajdiournem&üts font requis à fu foraine Cour , ils doiticnir eilrd
1^1 faits tçauoir par les Sergens des Cours, elonr les cencuts tiennent de degré
Ql^imdô *itâiûrnamï!ntà.jt'ii ùmtiones n qùrmiut ad fîq vériareiïJ Qtriam βκ
ciioncmydikmfimdb dppamoribw* Canarum, exqmbwdmntQmiemm degrada
ingmdttm·
Nota
i rkids ^ciicraitXj AlHfcs & incnces,
1 QuamI tii.-iitrjsrmens frwf rcyuif, ] Hie ArticulusA'
flqucntcs q^atubf, Styli potius finit* q nim ConGic-
rudimsfcriptir* &. tiibimaliiuuarbindo committi de-
buirc pro ciu£s &C,cirLunibtndi.s , qLuekgeddKniri
nequeunt, ncc foripliLk magnum operapte tinni but.
i Gomtcri icnrius Vcro vlitata di liiigiia, Sc more ncci-
piuntur, Sa fUtâi gwir j-s+jp (ftftjufScm tHXisffiifti i?
Frjva, jtrs jur itfëftei iritfitfti rtgulstrfwtM firit mute;
par Uf Ismtttiitm gtnrrAtix fjtr lei ‘utSlts^ de letert
referti fnr leilietui, Crytte htm vfm; tutrmtni : Caries
luges d Fi Fniitmesne (lrlm{ posai de IfUri jtegsi pstr tenir
lafUids. AiiisihamiityÊt uu tonftUiiion tefrufrue „ «
artatus tours parde» atlt ledit Ulgr de Prtuiuir, àsifquth,
ne n Autre; t fine tratiïreiUun oanf, tsssit jtnff tuCjst Parle -
nsene de Pam, let t.mtttytiih appellent) der E/tSsaget : frtis-
dint leftjHels fjmt appelées leurs ty fiun aütrtmtyt f
dit η V ,j iirogmm , Tels font L· Pria tleges des ïeigntttrt w
GerstslibimmirS des JUnJatdUorri fisi λΙ fer nei , pst di Appel¬
lent λ ntfgi- de perfmw , CF de mente. Λ>1 ange jè dé-
pefhrnt Us cauCes propres des Stignew. Λ:ιχ mentes , Us
Ultfet de lesiTsftibteih toutes } Unttjn'sly en λ jeu le h (X
nfiineïptdstnt autres. Et^nd Ut
' 7,fX> *tf*M U Serpent prtfrt, c? parti cstlUtemtn!
ordonné pont les fùtrR, dudit Baidugc , pu’slt
i*rnme:\r) AHirewini ludiournetne/jl efî nuf ^ /φ {È
|ίμ J'^ *,TÉ ιη ■ fr fut ceU de degrf en degré : Car
la Stsptintrs φύ mi de tels prnnLgr.. eti U Ismfdifmn fina¬
le , oui des rjiiion! frtisLUtdf pr/urUgea) leurs Cvwr;t
yui dejtmlUldcs drviSIs. Comme U Baron de Cf tiré 4
pnntUge tn USehrUbaajftede donnes y quil ne refond ti<se
dto*»* h tentj&il. <-T à fet mtrsx &ηφ Λ ditssmè en.e
par U SefgeW propre ordonne [nrluy, t" fa fisfedls, Et
•*p dti lupit* fituluj , pus suit pemùUifadrtUh de-
fin! luy çrfti jtiget. rni'elLquum generalis eitRcg».
LiqQuodrsquiiquam an ïlüs voerntr ad ordinant.^
quidem Indices, pet tum Apparitorem vorari de¬
bere, qui cius lodicis fit, quitte cau£t c ogn oi ci c , nill
fpcciabror atiquam mandatum ùr, ejr par anisv-Ciioti,
quod ni delegaris pejp mm in rft j v; citarioites man
dent, vt Si i ure quidem et lu b m ordmaiiLS quoqnc
vfurpabant an ri qui* quod aiibi divumis ex. 1. ntmi-
ncin C. de exirib. refs,vbi glof. Gy. Fub. B art, BaÎd.
ψΥ· Ang. Fab. Angel, ij. ointtitim tn.itit. ,J<.· pa-u.
tern, brig. Sed vins adiui tût red ordinaiios erjam fiiie
commiJlsonc citationes fîcri, quodAufrcr. notât in
d, tir. de adiorna. fnp, ytrb. pares. ûEArncrn* cqn-
luer, üilerta.
^fgàïïr* fit Cwf Briu
D iij
Des Iuftices, Art. XXV.
84
Article XXV.
^Vl‘ terme Veft competant, fil n’cft aiTîgné dectier iour pour le
sXv . ^ moins: excepté des cascjui enfuiuent, ceit afçauoir,dü méfait du
jour: ou du 'fait d’entre marchands paifans: ou du f fait de marche ou
de foire, dont la Iuiiice en peut deiiurer de iour en iour, & d’heure en
autre : E ou du méfait d’entre termes, ou deh fpoliation de biens: 1 dont la premiè¬
re ailignation peuteilre faite k du iour au lendemain, 'fans compter lcsfeftcs.
XT Kllus α terminas Jeu dilatio b efî competens , nifî ad minus c de triduo fît ojt quis iu dicio
1 fîjlatur: exceptis cafîbus fequëtibuSyfcihcetJ malefîcij Jeu noxœ in die ipfîo admijfîe: L aut
cum aliquid fîuent cum exteris mercatoribus in tranfîtu a élu ni aut contr aclum : aut de co
ipfoquod in mercatu nimdimfîve aclum aut contr aclum fit , de rc ad mercatum pertinen¬
te, ex cfua re ius dici potejlde die in dicm ,& de hora ad aliam : s aut de maleficio Jeu no xa
inter concejjas dilationes admijfîa : h aut de fîoliatione bonorum : ' ex quibus cafîbus prima ci¬
tatio k cfi diurna , fîeflis non computatis..
Nota i.
1 Certum tempto prstflituendum in Xocâtione in ΪΜ,(^Ί.
2 De Leucis dinumerandis ex ~\[u . £r nnm. 3.
a Nu! terme.] Cum omnimodo'ius dici partibus præ-
fentibus ftatutu fie , fup. arr.8. vocari autem oporteat,
vt præfentes fint,ex art.25. Confequés fuit,de co quo-
! que conilitui , vt certus conftitutulque dics præftituc-
rctur vocato, non arctior quàm pro locorum inter-
nadiis congrueret, non lohgior item, quàm coucnirer,
ne aut calliditati praecipitati actoris aut artibus ludifi¬
cantis rei Iudiccs obfequerentur, <Sc vt Iurifconfultus
loquitur, quia talis dinumeratio neutri litigantium
qnerofacftjLi.D. fi quis caut.&præcidi lege non inu¬
tile fuit. Neç déferibi lege citationis formam infolens
cfi, quod glof. &: Doit. notant l.fi accuiatoribus. C.dc
accufat. Alex. 1. inter accufatprcm. D. de pubi, iudic.
Bald.l.i.C. quom. quand, iud. & Plato quoque lib.
de legib.S. indicat leges ferri debere, Oesmituriar λ
χλ-,ιπίρω·/ quanquam non multas. Iure quidem ciuiîi
cum de tempore præftitucndo vocationi agitur, iti¬
nerum intcruallis lex dies admefa eft l.i.D. iiquiscaut.
vicena fcilicet millia pafiuum in dies fingulos, prætcr
citationis diem , Sc cum in quem fe vocatus fifterc ha¬
beat. Idem 1. mitinere.D.devcrb.fignif. Tantundem,
tutori ad allegandas exculationcs, §. qui excufarc.
Inftit. de excufat. tutor. 1. fcire. §. aliud autem. D.
de excufat. tut. totidem heredi ad petendam bono¬
rum poileifioncm 1.2. §. fi preces. D. quisord. in ho¬
nor. ροΐΓ. fcruct. Hoc quidem legis arbitrium & mo-
derametum eft , quod quaquam contrahi non debeat,
curti à lege fit conftitutum , tamen produci interdum
poteft ex caufis & circuftantiis fcilicet , ratione fexus,
retatis valetudinis, temporis, itinerum, quod lex Con-
rinuus.§.ciim iça.D.de verb.oblig.confiderat. Nam &
XII. Tab. lcgis.pars hæc quoque fuit, in ius vocato, fi
morbus æuitàfve vitium elÎct,vr iumemum daretur,
<^uod Gellius lib. 21. feribit ne caufatio , inquit , ægri
corporis perpetuam vacatione daret fidem detredfan-
tibus. Neque proinde quifquam tam ar itandus eft, vt
dies noitéfque currere cogatur, hæc fententia d. §.
cùm ita , qui exceptionis loco fubiungi debet regulæ
d. 1. 1. D. fi quis caut. Quare non redit* Bart. metu
oppofiti co fugit ad diftindtionem limitatorum itine¬
rum & non limitatorum i Neque enim tam accurati
fumus quàm olim Romani fub Tiberio Graccho, ab
quo Plutarchus lapideas columnas fpatiorum figna
micnpta habentes pofitas fingulis miliaribus feribit,
& Quintii, lib.4. ,c. vit. indicat. Meminit Sc lapidum
Ciinor i orum ; Bôeth.lib.j. Geôm. qui itinera diicri-
minarent. Sed nos nufquam talibus vtimur, fedvul- 2
garibus potius leucis recepto vfu Sevfitata dinumera¬
tione frequentia (tomme antium, non qualibus quan¬
tifiée coniiietudine eft præftitutum inf. art. 338. Sed
quomodo vfitatum eft, tametfi perfæpè inæqualibus,
quod 6c ipfi quoque Iurifconfuhi fieri volunt d. l.i.&r
glof. c. cupientes. §.i.verf. commode, deelcdl. in 6.
Canoniftæ c.ftatutum.derefcrip. in vj. Quare folemus
dicere vna tatum minima leuca diftare V itreos à Rhe-
donib ustuiri feptem interfint, fedex his vna minima,
Ôc cæteris impar. Melior igitur Baldi fententia d. l.i.
quid. §. cum ita, pro limitatione ad d. 1. 1. accipit 6c
verius eft. Nam hic vfus obtinuit, quod ratio negat.
Nec hic difputatio cadit, an tempus à lege prænxum j
contrahi ab Indice , & fadlo,vt aiunt, hominis pollit,
de quo vulgo litigant Dodl.l.r.D.dc re iudic. & 1. 1.&
2. D. de dilat. glo. verbo, interualla , vbi Bart. & Bal.
auth.qui fcmcl,Ç*.quom. & quand. iud.Bal. l.confen-
taneumC..cod.tit.Ang. 1.2. C.de annal, except. Spec.
tit.de citationc.§.nunc de tepore. Canoniftæ c.cum fic
Romana, ext. de appellat, verbo, diftantia. &clem.i.
de iud. Innoc. &c alij c. præterea. ext.de dilat.locus hic
tradlatur ab glof. prag. tit. de aut. concil. §. quem ter¬
minum verb. prorogetur.T iraq.in rc tradi. §.8. glof. 2.
num.15. In totum fie çonftitue, tempus id quodadra-»
tionem interuallorum, tk itinerum alligatum, &r con¬
temperatum fit à lege, contrahi ab homine non polle,
cum lex impollibilitatem fingat comparendi , tametfi
per naturam impolfibile non fit , & currentibus vere¬
dis, diplomate aut eueetionibus celerius multo perne·
niripoftit. Sed extrema & exceifus lex nonconfide-
rat, ncc fi feptimodie ab noftris Romam aliquando
quifquà pernicibus veredis volauit , idcirco non lon¬
gius tempus conftituendum fuit , nec fi quid allata
auiditas docuit, idcirco imponi debuit hominibus
moderati animi, quæ Lud. Gomes rradlar. inreg. de
vcrifimili notitia, q. 4. & Feli. c. olim de refeript. ext.
In reliquum quæ dilationes datur citra itinerum con-
fiderarionem, quandoque contrahi non eft infolitum.
d.l.2.D. de re iud. & c. cum fit Romana.
Nota
8; Des luftices , Art. XXV. g*
Nota i.
1 Qiiïfjwm non et δ rfiiitt Me fitotat, πη, î,
i 'antftûaif Milium jmguttr cm y>* nnth,
1 n iï'ffi iwjiieMfl*,'] Quire ncc vadifflbiUû non appi-
iuiite ίτ.ι tidiÎLïerirjid eit, de&Æhui concrdi nofi ifebir*
ru;c Îïcu/àcoFfm mittere quiiquevocatas ne et ile ha-
bctjC[iiià(li£Eitt driiimisjlcximpoElUubtatem imis fin-
gir,tiSmtriI iach non lit. Itaque qui cribLL.s caiYttun leu¬
cis Aillai :ib vjrhe, qipjiqaim eoacm autpofttrbri die
sisdiao ocÈarierepjilrt, larnen taJtrci leriKttcs lii&tpi
Ilx no exigit;, necante rriduumui dicio btbj quodideo ^
dicendum Jtut,uc qmfquam nodorumfeimniias op¬
poneret, quo ru i n q llÎlIllsti os ifl iman t, qui ad die ru ar-
el i c.'t e lti vûtiims lit, qô a m vrco mp arere polie l, quim
pj'imùm pal! prçilimmiri diem comparer t deherepvt*
facium , lactique eaulam cxcuict, quod .vulgb Cano-
τ’ ] ils; pu ! ji π r, e,cuin ai btüh * exr, de dolr & eçnt. Lud,
Rom.iradfp Areti AJcjuî impoillbilis.i), ikvcrb.nbii *
gat, Angel. St lmoLl.i.D.dc condit, inftir.BArt.d.Laüt
quialitrr Bald. & Batro, ]. com qui cdendïs, IXdcvcr-
bpr.obliga. Speç.nc. de..da,c^,i.TerilitïHi quod.fafta
tmi*r· dL Sed. c:itïi feiitrtmtiamm totum vius damnrciiîi^ me
2 qui Ltjpam compatere tcnenir, arâiori die rirams,qu i
L'osiinenidinc pradiitucus ütpiêeiu abfenttm jus dicî
piJtdl* & no me. StyL r1ri-41n.iit.de adiomarru £.4. 8c
cpiodvu%û diamr cicitiütiem comra Stylum &cûli-
fuctum morein idélatn non 3t£tarcdtiEum,qiiQd fe-
ly.Trsddir-c..qaoniamcûïraS.eqL exode pronao Quod
quidem Liî acdpicnttum cb , ii ab initio breuior dics
dictait, quimîrgç dl Ciiftrnita; Nam Ji legitimi rem-
pi ïTÉifiiniio lùpra’ibniOVtC mur hus* iPUÎCàïï, antquui
aiuidincerceUir quomimiB iudicio frie reus fîüeret,
ablenriarn poil tempus cxcuiâri , allegari ^probari
oportet, ex teg+i. D.il quis caot. & Panor, ÎcnJjtd.ç,
iii]câri,i>e probatur I. frire opottiu. jJ.falFdt. D. duca¬
tu fiit. 1 lu . iufEritûnqu irridentia: Èïitnn fitmari, ex i pi s
nxi unii 1 ulluiu 8c 1. et li fu u- d ulo. D. de m inorilï. Om -
nibuSjinqu le, l:e i:im 5 naioi'i bu s dat e ere modici j reftitu-
3 ; i o ut an .il l d il, -un il b ifl.it de cauik abfoili riPoitrc ino iL
Eileî tjuoque iciotidum j iicùm aritioedies drda efier,.
qu àm v c qui fqiaam en m parere cé π tretntjnibilorm nu 5
compamerit, L+UTitanis vitnim purgata eoETiparitione,
quod vulgo gloCBart.Baid An?, Aib. Alex. lai! notant
I. r.D.dcier.Njim euentus di faitum niris unpoilEbiti-
rarean irfflnific Ôc remn eu nt , £c noa 1 flailt 1 ri a eius
dici poiietj. qui Hlte potuiflc negec,quod iVdiTe ipiiim
illo ipfoadhi apparet î Hicloptis fuse aptui Tiraq.in
le Exact. §.g.gloÊJU nuan .17, Eradatur.
Nota
1 Tfwp-[if tndtirrdruft} rfd jrfptnMf) ù'.tïH tu n auilL
2 m ttrtiw» Mtm Çr *ndtti ά^Μί-,φ* Mes
irt qutmçt#>ÿttiwiuT tpe. ihtâ.
% Cmtnfwe Me mÜ4 tjf.
ΐ ^MJw.lIure quidcm cîluIe inditcianitü ad rcfpon-
denaum tempus variat, namque decem dierum efli.
pci mterudium , D. de md & ], ptopeisuadum. § ctfi
quLidcm. C. cod. tat. poiltrius iuix· .mth viaticorum ,o.
dae ru 1 n d le Cœpic. 5. mm hc vero; nu h . d e iitic,& au r h .
quiiem;cLCqiioin,& quandmd. fed & aLi :urK'a-
vocatio & % & c. vir. quinta q. au H«Wl
3 iLmm tJl :v:i:' Γαη ^υι':ϋΰ iipud li.irth.
AJÎitdujo.hb.*. Atfcrcvfu tribuiulium murara; fune
icgalr.':',' di3aEicnts_s quoaulo. prag-d, verbo, ptamâc-
tüf, adiB.oitin “
Hic vltû icu+ViLtici icgrîur^am quidem libti b abet,
A ** nsr K!ir* ali } fs ΐΉ-ρΒοι ter > afisp ne ntr ititr , v cs us Coai
iiicrtiiito itjujnrty fierht*pt autogüaphpii Keim inato-
i-um baberdiiTier/flAr j Qu_ocuriqai motiu kgifet, vadi-
montumiti terraria difm cnnc.rpi oporiirjtJti]e[ii!,.;L’-
ikmia leùUn ex ιρί h are liery po dl·, M lut ϊρμ r. Q a π Jc
ttiilidi Liin Inrifpmns exaettô dl· es L d. D. ii qu£$ eaur,
an diem ii qtt.o, diem item in quem vadimonium con¬
ci pitur, coinpumri connentat , quos LrxcxiniffrvsnJe .
tnr, Qq.uie jpc; iufijiit.ui' ômnitim ft'jitcnria'y edUgic
Titâq.tmdi retrict.5.1 glôÜvêfbt r/ Ixwr llt.ikr
ntftictt. Sii, Ncc noksJMcac ίίί,ΐ .expende-re Noflvui
qiioqut. rés ai iqumdodigri avili cit, ijut at Hio coibri-
t LitTci u r , hcvcjicurerdjci iii afiigqationc tomproKe^
d-cret ur^ltcmq ito dius cx toro.tmtgri» Iurc certe ciui>
Si imdcum intcrcll quomodo omtioncm concipias.
Cronftat vadimonio Ui tertium diem concepto ^ atalui
die necefle cotum tertium diem cxpcdbr' . vi & port -
ftate voers ternus Λ ou:c inqiuiibct fui parteven fica-
rur1viloquLmirui. ,AW vjur.6 çxiilimEndqio , Ηιιη lex
tees dies esigit ptr aeaiiuribimi cuius iigmiiçiuio iit
vt integri i n id bgatur7v c Baru Ang. Ca l>. Fulgo I '.Rom .
Lii r & cx teli noduii 1. ΙΊ u eleget ut. D.dclegarq· l\].l.
1>. n quis eant, quod u.i viucapionibus veceiis Jegu,
C XII-Tab. n 0 t,i : 1 1 ra çfl 1 n ie vxo ta a, de eu quo. 7 nno ct 1 o
ab mari ro abfu i [let,& viurpatum ii fll t quoiîÇe l!, an Γ¬
ιοι ni r ii b . :.c; ;. Sed ea rts^quod mte m vu ou S , ab Coai-
oeptione.vcrtrorum pendit , Vt tertio die diefum ctv-
pto mtc I ligauir^ctuim b completus non fît. Ati ter m -
ilim antibus futurum ciL , vcciim in tcnipcramcris na-
tnrabbus dicamus tenia die moueri bilem, & febrem
rectjrJ'ÎTe.ncc quidcci-tiaixa Jit fibris,m'C quid quatia-
nainreJlETamus: Ncc illud bocrarts fbmiiiom hominis
ex Homero j»eèdiciJiet$ ^wn» 'isnJy» tfltu.
J^rtcum terrio poft dw flipplicio afteiiurb mioTalfc
v tu confier, N t· n o (h a? q uidem R el im oni s prinama
D coai flabunt, terno dic reÎintdrijdc Chnllura, & muf-
tomiinisomid ipfr de .fcdtxit,SQltijtC mnpl um hoc Ck -
iji trÜïiLS diebus resedilrcabo illud , ik quud alibi dp-
portui [îê Clmfhtm tres dies π-οάτ s m vtiiferrctrii*
cETl exemplo Ion, v , niii cctptos cties acdpiaii ab piivi .
fceue ad eWinicara^ btoc dribrimen EpiphaFiiusGrç-
cus autor notauitjlib 1. 101UEÏ itein irq,-t Kntm,cii sn IcL
cos duorum Eu.mgdtj faipiorum conciliat a quorum
aber oB-..ιι \ o d i c lari um fc ri Ki r 5 alter po Et Jev dies , v t
alter de compleris, :drer de comtis inretligi debeat ! &
eidem pi opemodLEm EeJHu lib.de nacuL rmtiti,c. j.
E η»ί ^ di die. Sed & Jincrn viri· ) uJi» Ofltri Calendi
MîirïÈatcùeptiid. attulere , d en u :i ciato au» cxiiio. Sed
necfcpmmj tntnlenon natiititelligidehcrt^ qut tmK.
oihnu primum diem ntiEcuntiar^nm eriau^ priioa ho-
miepaatna mai iis nacmn iÇiiftjciac ; Fuitquc mtdormn
110 Urorum in foro νηα,κτί alis pene obJetuario, itea-
iboHcon pragtiiMiconjVr mtaum , octauum, L:m1m·
r t tpt*.s e Ei l J a ri s e 1 1 e iudscar nu,pr.Ttct i i J Γν ver b n em o
mirare t elle neo· fle , qt 1 o d cx e 1 1 perfp tc in.ir, q Li od ;jj
illa oehua , quam mancipandis Fitiuiis Confutrudo
pniihrmr, dies adoinuucn m dominicum, cûmputa-
ε^ιε· , ia£ Art. lij·, quod pe-tpemum ifli 8c ctJtf fbto
F Iu 't. QEiamobrem 3 tou vi deo qu id tanti in an oqu am €<α4^ bm *
nxamque vcedi lationem ref gere p lac 10 .nq. circa vfu τη 1%“*’
& îiocdutatein : Nam vt Fuerir initio liberum fle diia-
i-.us ientermb qmun lcqnereris-,qui piet textus cif 1 po¬
tuit nunc tSeamjinlimmrranriuriL ,id quod Coti [ucru-
αΰ,νΐιΐί tonAV i si o fle ;i i'â 0 bfei uario dtrerprn at,-, cflbr,
vduti li cumin binio altetimi viam i ngrdlus· , cnnEl·-
propeninfln jij /patio recurras it» eapn t νί^,ν t alte¬
ra pergas ,non compen fli 0 ii ori n ut meli ori . J i v traque
pemenuL potuit. Certe1 id aut non fuis frai capitii
iberirj aut v ero 0 tio C\J tempori i£l udenti s.v fque *ue 0 ,
Ώ jjiJ
8/
Desluftices, Art. XXVI.
88
τ · r Γ y . rnlfinnihus nihil A f Du faitt du marché.] Quod eo ipfo in mercatinum- i
,uoa Marcellus Iunfconf. dmt, de folcmu.bus ^ aftuni aut cà,Î2tum fit, & de re admcrca-
tum pertinente : Neque enim de alio contraducon-
ueniri quifquam poilet, cùm hoc ipfum nundinarum
fit priuilegium. l.vnica.C.de nund. Nec ii quiiquam
prædium vendiderit, de de euidione agere velit, id
mercatui conuenict ·, fed & quod bîc dicit de contra-
mutandumeft. .
5 Praecidit hîc-tex. alterius quoque quæfin materiam,
cùm Iurifconfulti inquirunt , an fi citatione dies nulla
comprehenfa fit, valeat tamen veluti cxconiuetudme
fupplenda fit. Nam valere quidam exiftimant. Spec.
tit.de citat. fequitur verf/quid fi non præhxerunt,
pcrc.eos qui. $.vlt.vbi Franc.de fent. excom. m vj. &
c.cùm parlti.cxt.de appel, vbi Doft. & c. vit. rat. qui
matr. accuf. pol". Abb. & Fely. c.conloluit ext.de oft.
delet;. Melior fentenn.a negat, Ordinationes ftatuunt,
vfus recepit , ne Fine die valeat,& tcx. probat. haut qui
aliter. D.quod vi aut clam.diem, inquit, & horam de-
nunciatione complcdi , quade re multae multorum
fententiæ recitantur à Boer. Decif. 23;. ne hic mul¬
tus fini.
Nota 4.
1 \An prafienti die debetur per contraüum cum extero fit-
ttum çrc.
1 Pe re ad mercatum pertinente intcütfit art. (?c.
5 Delifla inter dilationes CTf.
4 De fpoliatione fia Ba pendente lite.
5 eAÏtj quidam cafius pendente lite &c.
d Du méfait du tour.] Intelligc quod pecuniariter &
ciuiliter agatur j Nam extraordinariae perfecurionis
initium non fit ab citatione , fed ab arcana inquifitio-
nc, Quod vero ante cam dicm admiiïum fit,iurc ordi¬
nario tk triduana citatione perfequendum eft, nec
eandem caufam habet.
c Du fiaifl d'entre marchands pafans.] Praetoris peregri¬
ni i fta olim Romanis cognitio fuit, & quod Paris Pu¬
teus ait in lib.Synd. verbo ncgligentia,exterorum cau-
iiis fummaric exanimandas , verum eft , fed quod hic
dicit non fimplicitcr intellige, fed de eo dumtaxat,
j quod cum his ille ipfo intranfitu adum aut : contra¬
ctum fit lege tacita aut exprefla dandi faciendivc,alio-
qui li cum difcelTuro contradum fit ab fciente,dida-
vc dies fit dandi faciendive,fruftra de eo agit, qui cum
notæ conditionis homine contraxit, &qui domum
rcuocandi ius habeat.l.2.§.lcgatis,&l.heresabfens.§.
atfiquis.D.de iudic.quod Bart.&r Alb. redè ibid. no¬
tant. Nec vero hoc in dilationibus tantum, quae ad rc-
dibus , in d elidis quoque quo ad forum fequendum
ex Art.13. fup.verum lnc .tantum dc vadimoniis di-
dandis agitur , id eft, terminis aifignationum fta-
tuendis.
8 Me fait d’entre termes.] Veluti de inftrumentis litis in- 5
terceptis , aut vitiatis , dc conuitio aut contumelia in
odiumJitis fada,de corruptis teftibus,aut probatione
fubduda, fi quid attentatum ad litcm:Nam aliæ noxæ
B ad hunc Articulum non pertinent. Proinde hinc appa-
retjCum hi calus fpeciales c5ftituantur,in exteris con¬
firmari regulam , & tridui vadimonia didari debere
etiam cœpta,& currente lite.,
h spoliation de biens.] Dc ea fpoliatione intellige , qux 4
lite pendente fit , vel fpoliarore in re ipfa & tado de-
prxnenfo, aut cùm interuerfio timetur, aut fuga,alio-
qui ordinarium tridui vadimoniu in fpoliationis caufa
locum haberet , reo fadumiurcfuo defendente, ta-
merfi quidem omnis fpoliationis caufa fiimmaria ell·,
& dc plano tradari debet, c.bonx ext.de appei.glofic.
non iolùm.vcrbo,reducendum,de appehin 6. Io. Mo-
nach.c.cupicntcs. dc elcd.in 6. Rota Decif.14. In no-
uis, quo loco , nullo ordine feruato refti tuendum pu¬
tat , quod lite pendente admiiïum fit , 6c fine libello,
C quin imeda manu ftatuitur compdledumadremre-
fti tuendum , qui reftituere damnatus fit, inf. art. 109.
Sed Sc vnicam tâtùm dilationem ad probandum prx-
ftituit Ord.Francifil. 1539. art.47.
Præterhoscafiis, fimiles quoque expreifis adiicif
oportet , veluti in caufa damni infedi ex Bart. I4. jf.
prxror.D.de damn.mf.in cafibus.l.vlt.D.deappcl.re-
cip.in alimentis prxftandis pupillo aut inopi , in fter-
nendis aut muniendis itineribus , in infantibus exhi¬
bendis, & fi qui tales funt.
1 Dont la première afignation.] Multo magis, qux dein¬
ceps fient inftituta iemel lite.
k Du tour au lendemain.] In fuperioribus horariam , hic
diurnam afiignationcm facit.
fpondendum dantur, fpedandum eft,fed in probato- 1 Sans compter lesfiefles.] Eft igitur vtile hoc tempus , in
riis quoque, & exteris omnibus ex Ordin.Francif.I. D quo feffionum tantùm dies computandi fint. 1.2. §.
anno 1536. Art. u. T acita tamen conucntione femper
adum videtur, vt prxfenti die fiat,dcturve, & eo ipfo
loco. 1. heres abfens. §.proinde.D.deiudic. Sed fi cx
interuallo agitur legitimae & ordinarie dilationes fpc-
dandæfunt,ex glof.d.l. heres abfens.§. proinde, ver¬
bo, quotquot,quoloco,&: Bart.Bal.Caft. Alb. Ang.&
dies D. quis ord. in bono, polf.ier. &1. voluit. $. vir.
D. de inter. Bart. 1. 4. §. hoc aurem 6. 7. qu.xft. D. de
dam. infed.Cy.l.i. q.3.C.deconfef feriari ramennon
excludentur , cùm fpoliationis & horum omnium fit
fiummaria cognitio,quod ait Card. clem.fæpè de verb.
fignif.
Article XXVI.
Artic. lf] N1 toutes caufes ladiournement b en première aiïîgnation eilcom-
Volll1' petant, quand il y a'huittiours d’interualle, quand celuy qui eft ad-
C°NS' f^SIslÎra iourné, eft cnddiftance de 'plus de trois lieues. Et aufdeflus de dix
lieues, y aura quinzaine. Etau deiTus de vingt lieues, § troisTemaines:h
s’il n’y a autre conuention entre les parties.
TA/ 1 omnibus caufis adiornamentum feu citatio b m prima afignatione feu Suocatione com¬
petens ef, quando c interuaÜum feu Vadimonium efoilo dierum , quando citati fu rei do¬
micilium d
8?
Des Iuflices , A rt. XX V I.
mktlitw i Λ rwndifht E amplius tribus tends. Çhtüdfi* amplias decem Imcà fmt pvddirmmmi
qtdmecm dierum mt. Et vitra 'viÿiiti Uttcàgj % intutum tres rtqtûrmtUT^ mfi
dli4 fit con t-itm t io in î r pa rt ci*
A mt mentis negabat cos elle quiriimigarent* fumtcin
irelieer ecquod l}(iixd,i.E. triÎtanE.· In mol edi ncçeù
lîtatt Cunfuecudo caicthiTÆ ftatuLuquibiis via pradbi-
r< Dominiis poiïii.caintrfi vtri prïniirixm , AiCadidn-
fca. quia mcrktruvafpnuau Joci &mins iuit ikiæpc
au iis isr^-MaVitim^ixiiU Lgatici cota à tlpeihrtbus pen¬
det & vends, ick'ôq; i Jiqcr cal 1 ccrtcla: vcfta jutugationj s
tempora ab- KÎtimarionc nautarum petenda lune, ü
iuibcmdumoccDEtatjtpoJ & Holï iarAiid.Pdymo-
tat, L+e il olirn ,cxt. de r·. le rip r. [ n anis cftji e-d m ath eijnei-
tiesaîiKmKio pet amEmfi quitté anibus priEÎtiniâtur.
Nota i.
iWiWurfriw vt fa lefitmnm fÿt,
:n aunewh
a EiMwtficMtfc}.] Hicquoque Articulus StyM.f ptius
. cfï, Prions Articuli 'regula ntga.tiuc Éc.viûucrfaliicr.
cartlçÊp'tà t il· 1 id elL , Nullum vtoürpfimum nidiiana
brumis Icguimum die e Hèc vero vniutrf.ilis & spü,
fî-Li aMirmanua efE Qnod cunotit vadimui ]J u m k-giri-
mum efle octn dierum j lî qiudem rci domicilium ti'i-
Iniskticisampiruv, ïnira H ta m tamen atrfor o tri di~
JTbiCs q«ud ampliusdccrm imraviginri tàiurtubfit,
quindecim dicriimvr lit cïigi, vitra vigmu JeuCii? .in τ
totumtecalip tini anas requin. Nec negandum qui n ,
iticidcft* caniç polline, ex quibus brcLiioracojiiHtuan- ^
mr, fed td t'K d ecrétû ï Lfd ici s ex libello hcri débet , ex t
qualitate cani x ptopùfitçjn quo eiery trique prag j ηΐ-
iici peccant , qiaiiuo tph arhitno bimiores eolilnctu-
cimijisÎdlignaEionespræftituujnt·, Nam cùmiacicn-
dtiitidl ï Indicis mm ρφΐάίό arbitrio dt EtdrimiviMj
& vc irt'qriun nir e* coït . m 1 H mne T iu\ it i%,q uix pltrnjm-
qtic eu en sixVt auditis pn oribus tafc'S H.It Càudv mm ôe-
frebendan.ti.ir, ü maux Ιμπι}»εη latigmi xeî vadjuionio
dimittantur , bot l'U pTumincittutuontciicriprqce-
dere , iVntlïqmati une ne π viiere, quod luiumm non
ciateXpolîta lïbeflp e.iuia coaiiiinJicjidi vadnntsnq.
*' z7 7> pretMtrf*{?!gn4Urn . ] M □ Ito ve rn i d magis in ie-
qiii nrrbîjs inibruia Ai pm" -.:dLlt.:iJLüni r vS: qul-'fit.x
a J uocitix jxtr yiicemni, $ . i "cq.ver bn.t? kU prmicre *β*-
fflUt ciJfl.
Nota
.iWiÆriflcHus.
leiiw aitdt.
PÎm cietruf lient: j ] N on cfl liffc p a v ri c 11I1 f 1 wVjrio- %
ίλ,ΠπίΐΏ ’li très Aï Æmplius.. tttïcac interfinii otnmno dits
O.tiii vaduiîomo.ditbudopgvïit 3 intra r rès ieuesS tri-
duuln, quare quod plus e it in via , tnduo dicsqnbiquc
adiidt. Nec bicpaL-tiatladlj acdpiiur, quomoduin 1.
m irint rt-D.dc verbdig] ubque lJI.lix i voceux plu ? bcî 1
Vaicre vicena uiilba pallitxiin, atque navxxxim diem i in¬
tegrum axiqntdicÈ tOiidem milltii tribuamur , le d hic
[ïitixs quinque diei vA r.t^ti,amub in cijterss iere mu¬
ti I b i it }i a: c adieûio. D.<k’ v er. J lgti.l. htç ad i c ilio , l , cl ίί
ροΛ tres.vbi.Doil Dn fxquTscaun Doiï.d.l4-çt>-d.
Ltent j. J U'yuiVctbtt t !Î .xn □ qtui m , fe d ipHiruGai- ,
licurn, qtiud AmminnxïS Marct JInxus udlaiiir], Hatic
Aiwoiiimwitt irimaatjomiiic 6c quiitg^htis paiïitms
meti tu n Memini t eius didipuis Hieronymus b loc-
H u fit ίίίντη] Quqt imeptos funt inrcrpreraii , repu- C km. tic Paulus quidam V V/rneiridusbh, j<„ nppendi-
Eikn tcvcicruju pKigmaricocuin ccmfucmdi ih’s Ac trt-
bxmrüÎiuiÎyltu
'■ P i (initie, 1 ]ï ;ll voce v tirux A: dem·, i . de ] Lidic. in ter -
x irnilumlxoc auteinmciinnirabfubsirhn.sn.o ïmani-
b le ■ d us v rb i s 3sj-. qua qui fque conue nirn r. V bi fub u r-
bianon funt^ib poitrenus Idibus ce· π rin. m dbus,sri ni,
pagb oppidlyej 1. mille patkis, ce tfD.de ver h, ligsnf.
D(ï£fc.ti.D.iÎ quis caut.Qnf rcsiu perfonalibus attio-
nibmdiiHuJu nnn hbbet , in qui bris omnimodo dc-
ftiifonis dumscilium ftquÎiïHir,vi untc dixiinuii'Art.^.
Plu la; Juin inteabluis» qutiiftuit iQuipLïU'iitdffltin-
ucm ad rpiiiin fini: rrx luetun fieu dcbcitIid.e6que nxc-
iuiuminiri cipcirrrrli tacuirdnLt' , quodCanpiiilta;
i-xilliinarn c. dilticius a. exu Je tdeript. êc c. l-s jia.rcct
cxr.ttc Im.cmn jj.vl’L 1 u. And. Ar cancri, & vtllgoCrlib- D
nuÜL exnde rekrspt.À^b ('x'Citd, ûiaiutuna. c.iierc-
fbrsp r. in (T,. Λ I clior ü. π tenria tüm d cmiuri in luco tes
titæ ciiati onem icbustn tt ii eu..· ns· ta in prtmiuciad.o-
micilmmnidlimiluibe.u . quod üart. Alex. A: citreti
e u dicam J, 4. g.pnt cq r . U,d e dam .mtecl. Hat t . L i n Jitô-
bifs.i.vbi duo reînD. Jedu-ub.icisH A: gtucraiiterCou -
fittunonés fteetun atationcs ;ul ucrLonam nuiciim vt
loquuntur, dm ÎT perlbnanô rcpecicurail domicilium
prabanc. Proinde bue (ine inter capedo, fuie uitemitl-
1 um at renduunn via pu h Sica, v jfîtau , tk. fi cqurn ti ori >
tuanvis .ilia quædam coi '.ritndiüllùr, ftdidlblcns re-
ptrunur, quod Burt. Raid, 6ccx: natanc.d.Li.BsuT,d.
§. emn icaglofU.cos.f'. vit. Ü de tt!j' A; L. n t>n tt>l 1 rm vbi
B.itJ.D.dc cxcuC rurlqui fiféilés. Cdc nauicd.lib.u.
Hai t. & caîLrri J . in 1 tmcre.D. de ver b.fign sE Alnî.cûni.
li.volop Secura: non rutis, quod furcae1 Caudmre indi
uni Eu Lendum,? iiHLLLtiiiiii rcrrdlrcs.Nam AeCato la¬
cis Lu EurropiumÀ' Hidoru'i tk Theodx tjli Régis le¬
ges βο,ί,ϋ ari otmn v furpan r. 5cd ôc qui de J mitibus
îcripsere c.avciccvtnntur,A: poflaxior Roman. Ponri-
ItuLnC. t:x patte, en. de for. camp* Has Jo. Ard. Γ-Γο-ίΡ.
tc/tcL [que s- ariç ;r In tna π t.x l c, ex p ir ll: frJ min] b nbent
prittL·] .: 1 id !îxi m . Cattfàram îÉcnfitfsttum ttpftliacio-
m ■: 1 ;C( nU nt Aidât J. nulle paElus. D, dcvcr&.fignjE
tiiiTi BudiTus quidam, l.vk. D. 1 3 menE Edf, mo A dix, &
«un? rx vaiiijf autbonbus Itminuti traduntur.
1 Et Ait tiefM Aethxhttiis,] Vlque ad viginri, Hrcc cota
dirpohtin politiui ÎLtns elb, uec propos. d nneni ma-
rhematicam ftrxiat. Nam, 0.11 oit a dix' s uro decem
laids dantur, iû. ]-·ιη vingLnti Han debuere, ac lie
ddneeps, Te J mmefltain mùkltixConfueîudo. vtiiü
cxpt’ïld.lt.
" Trtff tm^nn.] Septem diètft Hebdomas cnn [far,
quod vox iplaargmt, uaqncrrcs 1k Luînmades , ία.
s no die cosifjciuntur.Ci b bre.siJJa: Danielrs annorum
Hebdomades, Aramsifcprilnii , diei item iepttmt lu-
dicis qui l.ibbathici ftietc , Ac hébdnmadci. ,innonun,
quibus Iarob feruruit Liban. Atque b'tcConfutrudo
iulâifitir, neç vina progreJfa at . vebincuuL-que ilos-
Eorîj iii.es in Britannia s igincî kuc as non excederent,
quanqLi.iiît aliter baba i Qiiarc iudicaucis arbirriiim
frit s Ji qiLislungîoTÎ ab biTcru.illo aciieifàtut, nificai
inagis.pJ.,ctt proportionem fcrjpram adeam va porri-
gcre,uimpva rarioiu,'kg.Ls,vbi kximn ILinuî.
C‘dny λ tiUrfCüntitftfMii.] Quod bi.'c qUentillimè ac*
ciilit a cilmpartfi de rem porc nrl tem pu s iiniidiiflio-
11 1. lu prorogant , -CP Aeturdeiit p& r cùmT.iil de prtctdfr
de. hitirkwe t neutre,™ .iwr r* rfptpi^ quo Dcit.d Î.coix-
tiruitui.f cum χίΛ,& d.l.J.
Des Iu ilices, Art. XXVII.
À RT ici
XXV.
Novaï
Coms.
pï
92
Article XXVII.
I * l’adiournement eft fait b au domicile' aux gens y eftans, d enfabren-
SSèf ce deceluy ou ceux qu’on veut adiourner, Côc à la première aiïignationf
ce|uy^ à qui aura efté fait fçauoir I’adiournement , 5 iure h qui! n’a veu
l’adiourné depuis l’adiournement , ‘il auravndelay k pour faire comparoir fon
mai lire.
ς*Γ adiornamentum feu citatio ftfla fuerit h in domicilio feu loco habitationis c familia aut
^famulitio, a in abfcntia eius qui citandus cflfeu cum quo res efl} cad jmmam.aJfgnationem
feu aduocationem , t is cui fa fl a fuerit citatio S mret bfe non njidiffe citatum à die citationis
vadimonium legitimum ei dabiturk ad admonendum herum .
Notai. A
x In arhtrit citantis efi an in faciem aut ad domini cita -
tatio fat.
x Qtitl/l citat io facienda en nu. 4.
3 ^fn procurator cttauduo erc.
1 Si l'adioumement eft fait ?.] Iure ciuili , Conftitutioni-
bus Rcgum. <Sc ieripta Confiietudinc receptum cil fi¬
ne diferimine , citationes in faôjem vel ad domum ad¬
mitti, iure quidem ex 1. feire debemus. §.qui autem D.
de exeuf tut. l.i. §. permittitur. D. dclib.agnof.l.4.$.
prætorait.D.dedam. infeti.l.aut qui aliter. $.etfi for¬
te. D. quodvi aut clam. & quos congerit vbertim Ti-
raq. in retrati.§.6. glof.9. verbo, a Jon domicile , num.i.
Con(lirutionibus,ea quæ ab Rege Francifc.I. fatia eft
anno i^j^.art.p.quç & ad priorum Rcgum Sanctiones ΰ
refertur, & Conluetudine hoc fcilicct Art. Et cùm pu¬
gnetur fentenrijs, quibufdam exiftimantibus prius
perfonam requiri oportere, magna id quidem ratio¬
ne, quibufdam nil referre,an prius ad domum fiat, vi¬
cit vius in arbitrio citâtis elfe vtrum faciat, ac indiftin-
tiè admitti citationem ad domum , quod Io. Fab. in
Curiis laicalibus Francis obferuatum iam olim Γατ-
bit. iT.vl. inft.de pcen.cem.litig.&rAufrer. repetiit in
Stylo Parlament.tit.de adiornamentis lupcrglo. verbi
fecundum Stylum, & notauit. Rebuf. m Ordin. rit.de
citat, art.i. de Tiraq d.ÿ.p.vbi fup. quam Confuctudi-
nem alibi quoque haberi feribit. Alb. Gand. in tradi,
malefic. tit. de citat, feci. & Alber. in tradi, ftatuto. 4.
part.q.51. Quanquam ftridla iuris ratione multi repu¬
gnent, quos etiam congerit Tiraq.vbi fup.num.43. &
44. prima quidé citatione, 5c Aufter.vbi fup. Scdvfus r
vicit, nec res ambigua eft. Quare nec admitteremus ^
negantem ad fuam notitiam perueniiTc , quod Tiraq.
notat. vbi fup.nnm.39.oppugn.atur enim præfumptio-
neneceflaria iuris, quodDodl. ccnfent. Sed in tanta
copia autorum , quos Tiraq. Aufrer. & Rcbuffus alle¬
gant, inutilis fuerit operae plura regerere, & res eft per
le non arcana. Quo loco id quoque inquirunt , quæ
fit huius Statuti lententia , & an ex iure communi in¬
terpretatio fumenda lit, an vero addere intelligi de-
beat.Sed vfus non eft ambiguus.
h domicile.] Quæ fit huius vis diximus fup.'Art. 9.
6c pluribus agit Tiraq.vbi fup. à num.31. infra, hic pro
har litationis loco accipitur. 1. 4. §. prætor vbi. Alb. D.
dedamn. infedt. l.i. §. domum. D. de lib.agnof. clern.
caufamvcrf. domus, dc eledl.de clem.i. de for. comp.
1 C ^tuxgensy eftans.] Omnino ipfi, cum quo res eft, fi
præfens eft,dein femiliæ,vxori,liberis,famulitio,quod
l fi ne id quidem poteft ,vicinisdcnunciandum, 1. me¬
minerint. C. vnd. vi. 1. aut qui aliter. D. quodvi aut
clam.l.itcm air.D.ex quib.cauf.maior. glof c. caufam.
ext.de dol.& cont.clem.i.verbo feientiæ de iudic. In-
noc. c. vlt.cxt.de co qui mitt.in polf.Io. Fab.§. vit. Init,
de pœn. tem. litig. Angel, l.vtperfedlius. C.de annal,
exccpt. familiae appellationem deicribitglo. c. literis,
ext. de teftib. Arque hoc plané vfus recipit , vt vicinis
denuntietur , fi fores occlufæ funt , nec quifquam re-
fpondet,& Tiraq. annotat. Procuratori vero generali 5
litem denuntiari non eft foro receptum, nec litem in¬
choari ab citatione Procuratoris, nifi in caufisin.qui-
bus funt infti turi, &:in aflignarione in qua litigant, vt
loquituf, Io. Fab.$. omnium Inftit. depcen.tem.litig.
Quin ne de his quidem caufis, quæ domanium, vt lo¬
quuntur^ prçdiû,Iurifdidlionémue Domini contin¬
gunt. Procuratores ad fuperius tribunal citari receptii,
ied ipfos Dominos vocari oportet , denuntiari tamen
citatio Domini ipfi Procuratori officij, ôc Iurifdidlio-
nis poteft de re officium côtingente. d.l. meminerintj
imo & fabris in operis noui nuntiatione, l.de pupillo.
$. nuntiare. D.de op.no.nunt.Necenim,etfi Dominus
abfit, ipfi vicini funt citandi, l.cum proponas vbi. Cy.
tk Pet.C.dc bon.auth.iud.poifid.glo.d.c.caufam.Bal.
&Saly. vterque coi. 2. auth. qui femel. C. quom. &
quand.iud.Tiraq. vbi fupra.num. 15. autrement ceferoit
Tw fin de foie intimat ioii pardeiiant le luge d’appel ou de mal
adioumeen la première in fiance. Quod quidem verum
eft in lite inchoanda , nam Procuratore femel in iudi-
cio comparente in reliquum citari ipfe poteft, cùm li¬
rem fufeeperit &, vt loquuntur. Dominus litis fedtus:
& quanquam Aufir. d. tit. de adiorna. in Stylo cxcipit
produtiiones teftium,aut deicriptiones inftrumcnto-
rum,quæ alibi fint quam in eo loco vbi lis agitatur,ta-
men nos fine diferimine tum quoque Procuratores
citari admittimus. Nam etfi ifta magis congruant ipfis
litigantibus, tamen eft, quod his imputetur , fi ncgli-
gentem Procuratorem conftituermt per quem no îïnt
admoniti exglo.l.exconfenfu. §.vltimo.D.deappeI.l.
1. §. vit. D.quand. appel, fit & i.§.item cum ex editio
verbo propofitum. D.de fent. quæ fin. appel, refeind.
& d.l.vt perfetiius vbi Bald.Tiraq. vbi iupra num.39.
& in legib. connub. lege ic. Atque ifta quidem vfus
recepit & forum obferuat: tametfi iure quidem ciuili
indiïlintiè citatio ad Procuratorem admittatur, ab-
fente quidem Domino d.l. meminerint, &: d.l.aut qui W
aliter. §. etfi fortè Bald. & laf.l. eum qui res. C. de pro-
cur, Innoc. Panor. & alijc. diletius. ext. de procurat.
Sed &■ citationes ad Procuratoris domicilium reci-
piunt,quod&nos quoque, fed eo demum cafu , quo
Procu-
Des Iuftices , Art. XXVIII,
5>3
Piocütatoci ipii noibt Scilicet, isfri'jn Ièk coniVicâto^fi
aliud litigins conftinittim non habtTî nam tùm jpims
ρη^ΙΐίίοΗΐκύϋΐίΐά potius
^ ■ 1 £a 4 h fin Γί-1 JÇ y n ipfiprîamp fi prstft fis eft ^ fi abéit
Fin ii 1 1 £ fit Je ram d 3 ndum. Ab! enS wrb tnu Îhgi eu ct
qui domî non cit i K éïg&e en tin extra cîorn um Eli vrbe
autprUfUiitia dVrçqttireriduÎji qaoft gj-qfi ai:. $.fit vtm
emm qmd ra'n, aurti - Je cxb tb. ras BaïJ J.+.Cqmnn . Ëc
qiund.nnL & in Màrgarit, verbo ^ ckado Rormconi,
4j^.T i f aq. i mm, j$*' vlji Fup ra.
Nota a.
I Etniil a{4{t fto pefi, fi (tt&ndtfi tiüi pyôÎUfJÎùT,
i Ctmpwms «fl» fit Un îïîhi i htn.
3 COtojfJirMfqtttiiwMreiitùeitt.
4 -i» ρηβίΜφ fit Htfâmtjfi herttm ip- n»ar
1 ^Et &Ufrtw 'ttrtAfiigtMtiiitJ] Non idem in fubfeqnen-
tib u s : Nam fcL^JÿoidKîUfo ProdÎr^ci'c nthil pra-
itmii potfft, air txcuiaii debtfsj.ciim hus inïtiiuncn-
rnrn fiabeat Sç deienfiunibLis infrunitus fie , diximus
fup* v er b o 3 jax’jçflwjf ^ fi, tnt. Proinde Sc qtiiüiuis fini;
qui in ta iun t fmccntbt 3 v t non putes Lt vidert ci tdti o-
nem addomum^nii! amc requilm pi rfona* vtïmte di-
-HLiLi.^ramcn exàpumtjÇÙ m quis, ikTc.il citatus citime
fcmel çqtnparaù , quo caili inkihnftdpueanr ticiriu-
Ttcm fier; puflc addomufn, Innoc, c.viï.txt. de eo qui
irüttit-in poiT-Rotadccil bicip, valet tit-mo^n no-
vis&^gj, Înancsquis. Bart. <LLi.$ permitti lut delib.
agnoflSc d,L ^ Ç+prxtu r air. T iraq. ritim.4_y.& ioq.
~ r' Ctïtiy jHipnii ] Scdi.ï ipfe cürripafcrc ad cxcu fandum
deba non alius pi o eo , A; lutamento ablcmlaus ccin-
fimi, ire J iu:i vulgô eXcidaroTcrti votant qui fiiiti tan1
lumrïCufatintsL'ü pùrçft proponere fitte mi n or j fiuc
jt'i ni jet; Hue Fis n le1u.5j fine ex i f anetisi deftnfiones eau-
la; non pûftrit, nec de rato cxuc.t ,dc qito ïnnoc. &
jiortfcviriietiiî.riÎÎ.de^ccafii EartjLvlt^. ad cdmen, D.
de pud, Lucf- & i. IsbcrfET. § , vit. D. Je n ego c.gc ft, £cd nec
iniamis mU m escafatioficiŸi adftrtns Lxcludcrtturj
quod Imot.aitd. skI crimça, ^lof. Îc Dü£t. Lfcruum
quoque·. <j. publici D. de procur. &L vxor pro manta
pdlonoiidie adnututtir^, Bald Ldienum Cki proni-
rai.di Îal-l.quia abicntL- eodmï.
ί Jun^tt'ti h'4 ÎfÎü.\ liLsrite id quoque debet s netdc-
s lïÏLi'ici.dÎt'jnLcdiniincLatc pûïiûiTe 3 fi cl fatmUi citati
P4
A cPt qui excuÎk; Nam ficonfulr·:» diftuut derraiicni -j
îpiius.domim culpavit , qui talon Eimuium am misii-
iîru m lubcai. ί taque du min i lata cnipit eft dolus t r. -
itiuli^qmKl ]3n Id, ali 1, i. . ■ v bi in iciîj λΆ. Quid vrto ii
dominus càBidé faimiïum ificonlpt-ijum non amilït,
Vt C 3 ftc ύπ ατο: le dominum n un vi ii LÎÎôjqiu s ncr; c tlia-
btTtproadsnoniîOi qui fccÊ tnt- ad moneri poike;
clt m.vii. vt lin pt· nd . A tq ne I : jc Ipectal is >Ji tÇon il , a-
tuïlitiis éauiÎLj , tùm iurc ciuili crcnca fiîivuitinia Fn*
riirôfd rorrna nccclit· non elle i vÎçieàiio ad dm ci no-
tiisaiTi pimcniat-j Is ad domum Facta fit, qiûafctliccx·
citatus pond t PioéuFqtprenn cl Jin qiicfc. Et büic coi i-
fiiLTudiini faucrfcntemia lacobi Rauoin. & ÀlbcT U
finis D. de in iusvocand
** 11 Qjfid n* ww.] 3S f f n b y idttj prajfi i in ptio eft cfojti f 4
tmrn iviniomiiilo quod AngclJcnbnti.uif, iSfi. incip.
vifii igimr fupîailictis pcr.dofi 1 fi legibus, C. de t pï-
ficop. otd . Sinon v i d i t . prads r rupti ό qu od mime hul rit
cxcludt r u r impbinb ii i tnte nuturar _ Vclud fi raie νητττ-
ualiiim firicsni tiS j quod pmncqumcrir, ϊ.ίιπ losipè
abfifiivcm admoneri. LTiqus^.Lufni?.. D. de lib. èç
polt, Reitc Iafon eiiitirnai. Ç . fed slïat co bip* Yerfi&
per îila. Initie, de atrio, iwamcnïo atatt non ρτ g ba¬
rs iencrannamciraiionis j quia rantititî potcdatts non
hafifitt lurimtntum , ea in l'e qus; prÆilîmptaonc vr-
ί·' geanir y qixanquam rcpugnaiitc A icx L de pupiïitr. £.
nusitiacioTicm D. dcop. ne. mmi. Naniliec puficiu
quEdcin cius faûivfii noftro tcdpcrecur, idi'ôqueiftc
probatioj pltnaRebuF. vbifiip. artj.. Angel, d.
coni.rSÜ-
* 1·» df/iyd Arbitrio Indicis , ex mtetuaUis io-
coiurrij id L-ftjWr/jJi/, fituf fehn U dsfitncrjia /rtAi,dtm.
ί-de Judic*ftnnpra raii o et: et Axrïcvtlo fiipcdorr^qued
&< BàJdi norar L generaliter^ . hsi de v ridenti b us. D-dc
reb, crctL
k Fwrfâtreftmptrtift] Iddt, att admoneridncn^ec f
. c rmu exctlfaron s v 11 a n ccrli ras cfti, jdcbqueirteodji'-
ftTt haze Confuctado à difpofinene I. a. C. vbiin rem
^ tiit. quod ïbi tonucnrus qui alttno nomine jieiTider/
dominum nominat iuitsfieio ^ cui tamc-n non admo¬
nito pririudienunnuliiimEt,qned Bald. ri-l.i. fcribii.
quiacumnominatorenouiium domino mdiaum in-·
(tiruicur. At atmboccxosfatart iudidum mrllum rit,
fedeum demi no, ideâqueâ: adueiTds do min uni i_ü:-
snodiatim conlticuieur.
Article X X V I il,
N1 toutes adions, Me Seigneur E peucretifa^fon fubieft* defii-
% ferfiineCoürcsreasJ dont !e Seigneur ou fà iuilice peur auoir cd-
ψ gn ci flan Ce. t Et fe fera le rctuidl dudit f ubiedt , de degré en degré;
^ Et ü le Seigneur ne Je retiroit s h pour ce a aiira-il perdu ià iurifdi-
- - ^ _ ^ion en autre cas. 1 Et en caufe de doüairej ne k d’ofliciers delin-
quans en leurs officesdfiy a retrait a Cour inferieure.
J Λ * ownimf ·*8ϊμ&η$ b Dûmin&Jurifditimm kibms , *p§f$ npetcrcfm mtûc^rc *
fiâduHmfmm c ?χβψ r riorïj u r ijthôÎ ionc in f cafèitf t cjtfibfa Dominus aut nus Juri [dï-
m,fGtrftUbcn cogiitionm* ^-τψήύφίΜβη dtgrudu mj&44km.' <$ïtÀ finish fit Λ h
non p ûptaed Doftmws ïn&iik cafb&i mrî0ïÎÎiûntm amïttft ! ' & in tau fa dotahiLt^ ,t; tire
Ojfàamrum fm ( [ffiaatwm dt linquentium in fuo vjfàv 3 nulla ψη’^ titio a QtrLifiuJtt*
πβΐόΐίι j?ïf -inferiori.
A a r r c,
XXVI.
îS3 oï îl
Coms têt
Des luftices , Art. XX V 1 1 L 96
A vel dicas plenius. C de priûil. fchol. idem l.i.C.dcve-
Nota 1. ter.lib.n. Laurent. Calcan. conf. 102. Hocius
î ItmfâiflionM definitio.
Z tarifât fl io efi tn principe ficut m fonte tT’c.
3 Concefto iunfdiftisni* fit falua cognitione fuprenurtm
appellationum cr rejforttu cr η»·ϊ·
4 Concefiio iunfdiit. efi de eo, epuoà efi cefiihile.
6 Quomodo concefito intelligenda.
7 Oimittendwi euocatuf m prima infiantia ad Regios in¬
dicés crc.
8 si male tudicatum fit in incidenti an tota caufa reti¬
nenda per appellationem t? c.
c) xyib tnferiorib. tudtcib. regiis ad Parlamentum imme¬
diate appellandum.
a Entantes avions le Seigneur peut retirer fon fubtrfl·.] Di-
£tum eft alibi, quid inrerior poteftas iuperiori debear,
quid item par pari : N une contra , quid fuperior infe¬
riori reponere correlatione debiti. Hunc Articulum
Confuetudines Cenomanorii èc Andium vicinx vtra-
quc parte2. paraphrafticè interpretari videntur. Pen¬
det autem hæc difpofitio à Iurildiûionis vi , ac pote-
ftate eius exercendae in agéte, tum à diftribujrione cius
1 in partes. Vulgo diffiniunt iurifdictionem elle pote-
ftatem de publico imrodudtam , cum neceilitate iuris
dicendi Sc xquitatis ftatucndx , quodglof. Sc Dodt.
notant l.i.D.deiuriComniumiud.& notiluntloci. Id
publicum quo iurifdiftio introducta dicitur, hodie au-
roritas Principis intelligitur,quç olim Pop.Rom.fuit,
lege demum Rhcnnia in Imperatores Auguftum pri¬
mum, mox Sc exteros deinceps tranflata, l.i.D.deco-
flit.princip.&l.i D.dcoff. prxfeft. prxtor. Quo iure
exteri nunc Principes vtuntur, qui iuprema poteftate
2 funguntur, id cit, lupcriorcm non agnofcunt.Quam-
obremrc&e dicitur Imperium Sc Iurifdidtionem na-
tura,originc,matcria,in lolo Principe e ile, fu o quidem
dc proprio iurc,Cxtcri quicunquc habent, concefla &
alieno beneficio fruuntur : Ergo in Principe cit , vt in
fonte , quod redte Bald. ait ut. quis dicatur dux vel
march.idem.S.adhoc nt.de Allod. Azo in Sum.tit. de
iurifd.omnium iudic.In exteris, vt in riuis,non fuavfi
quod fi fc fons fuis marginibus contineat , nulli exta-
buntriui. vnde fit, vtfolus Princeps, Sc qui cius vice
funguntur Iudices Rcgij Sc Prxlides Prouinciarum
folos fe polfint dicere vere, Sc materialiter ordinarios,
Sc fundatos de iure in vniuerfali Iurifdidtione Sc Im¬
perio in toto regno, &in qtialibeteius parte.edam Iu- E
rifdidtione immediata Sc proxima, nec quilquam eam
vendicare poifit,nifi vt ab eo habitam vcluti ex tradu¬
ce, fiue mediate fiue immediate , prout cuique diftri-
buta eft,&: manauit in plurcs, quod Bald. notat.tit. de
pac.iuram.fir.c.adhxc.Angel.inrub. D- de iurif. om¬
nium iud. Nemo igitur, qui quidem alterius imperio
fubfit, fuo fe imperio venditabit : Quod vtitur, alieno
beneficio vtitur, quanquam priuata ad commoda , Sc
autoritateab alio manante, vcluti ab Sole illueete Lu-
nx, opaco fcilicet corpori,fi per fe fpedtes·, Sed intelli-
3 gendaeft vis Sc conditio coCeflionis in Principe. Nam
iiue ante creatam formatamque, decerta legeadftri-
€tam adhærentémque loco aut fundo concedat , fiue
de nouo creet, veluti dc fuo lumine alienum lumen
accendat,eaiegc Sc iure concedere intclligitur,nec ali¬
ter poteft,quam falua fartaque fupremc potcftatis ma-
ieftatc, qux in cognitione fupreroamm app.ellationii,
Sc reflortus fupremi, vt loquuntur, dc cognitione Im¬
peti j verfatur , Sc infeparabilis eft ab corona Sc titulis
principalibus, nec cuiquamp onccdi poteft,quod Alb.
fcnbirl.i.D.de' off. ei iis cui niand. eft iurif. Idem Alb.
l.vlt. C. de iurif. omnium iud. Luc. dc Penna, l.i.verf.
Principe alienari poteft,nec alteri mandari,alioquic5-
tingeret tam lata manumiifionc plurcs fubinde Reges
exiilere , alieno abfolutos imperio & fui iuris fadtosj
quod in Yuctoti Rege olim accidiiTe hiftoria proditii
eft, qui fcmcl cxolutus alieni Impcrij iure. Regis Sc ti¬
tulos Sc decora vfurparit ad patrum memoriam. Qua¬
re ne Principi quidem cuiquam tantum iuris eft in
fraudem, immunitionc-mve fupremi Imperij,regni,&
maieftatis creditae , Sc vfurarix potius quàm proprix.
Itaque , nec fi tam abfoluta quidem Sc indefinita con-
celfio proponatur , qux omne quod vfquam rexi ius
habet, aliquo loco alteri concedat cuifquam fupremx
poteftatis Sc appellationü iure exoluetur. Talis enim 4
côcdîiOjVtà priuato fadfaintelligitur, in eo quod cef-
fibile eft de ea Iurifdi<5tionc,quam Rex in loco habuit,
ius regium Sc fupremum imperium tras ferri aut alie¬
nari nequit, quod Io. And. lenfit acjdit. ad Specui. tit.
de iurifd. omnium iud. in add. incip.vidifti duas. An¬
gel. l.i.§. qui mandatam. D.dc off.eius cui mand.eft iu¬
rif. Bald. in procem, feudoru, in prooemio item Codi¬
cis, idem c. licet caufamdc probat, alioqui homicida,
inquit, dignitatis foret. Nec fi confultus Sc meditatus
Principes faceret, hoc eft, cum claufula motu proprio,
quod notat. And. lier. c.i. §. fimiliter. rit. de cap. qui
cur.vendidit.Luc.de Pen.l.i. C.de iur.rcip. lib.12. Sc 1.
contra publicam Sc 1 quicumquc. C. dc omni ag. de¬
fert. Io. Piat l.prxdia. Cdediuerfprxd.l1b.11. eftque
ifta perpetua,irrupta, immutabilis lex regni, domamu
alienari non polleiqua de re, Sc anno fuperiori lata eft
lex Molini anno i;66. mcnfe Feb.& tcx. I.onmes fun¬
di. C. dcfund.patrimo.lib.il. Lucde Pcnna.1.2. C.de
fiind. limitropn. Quod ciim in patrimonio fieri ne¬
queat, multominus in illa abdicatione imperij fummi,
ne fi pares quidem Francixfint, aut Regum liberi, à
quibus prouocatio eft ad Regem Sc Parlamenta. Ergo ;
cum Iurifdiftio fit in Principe vt proprium , in fubie-
6to vt accidens,fequitur in his concefiionibus, qux ab
Regibus fiunt de feudis antiquis, vrbibus,caftris, ciim
(vt dicitur) vti optima maximaque prxdia funt, id eft,
cum omnibus pertinentijs fuis conceduntur , ea lege,
conditione , Sc iure concefla videri , qua Rex habuit,
nifi quod fupremx maieftatis ius exceptum videri de¬
bet, quia fit infeparabile, incipi rque aftiont, Sc paflio-
nis diferimen, quod ante totum in aftionc fucratj
Quod fi de nouo conceditur , & creatur Feudum , Sc
conceditur Iurifdi&io, id tantum, Sc eo modo, Sc ea-
tenus concclliim videri quantum , quatenus , Sc quo¬
modo conccifio concepta fit. Sed hic locus fufiùs à
Molinxo explicatur. Tit. de fcud. Confuct.Paril'. §.1.
glof.j.q.i.
Hxccumita fint , libet illa propius ad huius Ar- <$
ticuli materiam applicare, vt fic dicamus , conceflione
Iurifdiftionis à Rege fa<5ta,mterefle quid agatur : Na-
que accidit interdum, vt infeodatione aut beneficij
conceflione,eodcm iure quo priuatus quilibet, totum
prxdium abalienet , concefla omnimoda Iurifdiftio-
nc, quo cafu Iurifdi&ionem primam Sc inflantia alie¬
nat , ita vt Iudcx Regius nullam cognitionem exerceri
poflit in territorio conceifo, quo iure Io. Fab. Inft. de
artil.tut. feribit Iudices Regios non polle expletare in
terris Baronum, nifi in cafu reflortus, Sc extantin id
ius veterum Regum. Ord.plcrxque, qux habentur in
Stylo Pari, apud Aufrer. tit.de Bailliuis, Philippi Pul¬
chri fcilicet Art.29. Sc 60. 65. Sc 80. Confirmatx
Ord.CaroliV. Art.;. Sedhocintelligiturinexerfcen-
dis cognitionibus per Regios intra fines territorioru
Baronum, Sc conquerente Domino feudi, Alioqui Sc
fubditos '
Des lufHccs , Art. XXVIII.
Ρ7
Γπ b-H hos iuius ad lÿjîa EçïïjüJialia vocari ta eif affile- A
tmn, vt lie remitti quidem Je ad (nos Indices pe tere
po lii ni' nUt idiLmcto Doitij m> Fc le J ι , Se ope & aduo -
canone d us, qu od foli ncqucurir. Sedili talibus* ve
ante d ix ι LT û s , (pi ll-Ll Ιέχ praedo Lit Fetidi , ex il luc-
ibtuiis fi âppaircîitjiÎn tiiimis ex potltlligriibcLs in qui¬
bus quilq'uain repetitur, Sfisoncuntafis, Sed aEio inre
vunitur iioilri, quos üqiiùiiid regia Lxibuiislii.cBo-
7 car m pri^iinffiuotia > dbiointtr cLiitiii et fdudieiopc-
nint , S: expeuias auFmrïit r cf fi fini « Ud*ra mnt*d ·
Mnrnsjj, ltu ali ter iudicattit, te ite pet fe &' \ me ad] un-
9%
fo nos Mire iiuirrs Fn^-qal ipll mcorift inter eo jute
viiiurit^ Pitmm me njoria fï ma Je indicatum ι π inci¬
denti ab fulialtemû fuerat, cota'caïiGi ;id iupcrlorcm
eu orbatur * ai ab Regio [udice prouocatum fuerat uS
item, qtiûd Molinams îtitrttuï· ex tores ,tit, de iiud. m
Confuer. l^irif i.ihgbir^ Idpofterius immutatum
Cremohj Edicto armo î^t. quo ihituta cil æqua om¬
nium condicio , vt ime ab Regio , Iiuc ab alioiproao-
cmetiir* ob.nudè indicatum in incidenti , cotacsuif*
apud Judicem aggidbxiciiiis retineretur. Poltremo id
quoque immutatum , & confiirutum Ediito pneii-
ito appellant, eotra quam Imb.erm.s putaüib i jjnftic, ^ dialium ijji. lieproptct male i ndicatnmsn incudenti,
fiwplf.musf ,Unt pendre U UriPntîtr dcdtftuwdï* ierpmt'/ T. — i L..^,
de U nttife , & iudtdcJ i-bfomuntur [iduis ■aitionibui,
nili quidem idarisdjrbuscomiemLsujneuocantur, C*r
1* di fi 'it ™ i’f.'îiiMiJ-j; de leur tbtjjfdncr. d ti; c pLuds, sU
fwni ftftsts de rtfjiaridre en première it) β Anet, Mau U ^‘fi-
ïtî exr tn put demandet le retrait \ψ*ίίί Appellent rrtmy)
pu* le regard du fiéidl . Std qiua delictorum ilia cau-
ilieftj & omni rempote delidiaadmitcuLimt* nec cûh-
dirio petite Lttionk paotur flatos eenuettuiurp expe-
itaru usdJa non die Judices Regij qiKcftionesdccer-
ivmit, p JifUenfiotte'1 *' — ---1- - —
principalis co^niiiojfdnerüiiiL‘; Tîttn incerti s legibus
v i si 1 1 1 ir. Ci f tè Îiâre maiorum m) ι Π o rum no ftri no -
rant, ntcpfttptti'malÈiudicMitiu snincklcjni eogni-
tio retinebatur Briiarmieiî quidem tri b nnali biti j lie n-
tl aicc auditum quemquam ab cogninone ïudicis exi¬
mi peripp'ebauoriem.quod illi aficci obferuaiuti3i \ ϋ-
dices habt n t,quos \'oca nt3 exemptorumi iuu· quidt-m
cioili iubiiciuimircx dt Apud eum à quo apprL lit &c
gloi. pragLiiM.Qt.de C3ui^.&: ne fub v mbra. Vtxb.in-
icrpom. Demumid quoque repenum > neabRcgns y
i (Libditc
om% Se cognrtuunis Capicnles cxcr- - ludidhus iidlupemires R^jios prnuücaïio clTec , lcd.
vatirjkn'um , quoad Domini Itirifdi- adP.idauieht-a immédiate Art. Aurel, jo, dcalio Mo-
ctionum remilUones pétant. Scmper iraque m Régie
Indice iLirildictio cftidyaïËÇlDiÈt4 ae. vâltàüi vaJÎal-
Uinij Eanùnc pnmaiij illius & oricitidii nnpftij m
lJri n ci poj de que amc di xi mus , L ed non lem pet ait us
ad eit habitui. Quod lus non a ri i m ad ner l n m ρ 1 e r cd -
que in fur o Fl FcIIit n &qniîi non eadem lege omnes
onmiiiLïi vstiÏFïJ I i Jiabiiur, ifiiplcriquc diLteri £c ipe-
ti.ilt OijJiiit-nnone in Lteftsiura1 reguntur , in quibiEsv-e-
ia norma indicandi cft inconrinuationc polieülqrtis,
Scd ift-i tamen itita RegE non ituiquani Regi^ltd vt
Domino Femli £k iurc conamiinijvr cuiLibqe Domirios
eoniperujiiiquo iurc de corjliicarioiies,& rener ΐΐΰίΐί.ΐ, ^
dtcoiomillaFeudi ad 1 upc dotem fiunt 3 atra rfgalis
pÉJtcogariuæ co liiid et in on cm t quod. Art-ny. infindi-
ca£j fie' ibi dicemus , quod exeo apparet, qtud cceten
ciioque Domini Fetidorum eodem tLirextuntur', 5:
ftepe i Ji fubditos fttbdkomm lu or mil I lui j'ditti onem
exetccnij quodillt Cenooirums ·& Audenils Aitictdi
indicant ex dominij diredti retentione Ύ Sc iure dumi-
nico. Sed ilk filpremx potcftansrccogmcioaliaeik
qi.[:r non ex contraihi aut commercio ^ lcd vr Regi &ζ
ίι'κτ,ΐ pote dati s turc competir, γτ dignioiti. Atquc ra
délits c.mfis intelligunturquas domini ameuem-re ; f·
Kam li valüTlus cognitionem praruerut, non poreft
apud Francos quidem ab eo eau fa euûCan lem cl aori-
cipatipcr namqueruL· (îe loqu untur) aut libellum
fiiperiori porreitum , fed p cr viruu appellari onls . At ■
que hoc quidem iurc F ranci vtuntur, fud mai ores no-
ftn m'CtiimnaMuii qmdcin ean£s diuerlo. Ndmquc
citm ap-pdlationis pcricuJ mu fier iinpeiidiaj fi cens f)eri
fib i bnuiiafn ab i ti tcriori Dom in cj querebatur, quere-
lam upod J up£ L im e m exponere ms cru pilait
imyrpwler&drttii^x Art.ifiy. sr.j'ca, quo clüü iÎJti en ni
fLEpei iork triîj anali andin que d icc irçém^c pf^fcircem
üpEp tcbnr, quod pultcnus fine lege- ambiri tjlrvdttrt:··
to liibUrum cit , diun imperio &: aurlLodtxti Îuue Ha-
toentes fan eue repertis nuper appui I jfion ibus, Et Ctui-
fiLciudutj fente mita Baldi Emebat c, i, verf à Comité
iit.fi de feud fiTcncontm l nt. doirL &■ vidïiil In d'uüi-
bus ve.fo ptrrarojiiifi appellationis remedio fuccurrt-
tur dcinj.iinamferiorii Iudicis.quçrciiii,iiifihadtenus
vt lei dices adm on cacor ias dicetc. Eroindi id quuque
vfiis haber exilio iurc appellandi fuperiqrisj vtfiïu,-.
diaiTum irritetur t ctiamli de incidenti agatur, cou
S ciufit sd faperioris cogns r ion cm cuücatuf. SeddiLieF-
ïrfrgtnîr. CùfiJ, i7f $ nu
Aurefjo,
3m, ιΰ. & anno içûq. art.i^,. Scd ie fubdtii Rcgtonmt
Iudicum illo iu rcT ve ·& oiim quoq a é i uper io r u me O -
gricîancSj per k-lmcadiuii ci o déclinant T cùm hodic
ilia inperiontRS in appellationis uiartim cngnirionc
rciideat, &: an deuolucione cognitionum ex ttegligcn*
6: cemuTEinmone infciiDrnm ; Qiiae diyerfit Imbert*
hh. i. IniLit.icribit] vfiiiii n.oniubeût.
Nota z,
1 ίηηβι ffï.i n tr &rfrnd i η π/ηβ o tr fai. 4 .
1 Refi\u£t d e barre ou renuoy drjftimü C^nttm. 4 /
3 Ex Jifgfigttlfïit fimgbiiîUT lUrfjdiiïio AiijHpmTtm if*
crmiRi.
i £rfj' tu thi ruiifuUmj;tidiUi>n nm reput-
J tin ipaffî 'jrfiiiflj.] Rcalcs T petto jialc.s , mixtas acapc
ex 4 litinôlionc-yqu aca icnp fi un lls Hip. arc.a, & 10.
h ItSctgn fnr.J icriplimus iirpf perpetuum dïcnuiho- 1
ribas [GciptJcCônrueiudtnïs, vt Kiriidi£tionem cum
Fcudo cgnluud-inc, & inc Domni] vos tottcknûj'itni
lubetad bcrnüoij & valfiJ] ceun .e,auiain ,qua: came n,i- J
tur:L fnaTiinididbüjitin nuiïurn importât, ann tamen
hk ck iuris dicendi potcîLite agatur s. fcdqujn ibmpet
m Biitaiima Fcudo afihære% ït'mpér teucîi &: curiidi-
diem is Cf.ufa contiuultuitur : Promdc hk Üaciiitor.
qu 0 1 i initio dÎ;XÎtniis ioli Donnuio competet c retrahe-
di faheliti île>, quiiuuifiüclioncS'in patiimomo ha¬
beantur, lubdito non item. Quod vcro Domino diat,
întclbge & Procuratori ci uü ipeci.diaucgeiitralj , ?.ά
onmes caufas, aut fifcali nus luriÉlidionis^cuius fiib-
icetüS vocatur, quod vécus Confuctudo fxpcdfer.ii c.
il.Mîiiuer. tit, de rpmiii' % ilb Articuli CenomAucnfi
& Ariçtçg.dc quibn.s fùpm.
F ' {'f-w™ -r-\ yfunoiUo* UrtitAtti dr Iwi typée r
rc fpecfu du tegmur qUt pmtndfân (ut>reB , UjetWfay re-
(3 U dit fnlutd φ\ J i/fiH.1 tld* rfhr re* noyé, C,T tenu eu
hic C.on [ uetu dOj verbo , Porcft, V ritu n 3:,ft enim favij-
racis de îuris m perfona Domini, in tiuili qiikleqi ma-
Ectk4Nam in criminali pnrdie tenentur δζ iusiiddc-
rc, officium fâc e r % q u σ d d im ni u s fap , An. 14. gJofi
Tcrb^m/^H w (rtroffiif. Polbretno Oi'dL Âdftfd-" j
brient. if6i5. A ir. 1 . iieceiliraicin u on pra'ciiÊun ,led cau- v. r. '
faJpiu uidixsc i Nam Hatiui ex ncgligcntia interioris j
deuobi lurifdiCtîoneni ad fuperioremj q^aι unucudiis
Έ
ÎOO
QO Des ïuftices , Art. X X I X.
Sà Jnegligaiam dd '“f'péS vcrèDomE Jfûb- cLpifcop J in fubLos fufoganeorum (bomm I„.
‘<r‘ - — ^vi.i I oten rifdictionem exercere poilic , nonabfimilis huicrio-
ftræ,an Dominus in fubditum lubditiius poteftatém-
vc habeat.
11 Pource n'aura- il pas perdu fa iurifdiBion.] Tex. adhanc
fententiam c. diledto. ext. de off.archid. vbi fi Archï-
diaconus iure fuo vfus nô fit in aliquod monafterium,
non propterca in cætera amittet. Regula eft in præ- 2
fcribenda Iurifdidhone : Tantum præicriptum vidcri
quantum cil poilellum , idcoquc cum contrariorum
eadem fit difciplina, tantum amifllim quantum omif-
fum l.licitario.§.carum,D.de public fi prçilari, inquit,
B confuctum ex indulgentia publicanus omifcrit, alius
exercere non prohibetur , vbiglof. ipfum quoque il¬
lum , qui omiferit , pro futuro tempore exigere pofie
feribit Bart. l.publicanus. §.in omnibus. D.depubli-
can. l.i. i . hoc interdi&o. D. de itin. aifcuque priuat.
Sed & quædam ad hoc argumentum tradant Cy. dc
Alb.l. Voluntati ae.C.de excufat.tut.de Can. præcipuè
Fely.c cùm acceillilent. extra, de conftitut. Denique
neque mulda neque poena delidum egredi debet, vt
quatenus peccatum eil , eatenus coerceatur qui deli¬
quit. congruit inf. Art.37.
En canje de douaire. ] Hic feparatus Articulus eiie j
_ ^ ^ r Mailler*
ditum 1'mim tcuocare, ita vt prorogatione fubdm m_
pediri non pollit , quod nos ante diximus art. ii. glof.
vÎr. & Boer. Dccif.U Guydo Paptr Decif. z7l. Imb.
iib ,.c.az.Inffit.Ncc refat /it nc Iis conteftaa an non;
ifti enim font partium ipfarum obligationes , domi-
nos nulla lege tenent. .Γ,.Λ.
4d Sonrub,eth ] Apparet hic quoque de Iunfdidionc
avi, qux ratione Feudi competit 3 Nam quæ ratio-
ίιε domicili) , prorogationis, delidi exercetur , lurif-
dictioms eft potius Simpliciter fiunptæ, quàm cius
quæ Feudo innaret. Porro quod adrerradum atti-
net , quii appelle uy retrait} de barre, rcdèis cui iurif-
didio competit , domiciliarium fubiedum repetit ,
prorogantem nequit fuo quidem iure, quia per ac¬
cidens tantum Iurifdidio in eum tribuitur , delin¬
quentem olim non poterat , fi penates repetierat
fap. Art. 9. hodie poteft Art. Molinenfi , de quo d.
Art. 9.
c DefiiXeraitie Cour.] E fuperiori tribunali fiue me¬
diato fiue immediato reuocare.
J f Es cas dont le Seigneur. ] Pt ne lupcruacua cautio,qux
cnim vrilitas eius cognitioffi? quam exercere nequeat,
qui eam vendicat. Quare Iudex non Regius de Regiis
noxis aut caufis non rede litem intendet , aut fubdi-
cauje at' uuiuurc. j -
noxis aut caufis non rede litem intendet, aut lubdi- debuit, congruit cum 441. infra. Sententia eft Mafuer.
tum repetet, nc de his quidem in quibus anteuertere q tir. dc rcmilfio. In multis (vt loquitur) reliortis regni
Domino licuit , vulgo præuenrionis catus appellant, hoc idé obferuatur. Sumpta eft ratio,ex titulo. Qu«md.
VieKiriim rnm iidu oDorter concurre re. ideoaue imp. inter, pup. vrd. de cæte. & Can onilti sine, exte-
JJOIÏ11UÜ 11UIU j v J' .
fed & habitum cum adu oportet concurre re,ideôquc
etfi capax fitlurifdidionis cuiufquam caulæ Domi¬
nus Feudi, mterdida fit tamen cognitio,ycluti cx cau-
fa recufationis,aut quia alteri commifia fit,ne hic qui¬
dem fuas partes interponet , aut iubditum repetet tali
quidem in caufa.t
imp. inter, pup. vid. de cæte. & Canoniftis in c. ex tc-
norc.ext.de for.comp.de c.cx paite.eod. tir. Doralirij
cautam, de qua hic agitur, iîbiCanoniftæ tribuunt.
Cilli laiTi , accjuumc «iguui 9 -
quod exprefsè fentit. Innoc. & Panor. pofteum. per
c.i. & 2. dc c.de prudentia,ext.de donat.int.vir &vxo.
quanquamglol. interdum neget dotis cognitionem
per fc motam , cognitionis elle Ecclefiafticæ , nifi ac-
ceiforiè ad diuortii caufam petatur , quam fequuntur
Hoft. Anchar. de alij plerique, nifi vidua fit dc oppref-
fa, dc locus hic vulgo à Dod.tradatur l.i. D.fol. mat.
laf. auth. quod locum ver f. quarto nota. C. de collât.
Fely.c. Ecclefia.ext. deconftit.Lup.c.de donat.int.vir.
& vxor.§. 44.1η notabilib. fecundo notabili. Sed di-
-V' - · · uerfa cft fignificado dotis & doarij , dc in vtroque Ec-
<t E, fif,r.Ui,„,rxiil Hoc idcm D clefiafticiludicis cognitionem liampridem vias repu-
illi Cenomanenlis &c Andcnlis Arricalus cxprefsc fta- diamtjfcd hic locus commodius tractabitur. d.Att.
\uunt,& hoc ipfo in cafu fenfit Panor.faciendum Do-
Nota 3.
Vrior eft poteflas domini immediati.
Tantum amifum m turifdiftione , quantum omljfnm.
Indicis Ecclef. nulla cognitio de dote (y doano.
Delinquens officialis non remittendus ad inferiorem
mfi c?f.
mino mediato dc immediato fubditum vendicante^.
ex tranfmitra. verf. nota quarto, cxt. defor.comp. dc
Bald.c.cætemm ad hn.cxt. de iud.idem, c 1. verf.a co¬
mite tit.fi dcfeud.fuer. concro.int. doni, dcvaflal. Id-
que pene perpetuum eft omni m caufa,vt prior fit im¬
mediati Domini poteftas, iufque in vaiTallum proxi¬
mi , quod apparet ex Art. 68. dc 330. de feq. Iacob. de
fanctoGcor. iib. defeud. verf. dc promiferunt eidem
Domino, q.9. & verbo di 61 i que vafialli , quarta cauta
dc verf. dc cum padlo, verf. quæro de quæftionc quo¬
tidiana. num. ii. Operose tradatur à Do&oribus
quæftio , Anvafiallus valfalli jpei fit meus vaiTallus,
quain re multa diftinguuntur. Sed non eft huius loci,
& eam exercet Francif. Curt. loco deftinato lib. de
44i.dcart.44. nota.2mu.22.
k officiers delinquam en leurs offices.] Congruit art. $?. 4
inf. intellige autem nifi cœpta fit lis apud inferiorem,
dc cognitio anticipata , 1. vbi coeptum, de iud. D. nifi.
liti apud inferiorem pendenti incidat. 1.2. C. deord.
md. Hæc regula negatiuam conftituit per locum à
fpeciali ·, Nam fi fpeciale eft , vt officialis deUnquens
non remittatur ad inferiorem Iudicem , regula eft
in contrarium cæteros delinquentes remita debere.
Quare falfa eft Oldrad. fententia inconf;u4. cùm
fimpliciter ftatuit in criminalibus de maiori tribu¬
nali ad minus cognitiones criminales non remitti, fe¬
cundum quam tamen indicatum Chaif. ait. §. i· tir,
des atieu\, quanquam de præucntioms ius praefup-
ponit.
Article XXIX.
ArTic. matière d’arred: b ou plegementcpar Cour fuperieure, d le Seigneur
n o^ab1, JlltisÉ, Peut étirer ion fubieâ:, c ores c]u’on prétende infraôlion darreft/ ou ac-
consvet. tentât de plegement auoir efté fai&s par le iubjeâ:. Et s’il Te trouue infra-
dion
ΙΟΙ Des Iu ilices , Ait. XXIX. ΙΟΙ
ù.ïo\\ ou attentat , s le luge inferieur h coniiemncra l'infracteur en 1 amende 1 en-
uers la Cour fuferaitie, de laquelle amende fera tcnuk certifier, & icelle rapporter
au luge fuperieur.
XN^mdftrL· ârtèfiàtionk h <wr pkn.xmenti L cum mffk ôt duthoriu &tè fiipcfiorsi Judicis/
J Dominer patefi nectere fuum fabditum, zqmmttiï infractio nrrefiationu f retendatur i
■dut iittcnratm feu tmdtio fiicLt [lerfibditum. Et f [ttfacla aliqua mfraéliù dut attenta¬
tum s Judex inferior5' infraeloremmulBatondemnabit^ irgafuferkremjurifdi^ihinemiie
ψ*α male id tenditur* renmciarcj tJtmme tradere Judicifuferiar^
Nuta ï. A
I Arreft vm faid O* i n ,jnil\ rrlr, pt*
Z rù%faiti{Ti'MH· et fie fnbisetendnm jj vfîs.
5 PÎrginmeflitiiJi hïcpre taUrdiïlo yüpiÿtâtlii £?ϊ.
4 ] ii j motio π & atte nt at dijfmt n t .
a r.n mâture (t'trrtft dm ptegemmt, J 3 lie Amadits ici
fpûdcni enm iuceduili pygsuu-e videtur , nu mutai-
lUAiiiî'çLiiti R-c^iiSli ArriULiU iÊ. bip. ts alterius $. i.nr,
quibus in cocum I aditibus inferioribus cogauio adi¬
vi unie de bis j quai iaperiorem cogniriontinve eius
toncsngunc.
i ^rr/îv] Diximus Arc,",, iup.bxne veteribus Aiif-
fu irinmTs inieâioncm, quæ rembode ihtiijucu, eau- . ^
bique immotam coi iftringereîj· ta fit interdum in t
n·: n·;· pendentes inr icpararc^vT i π E Αιχ. ji<S,I2<v& rjo.
ÎJIÎçnJura in corpus jjL'iüiil hominis CciitifijiLunÎBp
Ai't.ii-. interdum in Viatorii' equum A et. 114. nori-
y. unquam m rem mobilem» qaaivendieaj.tHi mh Ait.
uj-,& 11& Acti unis vetli neque vim neque pu ceÎLiittm
haber , hocvei-b tàimmi ^c,i. quod rem faluaip, & {b
(picem fifti^sidicarttis cognmoni*codê ûiieqrtotiÆio
ad exhibendum, ni h quod lue de re tam eiubiw iVmui.
1 Solcrvcro jiJegiameni-ci (irbijti , v cl Lin lucccnturiaiaj
cimi cime air ne futis lie vin uni plcgiamemo „ quoi
pollideutcm non prohiber iuretïinvri , vrinfri uicc-
3ii lis ex A lc. 1 îo. in£ Ac arcs ftu m aut cantio nem d e rc
pcinartilmicsuti exigir & vxti.>rqurt , atu fcqucitrj-
rijonem,iia ûr vnicm fuie frutiu Îlrpkgtamcnco ai-
rdlum adioiisyLle. Muuni vcrbcàm autliot Ltatc iwpe-
ripxis Indu;] s meeuciarLu:, eiulque iutpenum reiputôi,
ad 1 n irtLorc m vçtiiri dt ea c ogmt ioi i q * tiun eu i Liibbe t
Indici* Jtrpicmli iudieiu iurilciidfioneiTi üiamdckïi-
dercT Lvli.de ûff. ent,, ;ul inand. fil lu tif vbiemptu
iitmditimii ibi Îiniri debeat, fvbi eoeprum. D.de nid,
Qiirjd tamen iinte btceee cîmiict lu J ices viôh folcnr,
aui ad iiïfctiôrefl cqgnitipncm rcmiirere t. quàtu lire
prcuiiituuilictT couificura ,ίΐ prouilia incidere patdt,
ne qui il micam percae iiït-cr iiïcifdiÆpkcni contra -
UL-tUas.
5 Ou frlipmm·] Plcgiaiiiiutoniin 11 an vu a pnteftas
oIluî luit, n nunc qn i de lu v Nan îque inicrdum concra
iadicums pcTinnaju i uaidi dkû ί n. e mv c· o'pponintturs
λ : Arr,-;'.i.i. mi, qui de Ocd.Lud.XlI. amiiiçïq. ejecer-
pnr; cft^& raefum Art^uiMw., acnim jmereelîinnw
vicein bubcc, inccrdusn idquecrebiius prôteiuteli»
poficilbno iutenditiir.vcmi. Art. ici. vcluriimerdi-
dtum * Vti poJHdctis* C um ad I urEid j chonern onpo-
u i te 1 1-, nu n poteft baie Ariiado lpçit 3 elle s cum de ct>
Lplbdiiceycccuc , vin ! ui i fd bdlini nier îor fie idonea nul
cognitionem j dç tuia agitur, ideô que non cadar irt in-
fericireilided m c.ulî iliiLr, An, iû4 dcquo fupia, vck
&■ atkiquarc hic Articultrilucum Ji.abettcÜan mrcidi-
ttuiu, Vti poilJdctis nui cafus nouitaris iaccuditLtTj in.
^trgchir. tti Çcnfitirti,
qno cum ne mo pendente lice poiTcffionc fpoliaii de¬
bear, vt tivfi a cÜcemiis,& ro t îs titufisvc b ce pendence,
C. décrétal. & clem. & in vj+ iiaucem incertum ante
è î. nte t Ltavqm s pailîdcar, ciim vtcrquciëie lUicrac p&f-
iîd cre ^ i ucccd it l! h régula quæ cil i nJr’. A rc, 1 i c, iciliccx
neminem noimicintcliigi debere qui sure lûo vracur.
Pcndcc sgitiu· cocus efFetfcus nouattonis nlmm hi t ac-
tentarum vncat euern u effetiiiqiic iiiftunnÆ A: li¬
tis eius, q 1 1 ve d e p <. > iTe il o r » o Ltmilimic : id anipip-b ata
pcdledione abioluirur abaccenoirQI cuieius dLc.r in-
ceDtbnir. vnde fequîmi^vccdtn pkgiamend cognitio¬
nem vt poLleiÎbmhi Index Ênft*tior,cainsin ccrritoriy
resiicitiuiitj.-id ibeeuocet, debeat acceuiaii quoque
caulriLUidieicLmoare, ne t.irvitinenria cauiÆdiuLda-
rur, cùmaliûqui interdmnftctiJat, vt dcincidenu 41
redtô cognoibit, qui dtprmtipali Liidic.u, quatiquam
de mcidenu pnitLjpjlurei· moto nonpoilci l.q. C. de
ord.ceig.
f tiy C«n* fitptrftiwr, ] Hoc eJb, cuui iuÜltT AraacotitAce
fiipcrions luditis piegiamcimuu intenditur, num fu-
p étions autboritaccbuendi potel^A de eu· cognai! if,
inii remi ili cipcciuuL' vr in b Arc. 4t.
Lt ïtig&titr peut rttirer.] Donum idqiudeiu inj cit,
Vt lupcrion AiÜaib diximm , non luWitomm , qui
pa- te dumum rciiociti ncqut rnir „ tuncî/i citra fuos
vomiencus yotad, rcile iolilc indiCLû d mu mpo J cfn.
'■ Orn^Utn^cKwU Ùsfùftnnd] Infrttiiirtit d>tt par It 4
re^ti-dde ί'ατκβ , e»e»W rh^r L· r^.trddti fd^cwtxt ; ] l,,
friugic aureLmqui rem loto mcmet^Jàttictn mutàî , ia-
rctuerti r/ub ftr.ihi ^.-idli ί terar*
N UTA i.
i N il iwMf i &(, ii tjl àttmUri.
z ^ttfsmiÎum m f>rit»4 srsfîjiitU m yptEttiQnr pt?i -
deiïtt O" ivïntti dtUrrj'hiti t)u , r , ^ j; □.
J Exempli, Atitninirtitit crr.
4 ^fttçntdté fj/ijii âpptlÎilitr,Ufft rfft< &rV, (j*
ΠΗ, 7.
(î ImicânÊ^Beiiüîii inédit}}*
% à ftntttu’id mûri uni ni λ jfit prewifanj*
$ Qtitm üiL· UnaiAttfr ittiefi MÎtH m m lifhffkin a &
WM. IC*
1 1 f. ΊΠ j tütrUmen u ψ*β mit mdîidt de â \tttnt.tiu
1 1 ÎJmîji Hidsx eügriùfar de menait*.
i ? Aftiiftj ArbftnrtA i# A(tttiÎ4;ùt
'-1·' Qyod hic atteniari· i n celligi c uti lu-rifcô— E
lu Ici no u.tcc vacant to cis cmilis ml ncnranlicç pen den*
te, A tic. ininteg. reJbpoÜLLbnilnouati. Hinc euam
ilia , nü ncmarirckcioiie nuit cpnfiiltatione pendente
lt.C.de reLic.nibnoaari appti.pencL0.de reeufanonc
pendente aibî cL'iQjrecurfii ad arbitrium bt>±nt viL idcdc
v acan tc,n llUualc lumen ct^dtitus qugs fboiiudi-cu Ata -
te, ditaiiun^ ik qua:, ah a I tint, quæ pluribus exuqLitiui:
ιοί
Des Indices , Art. XXIX.
Î04
d,liecns fcriptor Vit.-d.Camb.in traita. claufularum. A in principe caaûmrn non pateant & adhuc m poh-
VolÊedÎorxnis ac præcipuc ius Pontificium & Roma- A tionefcéWun (vt loquuntur) confite, quorum
1 olterior aras cp p . Utini y™ iam probatio c-xpcaatut,necc(Kir.o ad mftjficationemac-
. 1 .1 . , /ail· /hffintnn mnliP nnurim*
na Curia attentari vocem repent ,
olimvfurpatam fed alio fere fenfu , αηη attentare nil
aliud fit, quam contra moliri. Lattentare. D. de extra-
ord.criminib.-l.li quis non dicam rapere. C.de epii. &
clcr.l.attentari. Lapud labeonem. tenetur. D.dein-
1 iur. Sed in primis inftantijs nouandi verbum (blenne
eil. Attentatum vero appellant , quod quis litigator
priuato arbitrio commi Ierit de ea re aut lite, qittein
cognitione ludicis vcrfarctûr , quo fadum fit , vt res
H fve integra, nec eodem ftaru effiet , Hic tibi aurem ^
vello Ituiiconfulte, Res eft non omnibus nota, & fo-
rcnfi tamen pulueri perWecellària. Diucrfa eil reputa¬
tio attentatorum qua* in lite & prima inilantia fiunt,
abhisqux appellatione pendente admitti contingit.
Litem hic pendere dicimus per citationem, denuncia- .
rara & vt loquuntur, excCutamffinitur autem lirifuen-
dentia lententia à qua prouocatu non fit, tex.cil clem.
vit. vbi glof. verbo , poftquam, vt lite pend, nil nouet.
& c.vlt. vt lit. pend, in vj. Rota Decif. 4x6. In antiq.
incip. Notavtrum poftquam , Quod Rota attentato¬
rum contingendam vfquc ad conclufioncm incaufa,
necvlrcrius admittit Decif. ;6. In nouis, iic intclligen-
>uim, ii attentata ante concluiioncm admilla fint,nam
fi eorum proficcurio ante conclufionem non fiat , vi¬
detur , rc nunciatunr, Quod fi poft conclufionem fint
adiniffa , deduci tum quoque poterunt , quod rcbte
tSuid. Papæconf.4. verf. prxterca etiam legitur,in ci-
iulib.Matth.de Affticb. Dcciibji. Incip. quidam Cor-
biierius & Decif. 9S. Vital. Camb. in tradi, dauful.
claufulanil nou- lit. pend, per c.non fiolum de appel.
5 in ν'. Rota Decif. iSj. Incip. fi pars rea. Exempla at¬
tentatorum ad litem tradunt, v eluti fircus benefici j
tentatorum expedi anda eil diftimtiocaufa principa¬
lis, & finalis calculus litis, vt intclligatur, an qui atten-
ta(lc dicitur, rc vera attcntauerit,quia regula In at¬
tente, qui y fi de fin droifl, ponrueu que les cUfis fiyent repa-
rMei]v tinf. Art. no. ob idouc nemo poileifioni fu te
infiftcre prohibetur propter litem,nequc per id atten¬
tare dicitur ci. ext.vt lit. pend. &ca. cod. tit.&c.fi-
gnificante.ext. de appel. Panor.c. literis, ext. dereftit.
(pol. Io. Capitius decif. 72- Ideoquc folemus in foro
talia incidentia iungere cum principali, vt eadem fen¬
tentia diffiniantur , cimi vnum ab altero pendeat. Ex- 6
cipio femper ipoliationcm pendente lite la£tam',Nam
fi talis fpoliatio incidit, non expcctatadiffimriiu,imo
A: inhibito curfu principalis caufx , de eacogiiofcen-
dum eft: A fufpenfa profecurione, in ea haerendum A
probanda intra 17-dies ex Arr.7oo.infra,qui excerptus
eft ex Ord. Ioannis Ducis,anni 14x4. fiunpta. cx-C. fre¬
quens de reft.fpol. in vj. Panor.c. dilcôlus. ex.de Ord.
cognit. Io.Monach.c.cupientes verf. fed in hoc mem¬
bro dc eledt. in vj. Rota Decif. 14. In nouis. Callad.
C tit. de reftit. (poliat. Decif.;. Matth. de Afflid. Decii.
98. idque fummaria cognitione & fine libello. Non
hic dico , an dominii exceptio opponi pollic , an item
polleftio probanda lit , &c qux his locis Doct. agitant.
Sed non eft par ratio aliorum attentatorum , quorum
iuftificatio à principali pendet, in quibus principale
indicium cxpeblatur. Verum alioiure vtimurin at- 7
tentatis appellationum ; Neque enim i» his appella¬
tionis iudiciuin expebfcandum , cum fiepe contingat
pronunciari rnalè iudicatum , aut nullam elle appella¬
tionem, & tamen attentata reparari, quia fcilicct at¬
tentata i uftificari nonpoffint ex Iuftitia appellationis.
poffieffior in alium pollellbrem transferat pendente - t . .
lite, permutando vel refignando: Nam pollèiho lie O cumvtriufque feparata fit conditio, d. c. noniplum.
tradita reuoeabitur per modum attentati , quod Ro- vbi glof. & Doifto. Angel, l.i. D.nil non appel, pend,
. i.·, j τ....:.. /:i; . Pimmnf < rnnf. 66 Ιο. Monach. d. C. cù~
ra tradit, decif. 56. Incip. libre pendente, ik Decil.
400. incip. nota ll lite pendente, in antiq. Milus in rc-
perr. verbô , attentataper adorem. Spec.tit dc appel.
<j. nouiffimè. Idem lîpoffieilio in prophanis de vno
ad alium transferatur pendente lite. 1. vit. C. fi per
vim vel al. mod. 1. res qutein controucrfia. D. de iur.
fife. I. defenlionis. C. de iur. file. text. c.vlt. n. q.i. &c
c. cum venillcnt. ext. dc inftit. c. confultationibus.
ext. de iur. patro. Idem fi pendente appellatione fen-
Guid. Papaconf.4. & conf. 66 Io. Monach. d. c
pientes, Panor. c.bona. ext. dereft. fpol. Rota Decii.
99. in nouis i quanquam fecus in deferta putant qui¬
dam , quia retro non faille appellatum fingatur, fi dé¬
ferra cft,glof. pragmat. d.vcrbi interponi ex d. Decii.
Rot. & decif. 464. ia antiq. quo loco id quoque tra¬
dant , an nullitas fententiæ impediat attentatorum
cognitionem. Hoc vero cum accidit, inhibetur cur-
fus appellationis , & in attentatis proceditur fufpenfa
tentix cxccutio nihilominus fiat, quod tradat d.glof. ^ cognitione appellationis, de qua Index litteris in pro·
pragmat. d. verbo, interponi , in fine. Itidem fi res li-
tigiofii alienetur, vel cxccutio fententiæ fiat , aqua ap¬
pellatum fit,glo.l. vnica C. minteg.reft.poft.&§. fu-
per hoc. auth. vr nulli iudic. coi. 9. 1. alienationes. D.
famil. hercif.l.diuus. D. dc petit, hered. Ea cum funt
fada , rcuocari opportet cum reftitutione fruduum
perceptorum d percipiendorum, & cxpcnfts , quod
ait Rora Decif.25. in nouis, incip. ex quibus infcrcba-
4 tur. At in caulis appellationum attentata incidunt in¬
ter tempus interponendx, aut incerpofitæ appellatio¬
nis, &rcccptx ab Iudice à quo , hoc eft, ex quo Iudex
ad quem faifitus eft de cauta per rcleuium (vt loquun- 1
tur) fignificatum &prxfcntationcm,l.iinpnncip.D.
de appel, recip. Hoc enim modo appellationis caufti
deuoluitur ad fuperiorem , quod cum eftfadum ha¬
bet appellatio effedum deuolutiuum & fufpefiuum,
de quo glo. pragmat. tit. de cauf. §. & nc fuh vmbra,
verbo /interponi ·, quare nil nouari oportet ea pen¬
dente à partibus aut Iudice à quo ,d. 1. 1. & d. c, non
5 folum. vbiglof.vcrf.ante omnia. Sedinrcuocationis
modo , ac forma multum intereft in prima initantia ,
& c;uifis “appellationum : Nam cura litigantium iura
ptu , aut decreta quxftione Sc per informationes in¬
quirendum ftauut ex Ord. Carol. VII. Art. 10. Idcoque
propter retardationem codemnatur in cmenda.qui ea
proponit, &ηό probat d.Ord. Carol. VII. quanquam
confcntirc quidem partes ροΐΓιιιπ,ντ in vtroque firaui
procedatur, fed appellans non cogitur,ii no vult,quod
ait Rota Decif. 448. in antiq. ici. In nouis. Afflictus
Decif.151. & Decif^S. Bald.1.3. C.deappell. Atque in
tali attentatorum iudicio fufficit docere dc appellatio¬
ne ffiterpofita denunciata,& prxfentationc,li tempus
prxfentandi venit, quod Rota ait Decif.765. I11 anti¬
quis , incip. Sciendum. Guid. Papx conf.6^. 8c conf.
69. glof. pragm.d. verbo, interponi, & de attentatis ad
obtinedum fi quidem à diffinitiua eft appellatu , quod
Rota tradit Decif. 1. in nouis. Nam fi ab interlocuto- 8
riis eft appellatum , aut fententiis prouilionalibus,in
quibus Ordinationes tranfitum ad vltcrjora admit¬
tunt Ord. Carol. VIII. Art. 53. Lud. XII. anno 1499.
Art.81 .& Sz.anno iyu. A rt.72. Francif. I. anno 1519. Art.
7.eiufde ,furU reformat ton deU tuftice de Normand. Art.
i. eiuidem anno 1539. Art. 91. & apud 40s annoinf.
Art. 28. Htrinu II. des eaux crforetts anno I)J4- brt.
u.po-
io5 Des Iuftîces,
u.poftrcma CaîôLlX.annts Maio iticnfe
iji+1 Iulits imquam) φοΊ à€timi eft non reuocatur
via ancntacï , fed pci viara grxuaminis [vt loquuntur)
Ar icn ta t R oui l1 Dûdü”. iJle Guid. Papie auifo&nuiii.
6-Hü con£ 0. vbï nçgantm jrircrWurûriis i ud iatuin
miocari T mlï poft ludiciuin Jemùm appellationis , ii
9 malè iudieamm Kpsrianir : ütd pqtl dilSnirbuas iudi-
cimn nppcliaiionis non cxpçdtâturjl-d protinus reuo-
tinrur arctiibi.WjCum priioùm de hk confiai ,ùdeû vi
ut; in firmato quidem Mdicitio reuJc-Lcmc àcccntatii
vj‘j us duri taxat caLrts excipitur, in qu ο I 1 fur i:i diftûisri-
uis protinus rcnoeantur* qui· innouata Îbntetiani in-
rcrtocutûriis , kilicct tàm paru bus andttk ludux ap-
pelLuionbprbcdbt ad inhibitiones* qui hidid i qiio
finir denunckta:. de, non fol um .Rota DcrîÎlijfo»- In-
cipriï poil· inhibitionem, & ingp.Jî ab cxcomirmi-
i dqirio ne, in no lus Io. Mo tiuçli A,c.cü iuî ci Ltes* veibo,
ii autem non de ru lu. Bqci^acdilz^ Pîirtibusanditis
deo <£c cognita cnul a:Non vulgarç d auf uhr inbibirio-
nuÎTbqii.cïn rckuso iblet cotumeri mCmccIlurijnati
cadcvüs (,-ft tqiua procdîiim ad vlrenora m eauli prin-
cL]>a.Îî nô pC(>hibee,qua^4^|tiàr.Francifp Uwo ijtÿ.
Λ j l , j| . tiv i.ftatuit & c,FuOmana,i.t|uod obüritur.fi£ ci.
cuoiifolumde appel, in vj. FlÜ. c, .dilf£his.i, esc. tic
rrilnpf. C lu n imodi ante debeat clic cognitio,^ quid
m eu ptoliLuiicribit Vital, ita d. datif. niL non. appel.
10 pend . N otmda eft hrc .difteten rii &CQ nd Lti o. or ten-
taioram, ih principali caida, Se caiifis appellation uni
interlocntoiiaritm δ; liifluuiiuanuUi quoddücrisneii
ab en mmiut*qtiod catribappelEarioiiiLSjVT luximus, I n ■
dïcc'm’ijatio priuat pmni cOg^itione , lulpcnàlrquc
iudicarum, qiiod St exangui quoqin? Itirilcon Îulms
cenkt Î.Î.^rvluD^ad cnrpiLqiiod explicat glapfagma-
i ixæ d. v erbo, imerpon i- N lu u Jtadex à quo i tern m de
appellation·:: i Tuo indicato non indicat , ucebism id-
ïpknn, ÈLtdic'arc porcibEt de Contempto mipcrioü: lu-
penotts LHidtcuicate in attentai or uin cailla poilus a^a-
mr3quiim 0 inicEtrlfle partis iofiu^quod Rora ait Dc-
ciiuy. ùiTiotûs.CaiTndr Dcal^, derirftir. fpollat. Io.
Âtid.-c.ciJEiTi U ariinus éxt.deconft·. Spec. tir-de appel-
lat-f iioudlunè. Viralfs Camban.vhL bip, Adeo vtlolo
olïicio ludicii citra paru s fcqnifitiaucreuocsri atren -
Litafoli-ntie lit , lijlo iVoCUL'atOrc g.cncrali poftuUiitc
pi^kmm poli cunæ inbibkiones*kdin prima inftan-
ri a aîi ter xes babc r; Nam J n de* füpenor iLimetl t qapax
fn cognitionis plcpjiajnco nT *■ r d ixi mus A r 1. 1 1 1 p-eriori,
tamen non priuLiuut- capax cfîx imo primaria &pro-
xi ma cognitio eit inferioris & proximi Indicis t vt pa-
te t Articulo fuperi<?rij quare prior ordine eft eiüî co-
gtatio te luic-loj] ras , idedepe & eam qiuvmlibetanri-
dpataun à iuperioïc rcnocar- Quo Ücvt utter tarorum
ïtiiüdiJin incidens* Sc acccilbn l mijN quo d ab éuentu
pk-giarnttiripcndee, ami iplo pScgiamcnto rcmitta-
tur ad inkrioreiTi , kduanuitita* dictione de contem¬
pto iupct-ifirji imperio* quia ci us propria de naturalis
c oqnitÊO cil de ati entacis 3 qui 1 ud ex e ft cauiar pri nci-
paris.dk, non fol mu . De ucJicl uî refrit c , layn utilis,
ver hoy yxorcnc tLecif.i, num.iqj „ Hec hindamcn-
Art.XXIX. ioS
\ calis ratio d! diicri m mi s inter attentata primae ïnitan-
[j;i: ,· (k GauJa.- appellari oms t δϊ eu reorum cognitio ad
iiil-ei Loreifi rrinitt.Ltukcoiitrjtqudjj regulatis 8$ ordi ■
n;iri*i-fl: ratio N natura attCnfatoi um , regulaqnc im-
pn m is il ta, qua: t ft in Art. κί, i u p. ik Art , jp. in fbi3id co¬
que mde oluLjftuio, vt in eau la attentatorum nun¬
quam haï reaniiboad partes in Csit ia Romana, quod
Roia tradit OçriC%.in antîq.iildp. NOfWiquüdvjsï^îSi
rurfnm iicc incip. noiafcLuatauiiienna n hoceJlco-
gnifio aitciitaioriifti nunquam reniitiinir ad Iudiccs
ïo connu * fed vî pioptia & indelcgabitis rermeiur m
Curia 3 .quia Je contemptu auctoritatis Curkragatutv
êcquidnu Umiit Μα fur r. tradir, nt.de rcmUlio. verf,
item J l ci u. j ik Scd & Parlamcu u Curia ad quam o;nii = 11
io medio appellatum cit* etiain il promtneict ad fcco-
B gninoncni non peruneet ^ taptTuppdlatione éû-
guülccudjL rémittiuiid quem dcmrc-, Sic. ramen ap-
tètitaia noh rcmicrit, ted cognoicir Si iuiliearcx Ord.
CuroEi VII. Art, 9. Benedic, vbi fupr quanquam uliud
quiddam Papo videtur innuere i ir. Je attent, Quod
ipiunuum qdoqui: ficit , ciitti appUattonpin non n;-
ci pi endam indicauic icxr. pTlof Lj Cad s apnek IîL 1, î.
Ceckdc bono.poi.fecüd.tab. Io^Monacbm.c.cupicn-
rcsj perrat um cil· v oro quod Be ued . fen bi t3 qu o J cù m
Curia ai Ecntatoeum cognitionem vult demandarca-l-
tct ijaitattata Coiuicrrititiexccllus & ÎbbcxccETiium
nomine ik quabrate cognitionem rctnitiitaJ ludiceiTi
Ptouiîitiâ: alterius, quim vbi attenTatuniclt , quo J
niant me qqjjitatc attentatorum fleri non poilerA^ujc
^ dm nia nuiqnom in libris Iurifconfu] torum latis tx-
^ pl Lcajitiir j fed ca-νί Us è CmosiilLm-uiiiL fukolis meli iis.
induxit.
s It ϊπζί inferUst r.] Diximus ante , dc atten t;u is cogr i- ia
àmcai dus die-, qui d e p.rindpali cognofctrc dcLicat,
addi di mus cuuiâs3 quid s t em ι n ter pris ycipaii s cau fe &
appel lanoni s attentata i ntercilet. At vero mine pro
maena !i nutriri one ad iidmus* ai m dici tur Jc an ema¬
ris prima’ militia; cognirionem renuniaJinfei iarem,
nilifi Dominus ipfc lurildidionij aiiemaueritj aut
Iu Jcxciuseiuus nomis ΐο*& culpaipfe Domitius mul·
dtamdcpciidtTedcbcKNamfiLm ratio non patitur ad
cum rcmifllaiiem fieri* ne ipfe in ioa caufa m dicet, &
dc co ibuurre habeat* quod ipR debqiar. Hk igitur de
attentatis partium agituc,
-j h It etrfdrmntr* tn limitait, ] 1'ro qualitate adiniiti at¬
que rideo extraorchiLina p rolcq quttonc, lï tes poi.cat,
quoJvfus doectjSiGuiL Ëtun-d, attigit vbtfu]>.& lta-
cuiturinCArr.iio,
' Emtmt* Cw fHferJtriF,] Vcccriconfuttudïut.çiài i>
folidorum mulâa prouifrabtconc erreiti fiikca hodie ^
cùm .ubi tr.uu iit,mirû cil id arbitrium, mitriori i udi-
ci.pemuttij& Domini fupcnorisRrocuriuntem apud
inlcriorcni litigare; quod in Regio quidem Procura¬
tore ncunqitam admiiterctur , vt aiitc ad rnonustii^,
■6; tradit Stilus Pailam. nr. quotum Cûguiri.i> iitrt. ad
Regem.
_ ÇiTiÿfr Rnmncj oi'c^c êxigcrc.
Article XXX .
ï * le Seigneur veuth prétendre c plus grand dcuoïr lcy eflredetiprtr (on ;
fëÆkWi lu.biêÎt, (i mix1 In frikWT- 5. j „di,,rC /ïlkiiiA k.kp Ja
raine.
queleiûbjed: iVaduouc St recognoift^ iceluy^ i’ubiedt peut de-
cliner la iurïidicbion de IbndicScigneur^ £c aller * àla iuriieticlion finie-
t kj
îyffÿtuff. in Ctijf. s fit ,
•A rît e.
*UII.
N o v AE
Cons.
Î07
DesMices, Art. XXXI.
I08
O r ·’ Dominus F cudi velit'1 protendere c maiora iura dominicalia ei delen afuofuhiito J
O pumillefuUims fateatur, ' fotcfi idemfMitus decimare Jurifdi&onemfmVomm [
φ- fuperiorem Iurifditlioncm implorare .
Nota i. ·
i Nullo cognitio domini de debito negato,
z lus metitur exparte aftoris in dtfcntnmanda 0*c.
3 Ex caufa feudali fi plus petitur.
4 Decimat vafjallus lunjdiilionem etiam pofl tontefia-
1 10 nem.
5 Ex plus petitione ad fuperiorem eundem , (fc.
3 Si le Seigneur veut prétendre.] Quid, quantum, quove
iure Dominus & patronus Feudi Iurifdicfcioné exer¬
ceat in fubditum dicemus inf. Art. 45. Sed quod fre¬
quens Reformatoribus confuetudinis fuit,vt nec me¬
thodum, nec ordinem fequerentur rerum,hic quoque
fecere, cum exceptionem pofuerut ante regulam. Re¬
gula cil Art. 4j. inf. quæ ius poteftatémque domino¬
rum in vaflallos deferibit , quid ratione feudi, quid
item Iurifdi&ionis in abftracto confiderare poflint,
aut debeant. Huic regulae lubiici protinus exceptio
i debuit quæ hoc ipfo Articulo traditur. icilicet. Toties
de Feudi caufa,iure, debito Domini poteftatem 8c co¬
gnitionem efle , quories nulla controuerfia eft de iure
debiti negati aut non confcfli debiti, ordinanj Indicis
arbitrium cire, Domini feudi nullum.
Cuiufmodi exceptio tam vniuerlalis eft , vtpcnè
regula ipfa infinita comprchenfione eludatur, &c vt
loquuntur,euacuetur:Nam fi Domino nullacognitio
tribuitur de debito, quod in controuerfia eft, quæ co¬
gnitio poteftcfle Domini, de co quod valfallus non
negat, cùm ius non nili in inuitum reddatur , nec par¬
tes fuit Iudicis vllæ in confcflum nili in condamnan-
do &c compellendo. T ota igitur Dominorum patro¬
norum poteftas eft in compellendo , cùm de contro¬
uerfia debiti indicare nequeant, à quo iure hoc Arti¬
culo excluduntur.
a Si le Seigneur.] Ex hoc verbo & correlatiuo (de ful-
ieil j quod fequitur , apparet de materia de fubiefto
feudali agi non de iurildi&ione in abftracfoconfide-
rata.
1 b Prétendre.] Ex parte aiunt adoris ius metimur, in
A difcriminanda,defcribenda,aut coërcenda iurifdi&io-
ne,idcôque infpicicndum non quantum dcbeatur,fed
quantum petatur, ,l.pen.§.vlt.D. de iur.cmn.iud.
c plut grand deuotr.] Le deuoir mtclligitur ex caufa reali 3
& feudali i Nam fi ex contradu pcrlonali agatur extra
caufam feudi, talis matena ad hiuic Articulum non
pertinet, fed ad Ait.49.inf. Porro plus peti intelligitur
propriè cùm repetitur, tametfi de caufa , tempore , &
foco plus peti poflïr, quod tituli de plus petitionibus
indicant. Sed hic Articulus tam exigua non cofiderar,
vt fi de loco aut tempore folum agatur, nec interdie
vllum doceatur, tam delicatus audiendus fit debitor,fi
nihil vitra proponitur, Sed proprie ilatuir,^e«r les r en¬
tes,, droilh (ST deuoirs non faits €T non paye ^
B d Que lefubieil n’aduouë.] Nam fi fatetur, quid opus eft
cognitione, iudicio, aut lite de re confella, cum nil re¬
flet praeter exadionem & legis adionem? γη confient
en contraintes par exploittement de fief , qui efi le hraypou-
uoir du feigneur du fief.
c Le fubieil peut decimer.] In quacunque parte liris fiue 4
contcftata fit, fiue ante conteftationem , cùm perpe¬
tuum fit grauamé & iniuna eius,qui v élit in caufa fiia
iudicare contra ius,& tyrannico iudicio pro fe fcilicet:-
hoc autem poteft fiue fimpliciter declinando,', fiue re-
milïïonem pecendo ad Iudicem fuperiorem.
{ la tarif dtclion [filerai ne.] Iure quidem fetidorum 1
cùm inter duos ciufdem domini vaflallos, aut Vaflallu
Sc fubuaflallum queftio eft de feudi caufa,parium feu-
C di eftcognirio,quod infra tradabimus d. Art. 45. arque
id quidem verum eft qualitate feudali præfuppofira:
Nam fi aut feudum,aut qualitas feudi in controuerfia
verteretur inter dominii & valfiallum,fuperior vtrinf-
que cognofceret. Quod autem hic negat, cùm domi¬
nus à vaflallo amplius petit quam fateatur valfallus,
fuperioris elfe iudicium , cum eaiuris feudalis lenten¬
tia affinitatem habet, quæ ftatuit cum dominus quid¬
quam vitra debitum à valfallo exigit, fuperiorem im¬
plorari pofle,de quo Spec.tit.de feud.§.nunc dicimus,
Aluarot. c.i. apud quem cont.feud. Bald.c.i. tit.deca-
pit. qui cur.vend.Oldrad. coni. Z34.& alibi dicemus.
Article XXXI.
BmgrW Nncas de b crime & delift, eCi le feigneur inferieur, oufaiuilice, *
lÈISipI eftoit négligent de faire ion deuoir, e& iuflice fupericure prend les
pO ||||3ϊ mal-fai&curs & dclinquans/elle cognoiftra des deli&s & crimes, (ans
qu’il y ait retrait s audit cas, pourueuquelaiuilice fuperieure puif-
fe monftrer de ladite négligence.
"TA/"'1 materia b criminali , c fi lp omîmes injerior } aut tins Jurifdiôîio, d negligens ejfiet aut
A in negligenticc culpam incidijjet in fuo munere exequendo , efuperior Jurijdiiïio in fontes
& criminofios manus iniieit , f & cognofcct de deliélis & maleficiis fine njlla fipc reuocationïs
feu repetitionis* in eo cafu modo fupenor Jurifdicho b rationes habeat probanda négligent tœ.
Nota r. D Hi c Articulus ,vt alibi fæpe, tombac^ cura arti-
I Criminis cr delifli differentia. culo 37. inf. nifi quod de negando retradu exprimit.
z ludicum inferiorum negligentta il} crtminib. yindi- 3 En cas de crime.] Regula hæc vniuerlalis de Omni ius
tandis. dicentis neglièentia fiue in duili fiue in criminali
‘ materia
109 Dcsluftices, Art.XXXL no
tiiiirrrii agît* quod conflat ex d. 311.37. &!uc coin- ^ cùm fiijjjilices litigantes de iinUcîihtiutn ixgbgt'nn ·
■” îiiicdiftiimilaioiujüijü.LifLiiiL'ur, que^ Lblcnmsadlu- ;
dices lo.cqrÿ remittere ad d i ta corn itu n attoi se iuli in¬
tra dkm poftiiLmii rei pond en ut . ins dixniiitjfie de
aiziis ren üj ici aueti îir „ & «flu.jf.quod hlr., in verbo, il¬
los, uc. de concubin, iiipragnur. raie ahquidnt u·.·
Qtjace ver λ eïï iaitchuu l tirifcOnÎ irl torum ni tkh âi%
Îjiiii: κί'ίοιηΜ a autre LLîi r , fie eruge m çsmiixç ndq ρίίιαο
committuntur „ tftpfu tcmptniiif di'Uûiuxi caûiumrtia-
rij fi quutl i t ! (Π f u su inmi tcnip us Hic rte n un iunt cxc-
quuri, Qtiodl fliirr.Ai Lu J. R ο lu, tradi dite,]. in Oogtii-
ci <kh e« D- nd ïiyUan. ;mr fi crm crusptispraiiiuun non
cilcc, non fcccrumycum priiuAnaactusticri pcriiù. H
J- f II mater., fie unfclhm, D. ad'TcmiL fi: Mattk
de A !Î'j ci . J Co π si* >8» Fcly, c, il aiueni extrade rd cr i pi .
An^cl; L x J>. de furi,
Scd iKgn^cnti^ v.ii'iiiL afitinjaci® fetwcngi dt, iu.c 1
eadem in jufiuids vaubs fi: piinniis. nçgîigcriae ccliLu -
ra: K. mi cil ihpabiirajtum pci'fiayitiu „ cuin,, fuLiidrd-
dü concredita fit MiigfilranbuSj rvpe Raie lion de¬
bent, vt admoneantiu id ikeré j-quodeot nctcEfitacc
ûfficij fi: m unrris incumhii^fic fine i fia qiud cm pri¬
dem prüiulum fie iuditiuitimu cura. Ntmc d^iii Frû-
pin gi c um i I lo debuit,
v piirime CT1 ] HtC duo veïuri diuerfa ροΑκτο
Reformtcorcsnon indicio;, icd.TS^xo/k & 1 π conii'
derici copia * quanauaro ver?, ligmfieationcCnmcft
iirocitu: cil 3 & quod (Ve loquuntor ) âcçuiimmir&·
damnüîiûtse dignum cil, dejifiti lenior aliquanto np-
pellicio, Qjiare p t. i t lata crimina nemo dieu , cum pri -
uaCa delifita ImiTcqniuSn propries capkibasti-afitcnr,
fiC dclinqtjice ad ca qua: peccata nqgatïni lüaintuL'jfi:
in omittendo coiiiifLiint & ncglrgcnritc ti'ibuunEUr,
1 pomin pcrnntar , qujm ad canna: admittendo ecm-
iulum. Eil c-ninij quod Fcilui fcrîbi t, delinquere pno-
jjjic prittfim i ci cne À qn od non oportu i r p ra'CtL*iilc· ^ &
A^u^uA, in qnj'fi. Leumci i Delicium , inquit , cH Jr-
rlinarg a bnntl , ju CCaFUm cft CLirn IDidiLmiît· Scd fit
de corumi ver ho vu jn ddcrimme quædjuit Doit. lo.
And. Fauor* fii Fety, tr^ûàiir. cxf.de teft. quaepiam
nen omnino eprimi vexborii iertinircrorcs Latim qui-
dejn lingua Alb. indiitionariOj vabo ,crmu'it Scite-
Tuiu verbo, ddidluin.
L" Si it fr.gn (Jir infannir ] Cuin HilC di Lpofltionf COU'
gruit diipoiino Articuli 37. mf, fit Ori Franc. L anno
ijiî. an, 6. fi ιφ. apud nos cditaiutcr crimindeS, qua: C cui atonbus pilei veliiri publicis afilotibus prupri- fi:
tiim nnildlas s ï’ütn ruipenHoiria Se pntuaoms petnas
i ex negltgemra indicrt néglige mi hua Domims cognï-
tiûneilcgiis Judicibus .vtcci bïi ca. s fitainCaroli IX.
art.j.c, Mobnis, Pnilrcuia ci uidcm CailLtibrit ntij an-
no i |thj6. art, 3. quibus omnibus fie ik-uolutioncm lu-
rifdiitionisad fuperjortitii fie pri uattoncm négligen¬
tes flatuit. qajiiLjiEamiaroealcguiriicucricaïc cmic-
qjjgentia vumar, Jl jiojj pCaertT Oégb gc niLiLil aur Cûrî-
iciendi Céleris, aut rcccptario argui tur^ fifi air quapdo
J cru οχ d. Co nfu cmd o a1c.57.infi quircognitiniittarL-
mm partial! art, in qua negLgentia a JmilLa eft , lU g’l-
gentem piiuaL
Nota ;.
1 2 ttrmitn ^nim itighgtntixm.
ΐ fiiflitf fî ψ'ππΌκτ dt e vftitiA fîlittndd,
ΐ Ncffligtjjiiœ έβιηΐΛΓίο , (T perp/j Jj« , 1 1+
àf P mue?. cU'crctea alun.
5 Frsrurjta y pri fetat tr JHihlicAT jîbi À'SttftÛtht
6 MtSŸiÎhrîliti ψ*<έ mr^ndu ii)4m ;wn regj it ■& nu. ÿ,
7 inf-TUiifii www rjîù rtgxadu) s u dut aIu-î rxmjktftr,
9 Et-rtiJ.ntxr tudt.t utiftm h a ken r ,
la Pjtœdtm txufe j
ttnt.
ïï fgÿbt motUtutits ri^ttiYADfar m Îiidut ipf, £?c,
n l'jmÆ pn nadi nrghgtntHt mduk adhiitnix.
n {hiidjipHi i&sücrtt} [afiHS TigAîit, ipt.
ï‘4 Négligent} * ludjcisf 'tetre n û/j rtt afit tuir.
1 d FjÎdffja^^ijjcjMulrumolirnliauîacbirrin&seiRi-
mjÎimu südicandurn m re, qutr nulbkjgcddciipfa
eAtr^ quoad jsobïsiopdlennbm acmn dempm ifiù.
prodiit ille Articulus Caibobn en d anus ordine ter-
dcA-JïUto mypci'c habent i udicantes q au J obtaiL·^ r ,
fi non eft poflulanim, ou^uiqumn négligentes Piocu*
racoics fie îpfos exarare j etft cundiTini?;, ccicrceaeru-
bcnrur,Ord.FranciièJ. anno sn,;- Deitrmjnel-
ta, A c iiii c quidem tempo ü q 1 un3 quo tan n\m ùqtcÎi.i- 4
cis-non iurtPi'oaimtoribuôRcgufnj câiu nsîi Pnuü-
dum fieMagiitiaimiiniiL-ixcto À tu [lu btem'· Uain m-
tv hlîctu verartneue, tju'tn t pr»ce^4ecni(’^I quod
pltruiuque itudiguè , fim etiam diflimulantcr iVccre
cos compeiruin eft. Atque buüd Rio an mot lui il! uni
fdiLtnnum iruouari expediret, quem mint-n abroge
tum uiitoiflf. meminimus Or d h FrancriLl. 31^7^«
crimiaeSet, c’ùm ance id tempus 0t$. Imuinjs Üueu
vcca teneur lie cm pciblicam mtendere ini u il i. cuius ex¬
cerptum eft inf, arc.'ÊSï.&· ab Duce i-ranuico Linuo-
uarafiduillitï , fie coniu'maVit cil annn 14C1., Nl c .ibii-
nnlis OltoLV T. au tin 14-, 8. QnJ. ex rubar , i 1 1 5 r v Eo I-'nr-
kjn.parc.j. vmdeoiiie, proc. rcg. ne aiii'c liçiSrqcu-
rat ores adi u 1 îgvr cnr , m û t-xpi:c 1 1 Lun d c 1 uic ma dar u m
lubereïiE à Judice, veS (iiwrtnc liabercnrjidbrm.u.m-
lïÉm,iutqiueftio eftetiie boni uni 0 Regis y$c les per
Fc indicat plus p.i ai on bus ncdlrï* FuiiTe mends fie cor¬
na· fi Rcp. ciîr
4diuM»t ifmMnium tuf ri m- ^ dismftstusndfs pi udent et qua- c K.rp. tliuit, qtiàm
lus eues omnc-svemictre-iunagimt mira infiabiliràrc 5
i lige niji , ^ Nunc qitâ d 0 pubîi catu m afihonmn proj et u-
lio, cura que riocLirarod bus Regiss mandera eib/îu-
dscum orohatiiis, née runen t x coco recipienda cx:u-
Γ-itiu iJtlirogaîj non i.un:r,&.dclr£Liim acrox ell. J r.„b
Je crsrfiôigtajsdc peiftq.uç^um, Ji ann^ïk prüturau-
da, yûf. pumica: fUmLndaq, proïdlio reriim principa-
lium fie Rtgij pammonq xepoiVuifi a ;, Ffocurameis
lÎcgtji ta lollfcitudocil a tiec-iuJhicxcuEliiieinvulîgen-
ns, t'J t. qum rj oniiomn non habuit. Lcoi^inin JÏ. de
i Frajfidr ε
nive luriidjLlionum qn^iiionem non ijiÎtmietmr, auç
cxjiocoiüsnon dccrcuédrirdc reOjA-alioqui lapfus
tamini à ïntc pJEÜxj. piobaî nçgîigVndim '& vam
cuniuucit, quod Dart. air Corsf. loir fie L p fj.fi ad
4i em.D. dcrcmrlir. Imol. c, irccfragabili exr. de otF.
ord. MarLÎi.dc AAlicbCojtjl.Ncapol^t incip, ilacui-
> nus, ver J , (cd quatro pro itircliigenî ί α. 1 ib.conilituc. 1.
fiue æIc^c. fine à CirnHicriidme, [lue i Indice id rem-
pui praefixum fic,qqod nos Folemus ex Ubcllu fkeré.
pro ni liera Lifeat „ eÜÎque conquirat: Nun & Jiici'ile-
g*)sJatroncs, pkgjïïfins, turcs coin pyrera débet , {«4.
principe ^.oportet cal 3. qnolüCo & cri b ut or n rue.·: ;ï-
dnoiicm incec curas ]?ra£Éidîi Jocat , (ed hodie ifta ?.] 1 o ■
i Licn foliiciruilo cil. Fc v.erq j^i .urticuiajiàA exempla Jcgi-
buscxi.uu pain amen , qua: quibulq'^ Iiicikibus.cib
R inj
i
Desluftices, An. XXXI. nz
negli^entiam funt indi&æ , vt l.vlt. C ad !. Iui. dc vi a
pub. velpriuat. Viri, inquit, claritïimi Redores Pro-
uiiiciarum in fpeculis die debebunt, ne quis audeat
hæc Statuta contemnere. Sc 1. fi quis in conicribendo,
C.de paftisj Scituros, inquit,quod fi neglexerint etiam
litem fiuam f acere intclligantur. &rl. fi quos Indices.
C. de off. præf. praetor, orient. Si quos, inquit, ludi-
ccs propter negligentiam fublimiras tua inutiles elfe
repcrcrit, his ab adminiftrationc remotis aliis vice eo¬
rum fubrogatis, Scc. Sc quos ducentos quatuordccim
cafus Gomefius rcg. Cancell. glofator collegit fuper
rcg. de triennali, q.28. nec dubium quinctiam plures
colligi poilint fi quem locorum copia deledat. Hæc “
igitur, quæ publica: curæ incumbunt, Sc Regem aut
Rcmp. lpedtantpcr fe ita Magiilratui impendent, vt
excuiatio nulla lit ex eo quidem, quod rogatus non
fit, quod& Bald. notauit. l.i. §. magiftratibus. D. de
magift. conue.& Luc.de Penna. 1.2. C.de lucris aduo-
cat. lib.xij. Pans Put. in libro de Syndicatu, verb. ne-
gligentia, Sc §. officialis propter negligentiam, fo.177.
Sc Amad.Caftcl.quida in tra&atu de Syndic, capite, de
fedendo ad banchum iuris : Nam ic alias traditur Iu-
dicem,qui crimen compertum non coercear, vt con-
jfeium puniri. 1.2.C.decom.& mcrcat.Bar. 1. macipia. C
C.de 1er. fugit-, nam negligentia latæculpæ tribuitur,
quod. Bald. icribit. d.l. mancipia.
7 Verum priuatarum contro uerfiarum non eadem
conditio eff, quibus nemo Iudcx operam luam obtru¬
dere debet fi non rogatur, ne quifquam in talibus ne-
gligens dici debet, qui ante monitus &: rogatus non
iit, d. §. magiftratibus. Non dedilPc autem, inquit, vi¬
detur, quimomtusnon dedit, Bart. 1·4·§. autemiudi-
cium,& Bald. eadem lege.§.ineum.D.de dam.infcd.
Bald. Alex. Iaf & caeteri. 1. properandum. <j. fin autem
v traque. C. de iudic.idcm Bald. c.i. <j. indices, tit. de
pac. iur. firm. Iaf. 1. admonendi, col. y. D. dc iureiur. I
Ang. Conf. 140. incip. quidam Matthæus. Lucas de
Penna. l.i.dcnaufrag.Cod.lib.xj. &leg.2.de lue. Ad-
uoc. C. lib.xij. &l.ne diutius. C. de numerar. lib.xij.
Paris Put. d. libro de Synd. d. §. officialis Matth. Af-
jflid.Conft.Neapol.38. incip. ftatuimusli.i. Ant. But.
Panor. c. penuLcol. pcnul.verf.notavnum pulchrum
cxt.de iud. Fely. latè. c.fi autem cxt. de refeript. Sc in
c. excommunicamus. §. moneantur ibi. Sc Io. Anan,
ext. de hærct. Innoc. Io. And. Imol. Abb. Anchar.
Hoft. c.cxtirpandæ.$. quiavero.exe. depræb.Hippol.
Marf. fing. 341. incip. ille qui tenetur, &l.vniusfaci- j
noris. §. cogniturum. D. de quæft. d idem in rub. de
fidciulT. num. 143.
g T enentur igitur Magiftratus facere etiam fine mo¬
nitore, quod ad publicam aut reip. caufam pertinet,,
idque intra id tépus, quod à lege praefixum eft, fi qui¬
dem eft ea de re lege cautum, fi non eft, quamprimum
fieri poterit A: lice bit ·, quare fontes conquirere quam
primum ad milio delido debent, non expedatoqui
admiffum denunciat, aut inferibat , quod Ord. Regiis
cautum eft difertè Francifci I. apud nos anno 153 6. art.
1. Aes criminelles, Sc Aurelian. art.6-% Sc 71. & 1539. art.
145. Poftremo Sc Caroli IX. Ordin. Caftrobrient. an- ;
no 15 66. art. i.'vnde apparet non effe receptam illam
D odorum fententiam, qui putant cum pro fado ne-
gatiuo poena imponitur Iudici, aut alteri, non ante
eam committi quam monitio præcedat, quæ fuit In¬
noc. in d.c. extirpandæ , Sc retulit latè. Alex, l.itafti-
pulatus.D.de verb. obligat. Sc Fely. d.c. fi autem, ne¬
que enim hic monitio exigitur, cum tempus à lege fit
præftitutum, vt ante diximus d. art.3. Càftrobri. Nec
quicquam excufari poteft , nifi fi probabilis Sc pene
neceffaria ignorantiae caufa praetexitur, quod Bart. ait.
l.diuus.l.2.D. deeuftod. reor. &1. eum qui. §. in po-
pularibus.D.de iureiurand. 1. femper. §. hoc autem in-
terdidum. D. quod vi aut clam. Bald. l.i.Cod. depri-
uat. carc. Alb. 2. part, ftatut. q.8o. incip. fed quæro fi
confules,ideml.auus.D.decalum.&l.i.§.occiforam.
D. ad Sy llan. & 1. fi ideo. C. de his quib. vtindig.Hip-
pol. Marf. l.qui falfam.D.dc falf.Put. d. lib.verb. po¬
ne quod extat. fol.129. quanquam quidam, l.vlt. Cod.
de dol. repugnant Sc tempus currere exiftimant. Alio-
quifeiemia nonpræfumiturinludice, nec eius culpa
nec negligentia, fi aliunde circunftantiæ non onerant,
quod .Bart. ait 1. damni §.fabini. D. de damn. infed.
Iaf. d. §. fin autem vtraque Adiuuar probabilitatem 10
ignorantiæ,maleficium clam commillumveluti vene¬
ficium, aut intra priuatos parietes,aut infyluis, aut
fpecu, aut in longinquo, aut femorisarbitris , quod
Bart. perfequitur in Conf 102. Sc alij d. §. occiforum.
Sc l.cum fratrcm.C. de his quib. vt ind. Alex, conf 24.
vol.2. incip. animaduerfis, Angel. 1. ficum exceptio¬
ne. §.in hac. D. quod met. caufi Alb. d. q.8o. Put. vbi
fup.§. quali ter arguatur fo. 179. Contraria omnia ne¬
gligentiam conuincunt facinus publice admiffum , in
toro, nundinis, inter facra publica , celebri concione,
frequenti populo, fama publica de admiffb,diffamatio
dq au&orc, in quibus non eft ferenda ignoratiæ excu-
fatio, vt id ignorari dici poflit à Indice, quod omnes
alij fciunt. l.i. 1. §. fed Sc fa&a. D. de pericul. tut. Bart.
d. conf 102. Puteus, d. verbo , negligentia, Sc verbo,
contra magiftratum, glof pragmat. §. quod fi hi, ver¬
bo, illos,de concubin. Idem multomagis, fi etiam ad¬
monitus Iudcx probetur, d. ^.magiftratibus. Quid fi
etiam fi fub oculos, aut ante ædes Iudicis admiffum
fit ? quod Bald. notat. l.i.§.quis.D.de off. præfeèhvrb.
Cyn. 1. fi feruus. C. denoxalib. Bald. l.nullus. C. dc
fura.Trinit. Iaf 1. eum qui C.de Procurat. Paris Put.
) verbo, notorium Iudicis, cum ea de re extet etiam Ar¬
ticulus 6j. inter Aurclian.Ordinat.
Sed cum in priuatis caufis monitionem exigamus, 'r
redintegrant rurfus Iurifperiti dilfidium, quibufdam
vnam, quibufdam duas pofcentibus, plures etiam tri¬
nam exigant. V nica Bart. contentus c ft , atque etiam
fatis elle contendit. 1. Titia Seio. §. vfuras, de leg.ij.D.
quem & Imol. fequitur, idem Bart.Bald.Lud.Rom.l.
mora. D.de-vfur. Alex. latè. 1. de pupillo. $. fiquisipfi
prætori. D. de op. no.nunt.& d.l. ita ftipulatus. Lucas·
dc Penn. 1.2. C. de diuerf. off. lib.xij. per glof c. cu¬
pientes. $. fi quis pervigintiverf propofita de ele&.in
6.Lud.Rom. conf 427. incip. in præiuppofito.
Binam exigit Bart. auth.noc amplius. C.fideicom-
mif Panor. c.nos quidem, ext. deteftam.
Trinam Bald. c.i. tit. fi de inueft. int.dom. Sc vaffal-
lis or. Scc. 1. de milit. vaffal. qui cont. eft idem auth. fi
appellatione. C.de appellat.& d. §. fin autem vtraque.
& ibid. Iaf. Salyc. Sc additio ad cum, Abb. c. ex parte.
ext.de appell. Io. And. c. dile&o. eod.tit. Ant. Butr.
Imol.Fclyn. c. ex literis, ext. deconftit. Sab e. 1. vit.
illud, dc temp. appel. Angel. Conf 140. Ant. Bur. SC
Cardinal, c. cum caufa exr.de off.deleg.Rom. iibico-
trarius. d. §. fi ejuis ipfi prætori. Mattn. dc AfflicL d.
Conft.38. num.47. Luc.de Penna 1. quicumquc.Cod.
de diuerf offic. Inter eas pugnas omnino diftinguen-
dæ funt circunftantiæ , & quantum quatenufque fefe
aut negligentia, aut contumacia Iudicis porrigat,qua-
tum deinde id fit,quod inde fpe<ftatur,vr quatenus de-
liftum fit, eatenus coerceatur. In quo aduertendum 12
imprimis negligentiæ non vnam eandèmque de iurc
omnibus poenam impofitam videri. Quidam deuolui
ad fuperiorem Iurifdi&ionem putant, quia inferior
officium non faciat quidam Sc plures negant, fed co¬
gendum
JM
Des IufBces, Art. XXX L
Π4
gebdum tiiiiitpfiin pignoribus 3e mulftu oftcinrii
tiecix ΐ 1 Je quo , qui J nobis videntor &: legi four «rgui
Γιε confricat mn, dicemus.glo.ieq. Q^idam'iuit iiiipc-
d£jiûi.im Iudipeitiaut piuandum, fi etiam canta culpa
lit nt-giigenni ludlcisoilHmanc. Hic dc effert u ne-
'gligemit? non pugnabimus, cnni & leges regni Ηπιο¬
ί iMuum eifeifciuu cnqce tribuam., qnaT anre draiii-
jnus-glob i* e< lue ipft.· AtriculaSi$c fex-bk & tivl. arx.
jji i 0*11 fie iulpemHonein & priunricmeni indkit bd oli-
neniis /Irticulus, it taoi granis contiimsxqcir Ittdkij
mgligemia proponatur 3 qine in dolum vecgau vi ik
ρΐίτ-χφκ iuris-ciuilis leges, feaiiib- ibmunms. C. 3:.·
Mjuico. &clcr. li^ pftjjae ojujjino pro modo .neglt- j
j+ gemi. e adhihcnd.T ium: Quam liriq-itOE bis zur rcr
rogatio, vt ius dicerer, hcuju {lbffcxntwi fecit magnA
ocüaito efr, urr négligé nt(3 poituies, quod fiebam
i·: tliitfi conuenerit , par oonnumcia , icd poEculuiris
oratk maior &(vi loqiv.immrl iulkima v cIilt iren t l·; :■* „
tu c d u lu m ,χ.Ι dcuüluriônciti particulam canut- id fa-
fkçiïc, atque etiam adinpereiïbitducrius um mora¬
torem Γη dicem agi polie * qui non feipcsericad ilium
Iudiceip EitîgeHcum , qui aputUe tacims ohinurcrnl·*
xnc3E.uuciÎî neque fkunj rifnco, neque homines rc-
Wpreot, carnen qukiBCJkfta rft.&e.C^od b hoc quo- *
que peuuu-.vc in eum anirniduertatm'., aurludiri Dû -
rujmïve lunfiiichouü tmefdiuitiii·, perpetuo, anc ad
t ern pu 5, hoc ch fui pcmUn i r vel priaetur, ex iibm o ad
patine] lingar otis preces, ludids quoque fu péri ori s
cmiterapnnu accedere oporrere , qui tum crniiimcc-
rpï , |i es li bd lo auton mrcqi le Jupericiris den miarum
Lu -.'t sus diccrct, nee fcçetït cnm poïlci. Hoc e-ii’u
tuti j niign i :ï e o s i; (μ j π ■ -t £ j .r p en: j i as kdx'x{|a»m ed , fit-
terdittacauiiT cogninorjCj fi: ίΐιίρεπ/ίαικ· aur lutel -
dictione* pejptrfya, adde jSî appriLm pode iuicnegi-
tioïiciumcum cotdiqnetitBS (vr aiunt ) arc. i?r, inf.
Cuiüi reriÎL'diû f] h l c-bJiijncntuiviqutit^uaqije curuLït E
fit, Uib teitaril·; s.nte, dcjumcisibbue Lupcrioiis ^ρι-
jr Lta TX pred bus , pïpptcx j ud:r_âtj s autanraeem, & φ na
l'arum cft. ^ non ipcciofci diqutjpcerf.vm fefci'ailps
f.\ ! I an t, ii ue multitudo j tepori of r m n b tLJid linr, Π u r
abftaitia, Eue aliud qtiicquanv, Λ quia'eüsr.tnujusdt
ÎeneeiiiiiquibuslrMiiiaiitt· dniimus j ad liée vt ûtpe-
iior minora coiiitoimtur mplrcem deuLuioaticmcm
exip.Îit: rncniimt LLÈC.de Pcnn. LquiccuiqiùuO dcdi-
ucii. oill alioqui araidiraie Tuviicis, snqiiLr,B;i],b non
pot Ai appel lan. Lvlc-^i-Cod. de remp. appebîi b vit.
C. de ienr. Sc inrerL jud- & h, n, q.C. de Epif ami, E
Im!?rrt- ïîb.T. iïiil.
14 Néglige nmm aiuem intdligijinus, ctsam iï non re-
eufer. imocii.itTt U vï ille éIju.î Euai^êliciK i*£tunnn
k pTrihmuirntcfanac, aut petenti non ri-fpomica.c,
anidienuk dic,aut allas atcrtie alias fulsi mk cjccaik:.-
n.e? Ttccliti au t «ni L3 i n L] 1 1 1 h ! 1 re fpo mit bopiatn
fui non Jaciat, quod Ales, ad B.irt. notat. L iï alius. $,
bclliiïimk D, quod vi aittcEun. Anan. d;c. cxcommu-
iiicainus. Tdy. d. c. 1 1 .ureim Ëald. e. i. de imiit. TaJ’.
qureonc. fit. Euc.de lkiuïn- Ejl. dcimotnrac. Marna.
ALibft- d. Çünû.-jE, l'ut- ih SytiJ. §, contra irariftra-
imn ίοι.ιτρ. fie ro. Λ iyndicantur , Qupd li riMv- E
nor jiouoeg-lig.t, ied dum acaifaimuetu r.iur , pro-
b a ri oru? î Cônq ni ru accu | ariena inlLmend-i· inltar,
acokmçb tcmpuslahicur. ncgligcrc nùn viderur reiru
optriTio. 1. 1 ÿ.ylr. D, de adnlr."
Nota 4
' -V'J L· murs (r# fit â 1 indic* iiffiritt t .
-, _ f>j car ιβιίίια infertur* ex wtk^tticA dtuoiutur ad
pii/'iriiJYEu t y
iy Άη ~\*fxL· indj diliwjitr r^IffTiitMtn λΑ firmarim
Àfmldiivr,
5 luftjUiicisntift tet Am ïicw AmttÎt negitem i»cfcx.
^ iiïfiiic juperitnre JrTiiiÀ /c.n tîîslfàjRîari.'^ \ jjc Con-
(ιις’πΐιΐιι cunriiHimtcrlnqLiitLU-j née aiiin nectiïariimi
éft ί on Ltm piveJictj di i hipçriore , vt locus ht ddpnj'i-
tiojulruiùs Gôipt'ttfdiuis : Nam li poil cndauiiTo djc.m
à deiicta .ndjniflo hidfx inpcrior snrctiertcnt cogni¬
ti oiu-inj informatione S: decreto, omnino ipi'ifibctro
adenm dciioliutui· ex dlo Artiado Caftrobrivmumo
i, propter dtl h îiitaui négügçncuin. Vuigo ï iïcuï- 1
rmirjanbic quoque mora* p 11 rgari oad mi r tu r u r , id eit,
an iudtJi infcriorcognidoneiti icnjLcreprïJlLt , lîpoit
tèmpiiî&inFfiiLilLn, .uiEcrarfienquain Regius antcuer-
iciritj odicium Kicerc cct-pem. Er Barr-n egar. L quam-
iiti.D- de dain. tnicdt, ait contra Ang, d-l-quuiunis c. 11
·* ludiciv lioapptlirc. invp vcdûr noitroquidiminn;
iinrr, Jinmiîbi, qmnlexpoJr ιηοπιη, Im aidiibonem
Lr.msfeii in pErnatiijquo cs.lu cxtCLtm ine j lcg,e fiiiEa
p οίϊ moram ne gat ut p urgati o ad mim v\ fc π te n ci a co -
amui], B.irt. l.quj ob t em, D-de contl indeb. Ak :■. . I, Ji
iniukm. foi- tE. D. de verb. iîhligar. Anckar. c, ilcnc,
l'xl, de Î'nppL ntrglig. pi-ilar. ficP-minr. c. Ikct coH,
iLr. À: Bair. ienrcjuanmprirbac- Lu J, Rc-m , dJ-qu-un-
«is N d.c. li à Iudvcchfponder.
}\Uf rwun j Idem ftanxi: fed m cauia
pubuc.ifiTLrimin.di iLJe Ate. CaÛrob.j, idem Si alla: t.
régjx&u<5dîmes:i qtias cicauimtis iup. gloËr. Elligi-
1111· hic ddpoBrioiic conto lia difpittottô Doctorum,
Au per jnfenen'is ludccis negligentiaan, Iiii iklfciic ad
iuperiorcm 4uüJtiintr} Nam hic dciiûlna appaixc, νχ
A-inE an. fie exfat vîuKI-a vetcnïin R egum. PJu-
bp- A: Qi.roL VL Ord. apud ,Auf«rr. in Stylo, dr. de
baril, urr. quArTurifdiflionem inietiou.·. aJ
i ivpcnei en <’x ncgligenda du.oJun, A: -eaiênt^nria cft
Jacuk de BcÎlomJkîn pradl·. rir. de (itg. reo ; Εχ îiiril'-
pcritiî Iïiufdidtioncm înfencrris detmlui ad iuptrio-
rciu per ncghgencium negant Panor. Caïd. JmdLc.
pal toralis fie c. prauc·. txr. de oFF. ord.Panor. iongadi-
îpumioiit’. c. il quia côîrn cl cncum. vttJic.qnxro pn-
ïvlü, rxT. dttdr. eomp. fi.-· Archid. Ai'disL*. iiiitti c. i.
çxiJelîippl. negligf. TruLit. inv;. Imm. And. y. nul-
hn. cxr, de fupp, ivcglig. Prrht. Reddunt raïi oiifm.
quia deuolininnis prutu mifquamiti iure 3 nilî m Cali¬
bus 2 lu ce t, x pt edi s e ïfi ώ c ch eat, vv f« tté : u In n oc.
c. quia diuèrJkaijcw, iut. de prxb- vm bo3 nc-
^kaeninr, fi: verbo, illos m pragmau cie, de conarb.
(ed iutbriorctn iu-gligentem coerceri vu! dfecovi
ufîiçimiL f.icertpptina. moJcbj ibipt-nfioac. Buid. K
C.quimy. !k rpund. îud, qundho.be mukomagis
vrMsrb.ditrTï uni lege contra ÇitutumuiiiT, aira ίτι-
rimËÆkùijics Pi paruniomohabcanriir, quibiiÿpriuari
quempiani ex ntgligcnn:! durius ςΑ. qu;;m vr f.ni
point prn ta c-uipi, qua-vrmaxtiïiÎïfli doro dVrntaxac
pradumpiotrihui poÆr. Get«i couru magnocon-
ito I it f kiTokitvüluTirîui'i [didtionfm ndgligentis fin
ieopi ad Arcbrc^nkopum , A- data mgîigtTiï La üi f in .
ïcoyi .ocumib.:cL'dLTC3quodg!of feniir. paltora-
-y\& ^ cl·-· ki finnma* l*t. And. rit. pitilondh R e, ir-
rcfragabili. eoJ. tii. 5c inc.]. ,·,·ίηρρ. ncgJjg. pr.rl, in'
VE v™ A: Το,Μοπ-ïcK^ P.nil.Lca.oMcift- inSjimuia.
5.qiUiipei'tii>;t.dpufi or J. la. And. c. nylliES- ext, ie
lur. paij.'tin. Ami de Jïcrn. cJmpenaJerii. f.priTcrca
U infer dm^veef. CoFifïirutkn ne- de prniiiK feuiL
Cil i en . pet fre J. Albor. J.JÏqitos.C. de orb ur.id. prx-
tor. Oïdmi. firircm. Einbemns, D. dedehtif duir.
LéiLz. quidem d- txt. feribit totiiin miindLim renere
eonccaPanormit, vr ik Domûjic.fi: Franc. qmnqitirn
Π*
Des IuiUces , Art. X X X I T.
admittit quidem Panorm. Iurifdiitioncm , quæ mie
qüôpiam fpeciali aut præfcripto competat, contra ms
commune & ordinarias regulas ad iupçnorem deuol-
ui ex negligentia inferioris, veluti Archidiacom , aut
alterius, qui ex priuilegio aut praeferiptione habcat,
quia talibus non competat niii (vt tUc ait) inquantum
funt vigiles in ea exercenda·, Contra elle m ordina¬
riis, vtEpifcopoqm meliore iure nitatur, &iolus lit
fundatus m fua Diœccfi ·, Hæc fcntentia, licet à pluri¬
bus improbetur , tamen probabilis cil , & operose a
, Panor. defenditur, d. c.lT quis contra clericum. Nunc
i vt ad rem propius illas fententias applicemus-. An lci-
Ücct in caufa materiave valfalitia Iunfdiélio inferioris
ad fuperiorem deuoluatur ex negligentia , dubium fa¬
cit , quod meliori iure fcuda nunc habentur quam
olinv. Nam in patrimonio funt vt auitæ quæ que he¬
reditates, & venduntur & alienantur, vt alia quæ-
u is, quare deuolui ad fuperiorem graue eft , & com-
milfo aut confifcationi equipollet, nili quod,non nili
m particulari cafu applicatur, & quaquam inter com-
miifi caufas hanc quoque annumerant , cùm vallallus
Domino iuftitiam facere denegat, c.i.tit. quæ fuer.
prim. cauf. benef. amit. & c.i. quand. dom. propriet,
priuet. glof. c.i. tit.quid lit inucft.vbi Iacob. Bellouil.
Mart.Laud. And.Iler. tum Iacob. de San&o Georgio,
libro de fend, vcrbci didi que valfalli promiferunt 6c
verf. & didi valfalli, verbo , vnum icitote, nu. 22. ta¬
men non eft par cauia negligentiæ aliena exterorum
4 in caulit. Hx quo videri debet in Iudicibus quidé fub-
altcrnis & Dominis inferioribus non deuolui Iurif-
didionem ad fuperiores, neque Regios dc ipfos ad
cftedum, vt Iurifdidio commiifa dici pollit præter
caufam quidem particularem, cum negligentiæ caulae
inter Caufas committendi fcudi non habeantur à iure
nec Confuetudine, &hic art. & alius qui 37. eft iuf.
caufam duntaxat particularem ad fuperiorem defert.
Nec probo Panorm. iudicium aliter exillimatis, qua¬
quam alio feudorum iure. c. ex tranfmilfi 4. notab.
cxt. de for. comp. Ôc c. cæterum verf. quaero igitur
capiendo, ext. de iudic. quo loco per negligentiam im-
A mediati Domini deuolui putat Iurifdi&ioftèm ad fu¬
periorem mediatum, & fi nullus mediatus eft ad ordi¬
narium, probôque fententiam glof. d. c. imperialem,
f. prætercafi inter duos verbo duos. & glof. vit. cæte¬
rum, quæ ordinario loci tribuit. Ideoque & Cy. Bal.
Alb. Gaft. Raph. Fulgof. tenent neminem elle I11-
rildidione priuandum, quia ius dicere neglexerit , &
exemplum de Flandrenfibus petunt, quorum Conus
non redè priuatus fit Iurifdidtione ob tales caufas, li¬
cet, propter abufum & graues excelfus valfalli priuari
pollint, quod Bal. ait. §.qui aduocatia. tit. de pac. te-
nend.& pluribus agitat Molinæus in Conf. Paiiiienf.
titul.de teud. §.31. qu. 47- &Canoniftae. cap.i. de re
iud. in vj . Sed alia conditio, ius, & ratio eft Regiorum
B Indicum, per ea quæ diximus fup. art. 28. quia hi foli
Iurifdidionem iure primario habeant, inferiores iure
conceifo &c deriuato, ideoque inferiorum Iurifdictio,
veluti quæ iure fpeciali habetur,facile ad fuam caufam
originemque reuertitur & rëfolidatur , idque multo
magis quia inferiores à Rege no nili à Rege, huc me¬
diate, hue immediate habere poliunt, inferiores ab
Epilcopo etiam fine eo polfunt veluti prælcriptionc.
Nec illa omnibus funt obuia.
8 .Audit cas] Nihil amplius Confuetudo ftatuit de J
priuatione aut deuolutione quâ pro cafu, vt loquun¬
tur, particulari , in quo negligentia valfalli arguitur &
C conuincitur ·, Non igitur tota Iurifdidio amittitur,
quod magis txprelfum eft inf. art. 37. vbi dicemus,
quod vero interdum cotra fit, ius Regium eft ex Con-
ftitutionibus fpeciaHbus contra Coni uctudinem,San-
diones ante citauimus.
i’ Pmfemonftrer.] Rationes probandæ negligentiæ fu-
pra tradidimus Se Bart. funus perfequitur. d. conf.
cij. &in criminalibus quidem delcripta eft negligen-
jia. d. Art. Caftrob.3, cùmfcilicet tempus præfixum
praeteriit. Quid vero 3 cùm deuolutionis duntaxat
poenam indicat, an ne vllaludicis erit poena qui ne¬
glexit officium ? dicemus mf. art. 38. loco magis ac¬
commodato.
Article XXXII.
A RTI c.
XXIX.
Novas
C ONS.
V i c ο N qv E propofe 3 exception, b ou fait autre exploit c empefehant
procéder au principal, fil en elt vaincu , d la vaineque vaut defaut* en prin-
QVicumcfue proponit3 exceptionem* aut alios fines non procedendi curfum litis princi¬
palis c inhibentes , aut remoranteSffi'viBns aut repulfus ab eis fuerit , d viéljtë r vadirno -
nij deferti tenetur e in principali .
Nota r.
x Exceptiones dilatoria aut declinatorice id eft fines non
procedendi hîc,crc. CT nu.z.
3 appellatio ai interlocutam non inhibet progrefium in
lite.
4 De peremptoriis exceptionib. feu finib. non recipiendi
non agit art. nifi , Cfc.
r Quiconque propofe. ] Cuiufcunquc generis tandem
fint illæ exceptiones quæ proponuntur , fiue decli-
natoriæ fiue dilatoriæ, quas fines non procedendi ap¬
pellant, fiue de his quæ litis ingrclfum impednmt,quæ
fines non recipiendi in foro appellantur, fi hisexci-
D dit qui eas proponit, vadimonium defer uilfe videtur,
id eft defedus in eum coceditur. Neque enim relpon-
dilfe videtiu , qui id refpondit quod aut ab eo non eft
probatum, aut vero etiam faillira elle deprehefum fiq
Nam fi ad rem non eft refponfum, id eft «Vh ’ΐπος
reiici protinus debuit, etiam ηό admilfa probatione.l.
deætate. §.quod auté. D.deinterrog. adl.quare nulla
mora fit conteftationi tali exceptione propofita, nifi
quidem Iudex~pcr imprudentiam non admittendam
admiferit , quo & ipio cafu vadimonium defermm
videri debet. De peremptoriis alia ratio cft , quia cùm
per ipfas lis principalis côtelletur , nulla mora fit pro-
Ceïfui, & hic de his ftatuit, qui empefchentde procéder
en principal.
ii/ Des Indices,
a £xetpitttir] Quales fil nt deduurori.e furi , am repu -
■fiitianeS laJ-ici'.:, mm dtlstoiiàyiiu· qui litis in^rêllum
impediant fl per k eaâiniiminit iuipt.nfo inierim
jjriiidpiilj,· di' qui bus ante diriiims : î^aB» yidt-ouç. in.ra-
jtibns vadiinflfriij défera teneur» & duplicata nmtiuk-
fenlswnLÛtis.exdmÎitnr pérÜrd.Rkgiss,
i b ûp-pit jiifrrjpifÿifii-ii.J Vtlmiqau ladjcrô reGüSitiSn[
lieras (vt Vocant) raotatorias, aut folutioms moraio-
nas annales aut qtiuiquetinaies obtinet, aurquas dji-
Itq ,nj 1 1 ll- I IrtHf, quibi ls pofteriu s d edd tr. nui excu.1 ruio-
iicm morbi proponit.qtlÆ lui fi de tegitur, <tr f/wr et fit
Jînl'w iimttt dffdut fivf Ι'ϊχίΊη? , iima'mè interlocu¬
to rii-quhpinm appelkE, ac ddndc vincitur. Hinc il! a
vfttam m a ion eu s n oftns form uLa , ht fipat l' Appt π 'τβ
Mt r>dn „ i! r fit n'y ,nch tfan t T çui us \o π li m audirbn nt
nrtinrtj, vim urino pridem nanti M'aincûm ah mter-
Èocütorià applique, «juamms inrimatue (vt aiunt)
poiJit, ii vtiu ni lite procedere, cum àjçu ilrrio ab in¬
terlocuto fia pcqgrclliirn inhibere non pctSt çiÇon-
fti turi nuibu s Regiis, i anic n fi appcliatioui deferat, ab
sppt Lune impurari ci nequit, quod ad vSterioninon
p='ocÊÎïèrii pex rarionem. L cufti iii fundo, j. quod fi
nuiher.D.ck iur.dot. & Lyendicatirenu D. ik cui&.&L
qaod Butte), lapiat. q.c?. iriteiîjuiit,
A : fanÿifkini fsractdirm Quarc per empturiar
cxccp trônes, pc r qii ;us 1 is co me FLatur, ni liane tü Γροΐ'ι -
nonem non cad ni,: , cùm Eia· Isrtni principalem non
rt morcu Lur, imh verb fuper bis bs inilituirur &' peu-
curai, fcinec ülî Éinc-SjVt sitmf, non recipiendi h iusie
en m principali lundi, üc ilmnl intt|uunair, haeCon-
fin mi d i n c ce iTip r.eh en dnn tur, quùlis principali s non
füip cniürur,rtupii A Lx. notât, 1, i.^his darurverl. eut
a li Ιι * , 1 1 1 Hue. b. H qui s ki s dJc, non c b temp . v bi A l·: x ,
lV Rotam citat de DoiTnuicmo de Sinito Gemuuiuio,-
Sin vero tîiles üncs non f capiendi pale cxammetuxj
& curium principalis litis inhibeant, rtnn victus in
litmc Artui dum incuiric, ik'vndimonij tUierti rcnc-
liir, pûi+.' rf h jjf reiArdeltprinujnitCr inji}fcdn mgtmttu de
k β» ii fitn rtî(i*tir ^Tciit-èUtnttHjC^ fwpi/djtda ÿrtttime
i»
Hota i,
I Exnptic N rW nttt pti t imp-mfunn rtf? tn Ae!et
X Su r at ux dcEiovi !» pro mniefUt* hd^tur.
j tiefirpdto mrc βρηβηώ, nu.N ric tfntiit } β ItdcX vi¬
tra,
jjj. i* timet j hypstktfti AÂtitti?.
J la 'Pifi nefit vstit flffrfwi.] ( VJtincqtte) vox parum ger-
manj, fcdq ni tamen nulliuti Dacici lingua melioreci
babt t, pio eaquim ofiénivoiictti Luunt vocant, dc op-
ponitur vitiem-, Gteci meliore voce lirta Ijcnnu
i RaLLOiLLJieEiiConQLctuclbiisijieotil, qui* in dolo vi¬
detor cfle, qiti exceptionem pmponitquatn non pro¬
bat , quod Paul. C;db ut. L, diuù D, uillcg. hJcid- Ar
pracfutnp lio c-il calumnia: contra awn,quj i propu fica
éxciibr. 1- tutor vel curator. D. de adminift* cur. 1. ne¬
mo rem iuam.D. ile verb, oblig. imk fiiiïip'tæ v ulgatar
iiiris Sententia, Litem habeti pro conte itita ciim per
quem lûie adlorem lui e reum badium tft, quomUiUS
conte ftarr tur , de quo reguli traditur. L fi tum. §, qui
mirjj jaiiinj. D, fi q siis. catir* qui lôtuS copiose rtadia-
tur ab And.Tiriq. in tTtrnft. lign.§,ij; glofi verbs^fir-
fitu Utentcfdtim., îdqtieiîtte ad interruptiones , hue
perpemariones actionum, truiluum reibiurioncnij
lin[p£jidtTLaam bidneendim , &z late tractat Francifc.
JialL perdiligenti iradfcatii dePïatfcripi* tertia parte
fextK partis principalis , verfi circi reiriarn. ipedeni,
hoc quidem quud ad r cales effeLtui cûnteiÈsiitjgtûsj.
Art. XXX 1 1. ιι8
^ Namquo iLitcniincfonim vdtur, hodie Sir [ito con' i
teibTa non habrjre tur , nili ad tale eremodicio ei aliud
quoque accede ivi: , quo ad litis ordinat m nem , si jent
itttx i ijdstii , vt iis quidem pro cojjk fiat; i habeatLH
Ord , i pq. & ren nom cil : fleuri A: ècontriufi’a£torva-
arm o îuo no n a [f u r; r i r ab le dicto, siée ititeirumpitur
priÊcrip lia, i'jæc v Uns t lïetl us oit citatio nïs ab co ri il: le
ad ilictr. uti quan mm appatmr l, ^.' pûftédiChum.D.
de iiid, c, t. ikdul. & conrJib.vj. CntJ. dJ. &poife
edittum, ik Simii: quoqut locmn extrect And. T iraq.
in ternit. $.&. glorii. nturi-S. inJc jj] Lid qu CK,pc,qn'od 3
fi pioppfitis exceptionibus Λ; (imbus non recipiendi
(vtloquumin ) ludex rricrtiato iuperhis itire, advtie-
ri un p roedï e ii t, v t fspe fit,qit4tn! Ιαβ/πώύίρ reieutir
ne font prffîti ea wfintiflt!, pr ü h Lim j h Hj tia rxce prio-
ntim otnrua medio tempore tactaà tempore propo il¬
larum c-iccptionam comjunf iunt snuaiida , glpf,
c. cùm contingat, exr.de offidt'lec, BaL 1. ille âquo.f .
fi de îeQamcnio.D. ad Trcbel. lai. y.prasterea n. col-
InftÎT. de h5Léo. Lociii apud ] lippol. S’ing. linS. cr {on
sjtH ββιι di non ΓΐζΟΗύΐ f je preitsts: r.i (iifirmin ~^ττιβί t,
iOMte laptorriitrefitT iffirwujml ftmmer* ti" était ferry -dr
rien, Îaanullaricholi: Jocent, fori funt, & pu tue 1 . '■■ ,
C tametfi originem Fubenr,a'i oftciuiirmm , a iurc, icd
muid.ssgn owra, E x.liuiui Atriciififariniiï &r i-befribi- 4
tuuntur pleriEqucliypurhvfes sn ipeCie, v,luîi Cun^
( tradi tur appeUatem, qui libcilum cppellrirorinm p^o-
pofuerit, LuptT quo ditllltigaticrir, ctr-ue intérim pro*
Tcqucndx appelÎaiionis firr.iiii tempora cucurrerint,
appcllaiionc excidiflcyideri exicnrencii Bal. auth. ci
qui- C. de teinp, appeL H inc il.Iatiaufula fit un, ante
diximus rribunalibus rritumids viurpita c~ β τ·*τ
ïifftk &c,
hidt illud etiam, quod fi qms.aTtcncata ptopofue-
rit impedii udo ptocciir m ciliCl apptUarionis victus
D sn aîtentatorûjpiiübationej Uîiliuiii ctuilumpedicrur
A profiequéda appellatione. , nec quod adLim cft inter-
rumpendivimviLuu hpbebit/.juüd Baid,notarJ.con-
m imiores. C. de bioliiciof. cift» Rota decifi cij+ in
noutSjincip. fatilia, Id quidan 3c m co quoque em¬
icor, qninullitatempropofiiit qua viciai cft, ne poilït
poft latalnim crtrfuni appclliLrionvm ptofequi, vt rit
Bald. d-Î .contra maiores. Angel. 1. Puulus.D.Jc vfuip,
Raph. Cum. confici.
£cis qui Frocuratarem nai fi r, fuper aiiiis mandatg
diü difeep tarum cil, po fkreiuo pronuciato ni cjalid ma
p eiTemandauimi Lu tütum. vainijomunt dekttum di-
cetur quafi non âxzo Procuratore , c, Nicolao, ixt. de
appel. Ban, Lx.i. lié folum t). ad T ertnl. Bar c, &; Alex,
L ii finita. iLlulianus. D.de diun. infett. CaiL d.L üini
EaltL d. 1 , crjnmr mai ores.
Li qui veadiçatiün rrn inten dit, su vn p de
non fnjj V , k fubordiharè ex retradtu rcmpctsi^Ar rts ex
eondirLûiic rÎtraàtE£.üiÎÎ-datut ti adiu dicetur, ncc in¬
tra oida-ljum diemuCior pretium t c lu ndar quauqçL'un
liicdiu tracta lupcrvendLcafionejTicirus p-oft?a ilia,
rerradtu qcioque excludetur, quod Fab. nomtUf.^.qai
autem In 11- de exeufar* mk&iæpiflimè cil iridicarum,
F cii m maiores noffcri vehetneurer de eo contendi (lent,
ied grandi tandem lire cft co nftitutum, entre le aeigmur
de U fiigAIieregrJiid Ftmetttf çr if Seigneur deSdiltli iean
pour I' h n *y e.
Ht li Lkcus tu ror'irppelLmitjquja exeufario cinsnoo
recipiebatur, ddiis ciatlo per hccm negorio omni
niedij temporis periculo fubiiorur, Lfiquis rntor, ÿ.
qukl crgo-D- du rinniipt. ]- turoL. D- de vfur. I.quan-
q 1 un n . Fri de exeufi mt. L 1- A.r î, D. fi tu rot vd curaeot.
Et mut ri fupercxcnCitione dari tutoris· Sitigâti- pofc
ΗίοΙικη viilsqutrit tempus 3c periculum non petiu
A R.T I c.
XXX.
N Ο V AE
Cons.
IIP
tutoris, 1.2. ξ. non folum.D. adTertul. quanquamab
hac fententia circunftantiæ deducere poffunt.
Et Magiftratus creatus ft appellat , vidus mcdij
temporis periculum præftabit I. imperatores, D. de
appell.
Et ftatus controueriîam paifus , tradat per quin¬
quennium lite quod ad monendas ftatus côtrouerfias
præftituitur.vido adore liber reperietur poft didum
tempus lapftim 1. fi pater.C. ne ex delid. defund.
E contra vincenti adbori nihil propter iniuftam rei
litem peribit, qui locus fuse ab AncLTiraq. tradatur
120
inretrad. §.u. glof.z. &§.4.gIof4. cod.tit.
d En principal .] Hîc apparet de exceptionibus agi,
quæ ad litis ingreffum opponuntur aut dilatoriis , fins
de non procéder y ou de non receuoir. Sednec ad id folum
valet vidoria, vt defedus concedatur , fed expenfis
quoque muldatur reus, hxfque præiudicialibus ex
art. 182. inf. adde & nuildam quoque infiigi polie ob
retardatum proceiTum , fi rcs pofcataut calumniofa
exceptio detegatur & Alex, notat.l.i. §.his darur verf.
& quod.Bald. D.fiquisius die. non obtemp.Anch.&
Imol. c.conftitutus. ext.de fideiulf
Des Iuftices , Art. XXXIII-
A
Article XXXIII.
1 Esa luges b qui i
i indeuëment & iniuftement' taxent, & font Ieuer d amende,
jcfont puniifables de peine arbitraire, iufquesfafuipeniionou8priuatioa
de leurs offices : & b plus grande. Ci cas le requiert.
3 T Fdicesh qui indebitè & iniuftè c taxant , & d mulSlam exigunt0 debent puniri pœna
arbitraria ,vfifue (ad fuffienfionem aut 8 priuationem officiorum feu munerum, vel h etiam
maiore fi cafus feu ratio exigat .
Nota 1.
Quii. potefiiK erat mulct<e dicend a 'ture Romano
num. 2.
Ommb. indicii, itu multfatidi halent iure Hofiro.
Ve modo multtarum apud Romanos.
Et ture ciuili O" ord. regum.
[ 1 Les luges.] Pœnæ & muldæ diferimen modumque
pofterius dicemus. Nunc id tantum dicamus, quod
de iudicantis poteftate fatis fit, non fuilfe fcilicet anti-
quilfimo quide iure Magiftratibus omnibus muldæ
dicendæ poteftatem , quam is demum Magiftratus
olim dicere potuit, cui ex autoritatis modo dc iure
competeret, fiiiffe contra quibus omnino non licerer,
ni fpcciali lege eflet attributum , dc diferta cautione £
receptum, quod apparet cxl.aliudcft fraus &1. fiqua
pœna. D. deverb. lignif. Magiftratus folos, inquit,
Vlpianus, SéPræfides Prouinciarum polle mulctam
dicere mandatis permiffum cft tk 1.2. §.vlt. D. de iud.
His datur,inquit, muldæ dicédæius , quibus publicè
iudicium eft &: non aliis,nifi fit hoc eis fpecialiter per¬
miffum. Quamobrcm Duumuiris & Magiftratibus
municipiorum non licuit, exi. i.D. fi quis ius dic. non
obtem. in cuius refponfi fcnfu multa glofam , Dodo-
réfque torsere, fine caufa, ignoratione poteftatis,citm
Duumuiri olim nil aliud fuerint, quàm principes
Decurionum & Magiftratus municipales noti crebra
mentione iuri, & veteribus autoribus, & Ciceroni
quoque, quorum decreta interdum memorat, iure D
& inter Magiftratus externos quidem recenfit 1. Ma¬
giftratus. D. de iurifd. omnium iudic.&Lvlt.C. de iu-
dic. & d.l.i. D. fi quis ius dic. Nec defenfores duita¬
tum, qui &ipfi gradu nihilo meliori ius in munici¬
piis dixere vfque ad ccc. aureos , §. audient, auth. de
defenf. ciuit. & muldandi poteftas adimitur 1. defen¬
fores 2. C. de mod. muld. Nec Procuratores Fi fci. 1.
i.C. eod. tit. Nec Confiliarij Præfidum , aut Aftèffo-
res qui à Pedaneis nil differunt, auth. vtdefund. feu
fun. eorum, Non arbitri l.non ex omnibus. D. de ar-
bit.Dod.d. l.i. Nec Delegati ab alio quam Principe,
quod notant d. l.i. vbiBart. Bald. Ang. Alb. Franc.
Curt. Lud.Rom. Salie. Iaf. item glof. & Bait. d. 1. fi
qua pœna Canoniftæ c. de caufis. ext. de off. deleg.
Spec. tit.defcnt. §.1. & tit. de contumacia. §.nunc di¬
camus. Ecclefiafticis tamen permiffum. Spec.d.$. niic
dicamus; modo ne muldas in fuum fifcu cogat,quod
10. Fab. feribit l.muldarum C. de mod. mulet. &L2.
C. de Epifi aud. Fely. c. irrefragabili, ext. de off. ord.
glof. &tex. c.Prcfbyteri.ext.depœn. Archid. c.vene-
rabilibus. exr.de fcnt.excom.lib. 6. Necnosmoueri a
oportet repugnantibus refponfis Iurifconfultorum,
quibus exiftimat omnibus Magiftratibus muldæ di¬
cendæ ius permiffum, vt l.Magiftratibus.D. de iurifd.
omnium iud. &c §. audient, auth.de defenf. ciuit. quae
in caftigatione potius perfonali funt intclhgendæ,aliæ
quæ opponuntur, coerdionem eam permittunt fine
qua iurifdidio effe non poteft, poenas potius,muldas
non admittunt; Nam cafus l.vlt.defpcrt. fpecialis eft
muldæ dicendæ attributio,vt interdum fieri d.l. fi qua
pœna , indicat. Antiquiifimo quidem iure folis Con-
lulibus muldandi poteftas fuit , quoad aliquâdo con-
ftitutum vt & cætcns quoque Magiftratibus liceret,
quod Dionyf.Halycar. lib.io.hiftor. feribit, quod cre-
brb facere folitos Cofulcs proditum Senatoribus, qui
in Senatum tardius veniffent aut omnino nonveuif-
fent, quod Ciceronis orationes in Antonium often-
dunt» Sed & Prætoribus quoque muldandi ius fuillè
oftcnditl.a.D. fi quis in ius voc. non ier. l.i.§.i. D. de
vent. infpic. &Ædilibus quoque, quod Liuijhiftoria
perfçpè indicat, & T ribunis plebis, de quibus tamen à
Nerone eft colliturum, ne muldam ab his dida. ante
quatuor menfes in publicas tabulas referre ius effet,
medio tempore vt contradicere liceret, & de eo Con¬
fides ftatuerent, quod Cor. Tacitus feribit lib. Annal.
11. Curatoribus quoque agrorum id ius fuiffe Fronti¬
nus lib. de aquæ dud.2. autoreft. Et Præfedis præto-
rio grandis muldæ ius I.4. C. de modo muldarum;&
Prælidibus, illuftribus & fpedabilibus omnibus d. 1.
vit. Sed noftro quidem iure , poteftatum in dicenda 5
mulda abrogatum diferimen, omnéfque omnino
muldare receptum, qui ius dicere poffunt &Iurif-
didionem habent vel fimplicem, quod ex art.619. inf.
apparet in materia feudali & totis titulis , des afiifes a*
des moulms y ficuti nec muldarum modus diftinitus, vt
inf. art.607.cmn contra Yeteri iure effet.
* Indent-
ni
Des I uilices , Art. X X X 1 1 T.
HZ
* iwM*ëwent & înmfitmenr.] Indebitum admodum j\ index, 5ediiintelbgivo!mtt,mïï nullam illam Si: quae
quanritardtuquc mutité t e fe r t UT^ioi uffaim ad. ca ui am limctuiquc Index de tacto excquutus fît, quod Rare.
1 n 1 ' Λ '~c Angel. Alex, notanrd.^. breevt^a Part. LLjbfVro are;,
$. urofîrifd, jRquæfbD.deoE proconf, RalcLAngeL
Fulgo (! i.ijiiuïfiim.D.deiudic.B^jt.Îk Jiiild.Lvlc.C.de
peendud.qui mal. îudËc.M nier igitur injuria eik in rxi-
genet, eft tamen Sc lus u qui dixit raniumjmiiri.a.,qtii3i
cùm nulla apud nos fc^ccndaliJic-apptdtat.tyiie rc-
EraCtaft quejriquaiidocunEiLjecKCCQrioni qui roulât
tus tt(ï paret,^ obnoxius eu,£ertiel iiue benè fine rni-
!q dicta: ien UOriic j nec fine impendiis td periculum
h Lirci [ ui'3 pi'ir flari igitur ab i udï can rc irquom eilct. Sed
de his nos poflerius.
Porto iicutgrauiorcm quàm oportet indiérre don *
polium, fie liée qu.un dixerint minuere aur
remimTtjquod BâL.1. crtci-iqùejÿâilanc I. præfcs C.
de ïntiïÊa. Parc. J. ambitiofa, D. dtdecmu ab ord.
aJiudioariouis in, débine muldhie cïempluna effc inf.
arr*j5Sf* voie, itiiafltmtnt , maiorem iiiiuriam continet
i LLuicanti S* Nam i ndebi wmâiiterdu m & boi La mp te
adituLicari poteft, i n iufti fia & In î qui i &ü confutram £%
, midipram miuriam. figjiificaç. Proinde ne ça in rs
decf:àreTura vetemm ea de re ddHiiirus lege modus
fuir. Piürardnts in vira PubLcoLt inuermun eius irc-
fert/YE muleta quinque boum & duarum ouiutn etlcr,
b os ccntum obolis 5 omis decem ÆÎtirnarcruri Ci1 reri
aurores videntur potterioris srtatii in fti tutum iudici-
rc, CuinT- Romilius', qui ante Con lui hicrar, nb eas
qtue aeei'bè arque inimico ammo gel Terat in plebem,
griuutet iTiulrbrtisiudicio populi FuiffeT, lacak'Xêft
de i u re & modo mil Ictarum , J i qu is M agi flratux non
obtemperaret, Jiû nique mülttarum modus ne ani-
pljusquàmtliio houes citem, ou es trigUiCl· Qijp.m le^
gerndiu Ronrémvfii fuiJÎe DiûiiyC idalicar. Îcrîbir,
&r ftftus &: A. Celhus memorar. ScquutaciUcx Arc-
rin ab A. Attrio Coniuh’i quam alq Tarpesam vocant
ab Sp, Tatpiiû Aterîj col!egA_, qua cauiuiti»vr bos
ccntufliSjOUis deeuffis scititnaretiir^Vacib mul&am
fitc. Pur. m Synd.verbOj compoÉirio, & tex, l.prqcipir
§. prauidenrib.vbi Darrloann.PLit Luc. dcPem la-
cop. RebuhC.de canojargir. tit. lib.io,. C.Lvli. C de
hi s quÆ ex priu.it. eollat. iÎLar. fine. EibeamenCo tifU-
runonibus qtioqui. Regiispcrmilluiu, iiqnÆ mulhtar
ex appellationibus debeancur a remipdj, Il exinionna-
fiipixmair, in üngdos tires duarum ouium , rriginu C tione de mnpi» debitoris côftet, «ce ex bonis damna-
boumÎLiiflc air , Fcd quoniam prcmvariarcntj ideo
faituin ye arre æftimarenEur; Cuius rei Pli. duobus
locis meminit. Biennio pott ;dn lara eft dc eodem
nui] darii m modo T, M enenio Lau.ito & P. Scxtio
Coniulsb. & alla i tem i;. poil an no Papyrio , de Iuüej
J CoïT, Extatnoflioqiioquc Lmpcratorio lürc rntilota-
rtim modîTamcntüun d, 1. vJc. C, dcmfid. mulit, vc
Piuei’desmuîdban dictTçUî£àd 'MiUJîasdiias, Pl'OCuniu-
I(j?r ?id rc-iiniflêiTL, qtue ftimrna fcaè eft io·, cortjiiatorutu
Idem vt Comes Orientis & Prtefc dtiis anguftâlrs lace¬
ret., Caccn ipcitabiles tres a uri vncias, Pradecbi prx-
rorLovfqucadqninqtia.gimàL iHuftres C.cod. &1.1, D
C. dcSport. addito lie aiiqiram plulquam rcr manno
mulifta diceretur., qui π S: Ordinarionib. Regum cau¬
tum j ne pro miraCricne Salua gardix mil t ht adi dp ο Τ¬
Ι ci vitra valorem rerrix partis bonorum de-linquentisj
apmt Aulrer, tir. de bailli ois art, çü: ,Scd hse mrmia
yiu s ab roga uï tvcai ne dixmauv. V Irra modum iiidict-
tiE1 uiulcta: nulla crarlenEeria.l.ccrEa.C. quando ptuu,
uoncftnccdL
Notai.
j Mitîfftpr» twtdt aJttoffi F
1 ifrUifa fime î d;!îo n tn mifWifldœ atU rfm-sfttndj.
5 Mtilffœtx τηφβ dit
i c TÀithf fj* fwt Imtr.] Tamttfi in arbitrio' iudicaii-
tiiiin msilâatü xibimatio efl po iita d. art Û07. tamen
iniqui ratent. arbitr ii ratio non parimr t nec infinita
compfeheniïo ex libidine Cuiulqucinpslligcnda, SccL
exratioLifprp modoqurdiEarcque atbtiilîÎ, ik admit-
tentiSjSe circiiftantlis ternpcrada fit. Ncque oiiquaau
tam |axK Raber.as lex admink , vtinturiam permitt.it.
HirCyorbaduerbia, tndiwnfeni çr tJJiw^fmc/^vttum-
wriEm redigi queant j quod κχ. ast l.iüicttaL g.vk.D.
de ofli procotifi Scd quai ex maleficio Llebeantur ra- j
mm eft remuu , autmdua ni fi à Patiam cnusa ηϊίί auc
perexiguae Cm, .aut ouminb cxoliii nàk poiFuuc^Jiû-
qui m corporal es mu tanrur, Li, [X de pan. Allier. L
vit, C. de off. red;. pt ou. Lut. de pàr. π, 1 1 , CL de deièrt.
Boër, Decif, ^4-S, Fuitvero Athcnienfibus qliiTi iatn
ij iJ biens femtd dicta m u] dbas j miuri.,vr ne Dtm p flhe-
Ji f quideni quanqEum.1 magna grarukrianc poplifj ab
cxiliD redeunti, gtariam cmFfacere pop îi tus Atlic-
menCs v oluci'i q quod Plut, feribi t m v ira Ciceronss,
Nota
Amende j
Ef dtfrrt fwfm..
ExempU MJïkïrf, euœ ttti tt^ürfi drlitry^ty' NU.
Tirf) 4 {α(ζ(ώ( muüL· in Atvaiiinb.
■G.
s FvTTtt.t P rtn (pn«Wi m tApù*UL· jfpjïd Swïfiti,
c EîtilS* tarant nw âttingsi β pt Jkido
tun
y ^-Tnti/jUt o-imtmpt prafîmâîïrs rxtrAtrâmâTi* t ht-
Aitjn m ντάιηΑΥϊ4,
S V<snx Ctsfîfettfd. rm dcLn f tntttért.
3 J?y ir?4ii it , txitiMH drj> i rf λμ , ,
1 0 Mulfîi torn i nfimaï, ytpcmn , &(.
11 ï’ravtaiià.adtrujït muSiiAitt^tTliisdd,
Hiccvox TeilipcE pÎCuniariârnilgïiffïca- ‘i
ti oncm Cal I ?co fcrm 0 n e MRet, v c & i.arin i s gfiuJ d'fe '
Nam picnæ· noniett Sc ad ptariiuiariam & cofpca'.ilenï
|ToiT!giEur { ^Cmynit ) ab emendeudo dicta, quod ad-
siuSla emendet & corrigar. Hoc aurem habet, quod
fxpius-bieo applicatur, jnh art, 479. 9£-$6&
que vcrbum/^rtf çr hum eôiünÎÜm,alteruiuircm, F inccrdiwn· & ψ&ύ , cJunminibs 4pS-
&■ qu od Li is cor u ru d ctemunar e 31 oiRui r. N am accide¬
ro poreif ,vc quifquiiiù Jhtddfcitu odcbitc &r imufti
drea: & irem exigat, dicat, verb, non étiam exigu, fcd
grauior culpa exigentis , cùm torus sfoÊkm imunaîjp .
cxecsirionc coniilhr, Îc vuîgb putant ludrcem, qui
miclatn fenrentinm, dixerit , in Tyndicatu parti nosi re¬
neri, nec litnn luam facere, quod φ)£ & βίΧΪ( dixére
Lvlt. D.devar, &exrr-cogmc. Brtrr. B.ifd. mprijsdp.
& Augr!- Caft.Lnd . ROm; laj' notab.;, Francifc.CuiT,
la. ÿ, nïr c verba, D. quod quiique iur. Baa, q.3, incip.
isfrgWr* m C&tf. Mi,
nes conira auctio nf.^nb recüi at kmi es caJLEmniôfhsnob
receitam- fraudaritmem ηιηιΐιπ,τ , ob reprobationéa
tritium falft^ vt itrr.w?. &: r>r<L & iiS. &· Ceo-
& &lu. & idtoticulû , dtuifiifff. Interdum & iuteird.Te'
& reparationem cîu il t-m fignibear, vt i n bnu. 1 1 . & feq.
A:jdo,.iv' ^,Cj. Norniuriquam ic pctin.uTj lt att.t^y Λ:
C07. ι·ν iciLj, Sed te dffdtmrjrtPtt'·, quod inrcrellb
proprium cit,jionnr,inqEi;im promulctanecbitur, vt
ini. .iff-qi- Iure quoque ciuili crcbracoufuJtovocLfin
mutita & ptrnç,Pic.Lii de pco iniereUê .-n^ipiiur Lr.t.
F
Des Indices , Art. XXXIII·
fi plurcs. in gloC veiqb. pœiiam. D. de co perquem /
fad.ærit, mulda pro pana compromilfaria. §.& quia
cognouimus aurh. de iudicib. ver b. muldam col. 6.
Iurifconf. vero l.i.D.de fer. fugit, modo pœnam dixit
quam muldam ante dixerit. Quin&Cic. Oiatione
pro Balbo vmmquc iunxit verbo alterius proprio.
Multa, inquit, &pœnamuldauit, & muldare morte
dicimus, cum tamen mulda nulla fit, nifipecuniæ.
Traduntur iure ciuili muldæ,<Se pœnæ differétiæ plu¬
ies, quanquam non latis explicatae in 1. aliud eft fraus
i de d. 1. fi qua poena,, propemodum quidem ignota.’ lo¬
ro, fed quas tamen retineri expediat propter effedus
diuerfos, atque illum imprimis, quia mufdta nuquam ”
infamiam irroget, cùm faepillîmè contra fit inpœna
1. nC.de mod. mulet, &: c. infames, 3. q.7-$.porro & $.
notandum 2.q.j . Quare non eft exiguum pondus dif¬
ferentiae, qua’ famam aut laedat autferuet: Multam
veteres dixere pecuniam, quæab Magiftratu indida
ellet ob peccatum, Varro Sabinum vocabulum feri-
bit, Feftus Ofcum. Caufam addit, quod ouis aut bos
multa effet, cum fingula multaveteresdicerent,Hanc
volunt Iuriiconfulti à poena differre, quia poena gene¬
ris fit nomen omnium delitiorum, mulcla fpecialis
124
cat, licet minui in Colens non fit. Sed fi(vt ante dixi- 4
mus) admilliim mulda non fatis coercetur, poenae ir¬
rogatio fuccedit, veluti dc in his de quibus adio ciui-
lis competit,pro quibus tamen dc extraordinaria quo¬
que profequutio intenditur,fi admilfum exigit,<Sc cius
exemplum eft apud Liuium lib.y. de bello Punico.
Carbuij , inquit, Tribuni plebis omiflà muldæ certa¬
tione rei capitalis diem Poftluinuo dixerunt, ac ni
vades daret prehendi iuiferunt,quo exemplo appa¬
ret, qui ciuiliter ante muldam irrogaflènt, pofteaad
capitalem quoque noxam tranfiille, quia atrocius ad-
miftiim videretur, quam vt mulda coerceri deberet.
Eft igitur poena lege difhnita de co delido, de quo lex
in fpecie ftatuit, quae vbi conftituta eft , de ea iudican-
tis nulla poteftas eft , fed in autoritate & poteftate le¬
gis manet , vt fi Index femel de admiifo pronuntiaue-
rit , protinus fine Iudicis fado fuccedat pccnac irroga¬
tio, à lege di ftinitæ, & legalis exeeutio. Neque vero $
antiqua ea pronunciandidc capitalibus caufis forma
fuit, qua nunc vtimur,vt fuper admiifo dc poena fimul
pronunciarent,quod nunc facimus, cum dicimus Ti¬
num videri adultcrij côuidum,& ideo gladio plcdé-
dum, aut falfæ monetae compertum, dc ideo aqua fer-
IIL Jivmui VUIUUUUI vtvuviwi - - x . - J ·
peccati. Sed ifta verborum magis quam rerum dif- C Uenri mergendum; fed illo duntaxat, litium videri
t. _ ^ . 11· 1 ; Γ. . ; J .... Cifl-mn t-ii-nn nnc
ferentia eft. Certè ex antiquorum lcdione apparet
. muldam fuiife, qua ob id diceretur , quod Magiftra-
tibus non eftec paritum ob contumaciam, aut inno¬
minata delida, de quibus nulla lege elfet fpcciali aliter
cautum, dc inlcuioribus delidis quæcôtraMagiftra-
tuum imperium commiifa client, de quibus Bart. d.l.
fi qua perna 60 1. nunquam plura. D. de priuar. delid.
j veluti dc Claudia Appi) Claudij filia Liuius «Se Vale¬
rius tradunt, qua in turba prella optauit fratris redi¬
tum, vt in ligni aliqua calamitate tam numerofum po¬
pulum attererer, quod olimdudu cius Po. Rom. m-
fignes clades acccpilfct multis millibus cafis. Aut ille D
vefpillo qui magnam peftilcntiam optallè traditur, vt
magnum lucrum funerando mortuos confequeretur.
Et L. Cralfns Conlul. Pont. Maximus Flacco collega
dc Flamini Martiali muldam dixit, fi à laciis difcelhf-
fet. Licinius yero Nepos etiam Senatori quod Pli. ju¬
nior epiftola quadam Icribit, dc Cic. Orat, pro Cluen¬
tio. Vno, inquit, iudicio muldaab eo petiraeft, quod
non fua munere decuria neque ordine fedilfet &Val.
lib.8. M. ÆmyliusPorcinna graui mulda afflidus,
quod nimis fublime villam exrruxilfet, & Liuius lib.
adulterium admifille ; id cum erat fadnm protinus
fine vlla declaratione fuccedebat& infligebatur lega¬
lis poena, lege defer ipra, lesis folo minifterio irroga¬
ta, nec erat nccelfe dc ea, lententia caueri,fic lex. 1.
D. ad Turp. pronunciat , calumniatus es , dc 1. fufti-
bus. C. de infamib. & 1. verbum cod. tit. & 1. ob hac
D. de his qui nor. infam. Callido (inquit) commento
videris accufationis inftigator fuillè, & c. fi quem. §.
notandum 2. q.3. vel vtCic. in Verrem recitat. Sthe-
nium lxtcras publicas corrupilfe videri , dc paulo poft;
omnes, inquit, pronunciarunt non videri Sthenium
teneri Edido Salluft. in Catii. Tarquini j iudicium fal-
fum videri, dc Tacitus lib.i4· Pronunciemus Domi¬
num vitro iure cæfumvideri, d: Pii. epift. lib. 5. vide¬
ri patrem iuftas irafeendi caufas filio habuillb. Qui¬
bus omnibus apparet dc poena pronunciare folitos
non elle, cum de admiifo ftatucrent, fed poftquam de
delido ftatutum ellet legis poenam fuccelliifet, quam
nec augere nec minuere Iudcx polfet d. L aliud eft
fraus, & d.l. fi qua ρα-na, dc d.l.i.§. Si non vtique. D.
ad T urp. etfi, inquit,de poena nil Iudex fubiecerit, ta¬
men legis poteftas aduerfus eum exercebitur. Quia,
7. Centum millium, inquit, mulda irrogata eft,bisdc E inquit, pœnæ perfecutio Magiftratus voluntati non
ca certatum, tertio populus de ea fuftragium ferre
noluit ·, Ex quibus apparet muldas incerti arbitrij
fuiife, de quæ Magiftratibus collibui flent, incertis
item delidis, de quæ lege nec difEnita eifent ipfa, nec
poenas haberet dc terminatas, & vt plurimum ob fpre-
Vtum Magiftratus imperium. Muldæ,inquit Iurifcon-
fultus, Iudici poteftas eft quacam dicat, nifi lege côfti-
tutum eft quantam dicar, d.l. fi qua poena. & d.l. aliud
eft fraus. Multa, inquit, ex arbitrio eius venit, qui eam
dicit, pana non irrogatur nifi quæ quacunque lege,
veL quo alio iurcfpecialiter huic delido impofita eft.
mandatur, fed legis autoritati refer uatur, & repeti¬
tum eft. d. c. notandum. Quare ficuti nonà lege , fic
nec à tali fententia appellari poterat d.l. fi qua poena,
in mulda contra 1. dc m multis.G. de appellat, quan¬
quam Dod. interdum diuerfum loquuntur, fed per¬
peram perceptis legibus vt Bart.d.l. fi qua pœna-.Nam
cum ordinario iudicio criminum perfecutio fieret,
immutabilis legalis pœnæ rigor erat, cùm gratiiores,
aut miriores pœnæ apud Iurifconfultos infligi dicun¬
tur, 1. etfi feuerior.C. de infam. l.quidergo. §. poena
grauior. eod. tit. extraordinariæ. cognitionis indicia
idem &1. certà C. quand, prouoc.· non eft. neeef.Nam F elfe intclligi debent , in quibus.pro circunftanriis au-
atrocitas fadi muldam in poenam transfert, d.l. vit,
$» id, quoque G de mod. muld; quam glofa perperam
intellexit ficuti & Oldrad. conf. iy.quafi mulda à lege
indiceretur, aut indi da augeri, aut minui polfet, mfi.
Iudicis præcepto exprelfum elfet quanta elfet, quam
civis opinionem Hpft. fequutus eft dc Alex. d. 1. 1. §.
his datur. D. fi quis ius dic. non obtemp. Cuius con¬
trarium fenferat Part, dc ImoL 1. filiusfam.§. diui. D.
dç legat. ). nec muldam quæ iure intra certum mo¬
dum cohibita dia , excedi poife, quod d. 1. vlc. indi¬
aendæ minuendævè pœnæ facultas, iudicij forma tri¬
bueretur l.i. §.vlt.& l.hodie depœn. 1. ordo. D. de
pub.iud.dc tex. 1. ordinc.D. admunicip. durioribus,
inquit, poenis affedos ignominia veluti, trahfado ne¬
gotio poftea liberari; minoribus vero , quàm leges
Eermittnnt fubiedos, nihilominus inter infames ha-
eri , cùm fadi quidem quxftio fit in poteftate iudi-
canrium , i uris autem authoritas non iit, quanquam
fuere extraordinaria quoque iudicLa,quædam,in qui¬
bus etiam diftinicar eifent pœnæ , vrde termino moto
J.2.D,
i2 j Des Iuftices, ^rt. XXXIII. n6
l.t.D. de ter. mot. & fc.tkgq. L· ixcrikgip D, adleg. j\
lui pce. tamen extraordmariahEC Quoqtioiiïdlciu
<ί sppeÎljiitu'r L4. f 1. ad kg, 1-uLpeciil.· 0. Fuir igitur
dîulifet axbittij incerti & ab I qdick jmtione pen -
de mi 5 n ip rru taiïuîit mudvt η 1 a H mie pci rçftaii pernt i E-
fiira, vt suie dcdmaï , iidÿie.É'nim îs' éxccdi patui c,
a. L ccr ta, qaüÏquiiti &: interdum difHiiirifc rcptriim-
nu· muleta:, vt antedixim.usy quo cifu magis ad ptr-
n,r niiiirajniicüedunt. iaint enim pam.x A lege dilnni-
E3C, vr qu-ce Ûanuuntur mf. Art- γ8α, jft$. 5^7. j£8, jSÿ.
jpe. Mulrct corpus EU{pam;attffi"git,'icaqiiE'cuni qnciti
vitgisj au: (kgrls* aut loris, au: Jiuibbus iZil-cIî audis*
pernam mcclligjro, item& cmii pecunia: diffinitam ^
kgcqu.ustituccm,Atciim;irbiti:io ïudid.v ptriruilâni,
tiijTi mukkim edc,qnJiicft Art.j77, 57 u . fîi fSu, <511.
& leq. ί?γ. & fcq. ·& ήόΜ rSfcO* 6ij, qtla
tu ?ir Ltc: imi ljlLl diÎôoJiiio.nein arbitrio mcbcar.ourn po-
fi r,c Âirt.ir·?. Fastum rjl , quenî B art. dixit. d. L ti qua
p ci τι ii], inuldtivm pru ddiito non Litiponi*quod excm,-
pk & tpi λ mnlclx diffini [iQarguum:,& qitüd.Spuc. d.
(j.i-cit. iic feELfeEs pio coiuunsacia h non ptûcrimme
iédid, cum peccato gtatyilimu Lüluftres. C, de mod.
iîi alct. imerd π ms ariFl Lgat. F c vcrû iii fKc île cft nid ik
& pcÉit^diibimcn euni eKtraordincm ce^nofcitiir *■: C
pecuniaria condemnatio inHïgttur, quia quantitatis
lucerruudo aburblmo rtidicis pendens differendam
y. ce n hjjid i t, & v il umquc.exequac, 1 n quo res -eft digo 1
ariinsatiücrÎîonê «a mardi 13 arias quai mit omnes vo-
canatis criminum. perlcicm tones* abüiioe tale-s dieî,
CL'.in miLLr niagis.qrdiiiariie imt, cumliodk de Jus ynn
THüanaiuliSj ÊcConiKiuciambus Rcgwu diffiruîn . JÏt
norma p r of ç qo le rio nis *& ordoiirduMj , nec ordin arias
vltas oints cogrsciorj.es habeamus j quarum rc [pecte
ïi^ quibns vrimur extraordinaria: ojce debeant, aut
polii nt. Ναι n illi ordinarias habuemn r, i u qui bus j n .
icrËp που (rex-fortna J, libcDooim.D*:de areof. rate- L
fifqiiç iulermibos vtcb^uut, quai rect ntiotes quadam
çoiligcfï cotûiri font è vetemm teuehris , quaiimi
refpcc’tu cxirruordcnarias vocabnnt> in qmbus contra
bcttE, quod gEoL notât S.ï. Ç.vlc. yerb ÎETracitdini-
rkm. Di depEn. Nostlc cxtmonlmarns vetenn iurisj,
qrdiriai'ksfçümLts : Quas ordirmuis vocabant in co¬
tini 1 oidcfarepaili fiimusi Nomcn remit mu:·; L-^rna-
ordiiiariariim COgnitionumj tes &: cdcdlus docent ni-
iiil niirms quaitt taies die, cùm maïimc omnium or-
tlinaris: iinr, toto ordine Legibus Regum defertpcq,
priripu<5-Lud. XIL ik Francs LrT I. apnd nos S: ^
1^:9* loto regno. Quare rem non cenemus nom in c
Ü abutimur. Hae igitur cùm verè de cjfbcht ordinaria:
iint; cafequitilE garnis àConfuerudo-terndidas mu-
t;u‘i noti Jebere, q uod cil ordina ri j îudicij proprium
dd. Li qua pten.i & d, L 1. ad T urpil. quai qui juloc (ϊγ-
bem iatigaart inilabi litate ludiaoium, hbi permittunt
crebro prartcKtis ritcunLtamiaruint qua: tjcpè miUæ
iuiiç, pL'a-cer confucsu-Iuiis diipriiitionem immutare*
<EO‘t loquuncui àltCTîre* quod non poiIuuc,vnde Jut-
j, ] fica jCw kqu i tu r 1 udiciofam incerti r udo „ clü m femel
à ptprienpio d cfltrsi i tuus, Pernas v oco , qiur Confuc-
cudmc auf Coniti rutionibus Prindpum fune diffini- f
fit: : Nam tutis ci nilis pecuinos non cenem* cum illis
proimpne duntmr, non etiam vt legibusvcaitnir^
Quin propcmndiun oiunes £c qtuc frequentitlimt) d-
Ik hierc, exoleuere, fiue 1 mprobicas horainuin id exe¬
git, luce gentium motibus id inductum, velim de¬
portatio, mii quod interdum Reges , quonquam per-
raro ea , tpinuquam; DonJimmonc invocant coercent*
5 cetrè Prn· fidum ea pteria π u n e(L Relcgai so, exilium*
kfa fbgà, dc quibus t.quod fi forte dc icq. D, deptim.
de J, exilium. D* de incerd,$c relegat, pro quibus bino
ts>nft. \n Cmf Entt
L vtimur- Aquar Sc ignis intrrdiitio thfaiens vel anti¬
quis , pro qua luniconiutri etiam inductam, deporta¬
ti unem te fût ur. I n metallum damnat io exoltti i z, quia
metalla non lmbcmus*vt pridem notauit imol. l.i.D.
de public, iqd. pro qua diminaiione ac! remum vn-
miLt. A jn i lito bonorum qutt ConfiicatiocEl* v futpatA
multis Regni Pro irineüs* noftris in uiJj& damnata.
Ad Ixdlias danuvirc, tyrannorum fu Η',αΐ-Κ rrucuknto-
rum Imperatorum , ied tarnfn Pop, Romatiq vlurpa-
urm, Cçtci’iE pcenæ feircapitis funu^quascumautciS-
fuctud me iniit difiini l tcaur viu rçc epfa; vrcntni m, ne¬
go Cniiiique arbiti i | tdVvi mutet, dvii. D. sd Tutpil.
Seci ea dc re exiat cppioflts And, Tmiq. libellus, qui e il
dcpiiem leguitt teixipecandisj quem ille locum vr alios
complures einrditcv urio Sf mox in roga foictifi , ied ea
in ntodico munctejA: perdiu rara, ir.somauttvi fuu*-
notes amnes copia iuperaret. Vt igirnit Imnc tocum u*
ca cjcbidom l , id pta-d pu f i n b o c di fcri ni me rrml flae
A’ prtn.T (ptihm dum, quod perna: uifacn.uit, nec qui¬
dem OruncS * nnlla mulita in fama r. Ideo ridiculi no-
rum, qui nunc pk r uinque ttibunaliaob fident* in citu¬
ra caurio, eum in liis condemmrionibus in quibus
muJdtas infligunt * exiflunatiunem reibruatquafi pe-
“ liculnm Jit famrejCLim nuUamuEdtB infimet. Ex pa:-
nisvero Ime criminaJitcrimc ci ctiJiier agariir, ille tarc-
ttirn qua? exlegibus pubicorum mdidoi'û , qui duo-
decuti aut non multo pbiranumeirâtijr* m pn 11 arts ni¬
dicus u u lio: ruit e.N g e 1 iere pemat , mtr in qu 1 bu s ci nües
ex eodem facio ιιογ.τ , ibletic infamare , cm tex. &: çloi.
l.m&mvrn. D. de pubbc-md. &c+ infames* J. pdno.
v q- 7. vnde acciditvr necprEtia ex concunirmiscaufa
i ji JJ iclainfam er,qaod gloi.ind.l, infamem icrtbitcxim,
Jicpmiari iudicij, niiimrtprriTdanTTn Crimen crSfbot*
quod publici idcoque infamaris eft, nec flclionams,
nili ex dolo cfefccndat quta Job ciililis in Lunat, bed
} bircanimad Licrfioraaaiu forü.
ïorî pwrffJAei.] l.vlr. C. de rmnfo mulib motium n
fupergrt-fTodupfi p^nam indicii* Η'ϋίτπ arbitrio iuiii-
clums locat „ alloqui icutenaa unSlaeftJ, cctl-λ mna-
m-.C.quando proun. non eft ncccLSenteminad bulsc
locum Platonis conuen iettttlb mat ft. lih. dc legib.Mj.
Cauere* inquit, pio vinbua debet qmJquc, qui :di-
qurm iudicatmim eJlT ne I ponte aut mimui JmipL-
cium.anr muiibim falso* aut non îfttu'irb indicat , no
Deam ptiçfiiicm iudkif ofFeiidat, Dica: cniau virgo
quediun pudica elfe dicitur* cLc,
Nota 4,
r tficzjiv .. jtirr pritunt.
i jndtfmt* ^rmsfmt vim y j>rr&i{pw pu d uùt>
tirat!t#tt tÿ-t.
i fine dpfiiiitttBt pmj} cutifiihn cum m-
dj Vf*
4 i FtiidviSf non Ttmrmur αϊβ ΑβύβταοΙτ^ qra,
f ^ , '
Suiÿenfifp.'j Inter di dio e it rmuicris tctnporatLi - i. 1
motis, du jjiritr qu. inquam Al.pdi'petua eJïu pore if. J ed
1 cm p oraii se on re 1 n.p c a: primnu pccna cil. L rekgaci.
D. depeen. vtnficgulmcatis moirilo Canoniibs* ii i
kge aut canone dii dimuiseÎtuiçlidb- c.fîn-vbi gloC
ext. deexeei. prçkn
E FwMiteA de ItHHeffiiït-] Grande omnind ddiilum
cile oportet üc excellûm, pro quo talis pcun.i impôt 11-
cur , pnuanoms frilicct* tic .ut. kqnenn dicemus, ώ;
doluniexigit* autlaram eulgam, ςχζ. air.j-pj. infra,
Jl Et pSm ndc± ft U f4t U f cj Hirri .] 1 d ell * JÏ lai.li, per-
funaruin, loci * temporis , denique circuLiflahu.triJm
ratio exigi;. Vulgô difputacurab Uuilconi.an arbittto
m ciUüLuadibus caufis Itididj petiiuLlb* v> polbc vique
* H
Des luftices , Art. X X X 1 1 1 L 128
- ad mortem & vltimum fupplicium poteftaeem porri¬
gere ; id cil ferma & conceptione verborum indican¬
dum, nec Γι hæc Confuetudo intra iuipenfionan &
priuationem conilitiiïct , dubium quin hic quoque &
intra cas metas Iudicis poteilas confiftere deberet, née
porro porrigi, iedci'm etiam, ici quod amplius cil,
2 permittat, iam dubii nihil cll. Nam id ftatuuntindefi-
" ni ta permiliione arbitri) id pxrmiilum videri , quod
ratio, atrocitas, aut qualitas fadli exigunt, etiam ii
mors quoque fcqui debeat, quodgloi'. Ang. & exteri
notant. § in fumma.Inft. deiniur. Io. de ΙηιοΠ.ι. D.
de pub. iud locus apud Çhaf. rub.i. §.y. verb. a. l’arbt-
3 trage. Sed quærimus, cum in potcilate fuerit eius, qui
° damnatus eft prouocare , & libi confulere , Cur non
luiic imputetur, quod non appellauit potius quàm
dubia lite & extraordinario remedio, &: proinde pe-
riculofo cùm ludie* conHidaretur·, Nec certè debet
videri prudentis patrisfam. fadum. Iure tamen polle
cum eo Iudicc congredi, qui iniuria multam dixerit,
differunt. Bart. operofa difputatione inter quællio-
ncs. q. 9. nec eius tacitum aut præfumptum conlcn-
fumqui non appellauit ad Iudicc m, porrigi qui parti
cui i nimiam fecit * imputare non debeat, quod non
appellauerit, glof. c. pailoralis quia vero. verf. edi *
fciat. ext. de oft'. dcleg.Innoc. Io.And. c.lacro.vcrbo,
reuocarej ext. de lent, excom. Ang. Alex. Caft. Imol.
Lud.Rom. I.4. §. in eum. &§. ii tam vicinum. D.de
clam, infecit. Bart. Alex, ad eum. Imol. Angel. Lud.
Rom. l.i. D. dcappel. Bald. c.i. §■ iudices. tit. de pac.
tenend. Anch. Bal. Imol.Panor. c. fæpè. ext.de appel¬
lat. Bal. 1. obferuarc. §. proficilci. D. de oft. proconf.
Put. in Synd. verbo, appellatio. Fely.inrub. cxt.dc
4 appell. Cætcrum noncll probanda eorum fententia,
cum putant etiam fi appellansvidus Iit, tamen ludi-
cemad interelTe teneri, vtnec fideferta fit, aut appel¬
lationi renunciatum, fed nec fi vicerit appellans quid-
. quam habet, quod à Indice repetat, nili quanto mi¬
nus ab aduerfario confccutus fit , quam impendit,
fententia eft. Bald.d.§. iudices, veluti fi forte linecx-
penfis litigantes dimilfi funt. Sed aequior multo ratio
in foro obtinuit, ne a'duerfus indicantem recturi pof-
fet? ni dolus, fraus, aut conculfio eius argueretur:
quia in tanta varietate caufarum & perplexo difidio-
loque argumeto, & iudiciorum libidine æquum non -
fit ab judicantibus id exigi, quod ne Themis quidem
poifit confultoribus etiam Areopagitis præftare. Ni-
mium profedo illi tam ardui operofique negotij ini¬
qui æftimatorcs , in quo coniciTiis ampliftiini , Curiæ
Centumvirales & quidque orbe toto in eo genere aft-
guftillimum labi, falli, fua errata agnofeere fæpe cot}
guntur. Nec fine caufa maiores noftri aboleri paiU
finit veterum morem, quo mulbtamob male iudica-
ttun irrogari Dominis locorum (blitum erat, 6c reuo-
catum nuper doluerunt omnes boni, quade re agit
Imb. lib.z.c.6. Bocr.decif.zyg.Rebuf. tit.de appellar,
in praefar.
Si cui igitur muldla iniuriosè irrogabitur , prouo- S
care habebit neccile , cum Iudicc non congredietur,
nifi dolus proponetur, aut fraus , aut conculfio , quo
cafu vocari in ius debebit. Nec enim aliter inter par¬
tes iudicatum inauditum qui iudicauit, tenebit, quod
reélè Bart. feribit. d. q.9. & Put. d. §. appellatio , In-
noc.Abb. Sic. Præpofitus c. cum fpeciali. ext. de ap-
pell. ôc quos Aufrer. citat, glo.i. c.4. tit. de adior. in
cauf. appel, in Stylo Pariam. & nuper eft Ord. publi¬
cata Maio menfe 1)64. &arc. 7. conilitutum & dice¬
mus art. fequend. Et Plato lib.xij. dc legibus potcfta-
tem facit inique damnato iudicantem accufandi. Nec
alius vfus cius condituri, quod defyndicatu ftatuicur,
&Conftitutio eam m rem extar, auth. vt iud. fiue
quoque fuiE fiant. §. fi quis autem <Sc fcq.
Article XXXIII I.
T a quand ceux qui ont le gouuernement fur autres, b meiprennent feien-
tementcen leurs offices /es choies qu’ils doiuent garder: ils doiuenc
e eftre punis fans rcmede, f félon le cas & méfait, s à l’exemple de tous
autres.
ΊΠ T 1 quantum ad eos qui aliis prœfunt in aliquo munere Jeu officio, & b dolum feienter
committunt c in fûts officiis feu muneribus ; d in bis rebus quibus euflodia eis mandata eft,
debent" punir i fine ί>ΙΙο remedio feu gratia* fecundum maleficum , z ad exemplum omnium.
Vulgatum de Ethicis axioma. Magnam omnino D
perfonam fuftinet qui iudicat , hac quidem in re,
Deus, qfiomodo quidem eos feriptura appellat, &
proxime Dei munus accedens ; Quare Religione, in¬
tegritate, pietate excellere eumconucnir, qui fibi id
munus impofueric, Quod Plato lib. de legib. u. exc-
quitur pluribus, & eum fequutus Arift. lib. 5. politic.
c.7. Sed excurri communes in locos Notæ non pa¬
tiuntur.
a Quand ceux qui ont gouuernement ,] Cùm hæc oratio
vniuerfalis fit, ideoque omnibus conuenire poifit,
quibus quidquam publica de cura creditum fit, tamen
de liis quibus iudicandi prouincia obtigit, præcipuè
ftatuere intelligenda eft. Qui vero præftare debent do¬
lum, latam leuémve culpam, pofterius dicemus, ver¬
bo, meiprennent ((lentement , Nec tamen quod ad alias
quafcimquc hin&iones attinet, inutilis operæ fuerit.
quidcuiufque officij fit attigiife. Diligentiae crit ifta
laus, nec tamen, quod exiftimo, non & ftudiofis nuis
grata.
Nota i.
ï Omnes de dolo CT Uta culpa tonentur: fed/jui de leu:,
leu$imajmj>eriti<t négligent ta teneantur hfaue
adnum.tf.
DE 1 r D I CI Λ II B y S.
Magiftratus omnes dolum , 8c culpam latam præ- i
ftare debent ex officij neceifitare. E magiftratus. D. de
adm. rer. ad ciuit. pert. &l.vlt. D. de magift. conue.
Magiftratus, inquit, reip.non dolum folummodo fed
& latam negligentiam,hoc amplius etiam diligentiam
debent præftare. l.non fimiliter.D.eod. tit.de magift.
Des Indices 5 Art. XXXIII u
canne. Bal 1. qui fbituiris, C d r pigi jo, ail·, B al Ang. ,
I mol . i. cum i tu, $ , ipcd es. D. île legar, ij . N ec cauitn
leuiiiimam cidpwnprxftarit:, quuiauc nulla eil, aur ai
Indice prîcftaiiâi'jMi çèiïuÊnir, ü imegpa àlioqui Éima
tit, quoti N’ icoL de Nfcap· notât inter fcripia Bar:, I,
proponebat dr.D. demagitÎvCfm. Alex, adBaiTiLvk.
1). ât-vaif. & cxrr* coguic Jafi b. G vrojnncs teim d-
ipl.quam mi 1 j t . knlici B.dd, J - ü h Utp.i te, §. profieiki ï
vbiA: Ang. D- de off. ptoconT. vbi dcconfuemdine
Imitas negant iyndicari J olere de kniûiina, vt net
de ntigligéirm i vt & Ucob, Mbuifi rk.dcfLigarco.
nam, yy,’
X Confikutium , hoc cft , qui iudkand 5 fit à conld iis
ne'^nnr teneri, ni fi de dolo di tmperi lia. Euax. Lidcm-
que.D, Ii quis ea,D, mandat, Bart. k Alb, 1. e* male-
fici is . D; d e ait.· k 0 b [ψ B art. i.i. D, mand. Ale >· . 1 ud.
Ram. I, ii quis in co j i le r l b c j ! d 0 , C- d e pabt. Specui. tit.
de re qui iit, confil, $+j.vebil coniibitium. Sed hi loci
dc AlkdfarihLis ludie luo intclligirntur j Nam quos
CanMarios appellant Parlamcniarum aut PrarÎtdum
qui π v t quüibcr M uffiftrams de duio , l.ua ru ipa, de π c-
libentia teneantur nulla dubitatio efi, Sed etiiin co-
cmMngiJltaru plunrs flrifc eolkmt omnes renentur
de culpa pro rata & viriihvt ait Uakl.in rub.Cde pwm*
indic, qui mal iuil.de his quidem qui communirer
ge lierunt comimini adminiftrauunc * nam ii iepar.ica
.idmiinflrsiio cft, vmifquiLqucdc co renetur quod i c-
eit. 1 , ;m petator. D- de appel] .
3, Ab AiTclToribus dolum, Laœam £ç leuem volunt
pt.til.iris ni qua reponunt imperitiam, idetfc* insedi
profelluiu, cum qui i lis ignorarer , quod Lud* Rom.
Fulgofi & ahj notant I, i. D.qtiod qoilquc itu·. kuiJli -
|T1 n frt Pi-T:ym di id Î.B.lltL d. IqiEÆ fortuitis, ÜC ante dixi-
màï. Hii cum peritiam 3 urii profiteantur., S-: ad lioc
ronjUcuatitur , & fufaimm rapiant haud dubie impe¬
ritiam imputant, Sc lenem culpam.
4 Quod ad D elegato s ca 01 tm la pur itare debere, quae
ic ordinarii deb.eant, quare non mtmts hos quam alios
litaiiiLUirntbcere-ptiLint. Barc, Ivit- D, devar,
itaord. cogmr, Ani;, Ç.i. Initio de his obligac. qmccï
qualdclkl. nafcunt-
^ Badcm 8: iu Eiiamiiiatort tfitium,& tcfcicndarïü,
S: Audkotr vokmpquadlo, 1·'ώ. not^.r, d. g.i.C.
C Dc arburo eadem jentcncui eil,qui de ludi ce, quod
liait, notat ,vbi£c Ang. & 3. vir. D. devar.&cxr.cog.
vbi additio .Alex, idè U.ur.Akx.Safy, Fracifl Arcr.FLU-
gchl poft, glolLud-RoiTi. d.l.iiquisinconirribcndo,
Aiig* *k. lrL.mc. Aret, bnuuapia, C. dc 1er. hE£ir. & d.
l.ex maleficiis. & d. '$.1. Cad. Lfilinsfiists. D. dc ludie.
Bald. d-l.qua: fortuitis: veri redeo ad primum* Imo3.
1. [iiuns-D.de re iudj&Dair. l.vlr. D.ÎÎ menfi fal£ mod.
diiiAka.; ad Bair-d, Uun
7 Arbkmtorcin dolum duntaxat b it latam, culpam
pnilaLC volunt pLopcer laxtorem potçfïatent ίί atbi-
niuLTL sudefiniusm, quod etiam toudliationk raufa
de iiitc alterius detrahi uermictaT, Sententia oit Bal.
Ang. dr Alex, Fulgo Γ. dd, Ü1 quis in ccmiciibedo gloi,
1, vit. Cnd. de conr- einpr.Ba.rt, t.i.C, de αίίαιΐΓ lila. X,
Imol. d , I r di imi s . Ang.d.l. mancipia, &' d. L filiusfami-
Ilis. vbi. 8. Patii .C'ai t,
% Aduocitis dolus, impr udcnria,& negli grnci.i im¬
pii t;at ur T Ang. d. 1. ex . mal cfi ri is . B iism | . r, '~D . mai id·.
Alex, in rnb. C, de pmcur. Spec. tir. de aducmai,
VLnufqnc vcrL quid fi per impniiicnham, d. i, Imol,
di litis. Di dereiud.
5 Notarius j dedoio Ar imperitia tenetur , Bald. in
rnb. dc ptrn. ind, qui mil. iiieLic, &H l.vlr, D.do magi it.
conucnicnd.Frntciiriis Aret. d.I. mancipia. pcrgloL
hn, I, final Si tneni. fati. mod. dixerit quo luco male
yÆrgtntT* μ Cvnf. Em.
gloila Tabulari 11 tn pro Tabclkonc accipit. Paul Cad ·
&: Ang. J.J. Sifiliusfiusr Cail k Rum. d. t. Ji qnism
cunicisbetido Akx. ad Bart. tLifiit. io, Fqb. d.^.i. dc
oblig, qiii.n ex quuit dclitft. eum ibi T.ibuhrius pro
Cambiture* vr loquuntur, aur Calculatore accipia¬
tur.
r.TfucuKU' n dolum & latam culpam prrçitar, |r si :o
pignora, ί)„ de emit, qui lunt Appaiiiores , U i orte
cbrifiijto dolo rem viliori ρΐίΕτίο addixerint, aur quid
eurimu fecerint,, quai dixiituis Jup. arr.ij, Strgent ilcim-
Ang.AlHlnr ifain, $cd& negligcntiam pi'æfli-
, re debent, quod Tai Morat, l.e inn q>j uCdeprucUr. 8c
Lex. 1. quictim|ue C. de diu er f. otl hb-Xll-
l'a'mlari'-.iSjiijrfjj^r, Cakulacor dc dolo, Jacacdi- 11
pa Jlnpcnriu tenemr, quia ad id prspoluus ck , dc
proüterurrabulirinm, glo.d.lvU. iunci. falmod.dix.
C o rn me ! 1 1 ari en fi a , dolum , latam & leujllmain
culpam ttfaftaf^uod dicemus in£ ,ut.4[,Pur,in lynd*
ait ίι pluies, I0-72.
Procurai or lirnun omnem, culpam pra: Itare deber , ·ΐ
ttiamkuiJfuLiam, J. à Procurntore.C. mandar. Frocu-
ratür veroadnegouade leuifilma non tenetur , quod
Eart. air, I. qu,od Ncrua. q.p.D. de pol, 8c ;d,cm Leuni
1 qui. §. û epiltoia. D.defurr. I moL Ldiuu^.D,de le md.
Bal. 1. q ua ibrtu itis, col , peiuil . C, de p:g. aét. gbil 1 . f .
ver b, non fecit- D, de rutd, & rar, djfhuh. Decius f.
contcadfui. D. dc reg. iur. vcrf,8c tlilcurrciido .Eidem
tft Adoris publici. & Syndici caui a, de omnis Üikcia-
lis publici BalJ.Inioi, Angel L clilïi i ta. vdpecies, D- d,£
legat, ij.
Ma 3 tbrc.'i agror u tn, aftlmatorcs , prrf/îtr'i, torJtit ri, 1 ^
de do:·,! & larucuipa tetuaitur, L i. §■ hic aiftio., D. u
menti IdlhiiLid. dic.Bart. J. i.C.dc difcuil hb.x. Alex.
inrub.C, dcprocur. Raid, d. Lqus forruhis. q.i. nam
imperitiam n on pr.t fbmt , quia Sibi imputare debeat
) qui cos adhibuit, d.ç. ha:c actio. Quod 111 his verum
elle, pordt, qui pro arbieno dtliguniiut ï Nam qm ex
ncccilirate , alia m cauli fune, auil legk ratio aeque
id cQ-dilpolLoo deficiat t viiuri qui nuper fiint i Rege
hilicto conitimo, quos adhibere priaiancrcllsrus cit
ex cr eatitsne, id coqnu dedolo i^i mpentia tenentur»
ttmi liceeilirio le & nolentibus rsbrrudanr Sc inenlo-
rsaoi probvuaorurT nccvolutiiic ocoixiantur, dc igno-
lan.riim pra-Ruedebcnr cum mtrceJcm capiant, vr
quilibet arnhees.
In Arehircitis,8c eitratorii^us jTiiliciorLim, A: quo:: ry
P magillros opeminvocajit eadem tatmdl, Νηη&,Ι
MagiLiianbusccrper.c mkïtui3ex Ürd.Carotj IX, ami.
»ΐί>7- voluntarii aickoEum alia cauia Al, |, vit- D. k
inenf. fait, mod, dix.
C arator ad lirem danis dc dol 0 , fc kui c 1 slpa tene ■ 1 1-
tur, kiulIiirjArdnoji ptiullar, quia inuitus .idhsbcrui-,
quod Euhi icribir d.lqua: fortuitis, c ■ ipc-uulBart.d.
l.quod Neru-OrBald, li. D. de fidendi At nominat.
Curaior bonorum* ideitjCommiiliriu.s gnbcrnan- 17
dis bonis (ai itis, dolum: iantruu dciatam οιιΐραΐη,ιι'οη
etiam Icuem praffcat, tcx.dl L prêterait. §. tlt .ί.τ·
rcrea. D. de bon. authont* iud. poiliLl. g!o, Li, verbo,
: rara fia b ibnuiur* D* de curai, biuv.-da «di A J Lx 3 b j dem
Bart. Lud. Rom. Im ol Ang+CrHl. I. fi finita, :i quis
dainni.D, de dam, infirct. pnLertim cum curationem
pccipcte ctigaimirab Apparitoribus S^udkibus.d.1.
mfln. Sed courra exitlimauicCiirohuMolm. nt.de
fcud. q.i. 8t deJeui e tiani teneri putat, ?A
fimilitudiurm pignoris coiuiciuiorudis , cumboc fit
pigmispiartorium.
TdLsiioluindclatamcolpampnuftru^quod Pao3. tS
Clak.AtLud. Rom. ootanc d. 1, fiqukin.codcrib,cn-
do C.de ρ.-LCt. aeque JuRienus de mdteirdib.
•Eiij
Des Indices , Art. X X X 1 1 1 1» *32
A Locator operarum, diligcntillimam euftodiam } & 35
D È C 0 N T CT 1 B F s. Λ m chlpam debet l.fi merces, in fin. D. locat.
1 1\ Qui ipfos contractas conciliant proxenetas cie do¬
lo de lata culpa teneri putant. Bald. d.l. quae fortuitis.
q.x.Bart. 1. 2. D.de ptoxenet.
10 Mandatanus de dolo, lata culpa, de lcui 1. con-
traàus.D. dercg.iur. Lin re mandata Gmadat. ulque
extra iudicia quidem, nam mandatanus ad lites, îd eft.
Procurator etiam de lcui il ima tenetur, vt ante didum
cft.Dod. d.L contractus. In contraria mandati etiam
lcuiflima. BalJ. l.quæ fortuitis. Bart. 1. fiferuus. §.
quod vero fup. de fiirt. & d .l.quod Nerua. q.9.
11 CommodatariiiS cùm gratia eius commodarum ·“
fiat de leuiiîima tenetur, §. item is cui. Inft. quib.mod.
re contr. oblig. 1. fivt ccrto. §. nunc videndum. D.
conimod. 1. 1. $.is quoquc.D.de ad. deoblig.Si vtriuf-
que gratia fiat tunc lata folum culpa & dolus præjlnn-
tur, d.l. fi vt certor, interdum. Bart. d.l. quod Nerua.
q.u. de Bald. d. 1. quæ fortuitis, q. pénale. verf. idco
qualiter.
22 Venditor in re vendita de dolo& lata culpa d. 1.
contraftus. addo &: de leu:. $. cum aurtin. Inft. de
contr. empt. l.quod fæpè.ÿ.irres vendita. D.de contr.
empt. Decius, d.l.contradus. l.cuftodiæ. D. de pcnc. C
de commod. reivend.
23 Qui pignori accepit ex conucnrione, de lata <Sc lcui
culpa cenetur d.l. conrradus,de $. creditor. Inft. quib.
mod. recont. oblig. d.l. fivt ccrto. i.nun - id. n,’ .
Bald. l.ficut.C.de pignor. de d.l. quæ h rtuiris col.pc-
nulc. verf. vifo qualiter Decius vbi fup. Bat. Bald.
Ang. Imol.Rom. Caft. l.fi finir... $. fi quis damni. D.
de dam. infed. gîof. deDod. 1.2. D. de curât, bon.
dand. l.prætorait.§.eft præraea.D.de bon. auch.iud.
poilid. lecus in prætorio pignore,vtante diximus.
24 Condudor de locator vtcrqüe tenetur dedolo lata,
de leui culpa d. 1. fi vt certo. < .nunc videndum. 1. in iu- D
dicio. C locac. d.l. contr adus. aliquando, de leuiiîima
ex rei qualitate, l.fi merces. §. qui colmnnam.D.locat.
Decius cqnf.473.
2 J Nauta, caupo , (tabularius tenentur de dolo , lata,
leui, de leuiiîima glo. 1. 3. §.eodé. D. naut. caup. (tabui.
16 Negotiorum geitor, de lata de leui t. netur 1.^. $. in¬
terdum. D. de negor, geit. de 1. tu rori C. cod.rit. dc le-
uiilima non tenetur, nc alioqui homines abducantur
ab rebus alienis procurandis. Bart. d. 1. quod Ncrux
q. Π.
17 Dcpoficarius , fi quidem quæ natura eft depofiri, H
gratia tantum deponentis fit dolum tantum præftat d.
Lquod Nerua. Aliud eft in eo qui fe depofito obtulit,
aut fi depofitarij quoque aliqua caufa eft. Nam tum
leuiiîima quoque præitanda eft, quod Barc. ait d.l.
quod Nerua. q. 8. Decius d.l. contr adus, 8c conf. 473.
vol.5. &r Paul. Par if. d. conf.74.voL1.
28 Emphyteota dc lata & leui culpa tenetur, Bald. auth.
qui rem C. de facrof.Fxcl. Decius d.l.contradus.
29 M aritus qui dotem accepit de lata & lcui refpon-
det , d. 1. contradus de d. §. nunc videndum crlof. 1. fi
conftante. fi maritus, verf. culpanda. dei. fi mora,
verf. culpa.D. fol. matr.Bald. l.quæ fortuitis q.5. F
30 In adione pro focio, dolus de lata culpa præftatur
d.$. nunc videndum, de§.vlt.Inftir. pro foc. Bald vbi
fup. col. vit. ‘
. 31 In rebus citra focietatem communibus, dolus lata
de leuis culpa præftatur, d.l.contradus, dei. heredes.
<5. non tantum , de 1. puto. $. fcd de fi. D. fam. hcrcif.
Bart. vbi fup. Decius d.Lcontradus.
52 Qui precario accepit, dc dolo & lata, culpa tene¬
tur ,1. quæfitnm. cum quoque D. de precar. Bart.
vbi fup. q.13, Bald. vbi fup.col.pciiult.
Decius vbi fup. de conf. 473. hb.3.
Tabellarius qui epiftolas recipit perferendas, ad 34
cuftodiamfe obligat, & dolum, culpam atque adeo
leuiilimam præftat, fi quidem prætium accipit Bart. 1.
eum qui. §.vlt.D. de furt. Alia caufa eft eius qui gra¬
tuitam operam præftat qui ex dolo duntaxat, delata
culpa tenetur.
Fideiuifor, dolum duntaxat & latam culpam præ- 3;
ftat, 1. fidciulîor. D.mand. Bart. d.l. quod Nerua, de d.
§.fi epiftola.Bald. 1. quæ fortuitis.
In adionlbus autem contrariis omnibus , in qua- P
rum diredis non venit nifi dolus de lata culpa, latilfi-
m a femper præftanda eft , quod Bald. ait cl. l.quæ for¬
tuitis. coi. pcn. ad finem, de vbi in directis non ve¬
nit, nifi leuiiiima, in contrariis non venit, nifi gra-
uilhma.
IN Μ F N E iU B V S Λ VTO\lT<ATE
publicis , vt ilitare p nuat is.
Tutor d: curator, dolum, latam de leuem culpam 37
praedant l.i. D. detut. derat. diftrah* de eam diligen-
tiam quam in fuis rebus tenentur. Là tutoribus. D. de
adminift. tut. 1. quidquid. C arbitri, turei. Bart. d.l. non ““
quod Nerua. q.io.Bald. d.l. quæ fortuitis de 1. 1. D. de je
ndeiuf. denomin. Quod fi coadi id munus fubcunt, Itui m.
lcuiflimam nonpræftant, L tutori C. denegor, geft.
Dod. d.l. contractus glof. 1.2. De bon. authorit. iud. '
polfidend.
Prorutor in eadem caufa eft, quatuor, l.penulr. D. P
dc eo qui pro tut. neg. geit. maior etiam culpa eft cius
qui fponte fe dbtulit.
Curator ventris etiam leuem Li. §. itemfipericu- V)
lum.D. de vent, inpoif mitt.
IN V LT I MI S F 0 LV ΝΤΛΤ l B V S.
F xccutores dolum,de latam culpam debent, Bald. 40
d.l. quæ fortuitis. Bald. de Irnol. l.cum res. §.1. dej. ii
feruus l.gatus. 6. cum quid. D. delcgat.j. Quod fi le-
garum ob caufam exeeutionis accepit, etiam de leuif- »
lima tenetur, vduti mcrcede accepta, Bald. d. 1. quæ
fortuitis verf. quæro dc exeeutor.
Heres de culpa legatariis tenetur, Bart. Bald. d. L 4*
ci m res Fert. d.l. quod Nerua q. vit. Alex, ad eum la¬
ti. V dd. d.l. quæ fortuitis.
Pralari de quicunque beneficia obtinent, dedolo 41
de lata cuira tenentur, Io. And. Gem. c.i. defuppl.
hccl. pra-l.it. in 6. Panor.c. ea quæ. cxt. de ftat. reg.
ΙαΓ l.eum qui.C.de procurat.Luc.de Pen. quicunque,
C. dc diutrf. off. Hb.XII.
Omnes adminiftratores alienæ rei , generaliter, 45
tàin viiiiierfales quàm rei aut geftionis ccrtæ Oeco¬
nomi, Nofocomi, Curatores ædium facrarum, de
dolo lata de leui d. l. tutori, §. 1. Inft. de oblig. quæ
ex quaf. delift. cont. 1. fi negotia. D. de neg. geft.
Moîinæus in Confuet. Parifienf. tir. dc fcud. §. 6.
glof. 7.
Reges, Duces, Comites, Imol. de Angel. L quod 44
fi forti . §.funt quidam. D.de foliit.
Capitanei galearum Nauarchi, dc leuiffima Alex. 4>
'conf. 41. vol. i. Decius d. 1. contradus.
Nota 2.
t Dolus (juif , gr peccata non eeçualix.
i Lata culpa sjiu zj* mm. 7.
3 Jmperitid ψια,
4 Utè
Des Indices , Art. XXX' ϊ ΐ.
ΐ33
4 L*f4 tiiif) ftrAftitttÿtW .
y J1 H f/tjut^L v·. iii.iy-i ÏÏili rfiTj'fiijtrj r#tttT{UU.
ΰ Z.Æ'«i /îîl'jfw £/Άκριβ MflMïfli fiff rit/f t.ï rftif,
y ÎTm'^J j'itJ |ÎJ rtij , Ut ;tt, tï- U frf .jrtrf .
5 FJ F.1 J tiflÎ/JÏ K àd il! . J rfrîjWXfiOÎ/F/J , JJfj'E £?ΟΓ,
9 / fi tl· jf af8 rtffnnâtt car/it π fjt dtgtutnr 4a d*h cz c.
I LF /’JifFij'fi J ÎI.Afü il J ij ilrf unttîtüï.
fa flÎij&Ffff Ti^îi /êfo* r/fitat.] H K·. Cci n fuetlid û dolum
i iutitaxataxiingiti Hic ciméfr cala* nidhm e£1c ctrër-
cliortcm Ltdkgenduun fit, Dolum du; min s a, daftuiî-
*34·
momentofa in Canis k minas FXprdtaM j Hlm il
gi ioj a ' ■:■ , i juo J ni ti pt v ! I mu : j un ] vlu & iloi; iri ]i λ nn-
n tir ItLii: 1 ; inn: aüt miiliu > | ïot lus èulpœ v ft . t· uod J îaep.
disk iLLqymJ N cruîî.q. j. iu fim Arque Ltefat.-r rulpt: 4
qLLiiitati.'.: a un occntnuvt aïUccrtfelte & fumvilircr tlu-
Inf ciro non débets qui coniiuiam ce pr.oml.irn tm-
chi n.itroncm cxl gît Λι( d r , : u m arciS üc.niei td imr,. , ; i . ■ d
Birn JmrtLL quoi Ncruiin iMviiptimiL culpa: la¬
tioris. Nitu imancimilihe-c crâfli ignorai·, rt.i , ili pcïà ■
u'i, neg k ρΐ n t iii, 1 1 v qu i. ! His'ln t.i ciilpa eu nu ÏB r, v cl o rua-
funi cam.t-d rnaia: nrund" ei duduntyqu au ·: mu. · pu ' l-
Lonc.coiifiilianv mfcditfttamqil madi itsationcm ■ 1- r. lis île n fligentem, tupinum, imperiEuin,· îgiiürjFirrm
wdns cj rcu mufniedi cauiâ ri:penam.ü.ÿ. i -D.de eLL k poil is lie eu*, qua: uri c nus v i i j a fum:1iïûlt...iim ftoi [·οΓ
de ph.! ribits deicii bi : Itert 11- q uod Ncru.i v n ! i & pi i- . :i. .v. ... :
mû. QtiarcnOfl pottit nanmûlit minre^ o-tVetifiane
tccîi ud [ïUlD > q n Lid c(t>lo aciim il u m d rciai r, C.i-'ti-'f'iÎ m
jianym siliiTucioneptcCiFAaciittLtr: Hcc StôicnruiTi
k-iiccnmm fi-quimu^qui ài ÆqiLaîii pmaur^icc Dra¬
conis legibus téntmur, qui omnem otiiinibns i[eiictis
£ÎtrL;tm morri:.· i.:iia:nf7 tam fias qui ûlcr^· qmim qui
( aera compikilct, quod Plut. in Saioiic-icriNt. Hos
Îmmanîûs
’PlTSj-qi
iis j ni£ï aiiuiidc dolus accidat 7 adtiir doli prof mun elt
înaluiEmigeresideo djcerefaiemuscaaiiiiti quanrum-
tibetm Hiitam extui rire ramen àdolo lueitnr ;i,-r.D.dc
üb-çâiii 1 .pfitgrj y b j. gfu.D.aJ jL-g,FlauUÎe phgi*r. Do·-
l'j tamen ura Lumpio miïùtmtiif,qüJ.A (ciL-zcr m Lit.ua
ai tpiu ci c.vl u n r. d .1 m æî i u. ô:. d, i. quo a H cma, Bdid λΙ
I.qiL.,l··; iorciiinsitol-^.in pdneip. Magm culpa mquir i
I iiriicô fijlciuSjdciliis cfl.. .;u.uiquam in capir.ilttnjiqui-
dt'i n ,c'È m d e petiià co rpen s agi r u c „ lata cul pu A · I ο π ô
, t eX3cqu;iirur7]i3fi [pectjiibu : L|niÊ’.]i!'duLTîf:aiiLu,51 quiab
lcd bac quasi ll Di I p u ta π t T iiroiogi qno modo-acicï i>cc C A ngelci nnm crantnt . Jnn I egc. D, ad le g, G o r . l Je lie, s r.
dut
ibis qui rweius ddiciis àires^ItTiindds ccnie-
jiificl LiaSd. diiTerit, d l.qnx· fortuit j.s cul.;, vert.
inppSkiorum gratîustüê , ncc pari sur vlu HippoJ.MarCHQ-c ge:ietç li qui J cil ab hulice ;·.■
oxa haberi fpinm$.Turifcbtiiiiltiddkt a miiluiii tjitod in dnlutn cadat 3 Ji quid per Tordes à
n mal i nïçntt adxmiiahtxir. Cùra fceU·- ^rariam tirpatracuni 7 &' cûninealibuia qiac inlege
Îua
foliatilis Îic
honore, a ui noxa
numinmi, qn u ·
ïish&c prima fit Atio, Quod le Indice ncm.o noue π &
' aJbTdmtii.it* Proxime ta culpam colloca ni quam Istam
appelli r t , qn r n-· p'iip ab cm Sb, pru bcil citis v,cluti ic i ii-
ettignorstiacT ma propoma: r, eius quod omnes no-
riFj ; r_, ia r dLLiJ îïîjx r i π fgjiqëaa'ûiîicijj, aUt in perj da ei lcj>
an s antittH fici; . qu od i^rafiivan l. N.mi eu m nam ræ
hnmaiue usdira hnr diumse menas iVmiiiaqiistiiiii,
■ym-k iliibûiiie-ipaceillæùïîiioiie'sderebus, quis pro- ... _ _π.τι _,ννί·.
lipfts voeu vt> qtiæ- ion c s mellige η ι ιχ pri ndpia q Ui e 0. · T> tentia ni agis c:t mu fft , rua mqs i iin j i icpq „ asm i ■>-*
omnino non labent, sut in quibus v ni o organorum uoneiuris non pugnsr, nec ros Iptfbjttibii : stuftni'irm
grmam lsrp.irr,iruin .n
Ï ui. rcpcrtindorism ijîddtmt, lirem Γϋιιιι iici. tt: Tudex
diettur, rodunquclins triHinarione, qtisi: in c.iufli ver¬
ti tufjimpen cii .i 5c quo d imcrt'il· t eftimi t. cc ci malcn-
cio leuertiCj.·^ ptsnisJ.vk.C7, de p^p.rud.'quimaL i a-
dic.dc .nirhi vc d ifr:Tr i otlic-aud iiiu-rp.dt lopir, Corne -
Ij.l du iic ar us- ii ca uia ca pitrJi ·:·; it. Caere. rai' 1 i m cn i pira &
fpecicr. lurifconfulii pluu siri:rc,quns Zsiiiis cwgiia-
uir.6·: uduerTiriis dius l.it-τ ic lcmstôjbruft, qutfYc n ■
ItpranitiF igno¬
rantes aimellanius. Holus generis Lui: illa in Cisutlio
Cidare dârruïara *£«·!.,■« 6c /«71*1«* bicon fi dt-ran ria ’Sù
impradentiai propria iignificarione, qu.-mquam tume
fxpè Inoicouuilri pro iinpc titia cLidiC-LOttum aut nrc-
Tc fTormii viurpanc 1 Huicverij rtibuirur ignor^He aut
noninicHcxiitejquod omnes lcinni, non vidifK; quod
omnes 1 iden r. 1 - Litar. D . dc verb . fignlf. qito e: J:. 1 .·. c t in
cx quaJi maleficio naiciturj.vk. D- de var.df exit, co -
gtiir.l. cx mdleficiis,:f. ftiudev, DdraTiio, '& cblig.§. ^
5 idnfV.iic obügai .iritir ex qiaTdeHih.Scd & magis i be-
ci fica ignorantia ausartis quafnqiusprcfitKirur, ίί
impetitu diid-ur , htiiceidan ηιΐρ.τ ti-ibuinnrLinipe-
iina-.D*de ieg i lj r. L Li ioruus ίοπιΐίΐη> 6j‘i ealkanLtx ].
item qtÆrituE* i: [IgL'in[n,i. D. adlrgiaqniL &rcs cft
ro artans. HuictrenvTU'tliro mbuitur Jocors firignu·
via rerum cutandarym fc-ciiriras, dc qua !. inugna.D. dt
verb.hgni!. M ngTiancgligeniii, iiiqnitqmgiiii culpa,
t [L J l. mag na. D- dc yab. jigr. i b im probior .di ip unro
négligé ntia kcpms rogat um q uod. 0 fticrj e liet, η π π fo
c.Lse. Ac î'râperitLina quidem elle , potitis profdltcin
eiusrei niomentum cfi. Confbr quidem a; IpçtamLt- 7
tAi n ef Te ^ppel kdonèin vt ri :l quoque çnm u 1,1 pol Ut
CÔ prehen d ere, iseqp t mlpai qua? Lit iiii iua didn r r ,1 ! ; u J
«ft,q!iain foruaaiis dol u s,quo i Ihcr ait, d. L q 1 and N cr-
11 - ver(7 Ar pruno quiero, dc Bald,tLL quae fomiltir col-
J.verU Sed nilbicarur. Sin qatdpijiin sninuxdclrcto dr
en mmiiTunijCul par Iste 1 ri hui tur, Sr ex qurdi m'dtjicio
obliger, ita, vrniijius aliqmd dcLnqui inteirigaept*.],
vLD.de wiï.& EXLCognii vl:i iiuifccniincgafe-rd· ];-
lTiu d m a£Honem7fcd n rv. α x qu ia p ttccÆ b’ a ii qpd ii 3 -
t· ■ li.igat ut ï Ltd f x , 1 icr r per imprudi i n tam, ac- 1 οηα α 1 n
fiiZtü dan, ad id iciliea quod I udia æqùu m vidi , 1 nir,
reucraid quod ioretcil aôL.ns. Hsc 1.1 [ ri~
rem ia t It d e i 1 1 di 'ciuiri m ti c u tp is , vt q u :c ! : ts god ibus
fune repoilta: ita cocrccnnir , minores edam' 'pro mo*
do iidmilîî ; Qnade re variæ Üftepugïîiiricrr à hinfcfo
iu Itis dicizriîu 5’ Tente a^nc. e· eas Houdcdr vacet expr n -
dtre; Loïos indicabimus· psuitros dc plurimis apttii
bruuGrtJ Fulgo f.Angcl. Idllrusikm.Ib lc-ludiL. Lut.
Bàlel. Anijptlyg, Fr.meile, Aicr. Lmacpi.i.Cod, de fer.
Birr. C.alL Alex. Lud. R om, 1 1 no 1 .Fidpo T Ang.
: , p quii, rajTorano une vj rui 1 r i j. ,.i L· v m. iir <?3e rm ord.coa. i
o-cufiLrnmccfr, quod Bald.aitdl qux Tortu iri s c-;!, Fuigot’ Lfi .luLsinconicribrodo* ColLJl· 1 :ν>.Γ;ν ;-.l.
P tmr vcd’ l^^î'ocraioco, Huic tribuiniciniudi- cum pralatA.DA· ra iudia Parr.biraft.i^ fkcip. iudex
cunuLXis.pL vt pier; aut receptas dc iura fen ternio no rcr imprade-iriatu. Rmm .acum iL cxtjc For corah.
aJc Jcqiuuum, I.CUin probris, D.dc te ludie, fingnU- ^,Γατ.ιη Synrf^Jn.bx. fo.t^.An£.& LAcL^x Jc
1 £ ■ fumeorum aut vjuus dbM» Letatam, aut mSdit- cbk-ί,φ-,τ orqmf ,U ILE.iufarr n “
luo imis Arruujfj liçlLliignç fiiftam quidem re.dte per- Atque iftaqnidcm mmCiniH 11 utentia,;'}, Cate- S
a.p%. p v nde irr< Ac 1 , : indicant) s bequn ru m dfc apps- mtii vii 1 n Isq 1 lan'rù inithi u co n fui icii r , He c v fi rerum,
rea., LuJjMnip peritae non adhinuilIcperplaEa^ ludia, m ad bus æftiuiatiûiitïn dainnaiiqiMnmLTilibt:
F iiii
Des luilices , Art. X X X 1 1 1 1. 13 6
dolus arguatur, nifi fi res à collitigantc feruari no po-
tc-Ω: aut quantominus poteft, veluti cum in maritimis
capturis bona eireftituta funt Iudicis iuffu , qui hodie
non comparet A: male Iudicatum pronunciatum cft,
per dolum aut fordes , aut grandi culpa. Alioqui fi de
opimo prædio iudicatum eft quod exrat , æftimationé
cius à Iudice dependi, quia dolo male indicaucrit non
cft receptum , cùm res falua fit , & iniquum fit cuiuf-
quara lucro cedere, qui dolo fententiam obtinuerit, &
ex prouocatione reftitutionem ador confequi poifit.
Impendia certe & id quod intereft reftituet , mulda,
abdicatione ofticij coercebitur , extrema etiam exem- .
pia irrogari poterunt poftulantc publico Adore. Parti '
quidem nil præter id quod abfit. arg. 1. Imperator.D.
9 deappell. & LtutoresD.de confir.tutor. Nec receptu
eft partibus quidem refpondere nifi dolus , fraus, aut
concuifio arguatur,aut fi iuris & fadi error proponi¬
tur, mulda, aut fi negligentia, quod ita tamen fieri po~
teft fi auditi fint ex Ar.y.Ord 1564. Nam inauditos
damnari iniuriû & infolt ns, quarumlibet aperto erro¬
re, quod diximus fup Art. .4. V ocati ex eodem procef-
fu interdum damnari poliunt mulda, ciun errores pa-
tentjiiec iufta excufatio proponitur ex fententia. Bart.
1. cum qui.C.de procur. Put.in Synd.verf. delinquens
in officio. fo.104. Bald.l. venales. C· fcnt.refcind. non
polT. Porro damnatis ex dolo aut culpa recurfus , vt
aiunt, non datur aduerfus partes, quia cx fuo dolo c5-
uenti non habent quod conquerantur , ôc fua admifla
luunt, Bald. Ang.Francilc. Aret Caft.d.l.mâcipia.Caft.
d.Lfiliasfam.Ang.l.fi quis dolo. §. fi quis creditorem.
10 D.dereiud.per tex.L fi communis. D.denoxalib.Sed
tk illud quoque nota dignum, cum ex dolo coucniun-
tur , non dari aduerfus lïæredes adiones nifi Utc con-
teftata·, At ciim ex culpa dantur,hæredes quoque con-
uemri polle , quod Dod. d.§. in eum. notant. Put in
Synd.d.§. Iudcxvt non arguatur. Sed in probationis
forma magnum cft difernne, cum aut cx dolo aut cul¬
pa agitur.. Nam vulgo traditur , cu ex dolo agitur pro¬
nari interefle facramento , probato delido , quod illi
volunt.d.$.ineum.Iaf.& Alex.d.l.argentarius. §.cum
autem. D. de edend. vbi A: Bald. & Ang. Sed dolum
clarilfime oportet probari , cum magna praefumptio
fit pro Indice, quod Bald.notat. l.obleruare. $. profi-
cilci. D.de off. proconf.Iaf. l.i.C.vt omnes ludie, tam
ciuiLquàm militar iniqua Ac ablurda eft fentetiaBar-
tol.l. ii quis inconfcribcndo C. depad. quiobmalè
iudicatum in exceptione declinatoria , putat Iudicem
litem etiam de principali luam facere , & ad totale in¬
terefle teneri malè percepto textu, de quo Caft. Salyc.
AngcLFulgof. Baldubi litigant.
Nota 3.
1 Index extra officium delinquens litefuam non facit CTC.
Kec citu nominatores tenentur tbid.
2 Exempla quadam in officio delinquentium c? c.
3 Qua pœna puniendi offiarij delinquentes çr nu. 4.
5 Tendente qua fi tone delifli an admintfiratione officij in¬
terdicetur crc.
6 Recipiendis in officio fi crimen oltjcitur.
7 Datur prcclato coadiutor pendente accufatione.
S Supplicia necefikria ht exempla.
i c En leurs offices.'] Neque enim litem fuamfeciflè Iu-
dex dici poteft , qui extra officium deliquit , ideo qui
vulnus aut plagam intulit, aut aliquid à quoquam cor-
rafit,cxtra ius, nomen & occafioncm ofticij , ad hunc
Articulum non pertinet, ficuti nec quo ad competen¬
tiam, & lurifdidionis capacitatem, quod fupranota-
uimus.glof.vlt.§.iy.& f.38. Ac jy.Quamobrem A: Guil.
Cun. fcripfit.l. nulli. C.quor.appel. non recip.Syndica-
tores deputatos ad fyndicandum non polle le intro¬
mittere de geftis extra officium, aut non reipedu ofti¬
cij, & Salyc.l.a.perillum text.C.vbi de rado.ag.oport.
Lud.Rom.confi41j.mcip. quo ad primum Ac coi.
incip.iniquo quaeritur. And. Barbat.add. ad Bald. d.L
nulli. Bald. l.obferuare,§.proficifci. q.2. D.de off pro-
conf.Sigifmund. in trad.ftatutorum, verbo officialis.
Bertach.in repcrt.verf.officialis eledus,num.io. Sed
ficuti de geftis extra officium non refpondet , fic nec
nominatores nec fideiuffores cius tenetur: quod Lud.
Rom. notat ConfjjS. incip. incafupropofiræpcrl.i.
§.familiæ D.de public, quo loco Bart. Arcætcri Bald.
d.$. proficifci. quæft.2. Iaf. l.i. Cod.vt om.iudic. tam
ciuil. quàm militar. Rom.l.i. D.naut.caup.ftabul. Lo¬
cus apud Marf.in rub.de fideiuf. num.182. quanquam
qualitas ofticij delidti grauitatem auget tamctfi extra
officium admilli, quod Bald. Salyc. Cyn. Fulgof. no-
tant.l.nemo. Cod.de fumm.Trinit. Bald. cap.i.§.iudi-
ces.tit.de pac.iuram.fir.
^ Es ebofisqu ils doiuent garder.] Veluti fi Præfedusar- 2
cis eam prodidit, de quo Oldra.Arconf.92. aut Com-
mentarienfis cuftodiam.l.ad commentarienfem C. de
cuftod.reo.aut Saltuarius faltus caedi, aut fuppilari aut
depafei permittat > aut Portitor portorium diffimulet,
aut Præpofitus monetae adulterari finat 3 aut pecuniæ
regiae Quæftor interuertat commiflam 3 quæ nouilli-
ma exempla fuere, aut fi quæ talia funt. His delidis vi¬
di no uilhma exempla merentur, & periurij tenentur,
& de dolo, A' furto aut proditione, auth. iufiur. quod
pneft.ab his,& auth.de mand.princip. Arauth. vtdiff.
iud.audir. interp.
c Efirepunu faris remede. ] Id eft, in exorabili ter fk no- 3
uiilimis exéplis, Iudices, inquit Imperator, qui fe ice-
leribus & furtis maculalle conuidi fuc rint ablatis co-
1 dicillorum infignibus, Ac honore exuti inter peffimos
quoique & plebeios habeantur , nec fibipofthac de
eo honore blandiantur, quo feipfos indignos iudica-
uerint. 1. iudices.de dignit.lib.xij.C.Sententiaeft Ara-
brofij . Iudicet, inquit, de alterius errore , qui non ha¬
bet in fe quod condemnet , & qui non agit, quæ in al¬
tero putauerit punienda, c.iudiccr.3. q.7" & alibi, De-
terius,inquit,Prælati delinquant,ac per hoc ipfi quam
alij crudelius puniuntur, c.præcipuc n.q.3. A; Gregor,
in paftorali. Prælati qui perueria perpetrant tot mor¬
tibus digni funt , quot ad fubditos fuos perditionis
exempla çranfmittunt, qui locus eadem plane fenten¬
tia tradatur à Philone Iudeo,in libello de Iudice,Ar c.
nulli fas.2j.q.iEo. pertinet didum illud Pauli 3 Qua¬
propter inexcufabilis es o homo qui alterum iudicas,
in quo enim alium iudicas teipfum condemnas 3 &
paulo poft : Exiftimas homo quiiudicas,quod talia fa¬
ciens e ffugies iudicium. Qui locus etfi de priuatorum
hominum indiciis accipitur , tamé ad publica quoque
Magiftratuum iudicia transferri poteft, ex loco illo. 2.
Paralip. 19. Non hominum, inquit, iudicium exercetis
icd Dei, Ac quodcunque iudicaueritis in vos redunda¬
bit. Eadem Cic.j.Orat. in Verrem, eum qui ab altero
viræ rationem repofeat, fibi ipfi legem imponere ait
benè viuendi.ccnrincntiæ, A: virtutis, quoc. idem fta-
tuit.f. illud videtur, auth.vtiud.fiue quoq. fuff. fiant.
Poëtæ etiam nobilis verius eft.
Omne animi Inuum tanto conjfcfliu* in fe
Cnncn habet, quanto maior, qui peccat habetur.
Hæc cum ita fint, nen mirum eft, ac res pernas indici
peccantibus Magiftratibus : Poffunt igitur mulda 4
coerceri fufpéfione, priuatione officij. A: capitali fup-
pliciOjfi admiflum pofcat.l fiquos.C.dc off.præf.pre-
tor. Orient vbi Alb. Bald.auth.fhtuimus.Cde epif,
cler.
i37 Des luit ices,
der. glu f 8c EaLL l. vit C.de ci 1 0 od . te o r. Ea!d. ..fë l 'i ,· π -
di' Arec. d.l. nrutncipia. Spei. tir. dtMccuiiir.vtTïI iirnr
quod Barc.-&r ! t-inc-if, Afer. L ptape-
i ;.indum<$\ lui aurcturi traque* C.demd Fch .c.c xcorn-
muuii:2inu!f.tRt.d« Îucret. Pu du Synd. j, qualiEtT ,ir-
gtianirl-jfb.i79i-Iai:6fe'.SpllQ'tli£in pLuil.tir.dL riig.-ι teor.
nuj«..f7.1iîio,& ex abdicati Ma-
giftratum iceiiperaiK : Ui aliquid. C. deiLÜrepi.&r ar¬
ear. lib^nj.Li. C<lc-palat{fiïvr. .iargic.lib.xii. i. idem
cru. D. dg fufpetl, tut, ac ne ai almm quidem vl-
hm admittuntur. ] ^tiicnncfuc C, dcdiuerf. olil Put.
itî Synd- vcrbo rdirmmu ^ it mboj officialis U Aa-
Eiitom Ord. apud Autrcr. in Stylo, tic. de bauJÎLUs,
Aet. 4S,
J Sed digna cil inqutfiaone quT.Ed u , an pendoirc
qutcEjmie dcliiti inrcrdid inrciim ticrcidü di.-bear,el·
adiïutiiitL'amûnt· minieris. Eam nos fup.0,zp,amgqiïii5*
Recçpïa e£l Îëmeima, ii de dclicds in oJbcio agatur,
iijfeitm jarërdid îidmihjJfoïibiic , qnqdBarr, Imul
A u gel pi 1 tan t -, L quod i 1 1 cru:. D. lLl fu 1 uît cipidE us
B.irt, L fi hc le us. ç,, m quTlbonibus, D ad mmiidp. &
tu X. I.LmuqLtem. C de ί»ίρ. aut. t. qiuEhtus. D.deoce
mili t.glu. c n üiiiic, S qH 4 . A ng. de lo. F. lu. ï;.tL qu 1 .. a u lé .
Initii, de (ulpt-ct, tnq Lucas du PemUâ dÜtidÊçps. Vi¬
tal. de Gamb. tradt. claufuL nil nouât* acoai" pehd
Marti a A'flüdfc. conit, - . lib. i . num. qÜ, l’aul.GUb ίψύ -
u -:c . jç, v te. D.J.·. (ciuc ’l iiom.Grcni.LCjiif ig. Par.Pm.m
lili-dc Syini.veebo,accu1 litus. Otiorum ad hoc vt ad id
daiematur.giîiuutcrnotwo^nec fuipe&is ttfUmanüs 1
cite oporteqkûc fit , vnulmm oneratos cElL.penrdar-
manoncs non fudpeftmim rtitnmi Srcojripluiuun,
q Lucas de Pëna r l-cLl: d ra d J u 1 ■ iïccs. & A ufre r.
<P>î£>. alioqui quo modo nmie quidem viüitui-, nego-
tuim fieteriam pxjÉÜSaxicil!] j tui.i & ianqcçlïdbtis vins,
impa&i caltimiuammikcnunj coïtioiicj qtios confiât
cteoro in necem optimi cuiuEqnc cuïre iniiïràtis jh>
CLTLfipus^qui Eculcns pracmmtn pacti, îmioccnuarpra-
banda: vt as oblbuant.
Art. XXXV. ,38
A Htc t jiridrn idrl ύ·: quii . ,m ad 0 Sida tccepri Eu ne* ii
r..i l r. . Jl 1 pu 1 J 1 1 i ■■ o b fl ar quaili be r eiiiti mis ob i l 1Ί1 of à.
i.ratï, §,1. ôc d. f. libertus. D ad rfiunictpgl. L 1. C- rie
rci paihil L mis dcJ:uusr D. dcirimitt. de itotio. ].
te uni C. de f toenr. 1, qui Û.uuc . D. de r.e m d 1 r. Suec. tu .
du ekectttVff-lTürifc vidcn-.ltmi. A ud i.e. g m n ji : oit ns cxr .
de ;îcci if lnnoL-.e , u f âni 1 1 tT à l , I je or. ex û du iÿmo.
Ua vt iftaetlasftij» aiitc terminari debeat, Lpnim rjuPL
ÎKiiTi ad omciuin .idunttarui· * qnod PL-yt.utJ.iH Ci.dc
i^uit lili.xip K.owi.dôni'.ip/.intipLÜi eaiu iitoLirc.de
Peima. dd, i u dkcs^Etr cacb . itî repe rtorio vprb. o J ïjlu'-
l.s iiu.io.Bi.KT ad Dyn.m RtguLi ^thimibusiii i»,Inla*
mati o tamen iola non luifïci c ad tepeilend mu * c ιιώ<1
Irmo.C.vbi Eup-putaf.
in Pradafo iiU'iLlpurant , nrè dignitate abdic arij 7
fed tbri eoadiotorêm pendente igcuft don e, AncSmi'.
d. e* omnipotens, c. vtaerabili. t :.r. de üCdeit.g.An-
di. è. quia, MitNÛwliauL 3. q. Angd. dd. quod li
loi ce, «lu w r : . shtrer. vnbo , fuWnihciir. 2. qq. q.
TJiJ..j. lo. Menât II e.t. deaccuf. tn6. Àngcl.
PictL C quod aLiKiîi. InJlit» ou ruto^ Vital»
vbî iûp.
J uAn ii us o"‘ w-iqÿ^iLr.] Ddiinaimus funeri us adpas
à a nm rubus } .drcunfÎuntias ii tactis r jutit; varietatem
iudiciormn pute.
+' -'f A.vmr^A.] Negauit De un oria?; omnino quum. SS
qeiwn iuppJiriû aiitcicndiim ob maleireunn *· quia fai—
Jum elli 1 vlliim omimto hominem exemplo ’a ilans-
tio reuocari . utc quidquam pr«hd atrrbn,uc fnppli»
ci Orum , u uin q uu niqu c fui fors i rnpt ϋυκτ, pt iïcIlh-
nus luriibrudettres , Itgum au tu tes de roio tioc ge-
iTerecomiituerej il· orbis œn.fcnJ u? abiiirdam ien-
temi.au iL-pnd:.iuxr ^ lasnctii nus viqnuquaqu.- pioii -
cuEivqi, j J u si per* Hxempliiamen fkatwvnlt', spOique
ticifo Jupplick cl· Énnrsuin pomas crebro Letim auro-
γολ t Jttrmplqmn l nomme mtcüignot, %ri5od ne 010 iaa 1
u un mtcJligLr, il· Dojlhu.v notât.
A H T t c l K XXX v,
l][Wè^,TÎ doiamt «ipondredu meftit mis fur eux j & b dm dolcarîces c cûauti,
aueasquilfooycnc oBIci^ts au temps $ Judo Içance, fins***
-Tlirrr*· Qslinnrnpmpllf * r^rr^rA f . Il “J
.jyiwMyjuu u44Atï^ia dutuiipiiut1 jaaoiçaiice j fans -V
^auttc «dioumement ‘ ne retr.iîa d’autre Coui , ‘ toutes dilations &
plaidoiries Cdlantes. Ht? s’ils ibiu hors de leurs offices, ion: tenus re¬
fondre defdits maléfices Scmaluerïâtions * en les adlournant.
-^T1 âiltnt refyondere sic mJrfidoquoaccitfitnitr, & bde fitrmomisfî.ie auerclb' fï
Μ?φο,;· Ûr âtrepTOn-afîmauonem, * moJaMagjlrMKmutmi oiirtm nmpoream-n-
JKrSlîiti. hnf œir-ï rrf.j f t/irii* c vrfr f Ιπηη .. L . '7 t J . 1 ■ .
P j, f ■' ' &j-· . ''vmttt *£Wjiorf«wfrï-
m!t HJf dtlt Clt '««»<· rcuoi-Mwncftu rtpmnonc JUjmfi&mu : ammUdiL-
t!im. Φη^· E\ %fi âTfin r™ ^ φ™, fi « Af*0TMM Mmu, teneur
'alefic1!S é-fieltrihs «dmfiii, " ti tundo , m couru Judice dcHsicifi.
recondar? de
Nota t
ï I>c Μ 4ξί fîrâtsiiti ift lui
i Mut^fkmum f\f uns Autem tx
te f>rvhsletiiur\
i Γ tondit ttte non fiÿiW.
^ Tr*dtA <5* ρφβύφί 4 t*]tnrtrtft>!fun(·,
i ^X0^S dutere wn jtrfhiirottwf, ~)·{ oLm.
6 ken arigimm Imcre J'ojftint , ftttdtim n
D fêjjjjfc
7 Ntt dïx .f.'1 nues, net ρ*ι$*Β.α,ηκ ΐπη cjku
S amfiAin i^rprtidûrtfl wdinnm*
Ei de m rut rrfyinit e, ] Hoc elt Tcipoîidere ad i l·. untu
ά LiL'i, ii; ielc d cUpjidcrc teiven rur , i depte ii ne c:r J ibtb*
1 1 1 . & ■ ptT v i . u VI q UlTvLl', v 1 1 o q uuiinir ,J j ne ^pp L'J I.H li) -
nci iiuli iiiJicato interpoJira. ii Inditis nxius, .mt
P dimmui.L cuJp .i, au t luctncntus Lip Lus. arEru: i u r , qisorj
i3<? Des Tuftices, Art. XXXV. 140
But & alij notant, l.i. f.fi qnis ipfi prætori. D. de op. Λ lippi apud Aufrer. tit. de Baiffiuis §. J. meminit &
j Bened. c.raynutius. verb. duas habens nlias, num.ji.
Sed d negotiationem aut mercaturam exercere pro-
no.nunt.
b Des doléances.] Ad expoftulationes , querimonias, d
querelas d libello s appellant.
c Enprefent.] Hoc eft,cx tempore d citra procraftina-
tionem,& hic cafus excipitur ab regula vniuerfali, quç
cil lup.Art.z3. Nam quamuis non citati relpodere co¬
guntur, d fi talia incidere poliunt, vt tempus petenti¬
bus dari, d multitudinem negotiorum , aut lapfum
memoriae caufantibus luccurri, d ratio d ius polcat 3
Nam d diuturnitas temporis , d implicatio fa<5ti , d
bibentur m eadem prouincia. l.quifquis. C.ficer. pet.
d d.l.principalibus, Ordinat. Carol. V. aliaitemRe-
gis Ioannis.Art.6.
Nec nomen dare condudlionibus vedtigalium aut 3
portionem aut publicis, aut focictatem cum his coire
polTunt,Ord.Reg. Aufrer.tit.de Baill. Art.6.&Bcne-
did. vbifup. vtolim quoque ne Senatores per fe vel
alium, vedtigalia conducerent , Adriani lege vetitum
‘crebra: occupationes, & repentinae' interrogationes R feribit. Xiphilinus ex Dione. Prædia tatnen d polTef- 4
poliunt ingenia quamlibet inlontium vehementer 13 fiones acquirere non vetantur, quanquam uireciuili
* I . r 1 n r> .... ο. τ./Ί _ J n ... 1 ' n " ' '
perturbarc,quæ fient, eil. Bart. <Sc Iafi. 1. quod iuifi.D. de
reiudic.
1 ll exs ijii ils fa oient officiers .] Magiftratus Po. Rom.
maiores quidem Ædiles, Prætores, Confulcs,Pra:fe<5ti
vrbis, Cenfiores in ius vocari olim fine fraude nofl po¬
tuere , perfun&os potellate legibus interrogare cuius
ius fuit. Crebra eius rei exempla, & legis repetunda-
rû, d nobilis Cicer. querela.C. Verres. Extant. refipon-
fia. 1.2. D. de in ius voc.l.pars litcrarum.D. de iud. 1. fi
reus. D. de iud. fiol.l. fi adulterium cum inceftu. $.vlr.
prohibebantur, l.quiofficij. D.dccontrah.cmpt. dl.
non licet. D. eod. rir.l. aufertur. $.àpræfidc.D de iur.
fifc.nififpecialitcrconceftùm fit, quod tamen lex vni-
ca. C.dc contrad.iud. concedi non admittit , prætcr-
quampro alimonia, veftiario, & ædifïcationc,d l.pe-
liult. Cod. quod met. caufi. Sed d veterum Regum
temporibus renouatumneliceret,quod Ord. offen¬
dunt fub tit. de Baiffiuis, Art.38 d 72. quas iam olim
cdidille ditium Lud Regem feribit Guaguinus autor
hiftoriæ. lib.7. c. 2. Deinde d Philippum d Carolum
D.de adult. Lfied etfi per prætoré. $.2.D.cx qnib.caufi. C V. anmrjSS. Arr.72. eod.tit.apucfiAufrer. Omnino ta-
^ ·' ' ! J: - men de re litigiofia contrahere prohibentur. Ord. Au¬
reliam Art. 54. Sed &vxores ducere non prohibentur, 5
quod olim nonlicebat, l.fi quis officiii.D.de rit.ifhpt.
l.i.Cod. fi quac.præd.poteft.l.præfedus.C.derit.nup.
l.etfi contra. C. denupt. Ideo ncc dotem conftitucre
poterant.l.5.videamus D.de donat.int. vir.dvxor. &
Ord.vet. Regum apud eundem Aufrer. cod. tit. Ar.2.
72 39. Et liberis conditiones quærere, quod olim ne¬
quibant,!, qui in prouincia. D.de rir.nupt. quanquam
filias collocare licuit iure quoque ciuili. d.l. fi quis of-
ficium,quod tamen ipfium Ord. Regum erat vetitum,
F* Aufrer. vbi fiup. A rt. 12. fied ne filias in monafteria in¬
ducere licebat fine venia Regis , d. Art. 72. d 29. Sed 6
nec officia in locis originum tenere poterant, l.vlt. C.
decrim.facrilcg. dl.3.C.dediuerf.of. lib.xij.dl.con-
filiariis.D.de ofF.aireffil.fi cui.dl.hi qui.Cod.ex quib.
caufi. maior. vt& Ord. Regum anno 1302. apud Aufrer.
nt.de eled. Art.4.Bencd.vbi fup.d iterum verbo , d
vxorem. num.488. quo loco plures commemorat , d
Philip, pulchri, Arr.16. quod tamen perpetuum non
fuifle arguit alia Ord. apud eundem Aufrer. tit. de
Bailliuis, Art. 39. d CaroL VI. Arû 1. Sed & Marci
maior.ac nccaccufiarc quidem aut diem capitis dicere,
d.l. fi adulterium. dl.fi maritus. D.eod ti. l.quiaccu-
fiuc. d l.hos accufiare. D.de accufat. 1. nec magiftrati-
bus.D.de iniur. c.prohibcntur. 2. q.i. adeo vt ne con-
teftari quidem cogantur, quod alioqui fieri folct, ciim
ili ius progredi non licet. Bald. d Alb. 1. Senatufcon-
fiulto.D.dcoffipræfid. Bart.d.l.nec magiftratibus,d d.
§. fi quis ipfi prçtori.Ne deadmiffis quidem in officio,
quod malè contra putant. Dod. d.l 2. & d.l. pars lite-
rarum, neque enim. d.l. Senatufconfulto paffiuè , ied
adiuc iritclligi debet,vt his, fcilicet, agentibus lis con-
teftari debeat, fi res eil perimra, coueniri verb ipfi nc-
qucant,d proteftatione vtendum fit.Nam quod.l.iu-
bcmus.D.ad leg.Iul. repet- poilulari permittit, mutati
iuris antiqui clt, tk inclinati fub Imperatoribus Impe-
*fij Magiftratus. Idem ftatuit d auth. vt difler.iud.aud.
interp. Alia conditio fuit minorum Magiftratuum d.
l.nec Magiftratuum. D.de iniur. 1. quemadmodum. §.
magiftratus. D. ad lcg.aquil. glof.d 1. Scnatufconfiulto
d d.l. pars literarum,d eorum qui dignitatem habent
fine adminiftratione,vt fenatorum.1.2. C.vbi fenat.vei
clariffi dquse pluribus. Panor.d Felv.tradant.c.lege-
batur.ext.de maior. & obed. Caeterum id in totum in E Ant.lmperatoris inftitutum refert Xiphilinus ex Dio-
o milibus obfoleuit, ex quo perpetui elle capere Ma¬
giftratus, ne perpetua effient d impunita Hagitia. Qua¬
re. d. 1. 2. apud nos fine vfiu eil , d caetera: tales , quod
vulgo notant. d.§.fi quis ipfi prætori.l.præfidis. D.de
rcb.cred.glo. l.i.C.dccont iudic. Perpetui autem elle
intclliguntur fiue indefinite collato Magi liratu , fiue
conceptis verbis quaradiu placuerit, quod Bart. Alex.
Imol.Lud. Rom.notant. d.§. fi quis ipfi prætori. l.iu-
rifiperitos. D de excufat.tut. Quare & agere d con-
ueniri poffiunt , nc interdido in perpetuum commer¬
cio rebus necellàriis carere cogantur , d inutili la¬
bore ætatem fatigare , qui fialutarem Rcip. operam F Art.24.d3j. des premières. Ncc beneficia à collatoribus
Epifcopis , aut Abbatibus fini reffiortus capere Ord. d.
tit.de bail. Art. 4. bc 37. 6C39. d 7i.necliberis,ilepoti-
bus fratribus, aut domefticis. Ord. Aurelian. Ar.44.
Molinenfi. 19. quanquam aliquando non fuiffie prohi¬
bitum apparet ex Ord.Lud. XII.pub.ann.i499.Art.37.
nauant.
2 Ergo d pecuniam mutua accipere poffiunt vt olim.
l.præfidis. D.dereb.cred. fœnus exercere prohibetur,
vt turpe d indignum.l.eos.C.fi ccrupet. Ab eo tamen
accepiffie,cui apud eum Iudicem lis fit, fine fiufipitione
effie vix potell,l.quamuis.C.fi cert.pet. 8c cuidam nu¬
per bono, alioqui viro vitio datum eft. Quin & veteri
Regum facraméto iurare cogebantur, quod mutuum
non reciperet vitra fiummam viginti librarum, & red¬
derent intra duos menfes , Ordinat. Ludouici 8c Plu-
ne, vt nemo cum imperio effiet apud eam gentem , <
qua ortus effiet. Contra hodie fancitum Ordin. Molin,
Articul. 9.
Nec donationes acceptare.L1.C0d.de contrad.iud. 7
Philippus Pulch. Artic.13. Ordin. Carol. VII. public.
ann.i4.j3. art.iiS.d Carol. VIII.pub.1493.Art.16. Au¬
frer. titulo de Bailliuis, Articulo 4.36.& 71.
Nec penfiones capere Ord. apud Aufrer. ti. deoffi
præfident. Ar.x. dtit.de non carcerando debitores,
Philip. IIII. tir. de Baill. Art. 68.d Moli. Art.19.Aure.
42.& 43. Carol. VII. Art.91. d ^.des premières. Lud 'XII.
Nunc quando perpetua officia fiunt,libcra commerciaS
effic conuenit, quanquam 8c hoc ipfium his difplicere
video, qui importuna oftentatione fiapientiæ, d inge¬
niola fimulatione integritatis fie véditant mundo, cum
prifica d confienfiu fiæculorum pridem damnata rege-
i4t Des luitiCes, Art. XXXVL 142
] ufltmftabüi ^ιιο,ντ fie? quoque -exempium esfteadshl
pn Ltcri^ 3 q nid i n tare i pia, qui giaflwli liij^rd I» oh-
a udujic orbi> fbirupcç de beau z. Qm.iL Roui, cdim p o-
puiuâ feûttit4ncéfbli nor-ant>nçc tioGerinos attinebat.
"ALlo populo , nEia Rcpubl, aliis Legibus viluimus , itec
dctcrioi ibti?, fi res ipsa expenditur, 5c valere easinlâ-
iuing«LiapAEe;Ôuc : Ntcquod olito maio n bus quo¬
que iVoilris placuit cxernplLim n magis | pedati debuit,
qiuira id pollu'i lis meliori ludicio Regibus &' genri,
êc in npl ii I lu 1 is ctrti bus d ktonsiT uin , qu of mil ci de te
101 Cûn ilttii uonvs cAt&n t, V t id fus ri t fomlïe Rcip,
iiLÎboiium temporibus Philippi Pulchri , CarflL. V I.
Cm .Ltmquautm ratione R experimentis murent i'e-
lUteattUtSjtùni pérpfiiiK Lad/Xl.ligês ta de r c estent,
qui & eayiffc tcftaméiito dicittsi') quàï ikabCaroSo
VJJI.con firmatas me mini e Ali firér, ^ ' . de excell . ofR
An.i. A: aiia de qua infra, Art. 76c·.
Nota t.
i £■/·,' (ùtinmlttidta Offici* riw pro
I Sud ι·χ srt prsprio &- βί m mUTiè ffjfù/iitti de txetfliL·.
5 Dtjyndi&it*
1 NeretrdrOi d' Attire Qaf,] Officiales pro COflCufisonï-
b les cemueati ton priicripdojieiri non pcdluut obii ■
ccrt, l.i.C. vbi qius dccur. vdcQ^taL^ fup„ flacLi-
rum. Arc.iÿ. quodmvcjW ad initanriam LpiiusOffî-
EialisdtliiiqLitiitis : pam J'i in commilitone fibi facto,
deliquerit, redtc pîrtés. remidionem pe-tem ad eum·
ï udicem , eu lus mst Ldato e steque ndo ck.ti.qmt, F-ft &
pr;z ne LUL-nd locus e x J io;c A, rc. Excat Ordinat. R *rg 1 un
apud AlîJkt. iit. deof fSadlmn. À.rr ^cjniivtEttOf-
ÉLjjricsïKL'glus unpcdirc Airos LûJuciîiioSs quomi¬
nus m fiitis Officiales dcliaqueiiies m ofliriis fuis ani-
rnaduertanc & de cxeciîlbus débité cbmgïinr j niü ad
Regem Iüîifdiâiû œc conÎLicciitLine pertincm.Quani
anùnadiicrlîoiicm itbi ohm in MagifLranis Regios
Cm Cclbria Bricanniae yen dicani t T fubkto ilia cnn -
fcflîi cîiLxèc.LuerCj qui ParUmcott erectionem ptoCu-
rubaocj vc diLccrè en lerctiir , vd Jcm i mis eilèt P uLi-
nncnio j qu;Lf c & in eunim cretbone ,eii exprejnemï
quod nndJjgE debec.de his, quiiîli immediate fubicdi
fiinu Nam cLe; ahjs piarlidum ea clles eit3 quod& Qrd.
Çrcmolif aniu iq6. finiiq & ratio id pofeit*
N.iiUL quod hic diaq fa ns retrtif·} , de bl5 loquitllr,
qui iupmni inflantia sudicaq nec tÎIus tetrailuspra-
A RT1CLH
A fhcatui'it Cuba Piulamcnn , cuius aulk f ίΐ poceftai
p ri ni x 1 n dan na’, fine en toi iü ;d iïj JrurCmilii , iii l"l v'i rus
vibrpmaj ex Qrd. Concil. (acrj it'gtft. iü Guria Mïi.o
iîk’uîc ijlQ, AriR
f j rmiffi ïlihtuii&s c? pUidtyifks eeffjttttu.] ί Ιος idejp z
fanm Ord, Rcgifitrapud Aùfccrrfiib* dr. de Bailli nis,
Ai'c.75, vc, [ci.licetj, de éxccilibns ludiciim· CLi.gri.oict-;nt
Pr.tildesj quos cogrun: orepcnprio cmn lutatoesico
tLlpuNdcie iLiiniHai'iQ βζ deplano line figitra iudiaj
tu s fidant, piceuipiL iidoPlocLiLacoribiLi Rtglts vt [ô
adiiinganfi t.adens Bald*fesit?Éiitiit 'Li&fcnwjrè. §qico-
ficilci. q.io. qutjdaccLEi.ansoÉïicialcmuon rencrul· ε»Γ-
fcitc libellum, fed iiifticcre fiinpliceniiï; verbalem i'.:-
Ùi narrarioncTn?i& procedi debere fecundum itnthen'
ricam, niiibr cui ores .C^d cient, ex bf t u . rcnrand. I; l
B idem Bid.r.bi.C.de ipnfmliSj iim· prt>ctilu'& velo la¬
nato vult procedi jti ta]ibns,CaRd.l.i. -vbiquis decun
vckohurtil, iifiavc condii, couricniac^ih' Bal. aim
inrraio.dies telcm inibam i,mi tcnnnuri veut ItispA 1.
C.vtomiïcs Tudicc-Sj en incini Les qeim mi Ht. riLC Jernï
1 lia: J i ne, 1 1. lV j, ί>. de 1er. & Pu t. i n 5yn d , 5 . appelLitio
f o 1 47. V ito autci n verboru m omn ΐ dnarione .5c Ht; p 1 -
lu sLididj eal-uue pcricquittfr, c<.‘X. 18c glÇki m, d tfpm-t
diul.-im , ex. deiud. iie B ar. cxrraua. id riprimcndum
i1r»ft,ttT3i.in forma libelli m ail sflne teaiï.vet b, fmn-
toarié, Ear.J. filiusia. D, dedrin. qnanotem1 ibi mulra
curn indiciel· Segenda d tjiiia c o mplur a vÇt s repudiauit.
Vêtus ConLuetudoiiam oniinari.uTi tollebat, tic ut
qiuiquam ]>rü eisaduoe^ct, ne renui ores ment j iirrc
i 11 o pinAquendo aucrrerenrur , quam rationerS et
- pLit.addusirÜb.deSyHd. f. iKcufarus*
< S'ils ftnt htïi ii Usw tffuti.] Vettré quidem iurt diîili ?
M ;>.gi Lirat us depoiho oJ-brcio q tiin quîiçin ra t o tes s die 3
i ubiiftcrc m p roui ncia 1 ubt ba rur, v lu’om nib ns i rrrer-
rifytâfofà r d-pondc. ru J.;. C vt omne s J udsces ram
amlquim miiir.& autlo vtiudices Îtne qüo.fnfr fiât.
:mté excciMc comiincerccrat ndtoiifi (celeris ( qiu?
Ürd, pjacuir Antiquis quoque Regdtoï quod apparet
ex Auf. tsi.de nf, Haill reo. Ar. 31. & -p freoucn-
tar 1 1 catis p m£Hca , quor 1 rm e κ tarir de Svndicacù rra-
dbat us q r IJar id.]Jurei .Cnc n idi ui s Amadd. Pulb ens dies
ni domieilj.u comiesnendi erant.
h Frl hi tiltoMtnenf,] Ad mdiccm DomiCiJi]| B^Lrt. J.i,
adlcgJut.rcpetitoii, Earc. 1. ohibruare. f. pro fiçi la 4.
unxL^ D.de oÆprOCûni; Panor. e.i.cyt. deiniinunic,
ccclaf.
XXXVI.
T doment les fcigneurs informer & enquérir founciVt 1' fecrare" Αττ^.
menrdo souuernemem de leurs officiers, en leurs charges & offiA'Î^"
ces: & s'ils font aucunes opprcffiolis fur leurs fubiects, alla que^"’’'
cidits officiers ne s'enric Irritent du bien defditsièjuneurs ne de'
leurs iubieûs. · Λ A ,
J^jjkttfuVvmhtifipe dtnaJim mqinrcn brotià», fmuïiïVmBw foii W<û-
priitwtm , ^ mfiiswuntriUs & cffiiM+faumh; fi ^lUi^Lmes cwitmitum m
^ mn $*$***'* àsmmtnt!im fi“ Afpmtiurx fmrmn Rmïpo-
*· * W
P triiiepri r^iicrcitt.irrii t ir' S f i"F„s Rcioiid fh nlklt* m.
1 f*. Vim corcumperiffl M$*ji ftOéi: ώ remm tir-· ύ· K. c.
143 Des Iuftices, Art. XXX VIII. 144
tio redditur inquirendum efle in indicantes , ne dite- A dandus,vtnemo lædatur,ius fuum vnicuique tribua-
icant, quæ impulfiua potius caufa eft , & vna de mul- tur, honeftè viuatur,domini & patroni officio fuo hac
ris, nec ea vmucrfalis, & pecuniam, id eft, quod mini- in parte fungantur.
4mum eft rcfpicit. Quinille/potius iuftitiæ finis fpe-
Article XXXVII.
Artic.
XXXV. g
Novae ^
.. E a Seigneur b ne doit refufer ne différer de faire Iuftice par Iuy, ne
* fes officiers0 chacun en fon regard : & s’il le faifoic il perdroit fa iufti-
ce & iurifdidion/ipecialement en celuycas, c s’il eneftoit repris de
lafuferaine iuftice.
a fT\Ominush non debet denegare Jus nec procraflinare Jujlitiam facere perfi, neeperfuos
^ Officiales c qui J que pro (ua parte, φ" fi hoc faceret fifua Jurïjdittione priuaretur , spe¬
cialiter in eo cafiu Cjfi a fitperiori Jurijdiôlione reprehenfus ejjet ,
Nota x.
1 De lurifdiftionu priuatione ol negligentiam.
3 Le Seigneur ] Huius Articuli materia tradata eft fup.
Art. 51. qui cum hoc congruit , vt penè hic redundet,
nili quod ibi de criminalibus Iudiciis fpeeialiter loqui¬
tur, hic vniucrfaiius,dc ad omnes cuiufcunque generis
caufas protenditur , in quibus negligentiæ culpa inci¬
dere poilit.
b Ne doit refufer.] R e F v s e R , exprefsè negantis cft,
quo cafu appellatione iuccurritur iniuriam pallo.
Différer, dillimulantis, procraftinantis , & con-
fulto artificio rem trahentis eft , quo cafu periculofa
cft appellatio, quia raro accidit vt non aliquid colorati
netextus fit,quod morae prætendi queat,ideo redius
bello fuperiori porredo confulitur. Appellationes à
denegato iure magni momenti &c periculofç,nec pro¬
inde Ifempcr congruunt, etiam fi negaro quod pentur,
ius interdum negari videri poilit, fed hæc alibi.
c Chacun en fon regard.] Sunt enim quædam quæ Do-
B minum fpedent, quædam etiam quæ illum qui vice
eius iudicet , & fuam tamen ille &c Vicarij fui culpam
præftat.
d spécialement en celiiy coi.] Hîc plané apparet Iurifdi-
dionis priuationem irrogari neganti aut diilimulan-
ti,quæ protendi tamé quàm rariiiimè poifit, vitra par¬
ticularem caufam de qua agitur. Neque enim ex par¬
ticulari negligenth præiudicari patiunrur vniucrfali
Iurifdidioni in cæteris,auod Canoniftæ notât, c.que-
relam. ext.de cauf. propriet, nofter Henrich.Boich.c.
qualiter, cxt. de iud. Feder.de fen.q.147. Iacob de San-
do Georgio lib.de feud.verbo, Marchio, verff quæri-
tur etiam. Per Cy. Bald. Fulg. Alb. d.auth. ftatuimuS.
Bald.c.paftoralis. ext.de ofF.Ord. quanquam ille Arr.
Caftrob.3.priuarionem etiam totius exnegligentiafo-
la, fed reïterata indicit.
e S'il efioit reptu de la lufitce fuf raine ] Hæc enim perna
nonniff fuperiori Domino poteft applicari, necad-
uerfarium litigatorem fpedat, cuius non intereft , cui
Iurifdidio applicetur, modo alteri, quam de quo con¬
queritur, mandetur.
Article XXXVIII.
xxxini MK ij defaut efttrouué en fes officiers, bou s’ils mcfprenncnt'en leurs offi-
novae' J|g|| ces/ileftrcnu le leur faire reparer, c ou le reparer de luymefme : { endef
consvet. dommager 8 les parties,11 & amender à Iuftice fuferaine.
•£T' fi de culpa arguantur fui Officiales ficu Afagiftratus , b aut fi in cfuo officio pecca u e-
rint ll tenetur eos cogere net damna farciant , e aut ipfemet de fuo rependere damna : 'prae¬
fando indemnitatem $ partibus , h & mulcla fifio fuperioris JurifdiÛioms aduerfus Magi-
firatum efl adiudicanda.
Nota i. ç
Λ
X De fententia lata contra contumacem offidarium non
tenetur dominu·}.
Vel fi non fit probatum Aeli flum ihidem ·&' nu.y
i Vitra contumaciam probatiofacienda contra tu* %om.
4 Dominia tenetur de admifa in officio ab offidario
fuo .
I3 Et fi defaut efl trouué.] Non eft horum verborum ‘vis
exigua, quæ quidem valet ac, ii diceret, fi prpb^tum fit
delidum, aut officialis culpa, quia vulgata eft Senten-
tiaj Quoties ftatu to ve 1 lege diiponitur quemquam ex
fententia contra alium lata teneri (vt hoc noftro) Do¬
minum ex fado Magiftratus , tories locum non habe¬
re, cum per côtumaciam lara eft, Loci l.qui repudian¬
tis. D. de inoff. teft.& Lfiideo. D.de eiiid.Bart. Alex.
Imol.Iaf.Rap.Cum.l.cumfiliusfam.D.de verb.oblig.
*Bald. Alb.l. 1 . C.ne filius pro par. Bart inter quæftiones
^.incip. Perufinæ ciuiratis & 1. eum qui delatorem. D.
de iur.fif. Bald.& Lud. Rom.l.fi filiusfam. D. fol.mar.
quia côtumaciæ potius eapeena fit,quæ extra pcrfona
contu-
ΐ4ί Des IufKces , Art. X X X V 1 1 1. iqri
ccmmtaacis cgl*&J^ndrf»eat, quod Sait. irribird. t. j[ anrLiufiuxsiti.quod &: cxtac ni en
cum fiLusfiina. & coni. niLAe Ι.ι./, dimis.D, deiur.fif.
BaldJ.i.C-dc edeud. vtrfifed iiixtapr.t:ditft.Lr Mulco-
minus· fiabit lira eri: Iocluii connu naofcdif (tam «na, ii
ILimmm per 1i.ec verba conceptum firdcilicct, Ei pro¬
batum El c,ti isn .en 1 rn verbis iaris iaciciid um cit, &' fegi-
iiind probandum de hfriitu aducrfu's rcuüiyvr ad alium
■ d e uenkEu Γ,ΐριο dii ii ' f cilii fhnmrct,, dd, tum JUUtqid®
et fi per verba, fi de tiquent tmimcUtio fitta fu , Vf in¬
fra , s ihmfîprtfiftrat 1 vrrobjquc trnim îufta prübariû
exsgtru r , nec Contumacia: percarum péri anale ad alui
i protéiiditur, SrJ dbtjamcnin, W Do£L reidliirioftè,
quod ex vfu admoneamus, aliam mi&ificm eflo dccer-
nendiadutffu-s coiiEumaocs,qiiim-olun E-um. Nam 3 li¬
re ctiiili pei'fêÛacoîttiimacia. fine vll'n fadti pro biritme
fus faitadmrfiB abiemem âçcttdëré., «jtio liiuiciufè
non vri mi rr. Nam due ri mli 6c pccuniana m mnteria
atûrur -etiam conllsturis crcmodicqs, probare tamen
quud TTtundiE iithor debet, nec Eme cOobrincc, quod
Ordujjp. Art a7.ftitttiiE.Siue in capitalibus caufisjpoffc
rrinundlnidea citationes tt-ftes reuocandi , U proban¬
dum quod proponi rut j cxOrd.!·^. Art. aS, Qjiift
quuç Linque dcrc acatu^iemper probandum cft agen¬
ti b «te· π tJrU pt t it- tontu maria (vr olirn) n i hoir r qu od C n cm .C.de epi 1 1 tk clcr. [.agences. Ç de ug.cj ici Li. m 1 c b,
, gfr-
nerc epiÛL M, Ciceronis ad QHratrcm , p.lenajlluftriv'.
bus perceptif * ,,Sî mandata Priuripum , in tef qu.:u td
praxipimm f lu tant h .de ntandiptiivrip.
Nota 1 ,
1 ÈvutNtràtît jtf. pcrfarf^mm qu* dt Æ(7itf*£îù Htm» a
τ/βγα ït ttnetitür^
i CïUihtir tour, i rsminûliitf ■
J // β Un u te refurtr.^ Hæc oblige i < ) ftttUtAÏTAÿ a b fia · ·
tut o inrrodudhi dt ad Lier fus Doiti ilium ex Eu a cnlps
in deligendo Magi [tram , qüoitindci de alibi iïtpè in
iiiic i.t qiu nominac Magitlr^Tum âUt fiicetiTbrcm pé¬
riclita gefliumsdus Miiickur , veluti legalis expro-
n liiTor. bi.C. de peri c. 1 101« iikx 1 Icunt o fit n di mi is,
D.de JïdeiuElr Æc nom.L t.,f M agiltratLti. D.dt· magifL
coueni.Li.Gvdedtcur.bb.'x. li.Sr !.li3>errus,D.ad mu*
rsicip. Qjki r:id 0 ne Îrtittu u c hoc ] ρ E 0 i ti caiâi lunfcon-
iul rijii à Comite aur bririripc conitstutitj hrMagiitfa·*
tus^cum quicdftinindtjdc iaiLo eïits mtr nnxiis reneri
ci uili ter ad reparationem damnorum , ,ii i^uid Iccius
admiimtj 1. pu Udi jncnCldr· mod.dix.l. adlijuili.nidi
mt^ndirur, quo Iit , vtnon Ime çaufa dubitari pojlu>
an nc amplius aliquad obtinere debeamus , ex conm-
maci aqua v ii m ur, in qua probanduin e It, qui 111 cx il-
j la legali. Er cette vcrcrcs t cùm id accidi r* & vErracon-
tumariam probatio adiidtu r facti , rcuocunt fente n-
tiam ^ SttSiti ex vecbri ftjanri. tcrriiimtcncti cx eo,
quod conttaic.om probaïimi fit, tanquam mutata rc-
kiluticinis tarfone putant. Bart. d.J.li hh t l.simn .vbi
AJb. C, nc filius pro panLud, Rom 1 h h bus hirri, i. D.
iiii,mat,iium.T4. per ccx.l i com glof C. de contrario
jud.t Lied. Sed Iric quoque I cr tipuiuî obilaCj quodqul-
rns probationi ii.sur, (uuriliseralncnadinodum m-
fimne^um nemo cobra obfiat,inultaque acciLtcrcpüf-
iuntjVt Lrrictimif^atit tdHitrn fides cleueruij& in [cru-
mentis corradicaruii quaïe Eîüuum,idciTê iempti; ab-
’ fend iitiuciius, qtiamcK alicna ienrcmia deemmur,
Ooôr ter ,s· l üc eat S: itiEtnimcnta re fellet e A: teflx s, Erir
idigttur incegrutn Doinuio, Jiex ienuntiaaduéirEbs
oJtiadrm ci lis per contumaril]acacoiruieiLLtLLrsquan-
rumlibet probarum Mc, trpniOTj tjiïtrfdirc ii-f Us très t
fÿ' TrpHthr* ίο fffrtjdiiff , iicvkcnüs progrediatnr con¬
çu macia abkjitis aducrius cura quant par per fo¬
ndis culpa fugiti m parieur*
^ Ou fiti mq'ptiîinif'fffd ] Hoc cÎtdlEudverbiÎ^quod Dciiï.
d.Lcum hii Lts,uûtiiir ac d [ligcn ter bonfiderafi νο’ΐιΐητ,
ve c u m i n diÎ po fi tione us p l inutur , ddi etum omnmb
probandum in, contra ollicidcin , anrequamad Do-
niinum dcurmatur, ncc lenientia pur coiinunacum
lara fufiieiric.
4' £'n lum «f jtw.] Limicata canfa , fdlicct. Nam extra
ûMcmm admilla Do mm os non teneur non magis
quint dios quüfmSj.çùm ituila eoniro; culpa aL'gmcui',
queul Iïilll. Tr.iéktt ex tex.Lt.ÿ.Eatmlic.D. de putdLû.l.i.
Ç.famihx. D.bort, tap.de in tradar, de im ifditt. Idem
ic Prakl. J.Titiits. D. dcrefiatïi, uiilic Bald. in rub, C.
depuLTi. i nd -qui ma!, iud.de I. obfcruarc· $. pL'oIi-
dfet, D. de off: proconf Rom. çonf ij, 41 j. & 4^,
Put, m Syrkt. ij. an ex eo. fb. ru5. ic n». Sc parce 1. <$,
un fubfhirucns. io, 14^. §. an cx eo* fo. irj. tuitn. n. Àc
Edd. fit c. i. ext- de off, de le g. iciiet piateitafçm
non lenrri cx qualî maleficio de fado ofFieiali-S, niiï
cteauerit j ergo il crcaurrti , ik c. conftquens efi re¬
neri. Teneri autem de admiLïïs à fiimilia non mi-
nun, CLUII Mnagillraruin meuntes iutainemumprx-
feni‘,1 non fblumfe, fed <k comités iisionrcs fore,
in Ctnf, frit.
lib.xij. Lud.RoQt. çonf.^S, mcip du f.ufiu confit lit, Æc
ctuiLapT. Peims lacob.in pradfc.tit.dreoritt.e-x ^.qüa-
drup. Bdlmtii in pradfc tin de fuga reor Albet. LA: om-
ni mu Cnc vï ot, pro m. ^ti t. ïnf, L i i qui 5 i 11 contcn beu-.
do.Gde p,ub 1 ,ocus kic Rpnd Hippol. LIarid. nslin*
tetcft.D.ad kg. Côf.dc fùîf. Fd vero funtptum eft ex
râti ttne·. E. t , ÿ, ta nul i ;r , D. du jiubl i c. S, i . & roto tir. n i(tt,
C.tLi p. (fa b. ^.JecundutU. IjlÎI. de obligat, q ϋ,ΊΓ cx quafi
deit£t. ! i* ad leg-TuJ. tepet. D.l.'poft depolintm, C,dc
o if dTeif! Bat r . 1 . nt qutM . D.d c i n-cend.t uim &: ju« f. &
§ illud cumul .mtli. de xrafui princip.
D Indeniotit quarfiiotiw , ait ludex ordinari us de iii-
clo Delegari fui renetur, quod negttmnt Baid. in ni b*
de paru iud.qm inahiuJ.Salic.Lvlr.C.Îod.
An Lpi Eco pu s de fado Vacui] nnlel.Sc Saly.vbifirp.
An M agiftrauj.s de fado AHtrifons BiilAibid.Dod.
l.i.D.quod qujiqQcÎLir. Pur.inSynd.vcrbo, reotarcs,
an exhibitione, fo.117*
An icholatliciitdc !ado famtüi, Bart-d.^. fitm'diæ.
An vcEL>&: Dominus domus de facto familiaris
corn iris au r d 0 hïeft ici Baft . tb sd .
A« maiitns de iacto s^cteis, 1. t.C ncvxor pro ma-
E rit. A l ob m arironuTL C. eod , rit. qtia de re de Cun luc-
titdo II a ru ir A rr.41 ΐ , Al b, q-AI.i, p-rr.fi at.
An yater de driidto ÈJii Ac contra, rub $c rit. ne fi¬
lius pi'o p2T, AiCujiÎLirtudiuisiJiEpcificio Arr.im. &c
caput Es^dtïel r!>.
Anctiam dos tiliae pen debito patris, ]. rem quam.
C. deiur dot,
AtiCotifanguinriis alius pto oIlo. glof, 1, ii fratres,
D. pro iocio.
A n eriiun ex ftarutosSoz.coufi^i. voLr, Bart.l iure.
C.de «blic4.il.
An conibrsatius pro aIlo. SaEy, m rub. resdnoaÎios
F ad. as* sue qui eandem dcimm^habiEanc. 1ï.±Il1, A; Sriv1-
d.mb.Balcf.J.r.C.itc fil. pro ιφ
An vxord liberi pro met encore Fâculntnbuslapfo
(fitlliram vocant) Bart. in iiad. reprefa] .^. q ptim^
pii nci y . Bal J. I .don s . C.d t iu t . do t . Rt>m- L 1 1 hiiL 1 ïfiun.
i.D. fid u r. m au'i m , I mol. cU . CLtni fili uïfa lti.
An Refpublica, co 1 o in u m tus , reg i o , ciuiras pro
latrociniis admiÜIs inrra icrritcirij meias ÿ B;4d, $a-
Jy, in rub. C. tes inter alios adas, Bald. 1. de cjtu-
bus.D, delegibos. Àlb, i , part. fiat. q.i. 4Î. fie 6y S£
Icq*
G
ï47
Des Indices, Art. XXXVI IL 148
An rudicus vnus pro alio.Bart.üegatorum petitio.
D.de legat.ij. Comme font nos fiefs fierefihanx, CT reitan
thalles.
a Neque hic difputamus,an per ftatutum tam rigida
diipofitio datui poilît, dequoiam nemo dubitat, &
loci funt peruulgati apüd Bartolum , quædione ope-
rofacuiils initium ed , Pcrufinæ ciuitatis Statuto , &
vulgo Do&or. d.l. cum filiusfam. 6c in rub. C. ne fil.
pro pat. fi quidem ciuiliter .id eft , pecuniarie agitur.
Nam vt criminaliter quifqua de facto alterius tenea¬
tur, nulla lege fieri pqted, quod illi in d.rub. tra&ant,
êc alij d.l.cùm filiusfam. & Soz. conf.51. dc fuper eare
extatConfuetudinis difpofitio inf.Art.zoi. quae pafto
fieri pofie negat , nec igitur ilatuto per glof.in rub. C.
de decret.decur.l.non impollibile.D.de pa<5t.& locus
hic tradatur apud Tiraq.in lib.de primog. q &:> Ani¬
ma quæ peccauerit,ipfa morietur. Ezech.iS.Nec enim
tyrannorum exempla fequimur, quorum fuit ifta olim
acerbitas in necandis, qui coniuratos fanguinc contin¬
gerent quantumlibet innoxiis*
Nota 3.
1 κΑη olliçatio de alieno fa flo fit principali* ,4n accejforia ,
vt fidemfforia ; notanda quxilto.
e Ou le reparer de luy mefme.'] Ciuiliter quidem & pe¬
cuniarie* , vt ante diximus. Congruit huic difpoficioni
penè ad verbum Ord.Francif. I. anno 1^6. Art. 56. des
1 criminelles , dc Cadrobrientiano anno iy66. Art. ς. Sed
magna hic incidit dubitatio, an hæc obligatio per fe dc
principalis fit , vcluti ex facto Domini proueniens, an
vera accefibria & fideiuiForia ex nominatione eius,
vcluti per expromillionem ob alienum fadum. Effc-
dus perfpicitur , tum propter diiculfionem , tum ob
recurfum,vt loquuntur, Domini conuenti. Tum dc id
quoque confequirur , an fi fideiulforiam præfupponi-
mus, pro fideiullione,iudicatum folui, an indicio fidi,
indemnitatis , an vero contradus accipi conuemar.
Dii crimen non mediocre ed. Dubium facit, quod illa
obligatio à daturo inducta aduerfus Dominum ex
fado Officialis , videtur à mala ipfius domini eledio-
ne , dc culpa eius propria caufari , quod Alb. obii-
cit 1. i.C. nevxor promarit. peri, fi communis. D.
de noxalib. ideoque aduerfus alium dc fuo , aut do¬
lo, aut culpa damnato regreifiun non dari. Veluti
debitum proprium foluat , tum quia magis obliga¬
tur Dominus quam fimplex nominator,quiaqui Ma-
gidratum nominat , cum deligit , qui non nominan¬
ti aut rei eius priuatae fed alteri operam nauct -, Ideo¬
que de mala eledione tantum teneatur. Contra in
Domino cd , qui eum deligit qui vice fua fungatur ,
priuato& proprio vtiure, ita debito, cuius fadum
praedare ipfe teneatur , cum facere ipfc videatur, quod
alius vice eius facit. Quæ rationes faciunt, vt Domi¬
no regreilus negandus videatur , ex fententia Bald.
Ang. Francifc. Aret. Cad 1. mancipia. C. de furt. dc
notauimus Art. 54. Addimus, dc muldam hic infligi
Domino, cuius muldæ natura dc conditio ed, ne nifi
pro dolo aut lata culpa judicatur, vt inf. Art. 5-94. Con¬
tra vero vtfideiufiori^biigatio videri debeat, facit
quia non alia quam fideiullbria ed obligatio,tum qui
Magidratus nominant, iure quidem ciuili , ideoque
fecundo ordine conueniuntur, l.i. C. quo quifoue
ord. lib.x dc 1. 1. C. de peric. nom. dc d.l. cum often-
4imus,&rl.i. dedecur. &1.2. D.admunicip. D.&1.I.
C. de filiisfam. &quo. pat. pro his tene, lib.x. facit
etiam , quod Confuetudo vtitur verbis Colitis con-
fuetudinariæ fideiuifionis , quifint tenus de reparer , on
faire reparer , quæ perpetua ed natura fideiulfionum ex
Confuctudine,vt inf. A rt.2i7-Podrema δτ maxima ra¬
tio, quod eius quod Dominus folucritcx fadto Magi¬
dratus , datur Domino regreilus aduerfus Magidra-
tum,quod non fieret, fi Dominus ex fuo fa&o obliga¬
retur. quod bart. ait d. 1. cum filius. Bald.l.i.C. de falf,
dc Bart.d.q.i}.& Arr.ille$. Cadrob. Ana.c.2. extra de
deli&.puer. Ita quidem arguunt obligationem cflefi-
deiuflbriam, dc pro alio inductam. Ideoque dc Magi-
dratum primo loco conueniendum & condemnandi
priufquam ad Dominum perueniatur,ac tum demum
deucniri & concludi ejudaita reparer, on faire reparer.
idque non aliter fafta difeuifione aduerfus Magiftra-
tum pod condemnationem, quia Confuetudo adeol·
uentionem Domini nil amplius exigit, quam vt fi pro¬
batum dolidum aduerfus Magidratum, per hæc ver¬
ba , s'd ffi prouuc ,am hæc, falicet , s'ils mejprennent , in
quorum vtroque probatio dc lententia ex ea exigi¬
tur. Re quidem &c effedu apparet Dominum de fuo
fado dc eledione teneri, pro fuo vicario obligatio¬
ne in perfon.i eius concepta ab Confuetudine , fed
quia aliena culpa fit , dc alterius admiflum , quod liti¬
gatori nocuit dari rcgrclfum aduerfus Magidratum,
qui agenti Domino nequeat culpam fuam imputare,
nec o> uccre quod fe elegerit, idque fime vllaceiilo-
neadionis, quod Alb. notat in prima parte Stat. q.
70 Hippol. in rub. de fideiuf. q. zy. dc 16. Sed cum
uæritur , an is ordo conuentionis talis fit , qui ed in
deiufiore ludicatum folui, aut iudicio fidi, aut con¬
tradus, hoced, an ex fententia aduerfus Magidra¬
tum iata finenouo procefiu aduerfus Dominum agi
po.fit, an noualiteopus fit, crebris fentenrijsrece-
rum Dominum pro fideiulfore iudicarum folui ha-
eri, ideoque fine nouoproccfiu ex fententia aduer¬
fus Magidratum lata conueniri pofie, quod cenfent
Bart Alex. Aib Iaf. d. c. cum filius, quanquam for-
taffic non inconfultum fuerit, vt huic effugio profpi-
ciatur , Dominum ad litem , quæ aduerfus Magidra¬
tum exercetur , euocare, quod & Cadr. <$e Alex, con-
fulunt d. 1. cumfilius & Alex. d. 1. fiepe. D. de re iu-
dic. Ex eo fit vt dc fententia pro Magidratu lata Do¬
mino profit, ita vt aduerfus Dominum recurri ne¬
queat, maxime fi non ex defedu probationis ab agen¬
te , fed fuper defenfionibus ab reo probatis iudica-
tum fit , quæ fententia ed Angel. 1. Papinianus, (f. ex
caufa. D.de inoif. ted. 1. adulter. §. nupta dc 1. denun-
cialïè. D. de adult. vbi glof. Quo cafu folemus reos
abfoluere , quand leurs defenfes font iufiifices véri¬
fiées , non fimpliciter , mettre hors de procès , ce qui fefiùfl·
ejumdle demandeur ne prouve , tametfi non omnes ida
animaduertunt. Antecedere igitur Magidratus con-
uiCtioncm, & condemnationem oportet propter ver¬
ba Confuetudinis , s’defi trouvé , fed poft damnatio¬
nem Magidratus , non’ ed necelfe dificuffionem bo¬
norum eius fieri, fed protinus aduerfus Dominum
agi potell de reparer ou faire reparer , tametfi vbi etiam
difcullio exigitur pendente procefiu aduerfus fideiuf-
forem, putant fieri pofie, &ea fa&a ex eadem lite
condemnationem fequi. Angel. §.vlt.auth. de fideiufl!
Guido Papæ Decif. 4α. Quare hic illa quædio non
cadit i An Dominus conuentus petere poffit , vt Ma¬
gidratus prior excutiatur, de qua Bart. 1. fideiuffor
creditori. D.de fideiufT. Nam conuinci Magidratus
prior debet , eo conuidto excuti eum nihil ed neçeflcj
Petere tamen Dominus poted tempus fibi dari ad
bona Magidratus requirenda & didrahenda , intered
enim eius de alieno potius foluerel fi procuratorem
§ fi ignorantes.D.mand. fed tamen non re<de petit, vt
id adtor faciat , etiam fi periculo fuo fieri velit , quod
alioqui iure ciuili admittitur, cum connenien di labor,
fumptus,
Des Ia ilices, Art. XXXIX.
14 9
fatcpcii? -, &: c u 'r a i p i (üta DSmirnm * quicoF
tut^ptrttFieaiil T & ipte tèticatui Tc^nmnfurt Hyjrer,
iiÎËqcntc Si fus dilipcnti» tacere, cuius alittwm nege-
do arqua Hcid ækun.mo ijûtt falce, vnde id quoque Itr-
ouinit, venon mngîioptrc ni'crihina üt iilaqütfljô;
An Dominus liberetur rtprairttgtfonc Officialis fui,
quod-vu^ô putant J. r. p,ubSic.& gkf.
lî « bfematc.' 5·- ptofidffig vbi Bald. D.dc otf pmconi.
Idem BaliLini· tub.C.de jpocivïud. qm mal. indu:. Rom,
confia &conl" K- item co nf. n. qui fcnrtntii
néutiqiiaïh vf racil, quodam fkcimun cjbEigwiofiOTi
per fondent tn prrdbiiam Dommi indicit ex vicarq
■*■ . r- r. .■* 1 i- I .rr -·**Γ I P ■*! I Π ΕΠ
Ija
/? an fiîW# débit ma! H il t» fi f(4 t> ndtl* £7Τ,
HÏC deprimm pecuniario ffiterefle
D caninum obligat. D.ummm autem vocant quod dei
ίΐΐο cuiquam abeffi drplvmmgr , indemi utaris prar fct-
tionesu. Ncc dubium quin ad rependi uda damna Do¬
minas leucatur, maius dabïii,an ctiat» ad pœijas parti
adiudicaras. Inquorcipiccuda elkxrbonini conce¬
pti p^qiué quo iid paires priuacas rattouvni raucum. ha¬
bet dimimnjirij quart in pceiialibus vitra exprr fla tnc-
rendrte contra his c.ft. ne cx mniorirati.· quidem ratio¬
nis ccx, cit, 1. fidciullorcs Maffiftraruum D de fideiuR
eiu'; Xiito .x ip'ftus deikor.e , vr jdiâutn eit, cui ilium ft fL>. qü.>: fideiuSlbres Magiittatuum ntgrtt in prunas vel
» >··;·-··Λ^·- - ' nuir ' ~
iubintuere nequit , cum perbonam figatur* qua
'4- i.vX
ra-
C.de yftir.
ini Jutas teneri,, quam non promiTerunq, quod Marii),
tractat iu mb, do KdeiiiLl"q.S.& iy.& Lue. Jc Perni. 8c
lo.Plar.Li.C.tiepericulVeor. Put. înÿ.iJbiiüio, fb,Ki-
Expenla: quidem haud dubii iiebentursquod Alb.no -
tat i, pair, itarut, Mari, d. q, 16.
$ La piruri ] Nonddha;cvi7xodoFr propter décider- -
ΐΑΗ,κ^ν^ ~ _ HI . j. nem^que traditur Staturo di rponaitc lideiull ore Ma-
ptLïüi pponu ritu n qualia 'fun t h ui o s no ftrj eidiibi rionc |;{trarus teneri d e ecquod Magi ftrams m o Fhcio gcf-
iion li nerari :quod & verum cffc3& Put. notat, in Synd. iit^mtelligendulTi rdpublicu· tenori,, non edam pl'fu.i-
^redtortrs·,· i'0.117, & ^.potcItas.fo.iiS- An^o;!. l.u Cad ùs atit fingialis de top, quibus in uffidonodtit.cxgloil
îetr. lui. ropetund. Sed 6c ante mortuo' MagifttatU L 1. verbo obligatur. t ffide fdiisbun, &: quemaipaupro
- tln. i ■ .. 1:1 - di r_- - : n ^■^nluctud 0 de pU£-
iionc Bald. t. vk §■ vk vei'Î- cxrfa qit^ro
renudicat, negat patrem qm fibmtrad Magiutatum.
nmuinauit hboran exlubitmne, vr necrum qui rano-
ne priuart offici) reneamr. vt Natuam rmr Si rbula-
ruiL^quod Bart. atl.d. L r,§, vlt.de public, vb: ddlLn-
aiscaiibus f.mdemcondudirs fitaiiii Statuti votba
''quam coriucnirecur , putam adtioncLti aduerius Do -
min um deficere , qtua non b t qm con muci pcffir j tc
aflio e* malthem morte estineda fixante eontcffiitio-
nem ,quod Bmk lifl 'k ic Caib putant d 1. i.S.vk D. no
publie, qqpd quidem verum tdt Ln bis actionibns-quai
c, dok deiccntlnnt -, quia aduerfus hariedesrmn dau-
m£} fijdii à culpa contra eSl i nam lia- o^in b.TtedeS
Maqi ftfatu tun esorem γη r ± id coquo Ôc \id u erfuS Do-
miiiu tn quoque , quod Ι>ο&. ooilgbnoJtauT, I.4, ÿ, in
cum. D. dedam, infcdo¬auimus iup.A1t.54. Se
Tut, f. au cx eo.ibusd'.
Nota 4.
1 FidtittjftT mdgjfràW ntn téndtifàs mnltU (7' ^<vti4
aiitrutn.
his tOfiLÎLt.lib.x, C. I raque ni G hçc Con
dbus exprirqetctj Deurimus Procuratori fiicaKdum-
taxar loncrotnr Tdo eb quod MagifttatUS in officio te-
dlie.^quod Bidd. nomt, c, f e [iimomtnri. em, deteitib*
ructibus tian renentur,
k Et tiwcdcr 4 w{Iiitfitftr4Me.] Hic appar.etprïEC<rr partis J
priuaîie indeninicaie , muktam quoque nfco de neri, à
DomuiOj qui noxiii M^tftranïcrcautTÎr . qüï iïit^ù
poena bk&pro dok aut laeaculpaind-iotturjvc mf. Alt,
tÿ4. Se art. 27. Ord.iyû^ pub. moufe Maio. Sed adeas
mûlidas aur p cenas qur hleo adu erilis Magifti'acü îujeî
adttfdicata? Λ iure quidem eiu ili non rtnemr» 1. fidetuC-
ibres Magiib'atuum, S: 1, fin.D. de fideiulH Bart.Li.D,
dc iniit, iur.
Sed qm btj gu*il.nfpmi âe^ Id Ui tr er. vr. ArtUii.^ proxi-
mosqui liundt’quituqdieetuÎ Art,kqucntn
Article XXXIX
E s M e s û les officiers du Scigncurfabicd^ vouloycnc cognoiiÏre1 des J
I faids qui appanienûcm: au Îcigneur fbièratn , le feigncur fubiedt h le κ
P s dcuroïc amender j e fîcen ce cas j ceux L]uidroucheroienc foy mencie3e
pourroit le feigncur detauoüer les officiers y 's'ils nktioycnt mande¬
ment fpcdal dc luy+
OjpcUles Φ-ϋηύηί mferiork Δ vclhnt cùgnofçen Ade ftÎÎisdd Dominum
^'fttptriorempeninentikif. Dominus infirm h prœfiarc dtdwrsf damnum β c &in hoc
αφ ; φ nias d ψί périmera àdfidm memitüm jm vhm Mdgftrtnti in ·Γ4^.ί p?c-
tarnt s ψί£ fdcramcttfo beneficiario fjr iurameiMo fidelitati) jlmt cûmpmherifi, fiojftt Dv"
minus infirwr improbate ficîum fii oru MO jpcU1. liu m t nfi mandatum fficiai' ab φας*
K T IC.
XXVI
HiCquoquccamriia recinunt Reformatores ûdio-
fa Ésinuuîi tamologsUj cùmaiyic Alt. 16. decituo-
rint,
J Du fi tel i quidppitrnruftrni λμ StigntwfitfcrMtii] Exem¬
pli pdimas d- A tr. !i. 8c espritauiuur iuf, Arc, aj.ciam
plui'e5 dus generis ipedts.
tgemr* Con/, in Erit,
D ^ 4f âettTvit jpifxd-.r ’ Fndem ommno feiitentia d, :trtk
culiid,
c Et en te Ï#,] Arcem έ lege , hoc dumt ,txat & fequt n-
liûlfü Domino Liberum edo nonagnofcerc T quod X
Magiilram fub fa£htm &: ddlgttirLim fit, iciticei,cum
MiLgiftrarus eognirioneui Gbifumplir de bis qusffi-
Ü ij
ÀRTIC.
XXXVII
N Ο V AE
CoNJ.
i
pcriorisius, audoritatémque fpedant,aut quidquam
eorum commifit,cx quibus fcudum commictitur.His
demum cafibus licet radum improbanti, noxæ eximi.
d gui toucherait foymentie.] Hoc eit,cum quidquam
omnino Magiftratus in cas eau (as , fponfionéfve pcc-
cauit,quæ iacramcnto beneficiario de iuramenro fide¬
litatis i unt comprehenfæ,cx quibus,fcilicet,tam gran¬
dis noxa committitur , vt feudum perielitetur. Conti-
iieuturvero, c.i.qual.vafal.iur. deb.de tit.de forma fi¬
dei. Bref, tout ce qui fefaitt contre le ferment de fidélité CaT
c'cfi ce qui s'appelle foy mentir.
c Pourrait le feigneur de faduotiè'r.] Hæ duæ exceptiones
à régula fiiperioris Articuli fubijciuntur , quo invni-
uerîuiii ftatuitur Dominum fadum Officialium fuo-
rum pra- itare debere , ita vt exolui damnorii aut mul-
dæ periculo nequeat , eo quia factum non agnofeat,
aut improbet eorum, quorum culpæ authorem & vi’
iji
carium fc conftituit eledione talio. Sunt igitur hi fpe-
ciales propter nimium grande cuentus periculum , vt
d. Art. ιό.Ίη reliquu fuperior Articulus obtinct,id eit,
Domin9 abfolutè tenetur : & ne fc defeharge par defaueu,
des dommages ny de l'ut» ede ciuile,finon en ces deux cas defoy
mentit, ou qnad l'officier touche le fat fl du fuperieur feigneur.
{ S'ils nauolent mandement fpecialfT raditur iure mâdato
quantumlibet generali nunquam id Procuratori aut
Officiali mandatu intelligi, quo pœnam poifit manda¬
tori irrogare.glof.de Bart.l.ii Procurator,vcrb.quonia
nihil. D.decond.indeb. Panor.latè,c.i.ext.vtlit. non
contcft.Scd de id quoque traditur, quantumlibct fpe-
ciali mandato noxæ non eximi Procuratore aut alium
quemlibet mâdatarium, fi admiiTum in delicti nomen
cadit, quia mandanti in revêtira parendum non fuit.
Locus fusé apud HippoU.lcge num.ni.D.ad leg.Cor.
de ficar.glo.latè Lliocr homo. D.ad leg. AquiL
Des Iuftices , Art. X L.
A
Article XL.
a v g É b ou autre officier c de Iuftice, a qui eft prouué c pariure/ eft infâme,?
& incapable deftre luge, ne en autre office public.
2 J ^ dex b dut qui ms alius Offici ari us e J ufliciœ d qui probatus efl'periurus f infamiam meur¬
trit, (éf ° incapax cfl exercere Officium Judicis, çfr aliud munus publicum.
Nota i.
I Qua officia infames gerere poffunt ~)>el non.
1 luge.] Id quoque è iure ciuili tranferiptum 1.2. de 1.
pen.C.de dignit.lib.12 1. infamia. 1. infames. 1 nequis.
C. de decur fib.io.l.i.C.de infamib.lib.iol.Calfius.D.
de fenat. l.cadem ui princip. D.adlcg.Iul. repet. I vit.
D. ad leg.Iul.de vi priuat 1.2.§.milcs. D. de his qui no¬
tant. inhCanonifix, Rcgula,Infamib. deregiur. in 6.
glof.l. Pedius dcarbir.D.
b Ou autre «^ofr.]Infinitacftcomprchcnfio,crgo nec
A (Te lior aut Confiliarius iudicanris.l.r.D.de afleffi.ta-
mctfi tales dignitatem no habent, quomodo iure qui- ç
dem ciuili habebatur, homines deledi à Præfidibus ad
confidendum de côrroucrfo iure in caufis, periri iuris
6c falario condudi, quales olinr Vlpian.de Paul. Iurif-
confulti fuerunt Papiniano Præfedo prætorio,quan-
quam de de publico conilitutaab Alexandro Impera¬
tore falaria his traduntur , quæ ante de fuo Prxlidcs
ftatuebant.
Aduocari infames effie nequeunt 1. 1. §. ait prsetor.
D.de poilul.c.infames.^.q.S.Bart.l. vit. C.de poltul.fcd
hic locus tradatur abTiraq.tit de nobilit.c.p.num.n.
Procuratores cauiàrum iure ciuili elfe potuerunt. §.
vlt.Inffidecxcep.glof. Bart.Bald.Alb.de alijl.i. /.hoc
cdicco. D.de pqftul.glo.de Bart. l.Pædius.D. dearbit. ]
Ideoque nec Nobiles elfe poffiunt, défi fintinrerim
amittunt, de publicis indidionibus , de focariis fubii-
cumtur,de quq Dccif.cft Guyd.Papæ 89.de 594. de non
itapndem ita facto Principis conlilio conftituru, cîim
ca dc re cqtrouerfia effiet exorta. 01111.1543. cuius de Ti-
raq. memimt. Atque haec quidem de iure,fed Confue-
tudo infantes elle prohibet inf.Art.100. Procuratores
quidem ad iudicia, de ibi dicemus.
Arbitri effie poftlmt l.Pædius.D. de arbit.gloO.i.C.
de mf.lib.io. Dy.d.Regulainfamib. Bart.de ad eum.l.
2. ad leg. lui. repet.D.
Notarius quoque infamis olim effie potuit Bart.d.l.
1. Ayrno Craucta conf 165. Guido Papæ Decif.90. per
rationem d. 1. vniucrfos. vbi glof. de Dod. Bald. d.l.
Callius .quod ego non puro in his quidem qui à Prin¬
cipe conftiruiuicur, de de quorum æftimatione necefi-
fario probatio eft, Ord. Aurel.Art.82. ex ratione Bart.
d.1.2. Luc.de Penna 1.2. C de dignitac.lib.12. de idem d.
l.vniuerfos. Nam his quos Notarios de Secrecarios
coronæ Franciæ vocant, nulla eft dubdatio,cùm de di-
gnitarem quoque habere dicantur, qui locus fuse tra¬
datur ab Tiraq.in trad.de nobilit.c.30. num.S. Bart.l.
i.C.fi ler.velliber ad dccur.afpir.Ub.io.
T utor de curator effie poteft, nec enim officium pu¬
blicum eft, tametfi munus fit authoritate publicum,
nec dignitatem habeat , glo. I. vnica. C. de infam. vbi
Io.Plat.Bald.l.Ca'nus.D.dcfenat.Bart. d.1.2. de tex.l.
fed de milite$.§.qtii nimirum. D.dc excuf.rut. de l.i.$.
bcftias. D.de poftul. nili pupilli fint fpedabiles. Bald.
d. 1.Γ afluis. Platea d.l. vnica.
Miles, Centurio, Præfedus Tribunus eflè nequit.I.
1. G ignominiæ. D. de his qui not.inf. l.i.de his qui non
impiec.ftip.lib.io.C.
Apparitor effie poteft, vt Bart. exiftimat.d.l.eadem,
ego nodie effie non puto, ex Ord. Aurel. Art. 89. cùm
probaræ non infamatæ vitæ effie debeant, ex Ord. Ca-
rol.V. Art.Cdeq.
Nec Epifcopi effie aut Rhetores Ecclefiarum aut
Prælati c. infames. 6.q.i c. querelam de c. tua hoc ipfo
periurij in delido glo.c. vlt.verb. eledionis, de verb.
pcriurio.de iurciur. in 6.
Nota 2.
I Niiüm infami capax officij feu w tt nerl·.
1 Non fola prohatio fed [entent i.< infamiam irrogat.
3 Condamné au forban eft infame.
4 Peritmum quid.
c Deiufiice.] Hoc eft, qui officium publicum habet,
quod ad iuris adminiftrationem de Jurifdidione per¬
tineat mandante Rege , aut eo qui lurifdidioncm
habet.
ϊβ Des Iuflices,Art. XLL if4
tafcct, in fQ ptuncco fiiac, qui judica* ïu4tcrê,Con- A peiorare eft , k-d quoi ex ammjfcntcn^juEauBris.,· il-
ίϊΙϊΛΡί] , inqui ficares tcftiuin , Càminiflat ij ; A Û narîj r tut l ve r bis conceptis a jiorSnoffta* i J non f ae-îtc,. ptr -
i Îoftttidj , Appiritorci qui iudiçsra excquuntur „ bac ituinm fit.
v ni uciikîi crumcL^rtone non compEefituiiitnEur. No - N e* τ Λ, a.
t;Vf [j & TibçiliafHiS alterius. generi* fui» A: mimons*
netmc cmu a J iuJkfelem tra&arionein pertinent* ia-
mcEilîn judiciali bus inrerJum eoimn viui. efîe poflïr,
vchm in demutati on ibus , interpellationibus* obLi-
t doni bus, ίο In eio i tib us , & t alibus. Tend dt cff hacc Rc -
j^ula ex d. l.i.Cde drgnit. & ln.de infemibJib.iô. qua-
UJS iurc eimli officia quse admmiftradonci» aut digni¬
tatem non habens* ροΐΓίηηη infames. cadere , ex fent.
ïîart.l, nC.iî feruus^vel libere, ad dcCLi.afpira.iib.iO, &
co ni’. 174. incip-fcï. loanncs. Tamen hac Coniuctudi-
ne nullum infamem capacem elfe offici j pubbdîippa-
retjVïùunfi dignirirem nem hahc'a^quoct &glo.iiliirm
verbis pumrar, I. 1. <5- igtiominiiE, ver b, fecramentci, D.
de bis qui not.iniam.
XA ÿui cfîprw u f. ] Adde (ÿ- fu^tjAr fintepef » Nam hoc
quoque exigitur : Neqne cüim ante' probatum videri
debet quam indicatum fit de -cffe#u,& validjcatepro-
feariomi* de hoc- atprcflc ffamit Art.jiïj, Non en un tx
fol·, probatione irrogatur inieinia. fed ex ieniina ouït
iliper probatione fertur. gtef.fmg.L Sed ctilpoflcilo-
ii i.v]t. verbo probarum effet- D dciurciui.quâ Ba!d·
ci car. hnD.de Ms qmnot.inffim. & idtEo. 1 i.C.de exe-
■cuc.rci ludrinuuncttnim [vtille ait) iub Indice lis tnam
prpbidone fecta^lrd. A' t-ud Rom.lite.d.^. vlt.S-.aJd·
& Ang.GalV, Fulgof h iûus fuftsum . D.de his qui nor,
inferni. Nulla igitur probatio ac nceonfcÎÛ'o quidem
infamat, de quo diffentîunt DoCt. d.ijjlius. Bart-l.in-
famem D.de public. ïud Lnnoc.& Pnoor.c.ftiperhis.·
rtt.df ροΐ'Π . Pro bati onera aut ί i n Lclligf mui ,qtiæ pr in-
cipaliret ad hunc finem perfie iit * non fi per exceptio¬
nem ,aijr madênct-r , qnod notant L Lucius, D de Itis
qui norffnfeiP. lo.^nd.Patior.c.rcftinionHun.exr. de
Î j ccPib, tx concmtiaciavero damnatum ii dcfcnfus non
iiE,neganr infami mffori. IiaqiiebauiniitxcQncumrt-
da,fftffj«r^/pttjflTnaninikiTiaitjilaTt,7 quod BalJ, ait
1-ctLainrC.dê furt. £c l.cum inuber- verf.cir» pnmif-
fa. Dio!. M-1 Bart.d.conf ^.Rald.IrCaffîus.i. icdii
damnatas. D.de fensror. Quo non obftante infemiri
exitlimandum tft , cx ratione quam diximus Îup. Arc-
^3. inpnncip. quia fcdicet alio ordine &: fofentiiurc
per ticcrcfolemus contumaciam, &: pro bationes adde- ^ . ,..A
, non {impliciter illata confeffione ex contumacia riculoitorcm cffbinfaimamjqua: ex periurioiti officio
i .. f.. Λλ .-,.-,γ-. .-I I .#4 13 λγπ Γί*π lit I iifmiifl ra/lmilFn ιπΓιΐίΠΡι iP niSiTmnni in tnliniic finir ir· r*pr Arte
fed probatione fâ&a*qiicd Lud.Rom. feniit J.fi filiuf-
fem.niL j 4. Dni ciUoatL im, &dij l.cùm filius foro. D.de
verb.obligr
4 r Fjirthr^j Pedori um Baldus définit elfe mendacium
hi ramento firmatum &c v eroni eft, Lvlt. C-deiocciur.
Cic, defer ibit tcligiofit affirmationis appellationi : ad¬
dere debui t dijs reffibu s bebt:: q lu de re nos pl sitibus,
fed a tibi Si fuoloco inf. J, Art-jÿî. ïufiurandum IuJl-
com traditor autbriuii Litandum quod pnftar ab his*
&in commentariis varias eius formas pro cuUifquc
officio 6c fiin itionibus trade m us. Se π centia eff Cice¬
ronis otat.pro Comcedo, Nutt * mquic* felium iurare*
I Petmrne imti 'n mùmif inrt f aijfatK
1 De *d/rujin in nfjîétt Ifd cxlr* offiuM».
f Efi biftwe .] Operose agitatu r i Do dori bu s iuris d- ϊ
uffis & csnonia mrc quarmo. An p en urus infernis fit»
cum diffindunt an dexe futura iurctur , an prxtcLifa,
fed hanc iffx Notat no» capiunt -, Locos indicabo.
Batr. jjald. Alcx.fef. CaCt Salyd. 'y. Pet.Rom, & quos
^ alio s L fi quis maior.C . de trâlad. B.itt . Bd, i Caff A lb,
Fulgoi. Ang. it alios 1. lutra 5. D.de bis qui notiinfam-
crloil c.quicun que.d.q . 1 . CanonilV. c .teitimo ntum . ext .
tcihb.aiij-C.Liuerclam.cxt.de iuresur. Q_uare prÆÛ-
di cara viile fiiit bac CoufuctLidiiie. Ciceronis efffen-
[fiLcia lib.i.dc legib. Pcnunj . mquir*diuma poaia exi*
tiiim.bumana dedecus. Conifet igitur periuni damna-
nim fine diffracti o ne infemeln faerijCriamfi ffeliiona-
nis iudkio ageretur, d.glo, quiconque, qui a l dolo dc-
fcendk, qui etiam ciuiffrer moraadtro infamat, d;
glofi& Barc. notant j i. inferna m D-dc public, iudic.
Ant;, d.h Lucius j quiiriculus aiffionis potius quiini
criminis infpicinir, tx fe utentia B.aUL L etiam. G- dè
furt. Non omnis iginir fttll io narus infantat, c* glo. d.
1 , infamem, fcd cur» ex dolo ddeen dit , infamat , vt i»
peri urio.
G a jnrtpthft ] Coituenit 1. 1. & penulï, C»
de digm t.lib.t;- Reg- Infemilms. in d.glot. d.c.qui-
cunqiie & quos ira no JiLtius Art-cit^uimus, Ergo non
folum priuatureb quod habet * fcd alterum honorem
capere nequ it. L fi abquid ,|-’.dc fufecp. R'atcai. lib. u.
C glo Lvjuea. Cvde infamib. glofl.i. vçrbo miles D.
denis qtn not. infferuvirlw feerameto, FatfJ.eadem.
D.id leedul.rcpct.& Li-D,ad lcg.Iul.de, vi pcLuar. ldé
Bald.-d.l. Calli ns. BnJd.nominacini in periurio, C. qoe^
rckm.ext-de mreiur. liare. d. eonf. 174. &lj.Cdc mü'
ncrib non eant, lib.io. Sed nec darri Judicci aut Dele-
gan tales poliunt, l.cym prêter. 5. nonaocem, D. de
iudi.Sd.Caffius D.de fenat,^: diximus Art, 54.
Sed hic tamen aduerti oportet, qutimuk multis de r
caulis periurimn incurri ab litdice· poilit * cuifi qu^ i»
officio admittdtuc , Eiun cxcrinieais gtiuiiortm. ac pc*
admiffb incurri t(ir*quqniàtn in Ealibus ficuc in caeteris
peccaris in officio, ipfo i ure {equitur offici j priuatio
iententiam* criamfi de pii natione verbum nullum fa¬
ctum fit. Contra elle ûi cstclis, quæ citra occafionan
ofHcij cbmmittLitur, ve m adultersOjaut alio peri ursa,
tum ram qiifl.nqujjïi infemia iirogatur * naîi pratinus
fequitur ptinatiOjniir in fentcntsacxprdTutn iit, fed r,\*
men quiainiamiiincapacem reddidit, quandocunque
libuerit, pr» liabitur altera qii-odiingukriEer
Bait.dc Baîd.notantd-L Ceilius.
Cterexa materite huius Articnli ex Are, 563. couue-
niemiias pete.
Article XLÏ.
» *
i
*** V τΏ metaiicunbcn torture f fans auoir charge cl par prefom prions/ ou en-
quelle du faid/ ou dc commune renommee, ic B doit amender à Ia fufe-
taine luitice, 3d b defdommagerla parde.
*rfrgmtr. in C*nf Erit.
G fij
Des Iuilices , Art. X L L
Qyi* adhibet alicui b torturam feu quaflionem, c [ne probatione, à pcrprœfimptioncs/
'dut incjuijitïoncYn [adli3 f aut communis [
. / _ _ is [amae , ε debet multfa condemnari erga [uberio¬
rem furifdicHonem, & damnum parti refarcire pro modo iniuriœ .
Nota ;
i*
yArt. I. iu/e ciuili defcriptue.
Qutcflio qtue, ζχ ad qmd.
Λ tormentis non incipiendum (Xc.
Nulla confcfim yt extorta.
Pralttmptiiws qua , cr /Arum vis.
Indicu necejfana, mdnbttaUy t\Y.wva(ynu.<).io.
Exempla ly indictorum.
Indicta probabilia , dxcia., qua.
In ciutlt materia ea indubitatis indiciis indicandum ,
<Tc.
In indiciis indubitatis minor pœna infligenda, (χ f·
Comparanda inter fe indicu indicando cx c.
Varia exempla de his ibidem.
Tir annua indicia, eommque exempla quadam.
c quidem quicquam praeterquam deferiprum
uili , quo magis mirum fruftra occupari alie-
1 Nchîe
deiurcciuil
na maceria patrias tabulas, de re prçfcrtim non eximiaj
vulgati funt tituli de Quæftionibus libris Iurifcon-
fultorum , extant & profelli argumenti tratbario-
nes hominum dodorum , eadem dc re Baldi , Ange¬
li , Gandini , Guydonis Suzarij , «Sc Pauli Caftilionci,
Alb. Bruni, ac demum Hippolyti Mariillij, Oc ii qui
alij funt.
* Qui met aucun.] Is fi pri tiaras cfl,nec titulum digni¬
tatis vfurpat, maieftacis crimine renetur, l.x. C.dc pri-
uat.carcer. in fine.
Si Magiftrarus eft, lege Iulia,de vi publica tenetur,
1.7.D.ad leg.Iul. devi public.
Si fertius tortus eu, l.lulia de vi priuata. 1. 4. D.ad C
ieg.Itil.de vi priuat-
Si cùm Magiftratus non eficr, nomen, authorita-
femque mentitus fit falfipaenaeft,l.eos. D.dc falf.
^ Torture.] Latinis Qiiæitio dicitur, tormentum fcili-
1 cet,& corporis dolor ad eruendam veritatem. Nuda
igitur interrogatio , aut Icuis tortio ad verbum, Quæ-
ftionis non pertinet. Quæftionis verbo etiam mala
manfio intelligimr,l.itcm apud Labeonem. §.quæftio-
hcm.D.de imur. qua de re Bald. Suzarius, Brumis , &
cæteri. Tales funt, quae quibufque locis aut prouinciis
funt vfitatae,que variai ab Hippolito Mariil.recenfen-
tur.l.i.D.dc quæft.
3 c Sans auoir charge.] Nota eft iuris fententia à tormen¬
tis non elle incipiendum , quod D. Auguftus Impera¬
te omnia. Quæ propius fa&um accedunt, imo ipfi fa¬
do annexa funt £c attributa,nec poifunt fe par ari, vim
& necellitatem probationi adferunt , & vt loquuntur,
nece Îîàri 6 concludunt, vt cùm dcprætcrito fie colligi¬
tur, hominem peperit , ergo cum viro concubuit , de
prcefenri iludtus agirantur,ergo ventus impellit,de fu¬
turo moriturum eife quia corde vulnus accepit. Hæc
taliaqur. Grreci ·η> ,^νζια appellant , quae fi vfquam inci¬
dunt, non iam.controucriia relinquitur, niiideiure
quod Quintilianus ait, id cil failli pro probato habe¬
tur. Idcoque negat argumenta re it e appellari, cùm ar¬
gumenta inilrumcnra fint probationum dc rebus du¬
biis & controuerfiis ; illa va b tam certa fint , vt iuftæ
probationis numeros omnes impicant. Scdifta Iurif
ftatuilie dicitur; Sed ita demum ad eam veniendi!, D confulti nen tam præfradècô fiderant: & indicia lua.
fi reus lufpeitus fit, & aliis etiam argumentis vrgea-
tur, & ita (vt Iurifconfultus loquitur) probatiora ad-
mouetur, vt fola confellio declfc videatur. 1. i.in prin-
cip.l. vnius.§. in ea L maritus. 1. vir. D.de quæft. inea
caufa (inquit Iurifconfultus) in qua nullis argumentis
reus vrgeatur, tormenta non facile adhibenda funt l-i.
§. item illud. D. adSyllan. l.milit^.l^ cum cognitio¬
naliter. C.de quæftio. quo loco ne in criminibus qui¬
dem publicorum iudiciorum à tormentis incipi per-
mittit.l.ficut.C.de falf. c.cùmincontemplatione.ext.
dereg.iur. acnc in crimine quidem lefæ maieftatis.
Glof.Cy.Bald.Salyc. l.fi quis alicui. C ad leg. Iid. ma-
ieft. A qua tamen regula cafus quofdam excipit glof.
4 c.quæftionem 12. q. 2. Quod fi contra fit, nullam vim
illicita confellio metu tormentorum facir,etiam fi po¬
nius ratificetur confellio extra tormenta. glof.I.quç-
A ftionem &1. penult. D. de quæftio. locus Lite apud
Marfil.Li. col.4. verf. primo enim. num.i4.&l.quæ-
ftionis num.10. D.dc quæftio. Sed tamen, quasexce- i!Uw
ptiones eo loco Marfilius adiicit , forum non recepit,
vt ncc quas glof.d.c.quæftionem.& Bald. L quicunque
C.de fer. fugit.
d Par préemptions.] Infinita eft matcria,nec eam Notç S
capiunt , & ahbi fortaife îfta opera præftabicur. Colli¬
genda limt tamen paucis faftigia, & commonftrandi
indices rerum. Præiumptioncs Iurifconfulti appellant
propenliones animonim de conieduris generatas &
ortas ex fignis,quae fat o funt attributa, quæucid an-
tecedunt,aut ieqtiuntur, quibus mentes indicantium
aut impelluntur in fidem rei, aucdimouentur, quas
Bald. l.Siuepoifidctis C.de probat.apphcarionesani-
p mi ad verofimile appellat. Alibi deicribit , conceptus
elfe animi caufatos in mente ab aliqua probabili ccn-
iedura. l ea quidem. C.de accufat. Signa mngiftri di¬
cendi appellanc,quæ Iurifconfulti indicia , caque inter
eas pro oationes, quas ίν-ηγνχς vocant,folcntpræcipuo
loco collocare i quia in his tota propemodum vis, fa¬
cultas, 8c acumen dicentis confumitur , vt argumenta
& neceftaria ducat , ad fiedendos iudicantium ani¬
mos, aut probabilia. Hinc declamationum campi ce¬
lebres antiquis, exercendis talibus locis, cuius generis
fragmenta qua; dum extant apud Senccam,& eo cxcel··
luiilè immodice ab eo laudatus Latro Porcius dicitur.
Fabij etiam Quintiliani nuper quædam præcer fupe-
riores prodiere , de quibus Ariftotcles, Hermogenes,
& c Latinis Cicero, Fabius, Sulpicius, Victor multa
præcipiunt.
Sed indiciorum facultas duplex,nec eadem potcfta- 6
quæRhaoresTs*A^£<aVOCiint, non tanta ncceflicate
naturæ obftringunt, nec exigunt , vt femper talia fint,
vt aliter elfe non poflint. Nam pro efticicntibus,id eft,
concludentibus, vt loquuntur, eas præfumptiones ha¬
bent , quæ etiamfi non fint omni ex parte ncceifaria;:
tamen naturæ rerum, locorum, perfonarum tam con-
ueniunt,vt quæ frequentilfime co in genere foleant
accidere. Ideoque & indubitara folent appellare , de
quibus agitur, 1. excipiuntur. D.ad Syll. Senamfc.c. at-
ferte.ext.dè præfump. c.præterca.cxt. deteftib.c.lite-
ris.ext.de prefump.quæ vulgo illis lo:israb Canoniftis
traftatur. B;ur.l.2.D.defurt. Qiuire nuduraiuuenem 7
cum venufta fœmina vepertum eodem lecto, pro infta
flagitij probatione habent, d. c. prætereâ: tametfi lex
amplius aliquid ad finem vindicandi ab inaritq adul-
terij requiritjl. quod ait lpx. D.dc adult.Id taine verum
, no»
i Des I Lift ices
non r.· Lie permit, & accidit neque adeo frequenter.
>îam &. Xenocrates τι o Csé κκλ eu m ro cmoii Plu 1 1 us
fineyfu VeiïGnï concubuit , ne negiiqte quûten ii *■-
imnü cuan Lipide fê ncuifïc. F.t ALpheteus fecundus
Rex HiipanLirum, Edn ardus H 1. IL ex Anulorum,
Hcnricfts L bn peraror, cùm tm'nmùs conm^cs ha¬
berent, ncc client : aiV encrcrn mepri, vn r.vutnvo-
luillè negftfltuc» cftm: quoti die aun Vsoribtis eub.v
Xt· j u^Qupic id i τι djcnim p ro nccdiat ίο bâte π non de¬
bet , quod riçeÎfmpVr, née omnibus aüCjdit, arque
adeoin imihis faite. Qida tamen fepius aedtte, R'
conuenicntiais ml naturam - folica. pro indubiiam Ell-
rifconftJti habent, ipslqutrrmpflinis Bail· l.i.dcfutr.
Γ i nti verft qtmn ve I ϊΆτκ nsett prxiu mpt io,cùm qy U-
quamtum re furnua dcpretendicuri quat manift-Ju
furri noxa dio rut , conc jus c il i ri apud. q uenq u am de-
jirchc nia yqiut ram v k.k n ta i ufptü ti elï , vr iuh il pra-
tcrca Îexad pet-nain & dnmnacitmem requirat, quod
Tarr. .îird.l.i. Aer.t noEtraqurdetn h;iç Giniuenitki,
ALT.ryi-.1S7H Ά 0)8. Eadem Sc in typis faite monetstifc
apofpteagi limare ftilil iügni>& libris improbare Ictbio-
nïs traduii tur. Ha-r. r insta i ndicia qte 1 u non il ne uc-
(kiTadiLoftenditTurni Hmd emi| cafte apud Lteimn,
qui fraii ii e T arq uLnijfirpcrbi opprcfÎus eft itito eiui* ■
jnodi crimine , cum magnsm g] adituum vim in do¬
mum cius clam corruptis fartes T arqmmus imuUlfit,
inleiü de nihil talc cogim-nm Hôrdonio,qn ihds reps r-
tés veteti ηιιηϋίΐΓ,τ tomuratioms dite reus. ôppret-
i·. i.s d’-L PotuiL tic hac praTumpiinnc iriicin-s,· Beniamifl
fuiçidamnari reperta in (accu ctu^iirca loicphi pa¬
rera. Quidvero, quodcEl a h VlyiU· inncçttiaeicinc· Pîi~
lamcdsi ilefignactjEr^ci'jm te teltes internai ty&füb-
il-npnontm mentitus eilcci: îk peamiam quaii certa:
proditionis aUturdmétiuti iti tentorio dus futlbâiteî,
qui ïrpermàemo fuit Palamedi tam æquus, qui eum
coMpcEti fiionoris veTlec abioluere. üi. crimine veto
cacdss mftam co; uiiitione m putant^ ii quis ex ta d 0 mû
exrcrro cruento gladio viiuscitlek proripere, in qua
quifqLiam repertus (it intL'rff£tus4isec mus quifquaui.
Hoc Γι quis Caleno Locrette Cscdc vidi Lier cLiiquam
accubite, non sntcvilu Tarquini oiuftam putaret eüe
Cuulain dam u ariemi s , nec ( 1 bim 0 Lien; artuiiile Luerc-
icemina po tuiti er c-χ nacütie conditione eredi,
alienum tiïe fâÊüius5£ virile omniiso videri neceffe
ioifter. Qiud h tibi Puta Catonis Vtaccnlis ferina
oficrrccur Vtic* crrbsculo Domini monentis, di terro
incumbentis effugiens, trepidus, pallens, &: c:-:arLLm.x-
rus metu. Quid it Cleanthes Lfbemrsi Quid vero ft
Suntoncm qur Bmrum , aut Îhmfai'um , qui GdTiiim,
aut n.paphrqdiriim, qui Neronem muri vulcnrcsad-
iuucrejinipfisfecimjredeprehcndiiics γ an Dommo-
cum iuiUim crederes au t txcuûrci-î Ac vero eùm mb
hi; euiufquam 5c conicqrmta c^des peopemicnr pro
in dubit at b:i nd i ci Quid cenfciesa ii tibi illa mulier
offetTécut , cuiuiParb Puteanus meminir? lila forie
irmieuntcm irati comptllautrar, conuido exctpto
addiderat^ fort denique breuivt ei poplites fucdd.es-
rencur. Hanc vocem, cinn quidam excrpiflcr,qiLi cilér
ipie LUi eidem mcenftii & numicus, nec de muliere
quicquim vnquom fciJTct,' iuül'nfum Gbr tji wpie ho-
minem occidit , arbiiiatiiSj id quod accidit , fore vt
nriuhcns admiiTiim potius exi ili meetur. Mulier indi^
ciomibantm capta Ar negans, tenta , sri tormeiitori: 01
t^dem taiTi ejt futj miTu A' opera occifum, d:LUutxti-
que. Polleri us rapto iilia quapiam dc csuGl noxjo qni
fadnus adjtajTiiler, coiifeflb.s ëfi à fcadmtlftrm CLrdem,
occa Gon cm iiirgij fa-minei v elando icelcti acceptam,
ftrmi nam miikunodo confciam fttilit. Cum Tiru,
Ctrlius Romï cubans intît duos Êlioî octifus dler.
Art. X L I. iy8
apccto culnaiki-qms. ludi-'nret auc infooces. elfc filio*
• l; irrigno id t e s cr di s , q u o 5 tamen a biolutos Val. Mas·
Iftj.-S. c. i. iai pfir , qn ia dormientes tilctiL irâmiî £e
tamen Indicus ntm alalurdlibys, è duabus fotoribus
alteram nuper dainti nxam t>: ttv.tno ftippbcio vidiimis
C u di' Pa rl a me 1 1 ti Indicto, cùm ftatemn eodem cu¬
biculo, quo en bu i tant, ii oiilu catfus. eii n, nec iphuum
dm ior a nd itas e [Ter , nec aatqr far erur , rame til n on
rmtltit fuipuios tes congroctrct. Quid vero illud C'...ü1lj,
quod tanti oJiin pcmdenîhjrt· Cui bono ? Anvlftitu
infirmius- aut inagis un bec illum mdicntm eredi po-
tdl , ii non melioribus adiematur. Htec co pemnent*
vt ioreflig.-itut, cnmde capite tiommis.qii.rnnir ptac-
Len imi litCgi-jc cjtilti tnadoni s, m ngrev cri uti u tic &. ιακ
ta wi'Cdita&one. expendendam indkiommfidem, ne
temere quae d u uraxat p i;obab il 1 a iun t , p ro neCÇ tïàii is
accipiLunus, éc btcerca pro cerri s . dubia pro cotijpeir-
tiSi Incerta hinc, quirhoevei illo modo potuerunt
accidere, tamerfi illud frequenti us atque udeo magis
crcdibilirer: NTair. ce genere prcibaL»}iurf) polixime
diccEiuLi, Ergo vi in gentre <ro quod, de indu bitatis di¬
citur, vllom reponamr, FaCto incile oporrei, itavt .di-
ttTaccidercaiitiio]] poiucrit, aut vix poniclifjjalitvc-
robiâtim proxime, au t .mte-cedete. .nit fequi.
Gecimdo ordine ea I une, qitx Cn rci Larini jp.ro- S
babilia vocem „ quai per k 'τ^ίϋΛ qni dé iui-r: Iv mibe-
cilLi, ni fi mimer 0 Ar copiis adi niK-ntu i, vt Fabint iic,
vtca dem à Sebiprontri admiiTam , quia recens à caede
vdb s eiu.s ctuorc reiperfâ vsJ a G c , au π 1 1 Lid 1 pium oui
bopo fim, aut ante-nfcs cuiufquireperiii cadaiicrc^fi
hiitninis. De quibus viri J que fic AndotclesiriRhet·
ficis ad Alexand. ait quadam ciFc, quarfeientiafn efll-
cianq, quae,-t>tiiiBija d Jcantt<T>qU4rdatn. tjoar bpln toaem
ranruîTi , vt hax ipiii qiiitiiiaiS: appelitmtufi Ambigua
ve; b cpiar tariiumdemvtt.Lmquc- m paRetn valeant, io
1 qui bu> Rhetorum acumen .mt clrunndis aut cofifiï-
in audi s conii iht. Sed illi callidi am lices mendici j ic-
rei 1 dis fiitpïri ü niT-i.i s til 3crc volunt , a r i y dican te s ve¬
rum depCLiiendere, & Iarniici.cnrniits rmim rirnaii
infïitumm habent. Sunt vero tam infinita A: varia
quam ijifi rernm caius, idcAque neque ouor , nec
quando iufhci.mt adiudicandiun , reguiis vilis tfoem
poteft,multommus lege comprehendi, 1, qij.eiuitJemw
D, de refLU c, pi interea, exi. de tefidb. Si tradi tu f ab
Alb.Batt. i-c Ciereris. J.vteQ.dcquEpfHo. Sed mdrxin
eo genere ex mtura^Sr aûtouibus hominum conatus
cftdeduccrc ArifioiL-k·. in Rhcroricis , .& M. Fabius.
lib,y. aliquid non nhiimilc aciigir. Sed cft infinitum.
Nec JacHs omnibus eÆicmcircunibniia: infime, ncc
humana ingenia eo dem inodo liimlibus in rebus ,af-
fcifca. Quoiir, vrhaiic inditdorum varicrmciti liqui
necelic ik quam videmus, r.unetii cius obtentu br-
pius quàtïi p.ir fit, mdirarcsàfcgulk & ieripeo abduci
■quarriimiir , magna plurfimqui per uetli cato ingenio-
r nm, %piû s eri amixi Icilli Ά 1 gj mrati ontfci jpc i’, q use
perpetui nciftrriqncrcU eib Qua: lucrat ohm cairia
Ari ilorcli pfTJr.uu i in 1 j mni bus v i ro , vr om 1 1 l.i π ni -
luis indicia eo ίϊι tuerentur feripto qnaiuilin Jieri pol-
lttr e.omp retendi , Ά qu j m pane i iHm.i i ud rta tsli u m ar-
bieno rebiapai γι·] [% τ, pioptereg q uod Ipgfia pr uden-
ftc&tccM lia tu entem condere multo eilit f.ialius,
qua tor ingenia ratioit^ piac-di ta.A; Ium rubus siri Ir u cl.i,
qtiai necdLui a- finit nmeniie. E rgo prioris gene r i in - y
dsda u] coiidminanoiicmvalen^vb! mcidunt, polhe-
norixdi quiticLTi vchtmëtia,&^' t loquiuuurl pfitfini-
tîa i une ad qu^fUojiimir^jfeeiidarn, quod glofi dixit.
Li, if, fi ab urns. D. (i quis ex nox. caul. agar. Sed ^n ta¬
lia iitic. hic lnbof cildiiudicaiTc , perkiilutrryerb'quia
cum nimiiic.iDdo errafum eft, necelic idl .ibiurdas dff
G iuj
Desluftices, Art. XLI.
negotiis fententias fequi , quæ fuper fallaci probatio- A mis improborum hominum fimulatas, dum ille ad-
i nis inftrumento funt conftitutæ. Nec dubitant tamen uentaret. telam textam quam noftu retexeret ex con-
Iurifcon fulti ciuili quidem in materia ex indubitatis
indiciis fententiam ferre , vt in 1. filium. D. dc his qui
funt fui vel al. iur. Atveroincapitalibus,vbidefalute
hominis agitur , magna dubitatio cft , nec nunc con¬
trarias fententias vacat expendere. Sed hic locus à plu¬
ribus tra<ftatur;de ab vnoHipp Marfilio redundarer in
rub. de probat, num.229. In traftatione prefumptio-
num, de Papo commemorat exempla quçdam talium
indiciorum in tit. de quæft. Arrcfto y. de Cornei. Ta¬
citus lib. 4. dc Plautio Syluano, qui Aproniam coniu-
11 gem in preceps iccillc fine arbitris diceretur. Sed ifta ΰ
cùm accidunt temperanda aequitate iudicij poena mi-
norque paulo infligenda illa, quçiuftis probationibus
exigitur, qui locus ab Hippol. Marfil. etiam traditur,
d. rub. ntt.241. deFrancifc. Bruno, li.i. q. de indiciis
de tortura. Quod plerumque accidere homines rerum
imperiti mirantur, vt cum homicidij accufatum vir¬
gis cædi afpiciunt, cum tamen cedis poena capitis fit,
aut cùm moneta; poftulatum mul&a; de dilemmate
folent ratiocinari, aut cft probatum aut non eft, fi
non eft probatu , cur non abfoliutur, fi probatum eft,
cur non de pœna lege indita ftatuitur. Non rcétè qu\- C
dem id, nec idonea collectione: Nam nec nihil pro¬
batum eft, vt abfolui reus debeat , nec totii vt damna¬
ri. Quare poenam attemperari probationi oportuit, de
parci periclitanti , ne ex fufpitionibus damnaretur,
quem iuftæ probationes non conuincerent , dc tamen
infontem non efle iufta fufpitio arguerer.
12 Ergo comparanda inter fe iudicia , componenda;
conie&uræ ,*quæ ipfa aliis atque aliis elui, infringi , &
labcfadtari poliunt, cùm funt in datera indiciorum
dotfti de cordati Indicis appenfç. Quare fi in eo exem¬
plo , quod ante propofuimus , Buta Catonis feruus
uentaret, telam textam quam noitu retexeret ex con-
didto, vt inftantibus illuderet, rarum de coa&um ad
procos egrciTum ς Ίμ-πης, vt Homérus ait. odj.2
Quin de cum his appareret, fuafu Mineruae fecilfe, ' ’
rr?i J '' ap '£)n ippiCT inm yKtwKumç A^vt), x»p« ΙκΛ&ίο/ο μη-
çYptosi tyccvnvctj , dc quod fuadcnte Eurynomevt corpus
lauaret, & vngeret, refpondit, μη toÎ&
iÿ ùmyejuSg Λλο/φ». Deinde cùm prodit vkoih,
a μα, τϋμ >y άμφί-τηΚαι Λ’ twwS. Et paulo poil , αμφίτηλοι <l·'
αςμοι KiS>» ίχάτίρβίπηρί™. Atalantam vero cum virgi¬
nem eifie negat, fic conficiunt, quia cum iuuenibusin
fyluis de fola vagetur. Nec Baldus pudicam elfe putat,
ad quam fubinde fcholaftici, delicata icilicetgens ven¬
titare foleat. 1. neque natales. C. de probat. In aulis
poftaulea fine arbitris depræhendi modico, aut nulla
lumine cçtcris tripudiantibus magnum indicium fla-
gitiofifecreti. Cum viro lauiiTe ftrminam perditi friit 1
olim pudoris glof. c. cùm oportet, ji.dift. de l.vlt. C
de repud. Si manus papillis admotæ patientia non fla-
gitiolaefle nonpoteft. Bald. c.tuæ. ext. de procurat,
glof. dc Dodl. c.i. tit. quib. mod. feud. amitt. Quo¬
rum nullum per fe necelîàriumeft, de accidiflè etiam
pudicis quibufdam confiât. Interduum de quedam ex
nis indicia fanguine, affinitate , ætate , probitatis opi¬
nione eruuntur. Illud vero cui bono? tametfi incer¬
tum de fallax , nec omnibus congruit, tamen de leges
confiderantjCÙm negant pupilli educationem ei com¬
mitti debere, qui iuccedere ei debeat, l.vlt. Cod. vbi
pupil. educ, deb.de l.viduæ.$.vlt.D. denupt. deBart.
tradat, in eo qui fyngrapham nominis fui liirripuit. L
vlt.D. dequçftio.del.1. §.vlt. vbi Alex. D. quod vi aut
clam. Quid ver b quodparricidij reos vnus iomnus de
iccuritas abfoluit in illo Valerij exemplo , quod etiam
patrocinio innocenriæ fuæ Philotas apud Alcxadrum
cædis poftularetur, quia in eodem tedlo cum Domino E) confpirationis accufatus aduocat, apud Curtium hi-
friiftet, ex S. Confulto Syllaniano fcilicet, quia ad Do¬
mini fores cubuiflet, nec acclamaflet, quia deferente
Dominii fortuna, mutalfe de ipfc ingenium credi de¬
beret, obftaret exoppofito alia , percharum femper
Domino fuifle, imo vero de negotiis omnibus adhibi¬
tum. Dominum vero poft Pharfalicam pugnam de
Pompei ; cafum femper moriendi cofilium fumpfifle,
paucos ante dies igrè cohibitum, ne fibi manus affer¬
ret, de ereptum accurfu amicorum ferrum fibi doluif-
fe, filium vero prohibentem increpuiife tanquam vim
fibi afferret, dilfimulatum vero confilium, non depo¬
litum, denique quoquomodo mori conftituilfe, ideô-
que folu cubare voluiire. Hic, quis Cleâthem damna¬
ret tam validis decontrapugnantibus indiciis?Tnadul-
terij crimine, fi Samius Duris Penelopen accufarct, vt
Dion Prufenfis fcciffe feripto retulit , de Lycophron
Poeta impudicitiae infamauit, foeminam florenti ætate
diceret domum procis omnibus præbuiffe , abfente
tandiu viro , imbecilla ætate , de fexu , nec vcrofimile
inta&am pudicitiam, fuba&as famulas audoramento
proditæ dominæ, matrimonium de nuptias aliis atque
aliis fubinde venditafle , diem ftatuiffe , nemini vni
condixiffe , quia omnibus potius promifeuè vteretur. F
Quid vero quod extremum eft, de fine defenfione,
etiam dona accepta? quod Homerus feribit, grandi
fanc indicio proditæ pudicitiæ de pofthabiti pudoris.
^Aurea légitima expugnant munera txda.
yirgtneôfque jinm aurem imber emit.
Hæc fi quis dilueret , opponeret frequentes de conti¬
nuas lachrymas, de continuum de mariti abfentia do¬
lorem de defiderium , crebras interrogationes de pe¬
regrinis , nucubi maritum autvidiflent, autaudilfent,
domum vt à procis infclfam , nuptias detinendis ani-
ftoriæ feriptorem: Scelerati (inquit) obftupefcente
conficientia dormire nonpoifunt. Libros vero here-
ticos, aut mathefeos improbatæ aut typos falfæmo-
netæ repertos integritas antcaôlæ vitæ aut purgat, aut
debilitat, aut frangit, qui locus latè exercetur apud
Hipp. Marf. l.qui ralfam.D. de falf. Confpirationum
vero aduerfus Principes deRefpublicas contra pugna-
tia indicia tam luculenta de acuta funt apudCorneL
Tacit. lib. 15. Annalium, inconiuratione Principum
aduerfus Neronem, in qua Seneca, Lucanus, Quinti-
ndepo- £ lianus occubuere, vtml poilit dici ingeniofius e
gitatum , ad inferendum aut eludendum: Sicuri nec
his, quæ Philotæ obiiciuntur, de diluuntur apud Cur¬
tium. Id vero non vulgare indicium elfe volunt, fi cçfi
hominis cadauer adhibito, qui fceleris autor dicitur,
fanguinem conta&u cmiferit , cuius rei rationem pe¬
tunt è caufis naturalibus , de reddere conatur Petrus
Apponcnfis,quæ qualefeumque tandem hæ fint, con¬
ftat cucnilfefçpè, de magnis autoribus tradita exem¬
pla. Cuiuimodi eft, quod in cçde Cardinalis fan&i
Marci Paris Puteus memorat. §. mandauit Rex, de
Angelus in libro maleficiorum , de Hippol. MarfiL
fubinde fibi compertum refert in $. diligenter in
pradtica criminali , de conf.14. de 100. de nofde Ioan-
nes Neuizan. in fylua nuptiali , de Boerins duplici
exemplo confirmat, quod fuse, deexprofeifo pro-
fcquutus eft Hieronymus Magius lib. Mifcellan. capi
y. neque ea de re quifqua plures aut autores,aut telles
citauerit. Addunt de è tralatftione indicia captari Barf.
Bald. 1. tranfigere. Cod. de trafadh Brunus vbi fupra.
q.3. primæ parris. Marfil.d.§. diligenter, num. 178. de
à promiifione de no accufimdo accepta pecunia. Alex.
adBart. 1. vlt.D. de queft.verf. adde quod dixit. Quæ
ι6ι DesIuÎliccs, Art- XLL 161
nonaSimidc aliquis , qûkti è vcrcri comcrdia molias
nA'iipiar» ûvqmtiim acusêSc Cuipitio^
diicuncur, &cpnïcânra:c.iprintut k iuipitiofuivnc,
a valTP fcruo, àcnlbda tnérrmce, vr tiilul conuemen-
tins ad hum .mi ingouj atlus, Sctutyni âoïUikgraùi
excogjt.iri pollit \ vi-jlIî: ocCUlri fcnfixsdf îilfcan* mcn-
tbraluatnHtr quæquc dtuidicidti, ly fines trrum,
vt fï illis i apud T erairium , Painphih kchrymis in
fum'eChrvhdïs., ibi tumlilins ( bquit) vnà ddcrat
frequc π èi Cu tabac vnà Fun us * tri fti 5 inreii m , No u -
■mi nquam conl n.cht'i 1 mnhat. Ynd e j ud jjÿurci Îùn an $ t-
nt y. Lu bi ici' J ucriun ab com Lin s v (b . Plnc ni ( inqu 11 )
iü;ii:h milii» Siccogi tabrun * Flic Îpiruæ corduetudinis
'Cfiiifï^raort- ni luiras tain forfanuiiariccr, Sedpauîo
pqftcÇun ic CKccniiîn oftcndù forma. cal·» liberUi.,
illico «unc'ffitipc aliaufiiroiprcs .-Pcrcutt* {inquit ) il-
bcp animum, Ai ar hoc illud efh hlm.· lîJar latyyramar:
h^L jlbi eitmiLmcürdiî : hi ne opinatio véhemenrior.
Inimucrù cùm ib CÎva Litim igni applicuit un prude-
ni:·., èc fads,vt.akj cam prie m-o . IV lcdiam m uli cran
Pamphilus Gomplictitcii, cum tus verbis.* McaÇlyctf-
.^ium,qiiid téjs. peïdîtimaî. Mds euidhttncli- ils indicia.
Tt rnt1 L-dffi^m.fmquic) mnotera indicar T ]Ua (inquit)
v r Ce ei fiicni ta facile aWOïtfmçcïncrcs, Rcicdt u in
Cum detis quam familiariter- Ad de y et h fie replicatas
i n die i si. eu m [‘apugnat ious de feu fie ncsjtx figm s item ,
ex pcribna hlij; Quid commerui ; 5crtuuitam.,qns
Fc voluit in ignem coniiccre , prohibui* hoflefta ora¬
tio i:0.. Tum conhlinm mie Senes Funiriindarrirti
nupii arum. Quid v c t b evi m vâ cas vent u m cft , qu âm
argutae Daui conicûtir* > quimaptac & mcoucnicn-
tcs. Incidit mibi ex ipfâ rc luipuio* tnquit, Hem* pau¬
luli un Dbihiii, ip/tis îrt fÎiî, l/c iinpjpcniifa πορη.τ,Νοπ
c obérer, ÎÎFâiriuiL (vtàjî) non fconÉitant, nccnupiiis
Îomicnïaritj proiinus occurrurïtconicdirira'jalluil agi
qaàm qitod dicii tu', Vi iuo (mquk) ad C-'brar.cm , :d
cftj ΓροηΓκ pritTi' ru , folirutioanrc oÛrïmn j interea tn-
rroirc nenunenV viduo > exire nemimiti , îmtronam
•piillàm in a*dibus, ni lui ortiacvulïi i m mul la. T itm ’Jt·-
fù rcfponjct Pamphilus i Magnum Fenum. Tum.
fubiieit Hum hæc vidcnturconuciurc nupiùs î quam
fagiciterhas cdicituras Femus venatur, ex anrcccilcqp-
tibus adiumcli^ cDniequcutibus. Sed liaeç taliAque
apud ctiOj'Li îtl magiitros ex ΙρΓο liuendi vfu dicuntur,
6c long ovo lumine Ariitoteles cLt peiicqumus.QuLn-
tiiain Lpfn ί nanira^cafledtionibus corporis latentes
paTspe fenTus eruuntur: vt pallor es rubore, π .fu* ocn-
lis, vultu tma,vjnk: equiti ienius eliciantur ; quale
^fl,qiiodde Anbodro Seleuci b lioniera.wii traditur*
Cum Srmtoniccsnoucrcic amore inflammatus perci—
mcidUrumiLitionetabciccrctrCabaniis demotbu (a-
gax medicus aiFÿium«lL'ptÎhëdir notato in vultu in-
dicio* ciim iimejds adl quoique Straroniccs ingreifus
rubore pcrfun^rctur, 1 ptrirus incrc bclcerct , earur-
fuin egr edic nie palleret , ipfru u s ti dupiic . itet» Qui bu s
argumentis· duitiui in coniectirms verum rundern dc-
prthedit: Namingtedii ntcrurfum fu mina bracilium
a:gro[! fum ulanter ap prehendi i \ ac modo crebriore,
moiio r v Inigite n r c puli 1 [ copciit perturbatione m.cn-
«5 organa e xtrinfeais ggfari, l!1·. amorcmcüe. Harc de
blitoriiij cdm nemo nnn cale aliquid in vj ta fit exper-
ius. Hain quales lIIs Goniedhrra: 3.qnt; amn'tit*hus ab
Ouid io ii morti m aurore ind tcanrur \ quam exercitata
neqsnrbrcholal Ac taltum iirgumemommiignorum
& conicil· urarum rrirnium tam nuslri m-igilbi fu mus j
qui perfi-rimm an lis vvrfintnr: qui dm ru inquam
cx animi fenrenrial0quatiirjalio5.de ingenio Fuo me-
Tiri iniida quÆ mmcvidenruis tommefeia^ mifccnr*
Quod ingenium miorû & luihcia ah auhs craducLnm
^ efbcrii Cinitinds tibertate^ CQnie^ur-as detiiuiOj aut
verluti litigatoris iparias iufpsrioncs pro cxulofatis
probari curili us in trib unalia·* & plureiij iudicialus de-
diixic, indiiudicatldii: commue cius.
Qu-je i deo commemorare ■ pluribus libuit., quini
formjlt· patnmturHfi^s quoniam talia Lereiuknt viet
incidi tc , oc ex em pio dit· p t-Ί J Lin t ad criera au r t \pe -
diendjî j tiuc pnçcaiiÉmdâ.j q.iiæ ίΰϊϋΐίΓ;& qitiha i»pt,
quonatidc? c uui rebus cngruanti di ad effectus Îk, ηύ-
n mm m liat nux s, ic ϊχ.α r a ppi ice n fu c, aut ded laçant llTj
quaniverulutuSia, qinï· quibus itan diJpannic am dc-
j tdliLesLiLU', quomodo indicium indicio' componatiir,
c omimpatur? aur d eiirmr * quoi nod o aut oJnm ia ai it
boguia aciem'infbn'jnt. Nam lingula i igiHarimttiuui
jierleqm intimi je.it ingrarx dite" opera· , ee proinde
utipaJiibiltT& Fuste .dsj eo ingcncrcproicLla opera de¬
functi de indicipriun materia do di boinines Albtf-
1 lis brLiniii^uydo SiizariuSj Lndouictiii Bologninuij
c veteribus Fiadinus* ! ddu-. jn piad.k' aquam quidem
Ta ncredô tri bu m xf . M ulen eîi sm è pc-i oribus n l, tua-
rus cil * &: collegit Hippolims Maidiiius>&: Angelus
mxicfidciru m ic πρι or.
Proinde nos ciuilii Sc kcg?li^ indicia coiJjqimus
C fumpra abairiomlms 1 1. orn i iUUn >q uibu S arcarm n.' ji-
tis cxtnrdccus [i.mdiimur , & le ioras excrunc. N. nu
tyrannica i Lia cum aut ri fmç d aur p lot idti s oui 3r > nua
etiam, metus de nutus nô modo prû.itidjciri, fed eri,im
ai minibus crploraris couirsii oni v babeh ai lu1, tracta¬
re non înititmmus j, & cxoicuüle ifla.cuin xtunoiibus
expedit j ne Fil vllusqui iita vdit aUqUniufo imitari.
Fuerunt ili fur oies temporum prifcomm^cimTy-
berius, Hero, GaiiguiijDomitULniJs,, &: tal i a portai ra
dominarentur; tufiunaus luLanda memoria fecnlis.
£cd Neroniana tempora hoc in genere prçcipu aiunt
rei limonio aeitorom, iv Cor. Tacui* v eluti quod $ea>
XÏ sitita obicitum pecunia fenios dc iliis quofiarii oc li¬
be rnice dona Ll e , fo menta v u li 1er 1 bus q 1:1 fi U lc , 1 at t-
quain extrema .îgicantcjnj N Pifcni de Gei mimici err-
de eceuFtco* Foto s dc parietibus crutji bo minum reli¬
quias* ciu’ïiiiu.i* deuorionesj nomen Gmmmici Lutu-
ms pLumbas inicripruni, feiaiuilo^ oneres Sc txbc
oblitos per qu* munie infernis Nummibus jisciari
crede tentu r» Inter crimina ver 6 Thrailve Senatori >
qu:od Senatu egreiTus dlèt^ cüm de Agiippina re ία-
re tu tx quod principio armi vonjFdcinnibüînon in-
rcreilcr, qua: pro Fallite principi s-uuucfîparénir* quod
E fplcflnifr.il 1 fiiirinduin vicarrti, Quod cennen * Fi nunc
quoqi.U' m c-odem numero c ll, multorum, nunc parat*
damnatio tif, qui bus id ture obiieirur.
N o r λ i.
i Frthtft il.tôi, trftfb. trjiiirn.t, rjr fr' rm.^
1 ystiyniui tejte dtfcjivmtm non tyf.tpmr ψφΐ*Λ
ΐΓΓ,
3 J?t nui·., ira 4 1 rtfli l'ïfur rrtenfi/ jptfiiiit .
4 Jttfringsiti r (ft, φ ÿrsLiUt fl tguMe ntt, J.
ütt.tnqntiîr/tiifeif,] Cum hic indicia teftibus captari 1
F Copiae tudo ihftuitjiircflfnnb dcvnorafltùiTi telle i π-
ulLigeriduuij cùm lue dicat cxpreFsè· ιη^φ d» fut.
Nam tjiicc duo telles de iurito deponunt, ptrobatia le-
giiiniaG abtulnmeft nirmfris unuul-nts, cniitfmpdi
cum offatur., Qu ^ (lion cm esdndii, Sc locum farit
djiïïniriuÆ ienrciiche. Nain fvt ante diximus) qui ne ar-
gumeirraju'cdlànaÎLtJtr* non-iunt bitcr indicia iudi-
caiidajCfiriukjtnrum liidli 3 Jed iiins queilinrelinqu.v
n tr: quod Fabi ns Qei inrilian π d 1 xî r» Nam in ore d u<î-
iLim vc I rrium fbctOmné verbum, quir diuiiiTLÎc-nten»
ria-: îdcoque iam luibcis partes ntcipixuiL , pcô.bariüfli
Des Iuftices , Art. X L I.
164
finis fit. Quanqtiam cùm plures ctiam teftes intcrro- A 51. incipiente quidam ruftici vincemini, Thomas Fcr-
γί' c. a. . vnfrr.auod ratus caurel.r. Albert. d. ruh. de ona»rt· Rr\ «a; λ _
gantur, nec de fado certantur, pro indicio valet, quod
deponunt. _
z Regulariter traditur vnius tertis depolitionem , ii
modo omnem fulpitioncm perfona fuperet, id ert, (vc
aiunt ) maior fit omni exceptione, & de fado per fen¬
ilis fenfibilibus appropriais (vt loquuntur) deponat,
fufficiens indicium fecere ad queftionem, Balduslegc
vltima. D. de quæft. qui locus late traditur ab Hippo-
lito Mar filio dido. §'. Diligenter. Francifeo Bruno
quæftione fecunda primae partis. Quanquam vetuftis
Re<njm Ordinationibus improbatum exemplum cib,
^ t 1 o _ _ : ... _ _
ratus caurel.y. Albert, d. rub. dequæft. &1. edidum.
D. de quæft. vbi & Hip. Marfil. Idem Hippol. L 1. iii
4. requifitio. D. dequæft. & in pradica. §. quoniam,
num.40. &fing.ioS. & 2.61. Francifc.Brunustrad.de
indic.& tortura. y.q. partis fccundænum.iy. Artlidus
Conftit. regni 27. lib.i.q. 12. Nec probata cft Bald.fen-
tentia contra exiftimantis. I.2.C. quor. appel, non re-
cip. verf nota per hunc. &1.I.C. de iuram. calum.vbi
aitefiTorum fadum probâdum putat, qui praeter iuftas
probationes etiam quæftionem, adiiciant.vt côfeflio-
nem exprimant, atque ita viam appellationi præclu-
exrat D. Ludouici Regis Côrtitutio, quæ quæftionem B dant, quia conuidus &c5fcifus non appellat 111 atro-
infligi vetat, cuiquam modo non improbatae vitae, vel
pauperi & facultatibus calfo ad vnius tertis depolitio¬
nem, in quo iuris ciuilis lententia corrigitur. Ea extac
apudScbaft. Aufrer. parte Styli tertia inter Conftitu-
tiones Regum, & tacita obferuatione vfus recepit,
nifi quidem quifpiam infamatæ vitae latro , aut noxius
aliquis obiicitur, & tertis perfona probata- ert vicæ, dc
conuenienter ex re ôc fado deponit , <Sc circonftamiis
viget, vt mentiri iudicari non debeat, nec odio fides
debilitetur, ea ert tit. dequæft. 3. part. Styli meminit
cibus, prçfcrtim in quibus ius elle ait iuris formas co-
temnere deleges fupergredi. Hæc fententiaiuftis ra¬
tionibus à Cepolla & Ferrario conuincirur, necvfu
nortro probaretur, cùmpræferrim appellantes ctiiim
conuidos &: confelïbs audiri receptum fir antiquato r<« ar.
ciuili i ure, tùm quia etiam fi appellatio excluderetur
confeilione extundi eam, violento Sc indiredo modo,
Sc arte, neutiquam probari hoc fæculo poifet tam ze-
lotipis Iudicibus appellationum: Quare & ratione &
vlu ! aldi fententia dertituitur. Quo fit, vt ftet com-
eius & Benedidus. c. raynutiuSjVerf. Adiedaimpu- C munis opinio, qui iuftis probationibus, aut duobus
beri. num. 34. &Papo. Arreft. 2. tir. dequæft. quæ
Ord. ii admittitur huic Confuctudini locus elle non
poterie, nec fere obleruatum cft vnius tertis depolitio¬
ne fieri iuftum indicium ad torturam , nifi in larroni-
bus <$e deplorata vicæ âc famæ hominibus, quorum
lenis eft nec multi iadura , idque etiam perrarb. Id
vero certum , fi de indiciis remoris à fado probandis
quæritur, duos omnino teftes probare oportere, alio-
qui indicium nullum probatum videri, quod eodem
illo loco indicant.
3 Sed cùm ante (latuerimus fi legitima Sc abfoluta
numeris fuis
reftibus conuidus fit, torqueri non debere, quin&
Iudicem, qui tale quid fecerit, ftulritia damnant. At¬
que ita inauditum prifeis morem, quem Parlamenra
vfurpant·, quæftionem irrogando , quam rerenris iu-
diciis vocantj Eoque multomagis, quod periculcfus
eft. <Sc vim probationibus iam fadis & integris adfert,
quia tolerata quæftione pernegando purgari indicia,
& elui fuipiriones conilanria torri vlu receptum fir,
tametfi exprerto iure non traditu, fcd iuftas etiam pro¬
bationes infringi exiftimanr. Alb. d. rub. vbiglof âc
ipfc. d.l.edidum.Cepol. vbifup Bald.ipfehA mili-
locum non ei:
probatio oftendimr per duos teftes, tum D tes.C. de quæft. & l.fin. in fin. Cod. de probat, ferrât.
Ile quæftioni, quia definiri negotium de- vbi fupr.Nec ignoraui Chaf inConfuet.Burg. tit. des
Justices. §.j.vcrl)0 fi aucun commet cafu 11. aliter exifti-
rnare , & quemlibet tortum & negantem damnari cx
beat, nec iam fit locus conieduris incertis, fi quidem
de delidodcpofuiflc præfupponimus. Quæritur, An
fi quifquam tam meticulofus cft Iudex, qui ad com- probationibus porte , quod & apud fuos vfurpatum
plendam omni ex parte informationem animi velit lcribit ; vtitur autoritare,glof. l.i. verbo, præfcriptio-
x ipfius rei ore eruere. An nis.C de quæft. & Caftr.T.fi quis in hoc cenus Cod.
etiam Quæftione verum ex ip
fadum cius probari debeat aut poifit. An ver 6 pro¬
bationi perca: potius, quod fecerit, fi reus tortus per-
fiftat negare. Nec inutilis iftainquifitio , quodParla-
mentis quibüfdam interdum vfurpari dicitur (quod
vocant retentis indiciis ) & fine preiudicio probato- p
rum Quæftionem decernere, Cuius moris qui memi¬
nerit praeter Albericum de veteribus Iurifcofultis le¬
gi neminem, in rub.C.de quæft. vt intelligatur id iure
veteri autoritatem non habere. Nam nec illi qui fa¬
ciunt, à cætcris Iudicibus fieri probant, & exemplum
nolunt produci. Vulgata iuris lententia eft, Quæftio-
ncsvfum fubfidiarium elTe, id eft tum demum con¬
gruere cum alia nulla funt & probatio deftituit. l.i. §.
reus. 1. diuus. 1. edidum. D. de quæftio. l.quoties. C.
eod. tit. Eo pofito fcquitur, fi iufta & legibus con¬
gruens & idoneo probatio eft, non clic ad quçftioncm
de quæft. & Caftr . I. fi quis in hoc genus , Cod.
de Epifc. ôc cler. quo loco , glof. malè præcepta cft,
nec quidquam ad rem facit , cùm non de quæftione
reo inflida loquatur, fed de ca quæ feruo in caufa alie¬
na, quæ nullo modo congruit cum co, quodin difpu-
tatione cft , &c cafus diuerfus eft. Quod & Alber. d.
rub. dc quæft. aduertic. Ac videntur quidem Saly. &
Angel. 1. fiquis alicui. Cod. de âdulr. admittere &
Quæftionem &Probarionem,fed tamen infringi Pro- 4
bationem innuunt reo pernegante, cùm cficut, fi quid
raie accidar, reum nec condemiftndu*,nee abfoluen-
dum veluti Probatione vrgeatur, quia Probatio quæ¬
ftione debilitetur, quo genere pronunciandi vri fole-
mus, cum reos ampliamus nulla diftiniciuapronun-
ciata, qu’ils appellent tjlarfiir quoufquc: Lud. Rom. l.i. Hoi,e
§. fiquis in villa. D. adSyllan. ccnfet etiam fi tortus#1"
quæftionem rolerauit,damnari tamen porte ex proba-
ficnpr rpirpç CrA nprimi ' _ · _ 0
veniendum, communique fentétia Indicis fafti*n re- F tis per teftes, fed pecuniariè tantum & minori' pœna." LS'
nrrnrndiriii* nm ici rerenr.nnin ^ _ _ _ · _ r - ^ -1 ..
prehenditur, qui id fecerit, quia accidere poteft, vt
reus perneget, ac proinde etiam firmae probationes
debilitentur. Sententia eft Bald. Lud. Rom. Ano-el. 1.
etfi certus. D. ad Syllam Cy. &Bald. leg.2. C. quor.
appellat, nonrecip. Bald. in pradicaquæTancrcdo
tribuitur, inter quæftiones circa probationes q. vlti¬
ma. Angel, in malefic. verbo, fama publica verf. nota
fecundo ante omnia, vbi & Aug. Arim. Io. And. c.
cum in contemplatione de reg. iur. Gandin, in lib.
maleficiorum, titul.de tormentis. Ccpol. latèConf.
Quæ fententiæ^vt non omnino fine ratione dicuntur, a PIC*
ita audoritatem iuris feripti quidem nullam habent, icm‘
fcd fuo qnæque prouinciæ & Iudices fcnfu mintur:
Certum id tamen plerofque reos quanquam obftinatè
negantes à Parlamenris damnatos capitali fupplicio,
& Papo. in tir. de Quæftionib. quædam eius generis
memorat. Extant apud Val. Max. exempla femorum
fepties tortorum negantium &: damnatorum; fed id
de feruis traditur. Ccrtè Ord. Francifc. I. anno 1539.
art. 164. fimpliciter conftituit reum tortum , qui ne-
gauerit
i6$ Des Iuftices ,
giuiari: iit q aiEÎtiOîie, abioiiu debere , Îed. id parc il v i
J dai ad id quod frcqueniiui iit relatum.: Quare ik de¬
mum ftatuo légitimé couictu maJè .uidiquaiftioricm,
quod fi l'è' cc Jfacio taiîicn adhibita' Ju , die quodcuni
ludfdt agitttir, quippe iniringi vires ptobaîiouunv, de
mun ainphartdiim iï vrgére? probaaonesnon erant,
iiuriï laies in totum abldiicndum iu dicio , tÿ-
ptilm mr<ni ht ri Ar ÿrsiii. ô:mtî’;t CU m à E UtLkc Cureta
probatu LA uni e»«, mt-mim m Quia IprdicnÜi j
■quûd ego ideo annotatum volui quod res eft per le
■digna mqmii donc, ne qudquam recepi um ,icd ra turu
v mu na morem pro c omper ra mre accipere t , v c ne id
quidem quod tacere i' olemus , cum mos damnatos
quaiftioni fubiicitiUiS. Quod i pium hnc auctoritate
ûirïs cftin damnatis, r ecefium lainen publicic vtil ira- Γ
tis cauLi, cimiicriptoiurt: no n ni ii in certis caiibus, &:
an re damnaiionem torqueri qutmquanl iulodos au¬
ditum forer»
Nota 5.
s fart à itm [tiffutm tuAitium aA torturum ηίβ, crc.
1 F At» ii 1 f&lef λΑ ίηψίΐΓί nAum , nsn aA j ά AiiAndutn<
5 Üt indi» pfr AoUtmt *ut fe/jpjiw tertmAm tnfigchrt,
f Qu At ctm mune rrn vm mw·,] $i’pa JupLctienditur pri¬
me·!· icribend* CotifitetudirLLi amores, riemem mo¬
do mtâfqüc de iule knccritiii caluii%jpleriq_ue etbin
i no n luo Leniu driurc pcrCCpiiTe. Λ mbigmir mrer Tu-
rifeoniuitos, An isma iufriaens ÎiriEitlïaüm ad Qua;"
itionem- Hanc vero quanquam Jtnt, qui cXlftittatK
fufticere, c quorum ientcnrta 1 tare Coni uctudo loqui- 1
nir i me:joriamen cSi.jterptiOr non putat p.fopcet in¬
certam, de ambiguam originem eius, & mendacem
natura, quo mu du a Vkgilio dcieiibitut. Hiuic Jocum
inter probationes amhciiJcs varie Rhetores exercer,
&exioll une, aut elcuam. RccrrrioricntemiaELnildj-
didiqrumiiegac indicium facere , idoneum quidem al
Quadri oncrn , nifi vehemens iit, valde probabilis , dc
■originem a. vcrilimili habear. Qmî fi ftjitutiira efiif-
rriOi.li oileLatin1, quale hoe noftrum peripteitur , de
duiincidronumio lama inrëiligi volunt, qua; talis Itr.
Quod Bat t.Confji^t. incip. Domino Paci Βιιγ^ο, no-
raiut BalcLCc'nCqtij. de qoi. volumine 4. BaM. £< Sa-
lyt. Ltaquideisi. C.dû ^ccnGit- Angdn nuiWE vcifl
Ait. XL II. 1 66
non àmateuolis. AEexund. P-art. Imol. I.vhiin. D. dc
qiuiil. late HippoL Lifcmborc. t. pJurrmuut. D- de
■quiit, de' ^diiigenrer num.iK. in ptadtica & fing> mi.
& ^7. Brumis vhi fup. \rera e£t Bjildi fententia Conii 2
4x7. Jih.f. jqdp. adcuideiidaiti, huiiaitinoii.ciljc per
fe ipeciem probationis, fed egere adminiculis & iult-
ftatitia vt;ri,5i valere ad inquire π Juin non ad iudieau-
dum, R cifta praparatorianO n cireadecifona, quod
idem repetit. Couf.qSi.lib.i. tk ijq. Vol, ij. e%; ConL
77 1 v ü L i ii. VluqLudeni noLn oticmo eï tama pet Ee
quEcitioui reum fubiieeret, eitenimmendaciLlunusis
icitis, de aurores pcria.‘pè improbos & inimicos, ΐί
ilultosj fa'pcîii leües ièitatorei haber.
f pm Amtti AerJ] Ciijn Amculi 554. joF. regolacon- i
ftitUnttiH , M uJitbim d ullam imponi mk c-ï dok;^ cnidi¬
na . aut lata culpa: hic vero inulftafn irroget, con-
fequinir lite dolum, m.di iirm , aut latam culpam ili
Indice præiiipponi. Liravero Oilpa eft per lmpcrt-
diuu line uadiciss qnemquam Qurftiom fubiccidc,
doli vero multo iïiîti'ahillonioïa, ic Bald. quidem îü
rub. depan. itui, qui male iudi. putat Iu dicem , qui
dolo malojânt ime caula quarfdonein indiderit, ca¬
pit, ili LuppliCLO puniendum^ ρα-ninique eife loatefta-
ris , Quod di AngeL ik idem B;dd bdecitrionps , de L
inilirci+.C. de qua: ft. putarim c, &lc*d§ Ana. cap.i.
de der. perculi. Atig in nudet, verb. Linia publica.
Ang. Gracchus. C dc adnlr. Saly. I.11C de exbib. reis
Bruiius- q. 7, partis i* bcd ^.grauiiis toi ti quam di-
huit, eft pr na est l.quarftionis modum , vbi Bair, Eibi
vfu vernile icti bit- D. de quEftio, & L item apud La¬
beonem. ΐ, ft iuftu. D. dc miur. Bald. 1. 1, CqlL de
emend. feruo. Quod [1 dolo Ludum Iit, edam legis
Cdrndhr de ÎlCaiiis pttna eft, Culpa· tamer] pmilLS
qiumdoJoimnccrtts tribui debe: d. L Gracchus*
Anan, d.c-ude e 1er. pcrcuf Hipp* 1. quacEUonis* D, dc
quiciLCafus millacft poena ii modus nq» eft violatus,
Angel. Lj. C deadult. Brun, d* Jilvi. q.jf. Bald. iu
praclica. p, 10. circa probationes.
Ll P.efAimmigtt U pAtifi, | Bro modo im Liret „ it,i vt
etiiuii fi membra perierunc, aiLjncura&: viitura pne-
iict , v t inf. art. ιίπ7 . iSil.uaque. |pylt..ic Ι,ρΓ,τοίριΟΓίΐ.
Γ>. ad legi aquil. Sed 5c pa nam &: reparat ionem quan¬
tum iudicaud Videbitur, prælÏare debtbie.
Article X L I Γ.
r1 buculi L' p rifonn i er c eicliap p c de^ptifon, s cdny qui le tiendroir ou
auroicen garde, fncn comberoir en peril^fd poiuioicmonflrcr &c faire ^ "
apparoir Jl deuemenr/ que ce ne fuit pasfa couipe. Et ü ledit prifonnicr ^' Κ3'
cfloit efehappé k par Tigno rance de celuy qui leoendroir, ou auro ic en garde, le¬
dit garde1 leroir ce nu dddommag)p“enuers Cour partie,0 félon Uqualiié du
cas : ? mais frlcftoit trouu^quil euilenuoyé leprifomiïcr rou fouifemi ièerct-
temenr , parquoy1 il fen fuit aile hors de p ri ion/ il i croit puny comme le mal·
£ti£tcür.
^ ^ Ψ** in c4 rcere de titietur } c Eîidda t ά aijloiiam, ΰ Commenta rhujts nat ctt^os F in pt ri -
culum addtici non pejjhf# fi probaret1* tethb. dut cmkiîum J caruiffe culpa. Etf mi
cujhdta tlma cùmnuuitur φ*0τ k igwrdnua [ommmurknfis mt aifi odk. Commet
unerfs ten erttur indemnité n-m praftare ra Çma & Rpjrti , * feamânm ψ* ludtcm ca-
P' ? ^dfipréarmr dmifjje 'mcarcemtum \un çmfmfcm prxhîjp e vt cufiodUm cm-
Â-m, r tamkm maUfaBor^ubm Umrctun
ιβγ DësluiliceS, Art. XLIL i<58
Nota i.
I De pœna eorum, qui à priuatis captiuos eximunt.
i Prifonnier quu dicitur.
3 Qurs ttiafifie dicitur carcere.
4 Inepta cauti» cuftodtam ad fores carcerum fiatuerc , vt
obligatis , CTc.
5 CarcerU definitio etufque appellationes varia.
a Quæfo vos, quis hic quoque manifeftum autorum
fcribendæ Confuetudinis furtum non deprehendit,
quis alienam fuppellettilem non agnofcit? Nota eft
1. ad commentarienfem. C. de euft. reor. nç>ta 1. mi¬
lites & 1. vit. toti denique tituli huius argumenti de
euftod. reor.
Hi£ Articulus tametfi, quod apparet, de his ftatuit,
qui publice euftodia attinentur , <Sc mdicantium autô-
I ritate, eft tamen & nonnulla eorum pa na, qui à pri-
uatis captos eximunt, his quidem cafibus quibus in¬
terdum bona legum & publica; autoritaris pace per¬
mittitur, vcluti cùm pater nec obedientem filium
coercet. l.i.&i.C. depat. poteft. & propinquus pro-
fiinquum ex tit. C. de emend. propinq. autquifquam
atronem comprehendit quem Iudici fiftat.l.i. C. de
his qui lat.vcl af.criminib.reos. aut in cafu.l. generali.
C. de decur. lib. x. aut adulterum maritus 1. capite
quinto. D.de adulr. aut debitorem creditor, l.ait præ-
ftr. $. fi debitorem. D. dehisquæinfraud. crcd. aut
faliæ monetæ compertum ex 1. 1 .C. de falf.moncr. aut
incaiu 1. itaque.D. adlcg.Aquil. His quidem cafibus
f>ræhenfionis iuseft; Ac tametfi retineri amplius 20.
roris vetantur, fi quis tamen per id tempus cuftodiam
receperit, etfi non hifdem plané legibus tenetur, nec
tamfeuerè coercetur, quam hi qui publico imperio
Sc autoritate Magiftratus cuftodiæ publicæ obftri&i
funt, tamen fidem fallunt, &i cuftodiam præftare de- D
bent; Quare arbitrio Iudicis muléta funt coercendi,
parti id cogendi reficere quod interfit. Quod fi vi¬
tra permitium lege tempus quifqui priuatus vin&um
retinet pœnapriuati carccris tenetur , nec cuftodiam
reliqui île noxæ fuerit , cùm nulla pœna fit rupti pri-
uaticarceris, quod ad partem quidem priuatam atti¬
net ex glof. 1. fuccurritur. D. ex quib. cauf. maior.
Bald. fi padbo quo pœna j. notab. C. de pact. per. l.i.
§. offilius. &§.vlt. D. ne quis cum qui in iusvoc. vi.
exim. Lud. Rom. exprefsè conf.320. incip. hæc ifto-
rum quinque Bart.q.incip. Lappus.Bal. conf.178.vol. E
2. Habet tamen Regius Procurator quod expoftulet,
fi grandis peccati reum captum,fpontc cuftos dimife-
rit (ciens, nec Iudici præfentauerit. d.l.i. C. de his qui
à lat. capt.
b Prifonnier ] Talem intelligimus, qui iudicantis im-
2 perio carcere detinetur, aut palatio, aut domo de-
ficripta excedere vetatur, de quo Doctores ambigunt,
an pœna rupti carccris teneatur, Curt.Rom. cættri 1.
admonendi Iaf. num.173. D. deiureiur. Boër. Decif.
21j.num.x5. Talem item qui licetvinculis leuatus fit,
manibus tamen tenetur, l.qui neque.D. de verb. fign.
l.z.D.de lib.hom.exhib. cui fcilicet facultas recedendi F
non datur, aut qui certo loco excedere vetatur, & qui
etiam libera cuftodia habetur. 1. nec non. §. item fi
quis. D. ex quib.cauf. maio. item &: fifibi permillus,
aut fideiuifori dido tamen loco. 1. i.D.de cuftod.reor.
aut qui militi fit aut Apparitori alfignatus,à quo difee-
dere prohibeatur.
3 c Efchappe.] Euaiille aut cffugiiTc dicitur , qui cufto¬
diam effugit eius cui allignatus eft, aut eo loco excef-
fit vnde vetitus eft, etiamfi in confpedufit, nec ta¬
men apprehendi pofiit, l.naturalem. l.Pomponius.D.
^ de acquir. rer. dom. Qui vero etiam carcere emiill
funt, manibus tamen tenentur, vel additis cuftodibus
qui ab latere non abfccdant, vagantur, fugiife non
dicuntur. Quare folet eorum folcr tia rcpræhendi,qui 4
cum carceratis aliquid negorij habentes, folenteosad
fores carcerum ftatuerc , vt ibi contrahant, ne fibi vi¬
deantur incidifle in 1. qui in carcerem. D. de eo quod
met. cauf.veluti exolatis vinculis. Sed inepta cautio
eft, quod Bart. notat, l.i.deacq rer. dom. Lud. Rom.
1. plerique. D. de in ius vocand. Angel, in malef. in
verb.qui ludexCaiumj tex.l. qui neque. D. de verb.
figmf. Solutum, inquit, non intelligimus qui licet
1 vinculis leuatus fit,manibus tamen tenetur, ac ne cum
quidem intelligimus lolutum, qui in publico fine vin¬
culis feruatur.Abb.Panor. c accedet, iij. ext.de proc.
Fely. c.innouamus. ext. de treug. &pac. & d.l. fuc¬
curritur. Nec probanda eft glof fi conrrafcnfit. l.vlt.
C. de curiof. lib.xij. & eam reprehendit* Gard. Alex.
c. fuper eo. extr. de appellat. Hipp.Marf. $. attingam,
num. 2 6. in pract.
a Pe prifin.] Carcerem à coercendo Varro lib. de s
ling. Lat. 4. deducit, vt &Scruius, inde & in circis
> carceres appellant, quibus ante curfum equi coçrcen-
' tùr, intérim dum Magiftratus fignum det. Carccris
appellatio publicæ poreftatis eft, vt Tulliani, Gemo¬
niarum, Latomiarum, cuius nominis & RomaN&z Sy-
racufis fui ile carceres proditum eft, inde illa Epichar¬
mi plena libertatis vox contra Dionyfium, mitte me
in Latomias.Sed & priuatus carccr dicitur facfti magis
quam iuris. d. 1. qui in carcerem, &1.I.C. depriuat.
carccr. Vinculorum quoque ambigua appellatio eft,
d. 1. fuccurritur. & 1. vinculorum. D. de verb. fignif.
Cuftodiæ publicæ tantum appellatio eft. d. I. vincu¬
lorum, quo nomine & ipfi quoque cuftoditi iniurc
appellamur quod glof. l.vlt.D. dequæft. redrè intel¬
lexit, male in l.ne quis. D. de cuft. reor. Carccr 8c
fiue vinculis eife poteft, &fæpeeft, vtin l.i. C. de
cuftod. reor. quo nomine pedicæ, manicæ, cathe-
næ, boïæ inttlliguntur, 1. verum. D. de verb. fignif.
Multiplices vero carceres, imo potius carcerum cau¬
las Bald. commemorat, auth. fi captiui.C. de Epift δζ
der. Ncm appelons pnjons fer mees, arreft en In lies ou mai·
fins, 0 fl ages femblablcs inf. art. 118. ou «rrefi en prefence
d vn Sergent , applicato fcilicet milite aut Âpparitore,
quelquefois prt(on en maifon particulière, de laquelle les
Seigneurs refondent tomme Geôliers , qui (eruent fonuenta
luges volontaires de deguifiment , quando yideri non vo¬
lunt reos ampliaftè.
Nota 2.
1 Cufiodes qui.
2 Comment artenfis culpae prxfiimptione grauatur, 0*
num. 4.
3 Cafum interitus probat cuflos.
4 Do luo non prajumitur in commentarienfi.
* Cf4yjui le ««<*««·] Is aut Commentarienfis eft t
profedo munere, & propria cura, aut miles, aut tyro,
aut paganus, l.milites. D. de cuftod. reo.d. 1. ad com-
mcntarienfem. l.i. D. de fer. fugit, aut Apparitor, aut
admilhoj Sed& eadem lege tenentur , quos folemus
vicanos Commentarienfi curæ fubftitucre , qui s’obli -
gent de refondre comme Geôliers. Sed 8c quibus alicnæ
cuftodiæ commendata eft cura , qui tiennent par pnfon
emprunter, eodem periculo obftringuntur , quod Pu¬
teus tra&at quanquam fubobfcurein Synd. $. anpo-
tcftas qui aliquem in fin. fo. 72. eoque maeis, quia
cum falarium accipiant cuftodiæ obftringuntur, &
omni periculo fubiiciuntur, vt inferius dicemus
'fft
i6ÿ
Des Iu [lices, Art. XL IL
* Nf m nli Ηί/r tn ptriL] Ëo dont grii rre lo qu end l vtmir ^
luttivüiîJlikus. à. î. nülncs , MiJirts [inquLv,i h ruito-
lias .unificrint-, ipfi in periculum adductirintr, quid au¬
tem 1m liirmlk profare debeant tul'.LÜucnuïSjn vwbo
} r j (/ ptiruct! mirJlrtr' H lc apparer ί brumcn cancn-
Jim ;mc qucmcunqut- cuftodom prifimipcicnectilpz
trr.nuiiii .M’.im çùm rcgu la ht J qui dolum dicat dolum
probare debere, qui culpam hem dreat. L quoriçs. S*
qus dolo.D- de probat. V dohïrîi. C \ de doio , glof, 1.
eiïinits. $.fpcrieji. D. de legar, ij. glollvh. Inft. qiufa
mod·. te. corur. oblisptï nuntii ij aUterhabcc* cum
170
2. Qji* Wr4 Ct>mrntn(iint»fîi, CT ^ W.rw uJUt ctilpi£
dnli tn re j &"im
1 it rtiftift pur fi Qui Cülpi fe eximie md- ï
romagir dolo eximitur* cùmminut Jit culpa: noxa;,
irsque qui eu Ipa csïü u > dol o cm h i Jl 1: m Liltom agis iti-
tclïigendusrjl, b quidem culpa ycluq genus fit, quo
rcruotu à I ubi cito Ipécies eiüsprnnÎîi remoneri ne-
edde e i L Culpam .1 u κ m^cim à Co rnen tari en fi prek-v
ii dicimus, etiam kutiTimuiù., qnsrm faciendo con-
/Uiat , in.Eeilijg!nms> quoti Brid. ait L quaribreums. C*
île pigiio. ait. quia qui ùÈ munus ailtnnit* videtur hbi
qmlquam ratione oftlcij put publici * aut priitan , ad B arrogare diiigeiiruHiriic cuilodie curam ex fcLirenria.
n Bai c. 1. kej 11 qu i. G St epi ftol.i. C. de fuir. Lu d . Ru m.
1. inadmmbtis. D, de in JiçJurando* &qutid ntàgiS
mirandum lit IcuifEmairt quoque* qtiæ omiimido
fiï* ah co pnrll an vol mit *quod magna auctoritate
rifinmr B;dd. L ii cuius rei. $. denique* D. de vfiifr,
Thfïnit Gram. Vbtovif?. Plu. inSynd. $. an fi pintes
lib.de, Synd. Sed qma quidcidptcrnbuenduin iic^nmi 1
pour lire cliks intelligi , qn;tm li id pans mtri ligatur,
qordt iïfar tins elle Cura* qui lalcmcnJlfcidiaiiircd-
pie n de co aliquid dicendum. In quo id piimUm re¬
cti itodmni iri tt netur , & iaktium pro cuittidia icci-
jut. Nam uun fi res pctieriL, preifimprione culpa: gia-
liaruTj, quodiCij'ia qupquq.tliliini verbi ra[dort:are
confiruaarjr, Noil eltTitiquk, paitohs CKCuisrio ii ln-
I pus 0 Lies CO LTU'd 1 1 n ie' pallol' LltlClL. Sed I1CC CUÛüdLS
euiufquam iireitLfibicommiirim periiiTe diesr, im.o
veto ic probat, mi l di caiiini probet, fine iu a culpa iua
accidi ile. qua: eAcepcio.gcncralLS dr aduerius qLLofcLt-
qtie. qui eufiodij; iuitr obfoitti , gloil L ll quis ad Lc'
fLma LLm.i-InareratcL.verno, pmbatt. D. tacitT- glofi
D.^hdolo. δί LSiprocuratorrm.C lulolo. D, mati- C poiumc, vr co modo Commentaricnils nec taxiàî*
aut eonflrtctubs cuilodias habcarjViDcuijs antpcdids,
oiierct^quiim quomodo ab Γηο ïudice iulliis cil, quod
iibi prarlcrtbi diligenter petere debet anno ratione
Attuarij i i ii Apparitoris* qui π os sum curret u.s :if-
lignati Conni icctllc eriam li i-η ikran r;mL' Ki,dtum ii f,
LulpLT mbutiur* 1. fi vt certo* §* cufi odiam, veri, fi
vinchis cil comme ndatiu;. D. commod. Ordin* Ca
l-ol.VIH* pub* anne.) 14^ art. 4. nr. dtt deïedç Ütôlf*
Qiiodii grande tumen cil. aurluipeifiaperfbna. drb-
gens cultodia criam vùicerc pêrintîtlt. fi 5. D, ce fer,
rugit. Larius camen & fij. C de enft. tcor* Îc ]. esreert:
ujat.voro-ιΰ. lafi conf.j.7. voJ.j. Philip. Deems Lite D D.dc cliJL rcor. Deiïique dli* Ceod. tir. ofiiciun*
cuni.a-;, vola. EScUouiC in praéh tic, dequarlL, Paris. Comme tu. ar ici dis ex magna oarre deicribii. In reli-
Put* inlvhd. ^.qmticcrfo.ji. AngcL in male fi verbo
iâma publica* & verbo * qui LudexCaLum. Ιο* Λπ,ιπ.
c. ad ri liari orum* cxt.de fiüfi Hipp. Warfil.Lqui fal-
liimrD. de EilL Boer, decii.aii. quibus loris culpnnij
6: quod magis iiurundorii iîr, dclum qu^quar prad'u-
■n dai. FilD: picSumpuonem cüJpæ adueriusCoinmcii-
larst nfi ttihic quoque apparet Lonfirmari * iiuod è tu¬
rc fensrie* Ifitrt.^V-Ang. Alber, 1. iicnditôr, C, de
pignot. act. per fi fi à bons fidei. D. de rei vend, îcx.çX
I. vir.^rtTgis fical'n- 1?. de cuftod*reor,vbi AngeLidein
Irrid J’aufi Cidl.d. Çdpecics. Éald. Item, cimf.ja.vol.
y. d^Jd. jiart. omnis denique. I.ilquis dq^gcnfanis.
ÿ. pmuor. D. de etfi nd- quo ]f>ctj müirifeifiis probarto-
nibtnr catum probri vol un r Si FranrifiAm. ionfi^,
Alex. coiifi -fSL inrip. m eau fa vu fia. Fl or. q, itictp. l u-
qriilLtus. Anton. Naca con vol.i. T boni. Gram-
J mi volirnr in cutfiode. Quibus ego de culpa quidem.
Coufenno : Dufiim veto pr.ÿfumi ^ nec Ciuilis pnv-
fumprio psrirrttj nec iuriji ratio rtriimctic , quod i pium
verba, qtiit hoc ArdaiSo kq uun cur, Jcmonllraut , m
νειϋ<ι»Μ#ά i’îhjtott. tmiitét riqiTcibidicditutjs àlioqui p
ïd qi LoqLie (êq 1 lertfur ex pfÆ I umpeionc n ccef] ario ad
çapiraiém c crul cm nafi. ο π C hi deuenin, cûmdoli ad-
rnililL LMpitalis ptztia fit. Sed ramcnCotiLiteuido M
probationem exigtr* non [gitqr pntdumit i Neqnc
ensm lîpririumcrcc , probuioïic opits dïer. Nam de
cylpæ præfiimpttone non ambigitur* qciac cuilodeen
ad damnài nier ι-fie, priiurionem muneris , ik ncc u-
mari.i 01 lïiu le rim obilriûgii ( ilfit quidcni ciuilirer )
capitis pecua non vindicat, nid dolo probato. Quas
il n te n cia rationi Sf xqiuiat j congruit , Sc J i.vc verbi)'
ru m con ccp ri o dkan 0 n II tat . Nam- iure ritnliquæ eu-
.1 J'ÏU
qmma fi Index nil ffiiLim mos toci mcirilodi.i aflîgna-
da Æi'tujidiis , ex ûntemia BalJ. fis. verf lcd pone.
G. Je ardiüî* ariio* Idem I.jïcidu.C- de I pif aur Bart.
Bald, SiilYi Lpignus*C. ilcpKgtior. FranrifiArcr, conC
^£. Alb. Lvlt D- de cuiiod.reor. Par. l^r, d.i. an fi plu-
reî,BÔ?Kl>i'C ifiiip.Tiiom. Graunnat. vcJto.t^. Qua^
rt'de eo dubitatu eii. qui cuitodktn ip aldJlîn-io'rui·-
rj s obLilaio Îlï'u.u'lî', quai fi.: nihUomutüs pi^cipii^J -
île, qua Lpfcie citllodem cuÎpæcxiîÎiÎT. ïaK confirn.
fit-k Sed tamen kunc ipiiim pra eipuatiotus caiimi
çolp.sc lit r ticonfulruji nib til r,fi vÜr, D, île cuilod, rcor.
Ilori·. drrifiii-. mrni. f, &it>, SédSf.qui cu'flPdiam
ram laxc hafinut* vccÎugrre poiîlr, inculpa cil, eâque
lata* I. milites, §, faluius* D. de cnil. icor. ItnqucX il
dauçsin poufl.udubiiiî, auTfimim apu ra reliriaelk
aLst coarit noxii vins ÎcçriiiiiCj ceW) fi'panitien aperc
debccciu, incuiparil ctiMoscaTCeris. Idem il fanem
i o puteo aut i lorrçq , aur ali h l Commun tari en fis ha-
biur* ex quo kcarciTatus demi fient* quod laf nor. d.
conl.17.I1em Ji per vitjuQi.uit dciidiam eufiodaa ei-
ftjge-j 1 ■ 1 ' T I |j
.- -, f , - . -a - --gerir, peobariculraefl, d.I. mifitei.. duoioeû ca-
^Ur £ÿæ aur calus, no- F pire pîÆur Cüflox, .Si vm fiumdo aut paucioribus
ηΤι'^ϊ I r ft /·"’· filfH"1 "fü'otCy. Bm quamcomienicbai.cunoJi,,,, Commenniiinilsm.
Bald, Alb; ialy . Gaft; Ange l.d.I. fi credi ror, Gatt. Irild .
FiugofCalL.Salyc.laf Alb. Alex, poil GuÎ.Cun* d d. ii
quis ex argentariis.
h Pei'èmtrtr.} Trilibiis coniericuns, locorum démon-
fieacioiîè , ί;·: ester» circunftatirus , quse ex facto
nsicuntur.
Nûîa ^
1 Lt u tftiittdm en Ipjtft prqîji C 'wmtltMritnffa t?'c.
virgini?, m Ççnf Erit,
didir, inculpa rfafivk. Ü> co-d, Okf. coiil.Éq, Fut. ht
lib. deiynd.G liccr. fi:>. 7j. ncc exhibitiojic hbcrabi-
ΙΙΙΓι quod Gram, i vcroij, laibit, L .ad Comme n ta-
Fienlem, Q dt-cuilod, reor, QuolocQçxcipto idfi à
Rcgc aut ïudicc nummis· cuiLadum deÎcriptus fie.
qu f >A Ord.Ciioli ï n coin rat u r. Pari ii cni» catceris rit
farium. Si imiciatione Ltifiodsa dnmfl4.f1 capitc lcrx
non pletlÏE* fini viÆ uit vc eam pa-fiam cuadtxe poilit*
£ Îsîîjî:s teciti îx hoc Acriculo. Si cullu·. 1 i ,vm j ti ccrfi;-
H
Ijl
écrit, dolus eft. & 1. Cornelia de ficariis tenetur, l.vlt.
ç. fraudulenter. D. de cuft.rcor. Si fœminam carcc-
ratam ftupfauerit, tenetur, 1. «Sc tit. Si quis cam ftupr.
cuius tue. fiier. Io. Fab. 1. item lex inftit. de adult.
Boër. decif. 217. & aliadeeil. 216. Paris Put. in nrnd.
adulterium. Papo tit.8. lib.18. Si cum vinClus elle car-
ceratus deberet, fine vinculis agere carcerarius permi-
ferit. l.carceri.D. decuft. reor.Bobr.decii.116. Si fer¬
rum ferras, radulas, venenumve inferri in carcerem
feiens, imprudénlve permiferit , nunc lata, nunc le-
uiseft, provt præuidcri potuit, aut non potuit, d. 1*
carccri , Bocr. d. decif.216. Bald. 1. libertus. D. de ftat.
hom. fi chartam aut atramentum inferri palliis fit , ex "
Ord. Car oli VIII. & areftis Curiarum. Si ingredien-
tem diligentilfimè non exculfit, aut gladio accinCtum,
aut armatum ingredi paifiis lit, Francif.Aret. coni. 38.
Sc d.Ord.Carol. art.^o. Bob'r. d.decif.216. Si mentito
habitu laruatum admiferit, cuius rei vafrum exem¬
plum eft apud Val. Max. lib. -3 . c.6. fi ad colloquium
cura carcerato quemquam iniuflu Iudicis admifit , d.
ord. «Sc clem.i. § fane. c xt. deherer. fi vacuas, Sc fine
cuftode claucs reliquerit , aut inualido famulo com-
miferit, exfententialaf. d. confii7.& Tho. Cram.d.
Des Iuftices , Ait. X L 1 1.
1 7i
^ rationem fumere debeat , an vero fimplici Sc abfoluta
Λ appellatione omnem omnino ignorantiam, quaecun¬
que illa tandem fit, comprehendilTe intelligatur fub
hac claufula, quæ ci uiliter tantum & pecuniarie coer¬
cet, vt ira iuri ciuili deroget. Ncc.dc nihilo agitur.
Namque fi vtiiure ciuili magna & fupina néglige ntia, i
lata culpa eft, d.l. magna x.lata autem culpa dolo æqui-
paratur, ccnfeauirur lupinae negligcntiæ eandem elle
panam, quæ doli fit, id eft, capitalem , cum hic ipfe *
cafusdeCommentarienfi in iure ciuili fpccialiifimus
habeatur, in quo contra regulas communes lata culpa
dolo aequiparetur , quod omnibus videtur, d. 1. mili¬
tes, &d.l. ad Cqmmtntarienfcm, vbi Bald. Bart. An¬
gel. 1. in lege. D. ad l.Cor.de fic.vbi Sc Hippol.MarfiL
quo loco fex non amplius fifniles latæ culpae cafus è
rotoiurc Angelus colligit. Idem «Sc Ial. Sc Lud.Rcm.
1. in aCtionibus. D. de in lit. iurand. Oldrad. conf 92.
Boër. decif.217. Née quifquam de coin iure dubitat.
Sed an hæc Confiner udinis claufula alium habeat fc.n-
fum,glof. feq. videbimus verbo, deJdommagery Sc an
cum iure congruat.
1 Defdomma «·.] Hic apparet negligentiae cuiufiibet,
Sc ignorantia: quantumiihet crnlîæ Sc fupinae,iinevlla
voto. 29. Si oftium apertum dimifirir. Tho. d.voto. C diftimftionevnum eundemque efle finem de defdom-
Ύ c 0 - 1 — Λ ' :| — nagera, lapartie. Sed cùm tex. dicit, aCour, mulCtaedi-
ccndæ poteftas mandari intelligitur: Nec illud ver-;
bum dédommager, determinat verbum à tour, fed ver¬
bum quæ vtræque amender à Cour, er,defdom-
maper à partie , ferè vbique in Confuetudinis textu
coniunguntur , quod Sc hic quoque fieri debuit, Sc
omiflum membrum alterum olciranria Reformato¬
rum apparer, cùm res Sc nccellitas pofcat fiibintelli-
gi,«Sc hoc ipfo loco in veteri erat expie Ilum. Nec enim
dejdômage refpe&u Fifci poteft intelligi, quod damnu
re penfare fignificar,cùm fi fco nil ab fit, cuius refpcitu
Infirmitas etiam cuft odiendi, in culpa eft.l.idt m iuris.
$. 1. D. adi. aquil. Si victum aut ftrarum ab amicis car¬
cerat! inferri palliis non fit, 1. fi victum. D. depavi, d.
Ord.Carol. art.S.&jo. Boer, d.dccif.216. fivnum ali¬
quem de carceratis aut numerum omnium recognof-
centi Iudici fubduxerit. l.vlt. C. decuft. reor. fi eo¬
rum nomina, ætates, caulas, 30. quoque die non edi¬
derit. l.vlt.C. eod. fi cuftodiam noCtu non geminaue-
rir.l.i. C. eod. fi aditus aut egreifus, aut colloquium
vendiderit, quôd perquam fæpèfaciunt'd. Ord. arr.9.
fi nomine quouis mentito quidquam contra ius exi¬
gent, præterius, commea ture de PreuosU ou autre. Nec D ad i u dicatio tota in pœna effr F-t naturae rcru conuenit,
ambiguii quin ingeniola in periculis mortalitas mul¬
ta inueniat,& excogitet admiranda Sc inaudita, fi vitae
fpes oftendirur , aduerfus quæ curam acui oportet
eius, qui infeidmunus periculo capitis fui receperit,
quæ cui potius aut culpæ , aut dolo , tribui debeant
(olertis fuerit ingenij aeftimare, «Sc pro modo admiifi
caitigare.
Nota 4.
i D e ignorantia Commentarienfs. ^
1 Lata culpa aquiparatur dolo in Commentaritnfi fieciali L
jure ciuili.
3 Dcfdommagcr quid hoc artic.
4 Culpa lata non aquiparatur dolo in CcmmcnUrienfi tu¬
re Confiet.
1 k rar ignorance.] Superiori claufula culpam, vt genus
pofuit, eamque præfumi voluit in Commcntarienfi,
ita vt ab eo excufationem culpæ probari exigeret , hic
duas culpae fpccies feparatis claufulis diftinguit , Sc
fuos etiam cuique poenarum fines attribuit. Hic de
ignorantia rradat, quam à dolo feparat , de quo clau¬
fula fubfequcnte, nec tamen cuiufmodi ignorantia fit F
diftinguit , cùm tamen non eadem eius æftimatio fit,
quam Iurifconfiilti diftinguht. Cùm c tallam Sc fa pi¬
nam velint dolo tribui, l.magna ncgligentia, Sc l.la-
tæ. D. deverb. fignif. hanc eodem loco nimiam cul¬
pam «Sc nimiam negligemiam Iurifconf. appellat, d. 1.
milites, & poenam ei capitis conftituit, à qua tamen
culpa eam feparat, quæ per vinum aut defidiam ad-
miilà eft, Sc poenam variat : Rurfus d.l. vir. D. de cuft.
reor. negligentiae culpas diuidit. Quare iufta dubita¬
tio incidere poteft, an hic Articulus ex iure mterpre-
vtci'im negligétiæ vbique fint i ure ciuili pœnæ Com¬
mentarie nfi conftitutæ, Confiietudine quoque de¬
beant elfe non impunitae. Nam le-defdommage , mter-
effc duntaxat indemnitatem & reparationem (quam
vocant) duntaxat partis priuatæ refpicit.Ergo cumcn- 4
iufuis quantumlibet latæ ignorantiae ex hac vniuerfali
indefinitaque oratione coër&io non alia fit quam
mulétæ «Sc indemnitatis, id eft, pecuniaria, apparet la¬
tam culpam dolo per hanc côfuerudinem,ne ifto qui¬
dem calii (qui iure ciuili fpccialis eft) æquiparari,cùm
iure ciuili capitalis fit, hocquidem cafii lata culpa. Hic
facit lententia Bart. 1. i.f.non autem. D. fi quis tcftam.
lib. clf. iuf. fit, crm inquirit. An, Statutis quoque lata
culpa dolo aequiparetur, vt fi ftatutum per verba do¬
lum importantia difponat, latam culpam non com¬
prehendi intélligamus. Quod hic multomagis perfpi-
ci poteft, vhi feparatas doli Sc latæ culpæ claufnks Sc
fecreras poenas , Sc fines diuerfos ftatuit , Sc diferimi-
nàt, idem fenfit Sc Lud.Rom.d.l. in actionibus. Qua¬
re hic negandum latam quamlibet negligentiam,d.olo
hoc cafu æquiparari , Sc communes iuris regulas fe-
quor faluis adbionibus contra fiigitiuum , quod Boër.
perfequitur, decif. 216. in fine.
™ Enuers Cour.] Adiicidebuit, amende aCour, vtinve- Omijfo
teri extat,«Sc hic omiffum apparet, & praecedenti nota drt*g}·
diximus , nec id in Commentarienfi duntaxar locum
habet, fed&rin eo quoque qui vi ab Apparitore exi*
mit, aut noxium ad fugam hortatur aut receprat,Ord.
Franc. I. 1536.· art, 34. «Sc 36,
Nota 5;
r ^fd quod tenetur ComMentarienfis parti ciuili.
I
m
Des lu ftices , Art. XL1 1.
174
EXÎtuùonts rei fngîittfi ''HmifmftfÀitt wmmtnttnenfiï dtfbeWsTt dceauiacuftoiliiE^dgnofelitj autfbiuat » vc
c^-f. nt*m\ 3,4, j, an D.ald, I. t. ver JT potic qqodmiaber-Qdt UlÜÜChIîUcj.
Atichan expretse.drL'ôir ne pinstum
qui ïjï Ldi vocat- Alex, conlTrS.vol.j, Angel, imnidi-f,
verhcrjfiima pubika* vcrf* feaducrras m Iüdcx, Angel.
Il pierique, D,deut lus v.QQÎtk;. d.i, SedeximenJi , Ce-
poil, ton faq* Anitt. couÉliq, AlïLCtli. Aflsitï, eu.n|T 5Ï.
lib, i- Nelluï tracutu bamiitoruin 1. parce fearndai
partis. q.ii.Boer JcriiiUf. & decd.it·?, rtgtn.
ifeHippol.MariU. m praciiÿ.atttrtgatil·. nmn.4Xi. fe
47. Sedfe prêter has extac, Ord, Lud. XII. public-
ï 1,1 Partis pcilulaua dl·, vt Ji prb debito ci-
ujUde pecuniuio carceratus acciiiebiii u;‘ a rocumde-
birumG-umoenturieiiLis au lis eu [pi effugit, repen¬
dae, l.vit* in fin- D. de euftod. rcoï. L quûcici.G de
extü, tribu r. li b . 10. 1. ii vr certo, i Si me rogauens, D.
commodat, & d*l. ail Ëoimiitntai'ïé^fem, Anchar.
conf.340* Bald. COÏ1ÎI117* vot·*· incip. i'fta captura, de
coiir." iêquéiiti. Idem C, 1. vei'i'. quano ego feci i e*t. de
3.ppeU_ Corn. crinL cq* vûl.f, Ëciei'. deciCii?, Aleï. ahno [4·^. qii.iveçamurLdfLoJesqucmquatti iu lucre
conl. ïî. vol.i* &ίιι aimiualtrtT agitur quanti Lu a pro- ΰ cuftüdia, liuc b eut· Jîut· mile carcéwiM fifiaddir pœ-.
2 baucrirpeiiior interetlc. Seà grande Mc dubium fil, J — — J— J~ f—r-- . : —
AurcohigitidoCominencartenSisdc de Ineo appêlli-
ÀAKoni^-. — _ ...
(us, defen tûmes ex perlonaabiencis poilu opponere,
& m le probationes 1 ulcipcre , fe caulav prti I ugi nuo
allegate. Non haberet id quidem in iïdeiit dore con¬
tractas d u bicacio eiem ,cui ex nat ura fidcmlÎiOim corn-
peraar exceptiones ex pcrLona fet} & reiponkim clL
f. il etim in prindp. vbi glo t. Ale x , ïaC t_ ait. Angel*
ppÛ Parc.D. SÎqmsc.idï, Uandbcsi §* fedfi quidirn
C. de fideiuHVvbidt fiikiulJtjte r epra-i tmatmù.LS fta-
n.am dr d? rtnâre te pr rfù η n jrr Λ pjjyf pour
/uv.Eï qua apparer Je fers lion es de non de.bieonon ad- j'
inicd, dequo m crimiJ3iüibus tnuliOmmtis .eifet Jubij,
cunr damtru* probaciè uducriuscitlllodctn irai non
poffit code en modo p quô aducriUs noxium poierat,
per interrogationes , geftns, motus, oe caiteras çitio-
ncSj quÆ jn ariininaliDUS efficicttlijiLas liabent coii-
iettdras ad detegenda conicienria; aretma, ^tocalu ne
à fideiutToribLis quidem recipi volone dtieitiio^es (t
peribiiA fïOnnïï, quodjîart, Angel.laC ik ?Ji| itoranc»
tyie , Alex.& Gaïb Lfi pèt alium.$. docere. D. ne quis C i]. Si arm peeli.g, kqinsiudtdo-D. end- tir. ïlarr, L
in ms vocat viex.HippoLMdrf. in rubt.D.de HdeiuLl.
mini. ιβ. içdin to qui artcvi exnvar réuni , aut qui L·-
cir ne i b 1 udi cio hfint, .me Coin méi lomenit qu i c areé-
n· emittit , diurria ratio ce feparata cauii ijfk Nam 1 n
eoiitiivi exitusc odioin k coercenda violentia, coti”
remprus impe cij , S\ and icia , in eo qui ÏJ c ftcc le ^ ne
qtLiiiViuri Merci, caüidi[as&düUi.s uiCommcnca-
rïcnfî profter ifbômiik, etiam cuEiodiu Ecccprdjdc
Cauta, uuLnu'Lidduttitn, & iponfa fides, A- c JïLuj ra-
iio,qunrdin m hit fidHLilmri nuttfl mipucari-Pugruur
vulgo lenceriis Doctorcs «n cfiicernéûis finibus edicti.
fiaitor. D. ikprooir. quia in pertônamulEÇHm^inEi
p u Sim lit pars probanonis, Nccdulutindijiri , quinü
asilos fugîtiuLim reprefenrarer, libciaretufab ■ 1 d hsgLt-
tioueaums mteief Ιο , quod Eocr. rcctè icnCr conclut
aliorum fentendain. d. dçciiTii7. tjum. 14. leaeamen
Vt negari non debeat probaro dolo aar uijuLi culpa,·
lilio ddiutlicari pùMKtui &' debere & iulvu· , etiam fi
reus rtrpreicn rarus Ut; l-Λ emin ipiaper iiuLiLliimib0o‘
aut pacicnafug*.,dcJiCtuiu î n c u ft o i le pr it i c rd ib . Pro-
batsom-mvcrb mrefeile aditerius dolofiim Jk violai-
nntiddiuitnmr i.rcrameuto.niorb lu ti, ex L Siquan-
j\e quis eum qut in insvocatuseftvi exnnae . itslru- β do C. v rnk* v 1 . Ηιρρ n L M rj· l ■· I . m nib.de lîîlesulî! tituiv
riu s qui vik de eo per quem Act, eri:. R ccepta e ll· 1 in - 1 ^7. gl a t’ I, lui sc u n lis A\ J e ii dt iulil
rentia cùm vi ckemptiofndadt , esimeneemad de-
renria cum vi rkmptiu
fenllones ex periodir exempti non recipi , cum, nL
edittum fit merè pei;nakatani c:< ptrlbua agetis quini
reSjid-Aque no rcipki quid uucrirc. Nam li exemptus
e liqui per cslumninm dctbvL b.mit Λ ndiilominns qui
tviniic ρτη^ηΐ ilcbcbit, 1. led cidnicndi, Item Ji
quis* D. nt quis eum qui uiiusvocae.t il vi ^xim. Sc
aJibdi etiam (irtquii) li quis cilummaror lit , L-.mi pte-
n-imconlequccur. Ivit, §. m cuiruD. cd,t!t. Mcrcjgi-
r urpœnale fit, d. L vin non igit ur ludie jrntr deft nf ι«κ
nes cius, qui vs cxenicrLt ex perlima iu^iciui , qui
exemptus eitT quod mtul dehear, aur qund crimen
iionadmilerir. Aliud voUuit eJlc in edi ito dc to per
noctu hit mu em 1 Nam Cul n ad iuccrcilê tietur , d c-
«nfioiies audiendas putant ΐΐ ρα tona exempti , 1. ce
hoc cctit-to, D. dtr co per quem het crir. H-pcc, liart,
J Β;ιΜ.Λπ^,ΟιίΙ. lciieenriii. d. L fcd eximendi* Sed in
Cominentaritrnii.giuuidii aliquid obneitur: N, uncum
exdoluaur culp^-temutut, id etiatncnriuu ci les one¬
rat* quod cuftodi.im quoque pc-ieitiut; teneatur cius
rcij in qua deliquit, Quare incidit in Articulum a..
ima U tfUfhte-] lix liis verbis cLud piob.itur quod
dnre diximus, omb efid tgnotati.itn hac ckriiiila itucl-
Vigi, qui a’im plurcs e o ti Nkiofiisgnidus prailii ppomt,
ni celle cft ncgligemix quoque non vmjin gradum
coniti tuere, cùin pirnx pltuc^ vni ipedei appltcin
ntqucaiit, atqiie id telpcohi lifd incelligitur; Nam
parti vTift.fempet üidemimjs l'arts vit . Idem fe rax, d ,
l.milites ihtuLt* p-tn modo, inqutt, culpa: itaruendum
eit, gloil verbo 1 ugeriîj Lprnuit.C. de cult. rcoi ,
Nota 6.
1 Cpfj-fW, rrr n p γχ/η m tf dthtm m Cmtu
a 0( Tti fiipitnlr f^r redtufltc.
\ l{eU4 fir^irnt rÿî'j/A f J > . rff fi <tx rirrtj ffTifiltif, CT'r.
4 /■ vgiflis τι HiprO armilli i\ trn Ai it nd&f.
P Mdi< id tftSst irflflfiF*] E>- lm verbis plu Iqttatn ma- t
ntfeihtm cit Jolumhoc caiu nun pradumi ii ecmiïie-
tuilirlc j qu.iin timeu Ilx cîljlIls ptadum^t ,inCuin-
inuiitariaih quidem „ vr ante dixtmus ; Naro cùrn
!up, df ftuxqui mt^Ttnrfoii h ihffp-ψ iluïttttiM pAïdiï, F prdbarioüem exigit ρι-χΐ 11 ιηρηο nem excluait, igicut
Hæc traque inexpiabilis culpa elicum in co dcluLqui-
tur, cusus euftodia delinqucnri tJLCumbit,ficu:i parto¬
ns qui ou es deglubit, quo Si vt odio dolife proditié
tu ilod iæ pcen alitor ad ne t Lu s cuit ode m agatur, co taqv
pn-rtaJis Jtr adliu, hcpLidemdoius conuitjcitur, luc ad-
mini de beat ad deienftonc.s ex perforn fugitiiiit quun
4 tniiût iure qnidcmciinll. Quamobreiu fe vulgo ita-
cli Lt] lî, fuie iure, iliieimuna carctTaciis iTac qui fugut,
flue in ça cauGi crac vt abio] LïiTLTur,c(>LSé m mto Com-
menrat ienlem tenci'i, qui libi tantiiiB iurii fiitncxc tib
isfrgeatr. it} Cnftf. 3jvl*
nili dolus p robe elle, intra meius culpt1 baie puu.t
conijltt-Lj fe fiqçi'ij hafC [Viucntu ctU d* ^ncii. j.iâ.
iti Lin,
“f jA*Yl· tn mjé ir pi/îiriiicr.J Hic dolum fe prodi¬
tam cliftodûm ηοίατ^η.τ capite pküStirur, fratldulcsi -
ter, inquit Iuriiccmiulrns* lï veriacus cil mdimittcniiu
euftodia, capite p Eecti debet* 1. vie. IrauJidenEf.r, D.
deardod. reoLvfe d,lrmi lires, fe proba rut Rcgum ao*
Cuitrnü (inqun) nnnn i.lLLiniupu ticÔùgitrijcnt aiu ·
iTtaîLî.i pt'o aiïimaillius*
H ij
i
17$
Des Iuftices, Art. X L 1 1 1.
175
r Oa fouftenu. ] Hoc eft fi fugienti confidentiam ac- A
commoda ucrit , & fi ira fcienter habuit vc effugere
polfet , d.l. milites, §.faluio,mulcomagis, fideduxiilct
in fuga, aut comités addidilfet.
zs Jls en fufi allé hors] Hoc eft, euftodiam effugiffet,
ita vt amplius non rediret: Nam <qui rediit, frugillc non
videtur, vt nec mulier' diuertilîè, quæbreui poil re¬
diit, l.diuortio.D.de diuort. Sod hic locus fuse trada¬
tur ab Boëriod. decifiziy. num.17. & decif.zi7. num.
14. Sic habeto, pro coniudo non habendum qui fu-
σχ opinionem aut fa&um purgauit reditu, fed tamen
muleta ordinaria (fi ita videatur) coerceri polle, &
expenfis partium modo in eadem fc caufii fiftat, & res B
integra fit: Sin minus id preflareCommentancnfem
debere, quod adoris interlit, non fiigiile noxium, fi
forte intérim bona alienauit , aut internectit, aut oc-
cultauit, aut foluendo eife defiit. Nec enim li flere fe
videtur, qui in eadem cauia non fiflit. 1. fi quis quem-
quam. D. fi quis caut. fed etfi à quocunque reprçfen-
tatuseil, aut reducius, fatisfitlegi. inf. art. 303. quan-
quam impendia perfecutionis debeantur, quod ibi di¬
cemus.
1 Jl feroitpunji comme le malfaiteur] Hæc ell Senten¬
tia Domini. Hæc dicit Dominus, quia dimiiifti homi¬
nem dignum morte, erit anima tua pro anima illius,
Teneri vero eadem panaftaruit, d.l. ad commenta-
rienfem& 1. vit. &cd. 1. milites. Io. And. Anan, c.à
nobis cxt. de apollat. Cæterum qua pœna teneantur, j
ex eo dependet, an ipfi ftigiriui pro conuidis habean¬
tur de eo crimine, de quo fnnt in carcerem impadti,
quod ita elle apparet. 1. eos. D. de cuft. reor. fed eam
inrelligunc , li per confpirarionem effrado carcere
vindi effugerint, quod Bart. notat. Idem Bart. Ang.
Fulgof Ial. 1. li quis ex argentariis. §.vlt. D.de edend.
laf. Curtius, Lud.Rom. 1. admonendi. D.deiureiur.
Card. Io.Imol. Abb. FelyJo.ntdlus ext.de prefumpt.
Oldrad. conf. qui locus latè habetur apud Boer,
decif.zij. num.j. Aliam caufam elfe putant eius, qui
fine effradione clfugerit, nepro confelfo habeatur.
Bald. confiez. voLj. Alex, ad Bart. d.l. in eos. Puteus 4
libro SyndicatuSjVcrbo, carcer.Gram.d.voto z9.Ccr-
tè vfu noftro nec pro conuido nec pro confelfo. quif-
quam ex eo habetiu' , quod quouis modo effugtrir,
led Edidis & probatione aduerfus cotumacem opus
eft, exOrd. 1536. arr. Z9. frd ea contumacia duobus
tantum Edidis perficitur. Notauit & AreftumPapo.
lib.zj. tit.z. Arr. 1. Boer. d. decii.ziy. num.zz.
Article XLI1I.
LERCsane doiucntb tenir les bannis des Tuges feculiers, c mais ne font
tenus ( par caufe de leur piiuilege Clérical) a prendre ne faire prendre le£
dits bannis, ou autres, tpi pourroient eftre criminels.
/'“"f Lerici * non debent b receptare bannit os feu proferiptos fecularium feu ciuiliumjudi «-
cum,0 fed non tenentur (propter priudefium (fine ale ) prechenfiones decernere in pro¬
feriptos aliofve criminofos.
Nota i.
i Contentiones acerrima inter potefatem Eccleftaf. (j*
cunlem.
1 Sontes receptare prehiben tur clerici.
5 An Epif opns a fuo dtœceft bannire pefit c'ericos.
4 derui prohibentur adrjfe prahenfionib.fupplicns capi-
talib. torneam , c rc.
a Hæc prifeis fuit magna turbarum materia, fed re¬
bus ver fis non magno frudu hîc paginas occupat de
re, de qua iam nemo dubitet. Acerrima pridem certa¬
mina de iure poteftatum Sacerdotium, & ciuiles Ma-
giftratus exercuere. Immenfumerat, quodfibi facer-
dotium vendicabat,de iure ordinandi & de priuilegiis
ordinatorum, déqueafyliæ iure. Id fine modo habe¬
ri , fierique fontium bono , bonis omnibus difplice-
bat, quod ea manifefto poenarum effugio ab fceleratis
Sc facinorofis expetebantur. Priores Franci interccf-
fere, nos ferius manumilfi. Inquirunt iuris canonici
Confulti nominarim hac in re , An excommunicatps
ab facerdotio, Iudcx ciuilis proferibere debeat. An
viciftim à Iudice ciuili proferiptos Ecclefiaflicus ex¬
communicare , mutuae porcftatis auxilio & necelfitu-
dine. Horum quidem, vt nunc viuitur, nullum fit. Et
fuit olim in cocipiendis foederum formulis quæ aequo
cum populo Romano iure initentur , folemnè adiice-
re, vt alter. alterius populi ius maieftatémque comiter
conferuaret , quod M. Cicero in oratione pro M.
C Fonteio memorat. Fuerat idem his quoque poteftati-
bus multomagis faciendum : Nunc ambitione poten¬
tiae, mutua diicordia altera alterius olficia perturbant»
Negant quidem Innoc. Io. And. Panor.Bald. &caete-
ri c. 1. extrade off. ord. alteri in alteram cade re im¬
perium eifc rnadato (vt loquuntur) ar&atiuo & com-
pulfiuo, reclè tamen atque ordine facere, fi mutuas
libi operas in perficiédo quod ab altera decretum fit,
praeftiterint, d.c.i. &c.z. vbiglof extr. demaled. &
c. z. extr. declcr. excom. miniftr. quod & Imperator
l.Epiicopalc.C. de Epifcopali aud.ftaruit,de exequen-
dis àpoteftare ciuili Epifcoporum decretis. Hofticnf.
d. c. 1. de off. ord. etiam neceffitatis elfe putauit in In¬
dice ciuili & probat, d.c.z. ext. de maled. &glof. d.c.
z. decler. excom. minift.vt & Bald. fibi contrarius in
υ c. hcctvndique. ext.de off. deleg. &rglof verf. ex ea.
l.i. D. de pofiul.& c.vlt.dc except. in vj. Bald. c. 1. ext.
de côftit. & c. Ecclefia Ibid. Bart. & laf h à diuo pio.
§. fin autem. D. de iudic. Scitum eft illud , quæ à po-
teftate Epifcoporum pendeant,non elle in iure laici vt
ad ea Ecclefiafticum compellat, fi quid tamen præter
ius publicum &c vtrique potcftati commune priuile-
gia, libertates, & franchifias regni (vr loquuntur) Ec-
clefiaftici ftatuerint,fæpè eos ad retradlationem ab ci-
uihbus Iudicibus compelli, quanquam fi verum ama¬
mus perfæpè nimium quàm ambitiofis decretis, re¬
medio appellationum quas ab abufu appellamus , pa¬
trum memoria reperças, fed ea de re Bcned. c. raynu-
tius, verbo, li abfque liberis z. muri, 47.
Tenir
177 Des Iuftices,
i b Tenir les bannis ] Sontes receptare vetantur genera¬
liter Clerici & facrati omnes, & extat ea de re Arcfta,
quibus exigere & propellere aedibus fâcris, &priua-
tis quoque noxios iubentur, vt& Lucius memprat.
lib.i. tit. 2. ann.1481. & Papo lib.r. tit. 1. Quod & fine
difcrimine omnibus, & dominis quoque feudorum
indi&una eft Ord. anno 1526. art.56. des criminelles, Mo-
lin. art. 30. Quod ideo dicendum fuit, quia Bafl. c.i.
§. fiiudextit. depac. tenend. contrà putauit, & Do¬
minum caftri protegere quidem nocentes fubditos
fuos non debere, led tamen non teneri iudicio re-
præfentare fi nolim , quia Dominus non debeat (vt
loquitur) elfe bocarius fui fubditi, quae ratio inanis
eft, &planç pugnat cuml.i. &2.C. dehislat. vel al.
crim. reos.& his quæ diximus fup. §.21. ôc Angel, l.i.
A. de Nili.agg. non rump. & 1. i.D. defer, fugit.
Perftat tamen Bald. c.i. $. conuenticulam tit.de pac.
iuram. fir. Sed ôc priuati quoque veteri Confuetudi-
ne quemquam receptare vetabantur, alioqui partici¬
pationis ρα-nis fubiiciebantur, exceptis duntaxatqui
languinis neceliitudine tenebantur, intra tamen con-
fobrinos & patrueles, quiafanguinem fuum prodere
ex humanitqtis conditione non deberent, exi. i.D. de
receptat.
3 Sed & illud quaeritur* An Epifcopi à fuis diœcefi-
bus bannire poilint, & polie magna au&oritate affir¬
mat Io. Gallus Areftis Pari. q. 82. incip. Epifcopus
Aurelian. & Confuetudincm hac de re notoriam &
generalem elle dicit Senonibus & Aureliis. Dubita¬
tum tamen iam olim ab illa curia feribir Gallus, nec
•x tempore iudicatum allegat. Io. And. ôc Hoft. qui
tamen hoc non dicunt. Affixa eft illi Galli quæftioni
Noraquçdam Caroli Molinæi in Jib.Sryli Pariam, qui
negat Eccleiiaftico Iudici licere bannire , atque id vfu
receptum fcribit,vtiturauthoritate tex, d. c.2. ext.de
cler. excom. minift. vbi tentatis remediis ceteris quæ
Iudex Eccleiiafticus habet in poteftate ad Regium
Art. X L 1 1 1 1. 178
A auxilium & externæ poteftatisfubfidiadeueniendum
ftatuit, quæ poftulante Eccleiiaftico exilium" irroget.
§. ft vero crimen auth. de famftifl. Epif. coi. 9. Me¬
lius probat. tex. C. cùm non ab homine, exr. de iud.
vbi clericum depofitum & incorrigibilem per Iudi-
cem fccularem comprimendum ftatuit, ita vt ei exi-
lium deputetur,Vcl alia legitima poena inferatur, quod
per fecularem ludicem heri intelligendum eft, cùm
nihil vltrà Ecclelia poffit. Vfurpari tamen fcimus ab
EpifcOpis noxios àiua cuiufquediœcefibanniri,ncc
video quid magnopere reip. interfit, cùm in per-
fonam tantum agatur , quæ tota fuppofita eft Epi-
fcopali potellati Ôc cognitioni, nec territorium at-
ΰ tingatur. Sed vbique illi ordini parum æquus Mo-
hn. fuit. "
c Mats ne font tenta prendre.] Hoc idem Mafuer. dixit. 4
tit. de pœn. num.28. ne quoquo modo contingat cae¬
dem fieri , vnde irregularias confequi poffit , aut ipfi
illi Clerici iniuriam accipiant , cùm ne iuffis quidem
&ex lege irrogatis fuppliciis capitalibus adelfe per¬
mittantur, fine metu irregularitatis c. clericus, c. len¬
tendam. ex.de cler. vel monach. Socin. c. ad audien¬
tiam. ext. de homicid. Qua eadem ratione tornea-
mentis quoque & certaminibus lingularibus adelle
q vetatur, tit. detorneam. ext. ôc tit. de cie. qui pugnat,
in duel. Et vero etfi prçhenfiones exercere vetantur,
decernere tamen pro officio ôc merito cuiufque non
prohibentur, fed excqui nonpolEunt in alio territo¬
rio, quod diximus fup. art.y.
Sic nec contra excommunicatos in foro feculari
vitari aut Iudiciis arceri receptum , qua dé re magnae
ôc acerbæ contentiones defiagraucre fub Petro Mau-
clerc ôc Ruffo eius filio, vnde magna: funt rerum per¬
turbationes confequuræ. & extat titulus in pragmat.
de excommunicatis non vitand. qui de prifuna difei-
plinæ feucritate multum remittit.
Article XLIIII.
vg E*fcculierala cognoiifance fur les meubles, b & fur les héritages des
c Clercs mariez. Et ne les fauue le priuilcgc, d qu’en crime fur la perionne.
T Vdex a ciuiiis de relus mobilibus cognofcit b Qr immobilibus* Çlericorum coniugatorum a
A O1 non iuuantur firiuilegio3A nifi incrimine ab eisadmijjb .
Nota i.
I De origine CT difcrimine cognitionum ~\triufiue go-
tes ht u ciuiiis CT Ecclefiaftca.
1 Clericorum mobilia olim pignora non capielantur.
3 Excipiebatur, nifi çlencm non viuebat clencaliter.
4 Decinpenfiomb.domorum.
5 Si multla indicia effet cum carcere.
6 Hodtcmolilia clerici pignore capiuntur ordin. *sfurel.
7 Ex deliÎlo clericorum bona confifcantur a indice laïco.
S Bona vacantia pofi mortem clerici , non pertinent ad
Epijcopum.
a Extant hic etiamnum prifearum controuerfiarum
1 veftigia, quæ maiores noftros inter vtriufque potefta-
tis confines terminos acriter olim exercuere. Diximus
fæpenumerô, & fem per verum eft , nullam vnquam
nifi ab fapièntilfimis hominibus poteftatem cum mo¬
do haberi polie. Cùm ad humani generis necellita-
tes Ôc focietatem continendam facerdotium Ôc ciuiiis
potcftasdatæ ellènt, illud cœlum fulpicere, ôc pro
lArgensr. m Confi Brit.
D materia mentes hominum tra&are Ôc excolere iuf-
fum. Principes dominia rerum polîclfiones terrarum,
Refpublicas in curam recipere,vr nihil tamen amplius
clfcnt quàm Magiftratus. Scd cùm illi publici ibhci-’
tudinem Ôc rei communis procurationem priuatas ad
opes delitiafque animi infolcnriatraduxilfent, fplen-'
dore ôc illecebris decorum vicinam quoque potefta¬
tem in admirationem earum rcriim traxere , quibus is
fulgor pararetur. Ita fadhun, vt ab cado cogitationes
iri terram facerdotium deduceret, atque humi defi¬
geret, dum eadem,* dum 'etiam plura, mox omnia
polle committitur, connaqucvr illis eucriifet,qu&m'
olim his quibus confilium datum eft, y t viderent ne
dum coelum intentius alpicerent, terram amitterent,
quando hi dum terram alpiciunt affixi humo deter¬
rima comparatione pœnè caelum amisere. Nec du¬
bium quin incorrupti ifimis hominum, quos fua quae¬
que fecula tulere, iflabentes fenfim mentibus illæ il-
lecebræ, &profpe<ftæ & damnatae fint, cum Domi¬
nia, Principatus, Imperia, cærerumquc prophana: rei
H iij
Des Iuftices , Art. X L 1 1 1 T. 180
inftrumentum appetere, homines facrofan&i prohi¬
berentur. Extant veterum grandes ea de rc fentcntiæ,
extat Auguftini illuftre pronunciatum, illis etiam ho¬
minibus vfurpatum. Quo iure ( inquit) defendis villas
Ecclefiæ diuino an humano ? Diuinum ius in feriptu-
ïis habemus, humanum in legibus Regum,vnde quif-
que pofiidct quod pollidet, nonne iure humano. Iu¬
re igitur humano dicitur, haec villa mea cft, hieferuus
meus eft , iura humana omnia Imperatorum funt.
Tolle iura Imperatorum, & quis dicere audebit, hæc
villa eft mea ? Et paulo poli , noli dicere, quid mihi &
Regi, quid tibi ergo Sc poffeffioni, per iura Regum
poliides. Dixifti , quid mihi Sc Regi , noli ergo dicere
polfelliones tuas, quia ipfa iura rcnunciafti, c. quo
iure, 8. diftindt. Sc c. fi quæ caufæ. π. q.i. Clerici (in¬
quit) ex ofhcio Epifcopo funt fuppofiti , ex poffieifio-
nibusprædiorû Imperatori funt obnoxij, ab Epilco-
po vndlionem , ab Imperatore praediorum polidlio-
nes nancifcuritur , Sc c. ii tributum ead. caufa. Si tri¬
butum (inquit) petit Imperator, non ei negamus,
agri Ecclefiæ foluunt tributum, 11 agros defiderat Im¬
perator, potellatcm habet vendicandorum. Ambro-
fij etiam lentetia c. te quidem ead. cauf. facerdotium
ab omni prophana cogitatione abducit ex audlorita-
tc Clementis , quanquam quibufdam autor cpiftolæ
eius diiplicet. Idem c; conucnior&c. tributum, 13.
q.8. quo loco magno animo fua tuetur Ambrofius
aduerfus Imperatores, magna aequitate aliena agnof-
cir& cedit. Sed eo obtinere non potuere, &rcs eft
quæ infami dogmatibus feculo line inuidia dici ne¬
queat. Sed ea ipfa res cft, quæ iuris dicendi potefta-
temolim egit tam perturbate, &hæcvcftigia priili-
num incendium renunciant, &nos faftum vix qui¬
dem ferendum maiori propemodu fallu, vt ille olim,
2 retudimus. Clericorum quidem bona mobilia ante
orbis crediderat, Sc res per fe indicabat , conditionem
perfonarum fequi debere, quæ ipfæcum priuilegiis
Imperatorum , Regum, Dynaftarum, Pontificum de¬
cretis , facrorum coetuum Sanftionibus , orbis con-
fenfu Sc Placitis Iurifdidlioni ciuili fubdudlæ edent,
bonorum quoque mobilium eadem conditio puta¬
batur, ex 1.2. C. deEpif. & cler. c. Eccle Harum fer-
uqs 12. q.2. glof. c.vlt. cxt. de vit. Sc honell. cie. Alex,
conf. i<5. vol.i. Io. Piat. lib. 2. c de priuileg. eor. qui in
facro pal. milit. Anch. Reg. caque de reg. iur. Gallus
q. 212. in Stylo Pariam. Extat Sc famigeratum cade re
Priuilegium fancitu Ord. Philippi Pulchri anno 1102.
quod difertè vetat manum iniici in mobilia Clerico¬
rum : Quare hadlenus valuerat, ne pro clericorum de¬
bitis bona eorum mobilia pignori caperentur, Sc crc-
bræ veteris forica de re fententiae extabant. Aufrcr.
in Stylo Pariam, part. 3. tit. de refeript. quo loco d.
Ord. Philippinæ meminit, quæ & repetita eft Ioannis
Regis anno 1351. public. 1355·. quam inter chartas fuas
effie tcftatur Molin. ea Nota quæ illi ipfi Aufrcrij loco
affixa eft. Repetit Bened.c. raynutius. verbo, &vxo-
rem x. num. 240. Et iterum decif.2. num. 54. Sc 4.
& verbo, fi abfque liberis 2. num. 47. Rebuf.tit.de
lit. obligat, art.2. glof. 1. num. 106. Imbert lib.i. In-
ftit. c. 34. Sc in Enchirid. verbo , bonorum differen-.
tia. Papo lib. 18. tit. des executions , Sc res erat per quam
v fu nota.
3 Sed tamen fpecies quafdam excipiebant. Primum,
fi. clericaliter nonviuebant, qua de re Areftum citat
Rebuf. eod. loco, & retulit Papo. Ideo & quæ ne¬
gotiatione erant quæ fit a , capi poffie putabant, clem.
præfenti de cenfib. vbi Card Zabar. Sc c. quantum
extrade cenfib. Alb. auth. ftatuimus. C. dcEpilc. Sc
cler. Aufrer. d. clem. 1. de off. Ord. Reg. 2. limitat.
^ 32. Ac ne in pcnfionibus quidem domorum tantum 4
priuilegij volebant elle bonis clericorum , quod eo¬
dem loco Papo, Sc Rebuffus iudicatum referunt. Sc- 5
eundo, Sc fidi&a forte ex delidlomulfta effiet, ad-
ieda carccris neceifitate : Nam cum perfona coerce¬
tur, rebus abfurdum effie priuilegium tribui, quod
non nifi à perfona habent , quod Imbertus notauit
lib-3. Inftitut. d. c.8. glof. verbo, ius habet, quæ
ipfa rat;io adiuuatur dxipoiitione Coniuetudinis no-
llræ. inf. art.124.Luc. Ub.2.tit. 2. Itaque & fi mobi¬
lium affatim erat, immobilia præhendi neccffie erat,
aut penfiones conductionum, aut reditus penden-
P tes, & quorum nondum dies cxiiffict, quod Mafuer.
notat, tir. de exeeut. & Bened. d.verb. Sc vxoremde-
cif. 2. num. 4. Imber, lib.i. Inftic. Sed ifta pridem ne¬
mo ignorat j Nam excommunicatione compelli, non
fine diferimine ex laïci Iudicis iudicato nunc cft re¬
ceptum, inauditum paulo ante tribunalibus noftris,
illibata Ecclefiaftici Iudicis poteftate, &Arcfta me¬
morat Papo. Sed illa pridem homines muffiabant non £
iure fieri, quod homines locupletes , Sc pecuniofi qui
fiepe fortunas omnes in pecunia haberent , maligna
detreftatione eius quod deberent, creditores fruftra-
C rentur, argento lignato infcdlo abundarent , atque
intérim ex his omnibus nihil eflet , quod enedto cre¬
ditori attingere liceret. Hispartim querela, partim in¬
uidia hominum Sc propenlione fcculi elicita Ordina¬
tio Aurel, art.28. qnæ in totum Sc abfeiffie mobilia cle¬
ricorum pignori, &audtioni iubiieeret, præter velles
& inftrumetum lacrum, Sc perfonæ neceilaria, quan¬
quam vix id quidem conccuum de toto vtfupereilet^
Sc egrè retentum.
Sed Sc ex delibto clericorum bona confiicantur, fi J
noxia exigat, quod iam olim Oldrad. dixit confi 17.
Sc latè profequitur Alber. in Statut, parte 5. q. 17. Sc
D decif. Tholof. clem. Gallus, q. 212. in Stylo , Sc ite¬
rum 290. Sc iterum 109. incip. fuit didlum. Boer, in
Conf. Biturig. tit.de iurifdi£l.$.ii. Specui, tit.de feud.
§. pcnult. Rebuf. tit. de lit, obligat, art. 2. glof. 1.
num.117. Imber, lib. 3. Inftitut. c. 17. glof. verbo pu¬
blicari , Sc hanc elfe generalem Franciæ Confuetudi-
nemferibit Aufrer. d. regul. 4. fall.2. Imbert, in En¬
chirid. vbi fup. Chaf. in conf. Burg. titul. dcconfifc.
§.1. glof. cr appartient. DegraiTalius lib. de priuileg.
regni iure 18.' Confiteantur vero Epifcopis, fi quo
calii cognitio de delicto aduerfus clericum his com-
E petat, quod Gallus Arello diffinitum feribit. d.‘ q.
109. Sc lmb. lib.5. c. i<5. quajiquam ille non omnia
ibi quidem vere. Geteriim id in fimplicibus Clericis
iam locum habiturum non eft:· Nam cum hodie ex
Ord. Caroli IX. Regis , priuilcgip in ciuilibus Sc cri¬
minalibus Cad fis clerici excludantur, vt ante art. 4.
diximus, non dubium quin quo cafu Iudicis lqïci fit
cognitio de crimine, quod impingitur, eodein Sc con¬
fi fcatio Iurifdiftioni cius applicetur , cdm præfevtim
à Confuctudine confifcàtio nulla indicatur, nifi an¬
te indita corpori poena , ex art. Confuer. inf. 593.
quod fieri non poteft priuilegio manente. Extat ve-
F tus Conftitutio Ducis loartnis ann. 1424. cuius· de-
fcriptu.m eft infrà art. 750.' qua damnato fententia’
laici«cler.ico duntaxat coniugato, bona mobilia Du¬
ci confiicantur, imo & bonorum immobilium redi¬
tus , ad vitam damnati applicantur Principi. Sed id
obfoletum.
Alia eft conditio bonorum vacanti.um,quæ nemo 8
Epifcopus (iure quidem Epifcopali) vcndicare poteft,
fine ante Clericorum fuerint fiue aliorum, quod Gal¬
lus latè dilputat. d. q.211. &q.i90. rémque iam olim
iuftam vilain elle Curiæ Parlamenti feribit, quam in
confi-
i8i Des Iuftices , Art. X L 1 1 1 1. fi8r
confilium mitteret. Sed hodie nemo dubitaturas eil, A Art. in. 569. Quare non inuentariorum quidem
cum defuridorum Clericorum hæreditates ad hære- confedioncs his permittuntur, d.decif. Galli & Guid.
des fanguinis fpedent , Inf. Art. 510. & fi nulli fint ad Papae decif.261. Aufrcr.reg.4. fall.2. d. clem. 1. & §.fe-
Domirios territoriorum in quibus reperiuntur , inf. quenti dicemus.
NOTA 2.
1 JurifdiBionii Ecclefiailica Ciuilii inter fe contur -
batio.
i Exempla 12. vfurpatuc cognitionis a Pontifice de rebus 14
prophanis. lj
3 Nulla lunfdiBio EcclefiaJhca in laicos de aBionib. per- B
fonalib. crnu.^ 16
5 Nec de materia redii db anne 1498. O* nu. 6.
6 De Realib. cognitio efi indicii cimlii , priuative dd Ec- 17
cle/ΐΑβ. 18
7 isfmpltd etiam in do t ib. fundat io nib. Ecclefiarum O* 19
in bonis Clericorum. 20
8 Etiam tn re communi, aut frigidarium. 21
9 Et m rebm fide aut interpretatiue tales. 2 2
Sed quid tn reditu ibidem. 23
10 idem de reliquiis id i/?, arrerages.
π Reliquiarum in fiipulationem deduBarum dii io per- C 24
Jondlu.
Domini Requeilarum de reliquiis reBe cognofeunt 2 6
ibidem.
12 DcVendicationib. cr inde de hypothecaria eft tudicis 27
cimlii cognitio. χ 8
Quid fe ad felutionem fimpliciter Agatur ibidem.
13 DeaBionepcrfonaliprincipaliterintcntata}cuiaditm- 29
gitur hypothecaria. 30
Nunquam hypothecaria a Bioni, perfonalis efi accefe-
foria. ibid.
De aBionib. mixtii.
De rebut feudalib. efl cognitio tudicis laïci.
Et fe de prœhenfeone feudi agatur, obid.
Idem in oppofetionib. aduerfut rem iudicatam à indice
ciuili.
In confifcando feudo idem.
Etin emancipatione perpetua rerum feudalium.
In Decimis mfeodatis idem.
idem de Refafiiontb. contra Flmim Vfiirariorum.
I dem in feudah caufa fe de euiBione tenetur clericus, '
idem tn caufa dotis o~ dotalitij,
idem de innent απο bonorum , quod fcmperfit d indice
ciuili.
Et m tur amento accedente ad materiam realem.
idem tn legit imatione ad effeBum CT c.
Etin momtionib. concedendis informa malefaBorum
crc.
Judex cimlii cognofcit de omni pojfejforio.
Non fit prorogatio iurifdiB tonis Ecclefisflica del{t4~
lib.
N equidem in Voluntaria iurifidiBione.
Nec in caufis appellationum.
1 b Et fur les héritages. ] Hic enimuero malorum vete¬
rum veftigia & rcTiquiæ. Diximus huius Articuli ini¬
tio quædam de origine &: iure cognitionum, quæ re¬
rum dominia & poftcfiiones tradant , & quid cuiuf-
quepoteftatis imperio , principio fuerit attributum.
Res per fe non obfcuras ambitio cum tempore con-
turbauit. Adacft controuerfia plenis velis perturba¬
tionum, vnde accidere ncceiTe fuit, vt pulcherr ima¬
rum fundionum ofticia libidine hominum perturba¬
rentur Reperti etiam Philofophi Rhetores , Theolo¬
gi, Iurifconfulti , qui perfonas alienas in theatro orbis
fubirent, pugnatum orationibus, fententiis, decretis*
libellis amarulentiffimis idque infcnfiftimè. Nec ma¬
gno negotio fadum, vtea aurhoribuscontroucrfia-
rum placerent, folicitante natura imperij auida, & ve¬
cordia indicandi. T cla fuggellere vt plurimum <w m-
mnrm quoniam immenfæillæ poteftates vitra huma¬
num faftigium fupergreiTæ cùm leges etiam , ipfâm-
que rationis poteftaté fibi fubieciilcnt , id elTe ius cre¬
di voluere, quod collibuifl'et. Hinc tot Leges, Epifto-
Lr, Decreta, Sandiones ad confirmandam cuiufquC
potentiam. Sed cui non ifta , capite illo Paralipom. 2.
c.19, videri poterant conftituta, munerum partitione
z tam diferta ? Nam quorfum facrofandæ potcftatis
tot decreta de rebus prophanis ? Quid vt ab noftra
Britannia ordiamur , agit illa decretalis, c. ex tenore,
ext. de for. Comp. in qua de hærediiate qua?ftio ver¬
titur inter mulierem & I.de Meduano, quorum vter-
que domiciliarius eft, Comitis (vt loquitur) Britan-
niie. An immerito Bi itaimus, quod illa decretalis in-
nuit,quaeftus eft Iurifdidionem fuam fuppilari. Quid
in c. exparte eod. tit. vbi Pontifex cognitionem fi¬
bi fumit de dote inter Angliæ reginam & G. nobi¬
lem , adde & de feudo quæftionem elfe : Nam ratio¬
nes plane ineptas adducunt de miieratioiije perfonte
in regina, cumin d. c. ex tenore fimijem cautam dc
dote eximendam non cenfuiftct , & oppugnature, fi-
( gnificantibus ext.de off.deleg. Quid in c. nouit.de iu-
dic. vbi Pontifex cognitionem fibi fumit de feudo in¬
ter duos Reges , quorum alter inconftrilb alterius be¬
neficiarius erat, Sc obftridus lege feudi , idque quod
hiftoria tradit non gratuitaopera. Quid in c. olim ext.
dc off. deleg. vbi inter Comitem Altiiliodorenfem &c
Abbatem Virgiliacenfem quaeritur de ftagno nuper
conftrudo, quod à iure Feudi pendebat, & iurereali,
&c Comes, vt illic prafupponitur,reus eilet.Quid in c.
fignificantibus. ext.de ofhdelcg. vbi inter duas mulie¬
res ( quid ad clerum) controuerfia erat de patrimonio
in diœcefi Ambianenfi. Quid in c. confirmais, ext. dc
reft.in integ.vbi de refeiifione contractus agitur, &: iu¬
re retradus, &: in municipio (vt loquitur) Parifienfi.
Quid in c.diledi. ext.de arbit.vbi dc vfu nemoris quç-
ftio eft. Quid in c. tuam ext. de ord. cognir. vbi vetat
regem Francorum de fucceilione reginæ Cypri co-
gnoicere, dum ipfe de natalibus cognofcir , dc de pof-
leflione conftituenda quærererur,litc pofleiïbria,vt dc
in c.lator eod.tit. Quid in c. per venerabilem ibid. vbi
adfucccftioncm prophanam Porifcx legitimae, quam
Iniuriam ne ipfa quidem gloila diflimular : Nam glof.
fi clericus, ext.de for. comp. fatis libere Pontificum fa-
dtum rcpræhendit, qui quotidie concedant literas c5-
tra laicos, ad vfurpâdam Iurifdidionem eorum. Quid
in c. ex parte, ext. dc confuctud. vbi Confuetudinem
Rupellanam de capiendis hæredi ratibus abrogat (ir¬
rationabilem credo) fed quid ad facra ? Quid, quod nc
id quidem vere, aiunt de omnibus laïcorum caufis
olim Pontificum cognitionem fuillè in c. qualiter. ext,
de indic. & quod Iurifdidionem temporalem habeat
habitu , quam in cafu negligcnriæ laïci, refumant. Ac 5
re quidem ipfa de perfonalibus inter laicos cognoue-
re in Britannia ad annum 15-39. me nondum adolefcc-5
tiam incrcifo. Infinitus fim, fi omnia colligam, dc ve¬
li iiij
i8j Des Iuftices , Art. X L 1 1 1 1. 184
rcoi: vt ftomachitm moucam his qui modum tenere
non poliunt, fed tamen ilia magna audoritate , etiam
in realibus,fed nimium quam ambitiose à luris cano¬
nici Contuitis pndan defendebamur, quamquam alij
diftingunt, an clericus reus iit, an ador, aut neuter, an
alter, vt Bald.l.iubcmus.C.de facrof.ccclef.&; l.de his.
G.de epif. & der. & c.i. tit. decont. apud par term.
neque tamen negat hoc principali conilitutionc indi-
4 qc rc de qua cxprclla iuris lententia non extet, &
Archid.c.r. de cler coniug.in6.Alb.Bald. auth. {latui¬
mus. C. de cp.&clcr. nominarim pcrftyda Franciæ
Confuetudine, vr&c.2. ext. de iud. quæ negat Con-
fuetudine fieri polle. Idem c. eiim venilientex. de eo
qui mittit in poli caul. rei 1er. Archid. Panor. Fclyn.
Barbat.Colleciar.c. qualiter ext.de iud. Panor. & addit
adcumc.cccleha ext. de conflit. & Felyn. Ibid. Bar-
bat. in rub. ext.de reb.ecclef. no alienand.Idem coni.
1. V0I.3. &quos copiose congerit Tiraq.jT.52.giof.vni-
ca. num.80. in retrad.lignng. Boër. dc cir.69.6e in co-
4 fuctud.Biturig. tit.de iurifd.§. 22. Res hodie indubia
eft nullo modo ferri Iudicem Ecclefiafticum in mate¬
ria reali, in qua hrincompetentilinnus. Scripfcrat iam
olim Io. Fab. $. item Scruiana. Inftit.de adio.& §. fi
vero reus. Inft. de fatild. Idem auth. ftatuimus. C. de
çpif. & cler. Aufrcr.d. clcm.x. reg 2. fall.4. dc off.ord.
Mafucr. tit. dc remill. $. item presbyter, & titulo de
iudicibus. Gallus, art. 44 anno 1$;. quo tempore ap-
aret ea de re ctiamnum dubitatum , cû multis id are-
um admirationi tuilFe feribitidem Gallus, art. 585. &
idem ar r.i^.Gul. Bene did.c.raynutius, verbo &vxo-
rem dcaf.2.num. 30.6c 47 Lupusinrep. c.per veftras,
exr.de donat, int. vir. &. vxor.$.fcd cft pulchra dubita¬
tio, fol.127.Tiraq.in rctrad.f. S.glof.y.num.i2.&: §.u.
Imbert, lib. inftit. 1. c.24. Chaf. tit. des fuccefiionsde L<-
5 fi*rds. $.5. 1111.54. Papo.lib.i. tir.y. arcfto.iy. Extatcadc
rc diferta Ordinatio in monumentis præfidatus Rhe- 1
don. Annæ Principis anno 1498, public. 21. Decernb.
fublcripta promulgatione Y. Bruflon Aduarij , qua
actiones reales & pollellbria· vetantur apud Eccleha-
fticos intentari, additis pœnis.Adicdaedido,&: Prin¬
cipis mandata Præfidibus miira,quæ omnem omnino
ad matetiam realem, indicta, pcræquationes , focaria,
& fimilia omnia edicti dilpolitioncm producut. Fuit-
que id primum tempus , quo Britannia; Principes fua
(ibi alfererc in materia reali funtaufi, commerciis tum
primum Francorum imbuti. Extat apud Francos vc-
tuftior multo Philippi Pulchri Ordinatio, anno 1274.
quæ Epifcopis prohibet, ne in pofieffionem rerum foli
mittam,addita ratione quia immobilia non tînt dc fua
lurifdidione Epifcopali, quamquam etiamnumCon-
f uctudincm excipit, ficubi talis erat. Quod tamen re¬
ceptum non elle pofteriora tempora indicant , ex illo
Arefto Galli 45. quo pronunciatum eft Epifcopum no
cll’e recipiendum ad proponendum, aut in fado po¬
nendum fe effe in polFellione cognofcendi dc rcali-
6 bus. Ergo nemo iam ea de rc controucrfiam rnouct,
repertæque cum in vfum inhibitiones , quæ ab Iudice
ciuili i mpetrantur, vt partibus, atque etiam ipfi Iudici
Ecclefiaftico denuncietur?ne quid quod realem cogni¬
tionem fpedet, in examen fuum , aut auditorium vo¬
cet, in quibus quidem exprcfsc caufas inhibitionis
contineri oportet , quod ftatuit Ordinat. Lud. n. dc
' qua fuprà diximus, art.6.verbo inhumons. ôcAnchara.-
ni.fententia. c.2.cxr.de dilae.veri. ex cuius didis. Quæ
cùm funt denuntiatæ Iudici Ecclefiaftico liuerc&è, fi¬
ne perperam,fuftinere cognitione debet, alioquiabu-
fus fit. Nec mirùm cùm præter fuperiores rationes, de
quibus in d. c.quo iure , illa quoque dicatur non inua-
lida,quodin reaUbus non perfona, fed fundus conuc-
nitur,l.loci corpus.§. fi aliter fundus. D.fin.reg.l.qui
aliena. §. vltim. D. de nego tijs.geft. 1. Imperatores. D. de
publican.Ioan.Fab. i .præiudicialis. collum. 9. de ad.
Molin.§.i.glofl’.y. numer.2. gloft‘.§. omnium inftitu-
tion.de adion.Guillem. Bencdid.d.c.raynutius,ver-
bo, Sc vxorem, decii'2. numer.34. J9.& 49.Bald.Cun.
l.de his.Cod.de Epifc.& cler.
Nec vero regula iftavniuerfahs,&catholicon regni 7
pragmaticon, in prophanis dumtaxarlocum habet,
fed etiam in pra-diis, dotibus, &c fundationibus (vt lo¬
quuntur) Ecclcfiarum , & quamlibet facro patrimo¬
nio, adde & rebus clericorum Sc bonis eorum immo-
bilibus ôc foli, fiue dereipfa & fundo controuerfia
fit, & vendicctur , fiue ius rcale quodpiam aut rei an¬
nexum in iudicium deducatur ,ccnfus,folarium, tribu¬
tum, c.tributa.n.quæft.i.tex.l. munerum, ^.patrimo¬
niorum , quo loco pontificem quoque talibus fubii-
cit. D. demuncrib. <5c honor. hplacet.Cod.de facrof
Ecclcf. c.fi clericus laicum. ext. de for.comp.c. noue-
rint.ext.de lent.excom. l.de his. vbiCun.Odoff.Cod,
de Epifc. & cler. Aufrcr. d. clem.i. rcg.2. fall.i8.&20.
Barbat.conf.x.lib.3. Sequimur igitur Bartoli fenten-
tiam. Lrefcripto. D.de muner. & hono.cum de rebus
quæritur perfonæ priuilegia non fpedari, vt ita ratio¬
ne ccnfus non foluti ad Iudicem ciuilem eundum fit,
quod Salic.dixit. auth. fed periculum. Cod. finecenf.
vclrcliq. 6cadd.adBald.ibid. Benedid.vbi fup.num.
24.Papadecif. 472 & illaipfa Ducis Annæ Conftitu-
tio,dc quo fupra.Nec attinet referre répugnâtes quos
congerit Aufrer.vbi fup.6c Boër.d.dccif.69. cùm vfus
pcruicerit & tribunalia obferuent,nc quid ea dc re Iu-
dex Ecclefiafticus fibi fumat. Itaque fi qui in capita¬
tione funtcomprehenfi aut indido, aurfuperindido,
redè ne an fccus Indicis laïci efteognitio, &: illis ipfis
Annæ Ducis mandatis côrinetur, & illa Philippi Pul¬
chri Ordinatione. Si edido principis ad arma vocatur,
quæ ratione prædiorum debentur ad bannum (vt lo¬
quuntur) hildem Iudicibus fubfunt 6c coercentur eft
enim id munus rei quam maxime annexum , cum ea
lege feuda accipiant, nifi de amortizatione conftet , &
comme tar iis rei dominicae principum noftrorum an¬
notatum quot quibus Epifcopis armati , olim iudice-
rctur, deledu haben4o, quanquàm funt pofterius iu¬
re emancipationis perpetuæ à principibus eanecefti-
tate exoluti, & quia im mentum eft, quod decimæ no¬
mine ab his exigitur , iure quidem meri perfonaliter
ad caualcatam,quod idem eft cum banno, non adige¬
bantur 23.q.8. c.i.fedtame alios fufficiebantfuo loco,
c. i.tit. de cler.qùîarm. bell.depof. Antibolus tradam
diligenti de munerib.num.67.verf.fed de iure. Spccuh
tit. de immunit. Ecclcf. Degralh libello depriuil.Fran.
priuileg.15.Sed iam extra Notas.
Proinde £c regulam accipimus de reali cognitione 8
laïci Iudicis,vr perpetuo locum habeat, & ampliamus
(quod aiunt) fiue res fit propria Ecdéfiæ,fiue collegijj
fiue clerici aut facrati,aut Cuiüfquam hominis Gngula-
ris, fiue communis cum clerico, aut laïco, fiuc^ reali
agatur, fiue mixta , fiue duplici iudiciofamil. hèrafe.
communi diuid.fin.regund. Idiam olim notarat.glof.
l.i.D.de quib. reb. ad eund. iud.eat. Aufrcr. d.clcm.i.'
reg.2.fiühiy.Bcnedi&.vbifup!verbo,&vxorexri,deeif.
2 num.46.Qiiare nilproderit confortibus bona com¬
munia in clericum tranfcripfifle, vt oneribus realibus
eximantur, l.i.& a.Cod. quando <Sc quib. quart, pars,
dc l.vlt.C.quemad. muner. ciuil.indic. Antib.trad, dc
muncrib.parr.5. px-incip.num.109.verf. fed dic. contra.
Spcc. tit.de cler. coniugat.verf. quid h clericus. Fru-
ftra igitur repugnant. Fcly. c. placuit. Abb. c.vlt.
ex. dciur. part. ik. c. diledus ext. de off. ileleg. cum
de rc
ι»3
Des Iuftices , Art. X L 1 1 1 1.
184
de re communi Iurifdidioncm tribuunt Ecclefia- A vfur. q.n. num.ij4· tametfi alibi diuerfum quiddam
ftico· fentire videtur,nota afhxa. d.q. Galli μ. Sed & verum
i> Amplianda fecundo regula , de realium cognitio-
nibus,etiam in his quæ non verè & fubftahtialiter,fed
fide & interpretanti έ pro talibus habentur,vt ceniiis,
reditus fundiarij , quæ folaria dicuntur , quod Bened.
notat.vbi fup.num.34. & 3;. Tiraq.d. §,32. glofii.num.
So.iSc 83. Nec tamen eiufdem generis, aurin eadé cau-
fa habendi reditus omnes ; vt qui funt pecunia confti-
tuti,de quibus fi perfonali adione agitur, <Sc à contra-
du initium adiojiis fumunt, non à fundo aut reali
adione, regula vulgaris tenenda eft,adiones perfona-
les fundum non fequi , fed fpedandam elle rei condi- ΰ clefiaftici ordinis iniiidia , mutatis dumtaxat nomini-
cft, titulum potius adionis, quantum ad conucnrionis
Iurifdidionem , quam materiam & fubiedum adio-
nis cife fpedandum,hoc eft, qua adione agatur potius
quam quid per adionem petatur, & adionem potius
quàm reditus realitatc m, qui per adionem petatur.
Inde illa vulgata Regula, Pcrfonalcs adiones hindum
no fequi. l.i.§. hæres.D.ad Trebel.l.æris.D. de donat.
Νό iunt igitur rebus afhxæ adiones, fed perfonis po¬
tius, vt ita Index carum ipedetur quod vulgatum eft.
Quare Molinæus iudicio magis integro, & polita Ee¬
tionem qui conucnitur , quod eo modo Beneditdus
tradit,nec tamen fimpliciter accipi conuenit , fed tùm
demum cum perionalis intenditur. Nam ii hypothe¬
caria agitur in rem , vt cedatur aut foluatur, aut vt res
hypo thecata declaretur, aut ad continuationemredi-
rus fub hypotheca generali bononi , aut Ipecialis fun¬
di, rcalis conclulio eft,& fententia fundus affedus de¬
claratur, ideoque indicis Ecclefiaftici cognitio eflè no
poteft,quod Tiraq.probat.d.§.32, num. 79. glof.vnica.
&$-i. glof.6. num. n. & feq. tit. lib. dererrad. lign.
"Mam nlrc iwiifiic . i ..... Γ, . .. J - Q.
»■*· ^ «4* «t· “o. ae retract. lign. cte feudo,quantumcunque receptis regulis, leudi cau-
Nam tales reditus tam certo iure inter fundiaria & C fa ad domini cognitionem pertineat, tamen hoccafu
rea Ii a hahpnrnr. vr vnlo-Xin normnMtmnik.i»..d,. . c _ τ.°ι· · rr t i· ·· λ r
bus, in fcntcnriam luam impingit,in §.31. numcr.4 in
princip. cum Ifatuit Conliliarios Requeftarum Pala-
tij,qui de perfonalibus tantum & poflelloriis cogno-
fcant,de arreragiis redè cognofcere, quantumcumue
media realia fint, &: fundata fuper iure feudali , fi mo¬
do non petuntur reali adione , hypothecaria aut ven-
dicatione, quam fententiam confirmant & vulgatæ
Panormit.Decij, & aliorum fententiæ , cap. cætcrum
ext. de iudic. fi ex contrado, agatur perfonalitcr etiam
de feudo,quantumcunque receptis regulis, feudi cau-
realia habentur, vt vulgo in permutationibus velu-
ti fundus pro fundo in Rep. Parifienfi vfurpentur,
vel ad excludenda laudimia , haud fcio quàm hoc
redè.
10 Eadem ratio facit, vt cùm de reliquijs agitur , quæ
arrcragia vocamus, idem fit ftatuendum , cum fcilicet
perfonali agitur aduerfus obligatum , vel cius hære-
dem ex fado aut conucntione perfonali ; Sin reali vt
aduerfusderentoremrei , nulla deduda conucnrionis
caufii, ad ludicem ciuilcm eundem eft, quod verum
eft,& Tiraq. notat d.§.i. dof.6. num.io.Bcnedid.vbi
fup. num. 3;. Molin. in lib. de contradib. vfur. q. 10.
num. 154. quanquàm funt qui hac quidem in re per¬
plexe loquantur, & meticulosè , fed fine caufa. Papo.
Iib.i. tit.y.art.iô.
π Major dubitatio tenuit de his reliquiis, quæ eiïènt
in ftipulationem & nouam obligationem dedudæ,an
naturam priorem ferti areht, an potius quod ex perfo-
nah conucntione confcquens cllct. Hanc nos fup. Ar.
S- attigimus , in quo contrariæ dicuntur fententiæ at¬
que adeo arefta, & multis quidem rationibus Gallus
pugnat Iudicis Ecclefiaftici, vclutide merè perfonali
cognitionem elfe. q. μ. Bcncdid. vbi fup. verbo , Sc
vxorcm.dccif.2. num. 3;. Boer, dccif.69. num.24.Maf.
tit.de ludicib. in princip. Idem Gallus. q.xc6 Tiraq.d.
$.52. num.81.Papo. lib.i.tit.y. arr. 16. Contraidem ipfe
Gallus iudicatum feribit quæft. μ. contra Abbatem
fandi Vinccntij. Papo cod.lib.arr .9. Nos fi veni ama¬
mus, nec ni miu m.infolen tes fumus apud recuperato¬
res , fatebimur in perfonalibus de reditu aut fundo fi
ex promifTo agitur, Iudicis perfonæ, id eft,Ecclefiafti-
ci judicium elle aduerfus facratum: Nam cum ex pro-
lniifo agatur, non veniet in controucrfiam debiti aut
indebiti fubftantia,cùm indebiti caufa non fit perem-
pt^iaad obligationis caufam, quæ in ftipulatione de- f
ducta eft, mfi fiipfapromiflio nullitatis arguitur, quo
calu incidcnter deuenitur ad examen nullitatis caufte,
vt promiluoni materia & fubftantia fubminiftrctur,
quæ fine caufa nequit confiftcre, fed tamen fuper cau¬
fa Iudex non pronunciat, fed fuper adione fundata in
promiluonehi.Cod.de Ord.cognit.ôc notant Bart.&
Bald.l. intra vtile.D.de minorib. Nam cum qius refti-
tunonera petit quia minor & læfus, Iudex probata mi-
noritate non fuper ea , fed fuper reftitutione pronun-
ciat,quod ipfemet Molin. agnofeit in lib. de contrad.
cius non fore Indicium , fed ordinarij & pcribnalimn
adionum,id eft,domicihj,idque ita efiè exprefsè n:a-
data quæ ante citauimus Reginae Annæ pronunciant.
Sed Molin. interdum longe euehitur feruore dilpura-
tionis, & inuidia eius Ordinis. Sed quid ad verum &c
itis. Eadem exiftimanda funt , cum fundus quamli¬
bet prædiale aut inunobile quidquam adione perfo-
nalipetitur, vtadionis titulus ipedetur, nonfubic-
dum ad quod competit,& aliter iudicanun illo Papo-
nis arefio 16. mirandum (fi tamen ficvnquam iudica¬
tum eft.)
D Ampliamus porro , quod de reahbus cognitioni- IZ
bus (id eft,) vendicationibus dicimus , etiam ad hypo¬
thecarias , cùm per fc & principaliter fua vi intendun¬
tur, id eft, vt aduerfus detentores rei hypothccatæ ab-
ftrada omni materia «Se promiifione perfonali , Vel
cimi agitur, vt res declaretur hypothecata , aut res ce-
datur, dixit Io,Fab.$.itcm Seruianalnft.de ad. Bened.
verbo & vxorem, dccifi 2. numer.4<5. Nam fi ad foiu-
tionem ageretur, ciuihs Iudicis cognitio no eiTet,qiiia
eflet hoc(vt Bcnedidus ait) intrare materiam perfo-
nalem, quæ Iudici ciuili non competit, quod idem
1 feribit ibid. num. i2i. &122. Idem dc fideinducen- ·
do ideft (vt loquuntur) cancellando debiti diiloluti
inftrumcnto ab Notariis Regiis recepto agatur, fi in-
ftrumerttum vt vacuum condicitur, vtidem feribit,
num. 126. Aufrcr. d.reg.2. fall.19. & verum eft, &vfus
probat.
Atque lfta quidem de fimplicibus adionibus. Sed »
îufta dubitatio tenuit, cùm quis adfolutionem egifTet
tum ad declarationem hypothecæ vi inftrumenti pu¬
blici atque itavtramque & perfonalem & realem mi-
icuiilct, quæ quaquam adio cognitionem trahere de-
beret.Ne hic quidem fententiæ confiant, & cùm prin¬
cipaliter perionalis intenditur , quantumlibet aefiun-
ctis iequaci & appendice hypotheca, quidam putant
nôn mutari cognitionis conditionem, quæ natura ex
perfonæ qualitate Ecclefiaftici elle debeat , quod Au¬
frcr. Arefio comprobat, part. 7. Styli Arefio 130. Im-
bcrt.lib.i.cap.24.gIof.vcrb. agnofeant Boer. dccifi66.
ntimer.24.Papo.lib.i. titul.3-.Ar.z7. Contrarium Are-
ftum idem Aufrerius profert, part.6. Arefio fecundo.
Nec ibi Molin. diflimulat agi etiam apud Ecclefiafii-
cum poire, cùm hypothecaria non nifi accefibrie,& vt
appendix adionis pcrfonalis intenditur, vt & nota
187 Des Iuftices ,
mi A refti. 1 .pftt.fcribit. & A ufrcr .quçft.Tholof. 116. A
Lucius tit. z.lib.z. Arefto i7.Papo lib.i.tit.5. Artito 17.
& 18. Vera eft fententia , cognitionem ex natura ac-
celforiæ aclionis mutari non debere , quae velut liie-
centuriata fubiungitur, vt alteri fubfcruiat, nec per le
exerceatur, aut principaliter fubfiftat : Eft emm pcrlo-
nalis ex obligatione , hypothecaria cxccutionem po¬
tius & folutionem refpicit. Erit igitur Iudicis Eccle-
fiaftici cogmtio de hypotheca , ii accefloric intenditur
ex contraâu,non Vt laper ea Ecdefiafticus principali¬
ter pronuncict, fed haftenus vt cùm reum dare opor¬
tere iudicauerit que in obligatione continentur, lubii- {
ciat veluti additamento (& ad hoc bona eius hypothe-
eata fecundum cotraôlum partium declaramus.) Elæc
fuit fimplex prifeorum hominum fententia,quaquam
quod illo Paponis Arefto apparet, magno abufus, ma¬
enis item nuper retaliare coepimus. At contra num-
quàm hypothecariae perfonalis accelforia elfe poteft,
cùm perfonis potius res accedant , l.iuftiifune. D. de
edilit. edid. Itaque perfonalis apud ciuilem Iudicem
non intenditur, quo magis fubit mirari temporum in-
ftabilitatem & Hudvanda ingenia, quae huc tandem
nos adegere , vt nihil invita certum fit, dum legibus,
dum mortalibus illuditur, infana libidine antiquiifima
quaeque mutandi. Fuit pridem receptum foro, vocato
ad ciuile tribunal homine clerico , vt chirographum
agnofccret, hac rc defunctum protinus ad Ecclc fiai li¬
cum Iudicem remittere, nec pollulationem recipi pe¬
tentis apud laicum , vt ex agnita fyngrapha pecuniam
clericus deponeret , quod Gallus d. arr.no. indicat , id
alio immutatum apparet.ext. d.arr.i. rurfum prius il¬
lud rediturum ne cogeretur ,quod Molin. indicat illa
nota.& Imber. d. c. Z4. Nunc domum quarto iam Or-
din Caroli IX. anni 1564. public. Maio,conftitutum,vt
pr oui fio ab Iudice laïco peti dc adiudicari poifit , art.
Ord.io.Et quis tandem modus inconftantiæ.
14 Quæ de r calibus actionibus dicimus,eade ad mix¬
tas quoque porrigenda, quæ in perfonam lege aut c6-
tradtu concepta: dantur etiam aduerlus rerum polfcf-
fores, voluti tetradiis, t»1 interdida omnia qua: in rem
fcripta fiunt, quod Maluer.fentit.rit.de iudicib. $. 1. dc
iterum tit.de remilC $. item fi Presbyter Benedici, d.
verbo dc vxorem,decifi z.num.46. Tiraq in rerraCt. §.
34.nu.8z.glof.i.§.8.gIo.y.Papoin Areftis.tit.de rerract.
trahunt enim ifta dc reali plus aliquid. Ideoque ciuili
Iudici fubijciuntur.
iy Amplio etiam regulam dercalibus cognitionibus
adfeudales controucrfias omnes, quae quocuque mo¬
do dc feudi caufa aut Iurihus mouentur,que ex omni¬
bus maxime inter reales funt reponendae. Iftud ne Ca-
noniftae quidem negat, c.caeterum ext. deiud c.verum
' de for.comp. Quare reCtc Innoc.in d. c.verum , putat
quemlibet vilem Laicum polfe clericum iudicare ratio¬
ne feudi, dc fententias fuas ea dereexcqui, & feudo
propellere, quod Bald.quoque exiftimauit. c.i.f.præ-
terea.tit.de prob.feu.alien. perfred. Boer. inconf.Bi-
turig.tit de feud. §.16. Guid. Papae decir.139. Molin. c.
42. Nec défunt tamen qui repugnent, fed vicit hec fen-
tentia, Iudicem Ecclefiafticum elfe in materia feud ali
incompetentillimum , dc ne id quidem diftlmulat Po¬
ti fex d.c.nouit.cxt.de iud.quamuis perquam ambitio-
faadione , & nota res ex hiftoria eft, Aufrer.d. reg.z.
fall i.Iacob. de fando Georgio tit. de feud. verlîc. di¬
stique valfalli pro didis. Nec id tantum verum eft
cùm de proprietate aut poffelTione feudi quaeritur , dc
iuread feudum attinentp, fed etiam fi præhenfio feudi
in controuerfia fit,aut manus dominicae exemptio pe-
tatûr , quod Lupus late exequitur rep. c.per veftras. §.
fed eft pulchra, num.1z7.ext.de donat.int.vir.&vxor.
Art. XLIIII. 188
Nam nec territorium Epifcopus habet , vt quicquam
eorum cxcquipoilit, imo nec fuas fententias quidem
citra veniam in alieno exequitur, quqd nos Ar.17.dixL
mus, & Ar.y. fup.Bocr.decif.x^.Beriedi&.d.verbo dc
vxorem, decif z . num.130. Degraif iure 10.
Ampliandum idininterceHionibus,fiue oppofitio- lg
nibus cuibufeunque , quae aduerfus Iudicis ciuilis iu-
dicata interponuntur , de quibus ad eum eundum eft,
& notauit Aufrer.d.reg z. num.io-
Ampliandum vero etiam fi dc confifcando feudo 17
Agatur , quantumlibet damnato aut abfoluto clerico
fententia Ecclefiaftici: Namque aliter confifcario non
valet, quam fi fententia dc iudicio Domini feudâli's ad
declarationem eius procelfum fif, hiscafibus quibus
aut confifcatio,aiit commiilitm locum habet ·, A t fen¬
tentia Epifcopi in perfonam fertur , & corpus diftrin-
git.De feudo, domini nidicium eft quod Oldrad. purat
d.conf.17. Boer, decif. 264. Chalf.in Confuctud. Burg.
tit.de confifc.§.i.glof verbi, CT appartient. Imbert, lib.
y.cap.iô. Molin. d.§. 4Z. num. 16. quamuis repilgner.
Panor.cap.verum.num.17. ext.de for.comp.&x.qua-
liter.exr.de ludie. Io. And. Anchar.d.c.cæterum. Bar-
bat.Confilio i.vol.y. Aufrer.reg.4. fall.2. Necvtimur
fententia Bald l.de his. Cod. de Epifc. & cler.qui pu¬
tat, fi polfcllio clerici incidat in commiifum, Iudicem
laïeum non debere extendere manum ad bona, nifi
prius declaretur fententia Iudicis Ecclefiaftici , qua de
re dc Degraif vbi fup. iur. 16. dc 18. Sed alio iure vti-
mur, dc quotiefeunque de re immobili ftatuitur , aut
adiudicanda,aut transferenda, Iudicis ciuilis poteftas,
dc cognitio cft,ficuti,&: cùm de venia delicH,aut obti¬
nenda , aut apud Iudicem probanda , etiam aduerfus
clericum,quod ChalE notat d. tit. des confij.§ .5. verfi s'il
n’a grâce, A ufrcr. reg.4. inprincip. quamquam fi talia
referipta oppugnantur , dc de capite facrati agitur, re-
* cie tum quoque Iudicem fuum repofcit.
Ampliandum vero quod de realium cognitione di- *8
cimus, etiam in emancipatione perpetua rerum feu-
dalium à lege feudi , per eam quæ amortifatio dicitur,
quia nullum feudum i. nullii ius in re immobili tranf-
ferri poteft, in Epifcopum,Collegiumfacratum, aut
aliam manum mortuam (quam vocant fine Regis au-
thoritate de iulfu,quæ rtferipto Regio conceditur, no
ante tamen quàm fuper commodo inquifitum eft per
rationum præfeclos Regios , denique dc poft camam
probatam depenfa etiam fumma pro intereffe Regio,
, id cft,financia, cum oiim tertia rei ipfius Regi præftari
folcret. Qua de re abfolutam ede principis potcfta-
tem quidam contendunt , eriam fi domini immediati
dc patroni feudoritm repugnant . quibus fi indemni¬
tas præftatur, negant ius cfle,vtEcclrfiam,aiit manum
mortuam cogant ad emancipandum id eft, ad vacuan¬
dam manum fuam , payant indemnité , CT b 1 -liant hom¬
me vmant . mourant, çr cotfflcan’ ,cuod Ægidius Magi-
ftcr.decif.4 notauit. cui plané Molinæus repugnat. §.
zz.numer ΐ54.&$·4ΐ. num.6o. & $ 4i.num.6 de §.z.
glof4.num.16. de iS.&r § i.glof.y.Bened. vcr'o.& vxo¬
rem decif z.num Z4. Imbert lib. 1. cap. Z4. inftit. De-
gralf iure zo. vicit fententia quæ non polie cogi pu¬
tat, & nuper ex appellatione Indicarum eft à noftris,
anno 1567. baillant homme , O’c. Non igitur (equimur
difpofitionem.c.videnres 11 quæft.i. nec Specular, rit.
de immunit. Ecclef. qui putant clericos ftatuto cogi
non polfe, vt vendant polfeifionesacquifitas.
Ampliatur ver b etiam in decimis infeodatis , quæ J9
cùm in feudum teneantur, nihil plané differunt à pro¬
phano quolibet patrimonio,nifi quod polfelforem ex
qualitate onerant præfumptione , vt immemorialis
poifelfio «5c pofiriones de infeodationc Concilium
Latera-
i8q Des Iuilices , Art. X L 1 1 1 L
ipo
Lateranenfe antecedente , opponendæ iînt agenti Ec-
clefiæ ex c.prohibemus, ext.de decim.id eftanno 1175).
Îtaque quoiureapud nos habentur,vtquid tempora¬
le habentur & indicantur, idque verè & effeétualiter,
etiam h ad Ecclefiam redierint, quamdiu quidem in
fetidum habentur, & dominum recognofcunt. Itaque
iiquidcpntrouerfiae de hisnafcitur , vtdeprædio
fundo, cognitio efti u dicis ciuilis priuatiuè ad Eccle-
fiafticum,& rcétc notauit,quod vfus docuit,Molin.d.
§.46.1111111 21. &§.'4i.nuni.9.
■io Ampliandum etiam inrcfciifionibuscontraéhuim
vfürariorum cum hypotheca, vel etiam fine hypothe-
ca,ad declarationem vfuræ commilfie, de quo priuati-
tiè cognitio eft laïci, neque in foro quifquam ambigit,
quamuis Canomftæ contrà cenfeanr, dequoMoim.
in lib. de contraûi.vfur.q.io. num. 1J4. quod & in cæ-
teris quoque contra&uum reficiiîionibus volunt, de
quo Aufrer.d.clcm.x. fal.4. dcreg.i. fah 19. fcd 1 fia ali¬
bi , quia potius ad diftractus ipedant, & perfonales
conuentiones.
21 Ampliandum etiam in eui&ionis caufa, fi lis apud
Iudicem ciuilem defeudo inftiruta eft, & clericus fa-
cratus vt venditor adeuidionem cuocatur,quod vul¬
go Dald.Fulgof.Alb.Iacob.de fimeto Georgioinl. vé-
clitor.D.dc Iud. Anch Rcg.eaquæ. q.17. & quos cu¬
mulat Aufrer.reg.2.fall j. Boër. decih69.num.27. Bc-
ncd.d. dccif.i. verbi & vxorcm. num. ny.PapaDecif.
562. quanquam Angel. & Caft. in d. 1. venditor repu¬
gnent, quod ratione quidem luris defendi poteft, quo
cafu lite finita,& re euida pcrfonali agitur de intcrelle
aduerfus facratum. Secus filis apud ciuilem adhuc
pendet , aut fi vocatus comparare noluit quamdiu lis
ncpédit, ne alioqui cognitionem diifimulatione tranf-
fcrrcinpotcftateeius eilct.
22 Ampliandum autem &: in caufa dotis quoque aut
dctalitij , aut donationis ex matri momj caufa , quod
latè Lupus perfequinir. c.per veftras.§.led eil pulchra,
nurn.127.ext.de donat, inter virum & vxorem. & no¬
tatur c.ext. tenore, ex. de for. comp. quanquam con-
tradicëtibus Innoc.Ioann.And.&r Abbat. cap.de pru¬
dentia eod. rit. de donat, inter vir. & vxor. Iaf. auth.
quodlocumCod.de collat.Io.Imol.Bald. Calt.l. 1. D.
fol. mat. Sed nec nos principaliter ferimus cognitio¬
nem Ecclefiaftici de dote aut dotalitio , ac ne inciden-
ter quidem quamquam fauente tali indicio dilpolitio-
ne d. c. de prudentia. Nec iam Canoniftarum fauor
fquem vocant)quçrendus,cùm & breuius & compen·
diofius iudicio feculari veniatur ad finem talis litis,qui
praetextus illis quæritur.
23 Ampliandum etiam in inuemariorum confcétio-
ne,quæ fiue laïco, fine clerico , aut facrato fucceditur,
per Iudiccm fccularem fieri , & res deferibi oportet,
quod Aufrer.notat.reg.2.fal.u.Papo ti t.des muentatres,
& hoc mandatis Annæ Reginae dilertè continetur , &
Clementina illa (quam Concordatum vocant) quæ de
non agiis (vt appellant) conilituit,qua cauctur dilertè
vtinuentaiia perludices ciuilcs fiant: Et eft ea de re
aliquid inter Cunerij & Heduehfis conflictationes
actum. Nam de teftamentorumcognitionc,iudicio,&
exeeutione, diximus fup. Art.2.·
J4 Ampliandum etiam fi iuramentum ad materiam
' realem inrer laïcos accedat , qua infinita comprehen¬
de omnes ohm adfc cotrouerfias Ecclefiaftici tra¬
hebat, nec vtimur diipofitione.Civlt.extra.de for.cop*.
ncc.Fclyni d.c.cætcrum. cxt. de iud.vbi duplicari fo¬
rum volunt ratioiie iuramen ti, cuius vfn quidem recc-
.pto eft edus paene omncs,qui ab Iurifeofulcis tradun¬
tur, in foro exoleucre,& notauit Imbert, lib.i. 0.33.111-
ftit.glof verbijfententiæ. Aufrer.d.reg.4.fol,4.
Ampliandum etiam quod ad legitimationem arti- 2;
net, ad cifeCtum quidem iucccdendiin temporalibus,
c.per venerabilem, ext.qui fil.fint legit. Eft enim inter
fymbola regiæ poteftatis præcipua natalibus reftitue-
re, quod & ante Bened. notarat, verbo.fi ab fque Ube¬
ris. 2. num. 47. Doër.decif.242. Degraif in regalib.iure
18. lib. 1. Sciure n.Ferald iiire 11.
Amplia etiam in monitionibus concedendis in for- 26
ma malefiuSfcorum in materia reali,denique in omni li¬
te apud Iudicem ciuilem pendente, vt non aliter parti
promulgare impetratas licear,quam Iudicis ciuilis ve¬
nia ex libello , quod nos diximus fiip. Ar.6. verbop4r
monmons.Vzpo. tit. des excomm. art.8.
Ampliandum non folùm in materia petitoria, & de 27
proprietate, lèd & inpoireiToriis omnibus, non folùm
de rebus prophanis, ied etiam facris,§cpatrimonio Ec·
clefiarum.quod Auir.notarat,reg.2.fall.24.Botr.d.de-
cif.69. tk in Confuer.Biturig. §.4. tir.de iurifd.om.iud.
Bened. d. verb. & vxorem , num. 38. Papa-decifi r.
ScdecifiS). Io. Fab. §. retinendæ Inft. de mtetd. Ca-
nonift. c. litcras. cxt. de iurament. calum. DeeralT.
lib. 2. e
Amphanon folùm in ordinaria Iurifdictione,fed & 2S
in prorogata quoque, vt ne prorogari qui dé Confenfu
partium IurifdiCtio Eccllcfiafticipollitad cognofcen-
dum de realibus,in præiudicium Regiæ aur ciuilis po-
tcftatis.Ord.1y39. Art. i.& 2.Boer.d.decif 69 Bencd.d.
verbo & vxorcm.mmi.yi.Scyj.Io.Fab.l.fi qui cx con¬
fenfu. Cod de Epifc. aud. Quare tam incapax eft Iurifi-
diCtio Ecclefiaftica , vt hunc confenfum recipere non
pollit, quin quandocimque alterâ partium voluerit,
cognitionem iui Iudicis repofeat, induCtis interliti f-
que aCtis omnibus, & fententia etiam li qua? eft ie-
quuta. exceptis dumtaxat expenfis voluntati j proed-
(us,vt loquuntur. Contra tota Iurifconfultorum fcho-
la olim putarat.l. i. /. Scpoft operis. D. de op. no.
nunr.
Amplia non folùm in contcndofi Iurifdiûione Ec- -9
clcfiæ,vt prorogari ncqueat,fcd ne voldtaria quidem.
Itaque nec Notarius Apoftolicus aut Ecclcfiæ facit fi¬
dem conti aCtus de materia rcali,aut inter duos laïcos,
& recipere prohibetur indiCta mul&a , quod Gallus
dixit.q. 2J9.& Ord. iyyô. An.6.quæ Valentiae edita eft.
Boer, dedl.242.
Amplia non folùm in primis inftanriis.fed criam in 30
caufis appellationum in omnibus fûpràdiâis caufis·,
quare hic multae decretales fubuerruntur, & centra
p utar an c. Bald. Panor.in rub.cxt.de appell.pcrc.fi
duobus. §.denique cod.rit. fed iure à Pontificibus cdR
ro quod luo item iure Reges antiquarunt, & notat Be- lut
ned.vbilup.m1m.2y.
His latis diligenter (vt putamus) excuifimus diferi-
mina cognitionum, & vrriufqucpotcftatis ciuilis &
Ecclefiafticæ , locos indicauimus & veteres pugnas
deinde receptum vliim, & leges regni , non alibi (vi
exiftimamus ) \ no loco coacta.
■ U
Nota 3/ .
Γ I Clerici eomugdii pro Uicts habentur*
2 Qt*/d de non coniujr,ttt.< (y ' nu.].
3 Jn Crimine clerici ceniugtti pro U'ic'u halentur .
c Dei clercs marie 7.] Hæc addirio eft ex nire nntiqno^ r
quo apparet tempore feriptæ Confuetudirùs vetcïis
Iudices Ecclefiaftitos dc realibiis quoque inrerduyrt
cognouille, quod hæc exceptio de Clericis coniugaris
indicar, quæ in cærens confirmat regulam, 6: implicat
in non COniugatis^aduerfatiuam Quid enim de coniu-
gatis exprimere oportebat , fi dilpofirio eratvniuerfit-
ιρι
Des luftices , Art. XLV.
ipz
lis ? Tenuiiïe vero eam controuerfiam apparet inter
ciiiiles 8c Ecclefiafticos Magiftratus ad Annae vique
principis tumviduç tempora,cuius Conilitutionc de¬
mum ea de re conftitutum eft,& exrat vetus quaedam
Conftitutio loannis Ducis anno i4z4-qu? clericorum
ac coniu^atoru dumtaxat mobilia afficit,& i erum im¬
mobili uni fru&us ad vitam dumtaxat, quia fcilicet co-
x fifcatio immobilium nobis locum non habet. De aga¬
mis nihil ftatuit , & propemodum perfpicitur oculo,
confulto euitalle caelibum mentionem , tanquam in
his aliud ius eiTct.Nunc rebus vcrfis Sc audaciore mu-
do, de clericis coniugatis in totum vius recepit, vt pro
laVcis habeantur, nec quidquam priuilegij retineant, &
apud Francos iam olim illa Phftippina (de qua ante di¬
ximus) erant exclufi, & fimilis conftitutionis Neapoli
meminit Afflictus lib.i.conft.zy. Canoniftæ quidem,
& ipfi priuilegij s. coniugatos exemerant, præterquàm
Canonis fi quis fuadente & fori c. r. vbi Io. Monach.
Dom.&alij. ext.de cler.coniug.
ü d Qu'en crime. ] Nunc ne id quidem obtinent , cùm 5
(vt dixi) pro merè laids habeantur in omnibus & per
omnia. Quin magno aufu &c nouo exemplo ea quo¬
que priuilegia etiam cœlibibus adempta Ord.Garol.
IX. pub. anno 1574. Art. 21. quanquam non proban¬
te Curia Parifienfi, Sc ante diximus, Art.4. Nifi quan¬
tum ille rigor temperatus eft Molinenfi Art. 40. Sed
fi iure cœlibes ad priuilegia recipimus, coniugatos ex¬
cludimus, quid de eo indicabimus, qui ante coelebs
moxeoniugatus , poftremo vxore amifla viduus agit,
B vtinfocarijfolutione, &c priuilegium recuperare pu¬
tarunt Dominic. &c Philip. Franc, c. 1. de cler. con. in
6. Imol. c.Ioannes. ext.de cler. coniugat. Noftriare-
fto excluferunt etiam Ordinatione illa 1564. nondum
condita entre Brient Biet, CT les parrotfisens de Geuefe,
Nunc quidem non magna dubitatio eft, cùm Ord. ta¬
lis fir.Nam coniugatos ad intributiones cogi iam olim
putabat Guido Papæ decif. 383. Antib. in tradat, de
muneribus.
Article XLV.
E a Seigneur peut fuiuir b Tes hommes par fa Cour, pour les chofes c cjui
luy touchent, afçauoir, pour les deuoirs de Ton fief, pourc lemesfait
ou mefciit qu’on auroit faid ou did, f à luy, ou § Tes gens,b ou ceux qui
- - feroyent en fà garde,1 ou qui viendroyent prendre droit par fa Cour,k
ou qui contreuicndroyent aux commandemens qui auroyent efté baillez par fa-
diteCour, 1 qui attenteroit contre Tes plegement & arreft, qui depeceroit ion
marché ou foire, ou fon m brandon, "ou ièmblable cas. 0 Auflîpourroic-il fui-
uir les hommes d’autre iurifdidion ( combien qu’ils déclin a flent) p s’ils ont delin¬
que efdits cas, en fa Iurifdidion, 41 Et pourroitarrefterles malfaifans,iufque
plege de fournir droit.
*Y\Omnus poteflconuenireh 'yaffallum apud Judicem fuumfeu Iurifdiélionemc pro de -
bitis d ex caufafeudali , pro c iniuria fafta aut difla occafione jeudi f fibi dut fuis , a ut b
bis quos in fidem tutellamue receperit 1 aut qui 'venirent njt iudicio fifierent in fua furia feu
Jurifdidlione^ k autqui non obtemperarent mandatis Juœ C urice, 1 qui attentaret Jeu aliquid
innouarct contra fua plegiamenta φ arreflationes , qui mercatum fuum aut nundinas aut
fua m infignia in mercatu fufpenfa ruperit , n aut alia fimili a fecerit. ° Et etiam poffet conue -
nire 'uajjallos aliœjurifdiihonis ( quamuis declinarent feu remitti ad fuum Judicem poflu-
larent) p fi deliquerunt in prœdiclis cafibusin fua JurifdicHone. q & poffet retinere malefa -
flores r donec fatis dediffent iudicio fifli.
Nota r.
j fends CX iurifdittionis diferentu , qua hîcmaU con¬
funditur.
j Hic Articulus animaduerfionc intenta & exercita¬
tione iuris eget. Diximus fæpè multum interefle inter
feudum & iurifdidionem per fe & in abftra&o fum-
{>tam , propria & natiua fignificatione, qua de re Mo-
in.difputat. §. i. tit.de feud. in Conf.Parif. &è veteri¬
bus plerique ; id diferimen nufquam authores veteris
Confuetudine feribendæ fenscre , & Reformatores
veterem errorem fine iudicio & ipfi funt fecuti. Ita fa-
dum, vt perpetuo quæ iurifdi&ionis per fe funt, cum
feudo confunderent, vt hic quoque valde pcrfpicuo
loco , vbi cum de feudi materia fubie&o & caufis tra¬
detur, 8c tradere inftituant, incauto lapfu exempla
mifeent feudalibus, quæ proprie iurifdidionis funt,
nec feudo, vt feudo poliunt congruere. Diftinguenda
funt huius claululæ cola, & verbum, qui luy touchent,
intelligendum de his quæ Dominum feudi tangunt in
qualitate feudali, & Dominica, rcfpc&u & ad caufam
(vt loquuntur) feudi , fed Articulus fequens in verbo,
touchent fon office , ad iurifdi&ionem per fe fumptâ per¬
tinet. His confequens erat, vt fuo cuique membro fua
exempla fubiieerentur non aliena, conuenienter ad
ius de naturam, quæ hîc imperite permixta côfusâque
docebimus. Hoc igitur métro cum de feudi iure aga-«
tur,addenda fuerunt exempla , de fide 8c homagio, de
dinumeramentis, de profeiïione rerum feudalium, de
bonis
IP3 Des Iuftices , Art. XL V .
ij?4
bonis heremis, laudimiis, rachatu, commilTb, ratione
erfonalis domini offenfæ , aut earum caufaru ex qui-
us feudum committitur, denique de his quæ nemini
nonpatrono , aut in alia qualitate , quam teudali pof-
funt competere inaltero de his quæ ratione iurifdi-
dionis tribuuntur, vt de maleficiis,delidifque publi¬
cis, & communibus extra fcudi caufam , de foro ra¬
tione contraditum, de prorogationibus , denique de
^iuris poteftate,ratione iolius domicilij, citra fcudi pof-
felfionem, aut caufam palïiuam 3 de quibus figillatim,
vt perturbata hîc fint, trademus.
Nota z.
i Quando qualité vaffaBi efi in confejfo Parium curia co¬
gnitio efl cr'e.
l Rex indicat in fua caufa ratione fsudi.
3 Exceptio ad ^/Crtic.
4 Inter duos vajfallos de feudo agentes domini efi co¬
gnitio.
5 Prorogatio Ί/ajfallimn derogat caufa fcudali num.C.y.
6 Nulla lurifditfio ex contraiiu ccnfuano.
7 Reus negans fe l>a]fallum ad indicem ordinarium remit¬
tendus o4 ntt.io.
3 Le Seigneur peut fuiuir fônhomme.] Hæc Domini vox,
mox correlatiua fon homme , arguunt hîc de feudi caufa
ôc fubiedo agi, neque enim verba alteri fubiedo , aut
qualitati poliunt congruere. Sed cùm hic generalem
legulam conftituat, dominum pro debitis ex caufa
feudali, valfallum conuenirc polle apud iudicé fuum,
id eft domini ipfius , videndii eft quomodo quaque in
parte hæc dilpofitio cum iure feudorum conueniar.
1 Traditur regula & fententia vniuerfalis.Qupties inter
dominum & vaflàllum controuerfia vertitur, ii quali¬
tas domini &: vaflalli in confeifo iit , non domini feu- ·
di,fed Parium Curiæ elle cognitionem. c. imperialem.
§. fi inter duos. tit.de prohib. feud. alien.petFred.c.i.
de conti feud.ap.par. term. Lociis hac de re apud. Bart.
8c cæteros. l.qui iurifdidioni. D. de iurifd. omnium
iud. Bald. 1. ceflànte verf. fednunquid. C. quom. <Sc
quâd. iud. Alex. ad Balt. l.deiure.D.ad municip. Abb.
Panor.conf.Sz.incip. conditoris omnium vol.i.Iacob.
Bcllouif.Card.Alex.Bald.tit.de inueftit. in marit.fad.
§.vIt.Iacob.de faridoGeorg.tit.de feud.verf. dedidi
vaflalli pro didis rebus.Socin.conf.18.voL2. Aluarot.
tit. apud quem vel quos contr. feud. term. debe. Ol- 1
drad.conf.272. Francif Curt. trad. de feud. vit. parte.
Canonift. Innoc. Anton. But. Henric. Boich. Panor.
Francif. Aret. Imol. Felyn. Anchar.Decius.Hoft. Io.
And.Bald.Colled. Goffrcd. Vinccntius glof. c. exte¬
rum. ext.· de iudic. Henric- Boich. c. 2. cxt. de feud.
Bocr.inConf Biturig. tit.de feud. §.16.
Pares Curiæ vocabant conuaflaIlos,qui eidem do¬
mino fidelitatem iuraflènt pro aliis fcudis , quæ tene¬
rent ab eodem domino, ς.ι. tit.fi de inueftit.int.dom.
ôc vaf. lis oriat. debent autem ciufdem elle qualitatis,
cuius eft is qui iudicatur , vt Barones Baronis, Comi¬
tes Comitis, Caftellani Caftellanorum , quodfchola ;
notat, d.c.cæterum. Iacobi de fando Gcorgio vbi fup.
Sed ifta pridem exolucre, ac ne imago quidem in Fra-
ciaolim parium nomine retenta multum iuris habet
2 praeter nomina, & inanes voces. Cætcrumquod fta-
tuunt dominum in caufi fcudi ηό cognofcere, verum
etiam volünt efle etiam fi talis fit qiufuperiorem non
agnofeat, cuiufmodi eft Rex Franciæ , quod putat Al¬
uarot. c.x. tit. apud quem feud. term. debe.Bald. Al-
uar. Ôc c.ppræterea tit.de prohib. feud.alim. per Frc-
der.Sed tamen agnofeunt cofuetudinc iurifdidionem
tsfrgentr. in Conf.Brit,
\ tribui polle. Decius d.cxæterum. ôc Hcnric. Boich.
c.2. ext.de feud. Sednos pridem ifta reiecimus (vt di¬
cemus infra Art.penult. huius tit.) ôc Rex in fua caula
indicat, imo & cum ratione feudi dominantis recepto
vfu ôc cofuetudine noftra , iurifdidio femper domino
tribuatur, nec (mii me experimenta fallunt) vllum f t
in Britannia dominans feudum , quod non & iurifdi¬
dionem habeat iufubditos,cofequiturvt iurifdidio-
nc annexa , idem fit ordinarius ratione iurifdidionis,
qui dominus eft ratione feudi, quod Io.And.Panor.&
Bald. notant d.c.cæterum. Alex.conf.79. vol.i. Atque 5
β ita cùm apud ordinarium controueriiae agitentur de
fcudis, quas dominus feudi iudicare vetetur, concur¬
rente vtraque poteftate ordinaria & feudali , polle de
eontrouerfiis inter alios quidem iudicar* , de luis non
polle, nifi quantum fpeciali difpofitionc confuetudi-
nis tribuitur hoc articulo, qui tamen cùm à iure com¬
muni exorbitet (vt loquuntur) tam ardè concluditur,
vt vitra exprefla porrigi non debeat obftantedifpofi-
tione alia articuli 30. 49. &; o. qui articuU vniucrfali
exceptione pene huius ipftus vim,poteftatemque elu¬
dunt, &eneruant ita vt fi lis domino cum valalloin-
„ tcrcedat, nihil plane in domini cognitione relinquatur
~ dc debito aut iure, fed hoc tantum an folutum iit, de
fubftantia debiti nihil.
In reliquum, cùm inter duos vaflallos de feudis 4
ambigitur, quæ in eiufdem patroni ôc dominio & iu-
rc fint, domini cognitio regularis & ordinaria eft, d.$.
prætcrea fiin ter duos, & d.c.cæterum d.c. verum d.c.
nouit.d.c.extranfmillà ext.de for. compet. Idque ve¬
rum cuiufcunquc tandem conditionis iit vallail ius , fi-
uc clericus , fiue alius. Nec vlla prorogatione vaflalli 5
tali i uri fdi itioni derogari poteft in materia quidem
feudi,quod vulgo Bart.&alij notant Li.§.& poft ope¬
ris. D. de op.no. mmt.Quamobrcm Anchar.d.c.cæte-
) rum talem iurifdidionem , quae ex caufa fcudi com¬
petat, alterius cuiufdam naturae efle putat, quàm vul¬
garem i urifdi itionem,' quia fetidalis prorogari extra
domini cognitionem nequeat , quod Iacobinus per-,
fequitur mlib. de feud. verf. diitique valfilli prodi-
ihs,num.32. Bocr.decif.nq.Guido Papæq.27;. Quod £
ego lie quidem accipio, fifimpliciter de materia &
caufa fcudali quærarur, fuie poflèflorio fiue petitorio.
Alioqui ôc fi de feudo ambigatur, fi tamen ηό in qua¬
litate teudi, fed ex contraiiu fori an agatur,aut adione
pcrfonali tam prorogari ifta cognitio poteft qiùm
■ alia quælibct de confenfu partium , quod ôc reftè Pa¬
nor. ôc Philipp. Decius putant; d.c.cæterum, contra.
Io. And. ita vt à domino feudi prohiberi litigantes ne¬
queant. Quare fine iudicio, Ôc parum expen fa ratione 7
vulgo traditur indefinite iuriidiétionem alienam in
præiudicium domini prorogari non polfc , quæ len¬
tentia tum demum vera eft, cum de feudali materia
& fubiedo agitur, propter conditionem feudi paifi-
uam à natura, & importantia ailiua feudi dominan¬
tis ex lege infeodftnonis. Sedlonge aliter habet in iu-
rifdidione fimpheiter confiderata, extra fubiedum
& materiam fcudi , quæ perfonx potius quàm rei co-
petit, ôc à perfona maxime dependet, ôc ab ea abllra-
hitur, ôç prorogabilis eft adiuè &rpalliuè , in qua qui
iurifdidionem fimpliciter haber, non magis probabi¬
le interdie habet , fi ab eo difceditur , quàm vnus pi-
feator è pluribus , fi pifces in alterius nalfiun crebrius
incurrunt, aut propola in forofli plures in vicinam ta¬
bernam ventitant. nec ex alieno litigio quifquam ra¬
tionabiliter captat prædam,quod Imperator dixit. Er¬
go liberum erit cuique apud quem expcriatur,vok nte
etiam aduerfario, quod aliter habet in domino feu¬
di, ne de care inquadiredum dominum habet quif-
1 95
Des luftices , Art. X L V.
ιρό
Π . ·/% nolir· A orioinem & caufam fuam non habet à feudo. Ncc
quam inicio aut nolente eo ftatuat, q P > j* j is præfupponamus iniuriam elfe iadam
fie accipi volumus, quæ breiuter dixumis, Art.xj. lup. refert , an ms pi H - r.... j . .
8 &Guid. Pap. Decii! 275. Sed ea dubitatio inter duos
emphiteotas non cadit , quia per contradum empm-
• _ Η. o^-mirirnr- miod Bald
occafione fcudi , aut in odium controuerfiæ feudalis,
vduti fi forte manus Domini appofita feudo , violata
cft aut vis fada Apparitori ex ea caufa exequeti. Nam
id quantumlibet præfupponamus , adio vindicatio,
ôc profecutio Domino non poteft competere cogni¬
tionaliter in quantum Dominus , cùm de nulla con-
trouerfia contra vallallum fuum cognofcat (quod an¬
te diximus) mre quidem fcudali, quodBart. dixit. 1.
qui iurifdidioni. D.deiurif. om.iud. Sed in quantum
didiemem , quod verum eifc j ordinarium hîc vocant, β lunfdidion^^^^^^
qui extra feudi caiiiam iudex tft litigantium, & lurifdt-
âioaem ordinariarn habet. Itaque cum quahrasfcu- ^“;^quaUbet> neq„c Iure Conluctudina-
tcoticum nulla iurifdidio acquiritur ; quod Bald. 6c
Decius notant, d.c. caeterum Idem in tibeliarns (quos
vocant) quodibid.Fdyn. notat. Ideminceniuarns,
quo quidem iure vtimur in Britannia.
9 Sequitur fpecies alia, cum lis inter duos inftituitur,
& is qui reus eflet , negat fc vaflallum elle , cum alter
contra intendat. Quo cafu putant ordinarii die iurif-
dalis,quæ iurifdidionèm tribuit, negetur abfolutè, ad
ordinarium eundum eft, cùm illa feudalis fpccialis fit,
de fpeciali iure induda. Quamobrem cum iurifdidio
cx talibus caufis prætéditur contra regulas hiris com¬
munis, de qualitate iurifdidionèm tribuente primum
omnium oportet conftare,quod Canonifta* rede do¬
cent, d.c.cætcrumHenric. Boich. d. c. 2. ext.defeud.
Oldrad. d.conf.261. Ifern.Bald. Aluarot. Card. Alex.
IO ^^quc^ueconfcqdrurl^tfivnusaüq^vaî^Uusi C offendat Γοΐΐη"ΐΐϊϊηρη ibi domicilium nonjiabeat,
duobus Dominis vendicctur , ad ordinarium recurrc-
nJ^nec ciuili , nec fcudali poteft Dominus fcudi m-
quantum Dominus cognoicere, nem caufa fua mdi-
care contingat , contra communes regulas. Non eft
igitur hæc domanialis (vt loquuntur j fediurifdidio-
nalis cognitio, 6c male inter exempla feudalia reponi¬
tur. Ideoquc rede* Innoc. &Panor.exiftimant m c.
poftulafti. ex.de for.comp.quod fi quis habeat pofiel-
fiones intra limites feudicuiufquam Domini , & eum
re necefle fit,qui fit partium fuperior,aut certe rei po-
ftulati, à quo petat ie per manum fupremam inueftiri,
quam vulgata ïam eft foro pradica, notat Fclyn.
verf.7. fallit. Panor.d.c.cacterum.vcrf.fi vero eft quae-
ftio Bald. ibid. num 14. Io And. d.c. verum vbi 6c alii
Rom Conf.47 Boer. Decif.ic6. Sed iftud alternis eft
loci, & nos infra dicemus Art.m. Atque hæc de com¬
petentia Iurifdidionis feudalis adiuæ. Nec ignoro
alios cafus complures ex fuperioribus mixtos in fcho-
lis implicari : fcd in hos vfu 6c fori exercitamentis in¬
cidunt 6c refoluuntur.
Nota 3.
1 Deuoirsde faÇyfu*fint.
1 Exemplum iurifdiihomlium pro feudalth. improprie.
3 deUBorumer contraBuum parconutniendi ratio.
4 ^Cn mJgiftratui cognofcit de iniuria ftbi illata , Di-
flmiho.
5 xArtic.efi it officialih. exercentibus.
Λ Le Seigneur.] Hæc vox caufam, fubiedum
&■ mate-
non poiTe Dominum in cuius feudo eft poiTeifio de
ea offenfione iudicare, fed adeundum elle domicilij
Iudicem. , ,
f A Ut).] Iure , fi Domino fada iniuria proponeba- 3 ,
tur, fiue ad commiiTum, fiue ad alias iuris poenas age¬
retur, Domini feudi Iurifdidio non erat, fiueficuti
Domino, fiue vt extraneo fada dicebatur 1. lege Cor¬
nelia. D. de iniur. l.qui iurifdidioni D.dc iuriL omniu
iud.l. Iulianus. 1. Dde îudic. 1. Scnatufconfuito.D. de
off. præfid. ex reg. vniuerfali 6c tit. ne quis in fua caufi
iudic. Eald. Innoc. d. c. ca terum. tum ex Art, 49. inf.
D quia contractuum & dehdorum par eft ratio, quoad
conueniendi locum, vt ante Art.9. didum eft , 6c illic
de contradibus ftatuit non pofie, ergo nec de delidis
qui mali contradus dicuntur- Secus exiftimant cum 4
Magiftratui vt tali, & Magiftratum exercenti fada
iniuria cft , quæ ratio elle potuit , cur hic quoque co¬
gnitionem Domino feudi tribueret , 6c in Art. 49. in
qualitate Domini lurifdidionem habentis, de quo
operofa eft diftindio icholæ Bart. Bald. Alb. Salyc.L
quiiurifdidioni Bart. 1. fi quis forte. §. fi quis vbi &
Alber D.de pœn. Alex.C0nf.i3. lib.vj. Cyn. & Salyc
feudalem per le implicat: extra eas caufas ordina- E l.i. C. ne quis in fuacauf. iud. Barbat. Decius. Fclyn.
— ■-· - Abb. Anton. But. c.cumvenillcnt. ext.de iudic. Ol¬
drad. Conf 7. incip. quæda'm maledida. Lcngacom-
mentatio Matth. Aftlidi Conft.32. incip. eos tantum
lib.iij . Cæterum cuiufmodi nunc funt mores ôc ingé¬
nia hominum , vix quidem ea cognitio probaretur,
quamlibet Magiftratum de iniuriis fibi in ea qualitate
fadis cognofccre , quæ fi tamen notoris eilent & pu~
blicèfadæ, velutipro tribunali & alias munus exer¬
centi, cmhes leges clamant vindicari pofle, tcx.l.item
apud Labeonem. §.adiicitur. D.de iniur. SiMagiftra-
tus (inquit) infignia petulanter atredantem ceciderit.
riorum Iurifdidio eft, vt infra Art.49.
b Ses hommes.] Hîc quoque correlatio vocis hom¬
mes, feudalem caufam dat intelligi , nec enim fubie-
dus, id eft, h ο μ m e , aliter intelligitur quam ratione
feudi.
c Qui luy touchent.] In qualitate Domini feudalis, 6c ex
caufa feudali.
1 ^ SçAuoir] pour les deuoirs defon fief. Hîc fc Confuetudo
aperit de realibus 6c iuribus feudi difponcre , alioqui
inepta & extra rem eilefit exempla, quæ fubiicit , nec
dido aut propofito conuenirent. Deuoirs de fief font.
dido aut propolito conucmrent. Deuoirs de fief Jonty tus (inquitj îniigma peiuramcraireciaïu^in
foyfiemm Age jentes fibeyffancesymmu7i,Adiieii7^~\ent es, al- F ita tamen vt extemporciudicet, & hadenusvt rrmi-
des coufiumiers, &quæ talia immediatè à caufa feudi
dependent, 6c debentur.
1 ' Méfait on mefdit.] Hîc fc prodit authorum veterum
imperitia iuris , 6c Reformatorum inconfiderantia ,
qui regulæ de feudalibus caufarum cognitionibus ,
exemplum iurifdidionalium fubiieere. Neque enim
qnodquifquam de iniuria fibi aut fuis fadacogno-
feit, hoc habet à feudo, fed à Iurifdidione fimpliciter
6c per fe,quod ex eo patrt,quia ei quoque ifta cognitio
poteft competere , qui feudurn nullum habet , ergo
dam dicat, non capitaliter iudicet , quod Angel, dixit
d.l.qui iurifdidioni, exprdTus tex.c.i. de pœn. in 6.1n
non notorijs negant effé offenfi cognitionem. Bart. d.
l.qui iurifdidioni. Innoc. c.ex parte, ext. de verbo, fi-
gnif. &c. dilcdo de fent. excom. in6. Nec immeri¬
to , cùm iratus Plato caftigationem ferai etiam pri*
uatim omiferit, ne quid vitra modum faceret : væ tibi
(inquit) quia vapulares ni iratus efiem v id Magiftra¬
tui offenfo, multomagis conuenit. Certè quidem Ro¬
manos Magiftratus rantam olim dignitatis rationem
habuiiîe
ip7 DesIiifticeSjArt.X L V. ipS
habuiffie confiât, vt contra ad mi 0a ipfi vindicarent.
Quin Se iniuriam Magiftratui fadam conteuipfifte
inter capita accufationis fuit imminutae maieftatis , Se
quofdam ea lege periclitatos hiftoriæ proditum eft.
5 5 sifes gens.} Hoc quoque infenfa iuriijprudentia d.
l.Senatufconfulto vbi Bart. Se Alb. Abb.item d. §. il
quos.Bart. in tradatu de iurifdidione. Scdquod hîc
dicit , accipi conuenit non de domefticis , fed de offi¬
cialibus ofhcium exequentibus,fi quid contemplatio¬
ne refpcdùve officij iniuriæ fadum lit. SinVtpriuatis
contra céfendum , quamuis enim domino adio com-
f)etat:de iniuria etiam famulo non feruo fada,ex qua-
ibet caufa vtinf. Art.217. latè Aftlid. d.conffi 32. lib.
1. c. 1. Tamen ius ea de re dicere nequit , d. 1. Scnatuf-
confulto. Bart. Liniuriam.D. deiniur. Se Litem apud
Labeonem..(T.fijquis lie fecerit,& §. irem fi liberum &
1. lex Cornelia.D.de iniur. Bald.tit.de pac. Confiant. &
idemd.l. Senatufconfulto. <SeibiAlb. Abb.Fely. c.ii
quando & c. caufam que.ext.de offi delegat. Barbat. d.
ccùmveniflènt.
Nota 4.
1 Exempla de iwifdiÎlïonalib . qua funt proprie feuda-
lium.
x Si ejuis iut dicenti non obtemperauerit.
3 Brandon quid.
4 %/îl'tj cafut de contempt » domini O'c.
h On ceux qui fer oient en fd garde.] Veluti fi quemin
fuam fidem tutelâmve receperit, aut fidem priuate tu-
telæ interpofitam ruperit aliqüis.Sed haec quid ad feu-
dum , aut feudalem qualitatem ? cerre ift a iurifdidio-
nis finir potius, Se eodem errore hic mifeentur , quo
ante diximus.
I 1 Ou qmviendroyent prendre droit par fa Cour.] Tenentur
autem talcs edido de eo per quem fad. erit , quom.
quis fe in iud. fiftat , aut alio , ne quis eum qui in ius
vocatus eft, quibus qui tenetur , de ad intereffe partis
Se mulda obftringitur. Ad hoc quis negabit ad exepla
furifdidionis pertinere,non ad feudales cognitiones.
Sed & quod hîc dicit, qui tiendraient , de eo delido
intell igi conuenit , quod intra fines territorij admif-
fumfit : Nam extra admiffijtamet fi m Iudicium Do-
mini euntis cocrdio nonpoteft tribui alteri, quàm in
cuius territorio fit admilïum, ex §.9. fup. ldeinexifti-
mari debet, & fi in odium litis apud quempiam Iudi-
cem pendentis quidquam admifiùm à litigantibus ad-
uerfariis proponatur c. Romana.$. in alium.de appel,
in 6. Bcncd. c. raynutius, verbo , &vxorem. Decif.z.
num.14. Boër. Dccif. 297. Stil.Parl. tit. quor. cognit.
pert.ad Regem.§.vlr. Idem iuris tribuitur Romam pe¬
tentibus iuris petendi caufa. c.3. de pctnit.in extrauag.
Se alia extrauag.de priuileg. quia in tutela fint Pontifi¬
cis Romani.
1 Ouqui contreuiendroient ] Talcs tenentur ex Edido Si
quis ius dicenti nonobtemp. èe authentica vt omnes
obed.Iudicib.Prouin.adione, icilicet, in fadum, eâ-
que merepccnali, vt de contemptis edidis, bannis, Se
Îioliticis conftitutionibuSjde quo I0.Fab.L3. C.de dc-
enf ciuit. Sed & vetus eum quoque cxprellcrat, qui
ius ex officio exequenti , vi reftitiüct. Nam Se in vni-
uerfum Iurifdidionem fuam poenali iudicio licet cui¬
que defendere. 1. vlt.D.de offi eius cuimand.eft iurifd.
Se l.i.D.fiquis ius die. non obtemp.
1 Quiattenteroit.] De attentatis in vniuerfum diximus
Art. 29.
Qui depeceroit fon marché ou foire.] Hoc eft, qui ne-
otiatores arcent à mercatu terrore , minis , verberi-
us j Nam Se mercatui alias magna fecuritas debetur,
isfrgcntram t in Ctnf. Brit.
A cum ne ius quidem exequi,& lege agere, id eft,obliga-
tiones exequi in multis permittatur , quod Bart. tra¬
dat in tradatu repræfal. Se 1.2. D. de fer. ad fin.
m Brandon.} Vetus Se obioletavox, fignum, fcilicet, 5
quod nobiles indicio aperti mercatus folent fufpen-
dere,‘ cuiufmodifunr militaria figna quæ in templis
fufpcndi folent poft vidorias , aut funera appidis in-
fignibus gentilitiis^ Meminitvocis Molin. §. μ. tin
de cenfib. eodem fenfu , fed propria vi Se poteftate
alia, principalium velorum Se fignorum meminit 1. 1.
Se 2. C. vt nemo priuat.reg. tit.quibus in Saluagardiis
vtimur.
n Oufimbldlle cas.} Non enim debent exempla reftrin- ^
gere regulam, led de fimilibus, ad ea quae fimilem ha¬
bent rationem, procedendum eft, vcluti fi Apparitori
Domini vis fada fir,quod vetus expreilerat,c. 34 Se
Sed Se ad alios quofdam cafus addiderat, c.239. commet
sil trepajfoit fa couftume fans depry , id eft, qui metas, qui¬
bus vedigal exercetur, fine profeffioiie tranfgreÎïus
fit, de quo tcx. L vit. §.licet.&: §.diui.D.depubhc.o«i’//
emportait les denrées des marchant fans congé', s'il faifoit ef
confie a ferment , s'il dementoit fon Seigneur , ou s'il defauoüoit
le Lieutenant de fon Seigneur. In quibus omnibus,cùm de
C contemptu Domini agatur , maior mulda Domino,
minor litigatori debetur, vt inf. Art. 604.
Nota $·.
i Jurifdiftio prorogata fiatuto fpeciali.
x Pro deltilo non tribuitur iurifdiftio domino fetidi.
3 Cautio indicio (ιβι crc.
4 Indicatum foltuin cafn huius art.
0 Λιιβί pourroit-il fuiuir les homtnes d’autre iitrij, di fl ion.] r
Hic plane apparet de Iurifdidionis fimpHcis iure Se
D poteftate agi. Namcùm hîcpoteftas tribuatur in ex¬
ternos non vallallos , eonftat extra cauiam feùdi agi,
fed Iurifdidionem prorogari legali prorogatione , in
non fubditum ratione qualitatis deli di , &° perfonalis
admiffi, ciira ius reale autfeudale. De quo quidem II
extraordinarie agitur, dubitandum non fuir, ne veteri
quidem iure fi delinquens ibi captus erat, ex Art. 9.12.
Se fupra. Nunc Articulo Molincnfi paffim Se fine di-
ferimine Iudex delidi cognofcit. Sed hic tamen Arti¬
culus ius fpeciale conftituere voluit, & omnimodo
Iurifdidionem Domino loci tribui. Itaque intelligé-
E ffiiseft, cùm ciuiliter de delido agitur exfupradidis
caufis, quo caiu iure communi domicilium rei fcque-
dum foret , vt m pcrfonahbus omnibus, diximus A rr.
12.vcrb.ej? iufticiable. Sed id vt contingat A' reus adio-
nem ibi accipere cogatur, cum ex his caufis poftulatur
manu inieda,fiftere fc cogitur,vt fic cautionem inter¬
ponere cogatur de iudicio fifti , atque ita eodem fe lo¬
co defendere is , qui in adione ciuili domum rcuoca-
turus erat,cùm nihil elfet quo diftringi pollet, ibi pro¬
cedere, quia alioqui conucnrioncm excluderet diiccf-
iu, Se Dominus abeuntem fcqui cogeretur. Cui in¬
commodo hac ratione occurritur.
- p S'ils ont delmquè e fins cos.] Intellige relati one fada ad 2
qualitatem dominica , cùm iniuria fada eft in eaqua-
lirate, alioqui pro fimplici Se vulgari delidocuiquam
Domino fado , nequaquam Iuriididio eidem quam¬
quam Domino feudi tribui poiTcr , de iniuria propria.
Ac vereor ne v fus ne hunc quidem cafum recepturus
fit, cùm i ulla fit caufa recufationis,fi Dominum offien-
fi attingit.
H pourrait arrefer.] Cùm de delido admiffio olim 3
iuriididio tribueretur Indici loci , fed ita demum
Se conditionaliter , fi delinquens ibi captus erat.
200
jo o Desluilices, Art. XL VI. XL VII.
'S ' ... a r _i » r. _ L. i J _ '.a 1 Tii/4irir* iîf
fiebat vtdifceflli Iurifdiôtio excluderetur. Id eu ume¬
batur cautio Iudicio eodem loco defendi inter¬
ponebatur, vt fe eodem loco reus dcfcndcrer.Nec ho¬
die illo Molinenfi Articulo dubitari poteft. Sed curn
actio ciuiliter inftituitur aduerfus non fubditum, mu
cautione interpofita iurifdidtioni fuccurri non poteit,
quod in debitis quoque feudalibus exigendisConfue-
tudo prouidit , Art. n<>. inf. ex l.Scnarufconfulto. D.
de oÎpræfid.&r LfideiuiTor.§.vlt.D.qui 6nid.cog.vbi
Iaf.nosfupra.Art.5.
A r plege de fournir a droit.] Iudicio fifti , «Sciudicatum 4
eodem loco fieri , quae vltima cautio tametfi inforo
præ itari defita eft iure ordinario hîc tamen præftari
conuenit, alioqui nihil hoc Articulo ageretur , in quo
de commodo tantum Iurifdi&ionis agitur. Ex quo
apparet, quid de eo ftatuendum fu, qui cum alieno
equo deprehenfus eft tranfiens , vt eodem loco fc de¬
fendere cogatur, fi eo loco fubdu&us dicatur, fin mi¬
nus fideiuihone præftita remitti debeat ad ludiccm
fuum.
Article XLVI.
_ L 58^ aReillement* cognoiilra !e 1 Seigneur ou fon luge , des chofes
III qui netouchent fon faiû, a commeferoit faidde crime, qui toucheion
feSSà Office, foit' à dénonciation de partie, ou (ans dénonciation.
jTem * mnofat 'Vormnm auteius Judex feu Jurifdidlio , Jtrek*' ψ* adremfiud^
*lem mmime jpeitant,* vclitti fi de crimine ageretur, quodjmm Offcium refftet ,fiue fit
ad denmcUtionem partis , autjîne denmeiatione.
Nota i.
i De hit qtt£ ratione ftmplicis UirifdiHienis ,Ο* àlfra-
Ho confident* exercentur.
* Coçnoiflra.] Superiore Articulo de his dixit , qiue
Domino competunt in qualitate feudali , admifcuit
& cognitiones de perfonalibus caufis , qua? ratione
i Iurifdictionis feudo annexa: tribuimtur. Nunc de his
agit, quæ ratione iimplicis Iurifdictionis & in abftra-
£to confideratæ exercentur, de quibus quilibet lurif-
didionem habens etiam citra feudi conliderationem
cognofcit. v .,·
b Le Seigneur.] Hæc qualitas hîc inconfidecate addita
eft,ciun iequentia exempla non pertineant ad iusdo-
B minicum, & pro eo qui Iurifdidionem habet , pona-
turvo x. Seigneur.
c Qui ne touchent /en/k/i?.] Hoc eft, qux Dominum m
qualitate Domini feudi rion refpiciunt.
d Comme feroit faiH de crime.] A ncens relatio & amphi-
bolomca , refertur autem ad verbum qui ne touchent
fon faiH , & pro exemplo ponit criminis profecurio-
nem , qua? Iurifdictioncm potius generaliter fum-
ptam , prout & imperium continet, quàmius feudalc
fpedat, quod vetus confuctudo explicatius cxpreffc-
rat. Art.139.
c dénonciation .] Id eft , fuie per denunciationem
& poftulante parte, fuie cx officio criminis perfecutio
fiat: Namque dcnunciatione non eodem modo, vt
ohmiurc,vtimur.
Article XLVII.
: T 3 ccluy qui ne feroit homme , St nauroit meffait en la Iurifdi£lion , doic
; eihebenuoyé deuant fon luge, pour le iufticier.
τη T1 is qui non effet DaffaÜus, φ dchiïum non commififfet in furifdiclione , débet b remit -
^ ti adjudicem domicilij ad eum puniendum.
a Et Celuy qui. ] Hîc partes fuperioris partitionis re- C
fumit, vt tertium è duobus cafum conftituat. Nam
Articulus 45. de feudalibus caufis ftatuit, Art.46. de
Iurifdidionalibus. Hîc denique conftituitur vtraque
qualitate exelufa,quid fequendum fit.Remittit itaque
ad domicilij Iudicem, qui naturalis & vniuerfalis ad
omnia germanaxognitionc, vt diximus fupra Art. 9.
b Entioyé datant fon luge.] Id eft, domicilij , fup. Art.
9. Sed quartus quidam cafus vitra priores exiftit, cùm
is qui ncc dcliéti , nec domicilij ludex eft , denunciat
vtriquevtreum recipiant Screcufant, fup. Art.14. &
Alb. d 1. Senatufconlulto. D. de off. præfid Nam de
grandi ilia controuerfîa , quæ fcholas vfque ad pu¬
gnam exercuit de cognitione deli&i , ahbi admilu di¬
xi mus aliquid in Art. 13. verbo, ou U choje emblee , & lo¬
cos indicauimus.
Article
201
Des Iuftices , Art. X L V I Π. X L I X.
202
Article XLVIIL
v l a ne fera contraint: refpondre en caufè d’heripge, deuant Îe la-
I ge du Seigneur , qui b veut retirer àfoy, ou àcfon hoir di’hcritage con¬
tentieux, Cüceluy qui feroit conuenu f ne lauoic accepté àluge fur
luy, § auquel cas ne pourroicrefortir a fuferaine Cour, h'fin citait de
grief fai 61 depuis l’acceptation.
a*vT Vllus cogetur refpondere in caufa hereditagij feu prœdij coram Judice Domini, cfuih
•f ^ vult retrahere pro fe aut pro cJuo hœrede d prœdium contcntiofum , e nifi is qui conucni-
retur^ Judicem feu furifliélionem approhaffet ,8 in quo cafu non pojfet refortiri in Juperiorem
furiam feu Junfdichonem prouocatioms Jura repetere , h nifi efet de grauamine Jeu iniuria
fafta poft acceptationem .
Ακτ. xtt,
N o v Ai
Cons.
Nota u
I Triplex efi RjtraBue.
z Cùm defeudi proprietate agitur, Iurifdiflio Domini de
e a non cognofcit.
5 appellatio efl de iniuria iudicati.
a Nul ne fera contraint :] Regula eft conftituta fup.Art.
30. Dominum feudi de his caufis non cognofcere,
quas cum vafallo habeat , Γι de debito non conuenit,
I’dcum de finibus feudi aut dotibus fitconftitutum,
multomagis locum habere putandum eft , fi de ipfo
feudo agatur petitorio aut polïèilorio inter Domi¬
num & cum qui fe vafiàlliim dicir.
x b Veut retirer.] Siue retra&u fanguinis, fiue feudali, fi¬
ne conuentîonali , nihil enim refert, cum femper in¬
terdie Domini in controuerfia vertatur, dequaipie
judicare nequeat.
c Oh fon hoir prefumptif. ] Nam viuen-tis quis hæres
efte poteft.î nifi vt Heliogabalus, qui cùm terram &
maria prodigeret , incufanti refpondir, quid melius
quàm vt ego mihi hæres fini, &vxorimeæ? fed ifta
Imperatorii furoris fuere. Cceterum nilintereft, quo¬
ta in parte liæres fit futurus , propter indefinitam ap¬
pellationem hæredis quæ omni haeredi conueniat,
quamuis antiqua Conf. hæredis tantum principalis
mentionem faciebat. De hçrede hæredis, & fi ηό idem
elle difputari poteft,tamen iufta videretur caufa recu-
fandi Domini in eorum caufa, qui fanguine tam arête
attingerent, vt retractus competeret.
A d l 'héritage contentieux.] Quocumque modo de feu- 1
di proprietate agatur, reêtè negant Domini elle iu-
riidiêtionem. Schola d. c. cæterum , fiue principali¬
ter, fiue iiicidenter agatur, vbi Panor. nurn. 21. &c.
verum. ex. de for. comp. num. 14. & ibi Io. Imol.
num. 8.
e Si celuy qui feroit conuenu] id eft reus.
f Ne l’auoit Accepté.] Siue expreflb confenfil , fiue tariro
omifio fori^n exceptione tori declinatoria, quod fup.
A rt.n. diximus & veteri erat difertius expreiîum c.328.
quæ vetabat Iunfdiêtionem declinari poftreiponfio-
nem ad libellum.
duquel cas.] Solent Franci quibus nulla lis fine mil-
b le Reicriptis rranllgitur , cum tales exceptiones fori
obmifere, Refcriptis reftitui ad cas proponendas ante
conteftationcm quidem, cxl.fi conucncrir. D. deiu-
nfdiêtionc omnium iudicum, &l.i. D.dciud. Nobis
haêtenus inauditum, &fequimur difpofitioném. 1. li
quis in confcribcndo. C. de paêt. quæ huic Articulo
congruio
Si ce n’efloit de grief. ] Nam qualicunque accepta- 5
tioneiudicis nunquam id acceptatum videtur, 'vt in¬
juria fieret, quod Barc. ait l. nemo. D. de legat, dc di-
fputat in arbitris latè Io. Baptifta lib, de arbit. 7. c.
14. Quare appellanti non fori, fed alia quæuis po¬
tius caufificatio adferenda erit, Sc de iniuria iudicati
probandum, nec an competens fuerit qui iudicauit,
fed an bene indicant , ficiudicando , quod ait Barr. L
cumminor. §.1. D.remrat. hab. & Lfi exprdfim. D.
de appellat.
Article X L I X,
T n’ejl en ce compris a le Roy, Diic, b ne fa iuitice , qui cognoiftroit des arti c.
chofesqu il voudroitauoir fur fon fubjet.c Audi ne peut le Seigneur fu y- noVâ»
uir fon homme proche, d ou arriéré par ia Cour , des obligations 5c con- c ON s‘
traits que le Seigneur diroit auoir fiidts auec ion homme, c d’autres choies eilrnn-
ges quine toucheroyent 1 Office g ou le faiôf du Seigneur , h comme exploits de
ia Cour, amendes j ou autres cas1 (dont effc diôt) que le Seigneur peut luy uir ion
homme par fa Cour.
Tiiï hoc quoddiftum efl non comprehenditur *F{ex, Dux, b ncc eiusiuflitia , quæ de rebus
quas prétendit habere injubditu. c nec etiam potefl'Dominus Jeudi conuenire vaffallum Λ
aut Jubuaffallum apud fiuam lurifdiéîionem pro obligationibus corraflibujve quas Dominus
yfrgentr. in Conf. Brit, I iij
203 Des Iuftices , Art. X L I A. 204
fc fcciffe cum Uajfallo afferent, ' pro aliis reins externis ! qna non fpeÛarcnt ad Jurif
dkonem R aut adrem Dommifeudalem" , velutifunt expeditiones fu* Cma.mMU.
aut alij coins 1 (de quibus Mum efi) quod Dominus potefl contienne Juum va/Jallum ad
Juam Iunfdicliomm.
Nota x.
I Nemo fibi M dicit.
i Indices Regtj cognofcunt de cattfs I{egrt , & fulditorum
eius arc.
flIf Hny^Duc.] M. Antonius Philofophus folum Deum
aiebat elfe Iudicem Principum , quod Xiphilinus ex
Dione fcribit in vita eius, fedid ipfum quod faciunt
non tam ratione iuris aut æquitatis quàm neceilitate
fiidi polfunt , cùm aliter confiftere Imperia & Regna
non pofiînt impotentia imperandi , 6c parendi impa-
1 tientia. Certè nec ratio ciuilis patitur quemquam fibi
indicare, 6c an per Confuetudinem quoque heri pof-
fet, multi dubitaucre,de quo Confil.extar.Lud. Rom. ]
344.Cy.Alb.Ang. poil Bart.& Bald. tota deniqjfcho-
laLvnica.C.ne quis in fuacauf. iud.fcholaitem 1. pro¬
ximi. D.de lus quç in teft.delent.6c 1. 6c hoc T yberius.
D.de hered. inft.Bart. Bald. Angel. Alex. Alb.Fulgof.
Caft. Iaf.1. eft receptum. D. de îurifdidione omnium
iudicum.Bald.And.de lier. Aluar.Card. Alex. cap. Im¬
perialem. i. praeterea tit. de prohib. feud.al. per Fred.
Io.And.Hoft.Fcly.Abb.Fracif.Arct. Decius, cap.cum
veniflènt. extra de iud.Oldrad. conf.7. Bald.& Salyc.l.
exemplo. C.dc probat. Soz. conf. 187. vol.2. Fit igitur
hoc modo, quia aliter fieri nequit, quamquàm vt iuris
imagine magis fpcciosc fiat , non folcnt illi qui omnia
poliunt , omnia pro fuo iure excqui , fed Iudicibus,
quamquam ab fe aut datis aut creatis , veluti mediis (
quibufdam perfonis, indicandi munus committunt,
qui vacui priuato interdie aliis fine perturbatione in¬
dicent, de eo quod inter Principem <5e priuatos ambi¬
gitur. Nam ie inferiorum iudiciis lummitterc etiam
luperiores,& polfunt & folent. d. 1. cft receptum, cùm
tantum non coelum faftigio contingant hç poteftares,
fplcndore, mirum, etiam (i non iniolcntia animi. De
Praelatis 6c poteftatibus Ecclcfiafticis differunt etiam
Bald. Alb. Saly. d.l. vnica. Bertach. trad.de Epifcop.
part, quinta, libri quarti. q.S.Dc Pontificia mira quae¬
dam fed fine Iudicio tradunt Antonius Rofellus , Pe¬
trus Montanus, & Lud. Bolog. Iurifconfulti otiofa
commentatione 6c profelfa opera, 6c Theologi qui-
dcm,quibus bilem frigentium ftomachorum multum
commo.ucre.
i b Nefa lufiice. ] Iudiccs Regij de caulis Regis cogno¬
fcunt priuatiuè ad alios , necvnquam Rex apud infe- ■
riorem litigat,vt in ftylo rit.quor.cognir.pert.ad Reg.
Itaque 6c qui cafus Regij dicuntur, folos Regios Iudi-
ces habent vt de patrimonio dominico 6c fifei Ord.
Aurel. Art. 156.6c vetus cft.
Nota 1.
I *ytn dominus mediatu* pstefi exercere iurifditienem in
fubuaffallos in prima inftantia £? c.cr nu.z.
3 Subiti feodatiofienpotcf, retenta tamen iurifditione.
4 Iuftice foncière ou domanialle, nuda differentia.
c ^fufi ne peut le Seigneur fujtiir fort homme.'] Hoc ipfum
quodlïic dicit Parior. Fclyn. Decius d. cap. cætcrum
fuse icripsêrequoticicûque adione pcrfonali ex con-
tradu Dominus aduerfus valfallum agat, tories Ordi-
narij elle Iurifdidionem non Domini ipfius , quod
ipfum verum eft,etiam fi feudum ipfum in promiffio-
nem dedudum fit.vt ante diximus.
t{ ou arriéré.] Cùm hiccafum ioecialem excipiat , quo i
Iurifdidionem Domini in fubuaftallos exercere ne¬
queant , videtur indicare conrrarium dic ius commu¬
ne, & in non exceptis confirmare regulam. Res cft
digna inquifitione, an Iure, vel Coniuetiulinc Dorpi-
nus mediatus fcudi potcftatem fuam & ius doipinicu,
ratione feudi,autiurifdidione in retrouaftallos exer¬
cere poifit in prima inftantia. Antecedit ordine illa,an
vafiallus vafialli mci.vailallus meus dici debeat,de qua
crebra fchola glof.l.de accelfionibus, verbo debet. D.
de perpet. 6c tempor.l. Modeftinus D.dc verb. fignif.
c. legitur. 81. diftind. Bair.l.fi quis à libertis. D. delib.
agnof.Bald.c.cum diledi.ext.de dol.& cont.& c. pa-
ftoralis.ext.de off.ord.6c c.i. §.illud tit.de proh. feud.
al.pcr Fred. 6c 1. vit. verf. quaero reflator. C.com.delc-
gat. 6c quos congerunt Francifcus Curtius libro de
Feud. parte quarta Caufa 40. Chaifancus Rubrica 1.$.
tertio glof. verbi en haute lujlice. Molinaeus jT.x· glof.6.
Iacob. titulo de feud. verbo, ita etiam quod ipfi vafial¬
li, z.col.z.verfic.item quaero. 6c verfic. qui quidem in-
ueftiri praeftiterunt,col.3 Dodores c.i.§.vlrimo,ritulo
de allod. Id nihil habet dubitationis, fi ponimus feu-
dum,quod fecuhdus & fubualTallus habeant à primo
non rccogriofci , quo refpedu ne vaftalli quidem dici
polfunt, vt hic dicit verbo , d’autres chofes efranges,Sc res
per fe patct.Sed iufta de eo fendo dubitatio eft, quod à
primo per fecundum ad tertium , qui iubualfallus eft
primi manauit. Ne longum faciam, ver a cft fentenna.
Dominum prima m quadru vafiallus medius interfiet,
&c obfit, nonpofie iure communi vllaiura feudalia
exercere in fubuafiaUum , quaquam vaflàllum & ipsu,
fed qui non fimphciter,fed rektiuè 6c fecundum quid
eft vafiallus primi. Itaque Dominus primus non agit
in tertium, ficuti nec oculus in aedes interftante medio
pariete, fed manet potentia <Sc habitus in perfona Do¬
mini apta ad agendum , vt femoto pariete aut didudo
velo videre poifit,6c Dominus adionem fuam exerce¬
re 6c potentiam ad adum deducere. Ergo quoties tolli
de medio,medium, 6c ipfum vatfallu continget, aperto
feudo per mortem cius , occafione forte rachatus, vel
per prehenfionem feudi in perfona fectmdi exdefedu
hominis, propter fru dus malaï fidei,aut propter com¬
mi ifum feudi, toties via fiet, 6c porta Domino aperitur,
ad omnia lura exercenda in tertium quç fecundus po¬
terat, cum fupercrat , 6c vires aut extindas aut fopitas
refumet,quandiu præhcfio durabit, aut in perpetuum
commiifo perpetuum feudo ex perfona fecundirCitra
id manente & fupcrftite lccnndo nihil plane eorii po¬
terit primus in tertium, quod latè Môlm.fcribit. §·3Ι·
glof.3. 6c Conf. Borbon.Art.373. Contra Aurei, cit. de
feud. 5.67.6c aliae p.leiæqueA' Iacob. defando Georg.
vbi fup.verf ita etiam ipfi vaftalli num.6.& d.verf. qui
quidem vaftalli pr.TÎliterunt,nura. 14. 6cdicemus.§.8n
Sed enim ab hac iuris difpofitiotxe feparadaeft caute
Confuetudinaria noftra difpoficio,ne Iuris fiducia fal¬
lamur.
Nous pratiquons vn e forme de Tenue qu: s'appelle , com¬
me iuueigncur d'.ufnc, Celny qui tient ainji dé fon diffié, tient
αιιβϊλ LgenceJu Seigneur de fon aijné, vt ini. Art.311. En ct
cas le iuueigneurd.diuers r effets. tient wediatement CT trn-^
mediat emmt du Seigneur premier: mediat emetit^ parle moye
205
de fon aifhé. Immédiatement, pour le regard de la iigenceipour
le regard de laquelle, le Seigneur auquel elle efi deu 'è , agit CT
exerce immédiatement tow droits féodaux jur le luueigncur:
foitde foy , d’hommage, defaut d’homme, fruits,de male- foy,
i CT autres, vr inf. art. 32Ô. & 529. & 330. patet. Arque
hic régula fuperior fallir, quæ res cligna animaduer-
fione eft. At cùm de iurifdi&ione Iimpliciter & per Ce
exercehda,quçritur aduerfus vairallum vaflàlli in Γ .ib-
feuda, in prima initantia, res eft, quæ multos fallat.
Diximus alibi perpetuo in Britannia fendis dominan¬
tibus inelïe Iurifdi&ionem , nec negari camen debet
itafeudum concedi polTe alteri, vt nulla retineatur,
nec quidquam aliud prçtcr fidem & homagium, fcd
tales concclliones nui quam vidi, fans rétention de lunf-
diEhon cr oheifance. Inquirunt Doctores, an cui feu-
dum conccilum eft, fubinfeudare, & ipie alteri pollic,
res eft alterius loci, & patet inf. art. 343. polle, de
quo iufta elle dubitatio poterat , propter manifeftum
prciudicium primi Domini, & fetidorum vrilitates,
quæ fubinfeodatione in alterius commoda transferu-
tur: & quia vallalli in alterius Iurifdidhone cranfcunr,
&vno gradu abfcedunt à primi Domini porcftatedc
^ Iure, & pro prima inftannareflbrtus relinquitur. Sed
tamen hoc lurevtimur, vt talis fubinfeodatio fiat &
fuftineatur, etiam fine confenfu primi Domini,atque
ita plures & fubordinati gradus fiant Iurifdi&ionum,
primi & fecundi in tertium, cui infeodatio fada eft,
quamuisante immediate tertius à primo feudü fuum
cognofceret, ita vtiam medium intercedere incipiat,
& tertius fit à Domino qui ante fecundus erat. Sed
hoc cùm fit, non ita Iunididtio à primo abdicari pro¬
pter infeodationem à fecundo in tertium fa&am in-
teliigitur, quin primariae <&: originalis Iunfdiâionis
veftigiafuperfint, cuius vi Iurifdi&ioncm in v ali alios
fecundi vallalli Dominus primus exercet, fed id non
abfolutè, necfinjpliciter, fed fub lege & conditione
inueftituræ,id eit,vt quotielcunque eam fiue in parte,
fiue in genere, mediatus reuocareàprimo, licear ci
per hoc remifiionem vaflallorum fuorum petere in
Curia Domini fuperioris &: primi, & hoc exprefsè
difponir ille Articulus 29. itavt fi mediatus omittat
remiffionem petere redtè iudicium aduerfus vallal-
lum vallalli procedat, quinetiam certis & fpcciahbus
caufis eo tcx. expreflis , ne fieri quidem debeat , vnde
apparet Iurifdi&ionem illam habitualem &porentia-
lem refidere adhuc de priore iurein perfona Domini,
quæ in acftum exeat, quoties mediatus non repetit , «Sc
patitur eam in fuos vaiTallos exerceri , aut cùm cafus à
Confuerudiiie expreifi occurrunr,aut Curia forte Do¬
mini recufata eft, aut.de talibus Iuriididtionem non
exercct,aut fubditos grauatgrauamine confuetudina-
Desluflices, Art. L.
20 6
A rio. Inde eft vt Domini locorum Iurifdidioftem exer¬
ceant, in prima inflantia m fubditos vaiFallorum fuo¬
rum, vfque ad remiffionis peritionem ab inferiorcDo-
minofadam, cuius ope vocatus remitti fe obtinet,
quod folus obtinere non poliet, propter primarium
ius refidensin iure primi fcudi, nec poteft fubditus
tertius interelTevllumcatifari, cùm iuré itidem anti¬
quo teneatur : & lubinfeodationis intereftt non per-
fonam eius, fcd mediati Domini , cui fubinfeodatio
fatfta eft, contingat, imo eius interfit per rot gradus
Iunididtionnmnon tranfire, & tota cauiatio interdie
eius non alia iit, quant vt ad domicilij locum remitta-
β tui, quæ ipfa ratio à Iurifibdione iimpliciter iumpta
prohciicitur, &c originem habet. Sed eam alleganti
obftat fcudi lex potior,& originahs obligatio i t fidens
aitiue in perfona Domini, quod nos aliqua ex parte
furnus d. arr. 29. proiequuri, id eft, vincit domanialis
potcftas I urifdidtionalem , & caufa fcudi caufamlu-
rildiftionis. Accedit ratio, quod cùm Dominus pri¬
mus habeat Iurifdictionem ordinariam , generalem
non lolum in vaflallos, fed alios omnes rarione forfan
domicilij aut delidti, fi altam Iurifdicftionem habet,
poteft vi ordinariæ etiam, in vaiîallum vallalli eam
exercere: qui cafus fpecialiter traditur àBald. rir. de
C pace conftanr. glofi fin. inprindp.& Iacob. dc fando
Georgioverf qui quidem vallalli preftiterunc, nura.
14. Summa, multum inrcreft inter eam quam vulgo 4
Iuftitiam fonciariam & domariialem vocant, quæ de
iuribus & debitis fcudi quidem, fcd in vaiîallum vaf-
falli nunquam exercetur,niit aperto vaftalli medij feti¬
do , & in manibus Domini exiftente veluti remoto
obftanre velo, quod iecus eft in Iurifdidione ordina¬
ria Sc iimpliciter fumpra , etiam fetido annexa 8z ra¬
tione eius competente, quæ in vaiîallum vallalli exer-
cetux, non lolum in cafu relfortus, fed etiam in prima
mftantiavlque ad rexnilfionem petitam per d. §. 29.
Hæcvcro multomagis in Rege per ea quæ ibi dixi-
D mus.
D a utres chofis efir anges.] Verus dicebat des fiefs eflran -
ges, ideft aliis quàm quæ Iure ab eodem Domino re-
cognofeuntur; Hic igitur fic ftatuir,quoties cuiquam
controucrfia mouerur à Domino feudi , ratione alia¬
rum renim externarum quàm ipfius fcudi , aut ratio¬
ne feudi externi. Domini non elle cognitionem fed
ordinarij, id cft,Iudicis domicilij.
Qui ne toucher,, t fon Office.] De quibus fupra art.46.
Ny le fan du Segnem] In qualitate Demini feudi , de
quibus art.45.
h Comme exploits de Cour, qui touchent l’Office.] ideft, U
jurifdiElion. J
' Ejl cy-dejfus.] Art. 4J. 46. 47.
ArticleL.
M ne ΡΓ iu?icer ion meftaycrbou cenfier pat fa Cour
# injuajunfdiihone, flnulLm akam Ueat m eumfotcftÂmJunfi^on^e.
Nota i.
DeU"lfiiîim & ΡΦ" Dominorum in fuos agri-
V erus mtcllcflut. §. vt vero forfan auth.de quafio. ad¬
iter fin Mohn. cr num 3.
Jure (sr legib. vita agenda.
Domanij cr fcudi differentia.
I iiij
αο 7
Des luftïces , Are. L.
208
us**.rl Annotaram i wtMÎbii* qui*·» dfc A _ aJ h=rc in fin.Cod-dc Iai .li-
. “ ■ . -i-.· f',,.-..- r 1 1 .■ i l I i-T i- i i>lu ·π herr. toi 1. k Alex* iiidddttiàdciamd J. rctictnobiles
η quidam Domini* in agricolas fitos iui'iUliÎiion< m
ÿc noteftatem cocrdlionls. Bald. tk Aluaroc. c. 1« nr.
miàiEcr vj il à], iur. deb. fer c.i. £ Γι mftiftcnaliï. tlc.
de n.ic. rcm-nd. qniccii I’ màXMnï L'ù ιύϊβ cwœtcitiw*
tamen hoc π un didente emunituri habet- Sed Tm
F^b- t. ] nti oiii-SHi Îbacauf, lud.mtniit Dominor, inter
racolas (uns «Qfidofeetc & îudiçare pulte. Haie quia
fin c ludûritÎit-t i uri s dkütiur, non iiinghopeirequem-
quam mouerc debent, ad miolcmiam homtnum per
ic Euii ferocium cxciûdiun. Sedi & CaroL Molin.£i.
glof.S. verf bue accedit Jibi primus mnmiun degn·-
RcndiJievifiir, cft, iurc Veteri & Îoibrain] Cmiihm-
tin 1 « 1 ur LÎli i itionem D a mm]. s pradlenuâ i n agrsco-
lis iiios fu ii I b j mi ratikqtir. à nemine aciimaduetiuro,
c λ tj, lî vero I brian ruidi. <lv. qusrfto cohib Quir tamen
fentcnria ÂvmcIÎïTjpInwi: Molûui 'ccdtix nemde-
lum , cùtn ranimante utim Rakh nnr-otillet- d. c.t, rit.
tj 1 l a li t Λ'&ΐΓ. i ur - d e b e . &' in canui em d.£. livero tentui,
dtiilet , & an re hos omnes gloS. verk Domini d, $. fi
v ero U nrL-i η p er iteLm; c ra t, Sed i Ile pn; i r ua l l quit I m 1 vi r
inanio, & cxerriraritiiie unis inkiffcaj cogiiaruwi-
bus Ere tu ii j eo ptiiipi femoris diremi prbjprcditutj
vndcn-ort iîï facile , Li quis vrgen fiiuas coptas d edu¬
cere. Certe πφ ί%» nec qui jJJujicl ramo alite amuua -
utî, id m eo ij.li vero io H m, deprehendere quod nec
bvm. coli. k Ale%. in addit- ad trùnuU. ren «nobiles
polle hoiniiie&tuos iradiocribus tjttas
icmemi aprTterquam quod nullo iurc nititur, & ry~
fiuundem rcbpjtj nuii πι^πορετέ probanda ell ad in-
tendendam ferociam huininum per Ce plus fatis mfu-
kntiiun. Quare melius i ur.c &: kjÿtms vitam ngih no- 4
tentes emendari : nmmirn peilkuli priuaro iti arbitria
cft, & iain ahm Turilconliittusadliicrrii. I. non cft fm-
gvdûiÛ. deregv hir. Flaro quidem UlvdcJegiK;. gia-
dus quofd.’Uai &. urJmes imperandi &i parendi codib-
tun inter hos, vr imhikii gtm bilibus , po tendores bi¬
li r mior i tuis i nipirenc, îtli [ 13b Hnt. H oc quidem ii p ro
emone itcipprii ti iuee ïamc A: legibus noceri üpot-
rct, $( eiinodeutiom· qua: in tyr^nddem Jibnéirai.
Hait Ane. But. Anctu fi:ubar. Fclw eiim coiKing.it
eut. de fbe. coinp. uegarit e Îltllos mdicaïc debei'edc
rufbci.t Ecclelix > nec de ofHdahbu» iitis , quanquam
Io. And Jn aliquibus patribus Hiipnii- Domino» iit,
iudiearc Isomines iuos iniettfoitire^ Vincendus Ca¬
non. fetipiit Canonicos Ρ,υ liienits tenere Curiam de
i' atris fan itlii. fua^qited li aliquando, faitum eft, fteei,
certe di |iu,ktibav aiibiriimus pet ieqmjtLTVE dtvxo-
rejibms, füus.Tiraq. mk-gib. connubial,
1 ûu tenfitr.} Diximus alibi Va 1 iono ceniits nullam iu-
rildictiniicin vnqif a m acquiri , ac nedmmniinu qtii-
1 leniit, rtccibudrilla Iuiluuaui Confiittttio. Iscdcùm q tkrni direôum rerinen. f7î‘ù»f. verbo, ctttfte^ _
agticolis impense Imperator ille lini ciet, quod crebra: ‘ S‘U n’tftott Jt mnirt&fvt-] Rarione domidbj , kilb
Conllitutio ne scius indicam: nées Lia occaiionc cuu-
cari jib-opcrc ruilico vellet; auocamt-uconun canfus
pi addere volnml ntcrquai cum & bcw uwerdum ede
lritclligeret, nntrdum ctum negotia, qua- cum domi¬
nis pnxdiûftaD,qiJim ντο e motatenmt, inrrrcOderet,
t>. Ius cauiw euocotos, ce lenter à Domitus, tuus caula
preifc&os celerrime ab judicantibus tudicio dimicu
voluir addktf etJ tam pcrins niotatormn indicum, quia
f erupit) eorum ptasfnuia fu periiua in v rbe dkt , &
:iL;riaiioira cellario iplis Ai· DominkqtiaqpC damnu
car ccinrrjiicntisFaiat proro^«îb'niï,&'-vi i unia i dm-.
lûs'pir fe fumptarnon ftndallipote(lacisaut ilicis., id
eri , eutmquod. Inc teK, evdudeft vulmc.
lL Ο» ψ éfini Ex arr.ü. ibp. ïd ont«r> incdli- ï
gendum eftdceo, quod intra mctaS tcTricorij infeo-
d jti Sc i :.i hieftt ctmimi tnm r> Nam uod in tra præto-
rium, aut viUatu Domini, aut] π dominio (vtlqqutm-
uiv) atimiffum lutalio iurc habtTtlTjtv'cqne enim ΐ]ΐύΓ-
quamin Eundo Luo doinaniitmi u nm habet, cum 1^-
mopoibi dk iiomo Lui ipuus, cr *0 tiefme
[diti miam aper riusimvcu:» tOXT. illJl- D /nw tttmiinedt iny mtjmryfti \U Ut liai dr fin it>m-
mi , deinde* & 2 ah U-quiitus aliud fe ibi mtfiv \βή , Er idèa.ii quid in co admittitur, m f«pt?rimi
allitura* Eam
cat. MoJ. glofam·, . ,.T- — — . ***■>. ■ ·*■·, · · . _ , *.
vidilTctvtftimauir , i dqtit primum , ied ait ille ram ie fando admimtm-,Λ: ibi ratione ddiitj fortitur torum.
iicuirumvidillcpdhtrci, cau ii non fuit, cur Ecprtmùni
j id vidi ik diceret multomtuus- VeradHentcJUmquas
l\ td quoque conii itumn Donums Dtidomm nullam
elle Hiiifdivtioneni iu agrie nl.ts, publica- quidem po-
tcibris& iuns,quanquama,couomica,& (vr vocant)
rcucrentialis qu.rdam fuir pnunt-t cuiufdam annnad-
ucrimnis , vt Li. Cod. êv ccncnd, propinq. & cana¬
rio dc qua m ÿ* adfcriprici antb* de nupt, & Lvk. C. de
agrie. &cc nf* k Liari & fiiipD.dc fare. CfliHri irnea
ad iurddidtoncm tuii ptibbci i uris potdlitcm ui| at-
Itaque Domiiiusintcrior nim magiftde co iuï d?cdc
poreftt quini dc eo quod i ple adnnletif, c.im nemo
b bi il l 1 liat, v r si e rc s q n id em v 11 a hb i ip E i ► In qiLo pic-
riqtu’ i.dcuu- &: falhmnu.
*’ s'il ait Mitnc !i}Ti;d)tiict). ] V t rarione domicilij an:
rei, nem en eo quod villicus aut certius debitor, qujm*
quam qui villam Dammi habitati dotniahaniisDc'-
mirudid poteft.qtu-i tndomauioeius lubitat, cum
qutdcin dc i uifc dicendo agtsttr.
T1TVLVS
TITVLVS SECVNDVS,
DE I V R I B V S PRINCIPIS, A LIOR VMQVE
DOMINORVM , ATQVE DE OPITVL ATIONIBV S
CONSVETV DINARIIS.
TITRE SECOND.
Des Droits du ‘Trince.gr autres Seigneurs , & des ^ Aydcs .
Hic Titulus præcipuuseft inter Confuetudinarij iuris locos, qui alienam, aut ignotam bona
ex parte Iure ciuili materiam continent , priuatis, fcilicct , gentis Moribus , & vctufto vfu
conititutam : Quod erat vbique eximiè Reformatoribus fpedandum, ne Iuris ciuilis fen-
tentias, &alienæ fupelledilis inftrumentum compilaile arguerentur, quæ melius fuis è
ni t Tri™™' Traaationis fumma Ves Hales> art- 51.5^53· 54- 55. Chemins , art. 54.
jtgoblejfc du Prince, art. 56. Ejpaues.art. 57. Chofestrouuees.art.fi. Lodes & ventes, art. s 9. cum
feq.vfquead art.y 3. Bad& Rachapt . 4^.74. cumfcq. vfquead art. So. Rodes & papiers ter¬
rier s, art. 81. 82.83.84. i^fdueuz, & tentures, art. 85.86. Aydcs couBumiers.art. 87.88.89 90 91
Sz.K^iutres Aydes .art. ^.9^.9^. Guets.art.9z. *
Article LI.
H V Royj&'Ducfeu!, appartient de bailler b fauuegarde.
A R T i c.
X L I I I I.
N Ο V AE
D 3 Ducémque filum pertinet fluarardu conccffw , feu public * * » h
^ tuteU ajjertio. J J r
Nota i.
Saluagdrdia conceftoejUtt nunc Regum efi, Magifîra-
tuum et iam olim fuit. φ
£//<<»» « Dux Britannia iam olim vfiu efi.
A pcllano, & Regiæ imaginis amplitudo detr.-ïtta eft
Nam quantum ad Duces noftros attinet, vetus eft au- 2
tornas, & ius Principibus Britanis cautum, reccptum-
que iam ohm diferto fœdere , quod pridem inter Lu-
domeum Regem nonum, & Petrum Druydem Mm-
id tempus intadtam, imminuere haud pro magno du-
. - -“'-“*** immuo Jivtgij, vjuucrnatores rrouin-
ciarum , Comites ftabuli, & Maiores Palatii, quod
GuidojPapæ notat decifione ;6. Sed & ab Senefchalis,
Bailliiiis, & Rcdtoribus Prouinciarum id vfurpatum
ConftitutioneLudou. XII. publicata anno un. art.
60. oitedit , & fuperfuiiTe eius rei veftigia ad Francifc.
Regis I. aetatem, argumento eft Ordinat, eius Crcmo-
iienhs, anm iSj6 articuli;, qua Prçfidibus ea poteftas
adimitur: fcChaflan. fua etiam ætate vfitati.m feri-
bit,vt fpeciales concederent, generales vetarentur ru-
bnc. des lu B très. $.4. glof. verbi fur fis hommes. Extant
& particulares quoque Côfuetudines Prouinciarum
quæ etiam Dominis locorum eampoteftatem tribuat
intermixti impcrij iuraiure ordinario, vtSenonenf.
titul. de moyenne luftice. Sedhæcnunc abrogata in-po-
teftatem Regum redada funt, & quanquam in plerif-
que vis penè eadem in formulis,quæ ab ordinariis In¬
dicibus conceduntur, manet augufti tamen tituli ap-
Not a
Saluagardi* fundamentum , er origo.
Cardu fimplex, ergardta oardtana. CT earum vit.
Cardia gardian a à lurtfidifhone ordinaria eximit.
Cardinal/ omnibus Magfiraubm concedebantur.
Duo capita Saluagardu,cr an fit per fie remedium pofi-
fcjfiorium.
Salnagardta neminem pejfefiione priiut.
Sauuegarde.] Publicæ tutelæ aifertio , auctoritas, &
lus à Principe concelfum & iancirum, originem habet 1
ea forma ex titul. vt nemo priuat. impera, tit. C. &
leg. capitalium, f.ad ftatüas. D. depœn. Vetus C011-
fuetudo gardiam & faluagardiam expreiferat diuerib
Des Droits du Prince , Art. L I.
ZÏZ
iurc, vt illud quoqtte Andcnfe foedus : Gardias vocal A
1 lcecs priuatim pnuilcgio cuiufqua Ecclefiæ, aut o
lJii, aut corporis, autloci,autperfonæ irrogatas, qui¬
bus Resiæ tutela; interdum , & cognitioni poitu an¬
tes afferuntur, pridem hac quidem potelhte, infre¬
quentes Britannia*, Garder gardants I ranci appellant,
quæ his dem 'm locis concedi olent, quos Regc do-
tauêrc, ideft, qui fime è fundatione regali, Abbatiis
vt plurimum, aur ptochotrophiis. Nam alus concedi,
oui in ditione Baronum , aur Optimatum fint, vt in-
folens ita Regiis Ordinationibus improbatum, quod
veterum Regum Conftitutiones reflantur apud Au-
frer part.3. Styli Parlament. ritui, de refcnpns , art.;. D
6. k 7. Fui fle vero eas perpetuas, k locis lphs affixas,
ik praelaturis apparet. & dict. art. 6. k Ioan. Fab. no¬
tati §. adhuc , verbo quid de Gardiatonbus inftit.
3 mand. Itaque quibus funt conceffæ, ordinaria lunf-
didione eximatur, & Præ fidibus Prouinciarum lubu-
ciuntur, quibus funt fpecialiter tales cognitiones at-
tributæ 3 ( Nam præpofiti idius non habciit. Ordinat.
Francifc.I. apudCrcmoh articul.p.quiabeffedugar-
diatores appellantur. Ideôque olim parce tribueban¬
tur ab Regibus, nec mfi auditis k vocatis Baronibus,
quorum ea de re erat cognitio , quibulque impetran- C
tes fuberant , idque cognita caufa ex did. art. 6. quia
feilicet ms fmgulare continent, k priuilegium irro¬
gant contra ius commune, quod d renouatum Art.
Aurelian.74. k alia Ludou. XII. anno 1499. art.4Z. k
1412. art. 59. & alia Cafloii VIII. 1494· art.76. Atque
vicem obtinent Coni eruatorum, qui ad Priuilegia cu-
iufquam conferuanda in cognitionibus delegantur.
4 Nec vero (vt ante didum eft) ab Magiftratibus tan¬
tum ciuilibus concedebantur, fed ab militaribus quo¬
que, cùm feilicet aut præfedo Præfidij , aut dationis,
aut cuiquam militari officio mandabantur, ea formu¬
la vt vim iniuriâfquc à quoquam arceret, k in pol- D
feffione aiiufquam praedij defenderet impetrantem,
ea lege vt fi quifquam aduerfarius intercederet, dies ei
ad Parlamentum Franciæ diceretur , cuius pridem in
Francia, &folius cognitio de intcrceflione fuerat, vt
nunc Magi ftratuum omnium, in fimplici quidem fnl-
uagaidia, ex forma, cap.i. de off.deleg. 1116. vnde fie¬
bat, vt intcrceflione poteftas talium quidem gardiato-
rum intercideret, ii quis ius opponebat : Cuiufmodi
formulæ meminere, k Ioan. And. k Dominic. in d.
cap.i. Pofterius propter moleftias itinerum, &.Parla-
méti nimias occupationes, Magiftratibus iurifdi&io- £
ne prreditis cognitio de interccffionibus eft attributa,
propriaque Prçlidum ea de re autoritas effe coepit.
Sed ea, quæ gardiana dicitur, omnium in vniuerlum
caufarum cognitionem tribuit, faluagardiavnius ferè
5 & ad poffeflioncs tuendas reperta eft: Cuius duo ca¬
pita funt, vnum vt vis k iniuriæ arceantur, alterum vt
quis in pofldlionc fundi , domus , iurifve cuiufquam
defendatur, vnde fit, vt cùm priori vis prohibeatur,
nemo ad intercedédum admittatur, non magis quàm
denunciationi ne occidat, ne furetur, ne quid genera¬
liter eorum faciat, quæ funt prohibita, k illicita. Po¬
fterius cùm de poffeffione conftituat, tam interceffio- F
nem admittit quàm aliud quodlibet interdictu : Ideô¬
que femper ex formula adiici folet à Ια co [eruat ion de fes
droits feulement, & notum foro iam olim aduerterat
Mafuer. §. item fi quis nmeat. titul. de poflèflbrio.
ÇJuamobrem nemo ob dcnunciatam faluagardiam
iure fuo aut poffeffione vti prohibetur, nemo ob in¬
tentatam litem poffeffione excidit, k notum confue-
tudinarium affumptum, il n attente quihle de fon droit,
ex art.Î9. fupravbidiximusexarticul.no. infra. No¬
uant tamen poffeflionem apprehendere denunciata
ante faluagardia prohibet, alioqui in attentatum in¬
cideretur, quod ibi. Mafuer. notat. d.§. fi quis timeat,
quaquam non maiori multo ratione quàm in adepta,
fi nulla vis proponitur iure fuo vtendo. Nec vero,
quod Mafuerius notat, remedium per fepoffefforium
eft faluagardia, nifi interdidhim fubiiciatur , quod ta¬
men Rebuff. putarat in Ordination, tit. de mater,
poffeff art. 2. Ne id quidem verum, quod Mafuer. 6
feribir per eam manum Regiam apponi,fi quidem fe-
qucftrationem intelligit, cùin ea incognita caufa fit
prohibita. l.i.Cod. deprohib. feq. pcc. cùmres,qtue
in controuerfia Funt , intérim apud poffefforem eflè
debeant, 1. res quæ.D.deiur. fil.l. prohibitum. Cod.
deiur. fife. cap.cùm veniffent. ext. de inftit. §. fi vero
controuerfia. tit.de fcud. dar. poff& alibi plenius di¬
cemus. Sed ea vis eft faluagardiæ , vt autoritatem Re¬
giam k publicam addat priuato iuri , veluti conforta¬
tio manus Regia in priuatis feudorum prçhéfionibus,
vt ira acrius coerceatur, fi quis contra ius alienum pri-
uatus ipfc, k injurius incurrerit, k locus fuit mulftæ
etiam extraordinaria».
Lit er St itus ab Rege [olo conceduntur.
c appartient.) Regium eft igitur publicae tutelæ affe-
rcre, quod olim Io. Platea dixerat. 1. vltim. Cod. de
erog. milit. anno. Iacob. Rebuff. 1. de his. Cod. de
nauicuL lib.xj. k è nuperis Feraldus & Degraflalius
homines diligentes, priuatis ea de re titulis de rcgalib.
Idem fentiendum de Lireris quas Status appellat,quæ
ad fufpendédas cognitiones tribuuntur certis de cau¬
lis, quanquam ad gubernatoribus quoque Prouincia¬
rum olim conceffas teftatur Aufrcr. in Stylo, d. ritu,
derefeript. arc.12. part. 5.
Nota 5.
I Solus Princeps , lud'tcéfjtte Regjj , de infraild Saluagar-
dia ludicant.
1 Salu agar dia cognitionem pojfefionis Indici Regio non
tribuit.
3 Infrafho eluditur iuflificatione iurif pojfeffbrtf.
4 Intellettum. I. fi devi. D .de tud. non recepit vftss,
5 Defepïrata cognitione infrachonis.
d Bailler.) Vt Salurtgardiam concedere folius eft Re- 1
gis, ita &: dc infracta iudicare, cùm de côtempto eius
imperio agatur, iam olim notarant veteres pragma¬
tici, Maf uer. rit.de rem iff§. item faluagardia. Aufrer.
in Stylo ritui. quor. cognit. perr. ad Reg.&glof. eiuf-
dem Aufrer. eodem* titulo, parter. cap.4. Quodta- 2
men lie accipi non protinus conuenir, quali depoffef-
forio quoque cius rei,qux in alterius iurifdi&ione fita
fit, Iudex Regius, aut Præfes prouinciæ fibi cognitio¬
nem fumere debeat, aut pofiit vi faluagardiæ ateribu-
tæ. Nec enim id verum eft, fed ordinarij cuiuflibet
etiam non Regij manet ifia poteftas, qui ordine prior
cognofccre debet dc poffeffione, & infra&ionis co¬
gnitionem anteuertere, cùm de poffeffione ante côfti-
tui oporteat, quàm infradlio vllaautintclligi, aut po¬
ni poffit. Nam cùm peccatum cognofci non pofiit,
nifi per legem, dici infradfcor nequit, nifi ante de pof-
fefFore iudicatù fit , cùm (v tan te diximus) nemopof-
fellionc excidat propter denunciatam ialuagardiaur.
•Prius igitur lis poiFefroria conftituenda k diffinienda 5
eft, quæ deinde infracftorem diffiniar, veluti antecedes
neceffàriu : Eft enim illa polIèffio,quæ apud infrafto-
rem cft,lite quidem pendente incerta, ambigua, & an¬
ceps, quæ ab euentu aut legitima, autiniufta indicabi¬
tur. Is igitur naturalis cognitionum ordo eft , vt ante
?i3 Des Droits du Prince , Art LIL 214’
de poflcifione agatur , & euentus infradorem diiudi-
cet. Quanquam , quo ritu in foro & tribunalibus vti-
mur, accidere potcft,vt& de infradione & de pof-
fefljone vna agatur, cum apud eundem iudicem agi¬
tur, vel extraordinem apud Regium , qui folus & pri-
uatiuè de infradione poteil cognofcere, & ad iuilifi-
cationem fadi, & vis fadae quçilionem reus poiTeiiio-
nem & ius opponit , quo cafu admifliim probatione
iuris autpolTellionis eluitur, l.vltim. de abig. qui tex.
valde effc notandus ·, qui pecora (inquit) quorum con-
trouerfiam faaebat, abegerit, ad examinationem ci-
uililem remittendus eil. Hic Iurifconfultus & crimen
proprietate iuris excludit & litem extraordinarie in-
ftitutam ordinario iuri reilituir. Quod cum accidit,
eadem opera Iudex de proprietate rei aut pofleilione,
& de infradione cognofcit, & iudicar, & rem rcflitui
ftatuit, & ab infradione abfoluit reum, quod ab Bal-
do fufius explicantur, l.quodeuirandi.C. decond.ob
turp. cauf. Bart. l.interdum. D. de furt. Sed iila alte¬
rius funt loci. Nec remorari nos debent perplcxæ dif-
4 putationes Dcdorum. 1. Si devi. D. deiud.quas vius
& experimenta expediuere, necordinemfeparanda-
rum illarum cognitionum recepimus foro, cum apud <
Iudicemvtriufquecognitioniscapacem agitur Natu¬
ralis hic igitur (vt diximus) ordo eil inftituendorum
cognitionum de pofTeiïîone , & infradione faluagar-
diæ, vt ador vim fadam proponat, reus vim neger,
quia fua fitpoÎTeiIîo, & fuo iure vti licuerit ex d. art.
no. Hic qusilio fadi conilituitur, vtriusiniure aut
pofleflioneresfit, vt ita reus probata pofleilione ab
infradione abfoluatur, & in pofleflorio retinenda:
vincat, fi de eo adum fir,vt & in furto fit, & crimini¬
bus exteris, quae qualitate extrinfeca purgantur, vt d.
I.vlr. & exempla funt inf. art. 187.152. &: 15)8. Nam
cum furtum diffiniatur alienæ rei contredatio, torum
A crimen verfatur in verbo (alieni,) quod reuincitur
probationeproprietatis.
Quod fi feparatim contingat de infradione agi S
propter cognitionum feparationem,& incapacitatem
iudicantium, vt in cafu articuli 29. fup. infradionis
cognitio poiTeiforij cognitionem non attrahet, nec
ordinarius poflèflbrij Iudex propter infradionis cau-
fam, iurifdidione fua priuabitur, tex. cap. exparte,
ex. de priuileg. & notarunt veteres Guydo Papæ de-
c if.;6. Iacob. Rebuff. d.l.dehis. Pet. Iacob. in prad.
rit. de cond. ex. $. quadrupli, verbo item gardias , &
1 latè hunc locum perfequitur. Iaf. Conf.87. volum.5.
6c Ordinar.Regum apud Aufrcr. tit. de bailliuis , art.
61. quæ difertè cognitiones diicriminat, vt ordinarius
de pofleflorio cognoicat, quo terminato fufpendatur
intérim iudicati exeeutio, donec Bailliuus Regius de
infradione iudicet. Nec ignoro aliud quidda ablm-
berto traditum, lib.3. cap.;. atque adeo diuerfum fæpè
ab Præ fidibus vfurpari, vt de v troque cognofcan t prç-
textu infradionis ambitione plerumque plura adfe
trahendi, aut quia non eadem eil difciplina aut rigor
iudicandi apud inferiores non regios. Sed & ratio re-
2 pugnat, & feparatorum cognitio cfifpar. Quod ipfura
oftédit difcnmen cognitionis Eccleiiailicæ in talibus,
in qua Iudex Ecdefiailicus de delido communi co-
gnofeit, cùm laïeus infradionem iure priuilegiariæ
cognitionis apud fuum tribunal exerceat. Separabilis
igitur cognitio eil inftrudionis, quod & Art. ille 29,
apertiflimè oilendit, licet ad eundem Iudicem cogni-
\ionem remittat,non neceflitate iuris, fed conuenien-
tia ordinis, & vtilitatej qua de re plura Aufrcr. clem.i.
fall. 1. de off. Ord. Proinde quanto tempore duret
faluagardiædenunciatio petendum ex loan.Fab, d.
adhuc Iacob. Rebuff. d. 1. de his.
Article LU.
V Roy & Duc feul, b & a fes luges c appartient la cognoifîànce de mon- αλτ.’χι y.
noyé. dEt pcuuent auoir la cognoiflince fur toutes performes, foicntcîiî!
Preftres, 4 Clercs, ou gens de Religion. Et les peuuent prendre & con¬
damner5^ a mort/ pourueu qu’ils foient dégradez.
Ac V a RegemT)ucemquefolumh & adfuos Judices0 attinet cognitio moneta. d Et pof-
fint hahere cognitionem in omnes per fonas, fine fint 'Trefhyteri, e Clerici , aut Religiofi.
Etfojjttnt eos prœhendere multlaréque f morte , « modo degradati feu infulis fint exuti .
Nota x.
x MtncUm 4urt4m (y argenteam Jignalant Ducti Bri¬
tanni, e.
t De cxftftitnt Mt neuf alfa.
* tr Duc feul] Haecipfa adulterat* monttx
cogmtio, vt faluaeifet Duci Britanno, difertè cautum
eit rœdere illo Andenfi , de quo ante memorauimus,
quanquam fignandæ albæ & nigræ tantùm, id cft, ar¬
genteae & aereæ ilia formula meminit : cùm tamen an¬
te omnem memoriam auream quoque fignalfc prin¬
cipes noftros conflarer. Quo etiam iure vfl funt ad id
vique tempus,quo principatus in Francorum regiam
tranim, quanquam intcrbcUicaufas,quodàLudo-
1 uico XI βΠπιηηο Duci indidum eil, ea quoque
iuif ie traditur, quod auream monetam cuderet, quod
D Annales noftri memorant.
* EtafesJ"g «·] Ad Praefides, fcilicet Prouincianmv
Nam eorum, quos præpofiros caligatos appellant,
quantumlibet Regios Iudices, ca cognitio nunquam
pertinuit, & difertè Cremolij Edido vetantur arroga-
re.Eil vero quominus ad alterius cuinfquam iudicium
illud pertineat, ea caufa quod falfæ moneta: admiifum
inter capita habetur legis Iulise maieilaris. 1. vit. C. de
falf, monet. Quareprincipis aittoritati eil referuatum,
cuius maieilas offenditur. De expolitione quidem, t
quod Latini locare vocant, ambigunt quidam an in¬
feriorum quoque iudicium eflè poflit,qua de re alicu¬
bi Areftum memorat Papo : Quod ego non probo,
cùmfàdi mulromaxima culpa & effedus in locatio¬
ne confiilat , nec nocear Agnatam eflè nifi locetur, fi
prçferrim conicientia locantis arguitiu:, & non im-
prudetis fadu. Quare fit vt totum crimen, omniaque’
Des Droits du Prince , Art. LUI. i\6
ziy
capita eius, fpeciéfquè regiæ debeant eflè cognitionis. A fait nuper indutum. Eft igitur ludicis Ecclefiaftici
Quanquatn ^ non numeroia locatio proponitur, ncc (ohdacognmodeprobatione.atuliriudiar iepœna.
S rufpeûa pcrfona eft, non protinus otnm ex m hoc quldem Crimme, Sedhodieaptrascomngi ,ft*
prouincia poftulatos remittendos puto, fed elogia
* . i 1 r \ _ wnnimi
cognitiones fo lent, quod pridem non fiebat, autcertè
antecedere Ecclefiafticam oportet, nonobftante iiio
abrogato art. Molin.39. de quod, art.7. meminimus.
Nec etiam fi difiungi poflent expedit, propter iterâdæ
cognitionis pericula, ne fi feparatim tra&entur , audi¬
tis fcmel teftibus & teilimonioru arcanis reus fubin-
de cautior fiat, & magis comparatus ad eludédas pro¬
bationes; Talemquc iuifle veterum pridem vfum ap-
{>aret ex Ord. Regum,quæ extant apud Aufrer.in Sty-
neamve . . , o parte iij. tit. de Bailliuis art.62. Sed autores Confti- 4
anwaftaviu muhÎm^*o^^urâêaddiûit ad propen- β turionis Molinenfis illius moleftiam coniimgedarura
Î>erræfi,& Ecclefiafticorum Iudicum difficiles cogref- r'“m‘
us,ciim eodem tempore perfæpè è diuerfis locis euo-
proumcia poituiatos r", > o.
prius ad pri fides tranfmittenda ex quibus lUiconfti-
t uant, quid fuæ curx & cognitioiiis fit,vt vel amplian¬
dos ftatuant, aut fub fatiidationibus euocandos, aut
fuæ fidei committédos. Nam res eft, quæ cautos quo¬
que patresfamilias fallat perfæpè, & contingit per¬
quam probatae vitae hominibus , quibus etiam in Sole
imponitur falfa imagine veri , nec ifta imperitia eulpæ
annumeratur , nifi artificium & monetariam trapezi-
ticamve profeifis. Copia , aut perfonæ cxiftimano , &
fionem iudicaudi in talibus.
Nota 2.
3 Nulla erant p ripis tribunalibus Britannicis pr iuilegia U
crimina *
i Difcrimen cognitionis cititlis & Ecclcfiafiicain falfe
moneta crimint.
j Probationis poteftas m cognitione e/ Ecclefiafiici, fed ci~
nilis Judicis de poena.
4 Separari cognitiones non debent contra Ord. Moltn.
yArt. 59.
c appartient la cognoijfance.] Diximus Art. 7. Falfx
x monetae crimen inter priuilegiariarcpoficum: Sed ta-
inen Britannicis tribunalibus , quo tempore vetus
Confuctudo feribebatur , nullum fuille vfum priuile-
giatorum criminum, cum folida cognitio de pcena in¬
fligenda ludicis ciuilis effet, dc probatione ludicis Ec-
2 clefiaftici. Et quia ad poenam in facratis non antè de-
ucniripoterat,quamrcus habilis redderetur, ad iudi-
cis ciuilis cocr&ionem antecedere ludicis Ecclefiafti-
ci cognitionem, dc appendicem eius exautorationem
oportuifle , qui. iudicarct , an crimen probatum ciTet,
an reus conui&us iuffa probatione, fini tantum legiti¬
mae degradationis. Atque ita inrclligi volumus, quod
in d. $.7. diximus: totaju iudicis Ecclefiaftici cogni¬
tionem eius criminis elle, id eft, finevlla retentione
cafus priuilcgiarij illis temporibus incogniti. ludica-
bit igitur Epifcopus de crimine an probarum fit, pro-
nunciabit coliuictum videri de adulterata moneta,
conui&um exau&orabit, id eft, degradabit; at vero
cxau&oratum reftituetiudici ciuili, neque quidquam
ftatuetde pœna,Iudex ciuilis pœnam irrogabit ex mo¬
ribus & legibus ciuilibus,& illo Articulo 7. qui de ve¬
teri Confuetudine, ita vt erat, deferiptus eft errore, &
incogitantia Reformatorum , qui formam proceden¬
di (vt aiunt) immutatam non meminerant, d. art. 4.
eiufdem tituli, &: nuper inue&os cafus priuilegiatos,
quorum tamen oblitos fuiffè. d. art, 7. apparet: cum
ius antiquum tranferiberent, nouumnen meminif-
rem-
ment
auee le
eodem tempore perfxpe e cuueriis locis euo- aucc
centur , nec fe alibi quàm in fuo tribunali velint fifte- lug;e
re, rationem fibi iftam reperilfe vififunt, quaRegij d’Pgii*
Iudices promptius fua cognitione defungeretur, Rc-
gius fifcus impendiis leuaretur fine molqftia alterius 7':Si C'
appellandi, quod perquam mmiæ folertiæ eft. Et fuit
iftud quidé priuarim cauere fifeo, publicè & èrepub.
profpiccrc non fuit. Non eft igitur degradatio hic ter¬
minus pœnæ in ludicis Ecclefiaftici cognitione, quod
Bald.ait 1. prefbytcrij ij. C. de Epif. & clcr. Sed an¬
tecedens nccelfarium ad pœnam, & indicis ciuilis co-
p gnitionem: Quod & in his quoque delidbis intelligen-
dum, in quibus Iudex Ecclefiafticus propter atrocita¬
tem criminis poena (vt loquuntur) deliito condignam
non habet, de quo genere D06I. agunt c. ciimnonab
homine, ext.de iud.
^ Et peuuent aüoir la cognoijfance pur toutes performes.] Hîc
apparet, quod initio diximus, folidam de pœna indi¬
ciis ciuilis cognitionem dic, qua dc caufa,& iudici Ec-
clcfisfticofatifdationisneceffuasindiftaeft. d. art.7.
c C/rra.] Diximus art. 7. clericos primætonfuræ hoc
in crimine defitum efle ad iudices Ecclefiafticos rc- ;
mitti, Sc abrogatum priuilegium Ord. Francifc. L
Henrici II. Caroli IX. cum olim diuerfo iure Francia
yterctur.
^ 1 Λ mort.] Pœna fcilicet Articuli ;8$. inf.
I Clerici prima tonfura non ( olent in Francia degradari.
I Crimina 1 n quibus degradatio Ipurpatur.
E Fourue/icjuds foient dégradé^ ] In facratis iftud qui- 1
dem; Nam in fimplicibus clericis iam olim defitum.
Imponitur igitur cxau&oratio non his tantum , quæ
enumerantur glof. c. nouimus ext. de verbo fignif.de
c. ad abolendam , ext. ,de hæret.quæ alij recciifent c.
atfi clerici ext. de iud. Sed pfo quolibet aliogranilîî-’i
mofacinore,- quod Anch. notat. conC i;8. ®. ea
quæ q.22. & 23. de reg.iur. Panor. d c. ad abolendam
& d. c. nouimus. Hæcætas etiam aliquid amplius aula
eft, licentia fcculi.
Article LUI.
R es o Rb d’or ou d’argent ctrouuc en terre 3à par bechement &ouuerr
ture,c eft au Prince^ f Hil n’y a pourfuitte; Ht il terre n’eftoit bechee & ou-
uerte,8 ce qui eft trouué doit eftre réduh à la Iuftice deftus les lieux/pour
le fairebannir, de rendre à qui il appartiendra.
JmJ*Hefaurftsh auri dut argenti c humo refofja repertus A paflmatu,dut chœfmate e ad Prin¬
cipem pertinet/ fi Mendie at em no habet·, & (1 terrafojja apertd-ve no fit/ cjuod imietum
effebet reddi hJ uflitiœ locoruj ad faciedas proclamat tones, φ* reddere ciad quem attim bit .
Nota
21/
Des Droits du Prince , Art. LIII. 218
Nota i.
1 Thefauri diffinitio cr differentia.
1 Quomodo dicatur thefaurus wfoffdi refertas.
a Trefor.] Thefaurum diffiniunt lurifconfulti eife ve-
1 tcrcm quandapi depoiitionem pecuniæ;', cuius non
excet raemom , Sc quæ Dominum non habeat no¬
tum, 1. nunquam. §. thefaurum. D. deacq. rer.dom.
& alibi condita ab ignotis dominis vetuftiori tem¬
pore mobilia Li.C.de chefaur. hb.x. Hasfanè diffini¬
tiones aut defcriptiones retineri conuenit, ne res
ignorata tenebras offundat ad res Sc cotrouerfias di- B
iudicadas. Itaque multum intereft,an ab aliquo con¬
dita fit pecunia, an nuper , an olim ab ignoto Domi¬
no. Nam quod metu militum,aut latronum,aut ma-
giftratus, aut alio confilio conditum fît à quoquam,
thefaurus non eft, nec in hanc difpofitionem cadit, &
vendicanti Sc probati Domino line dubio reftituen-
dum. 1. thefaurus. D. ad exhib. l.itemLabeoD.famil.
ercif. l.à tutore.D.de rei vend. l.j.§. nerua. Sc 1. pere¬
gre. D. deacq. poiT. ideoque fcnex ille apud Menan¬
drum in fabula, cui titulus Thefaurus, thefaurum ab
fe depolitum propter timorem holtium mentitur. C
Dicenti tamen incumbit probatio,quod ratio poftu-
lat. Sc Angel, putat poil glof. d. §. thefauros Inii, de
rcr. diuif. Matth. Aftlid. conft.59. lib.i.
b D'or ou d’ Argent .] Signati vel puri nil refert, idem Sc
fi mobilia fmt. d.l.i. C. de thefaur.
2 c Trouué en terre.] RefolTa igitur humo repertum elfe
oportet, vt thefaurus dici poffit, quia fuper humum
repertus dici non poflit vetus depolitio pecuniæ in
aperto fcilicet, quod humana auiditasnon patitur.
Sed etfi in antro aut fpecu repertus fit obftrudo , the-
laurus ell,modo ab ignoto Domino fit depofitus,do-
mi aut in priuato pariete depolitus priuatiell, &in- D
uentoris, nec Iurifdidionis aut feudi Domino quid¬
quam in eo iuris ell,nifi fi in veteribus parietinis,quas
nemo vendicat, repertus fit. Tempus depofitionis ex
ipfa pecuniæ fignatione deprehenditur Sc épigraphe,
quod Angel. & Platea redè notant. d.§. thefauros.
Porro quod verbo /roawe veitur, huicdifpofitioni lo¬
cum volunt elle, etiam fi oculis tantum côfpedus fit
thefaurus, nec apprehenfionem neceflàriam elfe pu¬
tant Aluarot. & Card. Alexand. c.r. tit. quæ fmt ré¬
gal. quod verum elle poteil, cùm infolla humo reper¬
tus eft, nec alius anteuertit. E
d Parbechement.] Igituretfifolumchafmarefubfede-
rit,vt olim nobili illo terræmotu Antiochiæ Traiani
tempore, quo folidi montes defedere, aut Vuefuuij
cafu imperante Tito, quod Dion fcribit,aut quaffiato
tormentis aggere, verum erit dicere apertam effie hu¬
mum, licet non infoffiam , aut cùm in morte Chrifti
Seruatoris terræmotu fepulchra aperta funt.
* Mfi au Prince·] Regem intellige.
Nota 2.
1 Ius thefaur i reperti adeptos ffeilet. F
z J Quid eius quem in fuo quis reperit.
3 Quid in alieno.
4 Quid in publico.
5 Quidinfacro.
6 Quid infundo vaffalli aut emphiteot Λ.
7 Qitid in -vfufrufluario .
8 Quid a marito infundo Uxoris.
9 Quid infundo hypothecato yd in antichrefim dato cre¬
ditori aut ftifito.
l<* Qu$d infundo Ί/endito fub redimendi lege,
%/Trgentr, inConf.Brit .
ii Quid inconditionaliter lien dito .
1 z Quid fe ab fetent e.
13 ^Apolionij iudicium de thefauri ititer
14. Quid in loco qui nullius efi.
1$ Inuentoris femper efi dimidium.
{ S'il ny a pourfùitte.] Id eft , s’il nefe adiioüé ou prétendu
par autre.] Quod vetus Confuetudo exprelTerat,id eft, i
fi vendicâtem non habet, quæ penè ridicula exceptio
eft, ni fi ad iuris vendicationem referretur,vt quæ fci¬
licet locum nunquam fit habitura: Quis enim the¬
faurum fingere poteil fine vendicate; In quo animad-
uertendumeftde thefauri iure,& proprietate, Sc do¬
minio nihil hîc côftitui refpectu priuatoru, fpedtan-
dum igitur ius ciuile ad difeernendam proprietatem;
Quo ftatuitur fine diftinôtione eius elfe,qiu in fuo re- i
pererit fiue confulto fiue fortuito repertus fit. d. §.
thefauros Sc d. l.i. C. de thefaur. Sin in alieno Do- 5
mini loci Sc inuentoris , modo ne data opera quis in
alieno repererit. Idem ftatuunt fi in eo loco repertus 4
fit, qui lit Cæfaris aut Regis, d. §. thefauros. &1. 3. §.
vlt.D. dciur.fifc. Do<ft. c.x. tit. quæ fint rcgal. De c-o $
qui in religiofo effiet repertus, repugnantialurifcon-
fultorumrefponfa dicuntur. d. I.3. d.§. penult. quod
dimidium fuco tribuit. &d. $. thefauros, quod to¬
tum inuentori adiudicat, quæ Alciat conciliare ni¬
titur lib. parergon. 7. c. 1. Magicis artibus repertus
fifco femper vendicatur. l.i. D. deiur. fif. glo. d. 1. 1.
C. de thefaur. His cafibus omnibus fifcus Si regii
adlio excluditur, cùm fint qui iure vendicare poffiint,
nechic.tex. difpofitionem legum abrogat, aut mu-
tar,fed in eum cafum prouider,cùm nemo eft qui ven-
dicet. Proinde cùm thefaurum repertum in fuo dici- 6
mus, intclligimus Domini appellatione Sc vallallum,
Sc emphyteotam,qui in folo vaffiallirio autemphyteo-
ticano repererit, ex glof. d. §. thefauros. vbi Ang. Io.
Plat. Ioan.Fab. Spcc. tit. de locat. §. 6. And. de Ifer.
d.'c.i.quæ fint rcgal. Si in fundo in quo alterius vfus- 7
fru&us lit dimidium inuentori cedit Sc Domino vfu-
frudluario nihil iure vfusfru<Sl9. 1. fi is quis in aliena, Ç.
quod fi feruus.D.de ac. rer. dom. Ang. d.§. thefauros.
And. de Ifer. d. c. x. & iure repræhenlà eftBcnedi&i
fentcntiaabMolinæo. tit. defeud. §.1. glof 1. verbo,
le Seigneur , num. 43. Ergo, nec maritus iure tantum S
mariti fundo dotali firuens, meliori iure nitetur quàm
vfufrucluaiius, nec thefimrum vendicabit ture ciuili,
nunc etiam deteriori iure quàm olim, quo fundi do¬
talis Dominus dicebatur, quo tempore durate matri¬
monio thefauro fluebatur, diffioluto reftituebat. 1. di-
uortio §. fi fundum. D.fol.matr. Nunc quidem ven¬
dicare poterit & confumere, non vti in fundo vxorio
repertum, led quia in mobilium vim Sc numerum ca¬
dit. Ideoque Sc mariti arbitrium eft ex art. 408. infra.
Sed nec creditor, nec qui antichrefim accepit infun- 9
do obligato, aut faifito ex aliqua caula repertum ven-
dicat. d.l. fi is qui in aliena. §. vlt.D. de acq. rer. doni.
quodMolin. eod. loco tradat. & Ang. d. §. thefau¬
ros. &Ifcrn. d. c. 1. Quæfitumvero dede eo qui in 10
eo fundo effiet repertus, qui ex lege venditionis re¬
demptioni effiet luppofitus: Et confiât thefaurum in
frudu non efie, nec enim ex folo percipitur. Sed cùm
hæc venditio pura fit& numeris perieda omnibus,
fub conditione tamen refolubilis, quod nos Inf. $. 64.
agitauimus & plenèTiraq. in §. 6. tit.de ret.i. con¬
tient. verum eft talem emptorem Dominum elle, Sc
in fuo reperilfe, ideoque Sc vendicare thefaurum pof-
fe, nec redempto fundo ad reftitutionem teneri, per
ea quæ dicemus art. 64. & quæ decidit Molin. §. zz.
0.50. Sc 40. tit. de feud.de Bart. d.l. à tutore. & $.vlc,
K
iiÿ Des Droits du Prince, .Art. LI 1 1 1. 220
π d 1 fus qui in aliena. Quod aliter habet, fi initio con- A fumptuses (inquiunt) de eo quod congruit decoro,
° ter _ j ..e,.· — 1 fed de co quod ciuufque proprium eft ; vt id auferat.
Poftremum eft quçrerc de co thefauro,qui ineoloco 14
repertus fit, qui nullius fit,' vt in littorc maris aut ripa
fluminis publici, quocafu totum inuentons cifepu-
tauk. Bald. 1. item lapilli in fin. D. derer. diuif. Sed
fine lege. Nec proinde horum temporum rapacitas
& inclementia tale iudidum ferret, ac fcon potius aut
fi (co totum , aut dimidium certe vendicari , de quo de
Pet. Iacob. in prad. tit.de adio. reali , verbo iure do- ij
minij. Denique & id quoque notadum inuentori di¬
midium femper de omni caiu deberi , ni fi magicis ar¬
tibus quæfierit, aut confultode fciens in alieno, aut
condudus ad hunc ipfum effodiedumdeftinata ope¬
ra, veluti olim Aminocles Magnefius aliquis, quo
cafu promiffum tantum falarium debetur, quod glof
ôc Ang. notant. d.<$. thefauros, fcd rarus eft fuperio-
rum vius, nec iam ingratitudo terræ thefauros reddit,
verus e fi prouerbium thefaurum quaerens inuenit
Carbones. Hæc expedatio multos ladauit & elufit.
S Ceqmefttrouné.] Fortuito decafu, quod vetus Con- \
fueeudo vocabat tronuatlles , diuerfum à thefauro &
eius diffinitione , id fcilicet quod nuper de non ita pri¬
dem Dominus aliquis amifir.
h Ulufhce.] Id eft, officialibus eius territorij , in
quo res reperta cft,fi tamen merum imperium habent
ex art. p. infra.
1 Pour U lairehmnir.] Ex forma Articulas, infra hoc
ipfo titulo.
ditionalis fuerit contradusj Nam deficiente coditio-
ne omnia refoluuntur, & conuradus pro non fido
habetur, vt& ea exiftente pro puro, ac fi nunquam
fuiflet appofita , ac retro vim d effectum habet i igi¬
tur fi defecerit conditio, res videtur femper in domi¬
nio manfiffe venditoris , idcoque de cius thefaurus
erit, vt in fuo repertus, præter id quidem quod reper-
n tori competit & nos. d.$. 64. Sed fi fciens aliquis fun¬
do alieno thefauritm ineffc, ab ignorante Domino
emerit fundum, reftitui adionem ad thcfaqri æftima-
tionem a-quum putant, Aluarot.de Card. Alexand. d.
c.i. Ridiculum vero eft Appollonij indicium, apud
Philoftratum qui cotroucrfo inter emptorem & ven¬
ditorem thefauro arbiter fumptus,probiori ex his ad-
iudicandum putauit. Quod non immerito Eufebius β
Cæfarienfis in libello contra Hieroclem reprehendit,
quia dominium rerum ab habitu mentis cuiufquam
non pedear,nec alienum quamlibet probato cuiquam
viro, adiudicandum fit. Nec melius Apolinis ipfius,
qui tripodem aureum repertum à Milcfiis iuuenibus
pifcatoribus , adiudicauit fapientiilimo idcoque So¬
crati , cum aut publico aut inuentoribus deberetur.
Melior illa Cyri inftitutioin lib.i. quem pue¬
rum iudicandum inftitutum à pedagogis virgis cçfum
tradit Xenophon, quod male iudicailet, è duobus to¬
gis prolixiorem alteram adiudicando ei, qui proce¬
rior eftet c duobus pueris, de breuiori breuiorem, co-
uenientiam non ius fequutus, cum prolixiorem bre-
uioris eftè propriam conflaret. Neque enim Iudex
Article LI1II.
Ï2M e s a Seigneurs15 qui ont iufticcmcnt fur les hommes c en leur terre, adoi-
uenc garder &cbournerf les voyes& 6 routes,,11 qui ne font de ville mar-
^ chande à ville marchande. f ht tous les autres chemins1 font en la garde
du Prince.
* τλ O mini b quibus ius & potefias efi iuris dicendi & fia tuendi c in βίο territorio a inter
foos fubditos, debent tueri0 & metari, f Q7* limites ponere viis § <& [emitis, b cjuœ du¬
cunt ad loca m quibus filem nis nullus mercatus ιβ. 1 Et omnia alia itiner akfum in cuflodu
feu tutela Principis.
Nota r.'
I Jnitio "\i* publicat ad Rjrgem.
l Curatores viarum prima dignitati*.
5 Magifiratut eft cura hiarum .
4 Pe admifis invia non femper cognitio Regiorum in¬
dicum.
d Poiuent garder ] Tueri: Nam inter regales Princi- 1
pum prçrogatiuas publicorum quoque itinerum tuî-
Notai. C
a Les Seigneurs.] Quicunque cuiufcunquegradus,qui
Feudum de Iurifdicfiioncm temporalem habent.
b Qui ont iuftt cernent ] Vox obloleta, id eft, quibus ius
de poteftas eft iuris dicedi,de ftatuendi in fuo territo¬
rio inter fuos fiubditos,etiam ft meru imperium non
habeant , vt infra patet ex art. 37a. de 403. indefinita
diipofitione de vniuerfali cnunciatione.
Etiam non fubditi fed fundum pofidentes tenentur ad re-
fefltonem viarum. ^
c En leur terre.] Id eft intra territorium 3 Sed de contra
quofeunque etiam extra territorium habitantes , qui
domum aut fundum in territorio habeant vicinum
viæ reficiendæ, cùm id munus fit reale de rei affixum,
atque ideo nihil opus fit domicilij côfideratione, qua
de re nos inf. an.pz. 1. per Bitliiniam. C. de im. nem.
conced. lib.x. l.i.C.dc mul.de quo loc. mun.fcx con.
fub. debeant. Antib. in tradi, dc muncrib. parte 2.
num. 19,
tio reponitur in c.i. tit. quæfint régal. Quarein iu¬
re quoque ciuili ca cura Principum eft,vt tuto polfit
commeari vt l.i. §.fumma. D. de his qui deiec. vel ef-
fiid. vt olim Ædilium, de qui pofterius curatores via- 2
rumdidbi funt. 1. ad curatores. D. dedam, infcdt.l.i.
§. i„ ad municipal, de incol. D. de quibus Lampri¬
dius in vita Alexandri meminit, vbi de primæ digni¬
tatis hominum curam fuiffe indicat,adeoque de con-
fularium j Sed de eam fundlionem Agrippæ genero
madaffe Odlauium Cæftuçm Suetonius fcribit,de eo¬
rum meminit Iurifcof d.l.ad curatores. Ante coftitu-
tum imperium, Céforum ea cura fuerat,quod Liuivvs
Des Droits du Prince , Art. LUIT. zïi
V/tucu
■ ab hmc
oeauu
Curator
•viarum
cjuern
yoc.i’it.
3
Le grâd
V o) ei¬
de Frï-
Jfnito
1 599·
fojiea
tiw Huit-
ncrufu.
frefio
publica -
ta in Se¬
natu, U.
luit] an-
no 1611
Ce rc-
querâc
les E-
ftatsdu
pays.
4
221
l'ib.i. decad.;. indicat. Cenforcs (inquit) vias fternen- ^
das in vrbe filice , glarea , extra vrbem fubftruendas,
marginandâfque primi omnium locauerut. Pofterius
Principes ad fereuocauere. Athenicnfibus àwo/mi de
quorum munere Arift. in Politic. ieribit , ôc Plat. lib.
de legib.6. quibus eandem curam imponit viarum in
vrbe& militarium, meminit & Arpocratio; Sed&
Vlpianus. l.ædilcs. D. de via pub. eodem eos nomine
appellat. Francis eafumftio eft eorum , qui fe ele&os
appellant, nobis id munus Magiftratibus ordinariis
manfitdehiique, quæ cohtra publicam vtilitatem in
his fierent, qua de re quasdam Guil. Bened. in c. ray-
nutius verbo & vxorem decif. 2. num. 147. & Chaf.
farragine gloriæ mundi parte.;, confid. 24. è nuperis
Dégradai. iure 14. q. 10. Extatapud Do&ores in icho-
la crebra mentio Statutorum Italicorum , quibus ca-
uetur Dominos locoriun , aut communitates teneri
(vt loquuntur) habere ftratas tutas , hoc eft, præftare
vt tuto commeare liceat, alio qui ad r^imdeda damna
teneri damnum paflis, de quo Statutoru genere multa
vbique Alber. in Statutis. &c Pans Puteus in Synd.
verf. Robaria & Neapolitana Conflit, quæ incipit lu-
per incifionibus rub. 16. lib.i.vbilfern. & Aftli&.la-
tè alia , incip. Si damna clandeftina quae eft 17. lib. 1. C
& alia quæ incipit dido. Quod tamen non iic accipi
conuenit , vt paflim de amiills in publicis itineribus
cognitiones Regi regifve Iudicibus vedicari debeant,
quod quidam perperam & ambitiose opinantur , fcd
tum demum, cum ad ipforum itinerum latitudinem,
longitudinem, aut fpatia controuerfi a pertinet, quod
difertè Cofuetud. Andium, & Cenomanorum reftrin-
guntj Sc rationem habet, quia publicorum itinerum
difeeptatio iudicem alium habere non debeat , quàm
publici curatorem, id eft. Regem aut Principem, cum
de ea imminuenda, aut detrahenda, aut ardanda quç-
ritur. In reliquum fi quid extra camcaufam fit, vt la- D
trocinium invia publica admiiTum,nô magis ad Prin¬
cipem pertinet ea cognitio, quâ in alio quolibet loco
patratum facinus. Nominarim vero publicorum iti¬
nerum procuratio rccauta eft Britanno Duci foedere
illo Andenfi.
Nota 5.
I Viam metari, aut aperire, CT c. quomodo.
1 e Pour ner. ] Id eft, metari , aperire terminis & limiti¬
bus pofitis, fi quis forrè deuiaquid exarauit aut de- ^
cerpfit. l.vlt.D. de via pub. In qua iudicatione antiqua
forma feruandacft, ne aut minor fit via,autanguftior,
aut quod etiam mirandum magis latior, quam pro fo-
lito. l.i.§.fi quisin fpecie.D. devia pub. viam aperire
(inquit Iurifconfultus ) eft ad priftinam altitudinem,
latitudinemque reftituere , tametfi fatis incommodé
didum eft ab Iurifconfulto latiorem fieri non debe¬
re, aut de ftrata terrenam , ante contra , Cum natura
conftet meliorem fieri fternendo fcilicet, aut amplio¬
rem faciendo, ni ita accipitur cùm hoc modo deterior
fit. Nam meliorem facere nil prohibet. I. fluminum.
D. dedam, infed. deterior non debet, l.i. D. de rei- p
pub. mun.l.z.D. nequidinloc. public.Bart. l.i.D.de
via public, l.r. §.11011 autem omnc.D.de fluminib. pu¬
blic. Iure ciuili vias latitudo diffinitur in latum & an-
fradum.l. viæ latitudo. D. de feruit.ruftic. præd. qua
currus circumagi polfit, quod Aggenius Vrbicus feri-
bit.
Nota 4,
I Vix vicinales quot.
a Quomodo refici endx \ix,
^ir genit. tn Confi Brif,
{ LesVoyes.] Vias vicinales hîc ir^clligit , quæ ad viam t
publicam ducunt vel quæ in vicis funt, aut pagis, cùm
&ipfas inter publicas habeantun 1.2.§. viarum. D. ne
quid in itin. pub. l.$. D. deloc.&itinerib. public, via
vicinorum, inquit, quæ ex agris priuatorum collatis
fadæfunt, quarum memoria non extat, publicarum
viarum numero funt·, has vero aut in vias militares
exitum habent, aut fine vllo exitu intermoriuntur. 1,
2. §.priuatæ. D. nequidinloc. pub. Telles (ont les ad -
drejfes de grand chemin a autre , ou a bourg, ou dparrotjfe, oit
n’y a marche', cr lefquelles ne portent tufques aux bulles mar¬
chandes cr demeurent courtes, & vtloquüntur Iurifconfi
intermoriuntur. Viarum diferimina tametfi Itirifcon-
fultus apte defcribitjtamen è veteribus etiam qui pro-
feflà opera de cbditionibus agrorum feripferunt, péri
conuenit. Siculus Flaccus vetus autor vias vicinales
tradit, in quas de publicis diuertitur, & fæpè ad alteras
Eublicas.Sed & reficiendi legem perquam appofitèad 4
une locum de veteri iure adfcribit,cùm ait tales mu¬
niri folitas per pagos , id eft, magiftros pagorum , qui
operas à pofTefloribus ad eas tuendas exigere foliri
fint: Hodie cùm magiftri pagorum non vbique fint,
quo loco qui vulgo, Maires , appellantur fucccfsêre, ad
ordinarios Iudicesitur, qui ab poiTeiToribus qui cir-
cunieda habent prædia,operas exigunt : id eft, les con¬
traignent a faire ou payer tournées pour la réparation , Addit
& aliam muniendi rationem,cùmvnicuiqtie pofleflb-
ri per fingulos agros fpatia alîignantur, quæ fuis im-
penfis tueantur, & titulos finitis fpatiis habent, qui
indicent cuius agri , quis Dominus , quod fpatium
tueatur.
Nota;. .
1 Routes quxfsnt.
V illes marchandes qux, \
3 Diuerfa nomina viarum publicarum, O1 qvx.
s Hæpropriæfemitæfunr, in quas de via pu- s
blica diuertitur, cùm publica itinera cœno, vligine, aut
imbribus merguntur, etiam in priuatorum agris , nec
aliter commeari poteft, &z priuati viam publicam non
reficiunt; hic pro itineribus accipio tam auguftis, vt
quadrigae agi non queant.
h Qjti ne font de ville marchande ] Vides marchandes ap- 1
pellat, in quibus mercatus aut nundinae publics ftatis
diebus exercentur, non marchandes in quibus folemnis
nullus mercatus eft. Ita fit vt itinera, quæ ab agris, pa¬
roeciis, aut pagis inchoantur , licet in mercatum du*
eant, pulica dici non debeant, cum à mercatu ad mer¬
catum non ducant , vt hoc textu. Sed etfi ab vrbibus
incipiunt , nec tamen in vrbes aut alios mercatus du¬
cant, publica hac quidem lege non funt.
Et tous autres.] Viæ publicæJRcgiæ, quæ & Bafilicæ, 3
& militares, & confulares, pretoriæ dicuntur Latinis,
d.l. 2. §.viarum.& d. c.2.3. quæ fcilicet exitum ad ma¬
re, aut vrbem, aut flumina publica, aut aliam milita¬
rem viam habent, d.l.j.D. de loc.& itiner, pubi.
Nota 6.
X Regiorum indicum cognitio de viis reficiendis ,Ο* tranf-
ferendts , çrc.
1 De reficiendis viis. Regulat
3 Pontium cura ad quos.
4 Transferendarum y iarum facultas,
k Sont en la garde du Pnnce.] Reip. inquit tex. intereft 1
per vias publicas tuto commeari. 1. 1. D. qui deiec.
vel eftud. & in eam rem extat titulus. D. de via pub.
£xuc & veterum Regum Conftitutio apud Aufrer.
K ii
Des Droits du Prince , Art. L V. 224
223
rt-rr - Srvli rit. de DaÜliuis. aiE. 6f, qu* talium «inc- A inde indij vt vsx Appc, Flittnm* icatiarnm, & per
Pj' . - L 1 f: . jÎH^nnm iiiiirnrn fi- rcdcmpt^ci twiDifii ^ood vhiquc tüptdtrit, & loti.
ri praftèndas mnniticuies, Scd 6e in quarumdam nite-
i-miànoiletroribus certain fumtnam exigi pet ïcm-
ittm etbm BaJionibjtls ip'üi intra ditionum iuirnm fi-
jseSj curam & refectionem cribjiit* quod-itti accipien-
dum vt iurelisgiitcnas rcfe&ionëni i«b«c polluit,
nnn fuo feivtluci mandato 6c çômujp inclure pn-
Uiitiui ad Régies ludkes , quorum ifta pries pue I oft-
dtudôéitji qui fteo venerim, vti impeuo poliunt, fa-
lirium tamenpeçeic non poitimc^urquidqLLiin aliud
praiccrHnpendd, fictociurevcimuc in iubie&os, &
abnoxîos omnes Regiis tribunalibus, quos cîidc re
flatii placito vumdk&u-s nominarim compellare iok·-
Lip wiiffiaFti-fiitnim JijoTii) quorum bxc prxdpua
porafotcrc, quocafunosad fubuectiantm mtcrise»
caleas cementorum vicinos compcfUte tulemus coU
laci.s duiu.i-v.it irnpenfis &fmt metende, dequib. Io.
PLt. Luu, de Penna. Jacob -Rebiti, icribunr,d, L per
Birhiniam» Ponti luti eiuaadcoicktn pertinet, ad quos 3
& itinerum, vr ad Ratones intra finci. ditionum iua-
rum, plurimorum ad Regem, nili cum quidpi.unjuis
in ttiuiliru nid ponttcii exigitur , quo exiu rclecUo ad
mus. JflJCJifiln-i-rfflf ίΝΓΒΛΙ 07HJ L lLlUiUliJ i.-li. i:l -LL.1 n . t-· ■ , , I ,
El laœii a efh' F rgo it de imltultando vt* ftani , tr.u 1 s it- L eum per unet, qi u fx igi t a tronicu η tibu ■· ■ > ■■ ■ u £ i ud -
. b -■ I . . T> . Il finru^THiniKM. i J- OU. Hnft. ttE-dc ΟΡΠ-
rciidu ea 5. aut ponendis limitibus agatur Regij. hidi-
cispriu!2mu(vrloqminvur) cft cognatio, de reficien¬
da, reparanda, minuenda, Îtetncndi, apmcnd.-t, qui¬
libet loci ordinatius ftatuit* non taraiurc· proprio qiu
cogmcione mandata ab Rege, propter viduatem pu-
i blkanij De reficiendis regula ihcuirur, in v rbi Uns an tc
filas quemque ïùes reficere vias liratas debere » vt &
3 n pagis, & oppidi.s.b .ediles. D- de via pub. π i i iwvti
di'jÙm , vr fur ifooriBilnis la quitta. Sed & ea lege
vtufruduarius tenetur, 6c do ac i a pro \»ιί£<Αώ. I. arbo*
jicitauit. c. It quis peregrinos. h- cpt· Hoft.ttt.de cer,-
fiblBaU. c.i. ccnu-inuctilar. t«. dc pac. iuram. fîr-
Fciy. c, poftulaftivefb exiliis. cxî.Jl fou comp.Pads
Pur. nt.de Syaà. $.robatia , Quod n c* ptrquam
cùm moruieita b
qiudad pontem colliginir à tranU untt 4 ta que 6- prt-
beniione talium fobmtis ad refeâiones ppgvra. W
de vc exigere Jice®,· lbp*s - i iMnitantibu·. fniLcLacdi-
vmrrutïiwiLHi Ejcuciui, w»»™· - » ·· , ··. .
ri bus- ■§. fi quid cloacarij . D.dc vfuK Arearum publica- ç ciendi nca ditate uPrmcipdMisliupetti.ri iOkt,&Lr-
rum, m.acelli , foti vcculiuni atï Rcgtrm auc&dpoWi- pê ex codicdbs Regtrm plunlms .gctifiiUmus , Scdcc
_ , _ 1 J"*, .Γ C. . .. i . i ■ -1 i .S rnllrrril- ■ ht l· ι ί i ι i I I . I ri. J PIPlI Π rK"1 ΓΙ» ΠγΙ “1 ÏJ I Μ'ΡΊ ΓΠ I I hl 1 L I Γ* ü Γ I llVL 1 LXL 1.1 1 Γ > K-I I ΠΠ·!< *
cas provcquilqt de Kii aliquid CoJiigit iiiîl'jbuti, quod
foH proprietate m argui t. Quctn in vj lun fokn t vrbes
& coitirtmnia ccfta-vedUgal sa Coll tgere Priricipum uut
pccmiUnaut panentia, çimme ftetufintj fsttrtgejj fjr rfn-
îfdtBrm. Rhedones noftn priuato une, ë< teoepto
vfij cxiia vrbon intra veteres meras, vbi ftrat.i lillacft,
cogunt è regione vicinos reficere , extra cas a ut Hila
non eft, de re pubLci reiki mit t Fc fuaCuiquc locobij·
dc rébus couiueniJo fcruaudacib Siculus Flaccus i c -
gales vias publice muniri lcnbic-, hoc cft, imperitius
publicis &: cuiatorci accipere, & autorum nomina
trans Tere π dm urn qn oque v iatum facilitas R t i pris tn »
buitur, cùmcuiquam nimium viciriS iunr, 6cgtaua
apud Principes polln , non .mtc tnnu'ti qnam Lupet
commodo a lit incoimiactdo inquilitum iir ·. ûdioqui
quaiiïumlibrt YtiliEer Has dicaïur, nemini auqu.un
t.uiiimi iuris eft, vt pt r fe -mt line dccreto ludscj > Rc -
gij ibcsacex. c. l.a. D. de viapubL vbiBsur. &Lt. D.
derip.mun. I.i. D.dcflumimb, An vcroid cainrcfe-
iHomin bedeiia; , nn Piuiceps^aji refp. an vrbs. un
fubnrbant itïCûlæ, au ali) teneantur dioemus. g. y;-
inb
Article LV.
l ] a cognoilTaaccbde punition dc feu ^ fi n eft le Prince a ou les Barons
Alt, L-
ïïïh. B en' leur s Bâton mes.
gii tiens Ba-
rtuss, Kc
ü3r
Γ' M * ^LÎ^f cognitionem h 4e pma ignis3 nifi 'Trmccps , an f Barones " intra fuies Έα -
^ ' roniarum fit arum.
Nota t, ΰ
i Csjm h îj*™ tmiii fulxt ignn ^>4 fittuitur.
i U<( tdtri et* fisgtifunt omttcs atgmiwnt t.
4 Nul λ tegfitifttnj; t. J Sraïuit bîc Ctmfuctudci de bis
criminibus , quibus poma ignis imponitur Regis (b-
bus; <tttt Barouum efl.t uiiitnadu-criio-nem* Hoifinoe
ad impofitas à Cofiictudine pcenis tcftrimits, vniens
is ianmm calus erit, qui eft , inf. attiJ^S, quipUKicur
cdb caius. L cùm vit. C- de ^dulc. Koc cft
infando nomine 3 Ac tauiedi lexillade pceivc gcncrc
nil exprimit , 6c regium alioqui id crimen 1'i‘anci vo¬
lunt eilc^qu.odCbaSl] n-atac tnrukrij. ari lutîien; Dc-
gtiJb i ure X 4. caiii λ. iutr UUtl eiv co i liLtetiidlnano , de
eo fpeciiilitcr eft cautum d. aiv.^SS. Ca· tui ti m nodante
docuimus pœtiasiurc ciiuli irrogatas, vt plurimum,
vfu ;ib Lkjl (k alias imroduttaspnnatis gentium mori-"
bus, dUc.tEaplei-ismqurdifpobrinne , vcliui cumfalii
moTiéta: poiria ftt iitrciritpeir.-.iorto „ alia cft i ure'
e lïûfti'ûjart.^. iTid'jtmiütè/pccLdti qiudam cafus.
quibus pœna ignis impomtpr, qui tamen ipJT r.ort
cunncspoftunt Earonnsn ruiil'dictioni congruriti vt
λradiüoniS]iae«iE. 1. ii quis à bar batis. C. de rc niilis.
ib.xif. auris quis Principis confilia tc n u nc ? «ttcri t, xut
trans fugerir L bqiuSol.iquid.tj, i - B. di. ptrin de qui¬
bus cum ntaieftatem Pnndpts impetam, certum cft
Baronem cognoftert non pude. Non cft reaw p®-
m inducta. l. vnni t i i.i.C. bi caub faical. neo l-ymca:-
Cdc.mulicr.qua; ie ptop.frfi iunx.necl-vk.Cde rapo
l.capttabain.i-igni.D.de pcrn.qw-æ ojunes exviiicnm
ipia fcTiul 1 condicione abicr unt. Hami frit vs , jb itdf-
gos, matbciti.iticôs cremati, ic rcct p l ιί ί ii vfu .
gibuscaum. L^.C.dcmalcf. i& inalbem. Nk\: proinde ;
eapûti-ftai magi llraiu uni ratum cegiorum cCL Jnccn-
diarios,qui prçda: cauixvd per inmncirias domo® ere-
manerint, idque in vrbibus cremari ri:ipiosqHCqüç
confli tutum, & v iurparum - d . L capi tali um. f . nunqu b
Tnccndij extra vrbes' adniifti Jeiiiomm clTe ptEnamvo
luntjvc minus periculum eft. l.quixdes.D.deinccsid.
min. &: niut.Barr.-S: ali) i. i.D.de ofF.prïf vigil- quem
locmr. Atili itus lati periequitut, lib- 1. Coft.ii.oonftb
Extern
r2z$ Des Droits du Prince , Art. L V I. 116
Extant & Confuetudines quxdam quæ mcendij co- A
gnitionem mixto imperio tribuant, vt Turon. Nec
item recepta eft pœna l.i.C.deiur. im. mu.conced.in
Notariis talia immunitatis inftrumenta fcribentibus.
Nec quifquam Notarius hodie talia poifet icribere,
cùm non mfi ab regibus & refcriptis concedi poflimt,
ritamenvllumeade re falfum inftrumentumfcribe-
retur, ignis non eft recepta pœna. Inutilis & loco af¬
fixa eft.l. i.C. de Nili agg. no rumpéd.nifi fi cui placet
ad Ligeris quoque aggeres, aut aliorum fiumimi por¬
rigere , qui grandi agrorum & hominum malo rum¬
puntur. Sacrilegos & ipfos igne coerceri exépla funt,
fed rara. Liacrikgij. D. ad 1. Iui. pecul. Hxc in iure ci-
uili exempla funt poenarum, quæ igne fanciuntur, de ^
quibus ^lbert. Gand. Jib. demalefi tit. depeen. reo-
rum.Iacob.de Bellouifis in praclica tit.de pœnaigms.
No.ta 2..
i Treefcriptio imperij per vnum a {Ium ad omnes alios por¬
rigitur.
1 Fallit in pœna ignis.
De punition de feu] De his fcilicet criminibus quibus
per Confuetudincm pœnaignis imponitur, nili fi pla¬
cet etiam legibus ciuihbus indi&asintelligere. Sepa¬
randa igitur hçc fpecics cognitionis à reliqua meri im-
perij potcftate,vt qui merum imperium præfcripferit,
î non protinus putet id quoque fibi licere. De quo fpe- C
cialis&c cauta in indiuiduo debet elle prouifio ; o)m
alioqui recepta fit in iure fententia prçicripto imperio
aut Iurifdidtione per exercitium vnius alicuius a«ftus
imperij, aut Iurifdidtionis omnes adfcus cæteros, qui
fub eodem imperio aut Iurifdi «itionis concidant, prç-
feriptos videri. Ideoque&qui laqueo fufpédendi ius
præfcripferit, eundem & fecuri decollare polle , 6c in
crucem agere·, de quo maiores noftri dubitabat olim,
quia fub eadem fpecie imperij ifti actus cadtit, nec di-
uerfæ fpecics fint , fcd vnius facultatis a&us όμογί\£ς
diuerfi tamen,vcluti in neruis laxandi &c item ftringé-
di, quos tamen ab eadem facultate manare certum eft,
de quo longa eft difputatio fcholç barr. Bald. Alex. Iaf. ^
Lud.Rom. Caft. & aliorum 1. imperium. D. dciurif.
2 omn. iud. Quæ tamen fentétia hic locum habere non
poterit, propter difpofitionem Confuetudinis,quæ dc
genere naturaque vniuerfi in cognitione tribuenda
jmeciem fcparauir,& de fuo gene re detraxit, & ad pof-
ieifionem inhabilitauit cum, qui qualitatem Baronis
non haberet. Quicuque igitur merum imperium prç-
fcripfcrit aut alio titulo quæficrit, cætera vfurpabit,
ignis iure non vtetur, nifi iftam quoque fpeciem prx-
feripferit nominatim &: in indiuiduo. Qua de iuris
fententia longus eft tra&atus Fcly. c. auditis, de præ-
feript. Francif. Balb. perutili traftatu de prxfcript. 2,
parte principali.q.z.verf, fecimdo principaliter, num.
22. & feq. Alexand. Couf. 68- vol.2. & aliorum, d. 1.
imperium*
Nota 3.
1 Paronum prxrogatiua in Britannia »
2 Comites ohm Britanniae ignoti.
3 Baronum tituli CT nunn rus.
4 Laniiaucij B aroma puUicata.
5 Barones alleth.
Ou les Barons.] Britannorum genti Baronum femper 1
fuit autoritas præcipua & eximium decus, quare ho¬
norifica femper horum in yeteri Confuetudijie appel¬
latio in conftituendo iure, & praerogatio fuffragij fe¬
rendi, inque eonfeifu ordinum. Comitum quidem* 2
qui hunc gradum antecellere ordine putantur, ignoti
maioribus noftris tituli , nifi cum lacero domefticis
malis principatu incerto principe, quosquifque fibi
titulos voluerat, fumpsere. Ea tempora Nannetibus,
Venetis, Dolenfibus, Comites pepcrcre,fed eos nec
diuturnos nec ftabiles : lidem confirmato in vnum
principatu intercidere cum titulis. Ditionum nomina
iupcrl unt , dignationes exoleuere : & adhuc Comita¬
tum Nannctenfem dicimus.
Sed <Sc ipfos Britannix principatus Regios pridem
titulos Ducatus appellatione, interdum & Comitatus
( qui ferè ab externis Principibus noftris titulus tri¬
buitur, ) mutatos magis mirum idque incerto penè
aurore, atque adeo quofdam promifeua inferiptione,
6 Ducis <Sc Comitis nomen viurpaife, quodAffillia
( qux dicitur Gotthoifedi) oftendit in qua initio Dux
appellatur , qui in hne Comes eft. Recens & memo¬
ria extat,' quod quidam Comitatus appellationem fibi
fumpsere , prxtcr Pontiberianum. Baronum priicis 5
nomina fuere Aualgorius, Lconiu$,Vitrcius,quosin-
tcr de prerogatiua ambigitur, δ c aduerfaria prxiudi-
cia ea de re extantj Filicerius, qui intercidit traferipto
ab Alenconniis Ducibus titulo, & iure in Principes
Britannos anno 1429. ficuti veteres autoritates ea de
re tcftantur, Caftrobrientianus , Raillais, Anfamnia-
cus , Rupebernardus , Lanuaucius. Sed hic Ioannis 4
Ruffi Ducis xtate proditionis damnatus excidit di¬
tione anno 11$. Baronia publicata, alle&us fedl< w ·>
poft tempore in locum cius Pontocaftrtnfis. P« fte ^‘de
rius etiam Petro Duce Deruallus , Maleftri&ius, 6c g\n,yéi’>
Quintinus anno 1451. Sed horum quoque familix pe- ^
ne ex toto cxtin&æ.
Nota 3.
c En leurs Baronnies .] Caufa & loco limitato, ex iure ÔC
finibus Baroniæ , non etiam ratione feudorum ad-
iundforum extriniecus , nifi principum concellione
vniantur, & (vt loquuntur) incorporentur Bajroniæ,
fub hifdemiuribus,aut nifi prxicripferint,quanquam
perfxpe eo colore fallere, & pleraque contra ius à
multis arrogari compertum.
oria Bri¬
tanni ab. :.
cap.ii.
Article LVJ.
e routes les NoblciTes,c|ui font deuës au Prince feulement, b nonobftanc art. n.
qu autres ayent accouituméden vfer, c ils n’en ioiiyront; dfils nauoienc cons!
titre certain.
E °Mn^us nobilitatibus , quæ filummodo debentur c Trincipi b ( quamuis alij bis folcant
yfi) ] n°n iisfruentur* nifi titulum certum habeant.
K iij
Z1J
Des Droits du Prince , Art. L Y I. üS
Nota p fc i W à*
ApptUiilui y» Ac.
Ewtu in τψώτΙιΛ,
JJ f j p yiti& m ti tuiü P ri rjf tpttttt.
nÆtmf! win lui XL & ïr4W\cM&mr»>
H^ituàf- tnicfîtluim tu tff te*
Htmitiiim irgana· ( T RM o lbg*M.
voxtl ttjjitdm JH tttrfJ'tudirifTiï·*
iïnnt**mtn
Η*Φ*$ çrfidtlitoiit Affirtnw.
ί'ίβ,Ό ψ[ίψ^ jn pArUmtQtk per ntm>tgsum DW
impedtiur.
S(fpT?m ttf rqferw i/Jltr reftiltd*
ttw rxtmil ·■■ ftlehutîf Ntrdmtftfoi
l tj£\ tstuUrt mttr Îj * cfi-
R£*4 h* ÎéfhbiltA,
Mwcttmruaere iTtrtr wAlS, qtf.
ntt/itttrwleejL
Hi>n*€g:É. Ëfifïtpirxm & FrxUu\rutH iprti rtjrAtÀ,
ÜVÇj-μί Et fin β λ fil <■/* FrswtiÎjnWi.
/tui htbmt Uiatti m EjnfcopAtilitfj Ετμαρμλ*
Qui A TÎ^tit.e m Prùffîiïi*
JW ium ψ A Ht mdtruitm '*>pAc.
tJom*.£itm Îpiféapsmift ΒηΤΛΠΤίι* it*i lit» Ui*à^r *fil -
tttm *tsn*i Ιοί 1.
F* antei EctUjU m ntflaAi* fmfS^nm.
A 14 <Atn fl tit Intft rtgeltJ*
% J jïuSm ftitttr ΓψϊΑ impedit mitnm mtfàm untrr.
Z ü NvL'iit(<trc eji de rcgAlh#* .
17 l.f^itim>tre dA ftf(f(Aepdttmnm,
î3 tJxmraltttiu UterA (OfUedtrr.
i 7 titmfâmA rejh lucre.
3 O OMttti npimimtt per vim srtti* f tfli iir #*$#
: t Hrmsjitonff tF AhiiïtQMi fw( Ai rsP-iltbne .
^ FimdtH Λ1*1ϋ evnteAert.
34 Prtrrttthtjüper *trü£*ti*>nt intttpitxr r,
j, ç CwfUiU·™ hait At j ‘sfAthn* λ em jl mpitcittr,
, ^ j't'ciigA-ΐΛ C7" mAi$A nwiiid ζτ vtUtÙ' Apim r.T iojjfôr*
37 fttm immunit Atem ff ntedtrt*
is Sdit^irdiaio tàttttJertL
Citus Îoiïtgsi & utimmitéfa w^itütre*
sAirliè An {hit dè regdihœ.
^fitnfedin.£^
ExporuaM, flkmwri j (irat&eSr}
ErnuttAontM tw (bl'Jiji) &C9W &Wg·
JJûxfrÀçiiTU.Tn lüi (brisj
Mm Al ta ii-fflitû'ltnis.
f'iitd ram tApiù icnstrt ^Hl fifte hitedi AiCidunt^ id ofi,
^AlbtPAPlum*
RtgAi* MTyjknt [ώι Trincejft rtfin*A>
&
40
<μ
41
4ï
44
4J
4*
47
45
J Dt f suffi ifî Kiiiitilfifa η π· t t Aen r 1 j« Frïn π'\ Operofa
trait-.inüj.i&qui nerjr eû cipimu. Eftvrro de: iiis^ux ^ . . , . . .
Pmîciui retVruai.i fuutr im'c Λ: judicio (uprerni· impe- C ivlMcuq inviuilnt m legibus fruàdjhws.Æif conditio-
nj , $ζ p g rL-frati-s r cç,i,ii.s ùi cogrunoi icm (vilwquBtttiM:) mbusbeuefîauritm. Vd. csicar rcgi j?rrïÎlaflrtirT qrtdi-
vocanO jirtfe non feprt-jini imperij prûptm aaitdiffc-
rejma· n ilrtupïictttr accipi^irair, qilippt -quï pro-
t|J,CCpC^,„ - - H., *
vmucrfaHs domuiif & jura: coton*. KcsalLa es rt ap-
pcllaiîÇ* lia rrindpi vt Priüdpi prutatmu competunt,
[uve rtulli euiqui mmicnifepoflînrjiare quidem (uoT
natiuo &: ptoprio rive niû cvUo sait traniUto, idqut a
rrmciiîc, aut ce rcé bugUlîmi icarporis lapLu pra>
; lcrtp tti t r lcc pmmde tiimeu omnii Nam qiucdaiw ex
tatcminipEicitain Libent alii MptrfCJJW eius cui exhi-
bcrttm·, ve & ioprcirti impcrijiiis mcelligatEiraguofci,
& ab £ ■ ] l ure nullius cum fqui e^i ccp ta auftot r tes. Gu-
mfmadi bomimum .ilteci cuiquam efittenire non yu-
tL'ïtjquàm ci qui itimma poidlate & ati^ultis Eitubs
jit priiiitus. Hüe igitur agnitio inctdiibilis eih , nvc
anellii àporibna principis poteCV. Sed Stominino rei
hhWtiLsrumÎnC^Mîia^iiircÿirabilLiâdignsta- audii, aperi.
cj ree, di vt aftixu principatus tituiis fupremi hono- allisum cll, nvc abstrahi poteft 1 lege isr conlidcratio-
s-iVmbola & itok·. Qua: U cm placer m îpvdc aed- ne Ludi, uccvluisid prxftat, qui non & Miim ha;
piTCj icqiuauon
omnium ilLatrifidibiiunt, trade-
bvat. OjJ^uiqivi m fuit tepus eùin ie hoinirtium igno- 7
Înü4dm:éffiWli4nortro qusdr 1 ivm& braœcismrcp. laictur, & îpfaqrtoque vulgata homapj vos pnfas
punc^pi-L i·, ui.lt i 1.1 ,.. rqimiu Regi oirun· muni:, ve lut· D icmporibiis lgnoEaqioftcnus Cftm iga re reccp^cit,
3 vr quis in titulis vfnrpei kinnubu, Pci grana, quod
l & illibati impcoj decus dtt & prerogatimt·
Boitakanl obn Itaque qui ea prie&ttfme
funimi
milii mm raluun obnoslff, I raque qu i ea prati
vtiiiir, fnrmrii iuipcrij &: aLtguftidlmi Ktmons ntulos
ilbi fuinir,vclLi[i folius Dei beticfido pi i ndjutum, nec
α , u 1 Lqitam eum mortal tum bv nd 1 em Libeat t^uod
I co.lubemjus.dnn , quodiinudia finitimorum Regunt
notlri quoque Principes fupet en argutu 6to Uuit olnn
armb impeticb cùm Ludo, Rés XT. va dt rc Fra-ticifco
Duci nolim coiirrouiri tàiri tmendidot , denunaato
ctianv bebo·, t^uain tus eca: qmtas ctuLa; im eluiit, vt
cusmatitüci rcruns tuarum ruendarum ncceiluarcm
re ïtûcp
quoi Dii dores η σ tinter iit & inhistaf. in prt^tid.Lïl·-
Jr inm^éc MoIiiuîus. ÿ. t. glubj. rtum. 11. & §.z gbh
iuv. Ludorum libri vfquani bomagtj meminirc.
Quart mcoiiOeilinnv fends aut connonriombus dm S
1-emtra pado homagif necelVicaJ potell , & quldoquc
rvmiildm Tacob. de Sancto Gtergio tradit rit do de
ro y 1 Lis v crû Îrxro finitur, num, 44. à numéro 40, &
quardài n m cam le nrcmi im Æ.gy'dï us Magi Lter ri. û put
titulo de regalib. dedCit. &vltt quanquaiti viu qui-
dnn noftio reinira dsi uifoleris· ûr inaudiruni eL Λ t ?
fideKra m s> vc v ocant > f sorameiuuni imperante rege l
rectdari ptïrdt,. quamuis non contingar ab
cvlcTicuin pr.vlio dirtiic.mmi dt. Iiaquc importuna
j poltulntiü ocnillaiLlLtci fuusvfquc hcmqjs mtadus
5 m an Lin Hoc cod cm numero reponernla dl friprvmi
imnerij nxogniri o, adora no, vtncrariôquc poreihris
infra diinnani inter 1 1.0min es lùprcimr. Huius tres
■riiiRttir, fidei pneftario, qurûn bd ditaris exhibition
6 ucmvoojit; H nmagium ligi itm , quod cur homolo-
gnm voccntquidvini vi>: ratio αρρηητ- X" pronocaxiq
lu ore ma, qn-.ν,η vltinmm rdjbütmn appellant. F.r fuite
ïi.l-, bratis quidem Lcrameninmj S: liomiiiium ( quod
qut ure te udum habent, neC Îblurr. vbi h.crcanc , ve-
luîi ratione ptéLirurae, aur n.:;.: ri Lattis rndiLimaînil-
quam aut ciuiltE. Hoc difcrimen apmt L'-ÎbinHpi- 1
l ; O partbu S & et,-·: r is Pvrcl au ni s vsvrir, i u q is ib us ta
rnt rfs jilcnque foluni non habeant ,vbi e ont niant >
neritl hoittaglo oh [fvmgi nequeant, tamen fiddit-tt?
Îac ramenro nûn tsolututiur , tteç .a’.te pro patdlaic
in Curri s lupt çnds ieilûm admitrtmtm·, quam id prî-
Aiterinr, Îc tvgüsdtea cecorficiUïs .doeufiint,quud
crini ïkcrïutjiSttMjqiiidé fvilioni c.blriitscxeoqiiod
hotrm*
22 c) Des Droits du Prince, An. LVL 230
homagium non præftdterint, cuius alia conditio cil·, &
feudum refpicit , fed ea cura Rationalium Regiorum
cil·, qui ante ad fruendum non admittunt , quàm hac
in parte Regiæ quoque caufæ fatisfadum fît. Eil· igi¬
tur fidelitas perfonæ , aut magiilratus debitum homi-
nium feudi , quod mutatione perfonæ namram Sc
ipfum mutat, Sc aliud eil· in Principe quam in cæteris,
nec ligij natura vtimur ex iure m alterius perfonaqua
fupremi Principis ; Sedifta fortaiiè iînt alterius loci.
H Adfuperiores duasfummæ poteftatis notas addimus
Sc tertiam, quæ in reifortu (vt loquuntur,) Sc iudicio
poftremarum appellationum confiftit. Hæ planè,quo
iure Franci vtuntur/eparan à Corona nequeunt , nec
alteri cædi nec transferri , veluti innati charaderes fu-
premæ poteftati.lnde fit,vt quocuque titulo tranilato
Comitatu, Marchionatu, Baroniaà Principe quacun¬
que verborum conceptione quamlibet vniuerfali &
line exceptione, Sc abfoluta, quibufeunque verbis,
hæctria femper integra & inrada Principi re fi ruata
priuatiuè intclligantur, etiam fi appanagio(vt loquun¬
tur) liberis Regii concederetur. Bald.in prælud.feud.
col.x.&r c. intelledo de iureiuran.dicens, quod Iurif-
didiones fupremæ funt facra facrorum, quæ vendi no
pofiint. Fely.c.ad audientiam deprefcnpt Laud.cap.i.
qui feud.dar. pof Card. Sc Iaf.in prælud.feud. Alex. 1.
filiae qua pater. D.de lib.& pofth. Imol.in rub.de verb.
oblig.Bakbconfil. 174^01.3. & 503. Claud. Aquenf.in
u fumma titilli quæ feud.dar.pof.limit.i. Denique etiam
fi alaudium ellet, cuiulmodi nullii in Britannia agno-
fcimus, quodfua natura à feudi iure debitifque exi¬
mit, ab relfortu fupremo «Sc fidelitatis præftatione ηό
per hoc eximeret, quod redè Molin. notat, «Sc verum
eft titul.de feud.§. 46.q-i.de a.Ægid. Magifter ritui, de
I? regalib.decif 1. Suprema? poteftatis notis addimus &
facultatem condendarum legum vniuerfalium , «Sci.
vlt.Cod.de legib. Sc interpretendarum Bald. l.i. Cod. 1
de iur.aur.anhul.nec cuiquam iftud potell· congruere,
prætcrquam ei qui ius & imperium habeat fuprema
poteftate. Hæctaliaque, quæ Principis funt, iure
lingulari «Sc proprio , Sc eius folius præicribi non pof-
14 funt, quod Bald. ait. dl.r. Caetera qua? regalibus an¬
numerantur, nec in ea quæ fupra memorauimus , in¬
currunt, quneveeisnonprariudicant, aut ea non tol¬
lunt, transferri, cæli, & præfcribi poliunt, vt infra di¬
cemus glof. verbi, f iln'A utre , quanquam non foleant
quidem.
Hoc item in genere cdfibilium multa enumetan- i
rur,quæ propemodum funt omnia eo fœderc Anden-
iî, de quo ante memorauimus, comprehenfa , tametii
id fœdus eil· conuétibus ordinum noftrorum «Sc Pan-
britannico iam olim improbatum ; apparet tamen Iu-
rifconfultos adhibitos Sc de prudentum conlilio fa-
dum,quodeaquæ intci regalia numerantur, Britan¬
no cauta funt difertè. Ac regalia quidem , quo pro¬
prius maieftatisprærogatiuas fupremas , & quæ ante
diximus, contingunt, hoc rarius & difficilius conce-
dunnur : Veluti monetam auream aut argenteam cu¬
dere, quod inter præcipuaeft regalis faftigij fymbola;
& de argentea quidem illo foedere , deaures veroml :
eil· expreffum , quod tamen ante omnem memo¬
riam a Ducibus noftris confiât elfe vfurpatum iure
lrnpcrij fiimmo, & inter eas belli caufas , quod à Lii-
eouicoXI. denunciatum eft, ea quoque fuiiie me¬
moratur, quod auream monetam cuderct,vti ante di¬
ximus- Ex eo eft, quod foli Reges Magiftratus & ope-
r.is monetales conftituunt , Sc immunitates conce¬
dunt, Sc Menfarios , tamerfi nuper vrbibus conccfla
nominatione , fed id donis Danaum , vt ille feribie,
translato periculo c noxa nominator unumemimt hu-
^ ius prærogatiuæ regalis GuydoPapa? decif.257. Inde
foli Reges de crimine adulteratae monetæ-cognofcunt
ex Art. 52·. fupra : Ac tamerfi Legatis Regiis «Sc Procu¬
ratoribus Prouinciarum externas in prouincias aut
terras nouas proficifcentibus monetæ cudende inter¬
dum facultas rribuitur,iurc tamen & imagine regia, vt
faciant, concelfum intelligitur. Regalium fymbolum
præcipuum eft arma mouere , bellum gerere , .exerci¬
tum ccgere, deledum habere, 1. 1. Cod. vt armor, vfus
inic.princip.interd. fit, Sc auth.de armis. Sc extat inter
Ord. veterum Regum apud Aufrer.in Styl. par. 3. titu¬
li lus de guerris,& in Stylo,tirulo, quorum cognitio per¬
tinet ad Regem Sc Fcrald.priuig.xxix. Sc Degraffi lib.
2. iure zo. Pluribus, MattH. Afïlid.Conft. Neapolit. 17
rub.i.li.i. Inter regalia habentur & homiiffadHa, quae
ab Epifcopis Sc Abbatibus, Sc cæteris Prælatis prima¬
rum quarumdam dignitatum Regi præftari i olent (vt
ante diximus) feudorum nomine,quæ neminem præ-
ter Regem agnofcunr,cùm funt (vt loquuntur) amor-
tifiita , quod & experimenta crebra dant intclligi, Sc
Notauit Ferald. priuileg. 10. DcgraiE hb.z, iur.xj. Sc
xij. Sed Sc eodem iure Ecclefiæ habentur, quæ propria
^ Sc fpeciah quadam prærogatiua in regalia fiant Sc tc-
^ nentur, vt Franci folenrappdlarc,certo illæ qtridem Sc
deferipto iam olim numero ex his rabulis, quæ in Ca¬
mera Computorum Parifiorum habentur, Sc Arnald.
Rufeus Regalium feriptor dcfcripfit : «Sc DegraiElibr.
2. iure 1. Ferald. priuileg. j. Sc nuper Ægid. Magifter.
lib.3. de rcgalib.Sed Principibus noftris ignotum ante
ius , Sc nominatim Britannici Epifcopatus excepti re¬
penti ntur illis iplis audoritatibus , quæ ifta caucnt.
Nec Regaliæ nos nomine moucri oportet , quo iden- 2C*
udem noftri pro iurildidione temporali Epfftoporu,
vti folent: re quidem nullam parte cum illis, quæ Re¬
galia Franci appellant, comieniunt , quamquam info-
1 lens id Sc inauditum ante maioribus noftris , quidam
nuper è vetuftate & finitimis titulis eruere conati sur,
Sc invium deducere fine iure Sc exemplo, nimium
quidem officioii hac in re. Extat in Camcrafquam vo¬
cant) Computorum Parifiis firndio quædam Ludou.
XI. quàm Sc Ægidius Magifter vidit,meminit Sc Pro¬
bus qui gloi. in textum decretalium fcripfit, qua Rex
ille nullum fibi regaliæ ius in Epifcopatus Britannia:
teftatur elfe, quam Magifter fic eludit , vt dicar eam in
vfum nunquam elle receptam , nec ideo fidem ci clfe
habendam. Docendus hic Magifter eft eius fandionis
longé aliam caufam fuifTe quam opinenir : Cum inter **
caufas indidi Britanno belli ab Lud. XI. illcqnocuc
ctret , vt Prækfturæ & Epifcopatus Britannici Regem
folum agnofeerent patronum , pernegatum eft à Bri¬
tanno, inde bellum , Sc ingens ad Monte lericum præ-
•lium. Fiadis Regis viribus eum ille clauius Parilioru
moenibus tenerentur. Principibus apud Conftticn-
tem fedentibus de conditionibus pacis agi coeptum.
Ac tum manus dare coactus pacem, quaru Diices par¬
tium voluerunt, redimere adadus eft: Britanni inter
cætera id poftulatum fuit , ne quam deinceps conrro-
uerfiam de eo patronatu Rex faceret, quod ante om¬
nem memoriam Britannorum Principum in Ecclefias
Britanniae ditionis fuiflet. Quod cùm diferra profei-
fionc Rex feriptis côfignare ex fœderc teneretur, edita
in eam rem illa Sandio eft, quæ in a da publica iuben-
te eo relata eft, quæ inter Camera? monumenta reper¬
ta «Sc Magiftro leda ignorata caufa, tenebras offudit,
vt diceret in vfum nunquam cffercccptain. Cum ne¬
fando quidem vnquam auditum fit Reges ius Rega¬
liæ (vt vocant) in Epifcopatus Britanniæ vfùrpaiïè,qui
difertè funt eo iure excepti illis ipfis, quæ proferunt,
monumentis. Extant inter Principum noftroium au-
K iiij
ιμ
^TüriEatîiSÎCtLjfl.is in Archi ai s publia is
Des Droits du Prince , Art. L V I. 232
Hîincmm an- A büitMt1 polTclTurein dicimnir , vt ilk cgrcgü Ducaras
tiuuilW uhilw^ûbus .Ερ%χ Brunei
uî'lilu ordinum celebri Pan lui rameo hdeljcainrt Du¬
ci itritipnointaiiêie, i'uprcmi impcfij rotu &tiwlis
aenitîs '& iiroii-LlLone Lbh mu beneficio tum, & afa*-
Snc fuprim* pondt.uk , camiiinr & mdiiLü reflet
tusin Ëcdcta W . nuUa uiiulqimn cyapti -uAq-
maccrlhluA ad Apoitdicam RJ™ apptonQeo lu
l:j iütc Twlmiürj annorôi^ Ciuusumi di* quoque
notae eoLsint-rjuniur , quod & v.icanmuT. iicclciiarüm
cuftudiamiarti ohm hab.i4|c Duces fedu$î%t An-
MarchiururiiSj Comitatus , ita demum buepraiftjjit,
eniti ab Rege , qui cani pocritareui habet , cor^c-
JuntLU’ 3 ab'ViTCi'15 datu non idem polliint , di quo
longi dl diiptiacioTifaq.· d.lib-e.7, & alibi dicemus.
Ergu &f veniam igtiu bilibus facere pra-dia bijfoilia
poiTidcndi + id quoque Rcguuu eft , nec alitu quifr
quam idpateft contra Pctn Duciicuuiliiutioncin ca
de re.
Regalis d\ & leghimaria , quo eJ cfFcihim (vtk^
quunmrj fuccedemdi * &: alios quofcinnquEr politicis
giti, L-LLHW li 1 c JauCuUclt» ius rcgaLe ;Lsi- admifitftr«ionis^ui. ^vk.autlvquibmiodmaE.efE
. . 1 in i i h P.^lt-iii . cithcdralibiis habere duci- * fui, Ll. D.denatiiib, rc-tlit.
c, r. ÿ. nacrïfii] es, ti t, fj dc
fcuil. fuer.comr. inr. 'dom, Bagoae. valli!, HaJd. dl
impciiumvcrLcircaTcrciuin . «kd.i. 1, vbipro nati,
linm rcibituilonc accipit, & negar a populo fiuici ψ&3&
cap-per vcnix,ibilcm est. qui «J fmr legit, Ferale, prh
lufcg-tj Degr.dT mrexp Sien dolim Imperatorum □-
meatis Romi concdiio fuir, aut m ptôumdié l inco¬
latus.
Sed iibi potius: ad naturaliaris inrn (vt vocatu) ac- “
cedum, quod & ipiiim regale eifr ik b. Principibus ub-
ucuuu-uaa s . r-s- . , . -.r^ tmetur^vt a?quo cum incolis jttre extranc lis alupiis ha-
tempore· pu ficis peri tacitis antiis rtu-.düôrc , ne C beatur, munera cape tt , bcmncia ooiini‘ieJu.cac , &
iloniinum iluaulaciiua feilumprt» iurthabeat* priuilcgus ic iuie communi litui , quod obm
apud nos noti bccba^quo.idmuio Dlicjtu fege
in vnincttuw liieracommttirdi^s (vt vnc.inrJjicCsd-
lit.ti fnbbiLi dl principum rcildpto, quanquim misf-
Unribus miflmsiniiirism fieri ,vr vi cilW nt-ga; nolitis
tiecedisrias· elfr Molio, in Frmcia, f.i^qunrlE·.^ gloù,
memutic car.uro ïScdoff rq^maejn proCEtniiféiw tï-
t entoru m, Degtaf. Jj b. 1 , md Fl m Id. priu
Sed 5ffeftmiCie hunl·' Rt^iam eft , vdud iit cont i?
damnato nOxv.qi*qpif>çir quadama notem l·, pnneeps
gratiam dcliûa facie ifc noum remimc,rft· cmm ifln 6c
quit) quod in (uisEcJicfî^ «pbcdmliblts.hàbérc dici:
tue. Quo ÎLtrc & ίρώ Frasa Reges nunc qüoqucvtû-
mt ad coiitcruanom iuccedlns. hudttis non quidem
v ci]io5 iaCLiint , aut hencfià.1 çontVtvmc Ptrc] armis va-
jpttitibïis , qua de te Çarpi V I - Otdmat, apu ii
Anircr.ditla parte tema,qux êft de immumutc & 1 1.“
p.u'-ULonc EceidSauum, isRcuego ikgranttbu^ pKm
Peliis EpiLcoposquulLbunoJlipu dcccluile , de qui ab
P Licibus duiciuident, ] l .Locatum jliquamio pMro-
pirnm ffie ptoJfcilbs immdia Brirantii. Sed ea b quis
pro s are obo adit ^vim pro legibus Snibet t de lÉlaipia
©un
quis homimim Îtiagulaimim iafifcurn pi
i ^ In ter rcgixla 1 us qu 0 que , quod amo lth .unii vocat,
numerandum impmqis , quit eft emancipatio perpe-
lluA: manu mulio à lege frudi , nili (i etiam homagij
cemdiuo retinetur, vtimeriuinapcidit. Ea fiaeulcatcm
tribuit tenendi (vt loquunmr) in manu mortua : Pm-
iude quambbec abfolLiri L· mimica amomi ano i JÎ*
de li raas. Lier amento , quod Regi debetur , nunquam
eximit, nccs.rf cognitione fupunn imperij aut rcilor-
tu ruptemsTLim appellatio ulutl , qius c>mnia integra
manent Prineipi. quaniuniUbec amortizato fetido ,vt
qç Molm, nor at* d,t. 41* οιη·.··· ÎC7. ^.quamquam D uner principalis tituli «ûtttpfseiptw,* eamiu-bi-^,
171(1 quoque F rancir Pare- \n ls appellartut) amorti * cum qui.D.de pûflailB^Lid Jo ,
sauduus i nfriis ditionibus & frudis v turpem pracio-
gatiuallLiguL-in,prLUL]i gio liabenremod vtumitr, cùm
vtie id itis dc regalibus iir,fril çcflibiiv vt; apparet, Vc-
dicauere iJ 111 tuis quoque & e primoribus quidam in
funda, Si i funr illi undem SenatuRunfuiiis iutc eo,
& vfLie-vduli. Ar LiideinmuLe eant emi efl e tuflfrQuoil
3. j fa Magiftccnatiimi; ied quomodo amor r Liandi ius
prrtcipiuimcfl; Regi, llc prohiberi aur impediri ab eu
ibUiputefrTnecfrntettam Moliuai adhuc rrapstnus,
qui parat cuiuts in icrritoriu i . 1 ; mulfr prohibendi, F quas Livras i ullniq voqunq^i.tnmrti 1 in Regiam 1‘s iie-
ita vr manum mo(iu.im qic nnu luquamur) cogcce caras-cmw < om pendiis^ , ramen inur regalia nonh.i-
poilir ad vactianJuni matins luas de Luo tendo. Quod. . . "“ ~
Quo in genere rdlirimoncs quoque aba1 omnes jo
repone udor iusit , quie pe r y ίππι : v t iinm r) grati 2
conceduntur ,ikcia poicftaic Magirtr^nis iunt poii-
iar, qui damnare nue abi u Ilici: c potvft cati ia cognita er
iutc, fed danm?,to -gratiam dt tiiti Faecee nnn potclh
Hjec enim piiuciptim per i e I unr , quod &afrL ait d.j.
ImpcriniTi. Quod quiiiein in ut.sat eLpiéeiumdx, qiiic
ναι c-: natura fuagtatis frim, hoc eit non i ure peten-
, frai beneficio non debito cOTia-duntiH1, fr-iquq,
vftis non t«cité,.8f mincrimlicanmi ex pronocatsone
Ciitil i cri tau st anno 151S7, je, lantum polîidcnt) in
manu mortuu mdLttum,vc hominem vuiétem ic 1110-
ncrifcm iic confilcmtcm datet, id dl , qui lege com¬
muni ca-terocLim Sc viucm obfeqma præfrarct, if CU-
ius mUttcfblLurKncur debita, & qui per noxam fdi-
dumCommitEctct. Ita vicaria manu tansfit dominis
FvtidiA' Γιηιιπ cuique llls inrcgrcim elfrblcc bic amor-
tiiatipiiUiblemnia, ciimaitegehc, exigimus, sLbi
fbrtafrc dicetur.
£ Inter regalia habetur nobdirmo ,ηυ jm rcilinuio-
lïetn DïitaÜLUTi Π u diVUs putat, cù m aliam ligninc^tio-
ncmfmlfr- appareat 11 1, de aaial,Tcft.quia naturae itau-
libu.s rtftiait quis intellegatur, quo omnes homines
lihtTi nsfcebaufur , non nobihtadqua: qualitas aduc-
tidaeibTdonrfr igitur prn prie i llauatahum rcfricucio.
Quadcte locus til apirdTu.tq in irait, nobilitami
cap, 1, impeti um. D., k' iurifdi4t. omn. in il. 6c 1. 1 ,
Cod . de in r. aurai 1. Id peri :i d c i n Iit ooi n ibus, perin dc
in praidiis vemmelt. Itaque £c qu;e m iui;c tcudano^
bt U11L5, qiua M agiitratibiis pronne compctuntsvteaS
caufii cognita £t frgicima occatione eseeroeant , <tuod
toti [stuiicx quib.cuil maior Sc dominorib mdicinti
iliaque verè in üflids? iv poroftütc fu n tins dicentis, fi
regalia huit non iubjlantiii, iedooïiftiriniDne. Conôi
in liis e |F . qmc i mero beneficio Prindpu proficifruP- '
tur 3 v eluci gratia tklidh bicts cl, [^ai uitv capte c itIccH
debuir, Nam pJf.Vifri f - .thiifrtn t) tnctd iuri innifurv·
cur, &in poteftaic Magsitrstuu natura fin funtr nuod
oxpreise infra fkaniitiu: Anic, yso. lametii A- ip& in
F Regiam vfri tribunalium rcuueata·, !x-d tamen nemo
Magiitracus fimie quidem enviite cum condrinnaueritj
qui ]ion habeat, vdirn U quis prquoiarui icetnitus
al iu m i nrcrfeCtrrit. St\l v r m orii us Gu is Ei ac , e j m talis
calusoecurtit , Curiae Canoellariai iaient compellere
ad lucras coitced^iidas. Sed & rei: n Livre diuniwros
mone, LTgaLdFl, rtlegad X ad bt-ftias.D.dc poend.T-
m fin. D. dc quift. Qua do κ elegims: eit rcktioapai
Ply.lib, cpiikx. F.piltela quas incipit, Scimus domine,
qua eosm netur mandaris cautum elle ne Pvoeonlul
rdlituat 1 fe aut alb > f elegeos. Coi T raknu ΐ ita re1-
fr nuder,
233 Des Droits du Prince, Art. L V I. 234
fpondet vc fini integram ea de recognitionem refer- A ab Alcx.Conf 143. vol. 2. Oldrad.Conf.i24.Pleniusab
— f-v - - « 13 - n-‘ recentioribus Parpalia repet. I. placer. Cod. de facrof.
Ecclef.vcrf.addaris. Antibol. in traft.de munerib. par¬
te 2.princip.$.reftat. de jf.vltim.numer. 44.Boër.deci-
fion.126. de 132. GhaC Ru b. 1. §.4. Tametii deripati-
ca, quæ à præternauigantibus exiguntur, etiam priua-
tis iure Baroniæ tribuunt Andcnfes. Eatametfî funt
valde iniquo iure inuefta, antiqua tamen exempla ty¬
rannidis repetunt: Cùm veftigalia quæ ad contrahen¬
das pecunias tyranni excogitaueranrin fluuiorum ri¬
pis, in vrbium portis , perque vias de itinera , penitus
uet. Quamquam fuit tempus , cum de Barones Bri-
tanniæ intra territorium fuumvfurpabant , & vetera
quaedam fafti monumenta extant , de regnante Anna
Principe Capitulum quoque Maclouienfis Ecclciïæ
tam audafter id fibi intra ditionis temporalis fines li¬
cere contendit difceptatrice Regina ipla, de facro Re¬
gis Confilio , vt caufa cognita prohiberi oportuerit,
qua de re eius temporis extant tabulæ,&iudicata.
32 Sed & Regale eft , minoris tamen notae , veniam
aetatis minoribus concedere. 1.2. Cod. de his qui veni.
aetat.impet. &Bald.d.l Imperium. de d. l.i. Cod. de β remifilTe Pertinax Imperator ab Herodianofcribitur
iur. aur.annul. item decretum fuper arrogatione in- lib. 2.
terponere.l.z.Cod.deadopt. item fuper emancipatio¬
ne infantis vel abientis. 1. iphemus. C. de cmancip. de
iure quidem noftro Confuetudinario id Magiftr a ti¬
biis non permittitur, Art.498.inf.
33 Sed & merum Imperium de vitæ poteftatem tri¬
buere per fe de natura, de Regalibus elhc.i. quæ funt
Reg.quanquàm Confuctudines quædam in fuo terri¬
torio etiam id Baronibus permittunt, vt Turon. tit.
des droifts de Baronmc, quod quidem contra ius eft, ma¬
nente eodem cum feudo apud Baronem.
Contra & ab talibus eximere, de immunitatem 36
tribuere plane de regalibus eft, fiue locis fiue perfonis
tribuatur; Cuiuimodi iunt exemptiones, & affran-
chifamenta a focariis , necnifi codicillis Regiis obti¬
neri polium, quos in Curia Parlamenti , Ôe apud Ra¬
tionales promulgari oportet cxConftitutionc Ducali
Ducis Britanni anno 1451. indi fta etiam pc-nfione, vul¬
go financiam vocant, li. Cod.de his qui vacat. à prin-
cip.lib.x. C.l. immunitatem. C.de agrie de cenf. de to¬
to tit.deim.nem. conced. lib.x. Cde Ord. Carol.lX.
34 Piædia de immobilia confiicare inCaiu aConfue- C Molin. anno 1366. fuper ahenatione domanij Remi
tudine permiflo,per fe Regium no eft, & cuilibet me- -J— — J - Λ - 1 °
rum imperium habenti competit , nifi quidem in cri¬
mine læfe Maieftatis, quo caiu Principi confifcantur,
etiam ea quæ in alieno feudo fita fint , quod Rollpdi
Cuflei cafus indicat , cuius etiam ea prædia publicata
funt , quæ in feudo Abbatiflæ Fani Gcorgij lita erant,
quç longo poft tempore de ad memoriam noftram vf-
que funt per Principes noftrospoiTelIà, quamquàm
aduerfantibusFrancorumlegibus, apud quos Reges
tali calix confiicata manu fixa emancipare coguntur,
hoc eft (vt loqui folent) extra manus luas ponere. Et fi
edita ea de re eft cautum.
C oetus,Collegia, corpora, Ccmmunirares,fodali-
tates, i7ajeJuf , ç&neàm confraternitates quas vocant
permittere, conuenticula, conciliabula, confiftoria vt
nunc loqui cœpére interpolata antiquitate valde qui- 37
dem eft regale, i. x. dc3.de colleg. illiciti. 1. D.quodcu-
iufque vniuerf. nomine, de Io. Fab.iam olim notarat.
§. vniuerfitatcm Inft. derer.diuif.Papædecilxon. 107.
Extant frequentes ea de re Ord. Regum Francifc. I.
1339. Art. 183. de fratriis de fodalitatibus de alia. Caroli
IX. anni 1364.Artic.37.de Aurei. Articul.io.Molmtnf.
in crimine læfe Majeftam vbkumque lita conSfcai D Articul.74. &aüæpier*que pra fertimmR^ionis
RegibusTOlum, ettamfi fcudalta qutdam exciptant, diffidiofo argumento. Sedeasliferandatcmpfla &
obihnataHatijrioforurn nmml t_i
quod Papæ feribit decif.341. Et quamquàm confiicare,
nifi certis cafibus Confuetudine expreilis , pcrmiiliim
non eft, quod fæpè aduerfus Francorum cupiditates
propugnauimus, præfertim in promulgatione Edifti
Rulcinonenfis, anno 1363. qua Rex valere Confuetu-
dinem paifus eft indufta m cdifto confifcationxs clau-
fula ex relatione Curiæ Britannicæ, tamen incrimine
læfæ Majeftatis olim vfurpatum oftendunt feedus il¬
lud Andenfe, de quo ante memorauimus, de Baroniæ
obftinata fiagitiofortim corumacia procul cauère.Hec
quidem fusèapud Chaf rit. desfore/s. §a. Dcgraflib.l.
iure xj. Ferald. priuileg.8. Extant apud Plin. lib.x. hoc
in genere conlultationes pleraque, de veterum Impe¬
ratorum crebræ Conftitutiones de conuenticulis &
Collegiis illicitis, quæ ne eflent diligenter illi olim ca-
ucre , de lus quas vocant ab quibus vexatas
prouincias fæpè Trajanus Plinio reipondet. Et hæc
xua /inaeme, de quo ante memorauimus, & Baroniæ te mDora ferio dor^nr ^ ΛΓ iV' "
norum iudicium Ordinum fententiis fancitum, & fæ¬
pè alias annotatum veteribus exemplis. Quarc ex his,
quç diximus, apparet inutilem elle lentendam Dofto’
rum,qui confifcarionis ius inter Regalia reponunt, de
putam ad folos Principes pertinere^nec in Francia re¬
cepimus caput illud , 1. tit. quæ fint Rcgal. nec Bart.
fententiaml. 1. Cod.de bon. vac.lib.x. de Aluar.cap.i.
J. fi quis aliquem, tit. de pac. tenend. Ægid. Bellam.
Conclui.723.mc1p. pro introduftione. De bonis vero
damnatorum in crimine læfæ Maicftaris diuirie.id eft,
hærefis,au debeant confifcari , diRerit Guid Papæ dc-
33 Veftigalia, tributa,indifta,fuperindifta, capitario-
nes, luga, co lationes , colleftas, portoria , ripatica de
quæ pedanea Caroli Magni tempora appellarunt, de
rotatica de vultauca, falutatxca, telonia ('commeatica
ecu/umes, péages, trai&es, de talia foli Principes fupremi
polium indicere, l.i. Cod. noua veftig. iniuf. prfncip.
ΪΤ·& d*cap.i. quæ fint régal. Ord. Aurel. Art 130. de
Molin Art. 33. l.domim prædiorum.Cod.de agrie, de
ceni.hb.xj.quæmterregaharcponit.Bald.l.cummul-
a’ Lod' de bon* bb· Et Eic locus plane traftatur
tmus ali , nec quicquam m totaRcp. magis elfe per-
mcioium. r 0 . *
Salinas quod inter regalia reponunt , perquam 38
vetus eft .luitonras &l. i. D. quod cuiufqnevniuei£
nom. 1 aucis,inqnir, concelïa dTe corpora excipit ve-
ftigalium publicorum caufam , auri de argenti fodi¬
narum , de falinarum.Fuiiïè etiam olim publicamfa-
narum procurationem apparet ex. linter publica. D.
deverb. hgmf del.fi quis. C. deveftig. Pontificibus
quoque idem fuifle iuris oftendircap? fuper quibuf-
dam$. prætereacxt.deverbo. fignif.idem de Impera¬
tores conftituere cap. 1. qucT fint recal. de ante confti-
Halafarchcn appellabant alibi fiiliro rem , Cuius Cic.
alicubi Eptftolis ad Arricummcminit. deloièph. de
Caliiodorus lib. vj. Variarum. Salina,Marrio primum
Rege inftitutas Liuius de cæteri prodidere. Sed tamen
priuatorum quoque fuifiè indicat. 1. magis puto in
princip. D. dc rebus eorum, quod de Alex notanit.l.
diuortio.§: fi vir in fundo poft glofi D. fol. matrim. &c
Lud. Rom. io fi fundum ibid. vbi de fe confuluilfe
23 S
Des Droits du Prince, Art. LVI. 2^
VoLucti'i s fcabit in caufa arehu > itîquc J
cùtti m fnudiï priiuttoriam rq^iicnmr ,
cOHfaicimt Bolutïtcium Fca'c’ u rit.'4U
Sed crebiiseSpcriiwntLs dg^nmr emm pnüatis dt.i
cumpcure A V«w: lune ^ nciftM t.vUhus.prnuio-
rurn falirus, quitta Γ4 ικηι cftod*curs-Vi Λ kd Lqw-
hUKcanficUuL' Se coquitur T vubmrttMw muerno
ru |i uLmqumiun & prccauirm legum
râasWdfcicem Prmcipiw nortrarum ÿ™ p«>-
noçaflï^vt mitis Dominis 1 iconum kcrlkrenuca de
te Mücm pdTea tempora & vl urpano pcrqünift vetus
’.τ - ■ n · . — ■•.Ι.Λ,ί.ι ι· /-λ ru ι·»νη h-HIr-T ί
otmKuiife, Λ ékû etiam nwieÊÎguM icüfeiiüïs vr ni a faÆancricul ùm
„ , v nn niM reb IJ s mill uni à fit tft nnulragmin «landtqflteefce Uce-
rvh us inill a mi fi f Cri nfflüftegmm crianicdligerc bcc^
bat £|utr.ilibt dixi mu·· sdiuioribm prarBahaniur,
«1 i&d V oca rit ^ wfl defit»*!*. ' l ali Lu 3.·; U t uic 1 il ijjr ilium
„unC,vt oliiïi, prcii.umcft, & inter cæteros taie i redi¬
tus cAûunqiiï înancifibiiÎ vcdtteslimn cLoGanntr.ïtï-
li ijuyd. a^ia, v 1 >OMit3d t q min glbft Pju · I ! ait B ΰ trig . &
aJysd-Ci Stper qtnbufdam-f piwrca.& Aftfikd,mi&
de π nuienb. ÿ.àrm ni 0. nu m . 42 ■ Sunr & ate rras. gene¬
tis brciiicu!-! de , Commeatus
& i pù fi'd ali o t l nÎLi .
Wrn«.'oiumcü».fa=k& pbn.cruddrçau^
cul·! /vmu*u,t> ■j*· *i+ - - . . . r »
n iiiagisPratdpiim tune * li m rtmdo pn-
1 J . .v, .T- ..Μην fripUniP fri
tJTUIU iUinvtpiLl -■ --L —
Hi.iqno dolore bonorum oraninrnfattmm & ingenui
ρΐτϊί,ι; eu nummis de lïitnitttKjjivt laite artifices magtns
Lieu lui nodis & p ubl icanotum tnolcftü s vuwi e«c r-
ji as fed ciquçïi r.e cage teneur prodicis arcanes 1 r.l m c o-
qaendi , qur ance extern t lion no tenu Nam apud
Frartcos CaheUarum jalû inuenrum , iniuitieitrcm-
porutn Philippi Vftleli[RcjLs. ^
40 Eadem ratso rrperit draLirs i: ut^eiujrû dînas oc
picarias, quas volunt dler pids t-utinns Principibus
vcudîçart:- 1 inter pubüca· de. Tcrb» iignib ^r d, c.
fuper quibttfiiaâi ^ iv d· “ ' — ‘ " '"'+ ""Λ,κ'’'1 jn1'"1' r5~
indn ipOtncm inagisPru—f — j . . ·
uaîLi cLprrinntiar quàm lAp-.liuiiur aur creta: fuditue,
quod ex eo appwçetj quod dtoimaex hts cogere Prin¬
cipes foiebai!i L- 1. CLïnilL Cad . de rîictaib lin. xj . Codr E t
q u.-c i 0 de vcâigaÎia p ri fris Riom inis ca lli gcbaJ îcui 1 π
L. mib^ri* Fopul. Ruin. ftiiilc appai'tu, veto» ni
Tautuai iiiNouco,^ Maricdanta^equibttsTic.li-
iiius l-,b quarto Dtc.idiS ^ ic Strabo lib.^memirnc R'
Polyb. quoque fuOTCporc rcpcTtas prape Aquilciam
faibit. Fiutït verovmucrias inRamanoiumpocdt»-
r:’. Sed R pciuAiciriim füiiFe mdiaoell Cor. T ariti lo¬
cus,· cùm auranascmiddaoi aiumquàm puUicarmur
Tv beiîLLi fibi fépofinlî e diamr Ub. 4.
ii Piicanones de quibus an tebae lia un urb inter pu*
fMkgtnr *» bbca. D.dcveibor.fcnd'.pLirab-atm-, quat pscaiksnito
P&t&Fiar. i,ulqkU71 voluntdFe^eficcatioiieï»& q«T litûtanofha
fjirmjii pi v üC inL2a I avoc-intunulrumonin anode Regalibus ira·
hum oS&n* & iwre , qu-mquam a priuaiis poJlidcuï,
ut. n no n mimis quiin «Imas videmus , vt etiam m ipEo U
torepriilan.i luïl quodaoparcî prçfcripCÎï.autah Dit-
clbus coîiceilü mpniotonurt cotum! raia rraniLirc.,
quamquam vetetï mre ocaipntmm >Îta fiebant , fed
nunc 1 fia abaque miblica Ptuidptbus vendicamusk&
lit compenfe# legibus iftt» qlinfddmnaiitmd. nau-
frflGKuCod.de bin. Ôc tu, dohqdnd.tuin.& nsuŒL
L 1. Cod . de miufi a^IoFcap-di IpenfatioHifs. 1 . q ,6. ta-
mai mit uni ciF cûiiiénfn oene orbis ratius prcmmc’-v
tuni& regnatu in abfmiulle, mm lace régnai mclc-
mennaïujimi. Ntciuliun Britannia & u.ttita litora
Galltc-i. icd R- Anglra, HiFpania, Roinania & finitima
co veu iicnr , v t de -quibu fiiam Lucas 1 1 1 P t nm. de \ 0.
Plarta tcftanmr, L 1 . Cod . rte nm s fr *g. d e N 1 anoli m
dit Afïlidus Côibre. tib.t. de Çaflîà.fîttied. cap. ray-
lli U ':i V La. I ru U. VAAUtiu imi· -, - . r - - , - -
nos r-imns .ή de rc wubtireftes fumus, Et Ht suü-
fiagiomniùi-s An deuil quoque fitdcrc Briraxino Du¬
ci cauttiA (ιϊγίι a^prilacurui fëd c u tu c s optima ci b ur
finr, qui iftamlitonbos^quibus diriènes eofum adia-
eeuCjVCBdiOintj omiiino rsjnen vt de regalibù's eiliu-
dicatidiiLii eademque probanda, quse hic ilatuit , pro-
ptcrmiuraxn & origmcmreu
Mencanii ■& n un di nantm i u s c 0 n cedere, regale & j£
iplum dt, 1^ ^b t o J ure vn Igi > , qust dL- ca ï ü 1 d ctiets ^
rrind-pibus iiupeirannTrmcbo.'Ln joienu, vî làriun :d-
fuinpio nccelFuio C pnuatiiio (vt lûquumur) cum
caniçn Barones AnLknJium silud quoque iure luo,
D -vt & mer m vi tmpcuinm conccdsnt, Ftd ivtfolcttti :urc-
il'jilb inire quidem Francorum.) bon orum capio- -ri
nem uiter regaJi;. refenmc quidam ,. ιψχ eîçtiraediia-
illius caducis pcrapituimi , αίιτ ha-rediftti non ha-
b eue, vt brut. & Luc. uU Ferma, Lu Cud, dë boiu vit.
&5rcph«i» Βαττ. CôtrilayS- vol', t In; Plat.& b-
cub. Rebu F i. coimcuknj. Cad. de appai. jpEæf-^ne-
tor lib. 11- Bocf-deciC 10 pawm , nos (d^Înmrjv; fo-
IctTiUs appdlarc , vr&Fraiid fuum Mhiiiàgium ha¬
bent e\ie i narum homimun , qmins incot.irui ade-
pu non fum , iJ et> (vf ioammïur) n:iTumJrfLc,i. Nos
mi oc ïfta abaque publie, ί Ptuiciinbus ve04icatnus.ee puiwu *u 1
nomifiariindi pifcanumbus ÎbcUic c. t* tir. quorfint B ütiuri mettra tnipemaci habcnri rnbLiimus
J . 5 S „ « Ff, I , In deceditur . ex An . ta. &l roS. mi . P 1
rt'qn!.
=>,JJ " . j·
' Sed &: exportandi Frument: ad ester tus rems r*-
ch Îe us i iVj tm riTr i j Rt galibus arm umerâtü ΐ & Ordina-
none Cartilï IX an liü 1567. ton crnenirqncrt.de Uj>d j-
fcJj "Viuj-ii , & Edicis crcbtis cade rcvccantur j Gu¬
bernatores etiam ipliR.itucrc.
4ï Dsiamus & è pnuaii s gcnûs 00 Fti ï moribu S O îi-
trium aliquid, Brtusculorumius plane de Regahbus
cil. Nec veto vniiis generis omnia: Sunt enim breui -
cubuquaevucsnr , commcams jt*<h Apjseûtnt Ire fi de
tendtuih, ideuiu pndem Pnnci^um propriumius dL
uls feudo dtetdiiur , cxArt-jo. ScpoiS. in f. boer. 'de-
ai. 3 4 Tïçned.c. raynntius vetba &■ vxoccm nuch. 4?f-
nam-171·
Aiuiûtarar Bald. di. impeti nm „ ipecies fexderitu
rrs-ilnun, vt ibi / lb. ab as qudli.un , Idem BaldE.h
Cod. de iur* aur. amiL ΰ. 1 reicripu. Cod, dr predb.
imp.aft’.CoiicginrirE^m Lujd.Rojn.JOaaEpaÎLlb ptusêA
d. ] . impe ri U n L q uaÎdam & glof. cap. q uod r rim I Lmo:
nem exE.dcoÉ legar, Fciy.up.Cfiiri contmgit, oxr. de
fon coiup. .R' cap. cum nobiv exc, de pEiEftriph ΐ: .ihj
quidam i quibus locis Sc da referoani irem iutr-rnd
ûi
JiutU. Id eu 1 11 pndfiri Pnnapum prop ruim ms e L- quinam , qm mii ^ ^ lv ■_·.
, Lccnmai Birtmibus duridjxerc , maLUirqueidiior· F FonuiLi & ÇpiTcopis trud unr· Sed
ί- 1 'I ..... ,, i i .r Λ T n-Mi rrf* t U , 1 tT, té 1Λ- . .1 ii C ΠΙ1 Π- fihl PrinÎTfîS TL'i CfltaÜl^ 62
]CI τ, .LCOJllLS fïAlu uiuuj j
i:U bmiihu geriiiluiiun quoad loaiineÆ Ruffus Dux de
Guy nomano Uonio id grandi pecunia redemit jcùiti
armis Petrus DuitvdéiiÎis SUndm ante atki ere (fvd
fruikrai cantendiiTcc. Ouigo ttidicur, cum Principes
noftn, & Rege.s priici icopulofo ^ pleraque lttjpor-
tuofolitorc crebra naufragia fico proipicerem, Λ-gc
f.jiix£rét ne ini uifu fuo heud excedere liceret. Salueii-
ttbus pmunwns & ]j eorum, Duces 3 venui: lymbou
bicuicTila iifliiigarutss dabantur, aipcminribui pubU-
CsUi u natui ce annairiOiLcr mn indidüi, naufragia fa-
ranien non jiroit-
im s.quic fibi Êrnceps rdenjacur, ea mea- regalia pro-
mifcu·' habenda fune 3 k-d ea demum qn.v legibiu,
CopfHmtiaj.iibus , Ac naiuntiuris talia Fitnt, v:., licui
na n congru int* qüàm Principi, vdirti Fu n- mi i mpeiij
nara: , vcqus M agdlt iu b υΓ> ιη inrtsn oon i.olenr . nec
gcncrajiter mandata magdlracu cominiili mcdLgiut-
Notji
*,>T n f φ {ïïùitt mXt> ff .-gf Γψί fOTitrtf tviiir£ CofljfofWf
ynirnt*
■
»
4
237 Des Droits du Prince, Art. L V L 238
x fn regalibus à fèqtieftratione protinus incipitur.
3 ^in pra/criptio omnis tolli Conjuetudine pojïit AUt
pallo.
4 Centenaria tolli intell igitur hoc Articulo.
3 Generaliter f ablata prajcnptione cetenarianon tollitur.
6 Regalia domanij [unt.
7 In regalibus, Jublata prœfcriptiones centenaria Orci.
Kegum.
1 11 Nonobfiint qu’autres ayent acccuflume d’en ] HÎC
magna dubitatio incidit ; An pollèlîîonem fimpliciter
vimque Sc effcdum eius voluerit tollere Confuetu-
do, an vero & præfcriptionem etiam , quae de polfef-
fione confequens eft. Deinde etfi præfcriptionem vo¬
luit, qualem de multis tollere intclligatur , an quinde¬
cim annorum, an fexaginta,an quadraginta, quas folas
ordinarias & Confuetudinarias habemus, an & cen¬
tenariam etiam. Nec exiguum in his momentum eft:
Nam etfi polleftionis eftedtus fimpliciter tollere r,pof
feilionisnon minima commoda funt, quæ crebro à
Iurifconfultis annotantur, & res per le indicat. Dein¬
de non parui momenti eft,in pollellione elle penden¬
te controuerfia de rei proprietate. Lhis qui deftinauit.
D.de rei vend, quod regulare eft in controuerftis om¬
nibus, vt reus intérim poflideat. 1. res quæ in contro-
uerfia. D.de iur. fif.l. prohibitum Cod.deiur.fif. lib.
io. ç. licet de præb.in 6. qui locus late exercetur ab.
Hipp. Marfil.Iing. 195. Quo effe&u fublato euenit, vt
ab fequeftratione & manus iniedione extraordinario
quodam iure protinus incipiatur, contra iuris regu¬
las, & l.i. C.de prohib. feq.pec. Sed & fublato pofief-
fionis effeftu , tolli quoque præfcriptionem necelfe
eft , cum line pofteifione præicriptio non procedat. 1.
finepoiTelfioneD. devfucap. &c. finepofleifione de
reg.iurinvj. Dubirationcm auget, quod hæc verba,
nonobfiant qu’ils ayent accouilumé , præfcriptionem quo- 1
que poliunt includere. Nec vero amplius dubitamus,
quili tolli præfcriptio Confuerudine polfit.fi hoc Co-
fuetudo intendat , quod & alibi facit, vt Ar. 273. 175.
286. 277. 358. Qua de re ambigunt Iurifconlulti. Bald.
& Saly. l.reccptitia. C. de Conft.pcc. & l.vnica.C. ne
rei dom.vel templ.Panor.Butrig. Imol.c.cum à nobis
ext. de præfcript. Nec dubitant, quin tolli poftïr non
minus quam padto aut conucntione partium, de quo
gloflacob Bellouif.Nic.Ncap. Bald.Mart. Laud.Al-
uar. Barbat. add.ad Bald.Card. Alex. cap. 1. §. præterca
tit.de cap. Corrad. quamquam negent valere, quod 1
omnem omnino præfcriptionem tollat. Bart. Raph.
Com. Alexand.Aret.l. nemo poteft D.delegat.j. alij.l.
centurio. D. de vulg. &c pupil.& quos fusèTiraq. re-
tra<ft.Con.§. i.glof. 2. nurri.12. Sed 8c id quoque valde
ambiguum præfuppofito præfcriptionem tolh polfe,
de cuiuimodi præfcriptione intelligi conueniat.Nam
inter priuatos Iure reformatae Confuetudinis nulla
longior eft quadragenaria fine titulo , aut quindecen-
naria cum titulo. Sedneutra, vt nec iuris ciuilis qua-·
dragenaria, valet ad regalia præfcribcnda, nec vlla mi¬
nor centenaria aut immemoriali recipitur,vt infra di-
ccmus,& tex.probat c.i.de præfcript.in 6.&c d.c.fuper !
quibufdam. Nec putandi funt Reformatorcs,cum de
nrælcnptionibus priuatorum ftamcrenr,eam autvo-
liufle aut potuiftc decurtare, quae ipeciali Iure Princi¬
pi copeteret,& quæ in regalibus vfurpatur Iure ciuili,
nec Principem in ordinem cogere voluifle putandi
1 untjCu m praefer tim hic Articulus pofitus fit fub titu¬
lo, des droits du Prince, imo vero hîc præfcriptione nul¬
lam inducunt, fed omnibus derogant. Hæc cùm ita
iint,nec vllaprçfcriptio centenaria breuior contra re¬
galia valeatjConfequitur Confuçtudinçm de centena¬
ria inrclligendam,id eft, de ea fola, quæ contra regalia
vfurpetur & locum habeat , vt fcilicet effectum fuum
Confuetudo porrigat ad eam præfcriptionem , quæ
propria & fola valet <$e obtinet in talibus. Alioqui quis
effe&us quadragenariæ dcrogaflè , quæ per fe & citra
derogationem nil obftat ? Denique & pro regula tra¬
ditur, in omni derogatione præfcriptionum lus dero¬
gari intelligendum , quæ pro natura & conditione
lubie&æ materiæ vfurpentur, veluti tricennariæ,cum
de perionali a&ione quæritur. Nam quæ vtilitas eflèt
vicennariæ derogallè, quæ minor eft quam vt obtine-
re poilït contra perfonalem aftionem, & per fe inuti¬
lis eft etiam fine derogatione. Hæc fententia & vera>
& iure,& ratione fuftinetur, & olim fuit Baldi & Prç-
politi c. 1. ad finem tit. de capitul. Corrad. c.vlt. & c.
cùm ex Offici j. ext. de præfcrip. Bertach. in di&ion.
verb. præfcriptio tollitur Aret. Conf.i;. incip.Reue-
rendiflime Domine. Fclv. in Rub.ext.de præicrip.Ti-
raq.in retr.conuent.ç.i.glof 2.num.2j. Aret.l.cum fti-
pulatus iim à Proculo.D. de verbo, obligat. Panor.c.i.
ext. de præfcrip.
Quofit, vthuic quoque centenaiiæ derogare in-
telligendafit Confuetudo hoc tex. cùm'nullaaliane
iure quidem opponi polïîtregahbus,dc quibus agitur
hoc tex.quamuis alioqui generali prçfcri ptionum ab¬
rogatione , eam quæ centenaria eft abrogari non fit
putandum, quia talis derogatio fatis virium &' effectus
habeat ad cæteras minores, nec porro producenda fit
ad hanc immemorialem extraordinariam & fingula-
rem. Quod fi nullæ eius vires client, nili in centenaria
quoque exercerentur , ad eam quoque produci dero¬
gationem conuenirer. Quod Bald.Angel.Salyc.de ex¬
teri notant l.i.C.ne rei dom.vel templo. 1. omnes C.de
præfcript. 30. annorum Alex, in 1. nemo poteft 111 fin.
D.de legat. j. Angel. & Plateal.fi quis decurio. C. de
decur.lib.io, Papæ Decit. 409. Denique & quos ma¬
gna copia dcvbcrtim retulit Tiraq.inrctra&.conuent.
§.x.gloi.2. nufn.23. & Chalfi in riailo,des ma/ns mortes,
& F rafacil.Balb. perdiligés ieriptor rraét. de præfcript.
quinta parte quintæ partis. q. 9. E tifta iure quidem
ciuih lentétia eft. Sed regni legibus, &c recepto vfu fo¬
ri, & Conrtitunonibus Regum, res extra dubium eft,
cum regalia pene omnia rei dominicæ,id cft,patrimo -
nio Coronæ domanio Principis annexa line , & iura
fint perpetua & ipfa & in domanio compræhcnfa , Sc
Iure numtrôque domanij habita , quæ alienari, cedi,
vel transferri in alium nequeunt vllo titulo, reieda
etiam & irritata quamlibet centenaria præfcriptione
& immemoriali. Quo de Iure extant Francif. I. Or-
din. anno 1539. menfe lulio Parifiis promulgata, alia
item Carqli I X. Regis Molinis edita anno iyj6. quæ
exprefsé fiiperiqres difficultates præcidunt. Nam &
pollelfiones ipfas reorum irritant & earum effediis,
tk à præhenfione,& manus iniedione volunr inchoa¬
ri, in omni reunionum materia, itavtnecprouifione
quidem, vt loquuntur, fieri velint polîèftori pendente
lite valde quidé præfrado, extraordinario, de fi etiam
dicere fas eft, iniquo Iure. Certe quidem regio sk fum-
mopræfcriptiones omnes ad nihilum reducunt. Ira¬
que ïam dubitari no;i poteft in domanialibus Princi¬
pis, quis fît vilis Coniuetudinis huius , quævlrla vul¬
gatam domanij caufam,etiam de regalibus,id eft,præ-
logariuis ipccialitcr Principi referuatis in lignum fu-
premi imperij ftatuit 3 Cuius Conftirurionis rationem
pofte ruis reddemus. Nunc de ienfu tantum horum
verborum (Nonobstant qu’autres) agimus. Necvtimur
fententia Matth. Alflic. Conft.S. num.io. lib. iij. nec
alia.31. lib. iij. qui diuerfa quidam ab fuperioribus , fed
tamen locis fuis cireumfcripta fcripfic.
*
i
*
4
239
Des Droits du Prince, Art. L V I. 240
N1 6 T λ i-
1 Ff*cC*$J»rteÀt legéittmitfwUtt·
z £>tnutt$u»t fl, irma* dlientri wf if ■ 1 b & f*?·
t XertlU ,*tt& dùtüJ m " ™ ΪΛηί ■ }ΤΦ’Τ>^ M>Mtr .
4 ίφήρν* , C7> *t-
ftti/*
' c fii pta r. 1 Hacdifpiifirie patina «J. &
nroMbicma , & pei'limniiHimübd rcipontum lursl-
iottÔilti Lm oitinibys.-D, depcrpcr. & sempe* pr.rle.
folltt & E. iuitiü.C.deiuii’ fiuib x. Hxratfuper t'£>dem
ft-rè argument d ekginrilimu & plena huniaiiiraris
Tnsj:»u cefponfto aà C Plini) rehmoncmlib.x* cpi-
ilM.uijmqriltokcmusimtntm cit, Si eue largitionis,
quatpoft tempus legitiinlirii de filialibus reliquiis in
qumverat, quii L'iuûnodi coiuienriombusnecélTc lit
tnnltorum [veurnates canne U i. Huit ctiiin ht uct î Pi¬
pe rat pj? Î.eompcrit Cde pr d cri pt^o .anno-ite d !.i ,C.
2 ne rei dom. ved tcmplo. Ult *utcm idem quod hfc cô-
fti tut itinaJ* Ôrd- anni ij#i. fii- qux jialÎclTïosu k
prtfcrijinoui reium dominicarum obiiLUi su , quod le-
gïb Lt i re gni d üraaniuiu & jï airimcuuum regii perpe-
A iti turc fortmto , nee finis & intentio ordmaiiûiiiim
htper rebus donumialibtfs obftar, NamnobiVititio,
iegitimacio, monetx fignariOiiamccfi talia videripof-
fune, rumen pro exemplis mm pofui, quia de bisora-
mbu5pecunii& redi[usicgij>eiiditiii,id cil, finjirtu
tiixAtur lit recdtïipcrtüÀtiosicm iurîi , quod alitiiattlrin
legitima» futura: fucccflÎQiuï , ni nobilitato debkorS
ignobilium k mers h turionum, quilnisuriuutiirnob]-
limus, m moîieiit <lt (i$nem*gt crpttftdri W>p.J
Nim merum impt rium il conceditur , quod ante· Hulc
formatum , mitl et jé,coi diicLitmiies, Se muire vrilirafei
aliam u ur, & alienari 0 ticm do mardi rt lipumn iî PL»,
ciim ante haberet, akeri ounceifit, Scd quxdinutio- +
ncs non lonant quamquam principe reicniirâ/iijta,
iuce & itnruTiT ( u a , tant en aliennn rut, St cedun rur , k
pr.vfcribunntr ,ita mmen vt Îûpcriontas , recognitio,
eorinb no mi ne , Sc adoratio Çqronæ.fit femppr film,
Inde & Principes quibufdam Irgiomarc peramtimç
vcitPonri fi ccs perComitei Palari tuïff, Bc mObciam
iïgiiarc,fed. perquam raro, & veftigal colligere , & ri-
panda , £ζ pedattea, & focaria ^»ρφ cr Merr ) o!un
Baronibusdnicrdimi Duces nofïi'i culligorepermittÉ-
b.mr. Qu in Sc Ducatus & Mfird-uorjDitusquoÎdim ,10
t·. réuni umuaniuiTtOL iuiiijiiuililnml' sjl,rir . . ^iv’' ” - , ■■■ * .i_,-
inaucnabile eiknificx Ms duabus cauiis, qu;e. d. C regibus cocedi receptum ctl,cin‘avLli us ^robfequi),
; LLir opéra: retenti ujicin, aut ieudaiis cmulquain debL-
ri,adcôque Se quod magis mirandum il c, cit ra horna-
gjf aut Iaeram emi retentionem , quod proptrood Lira
redti fcitd i π .tui r æ & b.i bibi iri x rvpug nat J Tv ιΐ kgi-
bir; rcgtxi fieri tftud poifcr. Sed iure ieudotum Heri uo
erit imiudirum, quod dei st! eodarione DuCatUS Me-
di olam Doclores memoramind. 1. imperium a qimd
danuvi cft citra fcriHrif vilius reterionem libere, & ab-
fijltttib l'i-f-L'un.i tant uni fidelitate îk Camere impe-
nalis ludteto IuriÛiütionc βτ fummilllone, & Rtqisi
Sicilia: u I dem ferè legibus, i PonciJidbiiscilolim 't*
Ord. contine neuri ramctft confiimtiques Regum ve¬
teres cuuiam dotattonis bcrorum locorum addebat,
fcd Et tge n l e pietate , Se imiutiu mortal tuiti , q ui icifii ie
po tiu nuit, ea c.tn L· e \ em pra- Non jtu uns i taqite v 1 -
illuto rei lucibid im pedi cudam alienati cmcin v u lim t,
quam fiucrl s ipïïs» & cctpriS qua: birmatro comia eido
tmtiuntur , propter incapacit.ttcm vficndiin polii-
deitre^tiodim «cpre&c pïp caiibadudr fc
ratiocmatuv , qua Catii a muhis Ixpc îuûgni fraude
t Lti c , quantli ber miri s ti ruLis mri s r Ergu iiten i pars hc i-
rt , & wgari. putentia m ppricri prions* polfeüioms &
commeret)
omnes
nrdfScnbi btatis rrak' , k i pii. reiimplicitum Sz inn.uit*
ÿc malim fidem tamque perpetitam implicat , qmr à
lege 1 ntroduibi res Jiftuzit, Se pertonas innabiltiat,qux
mala fides tara efl * vt nc ad Lucrum quidem iruclutiui
proficiar, bd cos rclbmerc eogAtur, qui cos dc redo-
momalt pcrcepit,quamlibet luito nrulo acquslua pra-
cer cxpreflbs fuie per (e, fiuc per auClores perceperit
quod Ord- ni û prioribus: idii-cit, Hmi iOa lente uti A
fçlyn. c- accede iKe 5, vcrf blbt llcundn, ext.de pr.r-
fcnpt. Okiod ea qiue de utre communi non cadunt in
po.llbib ratem aci|uifi«om's , nec pccfcnbi quidem
ροίΤίΐΠΐ etiam tempore ttntcrtxrio , cx irruentia Icu
AnJtC.vlt. deprxbrin i* Alex, Conf 1 41.001:1 b 2- lib.r+
&: Conf 74. vol, 4. Ma i th. J.Cà J ufl .S, n um. J fi. 1 ib· i i [ . &
Conii, i. ulim. i. indp, quAikagfnaltm. eoJ.lib- 6c
Conft.7. Iib.3. mim.ii Abb, Ar Fbv.c, cumcxofficij.
cxt.de prxlcript. Fit iguur fine dubio m materia do-
maniali , & rebus dominicis perhurc verba ( 'f' «’frt
ituyrtnt ) tolli & poiTelllonis effebum , Se prxfcriprio-
ftispoteilxEemiti amnihns regalibus , qu^ de doma-
proni Principi foli congrui r, aeci pitn us,cti :
N.L- icm per ili i batum maneat, in tactum , fi
,cnm LiLscoif>' *
. fie tinparnd-^
pahÜc i riidepaiabdiuT hiteni in perfona .Pr incipis, t
ucc quod co lice diti dem fit numéro k fpecic, cum eo D
quod retinet, innamm r.itubs impcriaitbuï , ted quod j
m principe genus eft Lummuiridu inferiore fit fperiw,^
8c fub.altcmattir generi pruno proprcrmutattoTtcm ,
perio narunt ,5: habent fe vt productum ad producen¬
tem , & gens t u nr ad gene rancem. Manet igitur folida 1
poccfiuï in prinape’i concedente , nec iit alium tianïit
ÆqufiirarcpamLîViTionts , fedper JtriuaiianciTiVE.-
iuri lucerna acccntadc riagno ifcac, itayi concedenti
uil pereat de Luo lti premo rare. Quace E olent proutr-
bin dicere, Cxfar cro-gat, fic nihil ei perit, quod in-
t clUgendnm de bis quas fupremi imper;jmre rieuîi*
regalibus adhèrent» AJioquiquM ita merum
num Concedere poifit certo loco, vt nullum ibidem
recineit dubium non efl, (edidiiMcliigcndum demc-
ro imperio vulgati , quod in commeta nm cadir,
_ a^,iir [|i , _ _ _ _ Namfuprcmutn iqno & r e iTor tus pendet, fitrcco-
Vu nr. Quod it quit talia Iit , qu x In domanium ρ gni tto , Se fidelitas , n eque alienatur ? ne que .tnmttuu
1 " . . iivs ^+·ίι r^mir nvunu m l I }·\πγι -i i'DPTLl'
noncadaut , & alte nat tonem dus aut amicxouun iu ·
riuiTt non Contineant , fed 111 prareHiLuentiaduvntaxic
k honore confillant cttra rerum Sc vi ditat um vendi¬
tionem , cales decedi ■&- ptxfcribi poile ratio fuadee
teuripLiiT ccnicmno , veluriitis cogendi collt-gij , aut
qua· pedarica , nlii pedagia vocant , colligendi eo luco
vbi Rex lutnqtianihabuu , necdc Euo alienat , aut ce-
lliiutiones caiycedcndi , Sc caetera qnæ manes rerum
titillos tribuunt s nec de te dominica epiidquam vriJl-
tailsdctrAhuntj, qui.it, LbAUidomatiio non lime, nec
nicaiui cuiquam * etfi ccdirut prima inftiriria cogni-
no fic 'liirifdietio , rcflûrtuiàluo de iure coronx iti-
alicnabib dc iitctiISbili.
Nota 4,
( firH
Tsinlm hjc tuhtfotsA i mtcÎLgAHir , tri *
Âr&r4t.
TiinÎrit in dwnflij, titr, mjitx J-jdi « t,i»*
βιΐλίά*
241 Des Droits du Prince , Art. L V I. 242
3 Queifidelitatemjiomdgium & rejfortum fupremum non
tangunt, quamuu regalia cedi pojfunt.
4 Regalia 4/ imperium feparari à Regibus pojfunt, fed non
regno.
y Rex cantates Alienare non potefl.
6 Indefinita concefiione feudi, regalia non ~\enimt .
1 ά S'ils n aiment titre certain.} Hac verborum conce¬
ptione apparet titulum in ipecie Sc in diuiduo requi¬
ri, vnum ex his qui iure ciuili tradantur, reperti ad ac¬
quirenda rerum dominia. Nec tamen in fubiedta ma¬
teria regalium quiuis titulus Sc vulgaris iufficit,ied eft
ncccilànum ab eo haberi , qui omnino dare potuerit,
dari vero nequit,nifi ab Principe fummo in regalibus,
2 aut ab eo qui de eo comparaufrir. Ac ne à Principe
quidem habitus prodeft , nili ex duabus caulis, quæ d.
Ord.i;66. memorantur, fcilicet in appanagium regio¬
rum liberorum, aut bellorum caulis Sc Parlamento-
rum decretis: extra eas caulas nullus eft probabilis ti¬
tulus. Itaque fallit hic vulgata regula prelcriptionum,
quæ habet , Titulo ab eo habito, qui rei Dominus fit,
dominium transferri , ii abeo qui Dominus non iit,
transferri vfu capiendi condi tionem.Nam neque Rex
quamlibet Dominus dominium transfert extra 1 upra-
diftas caufas , neque alius præter Regem vfucapicndi
conditionem transfert, propter prohibitiuas difpoli-
tiones Conftitutionum Regiarum, de quibus ante di¬
ximus , vitium perpetuum Sc incapacitatem perfona-
rum, & impollibilitatem commcrcij. Quin indo-
manialibus ne præfcribendi quidem conditio tranf-
fertur , fublata per ordinationes omni præicriptio-
ne contra Regem quidem : Nam ii res ab eo icmel
alienata fitiufta dcpcrmilladccaufa, præfcriptio in¬
ter priuatos quidem non maior requiritur quam qua¬
dragenaria vulgaris fine titulo, aut quindeeenna-
ria cum titulo ab poflcftbre tranflato. Hic igitur ii
quæritur, an dari in regalibus titulus polfit , fic in
Γ3 fumma conftirucndum; Quæ ante vtfymbola fum-
? mi imperij Sc Coronæ propria pofuimus , homagium
ligium , fidelitatem , vltimum reflbrtum nullo titulo
Ί alienari polTc, itaque ne quis homagium præftet vt fi¬
delitate abfoluetur,vt ad Regem aut eius Curiam non
reflbrtiatur (vt loquuntur) nulla partium conuentio-
ne , priuilegiôve fieri poteft, alioqui plures Reges in-
diffinita Sc vniuerfali emancipatione exiftere contin¬
geret abfoluta manumiilione , quodolim inYueto-
ti Rege accidilfe tradunt Francorum Annales, & re¬
gium failigium confumi per partes pluribus acepha-
us facilis. Hæc fere Baldi eft fententia auth. c[uas
actiones. C. de iàcrof. Ecclcf. Io. Baptift. Caccialup.
d. 1. imperium, q. ly num. 43. & attigimus. Art. 28.
4 Molin. §.1. glof.j. q.i. num. 49. &yo. Præter ifta, fi
quæ funt, quæ ifta tria non oppugnent, Sc fidelitatem,
homagium, reifortii non diftipenr, alienari, ccdi,tranf-
ferridc præfcribipoiruntiure quidem ciuili, & legi¬
bus regni. Quæ domanij funt no polTunt, extra fuprj-
diôtas caufas ne centenario quidem tempore. Quan-
quamnon refte iftaDo&ores fcholaftici confiindut,
nec perfonas à rebus feparant. Neque enim quæritur.
An Imperator imperium polfit deponere, quod l.Syl-
la fecit, Sc dicitur Iulius Cæfar,tum Auguftus Sc Ty-
berius cogitalfe, An exuere, aut deponere, quod fece¬
runt Diocletianus Sc Max. Herculeus Sc nuper Caro-
lus Y. Imperator, An item in alium trans ferre, aut par¬
tiri, quod Gordiani tres vno Sc eodem tempore fecere,
Sc Gratiani Valentiniani Theodofij Sc Arcadij fimul
conftitutiones quædam in Codice extant , de quo im¬
perite litigat elofe. in apibus 7. q.i. Imol. 1. vit. D. de
hærcd.inft.Alex. Sc Iaf.l.imperator.D. de legat. j. Alb.
yfrgcntrxM, in Confi. Erit.
l.beneàZcnone.C.dequad.præfcript.Nec An de vno
imperio duo fieri poifunt,vt olim factum eft de impe¬
rio Græcorum Conftantinopoli fub Leone Sc Carolo
Magno, aut pofterius Trapezunte , de illo ipfo Græ-
cOjCiim Trapezuntem ante de manu Conftântinopol.
mitterentur, qui Trapezuntem Sc Pontum regerent.
Nec an de pluribus vnum,quod Mahometus 2. T urca
.fecit deleto Conftantinopolitanorum genere mox Sc
Comncno T rapezunte, quæ ad vnu redacta iam funt,
Sc Tiberium Cæfarem de Romano imperio tria face¬
re cogitaUe Dion. lib. $j. feribit. Sed hoc potius , an
manente vi imperij ius fummæ poteftatis,quodei co-
ΰ petit,in quemquam transferri polfit, & quifquam pri-
uatus abiolui recognitione: Quod iure pernegant,nifi
Sc imperio tranfiato,aut communicato. Quid patrum
ætate contigerit in Flandrenfi côtrouerfia inter Fran-
cifcum primum Rege Sc Carolum Quintum Impera¬
torem omnes icimus , fed fieri potui ifc integris legi¬
bus regni negant omnes, Sc iura hæcfæpius armis
tranfiguntur, cum ne vnam quidem ciuitatem ab Re¬
gia Corona emancipari polfe ftatuant,antiqui in c.in-
telledlo. ext. de itueiu. Abdicet igitur Rex Regnum,
poteft Sc licet in eum qui fuccedere debet legibus Re-
C gni, fed ab rege quicumque is tandem futurus eft iura
1 uprema feparari no poterunt. Cætera quæ infra funt,
Sc iura Coronæ fuprema non impugnant, transferun¬
tur fiue exprellaconcelfione inueftiture Sc concelfio-
nis, etfi regalia c.i. depræfcrip. in6. &d. c.i. quæ fint
regal.&r d.c. fuper quibuldam, fiue in genere præfup-
pollta concemone fetidi à quo ifta iura dependeant, vt
iam olim concelfii,quod Molinçus explicat d.§. i.glof.
5. Zaz. lib.de feud. part.6.&Claud. Aquen. in fumma
fcud.rit.qui feu.dar. poilimit.2. Nam in noua concef-
fionc feudi nihil eorum, quæ regalia funt,comprehen-
di polfe admittunt, ac ne exprellis quidem fimilia, nili
D ipecifica Sc indiuidua exprelfione eorum quæ conce¬
duntur, quod Panor. notat c. quod tranflationem.ext.
deoff. legat. vlt.notab. And. lier. Præpof.dc cæteric.i.
tir. quæ luit régal. Docl.l.i.D. de off. eiuscuimand.effc
iurif.Rom. C0nf271.Caft.C0nf.63. vol.i.Iaf.Côf. 4;.
vol. 1. latc Fely. c. cum à nobis, cxt.de præfcrip. Sc c.
quæ in Ecclefiext.de C5ftit.& c. fedes.ext.de referipr.
Io.Monach. Io.And. Philip. Franc. Dominicus c.ge-
nerali verbo regalia in 6. Boër. Decif. 50.
Hæc ferè lune, quæ de iure in materia regalium vius
recepit, quæquc tot millibus verfuum lcliola perfe-
H quitur, Sc implicat magifquam explicat vulgo in 1. im¬
perium Sc Cano. d.c. i.alij. d.c. fuper quibufd. c.cum
contingat, eXt. de for. comp. c. quid translationem,
ext. de olf. legat, c. per venerabilem, ext. qui fil. put.
legit. Sc d. c. quæ in Ecclcfiarum , neque ifta è fcholæ
vmbraculis fideliter percipi poliunt , cuius fiducia
cum ad puluerem ventum eft , plerumque vius exper¬
tes fallit.
Noxa j.
I Quafi pojfefiio iuris non fufficit ad prouifionem quando
ms commune refifiit.
p 1 Priuilegium allegans malam fidem allegat.
3 Pojfefiio contra tus non releuat ab onere probandi.
4 P anentia Officialium Regis non nocet Regi.
5 Quando praferiptio tituli loco habeatur iri regalibus.
Tiltre.] Titulos accipimus quomodo Sc iure ciuili,
uc priuilegia Regum d.c. de præfcript. in6.& c.nquæ
fint régal. Sed eos expreisè probari Sc feriptis opor¬
tet, nec quafi poftellio iurium regalium fufficcrctad
obtinendum contra Regem, fiue in petitorio fiue in
pollllforio aut prouillone , cùm priuilegium allegans
Λϊτία
ÏLVIlI,
Nouai
Coüî. j
145
Des Droits du Prince, Art. L V 1 1. 244
cotra inieoinmuiiCj
mu Lun ji lIciu jJlrgct, qu n J B ,ι ÏA. À 3
& Duft.aiuntl. Is ioliêt&niliùsiCeJ jftobitv Baliibw»
ϊι^ϋΐϋ-Γ,ιϊ. &i U v erf. in anirrarmi'.i. C. qui açciti.jiolu
y Lu nigât.^aijbjcû contcari um Juri.iflftifiûri per pof-
} i’cjKfliicm,A: probaudumHlepriuilcgiuni. N un nev
i-iqirdKo ,.qud't Rentra lus qôniimme,vclfiUïAb on*
fc p r ab.u idt c+ ad dt-ciirt fts;dc rc (t. i j< c L m Ê, Ba !. 1 I , o r -
u.'.D.iic probat. & vr sure diximii :■·, cu-im pn il cilionis
tJfyitus ad ndulyni t L'dti·. si iu t'icÇuitiaiciunikih Re -
yunvvndc ht , vr lieu dmiimcT.imrmu profelliones
îtLidaïwifc itmiràr (v tlcïqmiiittir) ad idy\i!rtiir,liÎic
km remporjL iht impugnandi* fuie prcrciicrinrprn -
prerjmtHikatt'iu poi&llujms jaju.v tstitlo non cürtfïi'-
Thnlw M>-t φ certw in njt&li&W.
£xtcpti* wji çrt.
Çïttahi.] MagnaS; prarciû J fl ,1 ncceJficu rfEy &· î& ï
ftiictio quit çcrtuun , {pteiricam* fli deiermîtianini ti-
r a 1 11 m çx igit. Qiun ·. j j ode ri p ri 0 qn a mSi b et c cnterui-
ruuirequidem LAiiluemdirva'io uliitiunriL, quod
ex cO jmec, quùii iîtl.ücn prirfcndesiic calera
rrjcfcrjptiunem □ portet ptoban,& vitra e-tm ri ru huit
allegari, quodLiccr-H albus pcrfl-quitur in d trait, do
pæicrip. prbim parte quinta: partis, u-7- ndhn. Kon *
eftigirur pntfrrsprio uemen-irii titulôs s lkctoiuri-
duqu t1 pi u ri cuits l j abcsrti 1 r , mm 1 estUccr de identifiée,
u , «ΠΛ , mscomnumc^ConfWmdn 1 ibdeiRttuilncr & per^nupl cns.Lr qiumq ü.im culi
ignm.cnm prçfaàm talc* n^ftOÎoites non iitit ü mradhipnoin mu lu «iflgmtnreiQ tuK pnmkpa m-
lcd ad i irobiriontui titulenim Sdcaitmi feu- bmmtu^quoi Bari.an.Ui publicimus. * , in amnibus
D depiibfic,AlcK.CeiQÎ7-''9Li*BJh*vbirLip. I: luc¬
rum parte 1. ierriæ parris, q.tf. vr fciticttvtcdi^fS Sn-
hc.intr,^ unmm poilic quanni Rex ami caufs* ψίιά
/m Ami. Uer.dx.i, qui fine régal. tctiiJitlid'.lqubnu-
luisdc Hum. eaLuAr tituSirm’ pr adumi ®ci.ir, ctiatn-fi
ncui allr^trtnr^quod Cy. di An^eL StOfii pnriirittl.fi ■
ccrrâatm&.G de paît, tcuncnhùc afuGcmfuetiido
taies fentcnîias & lingdaria iufrt non sdmiiit, propter
vintim Si. iiscapïcuàniu in pmMtnskndhis·) d: ru
ipjin s. lcd ni li tatrm. Quo cafü neganr ilia ipû
uriuilcciaLociim babcrc lo. Monacb. & In. And.c, 1.
j " ■ " - J' - J — eibripi.
oppugnent
tmili.icdù
dalaïun tcpri-ot ad tntevrupdon-fm pbliiunnis j nec su
rcalibus ifijîxjnant,· .uic ipndititmcs restium mutent,
t ivi resmiuli", funt, uiûnilrçnt & probunt, qno*i Nio-
I lin. rc dît· di l^mrat d.^. l. glest. qnum.n. ίί feq. Hcc
quifqiiam ad corififiiuiud atri. poilêflionç mpatiç rïttom
Rcgiorimi Olüciidium o.ppnnsr, qu;e Kcpi obctlc no
debet, c ïpre ûf 1 n fr i nginir d+ L>i J. if< y . K □ n v ilrt
iqimr poiTdlio quatnlibet cosiamtara ad «biinctulam
protiilioncm in materi s reg.iLi Liin , n ec ea teCtf probn-
rnv ( cciuiri si d mu mers ment is au 1 profcl lion] bus , v bi
cmannioismltis probandus ctl * &-ius commune püf- . -,
fcltioni rcfiiHt, & Ordinalia eam srstiingst üt dc-bili- ^ d c pi'çli . in 6 .Fdy.-iç Panor. c,caliiain.«ic-.TO_pi:ç
rar. qnvm locum FnuiriC Bail». iniïLvprarictipt* patte t’.morm. c.quamcf 8c c.vlr.exrdccoufucc* En.Id.LiX..
x , parris ccrn x q. mi m.ti. j?erfcquitur;I α. Γ> ,tp ti fl ,1 J.
Ump crimn . q. î.num, 4.5. llald ,ConC 370.Y0I . o c^pref-
le Î'clysi.c. cum nubis.cxr, dcprrda'ipi.Maliii d.ÿT L
glrifj. nura. 1 . 5; iterum. (f. c 4-
j Scqtrirur igimr inquirere, ;m cum hic titulus cer¬
tus requitamr^prçicnptio pro titulo liabcaru^inquo
rradirm·, quarcdllbiba fuir eadem & pssfcripdbilia
tilc.c, no ui r.cïE.dc lud & 1 .v sros.C. dc di Lirri. Utf. D-
gu qiubuicatibcLs regalia ccdi.poflunr (quod quando
Sc-,{upxa disimus : eiîttcm prxtcribi pocci imt d.r.i. de
pm‘Sù
littjlo _ _ k .
d- v arte- s. tçti i patri s, q. &- num.n. lali Luc l. l . de uu ifd.
o m:n 11m I u-diemn. BsU, diipuunont· ii w l p. Ramali us
Aputus.
CritttBLcft in liis qtiic cedi poifc iicganirmir.qiio-
r n m poltcitiam i us relidit , Sc. c emitiiutiemes Rcgu m
obi i Itu nt a rcmi dc pncfciiptioticm irritant & abo¬
lent. Idebqne pto ntuU.unhui pralcriptio dic non
pote id.
Nota Ù.
1 Ρΐφτψη ttiïttmm nt » etf fWw.
1 i fin: p n tiwlo ,f> ricti ^10, ligcfafottHr.
de en vmci piib. BnULvbi fup.vbi dei ure commi mi, id
quoque locum habet c volunt. Igitur certus liic & ipc i
ci Heus titulus in regalibus probandus ejt, nec allegare
hribcuv nic vicena tituli obnnet cetircnariapta'icri-
ptio ,iilu>qui itibilprofidnir. Hîc igituccafus à com¬
muni &; vulgata pnfcnpriomim regula exi mitur,qmc
procedunt fine utuJoipauoX L. .uinoEitin, h,vc ue
Ccntum quidem anisis pcofkir, nbï titulus doCttun &
adhuc regali qt iæ doiuasu | fiant . nasi si s eludit- Qu« 4
omnia Flc acci pirtui i-, cûm adüei'ius Pcthciprstncon»
JJ n| L| ΙΛ4 L i LU LJ LU - I A t 1/4 ·■- *■·'»»* . - g
rmt.&d.e.iupcr quihufdam. fie prarferiptio pro n trouer J ta cil: Nanunret prumtos ^vulgares & mime
n u, centenam quidem Doit. d. i.unpcnü Ibid. prifcnpaones procedunt de ordinavi/ i aliéna-
r:onc femdi à Regç ritèbivt^i.tm exinde fit via ad um-
iiia commercia, co ntnuRus,, '& pnlcriprotses quaili-
bet, per legitimas alienationes. Specialis igitur 11 cuius
exigitur non generalis , aur per r elationem ad aliud,
per ea qitcr lari· nadiiTkiiq. in kgib, connub. gloLy.
nutii.iSB. ώ qiuid magis mirum eil, pollidcno in eu m-
brt ptobario , Se i 11 terim res {èqnd b-aoir propter m-
capocitatctTi poildlloius , pfiuilegi) allegar:onem,dd
unis ciuilisrcpugsuiuiam. R' vicium rei i pii perpetuo
afliïfliu Hic ik’ regalibus in ίη tusna lententia noslr.i
e^qn/ non âibî formiTc acriucatms adhuc iiuituadi-
m\ nec in kbobs doceri poElimi:.
y^Ëïîi
. . _ „ „ _ ρ#Ί4*
- - - — - ^ - — .yrrj
Article L V 1 L w
Tiff t
■ L n iipparcicnt d aucurijauok iou-yiTanec ■L‘ tics chofcs crga.rces/ ùl ivd haa-
! telafliccj aux lieux où elles ont efté d trouuees,
rD nullum jrewitet ha kre pojjcjjtmwm Ll rerum repfftdrtffli j c ftifi hitbrrt Jujn'TWrCfff
feu merum imperium, b; locis m rfuîbtü ‘3 rcpcrttffittrmt.
Noïa i.
Çüfifîittiidfnri de tidefpoîii (F Hl'piUCS.
βίί^πτβ(Αί^ Vitu EÏpàllCÜ*
!J In ψί B dijjpt rrfül d ihcfe tire.
4 t jj aux d rvL'tti iU rei irt-· .
j {j'ucrp , iijiid & gutxpir.
* il
245 Des Droits du Prince, Art. L V 1 1 L 246"
1 3 iln'Kppdrtient.] Hic Articulus de his conftituit , quæ
Franci vulgo Emanes appcllant,de quibus extant Con-
fuetudines Prouinciarum variæ , vt Ambian. tic. des
droits des Seigneurs , Art. 77. Borbo.eod. tit. Art. 536.
Aurel, tit. des Eflaues , Art. i;6. Aruer. eod.tit. Art.r.
& feq. Burgund.tit. des htflices. §.2. Comitatus eod.tit.
Art.7-Trecenf. tit. des Influes. Art.ji?. Meldenf. Art.
aoy.eod.tit. Caluimont.eod.tit. Art.94.Burdegal.tit.
des Eflanes. Arc.ioy. Pidonum tit. desBaflards, Àrt.233.
Blefenf. tit.de iurifci. Art.26. ôc Art.32. Niuerncnf.tit.
des Influes, Alt. 1. T uron. tit.if moyenne htflice, Art.9. &
1 tit .des Ejfdues,lôituùg. tit.de præd.§.i. E s p a v e s au¬
tem vocandi Caula videtur fuiiÎe , veluti bruta pauore
indeuiaablata,meminithoru Io. Fab. §. vlt.§. apium,
& §. examen. Inft. derer.diuii.
3 b Des chofes efgarees.] Hæc verba rede & fiio fenfu ac¬
cipienda funt , hocenim fignificatu ea folum intelli-
gendafunt , quæ Dominis imprudentibus ôc nolenti¬
bus excidere , quorum dominium Domini perdere
4 noluerunt. Nam quæ confulto Domini reiecêre eo
animo, vtpro derelido habeant, in diipofitionem iu-
ris cadunt, 8c protinus fiunt occupantis fineneceilita-
te huius Cpntuetudinis I.3. §. in amittenda. D. de acq.
poflef. l.i. D.pro dereiido. Nec dc talibus hæc verba
intelligi conuenit , nec his congruit vox efgarees , ergo
nec diipofitio.Sed & d<k<rm mv vox generalis eft,quàm
vtreiconueniat.
Cæterum naturali praefumptione ,efgarees , potius
præfumendæ iunt quàm derelidæ , nili res plané Tint
nihili, cùm nemo iadarefuum velle præfumatut, &
vetare intelligatur quifquc rem iiiam ab alio intercipi.
1. qui vas. §. vetare. D. de furr. Sed nec thefaurus in
hanc difpofitio nem cadit, de quofup. Art. 53. cùmdi-
uerfia fit diffinitio rei ôc poteftas vocis , vt eo loco tra-
5 dauimus:vetus Cofuetudo ius talibus fruendi, Guerp.
appellabat, patria voce quidem obfolcta,à verbo^Hrr-
pir, quod veteri Francoriun lingua deferere & relin-
A quere fignificabat : ôc Pidaui etiamnum vtuntur. in¬
de in veteribus monumentis ôc archiuis Camcræ
Computorum. Laguerpie , alias , la relicle , id eft vi¬
dua, & dcfgnerpir le fief, id eft, deferere. Cæterum hæc
de mobilibus fimtintelligenda : Diuerfa de immobi¬
libus vacantibus difpofitio eft > quod nos dicemus
Art.;n. 09*
Nota 3.
E s p A v E s, meri imperij funt.
s'ils)' λ haute lnflice.] Scribunt alicubi authores ve¬
teribus Græcis Magiftratumfuifle, qui /Λ ifMygdi-
β ceretur, qui de rebus repertis ius diceret. Nunccu-
iufuis eft qui merum imperium’ habeat , quo iure ple-
ræque Prouinciæ vtuntur multae etiam diuerfo , cùm
fint quæ Iurifdidioni fimplici , funt item quæ mixto
imperio tribuant , quædam ab æftimatioiie rei reper-
ræ , inter Imperium & Iurifdidionem partiantur.
Sunt & quæ ex qualitate rei Iurifdidionem illi aut illi
tribuant 3 Mafuerius mixti potius Imperij efle putat.
§. item bona, tit.de Iudicib. Suus igitur cuique regio¬
ni mos gerendus eft.
Nota 4.
Dominium furitur appr<shenflone.
p I
α Trouuees.] adde CD apprehendees, Quod fi ante appræ-
henfionem alienum in territorium tranfierint, effil··
giife fpem eius qui tatum afpexcrit exiftimandæ finir,
quod Ôc in feris quoque traditur. §.apium,vbi Io. Fab.
Inft.derer.diuif.l. naturalem. §. illud quæfitum. D.de
acq. rcr. dom. Dod. 1. r. D. de acq. poilef. attigimus
Art. 12. fup. In quo tamen Articulo diuerfa eft difpo¬
fitio propter radicatam Iuriididionem ex delido , &
continuationem profecutionis , qua de re videndus
ChaiErit.dw Influes. §.1. verbo, adventus.
Article L V 1 1 1.
agæi'HOsE trouuee b doit eftregardee' par quarante iours , & 4 durant A*IIC·
§|| ledit temps doiuent citre faidtes' trois bannies par f trois Dimanches / NoV«,
«apres la grand’ Meflè de laparroiiTe, où lachofe aefté trouuee, h &CoNS-
’-Al aux marchez , 1 ainfi qu’il eit accouitumé k au pays. Et apres lefdiits
quarante iours & bannies deuëment faites, le Seigneur 1 qui a haute Iuitice fur
les lieux ."la peut exploiter "&en retenir à luy les deux parts :& en bailler0
l’autre tieràceluyquiatrouué ladite chofe/ tous defpens & mifes préalablement
payez ’ fur ladite chofe. Et fi parauant ‘ que ladite chofe foit defpenduë (ores
que lefdits quarante iours foyentpaflra) ‘aucun aduouë ‘ & vérifié la chofe fien-
ne, il la doit auoir &recouurer, * quelque part quelle foit, s ou lWent qui
en iera prouenu: 1 en payant par luy tous loyaux fraiz, mifes & defpenfes. ”,
Et apres ladite chofe defpenduë, lefdits quarante iours paiTez, &bb bannies fâi-
«IC US* c^e^neur ne autres ne font tenus reipondre dc ladidte
5 ° e’ a / fC cxploi&eroit ladite chofe trouuee, fansgarderla forme çy
deiïus , d d chet en crime. & 7
reperta debet eufiodiri per quadr aginta die s φ a intérim debent fieri e tres procla -
mationesper tres dies ^Dominicos p in fine maioris Miffœ parrochia in qua res reperta
^entr.inGtnfltriu 1 ij
«
î47 Des Droits du Prince, Art. L V 1 1 1. 248
fm t “ ûr m mnwib* amfimdm ttûfmr k f ff J?'
%s & prodam*»™ ritipcr* U, Domnus 1 Ucntjupmorm j mjùclimm m ht b.
-•patcftcm'vtaitrCKfiurrtmmmfttammu^tmldMSpartci,rs tnmmJan
doJrJ rrpcri'Omnitm efafii+Ai'frruêi·· E' fiant** Ψ*μτ'!Μ~
fit 'ü^mJprsJiiti mmbaguts fa fini daf.fi) * ψί* «■« w»£cfr & frfa rem
%,J, elfe, “ jL· tam habm & rcMtran, ' 'ÀuMquefitfiu pr ¥*fi»mu* nmm am-
■Uauerit r *ut tnthtm ex m j>rofiéim,x fd nfufts «ntea ommbm cxPcnpsE Et fimfit
«mfumpta bnediiht maAra&t.tdidnsâffif, & ^pmtatnamnfafii^,^ !ψα
Ί) ommm c c me atif tenentur nfaonM re de rc çonjtttnptd , Et ψι rem repermnjik \'mé-
ca nt , formula pi prdds ctd non firttata, L‘ Λ farti o Ijhwgi tur.
Nota ï*
jjri' rtperte: JJ a mnium ,id qatruffcticittr*
α Cbc.fi lu iiiuceandturi Îbntcntiani esr.it âc
üut-gundia: Conüictudo , ut. drr 'Jvitiut <L £· & r Co-
mi u tus Art . S. N Lufirnw’fîs tir. $. ±- T m o n£fi£
vbïiîifu $. t, Senon. rit, di bâtit/ ittfiitt , 9. Andcgain
ri r. des jv^nisr* ttmofireL· Att. 4 o. DorbomA r c..qû, 1 '1
inde luriui AicÎculïiTiittLJum, lunkonfülcus.m plti-
r« catus difl^uit^lfalfus./, qed alienum. D.dc Furr.
QjiLaLicmim quid tacens (inquit) lucrifeciendi animo
jfiuïuluii -, furri renetur , ime Dominus ignorer, flue
itiat. Eius vero quod à Domino eonfuuc rukclum
litant dcrtdi chuu.Fimum rnast (it. Quod qu 1 χ id El ule - ,
nr,vt Domino indi cara, reperientem furri non ob-
ftringic. H.rcouidcm luriiconfulttnrin fumflaa quan-
qu,im Jdrijr verbose , fcd & d nide lu frntciitise Cauon
excacc.tl quid inuei^i&çmidti pumm^.qiuribri
h DutrfÎTrçArât,] Intrllige jwU iuftUt. Nam pmi a-
toTain non cflt talis euftotîta, &auâbritate Ludkfliitk
CCHliign.iri debeT*Qiianqtiam ίΐ uihïl itiud virij propo-
nîrur,& ùlioqui rrdte promu%aia tbnt edida s S: cæ-
refii cedine, perada^ non hab^t qtirfqoarn tui od cph-
iiucrLirur . cum uil interlu k quo resiuïerbifi lit cuilo-
d:î.%modoÎntrgrp. lie.
XL. dic? integri tjfc tlil/cnf. (
1 Tir inr?r.cl liktctlt^e incegros rntos , non
inchoat as , quod diûtü ( per) imporc at addita accii-
fmuQ csTenrcntiaBaTt, d Doit» L it ttu Ivgecurin
principe D. de legat, 1. tut Lvrbanai,^. pemocbire .D.
de verbo, iïg, B^irackLii Didion, dii tiom:, per, St’d
i^c eoutinULLCos i\on mtei'püLmj.s elle tonucnities. Îtn-
tendû Rare. & Lnd.Rôlti, litiub quidem in cabr l.vlr.f*
quou t-.'··, D.de publicati, Alrx. ίΐ Lud. Rüm.l.Cïderri.
D.de Îueii’rum.luJL Alex, taré Coiill vlrnroLy,^ Con£
?4,vù1.4,
a QurM? ietempi.} Sf^A' ροΛ ïmiîtomagis, ciiiu_ loi'.··
ciuft iiucrudlum Du mu 10 bué modo detur -'J iv lti
repetendam, Sf 'pÈngü.iw( vc lôqnuheur ) 'tïtrisfiit
Confucrudini, .& n idiot conditio abLcmüiî^, quod
fcm per Ùocr, gïpC Lvk.U 1 nand^it ■
. Cifd&wt· ptr tfàh frt&utat&rm trUnslL· t rirporilut
0' illltgfH,
' rïnr. Immti. ] Hff cediâonim folcmintax 'pcrpû-
t lu fers eil Coniuciudiiu m rebus momento tu, vr
inî. Art, 8:. &1S6. & Qrd. Fianrifd Lan-
ttO 10- Ai ï.f. Met T.A; Ocd.
Hen-ialL dù&titu Art^. Eidun ratio &- qncio-
num e^i dcniuiciarionnm j qux ccillcgiisj vuiucrisracU
buSjÆi corporibus fiunr,&· curatores remm comïtiu*
niumnoniiabent, de que? lo. bah, îj. omnium Iliuir*
de pmn.tvm.lmg. Std hrc locus latèeaeictrui a-.> Tle-
biidoiu concùrd.cic, de Conltunt, gloi. vei'bi tuiliers
Ptidarii.
Nota i.
tel i m n tspt? n» a tit flf·1 ttifAtwU ·
IlU ttiMRmnmi fentucùr,
f Tr.it r^m^het.] Magna fvmper buids diu Fuit
vmemio criai n an tïcjuis, magna rebgio, & oîLtndu
Confl nu t io Confia nutn lmpctatoris , t. domiiiicofe
C. de fer, cuius Ûè. Ecd clîamrx hsfmui menrim-re.
Quamobrcm prarfuniptiim eft qucmqueeo die Liens
ioLirifjtbus imcrdit·» idrdquenan ηροο,π i empore
dtnunciari pojlè * quod multis ïmioiriceic oportcar^
iddtcriwc aliadie anr tenete Lcb-epromulgano-
Ites idem pôlkÉtt'nc» etiam t· Îacra foktnma. ficicnt.
Proinde &0Û0 üksEnit’tidîV inter tisiguLu promtiU
gai nmes oportit^id clt, fmgulï s dotrimicis jOer eiliirr
vi tcnniu fus reolciliis difpur.uioneS dé die à quo &
ad t p aéra rt?c ΐγ i tbav . Έ, r vc ro iito mod a muen to ci caii -
LiLudnm n .die 11.1 reperta, iaïu o!im ibnfctauc, Birt.
Al est. i .·. F, 1. wan qi-ix nob? s . D . de açq. p si (. AngeL 1. va-
canoa. Ode bon. vacant. lib Alkc. Çônl.4, voU.
Fcdr r, de Sen . C ont 107. PanO(f.& Ftly.c.
t vr. de ,11 1. 1 ilar, Y m'a·· e · ï't n. 5. C. de cûlVMtal. lit·
\u. 1ü. Fab, ΐ. vb, Tvdbt. de tà'. drait! vLii 5i Ancel
Γ ali* cft kniu-a.-L? luiWd , qui êiiftbsiAt xalibiù
ttroiTiidgarioTribus raïtioi'es , fk .ibfemeH nonrencti^
u\uinuliûv firfmtastw-Sciiragft ^ Confü ettldJttibliS
cciani uûnorcstcncri.&r prçfcnptKmes ftaawrt:m coli-
ira eos coiTLre ; Arqüamqviam fritlt . qui Kpegnetit,
victe tamen vfus ^vulicas pubbci mu orcstu.m te-
jiffi,ac Tic rcflmtfiqne.i quidem «iac: qui luens fuse
mdbîtLii ab Tictq, m waC:. % ni i- ÿ.
cod, nt. de pÿ^feripn §. T. gl“L cim puTtimm ittr
d cnundàtiones fnu p.ra?çipuc adv c r i qs abb-ittes com¬
parata:, quos tegabs ρτ.ιΤιιιηρηο vrg.'t adep , Vt non
admittatur ad ptobîindam ignoiatitufti é3ui , qûod
5 puWicc.1·. cncirtt & tam celebribus lpcispct,nu%>
{um lit, quod ïoanmFabcr ri; tiutin proŒin.TttttL^d:.
Anchar.ui. hociplo cafu iniiidiuuluoConl. ΐότ. iô-
cqKefticas. & promu icxt.Üi eu (eiuporo C-dere-
mililpignoir . ,
In hismnien icfesamtFqm' Inel
ipeiîtàndui eft, quia pit runxiue lasts·
conuenienmis Sudup ρτο'ΰπ aesgritrUn ?»<·?η·ηη dus
fciltcer Ws 41 fijl iAL-pciCu itegeam Wuk j dblcedatv
A: q u ο ί pi n ce mporc de re b üi wn nibtti f u tetit dc ct
dr.trc &■■ conft inief ejquêi plcrique i aer i> irivm 1 Λ i p ro -
tinus folent atioLrCjuec prom u Igatio.nc 5 cxpecuui-^
24 9
Des Droits du Prince, Art. L V 1 1 1 . 250
h Et au marché.] Trinundino icilicct. Cærcrum vox
fupenor^ trait bannies , &c paroœciaS & mercatus de¬
terminat æqualitcr, vt reirnse fcilicet promulgationes
invtrifque fiant, ex fcntentia Dod.l qüamuis. l.hære-
ditas. C. de imp. &: aliis iubftit : Nam fubiedum ver¬
bum Vtraqüe æqualiter determinare intelligitur.
1 iSÎtnfi quil efi accouflmne'. ] Hæ voces non ad numcru
* promulgationum referuntur, de quibus fupraCon-
fuetudo exprcfsè ftatuit,ncc in arbitrio reliquit cuiuf-
quam, fed ad formam promulgandi vclprecone, vcl
tuba*, vel parocho, vel quo alio modo olimconfuc-
tum cft & receptum, fed & de loco conftituit, merca¬
tu fcilicet, deiacriSi Quare ea nemo mutabit. Hæc
quidem Bart. extrauag. ad reprimendum. verbo , pu¬
blice.
k ^Aupays.] Id eft, au quartier , pro Confuetudine cu-
iufque fori fcilicet.
1 Qui λ haute Influe.} VtfupraArt. fuperiori.
Nota 3.
“ Le peut exploiter.] Id eil, Rendre, ~\fer, & cotifiimer, Id
quidem Iure Confuctudinario 3 Nam iure meliori
Theologi , quod mentibus aptius fit, diftrahi volunt,
&c pauperibus impendi. Ioannes Andræas & Hoftien-
fiscap.cumtu.extr. de vfuris. Baldusl.i. D. de rerum
diuifion.Bart.& Alber d.l.fâlfus.§. qui alienum. Por¬
ro quod hic dicit explet fler, per Iudicem facere non cft
neccfle , acneperaudioncm quidem, cum peradis
promulgationibus Dominus iuum deinceps nego¬
tium priuatim agat, vt libet, nec venditio aut audio
fit alterius quam Domini caufii,dc priuato commodo,
in quo folemmtas extra Confuetudinem , & non ex-
prefla non eft quærenda. Et fcntentia eft Bartoli in 1.
cùm res. C. de probat, fi poft proclamationes tali die
fadas nemo appareat, dominium acquiri repericnti
aut Domino reudi , magis de iure gentium quam alio
iure, ex eo quod in nullius bonis putandum iit , quod
nemo vendicat; Quod refert Iaf.l. traditiohibus.4. li-
mir. C. depad. Sed hic Iure magis Confuctudinario
ôc confenfu populi introdudo, quàm alio dominium
quaeritur.
n Et en retenir à luy les deux parts.] Secus quam in the-
fauro, vt diximus Art. 33. Hac quidem inre variant
Confuetudines locorum, quia reperta fcrèin totum
Domini locorum folentvendicare, quod Io. Fab. di¬
xit. d.§. apium. Sc Ang.d.l. vacantia. Bart. Alex. Iaf.d.
l.rem quæ nobis: Fed.de Sen.d.Conf 107. Bcned. ver¬
bo &vxorcm num.568.
0 L’autre tier k celuyqui atrouue.] Non eft hoc. mw%v,
de quo in d 1. falfus, hoc eft, indicij præmium,fed v!> ?t-
potius à Confuetudine taxatum , quamquam iure
deberi negant.
Tabula animalium fere cum [milibus compcnfantur.
p Tous deflens.] Sic fere Confuetudines externa·, quod
valde a quum cft, cùm per cales expenfas res falua fiat,
& in manus Domini reucrtacur. Hoc vero in expen-
farum genere, funt pabula animalium , fi quæ lunt,
quod Bart.dc Alex, ait l.cùm quæritur.§.de prediis. D.
de legat.j.l.vltim.C de impenf.in rem dotal.fad.Bald.
l.i.verf.quæro nunquid.C.dc frudib.& lit-expenf. &
quæ in genere & argumento iftoTiraq. in rerradu
colligit. §.15. gloi.i.q. 2. quamquam & cum frudibus
tales impenfas compenfari, vfque ad æquilibnum, re¬
ceptius vfu cft, ex fcntentia Bart.d.§ .de prædiis. Sed &
viatica apparitionum in iftis funr , mf. Art.249. Sala¬
rium rei repertæ deberi negat Bart. nifi quis ad rem
vcftigadam,aut rogatus, aut codudus fit,l.idem fi.§.fi
rgentr . m Conf.Brit „
tibi. D.de condid. ob.turp. cauf.Bart.Alb.Iafpoft.
glof. Ibid. & Canoniftæ c. qui cum fure. ext. de furt.
Spec. tit.de adore, jf. r.
‘i Sur U chofe :] Competit igitur retentio pro iftis ,
quod Bald. dixit l.i.vcrf.quod dixi. C. de frudib.& lit.
expenf. 1. plané. D. depetit, hæred. locusapudTiraq.
in retrad. conuent. §. 7. pro falario repertionis non
poterit, & notaht Bart. Alex. Caft.Lud. 'Rom. Imol,
Cuman. 1. hoc amplius. de his. D. dedam, infed.
Bald. 1. requirendi C. defer, fugit. Bart. & Angel. 1.
ratis. D. de incend. ruin. & naur. Panor. Io. And. c.
fi læfcrit. ext. de iniur. Alij. L quintus. D. ad lcg.
Aquil. Cepol. in trad. fermait, tit. de feruit, pecor.
pafccnd.
„ Nota 4.
r Que laditie chtfefufî deflendue.] Ante rem confum-
ptam: Confumpra autem hoc loco non intelligitur,
pro qua folutum eft pretium, fi id adhuc præfupponi-
mus extare , quamquam traditur theorema in lingu¬
laribus pretium non fucccderc loco rei. Nec item co-
fumpta intelligitur, cuius loco aha permutata extat,
autiuffeda, fi repertæ loco alia fungitur, l.item ve¬
niunt. mprincip. D. depetit, hæred. aut fi Dominus
locupletior eft. Ante confumptionem moræ purga¬
tio admitfttur. l.i.&i:C.dequad. præicript.Innoc. c.
cumin tua. ext. quimatrim. accui. pof. confumptio
autem teftibus & iureiurando probatur.
s „ Aucun aduoue ] Si quis vt fuam vendicat , adde idem
etfi ius realiter in re prætendit , aut pignus, aut hypo¬
thecam, vt id ialuumfit ius venienti ante confum-
ptionem.
* Et Renflé.] Probare enim debet rem fuam efie, aut
ius quod pra tendit , alioqui ne is quidem qui iniuftè
rem tene t,rcftitu ere petenti tenetur : Cùm reo ad ob¬
tinendum fufticiat non ius adoris 1. vit. C.dcreiven-
dic.Part. & Alex.l. abhoftibus. §. alienum. D.fol ma¬
tri. i lex.Conf i.vol.y.
u illa doit auoir ] Rem cum frudibus debet canfequi
cum fuum petat , nec Dominus feudi ré vt fuam pof-
fidcat,nifi à die promulgationis perfedæ,<Sc xl.diebus
exadis , ex quo tempore à confumpris cxcufari debet.
Cæteros reftituit à die concertationis 1. videamus 2. $.
penul. D. de vfur. Nec enim Domini lucro quicquam
cçdcre debet, cùm oflicio dumtaxat cuftodis fungatur,
nec fuo nomine poftidear,quo fit vt nullo tépore præ-
feribere poilit, nifi ex eo tempore quo fuam elle puta-
uit,& pro fuo poflîdereincœpit. Porro quod hic dicir
Dominum rei venientem rem fuam recuperare, non
fimplici alternatiua accipiendum eft,vtiacet,fedintcl-
ligendum rem ab eo recuperari,tum demum cùm ad¬
huc extare apud Dominum feudi reperitur , nec
adhuc confumpra aut diftrada cft.
* Quelque part quelle (oit .] Hoc cft , per quafcunqüc
manus ambulaucrit, hoc quidem fi titulo lucrariuo in
manus terrij peruenerir: Nam onerofialia conditio
eft, vt infra dicemus 1. fi cum exceptione. §. fi quando
& §. in hac. D. quod met. cauli glof. 1. fi ipfa eo¬
dem tic.
Scd & de loco intclligi poteft hic tex. hoc eft, vt ibi
reftituatur vbi eft,nifi ador fumptibus fuis malit trâf-
ferri,& ibi reftitui vbi petitur, l.quod legatur, & 1. nifi
malit. D.deiudic.
Nota /.
y Ot* l’argent qui en fra prouenu. ] Hîc probatur rem
pro confiimptam non haberi ad excludendam Domi¬
ni adionem,fi cius pretium extat, quo ad lucrum qui¬
dem Domini, qua de re texcus eft, 1, fi ipfa res. D.de eo
L iij
Des Droits du Prince , Art. L I X. ifï
. caut Aeque A
2JI
quodmet . , 4 _ , ,s
fi ί Îuccedtre contra régulas* de quo proniiuriaro tam
mul ta Tl r:LQ . 1 n rcrtàd- §.y- gbfi i, i lu ra - 1 o. Svd &
quod lik dicit depretio , lit accipiendum , il pre un m
cktac, & toile* nuaüi rcfai à Domifto diftra&atihN.iiu
cùm emproi- , qui poft Confuecudmarks Îolcçutatcs
& logis , deludic^audüLitÎitüeiiÙE, fecuiiufit, nec
conueniri ois rem poflîc., inauriendum cil aductius
Dominum ? qui pretium rcl habes aicro kcro , ex rar
riorie Arcieult :&Vint. Cmus ratio bit mirum in mti-
djin conucnic, clique hic fuppjencU
4 En fv#n r jX %4wï/fïîî^.] Ex Art, 145. yifra ApparU
t peu m , Ld 1 dlomm, Vi ütiti uiim,
- i Et dprtt la ΐ ne fis dcfptjnhm, ] Per Dominum feu-
di , qui ncc vcndsdtt r vel ï"l vendidit pretium non
liabcr , de id çoidunapiit , nc.'C locupletior fit fiftus-
Nam ti ra diittadn· pretium Intact * lebirtuoppur-
LCTCt,
£ti (',·/ in trrftt inter Citi (ïtet.Çp l.t.C.de ÿitd.fr*fcrîpt.
1’1 lj Exmin fittfedc St^nrur ny ΛίΦπ ne fani.] Hit appa¬
re t rc poil cdicl.i con Îitmptl·, ad uçrf us Dominum f™ ■
di uûndsri jîIîoiiliu, ac tié adueritts emptorem c|u.ï—
dira ïilaqno pater non babcic locirmdjlpoknnnan,
11. St i.C.de quad.prÆÎCfipt.qu^ poil: rem ;i lïleo ven-
dîosnvriuamj adipnemnO daiadurriufi Üiiptorem,
icdaduetfiis fifeum adptcciUlUjidque ineo quadELav
îiium ïxncum, ad rem vert? ipEun non dat. Quart· ilia
diLpoimo fc habet ad h-.ilic ConLuciudinctri i viexce-
£ Namque in hoc cxcrdîi Confue-
tudo* qnod ailionem dat perpetug ad rem, quart .
diu extac ui manu qilidcm Domini feudi, ante ven¬
ditio ne m ex ft nteaïift limqc* d. c* cùmiu eu a . m hoc
efcucdjiui , quod rc- poil edidia, eonilimpta ibrimdc-
ÎiiîràClio ad renonce quadnemiium cxpciUtur 1 $ed
perpetuo precum cotidici poceÎi à Domum kuds,
qu j ndi u extac . Coniii mp ro p tenu t x un 0 déficit ve- *
hiTi fÿ conliimpia. bSuIeth k^e. ^ iton li rem, D.de
petLL lii'l'eJ, Qui dere cil trtiam M ailier, fententt*.
^ irem fi boni tir. de ίτηρί.Α: verni per UurmcssCde
qaad. prae fcript,i5c ternam, t S quii à Iticodi.dc périr.
Mai tits-de fuecdCÿ. irrm & illius. R ni u ex φ
{ummir, qui a coi Uumpi ione faâa arque iîa lege cre-
çutiouein rralienrc . p urgatio mor* i n agente non swi-
B mittitur, ex JetttCùtlïCaft. Confi^. vol. i.utcip,, Quia
ρα· fupraibiptoüv Bain Alex, Ia£ 1- ftmiubn.D* de
vît b- ligni E
ii iqgijfljr.] NeC. dial ementi a. adiudicacioivis re¬
quiritur, ti folattiucftics rite pr^cclll-nnit , arm C011-
iumtdo nîlexigiÎt proree attndtin coniurapnoneitt.
r ■' autret.] H am n li llo caiii emptor c en ctur ^ quii
Ifg^.Luftoritatc «nu. Ali. & i-C.de qu.-uiprxibipt.
Rc couiumpta poil folemma peuâa omnes libe¬
rantur.
d d Chtt en trime, ‘j Futt l obitrmgu ur. d. g. q ui îdl en u m,
&■ tbL Ârr.iüq.Et quia ptüfiimpuo crft contra inuemo-
rem , qui lüre debuit, quod^d le non pcmneie^ ad
nbum pertinere LvIl C.vnde vi+ liait, d.^. qui
Des lotis Qc vent cs fiejttmttk <vrt* agkur.
Article LI X
Aftt- m.
K 0 * .1 e {νί;
C G >f t .
W- E1 Seigneur doit auoiï les ventes du feage qu il a faiâ:/ fi depuis celuy fea-
gç 'efl: vendu par Me détenteur.
bfi
ΛΤ ^OmÎTiHy dïhct haù erc Ludimia pro fidgw pu jpro re m ftuèum ;Ute , quam fcc
^^poftut hocfctigîum jeu rcs mfiodatA* l?ens(mlctur* ddetmtore.
Nota i.
* le seigneur dut moirfft Vrntii.] Htc Articulus & qui
deinceps kquuntOTjvfquc ad 74. rotam buiUiniorum,
ï s· t vulgo ap*pcllaut> snaccmm cûnlkituunt ideéque
] nagis ορρ ο mine locati fub titulc-j dti fitft ,po ternir v t
ic 74. quoque fie fcqueiitcs , qui fum de radiatu, bue
Sed ncc Utis commode liic Arttculuscou^
cipltur, &iïûpi opnc voca dt vikur j proipia te
infeodaïa jCÜm potius contra ctum ipfum inicodatio-
iisï JÎgniÎicct. Nec tamen i ά fine exemplo 7 cùm npud
iuriiconfuko i quoque vos icudt pvo te ipfi iidcodaîa
iiccipiiitLïr, cùni propdè h?c ex.dimnkÎôiic fit libéra rei
Îim-oobibsconccflio > rcrcnta proprietate j cum vtilis
Dombiij nanfiaiioti.c fub fidelitate &c, fie contriitus
nominatus ilkatur^duti cum pignat prô rc fugnor.-i-
caaccipiât, vç toto rk.de diftrat* pigrto.de lit. rt pignus
pignor.dai. fit. Cdc alibi iiarpé .cùm nonunquam pro
ipib côctactu pignoris accipiatur. I.i.fj.vlt, D.dc pa<l·.
Hk igkur vox fe;ej pr(v re ipla accipitur /ic quo ven¬
dito laudimîà debenrur, cùm de ipib contractu infeo..
ilitionis nulla ck'bcan tu r , vr in h Air, $4 4. Et quia lie-
qucrndlrtutiSvisis tdiiuu eftforô, ex commerciorum
vai'ictarc· 3 & p!c nvqüc lois derebus controuerliiexi-
C ftere foie t , qux qu^mbb et exercitata iugen ia nouiratc
•ollmt, rades vero crrorjbiu miphcrnt j
penuibare i>oiimr , rades vcroerioribiuimpbi
non Liiuril iiT qiiod:cxi Îbtno, fnrat opéra, quiineade
rc plurima; contmucriuc colligi poterunt, cas fub vita
vilun faciem legenitb us expem ere 5c explicare c iiirc,
qvi£ iiur fp.irkE in libris lurifconlnltorum habentur
mmime οπυϋ^ mteraum locis. > ,tur è jure nu nc pri¬
mum co-nftitut poterunt , antiquor qmdem iunfptu-
dentix Si commerciis > vtdc fcuda ipfaignotx , niii
quantum affinitatis cum illa. liilUnian» quinquagt ii-
ma cmphyretnecai'ia habere videri paSlunt. Quod
nobis eo ordine faciendum crir > vi marco* in bcos
diilcibu ta explicatius acdpîMur^ ftdibus: fuis locam*
D Hic primum igitur locus fit.
Nota i.
I JJr Wfjj, lASiÀitnta rflin etyma .
1 Hifftm dtfhpstia.
^ L .iM d uni λ i « ft t u n j λ cm Çtffi τϋ , £F >irr λ pffrt su».
4 Proxenetis A dt> fini di fitte.
*FT(fi
tner*$Kutii*m i»$*ri§p «iÿ hat endd.
νϊή r talus*
S Q±*
ty3 Des Droits cîu Prince , Art. L I X. 234
8 Qttxfi tertio prafi-àntur.
9 Ongo laudimiorum:
10 Taxatio laudimiorum.
i Acprimùm de vocis etymo, quod primum eft non
pugnabimus : Ncc quia alibi lauda,alibi laudimia, ac-
cordamcnta, honores, ijfaës, 'Ventes , quintum aut re-
quintum appellâmr,idcirco non eadem res eft. Inepta
tamen eft ariolatio hominum quamlibctDodoru Bii-
dei, &Alciati, qui in Barbara voce & ighoto Patio
vfu, Latinas origines feôbmtur laudimiorum, ficuti
Sc Alaudiorum, cùm nihil cum Latina lingua com-
Scquitur in diffinitione ad pretij conuenti, &c.
Nam Laudimia taxantur ad rationem 'pretij conuenti,
non ad veram rei æftimationem : Nec conueiitiones
partium femper veræ rei æ (limationi reipondent.
Sed cùm pretium dicimus, iufta dubitatio eft, an iii 4
eo æftimando, proxenetica. Notariorum Talaria, vina
(vt loquuntur) Sc cominiffiones , cæteriqUe tales
i umptus extra contradtum veniant ad pretium augen¬
dum & confeqüenter Laudimia. Res eft digna inqui-
finone,Reipondendum vero, quod earum rerum no¬
mine cum modo erogatum fit Laudimia noii augere,
nec in pretio computari, præterquam quod eorum in
- - * - , . . . fc> " - n - r - piLCUJUaUUjUOQCUlUIÜl]
mune habeant præter elementorum fymbola. Melius B manus venditoris venerit. Sed quod ad emptorem ve-
meo quidem iudicio , qui inter externas gentes origi- nerit pretij pars eft, Sc nomine tituloque venditionis
hikpr olinrmi n»·.» Λ *1: v · -
nem quærunt, exfcrnæ etiam vocis , à quibus ifta ac¬
cipimus. Franci veteres Lendes, vocant, iubiebbos feu-
di, loyaux, ^iolde quod lege fubieftum ηδ eft, Sc Lau¬
dimia quae a Lende præftantur, id eft fubieélo pro feu-
do. Ncc tamen llliprimum Autores fuere inueti,cum
tanto ante eos Andr. quoque lier, fibi id vidiftè vifus
elfet, c. 1. §. fimiliter tit. de cap. Corrad. Sed nec im¬
merito tam curiofiim grammaticam irrisere quidam
eruditi. Maiores quidem noftri Britanni Laudimio-
habet, alioqui quid eilet facilius quàin mutatione no¬
minis Sc adumbrato colore talium, quiduis fingere ad
eludedas venras.Quod in eo iudicatum eft nuper, qui
cùm fundu centum aureis vedidiffiet/cripiit in inftru-
mentoveditionis vinorum &commiffiohum nomi-
mine quinquaginta libras elle depenfas, quarum par¬
tem multo maximam fibi impendiftèt. Hic non po¬
tius potuit videri fraudem hon elle fa&am , quo eninr
iure quadraginta libras habet, nifi pretij pro fundo.
rum appellationem non norant , ventas folùm audie- Q Quamobrem cùm ifta accidunt, pcrfpicicndum eft ex
rant: Ea deinde externa commercia inuexcre, &Re- rei perfonarumque qualitate Sc quantitate, quid i.udi-
formatoreshacipfaConfuctudine vfurparunt.Carol.
Molin. putat Laudimia generis nomen clTc , ventas
fpecici non perinde fagaci coniedhira, nifi alius loco¬
rum apud eum vfus fuit. Io. quidem Faber iam olim
inter Laudimia Sc ventas niliil putabat intereife , Inft.
deempt. &vend. in princip. Antiquiora Imperato¬
rum tempora &rNouellæCoftitutiones eiaJlx.vxsx. ge¬
neraliter appellarunt,quæ pro fufeeptione in feudum
cuiufque vaifalli Domino præftarétur, vt Sc άνοίχάμ^ς
Sc dvArieofti" qüæ pro veluti redemptione fcudi, quod
cari æquum fit, vt id fequamur, quod in lingulas cau-
fas erogatum docetur, Sc liquido conftat, nili modum
folitartim conuentionum partes elle fiipergrellàs ap¬
pareat , 8c fraudulenter verfatâs in fingendis caufis
pretiorum, veluti ne immefifa lalaria Notariorum im¬
putentur, neinfolitaproxenetica,nein contradit mi¬
noris cuiufdam pretij , vina Sc commiiuones aut for-
temæquent, aut dimidiam aut tertiam,quodin exem¬
plo fuperi ori patuit. Denique ftatuendum , fi aut ni¬
mius modus eft, aut de eo in ipecie non docetur, cùm
ad Dominum rednlfe nouus vaffallus Domino exhi- D generaliter finmna talis imputetur in vina & commif-
bcrer, quod nos enainhodie radiatum ex eo appella- lienes, èiurequa-rendamrationem.vtprofalarüscu·
mus , cum vallallus à Domino penfione anni aut diu- iufq; fori afluetis, & Cofuetuduic loc. &opera pofo
turnioris temporis, veluti in Baillio, feudum redimit:
quoriun non raro Leonis Coftitutiones memincrut.
i Sequitur fecundus locus de diffinitione Laudimio¬
rum, Sc fuæ funt quibufque Prouinciis diffinitiones,
prout tem differentiis minus aut magis diftingunt, Sc
vfu rei ipfius variant. Noftramadfcrmemus; Sunt ve¬
to Laudimia pecuniariæ quaedam penfiones ad pretij
conuenti portionem certam, ex vfu locorüm attem¬
peratae, Dominis fetidorum débits à vaffallis ροίΓς-ίΓο-
- „ - loci & opera pofita
imputetur, 1. 1.$. in honorariis. D. devat.&cxrraord.
cog. Quæ aliqua ex parte attigit Molin. glofi i.
iiumcr. iji. & feq. & cod. f. glofy. auatft.j. & frem 4.
i !raq.m retrait. cohuent. $.6. gloil r. numer.io. &
leq. Quanquam in retrahente aliud ludicandum pu¬
tent, cui omnimodo imputari ifta debent, & ab eo ιο¬
ί undi ratione diucrfa. Sed hoc alibi.
De arris quoque dubitatum. An in parte pretii Ç
inumereremr.arl τ j; - o. i f J '
' l · i r , 1 >- F connumeremur ad augenda Laudimia Garnir
nbus .nnatakgefcudcrumomnmm.rationccd im- E meraci. U verbo.recuperare.C.tma.,,)
mobilis feudalis titulo emptionis, aut alio in emptio¬
nem refolubih, in alium tranfiatae, cx quo manus mu¬
tatio Sc tranfiatio poffelfionis contingat. Singula ex¬
pendamus.
3 Diximus penfiories pecuniarias effe, id eft, fum-
mas certas pecuniæj Namque Laudimia in pecunia
confidunt. Eft vero fumma,quæ pcnditut,hon quora
pretij. Neque enim pars pretij eft, ncc de pretio de¬
ducitur j Sed vitra pretium, quod venditori debetur.
Domino feudi dependitur, taxata quantitate ad pre¬
tij portionem certam pro vfu locor tim, vt quanta pre- p
tij parsoftaua, aut fexta, aut alia fit, tanta, fit item
Laudimiorum taxatio. Neque externarum Prouin-
pretio m fendis Cqm^ |^C^ddi6t· ^aIibi 11C fl alircr loquamur La-
λ γ j n u i .-lecuP«are‘C.quand. lie. ab empr.
diiced. Bald. 1. exempto. <>. egoillud.D.deadt.empt.
idem Bald. l.x.a.D.de leg, commif. Atque ita intcllim
conucnit,cum arrs csdunt veduon : Nam interdum
paupcribus^aut locis piis erogantur.
Et quia hîc de taxatione Laudimiorum agi mus, quæ £
cx quantitate pretij dillmguitur, & magnæ interdum
dubitationes incidunt de ïiis oneribus, vt vocant, quæ
mcontraftibus vitra conuétum pretium emptoribus
imponuntur, an ifta in partem vlfam pretij veniant ad
augendam Laudimiorum quantitatem , Hîc nos re¬
cepta toro dcvfitata tribunalibus vocabula retinemus,
quæ Iurifconiulti leges contradtibus didtas appellant,
aut conditiones graues aut lcues.l. cum qui. §.i.D. de
»n 'ϊΛΑϊΛ. i? _ i _* i - r v r i· i
no conuento retineri poteft , idcirco ea difpofitio ea¬
dem alibi puradaeft, elle, cùm ne eo quide loco idem
in cenfu obferuent. Sunt igitur Laudimia non pretij
pars, fedfumma extra pretium, quod integrum fuo
venditori foluitur, fed ex pretij quantitate fit taxatio.
partium vitra fubflafltialia aur naturalia contractuum
extriniccus appofitas , Sc pafta incontinenti adiedta
emptoris impendiis præftanda.Cùm extrinfecus dici-
mus, intclligimus, quæ vitra fubftantialia conrra&us
apponuntur, fubftantialia appellamus, fine quibus
L iiij
i$6 Des Droits du Prince , Art. L 1 i jy
„ - ru· , r in emtiSane-fn»* a f iis ferita. aut torques Itireus , aux quidqiîam ïiükfà
“ T:ilk-».Ukcic,nulic-brcSar.m..iiUkm>v:t0[iii,,llf.
f AccuKiiM _ . fntw CÜJ1|Vn- qmiui vvn d irons donatum iirTvcfbndi msmafo.elïe-
nabunt confcnrirctj fiorilui propter hypothecas:, jur
ci: pretium r
iul’irrio àc eniri ni b du addu ntut
tic; Lices étonuênerif.
JlfOVC
inerit. Tatk p^a-cùm nberoptoçeW-
amtuïmp^iu-enj liabmctV tn.ilUuitum. L ttmdi
pareem D. Ji cum. «up*. >· 1« *■ ll obl‘ D‘ dt
'ft cmnt. Cürnvavisïuri indicantur Ift parte
mdcùk m vendit Ümr, m-c.ptecmm ,
àUOÎt ab rniproiv non .1 «ntorti praiftàtur* Hrga
-A . Ai, nfi fît η-ιΓΓΠΠ K^lAtlC. CffUmil Üit
LUilJ LLU 1 h ■
non kc're, cù lu ab vcn.hcore prrdbmcur, vduueûui
i'n Tmditionefcudi c6Licm.r,vr venditor aimuadta-ni
Igiitio iinpolÎM lucret > kic wsJil&mvcroK wituîligi-
ai r & hoc maiii s praiui ti, ab uageorc p rsJfcu ur. Sçd
ohms ïvîc non pa s pi t nfi Ifd meras cil , cùm à vtiidl-
tc-J'f fufeipiatm. Séil cùm de dîWïcaudis 'pncribujs
eüipçori impofiri? quxrîctu'i pmfukiquda imprimis
onerum maturi .1 & fubii dum, Multum enim rcit-rc
pecuniarium? flntu^fre & ii i ιψ i i ei ce t, vel in
1 1 h m r l 1' :■ [ n 1 nVÜ; pecu main ngi pol Sint i A n vero a lia
fin? , A: perpcniii & fiud idfc Napi fi nuc pceuniana
ii.inc,vdutiVL fido ctbi pro ivniilm, addo trium, vcTi-
ti o d ecc m p c;eftc 5 0 nitr debi 0 aur J 0 n n , hic plan c to¬
tum pretium dl·, vel v<ndo tibi prd camini hae lege,
VI R onsi Tabellarium expedias , mm cftmEoc onus
pc cuma expediatur & impLnihc-onikqin pecuniam
i*l loluitor pio ' iuamo Remmi |rc Tabellarius poteft,
ae: c v endo ti b i pro têtu m , hac hgt vr pignus \wz iub
41UO νιρηη debentur- Dl· his non alicei quàm Jc pre¬
tio inùdhîuendum fft, rmn & ïih pars prtdj Imic.&T
in eo computumm A hui riuim .mgent.prcrioque cx-
pr e ifo adduntur, tum iVco^cplaciiS, qmrtumiiqtja
cmiftcL·, m aiiLi7.m rtfolumir. Tafccft, com oiusyirn-
ditaionus' libct.mdia r4i Ine, aut à debiti-, mobili-
bu b rali s fti c CeJli on t p -, Tnlis e 11 c n nr ratius que m mu¬
lier vtdua fixte cum heredibus' inar id, ciim patten
fuam cunquariluum pro mille vendi idit ad onus exo¬
nerandi eam à debitu; communitatis. Hac raliaque
r ccépi.c\mi-am lime, Æf tiiKftiimtitmt hudirniorum
veniunt cttmk debita, qtflf mulier m tone comtmuii-
tatis debeat, qitaf pïôb3nda& liquidadacrunt ad hui-
dimiorum iftminnonrin taciemlam. tn quo difficile
pk-Tumque^lkiiTTatro nun folet rebus non liquidis. Si
übfcu riîj aut pc ndé p.bu s v T qi 1 h 1 n ct rc um 4 Λ , a n ra-
in débita uiqumdo exigantur, tnr fulu-mnir. Si pen-
dec ab teaentn nam. (i exiiianrijr laod;m»a debcbiTruf,
vsv&iw { dnariamTOjcitJ vç in nnionc hutdimitirtim
computari iftalimi debeant, quia rali.i atnuliciibui
ingemis prodigi, nec quidquam in viisicatein ,u.irito-
iiim conucm [oleae. Nam fecus., fi vnltter & cum df-
fedtu in com nuinitaiem mariralcm reti deret , quorn-
jiber mtUfc4è&. per murpofiuin peribn.un , quad
Tiraq . tcaâ at -d . ^2,^. glol" 4. u 1 1 m- 1 : . Pono fit ib J lvj .
musin priTfuppüfirO cul I C a übôfïlLtÉ'LJtU: udi um filLldi
' m ar EraJj alxnadbm ; Nam ίϊ - m ulien dare cur . v c enn-
ien ctrer alienationi 3undi ptoptij .1 rnariro fadii , <kr
toto preli oA eu quod conifcnfüS gratia dat tun effer,
laudiiTua debe camur/pia 1 luti ipùmvt tnulitx vende¬
re rvm ruam mtcUigerenir, quia ab cius conienfu co-
tiaitusvunJui.m iKdpcrer;ï quxcuvnque Eandem uh
m tuiti aut juuIkul. nomine çpijictpciû coniTitCbis io-
te r. Star igi tut fenienoa , quod venditoris c ommDilo
ceditt, quociEliqUC lirulo in ranonem laudiimotutn
imputari. Quàieeoiu gciiejfo tepunendum non cft,
quod cetciro cuiquani intere celé udarum fit, ne aliena^
C donem uirciuo impcdu^c, ccwmr poitrft d^umr d'l>ne
Ofpji fj tn tmvefih T!™firl *u f s'wr 7* ll! >Λ fa-
pubtqiiFr ldçnfm quod eo eafii dacur, vendi ruri mdb
modo acqu ; lkuî, m c cou fi q ut me Γ pre oj ψμ c rem h>
at, aut preno accedii^uu meocomputuur, iicic. cor:-
rradtum mgredkuf anr, alio lnirum 2 It ci alienat &; cx-
ceriia.· litis redemptio cil, Si vexationis Si pincillinoii
lcgicinu vtOccro vocar 2 quod reil e Mtilm. annotat-
d. if.jfj. glofij, d, numcr.156. & gloi-j, qualb 7, cc
fijUlumer. 140,
Aiquc iliia quicltm in oneribus pec uiiiacjis, auc qui 7
in pecuniam rcÎbluumtU'A emptüîsbus impommnir
vtdu;i fixu cum' kit'dibus mariti, cum partem & exconrsadlu. Stdonmiru immobilium , qua: altera
■ ' di fiiD dh unis pars c ft, nlia n atur.s t fi i O.m ppe iil i inter
hum.obilia fica dlcntia funt S·. habenrift.nLcprcrij lo¬
cum tenere poffiint, cum prcruim nosi lulnnpecunta
conftiht, & rei immobilis nenniiiadonrt
fmr nocuis quxm veudirioncsjcx quirnw fpHs liudi-
mia debentur. Talia on^immobiîkremip&âto tui-
ttuLinr, &i nihil eorum nomme âd vtndi cotem perue-
nit , imbhot minus ptoij nomine ad cum deueuit,
quo maiora (but âcgrAuiota uncta, quas tamen xfii-
maciontm nantrccpdre mcorraciu laciendo quam-
vtdc -vrt-εΐι parce, fin u-.imis non di hcbutniir» fi 'fi' E uUempror m coftitik-ndo pretio fijnmnrgobiuuge-
hr- Imefltm . t·-·. nm 1 ; ■■ 'ii dubio e ft , fi pcf pr oui fio- rens, & rarioiv. 5 uibducëdo .li.md 1·.· ajomauecicsqMaa
■ . . t : . . n, |n0tlsT proprer ml e unu s 1. j n t mere de bu ci k .vciuci
m vfndicione faits ad onus decem annorum iulanj
pccpaiui redsntsÀ FiindiarijjfHscfîiim vendifpn r.sbil
nem meer creditorem & empeorero oneratuiti adin¬
di pnctic, Amdaia crict's: Domini i nuntio prouifio-
nalic. r ad cunfiqn ent i λ h tui : m ia 1 Lc in mm ^ .idmdlva-
ta. C’_oaj fin Tuti a M t Ί: n , efb i.fp mira. 54 A Ut- de
fcu. de loin- er.b. ante putatae, ied obfcu-
ri·. nr·. ttiuiv ïitft. dc empt. Sc vend, ik iterum Moi.
§, yp gbf. r, qüirfi. j.Tuaq.in rctraÎÎ, 5. ,. gbCl4-
muti, n 4·
Sed ifia in tcll^i cmuienitdc lds onecibiiSiqux di-
recta venditoris commodo & vtifiute emprori im-
adclbpfüprcr ortus reditus, imo tanto minus Kabtt,
quanto gr ausus onus ell, Sr rem diminuit, vel £Ù:n ad
omisfirumnisaJiculus, iiammkonus in prc-iiQUi.ni
cfl * imo pretium diminuic , quii cum 1 .Icivrior mer¬
ces eEl. quae venditor, itlanin raid ·,κ, quod Molim
aningit. d . 5, f i. gloi b-n um . .% Sc i, t3. u \ 1 m, x<\ no.
Qua: omnia incelkginms fic bis oneribus , qP® ab ^
ponis ittur, eri am fi ceiîiû cedant ftipnUntc venditore, F altero conctabenmim aut prsfiamur, uuï indiciuiurr.
. J— “ — - x 1 Sed inrçcdum accidit, vr [L-rtio cuid m praç&ri dr-
beatu, quo c;afu fi tu pecunia, & rc f* le n.çih :.J 1 côfiibuifr,
velu c, de foluendis decc m T il lo iii I i ber a ci ύίκ m. ven¬
dit ücls, idem qnod de pecunia iudicadum , A' nitinde
habetur, ac fi eadeeem empeorvendron pivelbrilkt,
•ac deinde venditor fu o creditori, tertio in conrc^fm
nOLiiinaîO » Îe bk ïamm minifte riumdelegacioriii in¬
ter pcmiiur. Aï outra immobiba prefi'anda ter cio
pretto nonfunt, & nircram non mucunr, Jètjnfluda-
tur potius eomractLi parti um;, qnam kiduduntuc , nx
vHam
Ôidd fuum commodum aut oxoncrutioncm (vt lt>-
qmiLitor, ) N am fcncenti a efi B ar t. Sed hoc
iûve. j.Uuldam.D. de com.fi & demonft, Seance ibtu-
ço vide prend rci vendicx.fbluatutgabellajde en dum
taxat precio i nrt ilircT. d 11 m , quo d b α n 0 de commodp
vedicoTLs cedar, quod Lateexeouirur Bertacb. in end.
gabell. parte tertia & quinta, 0 chu® partis querfi. i5fi
ArquitfL i.Titaq. in reenit, §,ι. ^1οΓτ4. muncT, p.
Cbaft tit. d fi rrir.iiQi , ç, 1. verbn h t1?’* > Vnde fequi-
lur, vc Ii equus forcé ïoluem Lisant gradarius , autvc-
257 Des Droits du Prince, Art. L LX. 258
yllam pattern prctij faciunt ad commodum vendîto- ^ liumer.ii. va'aennn. natura feudieft.eaquæ dctcrnu-
ris, cui tantominus habet, nec onus venditur, fed ex- natur àiure vel Confuetudine loci in quo fitum cft
--î, qui - -
dpirurà venditione , nec ratione cius pretium folui-
tur.Hæc vera ac plana cafuum diuerfiftcatio 6c diftin-
<ftio. Quanquam periæpè propter conuentionum va¬
rietates difficilis æftimatio cft onerum , qua: nec per
fe, nec per relationem ad aliud ccrtificari poliunt, aut
pendent.ab euentu, aut incerta funt, autaliquâdo lu¬
tura iint,veluti incafuquem ante diximus, quo quis
hereditatem redemifte certo pretio ad onus , id cft, le¬
ge di&a exolucndorum debitorum , quæ nec quanta
iint fciripoteft, nec tempus quo aliquando exigi ea
quo 1
feudum. ci. tit.de feud.cognit. tùm dicitur crm cô-
traitus feudi non continet, quid diffinitum ab homir
ne reipicicndum,quid iit à lege vel Confuetudine dif¬
fini tum, quæ iadio hominis æquipollet.Bald.I.y. q. 31.
D. derer. diuif.de 1 2. col.2.Cod. deiur. emphy.BaJd.
<Sc Aluar. c.fin. tit.defeud. dat invie, leg.com. Ne¬
que enim hic difputamus, An prêter redam fc udi na¬
turam, quæ eft vt libere 8i gratuito concedatur, fieri
Coniuctudine aut pado p olfit, vt pro renouarione
inueftituræ, aut conceflione aliquid àvallaJlo exigi
continget , cùm ignota: iint creditorum adiones. In B polfit, quod Boër. didis locis per i 'equitur , & Guydo
quo tamen fi res non magni momenti eft, non puto Papæ 415. decil.dc Conf.213. Nam polle pro conftanti
ponimus. Sed eft alterius loci.
quo tamen ii res non magni
Dominos fetidorum curiofos cfle oportere alieno in
negotio, debona fide gefto, propter laudimiorum
capturam, vt fc alienis conuentionibus intempeftiuè
immilccant, Quod fi aliquid magni momenti cft,fuf-
lendcndam Domini adionem puto, in cuetiun quem
lis adferet, aut incertitudinis liquidatio,dc in præfe ns
de pretio tantum liquido foluenda. Nec accedo Mo-
linæi fententiæ , qui tali cafu veram rei æftimationcm
fpedtandam putat ad diiudicationem laudimiorum.
E
quitur in diffinitione ad portionem certam at- 10
temperata j Atque etiam hic locus quartus cft de lau¬
dimiorum taxatione, diximus antelaudnnia partem
prctij non elfe nec de pretio deduci , led vitra pre tium
Domino deberi, fed taxationem eorum fumi à prc tij
quantitate. Atque vt ipfum laudimiorü ius à Confue¬
tudine originem & fundamétum habet, vt ante dixi¬
mus, fic taxatio quoque & modus à Cofuetudine fu¬
sio
cùm p olfit accidere,vt maius fit pretium conucntum, C mituiyfcd hk libertas Ioconim maior, & magis varia ;
m p'rr' quia de iurevniuerfalis eftC0fuctud»(& vniformis)
de modo no item, cùm alibi quæpars fit ocfcauapretij
eadem fit integra laudimiorum æftimatio , vr in vrbe
Rhedone & toto circum rraCtu, alibi fexra, vt Neo-
duni, quod Caftrumnouum appellant , & fano Ma-
clouij , de quo & iudicata noftra, & Senatufconfulta
proferunt, alibi etiam alia æftimatio , quo magis mi¬
rum, non elle vfquam Confuetudine modum diffini-
tum, in quo maximè intendere Reformatores oper-
tcbatjVt rem vagam de incertam lege vnica compefo
rem. Seddc Borboniis quoque eadem licentia, &fi
quam vera rei æftimatio,quo cafuficri nequit, vt mi¬
nora laudimia venditor acceptare cogatur, quam fint
prctij conucnti. Quæ valde quidë meo iudicio omnia
expendi conuemt,& vulgo paucis animaduerfa , &
fere incognita, multum lucis adferent ad diiudicatio-
nes cafuum incidentium.
9 Sequitur in diffinitione ex vfu locorum. Atque hk
incidet loeitertij rraclatio, qui cft de origine laudi-
. miorum: In quo id primum intclligiconuenit veteri
iuriiprudentiæ incognitam iuille laudimiorum ap¬
pellationem remque ipfam inauditam, Priinuslufti- _ ^ «uvm„,uUu
manus fuam quinquagefimam inuexit in fua emphy- D quibufquc tribuniibus^bâruadorètkm^ Conlfietu*
ti-nmn ΡλΙγρπλιύ c mini v irrirrc nr<vrirMiA ir T J.' _ Γ. .. η .. . ι /-
In tr.tcla
nam V an-
neuf vitres
fua
teofim. Pofteriores imperatores præcipuèis Léo, qui
Græcas Coftitutioncs edidit « σ&χπχ£* meminere &
Λτακαμ-^ιύν, de quibus ante diximus. lura fcudorum
nufquam laudimiorum meminere, nec debentur cx
natura feudorum, nifi fpeciali aut Cofuetudine loco¬
rum, aut partium conuentione, quod Io. And. dixit
in addit. adSpec. inrub. depræfcript. Ioan Calder.
Conf.7. tir. dc fcud. & Molin. notat. §.23. mimer. 5.
Boër. tiiul.de fcud. §.y. inConfuetud.biturig. &Iate
decif 263. numer. 2 .Se 4. Sed cùm in contra&u feudali
ftcuti in cætcri$,quçdam fubftantialiafint,vt dominij E
diredti rctentio,& fidelitatis prçftatio, quedam natu¬
ralia, quçdam accidentalia, Laudimiorum ius , in qui¬
bus Prouinciis non debetur nifi ex conuentione, in¬
ter accidentalia connumeratur, in quibus cx mori¬
bus debetur inter naturalia reponendum. Id vero va¬
rié in Prouinciis & locis diucrfis perfpicitur, cum in
quibufdam nulla omnino debeantur, vt in Burgundii
infeudis nulla , tit. des cenfes, §. 1. in Aruernia ita de¬
dinc iancira, art. 394. &c 395. vt & Angolifincn.Scnon. -
Mclduncnf Aurcliis,Loritiis. Cetera variantTuron.
tit. des raebapts , Ar. iy. Blefcni. tir. dc mati ere cenfiuey
Ar. & 36. Parif tit. de cenf Ar.53. &yy. Biturig.
tit. des fiefs , Ar. 18. Andcgau. tir. de punition de crimes y
Ar.i;6. Ccnom. cod. tir. Ar.174. Aurel, tir. desrcieuoi-
fins. Art. 12;. Trecenf tir. de U nature d'heritages Art.
μ. Aurel, vbi fup. & tit. des achapts, Art. 2. Qnæ non
vnam omnes æftimationcm feruant , fed finis cuique
mos feruandus cft, & Prouinciæ & Tribunali & ter¬
ritorio. Molin. vbi lege diffini ta non fint vnciaria pu-
tar ftatuenda , id cft , vnum pro duodecim fed fine lo¬
ge : idnr.de cenf §7. numer. 3. &8. &'§.2j. num.4.
Sequitur ( Dominis feudorum debita) de quo Ar.
C8. & 69. inf. 1
Adiecimus à vaflàllis poiTeiToribus^e quo inf. hoc
Art. nnm. lo.
Additum (ratione rei immobilis) dc quo inf. nota,
mum, fi fpeciaÎiter de his in cünceliîôîîcfeûdl êftcauï folulïïÎ “ “ ******* K'
(«W — M.o cemin-
bentur non minus quàm decimæ, dc quibus etfi nilul F
cautum fit, m conceifione aut alienatione feudi de¬
bentur tamen &fuppletur à generali Confuetudine
ieudorum,quod in parte exprclfum non fit , & natu-
ræ fadum eft per generalem Confuetudinem , quod
ante accidentis erat. Eft igitur verum, quod indif-
nntionc diximus , viu & moribus deberi citra con-
uentionis neceffitatcm, fed iuri veteri id ius ignotum
dic. Itaque qui ea prætendit. vt ait Molin. debet fe
iundare in Confuetudine locorum vbi talis eft addo
aut conuentione, vbi tafis non eft, Molinæus’ §.χ.
gat) de quo inf.
Nota 2.
I j Quod fit Uudimiorutnfiubiefium.
1 Letudtmnt del/entur de re immobili vendit 4.
3 Ldudtmu de venditione mobilium non debentur
4 idée de confiitutione femi tutis.
y Nec de cefitone redemptionis fundi .
6 Nec de confiitutione redit w, nec de luitione.
7 j Quid cte cefitombus αΠ tonum reditum aut perfinalittnf »
8 'jwa feudali A Λ pojfefiione fumtitHurjotw w pro-
pvtiWe, o* r/um. io4
259
Des Droits du Prince , Art. L I X. 260
A cümmcrm 6i tonucnrioiiura fines. Tfjtrtra^in ro
J . IÉ r , r Γ*. Mlfcti. ÎtllMHIt-inr hnrhmn έ*ϊ Ifilrt ivmtrsrhfc
£imt id taudmtorttm acta frf,
^ni Tt-PRf-'Bj ‘sidet, PPM JWüJifif m iiWTtUl)terf>·
10 Î/ifjjiÎL.. .j... . - ^ j
11 Pij^iirfer prep rwpftjt* M*
ί b fi <Wi ^μ>· ftjw çf «wW* ■] Vl aT f a[xi mi 1 '■ ■
likvocac rem in rt'udutntkom^ Atque hic quumis
locus cft» quoi iKd j udimiorum [ubiedtiL Tivnchx-
rtfas> Ltmdi miarum Liibie'&u ni e IV ^iîidus , prudiu in ,
donu^imituc iûSû quolibet immobile, aurqnod
i nnmobiüs iûco habéîur, talc cft iübïe&ani Amado
£liJtJ 7î. 7i. Γίίι. isS. dk qure mu no b ilium loco· 6i music-
ro iunt. Ατι,ΰϋ.ίί-. (kdp
j, Ergo de venditione mobilium non debentur, q uïj à
Malin, ait, sfijp gbCji in principi &r res per k plana
cft-
4 N cc de conilimnone fer uiruris rendis iuper ht ii d o »
quamuis pccunu fa&a ltr > quia hcet firruiEus iupcr
fundo fisc , fcfgb hçicat^uTiH'n uec fotaiireft, urc
foHnAtSjqyodMoliJir nonc d. gloi’v 0|inri'. ^
qurunuis aiiud Franc Lf. Marnas parer t dedl. ùv$.
VdL r. Ergo nec de liberatione, rumetfi 3c ipfa pccunk
Ekh,
mm, qui puwhrlaudiiTikLexfolo contractu ËriiVio
ne einptj ii;iudebcrit.ineofniidaraeftrquodScann-
vr plurimum per liate verba difpomnt de fundi véo'i-
tioiie latidiiTua deberi -t venditionis autem verbum in
loin etintradhi &c aitione Ycrifkari, Rare plane fij_
phiftkiV tfV .irgutia, üc cum rcs ivrib agatur 3 & folidij
tonne nt Ami bus r de verbis j m ignore j| ludere inimi
imis imagine 1, Cum toca métis Cou fumidi nf< ta tfJ
il tii jjfc* V c h-ind us j non u m ni u &c ,ikus pto al i ... y nfi
ioLlusDommo «ftexatur* pnqr fidem & homiLgium
ftttJi ncmviiie cüuut rehir.iiu me (vrluquuntMrï icudj,
pvftmoriit.i omnia bgrediaiur & nuuo fe ikramé-
[q i>bltrut|:u propter leudi acecp tartonem & γεοΗϊ-
rioncm ik fruiiioncm. Nam aihoper ièmrranebub
incurpüratisj mui£hilist de Irune r.oioru iimmcrk
finibus .idhorusnsitnct, ci\m necdum Domitius fun-
daram inrentioneni halieat» nrc. jus in rt- q u,rr, il ut
;t£b ni: aut nÆ uc per act loîiî- perfüjialejn . N 13η ψ& .
cum ad rcdr.Sj, es met fi plus iudsm re habeant, tasuen
iuüIi.i poiïïint âccitlere alio adbaliccr prjfli danc , turc
h cig-uid o, aut j ii t> qu o uis l’üI us ne 2tcor Op ta tum et -
fequûtur, nefhutum crithfer^mr, ncmummi inntet;
Nec de venditi une conditionis redemptionis j cii C ^ vr .îttiti quanrunilibct rcalis, entra buia.dk ïnane
Arr- PapobiSj iit. dtj dtmt JuSetgntur. Art, iî. de dicc-
iTvus3 arthiiif,
6 N ce de ct5iiibtutic!ierrdsr,iispropc;cuni3Ji.iutcd-
Imnrïiypü thecarum S: debtrorum . vt jicc de hutio-’
ue3 an frjnihtjftmtnt d '* mut . quod Molinarui lacè e se¬
quitur, §. ϊϋ+ dcrios'sarE]cuL 75, infi line generaliter
iupet ûtnmbus bomstfiuc fpea^itircriupcr tundo cer¬
to coLiftinmcur» in his rmm talibus omnibus deeft
verum ÎC imtnrsic kudimiorum iubieftum, id cft
fundus* &: deficit narurabs manus mtinuio neccilina
ad laudiiruorum atqui Éicioiicio1& feudi canrreibitio
nulla fit*
y Id ctj iti ira Γκ3 fcq uinir majzna duh i rati 0, Qui d in-
dicari debe at, fi non tuisdus ipte vattiear Ecd stCti 9Ms
cedentur ad fundum conftqucndujii nue vcalcs aut
pirfonalts. An budsmia debeant m1 vt dt rc ipfa ven-
Aita^quampcr Hidèsncm coriequimur , prariçntui>
iti venditationibus per quas lusin re priittnditnus-
Nam vulgo rraditur> cui i.dcm athonem habeit rem
ipbm habete Videri. LsnboubiD. deucq,rcr. dorud.
bon urum appellati u. O. devetb. fignif* Addimus ic
a&ioots resles su Ltr immobili a habeti. 1- fi adrtfol-
Bendum.C deprord. snmci.Bart.B.L], Ang. Li-Cod. fi
aducrf, tranfiidt. RnrSus alibi rraditur tumus file lia-
bere adbiotiem quaniresu. Hsc quidem repugmtte
videntur* fcd dirnTlis rcfpcdtibus ma tamen Tunr.
MolsriÆiiS mtet rêniles & pcricmil« interdum diJl-in-
guî ndmri putat* interdum eas.citafquati puncex foïo
ccntL.Lifla kudimLidtbcri ttadit* aïi bi traditionem
exnedhjsdain.pcncs quam exreario fit c fictius cfiai-
iulllbcc contracius : denique v Arius cft & fecum pu¬
gnat. Maltss qviLdcnnjfi pernota?,· Liceret * contradici
porciliqui b us ille vsr kkbri & ctintide nti n ingpjuj un-
pjicjarur * cum ijncrduin plus pcrfomltbus tnbuai
quii m rralibus cotra manikfid iuris radoflem · Alibi
diuerfum nssm budimils3alihi aliud in releuiis, qui
noli ri funt mdiaius ftatuendtmi puiar, Ref^fidco
igscuL'. Magna ratio fi:cicap[;iqiie Conluemdisu'; rmi-
ma Nintendo didat * etiam fi omnes ortmiuiu fen-
tmtjs: repugnarent * vt quaciiqueadtione agarur fiuc
re;jh, SiucpedbnalijCtfcitus p.oiuts kc exe Curio cost,
tr.i diu s fpeiftct Lir*quam np· tnen nudn m a diionis „cii m
vulgo tradatur regula, verba cum circita accipienda,
idque inakmèin futuris, qac lardcoufu! torum for-
mas non rc/pauur 6e actionum conceptiones , fed
nomen miricat finedtectu : &: boc cafu manente vf-
rcnvjjTaUtij quid interefl Domini fi pouumnon ac-
qiJir.n » & Liun iura qualibet ά vttm confequatur*
quare nonam fidem dk ignotam f ieramet uin appet.:.
Rare M oli na· us cogi trîbat c um lcribt ret m $. i J, gk fi
^ jiuin*4*9.ic. u,ii*ij*yiqueadj&* Antcmq.y. nmn.
u, & eoi. §, glofii.iujnier.p^ A'iatr. fi?.
QuilI vti:b ii de adlionis periundis bwjflàaraie da¬
mus Ltudimia, quam n mira abfurdaconlrqui ntceiib
rft, vi pi L<fî l fu ndusvcnckiur pofteriori item /aeque
Inue pnllifiïo tradatur csl.quoues* Cod. de rei vend-
D qui s n cm vide 1 Id c dugtic ia Lu d i mia deberi ^ ü de pe t-
ioj salibus adm dicamus ? quid quodettaLsi per duas,
trcs*quamor}aiiï plurçjf etiam manus perfbnalis actia
ccdnu t & amb ular ,quod ille. d. g.23, at t mgir ,q uaritÿ*
«Itm.Ti- iiii* qujcit.2, if quas 1^7.’ tk *C,& §.
1 u glofi t. quatit. 1 . minier. 1 * & $, ^ glbfi 3 k quajftio^.
E tgo q u i r al e s actiones hab et Ί nec pf d vafl alio bibc-
ttu-jiiec Lnitcfb tutam petere, nec teudo pnuaripotelt,
necquidqmm eorum vfiupurt· , qua; aui Dominoiu
vallallum competunt, aar vailallo aducrüis Domi-
num > quodtUe ait. f {i.qmaprt vas non rvî lcd per-
E fona afbdtuA q tiod ille vete ai t. § .41 . quxlt.4- n um . q-
Namtamctii inrer eoî qui contrahunt ^ sion fine tfi
rcfht Iit pctIonabsaiÜOj aut ts'afis propter euiefib-
nem,dc olio5 eftbitur, tamen non pctindevaktm vri-
Ijtatcm & commodum Domim s ad cuius mtcnotircn
heceffi' vfivs ilaRimatarionern fieri, &fbutKf abvuo
maliuni dciilirij, vude fit ve can trahentes quancuiuh-
b er nata afitione empti , inurito confie i dii e tiatu ck itv
teiiiallo antequideni tradidonemdifice dentes icon-
rrafihu, knümia excludait Somnia iata domi mirn,
quod non fiercr, ii hæe verba vendirion^ pro fsmpM
conttaiTta riccipercntar iirreieinel qu.asj5tojquo.d Mo-
F bn* ficribit^.aa. q.a. & ]ium,iS.& i9. & j.ij;
i_. ik i. Ek ^,jr. glofii. num.j.!, <fc Rapo in Con*
fuetud. Borbon. §■ %fj. glofi Tiiaquell. ititerroÜ.
contient gLofi a, mimer.n. quâquatn difeedi non ^
pofil· (fed fals û ) put ara r btcpheii. Bertrand. GortD^ S
vol uni, 1, Ad de ΐ; feu-diioa ima ex polit- ifione rraU
porius atrendi j quam iurc ipio'is,· proprietate per ^
can SideratA 3 CEtrapolTciSonem^ inique faclo pmipî
püllcilbni quam proprie tarij debeutur^qui locuspcr
Ib pofttïHîi trsûahittiti Nonergo tiinij qn^mqnil-
qnaitJ aiLicui-vm habeat [pedandum , quam quid fit
ιόι Des Droits du Prince , Art. LIX. 261
per a&ionem confequutus,&: quid habeat, & vbi feu-
dumlît. Jgnaua, encruis, ac plané verbalis eorum ra¬
tio eft, qui in nudo & inani verbo venditionis affixi
hærét, pellem fine corpore induci. Quamobrem cùm
aliud atque aliud fubinde Molinæus feribat eo in ar-
gumeto,& fecum no fatis. cofcntiat,vt nec. §.55. glof.
i.num.40.& d.§.ij. q.io. vbi negat adacquifitionem
îaudimiorum necelfe elfe contractum perfeitum die
vltimafui perfebtione, id eft, traditionem inreruenii-
fe, & §.13. glof.3. num.io. & 12. fe ipfe refellit eod. §.
yy. q. j. &6. &glof. 1. numer.14. &cxx. Demum fuas
fententias conciliat- in. §.22. q.2. ac Domino quidem
quarri laudimia feribit , ied relolubiliter, quia partes 1
difcedcndo ante traditionem à contraélu (quod pof-
funt) inanem reddant Domini abtionem , contra&u
cum omni cffedu fuorefoluto, quæ verborum fen-
tentiaeft, cùm effedtu in idem recidat, fcilicet, non
deberi effeblualiter laudimia ante traditionem & ma¬
nus mutationem. Qua de re quiddam etiam feribit.
And.Tiraq.§.i. glof. 2. num.48.1Sc Maf. tit.de retraél.
Quanquam in r e tradi u quidem diucrfa ratio eft, nec
o b ftat petenti retradlum, quod emptor poileftionem ’
adeptus non fit , cùm eius non interiit adipifei quam
mox reftituat, quæ etfi tradita effet retradlum no im- (
pedirct,Dequo<ScMolin. d.ç.ij.Tiraq. §. glof.2. nu-
mer.41. Q^are denique fic ftatuo laudimia nulla de¬
beri de iimplici venditione, aut acquiiitione adlionis
exempto, nec ex donatione aut legato, nifi impleto
eo, & uranflatapoifeifione <Sc mutata manu, <Sc valfal-
9 lo alio fuccedente : Idque adluali «Sercali poifellione,
ideôquenec poiTeftiones per precarium , coftitutum,
Sc tales ciuiles modos, qua ad hunc cffcdlum idem
poilimt, dato alio pollellbre <Sc adlualiter fruente,
quod ratio Io.Fab. indicat, $.i.C. quand, lic.abempt.
difced. Guydo Papædecif.101. in fine. PapoinConf.
iBorb. art.397. nec ad laudimia talis emptor compelli I
poterit,quamlibet imaginarius polfelfor, alio fcudum
tenente <Sc frudi us colligente. Molm.f.ij. glof.;. q.2.
num. 13. quia precarium & talia refoluuntur fimplici
dilcellii à contradlu fne ablu retro fimili. Nam nec
talia iura exccutioncmvllam habent praeterquam in
rem, nec quidquam prçhédi poteft praeter rem ipfam,
10 quæ fruftra prehenditur alio poffidente. Inde fit, vt
laudimia draxAfâ^uç rachatus,defedlus fidei & iurium
dominicorum ex perfona potius poflelforis at té dan¬
tur, quam veri Domini, <Sc mortuo polfclforc Domi¬
nus fundatam interi onem habeat ad rachatum, etiam
fi alius fuum vere Dominum probet, veluti fi vendi-
tor retento vfufrudlu moriatur in poifellione, quam
emptor aut donatarius non fit rcalitcr ingrelfiis, aut
coeptam non continuaucrit, iura & rachatus ex obitu
polfeilbris debebuntur; veluti accidit in Regula de
publicandis, refignato beneficio fi refignans poft fex
menfes in pofleffione moriatur publicatione non
fadla, beneficium dicitur vacare per obitum, qua de re
vulgata eft Regula Câcellariæ depublicâdis. Ita etiam
fit in iuribus dominicis, vt fi dcfundlus in fide bc clié-
tcla Domini decedat, necfe (vt loquuntur) de fide
dcllaificiit, nec alius fidem inierit, nouante nouus p
vaflallus agnofei poffit,quam prior à fide abierit, abire
autem prior ante non pollit,quam pofterior ingrelfus
fit, fidem <Sc homagium praftiterit, aut tacito aut ex-
preiTo Domini confenfu: Sed hac alterius funt loci.
Nunc id rerinedum iura dominica ex pofteflione po¬
tius detétoris feudi quam iurc proprietario, fieudi Do¬
mino deberi; quod & Molinæus tradlauit. §.yy. glof.
1. numer.17. C< 18. 20.21.27.41. be §.22. q.4j. Quod fi
concurrant proprietarius rei infeodata, &poÎTeiTor
in oblatione iurium dominicorum Dominus feudi
^ iurafua non plus quam fcmel confequetur, idque à.
policifore, dubio intérim euentu litis inter proprieta¬
rium <Sc polle librem pendente. Nec quidquam habet
Dominus feudi, quod caufari poffitfuaintercllè,cùm
iura fua confequatur à polfeflbre, aut potius rcalitcr à
feudo & eius detentore addita etiam claufnla, fiiluo
alieno iure, quod ille notat. d.§.glof.3· num.i4.be ite¬
rum. §.22. q. 46. num.i#.
Vnde be illud quoque feqnitur, vt nec verus bcpro- 11
prietarius vaftallus in commilfum, aut damnum, aut
præhenfioncm incurrat ob iura non foluta, fi non eft
inpoflèifione feudi, quod Bald. Saly. Paul. Caft. no-
1 tant l.folennibus.C.de rei vend. Tiraq. in retrait. §.1.
glol.io. num. 38. T um etiam illud , quod homagium,
& fides, bcobfequiapræftitaàpollelfore etiam iniu-
llo. Domino feudi- & ab eo recepta, excufant & pro-
funtvero Domino non poffidenti, ne in commilfum
aut rei aut fruduum incidat, tcx. 1. forma. §. ficum
ego. D. de cenfib. be quos Molin. cumulat, d. q. 4 6.
num.ip. &.153· Nec proinde magis iftaverafunt ex
parte valTalli polfeilbris, quam polfelforis item Do¬
mini, vt ab eo i’nueftiri,& ei foluiilc,& debita exoluif-
fe fufficiat, qui in poifellione eft. d.§.yy. glof.i. num.
) 20. fi modo hæc nec violenta fitpofleffio,nec morat-
tanca,fcd diuturna vtd.§. feribit. num.2y.26.27. quod
nos pro interpretatione eorum verborum adfcripfi-
mus, quæ in definitione adiecimus (à valfallispollef-
foribus.)
1 Λ 'uda Venditio non e Infringit ad laudimia fine pojfifi-
fione.
c Eft Vendu. ] Hoc verbum vendendi Molinæo & 1
cæteris ante cum caufam praebuit, cur ftatuerent ex
fola venditione laudimia deberi, etiam polfellionis af-
j fcquurionc nulla præfuppolira ; quam lententiam nos
ante improbauimus^ cùm inane nomen ituris in Con-
fuetudine non fruftra cife.pofitum iudicandum fit, bc
ex communi vfu loquendi venditionem nemo inrelli-
gat fine pollellionis traditione &c effc&u, bereali alie¬
natione rei. Sed ille fuerunt legales argutias hominum
in rebus agendis non fatis exercitatorum, & Molin.
non vnius fententiæ in eo eft, fecum non confentit.
Nota 3.
1 Laudimia delentur de Venditione, dut alio contra flu in
venditionem refolulili.
2 Ve venditione nulla non delentur.
3 Nec de contraflu cui do luo dedit caufam.
4 Nec de refici fio ex. /.3.C. de refcind.ven d.
y Nec defaflo a non Domino.
6 Nec de Venditione a minore fa fla·
7 Nec de re inalienahli.
8 Nec de ea, qua Jit contra leges.
9 Nec de emptione rei fii<e.
10 Necdereeuifla k creditoribus.
1 1 Nec de refiifia per refit, in inter.
1 2 Sectu m reficifiionibus qu<e refiindunt ex nunc.
13 Solueris indebita laudimia repetit.
14 Λη fent entia conti a venditorem la tafia flat iuf contra
Dominum.
15 Dominus reiliruit quatenus locupletior.
1(3 Quid de contra flibus fimulafls.
17 · Quid de condionalibus.
1 8 Quid de refolutis ob filutionem non faflam.
1 9 Quandiu liceat dtfiedere k Venditione.
20 Qtiid fi pretium aut pars eius remittitur,
x l Quid de hareditate Vendita ,
* i6'y Des Droits du Prince, Art. LIX. 2^4
ii ^tytimifÎ-nÀtUink fAt(m
mnif.
a_ jj ÿtitti Je 1ifn âtftaîié fu Bit tiir J j éiiiûiHt*
i 4 guid df prowijÙMt Ttctittendi .
' Scd c fin lue dicat. Liidim |a de .fragio d eberi fi vs-
1 itat v feqn st lu VE eu m ! Liem i s, qui f bsru s oftjhic ira ôte -
mus. Qiubiis ci çaufis Liudimiadebriuntir, raaccria
per fe nuracïolàji née qufe tota.Yni Λ mai lu côtieniar*
quare pro cuiufqtte Articuli arguir.ôco fcparikk etiam
i tr.idario cft. H , c igirut Je v cnil t lui u s en u rraiht pn-
l Lii'im apn ttur ► qui v r fircquc tifl inius fil inter commer¬
cia, fitncaivnaJcge, ncc paribus couencion i biti i ■: m- “
per ton itabitur . k lingulas quantum fieri patent pet
teipccio eicpttidi tipedtt, Deberi igjcwr laudimia de
conrraôlu venditionis rei injnaohjlts califat. tmû ve¬
rri ïure noilm CukiiTudmanu propemodum de fola
v end itum e laudimk d eben rut , aucrJio connadu w
venditioni ni ttlolubiH ; NamijjecLks iemi* Art. (Si*
Éi.dj. qui aliis ctiamqiiibus putter vendît! orittn Lui-
diihia il. nuunt. Porto dim venditionem dicimus
omnem omnino côtràôhrm iiïtclligiilrms * qui diti-ôto
aux ver bis cxprelbî venditionem rtion ci, .tuiqusd,
eüjhuÜ verbis almJ fouet* re £c eAr&ti in vaitririo- C
nem vclabiiLir* & coin cub t* idc fi , eu n liât ma ce en
pacte tradentis, fiiprtriocï patte acapAn ris , vel u ri
daiLomiaUituns, ceflo pro sunbus pecuiimiss* vcl
mobilibus xltinr.ms, fi modo ipedeium vice tr6 fuit-
gir\tr,avirqniT riliM lift kn immobilibus iio çcdût.
Acringirid Midi π. $* jo gloi.i. num.S.9. & (pjSjmjm.
jüQSqfp- &. icq. ç* γτ. num. 17.11. 11. 19* & fiv glof.i.
mima, lutquetruc ven & aperti fine contraditi, , de
ntilkm ftandem tegant, ruxqiudquam adumbrenr,
Γι Lie nomme permutationes fimem, re venditiones
fîntj a ut aliter fimuLçi. Cum .rlim tamen contTStwus
veii'drtiomsgertmf , ad kudimia obftri ngun t , Ji pteu- □
ntipro foiô prfcftflrtir·
1 Veram v endi do nom d ici mil s, q Lia- re & verbis 6c
nommibiiîtalisHl, nec colorem alium quarne &:'* id
ef, quod tonat* A validae 11, hue materiam l pedes,
qu.T iLirtîn conrraibwn cadit* fiue peffoims qitü coa-
rti-ihum. Nam Jïaliqusd horum peccat , îîc au t π lAL,
aui 1 fiual 1 rfa t'Jl. kic (Iibtulmius, Quippe indefiniroiti
rheurema tmdirue, quo ucs de cDimuclu lege.aut Cô-
fiiemdinc indicitm' tbbelli, de conmclq valido T &
qui ikiicconCilitincelligi* lusquimdlt Linrsiiecrem,
nec appcilatmnem* nec eAectum conuenire, nec tales F-
difprjlinfmcs bncLingruere. Hac Γάΐοηϋ Gy- Bald.
£alv. lai! b vit. SÙ fuaautcm. C. romnuuiu de legat.
Barr.S: BaJd. k sum dubuun.C.de kgib. Sed bic locus
plene cumulatur a Molimen* g. 11. q.^, Ttraq.È. r-
gioiii. mim*7 in tetcrici* lio drainai, glofia. nurn.8*
Êcinrciratt. comtenr. ■gloLi.-intm.f. Urgo ii cfi-
traclu·. ijullnscflexcaul.r sncïiftcnte àpr incipio , &c
via siuilitans reducitur ad non canitm., anilidbuir
fui e pr apter dc Pedum lalenniiant , aut autorkates,
fmc ipfoiurca Line- per fente dant, fueiiife communi*
fue ί peaali , fuir li 01 ni π is , Jiuc legis cx cisui a re tt 0-
a£ liua Se habente cauhm de prêtent u, & ipfum con- F
rsatliim ctirtcoiiurantc, contfvi^isitjqtmuur*^ lau-
dimia tian debentur, 6c eicidmit, necpcii pofltnt»
kdd- glof.L- Umitq* maxn.if ιή;.'2|. & ié, jj,
giotlj. q.tiÆi.UL.q.p & u. tnjm.ji*
3 Tabs elt contraôlus cm doktv otufun dedir m bo_
ivjî Jtd ei en mm crei i s . L tlçgantcr; 1 π prsi Kip.D. de do
lu,t:ur fi tefoliiirur puflulnmeco qui ioluni mm ad-
mi fit, neclaudimia dcbcr^St petentem Dominuitt cj:-
ceptione cepellir, cciT iblucLLtcôdiar.Sed fi ts qui do-
hmt 'àdmiut Luluir, non repem * quia probrum fimm
rtlJLgiit. 1. r. D. de ctmd.ind eb. I.E.C.cod.fiuccnadtuSj,
Lim aâione , litre prfrhcniionc adathis foluvrit, nec
recuperat ab eo qui dolum idmifir hmdum condice¬
re, Si ΓΛίτιΐη pet innem tam rciciiîb fil contractor,
imn t'Lxtptionc fcfç ta cri pou'ikqoia confiât un 3 km
die coimadtim.cx his qaxlnf. notât. I* iuhurandLLm
qurnlex conuendonc* i. procurator,D*de mreiijr.di ·
nui bus Ai ol*5. ai. q.n.
T ali ^ c r iatn coutraétus tl \ qui tt fi iîrd itur ex 1. r.C. 4
de cd and. vend. Nam tthpoflit aeddete, vr ki£bm
pie nu ni liippîviîur, atque ita cStmilusjnon reialua-
to t, id t un en fi r con ta 1 gc ter Ar eu n ri'iiitu n on ad h îjc
ordinato , ci. su ua aôüonc rdcifio ;pi*a & calianociin-
π-ΐΕΓίϋϊ fi mpliattr veniat iure jtti oms, quau quitm in
foludcme litprciij ίιιρρίνΐΐυ,ΰ: ideo coud udi debet in
libello prêché ad cuniraClus caikrtronein i quanruls
Bat t. dtcrnstiiu' euncludi ccnfcac,qurm lk tribunalji
lequirntiir* led tamen itncla iutisiÆttciJiliüd poiàr,
batiuneCLsè cOndafiom iircLeJaraltern pars.qLuiu
facultate k fohmonc ifi. quodcùmitaüt refinquruir
rdcsllo conrraihi ι-Jtfacuji.kndla bsudimia debL-ti*
qu La n ulli ratis caul uni nnpJ id tam habeat * de in natani
eu tpfo tempurê côiu fivret, il rnmcnluppkTumfrt
iLifturn pi'ctiiim, de 1 otu taudutiu dtbert. Sic Mnlin,
$.ü* q* 9, tSc $.qj. glufir* numcnifi* k limitac.1.
minier 9. F.xcipic tamen Moi. J, cocaLu, mil
ennptoi dru in juiiLillone ίηίίΓα,ΰ nia (inquitj fruclnî
n u u r cAu üat i Sc ί U Γ-l il u L abi l i .· i ioci k ù, U m habll fri fT
taurà ni de A Li ilibus percvpm t , qiiantu m noitiine
biLidmiiorum Îblucm, de que ramen amplius Jelibc-
iandumputo.
Idem & in cm prient i non Düituno fïôia, quam J
propiiitJiiusixiLcit, d<qiia A3ul-d.if,ii. q. ip* JLum.
64* fie glofii. mnn.14.
Taiis cÜvcndirio à minore faôfo, quam deinde ύ
refcidit per reiluutionein m integrum. Idem Malm.
0.4. k (jap kinLï.tr,L· num. 9,
Toi is ttiam con 1 udius, eu m k‘i Ai cia elt cei rc.'Ji . y
terne afcdetui. authentica rcs spiæ. C, communia de
.
Tatis qui contra leges probibiriLias· lît.l .me propirr g
commercia ίο. ter dum cenamm ιοπιω, vt donuuij
Regis.* auf rei Iaera.1, aut pu bhci. L nondiibium. C-
dekgib. fine propter inûTctiâiomm pcrfonai faila.
T Jis l A Se rei (uat emptio, L rei fin· & S.in emptio* *i
tif. D,dcccuittah. emp,
Talss enam. qui a i . editos ibus vi priorum kypo- 1&
rbetarirmiuribiiatur* qULCquid diilmgoaE. Molm" |.
ai- q.rS*
Qu 1 omnes catiir cim c* paatairii év materia
couuaôlüL innata icfolmmi Canriaibùs* ik. od non
caufas.rediJant jJrtvc cumiotocAliitu ibo &: confe*
qücntiis ccrruLUit; uca Ludum; a producere poAint,
de quo Cc Ciupdo lLpar dea£ nÔ.Stcph. Bu l . conf^
vo2,i. Eotr* tii.di ieiid^.c. Jacob* tir. dcrnvch nu.ni*
ij. &: Md.vbi iup, QuiatrpArur rcliitutsoncm. !t
in intcgtiim vires luas. , etiam ad îci:d um ρυ:τ]~*τύ,
qu ando finir c i quç J t ia ex c mia , qua- per m i m egtum
rcfitiitioiicm tcfoluitrir 6c annnlllinir ■ quod .ut i.i-
cob.cie bcliouific* r, nc.hic iunc, lex .Cor r.id. v fi 1 fi ald .
Aluar. ic Prspofi Ôcquôj; tongent q.
nuu 1* μί * & :,9, Secus u 1 h ii cauli. ï ,q tue nori c\ prscteri- J t
rss & inexiilcnribus, [cdcxti iidrais^narisj aceidm-
tibus &■ fuperu emeritus caJiluis,iïi vets nuuc rctau-
dum* queutes rei ciliones «d pfarccDtavim non c*-
Eenduiit, Lea iutLiracejiLiidi.iafit; A; ajireacÏLïmaaen’·
tibsj s in pnrici 1 eli t.rn l u iei ngun r, vehi ti quü fi uns re-
m cdîg, J. Il vnqusm.C* de rcuoc* douar, quod Mulin*
a git* ÿ. ti . q. 1 j , ik 14. aut quae o eau La u'igr ari tu d uus
rena-
i6$ Des Droits du Prince , Art. L I X. 2 66
reupcant, aut quæ exdelido confifcant, aut felonia
adtaiffo, de quo ille d. q. 15. quod ille pluribus agir. d.
§.11. q.6. numcr.57. & q.7. numer. 46. & §.15. glof.j.
mimer. 34.
In his enfin laudimia debentur, quamuis anjiulla-
tis contradibus , vt locis fupra allegatis. & §.54. q.4.
Molin. icribip.
13 In aliis rctroadiuis & Dominus laudimia petens
exceptione repellitur , & fi foluta fint condicuntur,
quod intclligimus cùm contradus ex toto nulli funt,
fecus fi effcdum aliquem habuerunt, fed non ex toto,
vt quia emptor non eft damnatus ad fru&uum refti-
tutionem euincenti, de quo Mol. §.$$. glofix. numer.
16. &a;.&26. Necdiftingo,quod quidem faciunt,
anfcicns, an ignorans emptor foluerit, nifivno tan¬
tum cafu, cùm dolo contrahentem induxit, videli¬
cet, cùm prohibente lege emit, vel alium circonue-
nit non reipfa tantum, fed machinatione: Nam hoc
cafu folutum non repetit, propter dolum , quod Mo¬
lin. tradit. d.§.22. q.n. in cæteris repeti t,vt id eod. §.
1 1. q. ;. Nec nouus ifte acquifitor feienter foluendo
fibi præiudicat, nec céfetur donare voluiffe,quæ con-
iundura non habet locum , cùm alia caufa quam do¬
nationis expreifaeft. 1. fi cùm aurum, vbi Bart. D. de
folut. Sc quiafeiebat fe taquam poiTelTorem cogi pof-
fe, ideo non videtur fponte feciife. I. nouiflime. D.
quodfal. tut.aut. geft. elfe dicet. Sed hoc quidem ve¬
rum cft nullitate iudicata aut patefada : Nam intérim
dum pendet. Dominus fundatam habet intétionem,
vt prouifionaliter exigat à poffcllbre manu mutata,
quod idem Molin. feribit. d.§.22. q.y. &q.n.
14 An vero fentenria contra venditorem lata, ius fa¬
ciat contra Dominum, Molin. d.§.22. q.j.
ij His tamen cafibus hadenus Dominum teneri vo¬
lunt, quatenus locfipletior efttantùm, nam fi perdi¬
dit , donauit, abfiumpfit, non teneri Molin. d. §. 22.
q.y. &: glof.x. numer. 16. & 22.de 25. nifi ipfc Do¬
minus nullifcitemfciret,vt ibid. §.jj.d. glof.i. num. 25.
16 Quod de contradibus nullis dicimus , eadem &
de fimulatis intelligi volumus, tali quidem fimulatio-
ne qua nullus côtradus geritur ab partibus, quæ con¬
trahere non intendunt & fimulant : tamen fecus in
his in quibus contradus fit laudimiis natura fua fub-
iedus, veluti venditio fub fpecic permutationis, nam
tum id potius fpedatur quod vere agitur, quàm quod
agi fimulatur. l.i. C. plus val. quod ag. nec refert qu<*
nomine res veletur, dummodo veritas fubfit , de quo
Molin. d. $.jj·. glof 2. num.8. &§. 23. q.22. Tiraq»§.i.
glofiz.numer.11. Idem dicimus fi vitiatis contradus
alicuius fubftantialibus, is in alium tranfeat in termi¬
nis. l.vbi ita donatur. D. de donat.
17 De re vendita redhibita, eadem ftatuenda, fi ne-
ccifitate legis propter vitium & non ex conuentione
redhibeatur, quia redhibitio contractum retro an-
nullat, & ad non caufam reducit, l.cùm autem. §. Iu-
hanus. & 1. fadai D. deædil. edid. Tiraq. in rctrad.
conuent. §.6. glof.2. num, 15. Molin. §.22. q.7. quah-
quam in foluenda Gabclla contra Baldus putat, 1. fi
prædium. C0I.2.C. deædil. edid. ρ
ι8 Dubitatum de ea venditione, quæ inter partes con-
uemflet nullo adfolutionem pretij tempore dato, quo
cafu præfentx pecunia fada intelligitur , quæ fi non
joluitur præfens, poteft venditor rem ve dic are, quam
vendidit quod Bart. Paul. Alex, notant. 1. fi cum do¬
tem. §. vit. D. iol. matrim. poffet verb & alteri ven-
dere, nec tùm in crimen ftellionatus incideret , quod
Odoft. & Bald. feribunt. 1. venditor ex hærcditate D
de hæred. vel ad. vend. Imol. Cuman. Alex. Iaf 1 à
oiuopio. §. fi emptor. D. dereiudic.itafit, vr fi quis
ystrgentr. m Conf Brit>
\ talis cafus accidat contradus ad non contradum ex
caufa inexiftenti reducatur, propter non impletam
fubftantialem conuentionem ipfius rei & contradui
implicitam & inclufem , atque in terminis fuperio-
ruin theorematum irritato cotradu ex caufa de præ-
terito, laudimia nulla debeantur, cùm & alteri liceat
vendere, & venditor neceifitate contradus abfolua-
tur , propter non impletam fubftantialem contradus
partem. Secus fi dato adfolutionem tempore, fua die
non folueretur: Nam tùm contradus perfedus eft ÔC
exeeutio duntaxat fufpenfaj agendum igitur ad folu-
p tionem& implementum contradus, non ad refolu-
tioncm,quia contradus femcl tradita polleflione, rc-
folubilis non eft tranflato dominio,quæ polFeifio non
rcfoluitur. Secus fi poffelfio folutione fufpenfa effet,
nam non minus contradus annullaretur quàm cafu
fuperiori. Hæc Molinæi fentenria. §.23. q.3.
Quæ fitura cft de refolutione contradus. An de ea 151
laudimia debeantur. Res ab eo pendet , quandiu li¬
ceat ab contradu difccdere, & res eo refpedu integra
dicatur. Etftaruitur, ante traditionem adualem pof-
feffionis etiam ex interuallo partes difcedere poffc,
^ non folum in præiudicium Domini , fed alterius cu-
- iufcunque, cui quidpiam ex contradu inter duos ini¬
to quæritur, etiam li pretium numeratum effet, vel
pignora ob euidionem accepta, ex. l.i. & toto tit* C.
quando liceat ab empt. difced. quod Mohn. latè per-
fequitur. §.13. glof.;. q.2. & etiam fi folitæ claufulæ
prccarij, aut vlusfrudus, aut aliæ ciuiles additæ fint,
modo ne emptor adhuc fruitus fit,quod ille ait d. q.2.
& 3. glofii. num.33. q.z. &5. &num.
iS. & 15). nec puto hoc cafu Dominum præucnire li¬
bello poife, fi partes difcedere velint, cùm iure per¬
mittatur, quanquam Molinæus contra putat. Secus
poft traditionem, quia fi ab priore contradu difcede-
) rent duplicia deberent, vt de duobus feparatis con-
tradibus, nifi in ipfo adu traditionis difcederetur,
quanquam fpecialcs hac de re Cofuctudines Prouin- zo
ciarum cxtant,in rctrad. Tiraq. §.i.glofi 2. num.38.
Incidere folet & controuerfia aha, cùm quis fun¬
dum mille aureis védidit, deinde aut pretium aut par¬
tem pretij remifit,& accepto tulit,· Dubium fecit hic,
quod hic contradus re & ctfcdu videtur in donatio¬
nem reincidere. Nam qui hoc modo acquirit rem &
pretium habet, nec pretium pro merce foluit, quod in
venditionibus folemne eft & fubftantialc. Refpondeo
; hic referre, quid adum fit j Nam fi iplo ftatim initio
contradus conuenit, vt pretium redderetur, vera clo-
natio cft , non minus quàm ea quæ vno nummo* fieri
dicitur, & imaginaria licet venditio vocetur, adum¬
brata donatio eft, de qua Tiraq. §.30. num.3. Idem &
fi poft conuentionem venditionis incontinenti pre¬
tium donandi animo reftituatur , quippe id initio vi-
detur conueniffe, quod tam breuipoft tepore fadum
eft. Sin cùm vera véditio intercclfiflèt, & pretium de¬
beretur, mutato confilio venditor pretium donauit,
venditio eft, & pretij donatio ; nam pretium donare,
profundere, aut perdere potuit venditor, nec con¬
tradum femel perfedum cuentus fuperueniens aut
xefoluit, aut corrumpit. Talia Mohn. $.13. q.12» num*
J3· &13. & $.23. q.15. glof;. q.2. Tiraq. inre-
tiad. conuent. §.i.glof.i8. q.8. Chai. tit. des retraifts,
§· 1. Sed hic intelhgimur loqui de his venditionum
rcfolutionibus,quæ implicitas nccellitates, aut caulas
non habent de proterito, Veluti accidit, cumvendx-·
tor pretium remittit, quia emptor uult intentare re¬
medium. 1.2. C. de refcind.vend. aut ècohtra, de quo
Molin. glof 1. nurJ.30. & glof. 5. q. 2. Tiraq. d.$\
1. aut quia aliqua de caufa ex iure rcfcilfio petebatur,
M
167 Des D roits du Prince, Art. LDC 26$
H'.-
, P-™”· KSÏÏsÆ * SiSÊSSSÆSSïSâ
ÏÏSSa'SÎeSlVStoiV'T'" !..
.Uii atUeàÎo lui: ad pixtium , ch ijWunut debcmui
ritracottfidc^tumem wpfëflijEjiua-nfiluçne le*
φ lalii-abwiüo fcanttt«aiii con*ieniÎïc? vateiur, qun-
fetftlcî.refaiiri^uÎ'ïiVt Molinius probai d.f |j, ^wuu
nitm. je; &: §■< ' il» rn ► *ÿ.·
ü L- quoniujn ' qu» de Y'auüuontbùs coniroiicr-
jH'Æciùimur,^ co quoquo intyW*
Jliliï^ QmdJj hçcpüciW Lin JimudcbtaiitriL',
& qic.i· corum *Λ «marie ficri. pollit aut dcbcarr Nam
I I , , il » ymnr S r ','irnr·· l'jsr. .-ÎVilH-
«- LTeL^Æ 1. ΐνμ.ΙΙΛ.ΙΛΜ-111 ^ r ■
ti.uti (une complexe , quas coJacoTiraq. reçu» b.
Igneus- L$.§. llcoft&i&m, D. -nd S* C, Svlliui* .M ûïijv
gjb; J( n, t J. & f - li- glof, J. η - 1 l· N Ü5 Vt L-o frai I dtm (cm-
per csctùdùu'ui, & JîinulatiouiroqH* foàltp&rfù-
mitLirin iulibus, notiaiÎmitcimusii
Arque hæc devcndinonjbm volunnirits & ibon- ij
i?AiOh led de lus qui nccdhtrib fimis, fciliCet, ab In¬
dice pur auctiones Si iubliallactones, an carum nomi¬
ne Luiidimia ikb&mrur magna <rltpugna,& deberinr-
cant Cuu. Bart. Eald, Fulgoil Gritfc. 1. ïiid eo. i). de
^ . il !» Γ I ! _ /- u-r-rjUt.l* ΓΙΜ.».ιι_
&nLidî eocum æJtmutio’taca «mm oui acocv; iwu &■“" · - - o
unis, Sîçerp^nonconri- B coiiimdsb. LiCt-vlr. a ' 7-
i K ic- -niie verfr dixcriinuf fubiôftutn Ludinum u die ï&ld* ton! lib- . _ - > ■ \ * lr .μι »
tioLpollimt, tâmniofeluqiK.qBü.avindittowm uuM» t>™= 1 S “ήπ ™
dcducuiHiir· euowmiarionccihnïaiiJiiiiw.non(Jc- confort». fîueorttane° a 1 £
dTftâe ùôrf Μ Μώ vwuncft Srd b».*» devfr<ünon,b« ptrfrtUi.udut M
jj ccîj iim , CjituintLiivi nuiuUjUL' m noimne dc- tiivu.1^ 1 rt ™Λ’ ^=πι i . Fi ' ^ '‘ïC-iï
L.UT, «mdedocidcb™. the «ÿtaMHi C Λ
G-JL üLL LU i «lULUL'iUk.i ueL-suif j, *- ■*■ ■ J ■ ’ . . "
tmenÎUs., ii lorte de rebus A' pf^diis htctcdiiaïds con·
rruitef ΓΐΛίΐι: > qui j pro îure vendito debetur Uudimia,
nec corpora vendira funt. 1 raque non ficuti in pav-
j-iru]:irium rrrtirrt OÎdiriont, pOllcillO aitt JtlailLLS ffiU*
titio. ej£peitaiMiatlt{flcud ante cimuul.s,.) vr laudiniiis
locus fisq fed protinus debentor, cùm lus tantum in-
çgrfpqtàlc v^tneaf, &'ctjsiiuni]n.i.tus ï]t lue coûrraitu'î
> i irii itn edlîûile ; quiaquod inCOrpoRiiitniscfttradi-
xlo poifdTîorus 3 hoc in rncorporalibuieilcellio, ex
ü t>loh LvlnC quando filo, vtdp nuat. Bar r. & B.üd.l.u
C. de set. & ob%. A: h îc lu eus lat c apud T îoq . in re-
rr.id, §.i, gicih 7. nm n- £tu. & hac de re aliquid.
£.!. glof.7i unm.So.Sf. ^ lêq»
Et quoniam in peri ori h^c quoque iinpliota cfr,
quid ccniV n dum fi t de ço contTaûtu, qui ftt H 1 u ip -
duionis fît, π arti m permutai ior-is. p.vrcim mobilîorn,
parctm îxmrtobiliunj, à qaa parte dijudicandus fit , vt
Liurti mia de beau rur s aut r on deb ean curT quai» dubi-
tat] n nem latè Tiraq* t' vtrcct i ti ret i 3Λ. ii, glofiu &
vlr^ 5c cnm rrmhas multorum frneenrias ediderit, ub
fequcndiefttqua! feparata titm {èparitam vuli elle ra-
rionem3 ac pro tara cius quod mobile aut immobile
fit de contractu iudscandiinjtYr lati ditnia debeantur
pro ritapreu|, pto permutari û ne 1 1 5 debeati.tursquod
AngcL m fpecîc ptirauitin Lqj®êritor.D.de Slat-honip
(JJ ΓςΊΠ;, ΛΠ LW . .
i d qu nie dix ifiim vider i ex 3iis,quardi;{Limiîde actio¬
nibus pcrfonalib lis ïJcrcaiibujs ad rem tnp. Dumer.7.
Nota pr i'Cedcn ti , cumquia p r qriiiÎ E o de ve nd en do t
venditio non cil, qm'd lutè .agitat Tiraq. m retriclr-
CùnueuL io lin, q.î. Mulm, ^ίί*^|υ|·[· q-ί- ht Mo·*
lin, negitdefirripbcÉ promiSÛrjnc.dcbcti. mimr”lî, &
Sy. ntl^ verba îeFerantui· ad setum de prxiemi, 5c
omnia peafto fi m ad fiib dan tsatn aëtu i , quia m ne at-
teiira intentione parrium, Ariubiedta materia putat
pro ipia venditione haberi. Sfqiiuiavcrovenitmonc
d cbenrufj v t idem ία ibi r. iiuin, 83 ■ cod ucuu· vffqq 11c
pretio învnum, quanquamnum^p contradi U it,niii
^ de ipia promiifionc anre client foluta , J^iia tum de
venditione, qii x Ët inexccittionent p r o miil 1 0 n 1 s, η ο n
debentur. Sed ego de toto debcii puto: Qmdemnt
cllct Îacdius alio qui quàm fraudem facere diminuto
ptecw rec per promÜhû tiens, dequa latidiuLÎa non de¬
berentur? de qoo & Ir^o'b, eïïat le neentu ut.de tord.
Cuï accedit ririo.quodpromsJfro per fc nianum non
mutat.
£ ParltJtrenttitr,} Dmmusinitio iura-Domiaica nls
p oficii oribus pea poriits^quàm Domîms ηοηροϊΓΐί-
fijnbus -, &rei elfe on.mtedempt!ua5daudinu.ti 5:
csetetaoncra feudLiiia. liLncpcrc.
Article L X.
t fdc vendeur d adk feage a a fait maifons^ ou plan tê bois f portant fniift,
J ou autres etliiiceSj E qui doiuent demeurer au lieu , Sc f elbe reputez pour
hen cages i &c * ii vend f héritage i vu, & h avn autre les edifices f ou autres cliûfes,
' il doit payer du tout les ventes à fort Seigneur.
T7f venj&torfiagij,fitt ru in frudim d4tœ* co^âï futuit, b mumûdnidmt tirbûres
dlUt t #dtficathne>>* quti remdncrc âchcnt m loco, & Ltkri profando \
? vendit ftmâum νηιΛ œdifiçia Λ mt 4 iats m, 1 dcke de rota -feluere D οηύηύ Ut* ■
dmiii.
N ΟΓ A
z6p Des Droits du Prince , Art. L X. 270
Nota i.
I Venditio hic Arc Am alienationem comprehendit, O "c.
z isïrttc. non comprehendit feminari um pepiniere,
Semiz.
3 ^Arborum frugiferarum θ' infrugiferamm eadem
conditio hic.
4 ^ Annexa , defixa, θ' folo inharentia.
a Λ fait maifins.] Idem & ii venditor non ædificauit
ipTcj aut folum implantauit, fed ante aedificatum , aut .
implantatum védidit, cum id ante eodem in flatu feu-
dum accepiflèt; nec refert quo quis titulo acceperit,
1 nec quia hîc dicit. Le Vende vr, difpofitionem B
rcilringere putanda eft Confuetudo , fi modo ex tali
titulo transferat is, qui ante acceperat, ex quo laudi-
mia debeantur. Facit vero ad hunc tex. decif. Alb. ôc
Iaf. dc qua infra, verbo, il doit Rentes du tout.
b Ou plante boit.] Si tamen, id quod plantatum eft, ra¬
dices egit quo tempore arbores folo cedunt. §. fi ti-
tius. Inftit. derer.diuif l.adeo.& feq.&l. qua ratione.
D. de acq. rer. dom. Nam de feminario alia ratio eft,
quo arbores & plantæ deponuntur, vt inde deinde
2 transferantur : Nam tales arbores fundi non funt ,
A nili quod facilius fraus in eadem perfona deprehendi¬
tur ex antecedentibus, cohfequentibus & adiundls.
Quod magis aftuti folent interpofitis perfonis facere,
quæ alieno contraduifefe accommodant, vt duo po¬
tius contrains videantur numero &diuerfitatc per-
fonarum, cuius rei exempla funt, 1. pupillus. §;· fcd &
fi per interpofitam. D. deautorit. tutor. 1. penultini.
Cod. de eo quod met. caufi l.i. Cod. de contrad. iu-
dicib. l.eos C. fi cert. petat. 1. & qui fu-b imagine. C.
de diftrad. pignor. 1. qui tcftamento. D. de probat. 1.
fi fpurius. §. generaliter. D. de donationib. inter vir.
& vxor. &c fi quae alia furit. Nil igitur intereft, an 2,
vnus Aridem contradus eodem teinpore, an ex in-
teruallo, an in plures perfonas, an Vnam tantum con¬
cipiantur, & fiquidem vnicus contradus præfupponi-
tur, & in fraudem laudimiorum diuilus, quod Moli-
næushoc ipfo in huius Articuli cafiinotauit, tit.de
cenfib.§.j5· glof.3. mlm.32. præfertim cùm finis cogi¬
tatae fraudis perfpicitur , vcluti ifi tribuenda Iunf-
didionc folemus dicere, cùm Præfidibus cognitio de 5
decem libris tribuitur, de duodecim adimitur, non
re&è ad tribuendam Iurifdidionem fummam , quae
duodecim fit , in bi« fena fecari , vt vnius fiimmae duae
ramet fi implantatae & inii tæ.Lquçfi tum. §. ea vero.D. C per fe partes in Iurifdidionem cadant, ficut
de fund. inftr. & inftrum. leg. quod Molin. annotat.
§.1. glof.8. num.7. tit.de feud.
3 c Portant frmtt.] Inepta adiedio tranfiata de veteri li¬
bro , quafi quidquam ad rem faciat , quod arbores
frugifera: fint, quantum quidem ad fubiedam mate¬
riam attinet , cum omnium etiam inff ugiferarum ea¬
dem conditio fit, etiam fi baccas tantum ferant, vt
aquifolium: Frequentioris tamen vfus caufa didunt
videtur.
contra plures per fe & natura feparatas cumulari, ad
eam impediendam,quod Bart. Bald. Lud. Rom. Caftr.
Iaf. omnes deriique notant, fi idem cum eodem. D. de
Iurifdid. omn. iudic. & alibi diximus. Infpicienda 4
igitur rei &adus qui geritur fubftantia, & natura,
quæ vbi qualis fit cognitum eft , nihil inçereft quo
figmento res tegatur, fi modo introfpid po fiunt qua¬
les fint. Nam vbi res in dubio eft , ftatus conicduralis
eft, quod adum fit, & ad circunftaritias , 8c figna re¬
currendum, quibus fraudes conuinci & retegi fo-
• \ 0 1 . r .. _ ' lent, de quibus multi multorum tradatus extant, Baf-
propne&vulgarivfuloquendi. Qpodautem, autres D tholomæiCepollæ profero libello, defimulat.
'd,fi,a dicit. fînKaracamsefle plltomlolo aftuca, traû. Tiraqucl. in conucnt. inpnefo. i
aut mole trinas fullonanas, & talia non exemptilia.
4 e Qui doiuent demeurer.] Quæ natura, conditione, &
viu folo inhærent, aut deftinatione perpetua patrum-
Ou autres édifices.] Hîc vox, alius, implicat etiam
ædificationis verbo implantationem cotincri, fed im-
_ _ con-
. Tiraqucl. in re trad. conucnt. inpræfat. &§.i.
glof. 7. numer. 64. &iterumglof.t4. numer. 22. tir.
deretrad. lign. Iacob. dcSando Georgio. tradat.de
xoyd. numer. 31. Molin. $.58. numer. 22. vnde multa
ad hunc locum accommodata dici poffimt. Magna
fufpiciode eo contradu in quo pars mox reliquum
rei venditur, perpartes,.aut arbores, nec ita mnltO
intericdo tempore fundus ipfi diftrahitur, quod hic
tradat Articulus. Adiuuant vero circunftantiæ qua- 5
les facium circunftant, quæ Rhetores ediunda vo-
fam. ita vt conuelli nulla fpes fit, quo in genere funt ea
quæ numerantur, inf. art. 537. & art.zf 2. id eft , toutes
chojes creuês, ijfuës, ou annexées a la terre. Annexa, defixa,
defofla, 1. fundi. D. de ad.cmpt. Qua de re longa eft
tradatio Tiraq. in retrad.§.i. glof.7. Molin.§.i. glof.
8. num.8. &c Boer. decif. 229.
Eibe reput eff pour héritage.] Quæ , etiam fi talia fub¬
ftantia non fint, ruris tamen interpretatio
minum recepto vfu, inter talia habentur.
Nota it
1 <-Art. fcoput, vt fraudib. occurratur,
x κΛη vntu contradus , an eodem tempore , an ex inter¬
nato , crc.
3 Summa non diuidenda attribuendam iurifdidionem
aux Prefidiaux.
4 Infindenda natura aflue, qui geritur.
5 CircunflantU quæ fraudem detegunt.
6 F ram ex parte venditoris fiUmfufficit, 0‘c. 1
7 Fruflm pendentes venditi laudimia debent, crc.
3 8 II vend l’heritage a tvn , er à t autre les édifices.] Totus
huius Articuli feopus ell, vt fraudibus occurrat, cùm
contrahentes, vr laudimia aut in totum aut in parte
eludant callido artificio, quod natura vnum eft & in¬
tegrum, in partes fecant, Arparticulatim diftrahunr,
quod vetus Confuetudo multo difertius exprefierat.
Quod cùm fit, nihil intereft an eidem perionæ, an
quod hîc dicit, diucrfis res eadem & vna vendatur :
Argent r. inConf.Bnt,
emptor eft, vicinitas aduum, multiplices contradus,·
communicata Sc confcia confilia, fed & feparatio in-^
linimentorum, & fepofitæ conuentiohcs conlideran,-
dæ oercontr aliteras, vt loquuntur, de quo TiraqueL
d. glofii 4. rium.36. &37. vfque ad 59. & in præfat. re-
tracl. conuent. numcr.9.&infin. eiufdcm tituli, nu,
mer. 27. quoretedo res plana fit & artes patent , &
meditata confilia ad iura Dominica eludcda. Proinde ά
nec necelle eft fraudem participari ah emptoie, vt lo¬
cus hat laudimiis, aut aliis iuribus Dominicis, cùm re
lpla fraudem fieri fufficiat, & véditoris ingenio. Nam
λ POCcft accidere , vt emptor boriafide arbores eme-
xn, nihil de fundo cogitans, quem poftea nouo côfiho
ement. Imh &c qui vulgo arbores vendunt, negare fo-·
lent fe fundum vendituros, ne rei familiaris anguilias
pandant, cùm tamen iam tum in animo habeant ven¬
dere. Nec vero quod hic dicit, locumhabet tantum,
cùm arbores væneunc quæ pars rei habentur, rum’fo-
loinfideant, & in frudu non habeantur , fed etiam in
frudibus, qui pendentes venduritur, feparatim vni Sc
prædiii alçeri. Nam etfi de frudibus feparatim védins, 7
M ij
ζγι
Des Droits du Prince , Art. L X. z~i
n fini- λ prctio^qui deinde de, marricc repuIlLikftaiTqVtidc uq-
Λ - . — ^
miâ dcbenruUiicm fi jwr fraude m icp^nt venuinjv
„ , 4* ï i π r , I ; iVl ,, Λΐ . \U :,]] narn s cenfe t d tf v craq ne vend s-
lie fort! diiWti, Moiimii «nffit de v traque
lient liriimaddboL & S*JS* &
Wr.hî^dent; u* Qiur ÛT-U-nun h rçGpJïitf m
fru&ibus, qui ita é foin colliguntur, vHubmdc rc-
D$§miuf& iepaï&ur, & nubiles fiunt, muhpiagi
in fylua & arboribus non carduis iTtiptendientj qui¬
bus venditis piiw foli vendit, 1 videri débet.
/ i wj Autre Ui cthjkes.) Q_l itid h ■ c d i cit , uut tl e fait o
Îii-Vjuvu - - v> ’ Γ·“
foribus noifris profrdtu , qui bus properocwiim nêfag
luit i'yluas catdclHIë , non minus qu; un antiquis dco-
mm hicos, Sed& incolarum iiccefijtasdntcrim c:edi
iyluas non ctrduar, cogit , quod & Arefio aliquando
decrierutn etiam in Regiis Lucius alicubi fêribir, yùh
jfipi-iïmt Utilia trditmirts t m t xtrâtrtlia4rrrt.t que vJu
filtra in fvuitu habemur. Sed&pmm-interdurn Rbs
irtjfs loess vnlictr curanttir, qnod gémis fdi fentcb
in ngncultirru Càtd cmil'har. Quare ut fU- S
fieri jitteiljke,iut turi, aut iota îcdüieb folidavendi: puum w
Nimmwfibui xdi fici. d.ni. & ρπ pn« vidi pro- * »chd,un. ijrluen «*i non {**«« *«
Iu bcniur^iic i Itaty inis deformentur, I. cmctii. jj-noc
Se»atiifconiulco,p» delegat. j.L Senatus. D, de con-
trah* empt,
Η o t A j.
t pvcfhr vm&tt9Jiet$U* ™*f .
l ÿuZitoijuc 4Ürwr» Λ· C^êri ΰ CAret frunde (y Ni*. J. Ci.CT ?■
4 XXj jPj ρφί prtktkrt TMjftÜHmjjfhtW* itdtrt,
cr
η Ni PI φ ïmjfiw (fl arlinl·^ rtfimileitdit.
5 gftid dt relftJ 4>.r perfÊ cohfidcritrtrtf.
I o £nhî i les i ah tosinÛTcs , mam lctcs , jietr ! êtes , &:
d'ardoiies* mpenfofttinend* yjfji&t, βτί,
I I j?tf Lpidfh, An te»Aj{4ittr, crfini in frùBnfG" hh.ii.
• jUtitpyrrlzj^tttin ώι wjir.'J Nam càmvnkuscon-
cnit us broponanU', vuum prctiuiiK vn.i merx , quan-
qiuio pluribus paitibm.eo.nûajis difiantibus , iioin.
i xmxEurl· D- d.e vibcap* ippelbr , Laudimpt enim
o nouer çfie viiic.'i & Éolidi, pro qno focir ientcnfla
OJüf. Alber. & T.iC in 1. vit. C. de iur. tnipbyc- &
roëe. dcnC.iij. quûd ü Dominus Îbhim dederit in rm
fi-itiper diUfahtdt pf£eîij1îittim.ïMTi tubepe^ucc m fr.iu-
desnDonnm fhccrc, etsam lÎpoftmüskdex menru
contingat prrcdnuo di Ai ubi j U'd hoc Ànieifioeaiiln
Im m ftau dis doro nari; M-im de eo qui Îjflunm pet fc
v end it po fR:>. trademus. Sed quii pet&pe i n contra-
m-riiam venii, & eri e fi dïgJ&tjuæ inquiratur., An 4
Do i τι si i lis frudi Vâflàilu m y ofl it pru hi bcre 1 yluatn Cc-
<3ltc, aut nemus diiiccrc, tikenmon ciLquod vfuiefle
poftjt ctitn ocoirru, Aciure quidem ciuib ncg.mt lu-
nfcqnfulti grandes arbores in liruftu eiTr. 1. tuitoribus
C D, de vtufi'utl, Idcoquc perpetuo foh detrimtn»
ficri,coin pars /oli habeantury4iec.ontum vint tuitu ,- 1-
lio beeat. I. Sed h grande!;, 1. arqmiîimum. ^.Jnjchua-
niis. D. dt vlufrnit. nec marito in fundo dotali, L dt-
nomo. 15, fi fundum, D. foL irar. neqiic ewphytfure
in rd empHytt-orcearia. quod, Dyu. Bacr* Bald. Ang.
Ak'ï, LLid-Rom.Cnman, notant, d. $.U fitndut. Nec
pain admmiïtr .irrui bonorum fihj. Lvk, f. fin autem-
C. de bon.quff lib, iret colono, i. fi merct-S. g- coipe.
D. locat. Lii duobus- g-ficolomis. D. dvsurciiir. nec
Conduâori. L in fraudem, £. condtldtOe- p. dc iur,
fije. nec creditori in re debitoris. J- ficomitiitrii-#. u
phîteolmi, in quo t
ardificetur, aut fi vendatur D quisvki Bartol, &Salyc.D. depignor. nci- Nccfo-
cio m îî communi, L etfinon, ΐ· venit. D, coiyjituuù
cimi J, NeC quod hic queritur v a fialto in Rudo, ime
. 1 L A Μ T .. .3 D T 1 1
plenum fmitibus, de loin ti iupttfiac laudimia.de-
t bcbvmctu- Hjc vero Articulus prcecipuè faites e fi
proptft vend inon.es Lylu aru m , des tmehis^ bs*f a/jjt-
fenJ t dtiintifem ; Ntiiii aedjfteouemo nifincqmfiimus
per pattes diftrnbit, me facete quifqtfi per MagiLu .i-
tns; tincncius cSh Prcmcibio dicitur, vulgo , gjtAnd 1rs
fu m /a mhmit Ia ferte en trati I d v erum cit , δ. per j ^
txiJ iirn mores à c ΰ m u niccr accidentibus. N am cii m
arbores venduntur i cmtncfl, icpra-diiquouucim-
pendere vcnditi0ncm,vitde huius Artkuh comedi u- - .. . .
ru i quanquam negari non debet f cirainfbnrias peffi; E dem- §. fi condnCtor. D. de iur, nfc. Bald. L i . ad tui,
i incidere , quÆ has quoque {iifpitiortCi eluant , vduii C. dc iut- emphyt. .Sed nunc quo iiiteviimm
prarLiimptiO pr^fumptionc alia dcccgnur . vt L diuus.
quidemfrudo-rum et 'lententia Alb. Lud- Rom, Di.
d. 1·. tu nilum - Domiti, d. c. ad àpoftoUcde. de re
iud, in vi. Bald.c.vlr. ext-dt reiudte, GuydaSux. Qy.
Eald. Cafi. Sily. auth. qu) rcm- C. de facto ί an; t. Cc-
clef. Aiuarot. c,i.ç. quid ergo tit. de inuelt.de rc .v·.
faCta-Cepol. rtaiâ^t. dt-fcruiiuT. tit.de momib. Icute
Platea. L quifquis, C- deceflfibus M.uth, Afibft. <lc-
cifi itfj. n ume L.:;. Bsrt. A: a.dduio ad eum. 1. id Η.;α-
D.de in integ, refi. & Moliti, iMemifio in cdtuf, JJT*
g] of, i. num , &, ÎC argumenta dia po il ïitlt pier li nique ,
qu^ venditori arborum nniniu non luifie pfsedij ven-
dendi ccftnrs pofiunc , quod aVminddit & probatur,
de urbonbus veniitis landimia non dcbeinrtic qiian-
nimcnnqu e vendito pofiea+umlo-,, n ec talis cabis ad
hunc Arttciilum pttisjïer,qm cum dunüm locum ha¬
bere esifkimadus e fi, cum feparanm ifiivarncimunc-
ditDCta ante fraude eludèdorum laudi miGmm,quiefito
pr.etCAtu , non fi bona fidcôeex cuencu; Qua de rc F
coniedtura5Htlfcrc Molin. §,15. glof. i. q. 17-
gloC i . nu m. 1 1. Num & ateen fs & coni Lderati patres-*
fami hoc tdrin pcrfir.pc factunt , t: ngiferum fotum
vbcnoEes rcntttbfiites t & fiibinde rcdmiüos fructus
ferre friet, devincit vifiitatss coiideotio, etiatnfifor-
fan occaii one ingruente aut ait eritis pred i j c u mparid 1
cauta, prçdium i pfimi quoesempue arbores funi ven¬
di contingit .Sed ik cautos hommes quoique· Jio die in
tx Fi τη iliati v fr rpart: Sc nr^eCpere vid eo. vt ccrii ve r-
ientibus amiis iy lu. irum trait us diibrahaiitur magno
quidem Jiuentj fends habentm . cum tam i en da in
g ani monio no fi ro i int q uàin eh 1 ac- maxim è i J coque
R libera tk abfolutrt-in potcfiatc.sbemudi funr,côaiH
irrcquifitis atque ad eo repugnanti b lis Domums I eu-
d.ornm, fâSiLa comlirionc £; jure frudaîL Courte nec
arbores esrfcindtTe vuflàlli pro]jibemi.n . nec ptufr-
beri potiunt protentu quati minoris fundus frmuus
fît, cùm vafi alliis re fra vtatur advfum pcrnidTum , A"
velem, citra fub fiam iu· rei corruptionem, feianj tL
laudi mia per confirqucniiam dimimiicontingai s twn
arbores non fine parscliemi-cin fundi ,ηΰ magis quum
fungi, aut in côrpoicvugui;St& capilli, qui ync cqt-
poris' dsmno refccantnricuiict vaifalbs dc re fna & f1"1
negomun gerar, citra alieni d amni reipcftnmrtilt LL^
tfjitioncm, quod Moi in. perfrquiuir, t.M- φ·- &
ÿ.iÿ gloJ". 4. in prindp* dc eod. §- gla' ■ c q* ig- A f ■ ψ
glpf, j, niiin.it. Sc q.iÎ. d-"gloi,i. uutntr.yc. Accttlu *
veto, de quod ped.vpè caula· dicuntur, cui' A: fictive-
beat, fine quiavberioTes fruAgs expcCirintUV! A' .nmi -
ucrfiitij, fiue quod «difiens^ magius prctoiusnoui
opa citus fxp c dcpiebfiiditue * & ape s t Ionibus obïnu
273 Des Droits du Prince , Art. L X ï. 274
aut opportunos ventos non admittit, quo fit vt infa-
lubres plerumque habeant fyluæ vicinitates. Vnde
euenit, vt quanquam quoddam veluti intereflè Do-
mini feudidici pollit ob diminutum valorem rei, 8c
certè tex. probat. l.forma §.quid fi exciderit. D. decé-
fib. id tamen poftponatur vtilitati vailàili de libertati
commerciorum, nec per fe côlideretur, quod in con-
fequentiam citra fraudis ingenium Dominum tangit,
rei fubftantia non corrupta, & in re feparabili, nec
cùm id facit vaflallus inordinate re feudali vti iudicâ-
dus eft, cùm foli fubftantiam intrinfecam non immi¬
nuat aut labefa&ct, fedplerumque etiam fruduofio-
rem reddat, & eam excufationcm tex. recipit, d. §.
quod fi exciderit. Quippe 8c agnafei potius,quam in-
nafcifolo arbores confiat, nec magis illas foli eflen-
tiales partes elfe quàm lapides vifeeribus terræ indi¬
tos, quorum feparata fubftantia eft. Nec de his hic
Confuetudo dilponere voluit, fed fraudi occurrere
quomodo ante demonftrauknus: Alioqui fine fraude
fuerit vafiallo tales arbores vendidille feparatim , nec
7 propterea laudimiis obftringitur. Ex qua ratione id
quoque traditum, cùm quis arbores eiufmodi exfein-
dendas vendidiiret,retradui côfanguineo locum non
elfe, quia immobile quicquam propterea vænillè non
fit iudicandum, præfertim cùm ex themate propofito
ea lege vae ni lient vt eximerentur, nec folum haberent
vbi confiftcrent, dida eximendi lege; Quod & Pri¬
mario Prouinciæ Iudici, &C Curiae quoque probatum
eft. 7. Septembr. 1362. Entre Maifire Mathurin Cohier
d'l>nepart cr N. LegonK^ & attigit obliqué Tiraq. $.1.
glof.7. num.34. & 40. in retradu, fed ita vt in côtra-
riam fententiam deuergere videatur, 8c Lucius iib.9.
arreft. tit.3. arr. 1. Idem quoque Molin. fenin in eo
Îniftino aut molendino, vt vocant, quod quifquam à
'undamentis diruerat, vt cementa X materiam ven¬
deret, ne fcilicet laudimia debeantur, nili fi fraus fada
eftvt hoc noftro textu, depoftea folum quoque eft
venditum, cùm ab initio de toto couenilfet, de fraude
in partes fedus eftet côtradus calliditate partium. Id
quidem Molin. §.52. glof.2. numer. 2.3.6. de 7. Iacob.
tradat, de roydis. num.jy. Separata eft igitur ratio
fyluæ per le venditæ , de eius quæ fimulatione antici¬
patur, cùiTi de de fundo quoque ante conuenilFet. At¬
que i ftud quidem in his·, quæ partibus vnum totum
S conficiunt & conftituunt: Nam inhisquæperfeipfa
confiderantur, &in abftrado alia ratio eft, veluti ii
quis folum à fuperficie.feparet, vt in domaniis conge-
dialibus (vt vocant) in quibus fuperficiarius folum
alieno iure tenet fupcrficiem proprio, quod Iaf. no¬
tat. 1. vit. q.4.C. deiur. emphyt. del.i. num.45.dc46.
cod. tit. Quare cùm illa diuerfo iure habeantur, vendi
fine fufpitione fraudis poliunt, cùm diuerfæ perfonæ
diuerfos etiam contradus faciunt, nec de venditione
aedificiorum aut emponematum laudimia debebun-
$ tur,quod Iaf. ait d.l.vltim. num.44. Cæfa igitur fylua
fundo detrimentum non accidit, vt diximus, cuius rei
confideratio per contrariam rationem facit, vt etiam
A contra fentiendum fit, fi contra fiat, itavt fi folum
deterius fieri contingat de perire rei fubftantiam, non
fit ferendus-valfallus in præiudicium Domini facere, iqs
veluti,. cùm foio lapides eruuntur, & fundum fuftb-
di , rudera egeri , folum coiifumi contingit , quod in
arenariis i oililibus folet accidere, aux faÙonmeres ,aux
marnieres, ex quibus, quam Plinius Gallico vocabulo
(margam)appellat, eruitur aut noftra tanga impinguâ-
dis agris, aut lapi dei imbrices, pierres d’ardoi%e , aut ca
terra vnde lateres illæ, & figulina conficiuntur. In his
cùm folum confumi, cauari,mergi, exportari contin¬
gat, de ad culturam inutile reddi,de fubftantia rei mu¬
tetur depereat, & Domino feudi interefle gignatur,
g non iniufta cius poftulatio eft, fi fuas indemnitati ca-
ueri poftulat. Id vel fumma femel exoluta fieri poteft,
vel anniueriariis penfiombus , vel certa carum rerum
portione quæ eruuntur, fextante, feptunce, belle, aut
talibus. Quod & Areftoiudicatum eft des/Monnieres
près Lanal pour le Seigneur de P o ligné ,8c noftri obfcruailt
in fodinis imbricum. Nec tamen Dominus foli cor¬
ruptionem ferre cogendus eft fi nolit , nec indemni¬
tatem fequi inccrtæ æftimationis, & fundi cflentiæ
prçferre, quia à conditione inueftituræ difeedere non
cogitur, de nouas conditiones fequi fuppofita alterius
generis obligatione,quod Alb.dixit,d.l.diuortio.§.fi
fundum. Matth. d.decif.265. num.72. Ioan. And.d.
c. ad apoftolicæ. Luc. de Penna. 1. fundi. C. de locat,
pred. fifcal. lib.11.Barr. l.elegârerinfîn. D.depignor.
C adio Molin. §.μ. glof.2. inprincip. numer .6. de hæc
fere veterum fiiit fententia. Nam alioqui lapides qui n
renafcuntur, in frudu volunt elle, de cædi de lapidici-
nispolfe etiam inultis Dominis feudortim, quia ad
hoc res ordinata fit, deis rei frudus fit. Irrident Phi-
lofophi hominum indodorum dubitationem, cùm
inquirant, an lapides tales nati fint à prima mundi
conftitutione, an crefcere, an decrefcere céfendi,fint.
Qua de re ipfi non dubitant, imb de fenium de mor¬
bos pati, cuius ιΛ manifefta exemplavolut eire,qubd
inclufi folido lapide aliquando annuli reperti fint de
conchæ , de quçdam talia. De caulis vero de materia
non confentiunt, de ne in metallis quidem. Thco-
phraftus ex pura materia ortu lapidû deducit, que per¬
colatione fiat, Auicéna ex luto léto,vel aqua, Albertus
D Magnus fpcciem quandam putat elfe terræ ; Crefcere
vero dubitat nemo : In talia renafei marmora neoat,
Alb.de alij quidâ. d.§. fi fundum. Proinde vt crelcant, ii
renafei quidem apud nos lapidem certum eft nonio-
lere, ideoquenec in fructu connumerandus eft. Ita¬
que cùm folum corrumpatur indemnitatem Domi¬
nis feudorum prçftari æquum eft, fiue contradus
cenfus fiat, qui nobis diucrfus eft ab illoParifienfi,
de quo Molin. §.52. glof.2. (Ideoquc nec cius fen¬
tentia nobis conuenit ) fiue feudi datio. Nam vtrobi-
que rerum fubftantiam æquè faluam elle oportet.
Domino cenfus aut feudi, de incorruptum fubiedum-
contradus.
Article LXI.
( EL v Y l]u* a cngage iis héritages. b & aptes les' vend/ doit payer les ven- *Rr 1,1,1
. tesJtantde 1 engagement, cjuedelavendicion.
J S‘ qui in hypothecam aut annehrefim dedit fundum aliquem, l' & poftea ' vendit, d debet
Jo nere audimia, tam de eiujmodi antichrefi (eu hypotheca quam de Venditione.
M iij
Cuid valut f vtx fd engage. ï _
„rfniie Imfii fdi t Cr ff^do wtitdk*t»r , O* fud
Wijl
EAPiMmtnt.VMWrt**' t, ... , rt. ‘
wwttâMthy fwm* tmihlm
Tidum. ,
Uff-fi/r/H fçiiriiikivffiÀmU «su d^Jïiwr,
f/ iWfitfprbrrJi» jagrdttw in vtndirimtfit iom L·»·
difftiï-.
Stetti fi V& idster ijfitmt in ftatim lundi,
i 1 Cî/»v jw rngjfgf.] Cinn vsjiÆ fmtjn iure duili hy¬
pothecarum ctîiidmoncs , vr vojt J’tnMgç, hyputhe-
ram fonât, non crut fiiciù mtdhgrre * Je qua poritlfc-
ijiiim lise ArüailusimtSligi deberet , ni relctbLvcms
Cudiicrndo c fontibus veiligia obtento; per Je f ci
induiidcr. Nam quanquainde (Implici ùc Vüîgan hy¬
potheca i m clUgi p -d\, εύιη quis mutuam pecuniam
futnjifiï fnb h'-pciiitcis'·, Juncte hypothecis vendit
ijmputata mfnLttoiiïiutui fimnrna mie accepta -
a bitur in hypotheca .. I . cim notiffimi, in princip, C. d e
pc ïier χκκ. anru Scd Ivxc alias. De amichrçfi qnulcift
umltai m idem fccc rcddeie cum venditione cum
jv; c \ p icdi mendi , Ü quiden i te de mpei u i\ c. N ,im ii
J tuitus L'inpTt:U‘ percipit , & habtr fcie rcmpigmsrSs
loco, fi ex cucutii redimitur; Qui maiori brâno fins
tam frequens cûrradl US fu st y v r eo ne in agricolis qm-
(I t m k mpe rarttur igncuarioi te i uri s ,ώ m cocu m prç-
Jiam amichrcfini accipi fpeci ili e au lione veritum eH
jb* Conftit. luftimani μ. cuius tnruhis cil, nui. ertd.
agricot. rerr. eius, Neque hfcdifpuLabinius·, quis fit
legitimus vfuraru modus pro promis modo &c[ui-
dtare , qux perpetua eftdifptiraiioMuIjn. m iibidt
y fur. q. v , & et t e Linus- Ai'f . ifii & Aik
N Litid i d raritit ; l i adm a nciw lu m , ev mli ribtfi qui 4
pecu ni. i corflii uanmi , alios natura u-niraibdes cite,
alios cone n none tu. Ltremmtura; Molinxus quidem
perpetuo üccerhilîino affitroptDiicgai eos, quiadra-
liomim duodecima: diitnarat iinr cSttiniti, vllo paito
irre di miHlts fieri poJtc, quia mrttraimpliciEnin ha-
fieimi perperum mUmptKuus nccellicaiim , alioqai
non rolcrmdiT & vtiitani- hittn Aidchii putat, qui
ad rariumniqtincieaiTt ime confUttiti^quo, m genere
imputata in Γηκ'κ» mutui fu.mra ume accepta, kv ad rai., qL ιγ,-lh.i . . ^
mendebshvpothcefi non lenfifieConluetudmem, C omnes fumqut mme coibcuunuir cx Ord.C-oUX. ^
. i" _ J : . s . u . r , ΚΠ a i rât Κι-. 1 A Μ I, Ί ili fi- 1 1 - armo i ■; É7. mu : . M arti opub beata apud nos it. λ pt d.
I1SCJÜ. ÜLG: Uli ■iJfJJVUiVi.M - . . " J
verus Goiii' littudims libtr mdicai. iw:d Articuli mi-
hun vibs tantas oh icuriorem reddidit, qvuqiuun im¬
iorum ccmrondis per Jfifcqu&tem hsifk apparut, Fuit
iqicui' vhiqtie veteri &.huic qucqnd Culuciudini vqx
i ,;: j«^e]'irtiin quodannchiefis Gtsci-S , Latmi qm
Jcm nomine carent. Contrahi tu c verb tu m dr bitot
nc Lcprrv fiib y fu π ; pocuma , ban dum e reditori hu un-
dumdat pro imer viütio'pccuniÆ , hac quidem pro-
porri une, vt ftmdi t metus cn.tn v luris legitimis at-
eepta’ pecLmi.T congruant. Cuius coetadus hxc vti-
litas efb quod ctedttur citra iitcru, citra procraflmi-
i nn*n rm»
Ç] SlUat -S · H1- l lljiw vuiutus·» — — - — - — -
and« n6j. nioic M arti ο p ublicata iipini nos i.t. A prsl.
eodem aatno. Id vt demon Viret rcuusin eoMoIm. eft "'ni ’
lih.de vlur. q. i7* mmu 194. >$l' q.ï. & num-riS. Sed
cossqui ad rationem χκ. pro vno fine confii turi, negat
u.HLtra ft-diim. jies ede 3 propter çongnicnmm &
Tqutualr miam prenj ad redutim , qmapro t.mio pfe-
tio criam pr^diQm i5c Colum vuntlf Ltptrntiur . & ac-
qnuj pôiïcr, qua mita dfafiimatio & adæqoâtio ya-
Ions Ce pu ci j .id rcni,qux.venic : Qiiod & ego cenfeo.
Quare Jaliatft fcntciuia, quae contra nutat» & omnes
redimi pccujnac-oidhrotos rcilimi bites
htas di qund tredituu cura litem, citra procmltma- redimi pccyniacoi-dtitutos rcdimmitcs m&wjquvd
t ioiies. citu méShim appellandi dcbitor-is, citra ap- D MoHn. conlmmtA jS. m lüivu de vtur
i ii. .·% t-.r· .F.-mHir Î i ■ i i 1 1 1 t r r- jtt Λ . ül ! i I 1 ΐίϊ. ISC t! - 20 - ΤΠ1 3P+1 E J-t-ΟΐΓ ΐ* •Γ7’· 11U1W· IC1* H-ÜI
pmriorro^^ miinuskia^ ituicur
fn jiuLcludini data, Kuniit Ubqultid natura pigno-
cli, aut hypotheca vulgaris, fed fit«c comientiunp.Iu-
rifccHifiiltus in l.i* €■' pa£lo. D, de pignor. emimodi
comicntioms mcmim t , qua phcuir,vt hntCtus hypo-
ihccanim creditor v furis pecunia: compenfaict, fini
Ic-gLtimx νί'ιΐΓ,Γΐ alibi niam, vrcredirm' pignus i n pe¬
cunia L "na Cninpifariondm certo tempore polüdeiet,
£C (tuitum capere r.l. Caius- D, de piguor, ait. extat
^ talis contiL-ntio. Uiis quihorm.jju. de gignor. L Ji
pecu nia. D. de pigtiur, atU.li ea iegr.Ae L ii ca paitso- ^
nU·; l.pLtiul.Cdcvfur, Fit vero interdum ad tempus
ctttam & determinatum annebrefis, vrquinqucnnij,
sur quod xArriculo fbquenti dicirnout'imif , interdum
indchnîïèik fine pr^finirione temporis > quoad pecu-
3LÏ.1 acdit-t reddit cur & J^bicuindiifoliiatiit, quxab-
fobtta annch refis cil : Sed t ame n ouanroc tmque s»»-
porefiati ηό debet creditor amphores finitus antm qs
p erciporetquam quftti côuen tant cum leginniis pecu-
ιηι,.τ cred iter v Euri > , ali oqts i viurar virium contrachim
comtin pt ter, d , p acto , prae ter cominoditac em per
£c frueiidi.
1» L LJl.J I. it 1 J ► lJ.lL ■ -T" 3-, ■ ■ ■
q.i. nuiti.iii &qJo. nuimii4*&-i^.num.icuHoc J
piifito J equitur, qui rriruti âccondirbne redundes
jinc pio m obii ibus haberi* dem onuti contrai !u&
C citi me rao m qn 0 d in gf cd iant u r, pe and at v ice de b-
C& fun m t quod ille tradit. §. P . mtm .n, 1 Ï- &: iq- & i.
t;r yhd-it. lHimet.qti, q.io. vbi reditu redimibili entn
pràidio permutato vetaia clfi: venditionem putat, lin
irredu-uhilisfitellê jicmuirationenv. Idem die, ç.iy.
q.iS & ç. 18. q- to, Tiraq. in tctt.fi. gl°-4; Λιπη,ΐί;.
Fétron, nt. de icud,4, jo- Io. Îgncus-Ι,ϊ.ΐ. h condirin·-
ni. D. ad Sy liait, ita vrin ta It reditu afl rudis redempno
cd non fit expettandu adindteandum dcquglitatert-
ditiis , cuiuï narura cem c ft, necabeucum pendet,
quüd fnrre in eo rediai bicicndumtilct, qui non na-
tura fedeomuruione dièt rcdimilis, vr cuentus re-
d emptionis cspçdkrur, cijm natura talis ηό fit, quod
ille norar. §. q.aj. In quo Lccum pitgnateviUis eft
And , J i caq 11 el,c v m di ffert n t ias i Jias ira curri n on p-r-
cipctet. in verbis Mo]ma:uK:un natura: vir, CLim pec-
pema iit, iVmuer agit, nec cucnnim expeti st 5 Quod
verbpef accidens fit vcdimibilc, execution. cm hespiï-
-, hufndi, ms:Sccoti^n.ùmm î ntra. ccmpus rii â uni pxpc &^β
Talis tamen çqmraÛusincc dominium nec poiicf- p ah lu pendi-î ad diiudican^uiti fini ni.
fin nem in creditorem trans ferr, fi diurc duutaxat 1·ν- His poliri λ, firquituc dt· coli fii turio:
porhec.t reti ner fle nomine proprietati) pojTrdct, &
. . 'i i 1 1-1 i-.l ■ .■ ■ 1 -mi C muri' .Irn.Uni.
titulus occupai idi implicitam iemper habet donunij
EccogmriunLim J.fWiu noiiuuc. D* .dc vfiicap* Lfaen,
dum, 5. creditor. Ό. qui l'iiiÉ cog. ncc rrftèaisterfctj-
itr.MoÎin.f,f7. n u mer. 7 vvrl" ansrto iubdiuidirncm·
|.itè'5.ji+ nuirujo, Âriui.îf. Iitquofibi ipfî. i cptignar^
trait, de vfiir. . ,■ ■ t , n v nu A ■-]■£> fif ^ jfi.. nu m.^7.
I dcôqne n uib vnqu i :ei n pure. talis crcd 1 ror prx [en-
iieret , non magis, qnàirt creditori pciJlidciiîi przçia’û
llLa ptlUil i .ItL ILJILiUH-^IXimm » l'uem.
H b poil ris, fcûüiruc de cou fri curione rcdims-nacuia. È
1 cdimilis, laudimia non debcii,quia rum nil miinohi-
]c vtïu itj Vi ante dtmeuilraitiiT.us,dc fubiectmu Lui-
Jal·. v Ç L I V iCL r, ■* : iLp I '■ t L-.L.JjI· i _ L Lfc·*. LL- I l ■ * J ■. wu. .1.1.
dmùoruiniuper immobsL· JuntiiLi optirrcnt, cùmui
tâlt co-oiïi ctir joucficcwitats tahttim crediti litb fi V Plï~
thera irdbiii qirçtatiir , fuie ger-trahs iit hypothfpk
fine pinicutaris fiue perpétua, fi uvJ ad repus, quff PLÿ‘
p.etuA eft cra dritt τ Mo il n xi . §48. & art. > i . gloh . - >?.
pnne glûik. Quod-Ί" :é · ru eil,cùmvod''iisp'"ic /
ved) i ur Kl li Luuxo îedicus coflitLiatur^dndc tutw
+ CÎLlOlt
2/7 Des Droits du Prince, Art. LXL 278
eidem veneat , oneratus (vt loquuntur) dido reditu, ^
id eft, vtvenditor fit liber à conftituto reditu, tum re¬
ditus æftimatio pretium ingredirur,& eius partem fa¬
cit, ôc venditio fit , Sc de toto pretio laudimia deben¬
tur ; qua de re peculiaris eft huius Articuli materia &
tradatio. Sed aperienda via fuit ex præfiippofitis. Er¬
go fi accepta pecunia debitor antichrefim cohftitue-
rit , id eft, fundum fruendum dederit pro ihtere/Te pe¬
cunia:, donec eam redderet , deinde fundum in anti¬
chrefim ou engage datum vehdat fuo creditori , ita vt
ipfe liber &c quittus (vt loquuntur) remaneat à reditu
ante conftituto , vnica venditio eft pro pretio anti- ^
chreils ante accepto fada , & eo quod deinde in ven¬
ditione conuemt, de quibus fummis vnum totum
componitur pretium. Hoc fenfu hunc Articulum
intelligi cohuehit,quamuisnon exprimat in thema¬
te & & theii pretium antichrefts , cum pretio vendi¬
tionis cumulari & confundi , quod vetus eXprelferat,
& hic fupplcndum eft , incautè in politione fadi ab
Reformatoribus omi/Tum. Ratio eft, quia confufa
prioris antichrefis fumma , cum pretio venditionis ,
prædium ideo minoris vaenit , quia reditu iam onera¬
tum erat , quo venditor exoluitur, & in parte pretij
cedit. Alioqui hic tex. /impliciter fumptus non liif- C
liceret ad obligandum emptorem ad laudimia pecu¬
nia? accepta?, pro antichreli , nili intelligeretur , quod
ea pecunia in partem pretij ingreditur , & quod ea
pecunia & de alia in venditione conuentafit vnum
8 totum pretium. V nde iit , vt li conuerfus cafus pro¬
poneretur , hoc eft venditorem qui ante pro anti-
chreli conftitucnda pecuniam acceperat, poft mo¬
dum in venditione fundi onus in fe alfumere luendi
crediti Sc reddenda? pecunia? ante acceptx, certum fit
tum laudimia dumtaxat de pretio conucnco debi¬
tum iri ^ quia ciim debitor aluimat onus luendi, &
res libera vxneat , pretium non diminuitur , fed inte- D
§pum foluitur , nec pecunia ante accepta in partem
pretij cadit, & pretium detotareiæftimationecon-
uenit, citra vilius operis cpnfidcrationem, dcideo &
Dominus feudi de toto laudimia habet, nec poteft
quari ea ratione Oneris elle diminuta, de quo Moi.
§.;8. num.51. & io.tametfi eo loco atgutè quiddam di-
fpu tat quod vfus nofter non admittit. Sedrefelhnon
admittunt Nota:.
Nota z.
E
1 Xpditu confituto ey afiepta fafla laudimia delentur.
1 Quamuts de fimplut confUtuUone reditu* non dcbean>-
tur.
1 h Et apres les > end ] Nihil intereft , an hic venditor
fundi fuper quo reditum conftituerat,fundum incon¬
tinenti vendat , quo tamen cafu magis aperta eft fraus
cx vicinitate aduum , an ex interuailo , fi tamen præ~
fupponimus ad onus reditus véditionetn die fa&am».
& ideo pretium rei diminutum , & emptorem in pre¬
tium imputalfe eam fummam,quam ante crediderat
antichrefis caufa. Idem fentiendum, vt reditu gene- F
raliter conftituto fuper omnibus bonis , cuius alli-
gnatio /eu aihepta fitin aliquo fundo , cuius polfellio
traditur, dc de refiduo valoris pecunia accipitur:Nam
de toto laudimia debentur , & de venditione per par-
a tes fada. Et licet de conilitutione fimplici reditus per
fe non debeantur , quod ante diximus , fi tamen di dii
reditus ailignatio fada fit, & realis afliepta fuper fun-
do,confi?quitur tali poiTellione impleri alienationem ,
ex qua fine dubio laudimia debentur, quod&Tiraq.
notat. §. 6. num.x. & §. i. num.17. glof 14. inretradh
Molin. §. j8. num. 46.
c Vend. ] Nam fi is qui reditum vendidit /implici¬
ter, poftea eum lueret, nec de venditione j nec de lui¬
tione laudimia deberentlir, quod Molin. fusèperfO-
quitui·. num.io. & iz. & §.2 z. quteft.id. Secus fi da¬
to in cenfum fundo poftea cenfus lueretur, aut ven¬
deretur , vt d icetur glof. feq.
Nota 3.
1 De yenditione faila ad omis reditus redimihlis laudi -
mia debentur.
z Quid de pradio in cenfum dato ; mox (y ipfo cenfo
hendito.
A p*yer les Rentes du tout. ] Ratio in promptu 1
eft, quia fie totus fundus , quamüis diuerfis tempo¬
ribus & pretiis venditur, aut potius plures fumma?
in vnum pretium confunduntur, quamuis prius cre¬
diti titulo datum in venditionem transfundantur.
Secus iudicantibus nihil facilius foret quàm Domi-
jios feudorum fraudare laudimiis , & depretiato fun¬
do per conftitutioncm reditus , mox exiguo quam¬
libet pretio vendito ita onerato. Eft igitur rata ha?c
Sententia , Fundo pro reditu hypothecato vel in
antichrefim dato , pro pecunix /iimma qui poftea
venditur eidem , ea lege vt venditor a?re ante ac¬
cepto liber fit , laudimia deberi de vrraque fumma
& venditionis & pignorarioms : Sin ad onus redi¬
tus non redimibihs aliud elle , fed Dominum feu-
di indemnitatem ratione oneris perpetui petere pof-
fe, quir#alc onus rem depretiat, & confequenrer lau¬
dimia minuit, de quo Molin. §.;8. numer.58. &
Quxfitum vero di de eo eft, qui ciim prædium 2
îpfum alienaftet titulo cenfus ex quo /cilicet laudi¬
mia nulla debentur, vel titulo feagij poftea, tl y>ent
folcyffance , id eft , va/Iallum creat , mox emancipat ,
mox ipfum eidem emptori cenfum vendidi/Tet,
baille le cens , puis franchit le cens. Res plané à come¬
suris pendet , neque enim protinus fadfca fraus intel¬
ligi debet ex eo quod fic acciderit , cum fine frau¬
dandi animo res ad cenfum dari potuerit , aut in fcu-
dum , abeo qui nec an.·* .umnec cogitationem ven¬
dendi cenfus, aut va/Magn haberet, quo cafu nul¬
lo modo laudimia peti poliunt , veluti m permuffi-
none , quae bona fide fada eft , cfirn tamen altera par¬
tium rem quam dederat redemerit , idque bona etiam
fide. Quod fi initio cum contractus fieret, aut bre-
ui poft, redemptio fadalît, hic fraus conuincitur,
de quo Molin. jf. ;8. quxft. 2. &num. 7 6. Quæ ra¬
tio & in ca/u quoque praefuppofitô valet, vtfi datio¬
nem ad ccn/um venditio protinus aut breui poft tem-
poic /ubfequuta fit , fraus reperta venditioni rei vi¬
deatur. Ideoque &: laudimia debeaiitur; Sin res bo¬
na fide a£ta fit, nondebeaiirur. Totum igitur hoc
pendet a conie&uris dc adiundtis fa<5ti, vnde argu¬
menta ducuntur. Quid de eo , qui vfumfruCtum fu¬
per praedio mox fundum ipfum vendidit , dicetur
infra.
M iiij
279
Des Droits du Prince, Art. L X 1 1- 2S0
Α,ιϊ.ιν.
novîe; *$£
C UK Si
Article JL X 1 1-
T aiiof<!(]u‘il ne '■'sndifu'heritagc, tou tesfois'1 fi l'engage paflpit'ncufins,
: ventes font deu« pour celuy engage feulement.
E
refais qtiodrun ‘Vendiderit fundam , attamen ''fumuchrtfis excéder,
'muni, UudtffiM debentur pro hac antUbref dmtaxat.
T‘
■et mmn-
Nota
l ÎMA £atmn ifd ddwtur λ peficffonfiti W tjiùrft dütmrnf
£jr râtiv,
3 Et f ïïï trti 'U nt ~yen difl l'heritert-] Superi uri A riiculo
de cata mixto ftattut n fcilicetde antichreii Se iubhe-
1 entivendicione fundi inanttcSircfîm dati ; Eue décadi
Q tnpb ci de annclu'efL p . r Le C0J.1 h diTim. D ïx Eiti u s an^
reTcâirt varii Jsur hypothecarum fpécicsjdc iahypb*
polî cilionem rei immobilis non transfert
aut iimtatm unquam laiadiuua de bers. Nam de aïiaqui
A G À* viam.
j QfftdhttBjlitHtiwt tffifrnih» ftqttai.
£hjjJ niprei-irii.
b Si l'en f-igt, ] Id dit, intidire Π s > quæ m rç· i ni mobili i
& cius détention u eV perceptione frîiÆtunm per ma¬
nui creditoris (vr loquuntur] ton fi ftitïN am.pïgjiqrïs,
quod nainra iuüin mobilibris cdhiïftit } alkciufreft,
tciam £3 creditori fît mdiitun » tum qûiactc remeiaJi
quamlibet -i li mi ta de b çri la«d. imia n on poflüm > tum
quia debiror fesn per pignoris Donamus. marier. Lgc-
neralitcr. O. qui Xràquib. manu. lih. non fïam.Ls.S-
accellbria cft, & mouccr aliud ududluraUcH promii- ftr Jiruum.D. deaeq.poiT UWiN r. Γ . ad J. hkiï.
iîoni.quodMojkperitqtiiciirinÿ^. ScdaWariü B Tsr^ f r, eloC 14· n7 inreiTadt.Wnec rc-
Conluctudini plicuit m t \ T nu* detentionem ÿc frit- mÛus m tali pignqnwiwlitifine locum iinptt,qucd
]o.1éhçus rradir. ht. ^iuiuuî-D.,’ iS.C Sylij. beu ncc 1
Iqntusrrad-. . ^ , . . ,,,
futiai aurrciitomobitit lupudiecatac cfiwiôtalb tftjjr
il aur Domino lluttir, reftituttntur rntt impurantur
in fore cm à creditore , quia arttidu'eli sia fa iT au tru-
tLus non imputtt, vianrrdiiâraÉé, fed in viurasdiun^
tax.ir, vt-anip Eradisiuinus.
ScdcaiimuciydiLi: incidit qüærcrc. Qmdcen&n- j
dum iltdcÎongitempons jocaiioiie, Îk qm^r jlûucii-
niiLfü cxccdar, au laudi mia de beantur. Nam de mta-
iHi 1 uc r quidetn πηίΐτυ Co n i uct ndih ario rmUadn'n^i
tari o effe potefU t* Art. 179. Erpro laudutiioium
. ■ . ■ „ . . .. - L „ _ . - 1 1 i J r- . U 1 U.-.1 i t- .-li-i ■ ■■! w-srt.T-i'Sl· 1 ■ Ί* ,"1
ânumpçïccpivoiiem cransfet à debitore fei Doim-
110. , de pr ôpc Lemno in crr’ditof cm , quainquim ne is
quidem p o ifd Γύ t efficiim' j Ctî Ui fmodi elle an ttclux-
il pri dut! mu 5 , Ii quidem ura J : irtuma cil , vt nouas -
nuit w esc edat. Docuimus cti;un ί up. Arr.jij çnum.i ΐ,Ατ
fcq. ktïium fcudjlium A" Donuniçonim perceptio¬
nem .p n fiTdîm ni pots us iVudo nuis , qun m c uri Sc n u àx
prn prie tari ,i% m, hoc cil , ex perfuna pntius dus at-
reudi quipûlïïdeatifiuïm vtn quantmnhbct dommi,
qisi non pollWeat.fuir ailni*· . bue palTiuc agüur. It;i
vrii.dienimufhididiqiiaJ .uiÉAÎLïi'LnionconÎLSbit. ^ .... | . - . . . , - -
-.offcflio tamen miiccmr , S. AftwJitti tcansfciàtur in L titione nuto valde qumem .pcobabihsdia potclt l-λ ea
Λ diutina froduum pcrccptione,qudanic dixiintii,que
pdno dleilii anrichrdl squipollcf, 'auctaaiorem viin
lubrf , cùm conductor paies 0 hypischciarR & dütcn-
donem habere ί oleat. H !uu (k di ururni tcmpi sris I»’
catmnem si:r in retKüJsfêrri volimt ,Sz dominium vti-
lc acqim-n l.p i. cuitrmtratioj ic !.. fi quis· :iuccm.D.dc
iteq, poCcCqui locus lute cxefceturub And. Tiraq. in
rciraiÎ.ç.i. glofoL^ iium.Tû. dc icq. & Boet, dcctfi^·
Accedit qii(-id t-x venditi onc £ub co ndiri one rcdcKi-
pii oms nouenniüm e ctd ent u d ehê π srp/x Arr.fii in Γ-
T tuti r^do dLidc retractu, que mCunflictiidb in loca¬
tione t rib ll i t qu.idricn nium etçX'dqn tc. d. Anicii i&
Cor rationes huic qurtibomiavicir.ie & affiné® fijiir»
Lilnrni, qui. roto ntiuoiniopoffitkat, iimt Dominica
debeantur οχ înutaciombus, quæ ex pcïfütut talis poC-
ti· lions conrmiiunc . non attpmi'i hir., quarex perfia-
uaveri Doitmi i .iceidmit, propter Ion ir.sm dus .itio¬
nem pojfleiViùLiis in occupante: Alloqui II poffidïio
non durarer, ik brous quopiam tempore ttanfigere-
rutj aJiud exiftiuiLUidum ciic^qucuï diximus.d. Aî.jPh
isolai. iiEiin.ïo.
H.tc fineitlari aiHirnduetfione digna funi s Si qurr-
JamàMolou prrllrüiguntur, irpy. gloïi. num.t?. de
iï, qH4fk Qiia1 hm daine ntaîis ratio clt huius difpoÉï-
lion iv : N al r, non fert Con ί ne cud a cuin d i uriium p ο f-
^ffioncrn Isjsc iLomisricotuni iurivim percepriouc
quia praiiimpfit rauco tempore ilimiUn pignus & p if .id locarion:m accediisa , vrtaud invia dc-eadebe»
l; , ls·, nm π·», .■ i i π η * π π·.! m i u h i U -τΐί^ π m nvftn^sïi n il η ni si v id m til r. rft its i n fimi Isîimî ftntm»
alieiiarioncm tegi i n re . quam nemo ab alio potlide-
n taiidtu χψν -Mme padbmslic , niti fraus lu bel fer,
priuati quidpiairt coftfilij prætexm ancichrcfir.
Alioqui ii debitor iemper fendu m poili dcci L,rnail ha¬
beret Dominus. frudi, quod petere pulicL. nec qui d-
quain debere rui: prouter vulgares hypotheca; J aut
court ailas > aut di llbktas.
Nota u
1 istbtlfhrffit cr n<>n e, idem ctnistt».
1 t·? e e hf v; hec.t fntjriim,
j ïiçUttgi temfiprù Jatâtknc Uwdtmn dtlredtttUK
4 Eüfyjÿgi tmfp&tti hiati* n# iojptnHtm neri ir<ttiijeriur
ncflrd tnrt.
y Quoi àf vendit une fr initum ~
propt-inodmn ftatui id rntilr, culti in f unii ibus flitui-
tui:& hic calas fupplendus potius 's ideri debeat quiuri
per cxtciifionem decidendus , multo mngis' Ciim k
nuuaMudtontanv iiniiconfidri id ccnfucrinrexprcisè
hoccafuconiulrs AfcXi Deci Lit etiam
cxptediwf s Coi if io 4 , & r-i r u h r A τπ,ι | d. F erro .ti.de fin.
f,it. T trx in titrait.' J . r .^îof i ^üîiiÏSi . PcrJlac6.iit.de
actio, imem pro re emphy. colm.vcil . it cru pretium.
F.t hunen ponrra : udicLi uduii1!, v aiebi γ,οιι m rii m W·
mi a (vt ancetiiximils) fundamen tum nonbabciititdc
itite comimini ii neque prartor ius Sc fr eciali Coftfue-
tudinc inducia^nou videtur extendemia Couiuttudi-
nts diTpofirio , nc ex ima Jitudine quidem aut niaioii-
tacc rationis, pj-nrer cafum cxpreilum. quanuib cauifi
dL· qu.o quçdf'HïiCUM llniiiis urcxprcllo^r pene omd-
Iuî videatur, Si uaellcdtu e nam ftatticndum. edi npre-
hen Lus.
z8r Des Droits du Prince, Art. LXIL 282
Jhenfus. Quod hoc ipfo in cafu Ôc iuribus feudorum A pretium viginti annis rependitur de frudibus rei. Et
cenfuit M olin. ne iciJicet exteniïo caflis fiat ad cum,
quiexprelTùsnoneil.§.23. num.3. Sc ç.jy. glof.i num.
184. ôc §.56. glof.i. num.6. ôc quoslatè congerit Boër.
dccii.\i6$. Accedit quod contraria iententiæ antece¬
dentia corrunt : Neque enim communem fententiam
eorum fequimur,qui exiftimant ex longi temporis lo¬
catione vtile do mini mu transferri , cùm vfitato iure,
ôc vfu commerciorum, ôc nidiciorum nec dominium
vllum, nec ius reale trafferri receptum fit vlla locatio¬
ne in condudtorem , nec quifquam rem fuam ita locet
quamlibet longo tempore, vt dominio velit aut cogi¬
tet excidere. Sed ne vilus quidem vnquam condudtor*
4 lie accipit, nec prastcr intentionem partium imaginari
debemus praciudiciabiles confcqucntias (vt loquun¬
tur) in commerciis & contradhbus , in quo fcquimur
vulgarem glof. fententiam. 1. codicillis. $. inftituto. D.
de lcgat.j. quamquam veteribus interpretibus impro-
vix eft , vt quifquam tam parum attentus adrem fa¬
ciendam repedatur, qui pro locatione velit verum
fruôtuum pretium in trigefimum annum repræfen-
tare, nifi viliiTimè conducat, & pecuniae vfuras cum
frudluum magnitudine compeniet, Ôc in conditio¬
ne tam infolenti Se inufitata facile fraus prtefumi-
tur, & aliud agi , vt domino laudimia (abducantur,
quod Molin. tametfi alio cafu notat.d.§.jj.glof.i.nu-
mcr. 166.
Quamobrem apparet tales contraditis veris vendi¬
tionibus æquipollere , ôc pro alienatione haberi , ôc
in veras venditiones tranfire, quod Dy. Bart. Se Bald.
Imol.fcribunt. 1. penulrim. §.inftiruto.D.de legat.ij.
glof.clcm.i. vbi Card.Zab.de reb.Ecclef.non alienâd.
Alexand.l.filio.ÿ.fi vir in quinquennium ad fin. D.fol.
mat. Non refert igitur quibus verbis contradlus con-
..... _ . cipiantur, aut adumbrentur potius, fide fubftantiare-
batam, præterquam Baldo , ne icilicet vllum vtile do- rum confiet, quamlibet figurata denominatione, cù m
mimum transferri tali locatione intelligatur, Ôc fàten- effetfus potius quàm verborum ordofit fpedlahdus.
1. Si vno.$.i.D. locati. Si infulam.D. de præicript.vcrb.
Bald.l.2.Cod.commod. Sein rub.Cod.de iur.cmphy.
Alexand.ad Bart.l.cotem.§.quimaximos.Dde publi-
' ca.Tiraq.in retradl.§.i.glof.i4.humer.87.8e .^.30. glof.
i.mmier.io.Molin.f.ij. quac'ftion.17. Debentur igitur
laudimia de tali venditione frudtuum viginti anno¬
rum, atque adeo quindecim, tum propter infolentem
conuentioncm , & fraudis vehementem fufpitionem
ôc tranflationem rei tam diuturnam,tum quod repre-
fentatio frudluum tanti temporispro venditione eft,
cùin perpetua: durationis iuftum alioqui pretium fit,
quod viginti annis valorem frudluum æquat. Itaque
hic cafus à fuperiore diuerfus eft propter r epræfen da¬
tionem pretij , quæ fi mei Sc ante perceptione ni fru-
duura fit , cù m in cafu fuperiori fuisquibufque a miis
tur , alioqui qui contra putant , exprella conucntione
partium neri poife, ne dominium transferetur, quod
Alexand.difputat. d.conf.bj, & Boer, decif. 234. Idem
igitur fentiendum , Se cùm tacita couentionc partium
Se recepto regionis more id agitur , ne tranlëat. Ne¬
gamus igitur laudimia deberi de locatione longi tem¬
poris , qua: decennium non excedit , cùm dominium
nullum transferatur, nec contradlus ad hunc effedlum
habilis fit, Sc ante diximus, laudimia dumtaxat locum
habere in contradlu venditionis, aut in venditione re-
folubili , vbi merx Se pretium concurrunt , aut quod
pretij loco die debear, quod hic non fit, nec manus
mutatio vlla fiat, imo locatione pollclfio Se domi¬
nium confirmetur ; nec de cafu (pedali arguendum
eft ad coniequenriam.
'I1!1 1U.!.C?.JlCiAri0niS 0iTincs Meationes D penfiones Volui cxhypctlicfipræiüppoiiantm·. Atqùë S
enfendum de locatione perpetua , ouæ in cm-
5 fint, ôc quædam in diuturnum tempus contrahantur,
viginti aut triginta annorum, teprafefttata etiam to¬
tius temporis penfione, magna dubitatio incidere po-
teft, quia de huiufmodi contradtu cenfendum fit , ali
laudimia debeantur. Et quanquamvix quidem tam
'diftblutuseiTcpaterfamiliaspoteft, vteiulmodi con-
tradlum ineat , fingamus tamen , cùm poifit incidere,
in controuerfiam venire. Eftquidcm talis contradlus
veditio potius frudluum,aut venditio temporalis fun¬
di quàm locatio, cùm proprium fit locationis penfio¬
nes anniuerfarias vertétibus Sfriis folui, quem locum
late exercet Tiraq. in retradl. $. i.glojf.^. ntim.86. ôc
Molin. $.5;. glofii.num. 184. fcrilait. Bart.Li.inprin-
cip. D. de fuperf.locationcm in hoc ab emptione fru¬
dluum differre putat, quod in venditione pretium (e,
mei ôc vna.de penlioiie foJuitur,in locationibus annis
vertentibus. Proinde magha ratio facit , vt fi quis talis
contradlus offeratur, de eo laudimia debeantur: Nam
Ôc Bald. alicubi exiftimat quamlibet perpetuam vtilir
tatem rei veram alienatione «ciTe, & in eam coincidc-
rc. Et ratio facit , W tam diuturna frudluum perceptio
Se rei^detrntio in fraudem laudimiorum fadlavidca-
tur,cum vera potius rei alienatio re Sc effedtu ccnfcn- F
da Iit, in quam fimulato nomine talis locatio degene¬
ret Sc tranfeat fimulatione nominis , cùm hæc ipfa
Confuetudo Arnctil.2j8. inf. iuftum rei pretium eflfc
ltatuat, etiam pro venditione & perpetua rei aliena¬
tione, quodrepræfentatione frudluum duodecim an¬
norum integrum pretium quod folutum eft , reftituat
emptori, de quo alibi dicemus. Nam, Se qui pretia
praediorum magis attollunt, iuftam putant æftimatio-
nem lolui , & a quum pretium rei pro quateftimatio
. uctuum viginti annorum foluatur, id eft dùm totum
idem ccntcndum de locatione perpetua, quæinem-
phyteofim recidit,aut ea quæ fit ad vitam,aur quæ in¬
definite ôc fine praefinitione temporis , quæ perpetua
intclligitur, quod Tiraq. d.glof. 14 .nuj.mer.84. rradlat.
& Molin. di dio §.j;.num.i84. Idem in locatione vfus- 7
fn 1 dl u s p c rp c t u 1 , qui cafus in locationem perpetuam
incidit , vt ibidem tradit Molin. Sed .Se qui ad breue
quamlibet tempus locauit repræfeiitatis pcnfionibus
futuri temporis, mox fundum condtidlori vendidit,
imputato pretio eorum annorum qui adhuc rcftnbat
quem locum E (ruendi, laudimia debet tam de pretio locationis an-
' J10™m qui reliant, quàm venditionis , cùm de toto
vnum pretium fiat,quod Molinaus notat. $.1. glof.7.
nu.72.Sc73. 6c feq.tit.de feud. inÇ.P. Quæ omnia ôc 8
ïnpræcariointelligi oportet, cùm eadem fit per om¬
nia ratio. ■ Γ
N Ο ΐ A
i Intra Decennium non eft longum tempw.
i Neuenmum intelligitur connnuum aut eti.\ m interpol-
Utum,crnn .3. *
, P a s s e,] etiam vno die. l.hæc adiedb'o.D. de ver¬
bo. iighif. rajfer autem intelligi debet fi fine pnvfini-
tione temporis , & indefinite data fit facultas luendi
cum volet debitor, aut fi didlum fit toties quoties, oi t
quel engage foitj'aift tuftjues à ce yue le debiteur rembourfii
glof. ôc Bart. l.fipræfinito. D. depœn. l.Scruus, vbi
Bal. & Salyc. C. depeen. Bal. 1. moribus C. de dccur.
hb.xj. Bal.Fcly. Am. Imoi.Panor. c. ex literis cxt. de
conflit.
Quod fi nouennium exceditur, præfenti die laudi¬
mia debentur , non expcblato curfu temporis, v£
283 Des Droits du Prince, Art. LX III. LXÎIIÏ, 284
dicemus, A r. fcq. A quü tempore currat, dicemus
ctuuuinila- . .i, - j ■ *■· s i F
c iïettj'41 ji,J T F roquais fait nqfixÆ Conuictudmi , vc
xiQUeuuario mimero quoque Hitirct > vr hic.Îk Ar .*4
& Ar. Lô *. Λ: (ΐ 4. Ne c 1 (i 11 J iw.bi s aii rmj pr a prium,
fai & exteth quoque iplbin eufu ÎïroiM viurpatum* Vt
i Turmiibus , & aliis quos infra memorabimus. Hoc
nutem ideo ftatui rue , quod une ciuili id demum m
mat cria grade ri prit >11 nu 1 logu lu ï empuü dicitu t , quod
dl d ecciti -i-Lin 0 m m , quem locum T iraq, exercer m rc-
uxù- $.1, glof, uuin.ç. lraqu^^fiod mua id tempus
t,|'P ecrdtlriiigiturj nedangum ccmpus dicicur , quod
Cailc. îïOcacs'NpreLsé- Confia voir. Angel, de IrnolJ,
fi lilio, D.ioL jit;«i'.AlîSâud. Lt.f quod auram, D. de
fuperfie. Caïd, ekm, u \ bi N Docï. de reb. al. non
aliViu tëçrthch. in repertori ü/verbo, locario fri tuiK-
e:r. niim^o, MoSiu.^^i ,q. 4. nuraer.ip. tgirut anri-
ebrehs , ϊμΓγπ^γ ,quod nournnium excedit , ίΐ J η
decimum annum tcanlct'iidit, pro longo tempore ha¬
betur, & ad Liudrmiaubilriogii , proptet diutinam
durarioricrn detentionis·, dc perceptio nem Fructuum
perpetuam auc perennem.
x Nouera autem annos infligimus non iulum enn-
rinuos, lld dcmrarpolaLos dc triennio iu triennium,
l’cd Lea demum , fi ab initio lex & conditio àiûx cSt
eosuraitui, vt finito primo triennium ahud iram da¬
tetur debitori ad uncsdud un iuedant, Ii omnia crien-
A nia nou en niu m e*v Ljdun c „ io cri m cx nrcefficate· obii-
g, trionis primç conrmu.uio temporis proctSdic.quiurK
quini aliquot locis Baldusconna ccnfilTe puteturcSr Λ
maniielb fraus eo modo fieret. Quare recepti orferi-
tenua contra putantium , & pro vito tempore haberi, .
quod yi vnius d'bligaiiôhis prorogatur , rex, g. ne¬
que autem, autli. de npn alien, aut primuli. reb, Fc*
cte£ vbi Augei Cy. 1. 1. Cod. de uu. emph. Io, Fnb.
g, pemilt, lnftic. de viiifrjil'. Dy- Alb.Oldnd.L plu¬
ribus. §■ 1. U. de verbo, obligat. Lappas allegar. An¬
gel. Coni! 1S1. Anehar* Conf. si- Card. d. at-tti.i. 5,
vlc. Alex. Confiiôj.vol.a. Ac Coni, toj. voLjrEcrt:t£h.
B indidi io. verbo, prohibitus alienare: ±ntimri£. Alex
d. I- i filio Erld. J. Æmybus. norab. j, D de minorib,
1, voluntas veri quid ii filia , verbo illul certum* C.oe
fidemqmiEi, vbi additio ad eum , rdin* c, qua; in Ec-
clciurtuu , coi 51. vcrl fi militer fi Ha: ext. de coniltL
lafi mamimiilioties. D. de in (lit. Ai iur. Ai I nciny
potcll. leit.i, C0I17, Drde legar. j,Cint, in tta£l iktdi
paît. 4χΐιηΐϊΐ yu Anton. But. cip. ad Apoilolicacxn.
ded on si* Mol J* -41 . q. 8. T i rar ], in préfet . 1 et rid. con.-
üeutvnumu n. Quod Ii ofnnn tempora inrranouen^
usum confiihtm „ nec laudi tma dcbcucuL , ii modo cx
neccfiitate primi amtradfus poftef iota temporaenn-
nnuiMicur , iccus enim ii tx intentai ta aut primo tem-
pc fwito, vtpriÎk'üdiccmas, icmpus, prius proro¬
gatur.
Article L X I 1 1-
A H.T, IV.
Novae
Coni.
T cu contracT: d^ngage^qui aepafle neuf ans * ventes ne font deues.
SBfe Γ7 m contrdHtt itmiilmfts t ψϊ mn exesâa nmmnnium 3 hudimUmn tk-
bmtur ,
I-Îiceafusfupêtiqri per cmmariumiLtipUririiscil,
etiam fi exprHlum hic non eiler : Nam cum Atrioslo
filptriari fbitiiersr de atindirefg qunr nouennium cîî-
Cidit*iattdirain deberi .videeurid quoque dixilSc dc ca,
qüÆ citri cotififtit non deberi, qua: fentdmHt Iimoc.
C CarJm. Alex.cap. cùmintiiacxt.qrnmacr.accuL.poit
nec expri n lctc nccefit erar , cu m id rari cc me iTet , per
locui» qui abTiraq. traribuui' copiose in retr . con-
ucstc. ÿ.i, glof.i. mim.44· Permiriumeniai poit tem¬
pus intra ccmpus prohibitum videtur, dc t couira.
Article L X 1 1 IL
N contrneb de vendition 3 , ou y a condition de réméré & refeouffe* h
^ ventes ne font dénies, pendant ladite condition de cefcouÎle , f? elle
â ne paife ne u fan s*
IN cùnîniàhi 'venditionis* m ψω conditio redimendi Affiofi 'ta. efi° non de bmtur,
pendente conditione redimendi , mf cxccdat nvuermuim.
Νηϊλ r.
D?
QmÂÇt ptnsLntt rtJrmfnknfmptvT m*rtwr , <?1Γί"
dcrnptitwm .iW^JJj+i* .
L*i>i a.c'vendUtent fab CMiitliitti rrâttnmdf Uttdtmiit & XtdrmptWtï psff trmptti emnrm deL-ntu r.
dri'finJMr.
On (wtnt/itnei feiairi fJ de rr,
fr ttif dtjfaftie ér ftTiîtt tîU
fi gentur Λ-en Uf* dmi* , pr^Jpfoc/i nu n >rnEif 4fci-
Qfted fit rnen ihtrtitgrriJrtm^ippftit rtAÎO ertrfidAhtL·
ddwmiT dt f<t « lf4ît ftdf r»enJf htadi. r*.
j JiJ-rt Kuu temynt omrtrm itçermn
Pt ttfiemptttiïie tx fniirmtiïtftiÎA dtlcnlx?,
] o Jî TtdtmmdipA iftlim S tri) s Tetij/ΐΛ pf àtbtWH Γ*
11 Qfid diprvrwMtene tempo ru adtm fudi
Αϋΐρφ ïdjAfiây
'wü df ï
1 i Qmd de vindwiiit tmdttiimlt.
ij Qsitdjf. iptjf<ju»pett âtnit cm duiànt traditur,
14 j^itiddi iéiiâitfW&Win dim.
IJ Ê2Î*
285 Des Droits du Prince, Art. LXÏIIL 286*
ty j Qyùd de addiBionihios in dtem.
ιό Quidtn yenditione ex lege commijforid,
17 . Qniddercuenditionihm.
J a On y a condition de reemeréçr' refcrujfe.'] Cùin hac ipfa
de rc , id eft , venditione fada, cum pado redimendi
aut recinere aut recompræ (vt alibi loquuntur) magnç
effcnt Iurifcofultorum controuerfiæ, an laudimia de¬
berentur non fine fruduConfuetudinaria difpofitio
intercedit, quas litem praecideret, &' iudiciorum repu¬
gnantiam mirificam i Atque vtinam in exteris veteris
1 Confuctudinis ferip tores præiliti fient eundem ani¬
mum. Idem de Prouinciàrum multarum Confuetudi-
nes hoc iplo in argumento fecere magno operae pre¬
tio cùm valdè pugnantes diceretur multorum fenten-
tiae, «Se eiufmodi conuehtio perquam frequés fit com-
mercioru vfu. Collegit eas And. Tiraq.tit. de retrad.
contient. §.<5.glofia. num.^.&num.jj.MoJ.f.jj. glof.
i.num.47. Exhis Blcfenf. Art.82. &116. AndenfArt.
116.& : 3 62. Cenoni. Art. 156. 6c 178. & 372. Turon. tit,
des rachats, Sc de LorryArt.77.hoc idem nouénium re¬
demptioni prçftituunt, vt immune fit à laudimiis,quç
id tempus fupergreilis ftatuuntur; Carteræ refcifiùs fe¬
re tempus ftatuunt, nec tam longé progrediuntur. Ac
nosfup. §.y<?. de venditionibus fimpueibus differui-
mus. Hic locus eft de his quæ fub côditionibus fiunt,
aut padis fufpenfiuis. aut refolutiuis. De ea nomina-
tim venditione, quae itafada eflet,vt liceret rem ven¬
ditam eodem pretio intra didum tempus redimere,
3 an laudimia deberetur, magna eft pugna.Nicol. Boer,
vir.dodiifimus iure & vfu rerum longo negabat debe¬
ri, quia refolutionis facultas verbis chredis appofira
in contradu , redemptione ex conuentionc fequuta
conrradum ipfo iure refolueret , & reduceret ad non
caufam. Itacenfuit. $.18. tit.de feud.inConf. Biturig.
&rurfumConf 3. incip. Iacquelina.Molinæus. num. ·
27.vtiturauthoritateGuil.Cun.Bald.Alb.Iaf.l.ab em¬
ptione. D. de pad. & Iaf. l.vlt. q.2o.&2i.& quos ibi
congerit dede iur. emph. fenfitidem Io. Fab. l.vlt.C.
com.de legat.de nuper Francif. Martius. Decify72. «Se
571. lib.r. Haec eadem quæftio plena manu retradata
Cil ab And. Tiraq. valdè copiosè tit. de retrad. con-
uent. §.6. glof.2. à num. y. vfque ad fin. & §. r. glof. 7.
num. 14. 15. devbicolledis omnibus omnium fenten-
tiis fuam tandem addit , vt putet tali contradu pr.v-
fuppofito laudimia deberi, cùm verbis obliquis redé-
4 ptionis ea facultas concipitur, vt verbo reuertatur, re¬
deat, & fimilibus,dc quibusd.glof7.num.17. At cùm
verbis diredis fit vcluti (fit res inempta) dubitat pro-
pterrefolutiohem, quae fiat ipfo iure , & ad non cau-
um tepore retro ado reducatur vtibid. fcribitnum.
14. & 15. Haec fententia eius d. JT.6. glof 2. num. 19. vbi
fummam colligit. Mihi placet fententia, ex tali vendi¬
tione quibufe unque veniis refolutio ex redemptione
concipiatur, laudimia deberi,quia cùm perfeda & nu¬
meris fuis abfoluta fit venditio, &pofieifio tradita,
plene dominium quaritur ex contradu per fe puro,
qui anulla conditione pendet , licet refolutio pendeat
a redemptione. Sed tamen in difpofitionc nulla eft
conditio, aut effedus fufpenfiuus , quin præfcnti die
totum fuum effedum confequitur , fed refolutio
dumtaxat fufpenditur, nec quantumlibet verbis di-
îedis effedus fadi, id eft, traditio poflcftionis re-
foluitur fine retraditione, fi is qui in polfefiione eft,
refiftit , «Scobfiftit aliqua decaufa, aut defado, vt
dicitur quod Molin. alio in fubiedo notauit. $. 1.
glof. 4. num.14. Nam & intérim emptor Dominus
eft, &vendicare poteft & locare &frui plenè difpo-
nere, & vendere licet refolubiliter tamen fub condi-
A tione redemptiua. Molinæus fpeciali Parifienfium
Confuetudine idem putat in cenfu, vt fcilicetlaudi-
mium debeatur.^, yy. glof 1. q.4.num. 4S.I11 feudis a-
liud elle quando venditione continetur , ne venditor
fe deueftiar(vtloquuntur)«Sc retenta fide, quam tamen
retentionem fidei non vitra decennium putat impe¬
dire pofle laudimiorum debitum in emptore , quod
ille late diiputat.in.§.4i.q.4.Sed Nos nec ea retentio¬
ne fidei vtimur vendito feudo, nec quifquam apud
nos poteft vendere feudiim fine dimiflione fidei. Ita¬
que particularis eft, «Se localis ifta Pariliorum Confue-
g tudo, & tenendum quodhîcftatuit Confuetudo,non.
polle redemptionem vitra nouennium extendi , quin
laudimia debeantur. Nec Domino quidquam perit,
quoniam fi nouus vaflallus emptor in pollellionem'
ingreflus fuerit, fiue fide fadla fiue non fafta,iura Do¬
minica redemptiua, «Sc quælibetalia Dominus feudi
per eius mortem exigere poterit, fi volet. Quod fi in
fidem receptus fit , protinus non expe&ata alia conti¬
nuatione pollellionis Domino feudi debebuntur.
Itaque ius femper ialuu erit Domino. Stat igitur de
veditione fadta fub facultate redimendi, laudimia de¬
beri iure communi, quod & Chalfi fubdubitans putat
C tit.de cen fib. §.r. glof. verbi loux·, Confuetudine noftra
non deberi, nili nouennium facultas redimendi exce¬
dat hoc textu. Porro non fimpliciter aut omni cafu
hxc fententia accipienda eft ab emptore laudimia de¬
beri pendente conditione redemptionis. Diximus an¬
te iure Parifiorum nos non vti , qui feudafolent ven¬
dere retenta vfque ad nouennium fide, quare penden¬
te ea vfque ad dimiflionem fidei (vt loquuntur) negat
laudimia deberi. Nos quidem eo iure non vtimur, nec
quifquam alienato per venditionem feudo fidem reti¬
nere poteft·, nec aliter quam per feagium (vt aiunt;ius
feudale retinetur, fed tamen accidere poteft , vtqui£«
> quam feudum vendat fub conditione redemptionis,
Sc pollellionem intérim retineat, quia coucnit ne em¬
ptor pollellionem ingrederetur, ne fidem Domini ini¬
ret, ne venditionem publicaret , nec quid de ροΐΓοίΓο- y
riis a&ibus vfurparet , autvt pofleffionem fortè mo¬
mento ingrelîiis lit transferendi dominij caufa & con-
tradhis veftiendi , qua tamen potius cgrelfiis fit , quia
ita conuenerat. Hic dubitatio , an de tali venditione
laudimia deberentur : Diximus ante, & demonftraui-
mus ex fimplici aftione ex empto laudimia non debe-
ri, nccrem affici, quia icilicermanus mutatio nulla
' contingat , quod hic quoque ftatuendum eft , prarfer-
tim cùm polleilio non transferatur , nec nouus valfal-
lus fidem iuret, «Sc venditor in pollellione maneat, per
cuius obitum, II hoc cafu contingeret eum mori, iura
omnia redemptiua, & quxlibet alia deberentur 'quo
ad fidem inierit fecundus vàifallus , nec a&ionem ha¬
beret Dominus aduerfus non polfidentem quamlibet
Dominum, & proprietarium antequam fidem præfta-
ret aut in pollellione cllèt. Igitur laudimia non ante
debebuntur hoc cafu,quàm conditionis tempus rran-
fient , & emptor ex pa&o polièllionem ingrelfus fit,
quod etiam Molin. cx parte fenfitd.§. yy. gfof.x. nûm.
1 49-q·^
Sicut ncccùm llmplex redimendi facultas ceditur, 6
ante quidem redemptionem rcalirer fa<ftam,quod nos
Art.yp.diximus.
Hinc patet quid in ca quxftione ftatuendum fit, 7
de redéptiuo quod petitur mortuo emptore , qui fub
conditione redemptionis emerat redemptione nondu
fufta, vt omnino in eo indicandum fitredemptiuiun
deberi , fi in polfefiione erae & fruebatur , fin minus
non debeantur, de quo «Se Molin. §,zz. q. 39. 6c 40,
nos infràplunbus dilfercmus*
z%7 Des Droits du Prince, Art. L X 1 1 1 1. 188
Gactcîïivn ’hïC vçdbiii dw j Λ Incçlligrnda bl A
oin m «acte icfôluîiônis côcrathis , qiicdetmcra&iTin
Ir (obit, idem de omiiî pdfco Mpcniuio refolutiom^
nuii ,1111· in in üi(p.Tii(LLo difpofitionis sur vendit 10-
ιιίΐ, quoniam tafia effee ht m ip (ûm Uiipç d iunr, SiCvw ■
frequenter Luiiiinul·, mil aÉhùditirpnüdliü Uan5raà~
nu;, vc iïifTdiCÎnir. ^
1 .· tneti Rcjmtd^hftytdint hâta rdArun.] Itaacçipc,(i
leiiernuùo vi corirr^un har, m&atempoi a conditm-
ni pra ifcitûtiü, nau 1 poft nenurimfrun FecüTc irïdubte ad-
S ïb'L-m ad 1 jLntii mia; N am purificato contrat tu idem
in totum habetur , ac fimuiquam appel ita Mftr , &
contractas initm pu rsc v eridi tionïs f nul r t ■ qno cafli
hiüddubic kudimi^ebcjHur . quod h.tc ipla joccie
Icrihtt.Strph. lîiftrancL Conflit. vpLi.i.ncccmrio.
$ril:t,vires. Π. de perse. Sc com. rd vend. vhi
Angel ά Alex- D .de Yulg,&: püp.Dedus & quai Co¬
con congExitLpecuriLiim D.dcrcb.cred.
9 Proinde· fuper ion omim d sain mr de c» conditio *
jis^ mi.ie m contraria appofira vit , vd incontinenti de
fine întctLudlcij vtip ii contractui indic dici poilu, <Sc
qufmqttini criaro ca intertisllb Lîaiircdimfndsiaad-
tiid'pouic,ricc ipfspcr fc conditio odltiingatadifiiAidL-
miï, fi tariïèii l'cdeitip cio fiat virtute co n di nonis ex ni ■ C
retusi lo date, bina: mptiont;s fiant ., & bituiandimia
debentur, ram 4c empti on c qqirü de rcdumptkineiat-
qtic adeb de viroquc pmk i vd empti on I s adliu mi¬
ni um mû* βΛα:, quod Moaiti, pjarfcqturur. §.13. glof.
y,q.i . &i. num.a.tfe ji'. w-q-j. TiÉiq- f r. glof?. nu 3.
4, de 3. 4c 41. âç$»£.glal'ï. à mimera;- viqucadmnn.
15 4 tn tÎcradt, cûnucnt. lacob. tract, de iayd.hu m*i&
ik 3j,FrtmGifrMart. Decifpi.ieôoi. Übq.P&pa lib, j.
cil* ilfiininfkgmtiTiâiix, ardioii- Incontinenti vtrb
accipiunt, quod eodem dic finitum ûl, de quo fena cil
dtfp ütatl 0 Tiraq.d $. 1. gioL·,. tu retrait, conise ut- &
L fi. vnqu. i m . verbo, do nation c Largitas . nura . 18. C. de I
reLioc.dijrLP.t- Molm.S-fi. -glofi. nnm. 37. fine eodem
fuie fcpaiato milniTtu-nM fiat:. quia contemplatione
inuma fait i contractui inrelliguntur, quod Purpurat
ii: Philippus Decius difptitim· I, kgrrrcC» de patt.fc
MoJin. in reg depobUc. mnn. i?i. !k m contra dtib.
vfuf.qiSo.iHim.307. Tiraq. dglofp AvnaL Fcnon.in
Couf Bord cgal. ti r- de fend, ÿ, iti .
10 Sed & accipiendum, qubd didrmjs, ktidimia non
deberi de redemptione cautaAc facta ab vendit are v
Sqc4s Π sertio cuiquamcrntia G t, qui virtute conditio -
itis quemlibet emlcm cbntrnAu excepté rcditincrii:, j
1 llc .enim revera duo contraihis üinr , dure vend t fig¬
ues·» £c du iliuii Ingdum;1; dÎ'bcLiLuivmuc.mcnc ρίτΓο-
li.irnm &: m/.nunm, llV poQcJlbrimi . qisod £'■■: Mc-Sin.
ibibit Severi f.y: gioE.a num.ff dc feq- Imo A de
pretio idbüni^inrrogationis.ie reucnditionispoltea
■frtifi £ laudimudebem lu, vn lc.i quidem veinai de v nl-
co conu'a£tu»quodilleaLtd.Sv jj. q.i:. iium.tj.
£crq,
Eadein accidunt, Cum quis éeÆonçm accipit a£iio-
num atithypotbcciifum adi te cius debitorem aliquem
luper fcudo . de qui bas quideniediombusiaudnriia
non deb cntiu , ] ‘ cr ca qn a' d ixi mus hi p. (i?d it poilcav i
cejbomlm, cum Domino frudi cclfLotiariusennucuc-
iit » £c reliquum pretium frudi foluerk imputaris de¬
bitis cedis in prcüiim» liiidsinia de tuto debentur»
quod die etiam fciibic Molin. vbi iiip.unm.qi. fcuf
§ . 5 j . gkf. j. ]uim.i quod ti]ncn ille ijicclli-
git dc bis cdTiouibus» qua' cum ipio debitore fundi
Domitio fiant, nem qui’ imetccdentes per pluresgra-
di4-s isiccr Ic, ii couti ug.it vnum alceri^atque cum irem
tertio cedere , qui deinde à proprietario rediunnt , im¬
putatis creditis prioribus ic l dii i in lotte praij frudb
Sed bSc magna dubitatio incidit, & fcligla: pm- n'
gsia, quui de prorogacionc ccmditionis ccniaidum
fitjii forti cùm in contodtu dequinqj.eniiLoconiJr-
niirèt, pofrea quinquennio aiir pcmleMte{fx interudl-
lo tr.mtnij au: polt finem cius in aliud quadri eitrdum
prorogata fu conditio , quod quadri cm j ig m iunffcujn
iupeiiori quinquennio nouenmiim dïicic , qujdcvn-
fcndumüc. Hic Le mül π plices c;ifus pandunt. Nec
qiiifqnxm dubitat, quin iicoiulicin aut vnicaaut dno-
bus icniponbus comundis nouennium excedaEjbi-
d imia debearttui, quia tempus à Confuecudiiife pLa-fi-
xLsm tranfrendicur » etiam li redemptio aib#iitetÉj£
re; mera nouennium : Nadâ conditione iiouermuun.
excedente debentor protinus laudumia , ncc frmporis
lapfus expediatur. Std nec quifquim dubitat» fi finem
conditionis uicomnadtu prefimtdquifquam cxpectl·
y erit, quemlibet breuis tnmefrns, amuiae, velmmlis»
poit cani lapiam aiiam conditionem proro^eiauc
fr oidam der» qtun hoc qua que cafu laudirn ia debean¬
tur fuie redeiuptigfiatj liuc non fiat» quia tranikdb
prima. cemdirion e quai pars coiiiradhus efr, coniractds
purificatur, vt an te dkiimi s, fi : locus huJimus, nec *
Jecunda co ditio prorogatio eftprioris m praiiudsdurrt
I ttttiLfed alius & nomis conrradtus cft3d<· qua quidim
pier fr Ludimia non debentur , vranie drinnus, fed fi
virtute e itis redempuo fiidta fit, debebuntur item de
redemptione, prairaraliicx priore venditione. At ve¬
to ou m prima cô diti α p : orogiru r antequam fimatur,
neque prorogatio nonepHum excedit, bk pugna Sc
conilirtus ienct-nciarum : Mobncuslaudimsa vbique
Jcberi negat, fiuede venditione, iiucreuenditionc vi
conditione iodla,viimr anthornaie Bald.CoiiLnt.bb.
v. An^el.ic Pauli Cnfir enfl.vlt.de ier.ratioJlimicurex
LSedoc fifcaiientc. D. depicritr. Harclateperfequi-
tur Mobn- § . i|i q+ 1 4 . uloi . 1 , nnm.ûï . 1 dem &
5 Franci f. Martius ii fleri: Deci 1. 6 47 . A n d. Tir aq. mira
copia ic fcri.i di fpLi:ariGnc proba: tempus, quod unra
prioris dilationis fpatium proi'ogerur,triufiicm n-itutç
& omdiiionts tilecu-m priori imo & eandem dilate 0-
11 em ceniet] , non rxmen jimpliatcr dcvuiucrklire-
lpcilun Lcdtonital lentium dumtaxar. CutLium ter¬
tio, cuiquamtui ex cemtradlu pattiom iiîÿ qitffÎîttoii
fit j non pmri udicarij no-ui comi enti tme cx intortrdlo
fitifta, qua- pati contîaûus prsoris dici nequeat . nono
pacto êc iecundis placitis induifi. Itique Dbfitino
laudi mia deberi qaumuis intra remplis prorogatum
7 t x intcruillo, i^o4 di&omeffr redemptio fiat. Ira iUe
concludi: (ementi π m rttraba conucn:. J. 1, glof-7·
num.t4,& nuin.fi7.
Quce frncennj, fi verum fateri volumus, iuri ms-
gis conm-nir dc nititur quam friper i or Molinad , &
j.dtorurrij quia contridtu femcl perfbflo quandocum-
que noua conuentsone ex mtemalio aljqoid additur
vc) ltj nuitur de ptiuf i Cei tractu, alta res fit^idquc Liud-
iq maxinfr1 culu de pririudic-io terti] quzritLir, qiti.de
ipic loais Latt', ab Tiraq. teüadàiririn titrait Ifgn.i»
gloi.iS, iiam.fA.g. Ergo nufqu.im couucritio perfrüi
i u retratr.in p o:t -fl, vt ad ima tu r , qu od q ua: fittirti dt
p terriodnaudiio pr arien im Domino fcirdi.dec.iitUS iu-
re conrrabitLit,qitod Giiil.Cttn, l.iarifgcutium-f.''
adcb.D- dcpiit.it Tiraq. exigit vbi fnp. mim. Ita¬
lia quonesde hisdifpufario incidit fiin piciptnm-
ribas [vt loquuntur) CVabeUiis, fiuclaudimia, nue :4a
iutaquæ Dominis deconnadribus queruntur , (em-
per.id eam lententiam decurritur quse diJlingi vit com
ucmiojurs , qvfa: in commcdibus fiunt ab hii., qaa: e*
inter itallo & connaoiibus perfedtis , quod vulgo si£>-
omt L, ab emptione. D. de parii. Angel. quia vero,
auib .de niip.c ol. 4. B al XÆmvli tis> 1 ια t ab, 3 ,"D. dk
z8p DesDroitsdu Prince, Art. LXI III. 290
norib. Atque cum aliquando contradiceretur fcio ita
ab Curia Parlamenti noftra indicatum , & laudimia
adiudicata quamuis prorogato intra priorem dilatio¬
nem temporejQuod quamquam non latis mature fa-
dumfubfellia fremebant, ex tempore fcilicet ea de
re , de qua client tam repugnantes Dodorum homi¬
num lententia: , i uris tamen ratio facit vt hæc lenten¬
tia potior iit, quamuis commerciorum fauor blan¬
diatur aduerfantibus , & illidat in diuerfum. Quare
me autore nemo tales conuentiones inibit , & fibi in
tempore confulet potius quam duplicium laudimio-:
rura periculo fcfubiiciet, &c venditionis & redem¬
ptionis*
Et quoniam hîc de venditionibus agimus quæ pu-
rç non funt & implicitas habent coditiones,aut euen-
tus dubios à padis fulpenfiuis. Quæfitum elide ea
11 venditione quæ fub conditione fada effet. Talem vo¬
camus cùm contradus fubftantia,id ell,confenfus pe¬
det à conditione, quæ cùm deficit , effedum contra-
dus exillere impedit, & efficit vt nihil retroadum vi¬
deatur. Nec dubium in talibus laudimia nulla deberi,
fi quidem ipfa contradus fubftantia incoditionepo-
nitur,qua deficiente adus corruit. Secus cùm contra¬
dus quidem in præfens perficitiir,fed refolutio à con¬
ditione pendet , tùm enim iura omnia quæ ex contra-
dibus debentur, exiftunt fimulatque contradus per-
fedus eft, licet conditione refoluatur, & Mofin. dille-
rit. §.54*q.j. num.38. & §.13. glof. y. q.4. &yy. glof.i.
num.40.Tkaq. inretrad.§,i.glof.2. nu.n.&glof. 10.
num. 46. &c §; z 9. glof. i.num. 2* & 3. Idé in retrad. con-
uent.§.6.glof 2. num. 18. Steph. Bértr.Conf 22i.fib.j. &
Iacob.de Sand. Geor.trad.dcroyd.num.38.
Quod ampliandum , etiam fi pendente conditione
procederetur ad traditionem , quod ipfum rarum eft.
Nam contractu refoluto refoluitur & polfeffio, nili
realiter & adualiter poffelfioni emptor mfiileret , &
longo tempore in poffefiione ellet, vt decennio , tum
enim tam diutina mutatione manus laudimia debe¬
rentur quamlibet conditionali contradu. quod Mo¬
lili. feribitd. §. yy. glof.i. num. 40.Tiraq. d.§.i.glof.
10.num.y2. deglohy. num. 28. vbi docent ex contradu
conditionali mquuta traditione transferri dominium
l.dotis frudus.§. vit. D.dc iur. dot. Namque foluto
pretio Sc tradita poffefiione , conditio contradus fu-
ipenfiua tranfit in refolutiuam,quod Molin.fcribit d.
§. 1 3 . q.4. num. 24. ôc d.Jf.yy. num. 40. hoc eft cotradus
qui conditionalis erit, perficitur fubftantia Sc confeil-
fu,fcd deficiente conditione refoluitur, inter quæ ma¬
gna eft differentia & latum diferimen, an difpofitio
contradus in conditione fit , an vero refolutio. Hæc
vera funt in vniuerfum , in omnibus conditionibus
appofitis contradibus & confcnfu , vt obligationem
impediant cùm deficiunt, nec laudimia dcbeantur,fed
cum refolutioni aliud eft. Si tamen nonobftante con¬
ditione proceditur ad traditionem & pretij folutio-
nem, tranfit conditio de difpofitione contradus ad
refolutionem , Sc laudimia debentur , fallit in contra¬
du fub conditione redimendi , quæ nouenniüm non
egreditur, in qua tradita licet poffefiione, laudimia
non debentur hoc Articulo. Nam quod contra Mo-
lin. ccnfiiit'd.§.i$. q.4. num. 24. iuscom.efthic vero
localis & Confuetudinariæ difpofitio : Nam illic exi-
ftimat conditione appofita, & tradita poffefiione lau¬
dimia foluenda ad onus conditionis vt ait. Sed noftra
Confuetudo redemptione fequuta intra nouennium,
contradum, poiTeilionem, numerationem pretij , &
omnes effedus refoluit.Hæc diligenti animaduertio-
ne egent;
Sed hinc non abiero, ne^ fortaftè eibv qua
Λ rgentr.ConJ.inSnt ,
A id quoque dixerb j cùm laudimia deberi dicimus in
contradu conditionali, tempus contradus fpedari,
non conditionis deficientis , ideoque fi alius aut Do¬
minus aut condudor fitiurium dominlcahum tem¬
pore contradus,alius tempore conditionis,ei qui fuit
contradus tempore, deberi. Nam deficiente condi¬
tione retro omnia ex tempore contradus referuntur*
cùm pro non adiedis habeantur, quod ante diximus
ex Steph. Bertrand.Conf. 221. & 4y.hb.j.& Bald.notat.
l.i. C. denund.Francif. Artt.l.hærès quandoque. D.de
acq.hæred. & Conf.xj. incip. procedendum eft, And*
^ Tiraq. attigit in retrad. contient. §.y. glof. 4. num.24.
V & m retrad. hgn.§.i.glof.io.q. 8. Papo nt. des droits fet-
gneuriaux. art. vit.
Sequitur controuerfia de venditionibus, quas irt 14
diem Mofin. vocat,quæ potius ex die dici debuerunt,
quia fcilicet, non à die adus contradus incipiunt , fed
à die conuentOjCÙm fcilicet côuenit dic primo Ianua*
rij, vt emptori res tradatur, ex die primo menfis De¬
cembris fequentis venditor intérim re fruatur. Nam
tum non in diem primi Decembris , fed ex eo die em¬
ptor fruitur ; Econtra & cùm côuenit, vt emptor præ-
fentidie fruatur, pretium vero aut partem eius foluat
^ prima Decemb. vt,fcilicet,ex ea die pretium numere¬
tur. Nam fi conueniffet vt ex hac die emptor fruere-
tur vfque ad primum Decemb. exclufiuè, venditio ef¬
fet temporalis, quæ in locationem rccideret,tum pro¬
prie in diem fada diceretur. An vero de tali venditio¬
ne laudimia debeantur, plures cafus diftingutur. Brc-
uiter fic habendum. Cùm venditio ita conuenit vt δε
traditio & folutio vtrinque ex die fiat, tumnecfeu-
dum intérim aperiri , nec manum mutari, ncceonfe-
quenter laudimia deberi pendéte die. Contra fentien-
dum, cum traditio protinus &c prçfens fit dilata dum-
taxat folutione,nam tum manus mutatur,& laudimia
^ debentur, & peti protinus adiudicatio poteft, fed em¬
ptor aut partes ad realem folutionem ante diem pre¬
tij foluendi compelli non poliunt. Eft enim dies & di¬
latio pars diminutiua pretij, & confequenter contra¬
di usl.i.Ç. editiones.D.deedend. 1. fetidi partcm.D.de
cont.empt. §.plus autem. Inft.de ad.Itaque non ante
Laudimia debentur,quam terminus in contradi u præ-
fixus venerit, & fi plures termini fint,pro rata deben¬
tur quod Mol.fcribit.d.§.yy. glof.i. num.42. Ideoque
nec hoc cafu viaexeeutionis procedi poteft pro folu-
tione eorum, nec via præhenfionis quamuis alioqui
E Dominus pro ventis luis per exeeutionem procedat,
fed peti poteft, vt partes condemnentur ad eas poft
terminum foluendas , veluti in omni obligatione in
diem qui cdfilfe dicitur, licet nondum venerit , quod
paucis additis fenfit & Molin.ç.ij.glof. 3.num.i3-& §.
54. num. 34. quamuis in retradlu quiddam diuerfum
tradat in d.$. 12. glof.y. num. 9. in tali cafu venditionis
in diem , cùm etiam diuerfæ fint in eo caufæ & ratio-
nes,Quamuis etiam tali cafu neget emptorem ad exhi¬
bitionem conttadlus teneti , ideft,admuldtam non
obligari ob non exhibitionem d. num. 34. donec dies
venerit folutionis pretij à quo δε laudimiorum exa-
F dio pendet, idem Molin.'&§.yy. glof.i. num. 41. Dila¬
tionem intelligimus , quæ in eodem contradu detur
non ex interuallo, & eodem inftruméro aut feparato,
fed tamen mutua conditione, & lege, 6c eodem tem¬
pore fado , quod ille tradit. d.$.y f- num. 4 4. Nam ex
interuallo datanil mutat in prioris cotradus fubftan-
tia,quominus δε Dominus fetidi fuis adionibus expe¬
riatur, δε alius quiuis.
Non idem eft contradus venditionis in die de quo 15
loquimur, cùm eo qui eft addidionis in diem, cùm
fqndus fcilicet venditur, nifi fi quis intra diem certum
N
Zpt Des Droits du Prince, Art. L XV. 291
mclwtra •runiHritrnrtirtmfl-rt,1·» ai- Λ rnioiw '“E™ in BÜ piflo me-
Jki. ÎaÜafnàttt conceptio cpiitracktim rcdiïir rett o
RüUuin, & ad trou cmfam tedurit kqu«è mcÜoti
eoudintfnc. Qu;.m urik pvâtfôÉ •kûdÎmuukbenuiL',
π ec quiftjuî in e u dmed u rô ien tir , π ·. 1 1 quod qu redat n
opponk& ramer, mittero l'cl abitut-Sicph. Bcmand.
dok-4J. tib*j* &Mûlin. iiqmE.&fj» fiçloLfcq.ïiÎ. niim*
iùi . I doue ad ι.·ο verum cih vc iî pro m £.■ liori ή uienicn -
da c on H itione vccuii cor rem ad licitationem «droite-
tpfe idémciïipEOT qui fub eo parto cmcrat.vtec-
îl[ plus (jffeftniio. , tamuvpiirna emptio refolaiaiiu-
iiL-ar. itce ev tio.vlh iur.i deooannirjemueondiiipeort-
EraÎtuiu exime tic , L· emptote* 110110 eantmcÜu lm-
JteacUreni qiioïLf. vlr, D.dc m dicin.add. quod idem
Moilrt·, notât. 5. i\< hum,?. e* feqnentiiuriilebebuii- ]
tnrex priore maiSa, YtilvüioLoJü.q, q .tjium.i.f.Ti-
raa.d.J.ÉT. ^iof..i.num.j,di t?,Jïner.$,i8. & $.1. gKif-7»
num-v+y* & ic^FtAivdf.M.iitius fk-ciGpi. lib.j. &.
J7Ï. dfÊOl·
Eodcm fente nt li fit de \ endit 1 (inc fub legç co mro if-
fumin ipadtiytndi'io contipsTur , vt iî ad dim pr-
aiîiii (bluta non lu, fimdui inempms fit l.i.D.Je lcg.
commi IC qui eoncr&etus pnrusift, ted Tu b coiufiïiûntf
refol ni c 1. 1- D, cod- ht . 6c M oLd^. yy ,gki (. i, q, 1 6.1 sraq .
5. 1 .glof*7 .Sc ^tS.glof.i.n um^. 11 u .1 5 . tctradE conucnL
Boen d . iî .Quod Vf rom tffe precîpu é cù m taies ecui-
rraétue fi un r verbis iürettis,vt fir inemptus vtl habea-
ri η pco mfcdto, pro nu Ho , a lu ven di tûr po il *c SCoïKm.
récupérer, ce alu 5 tcqiiipçUemibtis, de quibus Moltr..
$. Ttmq.in rctradt* Gpmient.£.i. glof.T.nuro.
* 14.11. fcfetp 6e idemtu uranibLES pa tdishaLu-mibus 1
eLinfulas rdolutiuAS prindpsj ipfïns eomotliis, de
qüïbns ibî Molin. fusé.
A c putat M 0 lin . qui detn id locum habere in pidiî
regularibus & atdinaiiis Jn quibus ictiicet talcs ven-
difïones modico tempore ducant:;, cirniita eoncipiun-
rur s nïftinrrr primas caleudasaut aii.ts eiufdein anui
meliotero condicionem qui fquaiti atcukni: , Sea. is li
dichiro iÎtyiiiü quïS U’-tradcceirofiim attulerit., &: teve-
iaquifpiaiu poftnoucin aunos atrulcrit φ videri esum
ex i-ttn dî m nms poSl idhonc &' minatione* i ura D o mi-
no dt-bfti 6l kudimii , St fruitus cfHd emptoris qui¬
libet rtfobta conteifhi , cluîi tenditor vtatur pretio,
id quidem ï. iium.cii,& fcq.quodqU-i
liorialbcà conditione fruttus ridütiictc venatori u·-
ncatur. L irem quod didium cft. D. demdrc. addiét
Sed tu r sirgumtm to ίπι «£ht um od p 1 etij v Lum ^ni
vetuüCDï hitlitt longum tempore „ &c negst uiescilt
hypodieies diiti tirûli in dicm addiih
J Cocifcquitui^vteum de partis vendicicmumdddl, 1;
vendit! on ibu s q a-Έ ( tib pactis egtrimus » vt etiam de
reueodicionibnsinqiur.inroï , qiiievi padorum fiunt,
an laadimu dt- his debeantur. Brcuc eû;rci|ninfiïi* de
his rcmcndiiiombuij qustd paiiotum in ipfo con.
rraau apport totum fumr, buiUmiamilLi deben.ndul
cnim aluid elfe qitàm tnet:is cxçaitiouçs prions con¬
tradi us* 6c.iétkitieexipkJ contradti agi, quodBdd.
ai t Cou rt 4 1 j. J t b . z . E«rt. I.vl r, l.quo riens. D.de p ublic.
Qiiûd verum eÎtiiiLereiitfdifio inrm non enni 1.1m fijt,
vt lue* fuie pûft [loueniiLUJtu Nam femper & v croque
cafü fii reuendido vi & lfge priofis comraûus, Êc
quod de nouennio ilatuicur, vi ndi ri onero spiâm con-
cerrïit* ei reiblticnditempiis SlaïuitjnonreuenqÎ-
ti^nl , &: ram cîl executif priroi contractus ftc ex ne-
eellïtare eius poli mmeiimuro quam ante^quod Mol
dilferir.^iii.g!ortj.numr47.q.4. & hum* y y·. & £!?.&:$,
2 j.q, S. ά 9· ά i . 41 . qk.& li.q-ί- miin. 1 ! . ÔC kté Tu'.iq.
^ . 6. gbf. 1 , ntl .1 y, ΐ π rerraû. tt 1 n ment .S replu Berthuid*
CnnL 4 J, m fecundo dubio Iitu], Qtiüdde his intejÎi-
gend um e h , qui vi pnoris c oncraû us fi unt. Ham ü
exuicrmaliouiïit adictti dulCl'fi connraihis babi'n-
ΐιιΐ',&ντ de pluribus kndimia dtbenrut3quod Èatè Tt-
. iuq. t.xequirurvbi fiip.ucrdt. Papou! i Ut. de? droits fn+
' fjiij.rraa^Ari za.
' Si elle n tp.ifk n*»f *™·] q ui d crgü fï 11 0-Utrm ilMtl t-iC£~
du* an p nie ntl dielsudmiin dcbéiWitur?an veiè etiam
ruikiemiiuro mregmra expcttaii debeat? A c noflro ïu-
i l: plan Litn ctt pti;fenti die laudiinia deberi * u quidcm
poflèi îi û eib tradita. 6; inan u s reslicer mutata , cùm 5c
iure debeantur jûuod Molm.uotat^. 4M.UÎ0.
Cïtenim nodem annos iiircltigenoniemper à die
contra dtus,fed ah co tempore quo redemptio exerce
ri potuit, voluti il marinas vxoti duo millia numitihm,
qui in doiem accepcTat^Tigroiuenr vxori m p radii î,
dî 6la redimendi Conditionem Caliim folati matrimo-
ni [ , nain ïd noue; mium non tueret nifi i fokiïo num¬
mo nio tes. St his qU3£ diccmns Att.44y.
Article L X V.
Anr. tvn. ^ n tes fonç tlcucs su Sdgüeur^ quRiid le bienfait, douaire , ou c au-
tresviages onrefté’1 vendus/ ou appréciez f a fïx ans quitte, e ou ancre
ftu ipfKscc prix.
à teüiïis·. *
' T Αηάίηπά dehntttr 7 lômlno ψι^ηάο bcnfjiàum βα dottritim* aut quiuk àUus νβψ& -
^ctus çQiïfhrutm d dvihimfuerit * ahcmtusf àut xfômàm, { ψΰά emptor deà:t rtw*
per et nr in fixannii/mt aliud pretium.
Nota. i. 0
ï \An Ae yfttfrnSa ymdsto la tfdimî* dtkunruT. _
z tni cr 1 rrt rmh Ut φ ^fwfrti .
I VjmfYuïhii jnns J uridt , tden dennne- tr-diïmiiM df-
lifter.
4 Ffiït fruit* f froide ,3 fl-tti m It: lAitout dAtntH r ty cr
S" Pjwfru thus Wi TiriÎ; C? pzpr'ifUfii *1·
jriin· mli* Utidimi* t <tatrt Miltycttttit, cr w«. 6.
7 ^€n iî vfmftH&iK ttnfiUdiiiÏPtit Uttdimi dfbt*n~
ttir.
ï Qifid je /ÎWTjL fmdctitfk vendit»*
9 QjuÀ ft i\i.»düiz, Vt en. ifler Ύη tdifsrtfts tU(*
ï 0 lrfi tsfruH»} n on cfl r cStlUi* CTt,
1 £ ^AjUmAtso fait empiieiitiitt V <·β ârfgnA rd<0f <j (-
* rentes fmtùtèt tu StfgntüT.'] N ô rit eu ri oChsinq d-
rcndnm ni ram a.ppc rta^dîÎpôÉnotié C05J betudînts,
t Φ*
2 £3 Des Droits du Prince, Art. L X V. 294
quç laudimia hoc cafu itatuit deberi, cur ita conftituat A conilitutione vfusfruCtus indemnitatem à Domino
autquam rationem habeat; Nifi quod vbique Con- feudi peti polie, nec in coniïderatione habendum,
fuctudo ius vfusfruCtus pro immobili habet, & dimi- quod propter talem conftitutionem , femel atque ite¬
rum fortalle Domino minora laudimia habiturus fit,
quod ille notat d. §.58. nüm.2t. Hæc perpetua eft fen-
tentia Molin. Quam tamen limitat, nifi conftitutio
uui j rim Vjuvu v x/xvjuv» V-fWAA—
fuctudo ius vfusfruCtus pro immobili habet, & dimi¬
dio proprietatis æftimat,tametfi talis æftimatio incau¬
ta eft, & fi indiftmCtc accipitur , etiam ratione caret;
Sed eft hoc alterius loci. Nunc hoc tantum dicédum;
Spectandum vbique , quæ fir Confuetudinis difpofi-
uo,vt eainconculsè obtineat. Sed quia exteris quoque
fcribimus aliquid, 8c fepofita Confuetudine,quæ loco
1 affigitur; Quaritur quid iure exiftimandum fit,fi vfus¬
fruCtus væneat,an laudimia debeantur.Ea quæftio ad-
uerfariis iuns rationibus exercetur, & oppofita refpo- _
fa Iurifconfultorum citantur, vfumfruCtum partem
dominij non eilè l.reCtè dicimus.D.de verb.fignif. ali¬
bi contra vfumfruCtum in multis cafibus partem do¬
minij elle I.4. D. de vfufruCt.Dicuntur & alia eiufdem
fententiæ pleraque, quæ m fpeciem pugnant , fed fe¬
cundum quid intellecta confiftunt , & multis explicat
Carol.Molin. $.1. glof.i. num.2.3.&4.&:§.jj.glof. 1
vfusfruCtus perpetua eilet,aut in plures generationes,
aut locatio perpetua pro fiimma iemel initio folueda,
quia talis conftiturio re vera colorata futura eilèt alie¬
natio rei, quod nos fup. diximus Art. tte probatur ex
fententiaBart. Bald. Imol. l.penul.$. Inftituto. D. de
legat, ij. Quod verum eft inutili icilicet futura proprie¬
tate fi perpetuo vfusfruCtus abfcederetl.3. D. de vfuf.
& notat ille.jr.3j. glof1.num.184. Quamquam fic qui¬
dem vfumfruCtum nemo conftituit, quin in nomen
alterius conti aCtus tranfeat, & dominiu quoque vtile
cùm vfusfruCtus transferatur , & emphyteofis efficia¬
tur, aut alius quilibet contraCtu , & fi quod de perpe¬
tua alienatione voluit quidem , de ea quoque intelli-
CT\ 1 Γ, Γ ΓΙΙ 13> ΠΊΓ ΊλΙ mini .1 U ^ · _
- 0 - ο·»-*· 4·(.\. s.jj.giui. 1. tua alienatione voluit quidem , de ea quoque intelli-
num.142. &Tiraq. inretrad.§.i.glof.7.num.j4· Res gunt, quæ fiat ad cuiufquam vitâm, fed hoc attigimus
clamat appellatione dominij proprie- vfumfruClu in- d.§. Limitat fecudo alibi cum in fraudem adorrSta eft 4
telligi no polle, nec dominij nomine vfufruCtuarium. alienatio, vt per partes faCta , vfusfruCtus de proprie-
N am vfusfruCtus, qui caufalis dicitur, id eft perceptio rate demptus minora laudimia redderet, quod fit cùm
fruCtuum ex fundo vt à fdacaufa immediata, eft qui- C primo cuidam vfusfruCtus venditur, mox eidem aut
dem ipfe pars rei, quandiu folo fruCtus hærent,& vna interpofitæ perfonæ proprietas, quæ duo cùm totum
rnm Annpfor/i 0 λ *-'**■ rlnmininm rnfl-irnonr onnoi-n»· ^ ^ iZ „ /TL C
V4.V.AH γη IU, ΐυΐυ UUUUi ilcCJLCUt,(X YHÜ
cum proprietate plenmn dominium coftituit & pro¬
prietatem integram componit, vt parietes &c tcCtum.
Sed de eo quæftio non elt, necis ieparatum habet ti¬
tulum à proprietate quomodo formalis, qui natura &
origine ita feparatus eft, vt diuerfum fubieCtum & in¬
tellect um habeat à proprietate , quamuis ex ea perci-
pianu-, fed ei incidit veluri feruitus, imo tam abftrahi-
tur, vt apud eundem hominem nequeat proprietas &
vfusfruCtus confiftere, quod diffinitio ipfa vfusfru¬
Ctus docetjCÙm fit ius aliena re fruendi, l.i. D. de vfuf.
7 ’ itantiis pendet, veluti liante empta proprietate loneo
nec res fua cuiquam fanat. Sed tamen mtelfau & D poftintencaofpatiocmptoridem/qmmhUvnquam
applicata relatione ad caufam, & ius vfufruduarii devfnfm^n ’ i- «,. ^ X !
applicata relatione ad caufam, & ius vfufru&uarij
Dominus quodammodo dicitur, l.qui vfumfruCtum.
D. fi viusf.petat. Ita fit vt indiftinCta appellatione Do¬
mini fubieda materia refpicienda fit ad di feri mi nan¬
dum intelleCtum, ita vt fi eiufmodi fit quç vfufruCtua-
rio conueniat. Domini appellationem etiam appli¬
cemus , fin minus ad proprietarium referamus , quæ
1 pluribus 6c feitè Molinæus explicat. Sed & in hoc ar¬
gumento id quoque adducitur 3jquod vius fructus in¬
ter immobilia computetur, ex lententia Bart. 1 iufto,
f non i-ΛΛ iif-it Λ r% Λ IL. I _ _ * 1
qUiC aUO tUlTl ΓΟΙίΙΓΠ
dominium côftituant, apparet compofitam elfe frau¬
dem & artes quæfitas mala fide & méte. Ergo de vtro·*
que pretio laudimia deberi , cuius fententiæ ratio pe¬
tenda eft , & à nobis per traita ta fupr a Art. 60. vbifi-
milis difpofitio côftituitur, de quo Molin. d.§.jj.giofr
2.num.32. &glof.i.num.i2. §.i3.q.i7.& §.j8. num.j?.
Quæ fenrentia vera eft,fed non tam perpetua quin in¬
cidere interdum cafus poffint,vt aliud iudicari conue¬
niat. Sed id totum de côieCturis ftatuitur, Ôc à circun-
ftantiis pendet, veluti fi ante empta proprietate longo
Doicinteriedto fnarin rmnrnri/^m -
- - v a. iiiuuciiuuin. ly.ac
verb. ob. & I. vit. C. de iacrof. Ecclef. rex. & glof. 1.
corruptionem. C.devfuf. Opponitur rurfumknten-
tia -Alex. Conf.j2. vol.i. Luc. de Penna. 1. r.C.de ven-
dit.rer. ciuit. lib.x. vbi nec mobilibus nec immobili¬
bus tribuendum vfumfruCtum putant, fed feparatæ
cuiufdam elle naturæ.Inde quidem efficiunt,nec ven¬
dito vfufruCtu locum elle retraCtui, quidam contra
sudicant vt AffliCt. Chaffi Fer. & quos Tiraq. vbi fup.
collegit. Quare vendito vfufruCtu laudimia deberi nc -
gat Molin. quia per id nulla pars elientialis fundi vz-
nire exiftimanda fit, quod ille ait. $.jj. glof 3. num.19.
rv ΡΓ\η ^ olr>( r nmn τ ■» Sr £ .O
r : . . iimu vnquaiTX
de vfufruCtu cogiraiTet, eum redemerit, & confolida-
uerit ex euenm & contingenter , autfihæres emerit,
cuius ante auCtor proprietatem emiiTet, an econrra,
apparer nullam dici fraudem poife,6c quæ illo Art.fu-
fius exigimus.
x Quo magis mirum alio loco à Molinæo traditum, ;
cùm quidam ab alio proprietatem ab alio vfumffu-
Ctu feparatim emilîèt laudimia deberi de toto vtriuf-
que rei pretio, quod ille icribit. §42. glofi. num.142.
ciim hic feparata fit confidcratio , nec fraus reCtè de
f'irrrv olrr»riiic o A ^1,’,,^ D ο
. — mito. cùm hic leparata fit confidcratio, nec fraus reCtèd^
ob.Ti. Λ f ;ûr°U“° alterius ad alium mfarur, & ,am ante condi-
,“WU,UIU1U) «tu auuxn inierat ur, ociam ante confti-
tuent de vlusfruCtus veditione per fe nulla deberi,nifi
tum demum , Cum idem vendicor eft proprietatis Sc
vfusffuCtus propter vnius rei & per fe inregrç diuifio-
nem, idque fraude cogitata, & quæfitum colorem di-
ftrahendi, quod natura vnum eft. Cùm emptor qui ab
vno proprietatem, ab alio vfumfruCtum emit , non
partes vnius totius, fed fuum totum à quolibet emere
ccnfcndus fir, 1. reCtè dicemus.§.vlc.D.de verb.fignif.
pi ælernm cum ifta feparata effie & iure & narura ante
lxenmus. Nec magis hic metienda eft intentio em¬
ptoris, qui totum feudum emere volueritab diuerfis.
& eod.§. glof.i. num.12. & /.58. num <8 *2 à 1 F Pt(Jris’ ^Ι11^°^ηι frudum emere volueritab diucrfis
num. 9. Rationem adfert, qffialaudimiorum fribie- Tr r? CUmCmS PF°Pnetarij, qui fundum fuum exone
dum fit fundus vtante docuimus . vfncfmAnc rareferuitute voluerit , & liberum reddere, quoman
n r r λ . ■“> ^“'“^‘uaimiorum luoie-
Ctum fit fundus vtante docuimus , vfusfruCtüs autem
nec fundus fit, nec fundi pars, prout vfusfruCtus for¬
malis confideratur, & abftraChisàproprietate, ncc
cius venditione manus mutetur, ncc vafTallus alius
aut efte incipiar aut prior definat, idque adeè vt cùm
, oncra Perpetua, quæ rei imponuntur, pretium im-
i3 , & quæ ideo iuribus dominicis obftant,
vt laudimiis , foleant indemnitate feudorum refar-
cui, veluti reditus impofiri, tamen Molin. neget
isfrgenir. in Conf,Bn(a °
#'*V'’cUUlc V(Jlucrit , ee liherum reddere, quoniam
& vfusfruChis pro feruitute habetur. Nec quia vtriuf-
que emptio concurrat , fi forte eodem tempore fiat,
idcirco valet ad laudimiorum petitionem, cum fraus
fine confiiio nulla fiat , proprie quidem : confilium
vero diuerfitas perfonarum excludat , veluti fi Do¬
minus fundi alteri vfumfruCtum vendidilTet, hic ne¬
mo dicat ab emptore vfusff uCtus laudimia deberi, qui
cafus conuerfus eft fuperioris. Nego igitur hoc ca¬
fu laudimia deberi. Proinde, quod ante diCtum eft, i
N ij
m
Des Droits du Prince, Art, L XV I. 296
d , vfo fmflm vend k o had in û x non J c bc ru v e i uvn eft
(iu. formîdic» viusfniiÎ ns vendatur, ime fundus ipk
*J omis (vt bqrumtur) vfurMIiis venditor, vd u -
rioaiiauim debirt Nam lue vfusiru et ns Conpûum
. . rigreditjr , frd pf>dus-c(mcraift(i_r*duditüi,titC
nro eo pretium vllum -onlhrmwr* .V miel no» venu,
mcdJucuur, nifivfcfiu. us rropton rnduiumiis
Wta^nptcdojprüoû, quodMolm. [aune,
n ' q L J· fkrmn eriam,an d t tonfoliâtctone vfus fri kl· « >
' cumpropnet-Uf debeantur hinlimia , & tutandum.,
ii qiudiTii vfnrfcw^ns aJiKf quam per emptionem cft
eoniüLflw , quod îicofa dé fimia Georg. putarne
ckulo de ruydis, nu 111^7.
K Denique frqua; de vÎusFm.ihis venditio nmJixi-
it nts, eadem m frudibus pendentibus vendît te inrd-
ligt-p^r· ttljire laud Un ta debeantur } efam ad id veiidi n-
turvt csimaûTur & lalis II: namra cei. Qu,u ratio facic
vt difiiciit pûiTit obi inert Mo-hnari exceptio „ cùmin
fraudem venditi s km! H Sus ,mbx ipib fando putat de
tûto pre cio laudtrn ia deb cïi . Na eu m+vt ante α ίϊΐώ n s*
en fit conditio & mtm'afiuikiiuin , vt excerpant or Ôù
ibparentiir a foio , non facile farcir hic fraudem ima¬
ginari , cùm q tjis id fâc it quod un ri : ra fr cm id iii cj t ti
terc.ncc par rat io. cft vfaâfauftiii vediri c'c drinde fan¬
di, llltvl vfasftufe ias .conrinnum Uc,ccLicauUlc. cfc
«tara pan rcuqnod tsin.cn ille ί t-niïc dr§. tr.n vnvi.i.z.fr
j.u.gîul'.i, q.r· addmtui de rationes quiaJam exTi-
r-iiq&r* gtûi,7* uum.^fr+i. Quare id itadcmimt ac¬
ceperim , ii cum ab initio de vno pretio çoiiucniuCtj
fraud nlcntcr poifaa le udius de ccumaitu exempti
fant> v t ali o lepamto transieris,1 ntur , de pretium ac
pï 0 iis de laüdi mu nunne rem ur.
j·, Qüidvero CinÎeodum Ut t II quüquMft pra’dui ven-
didetk, vt emptor vendito Ltm alere tt neatur i Sw-
tueiidmn e (lex his, qua; ante diximus, cum ernera pe¬
cuniaria fune ane in pecuniam reÎbhntnrur, videri pc-
ctinix loco fungi, Se, in partem preci) cedere > jiicoquc
ea k fu manda, de vt de p retto laudi mia foiuçndz* quod
hoc i ure mulco magis vemrocft » cuniit omniaefti-
marinnevtagij debeantur,·?-: annorauiï Decif. CapeL
Tho!o£Dec».i7S. nos.inf. Arr^fif.
h gtundle ktnfiitt,} H*c omnii vibsfrüdhii i ure 5:
Λ nomine cDririncntur, Crebra horum mentio rsr. dft
L ^Hirti Vfudrnihis coü fa cucus paita.do-
pAcione, legato* aur fi et donarione mutua ihptrfhti,
conquelfas cudant ad vitam^tiuEdE. du dtnna r,W
ά fWw,]Stri£bi quidem iliri? rauoucin^paiabiliscft ^
v fu ,s fc ,i dtn $ A perle, na r ideoq^ nec red t port fi i fi vius-
fr Liit us, fJ.de un-.doii.l. vfiifriJthn£.J;D. ioL
Inil.de viilfrmam quç naturaÎ untiniVpawbili» i per-
ionnMc m nec celtfbiha funtl.fi muha.^.ex aifc, D.
de iur.dot. Sic nec v fas vendi J. icd neque locjbdt.a
j_cvfu.fr habit, Früûimm camé coïkmodkaÏabvfu-
B fi netu. mo crfa, & quoi feiedicie vendi potcithne-
ccirana.fvk.Dfae poric.fr commoixei vend, Hatt,_L
ii vfunfmétit.s in fai.D.de nooar.fr Ls. Cdc pctic ba¬
nc tLilat. lib.*vBald.Lfîtibi decem, iyaéfcum. D. (te
naCbhicmCûni:ii^bb,i.&StLjhd^t~,0:,nl.H(,ljb.
f Sed nu vainque illa venditio fie* vitam aur conditio-
nem venditoris non tranigtedinn > fr ex dus f aito fr
perfanafinitut. . r „
ΐ 0a tpprrttrt . ] [J ci t , fi * [bmatus v fa;, truffa £ m pe- it
CLsnur locum .cedat fr fungatur = facst enim talis ιίΗ-
mWiq emptionem U-f. «iûmitorwn & f’irilinama.
C. de rei vxor. afrio. fr Ϊ,ι. D. locaE, fr hic locus «ie
exercetur apudTiraq- in rciraû, lien 13. b »' S1?1-^·
nunuô. fr 108. Quodideo didmuat qtiranon iequi-
tur oTiuicrn «Aimatfoncm venditionum pkfitnup
C sefta mnti- Fiucdc (ignandi v aloïi s eau fafacmouftmmi),
fr fvt loquuntur) rei cmificandic grana tvrinwUigs-
rurquams res fii^oitidcu tamen vE vend mur, ciiius
rei exemplum eftinf.frtt. joo. fr armotit.frl olin.frfjH
doit, 4.7. fr ί-s q.TP,mfin.per].fmtü c.fe-
lûiî. hctcif Æfaiilaiosfimjüit) non emendi ied diui-
dfiidt an i sno.
\a [fx Ληί BMÎifr-ÏHoç eftjVt fexto demûâiuiqêmpms A .v
vfusrruÉtus pretium tependae, id cft , ve quod emptor «r
dédie, vecupef et in fex àrniis j eitcnimliarc
vlusfmû9 asftimatio & indicatio m nolita Coiuecudi, ' ' ·
n e de q lu diccmo 3 beo mac i s o p pm tirno iuf . A rt.ij j,
€ou mm f>rut.} Pecuniario faiUcerA in peeuiuacon-^
il fien te , til enim taUsper fa pirbî figni ficario. 5, pre- in^
ntim. lHfi.deempt-frvcnd.fr tpiosTivaq. «wgeiic.^
i.i.glof 14.num.44· & nm1iH.4i.fr 41.
AariciE L X V L
*‘vakd héritages b font baillez au créancier" en payement, Mes ventes
doiucnr ettre calculées / & affiette faicle à iccluy cicancier, 'pour le prix
d i e eiki j s fu r icfd i ts ker ira ges ,
'f\Vdndo fim4i dantur enditon * in fiU tum ’^entœ fm Ludimia debent eJettk MX*
çÿ1 dphptà feu àfîigmtiodtbçt fieri ipfîcreditori fpropKctio Uu-difflio rttm sfi4^ef
fimdiï ψβί·
Nota u
a βαζβί mû» àt detri ment fr aduenantc.
i U rfkp i» fy Ui u ni >nvi lojdihtf·,
5 cotitrjrtefenttnti*.
Λ ÇMdnd htntagei (ont bmÛet^. ] Faeit A tt , 149. i Π f H 1-
bent faaquïquç tempora proprias fr vittatas cautio -
ncsn fr: frequentes comietiriooes in contractibus fr
commerciis ÿ eafdem kt,is fr vfus pîeïiunqae telpnfi
1 fr tacito confanfu antiquatilus repertis. Miiûribiiî
nofirts nihil vfu frcquetiiiE fuir eo genere cmticmuini,
quas àt frrr inunt , fr >i duriMH t* vocahat , eas n un C ne¬
mo quïfquiim viurpat , æncc fand.o qilîdcm auditr-
Earum vera birclex crat,vt debitoris hona,f id lIk'sU
non foluiKet ^rshendeiwicur, ac creditori fincvl-
h audiono addicerentur , adque non pluris quaiu
quantum armis duodecim treditor de fru£hb-ùS repu
neret , id eft , j dttijt Ans finit y vt fcilicct pretin^
congrueret cum'dLiodec] lt. antiotuTu frufribus >_■ lu0^
txrc empta credirof percc|?tnrus fari!» Idctkno
v ί "queqitaquc ccmucuicbat cuiu c ΐ forma t qL1 x ',J^C
2p7 Des Droits du Prince, Art. L X V î L 298
imperatorie traditur cic. Je iurcdom. imp, ctinen *ui-
hlbjcbat ex 1- vit $,l;uidmus.U,i;od, tit.vbi
fi qL[id de forma ililhuhcndi pig$t*ri$ |n ht partes ou.
tuta c/t, iJ omnmo tibfei'ifai'ci'iîircipSr.Ntiiic fine ,iu-
Îtioiit· nullfi pigrius, huila hypotheca d iitrahitur pro-
piL-r L’ïCÎTnorMLLifrarmJkj.i Sc meercas , praediorum
cûdiiioncsi 'Quod ! tic ciicEr nih Jonumts ifl
orcine ex ίΠο veteri tnoredudt* ciirti rcs iiifolliruni
crediçori âddideur , quod .rainÉu nom à fam facit,
> l ure quidem cii.unhemô do.bicat dat ionem in fola¬
tum fpcciei, prü pécunia débita , comddttre invetam
venditioni, qiiiaiubftahtïalia venditionis concurrant
ratrx ïalicct feprcduirijLJt prçdMn.Ci de aiiil· J -dc-
gntircr in pnncip.vbi Batt.Bald, D,depignor.acid.vlt·
C.l:x qnilî.tàiii-iii poficat.l diplns D.dc euLchLlequi-
tur.&iic lIIo, D-de vfuçap. Lapon Ctlfum.ÇlÎî quis iit-
ctj.]ilr>. dedobxcepj- le meus mprindp, D, de legat,
i.vbi & Alber. & IsÛ 1, etiam in icenalibusexcc-
j durit. Crtcrum eadénme fi-ntemia placeret inft.nu-
ris, si i quibus verborum rigor ardhiis obicruaiur, d Li¬
bi i ruso ten ui tj veluti hoc η ο ϋτο,αη Liudiniia d eberen-
tU^de quo imn qui Jcm tali in difpofinonej&biiari no
debet , fed fi r-6 exprciliilct, erat quod dubitari poffet,
fk alloqui Spec.ncgac tic. de etnpt:$. mine dkciidturi*
], i, veru fed. pone, itatucurn &; ibi Io* And & idem Id.
.And, Ancon. Anebar, c. coniti titni5.eM.de rt-ilir.m iu-
ifg.OdofilAlb.LfUt illiberi. $. Quinnis-D.dt: ilamlib,
Pintes aituuA' pro trione ilar hax fenreMa. Quare
& rctraifcum ταΐι cafulocu h: tbe ce, quo dSenon .Coti L
exprefsè difponit Art. j ?. Triccnfij, Ai cilli odor. Sc Iq'
£0 rraiintLi tü LÎcru I Γ Ti raq. £ . r. gla t . 1 4, nu m. 4 .Ut. dc
rcreact.hlol.i.su q lO.gloC y& Cb-lf+nr. Uti ntfdHz, j*
f? mpxindp. nuimf* Α'ί, Deiiique verem ipiinncoii-
Hnganuu, &in rnh court idhulaudunia deben ccnluir
Guyd. Papa· Confi^.iuim.i. qnamuis courra Iriuirt
viderait'. Iacob.dc banC-toijeor-tu.de njydjs muïi.50.
Tiran. d.j L.ïium.4. Boër, tic.de retrait. coLjr in
Contuet. Biturig.
Nota i.
r ^Λά fri ftr r itidiitttt mitttdiffhi iiüiL 1 Ht 4 deltAti iur,
i £»ît rts m ïilutfitn. dbi?;fci q vt ^clidlttA fit<
^ ψ f <1 ffirpcip Uudtmid jaïutndi.
i '-1 ifwf ] Habet iftud quoque verbum qnatftio-
nis materiamjdc qua ambigatur: M ulrum enim refer¬
re pu£.tnrsan à paît r dilfm odi Jano in ίο! u tum fiat &
fpememee coiitriitu^ li vero per ί «dicem re e\ a. no¬
ne adindi cata, au t credi tone in poiEci! ;onc ini lio . Ne¬
que enim eandem vim clTevoIuiir ,ριτ I eunt fidei Èuc-
rcdisi D, de fideic. lia redii, lo.dc Platea l.i. C, de tumj.
A pamm.lib.xj. Denique nec deberi dc tali adiiidicarip-
ne putani Cirn. Barr. Brdd, Fulg. C.-lÎt. 1. fiidco. C.da
condicti Être. Corura fentiipiir lialihiplc Cqnfq,c>i> Jii-
cip- vti'b a ίηυ,ΐ'ίΐιπιί'α’ J ib.j. Pot- Iacob , rie- de lu : i e, i 1 i
rem pro re tmph. coLS. verfi irem in datione Maktit
de c-xéCut- iciubliartat. f. Iccirt in prerij diîÎd^utio-
lie&tit, dc lqcanLn Lljt.âr aftir mani t ΜσΙιηΛ, i.pgtot .
p. num, 4S. dcTir^iq. d. $.1. glof.14, muri. [4, Atque
hanc fcnrcntiam vt i uri A: ration i congruentem vîlls
recepit t fiatUr^ aurem imelligimui poüèiîicme ti a-
diia.
c tn f'âjmrtitj] Na'lio'c quîdçift fini p [ici rèr în tell igi ^
ton ueu st , Lcd ai m rcs un mo bii ls a ut tut id u s (pro tle-
bico pet; un iario' datur, aut fpt-eic .ffiimata, &ί pcciuiix
loco fungente per TÎfkmariontTîi , aur pro mobilibus if'r rxp*<™><
^ pr cnn (cuis de v^jjgaribâs , qmc æ Ici mari debenr, ncc ,rir!ï- x-f"
K bcumfpccÊiLÊpL'r Lr n-hent, quod M oli n. hû periii-
quintr. d. nutn.47.& dicit t lit Commu¬
ne lu obieruan d am.,& T ïraq, trait, d .pi 0 f, 14, uum, 4c .
de kq. quoloco tk Confueiu dînes particulares cade
re collegit. His omnibus cifibtts laudimia debcnmr,
veEutiin vera venditione & datione in fbJurimi|iii ter4
minis huius ArTiculkbecdatbin foltitnm aliaiptciei
pro IpecR-j autfbli pro iblo idem polleret.
41 i.ci ycnrtsdomtM cftrtee ideft, imri cdcuÎuï
de b r- 1* &r taxai i ad i aiioiirin ftdita.' m regione por no¬
nis, vt antediximas,
e t; fuitit j Htluy mdHi'tr. J Id e{Q a,jTLgn.aiio j
ibi 1. facienda c_ft pro laudi mi orum quantitate. 1. 'ite¬
rum hoc non Iimplicicer cft accipiendum , fed eèni 1
venditore quuiiic dcbiror& DomiuLii fuudi tntetJi-
ç- gitur dna: paries laodimiorum5 ah emptore oui Mo
L credi tor cit> cerria [vt inf. A rt, 71 . ] deheati t-ur j Domi-
nuv autem emprorem prokdido ftiquatitr^ vt inf] Arr-
:p, Éahio [vt aiujttl recurfu.Con [equitur emptori qui
idem creditor e fi,, cui afiigoatio 6i ailicpfa iit, tiTti.uii
d é capi re fu o , vi f oquuutur. an cum bc re de qua recur-
fum rmllLim Siabetj quia iCoruiietudine adilnngi- ît’iLttm^isT
tut, rdcôque quod hiçdkir afGgnarionem fieri non 1'·“’ '-di.
dckndimMomhihusaficipienduiii,. fed dc ca taurum “JJ
quanti care , quam emptor venditoris itominc çogirur “Γί tl· K
lo luere ! non veru dc ea quam iplc debet , vt quilibet
emptor.
f Ft tu t 1 le prix i' r.] Et pro jiaite^qu-u si empto t alie- j
no nomiiic foluirdd e fi, j>ro poirione venditoris, imo
vero nahifii tji^iariadh.vt empror tôtalauduniarecû-
gnoÎcerçt,^nifii dt Cmt^m
S kfdiil fcfrlfrfÇiJ,] C efi d dire , iff fnfififerM tn JjcrttU-
geiLt i’jltüt defieri! fl , tutatu fue Ucbttew jfcjUjtn-c*
*fq*u dit vendent w- deluitur , ΠΜ mutti fit! U pttom
jmc don f/ubfttHriUfia (hef.
Article L X V 1 1.
‘E Seigneur peut par luy/oufon Sergent* exécuter pour Tes ventes, -1 &
amendes.
"p\ D mirttup: f? tejîf tr fi n dût jitam ^ ffantorcm c flgnord cdpcre profuit laudimii*, J Cl
iïwlÎlîfqtte.
A R 7 T Cf
Îl4 XI X,-
!N ΰ v A*
CaHS-fET.
1
5
Nota r.
In ptrneltm pif Jtfarmrerrt.
Ss&mts indua^tep , findar üduïfji7i<tm βέίβηίίη-
dsat? r». 4.
Mtuntwfiff! twtu mtr.
Argent r&ty in Csujl Βήί.
D 1 Lt neïgnmt frtni pât tuj.] Vocatum iâm ohm m quæ-t
Îhonem^cft an Index cuiqmm vocandi imus adutrCt-
ri| poteftatempoïîcr tribiufo, qued hic Coiifuctudo
dicit P a il Lv v> &: valuit fcnccnria μα (Te. N.im
ntc v c cufidlimi luriipr ndentie vfus fui t appoxitionii
N i4
?_99 Des Droits du Prince, Art. L XVI II. 300
' , . , Aia r * r, 1 1 i A rrtt ï n Une A n a· eu , d„ <5 , t . e l oC i η um.$ . iü qi *» cù m U’ii jpewdhiiri
fegg gSSULL de adeundo Frz'otr mi ·
< iraul, quuqve V °? ^ jnlC|tio timporc i'iii Eue , appare «te' byntfiiiuiTt osmoiureitibui, tjùftl
SSlm dig,,^ & L«ft*<br , line1 v!lo eu- W.diJ^nioanuÜ <xL*JXit mvm ÿfe Mol
mfqtuin MiVJpîïfatTH uiLÎu.v.ç iU-ipliciilimt: îpcoruie-
flïcril’imè iLmmqui qucrt4ü(!rûtiuui ui iüs vuciliMi
firêciiiAtiBîeiiiimluwflJi ww. & batlr.-o crac, Vtiu.ni
ffftuortcn-üS crdeurc priiuittîîum aimaciaidunireii-
i Anliô'ûii& ni dius pet Appantercsflien , iâquâ Magt -
lirat iiuj.ii iu Ait. , q ti od n c>*fup * Art. adivimus. An
vcï0:cçia excCirtt’oA·? potife 'oitinandari à MAgiitritu.
prjuitp ptopnaquuititi in afu patiet» net hoc quidi
Π esocum à E are, Bell. SjJ y e au th . e i qui C.Je bon. au -
rlitu-.inl. poLiilr quamquam Bjrr.alioqumcgittml. ii
Euira i Ιλι i um ui, I’1 . le la ni, ink-ti. Dm ναο patto &
commdhi palla Bart. HaIL· ÀjigeL SatyCitiflemereL
z ere Jio ?tcs+C.Lïii pignur. Si'd qtitn 'kge tk Coniiiciudi-
ne |h dubitabat, vt-m tit- CquimiÜiç. *ni-
mique U fine i uti. vindic, & alibi iirpe & CnnEicru-
(b ire : i L A rt, ; * j. quu lex mi 'u a cauli pote fheem mi-
duLpuiiAiiSj quoi aie Lui Rom, . ojji.3U|4»jdi3iiinus
q 5J . Quod quoquam e unira f ^itks t uri î communi-s
eobetlarur- i non cft furgubji. D.de rcg.iur.Lcîttat, D.
Aa e 0 q iit J ni«. cau i* 1 credi eo w& J X ad Leg. E 11 Ldc v i
pnuai. Le, D, quqd vi me ctam. tamtii Rmiducn vit,
eu n, ipeebli «.nudum dr cm»Ij j-lrge vclCtmiucntdine
Ji λ t Liiuu'i Q11 1 ' J Une i pk- e; iti huius Articuli b ai v-i dc-
imi-s j itaLauicu vt mrclliifamasnou ptircneciimpli' ,t , ,
pT ,·■ pi iujH .teupn lîliim Dormniuu tcudi , icti ç 1 v y » aûirm fine expleram doimiuak & ftinciaiiuni
allc^jr J.uum,47.Qtj;LEii cami» contrariam lcntetiam
i;L- vvrbi·. 1 ueor Se encruar jvrdiluiam reddat, nuui,
- . .i.c fine vj. Placer igitur (ementia' Dombium per fe 4
; :am 1 3 um ίϋ,υτι ve l p ri uacain laincn de aftu ree ! ç
A: ren11 mdariotie trqiii ffta t<ffl ftet» hoccafu pro laudi-
miii& tmililis ei equi 3c lege agere, & prdieiuletc/
& ni ano rare poik· , nec Irae verba ραλ-ivï ilraw
knlubt habere noliunr, enatu fi Molin. I uriidiihoms
.adltilfnriiun fubaudiai . Er finem ncgditciiiti canlhb
dus pe ï I bdiitem licti , Rdj-icCcffi tatis iioueiR MuL
^ mim. 78.^, Ac
Nota i*
1 /i ttnin ttf ptrfr jittiffT npk&M-
1 F: xecuîer , ψ*>4 f o
^ CaWfatttUttr rpsillt* £tr jtTiitnttim (j? tntn isurrirt*,
CT'f.
b na Î1FJ sortit ] Harcvctba dctertmnaJir pi^ccdcii- 1
ttiii aircm.uiue paru int ? A n t v y t & iacium iilara
{laj e in liiii propria fign i b e adon e t i3c .ipfiuiloct Ûümt-
ιιϊ-aûum pKciupponiiJttj propnuiTi &: perfeM^i
inulto e nam «tpreBius 5c vv-)iemeuus qtiaitiiHa Mo¬
lin x i , peut p™ teder a n fu rt p&ztAtT, I' t li ne vci biini. f AA
i si t linum i u te cli en rda- <kr fupe 1 i 01 .iratis , qu 1 : u lii rb.ni
itmcbrbm vocant, Λ.', dom.nulcm.triaiii Ii altam Tu-
rifdiekrncni non habcre^ûUod.h iÎ perpetuum cfi in
Britannia, v dape diximus» vr-niràli m kudtimdcnii-
nast'i reperiti ptUlitiine lutiEliei sone , quo e,i,ii! nano
ei abitat .Dcmimtm pet fe etiam £ne cuiuiquam ludi¬
os ailthorirate tales exeaiTioneSj ic pm-h e j Iliones la¬
cti e pe· ile j 1 1 o i ntibu.s (cud i}quod opçrol a di i puraio-
nc tk ptafi Jenterconciudit Moi, §.1. glof-S.q.i. quo
loco ei 11 r hac fimrvcrW. AuiEidicr Jtco Dominum
Eu tunriimr vtl pnuata .iiuhmitatt' manum lua ini ice¬
re tcudo aperto, hue per fe Eue per tanuliam iuam pii-
uatatti., S: lUimaj. itaque eoncMo , quod Domuuts
feudiin vim legis bniu·,· Cô LucnidirUE îx vi confclfio-
nis ft-wdbquA' eft k\ pn'uMU,poteJlpcr fe vel Ûtûs line
indicat tf!*rf 'm> Λ-t gtnt lunliitchonakni pûtcllaceiîi ùs·
gjnüeaï,
* /;.vr;i*frr.' |J tfV pignora,· i ptrcjiiLir immobilia, ftu- l
dalia tamen prabr odere , & baec liquidam ante Luidj-
iiiLm uiti fur-. t a. ex Ait. ais. Itf m & mteahmitcs feu"
di dumtaxat en luo Lolicec terntono Ait. * b^A lk
liqu id ;tfio adiu dicationi pi ■sfiipppnitjcuttt multa: Ent
caullr cunubuLii islmduniorum iuttrlitaq^vocarL
d Et imen dr> Λ ! lie j κ-ρ ari noupotcfl lentendam re- j
quiri , quia alircr mmcbvaut pftna commun non w-
icft , en . ITE per ii ntaniam 1. peinilc. i·: vit. D- ad %
lui. de vi pmt.tt. c:ct. iu. Sed & mteUignidum im»
adnuni Lit .r ki tini o je , NT a tn poil annum , ctuiiuLi , U
tot jfj ,, j.rW.'r .1 ul'txtlaÎi tmü vitiofa çft; &^fcmqipMr.
ta oppofitJontintt rt' edens» donec partes audits luit.
I U> 1 (TUrUHy^U Λ V I k ITb Λ L' I I U i!4*l y vv· n bJ. A r v* f Γ » , j ■ Γ r ■
Injice manum inficere Fcudo Àr pollcllïoncm nan- ü incta annum dautula Um*tn pmu; vun lua in ootinct
- rt, . . . . ΙΓ -I. .[ . ; it . . Lis. F I. . ■ rtnn,',1ifLntsi' ilisjid ittimi re ' £ ΜίΙιϊΓΐ, dcili-
3 e iici ■ Qua: eius v er b.r non aJlcribc rem * ilii i quia althi
tam Sibi ipll cqutranos eft, quam aqtueft bmridcô vt
ne pracfijpptditjs quidi Confuetudinis verbii talibus,
qit-di ifitnT hili ΐ|ς n nfbr.r ju indiuidllo PtUt prmd&M
yjfUT pntviii-r, adiiiiiMf Dotninij pnuiiro imperio poiTe
prxli end tre _,qtix v e rba ile ] Je ile dtit, vt e 1 mlat vun &
lente 1 1 nam mi ri fica fu b ;u idid (i ne m j. j t .gl oi' u verbo
#Γίΐ^ΐι«ιί?·4·π/ΐΑ.πιιπι177.&78.ΐΐιιΐ3 tamen, k 1. ex eo
(olo potcftarem eiuimodi Domino alTcmUfei , quia
verba ai emn dir igiirtir, diUntJc iVj ^nt iir psat ,c y di dtis
fpilgaoppoEtione, Quoicxfnm re i έ Molui, dcdii-
xit J. j . a . mi m. 1 4 S . hoc qui a hic Art. 13 '1. esstt:»*
tiobcm permitti t'quonaiims quifquamhætcatin lus,
qua flioloco pJunkts Moiin. pqriequUur. Itaque ta?
iis opponens U jntraanmnn venit, iuftinetqnahr.itan
ra nece liari) , Se Dominus partes λΛοιτϊ,Ε pufl aiir
nnm non efl .idmituTida via oppoliuôsiis, Jed .u’boiie
cxpenrcVafMus dcbvr»& i£hw eUe,&: pendente ntc
res prahiJiihpcrnimebit mmann Dommi· Sed lute
pluribus i.Art.iji.
Article LXV1IL
αλτ. ut i. f. n t e s font deuiV au Scigneu^qui .i11 prindpalemicc" b hznnic Iuf
cox:, E'vX ■ί-Vf.'r léscbafa, h elles nefloyenc tenues de luy, Λ comme luudgncur d dil^
k n^·: auquel cas les ventes ieroyent au prochain Seigneur lige. Et voit
; ^ ^ c]u#anc u n Baro n c o u a u tre Sdgn e ur f au r 0 k 1 a ba n n i e g en c rai cm c n t e a
fa Iurifdiftionp. Ion fubicit Seigneur proche ll ayant la lünfdidlioir fur les chofoi
aura ncantiy oins les ventes.
3oi Des Droits du Prince , Art. L X V 1 1 1. 30Z
T J Enîx feu- Uudimid debentur :| rDûmhto 3 φά hà^et. ^ p im f' prodat
* rt s.t mfi t me rent Hf a i vot d tm qmm feçundo ntitu p rïmoçenn i ψΐο caJu Utfdt.
-Ufh^tiom in
t Umlimü 'Ume¬
rent λ dprùximxm 'Dominum Ugivm. Et potito cÀJkqmiâ aliquîS Baro* é Ht a dm 'L'ornwiti
i haberet wsprodamationi&gcncr&lUcr In ftta I αηβι,έίιοΐκΛ e dm ‘VAjfedlîtô Domina·1: immé¬
diat m h abe η i J « rifii tho mm in ree j mhilommtts Uudimia habebit.
Nota j.
Jffi de Bannie *fi mm impt rtj.
dvmitmin 1 llitfUtwne )}otf àâtnm ti l«ï l*n-
iUmiçntm,
Latirit ji a ventes fur Icmmüdgne Wfj fcc.
î
Hic locus feptimiis cil· ordine in quo quærirur.,
quibus f.-i'dirnia dt'btxmtur.
* L^nVf.^fcr.] Domino fcmÜfciücct cui fvibiaceqfc
i quomûutïui (ik enim ïoqimjimrJ res venetum
b PniiftyitUmeni .] HÈSj-rscËi^uèj ftd noniolisj, ncc
itmpcTj ve infiSuliccuir,
C jT J Ια N Ht \ \ ] j 'dii .1 etgncitri π ^nfptes trait lie η a te, wf *n
J rrgïAittrniÎKt tout tn finit de -fl e.«, Dilcn-
men tomen iuribudiomtimiullo loco mCoiifurru- 1
<5infc dcicripcuni cfî, quod v.-Jdt· quidem tldideradum
ctîlij. nçc Ji Lupam îuir 1 urfididtiommeiJj χ ycl mb¬
its a Œrt'uendiLin tfL, his de Iîassi v (quam vit tra¬
ditum \ Qbfçcmtnr cartitfn nb rmdicùfc peritis fori
& vfiiSjVt iJnpt'riombüamrj iuri i J tel . iîc ni iinipli-
ccra haben 1 ior 1 permi ην. ci 1 r» media: quidcrn vno tan-
riUnkKSiCiilliULEULi.J ! N·: L'Ji l !Ut Ll! j". ΓΊΓ. *ït r b*/?Atd> fit
igitur dent de HarïUc .. .Symbolum vniirn ex. bu. quim
Imperio compemni, h t int de Ututir tfi â'nHùtt , ,7
à' afpfttput pAV '4 Ceifr, ex turma tituli, da itjrpnprtmti*
litre ;guui Conluiuidiliatrid buius AfdcuJt iundsits
tftinrcnriaDonimornm ad perrndi liLidimia , tüm
aitoquineciurcciuilij nec iui^adonp^lliini: Fi m~
damenrnm bahear^ vramedixtmus.
f* S j firwtdi· ter fnh ttfiia '\tnâfntt m-
Êm {> h ιίί π ! A' sm ÿh Ut t U jms i tjfè.pattjl f ÇT 4.
Ctnfàdrtm tmÜn !j*&rt U uâtmtJt.
Fliiïtir. Dtmtne dthtRtur^
Stâ rutud t Xffe rtjîj 4^irttisst.
iMiàimiA dtireftiHT rjtiaiîcfcutdii rtmktrsfiL $îm&.
S Îifj frli/fi StigRhtT pFsehe,] Ponevnum riTc Domi- 1
ji ü m , Sccutid um &: T cm li m Ftib ordinaros . clic vai-
iâliosj vthitenEe tertio iecundus JanJuma habebtr,
tu Am üprimus yniuique Dominas emten \ teruo^vc
ini. amtOi quod t il ttJ4gü ιτππιπι ^ pntïptcr ms anrl·
qut dommij ortum baLuns Êc orûÿrittE cï ptrriona
primi, ldtm &: in «rrraAtt oui irmper îrainL-dma
Domino cùjnp«it. dict» N · mo hic dubitabit
Htiçmuii icuiJi Donuniuu JiibinfraJaxc poiIc}aut to¬
tum aut pirçtpi Jeudi , rctcnia qnidtm Hdc CirmtQ-
ntm fnbinfciieUti U iurt’quüquc fcudLimm prseter
gtn craie m Kcgn i ConJjietudi η î m ad mi rccbaï. § . t. ri",
quabj ubmirud. pot. jJie}i,irï. qr.de leg. cojrrad*· ÿ j.
titui. per quos tïaciiiuifl* dumriuidb bar fine fraude,
non VeUn ,mc pcruLixca vtudïnüiic. Sedeith^c im-
u ria .drertus loci^dc in 5.^41. mira tractabitur A Md-
itn. dnect. ^îî.qiurthq de 5 t. globd. Scd il c canu'im t
de laüdinnortuîi iurc queritur, cuius on lutüJrafmt
prakippohrn Domino pümo, tk vallàllo Secundo A'
inbvali.il ίο T CTttû : LÎTcrcitiS frudum Yen dût, ln quo
patet id rotuiti pende rp à iLtrc Jurutiie tub.tioms> quod
b vt pnriiippommus· permittitur , ctmibqüens eil
n 1 rn j r r . _ prüvims& irnmcdian Ltimuru, qui in noibra bvco-
Qa.D.1 «Dominu» «mfaifct*. vdgli C th. li. Sccundusclt, ptwrcmWptiiofanciifimfo.
κ,ρΓοιιιιϋιιΐίΓιι* uiurfliunsi: quiJc m & <{.« Uioiiis
fcudnï]_: conrin^cftiibui ex bitio ant paiîlotx· Terni
fubvadaîli, ialnisquidcm Atitc onmia in ubi\$ nfniu
Domitu fidelitate , bomagio & aliis debitis , %aà
tanicmi Secundi non ctmm Torri p, in quibus Primus
vi prior cfttcraporc na potior eft furr, iravr in cûcur-
1 Lis anteferenda nr cius i.TLifiqcvni lacio uafftib fui dc-
urior fieri curiduEo eius nequeat. Hicplauaibm m
feudo, ncc rei tèconrra Barber, invium, tic. locan.
mtmrnjfi* nec iaJ. ut l.vlrim. colomn. s; verf iedan
rcqunm vernam. Cod. de lurc empliyt. & vbi nutat in
c.i!:i I unos Λιικοΐι nulLi iiipt-inori Ltndimi;: dclxri
mimcr.40, vhï allegar An dur. & Anan, Dr cmnby- !
teod multi wrijp-d, necptttanc empliyt ιοηπι ulcc pm
putam
emfib. Boer, ΐ'.η tit.de +Vud. lacob. Accr.Cy. batd. I.
dotalem. D, foLtnat, Aftlidl, deciCitr. in fine. Quod
perquam fidi utuell: Namque confenlus Do mmi ma
ad Imdtimia potius difpo ni r, quam aditJLÎrPquod Mot.
redtefertbit. gJct.r. liLifo.S. ΐ.13, n 0111*7. f,
5j, glofii. ampliac.z. num,n. Quare inurilts dubitatio
Chat]: medupofiio ttt, dc rerradi. f $r numme Ta-
cofi* tract.de ietld.verfi ita, en, un quod in pruirip. bb.
de frudis.
J e-mrttt tmastlM r i) 'j iittt. j Ct tr t.ijfnr r) * point di Vtn-
,fii% wmwrjn w /i,T feti i;intig»mr, avtff ji dire aut fi
U tan itfittrd'iwr· atmmf tuiteicnmr <f Wr fn4 rjl· findar
Uf-VHteiittH irent f.a kUtfiic, duquel Mit m/ta^-rur
u™ m TtUtfce, vm 4*S<w,cnt i,£f fiiUrtm it tmt In
f * j 7 ιη|Γτ avtr îu- ■&-' λ-γ- ■ Nox* Jtt fe\ mn* f .<
i*y4mturMnt) md e utatur cwwqnt téenJin
me foi-t J t>t! .IKIm», f i. , . 1
rf htj AppMtMTfitnt pM L . tff
i1 4 tint· : Ttmtf li Ift lr j dtit aiT,
, 1 ■ J . ' Ί < IU,| 1ULE.1JUÏ
n imph yreorajcjle polit· nec pium fuboidlfiS? em-
(4 D pbytcopis (ed coo lenium pruni Umpir nqtmrit-
, . . , rpfeff xtjfcr £r rteantr faitr
f; !ri fMne In
j '· îj r t 1 ' 11
rtnde πίφρ, 0,m#e *φ idifnf H. ##lu
wwMr. mh unie, 74, & i arcic. :ii. &
Articuink
•hAptfütfon
ac ipfo
fc 0* autre Signrur,] Hahs fcdicct.
^nttgenaAÏanmU Utut,] Ctvmeh Uwn de Vml
(/eui Ui}(r hwi
p4rU Oupfntfam* fitfiÎSerùnt, int arae, iCj.
Nota a*
ï c«i» ρφΗ*βη r>mim pim* >/,
.... piiaw ifminr rtqui.viu-
dimi, rms Imtinnift, mulclas.dc cccicra tura futura t .L·
quo [ans Jtuicadifjn ratio eft laxn. l-ab/^, arito co-
Jomn.-r, inlb Κχ.ι?. ij\ pogii 1 Dodtonun in Cod. dc.
nir. cniph* A; eorum que 5 loiiigp qrdine ree ai fer iS;
congerit Alolrp. Ctl. plof.·. num.. iS.rn.ic*M. A ruf-
ium. kj!,. glnl.j. niimLV.iiij. Cbalfin* cjc, de fcud.f-S.
gL finali, boer. est. J v h ud, 4.41. Nos ii verum fiiori 4
volinnns ^ nullo inii: jrfokihtTi palpTcimu-jviuonii-
ntis.vr vaiîalliii v^iîàJluilè poteb, ita & cmphytefina
rmp kyxeoti dît polii c retento, quidem rea igniri um·*
A. niit proefus rocuru ius.fnnm in alium cmpliyceobi
iu rcnnllultTifi vt nibilrecmercCj de quo Anebar. Cd-
fil ij. iucip . niuciui iudiciSj qui longi 1 di fl uicUo elt
W bij
2liü txtedi
x.fiti&u if
vit (il JHlfr
Î.fH.l'if.'jJA iir-
bfitful1, 4Ÿt.
6ù. X C.
303 Des Droits du Prince , Art. L X I X 304
„ i- - _ne(T,r .mita generali A que rïhi de particulari pttia carüijTc : Γ-t Îi cLifmoili
* Molp· francisG . lWh,.: fïfi-i rtfrniihm rtmm eft&d nuiat fuerit
K-a^nniU^LUr; Sed nobis inutilis Jur ΐΛ,^ιιο-
I^nulhW e,^Hn ^
£>ΟΟΒ,ί«ΐΒ, cim ce.Ii» nulL,™ 1«"!»;“^
porta apud nos, nrcbtidirto, ,ψ rtuidqwm ^
rrtr.iiium , Sc P larfcirioiicjn ‘fus , vt al 1 pl ώχιπ] tl !
.,vt (O f,w. iTquevcudw, dotI.1rc..-m,rumcK ms
fiiJmci*.» Γ«φ Crltio cciiitt 5r rc jKohypo-
,Iicm & iceiirit™ VI lot1u,,io!t,lc· ,
Scd ci'mï hicquanimus , Cui lattdimta debeantur
jf pluribus fubordmaiu Domnus* Qua-remlum quid
h . ... I , l. . ■. .· «i,. In ps ftî/nn rniM γλΛιι n-mptri^
CüiirraCtus fiers perquam rarum eft.Sed piuarfuccur-
ri ôbUritmë eiüs, quod .xquum dt Λ1 oluiaaiq Domi¬
no vît o vt pug jianç c.» ί Fi ttnuio π cm fi en periculo (ïus.
qui plus pcncrit, aucibiquum obtulerit. Quod
quoquelccLs obrincl , in quibus de ptTmûtâtttfl^pîü-
dimiii debent ms çùrâ tes seftiniand* i'unr3 wJwrifr,
àliéubi ntlgb appelknc.
Q^rfinim item , fi cum pUiribtis Dammis laudi-
muL JehLTfiuurjVJ jus aJïqu jü partem fuam rcpud-Miiiî.
rir, s» coieris accrefcac „ & negar coder» Loeu MoÜ .
næusiÏLKiinr cuiiiniidi ccmundtionc legali, fiiaeliof
nluribus ktLiorditmu. uonums, vmriciiuiiiiiqiiiii — " “ " , . - , ' ““ .
• arqiJjbhusNeeIunJi vnü comradtn prato- β ïiuïUsy bm^conrta&usjidum cod. loco. q.i, quamuis
riii'm «ut vjLhveiiJ.curi qux condet pluribus lundis* υχι non detrriettuu loarscfTe pdbtp
IÎIUVIIU.u^l.m, *1*“ --- - -- r —
qui à dincriis triKunir. Ac nuda dubiratio uiadfrc
potéft* quin iiugtib$p|-o ruta eius quod m domini a
cuiuiqu' vcndimi\ laudirai? debeantur, hnlura ratio¬
ne quqntiraûï qiaim indiflio pretio eomiemo fundi
j cmufcmcvalortL’iiru Sed qoitnmr, cuius impcfii t :u
aut di m fio aut cftimario f-it : 1 1 r .iri o pofe le _ { ή q ur-
dem niiili ftaus ptopommiy) & rem luamfuo atbi-
tt io bar=a bde itouruib tntts gpfscrc eif atiîî ilomino-
rum fieri quUausTcagcricur, quod Motio,- pmat* i-jy.
clof.jjH q* 4 q nÏquim contra iudicaE, f pbiresrcj fuas
vnu connaitu védidenmc, quia vcrp&iuile lir^ quem-
mil JLWJI Μ,^ινιν-ν iwtuniin 5 .
h *sry*nt iit torrfiliffiMi,] I lie pî.mèap pater, quod fu- 8
pècognriui repet u re, luniclidioncm pro fubiettianc
KrudaSi accipi , <& fignificancuics cofimdL.Neqtiu enim
liudimia debennu' racionerunsditflioiiis· , ftd cx tege
Ar concdfoiic Feudi txiam nulla privfuppoiiu ic,rii-
didVione , cuius vis diuerfa eft i; ergo hx-z vià abmiuc
vfiiL-ρηΠΐΓ, Prttr-lernitJfa&tiffktut. ït-dideo fit, qiiiaTbl·-
i -.u t inrifdi ihdjic m curu ibud Q cont uj hbtCü η I umi¬
do „ es. perpetuo' noÜroim e comicxs dlafunc in.fcn-*
do dominance.
Nota i.
Article LXIX.
Arrutr. i 3 le Sdgneurb proche acquierriierÎLigjecîcfon honmie/ Jantileufl cu
ü ονΓ ventes, ii autre l’cufl: achcc^ Je prochain Seigneur doit auoir 11 le tiers dei-
dites ventes.
ç / ' Domims* ptûxmuififmltm fû 'vdjJJli acquimr/ex qwUvdimU hà&ntffètifialiM
^ emïjfet, proxima ,dtcrrDommm detethaiered ttrmrn pAr^mLiuiimlcmm-
C dtbenrur, £■: fipiriori applicantur , qiua'in Dirpiiirio,
qui fecundus l tk i n iioft s a hy po the fs , q ualicas empto-
ris concurrit, nec reuerf oauc cofoildariofendi inso
jit ex narura& lege Frudi , lcd ex contradi uvduû ab
fjnrameo t:idto,acükîcnr.ili & aduenrinoinre. Qjiare
meliqr fenrcncia Büër. tir. de R-ud. i-u vbi Do-
niino ittr&feudtini e mt.fi tt laudimia iiipctio/idcbcif
coiliïrmar,ci ratione loan.Pab..ü: Artgel, 4 iian.Îu-
ft it .de legar, i aci tint ad hanc frntL-t i a m rce: quç icnpi it.
Tiraq^.i, gbi.14· r.Ltmtr.iu* ctiî BcjëtÎ] (uncennant
repryh cixl it M oîin . in §40 . n um. 1 7 j. Sz fuir i 1 b i ra-
tioLusobiuni nurïi. 1^0. Fulfaquippt t'fclirjioMtdi- î
ei ai mîul luu: calu amtati ÎA CondiEipnefeudL ruk
quod de feu do fit domanutm* ctim fiat «uifufip per
Ct 1 n fu ctuditïein cou cr a λ ! oîi nïnrri ► N am d: hoc iptb
1 Semndo jtijuirfttitji Ttrtit tfitm Un dimiomm ithe-
tur primo Pamtiio.
1 ca$· u mt!£rtofty(anir*
t x sihstipnfUrf^ét ] Eodem themate reccnro fup-
pgne PrnTUon. Secundum &l Ter rium fubordmatos
fit&t folm h imo. Secimd o a Terri Q on ente hu J. mua pro ce ien-
fff.jHirrru r,·- tc ppujQ dobçbutiEur. ÏS2on eft igitur atnbiguàqui-
ri Mrflw cjuim Mciltn. comradecidii, $,u.- glot^. q.ri,
M "x ' c Cl1 m :imbt23t , an Dom i no Jeudi rem à le in feu dû da¬
tam racalientc iutc Jeudab, vel aliierfponte emente
latidîmia dtbealirur ftiptuon, & de ben negat. H te
canEriflaiuu., itaramcnvtnoti pro ioSido, fed pto
trieim· tanciun debeti fbitu au, qui portio eft > quar ab D muEano contmgic,· <k èïtinguirur qualiras lubiHidift
cmni emptore debetur- Igimv vt ab cxrcrnis'iic ab domintj vtiiis, & debetur rachàcusde coia, dcmdc-
IpLo quoque Üumùio concurrente in eo qualitate
tin p E o ns deben mr. N am pro duabus rerti 1 s , cpi.t ab
vtn di cure debe cenfiir , fit eottittfio mperlbiiaDoiTu-
ni, ic ciufdcm Emptoris conctirlu agcnûSSfi paiien-
tis , iciioms fie p aib ΰ n is, 1. vran 1 us .&Ihç rcs . §. fer uo.
D,dLÎrdeiuiT. ficcon:etaùuAConfnfi>Eie qxringuntitr.
bSncbuin. §Taditio.D. de foUit, N ce dtfuo cqntmitit
püilçntetnprori Ludimia deberi à ilio v tdiiore,qaud
Albet. dixLF I. quod iTvnp. D- de in dicm sdiraOn.
idem Albcrc..S; ïaf. Lvh.q-3. coL IO. nmn^j.Cod. de
lue. empbyt.
Non debentur igimr pro portioiiE venditoris, quia
fun emptori deberemur, fed pro potEione emptoris
mut arioquidjtadç non contingerer,, non fe-
qiiLEur laudi mia n on de b en , cù m 1 sian os vrdlall i ihù-
tetut,vt pce c ad fcnfum bitali cafu3fit nouum hotna-
giurrjjic fidtbtasdcbcncur,quanquarn Molin. perftat
in fentemia, &. jlj, q. 4, Hari vcrbCcmfiictndodu.-/
bnim pisutidit.
r' Frofhc'i d fi mediatos vrPrimisi celtio.
rur. an. mq,
c Dwi Urtifi tuvefii+L] PcrcontraÏlvLinicilicec laiidri
mbsiibuimum-
ά U «m.] Qux {lilicec Coniuetudinaria cft poïtio
emptori indjÎtaT qmhoc calu tit Dominas ipii? uiern
tendi umpn.
Article
305 Des Droits cïu Prince , Art. L X X. 306
Article LXX.
k T J fi. le fubie& acquiert de fonSeigtieur proche, ^ les rentes & obeïitm- J**· 1«
ccs· j les c ventes en appartiennent an Seigneur fuferain : par cille me ut bciis.
le raehapr* ou le bail.
■p TJ/7 rfpriwi) T>omim emeret, bfi!drUf& vÆUtfgU F Ludmia pertinent àâ
^ //rfrmtiratt : ^fimHtterqwrachatf&i aur iamîmt.
Nota 1.
ï t/dji* j* fw^ir * iDsmutoprtximf, LiidhnU it ‘bititur
fupmatiw
z Q.ufd de fupmew ers taie
I 1 EtfiicfabÎ fÏÏMftjUifrtdefîiïftifrMMrfiriiîtf.] SliptllO-
rtbus A rttcdh; .duo fcjiarittini dru ftatinmnir, pviur
in arnaïUSv qui eit. ExEtaiieo cmeiiie rem Itudalciu
oui Luidimii debeantur , an mediatu an immediato
îkunjno j if cui de pluribus fubordinaris. Polkenor,
Domino ah valEJlo unara curik1 berne ui'!, Hic eafiji
teniuseit éc eom-latiuus iiipecioÉls, de vaflatlo àDo-
nirno eluente, fi: hit; ftatuit i 1 1 pt-r ki-r i νΕτίιιί cjuc dct>c—
îi , quia Îcilicct confuhehe agcniis: fif pateenos ex-
tiruitovaiTiiUiiioîiirc, Dominir, immediatus de me¬
dio tülbcur,if fit locus pnmu pet dlmjlhonein fidd
abfediuidofaitaiÎL Nique cninviitod Fimdiadiinr,
parxinurj vf quiiquii ni îiculo YËtLiriorus cusiam tranfi-
îcfTt.· poili tu* aJiuJt» rttctafkir, quam^jjs titulo mfeo-
eU-îionis potTir , ex urne. 339. in£ cuius πίίροίΐιίοοώτη
i hoc coup; ru u, & &ΕΓ.Ϊ4;. Reitas etiam indecifsis qui¬
tus quidam calas, cüm Primus emic 4 tertio , recento
tbcmsiCj. nam tnm Uniimiadcbcfliur fecundo , qui
fncdÎûs fit inter primum & cortium , fed immediatus
EVominus tetrijj qui vendit. Nam , an fecundos cogè¬
re poifit primum, qtn idc m tmptor eft,ieudiuit extra
tnanumiuatn paner e, n<. eodem rcfpcdiuDuminua
fit \k vafTailus, dicemus. d. art^bj.
Nota i*
1 Vc jn dais c les rentes , on ne péri l'obeïiÎiinci „ ar
Mtm. 4.. 0.
X dure ftudoTum VA$A fluj λ ht» A ri ntfi ptfrfl - tantôt i U -
T< Cwfutt. £?- WJiHï.3.
J AJdWJfifJ in HrftJflnÎM pdrw rnrtetiteBjtft mae t! j/tWp) ,
ù TtntŸ ;ηατβί(μΐ* p itenti tretnhi ndtnnt ftitdi,
y Hmtgiütn remua pttdft n m ιρβ fidtÎuAf,
% Ρνβ ntedfftim ihtersi&Hum l'obnirauce vcndtiCj La-
difriiA dcbtpfur.
5 Le vatëd a jfr.1 nchi n Vft quirte de 3 'nbeïihnct^c.
ÏO- tfrimi dcient Pnmt rrd^inptittUiif^
» h Χαηηία&ώφ«αί'] Tücvo ï& piirtioik ( t? )
non iiü sn propria fignfcrione cojiiungendi, ûd rc-
iolumi r m diimnitniam , de* t en t « ώφΠί„Μ N.im
iiuf fekaum^deft, reditum fimdaruim ik noliilem
v tarant per k, vcud.it, qnod fit aft-anduirndû VidÎirl-
Jum retenta hiiafitionc ^ΓβΙΙϊΗλ, Üüc eriam JiÎtum
îuTv.rfLiünitmr aiicnrt,& m.immvirt.u pcrpctLio fvtro-
que c.nÉu & altero kidijnia debetur. Articul.?.! 4. mf.
Lu differ interfode» v<ndmt Itimun, m nt mt p^i’^
·*$**&& pt&ttiïi m fctUU , er demeure le mrfme \·φί
* Ht é fit ><j fil tt mmr detnmt : m*a Λ e0 φΛπώί de renia.
Mwfundiattefifiwfirii vtmlua, âj* αφβ^ d'tl
Λ Ltïfmet emn te ÿtvdwrt? l^thttmr, o* àbetrd. heforeur
an Seigneur fuprrunr fit r deux prtthempto, V fj un de filii s-
fjiniüas-dLdtiiu.ï, qui morte pa&iî recidik in potffla-
lemmû. oiàfamet viiitiuc vülue Conluirtudo tua pa-
rronatüî, &- vaÎHJagij kibiecHobem & nexum clien¬
te!*, Sud redditus, Lpium dt Ve6hgd quod non eÎt de
natura Mit ϊίΓΐχώι hrudi^ied de accidentabbu.s- An
veroj Dominusrcrti.i rcudili poreiVnreflc iur^quarû
nos abeijjdrfer .tppeli.ne folcmtiî, , pûiLt trdnsicrrc in
alium uisquodiiabct, quod alibi diemtr retenta fide
& iîncdimiilionc cius vaflaEbm alienare , travr nmU
riplseeîur WfdS^agiutn > fit homo iEcatur fi: v.iflât-
lus duomiîiF Rei plana cil Îure ubilroComluemdi-
natio mf Sed locus eitapriorinh-aartic, 319, Jure qui- 1
ü dem fcndonim traditur vaifidlum vnùm aut plure;
non polfe alieîiari au t deiegan alij , tnfi einn smiueefi-
rüteiemiQrijjLoc *fft, cum ipfa cütiadomirnuite, 3
qm frud aio Îcrmcn? depen Jet ^ quod BaliL liribic. 1.
i. Liol.i- CoîL communia de îegit. poil lacob^de Aref.
ptirT. fi non ibttem. ii libertus. D-decand, indeb.
liberti ncouir ahcrî
vbc patronus obiequiaJos opéras 11
delegare. Si c nec Ii Dû tu m u.s va ift
fingukre vendar, tener 11 r VitÎfiifius itirare fideiimeem
emptori, nec eum rtcogJîofcere, Sed h eut· fi Dujni-
ntii vendat feudum du minans, fiC omnia iuf a hudalia
ÿf rocam emiim , quod ait Eùild. cap. fin. ext+ de otK
d vlegar. Pin ο ΐ ^ auditis, c ο l 6. n tiln . ; j . de p rref'ci ïnt.
c & c^h- iwcip. nitar, inprahrni quÆlt. ü, j'b.1. fikx.
confiii libPj+£ip.i. f ex endcmlegerii. dc l.cotTadi-
Zîiz. in leiid, patt.7. in fin. Sut id ποϊ non obier ua* y
mu s , fi: q ue nüibet vsIMli m emztncLpare p n fi ufn u S j
id eft, ablbluerc nofiro jure , etiam fine Gu uc domi*
luuicss a! icniîi t ouï, Sed *■ dékgjwe tmun .· |ΓγΓ( ti rca 1 '** «' 1
imis retentionem in vn R il J 05 foiemus, vfu & cnm-
1 unciis, êpnquam fortailt cauli cognira &. ru m ccV-
rtoucr fiais l dcdir-α ijes prainffctntiieinddiTe pol¬
ie n r, vt inita va liai li denega t io dij poHi t , reàiûnti «■
in alterius lus rraJiiîrc , cura aîioiaricint ni feudi do^
minantis, de quo M olin. §1. glol ;. qstvll.,*. düTerir
Dr CO non dubitatur, quin ioîariam & ν,^Η^αΙ m-
nuumfi· débita leiklalia, & pecumaua vQln Domi-
nw? R' lllu alwrkmJerc, deiegar^donaie aile fmiplîù-
D ccry^iUm-emurercSfùf&aiidvifiLre fn WuÎturJ
vailallum a debtns, retento vaiEllid) iui e. franc je & 4
qui iiiiciiiip , Ernges , pullos & pecuiÜAfÎai penfiones
debenr , LL'po exirbunntr débit ii vno cantum retento
denario y tl uti iyitibo] 0 viifraltitij. Neque enim hoc
cf Tentis fÿuiii , aur Γ14 bil.tnpr feudafiï coiirtaitus re-
rnigEUC , i s il ù fii que natura Fctidüm ÿ ex dtflinidontf
Èlbtmm,fif fianpuii) eÉl (v t loquuntur) feiminjurjeab·
pecuniariis debid s, & pro obiequiis pddutiulibus, fie
honoris grafiacpfcmir,nec de dus conucnicntiu ell*
vi quidquaiuliicrorota pro eo peu lietur, fie quod int-
tÎodiximu.s.icüm e(3éiinali-,iqua:tbiis Inc huius con-
rraefus, nfs.i naturalia, alia accidenr-dj ifVtld inrei '
Cidcntalia i-epoitcudum^vcceru ilruma, au c débita
307 Des Droits du Prince , Art. L X X I. 308
pra-fte mut. mfi.cüm ab moribus imponuntur, vc Im-
Wii, quocafu accidentalia muacuralia traftttwir.
S Quod maiores noftri multo liberalius & iplcndidius
fkkbïiit quàm nos hodic , cù m creberrime prcrioia
fonda pâma coirccü&b liii vidcamüS , & plerumque
indivis obÎeqLiii s pcrforali bus ludicris & pcné ftul-
riSivfvsr gincs bafiMidi, aut nouas nuptas cogendi ad
iiülltcndum in lacmus aqua plenas, «im maritos ad
fcncndumpoftrs (quintanas vocant) aut ranas coin-
pcfcçniï, sut mulcinn conquirendi ad m obfoquia,
qux hoiieÎLEus racemur» Eit etiam qui Éibilum, fiil-
tnrni crepitum edctefimul codera momçnco debeat
in gratiam Domini, addita mu icta pro foudo amplo
δί locuplete} fiut eo tempore quo· Concedebantur,
minus mit hominum, fiuc magis ip tendi da erant ho-
mimun, quitumvmebanr, ingenia. Nunc rei, iludr-
ini. *k contra regulares foudonim leges foudmn nunc
non datur, niii quanri vaîct (ve loqau^ur J Se a quo
cum fruifcibus reditu. Eli tamen fond* coditio & con-
rfactus per fc Uber, qua de re plurib irs I a£ d t [putat in
præltid, fond. lacob, titul. defeod. veri" qui quidem
maefttti rmmer.Si, &ieq, &: Malin. inprcEmi&jfou-
£ do. num.ji. ffïj:. Zaz. tir. dcfotiJ. part.i. Sed idto*
tum à patiis accidentalibus imicfthura' pendet , qua;
nat litae frudorum derogant. cap. i. vbl Bald. tm de
dnob. frarrih. àcap. irmefh. cap. £.·£, ptottert-a, & ibi
Bald. rit. qnid fitnucft. Frandlc. Cure. i, parte i» par¬
tis fouilorum nutivcr.g7. t«t* cap. Fieuï, iit- de
extraord* cap. Corrad. Eald* L. quoties. Cod. de ima
fir 3 egit. iSc in pratlud. fcud. in quarta diüifion c, £: ali¬
bi dide cçHoremjpucftituræ pôtèmiorctn efl< omni
tntura feiidi. Confici. Iib.it. dCquosfulilEtnc con¬
gerit Tiraq, L fi vnquam ver bo. Uber [i^nuitLp, Cod*
7 dcrcuo, don. Ergo id totum remittere Dominus ab
initio, aut tKpofUâÜopoteft prout libuerit, imo&:
ho magi um quod nunc prnpemcxïumCon fueeudini-
bui locorum iiifubitanrialia ttanfiic, (quia nullum
feudum fiuehomagij lege tenetur) remitti poteft citra
fcucU corruptionem, vc & fi deliraris iinamencimiried
nonEdeUtacis necdTstaa in fe , quit de fubftantia ipfa
foudi eût, & qur foudi eûneradum adempta dcftruc-
rer , cimi oh hoc infuiti foudum detur, quod lacob.
feribitd. craft.defiud, vbi iup, nuimeryj.. Sed etiam
diifoUiri parresfam. non folenc In totum facere, fed
Articl
vntim aut affèin,aut denarium retinere fviiiboJo ohe^
diditis & valTatlagij .
Conflat iginir aJicnari , cedi, ddegari vaiîai|ura
pro debitis feudalibus polle, nec dubitatur de talt
venditione ftiperiori .Domino Jaudimia deberi ηΓΐϊ
pecumy conutntz quantitate. Sed quaUitum c!V fi, 3
cùm quis praedium in feudum vaJÎàÜo drdUrer. atque
ita À U i kwge de î^hifancr, de quo contraitu h udiniia
non debentur, vt ante diximus, .ut.ii- an it poftp^u^
cos dies, 1 1 vm d l’*t>ei$th π*!! mrfrte tfyuertur , laudiinia
debeantur. Nec dubitatur de roto deberi vehiri dc
fraudulento cotitraiiu , &: venditione totius per par¬
tes fefta, quod aure fusé explicaiumus, ex ratione
ptcumaidfltir.
Occurrit inde quaerere, fi fimplicirer Dominus 9
vaflallym abfduiri t r i d cil (vr loqi ιί i edent) dfff mu-
ucrit, an tali munriarione iit; pattonams quoque rc-
intifuiD videtur, id fi i 'defiun ce fraterni <?βη quitte/.
It negat Bnrr. Imperium aur Îurifdiâîonem remif-
iam videri, fed obfequLi dun taxat & feruiria periom-
lia, multo minus igitur i u i patronam?, id rilTaOa-
gliun remilTum talt cafn purandnm cft, quodBan.
agitat in ConiuS;:. coi.,, vetf qurro anperfummif.
fio· nem, 6c ante cum OldttilCon&g. incip. facium,
raieefl quidam miles* & quos congerit Boer, derif
afij. cumq.
r Peniti ί τι Scdicct fadta confu fionrpa.
ttonams ô: vafSDagij , id htCe h agentis & piricntLs fc
Îuhkiu venditore medio, qui fecundus eft, menti
hypotheiij Etiam inde emptor, qui certi useftapr.-
mo frudum rccogriofier.
ri Ei^rnûcmtn i >r râJjjpr tr U Dcb er itaque rer-
tiiLS Iu c redempti Lii[m.,aurbai3]iun]3 quod pro feudo j
dominanti <mpto,quodante fecundi erar, debebatur.
Dubitari & i ibdquciqtw poteft, an f. rrrriusbic re- w
dentptiuum é fu6 capite debebar fecundo a quo cimi,
amrem debeatur primo proprei medium üfblatmn r
Er Cililti con fullone tztim£lum fir ius vaÛàllirij , quod
inter fecundum Sc renium fuit, videtur nihil amplius
deberi, fcii id tantum quod fecundus ptimodcEiuit,
quod rxungiii non potuit, qui.v propria materia e.ft
art. 33*;. in quo argutiis fenfus ludificatur Molinau*.
^.ij. qnxfl.tj. Si §4;. Sedh^calibt.
e LXXI.
A it te¬
li 1 1 1 1.
ΐ'ίαγΑΕ
CaNi.
JîîHl: emf-tw
fitlHt fif.
b E vendeur doit les deux parcs des ventes, & l’acheteur Je tiers.
^7 Enditor dàet duos partes Irndmioram^ & mptor ttrtkm*
Nota t
! grguUrittr U H&mU defanmr àfiît ewfiirt.
% Bwotar majlliiit imttnamie mtÜnne.
y Emptor drtUratiïfi a heat nurmnr imijfe , isf/i iuflitU
drbeifjturUudtmM*
4 te ΜΪβίΛίί* ntnyliiiii mît filbtniur rsi aluns
vendita,
j Müiifl aïjenttnffm mpnl* ta,
û Qiit a£hvnt comutitâtiir cmpifti&t,
j wi» Uuditni* debeantur i nttdhtnit twpfûn priviîe*
gittv.çrt.
^ Güii/rtlnrrprstorltfitfa H tri deùen UrfH txtrdiff^C.
9 £»id de P pîîijhi m reira$(*ftudd Uf ςτ’ί.
D 10 in tttrthentem prt Undinuif datitr pub im
tmptmm.
π \Λ η P omin tu hudimii debitt ftn$nm fui fundi U-
CAli j <yr.
1 i CsrnfHttnd* c nmè Ui fimaida mfolntndn kndmik.
’ -Ce Iftndmr dtii les deux parti det vmfti-J Hic Ioclis 1
festus idt otdmequo digetlirous. A quo feilicer hu-
tUmia debentur, in quo recepta eft fen renna, cùm de
tmpcionibuSitcbc^ntur^ bis côtraéb bu s omnibus,
qui in emptiones recidunt, ab emptoribus deberi ui
parricalans aliqua locorum Confurmdo obftcrJ-dr-
bc r. D. de te dili r. E di £t. Qiu 3oc ns cum fbsé tr adtem?
ab.Boçr^.j. uc.de JÎiid.Chaliati. iit.de renC g.i. Mo¬
bil.
jop Des Droits du Prince, Art. L X X Ù 310
I4Ç hvlr. mim. 43. G de ^ quopûmpraecn fa -piTtum accipere** rit ûittrdcde-
l 1 1. quod ta me J & M olm. .purae. £.3:5. gdofi-!, num, 1 j£-
JtbL ipfi alibi connatifas bac in fr. Èft emm* utiod
Dominus ea'Jpic, pars p rcrij,; & cïoritEi.«âus ttmftrma-
rin : Nec pretium roi initum aticiridï debet ih imucirt-
diïhttiditmis , ied id dLintuXatqtiod ctimiennnxr clt
Niiiguur iefectquo pteno tes xfiümindi iïtjkiLbqiikl
Ven d i cor ace epci'i t Tc-vçïidtrct..
QoiciinriTi & dctritiptore, . quirem cuius Kûmf 11c ί
JaodtmM debncJiEui , tmiifer, îji ab Domina feudi
et. smicni^i pu 1 ] et "vo/un fettio n c j ivrtiù lcrïpra. Ri φ 5-
j ^h'0 Pcri i φυφ®ΐ non pûilê^con ucniti , ci m non
ht obligann , hypothecaria tamen potent, vchili iv
ipia ob^iî^OuDii ego quidem imeÜigo de cû'ciAtVp
à ptardeccilorc DîFû: Nain de iuo quin teneatur, du-
bjumnontlh enam ad eifc&uiti execud tinis ., vt in
ai 1. 151. Std Se jfiu cfti t uram & irccpriom-m 1 n hoina-
giiitnfffte à Domino rccufiui Malm, purai5niii prto-
ta quoque lairdirrôi exoluamm*. Mutin, &c
JJ- e.tai-7, nuincr.t. Jn rnnrumàim/m ptnlt perlbnaïi
ima itnçrij vc ne fi di&nm quidem iit in comnetu Vt
ifnproc fohrem_, agi ραίΓϊι, tiifi Noram iHow pro
r - DûrninofUpdaimlï^qiiodillë^SËfcÉ.S-jîtirbti,
quûd nos iupKirjraitaEïimiis. f ^ & Moiim aingir, j. C d.num.i. Per Jacob, lit. dcaibo,
JJ. glùi.L Jlum. 37. & j 3. &glofif
j, QiEa-Ctiim eikvcrp, cfiîn quidam Çïeuctionc rmif-
ict , aûmiiic fiioiut cetfè alieno auf cxprcllo, deinde
eodem dic apud a£la aut i e parato irtittumcnca deek-
rriJTtt fc nomine cuitifdam emifig^An Liudimia dupli,
eia deberentur j Nam quin vna nemu dubium Hic
ubi feprsndi Sun: cafite,· nam fi confiat alieno man¬
dato emptum A: de anteriore mâdaîo docetur, rrfam
fi ptime n expretum nojs cft, vmcuiu taiicttm laudi-
rtiium debetur, vduri eiuinainine fatla iit cmpiiu
qui mandar ai. Sin nomine ementis fiadh fir, fi todein
die sur rncorinemi intctionrm declamta
inr, empbyr. Melin, m Jib, de contridt. vinvnr. q. ί.
non ell quod hi e ita rnulcLim ponatruts opera;.
m&e Debet igitur vuseUtoc kudÎJjjiûrum bcilcjiu» id efl
duas partes, cmptoi fiit-rirtiu'i Nec debnunj nvuu'dit,
^ quod D omi miskudr pico crati tu iiur praifens fticrit,
t ‘ au t c oi Ue π fer 1 c , or quo lau di mia pc r nn tur ^ quia Do-
t, L-. π u n 1 co π feniui: pu tin 1; J j Lid irmoi.uin jura prtrpWAt, &
difponitquairL exdudit, quod Moliiu rradir& pro-
icquiruj;,. f.!;, .glotu ntimcf, S,; &. fi.ij+ qijir.ft.i.', nu-
i mei ,7, Re ite mmen foln tionem d^crediat emptor j fi
de rtitmpiar proprietate in conitroucrfiarn y< ruatur,
aut fiquauinde crtuiaetddioimmiinny&ipmipjdtiir.
Neque tjiim ptiii i uris habet Dominus ad Wdmua
pticnd:^ quiun vendi cc-r ad pretium, quod cordequi
non potefirnmunaniTuictionc. J. ii poft pcrfctbm.
C.Oiil. deeuiei. fptTUjlr- C, deperre- ^rom. rei ven¬
dit. quod Mobmus gloiit. mim.iT, & re
edam cuictji folm^ repent , fi fiducia courcadtus s dt
bona fide foluit ignorans vitium comtailm, de quo
Malim d.g, j^. glofi t. num.tj.
Porre cnm ab emptore pro rertia deberi dicrmuSj
mtelbgunusfiue Dominus fir^iiuc pofiTclÎôr duraxar.
. . i ptâ ti em-
pby n coi. j.verfiied contra ais uin. Pap.r confi 4^. Sc
cemfiiif. &conf.t47.
ScdeiunbVtqDiiTamusiqu^laudiiuiadeheanriir, 7
Dubi ratum & de et> cfi , qm pnuilr^io S< iurequo-
piam fingüîari laudimSis eSbl urus tiler, vr dc Serrem-
ritïcoiütix Francax^ quiptiuilcgio-finqulaxi laudimii
nulla debenr. Art fi quis i orte conlaugumctis rem
c mprnniab his retraxerit, iaudiima quoque refunde-
reaebefti. Dubnim finkquod milWobm, neu vi Jra._
mr iure rtpeterr quod non foluir. Rdpoji detur nn-
uiicgiuintmptcm artnbcuim., quod Ji ile fic retm
,T- , ■ . . Mittiidcnum Dta1liscmi,a0docc-iIijruml7t.Pi!ii;f[d1flm£j;0 nUUJ
priM;™. hic qaoqiK ytnci]5 dl, & niB-iu-gidbr &F iiuilcgio, .mt oihd) , '
vmca laudimia debentur. Sin ex ùicéruillo aut poli
adeptam pofieffipnem, duplicixddbciiturvi exdue-
buscbncraûibus, quodMofin. uaflar. g.13. qq. &
quat congerit. And.Tiraq, idretraft» conuem. iu£n.
num. iij,
4 Huic illa affinis cfL Gutn maritus rem domlcm
vxons vendidjOct , & promififlei rarum habiium iri
ab vxore, an aure ratification em laudinua deberentur,
cèm rem abenam vendi confiet, nec empiorem Do-
.... .0 . - — 7rr-VJ2Ul· pirfbnx,
ctiiquam atir i b u mm fit, neibltur, re auocan rcni-
rert- pode, quod M-ofirr. cmdhir. §^ k§ Î4
Mngir.Ti™ in waa, ί,ιο. Ε1οΓ4. Boeri itat.
Qw^iecusiudicaruiticfi, intro cuigtucraii mf S
üfiigio mens de iaitdimiis dcduûss eÆr. td énim '
quod omnibus ü'qu^ emptonbus geiiorals jhkn cri-
buerernr , vide n poriui lus commune, ^ p^r:is re_
ciim rem alienam vendi conifet, nec emptorem Do- n.0îi omnibus
minum ficri, & veudkari poÔïr resvendia abvxore E iemhudimïorum empu nb^1 ζά]α°^ϊτίΆηχ Par,-
domma. Hic rpi ütudus cuentus eft: Nam fi aat „ct fer iSlE Rt‘x
vendu ^nem non rc ira dirent , qnamuis ne£ vX iUil acc^C-°
net fadoalirer ratificet, itavr tmptor vi cuutraftui
ifi ms mancipiiimque fuurr. , sitt bifffftriptfonc qtfiu-
deam annorum aut bannimf ris afibmt , kudima dc-
bcmtiL·, Nsm fit rcs aUm vende poteil, Atqtiodnta-
gis miteris banmiqehtis aifrti:,cxcbfo etiam Domino
vero, vtm f aru&j. qui bac de rt· exprefius cfl f fit rcs
eChoiatamumc manum , & vafîq tfus ali m lucced ir
im.mr eMm1; Sin virip™te8î
adhlEjubiom eft-qrtd ftmmim fil, Cudima folui
j. , , nam eamûrauoit
dcbttveiuEj Lntenm imminente eüiûionc. Qxn de rc
Môlin. muerfum quiddam aliquae* patte trdditj.rj.
v f frl autcmpoifunt,
5 Π foluu fum, rcpoilcmiscuiûa, Ncc probe, liolmxi
len teutiain 9. qui p u«t re aliena vendi ca , ftèomi un s
pretio accepto ratificauerit, deeo quod acceperit vt
tatihcatec J-uid tinjunt non deberi, fi utfio al toqui pre-
nc ïp empta çrac. Quod pciquatrifalfum d\mxL·-
ïon)ttuls ran(î‘«™ cne Domnum , ficnsiîf 0I„rt
, - «’iâ iumuet, fi
conrraitus fu os mtr a rrim cftre pro fi terentur, cm urur
<|u.djm iqtrorésriinajmr, «mquoouc paVnm
K-TrahL-nn unpmbar, va! fdri!o rinl((fn Éjfn ti
nalunsiicgibat le sd cait, tiirai: BtaMpe iwfica-
tmr. l'ftAMKrihcmc non dcbcii ,eu» Jr„Ht
^&$SÊiœL~£
iiniihs fif idi.i de Domino fetidi, qui .ib miptorc Λ
etractuÎCLufali - - ιή,ιίψΙι·1 virf^fuo '
tinniar, à. quo J finde coiifatig|tiiie(j'i; aüocaiiar- Knm
Liim rx fiip crici c Arrkt ifo Dominiis entem; à vall'àllb
Cfrîjftrh laudi miorum debeat* dnits reitias reliquas
nonjoluatjVeltui m perfona iuacoiifuias, Quacfirum
an eo coti'aitit in rctrsJicn ccmrranfiaro repetere pof-
hf, quod folui: Domino fupctTodjâr idqtioqtiip quod
non foiuit* quia /ibi debitor efie non porcrat* An
0 mniai fia uuacon fida rcfhrui oportear, sci lit i lS:;. in
fcTuituribUi traditur. Htdc bis quidem, qux in trius
petiona canfuia «mr , nunqceft dubitatio + $ς nad]-
lit
i*)es Droits du Prince-, Art. L X X 1 1. 311
l LZ il 'L tC
ï. mira..·
um^Si tfoUmuv.ni'Tiïm' §-*9' &«■
Dcbis vrrn.q^idpcrion
rafimt» mâus tf& dubium poteMuufunn & dth ■
παπί cmiiequutuïpft , nrc Mo > ^
^minmiu^üi^iContotÿnc bd Sedt^
È CBfaetudinc, . en kqmcur w s
t aMiciitra rcitim Pf^ûio média qui idem emptor
Cil & obeditnuAi^vt loquimur, feitfal™
contuiionc fcudi dmnm^nas fcfcruicmis iufciuitfi
* rcài^i&ie, ïdaôquc ïpG ioJl Uudimu deben cu-
iuî infeudo rtpmumius ex dilpofitioné* urr.riS, &
fui aca repeu canla non fequuu,& ad eidam «data,
pcriUTaquapipii in priore tuiii allegam & Tiraq. $»l.
glofiy, %
10 Sed & ilc-pè vfiiueiùt qufticïc, an cum empïor re-
teU tu configurât*’ coadtiw eût* retrahenti ïwnec-
dere, pro IiutSimii nihilonimiis CPiMttniri poiTirvc-
Ju-i petionaJitci; ftbligstns* &ctûmrvc dune ûiiibuî
ac>io inhatreat ialuo recuriu aduerfus retraîicntem.
U t'ïirtimo iranflatii gx dilpafiiione Céfuetudinam
aChombus m recrahcmcm comrartunon fpontancci
(U Lüurtü & oeCdftrrâ, omnes cüflïïiaftrânesp aili-
üàî m e und cm transfert i , ac nulla de ce, lire, aut mrc
fundum rctraûu'm concernente , emptorem comte-
mri po Lié , quin edam li tes omnes de re i pfa end cm 1 n
ftani trans&nij orrnbaqur intcila haberi i quod ad
emptorem . niti vitium aliquod grande Sç cuipeda lui
imputari poiHc* Qua de re nd&Tiiag. fimfm f
gloV-i. in principe Ëc argumento quam maxime con-
A gruit. Li.D.adTrebeL Ueg.imm fub conditione. D,
ScAnHU. tegir. Quod tamen feeus tflet in fpomsnea
reiiÉnditi orte, vtibid. tradit.
Incidit inluiitc-quoqucbcuiti dk quae frio, An £ 11
Ijiunmus fcudi „ fundi dominantis fm'üus atque in
hisdsu di m ioru m * Litu cui quam imrVejpdctit, Wtelu-
caucrit, it eoiitingpt pbftea Dominum ipfum emere
in eo diftridtu » aut cbntraituni bitere qui iUuditnii
debenti 10 fc quoque Γιιο conductori laudimia debear,
&c rei pond it Mubmtru debete, f fj. glol’ i,q,r?, uum.
115. & cgopirobtiJ&: u-utennaeil Dottorum cilu noli
abfimiSir
Hît lam eil,vr tum locum , qui ordine nonos cft,
rmitemus, cuius loci Cbiuetudiiicrn fpeftemus; fin¬
gamus fendu ra iub ditione Regia Dinamii iilR à quo
B vcluti membrum quoddam depedrat vilia in ditione.
Hcoduni , id eft, Caftrinoui, ctiitis iod tura tpnfte-
mus, fi capitis oitaua debetur laudimiorum nomine
Dinaiim Iri hac , ii membri ÊextiKeodimi , ei Con-
fnectidinecius dlrioms. St loci v bi res fin dtConfue-
rüdinemrei fitæipeititL icripfîtMbJ. fi 14· mtrnqÈ.
num.11, if Imber tus in Enchindro verfi Con-
fuciudo Regionis, Quod ego quoque c\iftimo ,tiim
talis ti t condi tto rcalium , v elutus re 1 b γ.έ lp citetur.
rpiüd in decimis quoque exigendis foSemus faceti·.
Sed & indicium difcritriinandi Confuetudinwn dofte
omnino adhibet Moim. m Conf Rarif §,7, i n.hn, vc
mt elligatur, qui d i n teri lî mrer Çonfiierudines lociS:
fu fr '
luimini s, fcu faiti ranturn.
Article LX X II.
Aut. Itt,
N o V
C Q «3.
e Seigneur peuc auoir le fermenr du vendeur & de l'acheteur , comment
efte fait le tn^rclié t pour raifon duquel il prétend auok ventes.
a
"Pl Onûntis porefl act fem ïufmrdnàim a venditore & tmfton Λ quamdo mite fturk
J-' CQtmmno^ te qua prétendit bâbcrc lattdimU*
Nota ï,
1 0îC *ri, ÎXTAmtnlvn* ίβ pr^itiom t non pd*fn-
tiif.
i jfjWiÜMiw tur* mtntt} ηίβραπ cmir* prslmn veht.
j JF inù mràmntfy c^f.
Cutii varia: pcrfVpè atics ab contrabciuibus cx-
co^ccntui; ad eludenda Dominorum tura, ConÉitc-
ruSnc rcccprum cft Îacramcnto cas fulpitioues pur-
gsïi , δc^,eïum uhci^ quod&in rerrahemibus quo-
qut; ïurefanguinis locum baba, ex art.250. mb Ci¬
turum non eft ne celte ad hoc , vr Dominus exigere
ppilïr, ipfum frondem in fado (vt loquuntur) ponere,
ÏJ..J pepttUfintttt 4} 'tlÎltitf Ôit ItlMJlltniT· Éft· CIlUTl hci £t-
cramêtum purgationis pomis quam probationis po-
fLtiuæ cxConfutcudiiiis difpofitienc rndubtum a non
C ludie i alc, tarner i "l nega ndumnonetlDciminumbvi-
lita panerr polle &; probari.- h-gi cimis probationibus»
atque adeo iuraimrnto etiam indiculi.
N:Em 5c gcncraSiîvr traditur , etiam fi fravi emei- ;
quam fiteramento Qinincnidmcddponcrriurj'îdci-
men i Otdligcndum 3 nifi pars contra probare vellet,
quod çuinuÎaté difpuiat Tiraq. in rerradk. ^.4. gloti.
&. buic ConfiiotudiiucouLivuit. Ord, Franciiti 1. sa¬
no Ij ii. noitra: b ri tan nj x ed ita, ik- nliit s arr.; i 4. infra*
Γοίιο quam fidfin faciant contrahentium contL-flLQ'
nes tucTimq. traftat* inpratf. icrraDv luuucirîli. &
ij.uglofitS. nu ener. 46. Iri vero fitud retegendas fm-i
des, cum Linmlationc proponuncur» ic tedlï vendî-
noDes, A: quia conmCtis mendacii molet a indicitur
& pctiuTJj poena , aut duphcfi «ura. Natu res mcom-
miiFum non incidit ob dillirnubm kudimk, quod
male FranCii.Marr. putar, decifi ΙιΚι.
ARTICLE
Des Droits du Prince , Art. L X X 1 1 1.
3*4
313
Article LXXIN,
ή contrats 51 d cfduiige, b cenüe, & c donnaifQfl/ucpQur retrait depre- ***-*
m cil e j nappart i cnn en c v en tes , c» s.
T TV Cômràëïhw *pemutdthnk, h cenfm -f doMtiorti*/ me pro retrjôhf gemîlirio nàn de-
1 U-nturJatidimL·.
Nota i.
1 i? r pérrnuMsi? nt An Ludi mu dilmniar.
ï Linhictudmts ta de r<\
j tsfmplfd m frrm'wtdiiiwt ytr* flOEHî/î f Vf -
Ittiif.
A hl /finfitA dt ij!toc»n^Ui sttftfstl
J .^FîTiflu rf fi£ m ΙΓ. funda JcflimAîiî*
û ett*m tum mm fermât am emfrttrtm
rtifrxi.
7 */f mflsA fn findi itt jftetie dit (a r "yrt m perure frp-
τηφ.
5 Saut des tfjiuigcs , pour aller à fes epm raitî a>
tournez, otidefctiargÉi.
y £itfd re permutet A ïtAhpertl»,.
ÎO fimdfifesnnsAfupfÎeturt
i 1 En iwtrAÎÎi d’rfcbAÀgeï] H^c diipoTino p.irs tfl Soci
nusim^tuiüï pats ait cru traifrnir. arr. Ücqitibus
iciücet jÇonciÎChibus Undbmia debeantur. Fmt ver b
m-LEonbiii nt>[lrj; in his, qiu hic nominwur, ipeoale
quiddam 3 nefcilft^r vidgarej plomulgariancs in his
vimparénrur, on neïtn * pp etprtos t p*+ p 4? himn „ tomme
AUX diUrti-idirnê^ maa si (»■_[[> fat de mut de fttf i f*ïfi ftr
an ï? itm r. Vt in verra art, ua, pm r ejhe epprip nt. D i xi-
nuis veto devtficüdûiiibiis proprie Lmdimii Je ben,
6 bis conttadfrbus qui in venditiones incidunt, vndc
fit 1 1 pnjruiraïioncs eKc!ttdannjr,vt fit quibuÎHatncs-
refnaiiim Prouuiâarym CunfucmdmiLms Parif. Ar-
ucnforunijA: Treeen hum , quanquam diucrix A> lus
TnronnnijCcnm-nnnori^ Anditim, Dolphin^rS l Fu-
1 cdc\M.itt. deelf y7i, i.voL Cetera.· 3 ure communt ne¬
gant de pcrcn Litationibus debcrUquod Bart. Batd. 5a.-
ly. tfidÊtan*. J. t.C. de permutât* Locus hic apud Boçr.
rir.dt· fend* £,18. & decifiiÊj, Utè. Guid* Papiin dedi’
4^· dir ?i. & q. Tholo.iy. Iacob. de SaniVoGcatgio,
fat- de rovdis. Ituin.34-. Molin.5, ^ gJof! r. nutn ro6.de
glüf. 4. I1UJ n . 1 1 . & gJoL 2 . nu m,' 6. Ti caq. m rccrrib
%■ i-ι - id«fÎ [4· nnnvij^xSL CbifTtn. tir. de erniib,
-Sawfûn in Cohf.Turo, tir* dit rjehAfst, 5,15. Fcno.
lîc.; de fendis. §. iS. FJerxtquc Confuc ru dînes sude-
imnn à lauditniis cxdjnuntjlï ;tb ircvdein Dottiina mo-
ucannjî/cctn il i diueriis, Qiud tn rcrndfu, vid. Ch r f-
tLt. d fi Trlr4tRs? 4,5,
S Ampli indu m fine c ontridhis per fc ^ernm Sç ancr-
t,tm ptrmotaritwicni Îo^t,ü,K hOo nomïnc, permu-
taciü tanicJ1 v«i i' & eficntialis iir. Nm qUæ ümuUo
nnmtne p.rmnmrjonis vcndiriotft, vendmoms lrecs
*ccTl· q^rumlibct ilmtdatnsritdus affincaturi
ytfo hnmhno m tomnaumttmfaz. qui ne
T? ï11'1''111 laudimiftilçbeaç, ne tlb qmdem c Ja vUa
de hcbtm r urâ velu ti i i prrmunnoue d un:u :o tenetur
ίμκκί Molm. verè feribir, num,7. ’
4 Ampha item ίΐ permutatio fiât non fulum de fundü
ad firndum , au t re iiïim 0 bili ad rem irïuïiobi )em r fed
ùe 1 ï îjjlc oim re immobili viM-fiiijgcnttjVdüci pro
ditu cenTuariq apnd nos , aut nob£ iut fkndiario (ïk
•Ægtntr.iaïCmfitàh
A cruru vGcanrJàiît cri ain pecunia Cû-nÎlimtOj fedadra-
cionern vigîntî pro vno sut inptai qm.j· caiu rediEui
piti immobiL. habetur > & immobile ripr-xientac,
Viccsti etuj teneï t tdeôquc in, vcramÆc cticttuilcni
pcrmutadoiicjn mddit, net laudiima debetur. Quod
quidc lie Molin. mrclligit, Lj redicut perrnucarur uuti
ïertio * itavt redirus-duret, & continuetur : Nam II
cum debitore perna uratur > ira vt exriîïguacur: fuie na-
rur.1* fine conuftstionr lit rcdimibiüs , nrcunixloo?
funptur. Sic accipiendi qqa Molin, übfcurèdiiÎmt
in vinmo diltuiituonji: membro. gTjj. gloLi. num, 6.
Quiirc inepta, nuper dubitatio fuie hominum extera
confidenti 14 irt? cùm confuitarent an permutatio cfli r,
qux proponeretur fiq da fundi ad cenium,
B Amplia etiam, ii rcsîminûbilis aut funductrfli- %
matus pro alto irenuElUinato datus iit, quatirumuis
■csaitèxElimaïiofiat liuc refpcfiu cûfanguin eorum,
fidcDouunoruniieuilijquLtruinnojtcenicurtiricllG
rtî.iù vtudcdi cauLijted vt va!or ISc aflimano cuiufquc
iïuidiprbprejt euiïtîenem forti:, aut compefimonrm
inteiligeretutj dc qua: Fundorum aut iquabiliias,auc
enormitas elltt.Num quod traditur xlimiasioncin fa,
cete cinpriouem, noti fanper verum eft , ied tum de¬
mum cùm dc pterio cûncni^t res ca prerio ajftiniara
traditur. Alioqtu h tk-mélÎrandb Inoirindi^deiignidi
vaIocls caufafitj aliaintirniio nltus finis dt, quod’Mo-
lin. feribit^ f f/, gld. l 0.7* nunj. ic-c, de ier+&Tcq.
alibi d. q-7.de ftac Conluecudine cll cxprdlum. ijn.lv
art. joo. quanquamin ilEo ipfo cafu aed dvrc LKJcefijV t
C verni itita potius cenfendà fir, quod ibi dicsmiis,
AmpLt iterum non foium, ûùm veraârformalii &
pcrrruixatio fit fundi ad Jïiiidum, ied etiam ft alter pt—
cuuEarti eo parare voluit A: venalem fandum habuir,
slrer, qui aiioqtiiiuutn non dier alienaturus „ empto¬
rem repent, proitHJ.it, iubmiiiifiu jus^qui x«m i ii da-
l,j r n pretio re cuperarct, vt ita peamu v ·.. L-lu i J .1 rctur,
*P“ dcfideratum prie dium obtineret, fi mod-a utum
nunquam recuperauit. Htc quidem Melia, Feiitcn-
tia q-ΐϊ, T i raq. i n prie fk. re [ rad, num. 7g. Arcft.
apud Lucaum nobile Motitlioloni| viri illulfti nomi-
ne titnjt. kb.u. Ard.1.7. Cumfmoiii contre, Ftu3, quod
negari .non pqtcftj valde quidem pedculofi funr&
circimftancüî obnoxij, & indicantium arbitrio , Uve
p) in themare proponitur, alter contrahentium te obii*
garadrepræJ^taudum emptorem, qui pretium re-
■undat, quod ab ipio permutante ficti propemodum
vidcrutj cum ad td lege obligationis reneatur. Deni*
que it de pecunia fcniel conuenic, non refert quid
poltea agatur, vera .enim &z formalis vendihocif, Cui
ohjedto vna tan tu :n rclponfi 0 obfiar , fi talis emptor
“bi vctc negotium gerit, fibi emit dc contrahit, Sc
pirmutans revera nunquam fundum Λ ie datum re*
cuperar. Nequc-cmm, poifquamlemcl alieiïauic,eius
inî_ercft,quLd de eo fuus eompermutans fiu ruat .utc
difpoiiA t, & Molin. J . qaq, recupera: um pr^fupp onit,
çii m contra refo iuit*
A(ir.pLunorL iblum, eam Certus , cominatus. Se 7'
Q
:κ Des Droits du Prince, Art. LXX .III. 31 6
mundofii. «■•ImliwAfa.WjSa^. <.a«Îi..vinn1bbu5 ougoü luK.uJjcijun
cm»!, vdiffl lumlus L Cnodes, vt fcltwus <ta- n»a« SeJ nos ™«,w.
■lidoin m, ou! cautnsredinis . jU_ mupûrtifm pt/riufp}»'a'U«'.<ii?i¥jcu ?W
infu^anttMinwnwam, »^“*«^»1 ql„..ftbicmtar .«ndu.vtdfdinuscoj.
Mt» coiJ.rio irrnn.,:.JL . **■**·'££ J ιπβ-^Λ^
tcftdeicmflun.ilfltijJ.I'-*! -4·*· + ci ffeaevicoia: talionem rcpcntTe fuBmt!lkiSffl&o.
vttf. ■■ & por ii V f otdUrtmpnun;. ΐηΐί “Çjp.,. n^fe(aocimiAiw»u!tUiiliU^uanaoai1.tth«(u»
net. SflW. feûin rllÎcuntuthiin, un «uocum i uifc
ofaqpis fata» dK pto diCtm ««“«Jjj™ *, fonde Je prni.i conocnUhT.dift* In p. n S taiu-
4b* nKipatsiCTiniiwaliidftAwlwpi^gm^ ^ iura JOTTftills spetilia, jerip^nseïneil·
locp.aut pro ,1 ccoin quatterus prati qu* oromUw ai. j, . ,lalll Mclpitc Bede eo fundum lhw«,&
luitoim*dpw. TmorodcCLjnHiii.cVtlonnnli.ninTicn^obltaogHi.
tut, OUI pki/qiiaW namitiU irius#** Ui&aii)
dbÎtfin^rurcoEtr:.tàtus v« rqtite .
Porro üfaÀ limam* * ^Lü'J^U™ *hJ Y™k
formai cira amationem, Φΐ*^^ηιΐι fentiq»
am re immobüi.v^runnüoi^ru perpawt, "#
ccnfu. Nartqtt aliubi iudicant dé ,ptfïwitat«rtc ici
imituabiliL. cutndt mobili , & ju pctiial^^bilîüi.
Lnomiiiitfiinde legat.». * ». -- r aniiuo rcdimibili u«cm tum piceum
poffcta, L fi cchtu D. de tc\ «nd. 5cd bubut uiumuui c ^ ü f^tur , ter. pie prê¬
te Lubifteum reciprocum idb immobile, etutn kcor- ^ jc:L.a^[ dtLpuranûne:; ÿmgMx
pus jiicmom lit» iqtfOii rradisidum tft. _ ( _ Mubn 4 j. * ù. 18- & t · ■ -. q 1 »■ & $-JÏ- S1 ' '■
3 *■ .i , . . . j . ;v ηλ λ- T ·. rtin i ii rr-
otist'crCiiitiiiGPWiCi. i .
eWatfire ver* pvniiLi tournis no fis, (k c-amai ioAt
ici, CLiTTi certa ipç £ ici non J u* quæ a^ri ex par ce dc-
wr, l^cr^f. vcrbiqiijndo
Roa fft, Sed ilW vcïboruifl pqgftx fiwï : ^ ee*ftc«w
uMSbrünt, eàiïWBShun.cltcattw, qqodpteü VI'kt'-
bî i onero ad à.Liud ctrn fïcacsui vtles cueiir ud> t cïtunw
D. fi ecit, p«3t- LnemmoqtniD; àt<&*d, ù: demoJb
l.nmnifmtim *.·& !.. nomimum. D.xzhb. &
, 4-m.·' » _ J Crt^l 4 .< f" fc r nvirWiil ni
îSl tutji etxum i c ρι.Λ w s
t os incertum üc, iquoii iradtnd u m clt. _
S ‘ Fx bac itpptn« , qui d ceo Îvn.dLvm fit , de co Coll-*
rraÆunm ^rc-qui &*%**&*& nüS ^
cdm sUenanc qnidcm LUtmmt . ftd
noo Utnmcâ qium nliudfcpwnuit, vbt Γ««»»
coSlocrm mmwM piycwom* £f
jicmraim sbfnm&, acdunwcinpus.esipeâint atnob
pecunnt ftmdo quoqoc crème. Hu.c mcommodo
Smu cat^tp^cUmnmto, Mto pu-rm proquo
itcipkrtJ cciic.ititc redimere qaodeimqnc pr^iinim
tradU oro eo
cas j Ht
Vi üdens* pur vo P^vtm : - - r ^ tuv auïcm mpi» MûÜwuâ ™ meu-
' "· W- «· η Γ, t ; SZ »».*. çiuk Euim.107. to.*.™
ΛίαώΠι 1-iV a.ia.dÆ »·· ·■ s ^ ν·: τ . τ·. f
mim.^&TsI. q.(S,&8, diiuim.jc ieTiraq.mie-
tr-iôb f i.glofii+ nuiÎM:'· ia<onU,itii% tu.
tir, rrrr-jii ChïitT· tibde rettüib ÿ.S, yerï>0, ^/Γ^’,ΙΒ
ConLBurgnnd. , .
■Utmraniv&cùm is qm hindjjiri dediï ,JfiCML^ i
nil fpamim polte:itm tccuperüUquï-L ulbgna te etn-
ibfpi 1 10 ii: y à ti ro qui pro pc c unia i«o datam re-
trimtirat na niifitu^CQiiEraittis.oOiiyeniiie t te fraudem
vcLur-erno jjctniiiwàqnij tcxiltc , r ûm i e yera Vrnffi -
tia dlctj l>L'tuv aurem rrmpm MülifLiEUii αηης) mt 1 1-
t_j*. C .Ίι il -i- nmti.ifn- &, it, ÿïi·. Ï1 U
SNtiDnii.capittfiWdWWi lF^ ' " 'Tu
conçcprione mUimim peudn: Nain pauUun modo
nulocFï verbiï sl^ratqqc ^difpoTittene^.dieerli
co titra ilus enftaat Ν^τ ii T«dium.|rm ttàm
alioriarurtdifto te eoituerno ürcîto.vcndmo bt.ctijn
( 1 η o ftca c muicnM , vc. pr 0 pétunia hmdm dan: i ai . H i c
Jim vendu 10 m'. fiÆfbnàJi» ConaiHoat, lcd p»
prtLio fondus in fûkitûmdatoi. Sin de pcrmucsuid»
fundis ïdriû conueait, fed adirita cft&fomattode-
fienadi valons caüfa. atit alla prêter memm ctu«w-
n?s at ra vendendi ammum, rumvetapermutono eU,
1· λ r- .- i 1 *i . - η·ί1*ί ιπ-f π η ί 1 1 ’ · 1 1 π ILJJTI ild VCHta
nii-ï^ ■ · te- - ' . ■ ï r ,
inet. SS. te fib 'Ti»q g- ^ +
nom b- Renem [mm» boca com^t.nn te oictiU^
riis pendtt , vt iwqiw CimpïT.iKqo* nuoqoam ™
icmentram kqmao: , bd prout purfes comediui
fiÆmonèm adnnmnr, imanuiJWn dvmntamWmiu-
fol™^qua:feicobrifi lit eaceft wodel '- π w ncu-
pe*Hftrt»Fftt»«bni bleui pnft mpw Ttt
ferndU il mbÜ-dem cohuc-nir in contra^ qw
calumeft vi J.L- fcmdc dobitan potUt i^ood Mu a
rrnetar-.f te* pioLi. niuftter^^ Sed vulgati iwn
vt :,nie diKimuÏ. ncc !lJC quiu. —
^Tirmrite efteitumaddin SinVito Titius omnmo pr»
^asesf-r'
,,επτι qmtcmü iiMiJfinmn imponcK ümpicntl, 1 ■ ■ j, lft & £,ldfojU dck»-
»itipllVtac*5Æu»lhDC iînn»»(b»anoiK.yt plcra^tumhittinusvçnait . ^ ,r
ahud ciufdcm valons ccppnetftw i penmitatto eit.
hcque cnim rtrfer n an is qui dat de fut» det , an alienum
reponat confeufu mneriDommi T atiematqood n-
ponm.Quod nkcuqtir fieri videmus c Cim is qu|iuom
aliénât, caffre1 volt tntdcftja pnedij conquirendi , nec
vliis hndimüs vult Eolmcu tedeam nKciltatemim-
yuj ede fuo permutant i · Hic apparet mnlru ni oirmi π o
numn^r·. rmuTTiétus condpiatitar; Nam
t|lJ.lvll- l + i. MV -r"
^ rromX c·'1™ pemm «fa»»· »
■apmes ^uu-iiustilisia.ium lipucamttc ίψ
Ληώ® hkafnnivmditio-iftA Ulinm *»£
inrqn.ncims pecrni* 1“^
lin. inffl. Ç.j(. #oCl. «« ■fS“l'S
Iacoh.roa. dcfoyilü. mm.51.B0t1. »-■·*<
iS.-niqii.ii-.vcc-ai- sno.^ou. »»;«·?'
JWL Qfad rtftè WKÎigoo* m.TOluro«i»« w>*
foeonnilpuvimiutiovif.: Secus
èiwputBiowbos, φ* mfodico fe™l« 1'“®“^
à .. +; , v n', m nom r » alrni us îîïctc Le - 1 * qua
rouit fuo permutant!. Ht, npparcxmnlmmomnino h« qua· prCu^
îiittrrel It- quomodo coumikus ccmcipiuntax: ^am F d* Mu 11 > - F ; \ ;; nmâumadülxLmo·, d*
patdû momSro inalmm arqiioaimm côtra&tm con- Pcn aCUr^„ rXcc.it;£ orna dmifiom? fiefteÎTuri*· Ca'ib
uci\ïiones 1 1 ttnl i ·■ nt ,ν i lie denique cùm cinq U on i fu u- pciuma ^ . ’ 11 f. . .- QI ^ j lw-rî te ôb
j _ i. ..a . . . i..n- rnsisr I ομρτπ hu niaient indï-
UAMicmcs riajih-un^.u-iic acmqut mu-
dus abc-ih petumi adeft , empf WWan lot malem indi-
rntiuà, rnam fi pro pr-ctio ft-mci! canumto aliud ont
tnnringtntiT. aut fubfbqtinta conuennone dati con¬
tingat etiam immobile. Is3 eç refert, au mi qiüs fundum
pro fundo Imbcar, iï originalis Coîu rabiis pecunia
cüùiienit, qui. altem dvmum conuenricmc in alium
cranliiî ; Àicutjnec L· eomta,uuod quis pecuniam pro
fundujvbi fcmel luib pctinurationc lu queiuquani
pcttmu incaceLlit, qma atuim-nn - — ,
tft,nec iüapecuniarin prrrcipuakuCOïntqu »
nrttfbtu *ra diniüoms, quod Moim.
qloQ, mtuo. SV if. te nos
^P| faillis hvrcifc.Ac ne upvr modm ^
cianfacbonis fieret.
Nota ^
i ç^à μ itnfc ^ ^ jfJ.
u/ Des Droits du Prince , Art. L X X 1 1 1. 318
2 Jtiitrmnif.-tiiUittH r & u wnii d> ctaftt·; tBjijlimttt àem, ^
j .sin de a Ut bttîtttie mÎiJta ÿttamufêh
tlfiitntUr*
4 Quul de YiihtUy pbttanr aflîepEft
T ÿt*td de fonda ~ixnditt td οβ ms rtdffip.
ίΐ Q_ti al dé J utidù m ftwjum d j/î wox VtndiiS
7 O’.ad de rt !t\uu rtdmthL· t j bm».
1 b Ctnfie.j Fai km ni r k noibis etiam .disibi in pi'atci-
jrjtfatfa ngnfficacio-fic yadsCéii'fiis Cralipu«4y|ÿi
vndr lie, v l coue J il Lti quoque cenfiiarij naturam ίο
I orcitarL^îi iatèlligant perpaÉd -, ncc difficilis fuil
|apwï ti 1 riÎ c 1 uib.S Canoi l i zi occMÎïone m caore m ,ib- ^
Huùjis, ciV-i ^veterum adü^mtem ngpurcuwt,, &
cjdp.ici|Îr XapüscÎiiu cxpli Cattoïk b ni uafvoris , & câ-
rc.ivtus%ièiîji. deinceps & alij in ].t.
( ’. de lut- cmpJiyt» Notfccuiii non cadeau pi opi it'iute
vdajutTi Cüiîi îlzjIiçci pixels uni dam us prn i eJstu et·] -
tcmnmi.iridi IbtutiidcrçÎMb hypotheca pr&tiij datation
ibo quidem mima to, qcirm in, rctogniii euan domi¬
nii direcri dtm taxai volunt pï&ftarij kd quanto tts
adunari poteit, aur certe quam Qptiirut ίύπΐϋϋοη e
pQÎlûttms, Qua m re hoc prtdjiuë ύ i unii: ο liai totum
neiilucüfl&irtïqiîôd in illoti irtctuLnOormniutu rdcï- G
îictutj vriiiSPiDsfurrLirî in noilro crahskrruÏTtrijiri-
qiLK·, nccqtiidqusm pnçtçr cenium apud danteinro
majici 3 aliter quamaputt evtçrrioj^qLnbui tani'iiï alu
'iïsntficatieiu: &iure viuipjturj. & rcktitiq Uudimiis,
l'cdaâni , GEtcrifque iucüDusdîreili dümîmj nnonc
fciiÎLii vcujicur. Quoi nui ntillum aptwi nos prêter re-
rr:ïctum ioçum baheE:j necvdalnbiedlimLjre ctTifus
Cûnihtuitur in ctiiduarkim.Cptiüuodi tenik.v memi¬
nit & Panor. $c .afir- c,v]r,**r. de canti puJîl A: propr*
^rCi- est dectüiiwbf &dûtiincMoJin. $ ji, niïi:i. q,
& t] lu iiqtf. & ï- 41 . n 1 η ru zp 1 Id roque uce ub ceilati 0-
Liein Loluri,uiu^per tnrnniiim cedra^dys ejicitur pra- D
dioccriiinatJi' j quod cfttiirêiJti ilomifiij retend inJi-
CUÉin propruim. En G Vtüv tly a '>ftnte /W/f , de iûw-
Tni(e ίο caki eelladoniî t sleoijut; ibi efà altcnaç mtu-
rïf» v: iurc quoque Cano. Scd noftro t ncc ioidt-nfus
ttus, qui iletîic in allcuajionti. tuquirinir, dtatamodo
veneat pne J îuiïs o bbpïu uin ad ohuï Cciilks fe^en-Ji.
Qllîu h on rem n cm eft^qucul qui tquam mris cinit js, auc
CaUonici ffnten.das&jU'ûiujjic.iiita requnuu , um i"e-
qu.itur r Alia noftïa c ondi i lo $i vfus cil. Hrqo de cali
contiadu ccnfuano lauditm* nondeben hic ibLui^
rur, quac JenrcnnauiOifir in q* qium format. Uil j, H
lin. q.iu C. Je iur, tmphy* PrquanuusniumusmaK-
nn: einpftonün çftj jied pretium, nec lauiiirqiôrïîim
iuhjcclu-nqpiod mic dbcirutis, cùm hmduÿdcrurpfo
annii.i penlibne perpetua lS: fnnduria & ipfi iouno-
j-bili, eu ravllani ait nrionempredj aiirpcL-ujiia. M:mj
de indemnitate liie no îoquuïiui, quant vhique rcdlâ
a Domino feudi poitulari Mtilin. dixi' , i'-inonriuw
mimtoonis valoris m proptcJ [mpüikiûr,em onerk
perpetiti^ quiEA-qudeiitintiL-i eft, taincrii nemiuan
.ndii.i.ic viicrim, qui petereq q nia nom: le m lu vÎtim re-
JeTsc r" r1 1 1 Sc<t y™ p; ri*ri° lUJAcit , CÙI u Lidj^redi lus rvi
A r ,J impohcus valde îdtmi,iu.Qiwin'fuiÎdi dinuojjju, &-.n)É- F
310Γ4 in mo dïc 1 i lid imù c ο n tin^ar ^ tsm rc^ vc ri di miTj
&dc !Pfi mpoiitÎOBcqtwd Îicituüit milia debean-
rar· Su«cwti %Tinu Domino lndtmiktati$ ratione
Æqmmi eft, duc Ιηηηψ fentef prædica, hue arnitu di·
quianenÎLonç, qmniiikfcnbit, §.$, tHEin.ip,
ï S ul de eo reditu qu aditum dl 5 f, pecn n ΙΛ fuper
f ujîdo qu.rii? l u & eoinparatu 5 ciîe t>mnt *ρμίφ s un -
féi \ùui-ct?> j , ek helânits c-it tthfiuittri à prix £a rçrnt. Ac de:
tait contradlu dcheri ùegat Moîinçus quiafubiechniL
l.uidinncji'iur. dcficiat^η nullus fundus uut immobile
*Argentr. m Ctmf Bnt.
quiiiqsiqm vincat, qcæ- oeipciua eu:s traitntîo ί·£ΐ ni
Sip^Sif ht î’i oc fuie generalis jiue ipcciab^iiuc rempor^
Iw.liue perpetm idem que ciiit i ict i fj quejand en i cqitdî-
tiünis iic hypOtrtcizà , idrrti num. 44, Qul>H quoniam "
ille perpetui- oratione & pltna imun vcriitt pl an bu s
hic rtggïêfC non debui , Hadeift eitis iui.çëna in. gr %
q liruicad. 1. d. {j,j$.Tir3q. iu icttad fü·
gloiti. Bbër. iwetE. dcfeftd. fi.iS ChaË tu. d<jceafiL
ÿ· -3. qyprti ms cdûrri de beiS-putcr FrantuL Marc,, de-
lΣ,4— . vola, qn.itn c v n ibi liq 01 te η ι· p cnli t>iit s ue c il
Sednuti reVÎtc dcberi intlicai.
QiLcnidecoiiitmitioneihjqtj de EitfÎiune quoque +
TLlIc intL'JJlgij çw.'-frjj en yF A mk if t Γ-J d ; L t i ü .n β a m ; j a ,u>
ibi [rtnrfjiiiêmeirr , quodilkîradjc, niimcr. 21, 14,
it. 40, &74ι quod tiimcivialhi m reditu cm appoimt
fit les , d*fxirt4fypier* sum ea γολΙϊπτ htiîa moutui
maii us & Laudunm debentLiji-Modu. d.J.jS, mm 47.
5c 4S-
1 cd qua'ÛrLUïL , cùru non l edirus vcndiLux, fed i
fundus oneratus dti-tu rL'ditu. Di thu^nic Mobn. \τ li
atdiroii cui reditus doberurjfuniltts vendatur Ar mJi-
n« rcdiu^ibili.s fit, nisrura^aut cotirraeluautkpe.^u-
îulmodionnnespurat ciîe condituroy infra mrïOiifin
vtLÎuîprti viginn j jc^vc ni parie peenf rcdirm intpu-
tado hiibcnda fn^. Je :oto iSî-rodirus Sc i-utidj prerio
IjLudiuda debeantur. Nom nn^ra pectm.tari^isurinpe-
ci unam r eidhrbi lia v bief. 1 e peu pecü.nia& prêts j parié
vu îr acci pi® eu mi modi i fb firn t- Secti s in his red tubus
qui uni 1 aobila h-tbencuiq Kam t.ilcs in piçno nun
c lté cllui in ρίοιηι,τ. nun conlniirrn , icJ ptrtridc^ih-
inimdLjm ac U conEi.yÉ tu v ht adokius qticidjjitu i
immobile, fpodpjrefcj isulMip patfim ingrcijiiur^ua
d l 1 e n u s Ion- è. d 1 fpurai i imm ûp, arcic. r 9. de rnitun
onerum .1 Jl u 1 kluruifl M oL d, $. tü mime r. ? . In s Jt-
omun U cmq.ua in éïtranco v radon tm , a ut nutqen
ci'damr, ;ini iuf redit lis , nunquanvdebcii UudîMix.
Denique ik tefolint, l^ uotits tain reditus contractu lu
intrat, laiiditm o deberi nun r, itione redi tusj qui sn-
quiuitum orlii dccoulUtutionc fui'j aut luitione , aut
cedi oiie i nt liquant n dlcn njri r ,1 J laudi uti* Sêd inq (T a n-
tmn cl mufiiitum Tngitdnucj ic partem ptctij tocit,
Flac ilk hintiliter & arguti d. ÿ, «4111*54, ék
4o.S:$,u: e)oU q.jg, kkm mdicarn
dmn, «li fundus vetuUrüS lirad onais luendi reditus
U-rriotkbiti, tum entm perinde îç^ac il vermiitor pe_
cmiijjupro prrno deciperet, de quo demde redit um
ipfc ltu-ret: Itaque ραα ptetLj ell3 & coniequetiter ku-
dLiLiU auget, quod ille pluribus Iocj i fcisbt & J. s.f8;
utirts’.S|t
tuddic qmvrtTc de co, qui emu ftrndmn iti cenllim ù
dtdiUet, mo.'i ijMut ccfjittin vendidit, eidem emptori
deusturi. Dubium farir, quoti priori^nutf&t dario-
ms.idccLilLim tjulium puiiusLi lulutusia projOnitiji·:
Sed r.untn luanikltam krefoudern hVri âppar«,.cùm
c vedigio aut certe non rta trjiJrouit m ecto fpauo , re
tu tLhlüEndn,ï Lenius q^uuque vciidirur, StCiau re per
pat t es v ésld ita T < le idu ku D u , tneis te qu o q lec ίρίΰ
venait, 1 anne tradidimus, an e ciim at^rcirnojE-ipie
q Linque fund us vendi t lu . Quod tu sè J.ü tpl i mu s . tL £♦
6c. 5î7î, Jnpr iSibocipibcaiu iiatuuMolim nu-
mei. tr.
Qil 'L' LÏ r u m .veto, t; ll! m qu i s cennfln annua kgaf. 7
veCj cii.riuucn cediitubdtiiieeit kdueda per îe vel hzrc-
dein filum milk.j asi Laidi mia deberentur. Γ t negatum
ell de kgaco deberi , fed de redempiione debebuntur
qutiddie fcnbii*d^*j3r q.Y 1^110111.47. iCqK,
AdiEir longd cfaltatu ρΐιπΐί hoc itigcncre qmcibo
«çi-’MoIm. d- $.jS. de ccntudc redi Lueonihi tuto* SrJ
e j, vit 14 Do vas.
O ij
? ,
g Des Droits du Prince , Art. L X X I IP 320
n* , , λ tïTftnco ftdfcatNirorerrnÆu vri n rj] uic sqâtî c^i'm- yen- ι'Γ *
1 de dm itione Un itimi* d<irt<tnt#r sure*
« Dtnufwt.] Non vint luiribniblfbrum lententia
cfEde donatitme aAudimiailebcaiitari Nam quij
éim drhai κΐώ& cTtcnnoït fimpheuer piJuntRcd
fi{. danMiembus Esfittivn abit-mlara»oiierofisnut rc- ,
ci pTOQ i *♦&:■ qi& venditi m i es re 1 i pï qpî* n te linpî iï fl si
li.ibér JiberJuanse Julium Ab foture de
,\d>YÇnh:d ïaû q,ï& mmufa. Ôc iS. l.fià. C.<«? lur.
tmpfiyr, deberi cxifl-ùtianc LBld, c, BteM&eïu de di-
]jt; IlkoL veifi ïtcirt qusiulo fit donario·. cuLj.2!ab.
, ed,P Artr. i'ÎiLti Andtar. c. paciut ck" locat, San fort 1
[üi. ham.mge.f· dtti rjjnt, (vdr, Itytr. Tldyc. lit
it'.LiÎ. de fut. cmphyc. <U'df. TlioE'iyS. Guid. £bnl«
2^.7. verf. ad ïcxritm. QuiboS· lucisin vcisttîtixiniims,
atitvcjiditiop.es te u piutti b 11s. coiurratnlius , de xiki-
i snanonv d 'diti s laudrmi.i çutant. InlVEpbinatu dr-
ηηαίιιιη JebmityquodlinpiU Fmt. M.smus indc ■
cil-rq, vol. t.
Gtcmnan fini plia rtrrimlçniariombus juücauBm
.otwi'uùra îixbcunc çqu t» CMu. vendirioin tm potùiyfc-
ftperc diciinïm] lit Ri mi ,rHeh eri volifrlt » quod indi-
cjj-t videtur dedfio ilia ThoiQu.ire in donationibus, {
qudGob jpronilÎnnem corporis vomit t id elt, c,t cou
tiinonc Bfihsvtdori;itnr tqiB«ur dtirpuirrm:iliitiai-
rafCj Juberi Uiiduninvolumr, ^rcxenUritT trnq^oâ
Corii1 m.rtn (j. it. g lofi a- 1 n tfctni®t.'G nid. I lüg. S7S. Per.
lacob: m*- de forma klit'l, maitiuniban tcui.Sanfbn*
tir. Jfs Mrlwpfi, ΐ. tflXLnLl. tir. de ΰΐτιΡ^γίΙϊ fin. De¬
beri omnino lu^autrSptc. rst.detocjtr. $. mine ali-
Lps.n üintîi Lcnrcntijim Il.ul Con fu nudo cftanipkvai
[ko fond, um. Scd-quatlîrarm c;it4ii càmqiiis imite do-
foin v elift mufo, pro adlgiwfiutir canim fundiiiti
d«kri c,- an landitni ,1 tiebi rrntur . M .< 'lui. .ibf olu et ne -
gaate. cloll t. imnuT.tcS, Qnnd vgo fie acdmo il j
Lodiincoee^tu Géhufet-il, qui.i v tille air milia etfica\
ebhtpiLo pr.i'CeîlÎt nd mille * & ut dotiftclonem fundi
c.on r raûus. cran I ; r ; Sec us put o, licxiin π eullo Èçco-
rtacb obligation'.· nd milice ci difibluintr d a donc
fumli tn i oltiium » nain poitrcmus ad m ipeâamlns
rit, ncc ctinkqitrnst'Îk â primo.. îdeôquc Uibiicuuï
Ltudurms* vt quarlibcf dstio îjl iuturuin.
K O l A 4.
* t ( it retri$u iâtidswUAÀehfAatur,
i T1 y üiéntd uttidtlmnis ùïtÂandiU» (Jf-
5 f}md de dtnifïtne per u mn tifytrw ,
4 Qiiiddf JitiQnt trydiiem peremnei Qecieu
1 1 Λ'^βιιΐί Mirtwff depfâinttft,] Stuc retractu confangui-
nçü h fîuc ftrodisii Lctinr complures Itinc eandem
in lênEcntiitin Cunluctudincs , qu.isTir.V- congedi t
m §-ig- glof. 2. AnnSd. Ferro. W- du retr&th , ^ i.
CbaÇ tit. deretrjitJ, in ptynap.num.i.& i.Iiocr.
dcdilisi-CojuiiPoïx* as, derrtriifi, f f. Improban¬
da cllltiîtj ci lls ftntcnçû, cijtti nouiiseouiraflrusnon
fiat per retraclü, Icdtictns dilpoilricme ifinü in altum
ïrunsftmdatiirj.cum omnibus appendicibus fîus, ac ii
prior nunquam couinxilFer. ex icnccnrû Ikild. bcùin
doeem verfic, mode» extra quarr<ç: C. *k iurc dnp
qttos curtuihi Tïraq, vbi Clip, fv !·( gliiisèus fusé. 5. if.
Alb.i.p^pL· ftjfUL q.cjt. Moliti, i-sp glol.s- num. m,
Jdquidcmftc .-.er ipiendum rft, ti Id-gcSi oecclliiate
i u us ec u'-vitusiconi ΐ'.ιρπ i ne us retracent. N ai u Γροη-
ta neic ve ndition i,s λ Lami u on m Betat » qui i tue ! rt n -
gmnis rç tr.ihiîf r j) ôtrtai^a I i^con cütio. £c ludi c iêuïi fft,
fllïrc «' «ufm»di ufHti't'ïriü laird jiniis ob tiiindmfivt·-
Urr] 11-ouus c on tn-ikii s ήτ B eu n du Vr nd tdû , v t Ltiilibet
ditoetîin k-g^auatKtÛu!.· altas aojjpnjLpreti ^
dirion t s4& c ufétîoni ü. cauu mies ddeendir. Ne Ta pu . 1 ♦
dio lu fctriunt qèidqnSbi , fid i' iccuriLlo Ui ri-sninn -
obWib traiislertitr,^' b oc fmc inn’-i τιπιριτΐ π^ρ.
pniSen rorum venditio iniis herer, but pdiVüuàrtaTu
m ul trm t mus cil|| H u bi rnt icm s sV Sed ca dc jc kt c ti- J ,
nup il . ÿ . 2'i. mi m, ΐ , &M oL<! . 1 1 . q. ti. E uer. d. J. f . , _
Sed quoniam hic 'agitor Je eo beo, dr opibus cor. j
tcaitilms laLiJimi.i debeautor , nec furti lue omn§
pj';Pre L' pn ICO Ii C X pr uJ ll 3, iS.'.' téU'C WpCib t:, c u m fc COHi
tLOii criiJi Itis de l'L'basÛÎbJtdb, tdbuc luipccï:, qui. i
iUtucndiimfic. Qmrlimmdt Jcdaidiotieiiatfr jia,
rr, micr cohtcrede.Si attt lit-dimfione eojnmwrtisrJ ,
quid bi d Lcandîim ii r ^uod non adu no J amm fcgu ura
ili di m 11 ulla ptttinkdatuTj hd fit ΑηιρΙ«»ϊΠί)&
patagium (vc l.jqqimmr.) Sed ii aur pecunia datur
m fiipplctniniumj, «ut vero rora pecimia pro pocrio^
ji„. ddu-.i, qutjrtfîepè Ht inter nobiles jir.dcmm Jdt
m.aqjvn pugna cfc mmoninti.^on tcadi c r t J eùeib j neque
c « o\ûc rc Br.Mcojidiilus Lcnreouaniiu, qüod M ul.
ftitimiaciiTi iccit , ted ventrn ituLiuium (j)i ibe latio j
Bili t : indi c*bu , & Φ ib ù s àe c: mil 5 ώ> eo aliqua ρπτ
' κι d t lUtiriiim. H abet qm dem ci 1 ui fio owtnb 3 nclufanj
in fe .ilienartouentj ik Inu 2 lu tiliqmd vcrt'diîLoiui iu-
tefdum & pcrrmtianSq.tv, ιριοιΐ DoB'- traitsnt in 1.
' j.C, coni- vrnutqiLC iiuL ir d;di co dcnommatigiiem
uâ:uLS feetpir , quod praopiip Zk propter fc gcTitut,
ucc Π m couLequciiiiam . nus: iiLcidcntiT , ftut nnpb-
dta aliunde nccifllicatequitlqUntti confingit dc alic-
nu mnEuari r id nomcit jinjKmit adm , quod vulgo
] ) 1 .1 r i oj - fiME.il-.:. I. ll linis nec cjuGm.d: ! non Oiiims,
nrde Li-b. credit, i. Artlkpvbi D.irtnl. 1λ dedonar.
etfi in dufinqtti dUÜtiuhc pprtHiigat, iniqua \
!trm tuiuisLiai» pOnidhcm pecnnia pciiBri > ime dc
) pitiprio t lncde lui1 redi rai 10 :on foras jid nec practi-
pimin edr nec h. partibus micndiruc, k-d id Utirum
anmt , vt Jmid.im: nLT.fivrH teïrütaccdii «tdiiûfio-
n'i ■ > ,,|(U L' 1 u : ii ■ nontiL, Bon ilicei vici lUîiu habeat
» pio d p< m i L'Cll’ib fît a fis rcprciL 1 ï lci , qn 0 d M 0S1 0, tra-
(i,r. rU.ai. q.2i.r.mfi.i'?.^:?i. nec fl-qmmurcumm
ft i-TMiu quoi ailcpai j rmmu'.ifj. Er ideo de ea di-
ni fimi r . 1 1 1 qu t rp n fq ue p arti' m, Iliam corti equi t u r. di
ivi. \ .d ibus sj ntti' nbilibu 5 fin e di ftifi fibqgte· tudl i bti;
dimii dcbcntiu . r.i <]w G un . Alb.Bflït. Bai··.. FulgoU
i ft , place 1 1 ùdid uni in i & i de o, D. de con J 1 Ù, fuit·
: Guid. dtciC^E. Tacob. dfSânflrbÎîtfbrgig in τγ.·. fiant
de npivi:·, col. se.- vttf qmdded ui-iïoix. Ird. ï.vli. q,
r. C. de uni. emphyr. Su-pk Beu cont‘ φ. roU
Îk>a\ m coni'. Birmap. ritul. dé fend* $.ï .CbdT. m.
if « fetskf . ç. (..& <5.7. Ratio es eo fumittU’ ,quud eim
id ii partibus npp.lur, vt l.-u i dLiarcm, aut rem CQi%
muuem ΒίηίΒιίη T inr Bmibarnhacifcant, & iU^n
vfquequaqne colia'ïcdum pomonçs cqtt'gnURftt , 'rE -
spqpalcs fini iKcilTnHo i··.::'. pof m qii.iidaiu peidcri.
qtiafdam in totum alteri adiudioavi ex forma, 1.2. f "j
indicûuru të 1. ad oftkium- C. cofumuhî diuid, U
cutti lit , net pf O prêt com 0 en \ h t io ne nt p«_u niar . r.nt
F redditui; affignatiomao fi. inciÆàt { vend! ciio heu m-
u-llipirurT bcct infirnrkn-iCCiULicriritiniifiinCLJ.u,rta
fi rev ï imubhili-s pro immobili peTiruuado pncan-.B
ciiam fidepropviucuoipcnidn.tis b.ic . oun de cotpB-
1 ibns brçîx ai c π n 1 s,q u 1 a n 00 i 1 ! . ç. 1 r u r Yr v ..od .irer. n .ic
pci ûiuœtàï.iËd portus W diuilib fi ,it,q uar quidclri jiî?
ccilai' i .lîu nr aex i fienriam ca n fit fi C C onrrdKtfnu 1 H_y
b et , ci, m quilibt r Je co: ifombuvalb ns cogéré p™ii
ad diuLhoncin, LnoiiJjïîmip.D. quiidiaffirrif. mr
qiîis cùm*s. vlt.D, communi diuki I.& fi unn oui ntt,
vin ■ Juf. end. rit. & l âi-hictiiitn V. Ju'a·’;
-·· · qitpa
-zi Des Droits du Prince s Art» L \ X 1 1 L 3 iz
qaaét non fi mi brrr ^ccidft in permutatione ¥*li-
r-ûne ηά ηιΐπϋ voltmasncc vJLl vi coacti YeuinuiV11^
pr'ff^ÿiftniria ncccflimtiE. L'ncc^aÏr C. de tuntr,
tnipD & Llïeuti. Ï). de adt. & obligat- Non cit igüur
venditio eu L y olnntaS} & intenno ji atrium non cnn-
gnitr^Tccl diui lio e.tquc eau Êta à necd fitai ft· Mec ego,
quoi Moliturus fkit diitijigo an rcjaimmoilt dluidi
riuurni*vtitaii:aiidi;i fiuipuio coUigi podtt,yr fielim-
dimia cuttafirirur, an ■ VcfO irufiinduirads nccc-Llmes
coegerit venire .ad [idrariont'in, qua- femenua fui
pmi s Vaui.Calt in poni' 3 44· vol.i. mclp, duHiim vi¬
detur. Eli aii ns originalis Êv pniflariiieuufà cpulklc-
randa , qtur necclli taetro diu ι ίίοΐφ imponit* π r e co-
anfkanja cit laric ud o di Jpo I ir ioiiisocjiiiniherui u m , ik
Isbti'iaîis côuenuonaJis^vc fie vel (ie fàcianc ÿeJ diipQr-
nant^ quod legibus & iurc ptTniirreniyEocveE illo
modo poflliiit, E eaufia nece Iran,' nnirccJsqquud Mo¬
lui. rcùtè [cri lut. ÿ.ü. q.^, ccmipfa rettnnbçirediîa·.
mnnïi&' diuidcndarum aihmado,, aprcriatio , men-
fima* dilitracHonts jjer coheredes hiLiejidit . dande 3c
qu.e inreccutrunc T reuifionei , k qua: rslÏA m diuiLiu-
tiiLnii faciendis eitkdeut ôi. viutpamur * mulmm lia-
b cant totro i.ipr.-TiarniTij mole Îliar um, f m"i p i u um*qu i'
omnia euitiiri accepto poroonis Eut pretio magna de
viilis ocio, k expeteruium compendium, efb Qnod ii
Éed ptiteft, k facilius datlblui, non tam Ipcd andum*
ait aliter nec rrbliear i d l ui Γιο i d s parere coi-lottes potuc-
tint , qukn ü fie commodius, .gmnus, expedum*, &
rneborioTTuiaumpace de minore lutnpruicccrtntjbo-
naprçlcrtim fi de te fine cogitatione tmuddjdum libi
nego dum gt runt, in q no non Oportet Dominos elle
curioios, & exploratores alieni conicrcij , edam fi per
ccnfeqoeoi, qiudptann prirat commodis fends! ibus*
cuius rd cxpJjcm i-itioncs- YuiqueL m reopftet. nu-
mer. 7i, 5; 751. Et ad hoc AI oli π, $,is.q,^. Necvcro
îîhij limitatiouein probo, quam Molui, fecit, d. ÿ.ajv
jiiuii- 71. aim sncipstur .i donatione» venditione *;aut
permmatione, inter confortes T non ditiiiiionriTi-, Icd
zut Jonanonem,, am venditioiinn, aui alium ron-
ti aïtum gers, eju.un lente rum Molin,tus de Caftrèn-
Es iudicio (unip[itT & mirunî tC: dic fequueum qui
jrt λΙ-.’s ri*ïuiHf.'iffir;is iettan Sc πια 1 iolçat, cùiu ver-
borurnilla porius (it diÆercnda Λ] coluriv quàm cor-
poni, cù m aï tbs ml 1 nerrei I c M ohti ams puerai t3 in res
duri datur, ati fuper diuilipnc trailgaruc, m quciUorui
quidem kndimiurmiij 3έ1ηηι1ϋΓΐ diüiiionis mentio¬
nem In cuntiaitu , non HtfuJfidens diderent Ia, vt di¬
ti rlio· videri debeat , atm idem edcéiLü lequaiai- tam
VLcrquciLcanJüieLflIân.adimdeisdt. Nec d ciuilio ma
lion eLlf llLi υκ ππο, tderrro pteiupporscnda eib ven¬
ditio fieri* ahr intentio partium mutari iti cfifibluenda
communione, ab t-o piseicrcins qui firci integra eius
forer nemiquam cQetvendinsrus , àv' qucmcüinniu-
mouiimcojiimodaad boc coliluim impelbor, & qui
faatiidliocLfOompeUt pollë. Idedque etiatn li ptaf-
ccxrus is omittitur, . & Une diuiilonis mentione prtui -
nm it nr qd venditi onem po r t i oriis* incft tatnen eau ü
& uce r iit pise fi nyn pr^cifteertè cauiâhs ex nurma,
ίί i ci quali taie, C^i aie abiokitt n ego laudimia Jcbe-
ri , edam fi cou rta-dtui tona portionis vatdinoncm,
incipianr;· a vcudition^ vr Molm. luquittir , Ji modo
cunlotd lie CLim quo ,ittiDell:actiui.& patfiuë ad di-
ui ii on cm, probdqurhacdcrcGhaii; Icntétum qiuim
M ûlits n-ta.s tepreb endi t lufitiautontnite. Stcpb. Bcrr,
canCtfr vol- y & confiqo.voh. Efi: emm lumiimodi
vendiiio cùnibrd facta aliïgnacio pontonis iiccusna-
ria, qirxf nnduLTiam icprcfencat* cùm dm ftarucrimus
ni b il rc ferré , an c uiqu am p 0 ltîo ii 1 a in Fmid iï bei edi-
iartis, an pcçunia ailignctur, Juqui edi verbçrpjn
Ks?r*n;ir, itf Couf ürif.
^ fonus ycüitnjoJTern luquiîur/pc^oiidu&i por ius-quid
agitnr & aiulæ prtçcxillcnriii , ik iiiiur 1 >pi unda voca-
Imb vrtmcnnùni feruiaut , expréfiè D;iîd. \n rub.C.
de iur. fmphÿ. Non dt igimr jimpJiciii r vcmiitio*
q uacti n c et ilitas «1 u 1 J roms ex prdi 1 c. d . J. non iil i n 1 c, tk:
m bac iencentfix refidet CaiE d, cuni.rq^. licerdille-
rendot quredr.m eppooat , lâcit Alex. rhcoreniLu I . iirt,
D. fi ex nortal, taùL agat, aïmpotaLti.uloludtur sn
actum non J ici tur q u: id non um ficri , icd aii um b libè¬
re empli arotn iioturn psitunt· c.auld', de cum piivccdat
obligatio dm rd ô Ηι a b l a polïciior eu en ms Formatur*
j l\i ludicai m, 1 1 r ιϋ,ηπΙΙϋΛ',.'. île imp* litcr.u. dd. i i b. to.
ï l'iiiiciic. Curafcnior. coiitf iiifi.col.i- MûLÿ.Jp ^p£!f+
niiiiitr-iic. Hit ci-go dimfio ociam qui’ némine vcmli-
tionis tegitiir , ficumco Eicti d>qui cogeread ditii-
Iêoj lein potuit, ari | u u :ui m ad rc c 1 pi Liidm nu cirarbi trio
comimini diuidundoallsgniitionein jiortiouisfure m
ptcuni.i, suit tu toturnSüc in parcendi vit arc tuinrus
vtïlmt imguladjs pamiioms.
Qund novik dccipl volum^yt to ta ratio fient oi-
lîitÏsoÎtttc rdidcat in tlla eiuiaincdl itaziSjCuî fempet
inmnmur* qu.r fcilicct ad diuitionnm coiLldrte^ adi¬
gite quitfi ct’Îîitt» remitto ego quoque lententi am,
C vnde fit* vt h qui Lq nam exuaueu pîirtem fuam rei
coimmtnis vendar, aut u cum quonec rcfpecaâîO
communis crac, vt pofiet: 5td dÎLlifiaintJiî ccjmpdictc,
tum omnino loudimii debeantur. Nani cùm nulla,
actio mit paliina aut aebtuaeum exnaneo fijcric, r-c-
Iniquitur plane îpunrancum elle coîiimifum * qui
cùm CO gerîtut, idcoque vt de quolibet alio laudi ruia
d cbal,qiiar ratio c[i;uu iGaffr. v furpattir d*con£i 44,
Eadem rado facir * vt ü qui.ï puit diuülonem Éadtam,
de porno ne pco eIîiiüo codita, g?" .ù
pcuioniân Πι,ιιη vendat , iiue d qui caltçrci fnitj iiue
exttaneo* laitdÎEàk de beat , lut mmi iüjri noiipor-
tiontm rei communis vciidii, fçd fuuin coruns uim
iepat.-imm. Ln-iic dicimus de vet b, iîgnif. :&:hïc dif-
loluta dtdiüifionis nççeïlîcas, 3c a: do Eiiml.bcr-
ciicontiic exunda. Idem l t ii quiiqnam c coulomb us
de re communi pcprgifkt* ik pro pecunia debita ίιηι-
dum in iotucuin acccpi 11 ce ex mriTuabo qitji-iemrlsiam
dillo luta prima diuiittmrj Ciuifiick ad pecrniiam re¬
dicta, qnod dandc pirdsiinipro pecouti dabit HT*
auedaribin fol Litum* aurvenduuicnt laudimiis Éub-
ie£h> Quant iênccndiinr iHudconfequirur, vr ii p ce.
a uiüio ne m , ik racxdumm τ a :( v t loquuntut) rcs inrer
E l ob x'.ttdi'ï ,id iudiL.na j it s lauduf.ianon dcbcnoir^clt
tniîn lue quoque Ttcotllka* duplex vira diuiimms , aU
ten mdiuidmtatis rei, tanicc.fi lue intprittnis fuhfbœ-
tialra contumint , d: emptio dicatuc talis aitus. 1*
coinrtuixfi* §> n debitor, D. communi ditud. Nfchic:
lequor opin ion cm Pctri fv iirar» m VtA dkaui (onua
h bel [1 pm luTcedcwl re finguk' iiccGapd la Tiiolo f
decif 7f* ik aboruru , qui pio p^t&bta colla redum·
di.tieri putant, quos Mohn. d,§.n. Jlcgat, Maior
dubitano* eum pfuprer inopiam confotrf; rxrraiteyâ
licitîîur admittitur, & hcicatien* vjnpc,, iSctiuptor
tnanctr* ucque cnttEL negati poiefl h une iponrancann
b ik wt «t?* ,t-h3i r-'f cniptoum Xt iiire, qu.T rado facir,
vc Mob hoc cal n debcii biuduiiia cxiiHnier. d.g.ai»
q.ü, <?c gJoia n lj lu. î fii. Qupd ego v cru m exi ih-
ipo in p.orre quidem qua: tmpfon incumbit ex art.vf*
inp. Neque enim râiio coitclatiutmun Inc eadem cifc*
Vt idvm in v troque in d icenuLi> nccii emptor iponce
rinst iddrco tonlbrrcsq uoque, qui Vt-sujiiuruiti lace»
balx-nrur, pr ofponumei s vend 1 tort 1ms babeudî (luit*
qilos ante cnaCtos oitcmiimus : NeCelTàrtri vendunr^
iiecettaiin auCtioncm nigraliuntur, LuiceiKirio uxtra-
Htimi adirdirunc* propter impotentiam aut inopiam
Ο
Des Droits du Prince, Art. LXXIII. 314
3Z3
13 & Îïb
■aiuriJbX * art.
pfmi fundus datur, venditionem non vidfii^nccl^t.
thmiis locum 'fieri, NonidmidifKmanduiii.fi pyft
obligationem aJ certam fuxtintâm rôoeptom, &:eon-
furomaram, t% inicrntille for rèpcdt annum, inlibcra-
ttoniKi futnniæ durci ur genero i tumfnim veradario
infolutiun tilwa ficdOmlis twruri cDiiquitftus inter
conitiges fortiretur , &iu'mmaûÉi ïti cbnunutLkcriitni
tranfircr, & lflndimia debcroitui conrurrÉrïbusiiib-
fhmriakb us. dationis in ib Luntm ^ i^uap pro venditione
habetur. Quod tfk perfliingir m fin.mrmor.icâQuæ
. „ „ vv . . _ _ _ cins finit ntîa acripwftda dfi; bi& iniüto appofna· cfe
:.ii> tacob. de SfutiiÎo Géorgie Üb. de £ lexconumt rida· pecunia: in epncjwaftiis, qui proprjj
L I - r ‘Si' I - n . Γ ..iT. bl!!.« · ni .s F·.,·. 1 TT il . ιΓ' oni’TYl I I. lij lllllln VI. Îh.
i^nd.i cil c 0 rom caufa , v 1 quantum & η uarcmw c 0 n-
tmdlüs voluntarius eft, ta renus Laiidimiâ debemur,
tl'Jit H.Ï tir- vnde fie, Êd-cùm per Coni uctudinem budùnia dmi-
j. 1 u.ilhi' ji-'J ύί dançur jnier empt □ rem Oc vcnditpfeto , venditores
*7* 7 Pf Wftûi milUdcbcant, f^nraîfctiÎimpcordcUewiqûiB
™*J" tt ratio kparariouL. fuiuiruv âcrnarc,^ vtibidiïittuw.
K; r; Sic mihi indicium dehisquar Mutin. rcaOsE, d. **ιι.
q.Î4.3cf#< gb£r> numetiiTo- i7î· & *57 & q?· &
gloLi. mimer. 10, ΰ£ΐϊ. & S^J-glof 3. mim.iz.Tmaq*
in remue* £, t· glu fi 14. nu mtr. 77* &«d,g1û£ uu-
mrnio. & Hoir. rit. de feud. ΐ.?, rapotit. dn drws
Jrtg , i ^
rêÿd. nttmçr.341 Arnald. Ferrant. de fende 5.4. Difdi"
Thohjj- Nam & quidam inter prouocaruni Êc pro-
nocuittm'dilliuguxtL, vtprouoc.im debeat prouota-
cui non debeat, qa.T ratio pro no fixa lenientia tade,
& iure Confuccudmrsria, qutvMolin, vernir fi-impcr
:ib vcndnoie tn ta lauütniii debentur- CouC Pa-
tif & nos inter qua. ftitmes no lira?; lupcr fatnüifs hei'-
iticundis, q. 40. Arque hæC de v cris alkiunomhiss
Si cdRonibus cntftinus: Nam fi vnps es Irçrcdibus
fine peoim.1 accepta, fmc gr.iris jiauredtiatem repu¬
dient fiiii*qiJ Ocafu negat dation cm in l’oluium vide-
n , fed ctfe porius doii s aflîgnat ion cm quanui mnis ëi
ÎnrtTualtofiar, quia prreedens oWigado îrumobiliï
ccn futur, & dolundo, vt idm fcnbit mim. JOfj.
Diucriuïcaius ptoponitiir, fi maritus pecuruim
acceperit dore pro pan im όπιο arxoris . qtix propri tiin
ipjliiit patiimonnun An fi Fundum cm en t , vt
con t tadti i pat t ici Domvno Sa K cfi mil de beat. N on hic
ail rom police ai)f pari, qtiod vtilgb tUcorcmà d?eiiui±
JW, — 5 . . . r- pecawàm in envpncincir. p^diortïto dL
diet tiniphci repudiatione .Vtiani fi et) ammovt ad C mobikm bal' cri ;ideôquc h icvi immobile luanat ur 1
fucccdentt.iti erdifiC veiutct t laudimiti non debdmir, "™ V1 1^·' nottila» tôiionnonts m altam un ■
1 foitqiueilionis.D, de Acqutr. bçreoit, Scd Ii pci cef-
ί tonem &; tianfktiotim «iu4 putandum, bis qui¬
dem cafibiis quibus fît ventfiiicme coharrcdi Ladladc-
hcli djïimus, qtind ftisèperfequitufjfeloiiii, ardcyl.
4 Suhiequifur qu.iîfao alii non nuims· operofa* iV
mulnpl^v Qiiid de pecunia indoit m data ccnieii-
dura fit, vt in empriomirs ptïdiocuir cemuertacur,
qu,T propiium imuims pacruTi onium cdft'artmr. Qui
conari itu s apud nos frequenti tliitiuseft, cmn p Aires-
. funi,! fed v] & pottfUre côacntîonis in abm sm .
tnobibs ici natu ram ir^nfullëx tle qtiO ro Lilta Tiriq. in
mmcLf t. ekjfiv - itum.mo, N unique, yr ba;cvcii
jim , locum habent tuter eos, i.ritciqtiôs fie coiuicn-
tumeft, quorum per Louas non cgrcdmnnj.t; ied^uo·
àdte'tdoij & fundi Dominos in naiuraU luafiitultatc
& conditione manent. Quo fir,vt ii pecunia quarum-
]i3>cr d( fi mata , aut connate u duorum afte il.i emptio
fu nd E fi atj. iocus ape tiatur omnib «έ i urib us-domini-
cii firliudimfis, quod it Malku nocaix Hunni το. Scd
de alkgiiatinOL- lundi tmptl io dorem non debean-
t"r.m, nobiles pecuniam malum quam pia'diaîn filias Û uir ^vr idem dkit ibid. vt r i . vlrmio, conitrinn ^ulii
TianfcrtbirF!: j & jiatmnorio it fuCCelUom coniiilem t. etnfetur .nomme vrOns ab jmsio cmtlSc 5: pto ea.
idt oque vnica tantum emptio fingioax, nec Lequuu
allisi atio. aiiud efiquanl cXCCUtio veninaonys^ Sc tra¬
di tia poSltik onis , auod iilc aieverf. non obftstvld-
mum, jiui' nomine luo ranitt), fuicvxonïïiïicriijlïiæ
pofi enq-f iontm 01 inccniaUo deckraileiic iê vrori
tmpruni velle , &; vi iacisfiicere.t obligationi dotali,
qnod iilc cradif ibid. Dumct, IU. in ampli atior.ibm.
QlTyd tamen limitai isi ipio acquii-ΐτ CjV : n oipcandem
dedatattonem polkr. heres mariti hc ere , nïfi ton-
etiirtiLTjan non debent, nec id ^ icd turis appareat cnm fiuifc volunt nttm oiartti, ,mc
Multa: ab hac quxlliunc IpociesotiltntUr, veluri com
patet fikai, au: patruus, aurquilibct ttuini CTittaneus
dotator duo millia nummum in dotem dar, pto qui-
busdtimmndûc genero tanti ailtimaiami Hic proti-
intt interrogato litccurrat venditionem videri, quia
æltimaÜD faciat, emptionem. Scd iimplicites falfiHti
cfi &r a voluntate, &ruirrncioiic partium pendet, vr
alibi dis imus, &hic contrariam mentem tui fle con-
tcahrntiumappai:ec*qiii de venditione in matrimonio
cofi.rr.ilicndio cogitafle
conlifiucn rorum foi:, fedid tintum , vt de fipnat o va-
lore rei quanti ea e lier, non ignorai crut, Dcûgnaru
isfitur & circr.miLitbere tcilimarionem rei dotalis vo-
liTetunt,vcnderr non voluerunt, quod retle Moi, fen-
fit in, gkf.i. mim.no. 4.7. Deinde vt^ftimMio
dicatur emptionum facere, lie coirua&usconcipit n-
dus çft , vt dormis derur aceipiend , Ce is qui accipit
didam adlimaiicmem foluerc repromittat in csfcim
foluti rnatrmionif , quo i abi pendet ab cutnm vendi¬
tionis dftdus : Nam fi malit domum red dei c emptio
non fit, fin fligat rcitimmicnifm luluete, hic vero ifh-
mafiro obm-neric aliunde line ipims ftipulationc vt
doiuiion e , legat 0 : in qui bu s n ulla dt mariti intt nnn
de acquircndovicorio nomme.
Propotiitor & sirus quoque cafijs,cù.m niaxinu
ad coiiuenri o nem pecunia: obiigariLT, in cmpripneui
ptadîoram non conuemr, fed fus propria aJiîjnai
vjiori profil mm a accepta^ qui cafiis fteqtieniilliiniii
rft, in quo ilîc fie concludit, vt ilatusrlauditnia de bc-
ri,quia taLi conucnrionc mantus prqmiciatvxcuicTTU,
& quia fi mptr praeda: obligatio eme udi ab ea poils·
. ^ ^ _ riotem atbnnr formari, hfiqtiecf.ir fe hic liberet id
cifur, quod dici lolcc ,τίΐ nnatiouem tmpriooem fice- F obligatione fm^nJi, emptionem dïc,& re ipfii funda
e. 1, plerumque ,D.dciur, dot-quod & Molui. aducr-
ot. ΐ,ΐά, glof.T, numer. j,o- &fcq. Giictftm, cùmdc
duobus millibus itumitiuni conucnitm LEiemacepro-
po lito, &: eodem inCbniidonius datactl pro «o funi-
nxi, videmur nunquam m uldigmonc fmire nummi
fed fijlïdomus dûtàKat bleui rnuiiîru , & pccunix de-
nûminacio x ilimalrionis dt valons tantum anfi ad-
ietla, per ett «use nûtat num.100. ScitÆi fed diligenter
d.Lcri mi nandi funt caini, ne m patalogj fin n m incida¬
tur, Di.ïiinus priori cafuvc pomtiifj, cÜnr icilicetiu LU
Ibum venderé, &; nutiari dominium. Quif lente nos
hactenus mul rot feudorû Dominos fefçilit , cùm tn^
queii ri îTîjti i côiraiïus tak s iint , n ec tamen vil um vn-
quam Dominum de rail bu? ' audi ni ta pet ü il e audi a(j
ri tn,aur videri ιτΐ,τοΐ anno, cclebarimo in Mro verLa-
tus.Nec dubuo quinpofthaCid ïantaauidicaïc homl· ^ ^
ntirq muki fini petit ud.
Sed ne fie quidmcafiis omnes- JarioneS îndamn
exegimus* Cùm alius quoque fuperiît de manto, qui
Vxoti pto pccunia accepta eernum inam
rcditiisad
3 2 y Des Droits du Prince, AîlLXX 1 1 IL \i6
riQonmrt quindecim provnO^ul XX. COnfti rui^aC pro
co rcdicu fundum proprium aü-ignat, üur fadttm eiuf-
dein valons empturum Γι' promittit. Mulca ante diri-
mus^quse prafaiiiTa hiuic cafum deciduntiNfim de c6-
ÎIhoîïduc rt'dititî iupcr fun-ao negauïmus laudrmia
de bc r i ^ qtmmi is i nJrmmj sis deb rat ur fi .p erp e c utis eft.
KiiTrÎlundc altignattone rt^irusfuptT fundo diftinxi-
mus j An redit us jj ro quo COflfti tü LCui aJlîgnariû redi-
nubilis Ht pecitni^vc tu ni vera απρ no ci n fcattir,. quia
reditus redWtilis pecunia fungatur, Si locum frus
teneat* & fimdus manus mutet Si aliénai io fcquacur.
Si n rtdirmbiJisnd fit, vi quia ad rationem vjginti pré
vnocoilitutusj mm permutatio potius vidcridebcar.
Quodû redimi buis fu non natura fcdeormemionc,
8c conditioni reditntndiidirtingucndum^ari conditio
nuuenn Éum non excedar, efc Art. 'io: quo safsi nulla
lui di mia debemur. Sin excedat debeantur. Cat terntn
ÎünôucndiimncdpiGOnuitriir, π,ΰη à die comnt&ui
dotis confli tura:, Îed à dic Iu luti matttrnonq cmn ica
comi ens tj vi marin îsreprçfcncaca iummaab yxoie ac¬
cepta fundum fuum auignacum intra quadriennium
L aut noiit nn tum à d te Fo furi matrimon tj poifet recuiie-
rair.Nam cùm ante Jbhituin matri m-amum ea. condi¬
tio redemptionis exerceri nequeat , n&nanrt incipit,
quam currere poil Lt, ex.fvlt. C.de annaLcxccpi. Idcrj
fidiitum ÎitjVt mar s eus refticurapccuniafuncliim iiiu
recuperaret * fpcftandaiciluti matnmonij dies ad mi-
liumcurfus temporis, & noucnnij tempus ad dinidi-
turionem latidiiïiiorum. Sirdifhngui etfn aerii t , quai
Doit, fine diferimine cirer initandarum & eafuum aur
confiindu&t , aut inconfideratc νπ^Γ I esitent].! tfiflt-
nium^Timquclr in $, i.gloi.i^ miiTupf- Se irerum nu-
memoS. Petras lacob, in tit.de addo, in rem pro re
empfiy. q.tf* dationem in dotem ex tmjr imorum ab
J aud tm ii 5 , Spee. ci r. de locat, g.n nhc aliqua v crfiuo.Sa-
tyc.& Iaü.vlr,CûdT de iur. emphy .ciirii aiij daLtirT^uar,
an dôi.ÆÎtimati ati intrÎHtttatadcçqt, nelpfi qiiïdçf»
reitèT Drciiitrhoi. î'yS.GmdoFâp* deaL 411.' Roër:
tu. defetsd. io. FcrfénÉs. tic. de fend, i. 19, Papo.
Art IL rit., iifi dru fis ftt^n rur, Am. 14, Stcpiu 1 >c r:
confiî&n.vol.a.Sanfon.inCûnf.TiÆon, nt. der*tb*ftr.
ÿ.ip.
ScquiciiE tiisa&iofinnmmiis Vriltsp recède nrc,^Utfcft de Bâilllo5 Sc lue-
c e dan ce eiusrachap tu , qu n d η 0 s redtinp riuum
appclîarà voluimui.
Article IXXIÏII,
'AiÎbc Jn'ab baiij 'iieracJiapt, uiür Jircrredc ion itnicigneiir.
S P Rmogenititf* non kabc^Uillium c mç rachatum feu redcmpmwj/ in fu\
^ do frai m fiamlo nati.
‘ Coi
Nehic Articulus, nec qui deinceps feqminturvf-
que ad 7p estant in librûCùnfuetüdinis yeteris , nifi,
fi ai birdari i ré rdiquïd cftiLfaipturti de ïôinmsDu-
ces Gor.fliturione.Huic r,-unen Articulo conuentt ali¬
quid euiti ^rodirifa, qui Sc ipfc excerptus eit de uy. iij
vereri. Ergo deinceps de ËailEio& racham^mus
maicm valde quidem argument ofa fed perutili & co-
gnicione digtia,ma Sc^S» perfrequenti. In qua traita-
1 ion e Latinas vocej à me nemotequirec in cure, qui
nefimdo quidem Larium audiit vnquairt , ne proinde
quarJitx verb on; m circuit iones inrelledtum a ut fin-
ge ne, au c remorem ur,de quorum verbomm '.'i Si po-
tribuc fuij lotis conuenienri us dreenms.
C deucncrar, bk courra du ponitur m.ii cri lus bo-illi j in
terris minotss nullum clic , ficurinec aiis quidem eius
ailiiiaî Articuli dm in y ÎiUüiir, quôdé alibi often-
donns.
NoOmtcsappdLuitdim morruovafraHa bac 5
bail ti] ffge reud utmi nen te.rçj i&u ba;rt d c a' ta cc ' n b -
nori i Dominus iu penori 5 frudi apetto L mien te teu-
do fruit tir 5 donec iuftatn vigind atmonim «ta-
urnimpleuent. In imiores liituiriliurü tftbaillio,
aper: u quin turne uq ne ft- s , dy, lus i sdc Franci s hec çyd
tens Prou i n dis ignotum, qu aquam variat y fus: N,im
Si Pari fi F Si Tu rosi es, Normani* Andcpf Cenomani,
BJ i-'kiyli'L λ Mit Ejj jCarn ntt î, Aru ernij, M cîdenfçs ,Lv-
riu bpjtlio vrumui^quod fuipriihi? iiirëdt'fcntnt, nos
liomfimgumeituf agnatione kd ftudi Irpeaundnni ai-
D ^d,?nfl®us Caqbj3n,,¥t Pfiriiieiiftîjquidtttti coIlfriëH-
Iinui quoque vfqucad cerrum grinin myouod abroga¬
tum in ColUiietud. P.urinenfî miratur Mo! mil no alias
quooue FrotiineiaS iVquurar, f Jt. Hoc omnibus
tfquecomnume.qtiodqui (U! biiilbi habet, ifqflus
yu i luos bicic, nec (ubijdtur i^rionum 3redi ri oni, fed
1 1 ΪΛ1 EIT^ mi hh C--.! 1 1-1 - s .«.·
Nota t,
ï Μ tu r mu Liül nm^cLsum, hudmiu , mÿc rsumt
nanbA&tita tmnvttm.
t *^ϊβψ* GtbfridtCBrTefld;
i BaUdJii^ijÎ.
4 Rachripr,
5 Έιμ <hjfttmu i iiiUU.
* ï-'*ifnr.~\ Hic Aniculos* vt ante diri mue r.T ,Tr, ,-™ f ' ~ LI[LJLJ^1llu- lanonunt nruirtom, icu
1 gruit, Froiridi: quo iure maiori mei, baiifiuJ dur ΓΓ" LJÎÏ^1^ fn][ttjr· Scd quod tn Fr.mcko Ir^Jlio pd-pe-
,!i mpr,uiiffl3di,iiit,codtli, & tuduog* n,mimpd m fl! pupilli dcftratnt.in «o4p
nj pottflKm in mmerem nc&t Au. tll. ifta e,mn
non comperun r, ™ U ttm* d'tifa f E r
vero notandum compmni^quod a.iufuis non fuent
aur fmimadircrr.iTivaurdocuifk.Jioc Articula, &
i nis Ducis ConiWturionude quadeferiprux eit^ilTiiani
quam voc^ur Giiufridi correÆmi ejfci Nam cùm ex
eius diipoi] aorte msior natu in terra imitons bail,
habr- ■ ·
1m.,- uJl T- ijj ieua imitons hait-
Jairn hitbcrec j fi terra (fît enim fütrn^m baiüium
non obtmer : Nique criim noliro qindcin iutc tücda
i.aitJ'r iufe defemirj' Sed fcmprr alius cil· baiUijiure
Dominus, atus EtitO^alrertcm fiingtiinfalteiusti feu-
do tribsittur , alterum rationi femper obnoxium , Si
alieno iure &■ fine fi'uimr , a'tcrtitn fiti colligit Λ: fud
ioticcnpir, Arlcgefêiidi. Ne pater quidem ,'tlir niatcl
lieccfEratc ra: innis rt-dderid^ pfolmtur, nec difpofi-
cone. 1, cùrii oportet* Cod. de bon, qua: lib. vtimurj
çù in pater vfumirtuiium b onorum m aternorum nom
O iiij
A RT ! c-
UWI I
N O Y A h
Cok ïh
317 Des Droits du Prince, Art. L X XV . 32S
i X- Tl ^ ...... J -L-Ill:
OftOCnt. ITiLlLLJ irn.·· - - . ...
vocauc,qui bube.it, L a G a a d 1« qu*
KdUium Vi habear Urdtiiftruni apprit JtjJiMun-
éaiïèm , votera CalliMemburgiitti veteres
Ibiilof ta^FïolLrH ■ uç doccttCiBatlhj iuï» an-
acstit L it «ccûlim tanrum püpiltor^ , "icntainr
«^fidorum pupkllm'mm,deLv.torumrealnIm ditibl-
uendoium, li qmdcm amiquaUge fcudiip&à «n-
ccûionc a?bçaunitï. Citei siiitr A. 4
4 l‘ ciH riiW,] Dcfcciburur rachatus-Art. 76 mi euro
itpcrtii morte dumtaxat valMi feudo Dommm ulmi
ŸnsLisii-uifctbus imkur > es cuvera appellatio muua-
uir, quoi Kuerfiuu m iiucthtondmqu* paticmi feu-
Je c-tp. C'urr. ΐ· lue ycro a baillio üHm,quo:i bailltum j
non mil m minores ιτ-ΐκ competit atliulhm co¬
nnu jEt^rcmj vcdcmpmrcini anni tantum vnius qjo
VivlÎnlSus dcdcfH-rtï, oiiuiêtinqiie fiatfes ïtStis Ht Née
lumen ficajccipk-uiuni, fluali omnk puflim Se fitic
diicrimine feucla. dut IsaiïUj .nue redcmptiui inter te-
ncimcui , ii quippe rtun îtu ci\: Niim phirimaimqi
multe jpiutïi d t m- t I o iurc h a bcnrai, π ce batllto nur nr-
dempti kd obnoxia furw* Eli verb in talibus „ Se hoc
Îpfoiji redemptius) & rclcuio fraudUe* S: conuctido
nra-rimut, quod bat 11 lu de re fcnpLît And, tic lier. i.
I 1:1 . . . 1 ' f - J * I . · - , i O l Γ 1 1*·
Auw\- i\m morte , bries anni vuiuifnulibuî redi- R $, finuliicr Alrliic· cpoft.ii. hï>.i & Mol.f aj-rtu m.
-■ Ht - 4, S: fepe repetimus omnem tendi naturam ipc-
eislibuÎ comien ricuiibus eomtmpi. Quart hoc pro¬
mit-. RtiAetupciiuim igitur Ikeat appcOart,Grçd coin-
mode ψτ vocau 1 , id Lc.il icct quoi pro reuerljorit
Vijf.tllt ibiuirur „ cum almqiû rimer fm (it ipia potius
Rnu drhidWr. gtfrteralior appellatio , vt
Art. fît. dixivnuri. Sed Se jfÎamùvn Con il. Leonis ij* ap¬
pellat, qui pro rcmuninone imiefttfuropmdittirjll·
j e ui um F ranci uppçÜ anr un ublïmi Ü fqpfu.,vcluti quod
intercideras; inuvte, rdçueiuï à Domirrofeadi prciio
C(inue(UDi .qu.tmiju im 111 ycî nuculis Con 1 1 1 erutlipum,
vocibus Încpix& pler Limami jjlluÛones cJÎingi iblér,
vr qui poleas caklemquc barbaras, pcrikpc liabeanî
oiigineSjVelmiqiiasMûlÎ. confeiutur. |.ü. inpmic-
αρίΐό lcriianilum iu lus di, quoi Conliifrctido iu-
duxlt.
ά suri* ïtrrt it fin tfatejrgntkr.~] I v v r 1 0 14 e v ji, , dilu
voce :i nomine i unior rtedueiiiir, vd-utificompiirt-
timis es inHmone iLiucniorem feeetet. Qüûdvcio
Îcribît matoreCû fiatu no habere icdcpipnuum m feu-
dum 1 u nions , ] n te Ils t;e dt U it n'e ttnnc rn iutittgnmrie,
P H ïrmmt imtifrmttr d^tfur* Citron iris dmttf Wf ai*
Srignturym *ù ψν ijl ùjùfrrtiif > t?" dtFiifm %r
du iuueiçttt J*r.
Article L X X V.
v r ^ NT 1 1‘an du rachaptj (e Seigneur 11c pourra*3 cMoger c le furuiuanc
'0\f, des miniez fleurs en fan s , ne hericiers de celuy, par le dcciids duquel feri
le racbapi aduenu : feuf au Seigneur a vier Si Ίουγι* cl des logis ordonnez^
requis pour la cneillcccc des fruits.
PEndmti* anno ra chatüs "Oominm cogertb'non pûterk * ftiperfiitm cotttagatcriiïn ?
domo d-fitndï excAttntc eorttm filios* nec iutrrdes rut s, per r uhacktum me luttas aca de¬
nt : falito Domhn l'fit i&pojfvjjhiie* lotorum defanatorum ad ^llcfhim fragum.
C nbii s escladi , & pjitcrna 5c aui ta dom rj,b on.o 5: aequo
Notai- π α n cEuc tur l-. Quare cri, un, ft in vnicn doniû fcüd tun
coitlïlli· i tnandum' quant t ïîr îftihï vmuïîocatïo,"
vt 1 ta rtc cc b ta v aj latîus tant nècd EIlî î. l lm t-ir.i r, nec jmc-
L'im Dumimiî habeat quod mre qtiittî polITt. -Sin ;lLîj
quoqu c fntebus i unJ t linttraiioncth donms infrtiCti-
bus li-ibch non opo«ctc,id quidem Jioiile.Scd tamen *
aVm ca oontroiivrfta iii ludicmm Pnrififjiiïs Cun*
vtnîlîècflnno ^7. îndimum A rcEto/ciibii vallaÙani
iurcrdcnij ûuï rçdetnpuLiijdonîo quidcm cspcili noti
pofTb, Scdtavnen kfiimarioncm pcnfiunii tdtJi.mnu^-
i’oinond.im Domino : idque lupracfctcrus Hmdihtt-
_ _ „ %J „ „„ . . .. . f . . £tu*. Et veto Cun* co 11 1 ra feji te nriam ibant pLaçiülk
iim domus Èr vilia eodem iurc rensretw ,ίίιηη dioa-· D faibitMdiu ÿ.jS.q.^. 5c ΐ. t, t,d ο I . ft. it u rn . -<j . Q y t i J il 1 c
i tAn Àtmtii rtlmkm wt ntihétM domine dikutur*
t Artfium C(*ru Ptrif c * dt Tt.
4 PurwiÎittt dtt rAsb/f>tI\ Ni hic qrndem Articului
ï vfquam in, v c ten : Sc*d iitagnà tamen raîionc conllitii-
Uint^qund liic e,uictur ilci^quA· nugnis cîiam mbu-
rutijbus in mihcandoncgoiiumfaccliiUccH Naiocbm
Dqnùnus uneAegc, & coüûtflîoii.e k-udi prazdio iub-
i.ii.àofr.iwiüf, vdmi intcjnniccinfolid.uo durante rii-
dfmptiiiOjConfcqucns id quoque vidcbatur,vt & do¬
mo quoque, qui agro fedetet, Huerctur^Lim prdeibr-
put içdcfqiu: cflctHmcJi fïncndi^S: in fritibu habitant)
domuv hab^tytur. I. dnnuLimC.de ici Ycni.iL pndiü-
rutp.D.dc vfur. de DoiriimpcxfomE id pottiTitnÎi ccmi-
urnttcT, vt & dôrdo ftitcretur 8c cxoptiretur, quant
vadalluituo olim beneficio Jaabtulïcr. His arque tali-
bus rabonibus , cùm c-ι tua aliquando in rndidum vc-
nîlTç.t, avcicuntroitcrfia-Iiidiccs diduxit in adirer tari as
Çen.centiàî.Nogat qtiklcm M oiinçiis fcLÎndum,VE.tam
pr^fradboiyrc· Doiniuus feudi vtaïur in vaiTaîliinibCui
Iktis clic debeat ii fniditbus integri vniüSnnniftua-
lur^qualcs cxfundü padpi pudiqit j lcd vaShdlumb-
AreftvniitiïciEioratïii fpccic Jcfcripp.î de apud-Ægid
Jyijigift- tT.rCT dt'Cll . Dt. tl'f îj/Jijb . f.4. F-iitrt WJiflrr ir*n de
Sâtntïi ur £iAnhtttfgr anus aducrûriai iationcs
MAgrder rccenftr. N obi? vero gnmikndtirn lVincipt-
busiiüftns, quod dubiam & côecoieî rf.itn c mrcquï-
ftiondin ,abfdilô p romi nn a rn pnv c idc r i m ,i n quiL Jt f-
Hnienda humai du s aî i quid,q 1 1 im qtiod Ül 11 A te Ll ü rft
iudicatumj ont Îcqüuti ,nc ici 1 icet va LÎ.iUü is .tdibus pa*
rci'ms; expe Hîtç rar J n £tu eda prçfçrtim de itmclH mcit-
ic prardccdfbirEi iLomo,dc m-cvlHs penatibus Jra ne ta-
maiDoimmii tcôis ? qua: colligedonmi reponfodo-
iïp Des Droits du Prince, Art. L X X V I. 330
rà nique friictuiirnCfuifi corKparhh cfTcsBf j.artcre^i»·,
fmciuï nui Liün vn6 totû vcrtcnté mines crcféere pbf-
fcnr.nl leliiiûs. colb^ertï, {yluatum ^d.hnjinfl tacuuni,
adcïc venarinn i.s , tLiraixmp Gtpt; ri fin ï aliai, fu jjgû -
nat * que fie vt défi cure pofliot immodcmia cipi lie,!-,
quord nos infra petfeqiu mur.
Notai,
l D vfwa· M0J1 ift I » T4ih*ptif πιμ 0* SiU 4, f .
1 ûffi-ii&jtj P fil 1S pende# fi rjcjjjftrt {-xmaU Pffîjdiiik -
mm vafo Si.
j JurrrfSfmpiim tnflifi #r ngr «Gft idtften ptt'ft finit lit
lÛffitüw .
<5 fhfædÀn) non jftsr iti riiÎ'4pHf.
1 b p ffiègtr*] Ac uead eitiuruiaiicm quidtippen/ïonis·
c o^t'tc vj tü jJJ Lun 3 qü ο ü Pttisd t.tcj un tj ex i f In ^tHû
noni jucm ü esta 11 11 us. Solhic Ποίημά in iüïlitü Bcnt-
êtotWiu-tudiiiü excipii ur. Qu_od ratium non cric
ïam inhumane actipfciufitm , vt it dum truttus colli -
jc Donmms5rrid,iio aur othiiuo velicin damo viJÎâl-
moran 3 & cam Lixi Ætk.s fine vt admitti ρ<.·:1:( } cx-
dLudttteWat , quod.fstio&niutua ncculîinldo oHicij
point, nt verba a J iniquum L-cnluni rrahanciiTj Se iu-
daïccm loqmin turj Qtja de reextauc Cùnfucîud-Ce-
nom. Art, 12 4. Anefium Art. mj* &r 114- vbiûidt Sim
l'hcritiir Piclun. Alt. i jÉ éc tj^tmipcnf. flrri-
cuL f ο. M Lun-ri c a b ik' vero, quod 1 j bi compcimm de
mdomm neihorttin monumentis Molin. feribic ho¬
irie Extern lu, , Cùm an r Baronia· mtr Cille iiart îa m he-
ntfiao Due ü BriritnriHÇ rn redempturum ohm ma-
dilîet, itisDucihiiÎic percipiendorum ftudhuim per
manu s ibas Se Oflicûwi ora m iu arum (y t J oquuuni r J
&r dauci; & eu fiodimn cdRarum,^; tirer iun repoietn -
S, siarifi edam nourrie ilto dicïiuli- Erfucrit JortaHc
Ducibus noihfi olim eapotdtas & pnroganua, qti.L
hoc Arciailo aJiquâtidujn aur mimmuraiytdttftrtia-
latacft, forfüi non fatis prudenti cocifiSitupiiun ni Rc-
forimtorurntAagldiïameÏUjn’i Card in cufroduLCL-
ihromni Se nrciurn^tuT ad public iceuiirjiitsn tuo-
i me ru mo ha ben t, mutais j son Ht b ntt» Scd q uotl i ne :ul .
dhv Duct ip per fe St Ofliciarior. Jiicus Iurifdidtjùncm
cxercLtL- fûlitumin feudis fcruientihiis inre rudem-
pÙLsi & Jmâni fuos facerc.ptrquam vûtarum tft, &
idem jus manet .exCosiih vetcrilctamits Ducfs τ,ηπΰ
iq 14. eu s ifs fj^rptum eftp- infr Arc.&Si. ÆLmÏiü- Annæ,
Sc LuKout.ri XII. Rcgis Îllefîs. mèiife Scptcmb.atino
i jjj. q üæ eibin Camcta (vrvtican c} Com, puror 14m t vt
A & pLCUuituJï Ait, 5ji?j Qu ne 1 1 idicCi Γί rû\ j I urii J i-
d ioiîera ïmc L itre J H feuda. 1 : 1 bitd exeïCen tin ce Vîi I ·
lailiçio i pea- ie Meos quibus mandanaini:, ίίΐϊμΠΛ
Oftiddium mfentuuun eo itire capmm.Qùod 5: p.Ui-
riimn Regum Reiîj-ipds de Jawriun «JL , isc hac ile 1 c
cjLtajtrj’jttcr ada Pr:L-Jid:uus Rüedopej’.iis. Adcoque J
crfi CLtLqtiam J5Eiiircps redtmprim i:.is rcniifcrltj ne Lili¬
ni tamen perit imi pemuiRjEn flR fetifer manus Ru-
g i orum c u π clorti rfi Rei cnduui tft qrn A: ran onib 1 1 s·
obilringutn: irr . ipuibui tamen expadum flrtltr » quod
d oniuiiai n is brabee ptiim fu liJ l ri p fin r, ντ ita cx ia: 1 o - ,
m Ima uitfUjgiaitui· & Rudoum] fpies, & ihidumn
qi:.Lnr:-às R' modus , Jn-uconfiriiaiiiii canonii prine i-
. p patnm 'onj | do min ici*
LtfittHtnâtH.) Magna quidem rarid' dn altero conin- 4
git ni i hpe rtlitfj 1 u agna i 11 mn th p huma π lîaR in
edam nccctTaria cauta . quianmiam maiitijs in fundo
vxoria pnEmoriiias niln.l juris habear, fcd hic ved crux
donationem vfbsFreituj: aut vfii? ρΓα·Ηΐρροηοπ·,αΙιο-
qui non tadk1 elidi date eiafbm huius Aiticnls, Sed ta-
Sflcii i jdocBtnqtit modo accidar , vria>ariiu> in sedibus
mnnvar pr.edcfunctiE^ofi :; polluf mr e Domino cogs
fiûii potdtyi cxt,tr p<r hunc rrxmni , vt-nre harr-de;
quidem etiam cxtrdnci, nudtosiiuuis liberi ddunCb
COÏIÎUgiï.
'J ί-1 m i' ]£*t c rihnutfjrr renau,'] Qo x v fu & aprirud i ne i
ad colligendos huftus lünr comparara3 ctiurlirurdi
fijihulï iitincncLH'Urn j qrra:ad ϋοίαι,ιιοηαςπιιη funt
comparata , clmitescbufi· „ buhilia \ οΐπΐΓ^ caprili,-;*
g hatœ^grflmriàj ρ-ττμΐϊ_, apotheca:, ornithones ad v (vrm
(nam vohipt adorum alia cau ίλ elV tu rcul ar ia Se q n
Viûro ni 11 s hoc ntgen ere loca r , 1 3 h * 'vj* tam etfi π une-
non fumin; trm itiiituili aut dehetm quam veteres illq
ί,-ίί' Π-Τΐΐιΐ] a:dibii£ Se diens ad habiranduns non vrcrur,
r.cc cctJa vinarupdfi quia recipi fi ndtts anni cius pof-
iKx equili * ntii equorum aiatonorii autditetk-
lJtJtiim. Nkm qui aiinumns eaulRvchédi Donfim aut ί
hi m tdirij , :mr atic Lipjj* a u t v en anoms caufa, aut çefta-
t îonis habemur, in redemptiuo nonvcnitmr3 fictiri
ncc lirinaiticn tiLfitiimj nec bihborhcca? rjcc facilium.
SvdA: fi quid hhiitanomscanfi D campa ratum quo
D omi 1 1 lq s colli gen dis fi Ll dibusvrri o k vrlu n ina-
gnr autre veterum seihfitiorum* vd petej it, ü J ihi re¬
poni iinn polfitnr* Hk vero dl di quod inquiratur,
qmd doni u s^ippclL-iti on c veniar. An in qu.t morari pa-
terftin. con ί ucrir J . νώπ,Ο. de lA.ijj, Anifiictius
vt m mntena ndiola, de quo Bart. L maTiùihfe. D* cc
oH. procant Sed illa, t serarem.
ArticlL· L XXV L
1 À u :
kmntitioii dubailrnr.-tcbpc, faite r parle fcuîluc Jean l'an»,,,
pfS ml1 dcux «»» teinte quinze , lut ordonne quctoutwfois·' qir.ru- K'"v
cuti meurt, 'en quelque aage que foyent folacrj/ Je Prince Souan-
fi' u 1 cl s'
St 1 Ιαι
ι?Π
C‘D Ni*
(| J l j i ” 0 J vi 1 1 i+cjiiij JC i fJHCC^ OUa
— ■ tre ayant drojd de raciupr, ' prerendrùit & leueroit les *■- fiuii
ieuees, ifîues des terre? & héritages dudit decedt! , & des " rentes 11 dudift
decede, d vne smice fans bois coupper, ne vendre, r pci cher tftangf courir
en garenne, n en fore il. 1 &
J)£> mutmmeiïi kùliij in rachat a faciam c j?cr dtiknêltm Dücc?n I oznmm , nn,m
Isÿmmilklima ά^ηφιο (ψπχφιο qumtè cùnjhtutum amtm%liauti^
vitai ïftec itj in q uacH η ψί e a u t cfni hüredts t [ Princeps $ am alitti h lh\hcm mracfjatuf, '
33*
Des Droits 'du Prince, Art. L X X V I. $μ
fruflm &' pmcntm Îcâitûfüe fundorum" a? rcJllHMi 0 dtfrnilif 1 nias
pctéjl.itf c.M i ymâcndi trfarts , & ' pifa&ilipgtm, ' mrrcmltjm V*
rtiintü in hf orario , nec mjjflità·
àç$&£rct
4nni*fincfàttyÀtc
NotA
i £ jj Sîj οριζΰ* ÊT trwt^tu .
1 S*iütm ïflktriiw* & R.trta m T rndm* .
J P4T L· mwtâtïm r] Hic Amcmûs , & qui deinceps fc-
qi Larj rur v fq&e .id a Êtngefînuim iunt d ci cnpti de D u-
c is loanpi s Cu n{ti r iitio lie, qui effitti e CV hoc ip Γο apno
D.qrïiiiiî U7ï. de quo in.ccmt. Cùni ίππο tîîi. Péirni
t fS. -v-xoritJ jure J s ifui de Pruÿii iilB fkmilifl
craîT quem Mïittltrc miuoressiuftrs appellarunt , rus.
b.üluj loanmstilij une afpcrè ^lauan· exercer edice¬
retur , mouic aca'biw freri nobilitatis animos tenta*
li'fijue cfc’çtm iUe drino ucri ι-on poUêrT
vt de .icerhu.uc u&iqnis remittci et aliquid i itli imuui-
A mlvïipÎicnruidtîniïLs, ooa&nTus munius, deftetae
vicilîïit [iiiîâàCïK libera cuique pote flas diceitiia! ici
fit*· legs* * Sc ohitriéh virinque Îêdcîi pareri phiL-mcd:
ftaïi conueûUS.ftaïttcret,. Sdricct,! icemini yt cmidiric*.
nent acciperet* visjkitagft , fogjurü fit (bigicrnt: di$j|
cil·, fides ceunmerdj mitrik» Üh-j. acccpc Jig uejj^caiM
gtAuajplicM exs ms duranti U'neticiimi, cummuirn
phirf&rtpenatitLir qui eandem condtti ü nem ample-
db ntu Ι-Jio itfcar ur j I i u cuti > -, /'cari le gi, iiis gcMÛidb
cluiIls nccdlitaîjiïdes Ce &b.ligriaium pignori bcncfil
dum. .cogitur, vr qquties v.iOu ■· frudum iriplriqifl-
gU'd'ÎTuÎ fruit u ί , rutiei-'alscnum beutfio un» Oicirrt,
nienuticrit qua lege 3c quo Hue acccperi^cufuï bcjit^
ficio & timnificcntiahabcaf , qÎuisnnongcauMcÔfi-
ditso fiuj cenferi debear, qui de tOlomLritumaixepe-
tat«nSianTs",'in'Ékm «nopl™, & cmia™ in ml Jaten.p.KcibtcJii.ci, fcilfe. Qfü1^
Γ,κίιί m polUniontinn.* fmcnf , ωηιπκίβίί *r- “ rirti^ndtlmaiii , ^T,dinnim^raMoliiw*iitiltS
mÎvfqueproqrellacSÎ, Duce patrium Cuynomario
Lrostio. Pulio deniW bpriimaitrt annis ex inter lof c
Bncan ni\ Duc e . açrius ntarfuta de me Lg.ro conti oucr-
fia videbatur mil irtcrrupt.Lp αιτίά ciln fiai bclli ct-
ptdiotmr> qur Uim audient- Luduuico FrauCesrum
ib Priitcipibus Ocadnuir HicroLoEvmajupa-
Eabaïufj cui Sc rcrruscoinitem atLiumac. MofceciilS
^cpcïitanirfum atiio > ab hue spfà loamie , cvij RuJb
cognomen fuir Pari Hlio, -SrJ euauu meliori exorari
fc preabus opeunarii paitus bailliüin etcoro ajanqua-
i uic,r3£hMu conrenru5,Qri;a il idem vr f^treut aJithor
milm quoque fuir, nectatutn omrîibua pcrfiiadrii
poruit, maise cone ex co tempore briilij iüs Nriirtrntî
Epilcopo 3c FilicLTionim Bitrom. Extarau-hauicum
hniusipitus Swb£bonis m arduuis DucuinNamicns,
aporndenesbus* quod illo tempore folenne ftit, qua-
luordrcuvi oprimatuni figiUïs, PoÊttriua tianLcnpra
ab Alrncouij Ducibus tn^Ducuum Filiccriorum Ba-
rtmia T arma , quod ex inftruirieuto ca de rc apparet,
J4i;?.p·, rf '-pè aélum rif,vi veteti ex^usplo vbique ab-
togarcuut. Qua derr cum aliquando apud Annam
Ducem ageictur, cui fumtna Ducacns procuratio erae
ab [uamris Regibus maodacii h po Pernis fc l Ernricrisn
R''e.cm cius ncputfiti , dé que en rc vi inquirere m,m-
darum ab Rege rffet, reictip tum eit, vrvuleiiiibusli-
ecrcr prarrogaca fumnia, quam.i nutus vidtTerur,bail·
Itum in nacbaruin cunuerrcre- Denique quamquam
percupsciiiibua muftis , rntaaÛLo dtfTcnnnne impor¬
tuna pauciorum intcrpellataj cùtn qiiibufdam gra-
umr rachat us conditio videretur , qua- Lra omnes coev
frimereti font que ^ÎâmutUTi baillio obîioxi} Hîiccrif,
homini acteiitconiiiicrato 3îrprudéri,qucie. bulJuirj,
relcuu, rachalitSj laudtmia , curtes aquo talia domiiki-
rum iurad Jc-mtidem odioGiictibit^dc rcitringéndl ia-
tei’Juiîigmucs 8c fur didas fenirturtSpqti e horoinci ad
\ i and es /bili α ttnr. Hic quidem Mqjinac u ï sur i m pin-
fTiriu reCdiuif itionL-m. aticiiün video T qui dtotruii-
bus viqffiim c onftadlibus maiori iu precio efle dcbc;ir
frudi .datione-* Lami continuam 3c luixciîïuam habeat
bcncMeemir cauiam , it m quo exuberare bona tides
magxs debeat, aurcomniercij Hdesenixtus obfrruari,
aur maiori J au ore dignus ht T (vt loquuntur, ) iN-ioi
cum fraudes accttfat JvtolinæuÎ , an ift-a rerum culpa
cLt,.m hwmmum potius î auc.quac innsmaui-a cauli
eftad patrandas fraudes ?qu* fl'iuÎUÏndftiÈi liuH,eur
. , , ^ coiicriflus uibu ii cenirri debeant , toiiainus cùmt ïen
m- C omnia, cfinmnricines , padta , quia non abiunic r i au-
dum üccal io mtuqr. Hat Mnltn. m §. n. numa. ic-f
îj.ann tamen alibi neget talmm a meer kTuirutiCîhi-
hm debe rc , n ù m m.igi s i 1 1 gcpp π crate eo η ( til ,mr , &
ver, i fta dicantur elle in parrimonin Dominoriinuii-
rr litorum, qurmruimodtmi,irfcudapt:o quibus-præ-
Lltan rnr , Illuc va Liai I orm ti pas rimoti n vdüti fubt-ngaui,
riotir, iyinbol.i pqirim onq m ft uditl T quod ilarr. i;
ImoL feribunt. l.cdlem.D.dc h^rrd, Inft- Quarc
A-ftimanîibus, Ii quid habenr ii.ta aiperiracis, obucric-
rur protinus animo feudi concclhojbenLScij ccilb-
rso, Conucsiuouis lex, «icragn^ non videbuntur.
Cui 1 amen ego alh-mior , ciuu cxuFimatnOn cilcqri-
demila.H locum , nili quantum vd txprelîa couuïl#
liociL' ccmcelbonis fendr, vel ConUictudinedcbLan-
Eui^quodlu.AnC tradit addi adSpcad. rub. ιί·.· prr-
Exqtto apparer ne antiquis qui dem fine cour ronci Ita ^ ferim. colnrr.n. prnuhim. Io. Calier. CojîJ.-. :
.d:
Er-fllfiJi
γ.κΑ*ι£4 "in
briJhuca fuiilc. qua; etiam iu bellum aliquando ar- 1
dcfcrrcrT Rndcmvtro obimuiile Ducum bcinitatc*vc
' in mtchatum mucaxeeux, fcd tamen eam cotroucrham
appaict, non tum itiris o.ccaFone,dii quo ncquauuavn
dubitabatLir, quam odio ■& fperic cmddis in te cum*
pesidij nvoram * esi n nota fere UricaiuLUinsid perpe-
mumcirctj etiam optimacibu!.
Nota i-
iiitj r j Jji , tiîc orf!j.i j'7j F7l anfert dehlttl-
Canif λ Ai#/j nrffiRi,
i 1 Jt/fiàih ] Biiitïif ius LLiiufmodi anfe defcriphmiis,
acerbitans muitu hab^revidaipocerat priuiii fpcci
Feud, Moli n^r ils. lL^.î j.irniu. 4· Ncqnr c uirn fisblbm-
ri dîaiila iimr rinduL um , vr iitir Iuî s lit rmc] pollicir,
auc împbeicas habeant fciriper talium coTLurntmiiuru
LicceLiir.jtL-ï , qnrr ficpe abfunt iipt .di.e ndJ m r , ?<
c xetn p U rrad 1 dimus iup ΐ..ΐ9· Siy e hre lcriptnJn Cq.
fi. lût u J ci , fiue vi ;i iitrGi 1 1 auc receptu more loco rnu-,k·
nefcripc^ accùbt·, 3c fubiOtcileiFo mrr vt-luri exdi-
fpu iinoiie rirt-r-?. Quo -v.iLit qttanîumhbet inddith-
c.tc «h ce ib on is 1 ni d \ igu n ru r eas leges ri i 1 1 rtdi riopes
lecipm^qu.f Junrviuaci inoras, luLcedcrre prouLn-1-
nclcqis m en, quod exprdtu/n imneÎl , de quo laie
Rocfr. dcciLjtj .
ç PJr- L'ftiï Pur hin3\ ÏS fuit lûanOfV , cctf K U lh v'O-
giionicfituin feb habitu, cor p urii mdirtirn cft ., Γ'[ή
Druydri
333 Des Droits du Prince, Art. LXX V L 334
Druydis fiiius& materno iure Britanniæ Dux : San- A numer. io.n. 12.17. &.itemglo£ 3. m1mer.z1.23.z5_ in
dtionis eius authenticum extat in archruis Ducum,
vide r>. coniîgnatis tabulis optimatum figillis.
hifloriam - N OTA J.
tua hb. jn i;nM direSla rachat us in multis Prouinctis non debetur.
4 .cap.16
Æ Aucun meurt i] De Nobilibus tantum authenticum
ilatucbat,quia pxæfiirnptum erat ab his tantum feuda
nobiliapolfideri. Nec, alla mens huius ipfius Articuli
fuit, quamuis <Se ignobiles legibus Jiac in re fqlui non
apud.quos.in linea direda releuium non debetur, fi¬
eu t ncc olim iure Romano vllum erat onus vicefimæ,
nullum .caducorum , nec quartae Curiae duitatis, aut
filiquaticoruin,de quo nos infi verbo, du décédé.
e En quelque aage que ce foit. ] Hoc ad differentiam bail—
hj notandum eft additum , quod in eorum dumtaxat
bonis locum herbet, qui annum vigefimum nondum
impleuerunt , rachatus in omnium æquè bonis etiam
maiorum. ,
f Le Prince.'] En fon fief.
s Ou antre.] Non eft hæc akernatiua in authentico.vn.
quo fie file demùm ilatuit , præhcnfionem ad um elfe
infcparabilem à perfona Dommi, ira vt vfulxuduario
non putet fuo nomine competere , d. num. iz.nec ço-
I0110 num. 16. nec doariæ num.z4.qrianquamin mari*?
t.o aliud putat d. glof. 1. num. 16. vbi dé dé tutore &
quohbet adminifiratore loquitur. Qux lententia cum
yfu recepto & ratione çiuili refellatur , ncncil ma-
gpqpere laborandum in quo ha rcatjDicit enim, Mo¬
tui, non etiam demonilrar, cur infep.arabfiis uufraodi
a cius dici debeant à perfona Domini.. . Quod ii file file
eil inauditum, .feddiuerio iure quàm Franci vtimur, ^ vult accipi , quali per le &.principaliter-&priuatiuè
J - c. « ad Dominii manente qualitate;Dommi fieri nequeat,
cedo , quiaficparatio adus à lua caula impedit addo-
nim, quod fiprcehenfioncm à Domino fepares , non
eritfcudalis aut domidica præhenfio , fcd ahiid quid-
uis -, fcd falht Mohn. foplufmate à fecundum quid ad
fimpliciter(.vr loquuntur) . cum id quod fecundü quid
accidit fimpliciter vult intelligi. Quiafcikcei Domi¬
nus abdicare à fe , Sc priuare potcftate præhendendi
nequeat, manente & integra qualitate, Domini·, idcirn
co nullo modo, aut nullo çafupræhendendiius cede-
. re polle, quod neunquam verum efh Cedi enim id 1135
de hic Articulus deferiptus eft; hoc tamen iurc omnes ’Ç pqreftnon per fç aut priuatiuè ad Dominum , ledac-
celforie & inftrumentaliter adconieqputioncrn iunfi
vfiisfruclus in prsedio dominante conllitpti ,& ex iu-r
vtuntur,qui xachatum habent.
Nota
4·
e
b<
rc & caufa ipfius prædij dominantis. Nec illa cx phir
lofophojrÿmfenrentiis exigimus , qui vt coTporaàlof
Cp léparari ncgâiit polfc , lie adiones ab aginribus,yt
adus vnius alterius cuiuiquam aut dictant eilè polfit*
fed dfcctws çonfidetaiiditsiiitelleélus j.-i&ryi d: pote-
ftate îuris , vt præhenfionem exercere àhfrnduaria
a4t cefijonario tam putemus polfe , quam trucius de
afie-no colligi, ficuti in mihumctis garétigfims exqui-
. - . , * hqsa<5üonçs bcpotefiasiplaexecutioiiis realisvtiliter
.Proinde non omnes aur baiüiumantD ceditur ^^ut facultas ingredi^>dipoiil*Îlionem , aut
adultcrij occidendi ab co marito cuiid ius fit. Nec re-
cipioiuc Molma’i refponfum, qui ^1 kleo fi en polîç
putat, qnia in totum ius ab cedente abicedit , Sc in ac-
cipientgnj, transfertur ,,^,Μ^πο.νηΙοο vt cçdenrcm
negemus, polie executione vti, non etiam vt eam tr.if-
fèrn ροΙΓη,ίΐ præhcnfiojuem incefiibilem diximus. .
’ Deinde hîc nos nqqpd.mariæ nçcucr fc cclïïoueni
talis fapultatis admittimus , fed acceflofie & in conlcr
quentiam , ira vt plus lemper facultatis remaneat in
1 ·· ’ fmj ■
l κΑη ^fiiifnicluanusrachatum habeat,
i ^Artfrahenfione y η ρ&βιι ad eum conjlquendum. 1
3 Expenja Mtlmau fentenua.
<siÿini droiflde rachat, jlcfd %de bail cauarty en rachapt\
neque enim de his , qui alio iure redempeiuum, habe¬
rent, hic fiatuerc voluit , quamquam omnes quiden)
quibus fedcmptiuum competit ho.ciure vtutur,quod
hic llatuitur. .Proinde non omnesaut bailliumaut
icdcmpuumn habent , fed quibus cx lege feudi corné
Sed cùm infinita fit comprælienfio horum
ictit. Sedcùm munita ut compræiienlio horum ver-
'Orum(dH/« ayant dreifl.] Sc qua non Dominos taii7
tumdiredos & proprietarios refpiciant, fed etiam>,
vfufruduarios,colonos,doatias, marito iure vxorio,
denique celfionarios quoslibet , videndum An his
quoque ius rachatus,& baillij congruere polfit extanr
te proprietario. In quo non dubium , quomodo fni-
duum naturalium hoc eft eorum quos terra germi¬
nat «Sc.producit, & qui humore & calore Solis alùtur.
r γλλ Ά· ' r - --u - cedente, veluti lumen de. lumine accendat. Quare
vfusfrudu s coftitmtur fic eorum quoque efTc poflit, E inutilis & plané extra rem eft illa Molfiud dkbuTario
ciuinon exreicdoccafione ems Dcrdmunnir.vrlim ^ , d, ; .
qui non exrefedoccafione eius percipiuntur, veluti
qbuentionum,emolumcntorum,rachatuum,mul6ta-
rum, laudimi orum, quos nulla terra generat , fed lex,
Confuetudo,aut commercia ciuiHaintroducut. Nam
Sc in fruftuum appellatione continemur l.fi nauis.D.
de rei vend.l.loci corpus. §. 1. D. fi feruk vend. 1. fru-
Û us rei. D. de reg. iur. & frudibus naturalibus aequi-
parantur, l.prædio.&: l.vfura’ vicem. D;de vfur. Quin
& generalis aut indefinita vfusirudus conftitutio in
piædiOjÇaflrOjdominio, autfub quahbct ahagenerali
COmpixhcnfionc,iftas quoque obuenti onesrincludit,
ex lententia Bald. c.i. tit.de Capitan. qui cur, vend Sc F
quos congerit Mol. quahquam alio fine in U clofif
numn4.&47. Nififortèadilridamdomahfialicuius
ιΐαη)πηπηπηπ ofbriAo - n · r J Λ
d.glof. 3 q.?. an ius vaflallitij & quam vocamus. obeiCT
/ance d-^n yajfxl cedi ppfiit alteri fine fundo dominan¬
ti, quod non putat polfc opiniones feciitus , quas nec
.plurium feiltentia recepit, Sc vfus <$c Confiierudo nor
ilia improbat : Naip.eedi polle recipimus, non ita ta-
Pominus mancatqui ante erat , quia fymbola
lubflantialia&, naturalia .vallalitij pereunt in perfona
Cedentis tali iure cclTo , quoniam nemo duorum vaf-
-iallus elle poteil , nec vaf&liitium diuidi. Sed aliud iri
Jiis cil qux in perfona Domini manent iriregra, quam¬
libet celia , Sc cx perfon> Sc iurc eius exercentur vt in
eius ime radicata. In quo denique M0Ü11. dillindio-
nis lux. vim tam dilutam reddit , vc pLiuè nfi pungat,
cum vfiifruduarij praehefionem fuilinct, fiuc expref-
fa qualitate vfufruduarij , fine fimpJidter nulla cx-
r ,r . , - . lé - 111 rtllL.ll i
fignificationem aftnda effet conilitutio vfusfi.udus, quautj)
quodMolin. in ea doaria putauit , qui doarium in tali ηινίΓι ^ 1· , . . ; . r , ..·■ r
domanio tahs caftri, conftitutum efTeç.in in priri- iaciUahtas^ I)ab,hsfubauéaturiqua femen-
cip.Qiiorum igitur frudus funt, horum & rcdcmptL “T ffaa'?ma luf 1 ^cmus <*?*«
ui ius eft. Μ,-uor dubitatio an omnes tales cd&m&T 3 ffl ‘ r ’ , “ >P&d«g '^rttatmuc & raaocmatione
■ ikrrr-Tz
Des Droits du Prince, Art. L X X V I. 33 6
33?
4n vtilitateiù pecuniariam continent.. ._
illa homagij , fidelitatis , oblequiorum perfonahum
ccdi nequeunt ,vt plane perfonæ affixa, & cuanida &
terum 2mU.fi à pcrlbna Domini fcparcntur. Qnod
tso incclligo , quantum ptæhçnfio commoda cft ad
fmduumexatlioncm.nam f. alnus agunt, vt tus quo¬
que ptoprietatium attingant , vt mue to . profcl-
iiones feudalcs ac talia . non rcâ« ab vfuftuduano
vitra idquod , quatenufque «us tnterell , petuntur,
quia implicitam habent recognitionem pro tempo-
re futuro , & caufam proprietatis perpetuam concer¬
nunt , & rem ipfam afficiunt ab Dominis feudorum
feruientium prxftita. Ideoque vlufruduario inqüan-
tum talis non congruunt j Sed ipll vt adlniniftratori
& negotium gerenti proprietarij. Vtetur igitur vfu-
fru&uarius, ceffionarius, firmarius, colonus, prahen-
dendi iure,iute ceflo,quanquam ceffionarius particu¬
laris rei parcius & iure ceffio , & poft dcnunciatam &
probatam ceflionem i Vel li vniuerfitatis eftvt Iurif-
didionis alicuius , poft promulgationes ceihomsin
iüdicio vel foro loci dominantis ta&as , cui fcudum
præhcndendum fubiicitur , aut denunciata in faciem
cctlione. Quod nos folemus facere, en fermes oenerales
de Seigneuries, ou liinjdiflions ~ \nmerfelles,tju on publie en /4
- - _· J- m "irtuul'cr d
Cour , pour euiterld aece^né deles jignifier en put
chdeun,ex fententia & ratione eorum, quos Boer.citat
Decif x. Enimucro quin adminiftrator rei alienae qua¬
litate probata aut fignificara,in ca qualitate poffit prç-
hcnlione vti non dubium & longa difputatioilc diifc-
rit Molin.d.§.i.glof 3-q 8.&9·
Sed cum hictex. his verbis vtatur , ou Autres dydns
droiÎl , qui fc ilicee ius fendi dominantis habent aut
proprium autcelfum , Multum dubitari de eo poteft,
qui neutrum habec , fed pofleffioni tantum inlidet
feudi dominantis , an is quoque redemptiuum petere
poffit , &: in hanc diffiofitionem cadat. In quo id pri¬
mum dicendum vaftallum, qui fcudum feruiés teneat,
non cifc recipiendum ad referendam quarftionemdo-
minij alieni, fi ah alio nullo vendicetur in vaftallum &
m mo illi controuerfiam faciat de vaftallitio iure. Sed
fimplicitcr ci quicunque is eft , qui fcudum dominans
poftidet , parere debet vocatus, 6c quod dici folet, dd-
uiiier ou de'sduciier , quod forum obferuat & tribunalia
Doftorum hominum cuftodiunt , & Molin. notauit.
S.i.glof.i.in fin. Quo fit conftquenter,vtvaftallus cui-
cunoucpoflelfori dominantis Feudi obfeaui, iurafol-
uerc , ohucntioncs caeteraque debita pncftafe debeat,
& cogi ad id poflitpraffienhonc etiam fuedi , admifta
quamlibet protcftatione. Sin alius aliquis poflèftbri
vindicati vaffidlum obftat &contradicit, inter eos con-
ftituendum de ime aut petitorio , autpoftcftbrio erit,
filentc intérim controuerfia cum vaftallo , qui fi po-
ftulabit pendente vendicanrium controuerfia , per
manum fupremam (vt loqui folemus ) in fidem Sc ho-
magium recipi fefe poftulauiti & vi&ori obfequia of¬
feret quicunquc is luturus eft , & debita confignabit
vt pluribus dicemus, Λ rt.ii 2.
Inde illa frequentiffima controuerfia , cùm quis
fcudum vendidiflet aut alio titulo tranftulilfet reten¬
to vfufru&u, & poftèffionem tradidiftet , mortuo eo
qui tradiderat aut vero emptore , cuius morte redem¬
ptiuum deberetur, aut baillium. Nec quifquam dubi¬
tat vfufru&uarij morte redemptiuum non deberi.
Debetur igitur(quod nemo negar)mortc proprietarij.
Sed fori obferuatio & vfus id ita demum accipit, fi qui
fcudum accepit , fefe in fidem &homagium Domini
contulerit, ita vt tradens fe de fide & fcudo deftaificrit
(fic enim loquamur ) cùm intelligi volumus : Nam
tradente in poifeffione homagij manente quantum-
.Nam honorifica 4 libet alienato fcudo , per mortem cius redemptiuum :
debebitur , qui reperietur in fide & poifeffione vallal-
lagij mortuus i Nec enim fine vaftallo Dominus elfe
poteft. Ergo cùm emptor aut qui accipit, præfuppo-
natur fefe non obtulifte ad homagium aut obfequiii,
ôc Domini audoritatem aut contempfifle aut difli-
mula(fe,fcquitur,vt ante prior vaflallus eftè non dcfi- .
nat , quàm nouus eife incipiat & facramehtum ineat:
incipere autem nouus non ante pollit, quàln in clien-
tclamDomini concefferit per homagium,fidelitatem,
& cætera fubièéhonis fymbola ex Air. 3 ^.inf. Itaque
Dominus feudi fundatam habet intentionem ad po-
tenta redemptiua per mortem valfalli quamlibet alie¬
nantis feudurrr , qui ili poifeffione valfallitij reperiruf
mortuus , quia quantum ad Dominum mdla manus
mutatio fa<ftàintêlligitur,quæ fine inueftituraautcacf
teris fok mriibus fien non potuit , ne ad lucrum quidé
ftu<ftuum,ficut ille olim Senator Confulcm ηδ agnoff
cebat, qui fc Senatorem non agnouiflet. Nec tamen
negari poteft , qmn fi Dominus per mortem accipien¬
tis qui polfeffionem feudi ingrtftus aft, redemptiuum
confequi malit id poffit. Nam quod Dominus eum
pro vaftallo agnofeit bono cius facit, ne: poteft heres
C mortui negare fuum autorem fuifte verum vaftallum,
vt ita redemptiuum excludat , cùm heres iure defundi
teneat, & in ius cius fuccedat, & vaflallus fit & valfalli
agnitiheres. Sed & fi longo tempore veluti decennio
Dominus accipicncem in poifeffione feudi tofteraue-
rit , debita & reditus ab eo receperit vt in vaftallum
habuerit tam diutina & longa patientia eum agnot
uiilc videbitur , itavt per mortem autoris , quam¬
libet infc&afide nec præftito homagio ,* redempti -
uum petere nec poffit nec debeat , & quamuis nul¬
lo temporis ciltfii Dominus fidem aut homagium re¬
mittere videri debear, tamen fatis habere dehet, quod
D in poenam homagij ferius faiti quam debuit , fru&us
quos malx fidei vocant debet.Sed tamen murationeii'
manus & fcifle,& palliis efte,& prohaffie videri debet,
quam ctfi impedire non poflèr ·, maturius tamen vaf-
fallum ad officium cogere potuerat fi vellet , ficutidc
eo traditur , qui cùm fine titulo iri poifeffione beneff-
cij cfle dicatur , longo tempore eft ab fuo Epifcopo &
ordinario toleratus , itavt fine titulo eflè non vidcà-
tur , quem tandiu Epifcopus tulit polfeifcrcm , quod
Fred.dcfcn. notat Conf.58.Bald.!. mdicia&rl.cogi.C.
de rei vend. & Lcinilc.Gdc furt.& tcx.pragmat .& gh
p $. ordinarij. tit. de pacif. Ergo fi per autoris mortem
Dominus rachatum abftulerit, pro eadem mutatione
ab accipiente habere non poterit : cùm id pugnet , vt
eodem refpe&u pro valfallo &non vaifallo quifquam
habeatur. Sed fi poteft id emptorem & ipliim mori
contingat ex cius morte debebitur , prxfertim fi fi¬
dem & clientelam inierit. Harc fori fententia dcvfiià
de qua&Molin. aliquid. §.z2.q.4j.num.i;i.d:§.x.g.
i. num^.
Porro an Dcminus alio vfiimfrudhim habente &
confequenter ius fruendi redemptiui , præhenfioneift
dilfiumulare poffit fub feudorum valla Ilis iura non
p prçftantibus,an gratiam facere,an manum appofitam
lcuare(quod aiuntjinuito vfu {riT<ftuario,an etiam ma¬
nus inje&ionem prohibere , dicetur fortafle alibi &
Molin.traftat.d.iT.i.glof.j.num.p.^.&ao.
1 Pr endroit cr leueroit .] Cùm hæc verba dirigantur ad
Dominum feudi , tribui ei cle&io videtur, cuius anni
fru&usvelit , nifi oblatione prxueniretur à valfallo,
fed nos inf.verbo,<fv»e annee.
Nota 5.
JDiuipo frfffhwip dd inquifitionetn.
Fruihtt,
η γ Des Droits du Prince, Art* LX X V L 338
, Mfiiùltt di/f a ίαίη,φ1 tj m tain dicnnsttr.
y Jflfitrjffi? f rw- ihiUfii Π ΛΠ* as ÿftd,T!tfip AtAfttfi
^ SrpwAtstnk f4 r nrn cr w.uuniM v^àÎAtiiU.
j In fr tifitrt/ùito 4 a id Icmji r « $c£i4J)Jt 'm .
Ë Ftud^ATtimh&c de rt mjrrvbiajtnmtU*
7· SnmmddiihrMm.
k frafrf?/.] Hic verba a d fruQus natur aies fldftrin-
gunmr* proprcradiéôionern verbo mm des ter¬
ni cr Èffj/jffJj quæ EVuQumn générale ahr.qui appel-
Lidoncm atf cos, quic ten'n produauitLir , aluntur,
vegetamus, rcftnnguni: qui veré A; popriè naturalis
dÎcuitîLir. Ncc raiïicn inita ni£Ea^iutiiraliutn.Coii-
füetU'difais dïfpôfiiio ÉubJtiric, Cum l mules quoque
comprebritEliit ίιι vVrbo, çr du rentes, v trafique rutrt'ctx
ihildîmc* finâmun vox corajpnEÎiciîiiit , quod latè
eïeqLliajr CbalÎam in lit. drrdwtfs des trsAto Π.
glofi vctb. t^fttre Ια frmâifiens Müiin,$ I, q.t.glcii
L & item glof,i+ Tiraq, in retrait. ligji. ç.ij-, nura, iv.
1 Sedaddiiuditarionem ncquiliuünis Iriuftuuin , pcr-
quàm Λ^ηΛΐΐι iitLaiierfiûil " dift Lnd na traditur, tara
m nan vfquequ&qfie imt lhîc] Ec , Sue vtu caca y
quamquam vslde ^qua &■ iuri duili pèrqüam corme-
nicus , quam h u ife & in vfu m de dux ; tl e expedi t* Fro
queutes imprimis co trouer Lise orilintor de parürionc
fruit ü um i ii cet virum & h nrcdes vxori sJ citer b rue fi -
parum & bave de s pradcctilbris eue creditores dus,
inter proprietarium &c heredes viufruihuuij , imer
dÔnatantûEn ôc hafxedes donat orfs . ini*r Dominum
A: valUlnm de sure rnchams aut bail U j > nec oui Joua
i crebritiSyN.cdtaitLd piiufuis oit ifH dii udi cari o,& vul¬
go mile nota n qn'îim noife expédie 3c rrademcis. Id u-
chmiu utdefimra appellari o in JwmîraJffoS: ciui3cCyd>i—
tuditur; Ac naturales quidem appellant ;tb re ipiaquos
terra alit , £c genrr.it, cumünerdi ümr fn rgcî ^inncsj
plartïÎr, oleta, poman fcTîuim^fLicc^ lacbryms, 3c qui
îïm pilau m n orni lic M edies intL-l bgunt: ani mgliu par -
i lis h auc Sj ρί fccs. O uiles natu ta non producit fcd 'ari,
(k. ex acie ConLiiemda index induxit. Itaque utmex
corpore gener anmr v ivd eïuîooca^heinduconiut,
quales bmt |edicusannui ptOinûrif *mc coftitud , auc
fundiariji, t r i b u t a, vc it i gali a j p on otiaip é Γιο lie s d. o t no -
rumitum illa htrirdidHomrm,rrmldlarj commiiTà^con-
fiicaî ion ex, bxrud i rates deferri j bona VaCanria, ftipei i-
dia/alsria, fic otunia talia. Dkurwrautem diciles (quia
vcdjfttimcfl) non ab ipfo corpore, fedcnials non jia^
ri i ra 1 1 tau fli pro-ueniun r L v At ta pecuuiie. DJc verbo,
Agntf l. fi na uis. D.derdvédjate Alex.J.diuorriOiCo).
V- Ddbl. mat. Moi in. § .q. glof 2, & §, î4. m prindp.
vir o que gc tUTC funt redi Ui-S^ob ucmi Qncs,proQenn> s,
nle quibus Chall. plura , quar voces in finira comprar-
lienfione omnes ihiitus cuiufcnnque genetis copri-
h e rudunt. Nam &. cirtiles naïtitxlibus a; qui parant urT I,
pr ad iorum ik l.vfuri vicem. D.dt vfur. Nec ignoro
abas quoque diuibones· fruituurti ab fchohitios au-
choribBS' fine. Nos hic dr ae quili none
j torum ex temporu ineeruallis inibit ui müs dicerairtic
qua cum ei. conAuncndum , certa Amtcntsa traditur,
m na c uralibu s acqu ifirio nem ab Γ™ tiotte eorum à
foio mdicari , vr «ris fuie rropnj qui maturitatis wm-
■pore reparandi i fcloms habuerit. Nam dum pedent,
p ars Î0J1 ?utj. in lege falridia.D. ad kg. fel et d.l , fruûu s
pat-dèmes D.de rei vend.& de hisvt dc foto iudicaiut
esuiMseEeeunisfolum Iit. Itaque A Au Quantis Fuit
fundi reparationis tepore eius Aitit^vaffaUiifi Domt-
m, 11 benefidaci inapparationis tempore durat, eoru
4 J.unr> & bjs Pcr feparationem acquirumr. Sed nec ipfa
leçatatiônis iigiufiatio δε vfus fine dÜtsi^pç cft.
JNa de ea tnrelhgkur qui fiio téporcnartitaii maruri-
fa tiïïcfît. Num anricÊpalTe· A: prÆUcmflc maturitatem
non pEohettid acquifidonem , bec de- miifuparano-
ne in teiligir ur , aMoqil i f tugi b us I u n io coileû i s ab
vfufmcÎu ά no j, q ni eodem menit mon tur 3 cum I u Êiû
dumum maturi Eu nari rlicnî , non valet id acqnifirio-
nem, nec valfall o, mtt m 1 rit o , aur b eneficiato. Q[3 a tu
heredes torum, qui hos perceperim inrempoifiuè
îrfhmadcmcm rcAirucnï cluiî intere lié , fsc qui vsndr-
mks nire ’-'Aish uctus cuilcgi r Septembri , cùm OQo-
bri iblcrctrcftituet , auteius héros finira ali re vfuft’U-
Qiithin Iruttu.vbi Jacob, lï.au, d Ibcr Lance h Dccjus.
D- de vfu ï Sega r. E !.,dd. I . fi pa rcr. C. de vfiufir. J, fi abÎ'en te.
D.dc viulr.], A: hure qm iundüm. D.
locat, in carte m qHinticatc & bonitate, qui fetlir»
cratquod Molin-rtib.·' rradir.ÿ.i.glof S.q. c>. num.iS,
6c jo, δί ante eum T iraq.in fetraQ. comte nt.ÿ. i- glofi
4. num, K. Net qui immaturos collegit j mpenfits te-
périr, quod idejuTiLflrpfenbibin icrraCt, bgnag. f. if,
mur, xi- Mature tarern a π ri: ititéiligimus, ex viurti δί
ConEucradinc colligendi : nam AnQus qlüdairL:vbe-
riores efll· dicuntur,^ mm aiu ri , vt obui & pomorum
qui copioiorrm ciceram dicuntur exprimerer , Ad Jr*/n/.
cuius potio fiigitms fit. Hic fpeQanduni quidatten-
tiboniparrresriamilias iacere ioieant ih CjtHbus d. i fi
abien ne. § . fiv luam, v bi glofi Sc Al brr, ei torum ifi a co-
modtt-LS c 0 il igtr u d: , quam Lpi ciarrnii·, non ii fingulari
ciuulqucm vttliiatCaui ncceflitare confiderationem
fiimit , fcd nb εοιιιιιι uni &r vfii recepta ConitiL' tudinc *
vtcndi,qiiod reQè Μΰ li n.aJmoncrd ,§·.!. glpfiS. rutm,
jx, Quafc non probo AlbcrioLentemiam dd.pcnuit,
qm commodi ou iulquam Angulari s aut necelii taris
ca u fii -id nutri t fiparan oncni eriaus i mmatti ή fini usN
quanijurammoditate-Salyc. finprobat, )n nccclfimie
probat, d, L ii pater, C.dc vfuri. Ego vtnimque im-
prnbci , cum non poffit Cuiufquam auc vtiliras aui in-
hernia m ρΙί'.-Πϋ lus mbuexe, ntc :umd patio acquirat
iTicrilis firaude , su ; cuiquanrij tamccii nec ell itatis ratio
maior, ied ea ui ris noj i db , cu m dc proprie tute rvtu m
ftatuhur. Pcr coniratium esus quod de immamris di¬
citur anticipatione , in maturis accipiendum dilatio-
i3c colle irionis , ita vt niatrrri quamlibet colligendi
pro colle libis habcuitnr iu ^iliraccns eius , qui ius li^.
net maturitatis rem porc, tamerfi ante redtmtplle-
Qroi tem talis vfufru Qu anu s doce tfen c s q ui lucus laiè
exerce mr ab Tiraq, f.i.glofi/, num^, 6eglofii. ver-
bo^niHMtr Je fin mdty, ûum. h* Iu legib, confmb.qua-
E= quamcoiitnriLim aliquid videtur dicere inj. 4. dof.
4- 'iiprinCip.mcétTâQ.coimcnr. Mûlimÿ.qnhumqi,
Sed nec immaturitas quidquam nocet ci, qm quam-
quini sjiunatu rè pererpris ,mat uri tatis c,i men re m p □ -
rc Liipt rfuit cum azquè pronnerarmj vttoqnecaAi eos
perditurus ecquod Mofin. fl:ribii,d4.i.glDfiS.q.<î.
tiüm. to. Proinde ieptiiiemcm pcr fc iblam imhcere
. diciinuSj cr A reconditi non ficu tam
in vliirruCtuarici quam bona; fidei poficflbrc Uaid. fc
qurc m EctlciiBium, coi 4. verfi Sed ibnm quiriuif-
cxt. de coiilb Salve d. i. fi parer, C dcvfufi finol. 6c
„ Don;^ c,fipwprtri dc referip. lib. vj. φί §. item
«^uesd fi EcdelLi , verbo, aequi litos tit, àc annat, in
pmgrnar, Io, And, Anclur, c. It propter, de referi pr in
É. Domimc. franc. Atchid. valde quidem notati- y
da eft feiitcntia, quæ tràd i t u r nb DoQdi ^cmn fijpata-
ïi otii 3 tempus ipe-itatnus „ idem iudic&dum fk dc pen-
Monibuscôndu Qio nixvn, quet ratione fntdhium prac-
Aamürhvt quniftvLimcimqmi anci ci paco aur poflprifito
ΓαΙ uri imum tem.poit,ld»ntum fpeQcmus adpcnfio-
tus aoquifirionem , quo tempore fiudbns eue π finit,
quorum rcfpciThî debentur, pen Aones. Ttaquc quira-
Uflnc pndij centutn conduCUoms nomine promi fi;.
Des Droits du Prince, Art. LXXVL 340
inno inchoato in niraSi DonvirrUjûy^limsdro penfio^ A
uis.ibluro irriali lüunnistifiS. fi mûrie lunicnruuia-.
tuïvftifxu&U finito morte fius& quod foltutim cil,
praoriciariLisab tins fucredibus reperd £< rrii quum
pcnfioiîfcciifiit, quÎS&uÎtus naturales m «kl.c A»gu-
itü & Sepct'nibri iucidunr, quod notandum impimus
Λ iicJra r.Conl". 1 p 4 - l na 1 1 . Subtiliter. flald-ctum Mar¬
ti nrryV Cûb 4, tMl dcConftit. Moliii. $. 1. globS-num.
10. & $ H a . i n f i ne, & quos L'use aIkgac/Γύ aq . $ . 4^ [■
4. n in wifaA.coiiiU’rtt-Ktt meptaçft &r inciuilU
Juiiio feudifteurum îhçæt Domimnvi \k yfdpktüiiï C.
\ ÿ.hw c on te queuter, rit . hk fins t ut lex ik merito cm j
Bidd.ïcp4ïheiidirTvt CiEEcri quoqüt & Tiraq.vbj. filp.
num^^iof. priigrii^tict; vcrbo^cqtuiirôi. Pfoindc ne
un faccilat ncgodürn diuifio fructuum , qu.T >11 m b
dmortïo. D.foî. mat. quia ipecidcm proiniicmem-cb’
luter proportion siatn ad onera matrimonii ■ dequa
Tsraq. ibld . n iim^k [ i. c Înu raram fruâ. uum i n na-
7 toralibus (lamie, ali ter qiDmfüpra mdiauirniis(Süin~
ma, fruit us naturales uns CLm t, qui J ns lui t n di habit
quo rempote àfolo te parantur , j.eparinir atîîjeiw i-uin
lime rrnmirit Amie ipaiTc aüt fri'i us criUegillc curri ma-
CLtneJ Γειιγ, nihiSmuiatadacqnifitionfin. Penin* qu-& _
debetur rcipeétu ! ru cLu um na turaLi üm , eqdem îure (-
iiaberur ,qi4û ιρίι fru r . us „ vr ad quem fruituî perrin c-
iv- debent ftpiraricmis tempore . ejuidem fu penfîû
quamlibet. -ülLtcipato, autpoft Uabiro aur dilato Îelu-
jJrart.e* d. ticnis rempot e. Hxc inter maritum & vxoris brre-
îi .t . ^ 1» j,i- des> inter valbdlum de Dominum adiusravhatus de
■■sm ba ülj j dïfcemendu m , inter Iue cèdes bencficiari cre-
U drotA de diwrclvieiii» fucccflbrcni*Æe altoi quoi cunque re-
Ijbeurcuc. , ,
mua renenda clh
1 Es ifLifj.] Vos patua- ndhvr vernacula proredmbus
& cronentibus.
Tfrit.) H.îc vox hk Bat adictfti uè cii m inauth en-
rico hum; tplius S.tnCdionis ftec fubftamiuèvtik in D
fe-Oh Se Art. iq. vrdc ohm maiorum iingua
v ocah an t, fini. lus*. Hoc icniu Andes enam laudi mîa
îtiçelJligujït in vpoè, $itL· '
rn i?r r tfJÎf r o1" htn t λ ■/ ) r] De liis inquans qilç iri redem¬
pti imin cadunt de eus eius. Excipiuntur qu* noulunr
tiid’dem Ffudi parte s„jni ta fundi aut luriidiiho aliun¬
de· idi mi fti, a Lit lu itu ndta fala deili natio m pAcrwfe-
rtiilits aditinAa line incorporai Êone iu cotidinûnem
lv quahr.itcin feudalem.CLiiuiîïÎOdi vidimus Coimta-
J rusnuper ercÜüS, vains appendicibus confiuos a &
qui diucrio turc rentrentur , qui poil iiicorporatio- E
jaemàUthoruateîLp^kS factam, νπα Îk eodem iur-.' hq-
ben cénfcrtdi iimt peracoeptarioneni Hc^is patroni,
de quo MoLÿ* ngloi',
13 o t a C *
I JTrtrtfiW m O tffit Si ’Λ d)H *fte .
t PtdiHtfiont ttcitAtW.
X centré Moll#*»™*
i. 1« dn PVfltH.] Hîcpàfialtcraadiiciïuf, quxcft.de
iruit ihns quos eut Ües appjcUauimuSj addidiilc-tf^le
fuit , ne qui s in rcdimpiiuum aüt baiUinm dubitaret F
vernie truftus àtiamduUes, Si. reditus IiiriLHiclionis,
Sed cotum ipforum duierfi ratio eilquoid aequi fi-
ticmem,ab his quoi naturales dicimus : Neque enim,
quodlnnaturalAiLi pfscipin· i pectamus j fingi in bis
vltafcparaüo abtobpotdh. Sed ivrc tpb vnur gene¬
ris Cunt, cùm quidam femel & momento temporis
debeantur ,qti i dii:u tra£bu dumtaxat iuccciltuo &. clit-
fu temporis. Momento tempons qua’riintur, laudi-
mi a* nvalek-ï, co nfifeattonesjpmna 1 ) 4 r j- di t at e t , c o r r a-
CbujadiULiicanoneiinorrtv Pmôüüf enim jrque vibim
horum inciderit debentur , Sc vfufrudtoiiio qustuu;
iur /etiam fi poffccidre cius diei quo inciderunt, vlu[-
Kniflus fimatiat. Duitriiim Ul his efi, qui tcinpiM fuc-
tefiiuum requirunt ad aequi [irionem, nec momento
accid ut, vc rcdcrapiitium, baiSlium, pcnfioiics oomo-
jmni, fahri a jAi p endi i^ted n us pecuina conUttun, rna-
Ictrinarum & infirmor m redicus ,^’.ιι emidemque
jrt-iteris oiïWHts lomporis liuniium Sc fuccduancm po-
fLnknr, & quotidie debi rtuxipum. Inhw notai, da
rtguia rem potis raram fpf£tüi,vt qnimto qu tiqut tc- ^ /
pare fiucdiius hibuerii.vlijftudlu^nis, kw >nEW, L
vuvMi beneficiariis tanti temporis luqs^&oat
vnân ίί vno menfi, fi u‘ibu sqLudmnr.fi fiat licisuik- :
QuUupnfiinc jajpcppritmiuiuptronfnt. Ergo f£^
qiümÔLLi Mdt.nr.urc iullnic tuiiuî conporudits raie-
nuit Juter immobile habentur „ vcIuîi iru^U-s peu- 4?ii(a.
deiucs & iule affixi, & capi & pignorari polumt, eua λ λ&
ttimm ouoïum mobilia api cxccnuom nnmeLmt,
t'bi difs eelllrpru fi-parafis habemur & mooik-scxi- fN
Aimantur, Λ cuilibet vitirrikluatiociebmnir. ^
duufm lEUomo multis in iudicaudo teriebras oihmdtr
in dii li dicauo!] e aequi J 1 ti onis comm- fîed Uincnml wnï.i.
atquiriS ml ctmgnu -uilis uni didpoicft, & ub glcd. 8c '«·<*
Dt'cs.in.'icauii ume^Î quàm espSjc.uur.Uuhanos.^fi ^
fiu finis. P. de ucï.cmpi. E dû c-;;m fan. P^uap. ψ ^
π ac, Kfl rnd.& idem c . que in h ccLei tamm col. S. e* uàz
confiât. Idem Bail. & Philip .Franc-c vmco.ext dé co
qui mictuLi prdkaufirei icr.Eart.l.Ën D.deiurml Sa¬
lve t S. bit'tus .C.dc ad-eropt. Mol g.i. giofi S.num. 1 4-
iVii.&q.'i.&glùfi'.q.S· . , *
Nequctarnen MoSma-i fementum probn, cum.ç. *
3 4 æÎü Γ . nu.4 Scà giofir.q.i.exrmplutiteormivfm-
Mua, qui momenro acquiruntur m rekuio point,
quod efinofirum redemptimim aut rachats , quod
fim pli citer oc abiolut c â â u m ver um non c fi, M&-
h 0 r fentcnn a I o. A nd .Si Λ nch.i r = m in c. fi p rop vr
ru i J eblta de te ferbî. m Û.vbi m talibus diffingunt^ ai
talia débita auc iiidiûioncs vacaootii .ipfi mbejieü*
t'JLilibus, tdeSl = n-Loni cumiqunm Îquakeitbullium
au crachat us per v-Æ\\i mortem) an p^reeptioniiru-
a n e m un p 0 ninit . N .1 m quod morti imponi rur po-
rmns il· momento debetut.eiquvujs fruendi habet,
cti.vrn fi nolit idic molatur , fbd quoi à percepcicufi
haï c hutm rn'nmrur . m te m | ■ orolibu i te m pus ( epati-
tsonum. in duilibos [-aumtemponstefpicin ÏKqfie
i n Suc ipfj redempti ni qo.4 Ilione v cr um e fi i d ex mot-
: rç nrorinus & todem momenro dcbrrmec LniittLO-
' ni, - H 1 un tempus expeitari. Quod quidem verum eft
rrfpcchi propm-tmji ticque nimi ali ni expctai .
quia morte vnilfillk omne iüs acquiritur m p.unûo.fied
ref: eâu tnictuani diucrî-i rino efi . qui non pqi. suit
nifi perceptione , h 0 1 ïnciiûlihus (me rsàturslibus-Ip··
eue 1 0 b ac i p b m at eria qua m rtaclcmus , &m cafu ï
qucmMolin.aprard.5.34· ^d^-L.de wvluttuau.i-
Ao, qui corn fundti driminano fturretnr jncidicopi-
mum ffi b tend uni , de quo i e demp ci u um, id e fi, v ni Iri
an tu dus de b ennir , Lcd v fuir uchiati il $ po fi me u-
femmon tux,cuim fruttus iequcnres-dtt· exifiim in»
finr. Non pdohïmns,quod fii ibii ctxiusanm iruttuJ
v fiifrudbuario de b cri, c ri:tm fi v n 0 cantum die pe fi rc-
dempti ui cafum fiipcmiixerit , ranone iumpta ex-us
qme amcdixtmus , quia momento deberi mclpsar-,
quia id etfi venun fit in proprietario 01 ios rripeUn
rcdemphuutn momento debemt,nmcn rt-fpeitLi v
fmâuariî non deberur ni fi perceprione , nec acquiri¬
tur mfi .xTdrtcndo, nrc in fundo qmdrmdommaiv*
ri nec fubfcudoj qu* diftinufiio efi Anchar. & M
And. d . c. û propwr, *φ tempons tc.-iitqm
de iQccriïiuuVn , nrcmii pro.tauhabcr, ficus u Lini-
pliatcr
Des Droits du Prince, Art. L X X V I. 342
nliciter & AColart in vont* <U*beictnr , 1*9* cnim A C Itlturp ff**™ * * eJ 1“
" folutio™ etefliiod ftmcl debcncô Itequid. hoc modo fedi fit, dcoeu. k-gato. A ,.D.
dilutio rolutioniseiu-^q}]
qusm focir, m· n ocqt ad. acquiiUioncitu Quaïiquam
T. i colono,quetuc5tfiitn Mol.ponitii. ÿ. 34.11011 impro¬
bo iimremiam , débit: ici etiam fi fiftcn.di tempus po-
fhridie finiam r, quia i lit c^erfonaprapnetaï ij & iuie
clus fruitnr, Pi : iniuseius Jucccdu, ncc tempusurpa-
Mrionis c*pc£bt in his , quai ftuno dus incidum-
Quod ficus cftin vfa fructuario , qui Sus fepararu ha-
bec& reCpcébiuum ad ipfum proprit· tannin s & limi¬
tatum rui perceptionem. Itaque de futuri temporis
t ra à u fc non i ntromirM,& iu s £' m™ir Lüni Pf l'" B I
fj-rna t nec perceptione m videt mût t mis. H±'c p Iu n- 2
bus ASber.l defiiftits.· D.devûiituÜ. quo loco Inuus .
rei tracta». perpetua cfr, 4
* Nota #7-
ηοΛϊ/μμ prJiwfpdi' AemAàt,
cfruiMi dVifjiftir..
de legati 1, Bart. AngcL i.MarcdlLis.i.rvs qtu vbi &
AlonD- ad&C^fârL Bvrtr^cSi. trad. de gubc [.par¬
te $+o£fcmae parris q. 31. Atque ita indicatu eft diquan-
do rtcfcaemnUstigitfireF^fptgPr* Zth rrtn+rmr d·.*
* tiennes , cn fart Ij6i. Λ- dipWiM ÏJS7, «nfrr U
■>f jWi* Pbflixjitfdttit, tr U dAmtdeGitmdfnc ktrith-
re Ai M u lij E. § .2 Jt.q. jÿ. & 40.
ÎV ü T A Ë-
Catii' Jtifti fru$nt irluntur.
Qiisd >1 ^cadunt TJihaUi fihrtihsliM ÀCtt-iAt.
*Λπ Dom.ntft ttruASUt flite aletis ItJijftifi.
^ Quid ram Amo tntjAem rti TAchsins Aiiid»nl ettUr/i
Atin:.
5 Quid fi Isti num tuAieilur t emparé
C n Dam-mw tege n? pojitt vsJftUis *A début ftuAsU*
mu rAiitstifi.
9 i).A dutiL ] De pniTt [Tote intclligc, & fecundum di-
ftindlioncm quam diximus tu do I . verb* twt Arall·.
Quod fiduo litigant de frude Itruiemc , iEeconuc-
nicflduS çïl , ndt Dominus malit finem liras cspt&tfe C
& viitürcrû conneiiirejquod M oim, agi t- § .-ii, q. 45. δ:
λ6 Quod Vero dicit^t tduedè y intdJygc etiam in liaca
diieâa&aicendcntc quamuis inulti- alixProtiinciu-’
rumCnnfuemd. rcpU|nenr ve Pandi tit. defeud- §.t,
quia ihtuti de iolucmii gabelbob harrcrlitatem côn-
cngeiite-mAton port-igerur ad èitm quit ÊHoobueniti
patre ^ v t Angel. Imol. Gum. protiaur b in fuis D. dc
Sk& poiih. vbi Luicl']. Dcdui coarta Alnolo. Plut,
ia proeeTn.uiilir. MoJ.J. ik diatrUuj. fup, glof ver¬
bi ζΤ Attires djr Ans ArtnM.
Au vero pioj Tierarij aur vluiVuClu.Ln \ lir onu’> yfuî-
fi uttu5 quÆ hic que itio incidere porcrat dicemus D
Arr.fcq.
SciivddcvtiliP qu cilio dcco agiratadl^qui decefllic»
qui icudum tenebat iuLueChim rcibrntionbCuiufqtic
ces non erat m commue sbitietr, vcltiti fi forte (ub con¬
ditione redimendi cmemt qua: nondum eucncrat , &
poi eJl.tccsJetc , vr ecs Si fcudum litue iegi Lubjcdkun
p tit piures manus ambulet- .An igitur fi quid trde m ei¬
dum rediempmmni debeatur per mortem taUttr pt>f-
ÎÎ derm$- D u diu m fad t, quod res nonvidemr ijitom-
tnutab ili rcr fuit! c morru i, nec ida verba Aei hmt*pci dw
At cedi· 'in torum vcrcfîcaii, cd m redfomptio Sç KMutio E
coarriiû.us expectemr ci eurntn>quid vero fictfitm
animi)? ceruun rtfalurionem Fore, vr quia res pro-
ibitaalicnrtri»^ iubcertaSegc , aut temporis curiu
rt fol nenda i n teri ] n -di cj un eil , Sc eerru m eft tewipus
cxiixurum quandoqnv. Ht videretur medio tempore
ali e n au o factanon valuiffc, &r omnia ex coud itione
retEoaitiuarefolui, & ad nihilum cedndiiïc t^^itdÆtf
ίζ idipnec rcdumpiiuum deberi. Sed tamen deberi
contra cit refpofiin l:Q_l_ui u iiei uu vera emptio fif alie¬
natio eftjic res manum mutat, quamquam iub condi¬
ci oncrciolubLli, quodiiox fuse tradtaLLiuui'·: Alt. 1^4 .
Ideôqoc artento præfcnti rerum liant vere Dominus f
feudi mori dicitur, cimi is moritur, qui fub tali condi-
tionccincrat,«8c fieri potcllvc non redimatur. Nam tc
reftitutioui fubicilï intérim li-xtedistilL-conilaEL gc-
n Lialirer . D, q u l &: à qu ib. hb,manu. i. 1 Λ. fi-rui apptrl-
ktioiif.D.ad Sytlâ, Jk de ca diront re pollcquamqui
rt'fohibitsrcr fît fub cadcmcondiiionei&Io.Fab.Bart,
Batd & Γοπι.ιιοοιητ.ΐ.νΐϊ 4. fi nuutc.C.Com .delegat*
>icqi etfim tffûiitÉmipofiTÎonis irritatur,quo ad ptç-
fen.s , fed quo ad fut oram prsemdîcnï refti turionis aut
.eondidonisredeptiua-.Itaque & vulgata eft fcnrcntia,
P D’^îjî jj775f.r.] ScLlquiritur cums anni ireuflusde- t
beamur* an anni coepd & currentis cum rrleuiiimuî-
ciditj.m fequetiSjan vero obhriaiiis vaflàllij^ Domt-
ni.an vero vaiTâlli infinira fircleCho.Lunga ea de re di-
itinâio infticmrur a Mohrueo^.iJ.glof. 1. Std qui ar-
gomcHttt colligit ea ducit 1 ration c Cü-iueiud mis· loc-v
Iis. Ldcoquv extra eim si ai no porrigunt- Noiler vfiis
de m un aptrturit fdudi,id cft*morris vailjdli fcniitjVti
fi: d-c.fi pfûpter. de rkeript. in iT.vLu Anch. appofitè
ad ]vûç lacum. N am huilus ante m ûrtcm colk û i au t
ieparati, aut quorum dics cciTirhiercdibiis dcfuncH
dcburi tucT Soi [] quos jioil morcem authoei inortui
s-ailallus percepc-L-itdi copiofiores fnittipocdieos Dû -
minus Cûdicere; Îin.pauçïofiSjpôci'ft annum fuiumm
cùm videbitur cligcrc* niJi vufiatlus obladone pta?uc-
nent,^ Dommodcuernciaucnr vt colligeret, qoam-
ua Ji valMus ipfc colicgtrir omius deîvnllo tins cx-
udicur^nti quod demutatione prnemiSTà, nô pintes
rcdd.it qnitn quos collegerit, ncc il tenus 01104 in uuo
id quoque incctligcduin vlximam rnoeam ncCtte, fiuc
valLJli iit rcihniendo. Hue Du mi tu in colligendo poft
denimciiiriûricm.Sed in modo confequendi hoc inter-
eÎl,quad. Domimuimra annum pnvnenfiont fibi cô-
fultt,püfi annum non ict;rn,nstt anicvocarû vaifalla ex
Art . 1 1 y, 107. de 134, Ergo cdlan zt \ aflîd |q clcttio eib
Dommi quand 0 petat, &l cixiub anni, quod ipfa verba
u* r.d Dominos dinguntat, m d ican t .cù m mât prert-
rut lenerai ta /'rntf^cx fementiu E.rrr.l.li îta.^.vlr,
D . d c legu. 1 , CrdU, L uc ius t i rm- D, de legiii+: . & de Iîoc
Articulus Piilaucnfn 114, Sed dcnunaariüncintarpo-
flta Donunum vuiiaüus aditringit adaniiumccîtum
& currentem. Sed & £ï toni prçcoxanuuï Hienr.vr bis
vnoanno fructus colligantur, viuus tantum aum dc-
bcbitfttur,dit duflLï Earr.J.diuorti^quod m aimo,D,
fol mitr.vbi RapKCtuu. lafUnol ,'üatd .
Quæcityero Mol, ticùni Dominin anni vinus (ht-
il us c fighlet * îü lu ahquo cafn persjUcnt , an alterius
anni poliet putere ιϋ: putat p 0 fie . ij . 39 1 quod. \ e m m eil,
cum indeterminacè vntus anni incerti debentur, ficus
fi cecri & d etennmaci , il· t laiiunr Anebar, il· Are hid,
Doin.Fnmc.tf.L.ll propter, Hanormic.c. Ii figJiificauL'-
runt. extrde ludie, quod it ratto iuadet j veluti il· tra¬
ditur de obligationibus in. qui bu 5 gemis , qitod έίι
obligacinne db , pciitc non poreft, I- in naue iatiphcli
D locit.L incendium, C. fi ccrr. pet. Qiiod feens e-il,
eftm dcîoto genere obligAtm ad vmm ipcpemallri-
ctaefi; Kim eius interiru ibluirar obligatio, & ri
pert uurc liber-tcur Je bitoi'. ï 1 üque vis eu vt b 1 c o es-
iUjCümicihcet Donuum incermm wun um ckdione
H ij
343 Des Droits du Prince, Art. L X X V I. 344
.-rH^nir À-nfalforiÎBmgnttrii adftCEif ΙΠ.,τΑί- A .hrionU & inUcftltUT* pcinl™ , & « Me*
uit , fmttnciira Molin.-ri pi&m , cira «exiado ans F *- . - ""ln" *
emunis fradhiumcilc debeat, ii poix (.ït'ûionrjïi· &
optionem perierunt. _ r
*icd l;vüHc conte QueL'Ha : Quid liLttiCjndüitt Lit , Ii
prudente rachatu alius f^cundarius· 1 uibrachaturcL vo-
4 jciTiT.) in ci«kt. Cuius fruûus fcflciudican dekât. N ce
dubium quin fiibracjutus nus lit, qui radiatus ut s lia-
luijiiùni nare fie mer a obueuiio ΐϊ h'iiélua. iMuüfêa-
c.i & vaÜalil infrttttrüs dcLcemlriis. Sed nu-
ior dubitatif m'n qua portione ilcbcaru.r, prariertim (ï *. * w«m- <« »«·«■»· . -,·-■■·■ a . ■
ponimus die torto vlfirao adimus , Éuhochatîim in- R eus cuuuiumcin Pis eaufi^quat vç mtnc .u·.:, um,ncc
cijiilc , boeettexconre rathams tvmpoce fiifatacha- originem dlicuur ftb anriqua eonedueme * frt ,ιαί-
frquitu t lu b fcqll «itçf oui si t· s a ntrçcdcrc d efee , fiç
hi 5 omnibus anteferri , quas γαίΐάίΐώ fpcmtwica obli¬
gatione &. cmnmerrio œucciwm &rcloluto dâtrj-
riüiurc ex eania, and qua „ ms.qucque acapummc*.
fohifrquod Md, u.adiï+cuiiurfus rii.quib, mùd.ftud.
auntï. Quod ik ri un quoque MoHiism putat , efrm
fuiduin ex. dtfqj&ti [ vt loiquuntur ) homini* p#fril·-
Jinif : K;m tfrmi quoque ah coula nntiqua profit
dicitur & ràdioes ducit » quod illc agit Arr. 40. nom,
i.Tu'iq. m retrait, contient, $.3. gbH ϊ*.ηηήηι^ Su¬
tura inecpïlîe. Ex M.oliuïusquid.cih putauit tnnitn
riLbraehatumdçh dd, cm vd vsu i.miiim btsf a va-
C I rdriL s Îirptrfvu fie t cû ni fu h radiatus in ci dit , quia lue
frudtus momento art vdatadroqu c 0 crc eprirô w attua*
U-m non expeeltx ex Kis^ qmç ante· ni il mu mus* Nam
qurwnuiî filbrridi at hs v m m irudus integri mmi con¬
tineat , fie ram- π id reipedu perceptionis v fundo
IcruiciiLC , i t'd fifp rCdii acqu di t loius oiiineS-V no mo-
jTiemo&rpuncfu moais v.ül.dli drbcnmt , 1 me tra¬
ctu aut .ilio cemporn: lapim I caque temporis taxa hk
non dd Lpeibuda 3 foi idiunmturuni tantum qnod
n iddunr. Qax wtio qu asiqü nm per le v cra cft,tam en
lalib indiftindè applkaxxtr viidnxcUxano , eut ra-
diaiascLcbên pnrEuppomcur , A: Nosuxte vamcnn-
fntiuiîxmi.s.
Nansqx^nUbenMmfniihs*. itiïJîiicîegttEO , Tiue
contradu , bue kgc momcncù pro pluribus annis,
imo torodtit rempote acquirat ut , nunen alligatam
h-rber execution em ad peîeeptfepdi&: fiiccdEonem
temporis : ldcoqxudimto morte vfuiru&u , niiiuris
p-nrtLgitiir ad fruit ni futures non peteeptos rriain
antefacos- Stcrit viu&uduatnas fetidi douaiiuutm
bitxLFs iaûpprngctc ad eos £ruûu'4qüî mddvmt null
rachatxuxi finitum , Lixie üfiindo douninanti m radiatu
fiucin ftmicnic in IbbEactLtm percipi antur; Abequa
dicendum eiie B.uILmm vi radiatus ant vfusfnidus
aumvnxus ei {eluendum pro decem & nemtiin annis,
cuius anno loddilTtrbailltum , b ratio MüIuiæî vak·-
tci,vi nsnqUatu momento qiia'fixiim Bailliiim ptn to¬
te um porc vfufruilualiio vinus anni ttkxj vfixftxjdxt
fx titre iiebcraur^pjod perquam abfuedum cft,dc coti-
ducturi vniua aeni pro ernue bailbf tempoté debtre
tanquaiTi memente icquifioiro & icmel debinutu Er-
, π lie habendum vCufruÊtuono non plusimis clfe in
_ub tachant quam radiatu iplo, icd piTCcprie aipeda-
εχχγ ad aequiiiii'.uï'.un qiur Li exduuirm lioiio viiifru-
£hi, vltcnoris ceiupori» fructus non debentur * finira
cai.il λ Frürndi,id LikvInfructn.Ex tamen aliter Melin*
Bxitat d H-j4, num.4- Q.uf quidem fcnito tiaifi pro-
prittafio vera eil^quinuliam perceptionem cspedat
ad acqt i s lu io nem , q leo: condit ie cft v I u.t fructus , fed
uioiTi enti) ius ratius temporis lubradianis acquiri r,
ti i i' I ü ce e m g netn tem [iens h m c v lusti uda is a π itCc-
pcionr fmd uumexpettat , ju quibus rata temporis
f
dunl fendu tam coit cc Llb v e luti xn c ora ms LJ ô u b ieb-
tiiain 3 in conliicanone ex ç.anfaddi&i vdob caufam
inmatirudinis. Quia cüm exciti fmuch lmuÎîî frudum
adDordixtim rfLictHiur , mroiitiFnon rdpicium,
neces caufa dc prartertto antrctroadiua , icdmnm
c0 (Urixxn quo reperitur applicant cum tuis caulis, iV
hypothecis praxcelemtbu$ , qmacauia r cu crfienis na.
dtinnam ç onttaûui infroAmbi iis fvd agnaxaidiani
infced at i. De qu 13 rc cU M olin . ^ .30, q. 1 x- $■
r ^.φ>ί mihid.îî-7 &8* &: P« ■ Ratus 1 n Co ni . lJi cL j*
^ ι:/λ· tide eoo fcquï t U r, vt ll nc calu dc quo i nq uiri mu t,
liberum fit Domine non flare , m pofterioribusnc-
cclu· b abçat , Acuti &c de en dicimus T qm miflua
e It in peEblfioneni emia res ftniandas , qui h
locatam reperii , akeri locare non poteit3qui,z tOfi-
fa rena afHcJt ui eodem fLituin quotil , nec rccr.x-
ctionemiiabcc , deqmircx. L m venditione,
dus.D-debc.il,. uu ind.p.o'iILLHçc geiicnditermeoc-
ti b gs & hy 1 lorheds e m ni bns loca infiabe π γ,&γ in re-
prafemadoflibHi pce fi emuni , pwrhi *M**rrcti $»**
Lrtui . jfourirfi Ict ï$iun dit fit [U J iLnittnt ou fat
eiii-r, ld à caulis ptiieiinbus iot antiquis requx-
reudntiu r
Qutcltnrai in cafu cou si erfo, Qiiîd cenfen dum, U
Dominus frudum pirelicnfiimin triennium locaixctiq
N' pofr annum caocsisgn ptxhenixbniî cauflsm folui*
Qiio ad v.tffidlum dubium mdlum dlepoteft , quin
tdblutacaufiucfrlftaiuiiiclocimos frd quo od codu-
âotera pro rcaxriu intadle dubitari poceftnon une
CauLu Doda efr frntcntia id ab quali tire cxpreïïi in
locatione pendere: Nam fi Dominus fimplidreurnti
vtfiwni , aur frifixasn indefinitèit fine præ/mi donc
tcinnons-mr rapi cilione cauti locaucrit, dexiuctio-
^ ne renetur conduiboti Stnt-s preli erit cagLimiotn·
oh dcfcctnm fiominis*veI rachitum, vel Jcfrctam ca-
t.dogi pxxilai e debe: aa&w prariu tiiioins verltifr.
Sed Li va fiait u? obkripne Lurium pffltJiefjJionrm Leb
ucrir , rumquoctoe [ocatio fol uinir de C ou dinitor dc
cniftimic non ager,quia icirc debui rgspreflkinc catt*·'
fa- eam tale m c tl 1' > qtiÆ co ndin onc fu a ûi.b] lc ç netur rc-
fojinioni cex, eitex pretii w 1. fi quis domum. ^1. vbi
Iiatt.Rald. Cafi-Alb.D. locat. Mol.f i.dofiSJd veroni
invfufriiitunrio , raarsto , Dominii frudum locantf.
Ideo que id vfürpirc fàlcmùs in his locationibus, q«x
fpciUmrinduilibas quidcLU , .•inrifinnusfrp.u.mdj ^ àd cmnitum. lixcirnarutti fiunt: de eorum b nuis . qui
*” 1 ■' .1 ■■ r r, crtioinis poftulan ad dieLP, non adfiititt Natn upoLiea
affumm pnrbenfiom: e Sempra cnmfeÎtores cedere
conduit o cogunrur,qu ia cogitor e debuerunt biuic cl-
fr fLi & marcria· condii sonem , Oc ccuicEasku.s qu: gL4
rcretur \ Ideoquc lX fixbi nrclhgL dc ibbauiii ci clluu t*
exordia ritm Jit,^f are fle 1 u dicatum eil.
Sed rraiuppoiiniTius Dôibiniitn,qui fhirc colono
non tenebatur rc in ei senum 10 locata, peni i one priitW·
oimi ab reductore recepilïôî Au videatur locari onem
ap probare , j ta vt sam mde ex]s^ J fr' te nequeat, E? clO
puLütufrm receptione m , fi Lv.llt,s de tamnimcuoij
ί ώ π ,ιπ l ratibus, quod.fi poli vi u m fruitn m Linitum in¬
cidit iero incidit^ pLopnixn.vn dh
3 Et vero ccnxrouemmr , fi Domitius incedefr^ ra-
cbarü rcperinT frudum à quo debf tixif locatu m^vel af-
fu m .1 ,· ulâlls y mortuo i An ftare colono teneatur.
1’ xt mr hae de rc fpccialcs Confiicnidintim cautiones
Parii', ti & Au.fr hC^.hï. Çmoxn* f-'V·. 3-frlau* l^. &:
ffu. 1 ';i i v opt 1 ori·" 1 η 1 .3 enn 1 no tnb 1 tant ' n ftarc velit,
au mslu'Tf m ccuniitiorvuu queircri1. Id quidem vbi-
que obtim r.- debert' puto t Nam £ucn rachatus Icx
cc ncceLiitoi i candidoiic & cauta antiqua infra-
?)4J· Des Droits du Prince, Art. L X X V I. 34^
bc-nom- rcccpcrtehabet* rau ii carton* m A poffi Adiiéimus: & rgflMj fiimquaw pbriui* adi-
L · · ΐϋ-^·:·-ί-^ ctbcuiu-conciuriiiin fttfer^vr vniits iropuiuta-s cribua-
ciit l. nunquam. U. priirar* Jeliit- Net vsiïfn [îrarfcri-
v. tioncm .idültcrij acculai 1 ■· >eii o py oit tum ,. valere « ml -
ueitTui indcltaum, ii cum adulterio inceÎttiiCôncurrat
l.vim p'aiïüm. f pr xfcïiptionc Dr de adule. Qummam
traditur , li Ilia: djJdEoncs ex diuétlis confis orianiu^
yelutt -fi ikera à Icœc , iltcra à coniicitcsont proficiica-
mrJmpofUbiic die alter,im a!> ahenveo ni ii mi, ied al¬
terum alteri fubordtnart, k vu uni poli alteram entre-
r e, quod BaHcait! vie. paalaantefiii.C de exeoir.
retiis ît bcutioniivquiEi.^tian quaritalio nomine te&d
1it , tL.msFui1J.1cur tamenin Dummum per rci perce-
pdoJtcm k .lus foiumdj crititllntüim Aboqm ü setëic-
vît V ni Lis tantum anm Ailclü.gittàMiîiWÎEion^vrin m-
ilias L ireui quutricu r, <j . qü i impl an, D, lopin.quod· &
M ol Uiquiri t. ÿ. 40. iiiim. i-
4 SuqLiicLir no biliS con uiôuerfut cum eo d em mno
duo rachat lis 3 aut trcdemptiua incid tint , & π ugiim « 1
patrem .luiviü inertie momiutu dlè ante pnweptos
fnirlns . iihuiviNoncmbri poftÂtimcs collectos , Au
Fmiitus, liiiuuiNoni'mbiiptfSlohincs . ■ ■ i 1
|.i,- duo rmhanis dcbttiniui lolidi & integri duorum β >mui ideôque^bligaio es eonilimm neciaJm t au
annot,! prü ri ri remporta an coucurfu conluho fi. te. dre uni di.sdi lationis dentur ex i ymmiilor lUchi $;
_ 3 - 1 i1 i· 1 il 1 : . TS. mii.-ir: i 1 Tl . ï i - i - i--i 1-1 llr ' r n^mn π. \ι-. i i-?i ivi nri-^di I n W ΙΓΓΤ1 ΠϊΙΙΙιίΙ
lies c Π; V aide .CO u ero uètfa, & vi iit c Et digJ ia Pu .? ψ hÇi is
•'r j*1 ■ pluribus qiiçÎtit>,(jïiJi cxprelÎâ tuiptd ïti ù n c du b it-ino-
ai exi merci m , & fuie tn Îfotu tat ià àoftltira t io ne acc i -
ρητή Hil ii iqn c Ib ctirno nnu C ojifti rend dj tcrtè cau¬
tum Art- 1^4. A; uitf. Tmrpn. tir, (F
Aic.i.Cwiom.‘Arr.Tii,. AiulenCuj, Bldenl, An, 31
î :î ai
Χίμ^
D.dtiçonibc. pcciuL, non adinu qù^d ri inr flre quod
üdicuâfi laciendis dm loi car >S£ gencrabrer tempora
idiucilts iliL poli non tlnis (lato ta non coniumi.ton-
curfu eiuldem ftibiedi, arm L generalittt» D.dch-
dtiic.ltbertiLnün cil nouurn. D-dt acta, empt. Idcoquc
ancotiiptnu bononun poibiiiocxcapircmdc libe¬
ri intra annurn , ii ea exclufiis Jtr , cm vnde Ic^tmui
quoque competit v rtÜ uutàarimi nurparm Tucccderc
intra quem vtlcpiinTUS perat,qLiiad;i.i· diucdi? caufic
non ejttinpirtru r cone arlii fed lubordi urntnr, dt quo
qua: plurts m: ha rus deberi nolunt » ί olidos quidem*
{Lignor cm liniri cùm fecundas apencor, acquerra
prioiE&Ciiifumpoltcnons uiteruemu inluneri^ .Sed
i Lbt q uidetu loc 0 tum lcg.cs fu nt udeoque fu Ii loeii i n - .
diï^iîrt vitra virus protendunt. Argurncnn- colligi G Doci * ÿpl- 1. fi «nwp.1111 C* dviur, &hi«c. ignor.
poJTLmi , quod in mît « ia b cnc ficiali jfe PonnJic u m OU nid; Gon L 1 ψ indp, hü uraxa J ç cil C '^llirt,
ConilirtuiaLiibui, quilmi annaias ob vacationem bc-
netic iorum t3chmcoinLÎinîittti,J. hifdem ttadtturds be -
ficEiciiiLnvnn auuo bisvacmuTÎt , vnadpÉ'tQhtum aima-
tain deberi , quod ell in piapnai* fandioqe couEiitu-
^ item quod li Ecd.elta vbkgloL. verbo ioitianiT
dc annat, eidem glufprag, tu, LÎcpignoncuk. Jim.
c.i‘ verbo urunt. Sed rale^ AmtfUones cum mera: |Mi-
iitiuatiint, nec rarionetu vtlam habeant praucr voliui-
rniremconihriLeiicmrn t magnam vim lien habent ad
uLiicquc aut demon dratida, aut pcrlLiadcuda^cvlm nec
OtnouLci iiitmcc ciuilis iurisct>rtftkara. Adde r]uo,l D [l(.v, famundu Adtk» nec conftdiontro duarum
dealit-jio [brucuribus parum duiltifquod rnnJds vide-
't . 1 I '!: !.. _ JX f.iX iii. Jial.aniirid k ■'
CcmÜtlÿf mdp. quidam habuit Bald. Arg-Lail- Ahx-
Salyc. Gomt us, Df L licet, C dc mr, dclib, Raph,
Cum. Alex, Catta' Atciul· 1. quandiu qoat fit k
Calta Ar<?c, 1. p.mionms. D. df acq.harrcd. BalcLLr.
Ctnmn. h vît. G. qui adinitt. Alex. CtmCSo. coi.i. lib-
ig tnd p. vi fo pujicto &. Cu π f ^4^ 1 ib, ). Fac ir criarn
Biddi itJttcnria 3. ÆnwliusD, dv mintrit* vbipnrat
eomrsiln iaitocum pr.vl .rrptionç rcrnpoiiî, dem-
.· 'ari me i% iuEcrualla faits, velu ci de duo-
hu vumtruLl'hhuïi iii L'aLifis diilerüt btuduuia duo de-
tue) mr rationabili de cau% fadbshdr iiidulgcntiaA
It· uiv iaitum de alieno rc nutten tibu S, Ch lu m b is de¬
bitis Citiioni da· , pu [.me qux vacation i bciichcior um
indicunrur , ne ikpius eodem anno vacante beneficio
amplius qnàm fentrl peu pomiic,qiiod bhdip, luari-
casnorard,r, lï prupier. Senlitidcm hociplo redém-
üriiiortiLnciîfij Moltu.^. n.q 3S. no ma 13, k 5, jpglol.
lifft up lummrni .Mets Gonixanam knrcnnarri fequimur qua-
t'itmt qnamffdo, miiiUüipl.LuhbiSejTi j jte duos Mstatus df* ^ l . . . .
r,ur'1-1'li·'' beri pluamus annorum duorum. Moiict mtis cltcorr- E mortis valFdh acquirimur „ k pro tnto anuo efebcan·
***** 1 -- --- j — i— ~·^ - ·' — ·— f·-. i ctlrt etiam ii vjiimo irucinli rempote mkp un âccl-
■aiiiaiiuii tu ri pofTc in perlona patientis , ni pc situ
agentis quidem, , (bd vnrnjuqite raedani ui iuo robo¬
re durare, & vim Luam obtinere, trique h dfbunr
debitor! iuceedat Jteurrnni debitum cillitur 1, iîduo
$, hem lidu.o, D. defoluû b generali D. dcfidcmlT!
Sed debitum debuo cunutlatur , dc acecdir, ucc obli-
gacioiies pi di li j: 1. liti fur d tin rnr per cottcurlvnti dj. fi
duo. Quod itt ûi ndftro: quid cm aiu po [fet accide-
re: Nam cum Molin. vbique Ilauiat rubhanun brtet
cos Illicius connu mer ari* qui monu 1110 & puncto
inii nrnrl wpDarc! t quo uailitur quoiics liuæ'caui'Æ ü
^.'LVL diocriis fon cibus concurt unij &: in idem rempus m-
citiunc, ex rrinp orc fas ordinai^vcviiA poti alum cur·
JTir"rti t.u <k effectum habeat fùboed mate ti,t, (t proptei , vbi
lo. And. Anebar. Dom, Franc, hæc iradluicpct L in
ijji °?nis D. locat* ideoque Jl qujs irue derenninarione
iniiij temporis cerri, relegatus iltindecenniiun , ii in-
Eraid remplis aliud deb'iliuncommittst , cuius ptrtia
fit iteviT, dcccimij iclegatsij , fecundum decennium
pqft fhu?- ptrtcdum iiibotdiniri , de quo lenientia
efFBjirc, Lia SenacufconC vir. Dj ad TurpiL Al-
4 ,1 ,1 n. *11 , , , , . . . . . , mJlL iiymi" MKLUOIILIU IL
ben 3. v|r pcifL. Ran, C, de rcpud.kvtcd. idem lft F ftpicà .c^bpoftciicri, ItntrfaâotuitCotiTenlU tredi-
miinnrc. t i HiHnIr 1 . i r-tv, AI. _ _ _ ii _ - .i
detent & conlummacum pcrfec+Limque ius produ¬
ci, nec ab vllo futuro cucmu pernlcrc , aut qmdquam
eiipetatarej mmpordl cx poli JaCLo ab vi io acciden¬
ti 4d noi s d cbi i ut! i reti u er p to pt er ac eide 1 iria ex pe t -
fona debitoiis , nec cotthi 1 torre cxtmptn, cnlu Confu-
ftointL Jlipi Elon podii , nifi ex pet ilm.i agentis &£ pa-
ticurisj çx periema lohus patientis uonuui’ it. Nam
mterux utris ciuittlibei c otiti ngentJA ex poltfafto non
agit Ύ aucdlicit pranxm caul ftm confiimmafiani > k
lLiru çfièâtim îbttitam , qu.e iiulLuu uaLlionLin re-
. L r 1:
mari tu:;. D. de adult. idem A Ib. pii ma paire itatur,
quïlt. id;, glof. ciem, i, mglof. pcapli. de Magiita
plui,, pragmac, d. verbo ώιιή, & li hmc lente ntt*
ferio Io, And, repugnat, c. cum tn eu a Dis. est, de
eledt. Additur ratio altera, quoties perfon* plûtes
non ciufdejit gradus vnctmmi ad ms aliquod cum
temppm .limitatione , mrelligendLLm tempus l'tib-
ordinari vnum pci it aliud, nec confundi, quod QU
drad. tmdit Cord. tj7* Γο, And. adiit ad fpecni, rit,
de concef pr^bend. per 1. fi pliues. D, Je bùnûr,
x^Tgntrw/} in Cwfifitit.
ii luscit qu.xi!rura nnomtnto s pro totoarmi
. — p.re , tine rclpedtu temporis (beceiluu. Quod
in illqaxLomatc cradiiur , deLi ii politione qua: tvibit
ad tallnn iqtm incipere n empotait . qua: 1« contum-
mata cft , milliun palHonem iccipit ab acddLun ftiam
Ii ad citu m deiua ierit ^ 111 quo coiiidtere.nnitpotuc'-
f.ir. Nec quetiiqumu monecmr Mol. nu ornes pb-
nèvaga» klluxit, quod tam crebris rachatibus mer¬
gi îuu inuiiliï reddi proprietas vaiïallo naît debtit»
qtJÆ plani elumbes fu iit , ciimlraic duorum .uniorum
P uj
347 Des Droits du Prince, Art. LXX VL 348
lltiDUtUiStÎS ,« . .7 . 1
ΐ\ς I Λ . U 'j olÏi rôto uvi nom arb EC nipQ te trie.; mu v. ^
Jn Molm. t an crebros mutationes to^oims quam
,· iTumcoÎitancrrevidti'i, qtux n& i-JinoittniJiMpru-
I , . i ■; ntki.1 Molite.™* 1 ' uriicon&lro cotiu i κ
„ j^ite éteinte üneoam. « due « Mote *1.
confinrnioncm tettnte li* «?“■ ■“■■ «*« r *;
d-mmicum Mtmnonï* •wnti.ctm Boa ni
l-bi'n fi cum ’ ure C □ Êict ndinsate ciÎ.if;ma raçliA-
mi (km mneiei .dubi c* Icg* & condition* jnudli -
uiri· tntîpu· Mol rachat m nc^ljiiatrinicxctuditaw
ih p a^Hcdn; ntt iircell ιήο .«jr ex gt! net £ au t frequen-
[j , remtinm line auritoie, xc néamuarie-
nrmis ïnhlmi^-.,γ- » . . -- rr“
balteum imhciuijiy& sftii&attD pto eoh v-didlm vitra
radruituro ad retro banninn teîîtarurA icqurntumno
i ü]Lit i't' àvbeat , ciimdupkaia & debiti «uda ,-icab
diu c ii ί',ΐ ion c 1 b u fd e tC-enda t. I-liuicq. Marth. Aitiicb
enrrSlLt.Kcap.7- LLij NedÉnorü qwd ïjm fc-
J t-.it, &' receptum Ce vfu> cùmdlud vulgatum Jubtrule
ir I giti eu r m>n debet e q urm dupbd oaêre gpupi q u*
hScilf^ ftnteuria rft , cum ab du abus cauliswtcroii*
& WidibüS Sut coniwiiitionsüibtts oncra Tiidirantar,
c r dmatem esduditah quarti m ntnirïutti ikcrwn esmîCulc &
tx iCLMjre alu frtqucrt- r. tiimen illf conFundi fïiftirnat. Itaque & fi abra tien
w îi* tii-i i m. ôno- Γ' iblct liib<Jitlmari ilU om-radebem,
||4LM.Vl4t4AU·· IP-· - - — - m 1
ficnîttiticm cxodit licuaopinnr i-irt vnx & S ni lus un-
prudena Moi mlî mtod guniili oratione vibvdkjii-
gur, ire vid c4 pot li t j uni cul i un :hlln.t
nittursid atxüilaitmsj c[u jc 6c ipià. ht ri il gm ficiuio ne, in -
tvJlûçttiîJr quasi Liiorces ingcrmnauratu crcbritiî quam
par tïscdmè diiierlb çutpxtndi tmi.imudt>iiearn babt-
je nnuo videri debear , quod tutis etiicum anili, ΐ nui-
iusvilLilui incvrani:iiir.H'k li lJmmni querelam non
u-duiitms cseoLhiknni eum mûrtejujK vnilâlli debe- furni eônr.gat.mmi 1 acnasi» uvmuiuw-JLumuuiiM.
mmrcctpeee» oim pwdbrtiin alii ab quu radiALum pv- rt-^Ub fltam marwatv» aut equitem en, aut q c .
Π r 1 1 - r l· itio ne s v iitm fecen nt ad 1 1 ictetTumtm , q mt C nu ti 1 *c eu rrr ïc^n· ens rac hin « k m α n suri lw ^t-J e pof-
tirtirr.i*.* iuiji, j . K,,j„r,. t VmhkLmJiri^&nittr akaLn-
|u<%i F.„w, - ■- -- r- ■ — - ~ - -Π — r
au En fniibibcktoltsK cum { vr diximus) conJuito noq
Ü.U πχ. ,,;,:;>dtm ibiiim patiente. Seci^ timcii rtilbimo
tn batDo pr opte f diti fiiriiajTQ btuUij dui^tion^d; con.
r uunm ftutfcmim pt retpiiouffn, & qma abi kx bail,
likiii qtio debim roliacdpiii toge & eondiDonetcmdi
unjitAui& nofi ab ipfoYal&H*MgW.fiMe
lTiiiuvs k udi, vr mLtri di'-cuius+
J slLS 1 L 1)1*1·»« . — -
Quid v; cd sn opLniliwiontbm * de qurbus trdra T fi
Til eonngat .tfitio rachttwi · min li m fcudi d orni-
fltUr tplCSlïUJlll-Ί » 1,-iJi ι^ιιιιμ .U 1 m.wLinim.i.i, ip.-v
radiem:! debet? An habet quod beneficum mortem
jccuLr, qui line motte· nonbaumt quod sbnm dicere
poirtftmteeAtase î cum ante radiitui dfbtiiur aitS
vlJus Surrcs titfim£ & h niklbis h^res Iit , nec id debi¬
tum «titionem hzr edictus expettet, ittin oinntm he-
redtrarum cnuiiiu antvee dur- Hcc ni conSidcranonc
ctt.quod. hcrcJiscamtnoda minuuntur A: inutilis Iit
pvo co rctupotc ptoprirns , quod MoIilutuî 1 nouer,
qui-tiAch mis ab liarrcdis mrc uur commodis 110 pm-
dcf n-Tj-vlltm alterat io nvm recipitu nn ibna.ant ion-
! .. β v, wm\’ : ■ .·.·. Iu«. .11 cülpomt W4- M.noçn.j.u^a-Mj.
omncM Λαιι & c« ifccpcmiüs te Loi lotum i«- » . . .
ruuu ic-l .r I. qui hmiunni» « lil...·.!- D.*· lidur. η"'™: « & ““'^1'
1 UT '.1 υ., 'Ί — ■* — ... — - - i pol
fu, Esttmted. rt ConfutcuJintsfl--uiM ateLo.
dtiDcrif, Att. 17. tic, dti rmhtpti,
Pidlcutib qutfrùmis an Dominus kmm tefflie.i
feruirnti mrc racbartus h poflit yailatios cogtte idui-
dtud.-i diiuuiicramcnta, oUt profcSlinuri kitdaJfS.iiuï
edenda IlUlLiIh litlkiintetta &: titulos Ac cmoIo^uï,
rrsi r 1' γτ ■■ cs- f4pim ttrncth A e de 3iii quidiin de quibus
val! ullum Domina cogère potelt frucntfi grxiiv^
mt ρψα-y mrm , nSts «r munit, non cft dubimnpnf
U CÙf» muwfJtfeiiJtUK k'gt* vTrdltwiar, quod Pani". Coli
dtljionu. &Pi ctiu. Art. i^. hoc irnimlexicLidi
Alioqui éuftfa qu rrcrciur > tina jumr.nit mjtfr eo¬
dem Rtoincnto petiilli πν quis pnot ptruiVc pcEtum-
jptionc ujnjs put.mdiLs dlcr , dtqno coniemtra cblc-
gtsl.qui duo&tn principio D dtrcb.duiu & Ç.
vit, Quate deniqur lie ibnto cacKintm moire cuiul-
qut' dt beti, criiiii it du<n rrcs.v d pSinc^ Dumini tcadi
BJinovno fitccdUu emoriantur, & uuiariabilim elTc
condifiDnem uitLsicnu l iTujSiittxeumm* ci tçgtdit
ituris aci u cooiiimmaio aduenicf.ti , 6c luccciîiuè eur-
Γίτ·- & utbotdsnuxi, ciuTi j pluribus mortibus n nauta*
tiofflbiis, 5c ditteviise iuLrj & ner Iv fubilftcnribus de¬
beantur. Quod ideo pluribus dico, quii non ign nisui
abter à noftrisddqiie -■■-· .‘«mTvt diuuit,& coaÔ i - daf-
1 ibuv 51 1' iicil rum li fttitr dei Ctfi 1 1 antre le Profttrmr
rtticrJ tin K>ï , anno EjÊi.vlt, Oilob- inquoleottos
appAtet antiquatn ilUm piopenllonem lunfconiuln
qui tn dubiis putabat nummi contra fîfctim uidtr.t-
in^'- . D- ri Inon puto* D. de lut. hf. tamerfibic lifais dici noti
*" 1 f'· deb ait. eu m id ius ii lege 1 t.encHcij , non pjrf flcipali for*
runi pendrar , Àc omnium patroiutrimiidc-m ius llf.
£t vs-L-inurum Prouindarmu Cimluetnditwsiti redii
r , lo{>„ non cn ei û nri n ii i per cef tiouc mnul i rac tu.
tus qmdun.nLli quantum ad fruftemm perccptiotiem
ne c i 'tlirijc eflt ri t , & tsntum fm pere qnen d U N uu
cis EU 1 Liu LirofriTio nes propnerAtcm potins tel pj esani,
Ac perpetuam mvtilicatcmad propriet anum potm
l'pcÆint - rvc i^entiratbArusiutc traditae vadïlhBp
ab luT.ni',! i rr^ditione eurncremiatiL liberatcnt , tM
fuilieact impugnatio racbatuirq 3 nec qmdqumiei>
rom qu.r i>rootjt't mprffiu dicant, aitt iuti& f-ciuro.
Έ. mm commoiionL aut titulis, nec qmdqium erauin
quod annalem Ai temporalem fnktmsm peteipua-
lÎeme^-eiir. Necmucrtinira uur hcraagfi terepuu
porri - retur ad vaibdlu feudo ad cum rcuetfa , quod
M olui, trEterurd-i.i^. gloi’ 7. & S. Sictm tiec retradu
vti i ure r.icbatus h quia ilIlls cftv.ildc propcietatiusi't
ibid. putat q^. & 5 - H,fl’ Σ· Séd'haci: abra.·
Nota
£‘ut$t ftufluom 0‘ riimpHnM
<i sahi UûtûHfiprr.] De alboribus grandibus diflenti*
i .- ■ r*l_. . _ . _ . I»!| ui‘n .Tii. -I il T· I I Η ΪΠ i' ! I L3»·
l-.t vtCt n.U LITTI 4.Ί U uis il J lu un i \ .o mueniiÜncS Iti rc d U- J ; vo" 1 L'\r ,m2 - . . & . - ...
bia multum momenti attulere ad impeUVikUim Sf I·’ mus Ari+(5n.inlTüituiioitel]eeîis, necadyluhue ^
•xm pleitei id am i n t erprerati on em , ptaifernm e·. \ sn fc riu (0 pert i nere. Ac tamctii Π . i1 .k & stow ue r ■ 1 ■
qnaalam affli fin acquiratis· fpccics offenderet , Æ; le- cerni crâiSbibus ncmtitUm mJ^inarionts herKonii^
tijoriliiremia hucdcueqzerer. 'Sed valeant piæiudi-
cia n i ll γλι ione &c. i Lite tutanto r η Ar nt nat itui uri mi is lte-
qoe intercfl perfaipe quibus iffo. atbittq , quiboi
item diiceptatoribiis . Eptaaiiuotaeione traufi^rifur.
Nec ifti obUuiTd pollumus nimium oculati teftcs
talium.
j Non dilÉmilistlk quoque eontrotierJla·, Π vtNea-
poli r-dciha. (id çft tctiobainuim ) indicatur luigubs
LL1 U 1 Li Λ\Λ i f «J - . . “u‘· ·
mtab roagn-îiibufrj ^«n'ais Vjbw
itapropemodxnn ad imftnmn tsariiram & cüntbtiû^
nem accédant deiÛnatkuae parrunifhiti, tamen vere ui
frit fi u non fiant, o nia natura pies arbores in lnû U
nnu liinckùmpli vluiü rerum fnbftantia eontumawr
contravfusfiOcius naturam At diffinit ioitetn -, Ii-Îrllji
talss aiitns mapjsefl propriecarij , quam viîiftuûtwiij
qui aliena refrumditut q»aidchâber,lcd Dilua tt riun
ÎubÎh-Ti-
J jft π
Τίβΐ·Α
C'ïMJjC
345» Des Droits du Prince , Art. L X X V I. 3^0
fubftjiüliei Nsïn qitpd interdum viiam ad lignaîiO' A nilacea qujclihet > qu;r nlpiarij ornamenti tarifa ha¬
bentur.
Sed firnoÎLLi ririamConfifetufliiie fucturric ir.quu
cçrr3 quia. indicandum fit, ficûm fyltwej du a eilei3
günae idoQ.jn frutStu habemur, Domnus Fcitdi * qui
ajjqiia'dr tsutaJruitibtli fiudi fiTuitTiris lYuiiur, ccr-
jhtïi fy]ii.nn t Sidere' , riijnqiie ffiânnain aut Γϋΐτέ
jjgTnuD vendiderit* &uc p.trtcm aliquam, icd rumen
ante, rscfam irucudi canSr’Ênm fit, ira vî Doirami-s
wrcin rutorum excludatur* tprtf (tutet f*if Utûuitfirra-
vnètilt ÎeffttipS d? eütrpptT Vf ni* wit
rtmpï di pfiïhirr , Iraire ·* Lende u tcsàrr·, ί.Γ MobriiUS pu¬
tat Inidiiis Dammieflè., quoquam ηόΐίιηϊΐ perceptos*
quta aïm tmttuscoiiigi cçcpti Eisrjr , pro coUedtri ha¬
bemur* priîlcmra poil roirimtarem. IdilJc, ^ 1. q.£.
gioi. 8. Soi hic lorus rritdiîui c il i nobis fup. Art.
^'tls n^e&fm . in ter J uni ad materiem,,
fùur lajitr. 1 fl> fxpJhifu côitlçtti côrijtgjt, viusfruiius
noneil * Si csa?r fines,. Si jgÿÉiin^s nonflimtM exadi^
cîtm ai hserdvs traiifeac & perpetuari tuf- nu fie prar-
ibatuin ; & in fins terminis confliruirctik ob&riinti
debet , Si à Îreatso/ie 1 fgeta «cip r, qu ud & T i raq«
tnuihic. iumtacV.· conuenMq. glofit. mmi.rp Ëaid-
iïliuorriOj. Srfifuitdieirj.D, lof. mat.
ScdciKTi.de cædtifl, fybia ni'mo rtubicct m fruihi
Il.iIk*: ! , 1. ex iyki.Î Çjedfl^.· D. dcvfiiirtidi* nutum eft
ÎnenCütifkLLUüii jetn btcliltê, imo Îkintfipraihuiiis ^
S.nivL>iui;is .ujcïorejîi. Sud tamen cil ifta rittczirris
quoque Pronmcüs digna iuiUTiadiicrfione vihx, cû m
pcrfpkemic j ni qüani Pot c vati ako rmu cnniniunrm,
h cedLia: fin iti.îs ommfi qui ipud nos jüJî iexto , icpii-
uiUj üje DCiüuOjiinTTC1 percipi untm'in vtutîti racbitiis
uinum incideCtiit > a tu kagnorum , qu” nrceflteflet
nccidere fil fiçikret) vepre nvnnt vjiius £rü&ibü3,pk-
riLim ;iti;Lic zieüfcpEt nmj sut nouenni^ torins Dumi-
jaus haberet, Quare vr ei mJo occticrerenc fructus
^ cqduae ifvluj; fëptenniî îomiSjtr porriones xqtiaies di-
niJL· û-j^dam Cunlurtud. voluçxüi, 6c quatvniuî ant)i
Nota icu
?ifê*nt> ;ft frulhi kL
1 racket tfîjttp J Pifêaticasf ta qüoqüe in fruilu efFc
nenro necut, quo qtudem tempore ex mpribuïrégiO-
nis fieri Wct, cft eniin 1U1 lexpitcittioniain ]acubu
tïf:i. narriiionetÎTct, Dütoino pcndijCUjQsrrmpore ^ quidem I. Simes & L bbla'fbi tiirth iic Ak'X. adeutn*
Tachants itLcidiIîêt: Qiit ratiû pnnèirïjua cith Quade
rr fpccnlir ieft CoafeieriiâaTüron* tir, ymus
tAthapti^: 1.4. Anutni art. iq, 1:7. &: up Aureî, art,
S3 r tu . àiifirfi , & anicuL-pjr B :njtijî, m. J. rit.de fVn .
Pidto n» art. i & 140 . Îc q mis aias cuneertr Μ o lin,
i. [. gtofiS. tiumtr.ij. qu i7h’c de re ali a^tque alla ra¬
tione eaoeru. Ac candtmriaoneni iam olinj inierat
Feder. deScn, Conf. 110. incip. Marti nus tcnrTncnim.
Qiïujc mivum eil de.· rgr^j Ρόφίοΰ niiiii lue rtibmde
Cidusj imperitia ficuri arbJrror piiriendi fractu lira.
D. de ici, empr. N .un pilccî qui inlacubiis fie ihigrùs
(vt loquimur) habentur vt crrfcanc, 8c propaget nuri
huttuuin pendentium toco luilu'ittm 4 de pari lundi
CtnfiittLir vt immohileTï aimpifcitiünis tctripHS ad-
twmt pro mob^bô^habbicttr & incet rrailns ru.icu-
ros, tü m ver o criain capti ilnrvr aiFeruerioir cupii,
dôlsîs* fcalïrus aui licuim pro fructibus :;im pftecprii,
&vc]L]ii i foloieparurisjinvt Euio non codant , quod
fo£tf Confuctiido Borboru difcxinmiar. aiiie. ι3|. de
174. TsoêT. snCûtif, Eirtiritr. rit. det Jit fi, ^ Chaifan.
neque ctum iules· fpua v I!o ]ure in fruducit. Sed de
eo fettucre-Tolrui de quo dubicirio elfet T imo vero de
tu, dt q u α l 1 lui, o dub i t ar c l lu frailu elle; Nimdi-
κ er Io lu tu generum {pedes coni unxi £Ïc Coufiicrudo
pütSda noi3 eitj Areas qt:m m fructu fmreuin his qu^
non fun t cotiigallt: de t cririin At Loue a; qual i . Sed. omues
i> Lil.dc iit gcjitris fpcd<rs.cxpreElLE,vt l^uî Confia cr udo
co mpnrheiidi noïkt, intcltigcretur* ajiûaüi fhidlTJusn
nomine & rure comprehensus : Atque ita aliquando pitur 2 raclm
ed iudieammà Cuna noibraPirlAineti, Proindecfuu ^
de fyl na ciduA mentiti nem ficirnus, de eaiuctlhgi-
mus quÆ vfu & delLnunione parrisfamiL culis fi f, ncc
enim foins vfusTdEdt, ii natura repugnat, quo ud
Dominum quichm Faadri aut conjequentram ad ter¬
ri nm producendam ad hoc, vt res fatas viden debeat
aut iudicari* quod fiapn in ventis ordanatiis Tradidi¬
mus. Iraque concurrere debem vfut it dcftmatdf
qu are fi vedf alius tccuport; [olito fyluam Cfrdereomi-
li t , h ac meute ne .amplius e nul ciîîut , di y t actolpfce-
rrt infylnamgtandem* tLoniamcardicacfi, nrevtu-
fruthiaaiocEderi fi ceikndi temptas muriemc v.idâllo
iranlaciaL.QLsodciimbi toto dicit urs & ui parte quo¬
que eadtm ratio putandi cftjVclun accadere fu fit , «r
™f“' "■* W^a*. *«# tinfluraJu tadrti qu,T ardi
*h vhifiuduum. poiUmc itite, ucri drhent mutati
condirionc pu-r dcftinutiouem picris familiis , quod
Coflu·! Auu f. AiidebC & Onom, cxpfcisè ilatuunt,
bat, l LvJlu ciEdiM, D, de vtrb. ifinut. L diuorrio, i.
quod in anno. D. toL anatrim. vbi Doti. Akiat.d.Jr
A· I tia i ergo nec hx qvue vm bric u tor um cau L habe tut
ad came 1 .1 ta au t i rigatu opera, m Fm ί I u γ tt Ûl\x < r un r,
ncccafdipotccunt, noaianagis quatiivrisimca* un fi>
partequana coL f, MoJin, §.
globi!, numer. 17. Et feri poil epiitomiLinim aper-
tionem, fiqqidt-iu tempore congruo nec suiridpaip
(i.uit ± p Utres pro inobdabiis & fro ilibus fi pararis ha¬
bent, Sed tam propagare dt-berqui Æuirut. Letim
debexe. D, defer, vtb, priéd 1. vfiilrLithiiriijan. irj
vtuariii. D. de vini tdqüe per fi ngüb) pifduiia gefiera.
Erj;o noitm hrc Çonfitetudine bic fipecies -ftuchninj*
& qus i«ïcc ftuihis' fine dnlno aliqui, liabïtrir, exa-
" atus iurc.
N q r a it.
Car ttu wtétknU mu t,dn in nchditm.
Ita de pCiiTons, gimdce, Ινΐ. innth*tumt44it*
WPiWM tan tuait tnadunt in rtfkaimi,,
C*nnrr*r#ttito>njtn hrrfh 1 Nam alibi venari Do¬
mina i cudi T vtnfc-Jiusqmfquamptohibertic. Ne
il.a quLdetn artimalii & tfi-.r , qu.e vfuarijv iociudutur,.
i irLictiium no en i of * uutiitre excipiuiintr , dlg, in v i¬
nariis, dumuiodo per fi jigitla animanti um ^coeiais
nu mer us _h 0 ito v 1 utru fhi' fn j eluacro reptfi fer icetur
qui fuit viurfrcnihfô ii]irio,qtne ίιιιί.ς tfcqtiir.isf-iiru non >
eruireriu-juc ne fortiari quidem poffirt* odii inia trau-
litm Pnnciptbiis ftnllc, etir m cumm iiiiveriartouis
eximerent b rachatu, neeiebfioresea de e.iLifa [ices
πχε eAitnttent . ηυί.Έ nobilitas !ltc (ii>« con irruar i
magni ftriq dtfHeiiri arllmnario contra fadri e fi. St· i
nec earum qnideui , quaf in fvluisvrtgantur t nec (unt
in c] u [fi capti 1 n permi Eli r fi Do m rn i s Eëudovum;quâ-
qtnio alpeti1 plerumque iinpotetcr etiam circa inj-
fluendi uiiibi arropuit potent io trt* quodquiiniure
P iiif
Aut. ■
î< of
C 0 Μ
5ji
Des Droits du Pi ince , Art. L X X V II. 352
MO Ekùu hit »ρρ*κι, tri™; fi (h*·* >“¥*"” A
formram, iBKqaiJ™ timli mh,Syii«l™itah mm
confite' ciim*'..ipimmH'hmt.d. ■ϊ1“Η^Π^’' ί
j. Viwm fera*.». «It ™ fM ,‘l
Ldit,10üPtvtmu[lLV,;Lnqu3mFtotobtUdiEtom.mJ
ta, fc.li K imixta jdiomcnKW «do «. t dm» »·
de fem.it. mil. pria,
m· & tueur: JraOmuu. Sri m* Uns t«.
i N Lin cmn Ivc Jt cïilsndis l. uftiLms taemtaon in
laïuis, «mid «***»“ ΐ «*» Λ> “Γ™“ „
éuJus fini, vduii pAlhi nd* gland», ammulctapuim B
que Donùi iis conduit eu mur obdepaftas -lyuiai, aut
il·! Ûm-IT .Îiitcxpenata 1 ^ w«r èr *w
Tu lie haLnr cxccpi»ne.4e régula inc.i?ccris cuniit-
afctfï regulam, & cum à pererptranc jrucfcuum , quæ
rachftfus nomine ri iurc debemur , pifcaaa ri cisijtfx
i'vlu.iruin excipUcw, çççeros fcttftiK Cernes mud^-
ûutt cadrre & \ enin»,& ÜLjrmiftci deberi, vi-lati p.iiee-
dr pLuuUt λπε gtamuiis , aitod Pklo.CanC Ltjnur
31/140, Aüt aucttpij * velu» fîceiiihrum m nemote
Breciiiariù accipnmin, suit üquid nie tft, prarcer eai
miîlÆhis qmdctn ψχ pta -pttr mît çtcfx, nue eJijNkeafd
Iijjn.i tiidicimiur , tutti lis ligiutpiti fcpfi^iiirtEuir Sc
ilkroiiiom^iombxU.iiEiLri de co [ubieCtô* (Ic-^uo.
mil J m n iiu ituitn j uw c (K I dfôque ] s 1 1 ri me Lun nùmri
ncdçbctur, vriiecdere, Ϋi medcrluiiunone/aLtE
miii£ta. Crteil çkbki lignum ri xftimarionem m
imêtLi fürttj, & Q-Lictu.LfLo ifcbemur, Sed mirum hic 3
üjliimWj'noiitliimcntiûnciÎi fritim» cimi tàrtà
Met ni plané iirqux pifciudi in ftigiiw inc venaftdi
ut (y luis. Nam i tirer fruitu* iuberi conflat, I ηΐκα-
traL-m. ri prfonmn. D. dkf-aeic| r et. dom. Ljj S- feras;
D. de ncq, poil ri i lia rarurim iupjdeantar &TuiL-
cfcmtur ad. propagationem d. ri in vîuatüs. ri d. 1, tum
deberi, loaiï. l:ab. S- in his lui. In fi* dy rer. Jiui f.GutL
<, juS. Mol d, gloLl q ,■* & Contuet Limium Lu, ni λ-
jiftg. inter fru 'uScoitJULmeriuir. DrqnaCurnCon-
fuütudo nihil ibtu en c relidum videri débet iu difpo-
Fnonc luris communi'., ri* m fructu rili. ri haben , ri niri*
Domino deben bâclée vt f liliciat, rimoditrue ri ^*7-
kdLtopatLEsfaiyi. more v
Article L X X V I Γ .
Βίπ3ΪΚτ-ίϊ ledicdcccdé auok baillé .1 fes TLHiçjgiKiirs quelque heriuig^ou
lilfeÎLloibird fîtnrac, le Seigneur ne prendrait les; truictsne les lÎPues de
pE^fîüannee des terres, 11 que les Uuicigneurs on k douairière dendroienr,
ψ c iufqucs Λ ce que Icfdits ! uuctgneurs ou doüairicrci d m eurcr. Er 0 près
le deceds defdirs luucignenrs ou douairières/ ou des hoirs Jeceluy qui tiendrait
de l'héritage dudit décédé1 en iuuèignagc, le Seigneur en prendrok la iouïllancc
dvnè année, comme l'année deifüfdî te*
r T1 fi Mus V fM itàSlfrfatribm feemâo nata mu-
*t n ,ri j )GmwHS η- n poffet fk wnècanj ruéhts wc reditus «mifit mkrum, fW featil·
^tdo*rU>wmntrdMKm ficmda mat wtdotrU ■ mmmtur. Erp j.
morren Mmtm fmndonMétum mt doururw/mt ktredum tw γη fundum dtéh dc;
f nclï pùfidmt r minora riAtftfcmîjfii* Dominus fk vaïdmn t pojffunm IrntM *m,
Oii annsiy ptpruduhts.
Noti t C
I io^jlfj# nthûtUf diffrWiT drtm muttl· fmflrUr'y.
X Mirtr V4jjT*rfli rdihjtm dd'ctuT , Jid
er*.
i1 tfrpreti&mr.} HÎcniÆIigcittt?ranimiiîütr'fe, dieen
sppons pEïftàüoni ri fa lu: ions rach,nus+ ειοπ fUb fti.-
liÆ olilkgaciomsconfumiciinarfi-,quod li Feret debi¬
li i p fî u1:. tu b Ibtîtcjjt ] m pÉtürc tu r v t q uc lu dient , qUC|d
ïucaiitcrbabtt, N.s lis pure & fimpUcicerinoH* pto^
prictad) cachatus debetuv, icd Lulutio , cs.aiho , ri
extrprium aAioms differtur 111 tempus mortis eius
qui t'riHWr. I. ex his. Cod.oimd. dicslcgnt* ced.B.uc.
& alij, 1, talis Int peura, ri L Et· c:u i legetur * ΐ- 1 , D* dele-
gat.i* Nec contemnendi ifU animadueriio iqtmac-
ciditi vi Ji quis iempore mortis propqetMij vfuua-
Imûriim habext fumai dommands , sur cûduâoTiut
firmarius Qf, rachattiscî debeatur, etîàm 0 tempus
CDfiditici ni·; finit uni fit Cl! mm ori 1 lu: , 01 ius m orne fo-
lunoüicitndrt eth Quoi ego olirn t.zcobn Albanio
Mitcfcallo Frxndx rdpatidi , cèm iltc printipalt be-
neficiü rloanvjdi v LumVi Lictufm obemeret , ri radia-
tum morte CbaÆbc Fuxen fi s viiuTComMs UûilH
n^tLicr rtesouc dit i a lu sm , quns iJIa dcittif iurc1 fub
Plosimeh dîna ne renebat t Ncgatii pnlîl1, qniaquo.
rs.Tr pore Liualli Cotnes· Cbud îae méritai deceite,
Ploarmcli dino cTiamimtn in manibus Rrgüs t:fc
tdcôqtte iam tum debimm t dibnrm duirixitrrr· fônt-
tientETTv, quimCtrte Lius pecctmtr, K:e dus, qui
tu su vfiTm(,ruihim habtret, vllam raritrtwm habep-
cbni.qitîa ,lb eo tempore obkgano non inciperet, kd ^
execu ti 0 peteretur ratitum . Qua re ii qui 5 i u t frneRtli 1
fundi do illinatis Habet » tempori , quo virlaiiasmc-
ritn t, rotins .uitu r.id iar i: lj 1 ] uibc re de beb i r , cfl n 1 aco-
der e ti :llti fi ru m vfusfhtitui finiens iir, fi toro auno'4
die tacharus debiti, ldeLt, ihchel' vulFalli vije.-Hij Vtifi
percepturus r^ichicum miarum furti r. mil doatia
difmbllbt , ictus fi parte mirum -anni vintrir. qm-i :ϊ;ι
r1i H;i d oiad a tm rrteifiJTet, tamen i nn-mos f r ndludu'
bi t u rus n on itw . Ar p ro ptieranu s 01 uni caf n APp i ml
foUdum rAckatuS habebit, quoniam non pi rrepue-ne
vr vfufîuâit.srsus, ferd tofnetudincrofiiis mdmtusias
momemo acquirit , nec perceptionem frud uuro t^-
peéiat* vt (uns faciat, ri bk f t icg-i!is quxdam lurrp-
1 gano:
3 ;3 Des proies d u Pri nce , A rt. L X X V I L 3.54
«aoi , anni Γι ibfcqu £ i i·.' 1 1 lOrtc m ffp&cias loco ‘stp i ii fub-
fequciacis.raoricm Itaque j ikin Luris efeele eu
ijnoJ de afin, quod magitopftiieanicaaduciri operet*
use lès c# ohm a,
K OTA i.
I ^envjuiiM non difftrt flui in¬
nem rifb.tlitï.
b Ont tei fmieïçn eurj *» U ^ÆuV/erp tien htitn t ,] H ί duo
caQis fpcciilcs furt£, ttû qui fimilcs ciid polTuiit xjuckI
fionpuio^, fitaiittfnihodraiioïifincctflitatis, & obli*·
gAtîons.ç ScgaJis, qua nwior naï u aLlringiti ur d piïf cio- ^
nem n.i.liîi.iuiijid.mj minuri natu, & doaria·. Ideôquc
Confus· tu do raçhaEiiirrt diffcrtiexCiifiiriont iumpm i
ikdto hirr-cdis JLCCi-diario > fil tCmpuS moins icenndo
3 natiâ: doaria1 3 qui fkiunnir pâtre feudi , dequo ta¬
chants debw-ur. Prttimle^iactuiddlet fcoflttne*&
νπ I u niaria: con I ri curioni s vlusfru dhis, velmî pro pe¬
nuria: faiti, nequccnim talis vimsfrddus' difeei Γο-
lutioiïcm ræbarus per mortem propiietjrij ddbiti.
Kc q uc emm v alfa Lli latium Γρό ra n cuti» pratudici u m
.itÜLrrt deber Dtuninû ft-Lidi dominantis. Jck'Qqucfi
prior Aimas Mantcrnorcntianus monnus effet, re- C
t e n t i o â i& ab L.maHoCsilrcsbnciLttj donato¬
re Faiftaycton impedniTcr rachams iolurionemcx nior-
ic Hcmtcraowitianï propriocarij , fed pfoîimis debi-
tu-s.tfl'cXj propter fpo n r ai u1 amaÎenatio n cm \ [ectisin
vfuiriichi ex neexfiriate conitiruto, & ex Fido præde-
cciloHsÎk iuie antecedente, vt m doanoÆi panaglo
hirri m ibus îdhgnaEü 3 quia de foltitiaifîSrrnir. 5cd
bie adiieicrndfiiirî de coilicuiioncvftlsâfruthis nullum
racbacum dcbcri,quod fufïus Mofin. exigit. $.ι·τ, mul-
tominus apudnos, quia morte foltim ckbc-rnr.
N o T A Jr D
f^iluitu πΒίίτίΗ rfi vf*fru£iintrfamf *n prtfùtUTmvt·
freBet,
Sedhic quatriturT caiu sonus fie rsûharas* appro¬
prie rsrij bæredis, an mis qui νΓιυηΙτο,ίΙιιιη habet.
Qnsdlio non fifre dubitadi çauiîf i ure quidem nofiro,
ciim r oit do ari, t Si fécti rwio narnrti ni mu item rodait -
tns differatur, ad hoc-vt dcïpio fundo fotanmr adpro-
prittarium icperfo, vide.tiir ecmfuetudo proprietana
&c rei ipli indixiilt, & Molin.Tüs m doaiia idem puta-
iit;. §.z z. qiiirib.^ Confuctud- Sy] Liane itcnium le- E-
quurtis. De c rte ri s yÎu frudhiaru.î diffi ngul Γ a an ri-
charus fponiancofaLlo proprieiarij contingar, vcIutî
per conrraftum3quic.ffu$nobi$ euemcc non pottft
vr inE art- féq. vt rumiproprierarioagnofei iblui
debeat t ün cani vt morte v fulru^oarij id tinm éfféayi
apnd no.ç forer, δί Cenoinanenfi Confuenidine Ilarui-
Uirs rut.ïip, .Çomraffnüêreflocr^.i. cir defouff &
ClLaitaii, rir.de feud, §.t. glof. j. quia LcLlicetoiicra,
ïrtbtita·, δζ quECLiiique ÎiLüi , qua; proiure vfusfruéltiii
qiiATcndo indicmitur, ab proprietario debc:tncur,fcd
i m li ."■bito pro eo ituLiido , ab V futru iftuai j o debcri+
MoJim Jj37, glûiid, nom, 4 . pet l.quxto vbi Carr. D, F
dcviiif; Epr. gloL I. Hî verbis. D, de Ira.;. 1. fi pen-
sicnrçs, ÿ, itqoid cloacarsjr D. devfuf. 3c quoi fini
Hocmcongcçir.d. f P. qimm fencenriam Molin. fie
t* tfd lût 3 v [jiitfiligi dcbcac dç micrih y s p-i'-ŒTPnris noti
fu turis. At ego aliter fen tic, il· cL· tn le c undo nari A ut
(toarta i us non babean t fruendi, tufi iMmÎris Jcbirir
reali bus, & qu,r rem affit: mm; „ cor u m q α-e eau fam an-
^cfttn_n.r,puioeoniin hæirties poil coin κι mortem,
cumvfuirudluscxtinilas t il , pro ca rata ad radiatus
contribuli qrnçin Domino tenen , pro yua tuïjcedci
fuenntdôarii HtfG, ideit, pro. te ma percepr nrrt , 6:
fi proprierar lus folid u m foluen r ( v c c ■ ■ rnpc El ί ροτ ri \ }
pro lu j porrionïbus fcpeterc polfr. jS’jm cdm Eacffl·-
rus ius & doariuiriaûwccckc, & ius (i nmdo narorum
ik Kafretir tarent minuat, q m fie il p oie il aur de bt r v c
nihil eo nomine illi debeant cùm rtale Jll birtiiriT..
^ec müiKrri debemus j quod runu doafimn. dt vfu-
frisdius finims propamurr : Nam id unus pro v(b-
fructus iure prarierino, & &ηκ· debito pr^-ibirur per
fuLirogarioncrn armorum, vr drnmtiî ad LauÉamSc
conlidtTiirioiit ni viufruttuanj , qui icrdis debiti par¬
tem debet ngnofcere pro rata, qua iruirur. Proinde,
ne m cafîiquidcin moiiis, hoc cil, cil tn cafu de (me
fitJlo proprkmiïj t fldiûitm aut racbarus acddir, pro-
bandam MolusaiLententiam puro , ii mdiUmite ac¬
cipit, vflcicer id onusabvÎLifrudlüano agnoicidc-
beat, fctl tutti dciTrirrri t cum vluiniitiiniius vium-
fin dlttm^h.iber ex eau ia onero fa, &■ proprie ta rfeu pr ae*
ftare reoetnt fru ) licere, aJiùqm îles cauSa. lutra nua
habei, vliisitu£tns,5c: vfufmdtuarLj idorms eilc, emn
Mul iîi-i o p n t o , eu m lalin ο n cra poit v fu m tract il uim
conlli lu ti i m eu tni un i . Conf. B irLin g. ’· vi u h uituariLlrn
quemlibet eximi tab onere att^rS. nu dtifieft.
Nota 4,
1 PiiHs , Doüit,
1 yfiufruHw ψ*ιίνβΐΜ? cijiL ftrit-
c J ttffmlunti] Diil io (donec ) eft tempo rhlûn ira- î
riLia quod Arerim. ait, K quod mco. D. de acq. pu El.
longe .EJetradi. in diCtiunar. ver b, douce, Careruiû.
rempuj iflud non luriuirati ubîigairrmis ied cxcuu-
riuru & exercitio aftionisaur prTliUiilonis apponi-
tur. Nam (vt ante d iximus) pm fi n ri die rachat us de¬
betur. Ha-t emm verba, o’ in dilpofino meci-pcnE à
negatione , Inducmu eius extuiifionetn per' tuen-
tum temporis quod Lire Bain iu ru b. découd. & de-
mon il. agir Mol. glol.q. numcr.jj, ic BqLt, de-
ciE 44. laî t·.
^ Mtnrrni,\_ Ai ali q qd oui f modo vfpsfr u ùtuv finir ur, a
tota eiistn ratio CuiifucEudinjî ptndf, p fructuum
fufpenfiatie, ve inivriin proprietarius duplici onere
non graueEur, cùm non fruarur, veluti iicapsriiditni-
nuri 0 ne amir carur* & cpufolidatio fiat, ex 1 1. E.î.qmb.
moti. vLlïE aiiaÊit. & rei perditione. L rtperi <$. ici
muracionc colL tin vclqd Ædificiomcenfu,aj;eT non
debetur, d. L quid, tamen. ij, non tantum, aur Jî i'Uua
c.rdua extirpai a, eadem, b c. fed & |I il ranien
ex tau fa oju fi ?fâ vduri redtuapeione cofolidario ticla
lit, puto vfuÊajÿhuarij mortan expeiilàtidiiin, quia
pcCLmîaprop nctario abeft, Ûccùm alcgedibnunem
loluendi bibeiet^rnut.iri cius conditio non debui r,
qua? pcçt 1 n la qti a: (ira fit , cunis ei mtciiiiUriu ni penn
nec grarii conididarso fit ûita.
Nota/.
Textiff Confÿtmiij) i< d.u'tu*
ftu dtf Toril r tneidiqnandiirhiclocus,
erim omnino repugnaret dat i fc udum froemfnm doa-
rio: , aciLvr infra dicte, tatu/trh-ftugt grithm frit , es
tamen harreditinmcrioncm fieri, qui nLr]Ji friturieffl-t
tioarii' a ut v ia^rrio. Dtiiidp, çrfi b aimli s me n riù fie¬
ret, indcterniiaaTè non primi aut fi-'e^uenris Ii mirat lûj
nemlïen, atqtteira infinitam dilati on tanffad infiuirâ
ttiani haTcdiTm pm pagine ad iuEuïioncm radiÉirn^
quod perqtjarn abfutifism fû tut uttii γιε. 1 et tr tt e, q it on
Vntini fubfidjLitn erar fijfpîcaciis , id quo d er.i r , me ri-
w Des Droits du Prince, Art. LXXVIII.
J ' ■ » . Λ ΉήΤ-Α ίΐ.
aum die , eursui milii ftUilwnciço » quoi ψ aiirb- A
ui'i N imictum fenwtiii dcfcriurum Ntfrt^üemi obtn
S nobili coiitroïK'rÎïâ'e F**left* >'
t*™eri* id^Ddem, g-
dices & magnim o ic^S&in ναοί m u «Lim innaicn-
&mli5l quK»«Mr«ni ibis mid». Sicifiiciirh^
L-unur iiwythemicoaJverbLuru Et fi corn.
μμκ ί.Α/Λί-^. (hfcliii.ibs.iou* J -Λ/-^
ώ·οη< ncL· 'dîner. Hic fenb bp&s fimbchs bceranim,
MJr l^pro ™ rfft Anr*. Quatre hccmmno corn¬
ei oporseti etiam veiis notis, mirôrque cam iomnu'u-
fos( i ftud ab reformatoribus traû -u m ip i U que ad co
pragmatici^ qui adcr.int conlilio cam tiagiuofuina-
rorem non depnrhtnium.
Nota iS.
f EB Authenticoti îh iHfMtgjte, nunc
dicitur j r» «Mf^wwiwK , in quo notandum uoc ipfa
tEDîpore, iiicftj an no jfôpj, iam mm vlicuum&vJtir-
rniLun 3 vt icclindo aati ,id cft , minores jprrioïübus
fui? turc tantum viîisfruilijs fruentur, De quo amcii
diicepramm apparet fub Duce loannc hui us ίρίηυι
Rulli , qui haticConftttHiionemcdûiit, filio, ab quo
ditieftakiSan&io fuper ïunibrum portionibus ;dc
qLsa iit mentio in veteri Cünfuctudine arricu!. 10?.
Quid ilia ipf* contineret, cira non octet, difficile cil
dieux, nilîqLHJd illic Confuerudo ex dusipiiusfen-
(a f & fenct tiLia videtur idem Îtatticrê , vt icilicet iu-
itiotcs v [iifru Ûu tan tum frü tren tu r , cùm eus debitis
hireditariis eximit. Sed hxc alibi.
Article LXXVIII·
Au T'fil^mceÎtoirheririe^&fttnirioic, clUnepiyerotc [afinus del^
" " " Sp| nee de (a terre, des fiefs,1 dont elle les 3 payez , par le decede de celuy, du-
^7 aie feruit hcritiereU Et parce n’y aurait rachaptque par mort, Vescas
CaNI.
ann:
relouez par la Court urne.
ET'ftmnh 1 r effet hœret, <*r matrimonium cmmhefct* tamen mn füîicntftutâitf
jundtfxi , 4M f -udorum fmmmh qtiot u%m cttnc fokijjètj, per dcçfjjam élus t cuimefftt
Ij rcs d Er hoc modo nuilm ddemur mhatM, nïjï per mortem, d gritt cafib^parCon-
ftirtudïnm ÏMfttXatü,
B dcqito ranms cffir prouinciajruîn confr nlpsiNec fme
cauft Molinaos iniquitatem carum GonTuctudintm
admitarur, -Se inris imperitiam, îd ino pv.ua raticOii
in Le j ciim nutla murarîCi b.it vailalii pet matrimo-
niuntj tri fi quo ad adrainifteatibnem & Fru^pumpct-
erp-rionem, qua: tamen rota à iurt ic. prtiona rai-
InrHsvttc prop(ict.trix prindc.tc, quod, qnbiSlc fusé
Γ _ _ &- r-. r.p Λ 4 ΚΐΐΤϊΛ I ήΠΙΤΠ Tai^SPUflP^.
Nota t-
Ctn[t nfj<* Canfitrlmilttutn· de rtdutu, p» p»<,'rJJ?iii-
mum fümn*r
1 p $fimw tfioit hmrifrr ] Hic Art, non tara cdsrui
videtur, vt contioturfum haede te finiret, qu* nulli
videtur vcccmriûturfidm bac de te finira, qui nuüi Imîïiï «« P«pr™x , f 7 π
cStVr, £,'m π,βμ,μ racbMUS matrimonio itbiii, . pcrfrgnrar, & qnïftioncs jihrnic Wum laaoiTJ.
....ιι,,.η,,,.η, ,n urTinCniirut-radinEveffida fsit-m, co Ititor rcairrti. NimclrnConfncruilonoft^
ncgatiu» nih.il vil· quod anxicr inquiramus, ψζ uutn-
_ . -i rai P- >V »*π ΠΠ 1Π I 1 I C*
Cil Ct, tum riU3 I ILJ 1· UUL Aifcii.Miw - -
tiuüav%dm in vert ri Confiirtudinc veffigia extern,
mtxài vr vicinat umConfuccudinnnt contagium aut
■* 1“ _ _ k ... ‘ Amrt ne rArr nliiimt'
nuam vr vicinarum CcnlUrtUdinum contagium aut m ^uu.l, . r- — — . ^
tsrenfionera mohjbtrrr , <JM (Vri omnts côfcnmmr nnonrt noantur, « afl™““ls· , . , , j
matrimonio htrrdii Γ t mini rtl.-uiumdcbcri. Quart p«,,Mn -r/l] Qgotifinonfoltm.btom
«ai mtrrptrarton™ pt«Uir nimium foUcrinm C mchatu.nonricanftman'tmon,, , feanrrr t m ptr
LM: _ ‘c t - f . . i vki- morte m pridcceiron = St caufi antrcrrirnti, 10 qno
ïLtfv III U 4 Jrli-fcJ.i-a'JH'· **·1 ^atpiuAL a ·■■* - -
hominum, fi qui futuri [Tint, qui mcupHun è viüi
nomm mon b u s capturent. Ita (Litui r AndettC Art.
Tut on, tir, dn r.rrhjrt , Arc, t- & Cotnora. Acr.to*
du pvoffcandiitiuîrimonfis tmrum Art, 72.
f Art* iÆ, driïrex#, Atî. l^i. ^
Bicicnf. Arr.i, rit, des nckm , Pidsui, Art, 144* Cqn-
rraXaiitnii. Arc.^S, Cum priorib Parif, Acmj, Sc-
non. Art, ioi Sc.rmpcnf, Artic;, Mtnpurt
Art, 14, Mtldtn, Αττ-ιμ- Mxntt ôoEitaUnt , Art. jo.
tlrrmo»t s Art. 87. VjL· i, Art. 46. TrcccriC Fcd tic
fecundis nuptiis fanrurn Arc,4Î. Calnimont. tu üjf-
pçrij . de iccundis nupiiis , Art. 58. & ^9» Vîtlrica de pj
icccmdismiptiisj Art.it. Vcromcnducnlisdc fcctm-
dis, AtmüS. cadetnCaralaun ATt.179, RhetnenEs
fimpUcitctj Art.79. Paru Qpuinm infecundis Are.
Gy. cadçm <L· Art. 4. Amhian. ArcscuLiÎ, dû
omnibus mxfTimoniii. Aionilcrol. An. îï, dc oiuni-
bus FaniPaubj Art.!]. Bonoîi. Art. 48. Axtefij. Are,
ïB. Α,'Κί, Gontrat A»xtrtt ·ι5θ, /Γ·ίΐΜκί(,<ιρ.77· art,
bicip, J| tfr.hr! 4 vtt t ftw wf . Mon Urpt ,μ. Au¬
rel. Art. 49. Non Fuie igitur imitiic de co conFUtui,
FaCIÏAtUl I1USI ÇAVJUUIJ1I.11, · s. itiL - 4 b-— -----
sTiortcra pudrcetrori· & idisfii antecedenti, in <ÿ&
mulnun interdit· poreft, fl Forrt: firadî domin.mus
slius fuerit Do mi nu? î empore moms pr.rd.tce Π OEts,
alius rem porc nv.rmrnoni \ mulieris, & de iurtraclii-
tus uomroueitanr , qupd ex tcrtiporis rariotidudion
debet i quod appavec ex verbis fcquciïtibus.
Nota t,
K tcïrftHt ïSrn dtl'ttur , mff- rfitrtt.
pu m mk rutnriii inrt & gtitdvm.
‘{igttfdttm, tri*
c Et ptr ce n*y ttHfoit ndut/jnr pur mort,] t fi: igitur in-
dcfinjuim & vniucrfde prtnnmcïxrura , Conilicn^
dinarium, rachncimi prr niorrem dunrnat debcriji
ci lis diffinitione mirum quanio compendm prrccib
fit litium infinita materia, qu s prouincias exagttatj
qurad omnem vaiTallonim mutationem, porter c-is
onxin bncadirréÎiifiLint , rachaîus iu raconftmiunc,
quod immenfnm pelagus merito Molinamsvocat«
pciinCtur. ÿ. aa. CCty mc Ieo:i^
3i7 Des Droits du Prince, Ait. LXXVIII:
alûmMc * A
& ab cTtmï abhorrentem bac quidem in r:\ Mt-
miLiir finiilisin Kgnô NeapoEisMattk AftlRt- coifft.
iZ, mmec. A lib^ vbi nrgat regutaritcr rëlequün
ticbiTL per mutationes ex etmtr'fliyii j quod & And.
de Ifrr, iü d. court* fcrifcit & f E- verf. ad primum
muLpcr quoj'&r inucft.&v funiltt«;to^|Æ^
dcuS. ce capit. Ccrt. Quod ii vno csdu ccntlirumm
fit ‘deberi, non cft trahenda difpofirio aifeifum non
cïprdTüin , quod eodem Juco ifirnias r edi corder,
Molin. d. ÿ* *j. quem locum pïcaa
fi-ifn opera in hoc ïpfa ischatus materia traitai Bot¬
rius vie DoriliiT. in deoff i6> prxeqW borner, É.
piil vEcnriüffl imdlcthw & pragmatica
pottùlSÉum, quod jcLï réfbïriimoms indicare. Sed
oiro pe'rfpiçtrrentfihi fontiun i ur is non die in re mo*
iticiir&fi, ad Rcgcni referendum, Ûatücfrc , inierim
dum Rex de eo coiiiulitur, ama reformationi inilt-
ïcnc, nec fatis decretum iliis effet quid ILu udent,
an ilium Articulum 161. valere pitrerptuV, qui igno-
biles capace; ftiidcyuni reddebat foluciido rachl··
tum, mcônftirütLÔùeLTi i piam Ducis Petri, qn.e pror- i
jfu.iiqcupaces elle vellet, tationem commenti iibi vjfi.
fune , qua fe ipfi extricarent diffidioib argumento,
eturn i» alio?, implicarent magis. Nam illum Arricu-
liinj qui in veteri fucm itfi. Sequi ignobilibus fu* 3
capiendorum fc udorum lanciebat, qui tamen abro¬
gatus erat D lici i Petri ianttLone , m notiam rctulc*
. a „ ‘ ..I... * K. t 1 _ _____ a :Γ s r. 3
dwanoaiieiafi» wotei«H.vcm rafiique» Bofc. S*« ™ ®»>« Pcm Unitioiie u. ™
traitai, mper promus bis i» Aiabire Cameris par- B nrnt Amtufe ?,i. J4qut «oti dife,>lim.i fedreu-
rito in CunsEtJtdegak itii, leindc in TorBiUa lilpar- nul& vetmi Wh>n« (hocu®*)} Rfrf’
" m > . f* J”·· _ _ . tii* /riMiTJ trut S-nf Ιί^Γι*.· ‘fJr ’ Γ frdiiJa.ftJj' AiTrAl iT K.· i*«l h*L tJ.i Î0 r* ilii
i rito, ce idem m conf. Birurig, ]?. Cluo aurem his
mortem Jljc.it de naturali imelbgr, neque enim lin-
guartolirualiani lntcliigit, Scdtsttteo ÎJ actualis mu¬
tatio pe r mortem et uslon ace ideret , v i per ingteEiu tu
religionis, de eaquoqtaehanc difpoficionem mtdligi
coiuLcriirer, ex femedria Ëart. L i. D. de tdlamen.
Alux. conl.i). vol.t, Dy. Cy- Baid^ LDeonobin,C. de
Epifeop. de der. Se qui pluribus ChalL Rub. 4. ■§·. i.
verbo , ^trrei 'e laeob. de SanâÎoCrorgio. Lfi
decciFciR D, qui i ani! cog,
Andcconhfcaaooc licbeatur, MoL §,ιι. q.jo.
Nota J*
i vtfn t'Î-i ufu pTxitr^m αιΰφ i/ nchatm drltAtm
Iit Bntfinmd.
t +,r-Tn irne&rfri m r^p λ ζαβή t ft> tdcr um mliüftm.
3 OftwAiit CoijfiiUtmnn Dttrx Pii fi tr C trifuri. 14
dt Uv
t 11 Er « t A* rtfrrtttfpv U Ctsif/tfroc.] Ha;c periodus ab
illo verbo, t^PArttnymttu, non eft in lumis
SâtuStionis authentico ^ ex quo hi Articuli èifcerpEi
fune id ddiiipïi 1 ledclt rciormaronim emblema in-
tencitum iSlatio ex fuperitmbus, Hic vireo fi tu
Vel fipifutiitStnos, de qui in loro icnucre interro¬
ges, qmd valeat hiCC exceptio, ti ea rtjrrw*^, nemo
audtat profiteri feictre. Sedncc abxuno qçjjj. vlius
vnquam cifusvfuaccidir, nur in cum dedudusctl·,
titnnt frul rmtntr nr fti?anfti>4t Accrmihe ttifirf nd· i t , {aus
tnffyir rdrhdf, vtj aris apparerer non legis axu Con-
iuetudims fahCicncbc con filio lactum ,· cie qua Tiilul
habeteue conflit ut um inter pugmiiria diucrtorum
temporum i uni, feti ne in rc ambigua rtpiàlitudi
pollen t j lipofierius tolhPtU’i oonUitutionem ton-
(lgificr j &: Rf^i phcuiflcr cx reLiuime sllmn anti-
quirtTi ArucLilum valeret ld ditis fecUTent, eùm ad
hunc luditn veuiura efl , de confli tuemir rachatus
regula vmuerlali, r.idtm liube conithuin prius illud
iuum texere, non aufi privadeuxÔc Ciiim prsrter mor¬
tis Citius nullus vfquam ellcr, quo raebams debere¬
tur, prêter illum Articuli illius vereri; de fiudo ab
ignobili acqmlrto, confiifo Ecrmone m ambiguo re-
C liquere. {*** t n?j ffiiuj·, Γί/AwfT , tra vt illum
comptebendifie aut non compréheudllïè cutn vtR
leiu m regium efict , aut affirmJirc aut negare mdif-
crunitixta oratione. Quo lit ,vr non iit { vt loquan¬
tur} d abii is vllus cafus tn quo raebatus debeatur prar-
tcrqufLm moitis, Arftudi ab ignobili empri , qui ta-
meii vlnmus bunquam ( vr loquuntur} prailicatus
efi: a tempore rdormattoms , ncc vllus vnquam ra-
chatrn ci ro euiu petiius, quia Ducis Petri lasiifho
jitaru.iJuit, quu· intonuu ignobiles tneapitees feiido-
ram Ete«P Qoçtl It quando ab Rvge eft eu utra per-
rnûTurn, non aliter penunti iritcifigi ddnin , quam
lege dc condmoite iobendi talis Lacbarus confucru-
dmari f , neque hunc rrrsuttvteRex , mb exprefie de
eo iiK-ntionem fad.it, ititelligcntlus rfh qui racha-
tus iiccc edere lîl'5 urit loco fi nanti æ fvr aiunt ' r.men
.--Γ., 1: _ J-_I_ η .X E
quo radiatus peteretur prarter morris cafiim , at c cx ^ finuli cftfit 1: ranci foinunc Regi Quate rerptom
quo reforr.ur.tcrtConiuet udo vllus vnquam alium & fraude Regii patrimonii rationum M.UJr: ' „i
.m do aitdiit. Quid ergo îmtEiIis &: iuicitn exceptio
-as _ _ _ S._ l.R. . I"' . . .ri:,T’ . . A.
I
aLbtim occupat ( ïlc hSie : Cmn vemlitifltuio Con-
futtudiius iuie hcinuucs ignobiles nori alerer fcuda
iicibtlia captrc poficq^ quiun fi rachanini pro ρ*ιη-
tarnmc maniis penderem, ex anicul. 1 £1 iu veren,
prodiit, an no 141:. tonili turio édita ib Duce i^rro,
qn; tum regnabat, n? vffs. omnino condi none igna-
bilcs fcuda nobilia, capetetir, indicta conhfcaiioni.s
pa-ua. Ea confiitutio poftetius Lud. XI L Rege 111-
rmuata cft anno »5», deinde &c ïnmcifco L Rcge
^Tio içtf. mvfumicuocatacmenïo plané compen-
dij genere i Qui comra pccctnant, re luere. Ex eo
tempore prrfepi apud ennuentus ordinum adtum
ert, vt apud Reges ^cpcedcretm· , vi iU4 coniti tu-
Rcgij patrimonij rationum Magiftr» , id
quos regularuer cales lirer* Regum dirigtmrur, cas
bomologant fine niciirrono .lut'exaft iontr huuts iu-
ns, quod Regi vt*rd debetur ; perpecdn eriafh Curia
Parkmcmi, qLipd eas promulgat, peius quod Tro-
cut.atof Regis aut nqn aduertre, aut pofhilaboncm
bmittîi. Quadç ccufîk nuper non immcricbiunt re-
prxliciifi i Cainrta tbdanti Piniîenfis, Er lue ca-
iuselt hac difpofiriorie intellectus, nec vlfo .-Jio ca-
fu vcrifican pntcjl : Î'Utod nullus ^dviquc -nafiimid-
titrtit magno errore T led eonirmun 3z peruulg^to.
Rite ut conde animo in-fnirtiè vulgata. , & rmrta* ^fv· A <«j
rienes im'ium per tempora hac lu re aitt’Jidemus ■ t lcî
yJlbi Γ ta&H ί*&
Des Droits du Piince , Art. L X X I X. 360
A H. T I rt.
L I I 1 1 1.
NU7|E
Cpîî 5,
3 $9
Article L X X I X.
T peut ccltiy qui decetîc delaiïïcr 1 U garde de Tes enfansl> & de Tes biens*
c à l]ül il biy plaift; fans que le Seigneur'1 (au moyen du bail ne rachat) y
nui fie contredire. Et apres Ton dccezf fera préalablement fon [cfhmenc
accompli ou fil ri a fait tdhmenc/ fes proches parens Ordonneront h des fruits
& des idues 'de la terre du decede, k pour le fitlm de lame du decede,, 5 & le profit
de l'héritier : m fans que le Seigneur qui prctçnd rachat lepuiiieiempefcher.
τπ T fjQtefi Μ,ψι f yita-djjctdtt, relinqttcrr* tutrUtâ [norunt hhcronm b& honorum fm-
' ïij c eut velu * mam rc Inflante d ilomino [ratwne bxiSif dut ra çbam. }c Et pofi em
c au
mortem r tefidmmtum ipfiut ante otmiU mandabitur exmttioni, dut β non [cent ttjhmn-
ntWj * propinqui cita déponent h de frudibus & redditibus 1 fundi drfiméitt & pro expiatione
noxarum. dtfmÎli 1 & ad utilitatem bd redît : ™ it& Φί fupmor' Domina* racla tum prœtçn-
dcnc non pojjit bûc impedire.
Notai,
1 Filtt fUît SUWti A*t ttfîémtn te .
i ^fptiA ïrtMti met λ tu rt B4tlîÿ Jtftrtur.
j Utffiiïri pUrujiM rMtkntPi nm nAAun t λ pu A F «bîa/,
éîlt’i Ci'UtM,
1 L<t£*rAtAefei r*/*on] EfUmiu> Λ menti ea quoque
ratio, qia.im ante divimm. ne &mmtiarurn ConlucTU-
dumm (ΙιΓροΙϊήβΗίΙΐΐιΐ implicaremur, qoœvno ierè
cofî&nfu mrelim minonimiure n aitiij ad gantant#
&: flûÎiliÎÏifOtiiildrüi:, eàm procokborc frudtus iVtos
rerum msuonnu fident, fuie quo file Arrieuluï dcin-
diibtuhliAituniseirjit, cdm nii cerriti? Îirmiim pa¬
trem filsii tutorem cuivçbt relinquere poiii-.I.i, D,
de te Hum. tut. non. folum natis ftd ■& naÏcituxis , fi,
modo m pçtcfbïc pafhturi erant, fiviurret* Si. nepo¬
tibus -ex hliiscmandpatiiiir t.i*eod.tit,&j. SciS. nec
folum inlbtutis lcd cxhvmtant, L parer eudLcit. Si
in F. anic. 47 a. &mmus iurcdacus fine inquifinonc
conürmamr. d. l· pater. ξ.·>* &: L qui i patre. D. dt
confît* tut. Sk L li Jilio. cod. tir. &. tutator quoque
rutic. 474- infra, quatiquain iute cutîitüC telkmcnro
non Jatenn- fin D. deçanfir, tut I- tutores qui poft.
cura tôt. D, dcrtdmmifi. tut Onerum Cotifuetu-
di rubus piouinciamm turda ad eos defertur, rtiatn
cùmktcxo fruftuum, atque adeolirpc ad collât mit*
v lique ad ternum vel alium gradu 10 , quod cft per-
quain iniquum, &c Par if conf Aide. dummodo
nuptias non ititent vt cad. coiïfî C.35. Mddsm. art.
T47. MtÎnn , cap+iü, Alt. i?4. pinlj? peut ΛΗύΐΓ b*tt βπι
gtrAe* Eitwptt* C.7. Arr.SS. Mont fin 1 wj^, Ait-h.î.
c- iG. Mj Hificr irUuLnt , e.iifî Art. 177* Clcrmtin t w
tsuuuûifîi. Art. 170. , Am 77, Uifmtndfiit, Art.
*ch**leM ny *£irde Nthîc, Art. io. .< Arr*
JiS. y [tiilt Cr non Nt&Is, clunny. Art. 1^7. ^Fr-
fcii, Arr.iio. ATmaut, c.yS. nifiïi i Arr.io, nj
t?» no*· , crjo. C3arnoi. Art. 101.13. Turon. Air-
VV* Z*gr&ii Ap&tht* Art, îf'Éj. CkaiÎMmeuf mTbymerjii,
ptrux, Arr.o. hitUL1. Att.ü. itetêq. L *
A]*r(ht Ύ cm. Ari,- o. 1 i'A 1 tnvû , c .it . Ai t . t . C^_i 3 ru m
quaoairi ratioimm redditionem indicunt T pl ures
*ρ·ζ'Ρϋ* ^ Ile tales girdiauosvolLtnt, qrua ftuîtus-fuos
tactànr, quod Lc nefieret reilê 6i fatiûriaiittt can¬
tu fit cft.
b Fr Af fit ittni,] Hoc ideo , quia quib-tu ÊUî eft Eaïllsj ^
in Francia fniürus fuüs faeiuitr.
^ jf Uy pLij}.] Etcui iureheer Sc moribus,
moytn Au tjd.] Ee catnin> Dominus , eus ius
Eaillij, tfl fruttibus feu do mm , qui in Bruîliinn inci-
duntj Fruitur, SerlJioc înrelIigtTiir refpcdtu .îliumru \
bonomm Îxtra Bailluun, aut éoruai quidém, quo ad
adtionesfiifljijfndiW.Îiut mrenraiiiias. N;uu qoo jure
vcfmur , nullans admimftradoiiii poteitatL-m Habi t
Dominus nullum mstutLlae, Sciuz cura.·, fed quod
(rimuf lu ce iuo ptoprio nç alieno fruit ur. pupiliuï
afimnhabcT tutorem. Non ob&at igitur BatllsumrU*
tdbc aut ciU-Cjfcd dandi folidcitdo aiat hrucuctim Bail*
la LJ r ptocuïatoi'éfvc ems fpeclat.
L 7' iwjfrtonutAtrt,] Iurc quidem ex perfotuDomsra
fundatOj nam que minus ture publico, quodvVtikieî-
non pacauan ciîè, cenftaî, Jion ptohibertir.
Nota i.
t *An ψ*ϊ En Ihnm h 4 vrt , itneJîu r 4 A dtlitu .
l tfA (f it 4 , 4 π t f xpenfü iuhti rju
1 StT4 pr^Ultffnrn f ft· η ttfhmrnttrrtwfljA In^t ns m ’ - 1
ceria btcisicidir, Ci iln qiiatritor, an DotTtirtUS, qui m-
ïeBanli] aur racharns hujtisfj debita, hvpotiucas,
aCtione.s nerfonales,aut reales fititmexc, aut lucredi-
brar feudn teueilo, autqiiirvaiUilIus jmU îhuüIHîu-
ntn impofuit. Im.juo tria Inm prÆcipu.i tr.ipica de de^
btii fciUcex perfonalibus v^lâlJi , de espenlistolift*
do riun agrorum, de impendii-s tucsidorum jediiicLO-
l iim pupillarium, Acquiuitum aiireftamcntariasdi-
fpofm cm es » ib c Cou! uei udo d u hita tsonem pnea fîr,
cùm fpecialiter de liis [latuat. Scdcfimnon vnius ge¬
nens, ont rcframcnranxQidmatimKS, vt qüiE débita,
Jcgataj, pi 3 reiicla contineant, &qu* Γηρ. §,i, tir- 1-
continentur, n ifta. omnia Iris verbis, trfiimmt iicfw-
p^y, emcrarcDomini cautam poliint3 4ut débeantdu-
bïtanar, anvero c.l tatum, qui anima; eau fini & Pït--
titeni rcipkiünî,qiaod indicare Videeat p articula iub-
feqnens. Et j'dfl'4/rfù f ’.'bi pîecatis duur.tsu
C-uiia in ea alrerisatiua parce repetitur . & ni buius
ipfius laJiftiofiÈS autbeutico tora tore impulfîo, de
caufi fumiiur à ceiDincnirorum occaiiûnc , qnæ prr
BaitUj eaufara enaderc olim irriia Iblcicnt, nec Jcbua
foleu, itaque his prouiiusn inteliigi.debïti Nec Ju-
biuui
3^i Des Droits du Prince, Art. L X X I X, y6z
tuum quîn Domini ûJJiCim anima: dcfim.ïti ί;αυ1 λ au-
Lt'cctl at, ü uc reflaro : pci' fe ibm cri: , fi Hcr pro co .pro -
pinqui, vt infra ftamit. Seddu .debitis arn bigltnr : Ac
crrtd itu r conicJiiifi'i axioma , q uotie.s fie ird uni c x anii-
qii;Ê lcg£ & con d i t sonc . piijmru imieiti eu : .r & cùcei-
i Îoiûs 'h.- udi aA Doi m num rcutt tu ur & cor. fol i datur,
fine perpetuo li ne .vi tempus t nec dehi n q u.Lr valbl-
lusconcraxém iponrc.nec hyputheens qun-s inierit*
denique iicî onera vita fiolurrc ÎJûmuium aur lu cta
reneri, cum-Homim canfa. flüam oranem antecedat,
«ce pofteriôrÉs vafiCiüi coumeioncs prai ud iûum ad-
ferre Domino queant * quia ômucs rdToltii ncodk lit
irefolutû une vatii: b datons ex L kx vectigali, Ü. de
pignor. qui locus lûtiflÀmecKcranir abAnd, i Iraq,
mrriradb couuenr. ÿ^gioü. mimer. 3. 10. n.u. tSC
14, qualccnnqticid onus fir, Eiuc frmitus s hue Iq'po-
tlitot , (1 ne- etiam pndcnpmm fit cStravalIiiiium quia
contra Ûoimnum fins ni I profers bitur^ quod. Melin ,
110 car. §.1 â. de minier.!. & ju. <p?. Si
fiq. Scio. Idvctfu LiicclJigimus ütiam hoc e.riu , quo
Dominiis iurc tadaatusimitur , vel IkulLqvi ad nul! a
debita reneatinr,qiio.d Si Mol. impUr. d.MS. 1 111111.4,
Ctbn ex çondicioiiciarinqutf concrJlïonri ccdme 10 ma-
imm Damini, idem S; (i Fr ndts h lï.î , quos m.dè fidcî
vnc.Liu h fmn.uu' , vcl cxiicfcdtu borna gg & ho ma ms
fendum prehenderit , quod file nom:, ïLîs.ïS. mi. 4 &
y. Non idem ciiÎHmint in frodo ex ieloma eu mmi fiô
obadiulluni cariira legem & codirionein, feudi , quia
vetbiujmrvÎcx rume, iecimdtun terminas h Uss Lo¬
in. C. dcreuoc. d-cumr. quodiiledüÎcrj,’Jt. d. Î.yo, q^7·
&j8. &ïp,&int«Timms £0. q, ij. bue, qiue
tamen lêntetia Valde quidem dubia eft , S; rtmka con¬
tradici poJÎunr, jpféquc imprimis rex. e. t. rudus ne,
qmb, niüd. içud.aniicr. & c. 1. $. quid ergo de imieft
d r re aLÉuft. cftïiiim üla lexfctido jmprrd.î^ Vt one¬
rari π tm p oJ lu facro viflüli in prati nd ic ium Domi ni ,
&c co-mtr- Molm. rcouei'utir Rtpq.Sc polr Alber. And.
Tiraq, in ttp, 1. Li viiquam verb. reuctEaîitr nu irutyi,
SiniiliEetjiiCCiC adDotniisuni feudum ueruemai, vt
extraneum forte emptione ab ναΐΓίΙΙα tadia, vd rc-
iraStu feodali ntgat Motm, hypothecas rcnocan.
glol” p q, p ex dLftincHane Gmd. J5ap. tkcii. v.' j- Se
qubsibi funè congerit, ce d. |hjS+ nuiner, 6. Itaque qui¬
bus caTibns ftuduit) re-uemtur ad. Dominum ex lege
feudi, iüties Lbecum redit, Se hypothecis St débitai
exuicsir,nee et editorum aCHonibus fnbiiatnr. Elue- vt
pàiTdïrir hue vt dete ta r hypotheca: , nec Cokmo ft:ir.
Quod producit etiam ad cumcafum, qua Domitius
fructus ptMiemiitj icd tamen luas noti facit, &: reftb
cutioniLuhiicitur, v eluri ex drtedu catalogi t per ra¬
ti oiirs quas allçgac. dfÎ.Lfl, numer.f. Limitant iamen
udi Doupirtiis ipfe onetLiiii impofittoni iuper /endo
coufenfttitj aut ea approbaverit, q lut limitatio crii
omnium icië Confuctudiimm ProudnciaÜmr Patiil
Arr.jo. lV 18. Sennn, A 1^,134. tl· 10S. Stampeni! Ai r.
IJ.TrtceM.g* l&tmmy Air.it. CtHMfttim <n
Βφχγ,Αϊΐ,ι^ VcTvmnitL·, Are. ^4. duiitni. Art.
ίθΰ. lififimi, 117. 4_JL. 2J. NtiifWit* , Alt. Or-
iMV*ï S.Tuküwî.9. PuPtnht, 70. $.
^ieq.^r/ç^ AtT.!^, Rk feni:?!.
Dem quemdk fere aliter conditui t, Sedtamen Do-
imm c.onibiiJajTu accipmius , quoinodocunquc appa-
reatcouci-a Jmu am onus. appohmm anptobade , ex
fenwntia Ba!J c.i. d.e prohin. fcud.alh! ptT frcJ. f|uc
mci-r, ËiteexptÏfsè, fi ac verbo, fmd bbtvripiionc. J.
hdemfC i.t, [X dtpig. dummodo nanvt icitis alieni
nihïï. l. Gains, D, Jepign. a£t non vt index. 1. Sed fi
quis. D. qufiti ad teftahi, aper. §, fi ruror, D. deinoff
teit. 11 cm vt aduocares. L inter ofiidum, D. dcino£
. vftgcotr. i/f Cmft Brit,
teflatu. Non idem procurarons autdibciahieiurcon-
knihs valeret, qui in prïitldicialib.us nd Jiocet nili
exprdib mandate. Non ren ebi tur igitur Domi itus
tendi qui raçhatu fruintr, db debita agmûfctu'e vr née,
qm BailliOi quanqii am pr opter connnuarain durario-
nem perceptionis fru ituum duri ui culum videri de¬
bet, ii'd ο It rmnen iita lex ôc conditio fbuda , & i uns
diipoEujoi nec h:ec Smietio cum de dtbiûs tacijfa
ainnuE Jtiiudret3quJdquani dc cattcris adiecit, iteet in
praefatione1 dc his quoque mentionem fecilTcii NeC
monere debet vulgatum Fraconim proucrbiiiin , quo
dicirurvntgd, jiiifi ^Atlf wnd.iptwereiHÎf quo lirilSifiros
ad debita pupiüoruju ioluenik compelii volunt. Ne¬
que tademeit aut ligiiifieirio , .int quilitaii aut ratio
E.nlhj . Nam id b.uîl tu ] n patentibus d 1 1: ttax a t defer¬
tur, ,11 ncognaiis ad cernam gradum., quo iurc Ctiintu-
telam pupiUuruni meum , btiektsbonpiu minor Lun
fuos faciunt dii politionibus localibus Conlbcctuii-
mnn,quoiiin parentibus quidem ntmdl: abfuidum*
ik ;ii π congtm 1 , 8c ü ruiq dc bo n is maternis , çxi t ns
etc terri ifiÿ inh innati ή & line: t ari oj it r it Al re iift- M d ,
ndtaiurnon cfie mc.rteri^ iLLiifi inPArifimilCoiuc-
tudiiiL' ] l’ furinarum in f^i. Std m r.iii B ail li o me ra eit
ConTuctudinum gratuita largitio de alieno cura
yjium ctmtfaitum,aiit conditiont m ir udi propter in¬
di itum unus· tutel e , & debitor utuioluendorimi 11^-
criTirntem j nec iiiiruin lï ad caariLlringauir UoilbBcr,
CLimvolrnTi Siccat coditiuiirm repudiaret: BaiUsum
rcculatc. At huius nofin BatJtif lang^ aha nacut-a tLbj.
‘cCim ex comicnnom; fcudali Domino deliratu t,,
obJ igacione Confu et udmaria & hominis i quat t: ηϋη
mirum ei! exigi CLim incidit, jdque fine outre quod
impii m ab vaJlallomb potuit alieno bmefiao A; (olo,
qnommtts cùm ad Dominum reuerretur, libere firm^
tur* Quod iiieoajuiotautj nc quis t'X CO argutneniuni
ducetet ad comtadiCi. Jidum, dil'cnmiiie ru incognito
& ignorat lonc rerum.
Suprrdt 1 ocu.5 alter Jeexpcnlis , qucc in colligen¬
dis, iercndilile fra^ibu^ fiant, on Uavadallo lacta;
func.quQtcinpQDç tadiants incidit, rccuperart: ças
debear. An item fi eitCUnct richatu ipfe Dominos*
perire ei debeant fit mutiles dlê, £11 quidem phinbns
rrouincraruin Coufueruduubus hac de re conllicu-
tum, rrfintdi AurtL art.ii.Tntun. amqg. And. art-
itS. Certam, arr.117.
Sed v e tro t ne m 0 te Elus fim iï plut., u fu bs iule csra-
uero. Jure cimJi traditur regula m ornui matem^qna:
vlquam proponi poiht. tructiuim acpefiatiOneqi tiûïï·
mrcUigi nili qui Jeducrii capcilscukura- & coilecho-
nis iiipecdmt, adedquenet j'-iaiduittis ptriiiboi, ac
nevUuni quidtui genus caulx uro puni polii·, na quo
παπ tales expedi ferendi, colligendi, ^ontetuandi
deduci LÎebeam· dc condcmnarione aut rdbi tuti une
frufhuun, 1. fi a Domino, D.de petii, luere d. L fun-
dui.qui i ti priiicb. famil, ht icil". Sed hic Jocus hcè
cxctccr.n r ab Aud.Tiraq. infi^m prmeip. ES. num.
^4- Aiiy. tie reiraft, ligu-ig. M olin. g, t „ glol.S. lumuij,
& item $, iÜ. Quai;· i einuntis , cui ruta·, operarum*
agrk alarum, meictnairiorLJm, aranouii, iat 101115, oc¬
cationis, furi ttonis, ftcxcorii & flcrcoiationis * mti-
fionis, tri tuta\ granatiorum „ dei ndc ad cduEnuatio-
nem impenUri v.iflillo tacbeDucniua Eruenti impu-
ralmncut, itavt ii mmfc Maio mortuus fit , fit Derui-
nus fniitiis Attgufto proximo percipiat, libas onmef
rependere* teneatur, quod Barr. air conii i8tf . Stcph.
Berr, conf S, lib. u Ane. d. 1. fi à Domino Bald. I. it
pater, C. dcvftiftudl, Bald. & Sadyç, L fi quisfeitn^
C, de rri vend. Bald. I. arde. C\ locat, coi, ;. Γ..Γ1, in 1,
diugtiio. ÿ. impendia, coli. D. füL mat. Pet. Cv. Dp.
Qw,
*6x Des Droits du Prince, Ait. LXX^ ^4
* ^ fih VP rjcüionus a ciocabtmt , qiiïj Fim videbitur, & Funus curabunt,
rem fmendam ; moi-. s ^rcrii ex Mmtes ^hmth ^lgnj
tati; fumetur. Lu qiUi ÎcpÎïlLihnu-rt - § . tum pTU-îr & L atli
mfis.f hïcrkkia&dcrelig. 1- afficio, D.vhipupji
c duc. il ébe. Simile quiddam vtiirpalk primo* Bcclefs*
Chriftians autores Thcophibéhis lento», fuperlocà
Paul,. i. adCtirirrrîiiOijVbi initia fie de lus qm biprk
zaticnr pio mortuu, ciiiui erroris toïtiuin Sc.fptopâ*
u au t n lc lh Mardoni fl i s The opb ikftui tri bmr,vi cum
qiùs jute baptiimum decdfiifct* icretro imponcte»
it iubdko qui a J inarrügaüris prtlbyim voceman
laoTii-anveilti, jwlpondertt velle, atque.itabapthsa-
unt^ttü vanaiHL?.t,.«i . — sicuci fc quidam motmis communita fota
vflJL'kiium LLm'.iHj.iiir.i:licnl[Ol.x0;a lie. Mobil. 4.1. n.tiii · »cllE - 1 r 1 p ConcilLOtedit
»bMb ,™.‘Un,“ ^ ^llwhaducilb; c6l..Ki«ll«un> Pc.tiÇm^j
V d. L il qui* j ,
p-le tinte i dehintto coftduxmt ixm fruetodam,
cgi Nain'nifi»·*™ *“««■ «"““"'•".«Λ®
,„us. Ouodreocidft™®«,,'“n 11 lTua,1'P<>ft LlÆ“
ttmnf, Mutin. Mu«a* ■*·«·* ·*» nc“: "’-1>'μ-
mino imuili»*, 6 pl‘" <Λ lmP‘llr <lulm fi0*11'11” 11
l,u.LO Jiilhalwjt'Dotnimii.* ίο juMirtur. Nccvttù
(Tdusnid nuru» in cafit Caillai & rÉdtani£,qui cate
UinrcxroJ vaflUli culpem , kdcrüiu G ob no* im ete
cmn v IM.IJJ il ï IIMIIJUHI — . .
titra recuncut* vt .VMolui. natati 'Mb
Tcruiisloemdl «le ruLnorLibusi^iHdoruni^ai
in ncbruaimatu lltiliiism inciJiîre, an adeaï E tinte
nu·· frudi teneatur, quatere quoque Img-uhn» Cou-
fi'LCtildmes ex tint Prouiueiamm iUicïtwnC art. loi, &
M onrars,! enfi att.7} - Bine que fttoiwrtti monet MoL
t.(,ftUilt8.numcc.+Î.& H- acdedquoftanni ad «S
mnWim tewri fed metlioavs dnn notai , quantum
dolus cuipiuc ex orrafii? ai£L‘i nQ,n tebeat, qua in
çcîhtk füîir tnffca * c|iiibuiicoiictLTipt!t il· mate Lia . &
p&rkttu·, & ecmngnarioiics îtnlsre cûrtumpumur,
tkiiitn, tibidnei & fitldniniti ardibeiorutn prola-
bendum mitpropcAikn nom , CÆKifiim vt'ttifkrc cor-
_ _ _ i*j^rr irrf-rH m 1TTÏ ΙΗΠιΙγΟΪ jlî —
bcnrittcn lut t?rop^ndt!nniim, vt'iun .ut: lci- ^
tupta noneemW reficere , .apms etiam mculros di- C 4. neüiitqimm vlt-mw-
««rrii- futi diiTiito. nec mnknSiEia.qsi.T vocant > coca- CT ^r! $***-)
eSiELintttbeüi afluen anj |
.Francs* obrn Gançelkitij & E piTcépi Heducnlts, qut-
bu^ mtiT ak i Cuneirius obiicit » quod momim in-
KÎlaros non alh« fepeliri piert-nrur quim de fiu»
lkppofni (l ent aliquem ,q ni vice Jcfuiioh te lb ca lu , &
quiipUm ËcdcÎÆ, aar ioco piürdinqueïtti^ins.
Acqüc^im ntor«n wm alrè h^iiJk appœ^vj Arcilo
quoque compnms oponnmt, Areito quod f.aljits
mcm«acmtm.ioS..HScamorit.™UgB&CoïXu«^
duiis Ldcm (icît Sed modus jerunncliu ene^qnod *»·
lidnjibieiktore arbiciio& commédata aniniæcura
üvri l’ok't , vcliiti ftqois ditat animam Ciati ieponcrc
inrer tnaiius talis; de quo Matiiet- nc, ck v!r* volimtir.
- φν>·] Hk (jjftfh) fubfcmdijcpo- 1
n itur pri 1 fru Ck h us : Hui us oflia; ü rditii· m dckriolfi
tcx. AL ii quis (i 'pulchrum m im, non fti mus quam ui
sikuunitiJ bonis aunoraro fînedecreta^û: J^-de rc.
bits eorum.], magd puto, f nrpaikm&Ban. l.alio.
D, de alifn» legat. _
1 iit U /ijfi,] Pecunia primum C 1 n numetam eUkeiu-
de AlViheciiS hirHqn r tempore pcriiina i' ‘urit, pOTg
titione mt\ Hi mc,cntL bâi mît mkûi^ nnn^Liimni-
hus , bic ordo eft. A L Λ quis kp uldu lm & kq,
L ji,w(efifw*iWf.] CEtemwitama cuui m ratw
hahenir, vrne adino quidem Ua-redkirises.pectftiJL·
L kttptus.D. dercïig. ùkdVAn^Salv, Uamq^Cl
éc fi de ico. &; icshafrcAudÊdiflajabi ob id poHunu
„ À 1, fi quis icp ultrum, ScCeq.
MésSsa^sss
fluantiium nec ea volutas, qu-τ rauonc «retant mo-
1 *>" . . J 1 Λ-il· i-.iliari Jtl i IJ” 1 I Γ ηΠΤΊΠΪΠ I Ie
rupta nonucpecm iimm > αμι . .
mirtic lito damno* nec m olendi tia*qi it vocant * cogi¬
tur reficere, quae fiso damno côtesnnit, niti vr eodem
modo pi.tftesimr quo accepta lune. Neque enim d|e-
n lï hic iore kd fuo Dom tnu s frui m r . n cc al · v i(Mo
ttmiam habet, quo magis liberum dl ü\a comrmucrc
pitnè ad diltblurioiiem, motione ita ve propter mi-
noi'cs impentus gtiiide jrd.jfi.euma corruar, L badte-
nm D. deviûf. Sobiipiginirad inapeuijut valde ne-
ctHarias Kiiemf.
Nota ?.
, rrymp* &f**& ΐ»κβ**·
1 ÎÎ*
furinit têk^Â flj»lTf CTtd:it*ftt j nitet du*
inquam nec ca -vumiiu, ^.li u..hi
Jiin non fcru.us tuenda cltT vcluti eius qui humari Fe
probtbuillHj aut corpus ftiumin maicproiki. 1« que-
d.im. D. de condi. inftic. nec fi modum non fornuit.
1.' ac fi qu^.§. debfl emm- D. deu%iofi ^
i E Jfxpr.rfftefpj™^*,l^*SBinnf.] Magna hk huma nsra-
kt ratio Bc mortalirans rcfpcilusib CôFucnidinc ha*
biens, vt dtet qui deFun&aintcftaro nwmiû * pro ne-
rr hirudine Bc 1 inguine curam anin^i fufdpçrêt. Sta-
tunu autem dccxpkrionc noxarum , & in pias caulas
non cik
m Xintyu* U JqqNfwr.J Quippf tradimm tuiiens cau- +
fiun creditum omne antecedere L impatb. D. <K
tt luc. 3cLi. D.dcprmjkg- cfcd. vtveldcalioio t*·
mis fimewti fecmdnm lir, quam fine funere· ite
qui. d, Larii qois : Pariatur auc porior
5^-d vereor vt iftanouis ilksqtu mmeorbem oblidu,
funcraronbus probari polUt.qui cadum vini
aufii, terrain mortui aLpcrmnrar, ago medio h*£»n£
affixi.
Article L X X X.
t 1 fi l^ifnc b prent fion Itmdgncur à homme , & tcettiy T □ ucigneur nitun:
Êaiis hoirs de corpi, ta terre retourne A ans hoirs, ou lignage de I ,nin^
TT TJ fiprimotr ~mm b decipidt fimm fratrem fecundo rMttm in üin^
-t g njtHS alftt *fim hœrdibîls fiû corporis fundus rwzmm lI atL iurcdcs anif* ^
pityncm primogeniti.
Nota
3^5 Des Droits du Prince , Art. L X A X L 166
Nota t„
1 ^trt. e[î (h iun fiitctJtndi,
i ^ζβίβ* Gmhofrt M suculi Ju Tmieigneiir pris: i
homnn?j Éjr'SMîîjj ji
i A. Σηΐ l'Atfttt] Hic AtiiculnspJwi^cjitracboriifn^Liotl
dicit un Qno cnim bk de. iürducccdendi, aur u-
piçadi^uiü bafrediEarumcd iiEuInm dridmttdx î'ria-
iï, cm π vujî ftih ri.tiilo r/π /«ffi/jW/ jnirkiiupcri una¬
rum, aun tiEsitu deijitft, pio CondiriüweiÆrurii kiarî
dcbuçnc, 5cd en pnpmu fuit Kiforrnarorum incu¬
ria, τι
1 oaunis RiiiKCôfHcuMüîic, vpdehi Arrituli deiirfpiï
ftiu t . Qua; ipfa Coni l i t ucioi ii , gu x Godto&cili Co-
: iiiHii Jictcur, pTKJrLobiogai'cc, Spuuenr Çonhofre- Q
do-ΐ Æi migrrara illa .iJÜlia, ΙΠΐΠΠΓΙ nxmqiii inluimi-
ucm À irnïTc tiuiorc receptus edet (Jic eirim dicarouv)
liccrc, Jï liberos non bnbcreE:, dtiponere de cd „ quod
k Eraitewsiore ex bærcditare pac;etn.a. ateepi iki, 5t in
ho mm cm recepUHF non ciîêc,fcd Jimplici benefatfti
diu b tL-icum em»noii iicoro, Ioanncsc onira 1ώ ver-
bis.· El Irtmluni ιηζίϊ ' rit lâ ni nmme irn&HB £j* noïil^Jyftrf
jpÿtriinit >qtte fe Mimdes Asmt\^ttnt fin Juiutgnr k
borne t ÇT ïantigüurmmre jC fil^hcir de fan propre ς Btif
quefûurldfifedr* Comte Gtpfroy νγ rïM Atngt pdf .1 n * U ΙΐΤΤΐ
ne retirée titre & ijuumr s Ot* i Ithrtr df Ut r> ne fiant l'ordre-
nameTcfitMituîttfeigmÎM Hic ipÎjvciba foj:t fkït£Bo-
■ils veteris cum iuiriquaipLi etiam orthographia, qui -
b lis (Llcui lui· corrige udo ili ii.im ailiiiaLn s a ut β i'jijné
Λ huit e terre AHfuiJn Iml fur , dp/tt il îjj{ mit» k
fw WUJ e7 que fi le /üueivneu r n>tu rt [km hein, cïî e rr/turneri
.ï /’ j f [ii 1 1 , £e fj ni i'itjlife vrilennou λ alternent:, ψ t quùd
ad prindpdem liaTedcm non red-ear , O* cj Mft
^ aepif r l'dfîife ne rtmawgr !>*h ideit, obfoltta lrrgu.T per
aiîîiKim nûui icituuicar , nldU nonprohibcHiturjiion
itet, quominus élit re tourne k l'*ifn* 5 [k'^f fardrenAMt
rri'fljiif Mt ΙΐΜΠ'ζΠϋϊ, id efl-, faaj kluj bdtller pfpf tffttft γλι~·
fannAit; vt vluerent honoiihcè ÎUïta. polie iutuai^ vc
aJltfîa lutjLiebacra·.
h f'renf ji73 'jiUiiigneUr. ] MuItUnl încctdl, qUA kze
qu ive condj son c -fàri ai ex ceriore ί r fec dst Louis : àr
id i d l'&ilL· 4 Unir ju JjfUei^neur fîo«p , fti hoir, f „ ftt t· m
i ifitHT! t1” fxufejyji), , abfolpta ciÎ conccdio* qux ta
luti tcTmiitis ii.tu;=nda dt Cxrenimhk ces. vt ûiccc,
effcde ttldubirabili [ quïs ciîini dubitabat Intrem tna.-
xitnum uatu iiicccdcrcfr.im lunion «WJ?) ηίϋ câî-
UTU5 franÎÿfïC lu dcrc voltn r. Sed hxc landtjo ad iâ
tinruiiri cÎpttiÎèrar iflud, vl adiltaru emundaret: lit-
dLJÏJLtia au rem c oncctllo i n relit ^çinir faiia fcCirnduiTi
ius & cowduiouem Kimilta: parricnrium, id tft.,s'dn>nt
d’ *mf\fe ptuutwtr ,βκοη Autrement. Nam mrc
rixLÜi hbi de b xrcJ j bus J ms quUquc ilipuLuisimeUi-
gerctur.
1 Sam hoirs de earpi.] Prveret7eie Up Alieiqui ίΐ filin#
h.lbt'I tltrt^teltd'himmeiii fticcederwi, injimfs Ltili
j ',tti π on fucccdü n t , vt ,di b 1 di Cetur.
13 imn,^ UijÂitti vu , tu kjk rtpttfm taiitti en
Itfiot Amt pnifdt itientége: CeL· s'entend de ttnui· en p*-
: CiTji t'efivn furmucignsur le prechtm ismn^ntUTj.
qui !t*j a ii a tût U terre lnjjkt(fdtr**
Article LXXXI.
Es Mlolies & Rentiers des InrifJiaions feront reformez de dix ans en
j dût an*. E.t pour ce faireb pourront les Seigneurs affigner1 par trois ban-
- nies1 d huiiiainedmceruallc^our le moins entre chacune barmie>fà
ecmin lieu 3c compcrant iour & heure, s aux hommes, de venir, l' nommer leur*
rentes, & s entoiler. 1 Εε en cas de défaut pourra le Seigneur cnro lier ion homme
aoiem ' paries luges & Ofticiers, 1 parpromhon, "mforraanon font ni ai remet! c
farte de fa rente accouftuméc, tant " pat lunlpeflion des precedens Rolles que
par ceinf qui auront dtéScrgens/' ôc recueil ly les rentes des hen cages Ladite pro-
miion en tout ou partie tontesfois reuocablc par appel ou contredit, r par le pto -
chain luge Royal. 1 ‘
C 1 i°'ë Ί'α ΰτΤ. d,l, Temtorÿ JurMtikmm finn
,Ju7rf^7af Et I' >dfiaÎ Vm‘m euoc^ ' tnln^rodL·
ηη™Γ~! °tm° ,h'/a tiUTtai pikmtm-
JZ’JÎ T °7T êm " & hmm’ u Ί,ΦΙ!οί’ αίΙ ü, id p™
SZlZminitl dekjp fJ « & k mavuûrSfpo-
Omnmm Catalog confié fmm t- r hdim&0f
1 !. “0 mJ y™ ! *8* r‘or!i>»· per m ijiti officié Ctp ftikrit orum fur Îii fite-
Τ\ ,{ώΐψΦ”^ ‘dUgermt. Dià?mÎfia nLoJL·, mJnm raL
foMferwdUtmm** «mradi&nntm ptrpmximum Judicem Regm.
Λψ! >tt. rn Cm -f Irit,
A jltiÎ.
IIIlll)
Noyai
C o K S.
3 6?
Des Droits du Prince, Art. L XXX P 3^8
Nota t.
Rolle î A' Rc m kts-
gMtwtU **0* mffftntr Mb
, *■ nfa cr Ær*iiV«.l Ruti* r. s pr^onigbuic vc
JU Ro tir* vt R .N·'· ^ h vi· mm-
ÎiIm R O LL t s VE .MlTlplUHi; R c H r [ E IV 5 F OJWl
voyant mit» aH tc iill^ok M** f*W
r, , «mici couriixsmt bMicorum, lJ cil comrn no-
nun-i, foLirij quanriRitcH., fc quièliti-m , «bffli ioli.-
tïenmfli foium & prr. fia quorum nommedeberttüik
&- c eu delà m h n r pi'.ïd J a rl e | Ά un b u·- Domi m P s. Lts
x, , liomcitcbtnrmi dimtaxat continent (ubdiro-
fij Ln, & d L-t 'jri if dari [ ou *n ri r .kc m. 1 ( a:c l'a tic reucrc il
rit Dominorum tViukuiLim commodo, ne qiiid lsklt-
LiJerci, &vt Vie rares expcd.ÛLOîem haberem rasio¬
nem rggf « JÎ v itugguod deberetur, ttouo qttîdctti n°-
ftr is h omi n ibu s i 1 j lie n co, ciï m an τν re finir. arum C on -
iuerüdincm inauditum eilcr , (l\1 tamen finitimorum
exempto As poihiUm ibus o^dimbuxvti] iter viîtim in
Articulos CcmlucrtuUnis inferre. Franci cum conJt-
niL-nu>lmiUiVoimii in te rcfchprisYtatwr, ne hk qm-
dem nbu referi bi pib i Linto r, fjrfmdturi ptpuntrrritrt
T _ ι! 1/.. .<ΐ iü rHa-¥* Ai faJ#l t A* "ί\Γ —
A nrefitcbartMr, poilcrms apu d M^ojcenfui* cùm
lu lTlot!o tac abatum ordures in rep, iûraiciuur, ifcfn
aum nm nihil bzhpeàt remm prêter cupule (mo¬
que nUos rimilUTi rcneiemiïr, qm ciipite .cenb da¬
bantur* quidam proletart] cuius prokuionis tütu&ti»
t l'i kr. de cenfibus * D, m cminîti pi* cto uc. 3 -i. & Lfiar-
maceniuali.D, c o-riklprofcififlernlijalis. C. de du.
IliLl. &-l.CLmÛL',dX de probat. rai ra potius dmttnw-
r unnrtrmi /vt lûqitumni) aut tçnuîaCQnuemt.qnan*
qU,m omiri ex pane, dcnuistitapmian POQiufiliLt
mi i m c c-niu s pubi ici . C*t h 1 c ^αΐ ™ 1
cltïiuido, inrtlHgt iîmpltciwr & iub aimmiaqnalitac-e
debirk &. m Far i ua recognirioiïts dtmn aJ bnempto-
b irionis & conficiendum iultrumênim couhiliom^
non ranwn vr Domina uaoum nadum erqgcrÉ j»ai-
f1T, nut mdlrmnemmti prentigïi lui* Yahdicmuu
J aiifi.il i S , quod M oK Ccn bii. 5- P . p.loL ?- < i um. tar
• Ft> , ,, Jï dtftitt*] llxtfM *u-v,> άφΜ > Car tWn
Ji r?,· r Π .ι,’,'·ιι j IJ f pu rien t tjHi i ί mrfattwr*
t r;r, i, b'di^ V ^Wï.' Diximus mino Frasées id.ï
folcre perRcciosludiccs fiteert' i-xRclcnyto^io plus
-lutl oritanv Êbi comparem, kd wmen apparue-
rinr fit fc ftuenir vallalli, ncûirouiniam mopraï de
p.î r ra #^n ït, p-i r tf;q kîî ci i »« * - i - ' " - ■
ntrJtfÎKrcrltim Meminit horuiu Mducr, tir.
Itiçat. (mm. it, & nt.deiir.6Cii6us tHim.14. Papotib.
sv ci M. Arebo. ï4- .
■* Paw-rynju',] Neqiw en smkarc forma edt necefl itatir,
autfitbitâri^, miM aliter lien nequeaî , iî JortefubJi-
tmn Domitius xri.dii nmninarim compell-iro > Si alto-
bui; rdtâiscutXitf. Sedlt.cc lormatep erra cil* çûrn
^Î'iier.ibtCï edblis o urnes iubdiu euocaiitur., rnillo
n 0 nunarma appellato. . „
c rjrstwbxfMir·.' . tiintr^tDm^ntht $!t de ■ rf -îT-ht fnfm-ma-
iVifud.dismiHAartjS.liip. nom pu \ v _ Λ. Γγ,1„γΕιπτιιτ(ηΗ.
tl FbwfomtiTwtnttilti Prtn.inî it inrimtr, disi-
.IcLuro, recte ie remirçj juviu u.u.w.-.p q 71"
insiLt in rcmifRo nrçunr. cp Rebufb Icnpüt ηαεψΙοτΛ
fubieflorituL de lir. obligat. g,e ËloC j. mh"- Noitd
c imcti ex forma & difpofitiôhe. ÿ. jo-fup.ad lupenorc
fcilicrt Dominai catn cpjo co trouer fi st'ft, remimtr.t.
1 Ptrprt uifiw·^ Siilmi intci'cctlîonc, icdprouiiione in¬
térim tene tire (vt loquuntur) vcinfradiciriunuc.
'Nota p
t gÿ* puifiWiflU |(PjÎ<Wi Î7' niirr). L.
. ^ptUJdtm lût Μ I lin dfênt B efte mis au Rulle, &c
uûLH ptT u rus urwuuomTti .u ai 1 . 1 . ;
Cll i editm, quHWitaS , & pi.S&i™> & I bluLict p^pofe
f. libres fundi l'upcr.quo rédsntï pr.vr--u.imn p an.as
biLunotibus, proximis tamenbiehr^ _
! Ί>ΛΤ wfhêm dv f-nULEi ir-qult M
momiiuÎ'ntaüublicapmîoremreÎbbus fidemb brnt
L cmiiis.D. de probar. c. cùmcaufium ex de protu:.
- - - -■ « -- - L'· 'l--i (uni iVr iductd{p*
nuis art. pU. lupo.
c àurJritafc.] Onintaibortfsdcmmcjaaevmo iue-
rii;, prodtuRiorcs litct ctiiuis.
! *"<rrt*inlttn.} De Koc diximus arwo. Tuttatamen
tLTi-H.v il ineras, iuli ηηΐ<15 alibi kiriidicrioruu:. ; ■ er- J. ™ fi
cei’i fi.li turo lit . Liui-d ibidLjtimus , deqLioqmedara vm Dud^ Emldun
Malm. .iccrmnioWê acr.6n mim.4. , ^ Minus abqu.mro valent ad II
1 ί sfHxfowmei-] iis'mmttdfifruhtt. Nequcenimad-
tierfus valTaUps voflallorutn sul efl Jcge agedi atit itiris
exercendj, duemus mlUmeimlt. aicigimus-ΐ.ίΐι, îmo
ne pciühenib qiùdctn feudo prosima fubfeudacopre-
lieriduntuc, nili ipeculi mentione kicii, quod Moli¬
nius Γΐηιι Lit. n iim. i . 6c f - ?7+ iî^n fi ^ ^ ΐ - χί* S^0- - 1 *
j iumL-4.‘&;$. t. glofif. num.ü. Cnmingit tuûffrn m-
icrdutn. vt à fiibuaHâlÎis quoque ÎblariaDuinin» me-
diatis debeantur, quod euju cuetrir t cdm 00 fiüni ali¬
ter bibinfeodanoLiL non confenfenint quàm indicto
Éedmo, quend cùm fit , denudari opoitet Dooiino mr-
itit'diatûA't eoscogiiï iiddebixa faciendi èH iur. niduf.
forma sii c in duc ta, 1 L· jppeiîent tn ùijft Ëreu^x chtffrm ■
... f . . λ. J .. . i_ } j II* . ifii i r i u Ψ F Pi hr&A έί rrlH J U Λίϊ t
L4r. luiuiywi fj - -
ttwc , Minur aliquanto valent ad ïidem llbrt nrïo-
„,,m 3 càm fim primvïii fed tornen hi quoque Jiudoun
liabciit momenti m tus fiuniiiis quarum .tmpLropes
fnut „ vc inagnatnm , tpiicoponun & C^lkgionim,
l ,1 x fera m m b tmo mm , qu or m it iam 1 . 1 ta 1
non cl t, de quo genar probarioms mulca emnr.wia
lur.iconiultns pr:; ferrim m 1, admmicndL D. de iu-
fL-iur. Atquc jftaatcentiorrspiircsfim. perictim lifti
Pcr pabbâm tnanoin cnrane, quomlüfidcm conçu
omnes tactunr, fin non ftrnt, magnas camûHCÔie£/u-
vas iidifrunt, cl m fcnprui a cb vécus 6c de bd u anti¬
quo & mortui dicuntur, qui fiü.>fLTÎp^-ïe,quaiie.3am
pisati quorum fides uoneltnotau , quod Fdv. peî-
iequitur, c.su cxt.dc bis ultrum, bd. i. ndjnoitrnJ
.rmaiiii:inducb, d, ^ ï>tiîmtenb«i}i ËTiu^ntCkt\fTtn· lequitur, c.a. lxl. - r r-minn vîÎtt
: . , »i ft. A* 1«** b***"**- F - ^3^Τ«·άο,-·{ώ ^ P™^
Nota 1.
t pif b pri/rffiiiniii en Lt tcmcurc, & n î.
JL ÜtF, Uü drîftlo ad [itpmotcm Dûmm*tn rtmîtWMtir
νφΧκ
1 ■' v«n»wf Îrs «nier,] IJ eitjiderc dï prnfiteiri qn.mcum
fos.u'i] tiùJHiivt li ebeani , qu.od il le Procuraror.s.] iua-
gL'ho exigu , qn.intLUii aebc s Domino meo. Non fit
bit qualem cciiiu:/» proRtlïo, quai in vfii populo
Ruiii, fuitj qïiafiiaÉ quiiquciortLinas apudCeiilorcS
punie Γ, ““ r CV lïl 1 “ ■ - 11UJUV ..y. .
non Met feriptura Delà ab cû kdo -, qui eam produ¬
cit à domo fua, maiotvm Tatr.cn c&m ab CoUcgioaut
communitate producitur, quia multorum Wcs p»-
Tint eiRnfc tamfacilè accu Cm fmtcïb H-naiutm
imper facic contra lt.tq > de cuhls domo pcoduiif».
il J l 0 vc! pnwleccflbnlms eÏLW approbata aut iuj-
fcFip» cft, «martjfC^ mue .^un
bn cumputm um, -■ mq iiioijV Trauii $
minuta pwftrhünpc .Je qmew Fcn·. 1 ^
Oceius c eume.fi». Anttet.coi^
uxip.pnmuJe vuibm. SJ>.
jàÿ Des Droits du Prince j ArtvLXXXlI. 370
prnh:n-Zi>2. cnnGS?. cuU- yer £ frd diccc înçip. in
[ontroucriiivoli, Ud,Ram,œiîlir7· -îndp. pofito
jyj, L fin.iC fine ccniu vcl rdiq. Imol, de Fefy. c. ad
atidicnnam» pr.tfcnpt. Molin. J- $4* miirun.
& frq. BqisL Tpccinlttcrj difj p^di-ri r entiers f
q^üf. MaîÎ tic, dt: tic, & not.
” P,*?- rtfiüf tjui tfîcïngtnt.] I loc prïtcE: repris
co mm mics.Cont iietudi ni $ j qua'v .-dfidfi telles eût m
caufu Domi no film non poliunt, ni fi tamen de pro-
banda reditus ptsJleJlioiic agatur » ex Are, 158* inu'A»
vî hic*
F; El JKiuiïïv. ) An no iiipctiore provimo nue \ntta
tnennium proximum «c irtic.ij.Ci, tn£ iufta
acfcimic rr li '■; peragendus eft , & araiflâ poficffioneiiï-
pctcH duntuxaL remedium petitorium pomuio.
Λ Ptoditm $ψΧ&ώ] 0it *utri prieur . nt c cnim s
bue lbmtaribmJ caufa diitum tR, pdt A: eXeonio Hcc»
necante îÎcruibbicurtriainéSf naule iudicato, quàm
per poftrrmtini iudtesnrem decretum fit» ex art, 173.
inL feripiie Anev L 1. -ÿ* fi quis cuiot, D. quand, ap¬
pel fit» aiiüd fi qui.5 cum immunitatem haberet à
iuWntlis da lîîs j aut il coqui eximeterur priuJqgig,
deicnjîtus nmen fuerit in libro cataflri , siur eorum
numero qui ioluere debent» li exquo fckicm mtfa
decennium non ,ipptiUiierir , ÎibiprjeiudicjLreE^quoi
hic quoque hLCtenduih cÉÎèt, ex quo quis fc abfcmcin
defcripcum eiTeinteÎligcretj quod rctulf Alex, conii
i;Æ. voir. iium.ii. Nioitn.ugitur irionbui quampri¬
mum, id efUllico appelLtidUm ent^xquo delltipcus
CugnoucrÎT.
Article LXXXîL
S Tiédit Rollc fait Se accomply^out homme venam a nouudlc pofTcfüon,
auparavant tjull puiiTe faire les Fruits d'icelle» Îe fera11 au Greffe dudit CihHt‘
Seigneur cnrollcr de la rente qucdeuèitceluy, en la place d duquel il dUiibrogé»
Foie e par fvçccfïîonoii actjueif dont ficra lait déclaration*
TI T 1 difhts catalogi# fin liber p rof ffimUtit fcndalium αΐβίαΐ us > qutuk 'uajjkllus 'Vffîienr
ad nouam f> offefiiün cwt & 71 antemna pojfiî percipere vllos c apud Λ cl na¬
rium Dumim conjcnbefe de redit h, quem u dehêfat» m eut ms lacum À juhrogatus ej}}fiue per
jucctjfioncm mt acqtiifitivnem * de qm fier déclara tL· jeu profejfio.
Nota t.
t Le Renner» poni on que le Rolle.
1 -Ftffijfcrts *d Allai ru m prifrfisvnrtt i ffüeniy*, eyc,
J ‘UA'JaUoi t m il Hr tderf t*bnl& j1·· J ri Jgrf , £rt\ (enfrà
Mohn&um.
4 Ü ta j ftnitut vfiwdiTt HtaUm- AbpkiÿÜtlM.
1 a Et Itdis f*U £r ImO leda KrMict , Le
RiHt ti'ip jtt (-vins H dit E entier ύ Îyftfpt le HjUtfitr te
Erriiier βπί nffvltr ptrar. A? jw ίίβ ^Cniclt {tnfitiA f>rt
G? lUutre,
Ex/t (jr Affemÿfyd Ce jh; fi ftirpte Ufultfbripttm du
Jttjre (7 Greffier AU rtgf Yf il* preetfUrLj!· de U rtfi rm A -
tint, ce U Epie rm/jS er fiwfig n r du Gnfft, Àsttcvérb
laiefli perfritiuntmquaiLdocdqLLe mompurgAi'i po-
rell, niti in fpcetc demmei^uo lifta fit , purgutur au¬
tem profciïïonc dcbiti.
j b ÀtaoAbt iwjji fiù rt tuf ru i Bf, ] Meroorat m
hanc eandem fentciiiûm Arttluni Papo. tit. des droiit
fiiCncuriAMi, Moiinis Lutum» quo omnes omnino pot
feüo Wild pinfc ilio uemd c b i to t u m foidïiliuiti cc tiL-ii-
cur apud dL-ïe^atosirteam tcm. Sed quod imprimis
animidu ιτ tend um eft» hoc ante vllun irucluum pet-
ccpnunem fterî oporict, vî & in cafu art.ui. mf. Sed
Mm en hic noi] CXcrimir, qo* fit pa3ninç^ltgctLS(qqæ
liccyiqELim Confuetudine e.fb prodmv, propter debiti
quidem non ptofelCt. Pr^hcnlione igiiurvcertdum
triiinux rtimum, ex dau lui a general obiuradebiri-
que non praftita» quod H vdiailusanno coco poiTcdic
non ame quam co vocaco pr^hèitfiûtii yreiiil Lim» îcu^
ti in Citfu Articuli. Sj, infra.
Argent;, jy Ctnfifrit,
•Λα Greffe J Non igitur fximturmiudicio ficri^ nie
bld] Ci s prie i en tu n ec c (Tarn cft» Îcd apud Aauanmn
tn£ta pra ’tJ îîu valet.
41 Ou^url d tjf fulrtgt.] Hoc inréllig^rttr poficiîionc
ail Lialicet trenflaca isi iit r rogatum, nain quandiu apud
fiirrosi-intcni manet furro^ands profeJlio iàdsiucit
hüic d ebito* L. tomia. i. ficüiilego,D, decenilb. per
eaquaAuic Mol. notât iu $. n. q, 46. SedtaoteuA^
furmg.LLtcem ipfum pofll .idie.i ad profelÊonem » ■&
quibudegibus ptædiLim vendiderit teribic Mol in g.
fi. giofi. in fin,
P*r fût afin#.] Hoc fivecum eft, vt ccrrè hîc fia- j
tuitur» ftlfa fit noiko quidem iurç Molinsei fencen-
cia-e-js* qui non putat vxildium .lentri ad edendas ta-
buLas.ÜimfionLs» ideit , ad cxhitîendum hceriî parta-
gsj corn coniutttbus iacii» quia vr aie iltc parragimiiL
non lit ticului iiùuus » fcdportiociuruciiftnbutib rci
ante queiitx,. & magna rxtio efi, cur fieri debear»
cunx ptiTiJqüe talibus tabulis côfiptxata debiti quan-
titus Æf difteibuno rept'ciaturj. qu,x qitibifque feudo-
mm Domitos debeamur» & raiioiiero dicemus mil
att. Sjf,
Str.i fût dfd 4 rjn /fl ,J X enetur igii ut va [fiiÊ] u s ilcrre» 4
S: eitubere titulum Iu.t aequi [Itionis vi Sc tn cafu anr.
31 1, v bt fiifius dicemus 1 acob.vetl qui qui de ni va iTTills
promi [eruntrecognoilere nuniec, 17. iiv ili. denotat.
Guido Papx· qr 41. & q. myk 7. erl.vm admomrionenoti
expeflata, tx Or d. ijii. quaî Vak-nrixedJraetl T imo
^ digito ofttndcre, vt mi', art ,140, & cJiti^us. g.tq.
nom, 14. Sed Ixoc eit atteritis Iocj » quiahac tantum de
prufeillcmc debiojfüiis ügicur# de ttmiis exlübendis
«tw erit, d, irt.jM*
yj t Des Droits cîu P rince, Aiih ÔcC. yjz
Λτίτ,ι.ϊίνΕ.
Τ·ί üVJlli
'1 ù îi & .
AüTir.
nifi:·
K L> V AL
Ç O tfr.
LXXXI1I-
Article
t J no pourra le Seigneur b contraindre fes hommes λ faite k cueillette d
SHH fcs reiires, que tour premier naît fourny de Roi le" fîgnétk Greffier, 01
&\i\ Notaire , à la reque lie du Seigneur, par ta manière de uanc dire.
le
ou
P T1 non poterit Dominus cogere jkos'yaJJkUot ad faciendam colltéïam redituum fia j-
Γ' rum.rnfi ftm nomenclaturam dedenD dcAÎhiam dut ’Noumo fdfirip«m, *à
Domini poifutatimem forma fupra fnïpt-t.
Nota t,
x TÏtmtitiÜTürJ tft Tiitg » wfààî a Dtmm tfàlltê.
% Serge ni feode unitur txsgtrf itb if», £7'r·
1 £j 1 fli ptarrj Jt Jfÿjnflir ryffJMJ.m^rr.] Ratio eit qUÜ
Viartups έ|ρ&Ιπΰίώ' hafoeant sfao in ne^ntf igno*
- riiiairc'.uùm, anceps pmaihim UibireirtmtciKn-
tiJt- StLlLiUsnimvjSKUiniravice mandai l ^λτ iti ιή
mAiîJaiiicmcotrüacrfLa recidat lî qnæ antiira tit,
^ CüntT* mitn ftï bomrna.) Ali U d ta Vtatoitr fcüdiÎta
( ytvoeani) ftatucnilum dlT td eft, qui frudum çalége
&■ t‘Lmiicionfri»ccq'.ir, vt à lidadacii intcamcuu feudi
tltlnra IbUri.t cxiecfcrr. N,un ciuu non gratuito le4
mn?, 11a mercedi ftcUjt, iiioiplt: periculo frceic debrr.
quod fi pfofcffioiwmcxigwe.vclit.pa.teftimircpia*
frtttaiid^iniro.dchin t m «uo ïd quoque pM
iiottftjvr Dominus infh’« mefitis frudi inpüîiifiç^
ulmiiet. iNi c-c cimcu Domintmi nàmcndaturatri loü
Viitori cnrare teneri p ton tindai luti l· j t Ardfr , qu*
r.Uiti conditionem, ciuwxapir ali haç rtguLu Nfrm
dim tnconceiïioé frudi n^ciTTurem rajfUonu sn
lê tecc-pcrir, eriftmuiidum clt quantum & a quiluii
era-crcT (ibi pcxicnm cuwffir* & quot»™* cdma
exigendo j, cognitionem & hominum &: ne Imorum
- d'ï'if. Grtffitr,] Nornencktiitafit per dtfcripUft-
nerim' libro protvlUonnm J t utLaliU m , niiLd^ ne iob
fulucriptio Aüuarij , aur Nttarij fiifficw , quia dm
J 1al1it.1t iû indidit ex i pib autfcèntko, meücari potciE
Article LXXXIIlh
T ^ct ïmmmcs qui fonr fubicts faire la cueillette des deniers , rentes^
δί deuoirs de leurScïgnear, feront ladite cueillette des rentes du nef
rirm^chjcnn en fon Bailliage, ‘à l'ordre du Rolle , poufivj quils foient
" foluables, & répondront des deniers. 1 Et n eft pour tout ce attribue
■ r* I I - _ Λ J.. t , v"L . , ,P _ fir ηΑΪΤ<<ΐ1ΐΑΠ flp
droit aux Seigneurs j Icfquels pat cy-deuant n'ont cu<ldcoitture&pofTcffiondb
contraindre l' leurs hommes & fubiets , a faire ladite cueillette recepte des ren¬
tes & deuoirs. Ecl apres diligence dcuë&fuffifantc faite par le Sergent inftitue,
pour taire la cueillette des rentes duSdgneuiv de ioy faire payer defdites rentes, fi
aucun fcplegc, ou ïuy baille autre empeÎchemcnt de payer la rente, en portant &
baillant par îedit Sergent audit Seigneur ou fon Procureur, fon cspîoia ^rela¬
tion dudit cm pd circinent, d fera k demeurera quitte , d'autant comme ledit op-
po tant fera impofe audit RollcSc rentier*
Jw T 'Z'ajpih, qui iemntitr ad faendam colL çîom prcumrf, redituum* hmum^uc
J mcorttm Jdcknt diéîum çollcchm redit mmfdiâi qmfq&t mfuo territorio, cataw^-or-
ihm\ modofoittcndi fini L & dc pecmiafttifdtnt* £ Etpro hoc nullum Domino itts .atîrimt-
f;n\ qui ànmrmlkm^ u<$ pojffjioTicmvc rogcitdt* fôos vàjfaftos fttbdttofue -adMéhm col·
lictam redit un m iu rmm.qm D omm icç ru m fitkft da tn bubui t. E i 1 jwft ftifi à ris tern û ilïgc 'fl-
tiamfafhrn al? apparitore feu Viatore ad faciendam CûthrLm· redit Mu w Donnni injtitH-
to^t fûbitio redîtttim ci foret Λ fi qm conqueratur,, dm dmd impedimentum non fhtmi
ddnÎnm m dit t f rondo, d andontr per Ai dhm Λ ρ paritorem di flo Domi no Procnr.troi ivtfito,
eremodicium ϊΊν"· ntltHèném ditîi impedimenti > exolattur deldtot quod h>d£dllm detf-
ret in ca tdogofu fabula urritorij * ^
373
Des Droits du Prince, Art. LXXXV. 374
ÎSOTA L
I xji y.tjfii liai ΰ rdhrm Ciliigtnjr prutiî,
1 Pc mfi mtptù tiirîi Mi fi thfer Oeijfc/liii 'mfifiï.
i 1 /ihrinJux^Rc.] Magmdabitatio, qtiîsordinem
probare debe N; m qiiod hic dicit, ii ferdrtdu
dubitationem non folnit, qma cûm amnii coniti ruan¬
te Vkraïrsii detcm bojmnesiotLim nom cnclai urar
Oîdiiiem & iîumcrum implcrir, cilm tatii'cn crctcnros
Sr qauigemos perficpc ei muneri obligatos confier,
icarjtic nutln, hic texfctihicur,lM.« qm muucmm dcce
radunt , fiun dcdnuiqUftt|nratimi reformari caià-
lügos ojftttreSfe. EreKiftirr.oprobac.iiiiticitionCj &
apparitura; de bien-, fundatam imc.b rtonem l.ioimni,
vrrifï fubdirirs probauitir fe non fiio oïdinevoea- ^
ri 3 ad apparituram cogatur , vu-lmi & qui riiïiquam
ha: ces apt , probdeà h arm dis qualiratc non tenetur
protarc alîum nondfè proximiorem ic , kdab reo
opponendum eü* fî vdit t quart Ale^Rapii, Cura-
IuÇ notant L is poU'ÎR D- deà£q. nofTdl qui focus fu¬
it· ibTicaq. exercerur. ξ. il. gîoi.i. mim. Sc 6. in re¬
trait.
J' ij/aji'irt.] Nam qui ioluendo non funt s reCÎÊ exi¬
muntur ruiincris,cùiTi Γυα Du mi nus ignota; fidei cre¬
dere non teneatur* & fbpcrfintalij,
f Nqtf iifiiriW,] Neque cni m U fiibibantial'i cilfcudi,
fêdccmdkio & les accidens feu do, quodea conditio¬
ne iegedauim ed^ut fie ρόΗϊίΙίιτπ. An iiirc quifquain
cogi pofïii çjiiîtrric Anubuius in triri* de mun eri b. §.à
modü'espt dir. nom. Si.
J Dnièhtf'Î ] Es L,i;uio Vf! prÆJcripriûUc continuata
poflclïïoiïc*
* leUfî ] Quiti fïquofdam coegir, quidam
eiiam ripugnirrnic, diccams. Arr. 177.
r sCpmdihgtint.] Qux conlbt bonorum perquiû-
timne p o fl înrerpciiatioi rein , ou cens incerCi-fUr rid
tamen intérim capi pignoo qportcc Ordin. 1 j $£·
AtU 40r
e l\ci*tnn dt t'empefeheftomt. ] Hic de impedimento, l
j uris Joqüi rut- Scd Sc de ira pedimen to quoq u c fâ-
itk cadcm ratio, iltortç ob inimiciriaï Do mi su ΐίιίτ—
u-dtus {olutionem rccufXr , $ç vim Dçlî cxequenri*
Haiti mis cîiim Viaror tenettu , vt td faciat* n^uod
ii· iecft, vim cKperiri Sc armatos conquirere non
tenetur : Nam impedimentum tritilms quoque pro¬
bari potulL A qua iênreniia nc Apparitorem qui¬
dem k-üdatum cxdpioj quia is ad caritHoncm rene-
tui 3 ad profccurinncm liris ΓΕίτηρίύίοί· eius non re¬
netur, Il Libierius debiti conuo utri i.-un facit* Etié
vero cùjsi App.intoirnuduminifteriitin prurlWtjîâque
gratis, ii & m>cmr aliud pratrer operam Domino præ-
liare , quod lîvis bc de facto* e^nluirur debiro t ii i]ui-
Jt'tn vii üjio ant reJptfiiu Dominj iïr. NcquccnriD
Kïc (irtliJis ridcailû vtdirori quamquam timqtioquc
hoccafii rrrlEar) ab eo voluf. Lit merces. $. culpa. D,
îoear. Bal J* SaJy. & Dori. J.vlt- C de ait. cm ·η& Je
hoeipfocafuAppanroris loquitur, Mafutr, 111 rir. de
raliis num.i4+
Article LXXXV.
o vt fubicit bailÎeri fbncAJijeuJ minu, & tenue 3 ^tlcdans crois ^Rï1f.
, Æ m°ys » ' dePuis ψ'Α aura eu nouuelk pofleiTion d'héritage, Tur pnne nÎvÎÎ
I Mi dc & ;’· ioayffajj.ee d autant de temp^tpc ledit fubîkfc iera en de- Coîf ^
m « urc de f o a rn ir en et? cpj c de (lu s,
Ç\Mm< *vajfallm himctHnLm cttJpgpm c rerwto dicnuLirwm, d ïntr& très menfis, c }
dwfojjifiQim affrchtft Tf fi/? pana mmm mkâîmk * &r poffimis um tempm*
qwnto Ί?αβαΙΐΜ m mra au fuisfiçkrtdi ad td quod jupra dièhm φ
Nota ï.
1 Pimititumeta* cr forftiw rtprïtitSifits er >*r.
i -lAu fuit *d ifitttftcnm tituli.
j Eftliic quoque Articulas iurts noui ab Reiorma-
ron bus qddi ms. poftulanti bus ordin ibus; M arcrifl im-
mcniiu Nos n cceflani du mtartac, & bequenics tribu-
nahbiis noilns coruroncrilas attingemus, Loci (une,
vocis etymo it, quo inre debeam ü requis debeat! t ui de-
beaiiiurdorma eomo^genas probarioius, vis Êc effe-
â u s eocl tra , qu-t dimimer ametis v ulg6 appel! iuit. Ac
primos, cùm qucerimr.quaiuxç dclxXnrm·. lord kg]
npoitcr i endorum emnioni^UB: vfqoara in Brisan nia-
funr, credo £< éxtcrùrnm pmiimdafnm omoiam,kac
iegem de conçtïîitmanab narura çontraâus tacite in¬
cite, vt qu;r v.tiTJEus alieno beneficio habear, ca, qua;,
qualk,£: quanta flnt folcmii profdllonc Domino de-
kribatj de edar; Nam qitï alibi alaudta appellantur*
nu Jk apud nos funr.qnodvctLjs expt filtrat, carnet
teiîc ftuda appellantur , fçd&r peregrino feudorum
lUrc eade m 1 1 eceilitas omnium val fidiorum f uir , qua
■ de fe operok au ri on tâtes mtiltorum exr^nr, apud
^ 1 1- 1 1 -ïioer. ni .de fai. J. §t u. Cluikn - rod.
tir.de ii-utk f. 4. Ua>b- de knrio Ccorgr m, de fi ucL
veri. qui quidem vüM promi ikniit recocnofcere
Nec id modo verum infeuddibw.-quçlegefeudi pot-
hden conitar, icd m ipirs etiam auctori ratibus & 1 mi-
ris aiq lu i io on nm . Qjjare j n uniis Éa fdiolæ du bi ti-
ûo.qua: ex i.cugL.CniE-de petit, htered. fumirur. qtia?
ΓΤ hÆarpriabec., ^um neutra piUÎmm π b akenius
riaber^ &ino quaique.nire mu un. iedlongé .durarivi x
m Feu ik LontmriiT , qui mutila lege uecelbrndinc
brneriei] vallallum adtlnugit ad oifidum. Net rira
Ban. fcnienria,* fu.dç ïJlire;iin UCdrcpuduc>.&
procurât. lih.xj.CJocuûi cfi habitura ,qiMf eadem îii£
ariionmn Înftir. de.· aifrio, riaiJd.i.Cod.qirum.
& qnaiij jud.de LndlrumetiriuC.de fLÎac.Maïth.cÔ-
iti l iiieip. a b qflirialibui J- 1 - cojiJ tir.-ÿt- cùm ne à R rq^
uu.s quidem Barones eugi polle p π tam ad ed i non es
acquuiriomim dererum poMclLinim. Quod corra eR
m; feudali bus vt & ïu. Kab-iam oEim rradjdic. ^.pra'in-
dicrik-s lnftit. deuil. B:di.l,qua quMqiar.^ aïircones.
D.dcidcndJaiiLt- C-dciur. einpbyt. k Morin, ara-
3 7$
Des Droits du Prince, Âi t. L X X V. 37^
îwtntn4 tl M\ BciT -a.g.n.Eiit£inc& Λ itsiicw
UUliLMyrJi.i, 1 . j ,. riJ Ar n. i , 1, ( fin irjf i
tcUatccafenOKlab««^*,l,*,a^B!^l>Î*lc^^y
nuinhi lil accipi conucnic , cim wlWlwu contbou ui
coiifciTo cft . hoc cit. cùm Je efoalitatc fciwU. conta
N un h dit-Ji ςιιηιηιιΗΤΠΤίΐΓ ..une cnn piuhiinipra-
ICC vekilianU'ceacES nécdlkumqcùm îiüic viLJaUnm
clTi-opüut-ai, ψΛπ* ad TOÎMtidfi οΕφ &ob£qui*
cv^l pallit, cüm non çntis miUx Üne,gtilimcs,lrtus. β
D ^k reb, cmhik Lob cbiTunica quaHcti uiuumpri-
uiîcgH Domino tnb.uat,
Nota î.
£ii^ a fl ρτφβ if n t» \ wt t tuatur*
Pifftffviti dn-mtkxit,
Qtusi fi plurii fmt
^njUtufÀi jstjlw regn
>sfn Pvm'ttw adtwBi mem itntiUir.
3
4
J
I Ί Tmr r»f>uii] HkWus dkqtiis pi^TklYioucm debc-ur. q
Prbi-f ayfcÉ omnis '.MLrdhi-.ïi-Ùviiltis !cbî,c ktuii T quod
Pliit. faipSL-rtJ.pyji.CtiitLintl. ^ qmk
quirt. pars. LaCûb.vbi bip. &' quod Müliii, boit &
ChilV, cùngcTltnr. Quod in miphYToottquoqUS; Ota-
tiuit.Albvi l.iî ccnris^niü.C-dcpsd-Êi l.pltirfiiipo-
chiv C,àc fi .lin Λι-. ftaUConf îio bb.j.Spec, m. de
locat, &cmAhyt,$, mmc.-vhqiwverf Û9, U\, l.r. qq-1-
Cod. de LLtc.C' mph yt. Cu a. 1 <b, de & «d* ρ.ιττ-i. partis i o
oimbc.q* û. idem & ni imitas quoque Jonunüs etm-
çediatibus, Sed inanis cft cnnl'.:qii crtt^>qLLun. Dikfco-
î esc b d cfe ftum prude! b 0 rus Îbiunr tT c uni reculante
iî-1 il i _ _ . .divini i.ii i-.Jhη -fc wr-T il iî tilt 1 nmlii f” ilUÎT
iurt quidetn fummo neg.irino po tel· indmidusm rite
obligationem, uuihplicmqueiri [ingtibsadiiiiè &r
palliai; tant [bUicione Se cttc&ti ciüàin obligeons
coilediun, nec tamen infolidmiijial vt omnes qui du-
beant omnes item omnibus cflfcyiji. ScA cimccTi'i pÎu-
rts debeant j mûab omnibus pr.tfttrtir » nonMicir
vuiai oblcq u ium , ( piam qui m conira M ului . pttrn. §.
ί . gto£ t .nu m .1. Si § . 2 c gloi , 4 . q-G. c un et a rndaudui na-
rutani.mh b vî cc-llegm uni. corpott debeatur, auiplu·'
re^ vcltngub ièpatacoiure deboan c^uod I ACob.uit kl*
de royd. col, 1. Itaque tus cftfpKiaJe de pnuilcginu^
quoi fubditi prioratus Xi|irci spam tajuxua onmfe
profcdlûJiem Collçitiuccxlnbent Priori > cKprcrtUta-
jnen flrigultn'um nnininibu^ie pndtjs.Qu.Oii l;i fiidlu
aiitmitri cotarredi'i damn'um incumnir ant ftudmu
piÆÎirndsrur.cçteri ab to td quod inttieitcoiifcqttcn-
ttir i>lo C ftn.Lcùm à mairc.Ctierci vmdic. Qupd egu
imdiigp-rcbns adhuc mdsuiils, ium dimltou. ûda
v nu I .Hidquc pro W rctp.01 uk' U
Iflutl t-Eurn bit- incidit qua-rcix^ il Dominus fune- 4
rior fcudum feruiem præbcndcritjan vallÀlEo.svst£Eiüi
lui s id clt. iubuafltdlos Tuos j^oilir cogere ad Ius prq-
kilioncs s id clt, ad tradendum mimu um & dinumc-
rsmcnmm. In quo fitliibcdun^.miiitiplicescilc ptae-
hentionis caudas nec omnes ab v tia pro iicd.b ' NaLis in
bisquai ii tin t ex defeitu [vt loquuntur! homini s yiw»
propter lrudtus quos vocant malartidei ,nondubmm
quin Dominus i ure e eluti inierim confoltdito viatur,
je omni une actui, n prurdij dorqinlrri·, 5£ fi-udtus fu os
fti.-i.ii·- Sed i|uo cafu non fdcit, ik m poiFcJlionc: rJt po-
tiitsqium poiiadet rei icdicei fc-niandie çaufâ, vtboc
ipfp textu caj(i|S > tidli.oriinbiiario rft t cùm hfi ojime
pfopri eranum penes vaiîall um Féfideat n q uolt qum-
vaLfillo bona ei. Jomrua ibudalmpivriomi volût. quo D inmquc Vnqrtam fuit, M?tm& dumtaxat ad
bue ium vûmui, .necfi prarfttmKratt, pro; inus aXto- exccurionc luns atquendmmiftraiionc rerum teva*
lkv fundata cn'ctintenoo.cùm multorum iit ea condi-
tio LMi- jSc uidikTeta, sicc huius magis quam ilhus ^ ve
folum te fundarum dicecc pollif . Relinqui tut xfcnim-
tcmprarbenilnTicfirUiiicoëfC-eudinn-
p&Îtb quod hk dicit 1 nut fibiril) viuncrfab difpo-
ftrionc,vt cireras omnes legales di fpo fit tones hrdbbi-
gi n J habil es comteni u T raque sV qui re ruin ili ami,
compotes non funi, nec maiir ccniitrjnt, & minores,
hae’i'i1^ nonreneiiLur , nifs curai orem habent, qiu>-
iuin periculo iflimoracomittituf Dptninn ius luum
ext-q ne n t e,quod tradi nir^Lt-iii , 1 nf. ΐ: M i ili»® u s nO-
cauit^.iS' q,6. 5c . 1 glu 1 .7. nuni.-v, ΐ taqut ai meo rem
haivêi] curret hoc rrnmitre, ttiamarra relbnintmem
filuijsufttonibut .iduiTtuLsfocordêcuracorcm , quod
üic fitfiustrajâbic.th j^lûf.?.&: g .4*, [inin.j. Nec- ne¬
gandum ramen , tqum ipiipcr fc minores qua in xrate
funt, id pciftirc ptiUimonodo infimibu.s^m.iioa'Svtd
coivll-Tiiaiionem fcdiett i urium fuomin,& impedi en-
(Usfvt loquuntor) cnnlbi] uen Lias nimiiun d.ttunofx
morx ) quod Se Moli uncus feiibit, i1,g. iS, mim.4, Se
Confurtiirio nuitrainfr Art^js^ Tiraq.mgcnete.^.t.
olof.if. nuni.ik&^3J. gbf-i. Sed de cinn dicit, 1 «ut
inrdligemi um in pojïtdfore frudum detinente*
i M.un.15 quan d lu poflldcc debim feLidabbus -adlli ingi -
tur - Se rft pnrfiundo verum Dominum esOnent , A;
iemdaitifadrildbriai ·ί* 6 ctim ego, D.dt ceniib, Lite
Mobil, «UI- q. 46. kk quos eo loto ctmiuhr , vidiEna
qm non poifidet, qnamuis melton iure vaflàfliK, ad ea
non obbgatur,qnod Bald. SaSy.(...albtcribiinr L Lnlcm-
riibusi Cod rdc re t ve ndicr quo d sdencid em dicunus, ii;
feri pi unus fup, Art- te·. Nam in Ëcutialibusin rem agi-
tui' potius.quatTt tn peri bitam.
Î Dubitavi contingit. Quid Ü pltives iiitDotumiplu-
lium cï contumacia non patentis , nec api
□ nud dumi»
I olidum Domiuntmaur poffeillo dTb jmreiL Sed ta¬
men ftc toilic^ri comiemT , vt de poreftate Domuum
omniapolib .quxadmimhrarionem (impliccm coti-
tinganr advtiliriucm rei ipfuKnontam mve piuptio.
[pium aliéna > cuiufmodi fu at proftlTioncs vEslLdloru,
qur redintegtari poffetios, &r uftitui vsdbiUo opuntt
debitum tacienridï talia fumj,qu-v redime poillnr.Ca:-
teraqux taU-tuem funt , Itori poterit dominits vi qui¬
dem intius prarl te niionis ex defeitu minuri norirs'idi-
L ri, vel beneficia aut ollieiaad prx i en ratio nem aut coi»
Lirio-uemvalblli pertinenda coufere. Nam llbipro-
pne larem :j! p i ci un c magi s quam aduii n i fl ratio nen^At
temni -ollaLi vccotiferi! nequeunt, nec in cadcui cauli
EmdumrefUcu tmr liis difpofirw aurcolkiki icurc-
pnrab ilia funt, 5cvno netu eonfuiriunrur , nectedinji
poilbut per manus leaati oneiti. At pro beil tones llri-
pio præfbtx repeti 1 v aJtiLlis mai su exem p r apoÛbtir,
&mftmmentaea dei e reftirui* Hxcverafutir, qu*
Mu bitens non accurat·; impUcat,A: mergit diftini&ic^
ne non idoneam i u gloi,"?, di^.i^glot.d. CôrraCuJU
F queritur, ai> vaflkbis ruedins, cuius feudum faiCtuiu
iitçfupponitur/uos val fallo s qui fubuaiTalti fuut put*
IveiirknriSj poflit durante mami Düira nie a compelle¬
re ad debita,A: proidiionis edendas 4 certi un cftuiie-
ttm non poiFc , cbm pendante pTa-benllone ηιιΙΙϋΠ
exercirium ntriumdoTniuicaluimbabeat^quoc! apui
pm-bendentem refidet > iko non apud alium, quod
apparet, Ai'Mai. alibi dicetur- Molio, attigit·^*
tf.glof 4- nuim^ Act·*
PoÎlrcmo quarti tuf un profeflione fa£taj hoc db
prirfenrata tenuta Dombrns teiicatur.idcuriboricni
etirum , qüôcm ea comineanrux, tdçll , adgarandoui
citumi
3/7 Des Droi ts du Prince, A rt L X X X v , 37S
ronimy qniÜLttHucainftuic, t forte àlius ftiiTaliiim
vi dicer .uJi tes va J [allinas,^ ne in Eenutavaltailu.s pro¬
ie l{y.s e II ab éû,qui eum rea pi t terne r c. H, me M olin,
pi rtaqurnir $.44. η. y. fis rcûe negat* iiiii haâctttis vt
π jlnu.ir.qnj.· m quabute Domini rtcépmt, kudimii
tcFurè ,ll:t veilfcas, aurfi quid eorum iterum peritur ub
v jJtallQijqttodiUi· pri’fts rcrit/eeentvt.
Nota j,
1 jm uni*u ntt fijfirÂi , fr pnfi-ntjtïf.
% hrfruT» cîï r-T jpH.i ,f/i .jiFiw nÿfrw , </ wnfikm
J £ IW cl rj'i rtfrtW f J iViiSb/ J ,/d flfflrjii'ÇSrjÿ/i#*
7 ^ H iciriddi i locus de genere1 probmonta,
Vertres q itidem fimphcwct & hono. fidemutuotmer
ft âge ban r. fretam ve ttu ;uitt prok’Jl mues fë Lkiiilci; per¬
quam breues, ve domocûappciuhcibtJrtexprelta titr-
ri3& jniJiLUicopi-toJa pïictHinirecÊfîone ; brcuis itera
fh0 π ri 0 lu biiûéfé [ Lsr tic o h fcquio pa trou 0 prae Ltando-,
iiibu ripri on es prutatn ti ullsc, ligna e amplum I ionora-
Eu ni m houiimim adfklaaiiturj'kdi iüc infimi perfidU
rtumdCi nuiltækidc concroueriià: natx- An fides tah-
bus hibfiidA q Ltæ Fubi "cript i otietTs nem haberem. An
mm bis , de quibus an aliquando rradittr vil'totnon
c&nftarcc., id eft,qur ρχΐΰ1 uruticmis uiftnjiDçnca non
nih rren r. De qu ibus mari irum no flronim nemo do -
i bicirari Not.xhusT fchota: ditpumiones in ba.D. de
piit.an debitoris fy.ng^aph^itpud eundem reperte h-
tkm bitunt dLilbUiLL crediti , & dulni itione rem dii-
folmmtjVi Linl.Rom.l .admonendi, nmn.j4.vctC in-
hj jncu m r.amcn add i r. Sed in lurgumeio ad 1 1 bcrarto -
nem tcfTTJ nirpre plus aJiqimi prOptiriicmis cflb debet
ad mdiy&Jiditrm Cùm de obligando qtucriiur, fuere ,
qgi dubitarent , an reperto apud paixormm antiqum
in uc Itu ume vel prc-iretliOEiti ieudaiis lnftmnrtcntOjprO'
b.iw i niLLÎtiru r.i aut pi ofeillo putida e liet, edi» ndelc- 3
tundam lidem m îrndri proponant fieri potnilT^vt id
Tioc i v .itîliïlo fu bla ipmi n e isl 1 h & H fcripi m n prob ,t-
rL ' ut. nec eo tamen an imo vl Dombio 1 mdevenie,
jpurari coaifsfitmteii.am lceipnt & fu no put abo r.tli
csfu tales tabulas iubdtid ροηύίΓο,^ηαιη eomcdhiram
authûntas.Lt.dcbt.]iLntoL C.adsu.ucc.&. Bart, &. Sa-
iyc, t.i. C dc procnr* ïdarae taks cautiones pto pro¬
bationibus compertis nem rlfc· Aodpv^pa&ji oii Jfe tr a
ditis cenitaret Connu opponitur feripei vis,ticc mu -
titionem coniUij ptcfinnendimi io [humanti tradito,
iiacritLonem vero buc iplo pri-iuivu Λ: proban , quod
ipuu Mqrntnîcharthopnyliduin re pe mi ίΐΐ,& in cius
munibus;; Nam furti enorme e ile £c fine laiionc prsè-
fujn prionc , & eas poti u-s dé p rei u mpii ot 1 ibus k q uci l-
rei & materiA’ apre cougrutrctudquc & alibi
limbus Hidseari in piimnisijingiughis., in quibus ne-
raoptobationem eiûgçtct Je prajienratiuoc-DemquC;
& quamlibe t ignoio & Je exteiiu gentibus profcCtov
qui mandatu pLOcutac tonis uuuven fuum condneti
diceret^ ciL-dieiLO fnlo , quod m Linimentum btis aur
mandat» haberer, quo J .ut BsH, J. Ji qua pci crdtuiLiita
in fisi. Cde Epif & Cies. Barr.Lvnlgb·. D, de admmift.
ru r. L $4 ,ca a L-u.C. d^ Carbon- edsÆr, Bu o Cn rd . Afcis.
Zah- Imcd.Panrjt E-'e l >r. cdi-:îi ta ,εχτ. tta- (.td.dtlcgai,·] J-
que eria fineprtibaripnac irariitionis k|fb;unicnLi,quod
Fdy.ibidmx lo; And, & E Id II. probant Imolclcm.i.
deprocur. Non cita^ittimeceflanum prifiiiririoiiia
inltr umeo 1 m u s ii . de 1 u Ner ipri o nc con iter, & ap ud pa-
ironum reperttirr,prxd':T[ini Ii luinpoixadiiiuetLiL',
fubicripiio aut. ligna non ium ambigu^ nccoppoiicac
c iccuin Ïtaiïri te pm ponufitu r,
1 _ S.HjLurur dnbsLatm atrera & îpfa rrd>unaiibus j^t-
hequens, cuni i u b fc r ip t i 01 icï u ni Le ui ulibus reco-
gniriûrublK rcpeEiurLtr,&: vt quodque anriqiliibiuunv
mitrumenrû ei} ira taie dc.rij.gna Inc Iuriiconiiilci Ap-
pclbui quu: pnddii anmiJoi ligriitrorV)‘i apgaban^
f i giu'as i n - pr dta sJ^rt'd^yiîj>ea,itt· Pi ; 1 lins 1: b. Ep j I toi ani
decimo appellat, vcJitti quadrigpm m csr^ Sigilla vql-
gus appduiie maluit, nbc id ipiuiu male , T;dsacum
riuacomsn b n mm uni ilmt , nutr urulto plus habtaur
lk l qu ,n n lubknptioiitiijpfeprinacï, qui bu s su dta
probaii [jtiis v i.s tr 1 lULitur a 1 ite· rit ogn tti.O] se , aur p fO~
b an οι sen 1. 1 . rari n nts, I, a-sèi npk\ C . de pro bac . çi , U vc ΓΟ
qLtiIqu.iist autli.de stiflr,cau^ it fid, vbi Hart, ic Angel.
PaiiQi.Ikly.&ralij, c.z.eit.de bd.Iiiil Signor urq par A;
eadein cft rides. Qittd cnini siitçr hicimcrdljt eadem
►n rd tas çft au rb on s quod Barr. BàidQd b Al b . pu tir.
JtpLucumriirÎ. D1, Je proeur. Rcnn Cojif. Cend-
ui.m.A; Pliilip, Franck. quainuLy de tik iiuinun. fn'tf.
Quate nuis bona fenr entia dl eorummni CgiltaptT Le
fine lublcnptionc uil vakro ad probationem puntm,
v c B;fU. talius, Cdc fbn. Bartiic liald.in proeem, dige-
ilcir.Barr. A; Bald.l.adtelliitni.i.lîqiniejc rdlib.D de
tdUkCo r ferri π (lin gutat'i b.vcrbo t pi Llu taQuqd ïasisd
plenque liiiinre’ligunr, cum lignum Jolum line tabu¬
lis aur 1 iriltum en tis proponitur 1 Qtio cafunon Jinc
exuta B.aldn glülta lr,ïir.de pac.Coiiltam.temt niï> ro
ban rc, vrporc muta,k" iruusinia,tdë to,Artd. fc Holl,
dTc,2-ic ,dij d jc.côr im^Quo d fi sisflrumcrua aut rabu-
ta liibfLgnatitfuni., etiam H kibicnpno imita lubtir^
hauddubi^ Cftdeni fides haberi debet t quur & lubitri-
ptioiii (vt an ce d sai t mis) boc c il , c mn aur refognto s û t
ligna cuiulquairi elle qui proponitur, aut pr obara, li¬
cti ti & m liiblcripriombiii piiuatis ibkr. Ac lignorum
ramo maioti.j.n clic au tkorinii uu coituroii , quanto
mta· priuatos qLnjqut' magis publice ndt uinne , qui^
fubicripto vliiusrantnm Iit liuusitiEs^ caque code tpfo
in b omine valde mu tabili s A' merrta , pmd nrmnoJo
imp ulta manu variabtiis, pro ,ττηΐ cdoco^alamo, v a le_
tudmequod ipiic quengu· cutifii tuti nutu imperatona:
co nlLiSc L’antT i n auti i» de I tsi, inft q u Omuiiu probatio,
qiuu per liter arum eomp^ratieme dicitur „ pro integra
habeatur. At itgtia vnincrfmms lii nr Sunibarnm
cuiuiqur geuifliiciacerris notis diflvrmuit* adiiins,etau
domitori vbique in prxtoriii, templis. Iodi1 publicis,
ÎcpiBchns^arm tï v uvo^uro ,a tgento .cooir, ip ceu ta rt -
b usjrum lus,liabe tut rp mgiintur ,k u 1 p uni ur^ca-ta n tur.
Quat e lides mamr-Λ' ligna multo certiora âc pluribus
jioca*çùm nemo feti1 pili domi & prieurins fiifcribat,
k abeet pater, alitet filius * nec ilmiba duorum tlbngi
commerciis pepedit. Lrgo paran fimo fidem quaiu
ik fubicf ipnoui tnliuu, maiorem ii fubieuptio proba-
nu· tt fti h Lis d um nriflt.au r comparatio n en i, non r r 1 un
:ib auctore .ignofcimr. Nec mJii quiiqij.rm opponar,
quod mlignis bpc quuqtic quidam tKigunr, vt cor um
voluntate appoiiu probentur, quorum dic dicuntur,
q u 0Û ego qiudctu red pi 0 , zu i n ali eno nego t so a 1 5C n a
.ln penta dicuntur. Sed J i cius negoi nl hrqm npixmdir,
nibil amplius rxigo. quim vi probetur eius die; qui
appeadi Ite dicitur , nec furtum prarJutoi· debuit Fil
esum id abmcunuejiicnabsurmtcLri regulas, à qmbus
cscctptioncs potius formari Qportuitycum à purispar-
ticularibus (Vt loquuntur ni| inferatur, tmpta effet
eorum ce Uecho,qui ratiocinarentur, in contracMbusr
pernuiratiDnu per quanjfxpc fraudes fiunr.crgo obla·
to t.Ji Lijjnciiuftu Vt faut (kueittt? fides non cllpetinu-
tationk habenda, imo Îicpotuui colligcnduin,pndu-
tneiiclupro conttAitii3[]ui kdis dleapparcagfxdpit n-
dum ί 1 ftuus ptobetu f- riic etiam iigmim r.dis rli c 6c
probari, volutate igitur eius pr.riumi eppo litum cimi
de d us negoti o agat ur. hicipicndum, I i i uri o aut f 1 b b
appenXuin ignoraurc.iomuLG probetuii N ant fumvo
379
Des Droits du Prince, Art. L X X X V. 380
., <v r int-imc aurrecttburs ad a C3tdu^quodklliJ.fatn&ad^*ialij«priimt. Aç frnçn·
«κίικηροηοπ* _^^m· A rJ g| iterum OU
liatiiimuniomma'cÎA,, mit m c«m
VI ub Cü dcbttt formari reguli > «it 40M iu«lfrriu*
JefttiüïëtEoïiè poriiB prçiuTTPiiJmii,^^ rr l
eonutiiûc.volinitiiic Domim appoiiiMiiod glapir*-
{uirmUt vçrfunidUgÎnaum LU pwrciiratnra. Uk*
pcoir.Li.^erb.iu-^r.eo^aetcb.aDroii Alui .ddeô··
nue mamspro ih$Q <yaàm pro ncpnreBrafunten-
du^quod tîrJil· rtiiJJ.li Proui rumem, Ki probo
«cmmiTurn Moîin..ilirtrexiftiraantis«>. $.f. kd itavt
ne Libt quidem ipte· eodem beo conflet, eiffcnec eom-
tnuii étn ea, dtvrc l ; raen uum i eq 1 ci titr , ne t‘j tuua cort"
(br. Nimicûm magnatum lignis t.uuum fides tribuit
ratiatuf. isddi m^piu ti iia eutkulb afimuri ibk5rttibli-
tus tempo nim mquæ dctinumus videtur, c uin nulla
mmus· fideliter leuirncuir, & fraudibus preimtA iph
illi irutqflares Îc F π Etapes fii-pè enderrt me ducÊcis a ut
amplius albis fubfcnb ajn .Jupe fubfignent, frgna vc -
ro nullos hou Amamicufis in poteftate habeat, no cu-
btcdariiis^ut aliquis pulonu gi π grau 0 fus. Sic bruit
homines fûttttn# irgicnlitudine ftupiditynde· plero tas
rc π du aîo s coTitbt Î;üib 1 ni criptis albi s ,qm 1 d amc :td-
mm ère h oft. Si lu. λ ntl. J K L .cq» 1. de Π J . in H riutiéf .
1 câïrt prüdb ncccilitas , quàmi'^rr*
a exigi r ,vincaqu®ï vires habeat, C]ü^c_
ilüei fuit Veterum
nunc cftj tamfii nemo j l , i - v » .«ujhiimil, a..;,
necagcr quot arbores , quodilbi lex tamen .indicit ia-^J
ttnfri profitendo , ««a iit re plcriquc pcnnoMtos fr ^
esaitores- prtrkie ibknr exemple riUtMuhumiU- femift
'.Horumaiiii hac in re perquam lunt acerbi & prafra-
àqfSt Ot di nationibus quieras» Kegqs nitmiturca- gf ti-
dem ite r c . Addendum qua quaque kgc abprofticn-
cibus habeantur, quot iubfeuda lubiiut, qu antum am 1«
mirmnuiumain ipeoiemm tkbeurur, quiunquimre-
pugn.mce Li.cobmovhi fup.m fin. quantum patrio iu-
1 re, quantum iteni qn.tfinj babeaiua, quid breriditau-
bui obueneriï.
polfremb quid corutn cimniiim no'tniücdebca-
tm Domino patrcwi'ouè , iuWimi; idcmius pjrofcC.
i\o euruiLi umnium nomine, vailàllntn in fitUin m-
ttliinqtiL' pactoui fefe conbr.re , ca omnsa nas [k~
ncfieio biberL Quate in p o reilace Dom 1 n ï fefe fdtè
bon.t Bile, & line fraude fponder: Neifeferte.tnetx-
ptefsê tk dij'enè piofefliôrH· Conriiieâtîtuir, .m relitu*-
ni yi an tiquai profeJlîoncs fââa , Jïcuci fin pfa\kcci-
Îbrcsfulebani, qun-d long Guil, licncd. perfcqmELtr,
eripnom
délires Vis b!Lu,û.‘d Cailigantb fccordb nnpcritorum
vins Sterc.nmiî Denique patein fidem Γη bien pciom ά:
fierai rnbuo.Ccteca.qitr eotlcm bien Mohn.cKequi-
mr de iideiudrumeniorunij non tunr Immsluti Si ad
emmem geueraUicr huius gcpecw probationem ptx-
tincnt.éé antcearu Lite cfr hiipp.Marfil in rub.de pro-
b.a.C. .'ei-fequiitiiiï d^Éanoiii c,i,d« fid.inlfr tint. tsr,
Spec.eod. lïtnlû.
Nota 4-
i sduru.ftciiubmyr.u.denciitibrtTncnttdijfff-
r*nt.
ï ΡαΛιΰΤ rfftïïii priftp tnam .
5 Cjod CT |r*WrtJ<h m ( 4 ItlrK* rxprtm < dylt*T.
4 Ctnfpitfid m t» ndUlts* un cr ptiim.
c ftnut.] H te loçna fit de vocum rfy-
ï τηο,ηιΐ&ηηη vis^quod.id reeipbs atîinerqsenècaJeiù
cil À j.d«fMT«liJr?iia.irrrtni:, AvmftthttWtflt qu-τ iiLeiunr bc>-
itiuriyiTsje. Qiu td.ciect Llbi (u brtl lus eng bd et-an 1 1 dib
breunam qu.incbm fibi aduertrlk eifr fum , quam 1 a-
pensii non vt inter infrnibs , vt neque rixofus Domi-
nns, nec cnitaumïviiTaUus itrcndùs lu. Nec tanim
vatTâHi ittfb exculiitio cil, quodofejT.inriil·: ilia , iï iïi
generc itnt lupétioiuni profüÎIiojiibns com pr a:h l 1 1 ia,
ne qu iii ipie ib I L-n rus pral tare c ogaru r. N.im clarius·*
□JEetTuis. cxjuelüiiâ oumta {fificripofïïtj exprimere
Loqirisr^c^mtJiis nihil mterdl, πςο ibeordi a nrir prr-
fcnbar3quiotl Mobu- attiget. q. atu quoloco iJ.
quoque iractj^qmd de co crniendum iir,qui fedecim
D lienanos folarij olim nrofeiUis y nunc octn t.inrüm
confiEctur,^ Eiculrarilius fins dimiduini dccdlhU· aeïï
h ypochcca: propoiiitj hôc e fr fr 1 los l te iultc totam by·
pothecam;
Scquirur locas Je v i &; c fie élu p 10 feffionis, Nitn 1
de oppugnandis (quod impugmte vulgo vocat) alibi"
dicetur, mquo id primiim diligenter peruidendum
cfi,nc errore mît-llt-èluâ a #gtu ficario n e verborum ab¬
ducamur jn diucribs etiam t-fiettus.* dum notellmi
1 .- . . 1. i, .. lij’iî _ . i-...·' .
diuetla vocabula pro hifde .iccipium^ lunin malunt
conicilîoiïis & rtfcogmriomsvoccihoc quidem inar-
.-..Jiper
Dtirninavcnctarroiicm fprdet, imavailkllus DomixuS
hurtoretj&l.A perfona potuis perionm qua ire nn prÇ-
ftatuitwynit,^ Amof«^rmrrfty minutam & iinguLifimv
rerum, p 1 fvtloquunrur) recenfioni concinent,
tiUern nomeiicliiair.UTlrcfuinfcudalinin T ü ttntà,
nrofrJltoncm rerum i re pomis rei qui perfonï col-
1iramtqi«g omnia ptr. kuL emis tabulis comptcluuiLi i
fcudc iuueriori vm&Uuî fc habere agn oicii, qti,T ium
Gioiv apte vtiôiÎii quklcni videtur Molinams diterimn
xi:tr,n£cyun CUiulquc exptinur.Lanms quidë cenfua -
liv nrofeitio ta fuir qua ui eus ium bona cunciq-, cnutna
c yfm non rcci ni f , v t ^*iW ή aaerfim-ilc magis f ^umentoded eaniru non eadem viïdl.
lTl! i V . . fc . _ _ it _ J _ I _ _ J _ _
Confriliouis
e,i natura eiljVïid probet . quod ra continetur , quÆ.
cifrtifir lu inbieito, qimd in ihpulirionem à: promit
fumem pc rioii .iliin cadit , Si uarte ptilune iv accis.
pc-intL·. l ficetum habet ] ton tantum probandi /ed etu
dij 'portendi mhis de quibus confiretts porcftdd pone¬
re. llirralibtl.S.:fiûUidempüllcTp cumin rena nrm agAt,
uec flatum ri'i immutare autâfricrre iiqlIu. Nrc enun
feî eonfcllionc nuturam Tuam ni ttt.it . \t bordici ck-
bear, qui veretfqmis Lit, aut re.S t tia, quffiVrriiiiicadl
propter confdTioncti.g alioqus non veram, Sic nec res
felidiiUr> fit wt cunfr iTtonccn.. iï veré tabs non e Π. Sol
dciercbantur, eaFonuaqua‘L]ii.formii,D.ilcctufib. F tamen Jd L-nicic, VT ea qua· th ofrfinirn ’&■ inceno lunr.
càcincttir^niordiiiLUTi dilcrLininandorii inrcpub. t3:
jniliujc oheundic pro facultatum modo, .rùj t-tnnrs ea-
dc rariortcbencfkiomprofcfiiones appellan poliunt.
Lopus de materia Sc forma pi'ofctliontshnc h;ii»L't»
ttdcfalHri vt om nex omni n 0 rei iciiddei q uarque i ure fr.ud i ltàr+
huhin&u- bfururauraeoburnriun^ pmukgi^ltgiil.itiin & in
fiftu*iKp«iflin fpfCK’ rccenfcamur, &r defcribaniur, quarum Lvcbiun,
*WI J *' UJ (bli . ar in , iblarq , fpeaennn, vailkllas Domijf b cnc fi-
rWriuCi· b-ibeaT,fuus rct.quos duoscôfines hindi habeant,
ρ'ι’ίτ'υιί te- qiutmum prati arn p.don, quantum frluaqgriHdis aut
au talia fint*dum veritas diicu titia , «li-tcill infcniu
pr o b-entur, qualia coti Îcllio agiii^st. Vakï 1 taque in
realibus ad probandum ,, addifptmcnrlmn ntusvakk
qnod fiirt. B.iU. Salve Cafl. 3.if ècidif probant.)1 ril.
glof.Laim fidfiLC.de inr-ic t".u£l.jgnoi' Ifâquc ii hodie
neget qm an re confrfitis vît, srttet iJucemfriTcopio ve¬
ritate habebitur, dum ertor detegitur cnnfucnrri* tu-
i it^ probati 0 reculer i u capi t coiintcnns^qni m fi erto-
�m rctcgetifnccumbec confblllo'ni. Proinde creor ira
demum probabicyr , cùm difrufa mcertiiichuUi &
Ff»
j8i Des Droits du Prince, Art. LX X X V. 382
p:ign,i idcnris Se negamk fed attires ali ter habere prt>
habicufiquàus coi il Ldlio côriuffbat, qlit> pcoboxo ch«v-
nctbctxüiiiïuîo j citJtajs vîî nulla rit confié vcmra no n
magis qiïim ncbulç. contra tiigranrcm Sokm.ld cùm
verum fit mccnfclhone iXptcflXmiJ ko magis in rad-
mlûcrnn: Iwbthic, qu^ab aitit ahqufi colligitor per
îUitctoncinj vt ci fulutionc eonffiflio de debito, esco-*
du&ouc raabcsigccanfcJlIo. Inde fie (verem prapius
sd Artneuli huius fliacemw applicemus} vcqLü rem
fendaJem eiîe agnouiMuî tantum fbirijadcftapJLtus
nobüisdcbtn, auc talc aliquid, ml in rc mutet, Λ aliter
■ventas habet, quominus ad çctrsrij probationem ad-
.jui' ta: Lir,fic ver mu cdïcndac,$ed iddurn iacitpoiw il¬
li' K fin cil s, qua; humeris eius uteuinhaCj douée contra
ffll· oiténdericptllpLCua probatione , id dt» net rem
ieucfolern efle net tantum rediriîs dehcri^iuvrnobrciïi
mi i probationem accelerare n poiiciToiiô inccumbcr.
Hïc diligcm? aninuduerJHUrC indigent fie quanquim
trequcmuhivddïi foro aactltur , vis tamen qitifqttam
beionem iatismreifsgic. tuf ifh fie. accidant , quod
Gu y do P,ipîc traitai lin gu! JSji. Dca us.tap. ç urn fuprr
exr. de ofne, delegat, & Canfittôf* Idem Papa dt'cil.
iyi. Mohn. f*i.glofa quinta numéro trigrfimo Îccunr
dm fie f.fcpimso.nuitj, 17. & mkb.djccontr.viu-
rar*qyÆÎlione vigclima.
Ât rtcogmâo plus aliquid habet , 6c amplius de
tontrafLiiuni bmtri mu ruatu r, co m fie s m plici tatn fit
ipfa ci^niuilionem habcit , & indutam p-nmiibtwxun
de obfersiaudû id quod rccognolouir. Sed eüm hin -
damenuun habeat de iitrc ameccd£nd, ncc jiduûiiuiTt
ijroducendujn emi tcatur,icd v eteris agnirioncuvon-
cquinsr vr ipfa quelque iicejr eanla errork leuddbs-
Ιί$> fi :iÜrer habere drtcgimri cl quod unquam raie rc-
cogniduiror, quod aliquae* pjticc tridac Molinirus,
vbi fup.ficjh^qüaeÆiçnc quarta, numero j&mio fii vi¬
ge Juno, lucob de lanii! o Gcorg. vbi iu p. muri, deamo
tertio &ιι. Bcrbctius rctlêin viatorio unis nt.de la¬
çât. jauim.4. 34 iâtis explicité. AîdUcifta quidem de
foi conüelEoiiÎbus toc rccogmtionibus^qu^ per erro¬
rem i uni repugnante vero, Nam qua- difponuridt ani¬
mo ab Icjcnreât ptüdditc fiunt ab habente porcibut,
difpoïiüi tk ψίΐϊ, fit dominium & poilcfiionem trari-
fcnuic* £ hoi fdemxT&: ranfulto agitur, vt in an qui
icm fiuii] unquam alienam ab hUo conducit, I. u rem
aliquâ.D.de aëq. polh quod plena manuditTeiif. Mo-
lirnil^i.slor.j, à mim , z6. ainum. 54. Ar-ç.^i, numno.
Jacob. vbi fupmum. q, Dald. L cenfudis, C. de dojiac. J
Îiedid non fit vi fîmplicis reeogmMoms ant confolllo-
nis,feddifpnfirionLs deconfcuUis dominij rranfUttui,
Cnrti hoc à fcïefi te acium efLC^ternm td qun q Lie adi i-
dfrmSjCÙirL didmus conféllïohem anc reccgnitionfm
intérim pro vencate habcit, id habendum inter cas
partes qitar aâttnnterucitiune: Nam tertio pr^uidi-
dum per e;is non ht , vcliiu fi cùm duo vi mut vaiïaÎlu
vendicarent, valïldlus altcnnn agnouerjt. per id ugnt-
tum^ non c onftjtui t in poil cfii one. Nam cù m vaJlîilSns
pofïidcatur potius quam pufiidear , poifi'ilionem quâ
non habet fui jh quemqium transferre nequit, nili
coj1.· in u atio aliorum quûqu e a£lu u m çon ieqti atur, vt f
fïdeliutts, homagif,aor alioruinrci ^pproprutorum,
qnod Guid. Pap. reclé Icrchit. é^sM. i7/r Bencd c,
Mynudus verbo de vxorcm mim. 437. 6c Mob d. f 3^
q* 4. oum« ( Mi.1j.14. *f * |f;. ChalTld.,f,q. Hzcve-
h cm e n ter anno tan da ad actiones ferum de fhri.
l h<K Vtrh il t (entrât* inter Jui-t
*Ν*β**Λ i ht charge de telle rente deuë à tel, ou
tenue d'vn tel.
Srqmrur cÔtroaeffiaafja & ipfa no bilis & ihmige-
^ ratain foro. Aticâü:a£tu jncerduos· îruro bac wrborü
Ctnux'ptsone il l 'tad ailtmrt vu bed^n n /, à U 1 barge
tin an y βίί dt mut f* Hxhk verhis uctin atn ptob.mo
Domino abieuri & ignoratt nalcatur.itavt ftmdatam
exhk intentionem habeat. MultaMe dici ροίΐΐύΐΐ, bc
pcriGept· fit itgicat nm. M □ Lu in genete M o) 1 n. emit a C.
de vc t bis es lu ndarlüxs dequ c vi eotUJïi , inter concra-
henres aut t er tt o s i -g loi q, J nr > o- Additur cAxn coii’
fdlronis fadtee abfctuc parte uulbt fit vis ad ptobauo-
jrtcm,cùm çjumj Iudidum fie, aliud itmlds viium , m fa
qutj Icripto fiCtaefieon coniraiîtQ alic!io,cuiiiS femi-
rt pl v nam elle uro hatiun vm putarunt è le h ob ρ r Titan -
s tilïî dai Bnn, hadmonendi qT+, D. de iuie tur, Aleïbbid,
niun.ji, Ll(.lj> Lcétttra n uitl.3^, fi: qui denique in eam
légcm firripsere, FranpXCt1rr-ibid.t3S.vfrl. fccmido
qurrii Bart.LticIo.BaptiJb.ibtdcmuum^a. verfi non
di omit tdduiiL Bure, Coiif.u^.E CanoniJ'tis, Auro. But.
c.v]t.c’5Lî. de uu'L’iar, Irdy. c.fi caurio verfi fidli: tertio,
nuinuo.cxc.di; (idnultr, v bi But ri ll$ loqniiur ^vn pj r .
Sigr f*iS entre itttfiro t à Ut barge de f>*ycr ttiie rrntt , fit
B.nirt.d.Coijau idem Augehÿ il vivo eKptciEtFyitttk
deh.ttcd. fi; fiakid. Rota L'toi, 456» irtanriq* Alei,
Co[tC>7-verh fecundo probo vol. t. Buld, 1. cum àma-
Z tre verfifed liîçqazec. C.dcrei vend, Boëï·, Coid’.a j*
JBakhinRüb. C-deii. mfirnm, vrri. icqutrur videre,
CiiLjJr Pap, Decii. î.4»At iipec.cit. deloc.fi: tmpby.^
mille alitiLui, hoc ipfo nicaiu nuElumius abitnci πυη-
riputar. yerf.^q- Contrapknam fitn probationis ride
tenuii Bald.fi: cmn fcqtnims Gaftl, meédtThiim.C de
poi. Sed& Earr.iji hiirboribits. tleiilo.Ii.de vlutr,
recoguirionejii Doiîiluî poifc üen piitatTiJio fi: igno¬
rante ergo ô: ibfciice jidemceniuiefi: Lvcob. deSut-
âo Georg, vbi l’up. munuq ce GuïtLPap* DcdCa^ï*
Bcj'ber. trt. locari num.jj, Bened. c, raviiutiLis verbo
fi: v xü ffin-n uni . 4 41 . a m bigu ΐ loquitur. Scd lï Verti m
U renere volumus ilncta quidnti itiris ratione ne^andn
sus afcdînii ex tah contrafifu njuqri poiîc namincitipa-
Luite pro abientc, probationem redit: coihgi ctia ido*
ncamadprobaudum. Quie mim èans tft neganns*
quod lege contraéius india uni fît , fit pro vtroinfcr-
tLmudiofi tabularum , aüt quiï ehvctus ί’-ripci. cùm
yniuerlLU UiriixTtè Prouincinrum Cônluetudincs, qui
de aliena ftitifo cemtrahitnr, hoc jpfum ùtftrumcncis
iuiaiUtTe mbcamui^q Qo iurt au t quibus legibas, & à
quo frudum habeantur, quoi ipüitn inditUtm rit no-
ftrJ5, Ord. Regia Francs fi I .mnoi^È. qu* Wentix
; tâki eft,& afin Franc il‘.Lamio ijjÿ.'Arr, βρ. cum mo-
dihcanonc de Un ij4«. fifo A FmuiM* M> indiâ»
pttn.i, Nam ex verbis uartarniisajitértttnçbriuLS in
conîra&ibus appaJitiÎ prxibtmi de te fcuJîtli. Domi-
ni fcudifundatur intentio per regubm Loprimam.C
de Çonr. UlpuL Bon fokm iheer toDrtaiicnus fi: fuc-
ccuoi es coruin etiam hngikrps , quod ,Sodn. fcubit
Conl.n. col i, 6c Ccuiüiv cola & Coid'.â^cüLi.hb-
nj. Franoi. Atcr, £οηί ::ι. ,-idfiu. CrauccmConL^,
nom. I, quoriesex ccmrrafitu duonim iits tertio qtiar-
rmir iute [«reflatis JomLiucT, vndcifH iJesc^nt^-
clus hicjutir fidem oroDomims concraconttaJwures,
fie quoi! ibet fticccSûres etiam lingu bits Lu qnjJif.itE
donuoici ptocedenribite. Quod fi ilmphutcr tiidimi
lit adûnui redii Lis dcbipdbie expféiîvone per ion* cui
debetur, quodimprobj b ci tint, potcÎlDomintisco^
gvre raJircr ementes ,id decbnuiaum , cui debeatur.
Rectâ M oW §. îî: , nu m, <36. fie Icq,
Quibus apparet non friLjlra,aut fine cfFedlu indici
eani neceilîratcm , quod alioqui fieri non couenicbar,
fi nulla vtiUtas ftid'ifurLtra.erit , cùinid adbumappa-
rca t , vt île rali profcfli fine p mb.uio iinnaïur, Atq uc
ira ofmt iudicani irdüfi Paiificnh mamni annu licuii
Απτΐ i
um
N uv A
C Û H 5·*
385 Des Droits du Prince, Art. LX XXV. 384.
SKlffi roo,,«.«. ir. S'if»'"· teih-O (TW*''"·* A
AUttti, ^it Stentur ά net *y^^»td TtjumtrA.i
Àdtêwfi f*’tl P*r ieét dt ctrim ΛΜΡνα ut f « Wll'f*
uJ<M* ttianwékjt*** . J *· ^ ^ ',ΛΐΜ?' rffr'
qurnimuirt Papo^iiLtomtTi Crthrti:.
Lnwmux, Air- 18- Scd non ί un per vmcamt Cn(-
ï-ÈHri Euirmier» vi» pixiMliomim noiiadptott-
Tçmes'iiiunSiütat, Edcmm aduerfus harre Jci.pi u du -
cmius t & quoi magis mi min lit eftiam adueritis itn-
s^xiLiri-K ifb&eflàrc» X ici dewntorrs*quqid^ïciiCil.fcri*
tir d.vcvbo & vrorcm, nura^A Socia* (Joüfihlu-
pci rixatis-
Quod fgo ûtr'acd pio( fico tempore quo probi Ito
t“uft.r rifc τ profit ens crac in pali ’eflicmefif deténior L li
fiiperanis, & l. & qua-nonJam, f t-D, de pigror. fie ^
Cni J - P ip fc r l bit ting. s 7i*CbriTrix.de ccniib - sQ -g3o l.
I. Hoeivi-Lt.dt'feudQQi- in fin* Quodmantiqois prô-
fidlionibus ril pia&îtiilidwft, SedSf psûfdlioi de¬
tentore quamlibet naiï Domino vero hitto » periculo
huius Amculi «Lmererp/taJire dimuus, ëc Li.f fedfi
cgo.D.de centib. _
^ p λπ i trp« 1 m u ] C ii m le x du oru m me ntiuin rade
mentionem, & qicc 5i.dk venerit audiendus c II, l.vlai
kt, D.dirtg- iur*
e Όψ*ϊΐ jurii AUïAtunttfitÜe ρφβίοη. ] Currit igitur
hoc tempus à dic pafteiEoms apfkeheîiTse . «dco ci qui
quncmtque de eau h non fit admiilus , tempus profici-
iumrafacicnda: non cumt fc udo forte Ui Lico ex qiia-
pians csuia , vt m?c regulariter non pplEiilenti. Quoi
Λ lis fiio 5 fiveere. Ciii fente mi x obflmTc „ qu: piiclcin
maioribus noflris fit Biirumiæ nullam Icgctn faiillë
dicebant, & iu's hiv iioutimconftiiui , quod aWf vi¬
cinarum prouinriûfum Coniuctudinib. reformatores
à eduri lien t,carnm quoquevium, qualis cl inrt effet,
Jpuftamlum potius qimm préeipitatiân vocem , qUx
refbrmsroribus. cscsddlÎr , de ni$fàMtt qcuehjc fubfi-
lkjret,nô 111 propria figemcarione1, kd pro pcrccpiiu,
ne. Fruit 11 u m ptiidepte prarhern i i ont. Excaqt fa il e re
pro yin ri oru m Confn c tudincs pkr.x que ,1 1 1 1 aru 1 nul-
ί,ι ferê iimiliionero iiuihtiun b^e de caufa fiiindt, vr&·
Prima pïtrif! , A tt.5, Meldcn f! Vp x, χψ„ Mrhtn. Aiq 3.
Senün* Atr. Stam pendis Art- 45. Mçntfm* Atirj.
ΛίητΓί (jrMrtfiani, Art* tq- r~b*ajrwtti AttiJ, Cirrrntm^
Arz.vLVjtttyi 4? T recc π Γ. Art. ; n . ViBiy 41 . Prmin-
doif 10;. cbidtatiQ 4, Rhemenf.tos, Ambiin.ArMi.
Pwtfaeu7l*toiit$‘iin* Art. 4 , d» Cmic An.
4. ^ÆnxiTTe 1^0*^ mtrnttf AzZ$-Mo1itirg*S Ûï.Gri.tinrà£,
Perche Art. 4 4. C-hnjhjit· tJtüflL· DtfitX 3,9. i'im rÎrnntu
481. qua* vno ferc ronit-rtiti prrrhenfmncm
llaruunt^ fcda'aÜallopàrcnre fie ofltctum Bçiênte vo¬
lunt reftitidjikgkirque Domino committi: Ftcitque
is exterarum priiuuacuvrum Lonirniusuu nn Lrns quo¬
que idem fbdendum vEdtfrttiir . ciun ea d te cbhtro-
u l nia : nd di ilii, 1 1 lu m fen tentura aiLi u m t boni inusti
propeufiô , qui mutato alicnæ tins ritulo libi quûque
negotium geri pto[pEaebant3cùin eadem Jcge fi: noxa
iplt tcretenmr. Inre quidem fetidorum midi eîl bac
de rc (quod quidem iciam/ conftirucu,i]ifi quod apud
amc diximus & Moluit nocard. g.&gMli. in nrincip- „ CbalT.f4.fi: Ii>,$»nÇQn.ùzJn-4r*ifo*UUjfit»j!litr $·ϋ
Liam FarifUs hoc tempus cnmr à. dic .nUniliio- ^ citatam Αιΐβώ anrhotictiêta reperj , ipjfe purûeobde^
quant qua
itis i η fi dem , vr &r proui licii s ple π J q uc. Qim cod cin
loco qu ju ir Molineus-an ii reculante Domino valTid-
his per minum luprcmuma iupcriorr adnuiliis Iit,
tempus ct currat vtduLi potlidenn.
f Sn-r Fit vero pratbenlio .iue Indicis au-
ihonrati^uvt prinatiipitui DommimanUidequo !on-
gaeft difputario apud M olm. f i.gbi.j. fi: f s. gbl.f.
q ,.ScJ yfu noiliO infolem cil pnuat.t cuiulquam au-
«cm.it c fterij Sf res efltt plena periculi, quod & $. ji-
feribit.
£ Ei teujffjrtif.} Nata cft ab hac voce mapna materia
çontrout riiaium in foro: Nam ciVra fiiasd fie mtura,
vox icYiiiANtt plrnam dilpofiumutm traihmm
importer, multi fenscrc hic quoque Dominum fhi-
feci uni v r foqu u n tur) talis decWaticm ts v idfàiJ fr fcu-
do expelli polle. Sed ncc egn apud Angelum quid qui
tale legi, nec cos quos CliatT cirai,& ft maxime id lia^
bcrentaruillalcgc cantum pcençiitflfligi defendi p oiTet,
quod lacob. dii putar d> verbo, qui ν^ΓίΙϋριοηιίΓοί#
recorçnolcrre. nom. S. rtiit ab borniut: per fenttniia
aut dcnundanoncnt inditta eiTct ea βαικι,ηόη païM
fie contumaci Quare exiftimo, fiquis peffentcmtsn
damnatus titres feudaks profiteri, côtum accru ρο?τ»
frisctuû rocrccfi pniie erdctntecontuniiacia,,ciri fta-
tt ntta: hic Arncnlus non obiUbit,qui imll.uu fcnrcik
ilam praiîjppomt,fic vice m hn-bet milîlenssdumTAMt
in poflelîionem çx printfi dccrcro: , vt tædioafFe&as
vernat viEriius, <k ofhcium faciat.
Article L X X X V I*
E Seigneur j Ton Procureur, n'QfËcicr 1 ne prendront aucune chofè de leurs
gtÆ| fubicdts , pour la réception des tenues, mÿnuz, &: deebration des tet'
κΐΓ rentes Ô: deuojrs,, * dire £tc ment ne in di re&emenc, fur peine de ; rembonc-
Icment fur eux au quadruple , &c d'dlre punis d comme exadteurs , fauf que ii lo
jubic£t veut prendre relation, il payera au Procureur δ: Greffier par moitié, ou a
celuy d'eux qui fignera ladite rebrionjdeux iob monnoye & non plus,
"T^pmtfwsfTrticttratQr ùmA mt ^uifamm a lins Ojftciâritis a tùhil ônmmo à 'vàffÆs csà-
receptione t muta ru ni .dm u m e ratio n si m & de tit ratio n u m^imâcrn m : rtâü a,
tyhtrittm Jminkmnn , h directe m indirecte fui pfzrut * refundendi , tjrtod amfcmt &
qHddrstpïftmj grptcïuiiïi incurrendi 4 rân^uam exactores* excepto ψισίί fi vdjfalîus ~Yfht dc<
cipere rclmonm fohict Procuratori ôr ctuario pro fhirte dmidia a ut euiuk eorum ψι
julfcribct ditium reUtmcm, duos filuloi & nihil amphtt*.
Nota
3% Des Droits du Prince, Art. LXXXVXI. 38*5·
Nota j.
j in fit /[tfjjp/jifli*
z nftmtA iiï ififo m prtuAto >ft(M in phikt ittre
CtniL
* IVe prendront 4ttWfte (hait 1] Nihühîç cil magnopere,
quod interpretem ddidétet, & diximus aliquid
ii. Je Iiuiicmti & .iliorum ffoniis,
l' p.ireiifr»tnt}6üiadtrtiiemr/tÎ,] Quod munus aul
dûmtfïî fonce per ù veï oblique -ami quolibet colo¬
re, vd. .pci inrcTpofttampcrfonatn, L vit. Cad leg, lu!*
rcpcc.
c KtnlcurctirttOr d h qutJtUfilt,] Et 5- tripli fofo de
folio, vbilo.Fab.Se Anck vt tirig.incxyrd-litis uit.&r
J J. j. Cad kg. IiJ.repcr, Siiperoseiia Jiicfuetitdiipu-
ratj Qj.au hmc quadruplo iniit fijnpimnjan trem rorum
prircij an pars etiam fuco applicetur de quo Doët.in d,
ÿ. tripli & §i quadruplait ig,w. Nam hk rorum porri
appkcomr j quodvox (fcfffbtarctment) per le importer,
Îcqueus clûullUo, qui pliblicëcauct.
d Comme exaUm nr,] Emraorditiari o luditio ÎcîÜchj&
pce na conemlionii Li. D, de concuf & qü t>d c fl priua*
ti ! u ri i ei) , idcoquc condemnatio ex co fequüra jurer
non infamar, quod mirandum videri poflk » δα notat
glok 6i Doû.f. infamem. D.dc public, itul* Sed repe¬
tii ndatiï Icgc raies coërcen p o iluii r , q uod p ubli d ïndi^
cij cïi. i d coq ne femper infamae, tex, Ætglof l.i. D- de
concui. Scd hoccafu tantum pcenanim irrogari non
conucm c, nifi frequenria delictum augear,aut magni¬
tudo exfohç pccuiuTj, ex quibus mutari profecu cio-
ms tu ul ji contingit.
Article LXXXVU
v and 1 le Seigneur h marie Pvne dcièî filles, il doit eftreaidc &par
Îes hommes , du prix de la rente que fes hommes doiueat chacun ao ά
par deniers. Eç ainfi1 doublera fa rente pour celle année & n'a ceftc ai¬
de, fors pour lvne de (es filles.
ÇyF'œudo * b vmtw txjm flutbus in matrimonium cùOôçdt , ç yafiklh ptaflmt
^'debent opit tf Litton m , depretio reditus (jfu quot annis debetur d yofidüts d m pecunia.
Et fit ‘dftpkaktfaum mimm hmtu mm , cr non hakt hmc opitu larimm nifipro vm
ΛΐιψΜ filidrmi*
_ Nota e.
1 Aydes cçuftùEftlcrs; î««, tsnfid*r*tks cr Onfuau-
di7iesilthift
Z οψ^αύ fmàram drttrmm λ ti CT mdtitrminirj ,
l eptuUwpr* exf éditant fi m atutt ttjapww.
Lun i od c hmc agit Gonfuçtûdo de hk qus vulgOi
nydes rflsyinmjfj-jtapprilaiiCj id cil opitüiittioncs q-anr.
Confuemdinc indicuinur. Inquq argumento idtm
quod (kpcaiias accidiiFc vkkmiw s ve que pridem, o£-
iicia humanitatis & bcncfîcëda: fucrcjCMCum tempo-
rcvkjfpanonc ftrporecjofflni opibus in ncceiïïtatcm
trâÎJL'rnr.Iilqiic imprimis mirum tam multarum pro-
uinciaruin conlenut obriauiiÎe, non omnibus quidE
oîuijcs quai mimorâtiiTj lcd akis alias. Nee nom ci uni
imicnnnis tk T c mus sani clim Dyoniûüi Hali car. ve¬
tus auror inrortiana hiftoria mem init lib, îj. r khok
eelcbcmmi quoque lurifcoufukoruin a RofE Ecnç-
u tr'HtanLis , 1 o. Blanch u s Speculator . Ip. And . HolhcnC
Bai c.BaliÎ.CalklmüL AtcxXuc.dc Pcnna & ali} pteri-
qu r. Scd lu Le modo Cxigi non iî h c cauia q leïIÏus c fl
Jkrrus lacobi lurilpcrstus , prælkna vit dotlrina,
OpcLvijprcrium non fuerit )ik uiqdirere , irubvllo
prætcfqnam. à principe iurcquidetn comimÊ eiuimo-
diauriiuul.es collationes indici poiïïm , dequoantc
diilcruJmus Arr.;ù, &::fat.i dl tiaôatio :cx.L Do-
mit]] p r, ciliorum. C.dcïigric. iccenf.Boçr» DcdCij4.
ParpaU. prieff. CdcSacroi: EccIef.Iacob.de San6to
Gcor.rïï.dc feuXver£ qui quidem inticftiti num.yf.Sc
fdem tLt.d e homag. nuLij.ji.AfvxrboptOmiibfucpr*-
Jkirc fer ni tiuin mi m.u. Aü fret . ï rem dt O ff.ord . CaJ -
Νΐ pat-tc f.arr.ôo, Cüid, Pap, fmmj. 13. b)cc jKIT1
Xonltittuiiuie fitri aut coniUrui talc iuspollit, aux
•^ygnfîdH^ ifl. Çttff, Ent.
3 craiUtio non ita multum dubitationis habet,&· EJ10-
bs potius conueûic, quiiido vfus tk expuianenta rarr
exprimere. Exnm eoiureplcrilqtjt prouinciisCon-
ΐ uetn dînes T uronû j A ndi um, Cextorit, B otbo. Aruer.
BurgunXAureiian. Ambian. Pidlonum, Lcmouicun:
A gt( u Lin C Pm-agot. Aqin tanorum. Scd 3c in Tta ain-
cîa Nurhcn talis a b Antibolo txadiruc ifc Dr aguinia-
m Sc Neapoli ab Martb. Afflitt. H and ùio Çc an 0J4,
bi , quibus tres , quibufdani quatuor , aliis iexdijj
gcncris inmburioncs fàndunrur. Nuflra hac ι,τ ap.
parut etiam plutM^c iamante nocarat RofliBcitwS
& ex co Spee ul mric.de fcuX ÿ. quoniam ad fin, & ui
de OfLüid. & maiot & olxri,ad hnem, HoXin fum-
macit. de fourni. Ecdcf. Lucas de Pçnnal. vit. verf
prittitea, C. de exact, rrib. hb. x. Iacob, de Sanctc
tjutirg Eir.de Éeud.vctkqiu quidijn inueftiti pntflicc-
p - - pra;iut(
Q rnntiiirameadrim num.7·. io, Raytiaud.inluo cou
prt;hc·. lieu fl, brin Ltcr. A nri bohm îibello demuneril
r t Lipoiü aemunent
S'1* POCÎ,fl ccm.6c S.mulriplcs.nmri. 59. & par
i.^rcuactium. ïû. 6c u.&t patt.^mtm^^ Aks.a flar
L placei C. Je eteufan a tim.ii k \ &: foi quidam . Qi
iraK vulgo Neapoli^ alibi collectas voconc. Surlhas tî
men iuru potius Cofafpetudiriaritï quam propria feu
dt nirura vcndicantirurit cnim ilia mris Goniuctudj
^riquiJiknain imbent origim'Ui deve
tLifliLlim.icxempia^ quod ea officia iam olun àclicnri
bus pt.TÎlari patroni s fols ta fertbir. Haficaruaf &ali
qui J ca de re coniunéfutn videri pordl cum his ope
ris muneribus , quadcciam facramenti nccetfirac
exigi oJtiD per patronos à li berri s foli ta fcribii1 lurif.
7-?»iuraie,D,deop,lib.& Lvk.D.dc bb.cauf nuptial
ria,naraJÎEia5xcnia Aralia, Habmrigitur iftaà Conftu
cudiiH· locali ongtncm , Gc fund^menrum foi stnriqoi
tatc & mtcRomano cxtmpia* aliqqufom Conftie ofoi
A R T e ci
N qt «a
C&sîî*
3 $7 Des Droits du Prince, Ait. LXXX VII. 388
7. rt um, îj· . & 16. ïamcrfi cum diffinit iônc. Sri ^
cùm dici: if if^nrwrtfcjniium quoque coftCipiitiçd-
ligÎj vridiiTi tk maicr poffiï.
„,s UcïcindiiLVLÎt^iulUU^tidpipolli’intl. Doinini A
pr^iomm,Cdc^0l^c«i U lib.xj.cum pmrier-
tim v ht que fendis yti voeâr piudtanacii vtjm.ur,, mi fit,
quxlcgc, crjtiuçuîionü , Se pactis; ceins imir conclu U
'& cmcctia, prçtcr qu* mlnovi onerts .ut mmbuiio-
nisitfdici p'etcft, curndcremiiiut-tü: liimiata fiais h*
iiihiis habeant oncra/cnüdiy& dcbÎMf vi toquuwyr)
quodlo.R.vy.rccV dii puut d, S. iimilitcriiu-ij. Md,
Ktlv quibus.C.ie.ijdJibLTt, S, i.Cdv mulier. &'t|Uo !oc.
muiierÆ^COîig. ldépb.vhi iup. iunn.7y,6< vcri, ài&i
vitEilli prorndenim praril.ire Îcmuia ψ ii» giofic.i. y*
\k . ri g. de cap , qui je» 1 r.v a idid . addi ru r rado , quii Do- β
rsiiiuTV paeiicuido decerto ddhicovreditti, fer ni cio, ah
il I ,i h rgq indeterminata , Si: iniîniia ieruicndinrcdli-
ç.icr tt ee LEiilè- videatur Îpecuit pLOiiifiortej- diLccdcndfj
àprçuidqnelrgi.ç. nec vatlhlLu:, alialççieûoctpiaiit, ne
[tçutoIÎmad qualccunipic Domini arbîmimiviïÆdIî
tsblerpisaCircurii ageictirurjriEMis qmnqtie CSufiü qute
rotitincntuL' e.i.riî.dt nmj.t ibr.lidtL Erorit igitur no-
hi* patrii* Li-j.es IpdaEidx, m'cnos jîi.ciaæ tciiebunc
(umnhbet (pedoiopratcciru , nr· fi vitra morbi: qui*
detu t'xped itio 0 1* ■> wo pb nantur: , q Lia de cai lia ce ccïa!
I MÎcLimci vafliUos obériiiguni, f.tcft ülaqiiûîrm £
” :;ηιιΐϊ,ι tirui proinde verus, Yt ijieæ pult aitmirtvDomim gîtant titilfu exempta varorum muilnuin quorum î
a το?- miliûL ccficrîq Cum M jmnmctiy fiiccc-tlbres Ca-
Aydt's, mtrtWidàfli* omp*
^fdhxrcdem lm m nmtiwift.
Çjtld fi ϋίίύ£Λ(4 fit*
ÿuid de. fptiTw er tiAwrÀÎfbtft,
pmjii jo comptât,
isfltfr* menwli.
pro m*riut* iitanfuiro prtrt
jgRpraftrtoi.
tsin fr&nMirf·*
KJ ^An pro nrptr*
11 tAtofihoc fin ttyf*.
ît Paniinù ρτβ fttfïfr.
1 J ι,Απ f/mt ri pvo fdt*.
14 m*Wt pnfv4-§U*·
h Αυτή fefilL·] pt'Equamverus rxcmp[uiTi&· QpkiJa-
tiqcuiusdJictLc Riitcarruh mcttimtr. JTA·
Ttf w7ÿ ijutvi CitïE ffH-μ c*J'!ee£ai ya.u*tr(*w
:t ccpcrir, Cnm
ivpKr Sÿrrarh.Arifctnde .4v*yp-n orciipiiÎtncf iv ipl
qti1 tque I itcroiblyr-na^ LuhiTradonu VrKmi Pontifi¬
cii, Se obteftitrione Patriarchit Hitroiblyxnknni Coiï-
fiLiLini patrum Glaxo mont 1 coiiucmr, qua eoiluî Oc-
cifiêna Principes commori xt ma populariter Îutnpsc-
rc. Ac mm pn m imi vl tntm.irt 1 ix ecîe h tes tÜx ntpedi-
lion es cœpïj.% lump ra oms Sj fudeepta νςχ,ι annis, aai-
tcqdhmluec icrihimus, qu.-vdnn^inris fcsaginca fepte,
tsquici apparet ad pnftinaî frudotuin leges, quiede
ί ihi i map e. 5 p uh hoa c&\ J .ittom- am pop n J 1 atic prima
ami e m û fuir cnllrte,ùç,vt Cai j OliguLr Cçfati^qui.4
Suetonius tr.ïdit, Sc C.Sdpïonis filia ex ærino Ck alw-
rtirirjicPauU Æmylij fih;e dua^Àt ÀnJhdii.Eilquçiû-
tributionis ipcctw utaanuiibtis pené Prcsuindhccni-
munis, qut optrubtionibus vriuirur, ntic Vlla noneû
jure vtinir, qtiainquam iureduilfiiégent, cniqunra
tanitmiciTt iuMi , & de fus) ç-iisque fiïiam fuani effe
collocandam . quod ÇalÀ;. ai: è, §■ rmapliciter. tir. de
nrolu icLL,j„i! prr Fredcr. Alot. Cnnù jj. vol. 1. ioh*
op itu hd fnù bu s bei lc I ïctams h abetenr u i,ba: o. lk jq lec ^ Fa b- OÏL de I. î . C-de fl it. de i magin ib* Bald Cn.!h
r " ■ ■ ; ~ -- - e- r - - -r- ■ J -1; — . XT· - 1. ucmmcni an cari ai uim C dc SaCtoL EcdcE ÏVilcür
h 0 c 5 ur e J >.·. I c I Li LT . de ] ur . loh* Raynaud, vba fuptmL
*6. Guitt. l]ap. dmh î- & iterum bng.iq AftliftunL
deahm- Pt tlaeob* vhi lup.mjm.yk Lucas dcîW
dd. vlt.Ciiccïaéï. rnhut, Antibjatê a, panepcinci^
Ç.rc Par m mn. y^quoru m omnium ibt ictitentMJietpi*
nemdeiditriotiiotc-M tilia- pesé te , iurc qmdtraCDKi-
muni pnfle,
Pfltto ch m. di rit , mirlt U fi Ht . i π rclt 1 gî ctiam cqîI-
ucnit, (I dripHXnla dtïtnfaxai il' , fi camen raarmocpifl
te tk effet h 1 letpu-uitr N. un torils iaünt & Enisdilpa»
liti cutis fit in matrrtfinnij corilsdcorione , iRconclr*
tiv-'iic ftïiaa quacl"ira,cs fent.Bar aliorum brid&ccn*
tuni-Î.cino gertefO-D.de cüLitixS: dcitionib. Dubicnfi 1
cil· , cum vmens parer fiUnmcdlopaiTet. b iiccmrribB-
non cm exegitict : lu qttp non puro npiiulahoEierà
dcbcri3cu.iii nd heredem non rrauffaE, icdpainsidjui
flrtn filin, quodriim ddâmdto eidng»ntr , rtnn qinâ
mortuûparrehJ?rês eius habet ,’-Tnde collocari pal»1
cljundc; ncc eadem, necdltras îndic-amr tr.urldonn'
di qua: parris fuerat , quod ChaiT. ddpurarRuRtif h
gloi' verbi Mitiigt. titt m , 5. Siarti è èonrrit ff Ftli.uin F"
ί ut collûcaueiir^ncc 'tara opem c vegeri Ρ5· ca ryeuuU*
burari non debet, fi poftea velit oagerr ,mte folfl^n1
dotem. , dcfuoqtiippe eadem ncccLllt.w iftfch#?™
Gn£Litatc incepti dt fiutorc c.iuidr sddi CiEpEam, Nec'
pal u uni m eo d iic Η π m-ji eftGonlli ctudinc quisatijiri-
ujita. cou Lien EJ cin ■-■ ^izcTtOj aitr prrtxipuonciiu vcndi-
cct, Quur quodCouili c Liulmc ,sd dXinre viiun-rfali &*
popuim mbEJinU'.tiùii vtuidonon amicti cur. deom*
tics qui vfquacn vnilalliiuiir codun iure renetur, dkn
icit iit feudi indita ncccilicacc j Conlhcmdme , Ar
loiptiatoab iurura dut iure: Nec enim vllum fcudum
eiLquod talia non debear. At h* cottuemiones qu^
ihttc, & partis primtorum incunmv , vc ucc parrioni
peribnas, qiur confcnhunt , rtanigrédi pomme iure
icilicecpaructilan L\ JÏn^ubs .rJbg,ïîci, ua non altos tc-
neni quam qui confi'iiï ere, ucc aduerfus .iliosprçkri-
bunrm quam qui pffldHtdre , 6rnon v tendo amittan¬
tur, quod valde uôtàndiirn clh nc ignoratadehitican-
£ticn.cbr,w offundat ad ddcnmnun.-bi cognitiones ,
dcqno Alb.iin Ritb. C.qnæ ht long. Corti I q. xj+ τ>ο(ΐ
Cv.iSwPér. de BeSJjpcr, Anr. Rut.& Ratbir; & di) c.
ad audicntUm.’ extede pnufccip, Bocr.d, Derirt ίΐ·ί*
r ttm. -4, Licohd, rit.de botojg.mLn%p. AnriK lac·: vbi
hip, ]'xrte u ^.tcfLat. latius.djilhrcmns m Arr, ric.
dtr tpproprwmtw-
Noia 5.
r Avde-5 ■yfMiw /7 m rfr/V n tn Atbtnta r.
i pro n mptiAni.
t 1 Lf Propricr.iriufti iritçliige , non idem in
credlipre , antvfdiuituario, ant dfraria CUI i.'iæiJ.'îÿv
λΗ vlchemrr-N.uTi ùmeeff id.i^na ri u dici pareil·, h.r-
a bcmmfen plus· aliquid perfonalis rcnrrcnriar i;c tj b [b -
quij,qited l: pm an à'piTÎona nequit & mccflibile eff,
vr «iicrmiiakMiprriijJibeftorttm t» iure. Qnnd &
MiÊ üisiijrmdc.rülhi-Cic ALietL Aril[£t*lib, iip Gnn-
dorii iarn promilTx , qux tte promittende: fait ♦ 1E^f
mnlm m,rior,qLtcd Affhibrk ceolirir,dCoo.n:,iy-dubn
cationc 14. & B.irr. nuih. rriqur, C. communia dc^^
gat, quo loro quamquam non putant psît.i’nt
pcdTL· ad cam dorandim qua- iam UUpca fit -, nrc ak
eam q ua: fe alere potllr , cainriiahud infEiririniuinuti
cùm i praecedenti parris obhparmnc riec<dfittis
tlendx pro iri irta: doris proSdleitur , licuti ^ de ris-
riieurii ttadmrr. , „
Sri ίί
38<?
Des Droits du Prince, Art. L X X X V 1 1. 390
j 5f, j & a', :tj colfotiori s filin i lis tribu it Ca nfumid n , 4
imclligmJr eum impendio pnimonij & rei fuTiilin-
xrs îinmi^iîiione lit , .liibqui opiis adloanx uou ea¬
dem caul*1» vcliiti eiusetiïus hnjm pro dorcaeeepta
dt, quamlibet gratis di icku. Kaus CôLÙclüJo Aonlu-
Ciuni îüc pitTLatuinrn pai ris rt'fpidt T yî it su inde· Li¬
cia^ ftd facûlcMes ci lis iublenari , viiÛidc Euo qitniTt-
luimiuiuu perçût, in quo wtadiipûficÎQiîiS cotilsdcm.-
clo l it i quo J h irapcii cfc , quand ibec gratis S 1 Abçt p->-
Eîè s quodexoptaEprÆ'èrcH'n nohiiis, qui ad dotera
ΠΊΛΕ I J .lE Jf ΠΟ 11 r LUC ELIT, lUÎÎ iÜUL pSTCUlii iliiLlL Ελ Ιί Π Ki\ ·
rsa cft l iLobini vbfi %■ nu. 7^· q^i:ini CJt lo. Raynaud. β
rLtuJtt, _ ■ , f
4 Dubitatu, au Îpuriatqüoqtie luEcdiipoÎmo proUcL
i'ctiici quo ruitterbiÊa: dituUmr ftwoiiriÆ.Mart. Lan ch
c, l. oj t -.ipuil , liid. v cl lions . fcuj. earifi «r. ikfvparamr
prüildîv, te ad ipLiriasquOqui profflgandam, quiaal
oaruin quoque alimeiira patrem icncri iurc traders
tur .l^qUEiiis.cft· 0ird.Alex.d4 fimilitcr. Tu m tociuu
j : h ib l , in <Üfp editioni latis à turri commun t «torb i-
rntt.d'ir lS: privilegiarii s,quar ius hngularc connnem,
umidlt ! utentia à pertona cxpre&i ad Aura non Oi -
prdiim c^mgendanij dequri uulVrn dUpngior coin·
trient aru? Are . il*. Quocî Si t κ: ipfo in calu dm rds lier. Q
CünRNcapol.n.vi dubitaïio«c,& Iacob.bt.cic fend,
vecf, qui qUidcm mneJliti prarÉteîunt juxamcimim,
num.7?-pcr Decifi Iruwc. ç.yIlcxx, de ofcarctod. El-
fet.enuu hoc Ganftrcttidforra nmnnîi condere pothis,
quîra» antiquam interpretati·, Gim pralertim midi a
cxprciÎà fit Conlucmdo , quxfpiirios quklquanr de
buj'ii paras Laper;: vero* quolibet iimlo, A et, 430, π ou
igitur d-od.s,iiuiijJimcïittifuiii,JtfÎ aliOj&' l'oitL cuntra
GbaiEpuratiir d.ÿ. 4 . Ar Bocr.Oedr.u-y longa difpura»
clone mndcÊondudÎt iïibditos moiicriiîè,nr.’c ad tiilbu
prolts inuduip Dtinutios adiuuarc debere in tpuna
doïanda, arque ita^lij.obicmari , atquv adeo ita iudi- D
cmmijatcftik Egu {^rqcgo^c bticntim panem mitti
cambras opoifeji: , mt a-cman hoirücc eodem dotis,
' dcbcrc,Papo arcÎtirniquiuÎiTiJed çat$.oër. αοιί.υι dfi
drpjjn (irîtrüt. Aet.i. Non i licmtantcn purnti c tn iticc-
ftinuijjed jij naturali J ft ic lligi vohim.
j Quod t it filia dictum eft·, non putant ad filin m π ia -
Xculuin pcoditCcrtdum, quia ir.mbmujnLv nd [irratio
poijCÙni dotent filius capere fuL-ar nun dare.ic verum
dL.q Ltod 1 0 R,u·. failli r vbi ion & ex ^·υ \ ,ΐι, i fit , d e S,rni
rjeot-g.vbtiup l'o r.Dedi tso.SpeCid. rir. de tcud.
§,qitonii3iii. Adîiclni JX.oulL [7, Barbae, ürdaruiH. j/
fxr.de teit anu A ego probo,
tf N mn na Ji iotin q 1 1 itlr m profit enn idem ituris %
quam 11 is multa hoc in genere cornrnrnifd (cholic i b-
Icaiit.j 6c tugueari â naamtuoiuo carnali ad utatnincK
ciium fpiruuale, inepta rranlttkp.c & futili busi argtt-
mcnus-ifLparatfs, de quo El-Jy. dtfputat.c. EcJefia
fantEa Man a·, cxt.de Cduftit.iS: quos qosi gerit Boën
De^if.tii.. nuin , ji. Afai£t.d.Dcdri7.niim u. lacob.
iVi P * B.cj Lcd late c. ra>Tniti us verbo, d 0 dem qu am dc-
deracCJi.ilf.tM 4.
Nec item filiae, qua· mcoululro patre nupfit exrra
cati fas l ego 1 11 , n equ e tru m B La· boet us rn b n irur, k d r
pair i fil iam collocanti. Ncc mdioi debe t dll' c ondi 1
bo filin; per fftitibcnris innidoaLLEinfciopatre, qitam
eius iptit à parie collocaia eft, [edgratis & mdocata.
ligocùni pacer raleni ilôtattnaa cençatur, nihil Lll
spiod deea caufai iubdiris repofear, dc quo lüiïerit
'Chriil^.^. ead. glof numje. Boer. DttiC ijft. ibimii
ïoajtn.San(cm. tir. dn lty«u\ .utlfs. ^.4.
% Net iraixi foreuTin collocnatd idem quod part is
naris q&quod Alex, ai tibino® ιϋί'ρ it tac d. C5ft j/.voli,
VttotiC BniiLCo 1 tfi 104.1 oiauj And. add.atl 5pct.it. iit .
^fgwr, m CffljC ώιτί f.
de feud. AfUidt. Ιΰ. de fler. d.Confl.^ Boer.D.·-
cifiiÿ.qnü beo. pro fu bd J u.5 contra fcnrcm t:\ m tu r.m
i urtica L u tn icd btr anno ijAÿ. N-excO rcciiat l^pt». vbi
litp. Art.j,
V r nec libo prorim tre ctd Eocan tfet ltei 1 ud t> τ i ro , 9
quod Boib feribinti DccUd^ nium xo* AfiubL vbi
lu p. n oc I το ai ti u .s v r ibid - mpti . r s .
De Λαό ut collpcanJa nepteex fihaex cusus per- t*
luna id ilis Luinpcrreh.it , non tine ratione dubitatum-
Contraria; rationes diLLiiirm , acptopemoduni cAvt
cestii;.uii li:e lucum liai Çbtifrfettidini , iubrogadutic
&c rep ra.l L ' 1 ratu me i svet darue <5c tiii n c om un Cl .έ per -
ίτι n a Ac qu o A illtct.i bid. diiïe rir n um N’. l'c 71. Ti ruq.
i n 3 l r»j\ t d e pri ruo genit ur 1 q.7jt. CbaiE d. ÿ. 4, A l liiL ·Α-
vbi f up ,,C multi pfex . 1 nt n 1 .77.
Sed nec riluL parris lutretli pro fdpfi collocanda 11
idem utris ί·[1 , qumnqtuin rariopbndiur de marri
irnmij fauorc, IlcI vr iam diximus , lus id non hls.T led
patri filiam collocanti tribuitur :kl inopiam iuble-’
uind.un . qu.r cadem-rario m !i!inb®rtde uon eft, Ar
inntà'tîüJTe per i em a· vanar, de quo Mak ut. de luccti .
col-pcnd. t afd, AJe-x. & And. de lier, e. t. ΐ. dunan-
cint, qi.nl, ohin feLid por.Alicii. Buifi. DeLtf ijo.concia
pnoiiit.
Sed nec Dcmfiniis pro feipfucum vxorem ducir, t-
cdm dotem occipiat , quod Aftlitt, Icnbtt d. Conii,
nufn.i].
|Je nurrr- fili, uti callocatrrc pollet vi der i ratio ont- 13
ni nn parcum patre^cmliOL arrribuitttr. Aftlidtts pu¬
tat, qui det ate non ttn scat u ( ull kmc ititnbti cientem
porh' exigere, manem non reneri ergmieç, indicere
polb-Ego vero exiEbinu no elle uls hoc 1 n tributi 01 us
nccdtirari;, led volmuat i tribue ndirm, hcc i ll nonm-
qmirdun ι,αΐι parer aut marcr dum e jicceiïè habeant,
1'cd an v etn it , prora tlbri nr ite c onter Icxtnc , n rc h ane
vucltu, L ? Sfiÿxtv n,ncçcJl:Li [ii de patre intolli gi,
kd ite fii-miiiinuiu cnncijn vt te marcem queiquv ii ■
.gniheaxe debeat, eùiiiiit appel lari u uni.
Noie irur e-χ 'iac ,ιΐί.ι , nn iriaiitiis à viiîâilisvxonsj 14
communit ti la t, η n nii: 1 l- rates u imh u u n nes poifit cm-
gei-e T dc quo ChalE ambigit d, 5. 4. &; contra confir¬
mat, & polTe jmtnt C οηί,ί'ο, tgu puobo ex Arr. te f.
quo dotai t filiam ù inui.r ràarin per mu mur , Ieihs
t niupcni. 'inoras Ipc ;id debita quidem incceiHonis
lELodiniL
Nota },
^ Îjr/rj'fifWttrij.] f [je i ii. b il diu ué notât ek ciiifa feudi
p rouer liomem., mie lumdiChuuL habeat pei Le f’ubm,
iiuf Ivi iiliLiu lu:.· 1 1 rri ldi éti cine,qiuq J CbaiLnôiatut d.
f.4..glotwrhi f£thn?nmn\ te ludicarum arrttw
lLiii)irPiipo,vLM fup, arr, (e Puidl iy(itnr iiimbuciorii
mdicere vnara , qm (bbiecUis habt'i rauonc lunfdi··
shonis tanmni : Svd viiij: nofter ivudum luic Iunldt-
tlifuiL ijiiri Nuulr, nç-ç iuî'süichuncm Jmckudo.
Porro.quûd de ftihieét i -, {cribtt > .de immcdiat?* m—
tuligCi nair.biiqLu iscun-.l-ishrbencfiüulubent. bue
elt l'Jî tr.T.Me-fitf .i us' Lion lÛ 111 Jiceildtj qua de 1 e düuu-
tiif l,3Cob. rn.de lionmti. [ium.3r.
Nfv vctp.qiiod multarum Prouinaarurn Gtmluc-
tuiiiuts Γιιααιη,Ιης ru>b]les vallàlios exapit, quare cr-
nerviis te miicre 1 mûi ata Jil'po Γπ h ^l net-iî iier imrïfi-
gcn^U r oêc u j ilin^u e j sd u u î v bi lex non Jiilmgiut, te
nuicjdjfpofirioni nobiles quoque ΙυΙημι, ipiaimun
quidtnr perlbiia υύΐ'ΐϋι conuemre poliunt ha1 muv
burioiics, inçt Ifigci.
r Par4f nitn.\ Diqjoiititï Ümitacft-îdeôquc: non dt pro*
«I u c e u ili ad .1 1 i.w 1 pce ks.debi tas .
f J)attlUr/t ] Hoc idem fîcri fciibic Boër. ra hisopi-
R ij
3 ρτ Des Droits du Prince, Art LX XXVIII. 392
tulariombsii omnibus, qy* diicrminararn: qtlantita- A
tan , itntinüdiim ttagaiionis Canfuccudine non ha-
bau, & ivominatkhîn AqiüianiSj Lemouiabus;, Pe¬
trocoriis , & Agcmicnübus* & qux alibi tx modo ri-
CultiHiim.^C nectfîi^tte erogari unis yLiimcnturarbi-
trio iijcerto T<|a|fi<0 apwléôii hmiii, qtn>u A iTtidt, ICP-
bidJubioii. qviütl & Îkiendum rom quoque putant,
vbï dirtimu quaniita* non ΐΛΛ' arcftitm cade re pro¬
jet Ρίψην lu flip. arHl-j. & extar Le ortisGritca qui¬
dam &ηΛΜο', qii^in moderat^nc cürwi , qu*
t.’a Λί-L^t Gri’-ei vocant, caiule lu rationem fequendam
it.it uit.
^€n fitpiw biiÿftîtùéîiü (iWptUt.
f F(w ^otff 'Vrto ] Vna tilif] lu t ci am ÎI maxime U Λ tu n on
Ht, rn b uit eui m id i us Conflictu do pro vil a aîiqi 1 1 da¬
ta patri o pi to i h: , quai de YC Doit, êc in fp c rie A I ïb it.
cilUnc.d. Coud. ]", nmn.io, quia &c vas dicionis ali¬
qua de vna & meata diddebcat 3 quod itle kuign di-
ijuitxricmc peri cqu il ut,
Scd magna dubitatio an pro cqifern flïpiüs tribua-
tiir v eluti fiarmiFo viro dentio nubere velit j Primus
MaTii.cr.fdnd tantum debrti putain r in rit, de ndifl.^
item quatitor, Papa: Diàf.57. Lad Bocr. DeciC :kî. &
IjuChéifli d.f 4, Tïraej* blé. Lhoefcrmtmr, g.batus,
nutn.rj), D.de vtrb, ÎJgnifl & rurlum tract de primo*
geni:; q. γοΤ A Bu ans vbi bip. Anubolus vfcdîtip. g„
mtdtipiex.îiFfin.
Mouiï qiiŒÎtionem Aonbalus^an is Dominus tui
id bis competebar, fl inEodefbm feudnm fi™ ttan-
faipfîÎTér , cdiftl&êiib mille pollâir* nue militiam
? [] b q m , an eo ι me vri p σ île r > aut dio muiarc , & re*
de pniarnon pnlT^j, quia talis diipüfirjo perlons Do,
mini non' congrueret, née hi caiuscxiWgaJTeM,
B nec verba 3, ergo ncc dlipoiino (quod t-go lié acc^
pio de bis quidem qui conuenire neqncanr ) akî-
qui fl condïüO non prohiberer contra ctJiifnduiûjrt
mcafu An. S'î- Il EpiiCopussur abbMj aut fxra-
tur. bel] oflicro captus dt. ^l:c bono pubiico mibiinj,
au t i u cafij A rc * ç 1, pi* q aace n on cfl fi 0 e diflmctia-
ne accipiendi Anùb. fcnccima. a modü espedi,
iuim. Sj.
Article L X X X V 1 1 1*
P3 v a N d le Seigneur oA faiitb chcuûlicr, & aufll* ion fils s hom¬
mes luy doiuent faite pareille avde t^u
A RT t c,
1 lilfH
deflus.
mes luy dôiuent faite pareille ayd
Λ αλ V.wdo 'Oommm cxorn ttur* cqttcftn éigsitAtf ant f filttts nm prrniogenitfff , wf
dcbmi é prœ faire (tmilem opttuUmnem quum ÜiPr.t*
Nota l
Oriuptrw /jufflri* eium nert tijsttci na feruntur.
Srd^n toit rptuLtis
a Qttàd h Itigifwt Eli SclixcinEriburtocÆ-
j reni quüqucPituutiLLLt &r rr-gnis fere comnumis &
vfurpata, rtcc fer i variant hac’in re. Et fuit ls ha nos
balthei maionbus noftiis vehementer es p eurus s & a
EaionihuÎ ieeiinduin dr'eus, Ntmc rnubteudinc aiti-
bietniuiTwqui inanibus ic flne re titulis tiunent jca'pir
VilcÎçérc, Id vera ofnamltiitti, qui.i iuîhncri ex digni¬
tate fine pecuniariis impendiis non potcrarjViJum pn*
feis no mit si honore ni re fia rubiecloru m gracuJ itione ^
,*«'-*.* «■ &■ OÉÏKtJA CSC [pi. Attingit hocquuquc HaÜcaflwf, CU
bbjtj, c0(jjeûl Joco clientibus, id quoque incubuillc icribit
crgap-itr&nosvt eVn5fi ^ Q ^ -nar^rc
wj.ïjï ? JihiXiJfutTtyT fUTt^-T, AC fuit per^
iiludqiioqiieflEftile, quodm aum coronatio veteres
viutpahancfquod imptraroribus decreto triumpho in
vlïim coronarum .eqnftttbaratab papulis, fai decre¬
ro danti m triumpho , quod Cic. In oratione m Pi To¬
nem fa'ipfii>qiW tamen niftConfliecudÎtic induilo-
m m exigi vct.it L . C-d e lur.coron. fie b;un; intributio¬
nem nominatim ïo, lïJauchus M aJlili en fî.s improbat,
ni fi ConfucEudrne induct^ti, & làcobiiuts- ex co rca-
C rüms generalibus Kcgum^Af Epifcqjph puandbus in
iucutidofvr Soquuiiiur} aductlfu eùm Epiicapati^ a-ir-
fpicanïur, alibi cbsriôitiuiirn Îubfldium appelbnc ,de
qiioiotiga cft difp MM t IO apud Ëoer. iilJfiéit. ijp
aüquot ibqut-nubüs.
..Sed tameti trsaSbï .etiam *b lu lia Cælhrc plurimas t media tutas Sc incluums impeti il vt'caru: , qui itérant
ahtL'tçtbujs coronas aureas auri coronadj nominc feri
bit; IA un. Uh.xHj, & xbx* qtm loco ïll'c author feribie
plci 6 k] 1 ] L- praetores quamquam MagîÎhatü exiguo,
mipcctaiiî ommneniis triumphalibus rnulmm eo
mi mine dur s à Pr ou incialibnsfxigiH c, H oci n généré
fmâ’e fifxhtiia; qu* pftfcfldihiis de pfDcrTn (hlibus Pro-
nindqs ii igred tenti b us co π fere b antur3d e quibus L Γο-
1cm hD . île Ü iEprô confl vi n une ΐ eganî & bcü tenen-
N O T A i-
1 N oblcs, Efmyersj Clïcualicrs^ Sic,
2 BacheSiers.
I B:mnerets*
4 B.ltOU5>
5 Ciieiuliersdclok,
G Î?njgJfl4rfj rudili*.
^ cLtfuîter.] HicOrLÎo ab inriqiiishononun tradi turT i
quorum tuere olim militares lim :■ son es > aliquorum
etiim promotiones tn rc miliwtijppftcriiis titulorum
patrimonialium,· eum Junctioni bu ^ prarprifiti perdia
temporario peimum deinde pcrpertio bt neficio Jnd ^
Principibiii itnpetr.iflent , immUt deinde ik Ihcpcfl*"
ribus quo que h bonos,q uod Æ\ \ an ns icrihi 1 .
feurarij Marccllitio ik Procopio lib.iiij.Gotfiiicac bsB.
dicti, qui fcuiü duâbii.ï autpau'onis pr;jfrrrciir,pbfte-
rius & ftrairires qui Dominos in equos tollerent &
equos regerent, lique pnmns mtexCfcittos graamis»
bibratii. BacL-itcm fecundo ab liis gradu IHuccdlariOS i
cnftodus, & corporis pcotcdlovcs. Horum GrcgoiiiiT
Turohlfis memhiiijVt de Od via, qui Biiccellarius tilet
Æti^qui GÜâmetitariaGrçaun Bafliicn ΙοηρίΗ,^ι*3*-·
ixat esui sfx-naidu inter; rtncur.MeminerccDiffl
&Vifl^othonim leges , A huc cutrcl.vtuii jtd voie®
patroni C^dttn gradus pro morionis dt Îcutaiib κ
WctUanie Tuli: ad 'oqucflrccm 'ft decus bd-
tflei. ^ajwriWjititcr equites & ipfl > fed meliori ctuun ί
gradu
393 Des Droits du Prince, Art. LXXXI X. 3.94
oradu, quibus vexilli aufhoritas ab experimentis effet A ris ea fola vis effe potuit, vt hifde honoribus fruercn-
oiu hta.Vuit enim vox de banmere, eadem quæ nun cde tur,quod & Bar.d.l.nuhtes indicat, & Saly. l.i. G < -C
4 ...i >niim»nun μ^Ιμιμκ mt nui îur. ôc fa<5fc. igno. & IaO. milites, D.dc rc iud ; Fely.late
_ A i2TD -.r lîk ii 1 1-» Ç\r\r· Pmr
Cornette, quibus ducatus turmarum tributus erat , qui
virtute ôc opibus antcftabant, quod Froflàrdi hiiloria
fæpe indicat.
4 De Baronis origine quaedam ludit magis quam cx-
plicat Alciat. lib. parerg. j. c. iy. Barbarae vocis origi¬
nem inter Latina nomina confedari Delphinum cit
fyluis appingere & flu&ibus aprum.Dc Marehionum
origine longa difputatio eft. Alciatus aliud quiddam
& Amerbachius apud Zazium, putat lib. de feud. par¬
te;. Ducum Imperatorum, & Comitum ea poteftas
fuit, quam vocis indicant, Almyralorum
analogiam repetunt , diuinatrix eft coniectura. Sene-
in procem. Gregor. A ffli .Conft.31. lib.ij· in fine. Fuit 6
enim ôc antiquis quoque imaginaria qua’ dam militia
eorum, qui extra numeros erant titulo tenus & abfen-
tium, fini tantum fluendorum honorum , vt qui Ma-
giftratüs aut Canonici cieantur, vt loquuntur,ad effe-
<ftum confequendæ præbendæ Canonico debitae, aut
qui honoribus perfundti eiurato Magiftratu à Princi¬
pibus impetrant vt Curiatn ingrediantur, ôc feflum Hodie a
admittantur, muti tamen Sc fine fuftragio, inani ima -J"#™**1
gine priftini honoris dele<ftati,priuilegiis tamen vtun-
tur prioribus, de qua militia meminit Suetonius in
iwniiuyirtiu »·»- - - x . λ
(calorum , Barbara vt & Marefcalorum, Bailliuorum, B Claudio. Tales f unt quos ad honores creatos appella¬
mus , vt qui Curiam (edantur necvacuas fedes repe-
riunt &c codicillos inanes obtinent nomine eleemofi-
narioruin , des gentils- hommes de U chambre , «Se talium.
Quod ad hunc locum obtinet vix probari poffc exi-
ftimo , vt lîc fadi equites intributionem poflint indi¬
cere , quia fuie fumptti adipifeuntur , Ôc beneficentia
Princi, is.Sedneeorümquidem,qui armis quæficiut
vitra rationem habendam puto,quam vt ârmorum ôc
equorum comparandoru caufa intribuatur. Proinde
nullam vnquam in foro intributione petitam aiiimad*·
üerti quamquam loco percelebri i & peiiè mendican¬
tis eft, Ôc eius qui dignitatem fuftinere nequeat. Nec
vero citis , qui lponte nec coadus cqueftrem gradum
fubeat recipiédampoftulationem Io.RayA' Afflidus
putant , nifi dignitatis fuftinendæ neceftitas impellar,
tum aliquando diiputatum eft, de quo Ang. Conf. Q cuius rei vt perquam difficilis arftimatio eft , ita frae-
~ num Confuetudini nullum adhibendum puto gene-
Francicam volunt cile vt Burgrauiorum , Landgra-
uiorum , Margrauiorum, & qui ab minifterij diucrfi-
tate nomina ducunt, & Germanicae funt origines &
Cuiacius tit.i.de feudis.de his inquirit,& Beatus Rhé¬
nan. lib.de rebus Germanie.
j Cæterum quod ad vocem , de cheudier attinet , ea
fuit quam diximus origo virtute primum bellica par¬
ta, quamquam & alterius etiam ordinis hominibus
vmbratilis veri honoris imago interdum tribuitur , vt
qui funt in toga, quos veteres appellabant Cheudiers
de loix , vt Froffardus fubinde appellat. Interdum ÔC
aliis in fago, fed in ftrenuis ôc ipfis de delicatulis iftis
qui nutus Principum obferuant , ôc per pudenda ob-
iequia fæpè emergunt Ôc illudunt ftrenuorumindu-
ftriæ. De quibus an iifdem priuilegiis frui debeat mul¬
tum aliquando diiputatum eft, de quo Ang. Conf
177. incip. vi fis inftrumentis Bart.dc Iaf.l.militc.C.de
procurat, dcalij alibi Antib. tract.de munerib.§.amo-
do.num.7.&n.
Sed tamen prifeum eft ordinis equeftris ac fenato-
rij etiam , atque adeo triumphalia ornamenta ab Im¬
peratoribus talibus concedi , tametfi nec equitibus,
nec fenatoribus ipfis,quodcxveteri hiftoria apparet,
ôc ex illo Dionis loco quem ante citauimus lib.xlix. ÔC
Li uius Mafinilfx donata ab Scipione feribit lib.xxx.cSc
Tacitus lib.iij. ab Caffare , Iunium Blaefum & alibi
Quirinum Sc frequenter talium meminit Tacitus ôc
Paterculus in hiftoria Tiberij.Sucton. in Augufto, Su¬
pra 30. ducibus (inquit inftar triumphos ôc aliquanto
pluribus triumphalia ornamenta decernenda curauit.
Horum fuêre quæda quç ad fucceffores quoque tran-
firent,quædam ηό item, vt ôc equeftrium quoque or-
namentoru, magna horum pars balthcus aut torques,
olim anulus aureus, ôc latus clauus Ôc phalera, de qui¬
bus iniignis locus apud Plyn. I.34. c. 1. cuius iplendo-
faliterftaruenti, Ôc generaliter ihtelligendam exifti-
mo,quecumquc caufa impulerit honoris etiam appe¬
titi, ôc ornamentorum, quæ cuiuis pro naturah pro-
penfione expetuntur.
c Son fils Aijne.] Hic (non quomodo fuperiori Arti¬
culo) diipofuio ad filium natu maximum adftringi-
tur , nec de paritate rationis arguendum eft, adftri-
tfa Ôc alligata ad petfonam expreflam difpofitione.
Nam ôc à contrario fi de patre tantum expreifum ef¬
fet, negant ad filium porrigi difpofitionem oportere,
ex fententia Boër. decif. 130. & Aftiidi d. Conf. 17.
num. ;. Sed cxprciho dubium tollit ôc pro filio quo¬
que intributionem indicit, ied eo natu maximo* qua¬
re pro fecundo natu filio extante primo natu indici
nequit , quod & Antibolus fentit d. §. multiplex,
num. 73. «Sc feq. nec amplius quam fcmel quamuis
præniortuo, alius locum eius ingrediatur, etii contra
Antibolus putat.
Article L X X X I χ.
1 v a n d le Seigneur eft pris en guerre bpour le profit commun. oba,„,
pour ion fouuerain Seigneur , ' fi les meubles du Seigneur ne peuuent ^“·
luthre pour le payement de fa d rançon, elle doit eftre affife & payée c °N '·.
. ur (es hommes, ' félon que chacun auradebiens, f par le regard des
profitables hommes dudit Seigneur.
aQ(Wo Dominus m bello capitur* pro commum ytilitate, aut pro Principe,1 fimobilU
Domim n npoffmt fufficere Λ pro redemptionis pretio , debet imponi piper 'vajjallos &
pen i, pro modo facultatum arbitrio proborum 'Vajjallorum didi Domini.
'Strgew. in Ctnf Erit .
R iij
3pj Des D roitsd n Prince, Art. L XX XIX- 3 96
Nota î-
x QpUuUtn r tdmptiw·* muitwh /jjj trÆu tr nu> l,
; /À T-r^/.r
4 L Art, diflrùftiH &ΛΤ fUl Ail mul/tlmM· &$TA(in» cm „
1 A OitjnÂÎtSwnritr t$ prît itteturr*] MiliC, quam o[u-
cuLSi on rm vouirc libet , whio magis Hiuendum dk,
qu'aura puiÿca & cmnmtmsv catlfit primita. .pôdot cfl*
(îiiaiÇQnlidciYitlu eltinilkiriu.vcs qua'. C cmufiUimA
ri β I Lq.it- & J . vix te. $; vk Cd l L.ui 10IL £ Ü enfin bec
oui-i valde publied, ci\iu quis bella capitur, quod ver-
* :' Vjijjt L· t'mfh. ] Oim· duo eodem recul unr.ue que enim ^ D.,nl T reb, iJjfeûl Rom, J J ^ncj ^ ***
vpliras communis in vjto bello verikrî poteft , quoi à primum'iun alicuiri, quod Ια- Γ.ιΚ 5e AngeL notant
Principe non fit Indictum, neqncvUumà Principe no çqiullus- lufi.dt'jrer. diuii & rcxdot:fii:s,qutdvdjT&
vnht.uis c-uild fulêeptü pt-xl umi Jd>ti * pnriutnpiio-
nci Lii'is Si de utre, saine rlîpkfaquc iV .imbiciosè imi-
tditcx fin laps cl· geri iktii cpuitir. IkdidpriuAfvrotii
A gnificarHiCif., utqmt wtnstàjttmàt#-
Mfttmt ri'itf wiw* H î Αν» αίχμύλνν; >* >ίπτ. Eft Veto rc_ t
demptionis C3U fit perquam priuikgûta & finguLui^
& lutei' piiltirrui : habit ur> quqd kx liquw pro rofim-
pâôto C- de- do liai-, indicat^ 8c--$» J ΐ vmi me x prjcdU
des auth. vt cum de appel- cognoi. Raid. & Cilt, l.fi.
Sud- C. de Sacro HEctUÎ-& dmh-fimititci·. C adi,
falcid, 1 caque <R res r dkituiitmi fubie üa ex hacab -
faalkriâiitiir, qiiûdBftld. cül.t. Com.coU.taC eu!.
Ang- Cufi .. notiinid. .me h. m qmt Catt.h quernad-
modum- C.dcaqth:, & ceuik ad bu, AngeLl, quidam
ΓίΐΙ.ΊΠΗ nt»j -, m. M J ëd J I J ■ ■- $ . i« 3 ua: vbi & Lui
atbittiimi non dit , él· musc IL Déifiant Reges , pie-
ctunnir Àeblui iQtioJ igitur publû’o 110 mine d iufe
g: a: m' in corn purtteuLns incLlit, qiu ltaïuir du profit
îmimÎi /i quod uu tb π n? Prtuuspc, in d 1 .1 m Tpt »r f* tt i<* -
ru«r (iitwrjiN Nam ptuiatruum conflichis.ri sç potius
ΙΙίΛΙ·ί*ΙΓ«ΜΙ« IS ,im ptllI-UOI ULll Cl'11 lise :liS,l I vt· ponus . . . - ■' * - T
Γιΐφάι»ιύ belli, jeliivini publicam meidunt, dequo Ef.-iduist-c-t-^· ί cc«i fi dewror ιίτ,φΐτ lur r- pnm ^.cau I ,
* , Jr-I 1 T-i I L- y. ...... .· 1 _ l’ ,,,ι,τ 1., Τ?·>πηιι.1 V Si ΓΐΙΠ Ι.ΙΓΠΪΠ. VfYl !«Π_
lie è Afiniit,vsddibij- Rtjb,-;rTrmm-T. &. 73 feexiat tir*
de gu errts l'art, RyL apud Aufirrr. hcob nr.de IV ml.
vetb.ï & preinitTei'unc- mmn, c- iir îuïe ptùlfâïctttur»
,iiirbenr-4eanuiï-& nt vranhor vfiis iiiL j.nîn iiucrti
3 fie. Taine tfi. imtcdû muuji fade mme iam longe afircr
viuitut. Cultis τη citufît iitquinrur vulgb h ïntifci m-
fulns, iinTlnmbtbk-lSi gér ivb eaufii qu#fl,im (fie
fîti 1 1 ■ h^uuncut) I'acctc poilit à tubduiv fins, &. vuJqb
puiatit poÎîp fi brllum npfcL^ittüm cft, qvn,| Eatï ds-
: . l.i. C. di'Ctt rfit pubi. Pann t, c . fient n ■ 1 ih 1 s - ex r. de
sur, Io, Ray n. vbifVm. J..Î- firitmer. l.ido.k de S. - w u„. _ - ..
Geote, veri & promi fie füin-eUeni Domino pracfiarc D iu filio magis affici quom tu le mns lie ientpm L 11H
- ^ - - J- 1 ■■ ·-· ■ c-de P^nna Uitu qtiUkmi dt t> que l mit.muL M nm* .an !f|
fcruinaq.jÎ. Pet.Ucobiin pritVi Luc
C d c e sait, rrib . cit- C-u 1 fi odib fe ud.amit. n 11 m.io, 6c
ali i. alibi. S cd n os ailuc nia t ne nul of uru i am ptiiem
talibuî occalliimus, m^gis rùîîanutr .ili.piando tépus
finlfe tam aureum , vt hue Je re dubitaretur.
H * ttUi wiiMti éu icmïtHAj ( -J.trC diTpoikia ïnris fi iïîi-
d.irrt m odifi cm (yr bquti n turj 6c refin ngit-N.un coii’,
fumpris ptonnns bonis mobilibus Domin orutn ma-
mim porrigit u J vuildlnmm uibiLuitum,^ fë minus,
lurc buJonirn confb turum ante Dominum de fut)
ilium reJumre ρ.·.ητ ttru'atur. I û captiui. C k
F i ni' & cici, 1 it ixiui p. ‘ii int nb tii , ft-rc pcrfûnt
, n'-rr excedi vidran'ut . cum pitre ifc fiSij eu Jcjn lit
nrtiVïUufc nece· Li t.ï:· * b.uu-ndt patri indifta. Quatn
riin mem mut mm ai nu , quodcùmfupenorP M-
ciculn idem fiatuerii m_ igcnJU filiis koftoribuî- Ü
multcunsgii locum liabcie videri débet , cum il evi¬
ta & libertate agitur. ïtaque non per r«enlion?i«
jL- jicrfoni ad pVrfoiyKn* fed per interitfêtijiertni*
(ibi contulere emorrere , itickIo tamen ne grandi cum ^ & tacitum Con Gretudl nisinîc lU dlitm T 6·. lcgifiituns
digni tan s imnnnuriuiu’ aut fiirnimruni periculo fa- meritem ea fer, terna inihn : t ur,& locus lupetiorKa-
ci.ir, fim'nntJi&fianis f- t loquuntur} quod
iamoliroCy* Ss Bald. dixcrmnl-neiinntmC.de OlT,
OrJ-Caft-CoibtX.Ub.f, Abbas C-pemenit cxt.de imm,
F.cclcL Ta. Raynaud, d. Brrracer num. iy, lacpb.
verbo qui quidem ittucfiiri ptiTlUtcrimt iummcTi-
tum , & rit. de homag. nuiti- . MartSu Atlkik, L
Ciuiftit- 17. hb.iij. rurtn. 3. il· 4. ILrc vero Confuc-
tudo q entrai tm diipoiitionein incertam ccarûar ad
mobil ium diftr.icÜoncm , quæ vbi fadti tft, fit So-
cojf buic opitulationi.
Nota 1.
t HrJnnp tinnii C4ic Ci ρπ ■- 1 Ifÿà U , CT
1 Et fubA i Tl tin r» tu r fo j'm trcfrlf dtmtnu nprii,
■I £î profilai dtmjnrL
4r ^rrcpmtcrjfBda fnrriÎ-4»fiii Htunc^Bçrttm
41 R<n ΐ.·.;?, . I R Ci 1 en 1 p rior i s pré 1 1 u m Ctad * ύ^.ι fi ewxj-
r.i:· v oc i n t viiica v oc c , Lati ni vno v ci'bo dd ici un tut , de
di 1 0 ' 1 1 o v t i n rc * i le b abc 1 1 1., ncitr lu m rJnton Ci tacc o vû-
cabu b? rdb n nd c r 3 & hab< τ âb -.uitrn ti i s quoque mo¬
tibus excinpliiinj quod Molscatmifi eodcui locû Îi-
Akx, Cali & 1aL norunt 1. qu.um«ç. Γλ tbl. marr+:&
resEcck'fiiïuiti C- am'ilin u. q.i. BaliLCtwCj'dfcVûL
3. i-: Cl quai u o . tkc, de 1 1 1 , l i c . A r d ii Δ. c- I kui mnnino
n.q.L. ‘Si c. AJriïinm, Cÿ.diftiiKt. Alb.l. fiuiamus.C
de Sïcrofi Ecckfi. tU igitur vchcnuiutt bimmlutlis t
bic éafiw. quo fubditi iri rcdi mptioncm captorum
pomiricimn intribuere tenentur , Lri.uHiyribujftci-
dot um Έ ex findi tadrit natura & in telle (fin .^qtiodilh
btucfr ,imir. To- Raynaud, vbi (up. Jtu-ob, vtvi fiip,
mi m. 77, v uri’ ei rea qu an 1 mi 1 . A tf 1 idt d„ Confi e-.
Spec. dri. quoniam Se d. rît. d Ofi. Ord LuC.de Pen-
nal- vlu C de fimd. Sinu tropb.lkrcr. Dedi. ιιί.£: iiS,
De fibci opttuo rednntJido ,an eadcin les de orio j
VffcE, dubitari potirir, esco Ljuodnegauimus in tali¬
bus , extra perimis exprefiis , pfekogaiidturi dlbfia-
riirariamdrirtjiuiimtcm , qnaulevuo tantum Domi¬
no fiudjdilpmn-u , ne film nihil exprimar. Sed om¬
nino tariofucit, vtidrm Îcnrirnduw lit, iefiibditor
ad tunc quoqu.· 1 iitrihiittcncra 'teneri
Îîcaïnaf. fa&üÀ'otfiri indicat ctim aiiafi^ti
Jïv t aj v iMt*.a7Tç j»fn -c quod 6c tex ex A iribfoho Vxptd.*
ίϊι c.rmn laus B6.diftinik.«!fc tj .1 lire nbCnnf 4^3. vol,u
Sc BocV, nor, init Deci Lait, jium.11.
c Stltn fie r/M em mro de htm.] Pro inodà fepB;
tiimfidcxiiiT)’ ftmper IpvcLuulum · Ififi modii: exptcl-
fns non di intttbtirtonii, quod .Match. Arlbcîtiauid
d , Conii .d li bi tar 1 ■: me x & rmn h.u îe ratu >r 1 rm i π 1 ;is
à Curia ParilienfifiTiin ram Ripô ΙαϊρΑΐ ,vr tirdinaiia
elcH ta. du p lut, irent ur tir. ifs Atm> Jv r^113’
mirs fup. vtxbo Doviiua Arc.B.7.
Stld Se ad preri 1.1 m « d c tn p r k u . i , an empeniu^ +
intributio t inquaci rnniifm. bona venierit . qurc n
eodem Domino tutemur 5 fi etiim Late opltuUno
iiiur. 1 1 s patri m oriiril e , '&r rei r.fti xa e fi, 3c p o> medo ,
& quantitate rei conbriiirur , i pro locis. C· £
agrie. & ccnf, Sri a'mpcifidfir. D, de ceol'R
L [i fie ob'tulit* |-;iüfLor*.Di quod cuiuique neud ,
liOsn.ClialFd. 5-4- . ,
1 ■ F*rle redarii dci'prtfit4&Utf\ MluiV 5c nuijirar q, |!-'
cit arbitrio probor qm tid verbum, vtim verere ^ΐΓτ;ί'
Des Droits du Prince , Art. X C. 398
35>7
Article XC.
, v A N D a le Seigneur cft b arrefté & dctenu,* & on le peut deliurer par ple- *
I aes/fes hommes font'tenus le deliurer/ d’autant comme le Seigneur NovAi
I les alignera fur luy » ou fur autres; h & non de plus, tant qu'il les ait1 ac-
quitez & dédommagez, fi dommage y auoit
N Ο V AE
C O NS.
I Vando 1 Dominusb captus tfi aut detentus, c potéflque liberari dfidewpionibus,vaJfa lli
-w' tenentur eum liberare ! pro tanta indemnitate , quantam Dominus indicabit cum hy¬
potheca bonorum fifficere [uperfe* aut [uper aliis, k & non pro maiori indemnitate, donec
eos ' liberauerit & indemnitatem prœjliterit, fi aliquod damnum ijfct.
Nota 1. J
x Λη pro deliBo Domini capti intribuere debent 1>φ(1ί,
CT nttm .3.
1 Jntnbutio pro redemptione efi , IrtDommw λ cuflodia
eximatur.
x 1 Quand le Seigneur.] Operosè à Doloribus difputa-
tur, an difpoluio fuperiorum Articulorum, qua. fub-
iectos ad intributiones obligat in redemptione capti
Domini, tum quoque locum habere debeat, cum Do¬
minus ex caufa delifti & priuata noxa captus cft. Ma¬
gna hîc icholæ pugna. Multi aiunt. Multi autem ne¬
gant, Magna nitoritas affirmantis glof. c. Sacrorum
12. q.2. quam plurimi funt fequuti·, Sed ea opera iam
ante Tiraq. defimdtus cft , cumulatis autoribus in le-
gib. connub. glof.S. numer.288. addimus c. non fatis
ead.12. q.2. c.l c. eos 25. p.y. &vbique Archid.loan. ^
Raynaud, d.bb. de feud. §.firmirer num.2j. Io. Cam¬
pez. tradt. de dote part. 3. q.12. Plures negant, quos
ibid. cumulatnum.289. Addo Caftrcnf.c61.20. Boër.
decif.128. pcrtex.l.qui proprio. §.Procuraror. D.de
procur. 1. fi communis iamilia. D. de noxalib. Papo
Iib.7. tit.i. Conciliat item diftidétes Tiraq. num.290.
Sed id fufius expendere non inftituimus, neqenim hic
necellario eaquxftio cadit, quiaCofuetudo vaflallum
non obligat ad vllam folutionem debiti Dominici.
Sed illa magis propria huius loci, qua inquirunt. An
valTallus pro Domino fide iubere teneatur , quod hîc
ftatuit Confuetudo, quantum quidem idoneae de in¬
demnitate Dominus cauere praedibus & praediis pof-
fit , indemnem fore expromi Ilorem.
1 b ^irreflé ou detenu.] Nihil intereft, qua de caufa fine
ciuili fuper obfidio , fiue criminali de caufa attintea-
tur, fi quidem attineri pnrfupponibus, & fideiuiibri- £
bus dimitti poflit. Hoc enim folum agitur, vtperfona
eius euftodiæ eximatur, quæ fiue ciuili fiue criminali
de caufa, cuftodiafemper eft , &: mala manfio, & tam
vbique libertati fauetur. Neque enim hic exigimus an
debita ciuilia Domini vallalli luere teneantur, de quo
iufta fententia cft non teneri, c. licet vaiîàllus. tit. fi
feud. fucr. cont. int. dom. &agnat. vallàl. &c.i. tir.
dealien. feud. pater. Aluarot. Card. Alex. &alij. d.c.
licet. Pet.iacob. in prâft. tit. caufæ quibus quis feud.
priuet. nurn.io. Ioan.Raynaud. vbi fup. Guido Papæ
decif.57. lab. de San&o Georg. tit. de feud. verbo qui
quidem inueftiti praeftireriint : iuramentum. num. 7;.
vt nec alere,quod ibid. Io. Raynaud, fcribic.num.29.
Pet. I'aCob.vbi fup. Barr. traft.alimentorum.Spec.tir.
3 de fcud.d.§. quoniam.Ergo nec ciuilia debita ncc cri¬
minalia vailKlli coguntur luere, nec muldas, aurpee-
nas infli&as Domino dependere,etiam fi corporis pe¬
riculum immineatjCÙm nec lege feudi ad id, nec Con-
fuetudine teneantur, fed id duntaxat expromittere, &’
fideiubere de iudicio fifti, aut iudicato ioluendo.
c Et on le peut dclutrer.] Quod cùm fit, cùm Iudex fub
fideiuilbribusreum ampbandum decernit , fiue pen¬
dente fiue finita Ute, nec amplius quam fideiullio exi¬
gitur.
Nota 2.
I Cuiu/modi debent effè b.ec fideiufiio.
I w rin fdent(for fubgarentigia obligari pofiit , principali
aliter obhgato.
3 */tn ItaJfiUuo pro Domino fideiubere teneatur.
d Ple pes.] Cuiufmodi hæc fideiullio aut larifdario efle 1
debear, dubitari poreft. Nota cft iurisfententiacau-
tionis fimplici appellatione, vel à lege , vel a reftatore
de nudapromilhoneintelligi , nec farifdatronc m exi¬
gi. 1. fancimus.Cod.devcrb.fignif.Bart. & Alex. ini.
ftipulationum aliae, D. de vcrb.oblig. vcrbiur cautio- '·
nis à ftaruto prolatum accipiunt fine fideiuflbre , &
quos Bertachinus cumulat , verbo fatifdatio , fed ifta
dubitatio hîc non cadit , nam noftrum V teges, fideiufi.
forem fignificat, aut praedem. Tenetur igitur vafi alius
fideiubere proDommo; fed iufta dubitatio elfe po-
tcft , quid quantumue continere debeat tabs fideiuf-
fio , an de Iudicio fiftendo, an de iudicato foluendo,
& quatenus fideiuberi neceile fit, vulgo queritur quid
generab cauédi promiifioae aut fecurum fodandi m-
tclligatur. Et putant fidciuillonem aut pignora tali
promiiliorte non comprehendi ml.i. D.qufiatifd co-
gant. & lufficercrepromijlioncm cum hypotheca bo¬
norum. Hic tcx. fecundum fubie&am rtiateriam in-
tclligi debet, vt fi Dominus non aliter dimitti poillr,
quàm prædibus datis, prædes ipfi elfe debeant , fi am¬
pliatur duntaxat fitifdatio de iudicio iîftôcWidîe re-
præfcntado fufficiat, fin diffiniriuaadiudicatib mulrte
aut per næ cft, cuiits caufa Dominus detineatur, rcjite-
fentare ipfi pecuniam non debeant, vnde exoluarur,
fed fideiubere dunrcixat de' iudicato foluendo, non
etiam folucre, quanquam jure Confuetudinario fide-
iuillonis ea natura eft , vt foluerc cogardrv aut princi¬
palem ad folutionem cogere , id eft, cutare, vt folua-
tur, ex Ai t. mf Hoc rcdte ex Alb. fenremia pura- *
uit, Iaf. d.l.r. Porro an fubgarenrigia obligari pofilnt
fi principalis non fir,boc cft, an exuromirrere cogari-
tur fub rigoribus exeeutionum dubirati poteft, ciim
fideiulfor in plus obligari nequeat, 1. Grircc. D. de fi-
deiuiE Quare Angel.ndeiulToremnegauit redè obli¬
gari fub garetigia, fi ea principalis obligatus non ciier
in b fi pnpiliuslD.de nouât. & videtur implicare J3arn
R iiij
Lii liniti, f. eleganter, D. Je damno iïifrfbAlcx.oAfi-
Corn^yÆrnmz Barr. L hiqui. IX de fidc iiiiivlu &
Al^'s Autd. Lin omnibus: IX Je did, B.iîJ. I. h vkri.
CoJ. de SlïiuÉi; & J. J, Graci,£ %1. Qua fmtentia.
ver.u?r t'ft,quianô rnplus obltg^n lidetelloi' videatur,
fnl vabdiiis & efficacius. twquucoiififtft colis obKgu-
ÎKJ fiJeLuÎpru, û'd cùm qiuifirur, m lue fi dei ni I or w>
Aiodo' ex prb mittere codeur» non paru crjgi _ polie,
cùm non pluris qukri quanti minimo dt'fimci aliena
iHH-fLlïtate p&tcSb, co.gt ndus fie , & ît’b fp'oniîo alienî
j l*i, iiti fi r, & Cu lî [liecudini i.Xi ji t-cj jfpontinéâ. Hrûenus
autem fi Jd ubere debet, vt nunquam amplius adftrin-
n.inrur, quiru quantum citquüdab eodem Domino
in lendum teneur , quarumlibet repromifla indemni¬
tate. qnn;ui tendi cmilldmcïonaft Si finem adftn^s
clt rtd. ntlllonis coufiL Net Illius pro patre fidciubcre
renetur ime. 1. prior* f filium. D. de ad mi π Lit. rtlt.l
iJbmnrioncjni. ^.mmtns.D.d v mu ner. iit botiô.quan-
quam amobus aliqui J lex in filio expofc.it j fi pertona
petis inclufii rft vn, §, caufiis aurh. vt citai de ippeL
coçnof. cüI. S. Sed r intuiti turis Donuuo iuTiffittum
e fle negat Ambol. in rradt. de muneri Iu ΐ, amodo,
uuni.Sj. & reitè ni fi gentili ritim itis flatui flet , Futile
veto vetenï id quoque cxcmpliHaJicamain indicar,
vt client ca «un operam pr.-eitare ni, fi muleta, fine ex
pn ibca fiu c pn n.im n coula p?rmno didi* elfec , ^
II B^iv»an· rt-.JH'&i.Mf
Tl m-iUI SK T iViur nÔ-SJ jÇ> Ιί-wd i tut.
Nota. j.
i Pitge pourcLeltiUante, on parement, JÿXfltfio,
4 P tm . n m t iut Î fahArtis t Λί fiàttnjfi m iA#erini p (p*
n MW,|.
^ ptvmtflitFrtrtrâlü nJnimtidrpd (ùntifltJf.
y LibcTitta hic p!w*m film iwtm ans intK
i Ttnm Rçpcle ^mnA Uielnirtacrnetitni
iji* .t kjtUrrpiqtrt: Cnr fi tar tient kp*?ttr$em,iif n‘y fini tt-
imî. Frçei*4, camerfi fideiulTionis ipims ea conifequen-
tu Jit vrfbltumTi ied non prxicnti pecuiiLi Se caûMi-
A ter (vt loqmtnç ur J vnde prouerbi ttna, ψΐι ηβ·^.^,
$: dl»dvffu.qip6ck'1 pratfio eil no:<a J"
fed non (cnipcrncc omnimodo iolutt,qui fiddubet*
* P'gUftrre cemmc ie iiJ^aeurla , fur lit} J [ J_c *
indjcjr cwtinmr m cum livpotheca bonorum luJÉçç.
rtT ad repromillionum indemuitaew v.ifleiltis fidciu-
bencibu.e, lcd omnuio lubjetta materia confidtradtla,
V t ante d LXimus , ie perte qu i lu r H J ppc!, M ar i il.in ru b.
de fiddult uuiîH'r.ioo, vt eo moeiu eau ere Drimniu?
debcir, ijino fidciullbr r.iutt «nfijumenri'; , eautte^
iiibus, exacutionis forma, garent igia, riexit,
? raidi if, fie emm lo q li anaur.
On/jir gft/refé] PnEdibu?j daris fdlket.fidr iuflrmbus ^
Q inde tttui nu is. Se J cù m v e rba obi (garoî .a hier;· Ft-L-an.-
rurati Dominum t in ckdrione eius ent , quid horum
Éâciar ptTLTt irce π te Coiil il fit) di ne.
Jl Es uiwp/iw.J £Jî igitur J irn Lttita cautio adindcjnni-
îatisttiQiiLjm..
1 ,.-ΐ". -p j ίΛ e» prin tiptl Jffyfn i er tntertfl s. ] Hoc c Jlins ^
indciunirans generalis promu lio fila vi Si ligiuJuii-
tiot'ie eompfjchen dit, obligatio lus fi du lu: emar na¬
tura i ndemm tacem co mi n et , J l ne ex p te i I u en J i · 3 1 me
non , quod Bail. aLt. l.Confiituciontbus, Cale vfijr* c.
ptTueiiJttïc*d.e fideiuST. Abb.Coi.fio» LJictp. qoemiatn
iatis. i. coLfi; quosallegatJVIarlîl. in J.ê liIi. mim.i^,
Albert*!. part, fhumq.r^. AdJe& tali indtmiutatis
promillionc Domumm ptomittltriii Îlatimlftc mota
eam in U iufdpere tciie a „ v ittn natar-iun jltariim pra™
miffiortum, ex fen reittia Barr. Lpattr.D, dr dor.prxU
Alex. i-qL^iro-Dn locat,
Pcurb b-tc jrberarioplen.anttbJuriojiemcoimner, j·
nec [njiiu.Tst cautionem praluuile nue pignora, nut
ιιΟΓτκ π eefiille^Ut debitorem JelcgaÉlê. I^.ÿ.ait pras
cor, D. de teiudie. Sei. item liberatur. $. qui pa mnas,
IXquib. mod, ptg. vel hypoth. foluic. 1. quod fi ncw
fi>lu t re. D* de pig. a itua* Sed Kic locus fdenè habour
upiïdTioq.initfrtàû. .-uifin. Sedneeccniigiil·
rio idem efieceric , nec enim ctnaGatiarc , & depemtre
cil foltteresqttcd ait Barr. dJ< utmnb< r.inu . net jçfti*
iucre,,quod reflitucrc debeas, quod ait Caft.Gpnfip
VüL t.
AimciE XCF.
van DaleSdgnciirachetetcrresbcn f prcmeir^ouTemiit^ !cs berirages
κ n v A® de fon preimCj j fes hommes four tetuis de luy e nuancer rtout ce qu’ils luy
domem pour celle année, leur donnant lettres de quittance,
lrjndv Commis nuit fitndûi ^mfu· fimliu ftw gentilitate, *ttt retrait rfi<nJ'm
wnfittffmdi tenentur et * éUre^er prœrüg tionem quidquid ei debent prû
hoc 4nnQt<Undo cis apocham.
Nota t, ]
s Ctnfirtu J# Ttflrîfyh âdftédi tu* fmt wesüm uÊ-
mxià, v tu m j,
l Sxerj txewpU fl f n tnftTüM retriRim,
4 Ctuté 4rt. txpnmti dt rw\*fl ?uinte*
5 ~-<Ρ> hxt OftlhUtU fit tierdilti.
Û J^h-dirFtM fendtlit t tnUt t ty wpfitngHMtw ptrfin*-
lk , crr.
i1 Lt rtrgmv 4rï?ri£ trrrtt .] Hu tus ïp fi us opis tnemir i it
Spec, d, i. quojùaiii. de tiî, de pÇ ord, Omnior, de
i obcd. Sed idmaps.jndifhriitc cùm DûmttiLLsqu.uti-
iiber terram eimt, vrloauitur , triam fi nuniL^ ptexi-
iriitaterja, Mtmimcdt ÎQaji.Rayn.ibi fup. Attrî*i'3n
d. tîad.ci.!. <?r f multiplex muruSi, Ucobvcrbo.qtd
quidem i tiü t fit t i ρί3:ίίί c cru nt iuramc'fiîumjnuin,'ri·
St 7S. Marti Liud. c.i. 5. finiilirtrrriî. de cap. Corï.vJ·
Peuicgac tamen vllum VàlTaltum ad huipûno Jt op;îil
tenen exiuireJiudonmi,niij Goufitenirfinfant cun-
iitntiontçxpctifii alrnd difpcm '.rnr, quin ScCftO·^.
tud Lneiii quonuc mit 1 KgÊ vu I u ne, e n m i ra dii ponit, u
empciu caüiîilem àliquam necçflitarcm mistam bar¬
bet, vrquiï admodum vrcina villa &: opporcuiut-^
Des Droits du Prince, Art. XC 1 1.
401 L>esi7rüusuuriiutc, «n. 402.
Domino, aüt quia aliter ftatum fuum (vt loquuntur) A ad officium eius porrigendum, veluti perfonalis etiam
tueri Dominus non poteft. NoftraConfuecudo infi- reuerentiæ quæ Domino debeatur, partem. ,
n ■ ■ ' ' < ■ r-d id quoque inquiritur, cùm huius opitulationis J
iterabilis fit, & fæpiùs renafci poffir,an Domino
nitam obligationem reftrinxit ad ea tantum prardia,
quæ retra&ui obnoxia effient , quæ caufa magis fauo-
rabilis eft, & à retraftus caufis futairur*
Terres.] De hoc verbo litigat Antibol. trad.de mu-
nerib. ^multiplex nuni.80. præd. quid terræ appella¬
tione contineatur.
2. b En μ premefje.] Qui de retradu comose feripferunt
originem conati funt eius deducere ah facris cxéplis.
15. Ledit. Ruth.4. Hier. μ. quibus loci qui refpon-
dent, fatétut quidem vetitum ne poffieffio de tribu ad
. _ _ 1 : _ .... 0/3 oliiim rrijnsferetUl'!
Sed id q
caufa itérai _
fæpius etiapn ius eius exigédi renafcatur.Ec hic adduci
poteft, quod ante diximus in filia maritanda,quae opi¬
tulatio eodem iure côpetit, quam amplius qua femcl
Domino feudi deberi negauimUs. Quod h;c quoque
iudicandumputauit Antibol. d. trd/tat. §. multiplex
num.Si. Sic hic obiici poteft, quod lion folutionem è
pecunia vaflàllijfed praerogationem debiti Cofuetudo
lanxit hoc Articulo , itaque Iudex ex re ftatuet , quod
tribum aliam , aut familia viia ad aliam transferetur: B iudicandum fit, ne pro minima aliqua praerogatione
Sed tamen retradum conftitui rei femcl alteri veditæ
3 per eas Sandiones negant. Hic idem priuilegium Co¬
fuetudo ftatuit , cùm Dominos rem retradui ob¬
noxiam, hoc eft confanguinei , aut feudi lcgepoffief-
famemit,ac cum alteri iam venditam retrahit, hoc
eft cum emptionem anticipat aut anticipatam ab alio
ad fe reuocat.
En fapremejfe.] Hoc eft fi id prardiunl,quod fi alte¬
ri venditum effiet, ius haberet retrahendi, iure feudi,
diredoemit. ‘
c Les héritages de βη prefme.] Hoc eft, fi id quod proxi- ^
4 mus fanguine aliquis vendidit alteri,iure fuo retrahit.
Ac nifi hoc Côfuetudo expreffiffiet plané aliud iudica-
turuscram: Namcùmhicdeiurefeudorum realiter
agatur, alligata & annexa muneris realis caufa ad re¬
ciprocam obligationem fundatam in iurevaffiallitio
& patrimoniali, non eram exiftimaturus vaffiallum ad
hanc opem teneri, fi Dominus alio iure quam feudali
prædium retraheret, nec adretradum conlanguini-
tatis caufam fcilicet extrinfecam Sc à ianguinis iure
accerfiramporredurus , ex fubiedæ materiæ natura.
Sed tamen hic Confuetudo, quod in perfona Domini
genus fanguine'mque contingerer, putauit advaffialli
quoque obligationem, & debitum extendendum , &
&in agrû aliquem exiguum iada. Domini adionem
confumptamiudicet, ii forte fefe locupletis alicuius
prædij opportuna occafio cftcrar,& hac verborü cô-
ceprione videtur indefinitum aliquid ftatui , quod Iu·*
dicis æqnitatc finiri oporteat, cùm de alieno fumatur.
d Ses homes font tewto.] in retradu feudali intellige,d« ^
fief , dont eβ l’ héritage , ejusl retire par retraiil fecdal ,ou
puiffance de fief. Id enim totum reale eft, & quantum ad
alia feuda pro extraneis habentur , nec vaffalli aut ho¬
mines hoc rcfpcdu dicuntur in retradu confangui-
, neo, cùm perfonalis fit confideratio ex perfona > ,0-
1 mini , nec annexa rei, omnes vaffalli ad opem tcnetuf
omnium, quæ vfquam prædia à Domino retrahuntur
ab extraneis emptoribus,quiahoc fanguini tribuitur,
& homini non feudo,quamuis ex feudi caufa,id valde
notandum eft.
e isfduancer.] Prærogare , taxata igitur hic eftquan-
ticas opis.
f Tout ce qnils doutent.] Siue in pecunia, fiue in fpecie-
bus ex generaliter verbi tout. Quare cumhæcopitu-
latio aftrida fit ad debitum vaffiàlli , non erit locus ei
quæftioni, qua Antibolus facit. An pro parua acqui-
fitione poffit Dominus indicere magnam quaeftam,
vt loquitur.
Article XCII.
\ v s s ia font les hommcsb tenus en temps de guerre , aider à leur Seigneur
H * à fortifier fes places/ afin quen temps d’hoftilité ils y puifient retirer eux
^ & leurs biens. c Et fi parmefchefle feu ardoitf les maifons du Seigneur,
ou iî elles tomboient 8 par cas de fortune,fes homes font tenus aider fpecialeméc
auec leurs corps, leurs charrettes & belles, a mener la matière requife à édifier.
£ T etiam a vaffalli b tenentur tempore belli opem ferre fuo Domino c ad reparationem fett
refit ution cm arcium Avt bellis ingruentibus pofint ibi refugere , & fua bona conferuare.
c Et fi quolibet cafu incendio* œdifici a ‘Domini confumpta efient , aut fi prolabarentur9 cafu
fortuito /Ddfalli tenentur fias operas praflare fua vehicula & operaria pecora ad ferendam
materiam ad adificandum aptam ,
D brainteftina certamina quibus fubditi, fubinde agita¬
ti proximas quafque in arces fefc recipiebant. Placuit
id tum publica priuatâque de caufa, & communi in
periculo : Qui euocati ad nomen non refpondebanr,
modico ære muldabantur. Salubre confilium tyranis
alio detorfit , ficuti mala cxépla omnia. Reddita pacc
patroni fubinde motum ex hofte caufificantes,-dulce-
dinc tum lucri,tum imperii molefti operum exadores
effie coepere, ac fubditos fubinde appellando fecere,vt
illi neccflariis operibus euocati pecuniola defugi rao-
leftp munere, quam operis mallent. Huic iniuriain ius
A r t 1 ci
L3CII VI i
Novas
C O N s.
Nota i.
I Excultarum fine Guttorum origo, incr menta, leges, (y*
confideratio in vniutrfnm.
1 yAn indiBx an patrimonialia ftnt prafumencU.
$ Jn ditiorum differentia ab patrimonultlw.
1 a ^Tufi font les hommes.] Hæc caufa initio originem
præbuit excubiis, bella aluêre, infolentia animi & po¬
tentia in legem traxit. Magnæ olim 8c Francis & ma¬
ioribus noftris dimicationes dc principatu fuere, crc-
4o; DesDroitsdu Prince, ArÊXCII. 404
vcïfiq artûmidmc, gratuita opera m lU'certitiUem
abiit. Subditi escubiai pendunt pace, bt-ilo driihiw
excluduntur, qiricaiuscft, quo m^Mui Dutnmo
debiciArffiirc nolFunr, quod Duldus sur m jirtmiu. D.
fcDcokrnfeiak royd* *unwr.*Br iwc «opi Lilibus
conaibcniuscxpcdit. « actTbKM,Cui· Rcginn
1 1 J III, U.L FL A J LJJ 3 V u** B ■ " Γ* _ ,
peior refAS oc curret 111 1 ·ι ■ ^ £ϋη^· ™ t btuj t»
* ‘ I I m-lrnsn i vllticfsmi ΠΠΓΓΠ tJTn·.
qiliL’ I
ollî.h.ilJ Autifenum Jubentur Lmin^in Stylo, parte
KiTid Vu b m ulu de uli k . $. m q ua? t o to v tmntc ann o
A ^rnmrarmt’riïuin.eitrijirtiiUi po ri«i qp4UTi c* çâi&i
ci une fcùJi deberi wdagSdurtl, pcrfntaat.é pociiJïqttaiu
reale, aut pairiruonij debitum, Misitit peut fmulru*
qutrihonnTtAlohn, i. μ. cj.6. dem tructae, âtvfut.
quiviLicuumuis i. de reditu an rui. o· ctnm origpiano-.,
i.inir, an impufititius on femd rarius prie fumi tklKrvt.
L fempei'în l>ipul:ifiùi]tbuii. D. de regiiLlm. iniuj^p
mus quid adtum f«} fi no» appâtée . id quod freiyLl n_
r.itnriii reo eme, li mos v iiri us dl qyqd mfiiiMim c[t
TltraqumqueatlMatigi verni i iinguli^ar eSirariaS
Confurttidiaw abolent , luteoquc & contrariis coti-
mentiones irrinuitf uddtro vï volentibus excubare
jiccatj iTqiu' iw .τη; esulm; Ante Solis ocafitm ut ve¬
nire teneantur* Oriente vr dimittantur , ii dirura: tint
arecs «euinùm cogi, ne dusr-ei numine corpu-ï, in-
ftmmërûmVr ni fucum pigneni.caperc liceat, Hec ferè
iânÛiomiiTi lumiw, ifquu ta alia Ludouicl duodcci-
jm .intiff tr a,nnn mulrum dirtfimkkurcuria.Mcmi-
nst hariTin fle rtr ! nilus, trap* fayiutmlv, verbo A: νκο-
tem ■ nunt* <$&*. Dei e riu r .· ; - ‘ ι a h 1 1 alia Fraci fc i Re -
gu L * C**tv qmr pro nos in ·, îU’uîm* edita, promuJ-
gata elrieptembt. j qq l ‘uti re ma comi crtru ordiiuum
Aur. I —ii i , Art. r qua· i gubiarum nntuim- qitidrtui
exigi ve arprc^ttni '.m.ircuinit iu1ju<]ii» IujJIico itnt
Jutu t opv> ïUtx, r.Lmcrb j^· rllcnns vi^ du*; vlul.i , ctliri
opem ites viri obmi Liemur, ne ad tuas ea Sancti o poc-
rtgerenir. Atque ira nidtcatunt p#tif le inçnw dt L· K$-
ώφη*η, er dt}*·" p<i«r it truffa* dt Çb*/HB*n yrtt >
trf. N;i»i*le imi itimis excubui , alix leges ftint, Ρκαι-
aidni I, inrei’San£lioncs Almyraltuum, *
^17. (?- a FùntiinMfJu i iit j. Sed o nuiium qtut to m
ecocre extanr, optirutcll^Uf prïd,amàüuce Îounric
enafau cdii ,» ι-Λ , anno i +.,4. & TcqnitM Petn Ducis
nlit t4f» TjS ibus ab inii iis, videmus, quo fci progref·
ta fit canta oblttnaaone^ vi plenque tiba mrer parri-
i moiualiavedicent.Qttoilquianiibi perquam digiumt
inquifinnitt' nium ell, jlniLi expediarn^quod tem dîê
video perpaucis cugmtatis. Afiëueratiô nutltos eot:gir
dubitare , au ndhdcaifcdariï b mi buta pamm orualij,
anpcrfanaliailnt , comientaan indica loge tendi, an
fjttrm fixus aliqua acculctali Jec.iufj debeamur- Nec
dubium quin ti lege &coiiceilu>nd feudi debeantur,
rei bm aflm » A: in pain moi u o babeantur, ad p rrlux
f crudum fequanrur, lln exrta irudi ] egeni canÎaaliqua
dt.tfiaieiiis cü cni rim\ indnila por ii^, Se perforut un-
potira ccntcanttir Diicrtmcu imer vtruniom· inccfiA
Srd'raimÀ Xleniciiimhi^t lege, at concdfiime fetidi
iftiid quoon? i mpom va'il j Uu pûîïc , neque uujniiib-
flanrJa1 ‘aidaliicwiiûni repiigruurt jiost naagisquatt»
dia tpraULt debitu , qn.umtis lu*pte natnta libera iinc
fcuda. Cuius conttitioim argumenta qiiATUtui exipL»
cocicdTi one itui e fl 1 1 u L rr , &profcfliOüe ftudoli , fi id
inter patri uiomjlsjiljrtbirü , isr mlibrosapntrii^ feudi
i elatum eft. Ruidjicn R laletion elle, quod excubtarti
uojiîinç iÎl biAiLir η probari interdum Lemdo porelr,
VîIliul Π CoCeflio feudi ViilTidlo iadba ajtuqujor probe-
tur ocdihciTioiif ipfet ça'ti i, cui excobb peiinctir.Î 1 -e
quii neri videt lege fetidi deberi trpn potuitfe feudo
ancecoccife , cuius rd fimile quiddam Md| in.nrs po-
iui. ruulodeccni' ί- τ8- πηηι.βΐ. Sed &: digmiil ardj?
inciderqaliaî posjimr, & eu ic ituris tes plerumque
prcrliLii di n 1 1 , qtnv cf irses ea de ut >quorivfeiiquc· pei 1'p i -
cuis dècdfticiïrii rcL; qualis fu oliatdmir Nequçtnim
iit cem s locus c rt edi ritu ris , Se d totjt ud d 1 fi Icultits i ri
eo uft , L LLiii qrign non docetur , <!\r res in obicum elfe
çonuétum an indictum fii,quod excubiarum ticimine
ÎjctÏEttr,quidi»dicad uporreai, & ecqua· iit legis pra,
iimptio·. Ego vero audacter cûJir mu iiididlum porias
-Ç* - 3, ■ 1 1 1 * ■« "J I 1 1 L.
Denique ftatiurtir inigi ne noiiappiueie, ru;c cûîccï is- j^‘4a
f is impellenti bus, quod itiimmum d\ fequendum eife
Jn obituris, icleft, impoilridutn puiiir: qiictt; Αιιι,Ιι-] l6tt>
mu» ; quod Ilie quoque faciendum ^
& eo ditio (V naturiirci lubretin- 4 connmiiriict uc<i,
dentibus salem cnrutrdurain adiauct, boccil ral js.sx.
Cubias cx-tdnfeaJS & er era feudi na tina deberi udrr
abunde acci ilnut.N, 1 m & eu rura eus ccwu«4É prrfi.
cur, quod kn fenili dicemus 3 & externam d te ΐ; iL.a-
di ntaiL-m , ik utdiûanp ôdgiuein vercres DucnmCS*
llicuriones cdfentur, quas an tt diram tis annt uc^
quibus Domi nurum feudaiium ÎiicKi e: intenti er 1«.
probatur, qui tale debii umiureA- rirulafcudalivtja-
dicare conabjmr, &? numero p-urnuonidinni, & fEl·
' tiutn habfbnnr. iS: raijoncm de talibus vr pauimorau-
1 ibus à Pfccnraronhm e .vigebar, Bt fiibditns petfeMt-
ces (uns totnpdfebnm, &. ndcoiifittUxticifiero aditk-
netn diCbibanc , qLLj; Vtso ennui .1 verbo :IJ_l oon/Hturia
d,;nin,.t.<Sc danmabslem vliwpannntin appellat, ac iti
polferuui ciiicir, quodper modiq» (vt JoquirnnirDC'
ernEm foluruni farce non ροϊΓπ içdti in canfequor-
ΐ Mtu* 1 WC V r d ebi tüm veu dic.,i ri , au ne pu flèil 1 i;mi5 qui-
detn vim v!lam ubrmerc porté : Demum irx cubiar lu»
nioduin vult elfe tuto anno i rx denai'inrum. Hicvc-
mam prxfan verboranj uihil arrintT tes traitai i^piocf
q excubias jrro ipib debito voco, TamcciÎ non ex mru
mi o L :ît, Liimiiijud non cil featimun vocalntlon}. Γι
conlbtunouv ml rxpielhs dtci' potctVad tioSlranife·
teiiriattt, ru'in elle i Ibt débit* conuenm k d nccidcnto,
Qie-iec quaiirt pf.riiimi ilclspam iam oblfeiT LsitLeiïÏ! it»
j . aell.qim omt n cai a,· . uod mimimnn efl fe quÎJcfti
effer, Vtxnrc ‘dfeitnu^ciïrëi qu i lia fini hue coidttidooe
pr.TtcTpïçÎuinptioni tn roui ter da origLite îfe iabHatia
ve ri, itftvtnrc ρβΠεΙίϊο \ ILtobil a epodi? h inc uitcîk-
tioni.Quod ilia qtioq; cSilttutio Ludouki Huuieckii
fimxccar *J i Jp o fit : t n ^ negari ua, & pro! 1 ib : ti ua oiiuicm
iiullitJjTm udpnrranrc cnnrra iarb, line paûo3 fee
- v fur pa μ ο n c ;Ç>uare lie lu J 1 αυςι ali o iurc v r u r uf. apui
qiEostaChuu (ét]pquiu«BrJ redpiturcciru.qiti idà-
1 u ru m , vt pi rrint u n taie veu J le ai u , c u m ieàfnrttf tis &
infbprobarionçoftgintm probant, aJmittts Seines
iniorum id lut. imu rener. Qpod iibnr prôDcnuiio
Qiudalonuri în corn faite 1 1 im ind+cofurü valisnE cv-
iiaiiibdirns fuos* luo iurr‘fntiiiitiT»»î non reripiuuts
prohibrriua Court iturtont. Ougpne m allcgdnt^ cen-
uçn no HP ike ô feu fi 1 , lier dut» u m q u in mâcriu ipifeur
cktiotiL fiett ponïerir, A: vaifellus luI -pdctss cbligifï
poffir, ralrs arque alias, q>ir»d ulgdrracta'nr. Γ ffrmrt
p fortem. <. libertus, D, de coud, in je b. & loi Rorr. fë
Lif.&Znï. Roî-r. dfcifi 111. num.iS. T alla fi Γυη:.ν£^
pam moni-dj a c'·; refira iimr, de in,riüi'j".-mcri.feiiu,t^
pro dpmamo rirag-ücnr, vtaJiafûiiina & troilusitici-
n il Ci. f n totum fev li s fit u i n u itf,\ B ri rûni a , a | me 1 1 ικ*
Origo certa & in d abia ci L ded 1 ra r. 1 ilf.i coullit'iuiitue,
ira vt omnem Cûnuenricmvjm & polfertfimciu contva-
riani aruudlct, & eau (a R- ongo accidt'.nîalis de c-stnu-
fe'cadl. nccvilacfiniiL'nrionc ficii pond, vr plus exi-
gaïur co nominequim rfi r.uiariiiH ; Il .a Oi ,1 mifione
Fi-incifd, T. Tr;r. quodâTJmioùiibirx uidsoiuni pro
liabicanubus Je LhAumutii , icubic JJoti·. J. dtxril. art-
4.0; Des Droits du Prince, Art. XC IL 406
_ 0 1510. num.4. &i. quo cafu in promiflione af-
fieptæ hæreditagij non cadunt , ncççmptor, aut cre¬
ditor ea acceptare cogitur, ncc'funguntur domanij iu-
re, quod & Boër. ibid. notât, num.8. & in fine deeif.
êc numer. 11. & Areftum allegat. Id ciitn ira elle de-
monftrauerimus, pluies & magnæinde ducantur cô-
« fequentiæ, fie enim loquamur. Namiftaconuentioni
? Arpadis non fubiacét ex parte quidem Dominorum,
vt augeri poflint: Nam diminuere nemo vetat, nec
ilia poftefiio contra valet, vt ante diximus.
Quod iftaccdi aut alienari cuiquam, aut transferri
^ m r _ n _ _ : pvm-
dæ finit priuatæ à publicis caufis , vrbium à priuatis
ædificiisj Ac negant vulgo fubditos nili feudi lege ex-
preiîa aut conueritione teneri ad reparationem , ac
cuilodiam quidem arcium, quæ in priuati cuiufquam
dominio fiunt, Iafi. l.diüortio. §. impendia. D.fiol. mar.
1. i umptus. D. de legat. 1. Angel. 1. turres. G de operib.
public, pertex. l.i.C. ne ruftic. advllumoffi. deuoc.
ôc l.i. G ne quisàcollat. exig.Bart. ôc Luc. de Pcnna»
1. 3. ôc 4. C. de incol. lib.xj. ôc fin. C. de exad. tribut,
tametfi , perplexe vbique ôc inuolutè loquitur, Mafi.
'tit.de tal. §.2. ôciz.ôc vit. Boër. decif.212. in libello
nonpolTunt fine cailro , cui fiuht taies operæ & excu- de euftodia clau. portât, duitatis num. 48. Per. Ia-
1 · Λι: _ rArUnVmriVcon- ü cob. tit.dc refed. murorum in orad.
biæ alfignatæ, & affixæ infieparabili coditione ôc con-
fideratione implicita, quod ôc Boër. dixit, d. decifi.212.
num. 7. 8. ii. & 25.&18. l.operæ.hduor.D. deop.lib.
Corn, conf.257. vol. 4. Guid. Papae dccifi 671. quan-
quam in vulgaribus operis aliud fit, vtlacob. tradar.
tit.de roydis num. i.
Deinde quod non nifiabbis, qui domicilium ha¬
bent intra metas territorij caftri,& qui ab antiquo fa¬
cere confiueuerunt, & excubare, quodMafiuer. tit.de
tal. fcribitnum. 3. fiunt enim excubiæ perfionales, non
à viduis, no orphanis, non à cæteris tenuibus, tametfi
cob. tit.dc refed. murorum in prad.
Alia tamen caufa eft vrbium,oppidorum, aut vico- *
rum,qui in commune habitantur , quorum refedio,
tuitio, munitio, ad omnes qui vel vnam domum ha¬
beant intra munitiones pertinet. 1. ad infini dionem.
C. de fiacr. Eccl. 1. omnes Prouinciarum. C. de oper.
public, k per bithimiam. C. de immu. nem. conced.
Mafi. tit.de tal.num.2.3. 23.50.B0cr. d.decii.212. nu. 8.
Annb.d. trad. fecunda part, inprincip. num. 16. Sed
cùm ad id nulla: priuatorum intributiones iufhcere
poifint, fiolet ab Regibus referiptis impetrari , vt in
domum habeant, vel fundum reditus tenuis debitæ, C commercia aut merces intribuatur, quæ ratio multo
1 n·. · _ Γ * - _ 1 . ^ ~ X „ ^ L i 1 , i »-iVvr l/>in’rvr R/ mnrric rnl^ra hi 11 C /V Π111
quod conftitutiones fanciunt , multominus à nobili¬
bus. Deinde nec quilibet ditilfimus amplius eo nomi¬
ne debet quàm tenuis quiuis·, eft igitur munus mere
perfonale, quia ratio patrimonij in eo non initur.
Quarta quod nili in loco cui funt affixæ excubiae
peti non poflunt,nec alio transferri etiam in ipfo illo
territorio, imo & arce conclufa, quod Boer, dixit, d.
decif. num. 7. ôc 18. Albert. Brimus confi.87. Nam Ôc
aliàs traditur , operas quæ debeantur à vaïïallis , aut
feruitia extra fcudi metas exigi non polie, dcquola-
cob. innad. deroyd. numer. 7. neque talcs excubiæ
fimiles fiunt operis celfibilibus.
Hinc fiequitur,vt arce diruta non debeantur, refeda
debeantur rurfium, fi eo ipfio loco refeda fit, aut fi alio
non tamen ita longinquo, vt notabile in eo interdie
habeant fiubditi, quod Albert, tradit. l.vfiufrudus.D.
quib. mod. vfufr. amitta. Antibo. trad. dcmuncrib.
Boer, decif. 2i2.num.i4.Iacob.d.tit.de roydis num.jOi
Quinta quod venditis prædij ôc villis dependenti¬
bus à caftro aut territorij parte, excubiarum debitum
relidet in eodem loco Sc caftro, nec alienatu cenfetur,
cùm perfonale efleiam anteftatucrimus:Nam de reali
Sc rei affixo aliud cenfendum, quod rem ipfiam fcque-
retur. Itidem céfient de eo, quod per focos imponitur,
vtvno in pluies di uifio morte patrisfaimilias pluribus
haeredibus relidis ah omnibus debetur, & pluribus
advnum redudis ab detentore tantum , fi plures de¬
tentores fint ab omnibus vnum tantum , de quo Ia-
cob. irrd. titul. de roydis num.j.Guid; q. 472. Albër;
Brun, tradat, deaugmentoconcluf.il. Ioan.Plat. Io.
Rebuf. I.2.C. qui ætate feexeuf. lib.x. Boër. d. dccifi.
213. num.16. Albet. J.cum ratio.§.fi pltires.D.de bon.
damnat. Antibolus vbi fiup.
Nota 2.
λ Vaffaüi an teneantur ad refeftionem (αβ rorum Domi¬
nicorum.
1 *Stn Orbium, an fuburbiorum, astricorum»
χΛη Ecclefi* etiam.
κΛη nobiles.
κΑη fuburbicarij .
En temps de guerre.] Quæftio ea quoque fcholas
exercuit , an i abditi ad reparationem (vt loquuntur)
arcium priuataru tencrentur,auvrbium . Diftinguen-
3
4
5
2 b
eft expeditior & leuior,& magis tolerabilis.Sed & qui
domum nuper acquiliuit, ad idem munus tenetur,
quod Alex, tradit confi.14y.voh2. De quo Antib.parr.
a.principali.Grcftar.
Ne Ecclcfiæ quidem aut clerici immunes funt, fi $
caufa reparationis neceilariacft,& periculum ingruit,
quodCanonift. tradant c. peruenit ext. de immunit.
Ecclef ôc c. non minus eod. tit. Locus hic latè apud
Boër. decifi.212. num. 6. Ôc 7. &: dido libello de cufto-
dia clauium num 48. Luc. de Pcnnal.3. à quib. nu. vel
præfta ne lie. fic excufi. Bcned. c. raynutius verbo &
D vxoremnum.468. Mafiucr.d. tit.de tal. num.22. Papa
decifi.7. &7δ. &651. Antib. côd. trad. part. 3. nu. 98.
& feq. nunc ordine fiuccelfiuè num.25. & §.amodo in.
fine ôc num. 30. ôc 38.
Ac ne nobiles quidem ad alias excmpti,quod Maf. 4
feribit vbi fiup. numer. 2. Beiied. d. verbo &vxorem,
num.468.01drad. confi. çS.Chalfi tit . des Jufi uesy\ctf.
CT fur fis hommes, num. 62.
Sed ôc fiæpè acres contentiones oriuntur inter ha¬
bitatores fuburbiorum & vrbium ipfiarû, quiactfi in
vrbes recipi incolae fuburbiorum poliunt; tamen id
p fit magno cùm rerum incommodo Scincondudp, &
periculo domorum quæ extra muros fiunt. Idcoquc
negari non poteft multo iniquiore côclitione eos cifc
quifiuburbia incolat. Sed tamen cogi'folcreJl,cio,quar
quam parcius, & ea de re fuç quibufiqfte locis fum pi t-
uatim obfieruationes ab vfique.antiquo , Ôc côtraria ea
de re iudicata dicuntur apud Gallum Art.130. &139.
ÔC 234. pro fiuburbiis contra vrbes , pro vrbibus item
contra fiuburbia. Bona eft diftindio Amiboli trad.
dcmuncrib. 2. par te princip. numap. ■
N©‘T A '3.
p c Fortifier.] Tntellige ad operas moderatas;d necefTa-
rias inftaurationes. Nam immenfia opera, de inianæ
moles exingenio laficiuicntis fbrtunæ,niladpauperà
fiubditqs,quod Arucrnorum Coluetudq exjirel [Iu tir
de tal. vt ems qui miper vrbes &æqüa Regibus præ-
toria cogitabat mediocri ipie fortuna, lætus rafnen ti¬
tulis inani bus,& ingenio leni fed æqua fundo ædificia
cogitanda fiunt vereri prçccpto prudentisœconomiæ.
Cuius Columella Ôc Vidruuius ni cïmnere. Extartt d
Prouinciarum Confiuenuhne^ quædam.qu^P lubditos
ad cuftodiam arcium adftringanr, vtïuron. tit. det
407 Des Droits du Prince, Art. XCIlI.&c, 408
SeJfernciltanuim invita Andenlls A lureaur Contri-rionedehe.Uj veludlegidi obligadoii'û
rît, dcU tiAturt Jtifsrfi , Ait,ij,4. Cei)û[u.coi!-nc. Art. &ς iirtplfcirii ntccffitatecontc^Lis inteodanonii ίιω
I4|. Ati+ûr Æt feq, quaquam non æqua , nuc νπ.ι apud fumptu debere. I fuo vi£hj, D. de op. bb. Bah|, \ ]j
omnes ratio tuitodic odi. Et hk fpeiibinjiotrtvt ad id beriLD» de Qp.hbert.Pciifl· 1. il nn fntTfm $ l]fa^ni,
neceUicattiu non a-J decus «edificettir^uod ikncd.air. D. de cond, intE. Fely. Lnè m c.i. ext. de IbeL obbr'
&qaosd.j.tt, ciratiimus, C ιτ er tWrlb: p o tiuj ob fc,
qmales lunr opera, & quas Etucnmtiafei app^LL^t
ΠΙΙΛίΎΙ fS^'rfïîr'ir I V a J at- #fcÎ-Jirv irmnî.· r,. .L T. ·
Nota 4,
i Η.τί mtrilutio efi , >1 fibàm reàpUn fur ItÜ's tfmport, 3 13ΛιΊα nccçiEtaris, a ut obi 1 eqtionis rcdiv, Iniqua ijJ](. -j
t £»,L tmptvfu ίβ* mtritruu t ρχβ Wa, ernumf, ïaknü qmdem d ebe ri v idtn tur , fcd v iân
, quod res. probat. 3, imponi ëe Lpemdt.D. de on fi
1 d Λ $n f h>0 tmp d'haflitiu.] Use vbiqut ritio inctL kr.& ha: ebfc ]Laud abfimiks £mt aiiMe miibai If
bucioni 5 tins redditur qm pro excubiis penditur qua $.pemilr- tn quibus etiam iaLriuiu tribuitur , V]Ji[T
t^men Jubdicos trauiLm fornus bcllîs tïigrucntibus, B quod minimum ülteinviûum deberi» Hscc (<-m*nha
Sed rafi.L fiirsr potrmtornm commercia , quod debeas eft Bald. d. ). liberti. lacob. de Sartito Gcov*. ^ ac
inexorabili cercxiguut* ii quid debeant ipu sternum roydis. mirn.û. Ccrfé locorum Coniuccudo vt-ique
debere volunt. licôqiie iufU dU condiftianis caufa ineditius legent interpretanir. ^
elfe poiiftvduticaub non Icquura, quod Bald. in 5 Btfttirmrftkrf] ïdcftqnoJthei caju.
prarn.digdWrum fcripfit df Iacob.de S.mbtoGcorg. f Lfsm^m.] ïnrdlige, frfiefiû iA far Waw.
refert mut. de 'roydis. nuiti.44. ikned. vbifup. nmm, g Far r*t defirruntj Nam con fulti incendii aiiaeUtt
4É5 M at- d. ti t, de t-iL caufa, fed quis adeo 3 π fin 1 r ? Sed incen di o per inimi ,
J- Sed dubitari non Line caufj |ace^ quibus fumpd- cinis bdo aliudputajidum, fi aûio rfièpoccftaducr-
bus ifia? opera: pr^ilcmur , ηοΐ.^.ΐϊ. rnpra aliquid ea fus incendiarium , cum ffledtu confequimoncsn-
dcreatcigunus, BÆceptacft iemena, quod qmfquam teteilb Ili merces, g. cuilp.D.iocar,
Article XCI1I.
g t quand on Icuc legtos bois d'vnc maifon, chacun voiiin (qui ciî requis] y
nnira ρπιιΊργ ^ 1 /
Cdnx,
E T ψ-™ά° trabes , ιψΛ domus & quidfmiit magni ponderis in parietes (fertur, mif
ψίϋ {requifitus) devet ire 'vt opem pr^ban* *
Noïa i.
D tigniitiones &r rdi Lsdotivm faillis itiones Hreq ueni^
conueniflëi popiditij Bconcurfuserat hacopinic-
fünâos fcita, conui uia,& Lau tat deinde comi nejTjritf-
nes excipiebant , quem morem ruilki adhuc noLlri &
plifique è nobitibuj fern^tke aun hic Confucrndo
vetus voliter ir indicate. Sed hs opera officiales Jiam,
& vicino ab vici no debentur, vtmrrc pcrfûmlesriiec
cuiuiquam feudi aui realis commetdj raiione m
tcfprclit debentur, Ôe Îîne fatano vecîu tamen dus
cui prïibannir. dehenrur, ofHciis pari uj.
Ifb efficasdirilibiis potius chaiiTare mutua al¬
teri ab alr ero pralhri oportet , qtian) obligatione le¬
gali & neceEbtatc ftarun indici l Sed ii quis rameo tam
at
a
is
S:
Λ*
. . - [ - isic.ICCSi} JCvUlij
madiburtif ntorurn vfus pridem nullus aut exiguus,
quibu s ponder o|i quaque eXtoUntur ah vno am pau-
cis,vt ilia.ih Archimede tiairiEcumi autorei m emine-
xt . Eo remporepro magno officio habebatur ad con-
I ;
Εβ it rm . ] Oh ligatio rie legali aut Con fuctïidiiuria
officio ludicrs exercenda aiiiunr m faituin. Sedeam
nemovnquam exercuit, quia illa ohfequio Sechaii-
tair exhiberi alteri ab altero Ccmucntiporiuij qittm
fori i ure.
Article XCIIII.
Vssi quand aucun'crie au feu, ou au mcürtrcj bchacun efltenu y aller.
_ : _ SIp-t fi' f 1» c. 1 . - .
Et ceux qui ifünE a laid c* f feron c fouidoyez, fils ny (ont tenus Λ pariub-
*******” icdion. r
J ^àndo dltattïf* quiritat [eu dhen<xm fidem implorat^ ψι[ψ f tenetur accurrere.
‘£nj qui opem tulerunt fôtrïum ofierœ confit epuentw, nifi* necefftmpffieij tdid φΜ*
Nota ϊ.
E 1 Cr;>*fMHiHrfrr,] Fuir i Eia phdcinRû mimorum qui¬
ritatio, ciim biuri h aftëdti alie riam frdem iinpbra-
bant, de qua anre aliquid dixi mus Ibp. ori. 21.
1 CMjUiïtliftnitntUrttm Mmptnftttr fai Λ Tl * CT !♦
3 Α4/Ιί ïintr* }!Ii/H ΛΤ(
4 * UXili >0 fft pftrt ftrjt pjJj, i ,
“■■"■■•I ^wiiiimt 4UJL.|UJU 11 ■ AJ 1 1 J L| Λ h U J SU I4 JS J b
cfjüiTwn tjl ttnu, J Priunri ttiaiti, mulrdqueini^
MagiflraTHJ, quibus· ex de biioùicum bit, Nai^ifuit^
.UT. 23,
rtiarn
4 op Des Droits du Prince, Art. XCV. 410
ctiam R.otnæ priuatas familias Iurifconfultus fcribit,
quæ niercede, alias quæ etiam gratia, incendia *ftin-
guerent. Sed eam curam ad magiftratus. D. Auguftus
rcuocauit, Sc Præfeftum vigilum inftituit, qui noftu
cùm dolabris, hamis, Sc fiphonibus oberraret rcftin-
guendis incendiis, difpoiitis certis vrbis locis cohorti¬
bus, quæ ortis protinus occurrerent. Meminit huius
inftituti Dion. lib. lv. Sc curatores Angiportuum à
plebe conilitutos fcribit, qui πνωπηρχοι fint appellati,
quibus fint duo liftorcs dati Sc toga,qulnquam capi¬
talem cognitionem nullam habuere, quod indicat, tit.
de otF. piræf. vigil. D. meminit & Plui, epiftola qua¬
dam de Nicomedenfium incendio.
1 Porro quod Mc quemque alteri imploranti iubet
accurrere,magnam olim difputationis materiam præ-
buit Icholae, Licere quidem pauci negabant, quod
Bart. Bald .& cæteri tradant 1. vt vim. D. de iuft.& iur.
Barr. 1. fi'quis in feruitute dé furr. Per. Cy; Iacob; de
Aret. l.i. C vndevi Ang.vtSalyc. l.vhicaC. derapt.
virg. Panor. & Cano,' c.fi vero ext.de fent. excom. Sc
c. olim extrade reibfpol. Cogi vero porte ad id aut
teneri quemquam negant omnes ferè, glof. A rchid. c.
non ihfereda $. glofivlt.d. 1. vt vim. Bart.l. vtrum.
D. ad 1. Iui. de parricid. glofii. $.vlt. verboconuiili.
C. derapt.virg.Bart. l.i. §. fedih eos. D. ad S.C. Syl¬
lam Bart. Bald. Angel, l.metum. §. fed licet quod met.
cauf. Innoc. Ant. But. Sc alij c. quantæ ext. de ferit,
excom. Bald. inprooem.digeit.& l.i.C.vnd.vi&d. L
vtvim Sc Claud. Aquenf. Curo Iaf. Decius 1. culpa ca¬
ret. D. dereg. iur. &: dr. ext. de ofF. deleg;& ibi Fely.
Abb.&r Barbat.& Panor. Ioan. deLignan. in traft.de
bello Anchar. c. dilefto. exr. defenr.excom. Iure ta¬
men Canonico contra putant. Arciiid. c.ncgligere 2.
q.7. Fely. d.c. quanto ext. de fent. excom. glof. d. 1.
culpa caret. Dyn. in regula fine culpapef d.c. quantae
Sc d.c. dilefto Panor. d.c.i. ext. de reft. ipol. Ant. d.c.
quantæ Qirt.d. l.vt vim.
H c fcntenria magis conucnit, & naturæ Sc prae¬
ceptis Chriftianifmi cùm vni cuique mandatum fit de
proximo fuo Sc alibi, fi non pauifti occidilli, tum illud
Mofis faftum, qui fratri opem ferédo Ægyptium oc-
2 cidit. Quare confiiftus fententiarum non fuit inutile
etiam legali difpofitione côponcre&t fleftere ad me¬
lius , Sc quemquam ad officia cliatitatis adftringerc,
quod hoc ipfo in argumento facit Ord. Aur. art.
quod in magiftratu flatui t Bald. l.i. §. quoties. D. de
ofF. præf. vrb. quod fi Iudex videt duos rixari. Quam
fententiam videmus ethnicos etiam ratione tantum
ciuilidc natura fequutos, lege non feripta fcd indita,
ad quam non dofti fed fafti , non inftituti fed imbuti
fumus. Nam ex duobus iniuftitiae generibus, alterum
A M. Cicero ponit eorum, qui cùm poilint, iniuriam ab
altero non propulfant, quod pluribus perlequitur lib.
dc ofF.i. Sc hanc adiuuat lurifconfulti fententia, cùm.
fcribit hominis intereffè hominem beneficio affici 1.
1. D. fer. export quæ ratio etiam feribitur in 1. non tâ-
tum. D. de appel. Éxtant in eandem fententiam Am-
brofij Sc Auguftini iudicia, Sc Innocentij nobile pro-
nunci3tum in Concilio Lugdunenfi , iniuriæ partici¬
pem elle, qui proximo auxilium pon ferat j Solon
ctiam dicebat beatam rempub. fore , in qua quifque
iniuriam alienam fuam elfe putarer. Ægyptiorum ve¬
ro etiam lex traditur, alteri iniuriam patienti opem
ferre, adeoque Sc mortis indifta poena, Scripfit Pa¬
nor. d. c. quantæ «Sec.ficut dignum, ext. dehomicid.
præfumi in dolo eum , qui alteri auxilium non fert.
Quibus apparet potiorem effe hanc fententiam quam
natura, veterum exempla, Sc Theologorum, & Philo-
B fophorum auftorirates confirmant.
c Seront fouldoye^] Hæc ipfa caufii Doftores legum 3
impulerat, vt contra quam quod hic ftatuitur, cenfe-
rent, fic enim argumentabatur, ei qui alteri iniuriam
patienti opem tulerit , datur aftio ad falarium opera»
confequendum·, Noh eft igitur debitum, quod fiuario
rependitur, alioqui fi deberentur, exigi falarium non
poffet. d. 1. foetum vbi Part. &glof. d. 1. culpa caret
ibi Decius. Bald. Bart. d.l. vt vim. Dyn. rpg. non eft
fincculpaRom. conf.117. Saly. l.quifquis. §.idquoch
C. ad 1. Iui. maieft. Sed tamen Sc auxilium deberi &
falarium hic Confuetudo difponir.
A Par fhbieflion ] Hæc ratio Magiftràtum non adftrin- 4
git, fedofficij necelfiras. Bald. fcribit, de duobus quos
Iudex per feneftram rixari videt in l.i.§. quoties.D.de
ofF. præf. vrb. Sed hac difpofitione fer ui tenentur ex
S. C. Syllaniano, filius patri l.vtrum. D. ad 1. Pom-
C peiam de patrie. quæ diipofitio ad omnes eos porrigi¬
tur, in quibus parricidium cômitfitur, quod ibi Bart.
fcribit. Idem in ciuereipeftu duitatis aut patriae, vt
Bart. ibidem Sc Alex, ad cum notant, Angcb Sc An¬
guli. in malcf. verb. quæ hac tradito. Idem in vailillo
Sc fubicfto ratione Domini c. Domino guerram. tit.
hic finitur lex Cor. vbi plene Doft. fchoia, Sc c.x. §.
item qui Dominum tit. quæ fucr. prim. cauf. benef.
amitt. Sc miles duCcm adiuuare debet. 1. 3. $.vlt.D. de
re milit. Bald. inproœm. decret. Idem in famulo Sc
merccde côdufto, Bald. ibid.de Florian, l.fcientiam §.
qui cùm aliter. D.adliaquil. Alex.l.metum.§.fcd licet.
D. quod met. cauf. idem in parochiano vt reftorem.
Panor. c. i. quod met. caufi ext. autEpifcopum.
An viciffim Dominus vaflallum adiuuare debeat
Iacob. tit.de feud. verf Sc promiferunt eidem Domi¬
no praedare feruitianum.iy.
Article XCV.
, ° f L E homme n'eft tenu faire à fon Seigneur1, viles coruées, mais eft te-
' numy' aider aux armes, d & autres aides de NobleiTe.
Art. x c i.
Novaï
C © N S.
"N 0hlllS non tenetur pr*ftM'e Dominoh operas manuarias & artificiales, fed
JV h jCnC^j Cl °Pcm ferre in hilo aut quiduis aliud quod N obdi imperari pofiit & in
3
4
Nota x.
^ Articuli ce n fur A.
Viles coruées, <ju<e.
Solius principe arma montre,
euidfiplurcs Dommi eundem vafallum emeent f C Tc,
<sfrjrentr. m Conf. Brit.
D 4 Cum nullae apud nos operae artificiales Dominis χ
debeantur praeter eas quæ eXprefsè lege Sc conucn-
tione feudi diftæ funt, Bened. d. verb. condidit. 1.
numer.26. Afflift. conft.31. lib.ij. num.4. cum feudis
omnibus paftionatis, (vtloquimtur) vtamur, certum
S
411
Des Droits du Prince, Art. XCV. 411
Ffirf if \it{~
jIji'iW» fJbi'rtii
ij'l· fidm p 1 <t-
p-At LUT .llftH,
lii'J.ÿNK- C-
ctt quicunquc Jcbeanmr à re rei deberi, ideôque mi¬
rum cft perimus tuuÜtatiwi viquam coultilnan, mul-
ïôqiAc "*■ vlû^ Domn1Us exodtr
jtbicp, filolum *1 «tsufW »Ιβ·««ϊ»“' No!,,lls
■mndjmmi twe&r fimt Ie nto dii|TOta°m? ™'.°7
1» fine tauft c«uii«3âftiirvt üatemiB «U»
tan'en lubrn A ».W, m. Λ< W'™ »*f-
,„,,5.18. ClwCBciird. c.mmllLusveA. conduit lui-
niçf *5, 10· ^-*1' „ ,
11 Viits coruttt. ] Ope«F lu tir matuuwæ & mcchamca:,
arcilrçidirji* quatdigmtate produis mm ru n lu ni mit ,
{abïLk'Sj Ru jdis Uali votant, de quibus ennuie ïaeti-
bini libellus/ qUAiiLçmu criam euro Cubrio præftane
quiquam cogitur, quod Bald. ait U vit. C. de bon. qu*t
Ubet . M att h . A Ëi th d. «jxifiîfr j 1 . num. 4. m 1 1 es g du-
uennone feu dois teneatur laCulxiü trnft.iic feu et, v cri.
qui quidem i«ueititij»riltitcnutt juramentum hddi-
riuro, 7 j. &: vtrf, & praimferuni cidem Do nu no
nia itare Lemma num,i&>
i '■ Λη In mx*rt*tu] ïftud juislromagis Taidorum iu-
Κλ qui n arma moture ruiqiic ltcdut, aut àüïilio Do-
mini accurrere , nunc ϊά torum prohibitis armis ph¬
imorum relinquitur, vï manus Domini valGIlum ad
ai,ma ciere pol. u mû euocapic.&iubemc^ege, cui
ç mu» fub ui [Valli tenentur, non minus quum îmitiq
duito Domino Liio, quod & Molio* urnuiic.
C. m fiu»lacfrk Averf. & promi&mnc Domino j«E-
ftuucTei Uitia q.iu, Sed excipiendi funt Oenei: Nam
vetus dubitati o,an ieudoium capaces ime, pridem re-
foltua, d« qua lingat Dffpof. *· u L1LU fawk«r-
pnf. Z.if. rit.de feud. pane j. ad fin. ti hm ea veterum
[ns diorum pene fûk conditio, vt mduiff oneribus
A □ blic^trentur. Quod Conitimini' Focphyrogemactie
co-im^utio indicat- «fei τ?ν'ύά-ηκ Quidam (inquuj
cite piadu m dita n a, qui bus oniv> militts colum-ut,
ita vt necedb lit ad dekdttim apparere Domino ed.
ceutc, vd certam pecuniam dependere i Quinarim
aildat, ne alienate militibus ca liçcreï, qus tali l^gc
haberent. Contra m bis qui Alodiaïflëfttj qui* mm
imc Feud i hcvbwn cur.
■'■ Et λ n t m a Ut j dr tiMtijf. ] Hoc edf, q us lege Èc Cou ■
ftiemdinc ÎNobili impeturi poflûnc» Si in Nobibu
L.uitre, aiiulhiodi fun c oblequides qmnes ^ mmiu-
liai &: fabriles nullae; Denique conuonrse tant mu ei;
omnibiti,
ied qtiid Ji plûtes Domi oos vdi dius imLxatricto- 4
deivi réporc ab umudruscuoctau. Re* ed pcripico^
Ueiufdc feudi rclpctas mediatus & immediatus pro-
n poitvur, verni VI n mediato obstnngirui, vr ddddixu
mus, de laaibus nmac tir, de feud. ver J’. &promife-
runrddem Domino pr.tftare ftruitiinum.u,De plu-
r,bus (jiueilorum reipedtuum, putam muquion ob-
iequendum, qu.od tdem I^eob# oit q,Î, Sic bjtte in
rediLuis ope ris omnibus obrcqucaAum, ae luumcni-
qUftïibueuctum. Rrales voco , quÆrfirione tci.pra-
Îlrnmr & vulifatem pecunsjrmm continent » neque
enim dtenpcralœcurn quLcquam deeedu, Inpcïiü-
uidi L'iüï, qua ohfequLuin dunnniar Scmietétiam pétf
foudcm continent, juilacscukirio fins eit qui ica d-
tfrumreuercLur, ne altcrtun coiitcmneiej antoifeu-
tlére cog.itut , quod fcrspctira d^daobus Donimis in¬
dicat , quod ecro omiubus praidci pollit, omnibus
pr a fret, Sed Ub p ei qitAm raro accidunu
TITVLV5
TITVLVS TERTIVS,
DE PROCVRATORIBVS.
TILTRE TROISIEME ,
Des Procureurs.
A D R V B R I C A M.
i Procurât $r cjuls fit , dr quam vari λ functiones. minem recipi ad litigldum per Procuratorem -
i Cognitor item. 4 £>uid fyndtcus & vnde denominatio.
$ ^uid eft quod apud Francos dicebatur olim ne- y J^uidaltpr.
i Notiifima eft in iure ciuili Procuratoris fignificatio & fundio cx I.i.D. dc Procur. pro co
propriè qui alieno mandato aliena etiam negotia extra iudicium tradar. Sed&ad ludicia
conftitui nemini ignotum, quanquam tales veteribus cognitores potius didi, quibüs præ-
z Tentibus præfentes & ipli litigatores defenfionem caufæ iniungebanc, apud Iudices , quod è
5 veteribus Aiconiusannotauit, &indicat interpres. Cod.Theod. tit.de cognitoribus. Quo¬
rum vfus cum perneceflarius iit , mirum eft apud Frâcos olim receptum in patria quidem (vc
loqui folent) Confuetudinaria, ne nifi redempta venia agetibus quidem, Procuratoribus vti
Jiccrer, hoc eft nemo nifi ex referipto per Procuratorem ageret, quod Stylus Pari, indicat, c.
y. §.iy. &: c. 13. §.5. quo loco &: priuilegiaadiicit eorum, quibus iure fingulari contra liceret, vc
&: Gallus Arc.8o. Nam his regionibus, quæ iure feripto regebantur, nuquarn eft eaneceftitas
impolita, nec reis & defenioribus vfquam. Sed in re familiari Procuratores fuere, fed alio
fenfu præfertim apud feriptores agriculturæ vfurpati, pro his qui agriculturam, &: opus rufti-
cum curat, & operas exigunt, &priuatorum patrimonium procurant, frudus colligunt & re-
poniit, ædes cuftodiunt, calendarium exercent & rationem reddunt,C5ciergios &: recepto¬
res vocare iblemus. Et vero ea appellatione fuere, qui res priuatas Principii «.V patrimonium
curabant fine magiftratu.quos Procuratores priuatæ rationis appellat imperator. 1. Procura¬
tor C. de edend. nunc ageres vocant è Romana Curia vocem mutuati. Fuere tamen eodem
nomine fed vfu &: fudione alia, in Prouinciis Procuratores ciim magiftratu, fed paulo quam
præfidum minori, qualem fuiife in Iudæa Potium Pilatum alicubi Euangelium, alibi Tacitus
4 (cribic,&: crebra metio S uctonio & Tacito, crebrior eo libello qui vulgo Notitia imperij in-
feribitur. Syndici nota figmficatio pro eo, qui à corpore, Collegio , aut Vniuerfitate eÎTet ad
tuendam litem conftitutus,quod Iurif. indicat.I.i. §. quibus. D. quod cuiufque vniucrf. no¬
mine. 1. neque C. de Proc. tametfi inepta compofitio , quam glof. ibi , &: eam fequuti Cano-
niftæfedantur,cum à verbo mahxuv proueniat,quod idem eft quod συνι^ρ&ίκ, id eft, patro¬
cinari, &: adeife caufæ alienæ, cuiufmodi fuifle Ariftidem Athenis Demofthenes feribit con¬
tra Ctefiphontem, nec licuiife iterum creari, vt oratione contra Leptinem fignificat, ne pu¬
blicam curam in occafionem priuati commodi verterent. Qua eadem fignificatione adoris
5 vocem Iurifcofultus vfurpat d. $. de quibus, tametfi ador propriè, ab vno & ludicis decreto,
& ad litem iam inftitutam creari (oleat j Antiqua Colu et udo indi Ili ndc verbo Procuratoris
ou d Aloiie vtebatur, cum veteribus allovez, idem eifent q, vicarij fubftituti, & vicegerentes.
Article XCVI.
f E L v Y qui a fait faire exploitcen ejualite deProcureurdd’aucun, 'doit:
fau lourde 1’aftignationS faire apparoir h de procuration de1 précédant
datte dudit exploit : autrement k l’exploit cft nul. Et 1 payera ledit m pré¬
tendu Procureur, n defpens à la partie, & 0 amende à la Cour, p Et ne peut vn Pro¬
cureur faire autre chofe, que ce qui eft contenu en fa puiflàncc & pouuoir.
^irgentr. m Conf, Brit. ' $ jj
Cuiac.lib.J9.
«bf.cap.li.
41 y Des Procureurs , Art. X C V L 416
mi vdSmomnm dittmïtjtHt ψιάφαη ImmUuitp Procuratorio nonüm 11 afo*-
A|Wf = f aJ- Λ##; Ægnàtmn fëu *va diwomttm $ dowre ll de Procurât me fin- mmUtû
'mütàtnts ■ àlidS omi nuilimii fuhkmr. Et 'film pratmdens m 'Trowmûr
‘txpmfisâdturfa pd rti, Cr * muklatti Qhtuî>? Et non pottfi Proamtcr mmd&hfmK
trmfiredi.
NotA I*
rxmtiiji triCii ntr/HS ejft HC/jtitunf ÿfutitrÿum ad ex-
trtiitAittiiitA·
a CîlW,] Hsc tnafeolimim non concipir ^imnirrnm»
lli'.ti rniirvïw hibiedtiiiun eemticniatlcxutj. & m iudi-
cblilHus farmnx pcrfbms aliénas ivuquatn iuibncant.
Ja.gJeciiJo kK'o.D.df pollui. l4iwkris,C.iic Frocur,
!. π cqrnr feemina . D. du t 'toc o l'h L hr i n nu . D. de H g„
] lu'. Nam rtiirauidiciuin prutïiramccs ad negotia elle
polEliiUî.&rlivpù conLü llilijiccll. I.î. $*t. D* dcncgoc.
gd£ Fait, fif i'Jtdusd. Lfrt jutas. Daift. l.alienain, C
deproeur, Àügl& Al ci. l^qicarmik.D. du acp. po (Γ
'' Q_ut a U-.textiliU , ] Sine aiiboracm, (inuvajLjmjniLim
didtamt, hic quidq uam iknuiiriauit , J mu interpella'
uitj qantiPu.uiJtaut obtulit ^nitpucquwdcunquc in
uidido lu·. L'xrr.iîud icin na alterius rn: mine duUgna-
uir, in LiuoÎxpù'rioftti Appsrstm r$ lallum, & kifUin-
rnr, iêim ne vîfô' VflijttAm patribus -un t coe'ni
rk, poftqjtmribushk λ-ÎVîs lnos-r.cnrcidnt cfïbft&os.
Jîi’duo blium jdrmttun:, cùrnrcmindarcdcLx'am ad
poOtakiioneui fourni fidium, qui alieno nomine niâ-
dam nt Éivi it vt π i corme 11 c ri poil im ad roàdatu m ex hi-
bundu in , dt j ui b E cand ,mï (vt 1 ûquun tue J qtislfrawni,
&dittUCiIitiih cohinicndum, ptoptét InftdÉôius ple¬
rumque cap rationes octal iotuuts, qnæ ram m corn-
Éjerciis quai n Hsdiciilï bus tnd dut, quorum ïiluspo
[ttrius partes principales prout expedit aut apitoie iit*
ii4t repudiant perquam ώρύ maligne.
Noxa i.
I
f QutfamjHt iJitnO neminr 4?ir dt rt%nnJjte dii/τι dtbit.
1 gwdfi entlftàcjt mttît* ÿfligf/ïw f/î.
j pttm f uiffutyHdfn niteri βι fttUri prrfuxitu?,
fifletîtt-1.
^ £w£ J m quaatnqw tmfeniin» ± ψύβ$φ ÎJîj ctr £r
fïtit expTtjïio7x nutuUti gtrtiw .
f En tiMltid Je Frirwrrwr,] Quod lue de Procuratore
r Mprtûnii! j nondÎ i nfi tlmcn Juin liiifiLiiu u il c reftrin-
gebdx difpüFiEÏônîs caufa. Æd Jrpfjuenrioriï vCusgca-
tu. Iescjuéî non exdudn allai ptrfonas atiena viur- Inil·
genïçsj quod'gloi. dixitclcru.r. verbo, Pixlidemes
tit.de referipri A h b. Imol. Ftly. c, patio ralis. ext- de
iud. ubi de hacip^LProctiracoris üïpreitlmtt loquim-
eut- Qnare fitiesx Syndicus de nique lî quotnftdOcun-
que qui S a lien ό nomine agit, buic LEifpoJuiori fubii-
Cituri & de madato an recedenti' do cLL edebei^ ΛΓρί'.ϊ-
ftaré ie tilctncjfe* Sêdhojb ÿuigifi in Procuratore , q#
3 fb q tiaÜtïtï Domini perio nam reprÆi cnnr ^ fer aètn -
m, & Syftdia aéhisfxpe eoutcmmintur, il mdl.tm
pr.#rtr eamcjualicwr.ni Kiber. CôniuniÎorurn peifo-
n. mirn, qniniiTi in inre tam erebra mrnrio m in iudi-
d.abbin, lanonem liab unr non iolnrms, yki iori , née
txpcdk ram in fidis La eu trï S.r alturo ιπίΜο qumlqnani
alteri inteftitb trcdérc. Sednciiircqitidem c6ixm£ti*
perfnuÆ ad Daeadmittebantut n quaemadaînm ipueiale
requirebant, ciiatn fi tulcionUni ofEertrent de rato, L
paui. & L. illud, D. de initior, Sed hune Ibeucn lace
. cumulât Tiraq. i ni errait, (jd. ebÎl 1 3 . rjum^4Î&
etoÏÎi; numeiMÆ, & fiiinximu adbnitterentur,aîtüs
iufpxndercnrur ÿÿèucniu ritificationis ci J. LasgiiJît
C de Proc tir. U.f Sed ctfiFofte.D. iud, ibJ.& notai
Tiraq. d.§.i. glok m. q.E7, nnrti^y, Scdn^tniÇoij,
fticmdo nullam tiiipoiuionem , aui aiturn adttmtit
fnb t-ucniu rntifieariemis, ird bituicm aÈtcim nullitail
fübiicit. qutmrnandauim non.uxeccdk mFtDULLra-
rorequidcnijilc cul us natura & iubftdiula ·ίί1,ν t mau-
ά,μιιηι habeat*
Séd cum ]iic dicat, m qudtrr de Ρνοΐ»τΐ»γ> non Eue :
eau fade eodubiranun eLc,qui cùm antùcedüï quidem
mandatum babccct, ici ai tu tamen, geredo qu-J;ra:etu
Frocniratons «m ί fiç. Ht ponairuis , v c q urrmo niagis
dubitabilis Jtr, ra]ein aihim eiTe^qui amnignaaotioue
cxn Procuratori noininc FraL'iu‘.ttorio,quirnpropt'in
comicnuv pollit, vdut interet lüo aur oppôfitio,qux
ht contra cuiulqui approumncrum,qo.x poLhafulTi-
ncri potdi, txsi nomine aiieno quam proprio , li fîm-
pîi e 1 a r & fine çrjkclïi onc qti ali tari s fa bta h r : ^cs cfr
d igna !nquidtimie3&qua: Fipe vfti eueniar- Blç iepa-
riinda.’ dubitationes reipedtu perfbnahh· Nam il ipix-
rttur de dan dis. aebosnlnis: inrur uiandlinrem ic nian-
diîtariutn, non dubitandum , quin Π mandatum pti-
cfliir Se Acceptarum efVdari adtio mandaridcbtjtad-
u crfus mandatariutn j fi quod erai abaîitnnandatum
iurr.dicicur aut fuo nomine gellst, Se itivtilitaiem fna,
quin & fraudsti midad rrnet'i,Si infamem fi £ π ii cS-
iimdtnr. I ft in aliena, i- ilisqihputnr. D. deacqiiïr.
kscrTtbvbi Fatr, idû Eart.Akjst,ïablisiol. !a,^. ruiivda.
tio.D. de oper.noui mk- Iinol.Alex.LLid.Rmn. Lfcflc
dori.D. Loi mat.r, Marixi-Sonn c. uctr- de Jib, Chblai.
Sed cum qitxFio inter inandanrem vertiair^ eum
cimi quo aifos gtdhis v.\k , ab ro cm itiM-.mim diotur,
mitior dubnatio e(V. Nam regula rudinarif iumirMi- 1
tur: Queniqucindubiu iibi potius quiinikcn.Jupo-
J.iri, e fl rcahere, aequi ref t\ 1 1 l y.o ri lilii ge rete prei π itif-
d'-irn. 3, &' magis. D. de fob 1 1. 1 Papi nian us, vpt gjof. fc
Alb,D,midatd,n irafbpukrus fuero. ^CHryfaaonus,
s'bi Part. Π. de veris, oblig, L pris tuer ode. D» de ;Vq-
hæreii-'R^rt', flcc!ttéfid.<i, nirrnario-Socin. d.t.i.q,^
rcx.l. Ιΐ quis doii-.i? i. i ,D. locat. Ik ttadumdi^oaver*
bûj Procurator iu dtibio,nu.ip;verii FrchÇujatoE agit.
Quare qus alirttp n oniiisc agit, qiukr. item debet 4
exprimere adtum gerendo χ F.fgo nuor tutorum qu^
brXE.im exprimaci K;,§. ffd quod' de inrorc, 0. iuitiesr.
fol. v ir mark ak rn. d,l ,54, fed h for ri-. Malj.r gkfir.
ί ονρ. Bald . c, coilmtt i s. exr. d e FrOCm’. pater rur ernam
aur adminifiiÊtoriaTO , qued fciibit AucVl.C. accello-
' rutro u. coLverfi quid fi racoinmunicatio..dc i!eg.Hir.
inv|, vut&uiftuarias vfiiiruelnaiiam aur domi meam,
l.u^.vk, D- denp, no. rmne- Moi. d.Î,[. gloi,l· ou-
nSctij. PigCiicatoi FtwniiiisoirtwnJ. 1 . D. deoff.pEo-
cnr. C^idar, cqniunita pcrioruLConiunâriotietTu Spue*
rst- de co nicm et, perÎ .ç.i, tex- d.Lcxigeqdn Π.ιτη J.
vero .i n pn nctp. D. de i< d ut. Dumqu e qi iiiiunque -
retins nomine :Lgit3 a.l bo.cvtui euius nomine g«nC
tufearor nftmj <?ï intenîiôhe ton trahendi cum &[-
rero, qaaiiratemexpnjwere Sed ramen mei
rc cillis poilmul, m qniUn* qwqd ^vfinii d. bmi,
mrelligarur iuppk-fi ex inteiirione parttu tu cc-'^eta
Des Procureurs , Art. X C V I.
4 17>
de circunftaiilii.s , veluti ia-mandaium eftexpref- A
fum , fed expreiTa eft quotas. mandato tribuitur,-
veluti li Tvtius ProcumQtjSemptonij agit* Augqftus
maritus Liuiæ., Palamedes, liber tus , ayt inftitor T i-
benj, Andronicus tutor Timoleonis.; Ris qifibus etfi-
non clicatur vi Procuratorij , m% mari.ti.iurc aut tu-
tprio, taraenfubinteliigitur-de .iiiftitore tex. J. vit. vbi
Part. D. de inft. ad. de Procuratore Γ. quacumque
cloCverbo Procurator.vbi Angel, D. de Procur. l.pe-
nult. D. iiquiscauc. Bàrt» d,§· Ted et ii cùm tutor. D.
iiidi fçJL Alb.,inrub.G. jdeiProcur. de .tutore. U §-i.
ad fin. D. de admi. tut. Alb. I poft mqrtem. i. D.
de adminift. tut. vbiglof. verbo, redè çecufat.Socin, "
d. c.i. Alextrlmol. Iaf.4- §. nuntiatio. Curtius addi¬
tione ad Alex, vbi Ôc Rom, d, 1. poftdorcm.Bertach.
verbo. Procurator in dubi&.ftum.io. & ^bi iup.Barc.,
1. poft mortem. D. quâd. ex fantur. Addunt & alium
cafum , quo non addita qualitas fuppleri debeat, cum
fcilicet isi cum quo ate geritur, no. ignorauic quali¬
tatem Procuratoris, qui· fecum contraheret, quod
Bart. air d. §, nunciatio. ôc Rçm. d.L poft dotem.
Sed vereorJvr vfu .obtinere polCt , cum obftet potior
pntfumprio quoe aliam vincit, quod fuo potius no-
mine quis acquirere pratumatur, &c plerumque acci- C
dat, vt fidem potius qui contrahit fequatur eius, cum
quo contrahit, quam alterius, fi' aut potentiam vere¬
tur, aur difficultatem conucnrionis, quod vulgo no¬
tant 1. vit. C de Procur. & c. Paftoralis. ext. de iud.
Sed ôc qualitatem exprimi neccfle non putant, quae
femel expreffa fit, quia eodem in negotio repetita in-
telligitur, quamuis fi probatio exigitur probari con-
ucniac, fed adus qm geritur, poft expreilioncm femel
faiftam pro exprefta habet. Sed de exprdfa etiam pro¬
bandum eft, ii de ea concrouertitur, vt dicemus ver7
bo, doit. HtccBald. d.§. Chryfogonus. Alex. Ôc ex¬
teri d. $. nunciatio. Bertach. d. verf. Procurator agi, D
hocxafu excluditur praefumptio, quod quis fibi ftipu-
letur, & alieno potius nomine geftum videtur. Quor-
fum enim qualitas alieni nominis, aut negotij men¬
tio , aut tradatio , fi non alteri negotium geritur ?
quod Bart. feribit 1. fi pupilli. §.i. col.z.verf fivero
non dicit. D. denegot. geft. Idem putant, fi nego¬
tium quod geritur, aut lis quae inftituitur, tota alium
> cotingit. Quis enim hîc prçfumpcionem poteft aucu¬
pari non alieno nomine agi , cuius negotium eft , Ôc
res agitur, quod Bart. ait d. 1 poft mortcm.D. quand.
• cxfad.tut. ôc d. §. nunciatio. col.z. verf. aut apponi- E
tur nomen per d. 1. cùm poft, vbi Alb. &inrub. de
Procur. C. Hæc valde retineri conuenit ad eftedus
oppofitionum , quæ contra approprimenta fimplici-
ter fadæ,noftea ex alterius aur alterius qualitate, aut
interdie luftinentur , & alterius nomine fada exci¬
dunt, nifi de antecedenti mandato docetur.
Nota j.
sSCn nomina omnium dehniuerfitate exprimi deleant in
conflit. Procuratore.
F
d D'aucun.] Etiam fi is conftituendi Procuratoris ius
non habuerit: hîc enim non quteritur quam valeat
mandatum de quo conftat, fed habeat vllum qui
vt talis actum fecit. Nam an valeat controucrfia prae-
cipuè mandantem refpicit, An habeat, eum qui in ea
qualitate egit , an vere fcilicet dixerit, an talis fuerit.
Etfi etiam ralfus Procurator dicitur , qui mandatum
quidem habet, fed ab eo qui conftituere non potuit,
quod^it Bald. LfalfusC. defurt. in princip.&i. licet.
C. de Procurat. Sed de jnualiditate opponere non po-
yfrgeotr. tn Conf. Prit .
418
teftqui illo vfuseft, & qualitâtemccnftituentis fcire
debuit, ôc ideo ad interdie conuenitur. Quc?d aurem;
hic dicit d'aucun., idem exiftima in co, qui ie plurium
Procuratorem dixit, aut vniuerfitatis ,. nec fatis fit
multorum, plurium,ac ne omnium quidem oftende-
re, nifi in forma corporis , loco & tempore confucto
congregata fit, etiamfi vtdixi, Omnium eorum figna
proferrentur, quibus corpus conftat. Exigitur enim
tradatus, ôc difeéptatio omnium, qui prbfc-ntcsfunt.
An vero nomina icribi deberent, dubitaüit Bart.
l.i. D. de alb. ferib. Eald. l.i. D. dé m'agift. conucm
Abb. c. inter diledos exridc donat, nec putant neccllef
elle, nifi in cafibus àiure expreifis, Bart. diftinguit in
numerofis collegiis, ne necdle fit, incæteris qua· nu¬
merum decem non excedant debere , veluti in paro-:
chianis vnius parochia: , in quibus hadenus obftrua-r.
π animaduertimus , vt aliquot denominatis claufula,
fubiiciatur omnium præfentium, aut certe maioris
partis, nam duas partes fuperarenon exigimus vfu..
Certè in his collegiis, qua: numero certo Ôc diffinito
conflant ôc Aduarios habent , receptum neminem:
exprimi nominarim , fed Adiuarius adis excipit no¬
mina prçfenüium in regeftis,quod vt in Curiis quoque
fupremis fieret nuper eftOrd. Carol. Molin. art. 6?.,
conftitutum, vnde cuique deferibere licet cuitivfus
pofeit. Et fi vtipfis quoque adis infererentur in col¬
legiis præfidum , video aliquando Curiae nolint pia-,
cui ile, nomina omnium qui aut iudicato aut decreto
interfui fient.
e Doit.] Etiam fi non repetatur. Nam dicenti fe ta¬
lem , probatio iucumbit , quod Alex, pluribus perfc-
quitur. l.licet C. de Procur. Anch. c.in noftra ext. eod.
tir. Si tamen femel admittatur, fiue exptcflo fiue ta¬
cito confcnfu, omilTa exceptione aut non opponendo
quandocunque petetur, probare futficiet. glof. c. 1.
verbo abfentia de eled. in vj. Alex. c0f.71.vol4.coL5.
Spec. tit.de Procur. sparte. §.i.verf. fed fi receptum
erat. Rota decif.z^S. in antiq.
Nota 4.
1 Jntra quod t emptu de mandato doceri deleat.
z Dithntlio de tempore.
f ^Au tour de l'aliénation.] Cum hîc vadimonij, ÔC
d'afiignation meminit, videtur de iudiciali'. us difpo-
nere. Sed tamen ôc in cxtraiudicialibus quoque omni¬
bus intelligi conuenit, vt in denunciationibus, inter¬
pellationibus, oblationibus, & talibus, in quibus tam
eft de mandato oftendendum quam in cæ teris. Sed i
hocdiflcrunt, quod hic dicit , autour de Ι'αβίξηαιϊοη,
ôc inextraiudicialibus nulla, affignatiopræfupponitur
intra quam doceri poilir. Quod igitur erit tempus a
oftendédi in talibus mandati. Rcfpôdeo in his omni¬
bus adibus, in quibus certum tempus pnrfixumcft
agenti, veluti retrahendi, pecuniam foluendi , appel¬
landi, præfentandi, dc mandato intra ca i pia tempora
docendum, intra qua’ ipfc adus gen poteft , nec vlte-
rius. Quare Procuratori pecuniam offereti intra odo
dies necefTe erit madatum oilcndere, appellanti intra
decennium de iure , prefentanti intra quatuor mêles,
quod Lappus exprelsè dixit allegat, zz. per c. fi quis
iufto, iuncta glof. verbo admirti.de dcd. in vj. A: l.de
pupillo. $.qui Procuratorio. D. de op. no.nunc.Tho-
mas Faftolius dccif. Rora:caufa x5.dubio.35.incip.ter-
tio dubitatur. Staphil. trad. de lit grat. tir. de vi clau-
fularum q.6. num.19.Bald. l.fâlfus.col.9. verf ad ter¬
tium C. de furt.Tiraq. inretrad.§.i. glof.10.num.90.
Quod fi dies nulla prçfîxa fit, quamprimum docédum
erit, id eft, antequam res mtegraeifedefinat: Neque
S iij
4i 9 Des Procureurs , Art. X C V I
oniro quitou»* ttin ttt tredefc reiierur rf-icçftïi fe A
ProL-ntàtuieiu. lia^Mr cbMjfcmiWte d«ttliwiapi«m
P hielt ; ii i lullit affigo ,uio cjq iéâof ift. 1 1
e volti è no¬
turi conutfuit.
N π c λ jr
r - ^ harem frW#* ^ ÎidrfiMmsri
l J.t|x üMfje'fkwA'k'''1'* «wfJ/rtr* ,
î JO I ffr« jjÎdifl- Jftid nos tà tri MJ* fiïtf f de 4Jl«l/tfifW
4 JTirÿiJirt rt^turmic màfîdjitm.
ff Flirt 4jtit.tr nfr. ] Hrc panas verbis mge 03 Af iure ^
qüæftio tranfioimr. An quiS'quim Îbfcï vrPfûCtl-
rurüToUcriLis-.idinirtçïttÎU't iiî, uin promptn & in ipib
îiifcii dort doé'JÀÎtc île [mnrfato, anvero.&'tfum fan-f-
d.VôoSfi deïàtb fi nulfuia matulam ra .oflendicur. Ar¬
que hk ob-ÉcilTc (timiiïitr admittendum onvieni, mti
fê ■Procuratote tu dkat, triant fi. [quod mirum eft)
maiidamin nullum oftendai, lûojidjfêi! cilcntiaui ve¬
ri ittPiocuratoii Ce ulkpoilca probetur > exanrece-
dcnit fui lie uni nira fûm uctum garrot. Née hoc
exemplo caret > cùm & Romae quoque idem obferua- ^
n vfuYcrib.irDeeif Rocy [^cinuouis* & listel. L tal¬
ius col (j. mi' ad TfrcîîiftkC dé PtocuMc^k Dyn. opi-
iHEtrs tKl. HïC ιίίΙροΓιείο multis certe· captionibus
ram obnoxia eifci ντ tmgfe expediens ittm tffTpcfmo-
fium lequî * q ua.' in ipfcit&ti nundftnrüïVIik pttthaii
Si exhiberi, ncc:tcm.cte akqaam titiem haberi itï cü-
rroticrib praeienun negotio, dequoBarr. L non fo¬
tu m . $. m orre . v irri . qu a: r ο ,m ta lH. I X de Op. n û. t um c *
Jafi ibirf. col. 4. verCquirtacünclufto, idem cont. 1 97-
Uba- Burt. L grege, $.Ï4 D, de pisitor. veiCaduerre
quod fi denunt iatio, &in L cum kus. C.dcagric, &
ceuf. kb.iT. per h fi quisinhctams. D. icpoC vin Rare.
410.
rem aclud contre fà£ti inducis. Itaque cxccminmi
nallitfttlx ù Irgkfit&a purgano morur non admittitur
per fatificadonetii-j itntittum fulucctuui ruperit ιη-
rsftcrtfioinqsiod pofÎLe^gtci·, propice
itUlltiiatis^uod SaM Jn fiitiili iccibu , (hLfalLu^cql^
& i, C, de hmv· Ad quoi fadr t quûd tTaiUrut .. cùni
a^r m à priiLdpiomiIlLis dompter perkm^ drik't^
doit coufirmjuLibRitmivji ^u aet Irpunnuijjuff^,
m, qttod Âhtv dit] f ri.mil 173. mejp, vifa . protdiii
lsh. m J.>ecms m fegukquod ah itmtJ.s.ifc rjuthl
vulgo aitinr md fioitri ont m terto trahi j iuielLgimt,
nid ttiïud al· initio nuilnsi’riqXttîJ Eian, ait honfi·!-*
tjjitc in fin.Dat? ofc protxmi . Depuis ibsd. Alfx. co»C
y@r vol. fJ vspre'fsc Ime c-:dli Anch.sr. ccmL ü\ uiQ|]t
vntis ex "Procuratori h us FïftWCaF Arcr, cous.uâ. m-
dp. cumiè Dumiiu-bidd. Llifti C ad MaücdüBaiÜ.
adrmprionelD.MepaiiL D^'cUi^Ttg ftuspetqui neu
proHi b u . D. ■ ■ d t cep , i ur nuttw r λ 6 . becrodi . i n repçr.
verf Pmair^tra. klius nutüer.îî^Ac verLi^nlicitio,,
num.ip, icveJtli'fJiomr.itoj; taon dki rue ^ntmctn-.
Akx. ild.îicerlAiliJJ. (, ProatriioïifaJTô^.deta^
ohctiiF AHk C. ex parte dceasiiexr. dcrdmnr.Nid··
liris auteen ictus ex co tondudirur > quia quuncs fia*
tutum mari dat nm requirit vt hot ipiittn .tmiurstiCU
tntro non liifhcic } quia nuifiaim re vera non tïiü
fïchtiti iijj nditu m eft3.i;ui ft.uu.iivcrbanfiiappliciui-
rur, quod ÆaldL dixiin l.fj v^nrcin* 1. col. G dç -cond,
intêr* icd.3. obietuwéi g-vh.D* deoiEprocouFFdy-
c. caufMnrintj>iin]tL. ext-.dviud. Quart· incndi finit
fcludiv Doitores pugnare fiiptr ilia <|ôaÎlâûturt wt
frffoi faSfo Prorur iuccuc rarmeari poilint,dc quo Luc
etv. d. c. c,-iukni.Ac Aufter. dietik Thdoiliyî. hem
ilk an gefta per Piocmvitortm rcuocamro r.mfican
pofïïnt» de qua Alex. £r ali; J. tittOiiG in qüibus cauf.
in integ. reft. nun eft-ntcdÎ! Arcu&làill ξ· piatiudi-
& BaldiîljrLDeciuslqui matttriUJS-Ddderegiil-iun ^ cilles- Tnft. de adio. L’rgo confiai npüd nos nircC a
■ ■ ■ ■ ’■ ' " fntiiiil u-ario mandatum a niccL'Ucrtoporipte j nccri-
lam vim eflt ohl'atiic miikaticmUaut faàidaïioiuîad
vilidan dnm ait n , qu η n Cofuitudo annuLI ai îk uniir.
Eft & ilia qnoqiln dubiraiiû piaeciia, au τη promptu
£: inipFo a£tu de miHtdxco docendum Lit, de qua anrc
d illcmûniis. cùm i n prafe-ns doceri CtmÎUmudo nem
exigat & poftefitts fttffickt,vi dstirs au nm dstl'ifcnt-
ψ*' Uf***· ΡογΛ cùmdc mandato
doceri, exigsmus i3 lit ex iuit fiuecxGonitientdineifr
illigimus Iciipio cshibendnna, fk legendi potcft>
Alex. Si Imol. d, 1. de papillo, f qui Ptocuracorio,
Al ckî coni". v r- v pLi ,vcri ftipac (t cunC^S. Li b. t, Bald.
3, iiiciir 2. leil. D. de minor, Îkin rvtbiect., de Procu¬
ra Raid. de rrivend.icc.u rit,dc mi-
lir.vatFalLquiConu ci^dcLquiabiencetn, D. de Pro*
cur, Rom. conf,iû4. dccoolki. Affliijtusdecil.Néap,
a 16. Ripa C. cum M.Fcrra^. ext.drconftiuu.Tioq. in
.rcindt. eomietir, ÿ-4- gJof,G. ninû.;. Quanquam ne.
idqntdesn Franci recipiunt, quia qnfflwltbet admir-
cunc in cribunaltb tu ordinariis cùm prcntkïlEpne ra-
ei^candu «uod Imber. notât, lib. 1. cjo Serf & dits Έ remldtieîfari&firri ôPorftri*.clem. caiRmrfsrieri,
.. L , . “ 1 r r r ti i .· _ _ _ ■ k·- Λ I ■€.■.!--■ - mrtti il He
vûntum dicicem admitterefiib proteftati tmc, fi fiif-
fieicjis imndarum habete rcperiaiur, quorf vulgb nô-
tjm b licet.Cde Procni,.5:SryL par. c.ej. 5.1. Cane,
c, in noltracxt. dc-Piocur. hu't rittUi cum otmone
rfc- rato ttnii demain quemque aimitn r<fCtpttun,CLsm
iufta opinatio crac de mandaro , ex bis qui' oftende-
baflttti·, plrnèumennojiprobahxtui·, & dubtrari po-
tetac- qu i rfeicftus ίαρ pl eb.it ur lit ildarione. L r. vbi
Baie* C/de farlfrfat & F t ■ C de Pt ne 11e. Part, l.ncmfo-
laiiir i.qtiiilieno.D.dcProcuo N^jn El ortmiao nul¬
lum mandatum oÎttndcbaroï* nec Cautio admiticba··
r u r r quod Bald. Btirt, Sal v . Id* d l),C. dcProeut, dii-
fenins: cui mnen regubr cor exccprinnçs Subuauntj
vi omni lici expediüric lolb roerfiderendas, & h vni-
nerium fLat ui * n ullum oro ni l lo arfltii tn finem andata
Γι n cui atiEccerfat . antecedente co qurin.l ibet nâ mi rri ,
etijTTi Γι tu promptu non doceatur. Rari fi cari ostem
in rosum solFimusad validitatem actus-. Tora enim
Jubfbirici* ifituEs-petutec àconiliturionc ancccedemij
qtLEiüpcc rerum natnrunt vcr.t eft» etiam fi ignora-
mr.confiftct Γι noii oftcnderur carmeci neç
raûÉCitriô idem pollebit , quia CoulUütudo nuîlita-
Eirt. d. motte. St A- L grege. Salve. I. raoriuB, At
vint. Ral. ci>nii 44", lib.,. Scan, m Édicat. reg.TÎ'
Birr, E. 1. q.it, U- Jt· np, no. nunc, Atïchar. conCtyii·
Sc Rcbultiis locum hunc ir.telas m nomipanonibus
q. 14. Exemplum ver b £mt coptam daa luhftanaflle
quidem per lè non cft, nec ex eoa^ns corriur. nï“
lex expf cfs è exi geret, v c Ro ca ai i, rferi Γ 3 &%■ 1 n noa is
Ftlyn.c. cùro'condngat, exotierelcnpt, Îcquïe pia¬
ri bus Tiraq. j|UErriicl.lign9g. nurti-jÿ,
to j, E x hss ieq m ta r , il ou es al t ertti s apptopf i mento
intercedit* admitti (lporrttf etiam iid^ mandato tB:
F pEaefens, non doe eat, 1 1 'ratn en pe r i ubftâ nam veri ιπ·>
d at una km tact un t e fl, & ânteûc 1 3 illc, p 0 lieu prühtïtir
t<ï daîa, Qiiod fi ftibfiqiiitui A: uppolido k m de w-
quuea nullaEnnij ikckudsttiv jipproprimetmmi j ik-c
rarifieiri 0 vjl a ad mi ïrit ur t un s qui a nu lli cas indica ur
1 Confuetudine ? tum quia r.triHeaoo iieri non po'^u
siifi co tempo re q leo i p fi- .nlfcu.t pollet -atqui cou 11 as
poil ccrrifkrttiottcro ludkialcmdd fihconfaminaaun
ftpproprimencuin -nemmem rtdnurri ex 1. bonorum*
D* κι n eut, bab. & q îfes Tctlüh dan ter Ex looo coai-
git Ttraq. d-.ÿ.i. glofoc·. mnn.fip. ^
4*ι
Des Procureurs, Art. X C V I.
422
Sed & interdum dubitari incidit de eo, qui cùm A Procurationis inftrumentum proponitur, aut inter -
amico gratificari cuperet , cui magnum præiudicium
fieri videbat',iiitercdfit,& exçabat quidem antecedens
mandatum re vera , de quo tamen intercedens nihil
iciebat. Nam hkfatisfacit Confuertidini , cùm man¬
datum antecelfifle præfupponamus,fed fortuita &c in-
confulta eft hic Procuratorisopera , qui mandatum
nec receperat, nec fciebat , nec obligatio vlla contra¬
hitur inter mandantem &: eum, qui mandato addirus
eft. Hic multum intereft, an lcientia,an item ignoran¬
tia Procuratoris attendatur , an quodrc vera huit , &
uerfum , aut ii fcribere nefcit qui conftituit , nec No-
tarij copia erat , quod Bald. putat d. Li. C. de Procur.
Sed ea de re pugna eft inter Petrum de Bellap. vt ibid.
Fulgo fi Caft.& Bart. Bald. Fulgofi Sale, ’ & glof. l.mari-
tus.C.de Procur. Bertach. verbo mandatum an valeat,
& verbo mandari editio in didion. Ioh.Fab.§. iln au¬
tem. Inft. de iatifid. Ratio fiuadet ficripto probari , nec
aliter vius^iniudicialibus admittit. Ex quo fequituri
non fiufficeré apud quemquàm inftrumentum litis rc-
pcririjVt Procurator coftitutus videatur etiam ii Pro-
tamen ignoratam eft ab eo qui adum geifit , & vulgo β curatoriam faciat , quaquàm de eo fichola lirigat.cU.i.
traditur cùm periculum in mora eft, &c grande præiu-
dicium gignitur abfenti,ctiam minus habilem Procu¬
ratorem admitti Bart. & Alex, ad eum. L non fiolum.
jf. qui alieno.D.de Procur. Bald.exigendfiC.de Procu¬
rat Iaf.Lnon eo minus,C.eod.Communis certe fcho-
læ fentemiacft Procuratorem quamlibet coftitutum,
non ante gerendi poteftatem accipere , nec madatum
valefeere, quam inftrumentum ea de re receperit, &
vt aiunt certificatus fit de mandato , quod Spec. dixit
tit.de Procur. §.1. verfi fed quid fi Procuratorium. Io.
And. Archid. Philip. Franc. Dominicus, c. is qui de
C.dc Procur. quia Coniuetudo expreifius ahquid de-
fiderat,&:id facium æquiuocum & anceps eft,& fub- .
iodum incertis circumftantiis, interpretationibus, Sc
conicduris,quæ aliam mentem Domini fuifle proba¬
re poffint , quare nemo in remomentofa incerto fe
credere tenetur.Nam & ibi Bald.negat id fadum fuf-
ficiens videri ad hoc, vt Procurator conftitutus videa-
tur,de quo latè. Cano,cap. coram ext.de ofF. dcleg.&
quos cumulat. Iafid. l.'i.
Sed fequittu' frequens dubitatio , quid fi infini- ,
mentum Procurationis reperiatur in ahquo forte 5
* A — , - - - *** OAIUUU JlUUV.
Procur. mvj.Anchar.c.in noftraext.de Procur. Bart. C adorum aut venditionis tabulis infertum de verbo
l.fi pupilli. §. itcm.fi Procurator. D.dc negot. geft.col.
a.&Conf. 73. Francifi Aretin. Conf.70. Diftinguit
Imol.l.quiin Domini. D.de tefta.&r clem.i. vcrbo,re-
ceperit.de Procurat. Anch. Barbat.c.cu ex ofhcij ext.
de præfcript. Bald. 1. fallus Procurator, verfi fed pone
cum Dyn.C.de furt. Rotadecifi;86. in antiq.& 143.111
nouis Rota Conf. 353. coi. 2. Bald. & Iafi 1. licet C.de
Procur. Bcrtach. in didion. verfiprocurator etiam ab-
fens. Bald. in Margareta, verfi Procurator non habet
Boer, decifi 274. Felyn, c. feifeitatus ext. derefeript.
ad verbum , cum eo qui Procurator conftitutus dice¬
tur. An id aduerfus Dominum conftituentem fidem
faciat , fi de exemplari , id eft , originali non appareat.
Id quoque dubitatum eft in ea probatione , quæ con¬
tra cum fada eft, qui ie Procuratorem negarat cum re
vera effet, an ex ea fides quamquàm côtra Dominum
colligi poifit, de quo differunt Bai t.& Bald.d.l.i. & 1.
licet. C.de Procur. & Bart. âc l.nonfolum.§.qui alie-
no. C.de Procur fidem facere putat& receptius eft,ita
Q.uarc vulgata 'ftntcnria receptum & probat umnon pZj.fi
toirfcHone
icripti,^ authoritate Indicis exemplati & per manum
trahi, nifi inter (cientes & confcntientes & inuitum
Procuratorem intelligi qui non confentiat. Ideoque
& ignorantem. 1. filiusfam. §. inuitus. D. de Procur.
N ec valere gefta ab eo tutore , qui fe tutorem ignora-
uerit.l. quarto. D.de eo qui pro tuto. Hæc iuris ciuilis
fententia eft. Cætcrum Confuctudinario iure contra
puto , cùm Confuetudo nil amphus requirat quam
mandatum antecedere , & veritatem rei exigendo ni¬
hil de fcientia Procuratoris conftituti ftatuat , tV eam
interpretationem ampledor per quam adi us fuftine-
publicam cenferi debet. Mirorque aliter vifum Mo-
hn.§ 3 num.44. qui contra putat, nifi cùm infertio
ab ijidem Notariis fada eft, qui ipfum illud Procura¬
tionis inftrumentum receperunt,quiavt aitexempla-
tio inter alios fadaabfente parte non noceat. Atqui
refpondeo inter alios fadam dici non debere, cùm fa¬
da eft cimi illo ipfo qui vicem abfentis, nomen & ius
fuftinet , idque authoritate iudicis qui originale vidit
&nPer manum publicam. M ultoque maior ratio m
tur potius , quam iui js fubtilitatem , præfemm cùm E tertium probatione dici poterat quam tam, n „1 „
partis ml interfit, fimodode antecedentia mandat, aduerfusDomimim Dodotesputa,,; "ύΓρο™' &
CCTflOr ίΐΓ firlcç * i i · \ · r
conflet, etiam fi Procurator ignorauit, idquodde^
veraerat , fi fortuita opera cum effentia veriçonfen-
fit, & Romæ obferuari tradit decif.Rotæ i4;.&Boër.
decifi 174.
Nota 6.
t , Λη Procuratio per te/les probari pofiit.
2 ysfn litte inftrumentum apud ait quem repertum idonea
fit probatio.
^Λη infertio Procurationis fidem fac,
palem.
r contra princi-
i De Procuration.] Cum Procurator per inftrumentum
publicum, nuncium,& Epiftolam conftitui polfit.l. 1 .
D. de Procur. dubitatum eft , an conftitutio per telles
quoque probari pollet, de quo Bart. Bald. Salyc. Iafi &
ahj litigant. 1. 1. C. de Procur. & qui inter eos. copia
lupeiat Iafi putat teftibus quoque mandatum proba-
fi polle. Sed hic apparet textum , & fequentibus arti¬
culis lcnpto fieri pra-fumpfifTe , nifi iufta aliqua caufa
aut circumflantia faCli aliud iuaderer,fi amilluin forte
certior fitfides inftrumenti. QÎiarc indubièSX
nem fidem facere puto , fine in iudicio fine in contra-
dibus fiat., fi authenticum folemne fiiilfe apparet ex
lnlcrtionc. Alioqui multos cludi contingeret: Et falua
? 1 n0 Cft’ fl quis originalc poftulet edi, vt Bart*.
dixit, d.l. Procuratorem.
Nota 7.
i Priuata feriptura non valet ad datam probandam .
F 2 fi aEIi4S & Mandatum eiufdem Junt data.
1 De precedent date.] Quod hk dicit , ne intellige repe- j
tita die fieri ροίΓο, quæ falfi f pecies eftet, l.reperira. D.
de prob.quod antidatare vocant:Sed fi re vera manda*
tiun fuit, adum fub liftcre iure. Quæ res imprimis
oftcndit,quodante diximus in glo. mandatum feriptp
probari oportere, vnde fit, vt feriptura priuata aut fi-
gillum priuatum cuiufquam , epiflolaaut quidquam
tale, non admittatur pro iufta probatione fi de die du¬
bitatur, & ad probadum (vt loquuntur · datam, fi alio
modo non probatur quam priuata feriptura , quia dia
S iiij
Des Procureurs, Art. X C V Γ. ! 4H
425
BJcn. nonûdÉJc πψ** ■*■»£ *£ A
finiras* C. qui potior, inptgnor. hitb, Π
quoti*.-, qiililut t«bfaih« e îwffii . & *cp £{.. ^
ù·, qund ΒΛΙ- ibiJ. air& Cont >|L*^*-££
J&»i±6f. Vk. t.AnibK.ei.praC'=eoiitî^n|i·
ΐ,βΰβΕ
ï: cil. Je lia. inftr. k Φ* !jci
f ... . -gi ■ frtrti.-r 4 :,. ΰΐ I Cil. 31 : Ll WlO 1 !» J StA Ï«D-
rontinei lit 1 triMuis viflt tptfto-
j ihuÆriito probaretm^ «iwcrfu non ram
U rabat ip( s q dam prôbaiar, v c ait Mi d . coni. tgB. &- ,
EtilnioW* cxt- ^’pnuii. fleattos Tîraq. congerit.
niim. ff. \fi'. NemoigûiixacrprutiandiiniTtnterïUS
rempli*, fuirm Kot argumento , fiuc in otdtsic credi¬
torum coriÎHEuêiiÔo ' piiuata fcri-peuia vienai , ni h &
tempus quoqtiC prober facta: fcriptitravOl?* t« uu\i-
toi-ftllit > & qnod tnaqa mitoris niwti cçwun : Nec
cum LÎCCMpimû dcbimn * quidqu-im M ^ vrtkt, Ctnl
non minore negem» immturmrde tempore dcLnto-
m nlîcriuï dmi^untïi graux, quim knpmrjuucon-
firi.tr tepeti ra die in pæmdîcium quidem tcrtij > «
c.tmt-n-lc iitmeminf!uim.intidaEari?* & ùcoiirri*
*&*»»«"» Oyi,! vcrofuflusoftciKlrtiir <-
ipfoctitàïow fiâhs , & mandatum LurUeni riifi-
RtfpOitfcofequtudtiim rd qnmi Probabilius rfteim-
ictiiin^ü'.iod 11 ii.ll dncctui . o.'imifb duoafitnsnam
raliEft fiibontinencur visus poli aüum , Se 4c
ntuubvoLTifnrionemfeci.ir. raandamm naturali or-
.Jipe prtu Tirtc Frdkmcniiiin , perça qu* My. no-
rat c eapitülwii c*t* derdlfïpt- « prrrfnmptmne
ana m incerta partis morte , mum &
tisiuinitiirritte , cinvpî*dccC|îtiIy.wiiinutcum,
qui n-uiimU ctiam otdine pradcecsTurÎ^ nierai. E.
qui duos. ΐ. cüm m bello, D. de rébus duk & S- le .
quninbus.
Nota io.
FruCUrdtir fl mit i^sAti f AÎfft JtUtlir ,
£yi>«eiii (jr iencdinr.
Nuta S.
îfffo ÎMtJiit)iiiaSf£tiur·
fe iW*iÆ „9 W. ] îpfo iure- fftlicet : Nam cùm iîï-
tnt per vcrbitm temporis, di-
{n curât, ipCoiLiremtcliigirai , uec fcnttuuamdixtoja-
torL.Lm «èigit csqlof. c. innotuit , Verbô nullam elle,
est. de ele&. qtdîoep late eicttitrur abTrraq,Ut v.n-
on.un veiborcuertarur. num-i4^Cdercuoc.donar,
Ae per Itoc appsrei non co n Brman aftum rtui ncatio- F
ne, quia nec à vokmate vni lis pidet, n ruiificari pof-
fir. Confirmât T& id quoi iurc didnu geftacum Wio
ProcunreOre ipfu mtc elle rutila- L licet, 1, b F rentra -
tard ‘.ikFrocur.!. cùmnMnulm. G- de mandât. c, «Jt
parte ext.de xefcripr,
N o T a 9,
FtÎfia Pnù*Ut9r\ non ίβ fromririr.
5 Et p<rytr* isiftf pmeîtdu Ptxrrirfi^n ] HÏC magnope-
rc Confi^ctwdo es ait , ne vcrunqualitiEcm fallo Pro-
curatori mburtrt, quia dicere i edemus tali Lim uena-
viumnoni^bvlcnariiun. giof, L ovnncs;, Cod. de int¬
ret. nec FiHkn bdem, fidem rfle , -ntc fidium mdeem*
glof. esu, vera 41. diftintt Ncc fialmm tutorem. 1,
Paulus* D. dtverb. figniC quem locum Tiraq rea-
â.ar in rtrriift.f i. gb>j. 20- luim, 1 r. dc,in legtb, con-
nub. gbfi n nm , 11 4 cti m i quo di ib 11 iri π 1 cm Ou ê-
ntr , remoyeatur ï; notnen , fur. à tàfa Procuiutore
reinouetut , & debet dici practcrtdcns , vc ait. Bald.
d. l.falftis ini. oppofit. fi£ ιπΐ,-ϊ, ιη ρηηάρ,Χ)· de ptE-
cot, flipu!.
111 pioijurf/tr.l, Pcomniorcin Ttirifeoiifiilii f.dfütiuCc
d i en Ut . qui ycf ù i loin fi t Procu rHMï;i d rit j èi . uniatum
non habeat. Vetus aut ci n ne fit inult k modi', aÇdÜe^
retiocefti dolo enSpadmpnidcn tia rius qui fc taltqïijil.
xtt. M lU idatuTu vtrb n d n h π br i'1- eu m d ieu nt f ctiam
tmn intclligonr , cùm quifquairi :aliquôdVimiu qui¬
dem habet , lcd idnon ïdonculll aec luffi-eiL ns jd_
a4um qm geftuseft, vclun Γι gtnctA· lwbt-τ t:imum,
ci jn Tpcci :ÙC exigani r , vd.qi 1 i fin es ai and ari rsculn,
quomodo -Spec. dekribir'cit. de Proc ut. J.-, infin.vd
qrù eum de pane mandatum an a pülèt , uLuphus .ili-
quid geilit. glû£ Lcâm mandari. C manda r. arqué m
icidh, vt propaitevcrus inpiu'U'fiLii'uf.dLâ püîlb,
Talis CTiaan dipter , qui mandai uM habiiii, fedeft
mi oratus , une verb non hdt/uif . net dm n féièràc
edi (criptum & mifiuiLi effet, atitdc το mlvdrriüv
nie , sd quidem dure et uiii vr ante düSÇPUs. iicü cùiu
propria vis voch folif Prttcutafbiiî d-duin, iwiciT
qui! 'fine doio fidlinn non ;ubm:tariir, i. exemplix.
C. Je fiai- intrrduui tïmtkœeitur mfpcdto fitnplia-
tc r ΰρ poii to v en , ci rca do) u m perfonte , γ l o a on v^-
fo iciUoüt,
Itaque fiiUus Procurât nï appctbitu r s & qui dota
tJïscft, &qui fine doit) Drobabilictt aliqua ‘de câttü
ik bociâ mente fie raiera elle putat , probabjlirer t.v
tiocinatutr'Sed cùm longé dilpar fit doli .mrcülp.t-ailt
rmprudmtîT no.'L,tjrequinuT tciain yî diiHrailis aJniilll
non debeat fimilis caftigatiô videri. Si in appeli.uionc
uiiefirtîm quterenda fit circunftanri.triùift varietas
rtppbgwnOi vclun M quiï ciun fdrccfc cuiufquuun Pre^
3 cnratoriiTi tion ; (Te , ,iç nt‘ probabilnn qiùdera vlUm
ran o nttn hdfiçttr eut pritarc dL b rie i , t a’ 1 1 n fe dirqsâ·
pecuniam al: enani elegerit I ciens & pnidés, f; wdtm
altcri cteâucrit hÜ£ mreruecterti: , falü & furn iimilint
tenetur Idalius, C-dc furt.l faliur,. D.t'ôd. tu.l. fi iVocu
rator faite. D.de ccmcl.ob,cauCfidfxâCcufiuio rilev L
cos , f vit- D- de ft.ifi glo l . s , 1 h pi-pdll.iqie uni. Date
n cg 0 r .gc Ît, Rndiir , li quis c\ opp.ofitq PcqCur.uoiifn
viaim probum , & Procururorem caufis dcfindèod,»
ponat t qui ablVnrirr emülquaw tirés cmmescqïiré Ht
tblims,addc etiam abvxorc aut liberis ttbientisâdmo-
nirum, cüm grand e aliquod danmum nbtend ttfiti
extitimarctur , qm operam iuam interpofui t , îllc nfi-
fftis aliquvt de eau I fi mm puiai ' oriumbus ibis elfe
man damjm, quoi eu de re il j ipfiÎït't arattere, Hi; qnî*
dolum cura htftx& raiioaiuhil: L.puiioneéoraparan-
duni puret, vd tiri & accidi c aliquando , cum magmti
ex ta Vio & pedem its Ibpiihabcn de l'oro idï.nuspiO-
pcreruiunriaffct aliquid agi . quod mulruni inrtrritet
tins, îlk repénrim pru britio n r 1 m p cd i tui , tk v ob ,
obniie nuncTante lûgamt vepro fï uircrccdfirct.KW»-
datum fe quamprimum domum vcnülcr miiTiiruTU
Cùm i? qui iiundarot inrercrififict , iltecon filium lu-
{pendit ô£ rationes fibi rdi.n - fft feriplir, cur-Îâccri no
d du t l’ï . ad iii di t . fi d in aurc m ,·. I :ur un o m nu p Oti 1 1 î k
têfufü’nwiïiî quid eo nomme r.i^aianpmgcrccuqvtd
id expedire pomis quam iitipnid; ufé & noxiani Jiieui
fuftmere. Qui s Proatrau^eiu h te damnaret doli, pro¬
li ixm alioquî vil'um, k aliéna fidc lcd Imcieinbui cif-
cumucntLtin.
N OTA il
cWrtHiUiM mirrcfth^ortitft *fh ?Titut*w.
pejptm À ÎApàrt'u CT Awndt « V Cwrt ]
425 Des Procureurs., Art. XC VL 426
omiiÎum eft , quod multo erat potius & magis præci- 1 ^ claufiulæ paflîifi apjponi folcant , <3ç fine i-udicio ôc dr
puum, id eft,id quod in ter cil eius,cum quo negotium
fali'o geftum eft. Nam tali cafu regularis condemnatio
cil ad interdic, quod Bart. Alex. ïaf.Saly .ait d.l.licct»&
l.i.C.cred.euidt.pigmô deber.Alex.l. Iulianus. D;qui
fimficog.Bald.l.i.D.de prætor.ftip. quanti fcilicet par¬
tis interfit deceptam non elle , oblati Procuratoris fa¬
cto. Bald. & alij .d.l. falfus. Bart. I ai. ôc alij l.fi Procura¬
tori falfo. Cod. de cond.ob eaui. Abb. ôc Felyn. c. ex
parte decani, ext. dereicript.Anchar.c. in noftra.ext.
de Procu.Spec.ti.de Procu. §. ratione in fin.
ierimine Notariorum arbitrio, valde quidem dubitan¬
dum, an probari prudentibus poflrt, vi tali an ali¬
quid de rhomentofis, ôc quæ generalibus mandatis
compnçhendi non foleant , committit , præfertim ii
iuris imperitus conftituens aliquis proponitur, , quia
vfitato magis more quam confilio , autconiulto aut
prouifo euentu , ifta fiunt pailim & fine delectunon
intellecta , præfertim cum libera tanta poreitas tri¬
buatur à Iuriiconfiiltis , & plerumque hominibus
incognitis & alieno foro tales curae mandentur, quod
0 timende. jHæc multa neque femper debetur,neque g & Philip. Franc, dixit d. c. qui agendum. deProcur.
nunquam ied pro circumitantiarum varietate, & ad-
iudicatio variat, cum & capitalis quoque condemna¬
tio fequi polfitpro modo noxae , vt fi fallurn & fur¬
tum concurrant.
Nota 12.
l Mandati fines Jeruandi CCc.
1 ClaufuU prenantes in mandatis generalibt
3 Mandatum etiam ad non exprejfa aliquando porrigitur
CT »».4.3.6.
invj. Quare non funt producendi effeci us ad inco¬
gitata.
Sed hic agimus de vulgaribus mandatis , vt ea ex 3
qui hufdam.caufis vitra vulgatas regulas etiam ad non
expreflà porrigantur,non iolum expræfumpta inten¬
tione mandantis, fed quod magis mire dixit Bald. d. 1.
cum mandati etiam contra madatum. Ea vero ex cer¬
ris caufis metimur, veluti cùm aliquid agitur, ad quod
Dominus ipfe conftimens tenetur, & obligatus eft,.
quippe ea quamuis non expreflapoteft etiam genera-
ClaufitU generalis fubiefta fiectalib. an extendatur q lis Procurator, quod Bald. & Ang.aiuntl. benè à Ze-
8 ClaufuU fpeciales non porriguntur extra exprejfa.
9 ιΑ·η Jpeaali mandato indtuiduum intelliçatur & t·
10 In procuratione recufittionis caufit feciales non expri¬
menda.
11 De procuratione quam vtraque pars ~\ult fibi retinere.
I p Et ne peut hn Procureur. ] Vulgata eft Regula , Fines
mandati diligenter feruari oportere, d.l. fi Procurato¬
ri, &1. mandati. C.mand. 1. diligenter. D.mand. C.per
tuas. ext. de arb. c. porrô vbi glofiext. de priuileg &
res eft perquam nota. Neque tamen id tam vniuc'rfa- q
liter & praecise intelligi conuenit,vt nil omnino extra >
mandatum liceat. Sed id ex necellàrio, vtili, connexo,,
antecedentibus,& confequentibus metiendum,quod
Bald.ait. d.l.falfus. num.qquo loeoferibit madatMn ’
bonæ fidei conrradtum efle : ideôque latiilimè inter¬
pretandum vt etiam extra expreifa porrigatur , modo
ncid fiat, quod Dominus ii præfens cifet , non effet
faturus. Infinita materia quibufdam veluti modulis
diftringitur. Mandata non vnius omnia gerteris funt:
Quaedam enim generalia funt ad omnes conftituentis
Caufas,' de quibus, an ad futuras quoqiiclites porri*
none.Cdequad. praeicript. Iaf.d.l. tranfaâicnisv Ex
neccifitdtc, cum fcilicet id quod quaeritur raie eft, fine
quomahdatum expediri non poteftl. cui lurifcüCUo
D.de lurifd. ora. iud. Ex connexis item cùm id qitod
geritur; connexum eft exprello, quod ait Caftr. conf. -
30.incip.quod Procurator Jib. Iafi d.l fi. Procuratori
& l.aCrionem ôc 1. trania&ionis & 1. 1. C. de tranfaCt.
Hipp.Marfil. inrub. de fideiufl!num.i9o.&: fing. 251.
vbi hunc locum connexorum tra&at.
Ex cQnfcquentibus, quod ferè idem eft, & laf. agit 4
d.l.tranfiuftionis. Ex antecedentibus, L ad rc m mo&i-
lem 1. ad legatum D. de Procurat. Idem in præpamto-
riis mandatis lafid.r.tianfactionis.
v Exvtilicùm pinguius' impletur mandatum Bald; y
c. vl. ext. de dol. ôc cont. Ex .xquipollentibus Ifis
qui tXpreiTà funt, glof.l. fin. D. mand.Tiraq.vbi inf. *
En aftini.tace Ôç vicinitate mandatdrum Iafi d. Ij g
tranfadionis.T iraq. in retr. §. 36. glof.2. num.j8.' quo
loco.cxerce.t locum de iqpipolcntibus. Ex folitis &
receptis foro ôc vfu. Iafi. d l.ii Procuratori. limit.S.Lx
his inquam caufis mandatis tenorem excedere lié'et
ex^rcEÎlimpra incentione conftituentis , dum men-
”77’ — i**7l” ’ - --«Ίρ-ν-ν» p u leruiturpotiùsquàm verbis ex vfu & vtilitate con-
gi deberent, dubitatum eft, ôc fuit fententia veterum ftituentis.
non porrigi ex glofi ôc Bart. 1. damni. §. fiquisvici-
, nus. D. de dam. infçôt. ôc l.omnium.D.dc Procur. ôô
quos fusé Bertach. congerit in didlion. verbo Procu¬
rator qualiter.
1 Non hic præfupponimus çlaufulas quafdam præ-
gnantcs,quæ in generab fermone magnam & empba-
tieam putantur habere poteftatem, veluti quibus ple¬
na poteftas conceditur, ôc libera (vt loquuntur) dc
quibus Bart. & Iafi d.l. fi Procuratori; &1. Procurator
cui generaliter. D-de Procur- cùm fcilicet Ederam conf
tment adminiftrationem rerWn non fu ad, litem
cuius incogitantia in conftituendb pra*fu-
Sed quoniam (vt diximus) mandatorum genera-·^
Eum non vna forma-fft- ncd eorum quidqunn quæ
ecll;Vr1uA1 F^mpFçhçndi ipre%atur generali
coccptionc verborum, euenit interdum vt Inecicrum
cxpreilioni qliufpla. generalis jfubiiqfiatm; , de quo du-,
bitatum eft, ari neipia quoque extenhonem recipiant
ôc poteftatem augeant,de quo eft ab Canonift.Oorcfti-
tutum: c.,qur ad agenda de Proc.in 6. chsmnoii powft;;
p eod.tit.vc iiiTiiiba,æqualia,paiia, expréifis geri poiivnr*
f„ ÎiZÎ P?f- a Pom^«nt.velud in a^nanaatiohe cafnanrfcf .
fet fi præfens elTet, de quo Bart.l.crcditor. §iucmi D.
mand . & d;.l. fi-procuratori, & dd._Ptocurator,cui ge¬
neraliter Iafi d.l. tranfa&ioni , & lin prrouinciali.S. fi
ego. D.de op.no. nunc. Idem &fiadic<ftum fit,vt fa^
ciat quicquid Domino: videbitur expedire , addit ôc
abas quafda verborum expreiîiones. iafi d.l. fi Procu¬
ratori quæ verborum putantur poteftatem habere
aliam, quàm vulgatae :&foliræ conceptiones eonfti^
tuendorum Procuratorija Quamquam cùm iftæ nunc
Q- pomgetentyt
rum . nc indiores exprelbs' ihtelligi defithmi , de quo
Bart. 8c alij. lied: & hqnisi$: qua* iirum.D^fiqufs cauti
iu concdhonc generali regilium', ne maiora expreifô
contineri püraxentur, Roiiixonfi27ivlntèiFely.fi;ciè-
d es ext. derefeript. Clcmd. Aqueus rrvfurticmfeudali
tic.qiii feud. dar .pof.latè Tiraq^ m ltgikconnuKverb,
exprefiglôfiy, ■ o - >::;0*pr. :·:·
- Arque ifta de vi clauftilorutb generalium:Nam ipt-8
cialcs vunjionpornguntoxtra.expcdlàj&i quænccef-
427
Des Procureurs, Art. X C V 1 1. 428
Γλγιο inde ionfcquumur , de que glof. 1. inmtus.&l. A
aftionem. C.dc Piocur. veluti vt qm ad aeendum da-
tus fit ad defendendum quoque datus mtelligatiu , Ve
ex lege luppleatur, quod ex natura adus meft; Quod
intelîigunt, etiam fi didio taxatiua eliet appo na.Quo
iure nunc vtimur in taxandis expenfis cum Procura¬
toribus qui cauf* principalis fuerunt , cum ohm con¬
tra effet & his qui vetiti funt ad folas dechnatonas
conftitui , nifi & ad principale quoque defendendum
Conftituerentur,fi tudici ita vilum effet.
Hoc vrtum addimus, cùm multa fint quæ manda-
i ' coli -
tum fpeciale exigant , de quibus multa collegerut ho
mines lirerati, Francusd.c. qui ad agendum. Bcrtach.
in repert. verbo mandatum generale , &: verbo man¬
datu fpeciale. Spec. titul. de Procuratoribus. §.primo, B
colum. quarta, glof. 1. Papinianus. D. de Procuratoii-
bus. Dubitatum eft, an fpeciali mandato etiam indi-
uiduum intclligi deberet, id eft, perfonam contra qua
agi exprimi , Iudicem , forum , caufam recufatioms,·
accufationis,criminis oporteret, de quo non fine cau-
fa dubitationes incidunt. Vulgo tantam neccfiltatcm
non iniungunt,putantquc faris eflc,fi quis mandatum
habeat ad opponendum crimina & excclfus , etiam li
in indiuiduo ea non Ipecificcntur. Bald.l.i. C..ctiam
per proc. cauf. reft. in mteg.ag. pof.quod 3c Bart. in-
quirt.l. filiusfam. D.de donat. Francif. Atct. l.fi quis
nuhi bona. §- iuffum.D.de acq.hxred. vbi '& Rom. §.
io fcd verum. Iaf. 1. iufiurandum quod ex conucntionc.
§. Procurator. D.de iureiu. Ergo non erit eanccefiitas
in caufis recufationis proponendis , vt hae expriman¬
tur in mandato in indiuiduo, fcd fatis fit inimicitias
capitales exprimi, caufa necelTaria non fit, fi modo
eam ipfe Procurator fpecificct , confanguinitatem al¬
legari fufficiet, licet gradus in indiuiduo non exprima·
tur,vaflalhtium, licet non dicatur ratione ciiiusrei,
licet ifta deduci in fpecie ab ipfo Procuratore conuc-
niat. Scdmandarum &: procuratio fine his non mi¬
nus valent ex lententia fuperiorum. Sed quodcunque
tamen tale eft quod multæ , pcrnæve fubiedum fit ex
lege, quod fama alterius percellat, aut in delidum fo-
netà Procuratore fieri non poteft fine fpeciali man¬
dato , de quo Bart. & alij. 1. Procurator cui. D. de
cond.indcb. derecufationibus. Iaf d.§. Procurator, &
Tiraq.agitjin legib. connubial.glof7.nu.109. nos inf.
Art.ioj.
Sed id quoque inquiritur, de quo plerumque acres π
pugnae oriuntur, videlicet cùm mandati inftrumen-
tum fpeciale proponitur & profertur, quod Procura¬
tor retinere contendit pour fin garend , ls cum quo
agitur idem fibi aderit & vend icat, ne periclitari co¬
gatur deferiptione & cxcmplatione obnoxia inficia-
tioni , & magnae rationes dicuntur vtrumque. Ra¬
tio poftulat apud aduarium deponi & feruari,& vtri-
que partium exemplum à Iudice decerni, quodex-
prefsè Imol. fcnfic.c. quoniam ext.de probat. & Spec.
tit. de inftrum. edit. §.nunc dicemus. Inde enim fu-
mere authenticon cuiuis licet, cùm vfus eft. Nec res eft
vulgata.
Article XCVII.
Nova*
C o N s.
S 3 procurations b ad lites fera le conftituant tenu s’obliger à payer le iu-
\ gé fous 1 obligation & c hypotheque d de Tes biens. Et cfdites ρνοαιπι-
5 uonsc fera le lieu , où elles font consenties, & feront feellees def feauau-
tentique, δ ou du conftituant j 1 s il a feau. v
/V 3 procurationibus h ad lites, conflit tiens tenebitur canere Militer indicatum fdlui fob
obligatione c gr hypotheca* Juorum bonorum. Et in dtchs procurationibus, e locus in ψο
celebrata erunt adferibetur , Qt-1 cis apponetur f figillum authenticum , 1 aut confutuemus ,
b fi habeat figi Ilum.
I
Nota i.
1 \ei non afloris procurator. canet de iudicato foluendo iu-
recintli crnu.i.
.An mandatum cum Ubera Rideatur cr c.
* Es procurations.] Apparet hic* quod frepè diximus,
primos feribenda: Conluctudinis Authorcs , cum dc
iurcciuili fqa plerumque fcnfa tranferiberent in Ius
Conluetudinarium, non fuo fcnfu pleraque pcrccpif-
i &>&.' pro Grifuctudinc tradidi lfc. Nam cùm luris lc:
C Nam ineo ,de quoconftat, nihil eft neceffe', cùm vi i
mandati neccfiario ratum habere cogatur l.i. C.defa-
tifd. Sed procurator rei femper& omni modo fatif-
dar de iudicato foluendo, nemo enim aliena: rei fine
fiitifdarionc idoneus defenfor eft.§.fi verri. Inft.quifa-
tif. cog. Sed & is tamen ea neceihtatc leuarur, n Do¬
minus præfens fit , 6c fub hypotheca bonorum hanc
ipfam promifiionem pro fuo procuratore exponit d.
§. fi verri, aut Notarius in procuratione ftipularionem
interponit, vt hoc loco N Otario pro abfente acceptait*
te, quod Doit, aiunt. d.Ç fiverri Angel. Lfi procura-
|’iu vuiuauumc uauiuiuv.. lNtuij îuno rw* V - ; , δ1 k r
tentiafit neminem. fuo nomine conucntum fatifdare tôr.ff.de procur. Bart Ioid*clt*m.i. aeprocur* Aj
. . . . - . _ Λ « r · r I Τ'. 1 Γ ^ _ _ r- D f.*- /-k η ni A i /0- 1 rx rr( ηΓΟΠίΓ^—
debere §.Sed hodie.Inft.de farifd.Bar.l.fi Procurator.
D.de Procur.3c.de iudicato foluendo promifiionem à
Colo rei non etiam actoris Procuratore exigi.§.fi verri
aliquis. Inft. eod. tamen hic indiftindè loquitur in-
omni Procuratore tam rei quàm a&oris , cx iuris in-
fcitia.Nama&oris Procurator repromifiionemdeiu-
dicato foluendo no præftat,quod rei eft, fed de ratum
habendo,qua: ipfa non femper interponitun, ncc nc-
ceflaria eft, fed ita demum, cùm de mâdato.dubitatur.
mandato exr.cod.tit.Bcrrach.in dirilio.vcrf procura¬
tor qualiter ante. num. i o Spec. rir.de procurator. §·$·
Quare hunc articulum indiftincftc intcIligOjVf aliquid
addat iuri communi in adoris &r rei procüratorc.Ca;- 5
rerum an per talem promifiionem , promittit ratum,
gratum, firmum habiturum, &c. Dominus intellig*"
tur mandare etiam quae fpeciale mandatum requirat,
& dari libera videatur, putat. Lud. Ro. l.fi quis mihi
bona./, qui aheno.D.de dam.infed.Alex. coiitradicic
Ang.
m
4’p Des Procureurs,
Angi Γι Procurator. D. de Proc. Bart.l. fi Procurator
cuilibera. Iaf.Jatius l.traniadionis.C. de tranfaéh Et
ego hoc idem fentio. Cæcera Dominus rata habere
tenetur, ita vt adiedio verbi legitime adimenda fit,
etiam fi fit addita: Nam quod illegitime geifit etiam
fuo damno ratificare tenetur ex natura promilfionis,
quod Alex, tradit vbifup.d. §. qui alieno.
Nota 2.
I Procurator ad negotia generalis litem infiituit.
1 Procuratio concipitur Jitbhipotheca.
j h ^td lites.] An tali formula futurae quoque necdum
inftitutæ lites contineantur, negauit Bart.l. damni. $.
fi is qui vicinas. D.de dam.inf. nos contrario iurevti-
mur foro. Sed cum Procuratores ad negotia etiam ge¬
nerales poifint vi generalis mandati etiam in iucliciis
confiftere,agere, Ac conueniri,quod Alex. A: Cafi. no¬
tant l.refcriptum.y.plerique.D.dcpadr.glof.l.qui pro¬
prio. §. duobus. D. de Procur. Bald. Iaf. At alij l.quo
quis.C.de Procur. Bertach· verbo, Procurator ad ne¬
gotia. Ideo Ac fubilituere poffit etiam ante litis conte-
ftationem l.fi Procuratorem , §.i. vbi Bart. D.de Pro¬
cur. Sequitur non dic iftam claufulam necetTàriam in
Procuratore ad negotia dato, qui vi mandati quoque
generalis litem inftitucrc poteft.
x ° Sous 1'hjpotkeque.] Hoc idem tex. d.§. fi vero. Sed Ac
iuris fentetia traditur. Quoties cx more regionis vfur-
pari folet,obligationes contipi fub hypothecis, toties
qui teneatur fe obligare, ad eam formam adftringi quae
folita eft, quodCaft. aitConf. 207. vol.i. Ac Decius
Conf.485. Bart. Alex. Aret. Iaf. l.exeaparte. D.de ver¬
bo, obligat, Arl.fiprius. §.1. deaq.quot. Acasftiu. nos
fup. Art.90. nota 2. Tametfi magnafiîç incogitantia
eft Reformatorum , quia cùm alio loco, omni obliga¬
tioni conuentionali hypothecam addicU|fent inf.,Art.
iSii. &194. hîc veluti obliti in fpecie i fia addiderunt,
veluti parum cautum effet vniuerfali regula, & fecere,
vt quod aliquando vidimus, dubitari p olfit, an Prqcu-
ratio, in qua non eft addita hypotheca,de nullitate ar¬
gui poftet , tanquam non impleta hac forma. Sed im¬
perita dubitatio eft,ciim omiffain difpofitione horni- .
nis fuppleaturprouifione legis, Sc côuentionali omif-
fa fuccedat legalis. A: infit à Confuetudine.
d De [es biens. J Idem Ac fi tantum promittat quanti res
eft,quç in iudicio vertitur, cx fententia Fab.d.§.fi vero
aliquis.
Nota 3.
I Tnfirumenttm prafumiturfalfum fi non apponatur, l» -
eus (y c.
Z Sigilla per fe fidem faciunt O* c.
3 Sigillum pnuatum quid ? er »«.4.
5 Procuratio cum albo fiue nomine procuratoris.
3 e Sera mis le lieu.] V ulgatum eft iuris theorema 3 locum
celebrati contraftus adferibi inftrumento oportere 1.
Art. XC VI II. 430
A generali. C. de tab. Ac logo. §. ideo. Inft. de inutilib.
ilip. 1. optimam vbi Cyn. Bald. Accaeteri. C.decont.
ftipul.Lud.Rom. Alex.cæten l.dc pupillo. $, qui mu¬
tuum. D. de op. no. nunc. Fely. c. 1. ext.de fid. inft.c.
abbate fane de re iud. invj. Can. c. quoniam contra
dc probat. Quod nifi apponatur, praefumiturinftru-
mentum eife falfum , Bart.l. fi quis ex argentariis. $.
fi mutuum. D. de edend. late Bertach. in Lcxico verf.
locus inftrumcnti , & exprelle cauerat. Ord. Francif.
Ducis anno. 1472. cuius deferip tum eft ijif. Art. 711.
Contra tamen in ipfo hoc fubie&o Procurationum
Parifij Notarij obferuant,nec locum apponuntur fpe-
ciali more.
j f Seau authentique.] Hoceft publicæ authoritatis & 2
notas , Ac receptae eo quidem loco vbi inftrumcntum
conficitur, t^lia enim territoriis concluduntur, Ac per
fe fidem faciunt, nec alia probatione" indigent, de quo
Dod. c.i. ext.de fid. inftrum. fed ifta authoritas ple-
rumque loco includitur, quod Ordinatio anni 15-357.
Art.66. indicat, alibi probatione indiget, fed probata
obtinet vbique , dc eo quod fub contraclucompre-
hcnfunxeft,cui figillumcft appofitum.
ε Qu du confiituant.] Quod Ac ipfum priuatum eft pro- j
bationis inftrumentum,fi priuati hominis. eft, nec mi¬
nus quam ipfa priuata icriptura probatione indiget.
Priuatum non eft, quod in qualitate Iurifdiclioncm
, habentis habetur, eft enim Iurifdidio poteftas de pu-
■* blico introduda , ideoque & inftrtimc ntum eius om¬
ne. Sed de toto hoc genere copiofae diiputationes ex-
tant hominum dodorum c. 2. de fid. inftr. Moi $4.
tit.de feud.Hipp.Marfi in Rub.de probat. & nosfup..
Art. 85. l^rt. ôc ahj 1. fi Procuratorem. D, de Procur.
alij c.poit celfionem de probat. Sed publicum probat,
priuatumprobatur potius, fit autem pro, batio reco-
gnitione,tcftibus, comparatione.
s'dafeau.] Sed & fi non habet alieno vti poteft, quod 4
Bart.ait d.l. Procuratorem. Habere dicimus, qui certo,
vti confucuit: Sed eandem vim habent & fphragifma-
ta mercatorum, Ac fymbola , & notae, quas mercibus
Ac capfis inferibuntur, aut inuruntur, Ac ftigmata qure
feruis aut equis 1. ftigmata. C. dc fabricenf. A: L ne-
j <lue· C. dc peric. Ac com. rei vend, perfignum enim
cognofritur fignatum. Nec tamen, quod hic dicit,
pro forma fnftantiali accipiendum eft, vt aliter confti-
tui Procurator nequear,cùm A: fub figillo Iudicis pol-
fit inf. Art. 103. & per epiftolam & per priuatam lyn-
grapham. d.l.i.D. deProc. Nec item fyngraphæne-
ccfle eft fignum addi, fi de fyngrapha conftat ·, Sed re¬
tulit ie Confuetudo ad id quod frequentius vfitatur.
Serio difputat Boer. Dccif 274. A n Procuratio (vt lo- 5
quuntur) in qua nemo Procurator fcriptus eft, fid al-
bumrehftum ad replendum , valeat Ac poilit repleri
finemetu falfi. Et concludit valere : Et vt ftrnfta iuris
ratione fuftineri id nequeat,confcnfu tamen orbis fie¬
ri obtinuit, Ac talia Procuratoria admittunt tribunalia
quaeuis , & res eft vfu pcruulgata. Error publicus fe¬
cit ius.
Article X C V 1 1 1.
b RO c v R E v R. accePte Par la partie en la cauic, peut faire ferment
pour la liquidation &c efclarcidement des deipens , c & tout autre fer-
mentferuant a la caufe, dpourueu qu’ilne ioitdecifif, ne concernant le
faidt despreuues.
Art. xcv.
N o v ae
Cons.
431 Des Procureurs, Art. X C V 1 1 1- 432
* p Rocurator acceptus à parte in caufa , poteft iurarc '' pro licpiidatione & taxat ione ex -
J- penfarum / & aliud quoduis mfmrandum pmflare potefi caufa infirment , Λ modo
non fit 1 dccifiuum, nec pertineat ad probationes fattorum.
Notai. A bant elle idoneum, qui in caufa Principali fuiiTet Pro¬
curator. Paul.Caft. Conf.it. & iterum C0nf.i7.v0Lx.
i Exceptio Procuratoria quando opponi deleat. Boer, decii. z86.;
r Conciliatio Lita demum cum l.hcet.C.de Procur.
i a Procureur accepte.] Accepté Intelligimüs fuie exprelle
confenfu litigantis aduerfarij, fiuc tacite procellu fci-
licet & conteftationc , fine oppofitione exceptionis
Procuratoriae. Pugnant fententiis Do<ft. fuper intellc-
&u l.ita demum. C.dc Procur. quæ rcpughare videtur
1. licet. C.eod. qtiaTum altera exceptiones contra Pro¬
curatores vult opponi ante coteftationem, altera om¬
nem exceptione , quae Iudicium reddit retro nullum,
omni litis parte. Vera eft conciliatio, exceptionem/
qua: cllentiam Procuratoris neget, & negatiuam aua-
litatis ponat, quandocunque proponi pôlTe, quam hoc β
modo formant, tu non es Procurator , aut tu manda¬
tum non habes,' neque enim vel tacito vclexprciTo
confenfu quidquam proficifcitur in his,quç à confen-
(u vnius folius non pendent. A t illa quæ contra ido¬
neitatem perfonx opponitur propter defedtum iuris,
veluti hoc modo, tu non potes elfe Procurator, quia
femina, clericus, aut Monachus confenfu aboletur.
Ideoquc Sc conteihtionc , quæ fa&a eft fuper princi¬
pali caufa, nili hihabilitas à natura proficifcatur, vt in
furiolo, infante, & talibus: I11 his nc fingi quidem ac¬
ceptatio potell , propter impotentiam naturæ , & nc
tum quidem cum ex toto qualitas negatur. Hæc fen-
tiunt Bart.Bald.Saly. Iaf & cæteri d.l.ita demum & d.
l.licet.Panor. c.in noftra.ext.de Procur. Fely. c. cùm
in iure.ext.de Off. dcleg. alij.c. quoniam contra. ext> ç
de probat. Ex his patet quando dici polTit Procurator
acceptatus.
Noxa i.
i */Cn Procurator effe pofit in exeeutione tudicati qui fuit
in caufa principali, fine nouo mandato.
1 .An item in taxatione expenfarum.
b Pour la liquidation des dejfms.] Congruit Art. 1S4. inf.
qui dicit par Procureur fuffifemment fondé , vetetes verbo
i Pefrenerv tebatur,vt Sc quidam adhuc c finitimis. Por¬
ro cùm hic dicit de Procuratore generali) ad lites in-
tclligi conuenit (quod exceptiones quæ fubiiciuntur
indicant) cum in non exceptis confirment regulam,
quamquam vulgo Franci in affirmandis (vt loquutur) ]
viaticis Procuratores fpccialcs exigant, quod in vfum
quoque noftrum Sc tribunalia inuexcruiit, repugnan¬
te manifefte hac Coniuetudine , quæ in mandato ge¬
nerali id quoque admittit , & ante omnia tribunialia
obferuabant in dubio vfu, &: certa quæ optima fui in-
2. terpres eft Confuetudine. Nec tamen quod veteres
ambigebant, iam quifquam dubitat, an cum Procura¬
tore neri taxatio expenfarum pollet, cum ad adfirma-
dos dumtaxat itinerum fumptus fpecialera exigant, in
reliquum generali vtatur, cum hodie & in quaurs exe¬
eutione iudicati, fufficiat generale mandatum caufæ
principalis , contra antiquoru fententiam, quod Ord.
Carol.IX. Parif. apud nos publicata Maio mêle 1 y64.
Art. 7. (latuit , cùm iure negaretur ex lententia Bart.
l.fi Procurator meus, &1. omnium. D. de Procurat.
Bertach. verb Procurator. Sed fûfficere mandatum
caufæ principalis , Sc in expenfarum taxatione nega-
1 . I stramentum calumnia fyeciale mandatum exigit.
2 Pars principalia adejfe debet quoties l udtci videtur.
luramentum perfonx delatum non potef per Procurau-
remprafiari.
c Et tout autre ferment.] Cùm hîc de Procuratore gene- 1
rali liât uat , nimium profe&o hæc indeterminata di-
fpofitioeil, dicam etiam amplius, nec luti nec ratio¬
ni conucnit,id vetus fenferat , fied addita ratione, quia
iiiitio in poccftate fuiflet partis mandatum oppugna¬
re, quæ perquam infirma e 11, cùm mandatum adlites
fufficiens , non protinus fit, idoneum ad ea quæ quid-
piam in fpede requirunt, de quo latè vide Tiraq. inle-
gib. connub. veroo exprès y glof7.num.11p. nec quod
quis neccllitate legis fecit Procuratorem generalem
admittendo , debeat produci contra legem ad ea quæ y
fpeciale exigunt. Itaque acceptatio Procuratoris non * I
magis producenda eft, quàm debet ad ea quæ non co-
prenendit, veluti iuramcntumcalumniæ,quod ηό nifi
per ipecialem præftarurd.c. vlt.de iuram. calum. infi-
ne,vbi Io. And.Dominic. Anch. Philip. Frâc.latè Bart.
Alex. 1. 2.$.iusautem.C.deiuram.caI.Lud.RomJ.qui
bona. §.fi alieno.D.de dam.infe&.alij c.in pertradan*
dis.ext. de iur.caium. vfqiie adeo vt quidam in indiui-
duo & ad camam indiuiduam Sc fpccificam velint co-
, ftitui,quod & Bart. putat iure, fed tamen vieille mwi-
' di obferuantiam , vt fatis fit mandafle de calumnia iu-
rari fine alia expreffionc caufæ·, certè Aurei. Ord. aliud 3
ft acuere videtur, Art.yS. Sc impcrfonaliccr præftadurâ I
ab partibus , & res Certe clamat rationem repugnare, |
generali mandato iurari , cùm veritas ab iridi uiduitate.
fadli pcndcat.vt omnia quæ ab fcientia,ignorantia,fa-
<fto, confcicntiacuiufquam perfonali pendent , quod
Alex, rcdlc feribit. d. §.fi alieno.
Atque id quidem in Procuratoribus fingulornm i 3
Nam ab his, qui ab lege adminiftrationcm habent cu-
iufquam loci, Prælatis Sc talibus , aut Procuratoribus
communitatum, quæ Iurifdictionem habeant, putant R
fubiri lutamentum cal umniæ polle, quod Innoc. feri- J
bit c. imperator, exc. de iuram. calum. Sed quoties ra-
~ tioludicem mouerit, vt ipfam potius partem audiar,
d. Art. 68. mandatum quamuis ipeciale non audietur,.
Sc expediret in totum tolli propter artes Sc cauteriatas
confcientias pragmaticorum; Sc funt multi, qui iurare
fe non putant,cùm per alium iurant, nec faciem ludi- V
cis érat toleraturi , Sc multum vultus,geftus, Sc adio- I
nes cætera faciimt ad detegendum verum aut fimula-
tionem,quæ omnia in præ fidente Procuratore cluun¬
tur , qui non magna iatlura in alterius animam iurar,
nec periculum Formidat alicuius cafus modo obti-
neat,alicno fcilicet corio (quod dicitur) quæ ratio fuit
Ord. Maio mcnfe 1564. Art. 6. quæ interrogatoriis re-
fponden vult per ipfas partes principales fublaro om¬
ni Procuratorum mangonio, Sc iure etiam ei deferri
volunt , qui melius fcit vericatem Sc qui magis legalis
eft. Bart.l. i.§. mariti. D. de lib.agnof Fely.c. Paftoraiis.
cxt.de iudic.Dominic.c.ponderer.i. diftin<ft.& vera eft
fentencia, quam quidam repræhendunt, iuramentum
Domino
433
Des Procureurs, Art. X CI X.
Domino delatum non pofle per Procuratorem prx- A
ftari,quod Alex, oppugnat d.§. fi alieno,nec putat, eut
fi fpeciale mandatum habeat , quod tamen ait Bald. 1.
generaliter. §.his de præfentibus.C.de iur.cal.& con¬
firmat illa Ord.Caroli IX.
Nota 4.
1 Juramentum litu decifiuum nec deferre nec deferri à pro¬
curatore potefl.
d Pourueu quii ne fait dectftf.] T ale iuramentum defer¬
ri non poteftà Procuratore fine fpeciali mandato 1.
Article
434
iufiurandum quod exconuentione.D.de iureiur.cum
ab ipfo litis euentus pendeat, nec ab vllo qui rem alie¬
nare non poifit , Iafi d.l. iufiurandum quod ex con-
uentionc. §. pupillus. D. de iureiur. vbi tex.de defe¬
rente iuramétum loquitur, hic ftatuit de fubeunte iu¬
ramentum Procuratorio nomine , qui extera poteft, 1
decifiuum (quod vocant) non poteft, ac ne id quidem
quod probationes contingit, ideoque nec refpondere
politionibus, nec interrogatoriis fuper probatione fa-
«ftorum in principali (ficenim dicamus) Decifiuum.
vocant quod aut abfolutionem aut condemnationem
ex confequentiafua in lite importat.
X C IX.
le Procureur efttrouué excommunié, b ou autrement inhabile pour
occuper en la caufe, c il aura vn delay pour faire venir ion maiftre, d pa¬
yant defpens à partie aduerfe.
SJ 3 Procurât or excommunicatus fit , 'aut alias inhabilis feu minime idoneus ad poftu-
landum in caufa feu Judicio/ dilatio ei dabitur ad domnum admonendum > * modo de¬
pendat expenfas aduerfario.
Nota i.
i \An excommunicatus Procurator admittatur in foro.
1 Vetus ea de re controuerjia.
* sile Procureur.] Vetus difciplina Ecclefiæ excom-
1 municatumnon patiebatur colifterein Iudicio agen¬
do , ne fuo nomine quidem, c. excommunicamus.
§. credentes, ext. de hærct. &: inc. pia. dcexcept. in
vj. fi tamen opponebatur , & r a<fta ante oppofitionem
valebahtd.c.pia. Contra in defendédo c. intelleximus
cxt.de Iild. Sed Panor.c. in noftra. de Proc. putarctia
poft litis' conteftationcrr. opponi polTe. Sed nec Pro¬
curatorio alterius nomine poterat, c. poft cellionem.
ext. de probat. QuineaamCanonift. Volunt Confti-
turionem Procuratoris excommimicati fine ope exce¬
ptionis ipfo iurenon valere. Io. nd Calder. Imol.
Ant. But.Card. Abb.Fely. d.c.poft cellionem, nec ge-
fta cum co valete , etiam fi occulte excommunicatus
clfct. Atque vt Procurator elfe nequeat,fic nec fubfti-
tucre polle alium, glof. clem. religiofus, de Procurat.
SuperUenicntia tamen excommunicationis non tollit
facultatem fubftitucrtdi, C. fi Iudex de Off.deleg.in vj.
vel ft facultas data fit ceiti hominis fubftituendi, de
quo late fchola d.c.poft. cellionem. Hæc exceptiones
patiuntur, fi per abfolutionem rurfus habilitetur , ne
opus fit nouo mandato , vel fi ratificaturpoftca quod
gellit. Et fuit hæc magna turbarum materia fub Petro
2 Mauclerc Duce & fequentibus , cum interpofita etiam
Pontificum au<ftoritate,Ecclefiaftici ordinis homines
enixè contenderent , ne ad vllosciuilcsadtusexcom-
municati admitterentur ,vtque etiam publica animad-
uerlione ad mefitem redire cogerentur. Quod ad pa¬
trum memoriam obtiliuerat , donec tadem commer¬
ciis Francorum hunemetum exuimus , & didicimus
excommunicationis exceptiones no admittere in fo¬
ro feculari, quodiam olim Io. Fab. dixerat. &eX-
erimenta docent non admitti, ni fi in polfeiToriis
cneficiorum. Nani Procuratorio nomine' quili¬
bet promifeue admittitur hoc tempore, quo didice-
Argentr. m Conf Urit,
runt etiam totum loucm cum fulmine toto con¬
temnere.
b Ou Autrement mhahile.] V eluti minor fccmina , Mo-
nach. vt Art.feq.
Nota 2.
1 Male concinnatus artic. è ~\eteri.
2 Non ejl locus cautioni de rato CX c.
c ll aura vn delay. ] Sæpè deprehendimus reformai
tores, cùm multa non abfurde de veteri Confuetudi-
nc refecarét, multa etiam magna ratione in veteri ad¬
dita inconfultè prætcriilfe. Nec quod hic dicit /impli¬
citer ficeratin veteri conftitutum : Sed hoc modo, li
quid poft cohftitutum generaliter ad lites Procurato¬
rem , vel Officio Procurationis filcalis forte præpofi-
tum, accidilfet in perfona Procuratoris, quod eum in
Iudicio confiftere vetaret, dandam poftulanti dilatio¬
nem vt Dominum admoneret, ne eremodicium con¬
tra infeium & fiducia conftituti Procuratoris ob fu-
perucnientiam fa<fti immeditantem daretur. Non fie
in eo Iudicandum , qui aut fpecialiter ad caufam ali¬
quam aut generaliter ad Officium conftituilfet eum ,
quem fciret idoneum non elle , quo càiu excufare ab-
fentem non ftatuebat. Hæc veteris erat fententia , &
ratio ciuilis hanc quemlibet generalem enuciationem
> fie reftringi poftülat , ne inhabilem fcieriter mittendo
in potcftate fit cuiufquam aduerfarium ludificari*
Cùm in iure par habeatur Procuratorem non mittere
vel talem mittere qui idoneus non fit,prscfertim in eo
qui fcit vitium milii.
Payant defpens.] Mora enim alieno fafto proueniens
expenfis luitur Cæterum,quod hic dicit intclligi con-
uenit, cùm is qui fe Procuratorem dicit hunc primum
adum gerit. Nam fi Procuratorio nomine iam ali¬
quem gellèrat prima protinus ailignatione tenetur
docere de mandato idoneo ex difpofltione Articuli 2
rimi huius tituli. Nec hæc dilatio daretur. Atque
inc apparet nullo loco in Confuetudine locum elFe
cautioni de rato , alioqui 1Ï vfquam locum habere dd~
Beret, hîc maxime conueniret.
T
43?
Des Procureurs, Art. C.
43<?
Article C.
jgg! V l l e 3 perfonne infâme , bne mineur de dixhui&ans, cft capable
d’eftre Procureur en iugement. Et ne peuuenc les c Clercs foluz eftre
Procureurs en Cour feculiere, iinon qu’ils fuiTent Procureurs pour
autres Clercs , ou pour l’Eglife.
N J/' H a 2 perfora infamis Λ h ncc minor oflodccim annis , habet legitimam perjonam ροβ
landi. Et non pojfunt c Clerici \joluti ejje Procuratores in Curia β culari , ηϊβ Procura¬
tores ejfnt pro aliis Clericis aut pro Ecclcfia.
A quiddam fentire videatur d. I. minor 20. annor. D.de
Procurat, ex regula quam attigimus fup. Art. 97. &
Bart. & Iaf.repeumt d.l. exigendi Dominic. & Fran-
cuscLc.vlt.
Dc filiofamilias tex.eft expreffus l.filiusfamilias.f 5 j
ipfe quoque. D.de Procurat. &d.c. qui generaliter^,
nedum, etiam fine confenfu aut authoritate patris.
Aduocatus quoque poft annum 17. aetatis quifque 4
effie poteftl.i. §. initium.D. dcpoilul. quod vero mi¬
nor in Aduocato quam Procuratore exigatur , ratio¬
nem reddit, glof d. c. qui generaliter. §.vlt.
Nota r
\An Procurator infamis e(fe ροβίί.
i a Nulle perfonne infame.] Iurc ciuili alia lententia ell:
Nam & vile interdum & viliflimum putant Officium
Proairatoris ciPe , & in quemlibet infamem cadere 1.
fi quis Procurationem, vbi glof. <Sc Doct c. de decu.
lib.x'i tex.§.vlt.Inft.de excep.glof.l.i.ç. hoc edi&o.vbi
Bart.Bald.Abb. <Sc alij.D.depoftul.diximus aliquid in
Art.xl. fup. & hunc locum late exigit Tiraq. in tradt.
nobilit. c.30. Sc Iafiin Rub. C.de Procur. Nosvfu S c
moribus, in his qui vulgo Procuratoriam faciunt , &
auctoritate publica munus id in profeffionc habent,
& facramentum præftant non recipimus , vt infames B
eirepoffint, licet in his qui extra ludicia negotia cu¬
rant, aut ad vnum forte litis adtum funt conlututi iu¬
lis fententiam ferre & notam dilfimulare poffiimus,
infames certe tribunalia in foro non admittunt. Cæ-
tera in d. §. xl. fumus perfequuti.
Nota 3.
ACn clericus inforo feculari ejfe ροβ it.
Nota 2.
I ACn minor Procurator litium ejfe ροβ tt.
z Et quando talis inhabilitatis exceptio opponi deleat.
3 ^An filtusfam. φροβιί.
4 yAn ^Aduo catus.
b Ne mineur de χνϊΰ. ans.] Apparet hic contracta iuris
i ciuilis tempora effie, cum ante vigefimum quintum
annum Procurator ad Iudicia nemo effie pofict ex L
minor. D. de Procur. 1. exigendi, vbi Bald. C. eod. §.
eadem. Inft.quib. ex cauiT manumitt. non licet &: 1.
fi collactaneus. D.de manumilT. vind. Cano.extex. c.
qui generaliter. §. vit. de Procur. in vj. Nam Procura¬
torem ad negotia etiam 17. ætatis anno completo ad¬
mittunt d.§. vit. quia ex aliena perfona minori reftitu-
tio non datur, cum potius imputare fibi debeat qui
talem dedit 1. cum mandato & l.feq. D. de minorib.
z glof. ex tex.l. minor annis. D. de Procurat. Quia&
Procuratorem etiam minorem ad negotia datum in
Iudicio effie poile fcripfit. glof. d. c. generaliter. §. vit.
c cieres polus .] Quid de coniugatis cenfcndum fit. fup.
diximus Art. 44. Huic vero difpofirioni au&ontatem
præbuit c.1.2. & 3. cxt.dcpoftul.c.i.& 2.ex ne cler. vel
Monach.c 1. de Svnd.c.placuit.i6.q.i. c.te quidem xj.
q.x. & ratio quæ fumitur exi. repetita. C. deEpif & :
clcr. &rl. confulta.C. deteftam. Ac vide quo res ceci¬
derit , olim clerici poftularc aut Procuratores eiTcve-
tabantur, quia clerici. Nunc cum Procuratoribus effe
liceat ideo clerici effie vetantur & priuilegio excludu-
tur,quia Procuratoris munus clericatui non congruit,
& profeffio cft profana, quæ quoilibet Iurifdiftioiii
laicæobftringit.vrè Bula Clementis vij. omnes Ofti-
ciarij Iurifdiétionumfecularium obligatur, tum quia
^ Ord.Carol.IX. 1564. omnes Clerici generaliter priui¬
legio funt exclufi, nifi fint in facris vt & Ord. Francif.
I. anni 15-35. Art. 1. & 3.
Porro quod clericos fimplicis tonfuræ prohibet
■poftularc, multomagis intelligi conucnit in diaconis,
Prciby teris , & religiofis , tum Canonicis regularibus
c.vlc. ext. de poftul. multomaximè Epifcopis, d. c. te
quidem. Et tamen in foro Ecclefiaftico clericos indi-
ftinclè Procuratores recipiendos putant. Pah. c. in
noftra.ext. de Procurat.
Nota 4.
i Quando Procuratores ejfe ροβίηί.
Sc c. non iniuftè. ext. de Procur. Idque ideo quia mi¬
nori periculum nullum ingruit ex alieno negotio , nec £) d Pour autres clercs.] Panor. de alij c.in noftra de Proc.
obftringitur beneficio ætatis adiutus. Ex quo appa- Nunc ne pro his quidem in Iudicio quifquam clen-
r et , cum ad Iudicia non poffiit, ad negotia poffiit , ac eus admittitur ad poftulandum , & quamuis titulum
per id ad Iudicialia quoque , vitium effie iuris non na- Procuratorum iuftinere poffimt , alium tamen e foro
turae , quod minori opponitur ideoque confcntiri in ex his qui Procuratoriam faciunt conftituere cogun-
eius perfonam poffic , & Procuratorem recipi , quod tur , vt omnes in vniuerfum quibus lis eft , vt ne pro
fi verum eft excipi Sc opponi incapacitatis ex minori- fc quidem cuiquam liceat , & glof. c. vit. ext. de po¬
tate exceptio ante litis conteftationem dumtaxat po- ftul. ciim clericis permittit Procuratoribus effie pr°
teft, poft oppofuiffie nil profecerit, quia ludicium non coniundlis perfonis; Coniunitas intelligent etiam
reddat retro nullum , quæ fententia fuit Bart. & alio- confratres concahonicos ciufdem Ecch lur P1"0
rum. 1. licet & ita demum. C.de Procurat, licet aliud confortibus ciufdem litis c. foipite. ext. de ccnfib.
ScdSc
437
Sed & pro mifcrabihbus perfonis eftpermiifiim d.c.
vltim.
Sed & religioii verantur nifi de licentia abbatis,&:
in caulis fuis aut pro monafteriis clem. religioii de
Procar, qua de re multa ibi Card. Zab.& cæteri & d.
c.vlt.ext.eod.videlatè Innoc. Fclx. c. cum 1. Sc A.
ixc.de re Iud.
Geterum cum indefinita effet Canonum difpofi-
tio , acceifit poftea interpretatio Canonift. vt dice¬
rent , quamuis clerico prohibeatur Procuratorem ef-
felaïci, tamen intelligcndum quando paifim fume-
ret omnes caufas laicorum, alias vero pro vno ali¬
quo atque alio elle polle , quod Archid. notat, c. per-
uenit. xcvj. dift. Innoc. c. fed nec. ext. de cler. vel
Monach. Fely. c. 2. ext. de iud. Panor. d. c. in no-
ftraFely. c. cum I.&A. ex. de re iud. verf. cafusin
quibus.
Additur etiam fi clericus Procurator laïci fit con-
ftitutus, quamuis acceptare non debuerit/i tamen ac-
438
ceptauerit, valere Indicium allegant Decif.fed de fcn.
Conf29j. Incip. fafhim tale eft & Lud. Rom. Conf.
405). Ant.But. c. fin.ext.de Conftit.Panor.c. in noilra.
ext.de Procur. Fely. d.c. 2. Hæc igitur exceptio in cle¬
rico aut Preibytero dilatoria eft, & ante litis conrefta-
tionem opponi debet , quia concertatione acceptatur
qualitas eius quæ confiftit in his verbis , tu non potes
elle Procurator, quod Panor. feribit, in d.c.in noftra,
ex his quæ tradidimus fup. Art. vt & in milite quoque,
quoniam patientia conlenium inducit. Religiofium
quidem ne poft conteftationcm quidem volunt elle
pofte propter impollibilitatcm iulis Panor. c. in no¬
ftra per c.2. ext.de poftul.
c Pour l’Eglife.] Pro Ecclefia fua non eft dubium d.c.
vlt.de poft.vel pro ea à qua habuit bcneficium,fed pro
omni Ecclefia indiftin&c admittit lnc verbiun indefi¬
nitum. E contra nec laïci Ecclefiaftica negotia tradlare
debent, c.z. ext. de iud. vbi Fely. Procuratores tamen
ih foro Ecclcfiaftico interdum admittuntur.
Des Procureurs , Art. CI.
A
Article CI.
r o c v R e v R s a qui font eflablis fous fecl d’Eglife , & n’ont autres let-
|||||| très, ne fontreceuables en Courfeculiere, b s’il n’y a autre feelappofé enCoNS-
Wh&m leurs lettres.
^Rocuratores a condit ut 1 fubfigillo Curiœ Ecclcfaflicœ , & nullas alias babent liter as 3 non
admittuntur in £uria fcculari , b mfi aliudfigdlum fuis literis appofitum fuerit.
Nota r
i Prohibitum contra flus recipi per notarios Epifcopales de
rcb. prophanis.
X Nec vim executioms habent.
3 Nec app ponendum figi Ilum regium in falib. contraflib.
Λ Efiablia fotu feau d'EçJi/è.]ld eft, par Cour d' Egit [e. Di¬
ximus fatis multa in Art. 44. de partitione Iunfdi&io-
nis Ecclefiafticæ & ciuilis. déque his quæ ad quam¬
que earum pertinerent infpecic. Addidimus non in
Iurifdiftione tantum contentiofa, fed & voluntaria
quoque idem diferimen vfu feruari , vt quomodo illi
ab iliis alteram prorogari nollunt ili his , quæ Iurifdi-
ctionis Ecclefiafticæ funt, ita ne laïcis quidem aliud
dfepermiflum, cx Ord. 1539. Art. 2.
Itaque præcifa dubitatio,quam ad patrum memoria
tenuiiîê icimus, cum illi de perfonalibus actionibus
inter laicos iudicarent , interdum & de realibus quo-
1 que cognitiones vendicarcnt, ac per hoc contractus
recipere, de his rebus Notarij Epifcopales Sc Apofto-
lici exiftimarentur polfc. Quo tempore Senatufcon-
fulcis iudicarirem controuerfam oportuit, quod Gal¬
li Areftum q. 2j9: oftendit. Extat etiam Ord.Carol.
VIII. apud Aufrer. inter Ord. Regum tit. de fid.
inftr Art. 3. qua prohibentur laïci contradtus eorum
facerc.rccipi , vel palfari per Notarios Apoftolicos,
Imperiales , vel Epifcopales in materiis temporalibus
& prophanis, alioqui nullam fidem adhiberi, reputa-
rique nullos & nullius crticaciæ , quamuis ftylicuiuf-
quam contrarij Bituris meminit Idem Aufrer. part.
Styli 7. Arr.77. & præter illud Parifienfe areftum 239.
B quod Gallus recitat, quod cxprcfse dcProcuratbribus
ftaruit, aliud Tholofæ 1462. refert Boer. Decii. 24 2.
quo loco & de teftamcntis à Notariis Eccleiiafticis
receptis icribit , an fidem faciant , 6c arcfta memorat,
& idem Boer, decif. 295. vbi negat tales litcras.habe-
rc vllam exeeutionem non magis quam priuaras litc-
ras aut fcedulas , ideoque areftis pluribus quodeon-
tra facftum eilèt abufmum elfe indicatum , & ludiccs
qui excquendas decreuerat perfonalrtcrcitatos.Quod 2
adeo verum eft , vt eam vim exeeunonis habere non
polfmt, etiam fi teftes aut Notarij qui receperunt in
tcftes auditi fint , quia cùm non vi mftrumcnn fed tc-
ftimonij iudicarur, preuirto dari nequit, quod & Ma-
fuer. notarat tit. de exeeut. num. 7. Extat in.Britan-
C nia Francif. Regis I. Ord. anni 1536. Valenti æ edita
Ai t. 6. quæ fidem abrogat talibus inftrumentis, mul-
<fta etiam indi&a Notariis Eccleiiafticis, fi qui id fue¬
rint aufi, de quo etiam Rebuf.tit.de iit. obligat. Art.
i.glqf.i.
h S d riy a autre feau.] Hic propqmodum à contrario 5
lcnfu inferri poteft literis ôc inltrii mentis à Notario
Ecclefiaftico receptis, apponi figilliim Regium aut al-
teiius Domini polle, cuius forma? meminit Rebuff.
in Ord. tit. délit, obligat. Art. 2. glof.i. num. 49. Sed
tamen non probari fcimus , nec Regium iigillum ap¬
pendi polfc, alioqui iigilli cuftos in muif am inci¬
deret icriptura inutili inter laicos quidem, fi tamen,
Notarij vtriuiquc^uriæ client, fuftinerc pollet quod
hic dicitur, vt βΛγ. notat, modofigilhim feculare
authenticum inertet , dc fi Ordinationibus veteri¬
bus prohibitum video , ne quis hæc duo munera fu-
fcipiat.
T
Urgent r. in Conf. Erit.
439
Des Procureurs, Art. C 1 1
440
Article CIL
ArtiC. N caufe criminelle, où laprefencc delà perfonneeftrequife, le Procti-
n^v 1 e ' reurn’eftreceuableà comparoirpour le délinquant , ou pourceluy qui
cons. doit comparoir en perforine.
J IV eau fa criminali in ψια prœfentiaperfonœ requiritur. Procurator non auditur in propo-
ïolbferiaf. nendis exceptionibus pro reo , aut pro eo qui fificre in J udicio debet.
Nota r.
1 Inteïïefttti /. Jf. ad crimen. D. de pub. ittd. O*
na. 6.
1 Ordinarium in criminib. indicium exoleuit , CT eorum
ordo.
3 oiferuatum tamen in Britannia ~sfque ad annum i;$J.
4 Extraordinaria cognitiones nobis ordinaria Crc.
ç Jn publicis mdtciu reus non conjhtuebat procuratorem.
6 Procurator recipitur ad allegandas alfentix caufas tan¬
tum.
7 Catifa criminalis , ejuœ ctuilis ex ~\fu.
8 Sententia non fertur in procuratorem.
1 Mira quædam Iuriiconfulti commenti funt fuper
intelleftul. vit. §. ad crimen. D. de public, iud. quo
continetur in caufis publicorum Iudiciorum , perfe-
quendis. Procuratorem interuenire non polfc , excu-
fatorem tamen adexcufandas abfcnria; caufas admit¬
ti. An vero in publicis tantum Iudiciis , an priuatis
etiam deli&is, an idem in reo, idem in accaufatorc fta-
tuendum effet , mira eft diiientio hominum non fatis
in veteri Iurifprudentia exercitatorum , & Romani
moris imperitorum, eoque maior quod illius ætatis
Iudiciorum morem confcnfus fere orbis improbauit,
ita vt vix nomina intelligantur, cùm res ipfæcx toto
exoleuerint. Fecit necelfitas vindicandorum crimi¬
num ôc glifccns facinoroforum audacia, vtpriftinæ
ilice formulât repudiarentur notiis induitis , quas cùm ,
Iurifconfulti recentiores è veteri iure eruere conaren¬
tur, & cum noftris comparare, longé abdudi funt; &
vero inanes interpretationes fequuti , cùm rem non
tenerent.
i Nam quod olim ordinarium in criminibus Indi¬
cium fuit, ex toto exoleuit, ipfàque adeo Iurifconl ul¬
torum veterum ætas , vtnon perinde vtilia cxolefce-
re fmebat, iam tum cùm illi feriberent. Quod indicat
l.ordo.D. depub. iud.& 1. hodie de pa-n. &1.I.1. &in
Senatufconfulto D. ad T urpil. Nam illa vetera ordi¬
nariorum Iudiciorum nominis delatio , profdfio ac-
cufationis, &qua legereus fieret, quiaccufabatur,
& folemnis illa inferiptio , de qua in 1. libellorum. D.
de accufar. inter reos receptio , diei didio , fatente li¬
tis æftimatio , negante inquifitio, legibus interroga¬
tio, reatus conftitutio, euocatio teftium , ipfaque eo¬
rum interrogatio peraccufatores, compofitio eorum
cum reo , & ouæ alia ex veterum authorum ledione
deprehenduntur præcipuc Afcoep Pediano, neque
3 eo ordine fiunt nec omnia. Cert?non multum diifi-
milis ea forma fuir , quam ad patrum aetatem tribu¬
nalia noftra obferuabant ad annum Cùmac-
cufatio non nifi in die didaei,qui criminis poftulaba-
tur confli tui poifet. Poftularc vero ne Procurator
quidem Regis quemquam poffet , nifi Iudice decer¬
nente , diximus Art. 31. verno eftre négligent , reus vin-
dus publice in ipfo tribunali caufam diceret,interro¬
garetur, teflcs componerentur, & refellerentur, de-
niqtie cenfentes de capite fuo &: ferre & audire patro¬
nos , totamque coronam tribunalium cogeretur,
ipsamque de falute fententiara excipere , cuius for¬
mulae meminit, & Ord. anni 1539. Art. 163. quæ au-
thore Guillelmo Poyeto qui ante Curiae noftra· prin¬
ceps fuiifet,& morem noflrum cognouiifct, editaeft.
At contra quæ antiquis extraordinariae cognitiones 4
fuere, &ab notoriis & inquifitione ex officio (vtlo-
quifolent) inchoabanrur, nobis ordinariæ funt, legi¬
bus &Conftitutionibus Regum præfix ’ &c præftitu-
tæ, vt folemni ita neceffario & ineuitabili ordine , ita
vt in capitalibus caufis nulla alia nobis forma dici pof·
fit, aut fingi in criminibus perfequendis , cuius refpe-
du haec , qua vtimur, extraordinaria dici pollit , cum
veteribus duplex effet perfequutio criminum , ordi¬
naria fcilicet & extraordinaria. Nam quæ ordinariæ
nobis dicuntur , de re familiari & pecunia agunt , cri¬
men nullo modo incendunt, necpriuato criminis vl-
laperfe poftulatio permittitur; fed rem repetunt ci-
uili Iudicio , <Sc illa ipfa formula praeter luperiores
etiam antiquis fuit, pro natura & coditionibus adio-
num, Ergo in publicis Iudiciis cætcrifque crimini- f
bus , quibus intra relegationem poena effiet. Procura¬
tor conftitui non poterat, cùm caufam dicereexvin-
culis reus fol·. ret,quod ille. §.ad crimen, ftatuit.Quod
vero cxcufaror admittitur ad allegandas dumtaxat
abfenriæ caufas, ab veteri ordinariorum Iudiciorum
in capitalibus more manauit; Quibus reus non an¬
te inter reos recipiebatur, quam vocatus & auditus
erat , neque abfens quifquam damnari poterat , 1. ab-
fc ntem. D. dc poen. Sc 1. abfentem. C. de accufat. &
glof.ibid.Ergo excufatorem recipi ad allegandas dun-6
raxat abfenriæ caufas oportebat, fi quæ legitimae cau-
fæ erant , quomodo & nos quoque hodie recipimus,
quos cxomniacorcs vocant , veteri verbo qui antiqui
excufatores erant. Nec fere aliae excufariones admit¬
ti folent quàm morbi. Si tamen aliæ neceffariæ eifent
eafdem etiam admitri ratio poftularet , vt carceris, ab
hoftibus capti , aut nb Rege externas in Protiincias
amandati.Cæterum faiti aut admifii fquas caufas cau-
fæ dicunt) aut defenfiones proponere nemo poteft
pro abfente, & id eft, quod ille tex. voluit abfetis Pro¬
curatore non audiri, vt nec ad proponendas exceptio-
) nes incom petenti æ, nec Procuratores Iurifdi&ionura
quidem; quod Imbert. lib. 3. c.4. feribit. Nec excula-
torem de caufis abfenriæ admitti , quod cùm non m-
telligerent fcholaftici interpretes , multa de fententia
illiusi§. funt imaginati. Sint illa denique infinita, Bart.
inter omnes primuS verum vidit: Reo fcilicet poftu-
laro Bc abfente Procuratorem non admitri. Nam de
abfente nulla dubitatio, fcmel capto patronos & Pro¬
curatores quofliber admitti , nifi cum reus interroga-
ttir,cùm teftcs componuntor,cum fenrentia fcrtur,«
fi quæ funt , quæ cum perfona agi conueniat ; Cætera
aita litis omnia per Procuratores tranfigi. Hæcvera
Des Procureurs, Art, C 1 1 1. 442
44T
fententià,quam & vfus recepit,nec quifquam ïam du-
birat de interpretatione illius, jf. quem miferè fchola
lancinat. Exeant hac de ipfa re Ord.Regum Francif.I.
anno 1539. Art. 161. & anno 1536. Art. 10. ôcn.des crimi¬
nelles, attigere & A lb.Bald. l.feruum.§. publjce. D.de
Procùr. A ret.c. veniens ex de accuf.Imol.& Ant.Rub.
d. $. ad crimen. Sed nec illa quidem diferimina admit¬
timus, quae illi funt commenti ad feparandas ciuilium
aut criminalium caufarum appellationes vt illa fitcri-
miilalis , in qua poena applicatur fifco , illa ciuilis , in
qua parti, & quæ tam multis agunt Dod.in Rub. ext,
de iud. F art 1. prætor ait. D. de fepulch. violat. Nos
enim non genus criminis aut materiam condemna¬
tionis fpedamus , fed titulum & formam profecuuo-
hiSjVtilla fcilicetiit criminalis cognitio, quarextraor-
dinariè inftituitur, fiue pars ciuiliter concludat, quod
femper facit ad rei priuatæ reftiturionem , hué etiam
publicus aotor & Procurator Regis muldam tantum
pecuniariam petat. Nam ex genere profecutionis
criminalis dicitur , nec alia forma crimen coerceri aut
in perfonam animaduerti poteft , quàmfi hac forma
A perada cognitio fit. Namfi initio profecutio ordi¬
narie inftituta iit, id eft, ordine ciuilium Iudiciorum
{'olito , aut cùm extraordinariè elle t inftituta inciui-
lem tranfierit , quamlibet adiundo Procuratore Re¬
gio ciuilis cognitio dicitur , nec perfonalis inde vlla
fequi coërdio poteft, etiam fi éx maleficio defeendat.
Ergo in illa extraordinaria Procurator nunquam ad¬
mittetur ad interrogationes , compofitiones teftium
aut fenteritlam , in hac ordinaria femper admittetur,
etiam fi à crimine materia orta fit. Deinde & illud S
quoque excludimus vfu , Procuratores Dominos li¬
tis appellari aut eile , ideoque in eorum perfonas fer-
. ri fententiam oportere. Quod vfus abrogauit,; cùm
" femper inprincipales ferantur, & omnis litigator fi¬
ue ador iiuereus per Procuratorem hodie admitta¬
tur abrogato veteri Francorum Stylo , quem nec Bri¬
tannia vnquam recepit, & pofterius illi ipfis Franci
damnaucre , vtdixiihus fup. §. huius tit. 1. Hæc vera
eft, de toto hoc negotio fententia , & vfus recepit , &
fine pugnare fcholas cùm de eo litigant , quod non in-
telligunt.
Article CII i.
^rocvrevr fondé & reçeü en caufe ciuile, peutdefendreleconfti-AR-r.xcix,
f|§|§; tuant, oresb qu’il efcheuft c queftion de crimeincidentemenc J a pourvnCoNs."
terme feulement: Et luy fera c baillé delay pour faire venir ledit conftituanc. f Et
où ledit Procureur voudroit fouftenir le faiél dudit conftituant, gfera arreftéiu-
fques à ce qu’il ait faiét comparoir ledit conftituant : Et neantmoins ne laiflera le
lucre à decernerprouiiîons neceifaires contre ledit conftituant , iufques a capture
de fa perfonne, fi le cas le requiert.
4 J) liôcurator conflit ut us & receptus in eau fa ciuili poteft defendere conflit uentem, b quam-
uîs accidat c quœfho criminis incident er f ad certum tantummodo tempus : Ete dila¬
tio ei dabitur , 'Vtpojjit admonere conflit uentem. i Etvbidittus Procurator vellet facium
conflit uentu defendere , z retinebitur donec exhibuerit in Judicio conflit uentem. nec minus
Judex decernet proni flones necejjarm contra diclum conflituentem vfquead incarceratio -
nem perfenœ , fi cafus id exigat.
C buendis,vt fi cafus fuperueniat, qui in Iurifdidionem
non cadat, ad fuperiorem remillio facienda fitl. ad
Nota i.
x Datur tempus admonendi domino in cafu inopinato o*
nu.z.
3 N«» fifendus procurator in crimine alieno.
l a Procureur fonde.] Hîc non multum eft quod requiri
ab notis polfit. Pendet autem huius Articuli difpofi-
tio afuperiore Articulo , & ratione Articuli 99. fup.
cum Procuratore generaliter aut ad certam caufam
conftituto accidit ex infperato aliquid,' quod vi eius
mandati non poilit Procurator excqui. Hic cum non _
jequum fit fiducia dati Procuratoris Dominum inopi- ^
nantem,ex fuperucnientia cafus circumueniri,hac di-
fpofitione fuccurritur, vt tempus detur Procuratori
admonendi Dominn
b Qjfil efcheu/f. ] Hoc ideo admittitur, quia is cafus fu-
perucnit : Nam fi initio vocatus ad id Dominus Pro¬
curatorem non fufficientem mifiiTet , eremodicium
contra eum conftitueretur , fed hîc iitfta excufatio eft
inopinati cafus.
c Quefiion de crime.] V eluti falfi, attentatorum, fpolia-
tionis, & generale eft in cognitionibus quoque tri-
^frgcntrxHS, in Conf. Brit.
officium. §. officium.D.de re milit.& I.5. §.cognofcit.
D.de Off.præfed.vig.
d Pour terme feulement.] Nam in criminibus non ad- u
mittitur Procurator , ideoqj vocati fpecialiter ad cau¬
fam criminalem non admitteretur. Sed hîc cùm ad ci-
uilem mififtet criminalis fuperuenit. Ideoque ne de-
fedus (vt loquuntur) concedatur, recipitur poftulatio
cius ad iddumtaxat,vc admoneat.
c Baille delay ] Ex ratione Art. 99. fup.
ξ Et ou, le Procureur Voudroit fouflemr leftift.] HoC eft,cùm
fadum defendit, & agnofeit, & turc fadum contédir,
quod perquam raro quifquam facit , nec pollet non
temerarium videri alienæ culpæ euentum lubire.
δ il fer a arrefe.] Hac forma d difpoiînone nemo vti- 5
tur,& propemodum ratione caret,vt quifqufûn in cri¬
minalibus alienam vicem fubeat, cùm ad defenden¬
dum alienum faduin , quod in crimen incidit, ne fuo
quidem nomine quifquam recipiatur, nec capitis alie¬
ni quifquam fidciulfor admittatur periculo lui , cùm
pœnæ fuos tenere debeam authores, & in eos , quod
ryc dicit,potius dccerdi opporteac,
T iij
445
Des Procureurs , Art. C 1 1 1 1
444
Article CIIIL
a el V y qui eil en pouuoir dautruy,bne peuc eftablir Procureurs Tans
Ipl 1 audorité de celuy J en pouuoir de qui il eft , c fi ce neftoit contre le
faicft de celuy qui deuroit donner Tauctorite. Et conuient fquel’au·.
i&Q dorité ibic iccllee du feel authentique , ous de fonfeel , 1 ou de luge
ordinaire , 1 fi n’eftoit que celuy qui deuroit donner l’audorité , k prenfift la Pro¬
curation 1 en Ton nom : auquel cas m n’eft meftier qu’elle Toit feellee du luge Or¬
dinaire, "ne autrement audorifee.
* T S qui in aliena poteftate eft, b non pot eft conflit uere <rP rocuratores c fine au florit ate eius
^ in cuius poteftate eft, e nift ejjet contra fia flum eius qui deberet praftare aucloritatem .
Et necefje eft, f quod au florit ati apponatur ftgillum authenticum , & aut aufloris figillum ,
h aut judicis ordinari j fi nift qui deberet praftare auflontatem k acciperet Procurationem
1 fuo nomine , quo cajum non neccjftarium eft, njt judicis ordinarij ftgillum apponatur, aut
alio fulcimento corroboretur Procuratio.
Nota r.
x Qui per fe agere potefl· θ' peraltum θ' t-
z Inutiltt procuratorii faBum ratificari pojfe θ' c.
1 Celuy.] Minor, filiusfam. mulier marita,Monachus,
feruus, furiofus , prodigus , de qui bonis interdi-
diim eft.
i h Ne peut ejlahlir ] Duæ traduntur regula' , qui fuo no-
mine contrahere aut in Iudicio confiftere nequeat,
nec per alium polie, quod Bart. dixit 1. Arifto.in fin D.
quæ res pig. oblig. ροίΓ. Altera quiperfepoifitper
alium poftè: Nam cùm adus agentium poteftatem dc
vim fumant ab habilitate & capacitate adiuorum, re¬
linquitur vt inhabili adionis ctfedu, nihil aut inutili¬
ter agatur , non minus quàm tuba quæ fine flante nil ]
refonat,velremi fine agente non impellunt, nec orga¬
na vlla fine mouéte. Ergo qui propter inhabilitatem,
aut naturae, aut legis in Iudicio elle de fe nequit, nec
per alium poteft. Quod fi ab his regulis vilus omnino
fpeciali quapiam de caufa cafus excipitur, de agenti ha¬
bilitas reftituitur agere iterum incipi ct,veluti fi bono¬
rum interdictio exempta, fi quocafu mulier fine au¬
ctoritate mariti ad Iudicia admittitur , aut minor aut
filiusfam. qui ab glof. notantur, c. ex. parte, verbo,
quamuis. D. de reftitut. fpoL his (inquam) cafihus
Procuratoris quoque confticuendi facultas tribuitur
aut redditur , veluti in cafibus Articulorum 416. de
4z8.de 459. inf.tex. ad hoc in minore 1. neque tutores,
del.noneo minus. C.de Procurat, vbifcholatotal.3.
in princip. vbi glof. dc Bart. Angel.D.rem. rat.hab.l.fi
vnus. §. idem ait. D. dc iureiur. l.etiam. §.abfens. vbi
Bilrt.D. de manu vind. Bart. 1. diuus. §. curatores. D.
qui petant tut.l, mutus. §.isqui. D. de Procur. Angel.
Conf.148.Iaf.Conf.48.vol.!. Bald.c. vltim. ext.dc"lu-
ram. cal. glof.c. ex parte, vbi Dod. ext. de reft. fpol.
Idem de in filiofamilias traditur Lfiliusfam.in princip.
D.de Pîocur.
Quare aut falfa aut malè percepta eft Baldifenten-
tial. i. C0I.7. verf. dicet aliquis. C. qui admit.qui qua¬
libet requifita folemnitate aut audoritate in contra-
<du mulieris coniugatæ , putat eam per fe adire here¬
ditatem pofle, nifi tamen de hereditate non damnofa
intellexit, vtAng. Caft. Imol. Cum.l.mutum. D. de
acq. hæred. Iaf. d. 1. non minus. Negari tamennom
dcbetinutillis Procuratoris fic conftituti fadum rati¬
ficari, dc vtiliter repeti pofle, fi poftea-cum authorita-
te authoris aut curatoris aut repetatur aut validetur,
quod Bart. Angel. ImpL Alex dc Iaf. notantl.de pu¬
pillo in princip JXfol.mat.folo repugnate Lud.Rom.
& Bart 1. fi Piocurator. coi. 2. verfi queritur. D. de
cond. indeb. Laid. Conf 499.2. dubio lib.ij. Lup. rep.
Ruh.perveftras.$.68.num.27.Tiraq.inlegib.connuk
glof.7.num. 20. dc 37.
c Sans l' an florire.] Quid inter audoritatem, confc/i-
fum, iulîum,licentiam,præfentiam,tacitos aut expref-
fos adus præfumptos aut profeffos interfit , quæque
vis eorum fit dc quam affinitatem habeant, quomodo
dc quando interuenire,an in ipfo adu, an poft, magna
eft fcholæ pugna. Sed eos locos latè exequitur Tiraq.
in legib. connub. glof. 6. verbo confent ement dc glof. 7.
verbo exprès.
d En pouuoir de qui.] Id eft , mariti, tutoris , curatoris,
patris, abbatiSjDomini.
Nota 2.
1 Patur curator fyecialis contra curatorem.
1 Exceptiones ad Regulam qui m indicio [lare nequit θ c·
Cr »«.3.
3 Minor quandoque conflituere potefl Procuratorem (?
fœmina θ c-θ' nu.
e Si ce nejloit contre lefaift. ] Congruit, inf. Art. 507. & I
427. Neque enim à quoquam contra fe audoritasaut
^ expedanda aut exigenda. Solet tamen cùm tales cafus
incurrunt , minori curator fpecialis ad id negotium
dari, quod cum curatore aut patre intercedit , dc mu¬
lier coniugata abludice authoritatem impetrare. Si¬
curi dc cum maritus authoritatem reeufat, vt inf. Art.
42 8. ex Confilio Bart. dc Caft.1. tranfadionem. C.de
tranfad.Lup.rep.Rub.pcr vcftras §.68. in fin. Deni- *
que fallit hæc regula in multis cafibus , veluti abfente
patre in filiofam. aut marito in muliere, aut cùm nego¬
tiationem exercent dc ex caufa negotij , aut cùm peri¬
culum in mora èft dc qui ab Boër. notantur in §.4. tit·
1 .in C. Biturig. Sed hi omnes cafus in fecundam regu¬
lam recidunt, vt fcilicet quo cafu in Iudicio efle pof-
fint, eodem dc Procuratorem conftituere queant. (
44? Des Procureurs , Art. C 1 1 1 1. 446·
Adde qtiod interdum et (i regulari iure conftituens A 1 Enfionnom.] Id eft, cùm tutor ipfe à minore Procu-
non habeat facultatem conftitucndi Procuratoris , vt
filiusfamil. 1. filiusfam. D. de Procur. aut minor aut
fcemina, ramen interdum valent mandata & fuftineu-
tur vtilitatis caufa, veluti al fente patre , aut marito 1.
ii longius. D. de ludie, aut ab recufante marito in cafu
art. 4 27. & feq. inf. in minore, in cafu art. 4 ;6. veluti
ad præfcriptioncm interrumpédam cùm res peritura
eft, aut dies exitura, ou ejuon s’approprie defit terre: hic
enim intercedere poteft ad conferuationem rei fuce,
4 & hifdem cafibus Procuratorem conilituere in qua-
rator conftituitur.
m N’efi meflier quelle fioit fiecllée. ] Inepta exceptio, quee 3
probationem adus cum ipfo adu confundit , & cùm
regulam de validitate adus pofuerit, de probationis
qualitate aut modo excipit, cùm exceptio de regula
elle debeat. Neque enim iigillum ad validitatem au-
thoritatis exigitur., quod ex fuperioribus patet , alio-
qui fine eo nulla audoriras procederet, led ad pro¬
bationem feriptæ audoritatis requiritur ; vnde fit , vt
cùm de ea dubitatur, quicunque adiis proponatur ad
cunque aetate 'fit, modo infante maior, ad interrum- ^ inferendam autoritatem, fiue tacitus, fuie exprelfus
pendum quidem, non tamen ad profequendum quod n· — ~ J - 1 - --*· - ' ~ —■<*-
ille art. 459. difponit. I deoque in talibus non inutile
eft minoris mandatum l.$. in principio vbiglof. Bart,
ôc Angel. D. rem raf.hab. &c quos fusé congerit Ti-
raq. inlcgib.connubialib. glofij.uum.183. Polle vero
tales ad us Iudiciales fiue contradus , cum vtiles funt
fuftincri , multoque magis fi res peritura eft propter
interruptione, tradit glol. l.cum hi.§.eam tranfadio-
nem. D.de tranfad. & quos fuse cumulat Tiraq. in
legib. connub. glof.S. num.6a.& 8.9. & xo.quam ien-
tentiam ius æquitas & aperta ratio fuftinet, quamuis
(vt hic Procuratio de qua loquitur) necellè fit, vt
feripto authentico probetur id, ex quo audoritas
inferatur.
Nota 4.
I i stu florito* ah aflu tacite infertur , er num. 2. (Τ’ fif·
x qut aufloritatem mfiemnt er fequent.
n Ne autrement auflorifee.] ^futrement, dicit quam quo- I
modo ab adu tacito audoritas infertur: Sed infertur
tamen & audoritas dicitur, fed in modo præftandi
quidam eam conentur conuellerc, fed fine Iudicio, & C differt. Neque exprelfis verbis femper-præftari Con-
fuetudo exigit, cùm peradus pofitiuos externos, ci¬
tra autoritatis verba aut mentionem præftari queat,
quod Panorm. ait. c. cum virum. 3. notab. exr.de re-
gularib. & c. non iniuftè. ext. de Procur. Iafi 1. quae
dotis vcrf.iy.D.fol.mat. Quare quod hic dicit procu¬
rationem rccepiffe eum, qui curator fit, pro automa¬
te habetur manifcfta comprobatione adus.
Idem iudicandumj fi liti àfiolo minore, foemina, 2
filiofam. vel alio inftitutæ curator Aduocatum quar-
ficrit, litem inftruxerit, affuerit patrocinanti litis in-
. . . ftrumentum fubmimftrauerit,defenfiones, commen-
oudu luge.] Fit id perquam raro hodie apud nos u tarios, &: (vt loquuntur) memorialia franfmiferir,
"Arm &A rami>n fieri rrrrnrnm. quod CXprefsè Bald. fcnfit. l.vltim. $. Iiecdlitate. Coi.
penulr. verfiquæroan iuiheit præfcntia.Cod. de bon.
quæ lib. quanquam ibi aliud in audoritare pra ftanda
putet, fed ex eo quia tam authoritatem putabat in-
teruenire debere verbis exprelfis, de quo pofteriùs
dicemus. IdemCaft. coni. 276. incip. quia probabili¬
ter verfi prseterea cùm maritus lib.r. vbi feribit, ii
ftatuto caueatur vxorem agere non porté, aut con-
ueniri fine confenfu mariti , confemire videri fi cau-
fam ab vxore inftitutam follicirat. Eadem fententia
eum locum late Tiraq. vt omnia perfequitur præfer-
tim num.6z.&68. Non eft igitur femper mane man¬
datum à minore à filiofam. à foemina conftitutum, &
multum intereft quis id habuerit an no habucrit,cum
intercederet approprimento , aliquid per Bald. 1. exi-
rendi in fin.C.de Procur.
f Que l’auflorité foit felice.] Neceffe illud quidem ad va¬
liditatem probationis, nam ad adus ipfius validitatem
necelfenon eft, cùm aliter quam feripto præltari au-
toriras polfir, vt dicemus.
8 pefionfieel] De quo ante diximus.. §.97.
quidem, fed tamen fieri receptum.
Nota 3.
I Curator in rem fuam non efi au flor,
i Procurationes a/olo curatore fafla* admittit yfitu.
3 Exceptio inepta articuli.
1 1 si ce nefiat.] luris eft regula. Tutorem aut curato¬
rem in rem fuam au.torem cftè nec poffe nec debere.
L i.l. Pupillus 1. quod dicimus, in princip. & §.n &L E eft, &fi pater & filius fimul agant iit eodem libello
poteft.D. deauth. tutor, l.quoties. §.n on tantum. D.
deadminift. tut. 1. fiftûlas. J.i.decont. emp. Sed nec
patremfiliod.l.i. nec filium patri d.l. quod dicimus.
§. fi pater eod. tit. Sibi autem autorari intelligimus,
cùm aut pupillum fibi obligat, d.l. 1. aut ab eo fe libe¬
rat l.vlt. eod. tit. Quod fit vt hoc cafu autor in refti
fuam elfe curator, aut qui alium in potcftate habet di¬
ci nô debeat, quia tali adu nihil in vtilitatem & com¬
modum fuum facit, de quo latè Corn. Conf. 164. vol.
1. & Alex. Conf. 106. vol.i. qui in confenfu aliud pu¬
tant. Sed res eft alterius loci.
vel tutor & pupillus, quod Bart. ait 1. cùm pater. §.
libertis penult.quaeft. D. de legat.z. 1. tirius. D. quili,
mod. pia. vel hypoth. foluit.Imol. d. .§. libertis. Bald.
l.vlt. coi. 2. veri, quæro dicit ftatutum. vbi& Salyc.
col.z.C. ad S.C. Maccd.Dod.l. is qui hæresvbi. An-
gel.Imol.Caft. Rom. Alex. Arer. §.vlt.D. de'acq.hæ-
red. Bald. 1. filius in fin. D.de his qui funt fui vel. al.
mr. vbi & AngcI.Bald. Angel. Flor. Fulgof. Iaf l.quo-
ticsab omnibus. C. de fideicom. Angel. Imol. 1. ii
cùm dotem. $. trafgrediamur.D. fol. mat. Alex.Imol.
^=5 cL c, *
rator ante litem conteftatam Procuratorem confti-
tuere nequeant, fed pupillum aut adultum neceffe fit
interuemre, cum autoutate autoris. d.l. neque tuto¬
res hîc ex ea fententia loquitur, quæ præfupponit tu¬
torem à minore conftitui Procuratorem polle , quod
quidem contingenter fieri intelligedum, cùm vfu fori
indiftindè Procurationes à foliscuratoribus aut tu¬
toribus fadas admittamus, ficuti nec vfum adorum,
qui cùm decrero Iudicis ante&poft comeftatioiicm
nebant, admifimus.
Panor. & Barbat. cap. cùmdiledus. 1. notab. ext.de
Confuet. Corneus de patre & filio fimul contrahen¬
tibus in conf 43. incip. duo principaliter. §.præterca;
vol.i. Conf 2 J4. & eod. lib. 1. IdcmCorn. conf ji;
vol.2. latius Socin. conf.200. lib.2. &: coni.80. lib. 4.
& conf 12 j. eod. lib. & quos ad naufeam cumulat
Hippo. Marfi fing. 447. incip. faciens contradum,
lupus vbi fuprànüm.26. Tiraq. glofi 7. numer.34. in
legib. connub.
Idem exiftimandum, etfi pater pro filio, aut vir 3
pro vxore fidciulforcmiudicatumfolui, aut rem ra-
T iiij
A R. T. c
N Ο V ΛΕ
C O NS.
Des Procureurs , Art. C Y . 448
447
tarti habere praftiterit, aut quamlibet aliam ad com¬
probationem litis facientem. Bald. h exceptione. C.
de euidl. Tiraq. m retraft. «...gM* num.zd8.SpeC;
tic. de a&or. §. t. verf. fcdquid fi ptatfentc. Bon. m
conf.Biturig. §.4. vcïCdefonm*ry.
, Idem in quocunque aûu comprobationem lins
auc negotii aut conttate importante tacite vel cx-
prefsè, de quo latè Lupus in rep. rttb.cap. per veftras.
i 68. numéral. & feq. ext. de donat. int.vir.& vxor.
Vcluti de eo traditur, qui cautam luam agi per lallum
Procuratorem feiens patitur, ex fententia Innoc. cap.
exparte decani, ext. de refeript. ôc in cap. cùmin m-
A re. ext. de off. delcg. & Lupus ibid. late.
Sunt igitur concifæ arguti æillæfcholæ, an auftori- j
tas verbis & expreiTa effe debeat, an antecedere fa&u
àut contradum, anfequi etiam poffit, de quo miri¬
fice pugnant , & pugnas colligit Tiraquell. glof.7. fa
princip. & num.10. 30. 37. Cùm res fpe&âtibus appa¬
reat hic authoritaté tam tacitè & fine verbis expreilis
adhiberi , & tam fequi quàm antecedere pofle , & tam
adibus pofitiuis qtiàm expreffione autoritatis prçfta-
ri, quod tex. his verbis indicat, Ne autrement authori-
fee. Non fine frudu igitur conftitutum lege patria, de
quo acres effient contentiones.
Article CV.
i. v a N d a Procureur met en auant aucun crime ou iniure, a 1 encontre de
Mm partie aduerfe, b il fe fera aduoüer à fon conftituant : autrement fera tenu
fiü!§ de reparer l'honneur, & dédommager partie aduerfe, & l'amendera fe-
Ion l’exigence du cas.
QVando a Procurator alicuius criminis aut iniuria aduerfarium poftulatf curabit vt
conflituens ratam habeat accufationem , & ei fe inferibat , alias tenebitur infamiam
farcire & indemnitatem proflare aduerfario, & mul flabitur fecundum exigentiam cafis ,
Nota i. 1
1 Mandatum non Ridetur ex fto Dominm in pœnam in¬
cidat.
z Per EpiitoUm , Commentarios Dominm ratum ha-
bet, C TC.
j Vulgata cft iuris fententia mandato quamlibet ge¬
nerali nunquam id mandatum videri ex quo Domi¬
nus in poenam incidere poffit : ergo nec Iudicem rc-
cufarc poterit, ex quo pana indicitur Conftitutio-
nibus Regum non probantibus: nec crimen impin¬
gere , quia criminis non probati poena cft c iure ta¬
lio, è moribus mulda plerumque honoraria pro¬
batur. 1. fi pater. D. de his quae in fraud. cred. Cun.
& alij. 1. Sed & fi quis. §. quxfitum. D. de qua ftio.
Iaf. 1. fi Procurator. D. de cond. indeb. Bald. conf.
13. incip. magnifico lib. y. & conf. 581. eod. lib.bart.
1. fi Procurator. D. de cond. indeb. vbi Iaf. Rom.
conf. 241. incip. Spe&abiles Domini.
ExpreffioncmVero non oportet fieri in genere,
fedinlpecie per glof. clem.i. verbo, nominatim,de
vit. & honcft.clcr. Panorm.cap. In Lateranenfi. exr.
de concef. Prxb. Sed tamen fi feiens Dominus para¬
tur Procuratorem tali cafu agere , mandare videtur,
per cap. vit. de iuram. cal. lib.vj. Lupus d. §.6%. nu-
mer. ij. Iaf. latèd. 1. fi Procurator, vbi & alias limita¬
tiones colligit.
b Jl fe fera admit er.] Facit autem per Epiftolam/aut *
Commentarios , tk mcmoralia Dominorum profe¬
rendo Quin ne eo quidem modo interdum pcenam
cuadunt , fi atrocius aliquid obiecêre , quanquam
mandatum fi ad caufam non faciat. Ideoque magna
hic cautio à prudentibus adhiberi foler, & excufa-
tiones pro qualitate perfonarum praetendi. Neque
in atrocibus pareri oportet quanquam mandanti,
nifi è re fit.
Ne pagina vacaret fubiecimus praefatiunculam , qua ab ipfo auctore prrfxa erat fuis notit
in tres primos titulos -, cum Redonis primum anno 1566. tn lucem prodirent.
Typographie Le&ori.
ante annos aliquot perquamvarios , inter aflus rerum diftr aflus animi auflot
^ Commentarios in leges patrias concepiffct , dum otium aliquando , & liberiores cogita¬
tiones fferat ingemmatibus fubinde curis inclementia temporum exceptus , de repofta mate ·
ria breues notas contraxit , QT exire paffus efi; ne operis etiamnum deformati , fed quod ex -
pe flari tamen a multis fare t} fer a effet & ingrata 'Veluti d moratore debitore reprafentatio.
449 Des Procureurs , Art. C V . 450
Jn quo id potins ab eo nauatum eft operat, vt intell igeretur cjuid in quaque re argumento &
traôiationeiuri cïuili gentis moribus aut pnncipum fantfionibus effet obrogatum , quam quœ
Romani iuris de rebus effent fient entité, quado obuij ^urifconf ultorum libri nimium , nimium¬
que talis fuppeditant materiat proprij conftitutique operis. ea de re libri eius expetantur:
quanquam ne id quidem non prœflitum hideri debet ; perquam diligenter exquifitis iuris
fententiis , & ad Confuetudinis [cripta articulos tam appofitis,vt breuius comprahendi Ύιχ
potuerint , prolixius non debuerut : in tranflatitio iurifp erit orum errore coatta & redudans
materia ingrate (res certe traitant ib.) ingereretur. Quis iuris patnj [en fus, quis vfius foro,
qui cum iure ciuili conueniret , quid ineoforumautdamnaffet pracipue aut comprobaffiet ;
quid Santfionib. Regiis immutatum , qua item ex illis , quas alias abrogaffent , qua quoque
tempore aut valuiffient aut effent antiquata pracipuum habuit tradere. M oleftas & per¬
plexas de iure & οάτίταίλουζ di/putationes neque inftituere voluit , neque N ota patiebantur,
fcholis ifia magis conueniebant,fedes tamen locorum nullo non loco commonflrauit inge¬
nue & bona fide appellatis huius aut paulo prioris aui fcriptoribus , ab quibus Junt illi accu¬
rate explicate & cumulate traditi. Quando fontes requirentibus illi poti fimum iudicandi
videbantur qui effient inter alios vberrimi exuberantes, & ex auflorib. illi qui plurimas
plurimorum de rebus immenfa materia Jententias colle giffient , & foro ad vfum 0 flendi f-
fint. Sit priorib.fùa laus cogitationum. fnuentionis & iudicij noftra atas ordine , copia ,
arte ,difiiplinarum ornamentis vincit , ergo ad hos potius, qui Jefe ancipitibus quadriuiis du¬
ces itinerum ferrent, & veterum inuenta expediffent ipfi legentes applicare vifum · quorum
copia fortaffe reprehendetur , h tvberior quam pro Notis i fedalia in aliis melius, ffi) ex¬
plicatius , nec omnes omnibus fuppetunt. c fuerint ifia, qua nunc mittimus manu cuiufuis
fortaffe artificis, tituli des Donations, DES Appropriemens, DES
Fiefs, des Svccessions, hominem poffent infiruSlum doéïrina , & experi¬
mentis, quos fi dabitur auSlori percolere , audeo Typographus ( non bonus fortaffe arbiter) di¬
cere, fore, quod ad fuperiorum induilriam , qui hoc in feriptionis genere cum laude 'yerfati
exiflimantur, adiici poffit ingenij nomine , doflrine experimenti , fi quibus ifia cum illis
vacabit contendere.
1
T I T V L V S Q_V A R T V S,
de interdictis possessoriis, et NIL
NOVANDVM ADVERSVS EA.
Tl LT RE QV AT RI EME>
Des T le gemens & attentats fur iceux.
ad rvbricam.
/ Plegiamenttm e/l oppofitio , feu declaratio de i Plegiamentutn in hac rubrica efi interdiam
obfiftendo, &c. ' vtipofiidetû.
Plco-iamentis & applegiamcntis vtuntur etiam exteræ Prouincia» quædam. Habent veto
plegiamenti formula: finem non vnum: cùm plegiamcti voxpropriè antiquis nil aliud effet,
quam intcrccflio, nos oppofitionem dicimus, in qua vades, id eft, Pjleges dabantur, nii
rc&è ador peteret, id quod intendebat : inde plegiamenti vox. Sed ficuc interceflionis per Te
quidem fumptæ nullus certus tinis eft, continent tantum declarationem mentis inrerceden-
ttsde obfiftendo, & contradicendo adui , qui à quoquam geritur, ex quo fit , vc per fe conti¬
neat incertum determinandum à iubiicicnda adione,aut^aufia interceiïionis proponenda.
Talia iunc plcgiamcnta contra approprimenta, contra àppræhcnfioncs poffeflionis, contra
feruitute vtentes, contra ædificantesnouum opus , contra alienos contractus, quibus inter¬
cedenti præiudicium comparatur. Sed de natura eorum non eft, nec vexo fit, vtcaufæinhis
quidem didandis exprimantur intercedendi, àut plegiandi vt loquuntur:, fcd vrgenteeocui
denunciata funt, caufas edere tenetur, qui intendit, adionem fubiicete adeum finem, &
vfum quemdeliderat, quod ipfum no eft plegiamcti proprium, fedfubiedæadionis,tametfi
plegiamcntum vim interruptionis habet, ficaufa addita fit, aut denunciationis & interpella¬
tionis. Inde vetera piegiamenta, in id quod dicebat, de non tenir quæ ius proprietatis impete¬
bant, cui deinde plcgiamentum de premejfe, aut aliud p o ftc iTo r i u m a u φ e t i t o r i u mlu b i ic i o-
lcbat. Denique plegiamenti vis ab expreflione fuæ caufæ determinatur, & ex eo intelligitur
natura didatæ adionis. Crebrior fignificatio fori pro interdido pollefTorio, vti poflidetis qui
font mantenues , complaintes , fat fine de nouiiellctê. De quibus huius tituli bona pars, nec tamen
omnia quæ vetus differebat de talibus, etii ipecics à caufis diuerfas diftinguebant, fed illa lam
pene nemo vtitur, & multa vfus aboleuit. Meminit & vtitur deplpgemens,& applegemens^ r-
dinat.Caroli VII. Art. 71. des premières.
Article C VI.
■ N a peut former plegement fur toutes chofes b qui fe peuuent poffcfa
tant meubles quimmeubles c droits corporelsaqu’incorporels,cace
que le plegeur ne foit trouble, inquiété, ne molefté fur fes pofieilions,
pour la conferuation de fes droits: f Et fe fera le plegement dedans 1 an
& le iour s du trouble fait ou comminé.
1 T) OJfejponis retinendœ inter âiflum fieri fote fi in res omncsh quæ pojfideri poffunt , tant
mobiles quam immobiles c iura tam corporalia quam d incorporalia , ‘ njt ts qui Tiolatt
ac Ufit
I
'
-
4β Des Plegemens & Attentats, Art. C VI. 454
ac Lfe fwjfejfionis querelam mouit in pojfejfione fua non fit turbatus ob conferuationem fuo~
rum iurium 3 (êf fiet f hoc intérdiêium intra annum & diems fofjejponis turbat œ, aut mi¬
narum feu Iferborum etiam laniationum.
Glossa i.
1 Pofifio naturalis non ciuilis in interditto requiritur.
2 Naturalis fuperat ciuilem polionem.
2 On peut former.] Hîcde interdido retinendae agir,
de quo tituli iuris, Vti polfidetis.D.& Cod. ôc tit.Ca-
noniit de caula poflèflionis <Se proprietatis, & noltris
iatè Faber. §. rctmehdæ. Inftit.de interd.
b Qui fe peuttentpoffeder.] Adde, 8c quo verc, Sc realiter,
i & naturaliter polfidétur: nam ciuiliiun pollelïïonum,
in quibus ius ciuile tam moleilè veriàtur , vfum non
habemus ad vllum interdidi pollèiTorij effedû , quo¬
ties non coït cum naturali, id cil quoties ciuilis cil
apud vnum , naturalis apud alium 8c repugnantem.
z Hoccafucùm congrediuntur, naturalis haud dubia
fuperat, itavt h ille ciuilis toto anno abftiterit à peti¬
tione & adione omnino tk naturalem amittat, nec
ροίΓοίΓοπο retinendae polfit experiri, quatumcunque
caufetur fibi femper fuifle animum recuperandi na¬
turalem. De quo hic non agemus pluribus, cum fuse
dilleruimus in approprin\çntis.
Tant meubles.] Intcrdidum,V trobi. Romani iuris.
Glossa 2.
1 Quaft pojfefio in incorporali b.
1 Quomodo poftidentur incorporalia.
3 y Iu mu* aflue conftttutt in pojfefione in difeontinuis
pojfejf.
c Droits corporeis.] Improprie, iura enim (quod ver¬
bum aequipollctFrancico droits ) natura, materia
incorporalia funt, nec tangi, nec videri, necfenfibus
fubiici poliunt, quibus corpora fubiiciuntur, etiamfi
ad corporalia competant , fed lue itura pro rebus ac¬
cipit.
ά Jn corporels.] Τη quibus ipfa non cadit naturalis &
1 Phyficapoflelfio , quia localiter ncc calcari pedibus,
nec oculis demonitrari polTimt. Sed tamen ea quoque
quaii pofiideri receptum, & quali polTelliones talium
dici nihilo deteriore iure quam ipfaru corporalium.
1. 1. 1. 5. D. de acquiten. pollelfion. §. 1. Inftitut.
de rebus corpor. 8c incorpor. Polfidentur autem,
2 cùmadusqui talibus iuribus apjpropriati funt,vfur-
pantur, vt in poflefllonibus difeontinuis, de quibus
Mafucr. Canonicus cum fedet in choro , cum intereft
Capitulo, cum diftributioncs participat , intclligitur
in pofldfionc Canonicatus aut prçbendæ. Magiftra-
tus cùm pro tribu nalifedet, ius dicit, munia vfurpat, '
in poflelfione officij. Eledor imperij , cïun eleclio-
nem participat. Aduarius cùm didante Iudice exci¬
pit notis. Prælatus cùm folita prælaturæ munia ope¬
ratur. Exadfor cum tributa cogit. Sed plerumque co-
tigit in, talibus aliter, atque aliter iudicari in ροΐΓοίΓο-
rns corporali ù , propterca quod cùm frudus quotam
nis percipiantur, in talibus anni pofldfio pacifica fuf-
ficit ad obtinedum in poiTciTorio , vti pollidetis 8c re¬
tinendae; aliter quam in incorporalibus, in quibus
plerumque contingat, ne totis quidem quinquaginta
annis vllum adum pollèlîbrium exerceri, vtEledlor
eledioni interfit, contingit mortuo demum Impera¬
tore, cum dc alio fufhdcndo agitur. Cùm Rex Fran¬
cia: Conciliis oecumenicis intereft , non id crebrius
facere poteil,quàm cùm Concilium indicitur: id faepè
1 interuallum centum annorum efle poteft. Magnates,
qui Regum coronationi interfiunt} fiepe certa fibi iura
vendicant, fed ea nonpollimt vfurpare ·, nifi cùm Rex
coronatur. In talibus ii quae controuerfia incidat, non 3
anni poflèlfio facit, vt interdido vinci pollit, fed vlti-
mus adus conftituit in poflelfione eum, qui deiurc
contendit. Cùm eiufmodi controuerfia inter Regem
& Hifpanum verteretur de iure poflelfionis in Con¬
cilio Auditores Rotæ ex delegatione fummi Pontifi¬
cis iudicarunt, ius elle Franco vfurpare, quod poftre-
mis Conciliis vfurpalfe cumconftaret, de quo longa
tradatio , cap. cùm Ecclefia. ext. de cauf. poifeiT. &
propriet. & vbi difeontinua poifcilio natura eft , non
cft neccfle continuo, aut omni momento in poflelfio-
ne fuilfe, vt in interdido de itinere priuato, fufficit
annum, aut faltem anni partem pofledifle non mino¬
rem triginta diebus. l.i.D. de itin. ad. priua.
c Λ ce que.] Hæc eft conclufio quam îrwiofleflbrio,
de complainte, & retinendae capi oportet in libello.
Glossa 3.
I Interdira iure annum perfcjuenda, gyc.
f Et fe fera le plegement dedans l' an.] Hoc eft proprium 1
interdidi, vti polfidetis. l.i. §. hoc autem interdidu.
D. Vti polfid. Sicuri & aliorum inter didorum, quæ
annalia elle dicuntur, 8c Ordination. Francifci I. Re¬
gis : anno 1539. Art. 61. Nulle complainte eft receuable apres
fan, &obftat finis non recipiendi prætendentibus,
congruit 8c Articulus fequens 8c 114. 13. Ordinat.
Caroli VIII. Art.70. des premières.
Glossa 4.
1 Jntra quod tempta agendum interdiflo.
2 Quomodo turbatur pojfeftio.
3 Mina turbant pojfejforem.
8 Du trouble fait.] Ab hoc tempore incipit annus in- 1
tentandi intcrdidli , à quo tempore fcilicet fi quif-
quam turbatus fuerit, poft annum non item , fi mo¬
do non vi, non clam, non precario poiTcfTum cft:
nam talis poflèlfio non prodeft agenti interdido,
quod textus ait. 1. prima. $. vltimo. D. cod. hoc vel
rùin cft , vt profit agenti. Sed tamen aduerfus taliter
poilidencemjpoft annum agi non pollet interdido
retinendae , fed recuperandi remediis experiundum
efiet. Turbat autem quifque etiam per fimpliccm op- z
politionem fhdam interdicendi. 1. prima. §. fed fi in¬
ter. D. vti polfid. ideo in foro dicere folenr, oppoft-
u°n liaut trouble , etiam fi frudibus nunquam ma¬
num admonent. Bart. 1. fi prius, oppo. j. D. de oper
no. nunc, decidit Afflidus dccif. 394. nec dubitan¬
dum vlu. Denique quicumque ροΙΙΙίΓοταη impedit
re fua Vti , interdido conueniri potell. l. vim facit. D.
devi devi arm, Ioannes Faber, lcgevnica. Cod. vti
polfid. Ignoti nobis Francorum tradatus de fimpli-
cibus delaifinis pro conlcruanda poflelfione, quarti
quis intra decem annos amiferic naturaliter, idque
ratione ciuilis retentae ·, quo iure non vtiihur, nec
fando quifquam vnquam iii tribunalia noftra de¬
duxit, in quibus tamen Ioannes Faber fatigatur, &
Petrus Rcbuffus fuper didi. Articul. 61. Ordinarioni
Regis Francifci. Sed adionibus experiundum eflet
de rcilicuendapoiTelfione, de quo Guido Papæ, tleci-
Des PlegemensSt Attentats, Art. CVII. 436
dcintcrd. . ,vii£tationes ctiamvcr- fi vicimus. D. vti pôlîM: idem 1. Mæuius. $. fando in
3, nmmt.] Nj™ obfmt poffiiknti, ne fincD.de legat. i. glof. 1. ficuu. §. Anfto. D. fi feruir.
vindic. vnde Alex. confil.rj6. vol.2.
Article CVII.
v l n’eft rcceuable à procéder par voye de plegement, ne arreft1 contre
poiTctTeur pacifique par an & iour, " en luy empefehant fa faifine : ' (mon
pour les chofes efcheuës en l'année., comme au cas de fermes , louages 8c
engaeemens, fors à bref ou long temps d finis en l'année qu’on intentera le plege-
metit^ c mefmes en cas de rachats aduenus en ladite année du plegement.
XT Vili permittitur agere pofejforio intentanda poMionis , aut arreflatione , fi» manu
inietfione' contra pojfiejfiorem pacificum annalem , h interpellando pofieffionem, rufi pro
rebus in anno intercejfis, "Vi luti in conduilionibus aut pignerationibus, nifiad breue aut Ion-
mim tempus, i intra annum finita conduÛionis autp ignoris in quo plena mentum, fine que¬
rela -violata pojfejfionis intentabiiurc& etiam in caju r achat us qui obtigit in dido anno ple-
piamenti.
Glossa i. B eittphiteuta aut valfallo , aut donatario alio retinente
vfumfru&um, quorum nullus poflidet, & finitis ta¬
libus titulis , vt qui domini j tranilatiui non lint, aut
iuris definentis, nil eorum tempora quantumcunque
minminnc DnminiK ΠΓΠηΓΙ^ΓίΙΠΙΙδ
picificus poffeffor /pus .
N»n recipiendi wterdifldpofi annum.
Hoc ipfum repetit quod praecedente Articulo dixe¬
rat, fed quod ibi affirmatiuc dixit, hic concipit nega-
tiuè, & notilfuni iuris regula cd in regno.
* Contre le poffiftnpacfyuc.] Hoc eft CUIUS poflefllO
nec ciuilitcr , nec naturaliter toto anno interpellata
1 fit, hic enim pacificus dicitur. Card. & alij elem. gra¬
tia; cx. dercicript. & quos late Rebuf intra6lat.de
pacif. ooflciT.glof. pragmatica: verb. pacifice tit.de pa-
cif. ροΐΓ. Excipe in beneficialibus, fi reus titul um nor
Hl.UUll· . - . -·
habet aparentem ex d. Ordin.1^9. art. 61. Quaocca·^
fione multi interdira recipiunt poft annum, quod
facere non conucnit, vbi titulus quoquo modo colo¬
ratus oftenditur, fed fine non recipiendi excludendus
actor, faluaqutedione principali in qua amplius de ti¬
tulo difeeptabitur. fcdiudicis laïci cognitio non vitra
pofiellionem porrigitur, &: hoc rationem cx iurc Ca¬
nonico habet, licet in fpoliatione defedus tituli non
obdet. cap. in literis, cxt. de redit, fpolia.
b En luy empefehant . ] Quoquo modo poiTeifioncm
interpellando.
Glossa 2.
I Mile artic. conceptui.
z ^infinito -Vfufrufhi pojfefio confolidetur V Dominus
pojfejjorio agere pofot, ere.
Proprietarius non ingreditur polionem fundi propria
aufloritate, crc.
Ie Sinon pour les chofes efcheuës en l’annee.) Haec exceptio
non fatis apte formatur ad antecedétia, in quibus fta-
tuitur non dari interdi6tum contra annalem pollef-
forem excipit, nifi, inquit , condu6tio aut antichrefis
interceflerit plurium annorum, per quos agi non po¬
tuerit ob locationis & antichrefis côuentionem. Nam
cum hîc de polTctTorio intentandae agat , quorfum ex¬
cipit de cpndu6fcore,qui fibi non polildet, vt nec cre¬
ditor vllus hypothecam tenens 3 addere poterat &aut
lllllb UCUllCJUldj illi LUUJlll vjutuuuuiv.uuvjuv
diuturna ohfunt, quominus Dominus proprietarius
rei talibus hniris polfit intra annum concludere pof-
fedorio , Vti poihderis,quat nos latè in approprim en¬
tis fumus pcrfcquuti. Dubij iuris quaedio haec fuit,
an finito donatoris vtufrudtu aut feudi pofleflio quo¬
que confolidaretur, ficutvfusfruftus , atque ira pof-
fedorio agi polfet , hic textus innuit pofle , & probat
in cafu fa6ti. Bald. conf.252. lib.4. Bart. 1. fi arroga-
tor.D de adopt. col.3. num. 18. Quidam contra exifti-
non ^ mant cx au6toritate gloflae cap. licet Epifcopus de
1 1 / ο. n .1 1 _ JTL J /'/μλΠ-λπγ trprn
praebend. in 6. & Bald. tra6t. de pac. condant, verb.
pa6tiones. idem Bald. additione ad Spec. rit. de loca.
col.5. Et ergorefoluto iurevfufru6buarij vaifalli do¬
natoris, condu6toris,creditoris, emphiteotae du bitn-
f at fleur, doatiæ, & omnium talium refolui polleilio-
nem quoque puto ex confolidatione iuris temporalis
cum proprietario perpetuo , itavt Dominus redo
poiledorio pollit concludere, <3e vincere fiue aducrlus
heredes talium, fine extraneos ingredientes pod mor¬
tem eorum qui alieno iure tenent, licet vfu,&vtilita-
te fiua. Boër. decif. 172. Sed hoc nego, quod Molinæus
confirmat tamen. §.30. num. 173. infeudis, proprieta¬
rium fiue donatarium, fiue Dominum feudi polfe in-
gredi propria auftoritate- pollcilionem fine metu. 1·
cxtat.D. quod met. cauf. aut l.nonedfingulis.D.de
regul. iur. fi aut talium vfufru&uariorum haeres aut
extranei obfidût, & ius allegar & adTribunal prouo-
cant, quia intérim moneri poiTdfionespnuataaufto-
ritarc non oportet quantumcunque bono iure,fediu-
dicem adeundum, qui infpe&is titulis, fi appareat aut
doarij, aut vfusfru cius titulo rem apud defun&um
fui fle, protinus & fine vlla procradinâtione prouiuo-
nem adiudicabit Domino petenti, quod omnimodo
facere debet , atque hic accidentalis pofleflionis cauia
vincet legalem 3 quod fit vbicunque confictiones par¬
tium i uri feripto derogare polfunt, atque ita confo»-
dationem iuris fua audoritate realitcrcxequctur. Sed
fide tali titulo non docebitur, locator de locatione,
pro-
457 Des Plegemens & Attentats, Art. CVIII. 458
proprietarius de vfufhidu conftituto, Dominus de A
fcudi conceiïione, frater natu maximus de Viagio,
proprietarius de doario conftituto non docebunt in
promptu, tum vero manente apud hxredem legali
polTemone ex regula, lemortfiufit le "W/, de adione
aut interdido amplius quærendum , & hoc cafu le¬
galis pofldUo vincet conuentionalem. Sed nullo cafu
obfiftente aut contradicente haerede , fibi ius dicet
proprietarius, quod melius fenlît idem Molinius fe¬
cum non confentiens libello de inoffic. donatio, nu-
mer. 66. 8c nos in approprimétis art. 268.tit.de inter-
uerfis poflelfionibus. Sed verum erit nihilominus,
quod hic dicit, quod etiam fi talis vfusfrudus doa-
rium autviagiimi durauerit quadraginta annis,non
prohibetur proprietarius intendere interdidum pof-
feflbrium retinendæ confolidato vfufrudu aduerfus p
hxredem vfufruduarij, fed de fado repugnarem non
expellet quod latè periequitur Boer, decil. 172. vbi
Arefta allegat. Hæc vera conciliatio pugnantium fen-
tentiarum, quæ iuri & & rationi couenit,& in praxim
recipienda eft. Ita etiam fi condudor pro quatuor an¬
nis conduxit, mox his finitis in alios quatuor, aut plu-
restacitèvel exprefsè poft tot annos agenti Domino
poileiforio obftare non poterit, quin poifclTbno ex¬
cidat, devincat Dominus, quod hic dicit, fed per-
plexè imperitia enuntiandi. Idem in Creditore ex an-
tichrefi, qui fundum accepit ex cuius frudibùs in
decem annis, aut viginti fibi folueret, <jm eft l’engage
dent il parle uy. Nam tali tempore finito plegiamento
pofleflorio auocare poterit ab eo poilcflio. Hæc cau¬
tio valdC vtilis efti ne <ie iure proprietatis conrendi ne-
cclï'e fit: Nam in hae initantia lolum de poflelfione
agetur* quae probatione iolaantichrefis iuftificabitur.
Bref 01* long- temps ] Decem vel etiam viginti an¬
norum.
Glossa
I Jnterdiftum anndleefi.
l Redemp tinum incidetis proprietarium no impedit, &£*
d Finii en l’année.] Hoc fcilicet innuit interdidum aut t
plegiamcntum intendi oportere intra annum finiræ
condudionis, antichrefis, viagij, doarii alioqui talis
viagerius efficeretur polïèflbr annalis fibi incipiendo
pollidcre, & veluti fuo iure. Et excluderet in poflèlïb-
rio Dominum quandocunque venientem anno prae¬
terito.
e En cm de rachat.] Redemptiuum incidens proprie- 1
tatem ac ne poflèflionem quidem proprietarij inter¬
pellat quominus eo finito , polfellorio experiri polfit
iiue contra Dominum , fiuc alium. Eft enim Domi¬
nus inpolïèflîone,non pollidet ipfe, inter quae magna
eft differentia 1. fi quis ante, inprincip.D.deacq. pof.
Et ideo fimilis eft ei , qui in pofleilione eft caufa rei
feruandæ, quare Dominus pofleilione non cedit, fed
in domo manet, quibufdam fruitur vt ftagnis 8c fal-
tibus 1. cum legati. D.quib. cauf. in poli! eat. Sed hoc
ipfurrt tempus prodeft proprietario, quia annus ad re¬
trahendum ei non imputatur pendente rachatu, nec
obfequiorum feudalium, vt infra dicetur, ergo nec
agendi pofleflorio.
Article CVIII.
“oheritiersou autres pretendans droit cn mefme chofe, comme au. cy.
commune, & b par indiuis : Et ceux c qui ont commencé proces touchant cous!
héritage, peuuent foy plegera contre le détenteur ou poiTe/Teur defdites
ehofes, enonobftant longue pofleifion, fau cas que ledit poiïeiTcur voudroic
mettre leidites choies hors de fa main par héritage.
* P O bandes aut ahj praetendentes ius in eadem re tanquam communi &h pro indiuifo :
1 Et hi c qui incœperunt litem mouerc de proprietate fundi , poffunt agere de interdira
poffeffioms retinendæ * contra detentorem aut poffefforem diélarum rerum c nonobflante Ion -
ga poJJefjtone3 ffidiclus poffejfor vellet alienare diélak res tanquam bæres.
Glossa i.
4 Coheritiers.] Hoc eft qui vel hæreditatem Commu¬
nem habent, & confortes funt eiufdem iuris , vcl qui
aliunde in communionem incidere flue nolentes
fiue volentes.
b Farmdiuu.] Nam fi diuifi regionijbus eflertt, plures
ellent fundi integri, nec iam partes vnius, quod eft in
indiuifis, nec vllaeflet communio. :
Glossa 2.
I Res litigio fie cpu<e.
l An fient entia rei litigio fie mandat ur executions , CTS.
e Qui ont commence' procès.] Hoc regulare eft, quo-
tiefeunque lis de prqprietate mota eft , litigiofam fie¬
ri, δζ ideo alienari non polie: aurhen. de litigiofis;
Neçdubn.im collineantem intercedere polie, ne id
fiat fui lidgiofî caula, fiuc propter caufam edidi de
Argent r. in Confi. Brit .
C aken. iud.muta. eau. fin probatur hæc difpofitio in l
Diuup. D« de petit, hæred. ex qua & fiumpta videtur.
1. 8c alienationes. D.famil. ercil. etiam ante conrefta-
tionem , de quo glofi 8c Dodoresd. 1. dmus. Sed ta¬
men à mdicc poteft caufii cognita, fatiidatione præ-
ftita, quod textus ait, fccaufas faciendi addit. Sedan t
cafu quo fada: fint, fententia latapro adore excque-
turconçua emptorem fine ntmoproceflli, hanc quæ-
ftionem late verfat Boër. decil. 1S2. denique putat
polle ante tamen vocato. Prudétes litigatores tali caiu
lolent tales emptores caecare, vtiiti ad/inrmoræ ad¬
uerfus audorem, alioqui vifuros iudicari iudicatum,
quod inde fequetur exeeutibile aduerfiis eos, vtamur
eninv uhotiimo pragmatico, addo & fine lite omnes
quorum intereft veiuti credi tores, cilm vident reshy-
pothecatas à debitoribus alienari, arque ira fututu, vt
emptores cum fuper hypothecis conuemunturdifcub
tionis necefliate eos fint oneraturi , veluti exrranei
pignorum polfelTorcs ex iuris dilpofitione· 8c *iwh<
Des Plegemens & Attentats, Art. CIX. 4^0
1 1 . A C ■>. 7 fl Φ /„ η t à Ο 1 Τπ/»ηΜ ΡΥΓΓϊλΠλ* -
4 $9
hoc fi debitor, ad debitores principales relegatur,
reétc obfiftunt alienationi, &hoc cala ctiamli pof-
fcffio tradita lit, talcs emptores conuemunt citra dii-
cuffionem refiftendo principiis acquifraonis, poliel-
fionis & emancipationis, fecus fieos permifillentdm
poffidere , quia Ucficio diicuffiomsvtcrentur , fed
obfiftendo principio latis eft per rationem hmus tex-
tus in quo multi falluntur difpofinonemiunsmcau-
tè amplexi, cùm ratio diuerfa fit pollidcntis extranei,
aut poffidere volentis, contra quem fibi creditor m
tempore prouidet,nc emancipet ius fuum conter uan-
do, & dücuiTionis moras cuitando,quod valde notan¬
dum eft ad limitationem, d. auth. hoc fi debitor.
d Contre le détenteur.] Siue is collitigator iit, fiue alius
qui de eo comparauit , vt femper in fua caufa maneat
fubiedtum omni euentui litis.
Glossa 3.
I Jnept A exceptio articuli.
i ple^iametum co eludit ad cojiruationem turis tantum·
Nonobftdnt longue pofefîion.] Inepta exceptio: nam
hoc cafu plegiame‘ritum non eft remedium pofleiTo-
rium, fed vim denunciationis obtinet ad effe&um in¬
terrumpendi aut impediendi approprimetum empto¬
ris ex tali titulo. Itaque non pertinet ad interdira, &
fluita exceptio eftdc lapfu temporis aut pofTcfHonis,
fed introdudlum eft ad impediendum attentatümad
litem pendentem, nec quidquam lnc poifeflio obeft
agendi, quamdiu poffeiTor non appropriauit, nec fuit
metuendum à diuturnitate poifeihonis aliéna: , quia
remedium pofTefîbrium non intenditur, nec hoc cafu
intendens plcgiamentum concludit ad polfellionem;
Sed ad conferuationem duntaxat iuris fui cafu obten-
tæ & eui&æ litis.
( Ou cui que ledit pojfeféur.] Siue audior fiue caufam
habens ab eo, & tamen interdum, fed caufa cognita
permittitur, d. l.diuus. obftat enim regula, nilno-
uari lite pendente, cap.3. exeod. tit. & cafus permif-
fos alienandi enumerat ibidem glof.
Article CIX.
Art. cv
N o v AB
Cons.
E 3 fpoliateur1’ ne peut foy pleger pour raifon de la chofedont on pre-
tendc fpoliation auoir efté faite: ains la fpoliation vérifiée, doit leipo-
liateur eftreapris, Ôcarreilé iufques à ce qu’il ait e rcihbly ladite choie
ipoliée.
a Ç Poliator b non poteflfcipfum plegiare [eu querelam pojffefjtonis lafa mouere , pro ea re Jc
à qUaprœtenditurcfl>olidtionemfdÎldmj:kiJJè. Sed [poliatione probata , debet fpoliator
à prxbendi & detineri , donec c reftituerit dittarn rem [poliat am cum omni caufa , id cfl , cm
jruftibus perceptis & qui percipi potuerunt.
Glossa i. C
1 Spoliam ante omnia reftituenduo , er num. 4.
2 Exceptio domtnij n»n opponitur Jfohato agenti inter-
ditfo.
^ In benefietis de titulo leuiter cognofcedum in poliatione ,
f Qtud nm refhtutio petitur per luam attentati,
6 Quindecim exceptiones , CT num.y. cum feq.
21 De ffoliatione a indice fafla.
21 Domtnij exceptio admittitur in interdifto adipifcenice.
23 Pojfefiio ry jfoliatio probanda agenti interdiflo reçu-
s perandu.
,a le fpoltateur.] luris vulgata Regilla eft, Spoliatum
ante omnia reftituendum. 1. 1. §. denique D. quod
vi aut clam. cap. 1. ext. de reftit. fpoliat. 8c toto ti¬
tulo praecipue cap. in litteris & cap. confultatio- ]
nem. cap. fin. de Ord. cognit. <3c 2. quaefl. 2. & 3.
quæft. 1. & 2.
b Ete fe peut fiy pleger·] Hic textus decidit dubitatio¬
nem valde olim iuris Canonici feriptoribus ambi-
2 guam , Iurifconfultis quidem non perinde, dominij
lcilicet aut cuiufcunque iuris , quod quis per plegia-
mentum confequi polfit, exceptionem opponi non
poife agenti interdido reftitutorio fpolianonis: Hæc
eadem crebra fuerat & receptior fententia Iurifcon-
fultorum. Bart. l.i. §· qui à me.D. de vi & vi arma,
poft glof. eiufdcm 1. naturaliter. §. nil commune. D.
de acq. poif. 6c 1. fi devi. D. de iud. text. &glof l.i.
C. fi per vim vel. ali. mod. glot. 1. fi quis ad fe fun¬
dum, Gad 1. Iui. devi. pubiÇaftr. d.l.fi de vu &.ibi
Bald. Fulgof. Alb. Iocob. de Sandlo Georgio latè iti¬
dem Angelus d/1. fi quis ad fe fundum, fuse & alij
ibidem. &: propierea Dvnus Regula qui ad agendum
in 6. dicit enormiter crraife gloifam alircr fentien-
tem d.l. vndevi. Alex, conf.94. lib.4. Alex. Imol.&
alij d. §. nihil commune Alber. & Card. cap. condi-
tutus, exr. de appellat. Alber. copiose cap. in litteris
cx.de reft. fpol. qùo loco Panormitanus aduerfintes
fententias colligit ôc expendit. Bald. cap. 1. de redit*
fpol. Afflidl. lib.i. rub.24. num.4?. 6c rub.2;. nam.33.
in conflit. Neapol.
Ergo fiue verè Dominus fit, fiue ius habeat, cum
eo priuari debeat cx 1. fi quis ip, tantam. Gamde
vi. nec re<fto fefe iure quamliber in fc certo, fed con-
tentiofo peragentis petitionem ife tuebitur, etiam û
) incontinenti oftenderet probationes & inftrumenta
iuris fui odio fçilicet fpoliatioms,&audacix euis,qri
fibi jus dicere voluit priuata audloritate contra- l.ex-
tat. contra Lrion eft fmgulis , adçq vt ne delatio qui¬
dem iuramenti recipienda fit fuper dominio,aur faâo
dominium concernente ad finem impedienda refti-
tutionis, quod glof dixit cap. follicitè. ext. dé redit,
fpoliat. & quos Afili*^· fupra num; ; '*· '
Hæc vera eft & recepta t’ fu indubio fententia·, tri¬
bunalibus omnibus hic confenfus in prophana omw
&fundiaria materia: nam in mobili lunt p ro dita in¬
ter di dta Vi bonor. raptor & talia, l.i. $. illud vtiqne
D. devi. arm. Erfi in materia quidem polfeiforia be¬
neficiorum leuiter aliquid de . titulo delibare fijléinûs
iuftifieaturo poffeffionis eius qui reilitutionem petit
· oj ;· .rv..' iuoicio
4<ίι Des Plegemcns & Attentats, Art. CI X. 462,
judicio recuperandae, fed vt dixi, leuiter & prima fpe-
cie &c figura, vt loquitur decifi Tholof.15·. Aufrer. &
exemplum iudicatx addit, ne fcilicer palam & apertè
vitioius detur ingrefliis in beneficio, lcd hæc cogni¬
tio informatiua potius eft animi iudicantis, quàm ius
itigiofum partium & controuerfum fpe&ans. Quare
non refpicitur in eo vtrum ius vter titulus praeponde¬
ret, quod fiepe melius multo contingat elTe ipolian-
ti, fcd an quis jprar textus aut color rationabilis fit
fpoliato , qua: hifius, fed tamen non perfpicuèperfe-
quitur Abbas Panorm. d. cap. in litteris, ex. de reft.
(pol. Haec de Canoniftarum fententiis, quas multas
variantéfque Panorm. colligit, valde probabiliter, in
bcneficialibus quidem , fuerâtque in reliquis omni¬
bus interdi&is refti tutoriis & recuperanda: ea fere ve¬
terum Canoniftarum fententia receptior : & exorcise
probata , qua: etiam prædoni cauerat, quod femi-
do&i Pontificis referiptum c. vit. de reft. fpol. in 6.
vifum eft contradicere, & exceptionem iuris admitte¬
re ex eo, inquit, quod ius commune refifteret peten¬
ti, quod omnino recuperandae agenti obftare non de¬
bebat , falua iuris quæftione in poiTeÎTorio fequente»
fiueinterdi&o retinendæ, fiuein petitorio,quod glo.
dixit d. cap. in literis: tum propter contemptum im¬
perium Magiftratus, quae cauia publici iuris eft. d. 1.
non eft fingulis, tum propter confequentia, vt lo¬
quuntur, (candala& mala exempla, & periculofos
extentus, & perturbationes, quas nullo non die in ta¬
libus videmus excitari: Nec enim in momentanea
poiTeflionis tranflatione ante adempta ita multum
momenti eft, cum omnia reftituta falua fint cogni-
4 tioni & examini ciuili. Quare fpretis opinationibus
de iure illo controuerfum , ex bono iure. capit, fin.
exr. de Ord. cognit. (poliarum ante omnia (olemus
reftituere , id eft ante omnem quxftionem proprieta¬
tis, aut poiTeflionis antequam hifcatfpoliatorde iure
fuo, fiue lite coepta.fuper eo, fiue nondum cœpta , de
quo ex illo capit, final, ambigi non amplius oporte¬
bat , quin omnino claufo ore obftreperetur fpoliat o-
ri, nili prius reus expenfas, damna, omnem denique
caufam reftituiiTet capit, grauis ext. de reftit. fpoliat.
&quæ infra dicemus. Hæc cùmvcriifima fine, cum
(poliator agit, vel pergere vult, & porro pedem in¬
ferre intentando de nouo poflèflbrium , vel petito¬
rium vt de iure fuo doceat & fpoliationem optimis
quamlibet titulis iuftificet, quod omnes notant d.ca-
j pit.vltim. & Panorm. d. cap. in litteris, fedidmulto-
magis, cum reftitutio petitur perviam reparationis
attentati , quod fit, quotiefeumque pendente lite in
firima inftâtia aut appellatione quifquam alium (po-
iauit: nam propofita fpoliatio litem in curfu fuo iiftic
inpun&o, itavtfpoliatus amplius procedere non te¬
neatur, donec omnis caufa reftituta fit, atque eoca-
fu fatentur nullam ex toto iuftificationem poifeilio-
nis aut tituli requiri propter odium attentati , quod
re vera non poteft iuftificari à meritis caufæ princi-
{ialis aut iuribus , fed protinus probata poflefllone
itis moræ tempore fine vllo alio iuris ordine refti-
tuendus fpoliator. Hoc verè & vtiliter decidit appo-
fitè Rotadecif. nou. titul. dereftitut. fpoliat. decif.2.
Aufrer. decif.15. Hæc fignificatio didi (antea) de quo
multa replicat. Angel., d. 1. fi quis ad fe fundum &
alij. d. capit, vltim. de Ordinat, cognit. Francus ca¬
pit. 1. de reftitut. fpol. in 6. Imol. d. capit. 2. &
clemen.r. de cauf. poflefll &propr. Caflad. decif. $.
titul. de reftit. fpol. Hæc certilfimi iuris & recepti
regula eft, cui multas exceptiones comparauit Caftr.
&c Fulgof. d.l.fi de vi. plurimas Iacob. de Sa&o Geor-
gio ibidem vfque ad 2;. ex quibus eas tantum, quas
vfrgentr. in Conf. Brit.
4 forum recipit, adiungemus , & quia non perinde in¬
notuere omnibus.
Prima eft, cùm poft fpoliationem pronunciatum &
eft fuper petitorio profpoliante, iudicatum enim ius
facit, & ponit ius in termino veritatis & indubitato,
& abfumit præcedentes & temporales caufas, quæ
ab incerto iuris producuntur. Dyn. d. regula qui ad
agendum. Iacob. ibidem. Falfa fecunda eft exceptio, 7
cùm ait Baldus clandeftinæ (poliationis non elle ean¬
dem caufam, nec fimiliter fpoliantem reftitui, Bald.
d. §. nil commune , quod non immerito ibidem Ia¬
cob. repræhendit, & quos confentientes habet. Quid
B enim intereft an dolo, metu , vel vi (poliatus fis, cùm
non modus (poliandi, fed ipoliatiopotixis & c eius ef-
fe&us attendatur. Alex, conf.78. V0I.3.& probat tex¬
tus. l.x. §. funt autem. D. de vi & vi arm. 6c 1. idem eft.
§. vti frui. & 1. fi vi me.D. eod. Bald. c.in litteris. Ter- 8
tiacft, cùmpofleflbrium mixtam habet caufam pro¬
prietatis, talia putant quæ de locis facris, & religiofis
proponuntur, deitinere, adùqueprmato l.i.§. quæ-
dam.D. de interd. talia funt quæ nobis fuper pra emi-
nentiis Ecclefiarum , & iuribus fepultur.v , & armo¬
rum inEcclefiis folemnia proponere, talia quæ ad-
C uerfusvllum ratione rei proponitur, veluti ea foca¬
rio fubieda fit, in quibus illi putant ipoliatum reci¬
piendum ad alleganda iura proprietatis, fed eo iure
non vtimur, nam &hoc cafu fpoliatos reftituimus
in poflèlfionem , nec ad impediendam reiliturioneiit
recipimus has allegationes, quod illi putanr. Quod
ipfum rationem habet, quia etfiin dominij licet im¬
pliciti caufa admittatur cotrarij dominij defendo, ta¬
men publica caufa vis vetitæ, & contempti Magiftra¬
tus fupereft reparanda. Panorm. d.cap. in litteris nu-
mer. 12. & 24. Rota tit.de reftit. fpol. decif. 16. in no-
uis & decif.2i.&: eod. tit. decif. 20. in antiquis. Quarta 9
D eft in vi compulfiua, cùm quis compullus tradidit
poflèflionem rei fuæ, poft agit interdi&o recuperan¬
dae, obiici poteft exceptio de dominio & re tradita,
cuius didi ratio eft, quia voluntas intercedit etfi co-
a<fta, refcifljonibus igitur agendum non interdidis
recuperanda, de quo Bart. Lpenult. D. de condid. ob
tur. cauf. Bald.d. §. .nil commune Iacob. vbi fupra.
Bald. cap.follicite ex. eod. Quinta eft cùm præiudi- 10
cium irreparabile fit per reftitutionem & reflabili^
mentum Maritus recuperatorio agit de poflefllone
vxoris, illa confanguinitatem obiicitj de eo ante co-
£ gnofccndum: nam ea reftituta maiiifefto;periailo pu¬
doris fubiicitur cap.littcras.ext.eod.tit.Sextaeadé eft, n
& eadem ratione nititur,cùm fufpedæ fidei potes ali¬
quis m limine arcem habuit, de qua interdidum in-
tendit, reftituta periculum ingruit maioris mali , nec
Reipub. expedit,nec faciendum eft, quod Caftr.dixit.
I2.C. de edidodiui. Adr. toü. Alex.d. §. nil comune.
Sed hic aliud quam priuatus refpedus ver fatur. Septi- ii
mam ducunt de d. capit, ad decimas,quod forum nec
vfusin prophanis probat,vt&:Odauani,Cuiuscxem- *5
pium ponunt in laico petente reftitutionem decima¬
rum : Nam & is quoque hoc cafu , iure quo vtimur,
F haud dubie reftitueretur, nec obeflec decimarum in-
capacitas, propterea q> deciraæ iure diuerio habetur,
quædam inter patrimonialia funt, & naturam muta¬
runt, & hoc iure tam multæ habetur, vt non immeri¬
to fundata inteno Ecclcfiafticorum non fit vmuerfa-
lirer, quoad quidem mrerdida reftitutotia multomi-
nus, quare iure noftro hic quoque morem gereremus
quantumlibet laico reftitutionem petenti, & recupe¬
randa: agenti, quia qualitatis diferimen eft non iuris,
fi infeudatæ dicatur. Nona eft, fi fpoliatusexprefsèvel 14
tacite admittat fada,aut politiones, & probationes
V ij
4$3 Des Plegemêfts Sc Attentats, Art.CIX. 464
fupcr iure-& doininiô,hoc cafu videtur remittere re- A iddefilit^en-
.-..L . ;„rt .nri. ,-ionrrm raoit. i. ext. de reftit. dente etiam litem motam » cap. olim caufam. ex. de
cuperandæ inftanciæ rigorem capit, i. ext. de reftit.
ïi'fpol. Decimam addunt, fi pollelfio fuit vacans le
hæc nôn eft de régula, quia prælupponir agetem recu¬
perandae p o lie fiî o ni s probare debere apud fe bulle,
,6 de quo tamen glof. 1. fin. C. vnde vi. Vndecima eft,
cùm exceptio dotninij opponitur ab externo , non
illoqui fpoliauit, nam ca adimenda pledi eum, cùm
ex alieno fado rationem non habet. Quarc crebro
fieri videmus in materia præcminenciarum, cùm ali¬
quis arma vel infigma aiieni iurisclam & incognitus
dciccit, nec probari poteft deieduspollèfiione folet ^
Diplomata regia obtinere in forma reintegtandæ,
hic magiftratus folent decernere vocari eos quorum
intereft. Hic tibi fæpè comparet, qui dciccit derefti-
tutioncm impedit, de ius ilium elle defendit : nec du¬
bium quin recipi debeat, vt folet, exprefsè Rota in
nouis decif. 20. tit. de reft. fpol. Iacob. And- Hoft.
loan. Monach. Archidiacô. cap. cura olim de reft.
17 fpol. Duodecima non eft probanda , quam Baldus
18 pofuit 1. 1. C’ de appell. de nec dccimatertia nec de
19 decimaquarta. Quindecima de dominio acquifito
20 poft ipoliationem recidit in primam, cùm fcntcnria
dubitationem imis præcidit, aut confellio parris cap
r _ · r _ n- 1; . _ i η Λ™
UllUiUlUUUClli ILII aui v»p.
fignificafti. de diuort. Bald. 1. ordinarij. C. de rei
vend, veluti de fi dicatur fponte rem tradidifte , de
quo Innoc. cap. fuper hoc. cxt. de renunciation. vel
fecit padum de non petendo. Sed ifta omnia inftru-
mentalem probationem exigerent in promptu , alio-
qui redintegratio impediri non pollet. Quae deinde
nihili funt.
De fpoliarione ab Iudice fada i uris ordine non
feruato, copiosè dillerunt Alb. d.l. fi devi. de Iacob.
ibidem Canon, cap. conquerenre. ext. de reft. fpol. . >·_
veluti fi pendéte lite petitoria, Iudex polTeflionem ad- ^ lolii :
iudicarit alteri contra l.i.C. fi per vim vel al. mod. de u Rôt. decif.
dente etiam litem motam > cap. olim caufam. ex. de
reftit. fpoliat. Spoliatio autem rit, quomodo traditur
l.i. '§.vipollidere. D.-devi arm. de cius probatio fit in,
travnicam dilationem. Ord. ann.1539. art.63. fin pen¬
dente lite ad finem procefius intra 17. dies artic.700.
infra cap. i. de reftit. lpol. in 6.
G LOS? A 2.
i Quand» fiftendw ftohans.
i Spolians refiitmt frutiw , tam perceptos quam feres-
pietidos C T'c.
3 Spolians /oluit prorfus omnia antequam procedatur k
aha ιηβαηηα.
4 Etiam β fyohans fit monachus.
d Tri* çrarreflc] Hic proceifus extraordinarius eft. 1
cx cap.i. de reftit. fpol. in C. de f ii de vi, de interd. &
d. l. ii quis ad fe, nec tam folemus elle afpcri in tali¬
bus caulis, riifiquidtm vis allegatur, auc damnatus
cundatur parere iudic. o: - quo cafu cogendus eft vi-
C ribus prertiræ l.qtfi reflirujak. ). de rei vend, etiam ex
ciuiliproi · fiu, fi
nem, fed t .· c nifi en rfiar
pellitur , mfi quod oxee
cotripeliinT.
e ta à- ·
eum ftv.dibiA
cap.i. · ψ f ii'
n diftinci. r.
c patitur iri inpolfdlio-
urmotrm præcisè com-
iudicatum iuis expenfis
mal fi·
1UQU.U111 dlltll Luuij-α i.i. v.· fi pe. ..... ■ . - — .... — —
1. res quæ in controuerfia. D. deiurefilc. vel fi pen¬
dente appellatione redè per viam attentati petetur
reftitutio de recuperandi incerdidum, idque fine eo·,
quod nèccffc fit de meritis aut iurecognoici. Afflid.
d. conft.24. Proinde nec deficientem ex interuallo li¬
cet deficere , de quo d.l. fi quis ad fe fundum & 1. idem
eft. §. cum igitur. D. de vi arm. de 1. qui pofleilionem.
D. eod. tit.
22 InadipifcendaepolTelfionisintcrdido, aut adiô-
•ne non idem putant, fed dominij exceptionem ad¬
mittunt omnes d.l. fide vi. vt de in retinendae inter¬
cido. In priore forte ratio eft, cùm agens polfeifio-
nem nurtiquam habuit : nam iniquum non eft defem-
fionem rei audiri, fi ex proprietatis caufa excludat
poftclfiohis petitionem, kd quoad irîterdidüm reti¬
nenda:, fine Vtipoflidctis certa eft, & abattis recepta
vfurpatio non admitti finfquidem obtinendi in pof-
feflbrio ex iure' proprietario Fab. exprefsè. §. reti¬
nenda». de interd. Sed quia data paritate probatio¬
num in pofteiTorio, obtinere debet qui probationem
polfelfionis iuris proprietari} 'viribus adftruxit,de qup
Panormi latè d. cap. in litteris numer. 7. notant co¬
piosè ali) deFely. cap. licet ext. de probat. Bald. cap.i.
ext. de reftit. fpol. delmol. ibidem Alb. vbi fupra.
Ergoftat huius Articuli difpofirio agenti fpolio non
polle ohiici proprietatis quæftionem , led ante omnia
refti turionem elle faciendam d.cap.fin. de Ord.cogn.
dcl.fin. C. eod.
c · Spoliation vérifiée. ] 'Duo extrema probanda funt
acenti recuperanda: , polfeflio icilicet prxcedcjis in-
! . ’· Ç 1 Fofteifoikm in eadem caufa,1
t s , V qui percipi potuerunt d.
c · λ-iiis. cxt.de rcft.ipol.fubk-
c:<>. n . l 1 ii C'c confumptorum litis co-
m :ior: , rc mporis, cum ipoliator nônift
juo glo. d. cap.gràuis.Sc cap.
• cor sl.cùm quçfebatur.C. vnde ri
·, . X 10. quæ ramcli exigit fpoliatioi?«n
I\UL. UCUl. ·, . IU. 1 rtmv.li γ
efle fadlam cum violentia, vt quidem adiudicenrur à
tempore fpolir.;iofiis , in notiis, tii.de reftit. ipoliato-
rum, in antiquis, decifiio. & 16.
Hoc perquam verum c ft, fed addendum non fuffi- }
ccrc liquldatioriem damnorum , expenfarum & in-
teréflè elfe factam , fed & oportet execUtionem &
lb'hitionem, alioqui fpoliatus nullo modo procedere
cogitur in inflantia fiue cœptü fiue incipienda , quod
tR'vfùs feiuat, & notabiliter dixit decifio Rotætqeod.
ttt. in houis & notatur cap. Pifâfia. eod. tit. Bald. cap.
£ iPdWëft. fpol.· Addita notabili diftmdione , quæ ta-
meii-vfu noftronon obrinetet,propterea quod nullus
plotcdit in polfeflbrio ante exeeutionem reintegran-
dæ, quod idem vfurpantm recredefttiis ex Arcfto da¬
tis in interdiftoretinendee·, tametfi nullo iitre, quod li
vnus nummus deficeret de frudibus & expenfis non
teneretur procedere, quod ait Bald.cap. conquerenre;
eod. tit.
Quid igitur fi M onàchus aliquis vidus fpolio & 4
ad reftitutionein fruduum in pôîfelforio réintégrant
dæ , refundere hon vult èxpéiilàs , fed côfifus cucullo
_ cedit bonis: ac per id procedi in caufa, <5c nôtabili-
** ter negat admittendum. Rota decif.22. hoc tit. in
antiquis. Deimpenfisin reparationes nullam in m-
ftantia recuperandae rationem habendam puto refer-
uata quaeftione in :peritorio , ii neceifariæ proben-
tut, de quo gl. fin. c.i. ex. ie reft. fpol. Htfi vtiles
in perpetuam rei vtilitatem , quod Baldus ait d. cap.
1. neço tamen quod ille ait hoc cafu per retentio^·
■ i-i pvyi Dmin
4 6s Des Plegemensôc Attentats, Art. CX. 4 66
Article CX.
Art. evir.
N o VAE
E L V Y cjui attente contre plegement3 intime, doit eflre condamne aux
defpens,dommages & intereils du plegeur, & enb l’amede enuers la Cour c 6 N *·
à l’égard de Iuftice. c Et par la Couitume, celuy n attente qui vie de Ton
droit, d pourueu que les choies ioient réparables.
S qui attentat contra plegiamentum* intimatum Λ debet condemnari in expenfis& litis
œfiimationem dependere plegiario , feu ei qui lœfie pojjejfionis querelam mouit b & mulcla
ei debet ιηβνρΐ erga Curiam arbitrio Iudicis. c 8t ex Conjuetudine , ille non attentat, qui iure
,/v. d , ■ -
I
Juo 'utitur , d modo res pojjint reparari .
Glossa 1. A
I Attentatum quid.
z In materia petitorianon cadit prouifiotfygulx nota da.
3 Sequefiratio quando locum habeat θ' hodie quàm ne-
cejfaria fit.
Regula eit nota iuris , Lite pendente nil nouari
oportere , extant tituli iuris l.i. & 2. C. fi per vim vel
al. mod.& in decretalib. & in 6.& clem. de quo dixi¬
mus art. 29. §.vtiliter , Si quid itaque contra fit , atten-
1 tatum fieri dicitur. Attentatum eft pendere cognitio¬
ne, poÎTelilonem de vno ad alium trâftuliiïè,re nodum
cognita: item pendételitçrem,dequac6trouertitur,
in alimn tertium trani'cripfiire,vtd.tit.ext.item alium
impevliilfe quominus fluatur, vt ante fruebatur, fa¬
ciem rerum immutallépoft lirem citatione coeptam,
clem.vlt.eod.tir. Actétatorumprçcipua prohibitio in
materia petitoria , cùm icilicet de proprietate rei agi¬
tur, in qua nil nouari omnino oporter,litcinftituta,in
talibus nouafie grande periculum eft, quia litem fuo
marte,vt loquitur Imperator, oportet currere, cl.i.i.
C. fi per vim Se al.mod.quia fcitacft regula, Pendente
cbntrouerfia etiam cum fifco poflèflionem mutari no
debere; fedapud cum elle qui poilidet &reus I. res
quæin controucrfia.C. deiur. fiic. &1. prohibitu, eo.
2 tit. C lib.io.&quæ nos pluribus. d.art.29. Ideo dice¬
re folemus in foro,in materia petitoria no cadere pro-
uifiones,quædepoirellionibus transferendis dari fo-
lent y ni fi quidem inftrumenta authentica prouifionis
rem tradi aut rem reftitui producantur, quæ cùm exe-
cutionem parata habeant inter eafiié partes excquun-
tur, contra extraneum nequaquâ in petitoriis talibus,
verum eft illud præcipuè à fequcftratione non die in¬
cipiendum, fi côtra nt,atte tatum eft ante omnia repa¬
randum per viam præiudicij, vt fpoliàtio, quæ & ipfa
;iftratus audoritatem non requifiti intédarit, tainen
boni Præfidis fuerit facinus anteuertere, & partibus
vim inhibere, idque vno poftulahte Procuratore Re¬
gio^ ex officio mero, quod etfi vim fadam informa¬
tionibus appareat, vtrique interdicere debere,ne quid
attingant, ne vt eo commeent, aut beneficij fedem in-
„ grediantur , &: frudus ponere ad manum Regis, do¬
nec partes docuerint dé iure prætenlb ex ratione. 1.
æquiiîimum. D. devfufr. Hæc veta ratio & pradica
occurrendi, quoties vis fit, aut timetur, quia & in pu¬
blicum paci confulitur, nec litigatibus fit iniuria, qui¬
bus res integra manet experiunda apud Iudicem, 6c
prohibet ne id ipfi tentent quod per Iudicem fieri de¬
bet. ex 1. extat.D. quod met. cau. Nil hic periculi, ni¬
hil præiudicij fiue pofterius partibus auditis fequeftro
manere, fiueprouifionaliter alteri iudicari conueniat
partibus tunc aut dc qualitatibus côuenturis, aut Iu-
g dicc ftatuturo, fi condentur ex Linter litigantes. D.d*
lud. Fcly. in rubrica de trcugaSe pa. ex audoritare
Ancharani putat eum, qui vim metuat in iuapolïef-
fione polle Iudici fupplicare, nevisfibifiat, vt inhi¬
beat, idque intcnrado atque poil'eirorium,atquc peti¬
torium, lcd fimpliciter, vt vis inhibeatur. Ea cautio
non latis coniulcrct ei,qui Adoris partes nollet fufti-
nere, propterea q> inhibitiones particulares fieri non
debent , nifi addita claufula, fi tppofitiàn ny a , c» cm de
laquelle alioqui elfet inauditum iudicare, Sedincafu
appofaæ claululæ, talis compares aduerfarius cogeret
libelli præfentatorem libellum fiium fuftincre,& par-
tibus Adoris fungi, alioqui fefe iudicio abfolui, & di¬
mitti obtineret, & fuo iurefrui. Inhibitionum autem
ccneralium nullum podus propter fubicdam claufu-
lun celuy n attente, at merito contemnuntur, cùm fine
cognitione fiant,$ed,vt dixi, fi præcedctc informatio¬
ne alia earum vis eft,vtvetent partes quantumcunque
•artium mi
inter attentata poni», fafl^idcmpcndcmc litem C llls habites
pofefforas, qualm funt plegtameta.vt plurimum qui- «tingat, quoad partes iudicia&er audita- fmt quibus
dem alto iure vtirnur quia perfepe,& fequcftratio fit fi velint.quotidie experiri licet.idque multo farius eft
6c prottifionalis adludicauo aut vt in beneficialtbus ouam rem
3 recredcntia pendere pleno poflèilbrio. At fequeftratio
quidem locum habet, quoties vterque contendit elle
pofleiforem, qua quidem tribunalia noftra rarius vtu-
tur qua oporteret, ac per hoc finunt partes incalcfcere
& digladiari fuper perceptione fruduum in mciTe, cui
malo nimium qua frequenti obuiam.iri oportet, quo¬
ties potétiores premunt imbeciliores, æquati paribus
aquilis confligunt magno publies pacis periculo , &
Magiftratuum cotemptu, & facinoroforum coitioni¬
bus reip. perniciofis. Id plerumque ex eo contingit,
quod neuter fe litigatorum vult adorem ferre, neuter
gualitatem agentis fufeipere, & intérim frudibus ce¬
dere nemo conftituit. In his & fi fcio vulgo expedari
esedes, ηηγ« A- rnninaa _ _ J· _ £ ·.,
>, noxas δζ rapinas, antequam iudicantes & Ma-
quam rem armis cômitri,de priuato iudicio,id eft, te-
m cri tare decerni. Hoc remedium, quotidianis malis, fi
quid verbis vates fum, Reges eria lege ftatucnr, fi quid
in rebus iudicij habeo, Magiftratus vfurpabunt me
au dore, yr valde conueniens, &: necellàrium ad iclam
denudationem & libellum Procuratoris Regij & in¬
formatione fada,ne qualitatum reciprocus metus in¬
ducat partes tentare manu, quod iure nolunt, aut non
audent,nullo ex toto præiudicio melioris adus,quod
in totum faluum manet cognitioni, cùm primùm li¬
buerit experiri, qua de re exrat vtile conf 5.Caftr. lib.2.
Alciat. parerg. lib.6. c. 24. Bal. 1. 2. quæft.vlt. C de
Epifc. aud.Innoc. c. cùm veniflent ex. de infti.
a Intime'.] Exclementinavlc. tit. Ne lite pendente.
b Amende.] Ex Art. 2c>.fupra & c. grauis. de reft.ipol.
V iij
467 O es Plegemens & Attentats, Art. CXI. 458
- Glossa ir
i Plegement ne lie droit quid. ;
x Quid fi atlor çr reus vterqne fepojfeforem afferit.
3 Irreparabile quid dicatur.
Ie Et par U confit, me C'iuy n Attente] Hinc vulgatum ve¬
teribus pragmaticis prouerbium plcgement ne lie droit ,
quo fignificabat tali formula neminem vetari quomi¬
nus iurc fuo vratur, aliter ftatuentibus côtingcrctple-
giamenti fimplicem dcnunciationem vim habere fe-
queiAationis , idque inaudita parte , cùm plegiamen-
tum per fc fit a&us partis contra rcg. d. 1. ï. C. fi per
t vim vcl al. mod. & Art.125. inf. Ex eo fitvt vtroque
poflelïionem fibi aiTerente difficilis fit cognitio atten¬
tatorum , nili aut prouifionalis lententia lata fit , aut
diffinitiuatnam prouifione alteri adiudicata & exécu¬
ta , fi quid aduerfiirius aduerfus eam de fado attentet.
A reftitui oportet vt attentatum * -non expedatadiffini-
tiua, de qiiorum ratione amplius diximus art.29. de
c. non folum. de appel, in 6. Fallit hoc in operis noui
nuntiatione, cui omnia pareri oportet, donec aut re-
miifid aut cautio pfxftita fit 1. non folum. §. fciendum.
D. de oper. no.nunciat. &l.i.§.fiiscui opus, eod.tit.
a Pourueuque les chofes [oient réparables .] Sylua irrepa- }
rabiliter cæditur, xdes non re<dè diruuntur, qui
infligitur. l.z.D. de appel, rccip.-gl clem.i.§. propter,
verb. ipfo iurc de hxr. Plura de talibus Rebufffis
tradat u de fententiis exeeutoriis inOrd. art.7.gl.u,
numcr.19. Bart. 1. fi alius. §.bclhflîmè.D. quod vi ,aur
clam, feribit pofita rçgula. quod nemo fibi iusdreere
poflit vt ante dixiitius , tamen id fallere nifi quis infe¬
rat damnum irreparabile, de quo.& Fely. c. fi 'quando
ex. de offic. delc*g. Hipp- Marfil. 1. fi quis ne quaffio.
D. de quxftionibus.
Article CXI.
Nova*1, ’η ο μ Μ e 3 fe peut pleger contre Ton Seigneur1’ pour grief, c Sc ne fera tenu
c ° ns. jUy obéir pendant le plegemenc. a Et il depuis le grief il obeiiToit,il ne pour¬
ra plus pourfuiure fon plegement.
3 T J A ffiallus potefi querelam pojjejfionis violat* mouere contraT) ominum fiuumhpro grfa
v rumine, c éj non tenebitur ei obfequium pr* tiare pendente plcgiamento feupojjejfionk
retinende interditioi d & fi pofigrauamen obfequium pr*jlaret,non poffet amplius perfequi
fuum plegiamentum.
Gloss a 1.
I Gmuamen quii.
1 Quadam Jfecies grauaminif inyaffallo.
3 Non licet pomma yajfallos cafiigare.
3 L'homme fe peut] Id eft, le vaffal contre fon Seigneur.
lb Pour %rief] Grauamcn nil aliud eft: quam iniuria,
prout iniuria in lege Aquilia accipitur, id eft, pro non
contumelia, tametfi ea quoque locum poffet facere
huic difpofitioni, fcd pro omni eo quod non iture fir,
id eft, contrains, l.fed etfi quocumque. D. ad 1. Aquil.
fit autem iniuria in rebus aut perfonis, nec dubitan¬
dum quin omnes caufie ex quibus feudum amittitur,
multomagis valeant ad fundandi! grauamcn ad finem
reparationis , cùm minor caufa ad hoc fufficiat quam
ad priuationem.
2 Proinde hic plegiamenti formula non cft poffef-
foria, fcd datur occafionc grauaminis cuiufcumque
momentanei etiam non fuccelfiui, cùm iniuria fit vaf-
fallo dido vel fado per Dominum. Si vaflallo Do¬
minus colaphum inflixit, fivulnus,fi verbera, fi fuftes
indidit, vcl denique perfonalcm iniuriam : fi feripto
libello infamauerit, quxftionem ftarus intulerit, vel
ignobilitatem obiecetit, cùm nobilis effet, vel atrox
conuitium, hx caufx idonex videntur finonpriua-
tionis, certe grauaminis obii ciendi, addo fi domum
aggrefliis fit, fi aggeres ftagnorum diruerit, molen¬
dina & eorum comparatum & inftrumenta euerte-
tit, inciderit, ruperit, aima infigniave, quæ pridem
in templo aut facello, poftibus aut alibi haberentur,
deiecerit, denique fi bonorum , aut honoris quxftio-
nem moucrit non legitimam: hxc omnia grauamini
intentando occafioncm prxftant , & fxpè prxftitere,
& ex his caufis conquerentes auditi funt.
3 Nam varia eft Sc adulatrix fententia fcholaftico-
B rum,audorum,qui putant, & dicunt, Dominis tarum
licere in vaffallos,vt cos caedere, aut quatumlibermo-
dcrate caftigarc eis liceat,quod nos Magiftratibusdc-
mum permittimus, nec in libero regno, vbi leges vi¬
gent &: tyrannis exulat, priuato cuiquam manusaf-
terre, ac ne conuitium quidem cuiquam obiiceread-
mittimus,alioqui futurum eft,vt omnia ardeam rixis,
coitionibus , turbis , nec retaliandi fit vllus modus.
Quare valeat tales fentetix,quas Baldus affert, Autln
ad hoc.C. delat. liber, toi. & quos Boër. cogeffitde-
cif.304. & dccif.yy. & irem in conf.Bitur.tit. deflat,
perf. $.1. glof.2. Qtirrc fi quid aliter fiat, iniuriarum
adio erit & grauaminis caufa.
Glossa 2.
I Vajfa Hui non priuatur feudo fi fit tefiit , aduoCAtis , iut
index contra Dominum .
C Grief] Grauamen fadi accipe , nam quod in forma 1
iuris fit, iure etiâ reparatur, nec aliam poena expedat,
fi tamen lite pendéte iniuria fada fit, aut malcdidum
obiedum, locus effe poterit plegiaméto. Falfx &vftt
explofe Dodorum fententix ex co quemquam feudo
priuari q> teftimonium dixerit,fi non & falfum dixiHe
couidus fit, falfum item, quod ex prxftito patrocinio
aut iudicato contra Dominum , valfallum priuandum
putant, falfo iftà chartas occupât, cùm nemo ficiudi-
cat, nemovfurpet, & teftimonium veritati debeatur
vndecumque veritas fe prodat , patrocinium xquitati
bonx caufx, &: quicuque iniuriam patienti. Indicandi
vero munus etiam neceffarium fit citra perfonae re-
fpedum,aut acceptionem,fi non tam male iudicatum
fit , vt index litem fuam feciffe dici poflit. Denique U
nil in culpa eft & ncceffarij teftimonium dixiffe,pa'
trociriium prxftitilfe·) iudicafle publicx neceffitaus
4 6$ DesT lege mens & Attentats,. Art. C XlC 1 4 7®
eft & muneris neceifarii, fi .aliunde noxa cil, non fine /[ Jum grauare non poffit quacumque ratione , nec per-
1 J 1 · Γ _ _ onr iimc Πί'ηπΊ ί'-Ό Λΐηηη
çaufa dicetur culpam aggrauari, ex co quod Domino
ôc beneficio indica fit.
Glossa 3.
1 i/frtic.pfiepemoâumwjuw.
2 Difpofttio art. tantum mtelligenda deperfonaltb. deli¬
tu tr .olfetjuulib,· > -
3 Dominus ob grauamen non amittit pecuniaria debita. ...
4 Grau amen ta tum tedit.vt tniuria J arctatur à Domino.
te fera tenu luy Eadfm.Çonûjerudo obti-
fonam coarôhre per fie, aut fiios O faciales , fed omnia
per fiiperrorem exequuntur. Canerum grauamen 4
fimplex non eo tendit, vt Dominus feudo priuetur,
fed vt iniuriaTarciatur , &. reftituarur in uitegruia ,7
pèrperam adta , nam ad priuatiônem agenri nort hxp
via plegiameriti effet ineunda, ctiius finis non eft piv
uatio , fed refarcitio ipiuriæ , aut ver|3al%aut hono¬
rifica , aut pecuniae : eft énim plegiamenfo is finis inr
terim fulpcnfiuus. Nam fi ad p r i Ua rto hexft ageretur,
• nequaquam ante probatam caufam Efominus moij
net Andib1ts. Art.67. parte zcCeriôm, 7^»penè quo.d jj uendus effiet poffeihoiie fua , non magis-ijuam behefi-
fatear iniquo iure : Nam cùm certum fitluris theore- - ciatus fuo beneficio, aut Officialis fuo oft.cib^ aurcitP
ma, Eum qui de libertate ad feruitutem petitur , intcr natarius re donata, propter ingratitudinem &ornnes
rim in pofleffione libertatis eife oportere ,_ eo fcilicet tales , præfuppofito quod de feudi conceflione &: te-
ftatu in quo repetitur, quod nos pluribus fumus exe- . neuta conftet inccf partes, fed intérim effet in poffief-
cuti. Art. 'ijf quod illtiftriffimum Vitginiae exem- fione vfque ad litis difinitionem fupremo indicato de-
plum offendit & vencjiçaea ferimus eap.i. h de mueft. - .cifaîn, djuæ -tamen priuario maiores caufas requirit
inter dom;& agna, eap.i. ii de feudo def. conrr. vbi quam plegiamc ntum , de quibus fcripfimus. Art. tit.
Aluar. Præpof. Bart. Plateam 1 litibus. C. deagr. & de pœnis. Nam ne iure quidem feudali incognitum
cenf. hoc cafu contra fieri & Dominum qui inpofy .. dominos priUati obfequiis & iure feudàli propter fæ-
feffione obfequiorum & fidelitatis repedatur , quod uitiam, begrauamina, Sc exactiones in vallallos, quod
ipfa plegidmenti formula indicat & agnofeitex fua q Ioan. Faber. dixit. 1. i.C. de offic. cona. facr. palar. &
conceptione priuari eo cx fimplici nec probata inten- 1. i. C; fi quae. præd. pOteft. & §. vlrim. inftitur. de his
qui font fui vel al. iur. Bald. 1. illicitas, §. ne potentio-
les.D. dcofF.præfid.Rom.coniU.57 & quos. Bocr.de-
cif.304. & in Conf. Bitur. tit. de feud.Jf. >5. glo.2.Bald.
& Aluar.c. i.§. quicunque aduocatiam.tit.depac.tcim
Ang. & Caftr. auth. qui rem. Cde facr.Ecclcf. Alb. 1,*
idémque. D. de vfufr. Idque Guid. Papx in fua Dcl-
phinali Curia vfurpari feribit, & iudicari decifion. 61.
oefadti domefticum exemplum Entre le Duc de Breta¬
gne çr la Dame de pieux , Stil. Pariam, ex Curia' Açc-fto,
memorar. 3111101394. ôc repetune Areftologi ab eof
etfi diuerfum in Rege Molinaus putat. §. 2. glof 4.
num.17. in feud. propterea quod ius taie vt domaniale
alienari non poffit à Corona &fuprema fubiedtionc.
Hoc cùm eft fadtum focuta fenrentia priuacionis, mé¬
dius qui deliquit iubducitur de niedio , primo omnia,
iura fuperfunr, vicimus à medio tenere incipit, fed in
conceflione primi nil in totum mutatur , quod alibi
perfequçmur.
De Prælatis Ecclefiarum, qui procurationem tan¬
tum habent rerum Ecclefiafticarum, tradtac. Molin.
$.1. glof. 4.
tionevaifalli, p:vnè iniquam eife negari nequit, cùm
præfertim obligatio feudalis mutua à contradlu vl-
troneo, & conceflione feudi dependeat', idcoque om¬
nimodo tenere debeat ifiter partes exeontrabku &
Φ conceflione agnita, antequam de accidentali ôc extra¬
nea caufa fufpenfionis eius doceatur &c probetur.
Quare fatédum eft iure quodam extraordinario iftud.
fieri, ne odio implorati iurisauxilij. Dominus inté¬
rim acerbius aliquid ftaruatin vaifallum, quomodo
in plcrifque locis qui ab Indice non Regio prouo-
cant , eximuntut in exteris caiifis omnibus iurifdi--r)
ftione Domini contrarie. D. apud eum à quo appel¬
latum fit 6cc. Quod ipfum ius , fi verum fateri volu¬
mus, magna iniuriaeft, &fine ratione vfurpatum,
nifiquod fic Regum audoritas defenditur, & ma¬
gna cauillandi materia , & tolli expedit. Sed vt con-
ftitutis vtamur: hîc plané ftatuitur, &vcrèvfus oh-
feruat , ne denunciato plegiamento grauaminis vaf-
fallus pendente lite parere cogatur, ipfe clientefuè fui
2 donec de grauamine plene cognitum fit j Sed quod
fic ftatuitur, cùm fit contra regulas, & valde odio-
fum, non amplius porrigendum eft quam quantum c
exprimitur, id eft, pour 1‘obejfiince perfonnetle , fidelica- E
tis fcilicet & homagij prçftandi & comparandi ad edi-
«fta , 6c vocationes , & vadimonia Ciiriæ Dominiez :
denique ad perfonaha debita, & obfequialia. Nam
pecuniaria debita & deucria vtilia, vt loquuntur, quo¬
minus foluantur intérim nulla ratio obftat 3 prxftan-
tur enim ifta talia à re potius rei quam perfonæ , de¬
nique nil eorum periclitatur in plegiamento graua-
3 minis , hcc de his agitur. Quare Dominus eorum
Glossa 4.
diegrattaminû fufyenduntur obfèejuia.
Grauamen momentaneum attifu^tuut».
Etfi depuis le grief. ] Notandum quod fufpendit 1
obiequia Domini à dic grauaminis , non à tempore
plcgiamcnti, quod intclligendum , nifi grauamen ef¬
fet lucceffiuum, quod duraret etiam poft pneftitum i
amittere propter fimplex grauamen, de cuius repa- ’
ratione ftatuetur πτ i fine caufæ faluis talibus , quibus
Dominus propter fimplex gnutamen priuari nequit }
non debet igitur pendente litè talibus fpoliari in pof-
feflono , quibus m diffinitiua priuari nequit : adde
quoderauamen «Scfufpenfio obfequiorum perfonam
refpiclt, ne grauetur magis quam bona. Sed tamen
hic tjuoque agnofeendum eft, fi de his controuetfia
fit , nec in confdfo fint, non po fle à Domino con-
ftringi , vt ea foluat per fuam curiam , vt loquuntur ,
fed per Iudiccm fuperiorem cxdifpofitione Articuli
31. Ita fictive omnia in tuto fine, & Dominus valfal^
cum ftatutum fit illico appellari , excipirur nifi graua¬
men iuccelhuum fit, & quotidie grauet , quod multis
exemplis demonftrat. Hippol. Marfilius in pradhea
criminali. §. attingam, nu.9. &feq. veluti annua gra-
uamina debitorum, qüae quoties recürrunr toties gra¬
uamen inftaurare dicunrur , & ideo paruiffe Domino
pro illo anno quo paritum fic, impedire plegiamenti
exeeutionem ex hoc rexcu,pro fcquentibus annis non
item.
e line pourra pourfuiure.] Nam ficuti& iure, iniuria,
diilimulatione aboletur.
V iiij
Art. etx
Novas
Cons.
471 Des Plegements Sc Attentats , Art. C X 1 1. 472
Article CXII.
’vand aucun b efl tiré en caufe par deux Seigneurs , qui le prcten-
§n| dent, & vendiquent eilre leur fubied cpourmcfme choie, il ie peut
W/l pleger par d Cour fouucrainc/ à ce qu’il demeure en foufFrâce,iuEjUes
à ce qiiil foitiugé &: déterminé* entre les deux Seigneurs, auquel il
demeurera fubied, & promettra 8 pardeuant le luge du plcgement, obeyr à celuy
des deux Seigneurs, 11 qui obtiendra en caufe ; Et pendant le procès 1 2 * * ne fera le fub-
iect iufhciépar i’vn ne l’autre defdids Seigneurs.
3 Ç\Vando quis ~\'ajjallush mendicatur a duobus T) ominis, qui eundem pratenâunt 'Vaf-
Jallum c ratione eiufdem rei, potefi 'utrumque 'vendicantem in ius 'vocare d ad fu ferio¬
rem furifdiflionem c vt dimittatur fer iuris Cejfationcm , donec iudicatum determinatum
fit* inter duos Dominos litigantes cui eorum vaf alius addicetur, 5 & & coram Judice plcgia-
menti fidem dabit Je obfquium prafiaturum ci D omin oh qui obtinebit caufam : Et lite pen¬
dente* vajjallus neutrius Urum T) ominor um JuriJdittionem agnofeet.
Glossa i.
t Tres ca fus in hoc urt.
i 11 fautaduoucr ou defaduoucr.
3 Nifi duhitaniftt vajfallus.
4 Duob. dominis hetuiiuntib ^ajfa (lus Utitur remedio
artic.
5 Sccundsss cafus , cùm vaJfaUus a plurii. ratione partici¬
pationis tn fetido petitur.
Devaffallo aut vendicaturab eodem domino Duce
CT Comite ilid. \
6 Tertius tofus de "> ajfalls qui iam domini agnouerat CT
ah alio vindicatur.
7 De forma procedendi duoh. dominis petentib . vdf
jallum.
1 * Quand aucun.] Similisdifpofitio Conf. Tur.§.ij.tin
debafc luftice. Parifi§. 4i.de feud.Hiturig. f15.de fcud.
quae tamen ex contingentia cafuuni varias poteft reci¬
pere in fa&o iuris inflexiones. Multum enim intereft,
an eodem tempore duo Domini prætcnfi cundé vaf-
fallum infolidum, & priuatiuè alter ad alterum vendi-
cent ratione eiufdem rei , an duo item non priuatiuc,
fed accumuhtiuè Sc per partes diuifis , aut indiuifas ·,
an vnus tantum vendicct , Sc vallallus, qui ante alium
agnouit prius agnitum in iudicio nominet , & eum
euocet ad litem lufcipiendam , ille aut renuat, aut no¬
lit cum vendicante decernere, & conetur vallallum in
lite retinere , Sc proteftetur rem fibi cum eo lolo fu¬
turam.
2 Primus cafus difpofitione huius Articuli foluitur,
nam fi eodem tempore vallallus à duobus Dominis
vcndicctur, huius plcgiamcnti vfus eft , &c verus eius
cafus, & applicatio eft. Traditur Francicis tribunali¬
bus regula qu’il faut aduou'èr ou defaduoucr , cathegoricè,
præcisè id quidem alio non concurrente ad petédum,
& vendicandum vaflallum , de quo Molin. meminit.
S·1· gl-9*nu. 3. in feud.&glo.i. in fine Sc §.51. mim.11.
itautnegent vaffallum elfe admittendum ad ignoran¬
dum verum dominum fuum er comme ils difenr à pajfer
par non finance, quia aut cognofccre cogunt, aut abne¬
gare periculo commillî. Et agnofeendo quidem extra
periculum eft, quoad agétem, nifi quidem frudhis pe-
tantur lapfi ante petitam inueftituram, aut iura ante
debita, quibus folutis vaiïàlhis recuperabit feudum.
Contra fitabnegarione, nam intérim prouifionalera
fruitionem obtinebit , fed probata intentione agentis
feudum committitur, ex Conf Parif. §.31. At quid di- ·
eut fpeciale in feudo, cùm in caeteris admittatur igno¬
rantia rei de iure adoris , de eo quod ipfe non contra¬
xit , quod fundatur in alieno fiufto. Sed feudali iure
non eft tam praefa&a difpofirio: Nam cum inter affir¬
mationem Sc negationem fit aliquid medium, nefeire
fcilicet, cuius nefeientiæ iuftaeiaepè caufa· dicuntur,
omnino conuenit admitti iuftam eius excufationem,
qlii nefcittlufta fortaife ignoratiae caufa, vt quiainius *
alterius fuccelfit. Quare illa iura vti categoricam,vtdi·
cunr,affirmationem, aut negatione vaflalli admittunt,
fic dubitantis quoque dubitationem, quod textus ex-
prclfit cap.i.§.valfiillus. ti.fi de feu.def.fuer.contr.int. KiW
dom. Sc ag.va.Qui dubitat (inquit^dubitanter refpon-
dere debet. Sc idem c.i.§.vl.tir. de lege Conrad. Hocj
cum generaliter admittatur in iudicialibus omnibus,
cur in fetidis difplicuerit Franciae genti non video: na
bona fide agi oportet inter nominum Sc vallaUum, fed
pcriculofo rcfponfo vrgeri vaffidllnn, & in periculum
confici captio(um,fi iufta eft ignoradi caufi tanto pre-
fertim igliorantiæ periculo ingruente, cùm cômiuurâ
imminet neganti. N ulla vero iuftior incertae refpôfio-
nis aut dubitatae caufa , quàm cùm duo ex aduerfo in¬
gruunt, idem feudum vteumdem vaftallum vendican-
tes pari cofidcmia. Quare vrgeri valfallum ad ram an-
, ccps periculum fubeundum nulla rario patitur, & hoc
quidem cafu ne Franci quidé negat. & Molin. d.f-42.
Ergo confulti hominis eft hoc cafn neutru agnofeere, 4
neutrum negare: & hoc remedio vti, aut libello fup-
plici inuocare huius Articuli auxilium per fuperioré,
Sc intérim dum experiuntur aduerfarij Domini libi
intérim valFallus liceat bona vtriufque pace ius vifto-
ris præftolari , & dubium euentum ab exitu contro-
uerfiæ expedare: quod faciedumfenferatCard.Alex.
cap.i.tit. quae fu. pri. cau.Iacob. Ardizo.dt.quib.mod.
feud. amitr. Fart. Platea Rebuf. de Penna. 1. litibus.
C.deagr. Sc ccnf. Oldrad.cofil.22. & Bald. inprocm.
decret, idem putat in vocaro ad inueftituram à duo¬
bus Papis tempore fchifinatis, autvt Oldradus aicà
duobus Imperatoribus, Sc noranda decii. Bald. ini·
Lucius Titius. D. fam. ereife. quod fi duo in lite fi nt
defun-
I
473 Des Plegemens & Attentats, Art. C X 1 1. 474
de fundo , quod rutus debet elfe agricola Sc colonus
percepta parte fua dimidium offerendo vidtori , quod
ibi Florianus etiam dixit & Areftum ·' .1 fpecic memo¬
rat. Boer, decif. 10;. & item in Coni.Bituri.tit.de feud.
d.§.ij.
c Secundus cafus, eft, cùm vnus vaffallus à pluribus
J quidem, fed non priuatiuè,fed ratione participationis
in fcudo dominante petitur. Hic caius feparatam ha¬
bet naturam, & traôtauimus. Art. 329. Boer, decif. y.
Molin. §.3. qu.j. Sc §. 42. n.16. Sc §.2. glo.4.q.$.Mart.
Laud.§.prçterea ducatus de prohib.feu.alien.Sub hoc
eodem cadere poteft illa dubitatio , cum quidam Dux
& Comes refpe&u diuerfarum ditionum valfallum
vrgeret ad fidem Sc obfequium ratione Ducatus. Co¬
mitem agnofeebat , Ducem non item, id eft , ratione
Comitatus fatebatur ievaiïallum, & iura offerebat,
quàm Molinæus agitat. §.42. nu .12.&: ieq.&§.;i.nu.
j.hk quidem videndum eft, qui d in fafto ponatur, nâ
ii ponimus valfallum recogno fcer e Comitem , reco¬
gnitio implicat abnegationé Ducis , Sc hoc quod vaf-
iailus agnofeit, Dominus non petit, ideoque veluti de
iimplici abnegatione vaffallus intérim prouilionem
obtinebit fruendi periculo quidem commiifij Et fi hk
quidem cùm vna Sc eadem perfona eft , Ducis Sc Co¬
mitis qualitates habeat, difficile fuerit iudicantibus
perfuadere iudicâdum elfe commilfum , cùm ab alter¬
utra agnofeitur eadem perfona. Quod ii vaffallus du¬
bitat ex vtraagnofcendus fit,&: probationem exigat à
Domino perinde erit,ac fi à duobus vendicetur,& re-
£tè hoc plegiamcnto vtetur.
Tertius cafus eft, cùm vaffallus conuentus à præ-
ύ ; tenfo Domino illum quem pridem agnouit.aut quem
fibicohtrouerfiamfadtnrum non ignorat, in iudicio
nominat ; quod illi faciendum confulunt Bart. Bal.
Fab. 1. 2. C. vbi in rem a&io. Et hoc quoque cafu ve¬
rum eft vaflallum non teneri precisè aduouër ou defad -
uouer j Sc patet ratio quàm fupra diximus , hoc cafu fi
venerit ad litem euoeatus res plana eft , dimittendum
Vaflallum iudicio in litis exitum ex forma huius Arti¬
culi. Sed fi nolit venire, Sc co fligere, maior dubitatio,·
quia compertum eft, plerofque hoc cafu pugnam &
congreflum rccufare , dum metuunt a&orcs Aeri, &
probationibus diffidunt, Sc intérim vaflallum vrgent
vt agnofeat. Hoc cafu Iudicis partes funt, vt fic nomi¬
natum , Sc euocatum à vaffallo cogat litem fufeipere,
Sc valfallii defendere^ quod fi nolit facere , Iudcx pro-
nunciabit cum priore procedenda in lite cum valiallo j
inftituta,itaut lententia futura, quæ in ea lite interne-
niet, vis faftura fit,& exeeutoria futura,vt loquuntur,
aduerfus recufantemt hoc cafu nec conteftari,nec ob-
ftarc tenebitur valfallus agenti, fcd probationes agen¬
tis expe&are fecurus, Sc fine noxa offerendo id facere?
quod iuris erit, Sc lata fententiaagnofcerc, nec time¬
bit eius minas , qui adcfle noluit , quin eius defenfio-
nem fufeipere ex eo tempore vi&or tenebitur, & ha¬
bebit vnde faciat per fententiam diffinitiuam & inter¬
locutionem pridem in ingreflu litis latam, qualem di¬
ximus. Neque enim dubium, fententiam hoc cafu pro
victore latam contra vaflallum, ius facere aduerfus aliü j
prætendentem,præfertfm cùm toties euoeatus ab vaf¬
fallo, vt litem fufeiperet, noluit, de quo Panor.dc Ca-
nonift. in cap. cùm fuper. ext.de re iud. idem confil:
89.. lib.i. Sc confil.3.1ib.2. Iacob.tit. de feud.verb. di¬
stique vaflalli nu.23. vulgo in 1. fajpc.Ej.dj? re iud.&vt
Mol.re&è expendit. §.31. q.4. Qua? fehtentia vera eft
poft euogjitiones ex forma· d.l. 2. C.vbi.in rem adt.
Alio qui non vera, quod fcholaftici fcpptores nimium
indiftindtc tranfigunr 3 tenetur enfin, qui fidem & de¬
bita feudalia recepit, vaifiillu ad eundem ffnem ab alio
^ euocatum defendere,& litem fufcipere,& cautionem
preftare 3 quod Molin. notat.§.4. 1111 S.& §.44. q. 9.
vbiquærit, quando Dominus vaffallo deeuidtione
teneatur , fi non faciat, iufta caufa eft priuationis iuris
Dominici.
Sed hk dubitatio in forma procedendi , ponamus 7
vaflallum folum à duobus impeti, quos ipfe euocari Sc
committi inter fepoftulauit, illi obftant, necvolunc
congredi ipfi inter fe , nec dubium quin Iudex debeat
iubere , vt mutuo congrediantur vaffallo intérim in-
rerquiefeente Sc fpedtatore alienae t ugnae, cuius exitii
ipfe vidtori ceflurus fit vaffallus. Hic inter fe commiffi
1 de qualitatibus ambigunt, veluti adione ea quam in
accufatore deligendo veteres olimdiuinationem vo¬
cabunt. Quid hic Iudex faciat in conftituendo adere
aut reo, nam cùm alter euoeatus ab vaffallo lire fufei-
pir, iam cœptam aduerfus vaflallum haud dubii reus
eft,fi ambos cùm vaflallum vterque vrgeret, congredi
Iudex iuflcrir: hæc dubitatio 3 quia neuter alterum fe¬
rit, fed vterque tertium. Hic quidem fi Iudex ex libel¬
lo kiifirit vtrumque inftrumcnta Sc documenta vaf-
falitij edere , fortaife ex his deprehendet , vnde quali¬
tates formet. N am fi alterum in pofleflione reperiac
2 per vltimam inueftituram,aut recognitionem, aut alia
documenta pro eo , per modum prouifionis pronun-
ciabir,<k in pofleflione vaflàllagij relinquetjSin æquà-
lia omnia fint , hoc cafu iuris tibi rcgula.l.inter litiga¬
res. D. de iudic. Inter litigantes (inquit) res aliter cont
ùenire non poteft, quàm fi alter adoris, alter rei par¬
tibus fungatur. &c. quod fi aliter conucnire nequit,
res forti committenda eft.
Glossa 2.
i Fajfattm antequam in itu vocetur prœuenire poteft.
t ySCn ^affallw poft conteftationem nominare poftit domi·
num àgarend.
3 Culpa ahnegationis poteft purgari &c.
b Eft tiré. ] Hoc eft, cùm in ins vocatur fuper agnitione
fcudi certa Sc determinata, fur 1'obeyffance cr renente, dé
eo conqueri oportet j fed & vaffallus preuenire cos
poteft , fi icit cos controuertere de eo velle, aut litem
moucre, fi extra iudicium iablantes vaflalitium refei-
uit, vel fubinde de co multantes, nec ehi m litem tene¬
tur cxpectare, quod & Molin. dixitd.§. 42.1111111.:. Sed
etfi oppofuerit audorc licem fufeipiente , ipfem lite
non manebit.
Sed quod hk dicit tiré, an intelligimus etiam per
conceftationem,an etiam poft eam admittimus vaflal-
him Dominum nominantem in iudicio, at, vt dicunt.
Dominum clamantem in garendum. Molin. admitti
putat, d. §. 42. q.3. etiam lire contcftata, fi nil interfit
agentis.Quod fi forfan vaffallus agentem abfolutc ab-
negaueiit , & ex.eo Dominus commilfum pcterccœ-
peritj hk Molin. non putat admittendum veluti iure
quaefito. Ego admittendum putavt reuocata rameri
abnegatione, «Sciolntis expenfis, quia ex abnegatione
feudum non aliter committi conueniat, quam fi con¬
tumaciter , vfque ad fententiam in ea vaffallus perfti-
ftcrit. Cæterum ante eam culpam pocnitenria purgari
admitro propter grande commifli periculum, Sc cele¬
rem farisfadionem. Ideoque & reuocata negatione
adraittédum vaflallum ad huius Articuli beneficium,
nonobftante eo quod Molinæus icribit. §. 30. quæft.
4. refufis expenfls. Et notandum eft hic Confuetudi-
nem prçfupponere Dominos viam a&iohis elegire,&:
proceflumcfleperadlionein , &non per viam pre-
nenfionis, intérque multum 'intereft propter diuerfos
efteclus, de quibus nos infra, Sc Molin. §. 31. in prin-
475 Des Plegements& Attentats, Art. C XII. 47<5
^Vend^ûent.] Vtfubieûum, non vtferuumvtiliven-
dicatione in libero homine. . . _
« Pour ration de mefme chofe.] Nam fi ratione plurium,
hic Articulas locum non haberet,vc nccciuc ratio.
il fe peut piéger. 1 i onfilij eft, nam & citra plegiamen-
tum ex libello poteft vtrumque vedicantem in ms vo-
care,& confignatis debitis, & obfequio apud Iudicem
profcffo petere,vtiudicio,& liti eximatur.
1 d Cour suzeraine.] Siue ea regalis , iiuc alterius cuiul-
uis Domini. Superior autem intelligitur vaffalli , qui
vendicatur: Quemuis autem fuperiorem redè accipit
Molinxus.§. 4Z. num. 4. & 9.
c /t ce qu il demeure en fouffiance.] alij r^/iVOCant, ahj
decore alij fouffrance. vetus pot, hoc eft <ni>cemv\Uli & litis
certationem: dimittitur enim iudi cio fada prouifio-
nali adiudicationc fruitionis , fit prxhenfio erat fa<St3,
quæ finito iudicio redintegrabitur pro iuribus debitis
ante præhenfionem, fi prçlicndens obtineat in lite,fin
fuccumbat, fiet plena manus leuatio cum reftitutione
fru&uum & expenfis.
* Ent'e les deux Seigneurs.] qui inter fc litigare cogen¬
tur, &: conteftari, vartallo intérim fecurè certamen
de fua iubie&ionc fpedante , non minus quàm olim
Hclena de Pergamis duellum Menelai & Paridis μοη-
• i n WnmfTiim ait . dc ic ioc&arc
IlOC VI 115 CAllIlrtlUX^twu. Xiwii v uimvm v**vvvuui piZEltat
etiam quàm illa contignatio, quàm in cafuvidoriæ
vaffallus tenebitur homagium & fidelitatem facere, &
debita foluere vi&ori, quod etiam repromiflionis ver¬
ba continent, fcd hoc iolum confequitur per hanc re- '
promilTionem, quod liti eximitur, & nullam hîc præ¬
henfionem interuenirtè prxfupponit. Itaque qui vo- z
let plenam liberationem & manus leuationem nullo
tempore reuocabilem confequi , & feudo recipi , &
inueftiri, præfenti dic confignabit, quæ ante diximus,
& fidelitatem præftabitludici, vtin retra&u qui fru-
dus volunt confequi rei retrahendae ex illo iure, qui
minus, id eft, ratum lite &: iudicio dimitti faciet, quod
B hic dicirfimplici repromirtionerefFedus enim diuerfç
fatisfadionis,vt plcnx & plenioris, diuerfi cife debet,
& hoc cafu contignatio iurium pro folutione eft re-
promirtio,non eft fatisfadio, ideo fufpenfionem tan¬
tum profccutionis in cafu dubio operatur. In cafu du¬
bio diximus, quoniam fi certus effet, omnino ei parc-
dum effet qui certus eflet, &pofteum, ei quiinpof-
fertione eft vafTallagij cr detobeyffance. Molin.§.4i.nu.
îy.Quod fi ante luem vaffallus eum agnouit,& fuper-
uenit alius debebit prior vaffallum defendere, & in¬
demnem reddere quod ille ait, d.§. 4 2. nu.18. & §.44,
quæft. 9.
K Qui obtiendra.] diffinitiuement c
‘aridis μονο- h Qui obtiendra.] diffinitiuement CT fans appel.] Scdetiî
fe fpedare prouifionem alter obtinuerit , prouifionaliter valfal-
eccruos de C lus agnofcerevidorem,reuocabiliter tamen debebit,
udyoy, vt Euftathius in Homerum ait , de « 4^^ - - -
fiebat, veluti ceruxfub ineundi tempore ceruos de lus agnofeere vidorem.
fc arietantes folent afpiccre, ipfx prxmio vidons cef- quod Mol.notat.d.§.4z. nu.17.
furx.
Glossa j.
IM municipale pendente lite inter duos dominos exigit
tantum a vafjallo repromifionem fidelitatis CT c ·
Vaffallus tamen ad plenam liberationem rette configni -
bit omnia debita feudaha (T c.
Glossa 4.
V affati tu hoc art. obtinet tantism prouifionalem maw
exemptionem.
Quia potef incidere in prxhcnfiontm pro anteriori tem¬
pore CV f·
ε Pardeuatit le Juge. ] qui idem ordinarius eft cap.i . de
leg.Cour. & fuperior vaffalli, qui petitur, fin Rex ipte
in lite fit, ludie es eius iudicant , & per manum , quod
in foro dicere folent (tuutrame , recipiunt facramétum
& fponfiones vaffalli prxtenfi, quiadus fupremum
Imperium & fubiedionem potius refpicit hoccafu,
quàm feudum pendente lite, quia nullus eft fuperior, j
qui adiri pollit. Sed hoc Franci non fatis effe putant
ad plenam manus leuationem , mfi etiam debita fcu-
dalia confignet , &r profeffionis fcudalis inftrumétum
la tenue , & in manibus Iudicis prxftct fidelitatem &
homagium, qux omnia re vera ncceffaria funt ad libe¬
rationem, quæcùm funt prxftita , ita liberatur vaffal-
lus, vt quandocumque veniente adore, aut reo nil
amplius prxftare , nec inueftituram renouare tenea¬
tur, quod Mol. fenfit. d. Art. 41. nu. 10. ab nu.16. &
18. neque verbalem oblationem iurium vrilium fuffi-
cere putat etiam cum fatifdatione , quia cum vaffallus
velit fibi rcaliter, & de fado repleri renouationem, &
manus leuationem fieri, ipfe etiam realitcr implere de¬
beat ex parte fua ea , qux ad id debentur rcipediue,
itaut rachaptum quoque confignarc debeat. Hxc
Molinxi fententia, vt iure Parifienfi valeat , ifto obti-
i nere non poteft, quiaConfuetudo , nil amplius exigit
quàm repromiilionem prçftandx fidelitatis vidori,ad
Article
‘ tîe fera iufticic.] Nec ratione perfonx , nec ratione
fcudi, quia cum conceflio , &caufa immediata debi¬
torum & obfequiorum incontroucrfiaiit, omnino
priufquam dc caufa debiti & qualitate pcrfonçperen*
tis, & iure eius quxri, quàm de ipfo debito : Ei: enim
id antecedens neceffarium. Ergo nec vadimonio,nec
Curiae talis Domini apparere vaffallus cogetur : atque
hic tantum finis, & effectus eft fimplicis repromiffio-
nis, qualem hic textus exigit , per quàm non plenam
manus leuationem, fcd tantum prouifionalem manus
exemptionem obtinet ad finem fruendi. Inter qu£
multum intereft , quod Molinxus vbiquenotat. d. §.
31. & 42. Sed lite dccifa, fiprxhenfioprxfupponatui',
recidet in prçhcnfionem pro anteriori tempore/icel-
iauit in petenda inueftitura, cxArt ,23. licet penden¬
tis litis nullos debeat, quialitifpcndcntia impedit tem¬
pus currere·, de quo loci fint a, ud Tiraq. in retrait,
glof.io. num.38. §1. ab eo quidem tempore quo pen¬
dere incœpitrergo lite inter duos cœpta,in ea non ma-
nebit, etiam fi ipfe oppofitionem formailct. §. 41· ni1·
5. fed fecuta fententia recidet in præhenfionem hoc
quidem cafu·, nifi confignatio facta fit.
De reftitutione frudtuum fuperueniente poft pr«-
henfionem competitore, à quo tempore faciendam
vaflallojMolin. d.§.42.quxft.4.
C X I I I.
N fepeutpleger* en cas de premciTe , b auparauant que Iacquereur foic
g approprié/ Et en ladiôte inftance de plegement, pourra le plcgeur eliger,
& prendre conclufions pour auoir la choie, qui gic enrecraiôlparpremeiTe.
4/7 Des Flegeniens& Attentats, Art. CXIIII. 478
POtefi mouen qmnL Îxfi poffcfîwnti 1 in εφ gcniihûo feu titre b ànttquim
emptor dominium fbi djfemtrit % & in diSa injhmh plegkmcniiipotenT^^arm *
βκ h qui poffcffiom l>ioL'tœ q&treUm monet „ eligere & accipere cmdiifioms dd rem ha-
bmddm , quae φ m runichi gentilitio.
Mit Λτΐ'κ;ύΜβψφ«1 ψ êtmfit de illÀabittliÜ , $IW tum di(0 , mterrtdipttfcdieno Canîr*$Î H txfàr*-
Bm anfi.
GlCiSSA 1.
’ En m ir Sed Se generaliter fnh v ttUi > ftar
Ifi iJrt/f.r £r mrffni t]tt' il didtiir*, modoinip aJinü ΛιΓαο
ad ic tractu m lubisd ith r » Se conteftario f kr > i 1 φ13
inccrruprto non Ëc idueiibs ticulo poffidentoh, iplûd
nos fiisc 'fumus perfecuri in npprùprirnejidï, Are.ïfji.·
verh, J-'jj nj a inlrrrUffteit, Λ li ü qui ορρού do expirât*
ik appropnmtJinun rimlcfcit*
A b Jfap.tr enent.] Nam potlapproprimcntiirn tiuMrt iu-
pereft uCHoqmnid appropriât dttrtHt cr rtiatrt tout,
ni fi ihCirfu Art. 167*
ς Et en Udtiïe tnïhnce. ] Hoc îgiciir amplias habit
plêgia mtntnm . qüim onpoitui 0 . c&r Ι'ψρβποη fsm^
pltnïUge ntn defty T \d rft , per caiti rtiinodari fieiiue
qmdqnitn fibi petit , féd adiio iubi ungenda L-ft, quod
lue in piegiamcnto plus eft* quîapetïdreÏraâtfs pe¬
titur-
Article CXIIIL
N s ne peur venir par voye de p legem eut contre Mioir du defunit ί.
h en drcuïïc ligne, en luy c empefetanr Ia fiiifînede Miericage/ Îr ce c
nvefl du fiicfcdicduy heritier, c parce qu'en ligne directe le mort faî-
fic le vif.
x tOjî 'ponftvid pttjjjuém&iti Ittniri contrd defimSÎi hœrtdein b in fonea rt&&> impediendo
d- ^ cum 4 nefojîtdcdt hereditatem 4 mf def*è% ipfîtiv harédis c quia m réel a lineet tJdus
fl# tiw h ares ejh& wntinu*tiont domini j protinus harediidtcm adipijett.
Glosé; a i*
ï Le mott laifit k vit
z fÎJiTft ifi dsreitt Une* yitfifhlrigitUT ifi f)$rjfiTU>.
; ij :.i ri in iüllate h nf j .
i 1 PrÆfuppüntfJtiiIa hk vulgartlTimi
lucis Conüicro dinar :j reguJa^ b mm fufa U vif] d c qua
lise Sc Arc-joÿ.iSj yq.Cum igicur hircs omm «ipçclti
Cuit ms lie bcneücio & iraosfiihone Confuetudims,
dequofuia iil cradwio Tîraq. libvllq.jn id ÉiiipiQ^
içivr Întcrcîiüds poLklforiis omnibus· ç^pt-riri püifïtH
vc parti:*- déclar.i. & f’cqncm .l] uod ïn. fab. quoque
diiiiL/.ciiincndjv Iuihc.de itsierd, Ho^l·. dectCffi. &
x lyt.Ncmo admitetndus eft ?.d impedienda liane îfânT-
fuiioncui . quam i pi u m lu s facit in quali Cacem hæie-
dis , vc qualem qn-ititaniqiic defunüus habuic CLilem
r.m [ .inique, 6ï e and em. Non tamen aliam haeres non
habeat, itavtfi litigtolam habuirautviciofam, non
aliam hîerés habere dici poilic, ii ex caco non haberer,
nccharres kibcbir,fi habiicrat , Sc mcuris tepore ami-
ferae , aut t rzd idecat , lui-L ts traditam & artmTam non
magis habebs e quam drfuuitus, fed ad eam recupe-
rmJatu eadem inttfdiib compecenc qu;c dtfunào,
Aflliit. lib.rruk i$ n-4. Paulus Pacif confer, lib- n
Hæc srcra funt non io lum relpcitu estraneorum , ied
Se cohasrediiin. d. Ar. fij. H^evcluti iubrogaiio eit
Ieg;klis iiipdllcJlono, hccc liiiadi, &rcales udus dc-
fideret reguUriicr. fcd bsc ConL mrtt poceflas eiVji r
tninilkno fuo idem kciar
G i ü a s Λ î*
U Endnifit /rgrir. ] in colatirali fccuandumquod ha* 5
betur .Ari, jLt, Se fed tamen hic quoque tali uin
hmredtim atldoo.es procedere adurribi Attaneos om¬
nes docendo de proximo fiicccdendj lk tarurumis gra¬
du, qumiila diipoiitio Are. 511. SejCy foios Domi-
. nds’tfÎpidt , nec extraneis danda eft nuti magis quini
1 ea, ru uon-riDdieaili mortem defunih, vrtdc bætcs el¬
fe non poccs , qua; iblum iîfco dacdt , vi diximus.
An. jii.
c l* 'jkifmtdtihmtttt] Qilabs quam AqueindefLinâio
ftiic: nam fi noii habuit, ml liîc hxre.s inumÎt , quod
hmm dicere poils t, ftec racione iuris, nec ratione pof-
fciHoiib.
1 St ff ϋ'ίβαίι du fàjii q s; fûdjui ipfc ha ces de eocaimtc-
Jiic 1 contraxit, ptonnfic , vede fuù faüo tcnefi cum
oporteat.
J7 arce ligne dmÛf, ’ Congruit Arc, jro^· cumquo
hunc compingi oportebat, Sc vnum hed-
Article CXV.
^ ^ L V V qui a poiTeiIioii & fai fine par au & iour ne doic eftre empefehe fui
fdfaifineJjianseflrc appelé en ingement,1* loir pour Jcbulc ^ d hommage
ou aucre caufe.
479 Des Flegemens& Attentats, Art. C XV. 480
T s mi poilMonem habet per annum & item non debet tmpeitn infiapojfiffione* mfi
\mut iniJïkio docetur, h fine fit ob homagium non prœjhtum, fiuejb altam caufam.
Glossa
Pofefio Auouri j/oteÎl interdiffisfed & diltomk
1 a S Ans tflre Appelé en ingement.] Neque emm fequitUT
aliquis fuper pollbifione de lado inqmecan neqtut,
aut vero interdifto poiTciTorio conuenm: crgonihil
de poilcllionc cum co agi poteft. Nam & a&ioncs ad
adipifeendam polïèlfionem, & interdira competunt,
Sc vendicationes manente quidem poilellione apud
detinentem , qui idem in iudicium vocatus cedere
pollelfione quandoque cogetur iuftis aûionibus eui-
<ftu sSc ordine iuris lcriuto. B
Glossa 2.
)
I Dominas ροβ Annum afltone experitur aduerfus '>**/"
Jaiïum.
i ■ rtitur tamtn Vu ρκΐκηβοηΰ cr'r.
I b Soit pour def dut d’h omm Age.] Congruit Art. ;î4- Fran¬
corum praxis eft, 6c receptus ftylus, vt Dominus Un-
gare cum vaiTallo non cogatur, nili manu plena, vt
tenua eorum,
poilidetis , experiri polle aducrlus Dominum , quod
Molin. dillcrit d. §.i.glof.4. quæft. $. & contrarium
rdoluit.$.42.num.n.eius quodprion loco dixir.nam
fuie in fidem receptus , fuie ante realiter& de fafto
poliederit,interdi61:o,Vti polfidetis^tetur, k quouis
alio recuperatorio ex hoc Articulo,& illo }34.nonob-
liante eo quod dicit Molinarus , /.1. glofi 4* quadi, j.
Boer, decif.yy. Innoc.Holii. Abbas Soc.cap. vit. ext.
quid mitt. cau.Iafon.l.fi quando . Co. vnde vi. vbidi-
cunt remedium di&æ l.fi quando. & didi cap.vlt.dari
contra dominum in cafu violentiae ÔC rapinae.
loqui folent. de qua Molin. §. 42. in prine, k §.31. in
prine. Sed hoc quod hic difpomt. Confuetudo p0(l
annum adeptæ à vallàllo poilefiionis non admittit, fed
adionibus experiundum. d.§. 344· quo cafu fallit illa
regula, quia pedente adione nil mouendum , fedvaf-
faUus in polfcifione elfe debet , quod illic ait A reilè,
obtinet tamen præhenfionis via in caiu Ordinat.anni 1
1563 per quam Dominus pro iuribus debitis ex trien-
nio praeterito, poteft vti via præhenfionis, qua: limita¬
tio cft ad huc Articulum. Sed nos in eo Art. plura, qui
cum hoc compingi debuin Itaque non vtimurfen-
ccmia eorum, qui non putat vall^llum intcrdiôio V ti
periri polie a
TITVLVS
T I T V L V S Q V I N T V S,
DE M A N V S INJECTIONE,
ET O B S I D I B V S,
TILTRE C I N QV1 E ME,
Des rrefis & O fl âge s y
AD RVBRICAM.
i ZJrreflum quid , dr nomen eius .
2, x^yirreftorum multi fines dr 3. 4. J. 6.7,
3 Kyirrefturn in perfonam.
4 Arreftum in Rem.
8 Per arrefta res tantum fiftitur in eadem eau fa. t
nec agitur.
\ æc Rubrica copræhendi potuit fub priorc, vt quæ annexam mixtâmque habeat ma¬
ceriam. Eftautc Areftü veterum Iurifconfultorü manus iniedio, quod verbum anti¬
qui iurisScruius Gramaticus dicit elfe, cü nSexpedataaudoritateludicis aliquis ro
fibi vendicat,&: pofterius exeo Budæus notauit. Id verbum ferè in feruis vfurpant,cùm con¬
tra legem profticuuntur, aut ita veniere, vt exportentur recepta manus iniediohe.l.i. &: 2.C*
fi féru, exporc* ven. 1. citius. D.dc i'eru.export. quod alibi abducere dixit^ alius. Fuit &: veteri
Athenienfium lege fua creditoribus \πα.γύγ» de perfonis debitorum nifi foluerent.quam inie-
dionis formulam, cur Molinæus maluerit impedimentum appellare non video, veluti nomi¬
ne rem iudicante deftitucus ,cùm impedimentum indefinitum nomen lit cuiufcunque obic-
di oppofiti adui, fiue à lege fiue ab homine fiue ab natura, fiue fadi fiue iuris nô fpecialis ali¬
cuius iudicialisformulæ,aut interdidi fignificatiuum. Quod fi præhcnlioncm quoque fi-
gnificat, non fuit, cur & non arreftum quoque fignificare exiftimare deberet, cùm vtrumque
* exprimante fiinteripfa inter fe præhenfio te Arreftum differat. Porro omnium Arreftorum
non vnuseft finis: namqueaucinrem, aut in perfonam intenduntur ad fimilitudincm ferè
3 interdidorum de exhibendo. In perfonam, ciim Iudex aliquem ex certa quapiam caufa po-
ftulante parte loco excedere vetat :hocneque Apparitor, neque priuatus litio-ator intende¬
rit, finon te Iudex audor fuit, nili quidem delinquente in flagrante crimine reperto, autfu-
4 gam adornante, huius exempla funtArc. 103. fupra&Arr.zop.infra^ alibi. In rem pluribus
de caufis etiam Iudice non decernente, cùm quis proponit debitorem foluendo non elle, at¬
que ideo nomina cius perfequi incendit, atque intérim metuit ne foluat creditori fuo qiude-
bitor eft agentis , in terminis Art. 116 . infra: nam ex eo quod fuga metuatur, quæ inter vete¬
rum caufas fuit l.ait præcor.$ . fi debitorem. D. quæ in fraud.cred.pridem abierat ex vfu quia
mliantcconlenfu obligatos non erat receptum nedi,nunccùm ordina. Molin.aliudiit ftatu-
5 Vfum P°Cer,1C· ^rreftl fi”ls alius e^cùm res meruitur mutari, interner ti, inter-
f hA 1, C°n ari·5 C01^ UI^1’ ^c|fi^icfaciesvfl° modo mutari, & probationi aut reftitutioni
U, uc‘ 111 tcrm,nis· di ren^ ad.& Art. 152. te cum exhibitio neceflaria eft teftatio-
6 mbus. Alius item, cum delcnbi, quod certificari dicunt, frudus rei licigiofæ petuntur, vt inde
teftationes flant ad reftitutionem , quia etiam prohibita fequeftratione, certificatio ad cum
finem peti poteft quod Bart. & Salyc. notant, l.i. C.dc fequeft. prohib. Angel.l.Impratorcs.
S.vlt . D de appellat. Bald. c.i. ext. de fcqueft.pofr.& frud. Bartîl.i. §. vit. D. de vent, in pofT.
7 mitt. c te cum manceps uedigalium in tranlitu depræhendi merces vcdigali obnoxias nc-
gante e itum vecto re,aut cum commiflum petitur, arrefti vfuseftdiis ferè de caufis arrefta*
nunuumimedionçs vfurpantur. Cæterum per arreftum nil aliud intenditur, quam vt res
X
A. R. T l Ph
VlEtlUï·
N ov au
sr
483 Des Arrefts & Oftages ] Art. CXV I. 4r4
m c^dem .cfiuia iÎftaXLir.ÎLUcpctauirip fagine ex cati fa debiti a[iafant mdicaci haftenui, vtaijc
dqîûiiaror aui dderibacur s eau cio prxtlcwt: nam dan hcrint quidquam per arccftunt
ï,on pçiicur, fi quilstifftint , Àtfefl né lige m» , iMre exhibita aucdcpofiEaafluonibus.terc-
gu lait b us pco fixation ï bu ti de re e El agendum : ha: e in genere, extern in Arct culii ex jggfe,
tla materia.
Article CXV Γ¬
Ι' aucun Seigneur prend ou 11 Îàifiil aucune cîiofc indeuemeru &
fnns rnïion,, 1 il doit dire nrrefte par rufticc, Êclnydoit eftre bjfiW
lé - bref terme'" pour prouuer de vérifier, e que iuikment il n appré¬
hendé Jj la choie, dot cil· queftioD: Et fi audit ternie il ne peut mon-
flrer promptement, S: Îans autre dehy quilait 1 pout bonne &
iufte caufe, Ul h partie aduerfe fera r refaihej & lu y eondemné aux dcfpcns/ dom¬
mages,, & imcrcftsdü Ia parde p & en fa me ride de la Cour. 1 Ec ne fera tenu celuy,
qui a elle deilâiil &: depo il ede, obéir à fon Seigneur» iniques a ce qu'il air ciïéid-
(4$.
' çf alitatis Domui:·!* Acàjiit b ant mAnum ïmtitm rem aliqu&nmntrafts&aqum^
^fin t* ηιήϋΆΐ > 1 debet retineri à Jufiitii L‘ φ diLtfw lirais u. débet âàft h adprokmdiid^
fjmdnm prxhndit h nmde^uxàgitttr. Brfillo ipfi 3 profit uto terminé fier diUi^mmi
k ftnm alia tlihtione mm probet fi id hnfcijje^ 131 vfjfalltt-s " infojfifmm refit netur , &
JD ominus condemnabit itr tn cxpcnf.i Λ a aftmatiimcmque Ittis dependet 'vajjalio Ji mutciél·
ψ4€ à in vtîlïti i t ·. m fîfd infigetur : !£ Et non tentiimr U ψϊ tkïtBüs fuit de fojjefimc , o!ft~
quitirn pw :jhirc Ùotfùno, donec 'ffem inpofejfomm refiitutus*
Clo sî a t. Λ
I F tuÀA :'aVt ftnndTU fin At mtntàÎu φαίίβ+ι non rf ftp, ^
rafAÀ fUtri'Aiihefi* finir λ Miim.
l a Stjumtt twçitfHr.] Hinn LiiiLLii vim fine rapinam, an r
quudeu mqi te inidTï mil dl rd i\ teine, fi» dhi m in tdligi
côucnicin qualitate Doiuiiu feuiLili î , ne île e.trranas
ftatuit AiTÎCidiis&ajp. Ttroraquccaflim cômpariiLT.do,
Dcuth m cvcvîl.uk i codant Artiet i lo , Ac rurlum cùm
du quêtai» dominiez ditenni liant Γτιΐηοί, ditas pra>
ftqipDîtuunn ccnitm Domino; cil i: enim Iufticiani vt
loquuntur , qn.-m^nn/r'Lidt-Jcn» , kmoirmn &Ju-
îtuniakin , Guiu&.vi .HFtlbif" ptïiÎîr hiictusTv?liitiis i
non tic .’-.diis pubL-za: Jiuii JiibEjiLtiÎ icd.priLuriEpo-
rim pûtiftAds, velim in rem l\t«n rariontr denniitij di-
iiitb retenn agar. It^quc polir domincmii qn.tuii mît'-
Ri, Pe prjditiiiiort's ÏHcîtî? pri uara auAoriucc petit·
&. fnntli^rti fisamotlent Moluifcuslongn, diipu.tano -
ne. J-i. glol.4· quæft.i. licetouilmsDdtiirum putet,
fi per l'üücÎ'm te App.intores Eci.it , ituod concludit
ibidem num.r^ & itf nim qntdt. i.pncb rtlllcmem di¬
ci tdîûitms priuari pÆrimonialis iutc liomantaliü ic
non iiirildidlionili.ji * tk in poildïjoucm vtlnn reni
propriam ire née rein debere poni, vt ait , nd itumim
I lift 1 1 1 a· fed Domini , q;i ud i bülem pe l ptlair. pradi’
'cari dicit d, qn ,vR M 1 u m, t C error e il l argui r po- '
ttmaîkciiiLm . & ηπΓιιιττηΐ33ΐ{ί.ΐ. ntitn. tÿ* &itcitmi.
τι. n uclî. t7rh glofii. it-d lue idem M nlinoctis dcfirliLLc,
ae es diiTive^ro cùtrariimijdHÏndjt + tl· f’uit priori^ in-
dicifiticimone défendu Domino [nnitnn non licere,
Ed |'t r ludiepiLi ev per Apparitores iblemni rrtu fa-
ciendum , niij CtiLiiueuidu ec>nEr.rmun dkter, $;ji.
pl u i . 1 . nuiît.T 7 , Ai' . A ut i(TSÎ k1 f ;n | ju.i ab ic Faitus cft
Moliuicus j ï«i iididu le put at in rebus, quod non vi¬
dit in Inriididione hac odHiinaatLi ,<.V dii cernenda i
eomtimoilijqLLie ficiii forma iurb,^ fiiburirptabrn-
fioiiem oppoîkioiii itidcin contentio ix Forma, Kgâ-
lari. N o s qu idem v fu parrio pri orïm i 1 1 abibadu ,ici I
Rp;LraLun à ιυηΓιίιώιοιαιίι nnnagiiolcnn us^ec vlUm
J lu idiai s-iin .mt dinnaa ualem ftpsiiiermii a eontendola
tic mtifiiidiomJi ,nec n cia^ ^uidgü.«n fç pataritu nil
abitnidé non tnt ped tn lui. iis mdentes ΐΐ repugnameSi
pnthenbones veru ftndatcstjE qtiàeuinqùe eauiîuiüD
aiilcrviiupimnis qtjam cognu! rendu, ο·:1: i n fornin., lu-
rcJege A: conditione reeipieiiilarurn oppoiirionunt,
ii cauli Jubile iLinfdictiemaU poreitaîe , & iure fbidii I
j annexa lunüidionis ôc cuinfcmlaot· , adep vt il Dm- i'
nu n r . 1 1 tr 1 1 di cl 1 o nem η o ji bïtbç.it , i s p roee.dcf c non '
[tu fl et per priifienfiontm dduèritis repugnantes : sto-
nique ea Molunt i primum icriptis aaJi railla diorrii-
in.ds.v puielbv; h fi r:j.ct.i -, vius quidem eius intllns,
quod ego triginta annorum f- itis loro cckbti randiu
veefiitus confirmare poftuni,
.Ctuttnt p frtft fiï fjo fitff E: pri; êin n fe Lidal:s laid-
diûioÊiLs.
Gloîsa l
j *j€rtr Jljeirimïpirtàdw ζ$* na,
z. JjoYwni φ t reptili mutuum .rf jtmt»,
4 in tÆt^cnAtii λ rt> fi mAd mmi tr thUu fit in
3 FtXAift.m m jtiMcnA d Aaitibiti.
■' U tfifi * fjfrj irr <hijt twArti((> unt- ] Nimi ti m Ide qifid cal r I
acerbe eonftituraiTi dl jn DominosFnidonitn 3
(.me liie liiipoJl rio obrin ere i m en da til , n iJ i de irm™-'
fi." Slvt tic ii;e\LLd.ibiJt luiuria Domini probetur, qLU:
nn 1 3ί 1 i uris co lore adiun b can polii 1 . A I ulta (ape ^
cuminr Formulas potius adliomrm ipeil.üiabuS,
qua m
485 Des Arrefts & Oilages , Art. C X V I. 48 6
quam reram fines &c vera effeda cuiufque difpofitio- .
nis,quæ actus perturbent, &inobfcraatione,aut pa¬
rum accuratè fpedatç fubtilitatis infringunt pleraque
excidunt etiam cautis & confultis , quæ adftridam
trutinam, & iuris captiones refecalfe, vtfummo iu-
reita fummainiuria Futura fit, excidilfc fyllaba,cau-
fam perdidi ite eft, vt quidam volunt, fed aequos ludi-
ces tales latrocinantes iyllabas oportet compefcere,
& rem ad bonum & æquum redigere ·, habeant ifta
locum inter infenfos,quod textus ait, 1. fi id quod. §.fi
2 quis. D.dc donat, int. vir.& vxor. Inter Dominum &
vaffallum habere omnino non conuenit , inter quos,
vt inter bonos bene agi oportet, ex facramen#«fc>n-
cepta formula 8c mutuis fponfionibus, & forma fide¬
litatis. Quod vailàllus habet, beneficio alterius habet,
fi latius re fibi obligata, aut potius certo quodam re-
jfpedu fua vfus eft, aut ignofcendum,aut æquo animo
ferendum , certe depofita acerbitate animorum repa-
* rari & reftitui oportet , quæ ferius aGcidcre: Erroris
3 iftud potius fit, quam offenfionis, aut affedatæ inimi¬
citiae : Si aliter fit , iftud fuerit , quod Celfus ait , prae¬
textu rnris ingrate errare , redè Molinam» vbique d.
$.52. negat ifta errata ad viuum relecanda, nec ficuti in
inftrumentis garentigiæ fie exccutionuni formulas,&
didata Magiftrorum recini oportet , quod ille ait nu.
io8.& alibi fæpe. Fuerit iftud vaflallorum contuma¬
ciam alere aduerfus Dominos fua profequentes & fa-
uere indeuptis ingratis: Sicnafcentur iniuriæ, vnde
iuranafei debent , & leges ad iniquum trahetur com¬
pendium contra Lmemineriut. C. vnde vi. &1 vit. C.
4 de vfucap. pro empt. Quare in talibus fimplex potius
veritas , & caufa fpedanda , quam formularum feru-
puloiii anxietas. Denique fic ftatuo , cum veritas om¬
nis i ubfiftit , & fi in forma exeeutionis peccetur, nuf-
quam huius difpofitionis rigorem obtinere,nec aliter
quam fi mala mens & dolus proponitur , & voluntas
nocendi : cum & vulgo fit traditu, quamuis erroneam
caufam exeufare à dolo. Dolus eft alienum inuafifte
fcientem, fed eum cui deberetur, aut qui probabili dc
caufa, deberi fibi putaret, lapfum exeeutionis formu¬
la, error eft & qui pendentibus quoque polfic accide-
rcjiaec fit extraordinarie pledendus. Error iuris etiam
à dolo excufatglofJ.i.D.de abig.
i Porro verbum , indeuëment , tam poteft peccatum
materiae , quam formae comprehendere , de quo nos
Art. 33. diximus. Materiae peccatum eft, cùm id à Do¬
mino petitur, quod non debetur , cùm falfa caufa eft
decreti, quia fcilicet praehenfio fada fitob fidelitatem
non fadam aut homagi um , aut quia praetenfa debita
foluta funt. I11 forma cùm iuris ordine non feruato ,
proceflura eft ad adualcm cxccutionem : nam proce¬
dere iuris ordine non feruata , eft ius alterius auferre,
quod ait Bald.c.i. §. iniuria. tit.de pac.inf.feder. & la¬
tius hocipfo fubiedo Afflidus Conflit. 24. lib.j. &
Conftit. 25.
Glossa 3.
I Dominus in errore iuris crfatti excuftrttr.
c Et fans raifin. ] Duplicata vox , ôc geminata verba
oftendunt magnum elle peccatum oportere, vt locus
fiat huic difpofitioni tam afperæ , quod nullo praetex-
tu iuris adu mbrari poftit : nam qui delidi arguitur, &
furti aut rapinae, li ius fibi in re elfe contendit, iure
etiam ordinario ad ciuilem examinationem remitten¬
dus eft. 1. vit. D. de abigeis. & 1. quod cuitandi. C.de
condit, ob turp. cauf. & 1. pratles. C. adleg. Flau. de
i plagiar. Ita & Dominus, qui fibi deberi putauit etiam
ex errore iuris excufatur multomagis&fadi, veluti
Jiftgcntuus, in Conf. But.
fi exemplo vicinarum Confuetudi*ium quifquam fi¬
bi licere putauit prçhendere poft annum à die non pe-
tit#inuèftitiiræ, cùm contra ftatutum fit Articulo fu-
periore, vel pro iuribus non liquidis, vel alia caufa
non probabili , hæc non funt ordinarie nec poenaliter
exequenda, nec fe Magiftratus accommodare debent
vindicantibus erratum mala mente, cùm fuumiint
confecuti.
Glossa 4.
1 jftgor art. iterum noUtus.
2 Et mutandus ordo feripturst.
d lldoiteflrearrefic.] Acerbè,& quod negari non polfit 1
param confiderata reciproca qualitate Domini & vaf-
lalli, Sc beneficentia eius qui impetitur , fi dolus non
probetur. Illud etiam inciuilius hic, quod Domino
vult manus infici ad fimplicem, vt dicunt , querelam,
& conqueftionem valfalli , contra omnes iuris regu¬
las , idque ante datam dilationem ad probandas præ-
henfioniscaufas, quo quidem ordine haec feriptura
locatur,cùm contra fieri coueniat, & ante dilationem
dari , & in probatione deficere 3 quam manum inijei,
aut Arrefto fubiici, hoc eft poena præuenire delidum:
Sed hoc quis facit? Itaque illo Articulo 609. haec via
Arrcfti omifla eft , Ergo cùm prius fit audiri, quam
coerceri, vt fontem non poteft , non inciuilis videri
haec difpofitio : quo enim Arreftum, fi caufæ præhen-
fionis probentur. Mutandus itaque eft hic ordo feri- z
pturæ, vt prius dilatio detur , deinde fi in probatione
deficiat, Arrefto locus fiat,hæcdemùm difpofitio pec¬
cat contra l.fi bene. D.de vfur. ne fe valfallus præbeat
acerbum & contumeliofum exadorem , fed modera¬
tum & cum efficacia benignum &cum inflantia hu¬
manum : Sed iniquiùs in Dominum ftatuiffe eciâ pro-
> bata fpoliatione , quam in quamuis extraneum ratio
non patitur, nec iuris difciplina,cùm Art. io9.infra ni¬
hil tale in fpoliatores quofuis ftatuerit, cùm Dominus
ei fi ordine non faciat, iure tamen Domini faciat &:
beneficij lege.
c Bref terme?] vt omni fpoliatori dido Art. 109. & Or¬
dina. anni 1539.
Glossa 5.
1 Prahenpo Ο1 λΒιο parib. de caufs ~\erifcAnd<e À de ·
mino.
2 Pendente lite "V aJftUus non infringit manum domitu .
3 Ccnfura art.m cafit reciproco .
f Pourprouuer.] Non eft dubium hoc cafu præhcnfio- j
ne præfuppofita & oppofidone formata dominum
Adoris partes fuftinere debere , & ex Ordinationis
forma quæ anno 1364. publicata eft 8. Maij Rhedon.
& ipfa adus natura præhenfionis caufiis probare de¬
bere. Ita fit vt oppofidone formata præhenfioni
Domini intérim in fuo ftatu manenti , <5c Domino
plena manu, vt aiunt, litigante, adio adi ungenda fit à
Domino ad confequenda debita , quorum ratione
præhendit : ex quo fit , vt 6c prxhcnfio Sc adio pari¬
bus de caufis iuftificari debeant. Et fi interdum præ¬
henfioni vt exeeutioni caufæ apponi poliunt, quæ
non & adioni, fic fenfit Ioan.Fab.$.rctinendæ.Inftit.
de interd. latius. Molinæus. $. 31. in princip. Nam ratio
vtriufque dominij per præhcnfionem coniundi ad
tempus , facit vt Dominus intérim in poffefiione fit,
veluti miflus caufa rei feruandæ pendente lite , nifi
quidem incontinenti doceatur de errore aut iniuffi-
tia præhenfionis, de quo Molin. agit.§.i.glof.4.num.
19.de 22.&§.4i.glof.i.'num.U7.&:uo. Nec pendente z
4S7 D es Arrefts & Oftages, Art. C X V I. 48g
lite Domini manum debet vailallus infringere, alioqui
infradi Arrefti poenas fuftincre cogetur ,&yelun ex
attentato procedetur fufpenfo intérim litis principa¬
lis curfu, in qua Dominus ante non cogatur procede¬
re, quam omnia per infractionem erepta, reitituta, &
vt aiunt, reftabilita fine : in quo Sc fi alibi traditum fit,
attentata primæ inftanriæ non aliter conuinci quam
lite principali decifa. Art. no. tamen protinus in hoc
cafu de attentatis & infradione cognofceturnon cx-
pedata diftinitiua aut cognitione fuper principali,
quia Domini feudalis eft hoc fpcciale ius, ne nili plena
manu litiget, quod Molinæus fubindcdiiïèrit,& vius
obferuat <1.§.i. glof. 4.quæft.3. &quæft.4.num.32. &
d.§.r. glof.2. in prine. glof. i. num.157. & §.31.
5 nu.z. De cuius Arrefti infrad i pœna : non eft hoc Ar¬
ticulo quidquam conftitutum , cum valde conueniret
ratione reciproci cafus, valde mirandum , & in folius
Domini perna hæfift'c Reformatores ex veterum in¬
cogitantia minori certe ratione: Nam quoddeinfra-
dionc Arrefti ftaruitur Art.29.de quolibet infringen¬
te ftatuitur , & alio iure inter Dominum & vaftallum
agitur, quia,vt dixi , diftinitiua cognitio non expeda-
tur ad determinationem infradionis, ledprotinus agi
Conuenit, & omnia refti tui, quod ipfum neri oportet,
quoties pendente lite aliquid attentatur , hoc ipfum
miratur Molinæus in fua Confuetudine omiftiim: fed
generali tamen obieruatione regni receptum, vt mul-
da talis infradionis fit fexaginta folidorum , de quo
diximus d.§.29. & Molin.d.§.yi. nu.137. glot.i.& 135.
hæc procedunt in cafu quo fcudi conceftio,id eft, U te- ■
wi«ri,eft in confefto, fed aut debitum negatur,aut for¬
ma exeeutionis oppugnanir : nam fi la tenture effet
controucrfa, nec Dominum agentem vafiallus agno-
fceret protinus , facienda eftet reo prouifionalis ad-
iudicatio fruitionis rei , hac ea exécuta procedendum
fuper eo, & iure prætenfæ concelfionis fub poena &
periculo commilfi, quod Molin. d. §. 1. glof. 9. perfe-
quitur.
s Qjtc tuft ement.] tam ex materia, quam ex forma quia
dcbebatur,quod petebat, &c quia licuerat per praehen-
fionem procedere.
11 La chofé.] prochement tenue, de quo Mol.§.i.glof.6.fed
tamen hîc non admittitur probatio Sc iure rei aut pe¬
titorio vt fupra.
Glossa 6. 1
I QuU prabanium 'a domino & qua ptrfee o* (.
Z Accidentalia maxime probanda.
1 1 Promptement.] Id eft, illo ipfo termino præfixo per di¬
lationem, Incotincnti: nam Domini eft probare. Pro¬
bantur autem quædam in talibus , fi contrarium non
probetur, cuiufmodi funt omnia, quæ ex natura feudi
debentur: Naturalia fumuntur à conditione feudoru,
quæ ex Confuetudine regionis obferuari &c deberi fo-
lentjveluti apud nos in concclfionibus nobilibus fide¬
litas d homagium,& cameragiu, laudimia licet quan¬
titate non femper eadem , de quibus nos late in Ru¬
brica de feudis infra,talia probantur ex Confuetudine
fi contrarium non probetur , & in his Dominus fun-
2 datam intentionem habet s fed quæ accidenter , id eft
conuentione appofita debentur præter naturalia,pro-
l batione indigent, nec in his Dominus fundatam in¬
tentione habet, vt reditus,folaria,dcueria,& iuraquæ
Confuetudo fpecialiter non induxit , quorum aut ti¬
tulus aut polfellio diuturna eft probanda.
k Sans anne delay.] id quidem regulare in omni fpolia.
rione Ordin.anni.1539. de quo nos Art. io9.fed in Do¬
mino feudi nimis praecise.
1 Pour bonne CT tufte caufe.] addendum fuit, zp" exploite
en forme deuë.
m La partie aduerfe. ] Id eft, le ^ajfal, cùm ante dixeritin
eorrelatiuo,^» Seigneur.
*-# Glossa 7.
1 Ante omnia Refiituendm vajfaüm in poffefemem.
z Reffaiftmemum fit per annullatiencm aclus.
3 RefiituunturfrucÎM àdomin».
n Refaifie.] Et hîc finepræiudicio Iurium etiam polEf- 1
foriorum Domini, fi quæ habet in inter dido retinen-
dæ poft reftitutam fpoliationem , dantur enim inter
eos næcinterdida,quod Mol. exequitur d.Ç.i.glof.^.
quæft.5. fed priore ordine infirmata præhéfione, con- I
fequens eft vafallum reftitui in poftèftîonem,ex cap, r.
§ ii vero. rit.de mil. vaf quicont. cft.Bald.c. 1. tit. de I
contr. inter vaif & Epif valfallû ante omnia, & qüàm
in lite procedat reftituendum eft. Idem 1. fi deferta. C.
fi prou.publ.penf. Andr.de lfern.&· Aftlid.d.Conftit.
24. lib. 1. nec an te vafiallus procedere cogitur in lite
1 principali quam hoc tadum lie : huius fadi & confti-
tuti cxemplû eft ex Arefto apud Boër. decif.55. Curiæ
Burdegal. contre le Seigneur de Limeul. Non fit autem 2 1 2
rciïaiûmcnrum perviam leuationis manus,fed pervia
fimplicis annihilarionis A: annullationis adus, necie-
uatur manus, nifi in quantum de fado proceiï'u mcd.
Excipe nifi ex aliacaufaiufta Dominus ante przhéfio-
nem infirmatam in pofl'elfionc crat, de quo Mol. §4.
q.7.Aftlid.d C0nftit.24.nu.55.M0l.51. glof4.nu.39.
Aux dcfpens. ] qui font en ce cas preiudiciaux (? payefau-
parauarn que renier au procès foit petitoire oupoffeffoire.
0 Dommages er interefis.] Quod toties fit, quotiesde
pollèllione erepta , aut exempta , aut turbata iudicatu
efttôc fi maiores noftri,& verus forum in omni omni¬
no genere caufæ folebat illa adiudicare , quod ætate
noftra commerciis Francoru eft immutatum. Sed hîc 1
mera incogitantia reformatorum, qui quod erat præ-
cipuum,& valde confequens,omiferunt de reftiturio-
ne fruduum , quos omnino reftitui confequens eft in
tali iudicato,quod diximus Art. 109. nec folum perce¬
ptos, fed &c percipiendos quoque, etfi alicubi Molin.
dubitat propter primordiu dominij vtilis , fed hæc fa¬
cit annullatio principij adus , veluti nunquam fuerit.
p Et a l'amende.] Ex illo Articulo 109. hæc autem Do¬
mino cognofceti,id eft,fifco adiudicatur, quod hîc ap-
paret,cùm dicit de la C««r,etfi d. Art. exprimit H amen-
deroit à partie : fed mulda non nifi ex dolo hoc cafu eiTet |
fifco inferenda.
q Et ne fera tenu.] Neque tamen Dominus iure fuo pn-
uatur l cui faluæ adiones manent pofteriusintentan-
dæ, fed non antequam omnia fint:reftithta ροίΓείΓο-
rio,frudus,damna,expenfæ,intcrcire,&: fi quid accef-
forium eft.
Article CXVII.
Art. exii.
N Ο V AB
Con*.
a e l v y quia obligé fon corps à tenir oftage pour debteciuile, bapres
l’intimation à luy faiôte de c fatisfaire à l’obligé, fi l’obligé ne iàtisfaiâ, 1«
créancier d
489 Des Arrefts & Oftages, Art.CX VIII. 45)0
créancier d le peut faire, arrefter parlufticec en certaine ville,, & la tiendra arrciL
r Et s’il aduenoit, qu’il enfraigniil ledit arreft, le créancier le peut faire confticucr
prifonnieren prifon fermee.
a J 5 ' qui cauit nexu ad tenendum obfagium pu arreflationem pro ciuili debito , b interpel¬
latione ei faéla c fatis faciendi obligationi 3 creditor àpoteft eum retinere decreto Judicis
c in aliqua vrbe & ibi inclufus remanebit . f Et fi accideret eum infregijjc arreflationem*
credit or faciet cum comprehendere 3 & in carcere claufo detinere»
Glossa i.
1 Obligé comme pour les deniers du Roy.
z Sjtjd yfùrpatum m nexu Roma,^Cthenis CT c.
i 1 Celuy qui a obligé fin corps.] Neque enim amplius in
eo haeremus , an quifquam nexum inire ex confenfu
poilit, de quo fcholal. nemo carcerem. C. de exad.
tribut. Cuius ipiius legis côtrarium neceiîltas reipub.
& inclementia temporum indixere: neque nobis cer¬
tior nexus quam cum fub hac forma côcepta e il obli¬
gatio comme pour les deniers du Roy, 8c antiquillïmae Rei-
z pub.eratvfurpatum & Athenis, & Romæ,quod leges
XII. T abularum teftantur , quæpofterius rogationi¬
bus tribunitiis funt immutata. Quin & lege quoque
nuper indudum obligari quoique ad carcerem per
Magiftratuum Sententias , id expofeente debitorum
perfidia Art. Molin.48. fed & Solonis legefublatam
manus iniedionem in debitores Plutarchus memo¬
rat in Solone : quam legem ex Ægypto tranftuliflè
Solonem Diodor. SiculusaitUb.j. DecemuiriRomæ
reflitucrunt ôc manus iniedionem, & vinculis eufto-
dire. hoc fecuti Imperatores alij probarunt, alij fuftu-
lerunt, quod indicat 1. 1. C. qui bon. ced. poli! Im-
probauit Conftantinus d. 1. nemo carcerem. Sedid
ius etiam ante XII. tabul. Romæ valuiiTe indicat
Confulis Seruilij fadum , qui Volfcorum bello indi¬
xit , vt militia: nomen daturi liberi eiTent nexu &c pi¬
gnore creditorum. Longo poft tempore Senatufcon-
liilto cautum, ne quis ciuis propter aes alienum ne-
deretur, nifi ex iudicati caufa: Sylla fufticere voluit
bonam copiam euocaflc , id idem in Clericis vfus re¬
cepit , reclamante iure , de quo nos Art. 4. tit. x. &
ixigientes ad Ecclefiæ afylum c. fcclicis 17. q. vit. Et
equo àrreilato Put. in Synd. vb. fup. de quo Boer.de-
cili. 303.
G l o s s A i.
i Vies interpellat pro homine »
A z Soluere θ' fuisfdcere diuerfk.
3 κΑη fine cognitione caufe debitor poteft trudi in ui*
cerem.
h ^tpresl intimation.] Ideft,/flWiW4f/ff»,quæipfanecef- 1
faria non eft , fi dies certa in obligatione eft appofita
Art.71. Ordin.iyjp.Semper enim dies interpellat. Ita¬
que de viribus , aut ordine fummationis non eii reci¬
pienda controuerfia, ancongrtio loco fada fitprae-
Îuppofita die interpellatrice , quæ quotidie inter¬
pellat.
c Satisfaire.] Id ei\, payer , neque enim recipiendæ’du- z
bitationes Dodorum de eo verbo & fi fatisfit quocu-
que modo volenti creditori 1. 1. D.qui fatif. cogan. &
B alibi fiepej fed hic agitur inter contendentes , ideoque
de folutione intelligendum.Sunt tamen foluere & fa-
tisfacere diuerfal.quod vendidi. D.de contrah.empt.
& 1. Stichum. §. 1. D. de ftatulib. 1. folutiones. D. de
verb. fignif.
d Le peut ar refler.] Ex forma obligationis.
e En certaine ville.] Siplures fint, vtfolet, in vna ali¬
qua, fed femel certo loco inclufum fine decreto Indi¬
cis alio non transferet, quoniam eledionis facultas
confummata eft eligendo.
i Et s'il aduenoit <pu il en fr digni /?.] Ardior enim cufto-
dia propter contemptam legem contradus apponen¬
da eft. §. ficuti quidem auth. de exhib. reis. Sed an
hoc admittimus fine caufie cognitione, & non vocato
C ante oblipto. Et puto tam fieri jpofle , quam primum
potuit, cùm advtruque par caufa fit, & vis arqua obli¬
gationis, quae fic concipi foleat , a tenir ofiage en tel liet*
CT non en partir , iufcjiies a parfaift payement. Sufticitita-
que folius Apparitoris relatio teftantis fe certo loco
extra obftagij cancellos reperiifle debitorem , vrrun-
que enim & οβ ager , O" faire tenir 0 fi age in obligatione
eft , alioqui quis effedus clfet talis obligationis ? Sed
ante captionem redintegrallè obftagium, carceris ru¬
pti iufta effet excufatio, muldae tamen locus eflet, nec
dicitur aufugiife rcuerfus. Bald.l. i. coi. 3. C.de ardil.
ed.l.i.col.j. C.de fer. fugit.
Article C X V 1 1 1.
! T où il n'y auroit conuention, que le debteur deuil tenir prifon fermee,
ic Créancier le pourra faire confticuerprifonnier \ fans garder l’ordre
contenu auprecedent Article.
Art. cxm,
N o v AS
Cou Si
* Jgr -vbi conuentum effit e,uod debitor debtret detineri in carcen claffo , Creditor
poterit cum tubere compr<zhendiy b non feruato ordine in procedenti c. Articulo poflto.
Glossa x.
i Differentia Nexm, (y olfidatui.
i*Etoù, dy auroit conuention.] Aliud eft obfidem eiTe pc-
'Atrgentr. mConf.Bnt.
eurtiae,aliud nexum, obfes certo loco excedere veratur
paulominus qua libera cuftodia. Itaque ifta ta di uerfa
finit nexus & obfidatus , vt Notarius virtute dauful*
λ tenir 0 fi age çrc. non pollit extendere en pnfon fermei
X iij
-
îiifi quidem in Notariorum ichola id eiTet vfurpatum
& confuetum in exteniione claufularum : nam & in
totum omilïum in talibus fuppletur ex Confuetudinc
ex l.quod il nollit.$.ii allidua.D.de ædil.ed. hoediferi-
men fundatur in 1 i. D. de eufto. rco. (enfit & Angel.
S.vlt. Inftit. dcadio. vbicapi. quidem aliquem dicit
polle, non tamen carcerari.
Glossa 2.
I Non necejfaria difcufio bonorum ante capturam.
b Saçs garder l'ordre.] Non recipimus Dodorum
Scholafticorum fententias , qui putant præfuppofi-
492
ta obligatione tali , antequam deueniatur ad captu¬
ram perfonae, bonorum diicuilionem faciendam ef-
fc, quodiure Romano verum elfe potuit, quotem-
f>ore bonorum difcuiïio fiebat mobilium &irnmobi-
ium , fed tamen non obferuatum arguit, d. 1. 1. c ^
his qui bon. ced. poiT. vbi carcer cuitatur ceifis bo¬
nis : licuit igitur carcerari his non excuilis , etfi contra
putant Romanus Confil. 241. Felin. c. quo ad confu¬
tationem. ext.de re iudic. Francif. Curt. lib» dcfe.
queft. quæft.23. Hyppolit. l.vno quoque. VcrfQujn.
to amplio. D. de re iud. Nunc fublata Ordinat, anni
1 539. omni diicuilionis folemnitate nihil eft dubita¬
tioni relidum loci.
491 Des Arrefts & Oftages , Art.C XIX.
A
Article CXIX.
Arttc.
c x 1 1 1 r.
N ο V AB
CoN S,
R R E s x fur performes ne fe fera qu en villes ou bourgades, où l’on puiiTc
trouuerpain, vin, & autres viures neceiFaires.
Λ Rreflatio in quamuis perfonam non fiat , nifi in Orbibus, aut vicis, in quibus potefime -
X X nirl ρΛηι5 * ~yinum > ξ^αΐΐα ad vitam necejfiaria.
Senferat idem olim Lappus allegatione 125. &Ge- B rus cft,etiamcùm obligatio conûnex.puiffanced’o^ayn
minianus cap. ftatutum. §. fancimus de refeript. in 6. en toutes villes cr ch a β eaux, fuppletur enim à Confue*
nos ltipra An.2o.verbo,//iw*y«^4»i.hic Articulus ve* tudine de honcftis,idoneis,tutis, non inhoftico.
Article CXX.
Art. exv.
N O T AE
C b N S.
EL VY qui fai& arrefter ou oilager autruy, a luy doit faire fes dcCpens
b à l’Ordonnance de Iuftice : au cas que l’arreilé ou oftagé n’a dequoy
les faire.
TS qui in carcerem contrudi facit aliquem aut obflagium tenere , 3 debet eum alere h ficun-
xdum prœfcriptumJuflitUj modo is qui retinetur in obfiagio de fuo non habeat vnde fi ale¬
re pojfit .
Glossa r.
1 Regulariter de fuo alendus in carcert detentus.
1 * Luy doit faire fes debens.] Rrimùm cftvt fuo vitiat, fi
habet vnde: nam id vetus lex XII. Tab. cauebat, Suo,
inquit, viuito,&l.fuovidu. D.deopcr.libert.Scd fi
non habet , alendus eft à creditore , vulgata glofta &
DodortrtTL'fententiæ ini. vit. C. de erogat, milit. an.
Bart. in tradat, de carcerib.&l.fandum.vbi & Alex.
D.de rcr.diuif Angel, trad.de malcfic. verb. & fama
publica. Angcl.§.fin.Inftit. de adionib. & 1. meminit.
C. de appellat. Put. infyndica. verbo, ancarceratus D
Boër. decifi 305. Quare & vfu receptum nullum in car -
cerem recipi,nifi fit,qui cautionem prxftct de impen-
fts foluendis.
Glossa 2.
* De alieno viuens le* prifonnicr eft mis à Ia petite
penfion.
t Nec habenda ratio dignitatis incarcérait.
I b */£ l'Ordonnance de Iufice.] Quanti minimo poteft, vt
de alieno viuenti , & comme nous dtfons à la petite penfion.
Inciuilc eft eorum iudicium, qui perfonarum dignita¬
tem, aut qualitatem ipedandam putant in talibus ali¬
mentis decernendis; quod fieri folet in his, quibus ali¬
menta debentur ex lege, vel contradu Lcum hi.D. de
tranfad. Sed talibus non debentur , fed miferationis
8c nccellitatis cauia impenduntur à lege non vt debi¬
ta , fed vt benefice aut potius ncceflariocollata: nara
de alieno liberaliter facere nulla lex cogit nec hic per-
fonx dignitas fpedanda, fed vidus necellàrius quod
fimili argumento diximus Art. 416. nec quifquam co¬
gendus eft in neceftitate efte liberalis, hic prxfertim,
cum licet cedere &carcere liberari, inopia vidus
defungi de aliena Choenice. Nec quidquâ facit, quod
l.vlt.C. de bon. aud. iud.poilid. inretentioneneccf-*
fariorum dignitatis rationem habet quia multum in-
tcreft, an tuaretineas, an de alieno prodigas,hxc nul¬
lam habent correlationem. Itaque omnes, quiinea
caufa funt,aut bonis cedere debét,aut de alieno quam
minimo nutriri, quo caeteri carcerati aluntur, citra re-
fpedum qualitatis, quia qualitas debitum non foluir,
& pauperis creditoris cui debetur, confidcratio eft
potior , qui fuum repetit. Dixit alicubi Hycronlmus
tibi Sacerdos (inquit) de altari viuere datum eft, non
luxuriari , Idem dixerim nobili ied debitori de alieno
viuenti fraudare te decet, non indulgere genio: no hic
dignitatem alere fed hominem cogor homo paucilfi-
mis contentus eft, nec carius tu, &e debitor, & frauda¬
tor viuere debes quam olim potuit aut Diogenes , aut
Crates,
Des Arreils & Oftages, Art. CXXI. &c. 4i>4
4P3
Crates , aut de continentibus aliquis, Γι quid amplius
aues, de tuo facias licet -, Scitum eft illud Terentiani
Phormionis, Alere nolunt hominem edacem , & fa-
piunt mea quidem fententia, pro maleficio fibi bene¬
ficium fummum nolunt reddere. Et illa ipfa XII. Ta¬
bularum lege fcriptum extat, Suo viuito , in fuo viuit,
qui cum vinftum habeat libras farris in die dato , quae
quod apparet, minima fuit veteris temporis illius rne-
A fura, nec vini mentio vlla, aut condimentor um , <$c
quod dicere folemus pain cr ea». Quare qui fibi vi¬
dentur valde /apere, cum ahter faciunt, tantas audo-
ritates infipientiæ damnent oportet : Sed fapiant fibi
licet, dodris quidem rerum & exemplorum non la¬
piunt, faciunt quae diximus art. 124. 6ci6u
c Λ» cAt.\ Ante diximus primum efle, vt de luo
viuati
Article CXXI.
■ 3pres que le prifonnier arrefté ou oftagéb a fait ceftion de biens j^*”4
pour la dcbte, pour laquelle il cffc arreilé, cil ne peut eftre retenu en c oms.
prifon, d que par le temps qui fera arbitré par le luge, pour faire par le
créancier c difculîion & f execution fur fes biens.
a P Oftquam carceratus detentus & obftàgiatus b bonis ceflfit pro debito, pro quo detine -
A turc nonpotefl in cancre retineri , à nifi ad tempus quod à religione iudicantis prœfli tue¬
tur, ad faciendam per creditorem c difcujfionem { executionemque bonorum eius .
Glossa i» B
1. Ceflioflt , ht Urcer euitetur.
Z Ccflioncfafta noo liberatur debitor ab obligatione.
i 3 ^/Cpres que le prifonnier.] Hoc enim beneficium à le¬
gibus repertum eft,vtcarcer euitetur l.i. C. qui bon.
ced.poiT. fadh igitur celfione & vindri carcenbus exi¬
muntur, & necdum vindheo nexu liberantur.
6 isffatt ceflion.] Ex his quidem caufis in quibus ad¬
mitti folent, nec enim palhm permittitur, fed ea de re
Εβαη. extantdodtorum hominum tra&atus. Cuius moribus C
6 S 1. noftris nulla praeferipta formula eft,plerifque locis efl:
**.C. etiam fuggillatrix & ignominiofa, quod tamen fieri
non debere ne Statuto quidem polfe cenfet Baldus, &
Salyc. 1. fi in omni. C. cod. Ang. ibidem. $.vlt.
Four U debte.] Quod debitum in confeifo elfe opor¬
tet : l.penul. vbi Bart. D. qui bon. ced. polfi Ang. §.
vit. num.4.Inft.deadrio.
l c line peut epire retenu en prifen.] Sumptum ex d. l.i. fed
tamen à nulla obligatione liberatur, neque ciuili ne¬
que naturali, fed exceptio quæritur,vt putant Cyn.&
Bart. d.l.i.Bart.l.qui bonis.D.qui bon. ced.poifi An¬
gel. d. §.vlt. num.4. Bart.Ang.Imo. Raph. l.vbicun-
que.D.de fideiuf. Ideoque celfione principalis non li¬
berantur fidciuflbres 1. hietes àdèbitore. $. fiftipula-
tor. D. de fideiuf. vbi Bart. Ang.d.§. vit. num.io.
Glossa 2.
I Difcuflione pendente ceflionarius efl in carcere, &c.
d Que par le temps.] Intérim igitur dum diicuritur car- i
cere teneri permitti -, folent vero odto dies concedi,
longiores etiam induci* concedendae font, fi bona
alibi occultari dicantur, fed & indicare bona fua te¬
netur, fi qux habet, alias amittit beneficium, quod
glofia fk Doftores dicunt d. 1. i.C. qui bon. ced. polfi
&: Bart.l.penult.D. eod.tit. Angel. d.$. vit. num.8. qui
malitiose occultat perdit beneficium.
c Difcuflion.] Ideit, inquifition cr recherche.
f Et execution.] Neque enim creditores debent fuo
arbitrio capere, fed legitime diftrahere 1. legis. C. qui
bon. ced. pof. vt intelligatur quantum folutum fit, &
reuocari cefiio pollit. 1.C* eod.
Article CXXII.
I les biens du prifonnier arrefté ou oftagé font pris par execution, pour artiq.
auoir payement de la debte : Et à la vente d’iceux biens fe trouue oppofi- n Vv I‘«
tionou autre empefehement, ledit oftagé ne fera relaifché iufquesa ce CoN,‘
que 1 execution foit parfaite, 3 ou payement fait de la debte*
JJ I bona car cerati detenti & obflagiati capiantur per exeeutionem , 'vt debiti folut io fiat Λ
φ mfubbaftatione eorum bonorum inucniatur oppofitio aut aliud quoduis impedimen¬
tum, qui in obflagio efl non remittetur donec exeeutio fit perfetta 3 autfolutio debiti faôla .
Glossa 1.
I Vna exeeutio fati a aliam non prohibet .
l Nifl ante atlio mflitnta fit.
i Pr*fupponcndumeftquod feribitur, vna exeeu-
tionis via tentata aliam non prohiberi, quoquifque
£ fceleriusadfuumperucniat, isenimvnicus finis eft,
qui petitur quacunque tandem viainfiftatur: Iraque
Altera alteri ηό prçiudicac, fed ambae in eandem, finem
confpirant. Quare & qui feobligauit nexu, &capi
ipfa & pignerari bona poliunt, quod vulgo etiam for¬
mulis exprimi folet 4 tenir efl age , neantmoms les bient
X iiij
4 py Des Arrefts& Oftages,Art.CXXIII.&c. ^
x exploit ans ; contra eft, cùm a&ionisvia inftituta cft,
non enim oportet cœptx cognitionis præiü dicari via
fatti, & lite pendente quidq'unm nouari, ncc cxccutio
tentari débet, quæ ab Iudicis féntetia ex coexpc&ada
crt,quod Bart. dixit 1. conicntaneüm.C. quo &quan.
iud.Bald. LuC. deteft. mil. Angel, l.nemo carcerem.
C. de exa&.trib. Angelus alius,§. vit. Inilit.de ait. nu-
mer.io. Itaque dicere folcnt crcditorem,qui fecit car¬
cerari debitorem , polfc nihilominus tenutam bono¬
rum eius petere, quod nos dicere folcmus procedere
per cridas & fubhaftationes , Anchar. c.i. de co
mit.inpof. Archid.inRub. ciuf. tituli.Caft.l.4 Æ1
præror. D. de reiud. & in 1. legati. C. vtin pofl! ïïî?
Ôc in 1. ftichum. §. idem Cclfus. D. de nouât : & qu0'
latè colligit Hyppolit. fingul.}^.*: in Rub. de fideiuf
fed nec captura principalis liberat fideiuflores Bald c*
contigit, ext.de dol.& cont. Nec è contrà.
a Ou payement.] Hæc difiùnftina refoluitur in con-
iundfciuam,ncc enim carccr foluit debitum fed bur-
fa, vt aiunt.
Article CXXIII.
A R T I c.
CXV1II.
N Ο V ΛΕ
Cons.
aE R g e NTbou autre minière de Iuflice ne doit faire fçauoir arreil, c fans
foy afïigner, d &c qu’il ait pris caution reiTeante.
Λ A Pparit°rh aui quiuis alias Officia riusjuslitiœ non debet denunciare arreflationem feu
·*“ arrefiu c nifi fatifdatione antea ex alla d & donec fideiuffiorem domiciliât mm acceperit.
Glossa i.
i apparitor turc CT ordtne arrefum facere debet.
a Sergent ] Cùm arrefti vis ça fit,vr omnimodo pareri
ei oporteat, <5c Iuftiua (aifiat, vt dicit art.U7· magno¬
pere videndum eil ; vt aure Sc Ordine fiac,& idonee ei
caueatur, cuius ea res cft, quod ni prudéter faciat Ap¬
paritor, rem periculi fui facir, vtlurifconfultus loqui¬
tur ex art.R7. infra, facit enim id Apparitor fine de¬
creto vllo art. 130. Ita cùm haec fequcftrarionis vim ha¬
beat, cauere debet ne poftulante ignoto Se rranfeuntc
per fraudem rem aliena occupet, quare Si iarifdatio-
nem exigere debet , Sc poftulantem adigere ad domi¬
cilium conftitucndum , quod arreftis facere iubentur
pœna indicta expenfarum vtintereftecouenire liceat:
nam cùm fine caufie cognitione fiant ad fimplicem
cuiufque alTcrrionem, rcCta caueri oportet.
h Ou autre minière de lu fice.] Nam veteri foro erat
vfurpatum, vt etiam litigator in caufafua, incaluce-
B leritatem importante tale arreftum pofTet indicere ve¬
teri more, quo ducere aduerfariu fu um in ius cuique
licebat, Sc exeeutor e fiet in fuacaufa , maiores noilri
haec p lege mens en cos haftift folebant vocare , <juil fallut
releutr dedans hwtlaine par vn Sergent.
Glossa 1.
I Satifdationem exigit apparitor arrefium faciens.
c Sans foy afigner.] Id eft, nifi fatifdatione antea exadtat
abeo, qui arreftum denunciari petit de iudicio fiften-
do, talem exigit ab Apparitore etia authent. deerra;·,
tore. coi. 7. & authent. offeratur. C. dc litis come(l.Sc
auth. generaliter. C. deEpif. &Clcr. hæcdifpofitio
probatur per Anchar. Confil.Bj. incip. ex theoricis.
Corn.ConfîI.136. vol.4.
d Pris caution rejfeante.] Id eft, fideiufiorem domicilia-
rium loci vbi petitur, Sc alliduum vt dicere folétglof.
l.vlt.C. de præfcripr. lôg. tép. Fab.§.i. Inftit.de vfucap.
Article CXXIIII.
v l ne doit* arreilcr le cheual à Gentilhomme oub autre homme d’eftat
c qui cft pour fon vfage à cheuaucher^ Ci ion corps n’eft obligé a tenir pri-
ion ou arrefb Et aufli ne doit ledit cheual cflre pris par execution, il on
peut trouuer autrés biens meubles ou immeubles.
^bet 3 manum Regiam inijeere inecjuum nobilis vaut cuiuffiis honorat ce fer fond
equo vehitur , d nififi m carceres (e obfirinxerit : e & etiam non debet ditius equus capi
fer cXiCUtionemfi alia bona mobilia aut immobilia f 0 ffint inuemri.
Glossa ϊ.
* ^irrefter le cheual] Ne iumentum aliud vllum,quo
quifque vehatur.
b Ou autre homme d’eftat.] Hominis honorati,Canonici,
ReClons Ecclefiæ, Praelati, ciuis vrbis, aut opulenti.
c Qui eft pour fon vfage.] Hic videtur reftringerc difpo-
fitionera ad vnum quo vehitur: quare etiam fi ex con¬
ditione perfonæ plures quifquam habeat, provno ta-
tum priuilegium coceditur. Idem ccnfuero de eo, quo
filiusfiliave,vxor, & nurus vehuntur, hæc humanitas
Parifiis non detinct,nec Aureliis,Biturigibus,Tholo-
C iæ, Montifpefiuli, quod crebro experiuntur qui co
commeant, prætcr ciues,dequo Rebuf. meminit tir.
dc liter, obliga, art. 6. glof.;. & Boer, decif.218. Sed.
bellatoris equi tempore belli in milite equite, ratio
eadem, Sc potior quanto publica caufa anteferenda
eft priuane.
Glossa χ.
Si fon corps.] Ratio fumpta ex illo Philofophi afsupto.
Propter vnu quodque tale, Sc illud magis; quod mul-
tomagis procedit negatiuè fi corpori non parcetur,
multominushis quæ propter corpus funt comparata.
e Et
497 Des Arreils & Oilages, Art. CXXV.&c. 498
« E[ au/?i.] Hæ'c claufula idem recinit, quod prior, ii A biti caufa, non efle decernenda exdignirate perfo-
modoàliafiiit, fin non fint , facfadifcuifionc ex re- hæ, fed neccifitate hatu'ræ, namiltaquie ornamen-
latione Apparitoris, & equum præhédëreiicet pignô- to dignitatis habentur, & quæcunque alia pigncran-
ri,vt diftrahatur, & alia quantumfibet priuilegiata, rur, & diftrahuntur, vbi alia non fiunt, non igitur
art. 259. Ex quo apparet verum elle* quod diximus dignitati confuliturde alieno j fed naturæ neceliitati
art. 120. CLifti alimenta decernuntur carceratis ex de- parcitur.
Article CXXV.
a e L v Y fur lequel eil fait arreft d’aucune chofe eftant en poifeilion., b doit i
auoir recreance de ladite chofe pendant le proces, c en baillant par luy cau- c o « s.
tion d bonne ôcfuffiiànte.
a τ S in quem arrefbum faftum eft alicuius rei quarti pojfidet , b debet lite pendente ei pojfefi
■* βο rei cuius controuerfia efl, addici/ cautione ab eo praflita dpro v alor e rei .
Glossa t.
1 iStrrefti hia extraordinaria.
2 Sto reflituitur , reo fatifdattone proflita.
1 a Celuy fur lequel.] Arrcfti via extraordinaria eft, &
contra regulas i quia cùm à fequeftratione incipi ex
regulis non conueniat , hic adtus fequeftrationis vim
habet &c rem in manu Iùftitiæ ponit, & ad tépus pof-
fidcntem exuit pofielfione, adde q> nec Iudice atnftore
fit, nec cognita caufa, fed firpe ad fimplicem petentis
aftertionem fine docunieto vllo. Etfi de eo Dodores
litigant, quos Curtius colligit lib.de fequeft.Cum tot
liabeat fpecialia propter metu interuerlionis aut mu¬
tationis, parce vtcndum eft: Etfi vrcndum eft, fiquo
modo fecuritati agentis cofuli poteft,hic nodus quam
celerrime dilloluédus eft, regula eft, A fequeftratione
non elfe incipicrtduln,l.i. C.eod.tit.l. negantes. C. de
ad. & obligil. nulla.D. de re iud. L 1 .C. fi per vim vel al.
2 mod.Quare huic necellario malo aliud æquè proptum
remedium côparatum eft, vt prarftita fatildatiolie exi¬
matur, & reo poteftas fiat rei fuæ auferendae. Ex que)
certa regula eft, Satifdatione fequeftrationem eximi,
id eft, quod dicere folét, ieuari per cautionem quod &
Bald. ait.dil.i. idem Lvlt.C.de ord.cognit.Bart.l.liti-
bus.C. de agrie. & cefi c.2. ext. de fequelh polf. &c fru.
tex.l.vlt. §.vltiD.qui fatif. cog.Curtius, vbi fup. q.14.
GlOSSA 2i
b Doit auoir la recreance.] Re in tuto collocata iuspofeit,
vt is deinde habeat eam qui ante habebat, donec co¬
gnitio pendet, id primo protinus vadimonio faciendu
B eft. Culpanda ea iudicum infolertia, qui fuper eo lon¬
gas texere litis ambages folent : exemplb enim ex cau¬
tione rem reftitui oportet, nifi quidem in promptu 8c
oculis de iure agentis docetur I.3. D. ad exhib. & 1. fi is
à quo. D. vt in polT. legat. & ratio eft, quia lite pen¬
dente pofleifionem moueri non oportet, qùod læpe
repetimus.
Glossa 3.
Cautio efl de re reflituenda , CTC.
c En baillant caution.] De forma huius cautionis diftè-
rit Bart. d. 1. litibus, vbi & Platea fub verbis, iudicio
fifti de re non baratâda, & fine procraftinatione refti¬
tui re iudicata. Imol. & Angel. 1. Imperatores. §. vit.
D. de appellat, vltimum membrum necefiarium nor»
C putant, vt nec Roman. & Alex. d. 1. fi fideiuifor vbi &
Iaf. Curtius litigat quæft. 19. Tune hærcas vfurpatum
eft foro concipi de re reftituenda in eadem caula, & vt
dicunt, reftabiliendain eodem ftatu in fine caufæ, ex
forma, d.l. fifideiulTor. f. vit. &glof ibidem. Quod
fi externus eft, 6c in tranfitu qui rem habet, nec tamen
furtiua dicitur, Sc eo ipfo loco furrcptaad fuum Indi¬
cem remittendus eft cum cautione iudicio fifti apud
fuum Iudicem, & rem reftitui fi iudicatum fit. Hoc
forum, hic tribunalia obferuant ex notatis I.2.C. vbi
in rem a&io, quod latè excquitur Bocrius decif.218. 6c
nostit.i. art.3.
d Bonne cr fuffifante.] Provalore rei ex 1. fi quis pro
' * ei. D. qui fatifd. cog. quod fi non facit , res deponen¬
da, aut alteri parti cum fimili cautione permittenda
pendente lite.
Article CXXVI.
3n peut procéder par voye d’Arrefl: fur la debte deuë au debteur, a iufques à Art- ^
la concurrence de la debte, quand les biens meubles & immeubles du deb- cïl?
teur ont elle difeutez & exécutez.
JP Ote fi procedi ~yia arreflationis in debitum quod debitori debetur/ pro fitmma debita ,
quando bona mobilia & immobilia debitoris excujfa fuerunt, & pignori capta.
Conftitutum eft iure nomina debitorum non ante D a lufques à la concurrence.] Nec enim pro ampliori funv
capi polle a creditoribus,quamipfi debitores côuenti ma, & fi fieret, totum Arrcftum infirmaretur cum
non loluedo deprchefi finit, 1.2. & l.no prius.C.quam damnis, expenfis, & interefte, in quo tamen plcrique
. vel priua. & artic. 261. infra vbi plura. & apparet incaute labuntur, δζ bono iure excidunt ex former
lumptum cx l a diuo pio. §. in véditione. D. de rc iud. non feruata.
%
49? Des Arrefts& Oftages, Art. CXXVII. &c. y0o
Article CXXVII.
a rt c xx. van ü* vite choie eft arreftéc,blâ Iuftice en eft faifie iufc|ues a cecjue
Colt! βρ l’Arreft foie vuidé: Et fl iArreft eft fait fçauoirc par Sergent, quin’apou-
fSfeîâ uoir de ce faire, il eft tenu defdomager enuers Cour & partie, fil ne trou-
ue garend,qui aduoüe ledit Arrcft, auquel cas ledit garend,fera tenu defdomager.
QVando a res aliqua efiin ^4rreflof Juflitia rem illam in protefiione habet , dontcAr-.
reftum illud fit ab joint um. Etfi^rreftm fattum ft c ab ^Apparitore qui auftonm
non habet , tenetur indemnitatem prœfiarc- erga Curiam & partem, nifi au florem inueniat,
qui agno f at, aut approbet ditium nuftum : quo cafu au flor damna farcire debet.
Glossa i.
I Nemini licet infingere arrefum.
i a Quand ime chofe .] Notandus cft hic Articulus ad in-
relligendam vim Arrefti , qux non minima cft, (i qui¬
dem rem quantumlibet alienam vcluti fydere iftam
iiftit eodem locoinie&a Apparitoris manu, ita vt in¬
fringere non liceat cuiquam, nec rem loco moucre
poena indi&a, nullus creditor debitum exigere ante¬
quam per ludicem permittatur: huicxquipollct Bri¬
tannicum, cry de force, ou en Normandie U clameur de Ha¬
ro. Quod & fi mirum cft Apparitori licere, tamen
propter mone periculu permittitur, de quia prôptum
cft remedium in Indicis aditione, ex rationi dus j quas
§. fequen. dicemus.
Glossa 2.
I Man»s neminem froliat.
1 b La Jitfttce eft faifie.] Hoc cft in manu & protc&ione
iuris manente podèflîone apud cum qui pollidcbat,
neque enim ca priuari poteft inauditus , fcd tamen
abiiftcrc intérim debet omni vlu&vfurpatione , <Sc
A quia vt dicitur, manus Regianeminemfpoliat, quod
Petr. &Cyn. exFrancix Pragmatica referunt, d. Lr.
& quos plurcs colligit di£to cofcntientes Molin. §.μ.
glof.i. num.22. &24.&:§.i. glof.4. quteft.r.Guid. Pa¬
pa: decif.246. nec polleflio interrumpitur, aut trasfer-
tur, quod Regis aut Magiftratus iuiiu. intérim occu¬
patur vtilitaticius, & commodo cedit, qui in lite ob¬
tinebit , nec ciuilis aut naturalis mutatur, fedfufpedi-
tur ad tempus vfus pofteifionis. Quate fruftra illae di-
fputationcs de fequeftratione neceîîària, aut volunta-
p ria, dequa in 1. interelTc puto. D. de acq. polii vbi
Doiftor. &alij. d.l.i. Canon, d.cap.2. ex. deieq. polii
& fru. Anchar. Card. clem.i. eod.tit. Qigod igitur
hic dicitur, eo fine ftaruitur , vt fciant litigantesintcr-
di<fttim fibi omnem vfum &diipofitionem prxiudi-
cio quidem Arrefti pendente cognitione , fub pan a
attentati reparandi omnem procclTum in lite.
c rar Sergent qui n 'a pouuoir.] Id cft qui auctorem non
habet , de quo nos fuprà art.123. quo litem fubeunte
Apparitor liti eximitur, neque enim exigitur, vt fol-
uendo fit, quando hxc Apparitoris cura non eft.
Article CXXVIII.
r r e s t peut eftre fait fur choie mobiliaite qu on craint eftredeftour-
nec ou déguiféc, & tiendra iufques à ce que ccluy, fur qui aeftéfaic
Γ Arrcft, ait baille plege de droit.
A Rreflum potefl fieri in rem mobilem , quam quis timet ne auferatur aut albi exporte-
"*■ * tur,fiue alia ratione illius caufa mutetur, & tenebit donec is, in quemfaflum ef^Ar-
refium , cautionem dederit de re in eodem fatu refiituenda , deque iudicato faciendo.
Glossa 1. C dare promittitur, idem & 1. fi fideiuflor. §.vlt.D. qui
î Finii (y ~\fne formuU Arrefti hoc art.
Hxc difpofitio vclut pronunciatum catholicon
ordine , & methodo agentibus initio ftatim tituli po-
1 ni debuit. Hic de fini & vfu formulx , & Arrefti fta-
tuit de re mobili fcilicet, ne interuertatur , exporte¬
tur, mutetur, confletur, interpoletur,denique ne vllo
modo caufam ftatumvc mutet, finis vt probationes
conftent, & denique reftitui eodem ftatu poilit, ex
forma. l.Senatufcodfulto. D. de oftic. prxi. Eatenus
( inquit) ius dicendum, vt lis côteftetur, réfque ablata
exhibeatur dc deponatur, aut fifti, aut exhiberi fatil-
latild. cogan. Si fatildatum, inquit, non Iit pro re
mobili , apud oflicium deponi debebit, donec ycI fa-
tifdatio detur, vel lis finem accipiat. Etde mobilibus
tantiimcuidifponit, quia res mobiles per fe patent:
nec pro his agitur ad exhibendum, nec deges loquen-
tes de obligatione & confignatione, habent locum in
immobilibus, Bart. 1. 2. Cod. quan. &quib. q»ar·
pars debet.
Que l'on craint.] Neque alia probatio metus in pra-
fens exigitur, de quo Scholaftici au&ores litigant.
Plege.] V t fupra art. n;. & ibi diximus, fi non dat,
res confignata deponitur.
Article
joi Des Arrefts &: Oilages, Art. CXXIX. &c. 501
Article CXXIX.
■ vs s iapeur le Seigneur faire arreiter lçs fruits de la terre eftant en fon bcf,
qui luy doit redeuance,biufques a plege de droit, quand le détenteur, Novae
c neft domiciliaire, ne eftager dudit Seigneur.
ET'ttiam potejlUominus iniicerc manum in fruttus fundi infuo feudofiti , fro iis quæ
reliqua traxith donec cautio idonea prœfictur, quando detentor feu pojfejfor0 non efido -
miciliarius , nec flagiarms diéîi Domini .
r r r, c c a t A fi fieret exeeutio, ini Uria faft.i, Se vt diciit, toitionaria
1 Domini iniicit manu t infruflu t pendi haffallt.
2 Extra feudi meta non pttef , nift pigneratu ta athonc,
ere* . ■ .
3 Jn dtii mobilib. non difrahit per vtam exeeutionis,
C 7“ ntt. 4.
4 Differentia Λποβι θ' exeeutionis.
j Claufula , &s’efl obligé ledit N. de feruir, 8cc.
1 a ^iufi peut le Seigneur.] Præfupponendus cft art. 250.
infrà, quo ftatuitur Domino pro iuribus fuis lege age¬
re i Sc exeeutionem facere in feudum licere, modo fit
in polfelftone talium vno aliquo de tribus potlremo
laplîs annis. Certum eft igitur licere Domino manum
imicere in feudum, Sc fruétus feudi,fiue feparatos,fiuc
pendétes pro reliquiis, fiue arrérages debitorum fuo-
rum capere. Quod ita tamen admittitur demum, fi in¬
tra metas, Sc territorij fui iurifdiétio'nalis terminos
faciat, cum omnis potelfas Domiiiica, & fcudalis Sc
iurifdiétionalis finiatur, Sc circunferipta fit territorio
dominate, ex vulgata regula. 1. vlr.D.de iurif. om.iud.
I.4. D. de off. prié fi etiam in iurifdidlionalibus in ab-
Îlrafto fine adiuftïone feudi,quod licere ampliâdum,
etiam fi tales frticlus ad tertium transferat , quod ille
art,2jo. exprimit^modo probentur ex fcudo decerpti,
quia Domini caufa oiyinem aliam antecedit.l.prçdiis.
2 D. ex qui. cauf. pig.vel.hipoth. Sed eos extra feudum
fequi non poteft, via quidem executiua,fed pignorati-
tia a 6lionc poliet, fi extant, Sc aut mixti inlcparab di¬
ter, aut columpti non funt,& fi diuerfa quædam alle¬
gat Molinæus. §.52. glo.i. num.57. hæc lententia am-
plc&cnda, nec inuidédum Domino fuum perfequeti
de frudibus rei fuae, etiam feparatis,quia'fcparatio cos
non eximit à conditione hypotkecæ, Sc fi ipfi nec feu¬
dum funr,necpars feudi,quod ille argutatur, d. nu.15.
Sc glofii. eiufdem. §. nu.36. fcd tamen partes funt h y¬
potheca; ex d. 1. prædiis. Ideoque Sc cxccutioni fubii-
ciuntur. Nimium illud effet fubtilem dic, in tam bo¬
no iurcDo^ni faciendo dctre&ationc valfilli, qui
nullum inWelfc habet , vnde Domino foluatur, cum
3 debitii in co feifo fit·, hæc vera funt in frudibus feudi,
fcd in aliis mobilibus non item, quæ Dominus pigne¬
rare no poteft ex tali caufa, vt non obligata, nec à feu¬
di caufa dependenti, vt ille ait. Quod ego quidem ita
intelligo, fi pignerare ea, & diftrahcrc velit via exeeu¬
tionis, nam manum iniici in quacunque mobilia cu-
iufcumque fpeciei,& verum Sc receptu cft, intra fines
quidem feudi fui,fini quidem huius Articuli, id cft,ad
effedum eiusi, vt fcilicet cautio præftetur, de qua htb
de liando i uri &dcbito faciendo, non co quidem fine,
vt diftrahatur per exeeutionem, quod fieri non pollet
de mobilibus aliis quâ frudibus ex feudo collcdis,&
pronuciaretur cum expéfis Sc reftitutionc rerum ; icd
ad hoc νς valfallus, veluti fugitiuus debitor,& qui do¬
mum in fcudo non habet, cautionem præftet , de qua
hic. Hoc diferimen vtriufque finis,quos côfundi non
©portet , cum diuerfos effedus habeant. Aliud igitur 4'
pignerare, &diftrahere via exeeutionis, q> fieri nequit,
nili à poteftate iurifdidionali , qua: hoc cafu deficit,
aliud procedere via Arrelli, hoc folo fine, vtcaueatur
ab eo va ifallo, qui domicilium non habear, Sc difficile
adftringituradfoluendum, vt foreniis,vt loquuntur.
Hæc veheméter notari conuenit,ne quem fallat diffe¬
rentia paru agnita Arrefti, Sc exeeutionis, quæ tamen
ipfa locum non eft habitura; quoties aut fentenria,aut
lnftrumetumgarenrigiatum fiipcr talibus debitis in-
terucnillc proponitur : Nam hoc cafu vbicumque fit
exeeutio etiam realis,non vi poteftatis ordinaria; Do¬
minica: Sc feudalis, fed iurifdidionalis abftradæ,quæ
ex i udicato aut confelfione , Sc præcepto garentigiato
prouenir, Sc cui per Ordinationes Regum , ipfâmque
adeo Côfuetudinem, art. 264. & fæpè alibi omnis po-
tcftas exccutoria eft attributa, quç it extra territorium
facienda eft, fuppetant modi à Confuetudine Sc iure
côditi per Epiftolas rogatorias,ex art. 17. fuprà. Quare 5
non de nihilo eft, quod vfurparc folcmus in profelîio-
num feudalium cautionibus , parles aduew, mmuipo'
tenues, in quoru calce adiici folct claufula. Et s eft obligé
ledit N. obeïr θ' feruir comme λ (on Seigneur, θ' continuer
lefditsdeuoirsfous l'obligation defdites chofes, biens θ' amen¬
dement, tjui dedans feront trouuef Hæc claufula non fo-
lum valet ad fuftinendum Arreftum in terminis huius
) Articuli fini exi^édæ cautionis, fed etiam exeeutionis
facienda?, Sc diftradlionis boiiorum 'ex caufa dcbitortl
non loi ut orum. Quæ claufula tam lolita eft,vt omiifit
fuppleri debeat, vt per errorem pfætermilfanô minus
quam hypothecæ,cx co quodnotatur. l.quod fi nofit.
§. fialfidua.D, deædil. edidi.
Glossa 2.
Ju/jites a plege de drott.] Hoc cft hadlenus, Sc ad cum
fincm,vt per præhéfioncm Sc Arreilum bonorum co¬
gatur valfallus extraneus incola præftare Cautionem
de ilado iuridc iudic.atp faciendo,cui congruit, art. 45..
fupra , eju 'd appellçplcge de fournir a droit , ne Dominus
ratione fui feudi cogatur alibi litiger, e contra arr.4)'.
Ne β domiciliaire ny eft ager.] De horum differentiis
diximus art. 9. rit. 1. nam fi effet * in plano r<* effet ex
illo att.44. Hæc eadem forma Dominus vti poteft pro
laudimiis nonlolutis, ex art. 231. quod ideo dixi, quia
Molinæus contra putar verbis affixus fine magna ra¬
tione. §.52.1111.61« & feq.de 64. Sc fi videtur locale ali¬
quid ibi confiderarc, fcd ex arr.231. dubitari nequit.
Article CXXX.
f v A NDa meubles ou fruits ioncarrefl:ezben cas requérant célérité, Ôc où il
r y a c péril euident , le Sergent d fans autre Ordonnance de Iuilicc les peut 6c
Novi
C O N S
503 Des Arrefts & Oftages, Art. C X XX. yo4
doit mettre c en fauucté, appelez aucc luy f deux tefmoins: 8 & fera rapport, & re¬
lation & procez verbal de la*1 quantité, de crpece de fruits par luy ainfi arreilez^ftc
nais en fauueté, cjuil baillera 1 aux parties, fils le requièrent.
QVando a in bon a mobilia aut f rufius marins inïicitur b in cafu celeritatem requirente, φ.
qjbifit c manifeftum periculum : apparitor d fine alio mandato fuflitue potefi & debet
eos ponere c apud perfonam idoneam duobus fccumr teflibus ' locatis ($f faciet renuntiatio*
nem & relationem & procejjam verbalem de h quantitate & fpecie fufiuum ab eo inmanu
Regia pofita , φ apud perfonam idoneam 3 quem procejfum Verbalem dabit 1 partibus fi ha¬
bere requirant .
t Lrfrtic. intelligendui in caftt periculi rei peritura , aut
aihonis exitura.
z Ve immobilib. maior cautio.
1 a Quand Meubles er fruits.) Hic Articulus in Tuodun-
taxat cafu intelligendus cft, id eft, in cafu periculi , &
rei perituras, aut aitionis exitura·, vt lurifcôfultus lo¬
quitur. Li. éci. D. de fer. autcùm metus cft, ne fiib-
ducatur probationi, aliter cxiftimâribus futurum erit,
vt Apparitori permittatur , quod ne Iudici quidé cui¬
quam permiiÎum cft , vt fcilicet pailim fequcftratio
permittatur, quod non eft ferendum & certi ili ma’ ίιι-
risregulæ obiint, & crebris iudicatis & Arcftis veti¬
tum ·, Ideôquc tum demum faciendum , cùm Indicis
copia haberi nequit , vt in agris atque interdum in vr-
bibus : quod fi haberi poteft omnino conueniri eum
oportet, & ex conuentione cius & mandato facere, fa¬
ciendi formam prxfcripturo, fine præiudicio iuris, & ^
hadenus vt partibus intra breuem diem Iudicis res
cautione difloluatur.
!> En cas requérant célérité.] Si quis pedem habet in fta-
pio rem fecum aue&urus, ii auriga merces exportat,
Sc portorio fraus fiat , fi res quocumque modo peri¬
tura, aut formam mutatura, aut quid coru, quae dixi-
2 mus, art. u8. atque ifta de mobilibus. Nam de immo¬
bilibus vt frudibus pendentibus cautio maior ineun¬
da propter poflclfionis ftabilitatem , à qua fruduum
perceptio dependet, ne ea habenti adimatur, contra
ea, quae hoc toto titulo diximus, & regula, Nil no-
uari, 2cc.
Glossa z.
i Judicis commifio, vt plurimum , non neccjjana m ar-
refto , crc.
c Perii euident.] Tales funt cafus dilapidationis ex 1.
Imperatores. §.vlt. D. de appellat. &l.diuus vbi An-
gel.D. de petit. harred.& d.1. Imperator. Bald.l.fi fide-
niftbr. D. quifatifd. cogan. Bal. &Ludou. Rom. 1. ii
feruum. D.de acq.h*red. Imol.Panorm.Can. cap.vlt.
de fequeft. poifi & Fr. Sic tamen vt alimenta relin¬
quantur ab Apparitore ei, cui Arreftum denunciatur.
1. is cui. §.cui legatorum. D. vt inpoiT. lega, vbi Bart.
Lud. Rom. d.l. fi fideiuiTor. Bald.& Salyc. l.vlt. C. de
Ord.cognit. prçfertim cùm dicitur non foluendo,Au-
frer. quæft.Tholof.478.
J d Sans autre Ordonnance .] Quod hic textus dicit difpen-
fatiuc, & contra regulas permittitur propter metum
maioris mali: nam olim fcholaftici authores putabat,
ne citationem quidem vllam Apparitoris valere fine
commillione. Iudicis, ne dumvlla pignerationem, aut
cxecutionem.l.i. «.nuciatio. vbiDodores.D. denoui
oper. nunc. De commiflionibus vfus recepit, ne in or¬
dinariis ludicibus neccffaa'iæ iint : fed exeeutiones &
C
pignerationes non aliter fiant, quam ex iudicatis aut
inftrumcds.Itaque hic cafus fpecialis eft: ipfa quoque
ludicum praecepta datis oppolitionibus refoluuntur
in fimplices commilitones de citando. Hoc igitur cafu
non erit necelTària praetoris aditio, quod textus ait.d,
§.nunciatio. Quod ego intelligo,fi tantum pericnliirn
fuerit, vt adiri non poi!et,cùm praeiens non effeti alio-
qui fperni commiilionemnon admitto, quia accidere
poteft, vt Apparitorum perfidia & litigantium fraude
multa perperam committantur praetextu iuris, velud'
fi quis in Arrefto mobilium Sc deferiptione quiddam
omittatur, quiddam non recte deferibatur pondere,
numero, mefurai nam fruduum deferiptio quantita¬
tem exigit, fed minore damno fieri in agris poteft, cùm
omnia pateant, fuppellcdilem enim deferibi, dauftra
referari, fccrcta domus patefieri, ne praetextu quidem
Arrefti ratio patitur, quod hoc cafu Bald. d.l.i. C
de fequeft. pec. cxl.2.Cod. de alim. pup. pneft. &c l.i.
Cod.quib.&: quan.quar.par. lib . 10 . Curt. d.lib. nu. ;d,
Glossa 5.
Ordonnance.] Ergo, ny adioumement précédant, de quo
Bald. d.l. fi fideiuiTor. Ang.d.l.Imperatores&quos
Curtius, vbi fupra. quæft.7. Sed tamen poft adum, fi
interceffio , aut oppofitio formata iit, debet diem di¬
cere ad Indicem, atque adeo fine oppolicionc } a la fin
de hoir declarer l’^irrefi a tenir.
c En fauuete.] Quod fit collcdione maturorum fiu-
duum,& depofitione apud perfonam idoneam, quod
Bart. ait. d.l. interefle, &I.T1 oleum. D. dedol. Ang.
Roman. Cuman. d.l. interefle. lnncc. cap.fin. deie-
queft. polT Sed & vendi, & pecuniam deponi céfènt,
quod nos non admittimus une' Iudicis decreto rectè
Mafiier. bonus Iurifconfulrus, & peritus vfus; rir.de
polT §. item fi res. num yy. text. 1. ii Madftratus.D.de
priuil.cred. ctfi Bart.d.l.litibus. aitiolÀj^queftnun
polTe per fe facere·, quod nos in fimpliei iequeftro no
admittimus, at fi commiflariis deputatis tcmporecn-
darum etiam neceflitas imponatur locandi.
f Veux tefmoins.] Ex forma Ordin. (
S Et fera rapport , relation θ' proces ’yerbal. ] TmoW/*
Gallica.
h Quantité &· eftece.] Ad vnguem , ne ita quidquam
omittat ex forma, l.fi quis intra. C.de bon. prxfcripn
poena ibidem Tubieita, & l.x.C. de bon. vac. Lforma.
D.decenfib.
1 ^Aux parties β elles le requièrent.] Imo & fi non petantj
ex Ordinationibus Regum, fed & ipfi fequeftro dada
eft relatio i Sed an talis fcquefter Talarium capiat, An¬
gelus non putat, vt nec Ludo. Roman. & Cumamd.
interefle. Nos contra obferuamus in commiiwn0
fru ituum, &c ratio pofeit operarum rationem haberi.
Indepofitario pecuniæ extat Ordin.Ludou.XH· fluaî
Talarium non admittit.
TITVLVS
5°5
$o6
TITVLVS SEXTVS.
DE Μ O NS T R A T I O N I B V S, ET
inspectionibvs.
TILTRE SIXIEME ,
Des Monttrees & V eues,
AD RVBRÎCAM.
v A s hîc Monftrationes appellat, veteres Iurifconfulti dcfcenfiones in rem præfcnrem
&; infpeftiones vocabant, vfurpantur præcipuè in vendicationibus de rebus particula-
' ribus, aut feruitutibus, aut cùm de vno toto ex pluribus diftantibus confiante, pars ali¬
qua petitur certa : Quæ res tanti videri Reformatoribus non debuerat, vt Articulos de ea feri-
berent inter leges patrias iure vulgata, &: pragmaticis per fe nota. Sæpius certè per calumniam
&: moras à reis peti compertum cil de rebus petitis, quas ipfi tam norint quam a£tor, de quibus
Mafueriusquædam in tit* de dilationibus, &c Stylus Parlamenti Parifienfis fpeciali titulo. &T
au&oricaccm habet à cap.fignificamibus.ext.de appellation. &capit.i. delibcl. oblat.
citius fiat .
Article CXXXI.
51$ onstree peut eflre faite tant 3 pour inilrudlion de Iuftice, qu’à b la
J I requeile de la partie, à ce que la Iufticepuifle faire fon iugementcplus
Il | certain/ & que lexecution du iugéfoit plus facilement faite.
T Nfpettio loci in rem pr λ fient cm poteft fieri tam *pro infiruthone Juftitiœ quam b ad
X poilulationem partis , vt Judex fient entiam c certiorem reddat ά & executio indicati fia*
Glossa i. A non nifi Formatis imaginibus poifunt intelligi, &re-
præfentatis typis & forma , alioqui fallacia fantafiae
aliorfum quam res eil abduttura, &in errores falfie
imaginationis indu&ura; Quadc càüfa prteceptores
talium inftrumenta & formas folent cudere, vt intel-
ligantur. Fit vero hæc infpedio perfiepè ne petente, t
quidem parte ad Iudicem informandum, quæcùm fie
fiunt, nec conclufio aut renunciatio in caufa, aut pro-
duilio inftrumentorum , nec quas forclufiohes vo¬
cant, poifintvtile confilium impedire, quia probatio
quæfit per rerum euidehtiam omnem aliam fuperat,
quod Roman, dixit confil.104.· incip. pater reueren-
de. Itaque & Baldus in rubr. Cod. de probat. ait ta¬
lem nulla legis virtute impediri polle, Alex. conf. 116.
vol.r.& confil. 18;. vol.i.Baid. l.penult.C.deper. tut.
&1.I.G fi ad uer f lib. adeovt fiepèex ea fingularitas
teftium deprehéditur,quod Sufannæ exemplumofté-
dit, dcfaliitas; cùm decem teftesdepofuiüentSeium
à Sempronio occifum elfi^impa&o enfe ili ftoma-
chumrefolfo corpore Seij, coftitit vulnus nullum elle
in aduerfo.Hîc etfi centum telles efient,folamfpe&iQ
Y
Artic,
C X X I I I f i
N O V AS
Coss.
x Caufe infpeftionum.
1 EuidentU rei ίβ fortior omni prolatione.
ia Pour inftruiiion de Juftice.] A6tum Iudicis merô offi¬
cio citra partium vllam poftulationem , & motu Iu¬
dicis , cùm ex dedu&is à partibus non fatis intelligit,
quid in controuerfia fit, & à facie locorum diiudica-
tio pendet, vr fæpè accidit, cùm de feruitutibus quae¬
ritur, &prædij dominatis & item feruiehtis infpc&io
ad rem facit, qua melius aut commodius iri pollir,
aut debeat, quid interiacet, quis circuitus ambien¬
dus, quidveriifimile fit olim faftum: cùm aliæ rerum
facies elfet , iolent fieri & typi, quas figuras appellant
partibus vocatis, & fitus, & ea quæ archite&i ichno-
graphica vocant longitudines Sfeilljd&lé s 8c talia deferi-
bi & delineari , vt oculis repræfefttantur iudicanti-
bus. Conducunt enim ea perfæpè, quod in Mathe¬
maticis perfpicirur, à quibus fitus coelorum, & oi;-
bium, centrorum, &: eccentricorum traduntur, quae
xArgentr* in Conf Brit .
η
yo7 Des Montrées fie V clics. Art, Ο XX Al I. 508
c^fl ïcuiricit.» quiidÊalib in 1, il qu« rclh np. C. :5c A
: dhk Vcmm clk. ItntprA' £olt duiiaia teiti-
hv.it.t, quand OCM raque LutMvifnpi cil , admiratur*
quia iJLiîi.i timctuL' lïibuimanq , necŸcrecimdaeit ir-
iaiLlIuu ram ârqntlirt àucrËirttk-
GlOSSA 2.
i t&jfi sfiio vf ffurirttiim * rre fitkur.
i y'nhf. * f* rj h/j ftpc mjfieSii* u nudetur *
I N •^gTf.r ri (jtiffic.] S^piusidquidcm poftulante rco/d-
lîcec ci m fibi liqutrcnqgir, qua de teagatur, vbi fua
ikt quos fines lui beat j nam euddem nommb ië ngri,
plure b fujnH clït nndhnt i exquo tes ttddiiùrmccrta*
certior futuri de m on [tratianc1, Srd^ interdum » îeîî
nrsu s, iib .i §a lt £ pe ri pôïtft , v élu π s li curti a£fcor viti ■ B
uct [irate m aliquam agrorum petii llet* rcus partem
concedit* re£i è aftar’pccic fibi deniôitraf i Êbvquibtis
eeJic ur j ne de Id s pru b atioiics aliar. .conquirere coga-
i rue. PcitTèetfirumàparrcpetirurfumiiioïüre exclu-
theur lapfu temporis probationibus praefixi, tamen
ii ii lî [n m ; m us vrjJ 1 1 an s çaul i i ;cpc co ced î 1 ol et, mfi aut
fes ex amen cas fini patear aut luoramÈic litis eiula
fi L -fi appareat·, Cit t! nt fini φι'ΑΚίαη \* (juJc ^*r
txpbusjt Icfituîi cp Un , liï-c icnrentÏA Bsnoli. l.i. C,
de eJêiido , vbi Étui ait fe notidle beu Uni m per li¬
bellum tteVe, qu-c peritur, pô«ft pertfe, vt r<$ libi ad
oculum dcituudluTur. 1. cûm fi eaditbnilTefit. D. de
publrcan, Li, D. il ex riox. cauG Aga, cap, iiguificantb
bits» est. de appellat. Câp;i. exu de lib. oblàt.
Giosu J,·
- vint fer! * m ] Quod max i m è eu mml urn ert T Liiîid , vt
ί entent km qu.mi maxime tcrnra ferit, Rub, dden-
tcn. qui Un, cert. quan. pïo£ C. culpandiqac rtjuL
rorum foîertii , qui ilendisliribusuati^ iudicatakd-
Iliiii concipere de rebut otunibuij de quibus coçno-
ucrutir, ^'dubiiandli rrnteriain feniend liei$ ridâqùi
volunt, cùnipoËînc iftaditè concipere* ^rvriuiudi,
ci □ rc rtm mire : Sed π un i u m tali u m li ominum cft* Qui
infuiioia nidicia miferis litigantibus propinant, fibi
lapientes vbi j fibi fçflier'r arantes, & incranastteaiic-
nis ntalis.
GlossA 4*
A stiucËfêrmtie».] Hoc plané abopamisIuiÜritws
ipeitaci oporccc, vt tam ce rta fir {*rnrenna,vt «ibil in
execurione cagnofciunduTTS nrliuqurtnr, ίι heri poi-
fir, nfCiibnd quam l ad 1 i cxecurio * quant vel App.irr-
tot polïtt f:icer\ qucuitmnqué denique ablübiiilit-
dic, j*rui ideripodir in contruutrlufuturum^ûue «
i . hus i| lis ! Ί v.· verborum fignificaner.e id praeekâ
c-jt niu rs ne poflea jnademcsqmtlhonesgerLricr,
tn albulum * vt dicere folencittdîcanim. 1 lue Ii omnes
fv " r Ίι intendam , minus fit futumili litivm fit
Vil n et 1 e ■■ ]<ges eôriclpi poft ulat, vt quam mi nimirrü
de e bus ludfcaisdüiti jct Sinquatur magiiU'atatim ar¬
biti 10*
Article C XXXI ί.
N T R e freres & fœurs qu.mJ l'vn hit ifemahdle à l'autre b des h=ri«.
'gi ?es de la fucccfliun de leur pereou meref pour en auoir û contingm-
Ll demande vninetfcUe a c ï\*y doit auou
portion, &flcnrout: autre
aucune monftree ne veuë.
5 T Nrerfîaites §r 'forares ψ* ndo wat eorum fl h ab Jio '“cowpetenumfiU b^nditm
^ {ut ms dut matri? c portionem* in alit tftttiKis dchonc rvniHcrfaliJ milia injpecl·. iOjta
nio ac hcifgaratw m rm f>rœfe nttm fieri dekc.
GtossA t r C corporibus Angularibus nnti quÆrirut, ctfi uerfirpi
1 - '1 ^ j-"* r: -i: .....a. hu< λΑιι\γ*μ μΙϊΟ
i la sttâkitf ’ytritttrjâliltu n tnrfi Uim injfrtRim t Cf
în ïniith ptirtApj idtnr.
idtm tnrifirriiii, iuli(ikytt W$*t
gutfitanc vntaerffli in- txtcktùtoc infptÎht
inttdert.
, Çongfiitt A rcicul trs ï V7, t ufra, Hsc au rem fa m ma
ïxiiirc tu Indiens vmutTfali b us omnibus itou eflclo-
cunt inipeitioiji , anc tuonËraoonii ratio difti
quia iudiciavnmcriaba de iuec natura inumbsli pn- ^
Uns pronuntiant, qu^uu it rébus: tumquod ex cana-
tura recipiunt inceeimmum & dccremunuim tti.un
poil· ftnrentiarçij Itaque tempore cûutcÎl'anonisim-
podlb île L-ft dora 01 iftfaï 1 ottilo.q 11 od p eçiiu r, peu p ter
tei naîui'arnquac ytiiucrlilisclï.1 lie Dolores au-ufri-
m qîarrolo tradunt, ].t. IX de αίαηίο, birreditas, ius-
diîii-i lui* s, erge- iuusu de aliq'.iïd, ca etc ici t excrin-
Lrais, &: poileiinv incidentibus Sc aecciTiomb Lis «ci-
t i s i 6i ap]ïv π de n tibns tncrc nu 1 1 ris , vr de pcculi 1 e m,
4': parti mouq vuiuerlins _^ciurii dictio, bouorv pçi-
icJîtb > qui omnu vnîiitrialia dicuucur ^ in quibus lLc
. , t de éa pf on un tient. 1
partagif agitu^dc rebus particularibus non qu-tntui,
îctl d« eo ramuntj an aitor bt b^rc U an v Ua pars hx-
re dicatis et com peo^&quomiHoc omiïirid ordine K
ratirine pri us tx .uni nandum cil·: nasti cscfaUs-^t-jr
v muer fi cnn nïl habite néceiTe in gga ucc de WOj»
hffïiditariii paitkiilatÎbuSjnîC: te ns de In ii: rem niln-
nerc f tùro riru'o écmcdiü petendi excident, vt
de alieno d quarédum non fie, vincenti verorapeo»
in «cçutiônir'tjç ËiigiiLiribus cofponbus mqeuiütj
an finr h. i edi r .tria, an vero cxtiruli lui vniuerüEaCt>
& uidk.tro futi duram intentionem habear, qu.tmco-
cniriiâjtm plcnpîbftaniî? execummis cïiiüîrtn.ti
in pfJori non débuir; ha?c exprefse Baldtài ■'·
meu v. r-’lof. b FàculrÊLs, G de iira file- Alex. J-
numcr.io. I»f, niimtr.qo. QÿoA idem m gen^T
bus quoque indicii ï ftamits ratefotj rarionum r
dedarnm, gc&mra pwMtn & tJiuramq^
de vno aliquo lingulari 0ά geftioms non q>^' ^
l"ed illud g en.-· rie è * an rens teneur adrmon«,q^_
cùm cric i udi carû , tum dem uni déilcni t ur ad t',, J ^
aqceptû-
yop Des Monilrees & Veuës, Art.CXXXIII.&c. μο
acceptorum, &expcnfarum, &fingulariumaduum. A tio expédatur inexecutionc ante iudicando antece-
4 Quod Γι in quæftione vniuerfali aut generali reus ex- dente necelfario.
pedito agnofcat rationes reddi, aut partagium fieri. Glossa 2.
tum quæilione vniuerfali per id decifa, non minus x Jn^niuerfahb. iudiciii agitur potitu de ture quant de
quam per contentiofam cognitionem veniendum ad corpore.
executionem, in qua haud dubie &: in fpedio incidere
potcft, vt fi corpus vllum illud, aut illud praedium hæ- a Entre freres crfœurs] Inutilis cxpreifio huius gradus,
reditarium dicatur, reus negat, hic fit locus infpedio- cùm inter omnes cuiufcunque gradus cogæredes ca¬
ni, quia de lingularibus agi incipit. Haec fententia Iu- dem difpofitio locum habeat.
rifcon illitorum , d.l. 1. glof. & Doctorum audoritas. Des héritages de U fuccefion. ] Hoc quoque inepte x
cap. cxt. de libel. oblati & d. cap. fignificantibus, cum iudiciisvniuerfalibus de iure potius, & quota
ex quibus hæc difpofitio fumpta eft. Nec obftat,quod hæreditatis agatur^quam de corporibus, vt ante dixi-
intérdum litigares aliquid de fingularibus corporibus g mus itaque, U drnade ne fe doit faire des héritages, mais du
mifccnt, quod errore fit pragmaticorum , & prærer droit cr portion contingente de L' hérédité, hæreditas vero
adionis vniuerfalis naturam,dum executionem præ- ius continet. 1. nil aliud eft.D. de verb.
uenire volunt, &yna opera defungi lite. Et fi non c Pour auoir fa contingente portion.] Imo potius contin-
fcmper fine vtilitarc fit, fi probationes fuper his re- gens peti debct,vt de corporibus fua portio tribuatur,
ceptæ fint, propterea quod tam diuturnas fæpè fuper d En toute demande hniuerfelle.] Omnis ea in qua vni-
Vniuerfalibus lites texi contingit, vt probationes per- uerfitas aliqua continetur hæreditas , patrimonium,
eant de lingularium iuré: hoc idem Mafuerius &Sty- peculium, bonorum pofiefllo, dos illo iurc Romano,
lus Parlaméti. Sicin generalibus iudiciis nemo inqui- d.l.i. D. de eden. vbi & generalem defcribunt tutelæ
rit, an accepto ferenda fit aliqua fumma, aut tradeda negotiorum geilorum, rationem ex qualibet gcitionc
priusquam iudicatumfit, reddi rationem oportere: reddendarum, latePanornj. d.cap.i.
funtenim illa antecedétianecdïària,ficuti& cùm res e Wj doit auoir monftree.] Glolïàexpreilà. d. c.2. de li-
petitur cum frudibus, defruduum quâtitate cogni- bel. oblat.& d. cap. fignificantibus.
Article CXXXIII.
n aëtion perfonnelle* d’attentat, bipoIiation de fruits, cou autre for- aRTic:
fait d fur terre, ou fur maifon, ou c couppes de bois, &: f en arrachement noVaÜ
de bornes on peut demander, & y a lieu de monftree &c veu’ë. c ° N s*
T N aélione perfonali* attentati, b decerptione fruftuum , c aut alio deliôîo d fuper fundo,
aut fuper domo3 cuit c cafis arboribus , £&in termino moto3pcti potefl indicatio feu itio ac
loci figuratio in rem prcefentem.
Glossa r.
C
Glossa 2.
Cum adiones perfonales duabus è caufis oriantur
ex confenfu Sc promiffione fcihcet , aliæ ex fado cu-
iufquam à lege inducantur, ex 1. adionum. D. de ad.
oblig.&l. obligamur. D. eod.tit.&l. ex maleficiis, in
vtrilque non eft par earum caufa: nam quas quifquam
inierit, ignorare nemini permittitur, nec de quibus
inierit : N eque enim fadi proprij toleranda eft igno¬
rantia. Itaque tali adione conuéto omnino infpedio
deneganda eft: fed alia conditio earum, quas lex in¬
duxit ex fado in terminis, d.l. adionum : nam ctfi ex
fadorei conuenti dentur, tamen de fado ipfo nec
reus conuenit, an fecerit,nec collare poteft, ni fi pro¬
bationibus & lite côteftata: Itaque fi nonneget,& pe-
rat fibi demonftrari cuius caufa lis inllituatur, aequum
petit 8c faciendum eft id quod hîc dicit, quod in alte¬
rius generis perfonalibus elfet falfum.
* D’attentat.] Omnia exempla quæ hîc fubiicit funt
perfonalium quidem , fed à lege indudarum ex fado
rei. De attentatis fupra art.29.
b Spoliation de fruits.] De quibus articulo. 109.
c Ou autre forfait.] Ex maleficio,aut ex fado citra ma¬
leficium. d.l. adionum.
d Sur terfëou fur maifon.] Ex articulo 609.
e Ou couppes de bois.] AdefFedum art.jjy.
f En arrachement de bornes.] AdefFedum art.jpo.
Horum exemplorum eadem conditio , cùm à
fado oriantur citra vllum confcnfum, aut obligatio¬
nis nexum ab homine, lcd à lege. Quare methodo 8c
arte agentibus, fufficiebat fine exemplis fcripfifle ge¬
neralem thefim de obligationibus perfonalibus ex
fado fine confenfu à legeindudis.
Article CXXxim.
Na toute adtion reelle concernant le fait d’herita°-e on peut demandet &
y a lieu de monftree & veuë : fors en cas cy-apres exceptez.
J A/ omni atfione reali epteepro h crédit agio mouetur , potefl peti infpettio fieu itio ac loci
figuratio in rem prafentem, nifi in cafitus mfra pofitis.
xArgentr. in Conf, Brit. J P J y ·-
Artic.
c xxvii.
N Ο V Afi
Cons.
y ii Des Monitrees St Veuës, Art. CXXXV. &c. yI2
έ a * i iU*ir de rc paitiCuKfî, A L m aàione, f de vcfte. D. de fuit. Ctceti. 4 j.
zfcrtwif mAi . ] A -[,^L >. ddcrlsiu,l[r qü3ï i. D. de cdcnd. Canon, d. cap. i· de hh. L
,lc ™'“ 1.““” l(, D Je tri youL «mm. D. fi cctt. pet. Ueoque & u/pcffem |ocia
-Mi *
Article CXXXV.
=ÿ VL* n’cft reccuable à demandet monftree ou VcOe" des chofes qu’il s
J?jfSSP baillées, ou c promis bailler par contrat ou autrement de ion fait.
xj ylL· iUtihtur.td jn -tendnm wfycÎlioncm fiu ititmem ac loà figurationem^ mrcm^a-
OJ fintem nrum ψι,ιί iffe dedit, mt ‘ prompt dan cûWractH,4Ut aliter de po fado.
» fidïfmmOU.·] Nrclrgti&nkmihmnecn. B nulicxcnlpa|bief«^^p™iesfokp'^«#*
tronc agentibus cimcniekrt regnkc addere exceptio- Îcttnti^ Ùtc ux i iLj t1 ' fidhim pcrfonJc -\t
ne* roopcrpCx , Icipm ali, nàidb» rt, conuernimt * Μ«ρ ’> * tfgï S°L^
ifcpotiifchûlüAdidato nec 11 ^lniirmb by- £uiui|> S
primas ,τλπγ,η·!·^ fii\m chtfe peu & «ccrcc. tum hWltum Hff prMuppc^ f* ttîa
Wmcùnyt^ornn^^cadf.H o conclu inttidittr,
ΠΊ AriitTllh EiLtKinCni h,l>U‘,OC CXtludçniLc iulptctio- J I minm inmnfi
nis I iulipicfmrptioHc facntiÆ tri conucnn, nil arn- ideo^eip.orinMCxdu^.ju-^ia «jU
plie. tpi Pcd dtete. φιπ infptûio.«:S tàd* «ecpi«,flii*Je
Lommnhfihfrc. cura aïtwrè, mt ptïfijrapnai Je pcifonaMotieifipmr ejcepno Jeregifli,
rcni üon ignorer ejuod peteretur : diicnrre pçr fin-
Article CXXXVÎ.
k defendeur eu prcmeiTe n'eft teceuablc à requérir moniîrce aeeluy
oui efl demandeur en nremeiTe : J ou au Seigneur qui demande^qud·
que chofepar puiiTanecdcfief: pourucu qu’il foie qiwftiondn ton-
trait fait pat ledit defendeur.
T) Eus itf retra cht *cn tïllti a n on attdi mr dâ petendam injp t &ιοπ m feu !tSüm ■'·[ iiC_j° ιμ-·"
IV m rem prÂntcm *b eo qui aêhr efl h retrÂÜH gentdim : cm A Domno
ψι rem aliquam petit iurefiudi : modo dgdfflr 1 de contrAÎhifaÉiù per k > ram,
Q .iiumiwcondiaietic ad itatÛum pinali, C in calli Amc.t 4^_; ίΰ fi fone (k-
«on iiüpcûioncrttpct.r qm.i ψ>*φ*> ^ orc d^ffort Jus fato iir u^'n>
S^e> SsÉistpr
AfLT.cm
ϊί $ ¥ AI
Cotfï.
Article CXXXVII.
v l n’cft reccuablc à demander monilrcene veue, fi non qu’il foitqfli-
Antici
citltîtl,
N 0 v M.
CuKi.
Rien de chofe particulière.
■j^r Vlhis audit nr ad petendum infpeclionemfiu itionem ac loct figura
m rem prœfifltem ηΐβ apdtur de re particulari*
l ïsc Articulus fupcrSitic, ,utcctti compingi debuir cum Arc. iji.
Article CXXXVIII.
|m&| Tfa plegement general de non troubler fur fes poiTtfffions h fi Ie defen- cui l
llJll déclaré, qu’il foppofeau plegement pour quelque pièce ou pièces conce-
nues fous le plcgement general , k defendeur cil tenu de faire" mon fi & ve J
des choies^ fur lefijueüés, il cfi rendu oppolant. a ^
jfij Des Monftrees& Veutis, Art.CXXXIX. &c. 514
J T A/' [dtgiti wmto generali non inferendi vim dut in'mn amfkpcr pojfiJfioniL·^ fi refit de-
^njinciat7 ψίϋά ipfe intercedit in pltgiami ntQ pro αΐΐψο fundo, aut fundis tjQntfflti î in p/f-
àjdmmo* mcralt, r m tenct urfictrt n mm at ha figurationem in rcmprxfintem nmm
/aper quibus ifiterctjfii.
i S*!u*£4) Mj, ή a yi fofrfrt itftnhtu r.
I Quti snit ttfpur f\f HUMfiH* ■
3 ρ_ί_,Μ Ματ au î rtm in fJd\ sppufiusnîlt,
4 Si fît* pw attira inttrrjft {ùinfA7ttt3 (j- c,
1 s ΕτιρΙψι wetitgtntrul] Cf fini ρίπβρβ i itirw âtpawfgAr-
jUi vr quii i vi 3e miurlii maniftftis ikfrndatur „ mJe
ftnmt in rcrmuiis Lilikkâs. g: ne pvtcntimes, D. tic
cfÉ. prx£ 3c l.danuidanms dequik in. Art. infra,
n.-irrupic inr-crcfi iîIlïilï Vti perfrieris de ic cliqua cctta*
qui perfide ri poflic» conuenit InEcilicij. generalis con¬
ceptio lIc rebus fuis omnibus fine vui cÈl
II si le eUfcndtur.] Hic prçfupppmr alicui in fpccsede-
nundamm hoc iurcrdiiïum. qui ipie intercedat n&n
tam generaliter, quam inrcrdidhim aa cmis continet
qun LI..1Î11, etil iJiicrcedcnsmiS fit, idcoquc nccrci fitT
ex reguli s rein mon dore, tamen talis oppoïïtLo penè
de rco a&prem facit }.quia deroco fcligit patU'Ui, quue
«jeettaeft, neu eerrificaripoieltmlipcr rotin inco:-
o fiarmi, àcuiusarbimo S: iiii c de pend ei declaratio
* faidi ÎLU.OsteL'Uïii hk vîlLHc noiari conucmt, non mu-
tafî tpialkarem rct in tiiïi mrcrcclTcirc, nain ipoii&viKM
imcrcdlio &ckaâorcm,ftfi fponnuieavel voluntaria
mm demum dicxtirr,Ojjn qui* non vocarus in aicnam
defeendit,. &c qui nmnjj va n m perftri dits nu π cfc rates
fime, qumgeueralisoliCii Imt tieatîouiï Comparent
itididu enecari lu b forma* qukütnquï protendunt
inui ctle m i ucccCîone cafis* vel UrpMtnââni 'mttTtfl·*
d;i AyAJit a drb*ÎITt l' tuttrlftrrnfnl Ati teartf dt tru/n trnm·
eLifmtri p*r üt : Nanxquicumquc appircnc in iudi-do
vl ralis ediifH itcftorei func * Sc cam qUniUraiem cap fie
debent, vt dicirur m ordinandis qualitatibus & omm
in 1j ce part ib ns ailods Unigij φ Xnnp:C»3ùit. Pancirm.
dix ere cap, cnm inrer priorem* idcap. diJedti ext- de
cxccpr.Bxit. l.dc pupLUU^dcruorum.D. tkopa'. no*
nunc. Lnd. Rom. d , 1. i pupillo mprniQp. Akx.d.l.^.li
in puldico. qutan c-u n iu neti r cum principio d.L de p n -
Fi illo BartJ^com mulicr*D*fol. macr. Bald.Cailr. L li
ibcidis à psirtum, D, de in ius voc. ËaU* in rubr. iu
finCrC, de iucceil. cri. Lud. Roman, conici r meluis
iu coj if. 117. incip. rca iitas^ vbi icribtt appoilta tenu"
ta* lju an] nos Gu É uni dicira us* fi qui s c oparcar, v r É r-
pc Ηγ,& Je: opponat, tfc petat caru amoucrij ni cm veiè
3c rcalircractDremriJédl· djd, tcd Jinominanm cita¬
tus lit* reum fi cri. Quod & iu cxccutiomhus Ecjitëni- 4
B ninidicer^fok-miis* q non es quiimqiwliwtÎbus. feu-
rcnrii3 aut inJicari non COmprfdicnlus in dcfcnfioiié
locorum Créais apprÆhéitonc fdc opponi r* fit aftor*,
fcc us iinoimiuîtjmeuocarcntr. Hæc vaJdçnotai'icû- f
uenitj quia multos fuUi compemnu eft, ikuti & cùm
quis vocatur, li tiw putaucrir intcicllc . pu tara r corn-
jjirendbaityt'fm hcrfqina pratisè crtarus non lit lcd
hc, ilCmiputauctir, Si ideoqucncc crxpenfas.defeâius
debrre iî non cq m pateat* tjrrarcpuranc bannirosA:
cxcémuiucatiis 3c omnes talcs, qui es kgc aut cdifto
admitti in indiciis j ion dchcani, ad agendum nonad-
nutei qiudcm cùiti lie euocantur vi generalis ediefi*
Likumquc in rcrclFe protendunt, veluri tutnailorcs
ntquôri clFc vcrajitut, tccusiî nomiiutim e notait
Hm quocafu reu.s cfîc licct*
1 Aîtufirettr ’ytukjff ehtftt,] ^ίβη %Ht le Aimindatt
ftit wAinltttu fur Urtjh.
Article C XX XIX.
1 aucun hit demande de li nuifon., ou demeure le defendeur, il n'y doit a*tic*
aiio i r m ο n ft ree n e ve u e. * " " " “ J
g I aliquis fêtât ihmum^m ψ& nm manet, non dehtfieri inj^cClto fin kio ac loafigura-
cio in rçm pr.efintemi
Rcifke, ftdquis dubitarer, cum ille dicat nulli magj s nota, domus dbfua* Æ:c.
c s ï 3 t
N O- V Al
L pi ÎJ i*
Article CXL.
gg e * vaitî efl tenu de b faire monftree&veuë de ce ousjï tient de fon Sci A*Ti.e.
t S^teodal qui fcferac aux dcfpesdu Seigneur exceptd que le fubict & n™"'
va fini fera fa delpenfc : Ec lt fi l' homme delai JToit aucune chofe a mulhcr, s 1
Je Seigneur Ja s pourra prendre à ià dsain , f comme fi rhomine l’auok defaduotié.
^AJfdL· non unetnr'' façon infieflionom feu uionemM ioa figuration fW de rebut,
mets afm Domino fodat, tenet, qitàfiet‘fi,mptibm 'Domini excepto qHédvÆüus
epiù a limen tum em et : Et fi " vaffa (lttt r omififfet indica rt rem aliquam , Dominti< v potent
eam prehendere ς de fi VAfiallus mm dmegfifit,
xAtgmu ift Cçuji Eïif γ
ji; Des Monftrees &: V eues , Art. C X L.' ^
Glossa i.
ί sAn > affaUtM teneatur feudum ofiendere Domino,
z ^Cffirmattita fententia melior CF in l>fu.
3 Sed dubitat i vaffallo dantur inducit >vt rejfddeat précise.
3 Le gaffai e/l· tenu .] Quomodo (uperiores Articuli pe-
liè ex toto inutiles funt, vt de rébus minimè dubiis, &
iam ante iurc Romano diffinitis, fie illi perquam vtili-
ter funt feripti. Magna eftin iure dubitatio, ôc côten-
i tio fentédarum. An vaflàllus feudum teneatur often-
dere Domino ad oculum, an iteminftrumétaacquifi-
tionum inueftiturarû: Cuius dubitationis rationes
aduerfarias comparauit Iacob. dcSadloGeorgioinli- "
bello de feudis, verb. di&iquevalfalli promiicrüt re-
cognofccre. num.ij. &anteeum Iacob. de Ardizo in
lib.de fend. & Ioannes quidam Blanchus Maffilienfis;
quidam non putant, quidam nutant, alij aiunt hique
plurcs audorc primum Azone, deinde Hofticnfi in
• Summa, titul. de feud. §. quib. mod. Alber. 1. Titius
Sempronij.D. de adl.cmpt. idem l.fi certis annis.C.de
pa<5t. Angel. poftglof. 1. ii in rem. D. de rei vend. glof.
Bald. Prepoi. Alex. cap. i.$. illud, titul de prohib. feud.
alien. perfed. idem Bald. cap.i.§.v dialius fcudii. titul.
A 1 Faire mon/lree CF ">«<<?.] Similem habent Confuctu
dinem Bituriges. §.12. tit.de feud. & Burgundi, tit. dê
feud. §. 4.
c uAux dtfpens.] Cùm hic a&us Domini commodum
præcipuè rcfpiciat , fed fuas item vaffallus facit, cum
&c aliquas debeat, capit, ftatutii. §.infuper. de refeript
in 6. Dinumcramentum expenfis valîalli,dequo Mo-
Jin. numer. 4. Cuius expenfis obfcquia pra-ftare
alibi diximus.
Glossa 2.
I Fartis noruexprejfie fit prxhenfi* a Domino .
Sinon quclevailaldefaduoiiaft, & c.
A Et fi l’hôme delaijfoit aucune chofef] Scholaftici icripto- 1
res cum demum conftirucre YaiTallum Domino indi¬
care debere feudum, cundlantc aut recufante eo pu¬
tant ex confequenna & pœnaiudicandum bona eius
fcudalia omnia prarfumi in poenam rcculationis. £jus
didi fortaife vtilitas aliqua elle polIct,vbi pluraeffcnt
alaudia in quibus Dominus pa nam pollet execjui ne¬
mine intercedente: Sed vbi nulla funt, nec vllus cefpes
terræ caret Doimno, inutilis elfet confcquentia ifta,
& va (Tali us femper vendicantes reperirer, quosoppo-
fidcinueft. fuer. conrrou. vbi & Iacob. <Sc Bellouifu, C neret priori quamlibet recuiaco, aut abnegato 3 atque
qui dubitationem illam frequenter air accidilfe fuo
tempore in regno Siciliae. Bald. item titul. de vaffia.qùi
contra conditur- Lotliar. Idem Bald. confil.2;. lib.r.
Curtius lib. de fcud.parte 2. fecunda’ partis. Spec. tit.
locati. §. nunc aliqua, num.69. Poliremus Molin.
num.4. in feud. Qui non putant, ratione vtutur,quod
Domini adoris partes funt, interiorem probare, nec
cogi quemqua reum dicere titillum fuae polTeffionis,
has fere rationes habent nec multo meliores, quibus
2 Baldus fape innititur. Contra alij vaffallum qui in co- . . . . .
felfo caufim habeat a Domino, idque beneficio te- tugee au prétendu haffal, qui aurait defaduoüé , fous le dan-
nerijVt minimum inter obfequia cçtcra odédcre,quid D gl* de la commifie en fin de caufi.
quantumque beneficio cius habeat, nec hic l.cogi.C.
dcpent.har, rede allegari, qua tum locum habeat,
cùm nullo iure pofTeilbr addidus ed agenti , nec eius
‘vllam caufam agnofeit, aut beneficium, fine fidelitatis
confequcntiam, &c dominij retenti iuraprointerione
ciusfiiccrc. Denique melior fententia dicitur omnino
'•vaffallum ad id teneri, & deferibere, & feripto edere,
&: oculis demondrare, quid quantumque à Domino
habear , fi petatur. Quare frudra fcholafticæ dubira-
3 tiones, quas iamdiu vfus iugulauit: Sed tamen qui ita
ita fine vfu effet ea prouifio: quare melius hk cau¬
tum, hic procedi per præhenfionem partis nonex-
prcilæncc comprçnenueinodenfionc, & Molinius
redè putat talem deciiionem veram non ede, vt nec
iure probatur.
e Fourra prendre en fit main.] Intellige, pouruiu qu’il 1
n ait quefimpbeomifiion , CF que le Seigneur prenne fin in¬
tention CF la tenue de luy , Sccus s'il y auoit defadueu for.
mel, quo cafu le Seigneur ne s’en pourrait faifir,CF fitudrh
plainement informer de la teneure, la prouifion cepedantad.
Glossa J.
Dominus prahendit tam ex ormfiione quant ex abnegai
Simplex omifiio non importât eimmijfiwt.
Diftinftio, quando ^affallus aut abnegat , aut agnofeit,
aut dubitat , CFC.
Λ η Dominus teneatur ofiendere feudum l>aJftl!o ,
eius concefitones,
* Comme fi l’homme l’auroit de/aduoiié.] Hoc refertur ad I
fendant, admittunt in vaifallo ignorantiae cxcuiatio- £ pradr. ndc ndi facultatem non effedus identitatem, id
nem, fi probabilis fit, ergo qui in alienum ius fucccf- n n
ferit nuper, aut, vt dicunt, qui fetidum antiquum ac¬
cepit, admitti dubitantem, aut ignorantem terminos
fcudi, 8c vt Latini dicunt, eiurantem (dentiam & co¬
gnitionem finium. Et nos ante art. 112. docuimus vul¬
gato illo Fracico difto nos non teneri , il faut aduoüer,
dejaduoüeryfcàc^e aliquid medium, ignorare feili- de la commi fe , il faut defadueu formel , ex certa (cientia
cet ex ratione ciuili. Quod cùm accidit, æquumcil
tamen iudam Domini petitionem admitti, nec fem-
362. perde iure fuo incertum dimitti oportere & denique
dandas inducias, quibus vaifallus inftruatur, inftru-
menta conquirat, fines exploret, quid quo iure à quo
habeat, vt demum præcisc, & , vt dicunt cathcgoricè
de finibus refpodeat côfultus <Sc meditatus : nec enim
perpetua cuiufquam ignorantia fereda cft,quæ difeuti
poteft, inueiligationeveri fraude bencficij Domini.
Itaque quod lue (impliciter dicit, accipi debet in cafu
agnitionis , & confcflæ conceffionis fcudi , en teneure
confieffiee : Nam fi negatur , <Sc confcquentia omnia ne¬
gantur fub poena commiffi 3 Si dubitatur, aut ignora¬
tur dandæ funt induciæ ad inquirendum, vt denique
certum reipondeatur.
ed. Dominus tam poteft pra?hedere ex omiifione par¬
tis, quam ex abnegatione. Sed inde non fi miles con- :
fequcntias ducit : nam fimplex omiffio non importa¬
ret commiftum, fed lucrun frucluum (Impliciter,
quoad dilatione d- 1 j > ,.r preci fénrent Aduoüer, ou dtfid-
uoiier , lev.fi .. uit formellement defiaduoüe , car pour l’tffefl
principaliter & per fe, &non incidenter, quod latè
tradit & perfequitur Molin £-50. in feud. Nec (affice¬
ret omillio,quæ abnegationem tantum implicat con-
P (èquéter, non per fenec principaliter, deideo non eft
iufficicns ad incurrédum commilfum in parte omiifl,
nec enim vitra porrigitur dclidti pœna, quam deliélu ^
ipfum,quodille tradit. Tres igitur cafus ponendifunt
abnegationis defadueu , agnitionis d’adtte » aut dubita- ^ Ci
tionis, quod ante diximus. CumvaiTallus in primo
cafu abnegat partem fcudi præcenfi,haud dubiè feudi
pars omilfa committitur, cùm ômiffio fit per abnega¬
tionem, &Γ hoc cafu le Seigneur prend en fa main par com¬
mi fe cr cofifcation , de mittitur in polfeifionem rei com-
miffie} cùm agnofeit, qui fecundus cafus eft, aut in¬
dicare tenetur, quod agnofeit, aut prarirenfionem
pati
fi/ Des Monftrees 3c V eues, Art. C X L I. &c. 518
pati cum amilfione frü&uum, donec indicarit,non ad
eftcdum commiili, fi dubitat, datis dilationibus con-
uincendus eft,vt dubitatio in agnirionem,aut abnega-
t ion em tranfeat, ita fiet,vc cafus omiflionis nunquam
æquiparari poffit cafui abnegatiohis , quia abnegatiq
commiiium importat, fimplcx omiflio non item , nifi
cum in abnegationem tranfir, quæ abnegatio cum in-
teruenit , intérim ροίΓείΓιο apud vaflàllum eile debet,
nec moueri donec Dominus intentionem impleueric,
dc quo Μο1.§·3ΐ. latè. Quid fi, le vajfal ne defaduoue pa*,
fimpliciter ,ie3 qualitatem dumtaxat , puta, silfe diti
Juueigneur cr défi prouvé ligeviàc Mol. d.Ç.jO. num.7.
An è contra Dominus priuetur proptet negationem.
Mol. ibidem quæft. 48.
4 Quærendum eft de cafu conuerib an Dominus vai-
iàllo indicare feudum teneatur , & concdfiones de in-
ueilituras, te recognitiones prædeceflorum oftédere.
glofi§. illud. tit.de prohib.feud.alien.putat teneri Mo·
. linæus.§.4.sequum putat ratione corrclatiui officij,&r
reciprocæ obligationis.dominumid facere, quod fi bi
non noceat, & alteri profit. & ArucrnorumConfue-
tudincm.§.9.tit. des fiefs, quæ aliter ftatuat, vt hæc no-
ftra, tirannicam putat: Sed tamen in feudo antiquo
ηό perinde probabilem vaiTalli poftulationêmpûtat,
quod in exhibitione recognitionum & tenurarum, &
documentorum , licêt non ex toro improbabile effet,
tametfi tribunalibus noftris idperfuaderi fuerit per¬
difficile, & obftat Art. 316. infra, fedin indicandis feu-
di terminis, ratio valde difpar , cùm vaflallus feudum
teneat, fruatur,polfideat, aret, & colat, Sc feire debeat
quos & quales habeat, cr de qui il nem terre,&c hæc co¬
gnitio verifimiliter in Domino non cadar in alieno &
ab altero poffeilb.
De inftrumen torum communicatione latius Bot¬
rius tit.defeudis.§.n. Mohn. §.;i.glofi.j. &§.;.nu.4·
Chafla.tit.4.
Article CXLL
E Iuueigneur ou celuy qui le reprefente, n’eft tenu défaire monftree à fon artic.
aifné3 ou celuy qui le reprefente , b du fief qu’il tient de luy & qu’il luy a n o*va«‘
, Gnon c en cas que le fuzerain Seigneur voudroit contraindre ledit aifné d à c 0 N s*
luy monftrer fes fiefs en Iuueignetirie, c auquel cas feroic le Iuueigneur ou le pre-
fentant, tenu montrer fes fiefs à fon aiine, & l’aifné à fon fuzerain Seigneur.
Ecundo natus aut qui ilium reprœfecntat non tenetur facere injpeôlioncm feu itionem ac lo
ci figurationem fuo fratri primogenito , 3 aut ei qui illum rcprœfentatf feudi quod ab eo te¬
net & quod ei dedit ,nific in cafu quo fuperior Dominus vellet cogere dii lum primogenitum 1
ad infpeclionem fuorum feudorum quae dedit fratri fecundo nato c in quo cafu fecundo natus 3
aut qui eum reprœfentat teneretur indicare feuda fuo fratri primogenito , & primogenitus
fuo Domino fuperiori.
G L o s s A i . B perage, cefi 'a dire Unt que le fief dominant tff tersu en main
Pace veterum dixerim, hic Articulus iniquitatem de Seigneur , de mefme lignage dedans les degrtTfiu parage:
continet, & côtumaciæ vaiTalli fauet,cur enim Domi- Car le parage finy , toutes ces deferences perfevncllts cr hono-
no non indicet vaflallus feudum, quod cius beneficio rifiques cefcnt, CT combien que U teneur e comme Juueianeur
habet, cùm Articulo 315. ftatutum fit primogenitum dure,toutesfois les refeils perfonnels de fang, dont depénd ce-
tcncri qualitate feudi agnofeere , nifi, il quid interefle fie prerogattue de neflre tenu faire monfirefinijfeet, dicemus
fnitant inter indicatione localem, & agnitionem qua- ibidem & Art.310.
itatis feudalis,de qua d. Art.315.Sed ratio non apparet, b Dufiefqu iltient de luy.] Idcft, que k Iuueigneur tient
cur hic vaflàllus , juueigneur ne face pareil debuoir que les de Γαφιί.
antres, in concernentibus fubftantiam fcudi,nec hic ri- c En cas que le Seigneur fujeram.] duquel appartient la li-
gor ferendus fiait quantalibet paritas generis dicatur, pence du premier Iuueigneur, in cafu Art.333. Nam ad in-
aut gradus , cùm imparitas dignitatis amplius aliquid ftantiam vtriufque poteft indicatio peti
deberi offendat, alioqui eadem ratio faceret, a uti nefe- Q d Λ luy monfirer (es fiefs. ] Quæ feuda primus Domini*
mttenu baiUeradue»,ny faire hommage, quod aliter fit. contulit fecundo, fecundus item tertio.
Glossa 2. · C4i' ] Erg° hoc folo cafu indicatio pe-
a _ 1 / .ri.· i _ tipotcft,^o«r / aifne,Jcauoir quand on la luy demande.
Ou celuy qui le reprefente.] 1 entends cecy le reprefentant en
baillé
Article CXLlI.
o n s t r e e & veuë fe peut faire par vn deffaut deuement obtenu.
Artic.
cxxxv.
VAS
yNdicatio feu itioacloci figuratio in rem prœfentem potefl fieri poft eremçdicium ~ ° v
^rite adeptum .
Hic Articulus Styli potius eft, & ideo interpungi
potius debet, vt non tanti, qui paginas iuris patrij de¬
beat occupare , de quo videndus eft Art. 763. &fc-
q^ens infra.
Y iiij
5i p Des Monilrees & V eues, Art.CXLIII. &c! 520
Article CXLIII.
e l v y qui doit faire la monftree & veuc, a cil tenu de monftrer la cho¬
ie demandée clairement par tenans > & aboutiiïans , & fi meftier eft3 &
faire fe peut , par cerne & circuit des lieux : Et en faifant lcfdites veucS
pourront faire les parties telles protections, que bon leurfemblera.
T S qui debet facere infipeflionem feu itionem ac loci figurationem in rem præfentcm a tenetur
^apertè indicare rem petitam per confines afronte Qr d tergo , &fineccjfefit & fierfojjit
circumfcriptione & circuitu locorum. St inficiendis iflis injpefhonibus poterunt partes fi.
cere taies proteftationes , l>t illis ridebitur.
3 Et tenu de montrer par tenans.] Hæc forma præfcripta A ad viiguem exigitur ,vt confines oilendantur,&par_
in ccnfuali prolellione ex. l.forma cenfuali. D.de ccn- ticulatim fingula , quod perafpcrè cxequi rationales
fib.l.fi quis intra. C. de bon.profcript. Id quidem fim- iolent}& fcriptas ea de re legum annotationes habere
plicius maioribus noftris obleruatum,nunc acerbe, &: dicuntur.
Article CXLIII I.
I le defendeur apres la monftree faille, déclaré ne prétendre droidt, &ne
vouloir troubler le demandeur fur les chofes monftrees, & ledi£t deman¬
deur ne peut faire preuue dudiôt trouble , il feroit tenu defdommager le¬
dit! defendeur.
S' reus pofi infipeflionem feu itionem ac loci figurationem in rem prœfentemfaflam Λ de¬
nuntiet fe nullum ius prxtenderc,ft j quod non vult interturbare a florem in fojfefiione re¬
rum indicatarum : Et diflus aflor non pofiit probare poffefwnis interturbate inimarn^ te¬
neretur indemnitatem prœftare reo.
Hic Articulus expungendus eil vt nihili. Quis B confecuto, folent partes liti eximere, (r lesmettrehoti
enim ignorabat adorem , qui intentionem non ex- de Cour cr de proces , pUfoflque les faire conte fter (ftn-
plcat, expenfis pledi , erfi prudentes & exercitati Iu- trtren en^uefles pour des deflens, efant le procis Inde w
dices fada tali declaratione , & adore poilulationcm principal.
TITVLVS SEPTIMVS,
DE L A V D A T I S AVCTORIBVS,
5 I y E GARENDIS, ET
denuntiationibus.
TILTRE SEPTIEME,
Des Garends & Requefies.
C AD RYBRICAM,
S Alij quidam cafui qui b. Euittio debetur vel
non dr nu. 9.10.11.11.
13 Stipulatio dupU non in vftt.
1 4 Non agitur de Euittio ne , nifi per fententiam
tes euitta fit.
15 Attio de Euittionc perfonalis (fi 30. annis
7 Njn debetur Euittio fi Emptor fciuerit rem durat.
alienam (fie.
il vulgatius eft foro vfu laudationu &garendorû,quos veteres Iurifcofulti fubinde au- s
thores appellant: vfuseorü,cùm quifpiâpoflcfibradione rcali ebuentus, nec fatis cô-
fifus viribus iuriu fuorü eü vocat, à quo titulo oncrofo re comparauit,aut cuius nomi¬
ne poflîdet ex forma. l.z.C.vbi in rem ad.apud quem & raciones &: inftrumenta funt,quæ do-
minium rei probant. Finis talis laudationis, aut nominationis, vtaudor litem in fe fufeipiat, z
& fuis fumptibus defendat, laudante intérim quicfccnte quils appellent demeurer enpos,xczcn
idiotifmo gentis rtoftranhos garendos formales appellant. Requeftas aut fommationes vocant $
denuntiationes, quæ tam in realibus quam in pcrfonalibus adionibus vfurpâtur , hoc fine non
vtis cui denuntiatur, litem fufeipiat, fed vtadfit defcnfioni, & rationes fuggerat,adiedavtro-
bique proteftatione de damnis &: intereffe : hoc cafu perfonæ adiungitur perfona, reus ipfe li¬
ti non eximitur , nec qualitates mutantur litis iam inftitutæ , quæ ob talem denunciationem
non fufpenditur amplius vna dilatione, &: fit in omni parte litis eo ftatu fcilicet,in quo repeti¬
tur, de quo nos alibi: fufius etiam pragmatici ftyl. Pariam. Mafuer. Rebuf. &cæteri. Inperfo- 4
nalibus quidem locus garendo formali eife nequit , quia quifque ex fua ipfius promifiione , &;
fa&o conuenitur in talibus, nec adio poteft abfccdere à perfona promittentis. Qüod de parte ;
altera Rubricæ dicitur degarentir, quod Îurifconfulti, Euidionem præftare dicunt, duabus de
caufis in iudicium venite poteft , ex natura contradus fine exprefla conucntione , aut vero ex
conuentione} aut ex vtraque coniundim. Notandæ hac in re luris quædam fententiæ. Eui- 6
diones regularitet ex omnicontradu deberi, qui onerofam caufamcontincannam ia lucrati-
uis fequenda eft diftindio. 1. Arifto. §. fin. D. de donat. Idque citra conucntionem expreilam
ex cuius contradus natura confequirur re euidadariadionem ex contradu ad euidionem.
Quod fi edam conuentio, aut ilipulatio accefferit , tùm vero vitra contradus tacitam obliga¬
tionem, etiam aliam ex ftipulationeadiungi : Nam fieri etiam poteft, venatura quidam con¬
tradus extraordinarii repedantur, ex quibus no debeatur euidio , veluti fi quii fciens alienum
euicir, &: tamen ex ftipulatu debeatur, fi appolita fit ftipulatio.l.fi quis fundum. C. de euidiom
Quin &: ftudiofi quidam quinquaginta amplius cafus quibus euidio non debeatur, annota¬
runt. His igitur &; talibus, & fi natura contradus non eft, vt euidio debeatur, ex ftipulatione,
i Vfia garendorum.
z Ftnis eorum .
3 Requefta aut fommatio in garendu quid.
4 G arendas formalis non efi in perfonalib.
5 Jilgib. de caufis Euittio profatur.
6 Euittio ex contrattu onero fo profanda .
Des Garends & Requeftes, Art. C X L V.
7 tamen deberi nil vetat, fi conuentum eft. Hoc pofito intelligenda regula, euidionem, qUæ cx
natura contradus debeatur, excludi fcicrma temporis, aut acquirentis rem alienam , fed non
eam quæ ex ftipulatione, hoc eft, qui Riens rem alienam emat , de euidione non poiTe agere :
nifi tamen de euidione ftipulatus fit, quo cafu cx fcientia tali, euidio no excluditur, dd.fi qUi$
feudum : fcientia enim excludit prouifionem legalem non conuentionalem. Bald. 1. fi fratres.
Cod.com. vtriuf. iud. Quod inteliigendum eft etiam fi feiens emptor à fcienre vcditore eme¬
rit : nam in hoc quidem cafu, euidio debetur, nifi ex conuentione, cap. r. tit. de inueft. de re I
aliên.fa.Rdman·. Confil.596. Alex. Confih 69. lib. 4. &: quosTiraquellus in retra. §. ΐί/glo. r>
S num.8. Illud etiam valde notandum pcrfedocontradu, in quo de euidione nil didum fit
ao-i poiTe vt caueatur., quod gloila prima dixit 1. remalieqam. D. decontrah.empt. Caftrcn.
9 confil. Z07. lib.r. Qui fcienter rem alienam emit, nec de euidione agit, nec pretium reperic. 1.
emptorem. §.vlt.D. de ad.emp. quem locum implet Tiraquell. in retra. vbi iupra nu.n. Gafp,
xo Caballin. Qui padus eft , ne de euidione teneatur , de ea non tenebitur, nec ad intereiTc , ad
pretij tamen reftitutionem tenebitur, d. 1. emptorem. §. fin. Nifi quidem expreiliofada fit eius
ipfius caufæ, cx qua res euida eft, quod ibidem Tiraq. notat, num.14. Dodoies. 1. qui liberta-
11 tis.D.dc euidion. Caballin. d.num.z^. Proinde padnm generale , ne quis de euidione tenea¬
tur, ei nunquam prodeft, qui non ignorat caufaqa, ex qua re'ç eùiricitur, &c eam tacet , idenira '
dolo non caret, l.tenetur. §.vlt.vbi Bart.D.de adio.cmpt.d.l. emptorem. §. denique, qui cafus : .
valde notandus eft· Hæ vtiles & vfitatæ funt iuns fentéciæ. Proinde id quoque addidero com-
u mi (Ta ftipulationc de cuidione ob rem euidam non dari adionem ad rccompenfationem eius
rei, quæ euida eft in re eiufdcm naturæ , hoc eft vt fundus profundo detur &c rcqjipenfemr,
aut reditus pro reditu, fed adid tantiim quod intereft.id eft res æftimationcm, pretij repetitio¬
nem, & vfuras pretij, autconuentas, aut legales, ad frudus rei minime. 1. datio. §.1. D.deaft.
empt. excepto quidem diuifionis aut partagij cafti, in quo fi res euida fit, quæ ex diuifioneob-
15 uencrit,fupplctiocx rebus hæreditariisfieri debet in fpeciebus non in pecunia. Noftrisqui-
dem tribunalibus inaudita &: infolens duplx ftipulatio, nec amplius eo nomine præftari folet,
14 quam quod intereft vti diximus ex l.fi in venditionc.D.de euidionibus. Demum illud notan¬
dum eft, & fi agi poiht aduerfus audorem, vt &: defenfionem litis inftitutæ fuper re venditam
fe fufeipiat, & fuis fumptibus fuftineat, tamen de euidionc non ante agitur, quam re.s per fen-
15 tentiam euida fit.l.non dubitatur.C.dceuidio.Hec vero adio,ciim pcrfonalis fit triginta a/i¬
nis durat, nec ante ei præfcribi incipit quam res euida fit. Nam cum ante agi non potuerit, non
valenti agere non potuit currere præfcriptio.l.cmpti.vbi Salyc.C.dc euid.ôc nos tit.de appro-
primentis late diximus, Art.27j.ficuti ncc fidciuflbr pro cuidione datus, poteft petere fe libe- |
rari ab obligatione, quamuis in ea diu fteterit; nifi re euida, vt fcnbic Bart. Bened. Paul. Alex.
ex 1. facere. D.fol.matr. Cyn, Bald. SalycJ.fi pro ea.C. mandati.
5*3
Article CXLV.
Artic.
CXXXVItl.
N Ο V AE
C o k s.
E vendeur n’cft tenu garentir l’acheptéur de celuy , qui a retirée la choie
vendue, foitpar retraicllignager, ou par puiilance de fief.
Vr Enditor non tenetur prœflare euiclionem , emptori cum per retratfum gentilitium aut
feodalem res euincitur .
Glossa i.
1 Eei retraftœ nulLm Etiittien? prxftat venditor CT cur.
2 Fallit nifi res'-ipfit ex interiere aligna acqmfiuone , CT
contraftum precedente erc.
3 isfdmonitio Euittioni eximit.
1 Res plana eft venditorem non teneri præftare eui-
dioncm cùm per retradum res euincitur nata adio-
nead retradumexco contradu. Didi huius duplex
caufaeft. Prima, quia non tam venditoris fado, ied
legis pot eftatei&iureÎpeciali rcs euincitur, idque na¬
ta caufa ab ipfius emptoris perfona , quia cùm extra¬
neus fit , cedere cogitur per legem ipfi confanguineo,
rem maiorum beneficio legis repetenti. Quare eui-
A dio no magis prçftatur,quàm ex l.Lucius.D.de euid.
Tum quia cùm nulla venditio huic conditioni eximi
poiïit , fed omnes aeque eidem legi fubiedi fint , nec
& derogatijvllo contrahentium fado poilit intcllige-
re omnes debent ea fe lege contrahere. V cnit itaque
emptor prudens & feiens ad contradum tali lege fub-
iedum cumfua necefiitatc, idcoqueei vtfeientirei
conditioncm,nil præftari debet euidionis nomine;&
ex ea quidem cauia ex vulgata regula. 1. fi fimduip. C·
de euidio, & glo. Bart. Bald.Salyc.l.fi familiæ.C.fam.
ereife. Additur tertio, quod cures ex natura fua euin¬
citur, nulla euidio debetur , veluti cùmeftfubieua
reftitutioni, autfeudalis , autemphiteotica, de qu°
Alex. Confil. 11. nu.;, li.3. Bal. & DD. in d.l. fi
modo contrahentes non ignorent rei talem conditi 0-
5 pem
Des Garends & Requeftes, Art. C X L V I. μ6
. . « rr-· _ r T mi.r P Φί^πίτη o/i-
hem, & quos Gaf. Caball. §. 5. nu. 3;. libello de euid.
Quarta rado dicitur, quia adii o ad Tetradium nafcitur
poil contrddum venditionis, ideôque ex regulis , eui-
dio eius non debetur, quae nonnifi ex iure ante con-
tradum produdo deberi poteft. l.j. D. de euid. Ta¬
libus rationibus Mafuetius hoc caiti deberi euidio-
nem negauit tit.de retra.$.item fecundum opinionem
Tira.repetiit in lib.de rcrrad.§.x. glof.9* nu. }4-
t Haec tamen didta intelligi cohuenit,ciim ex illo ipfo
contractu nafcitur adio ad retraduin , quo cafu ven¬
ditor nullam euidionem præftat, Secus fi res ipfa ex
anteriore aliqua acquifitione , & eum contradu pro¬
cedente fubieda citet rctradui. Nam qui rem vendit
anteriori retradu obnoxiam , & per alium cotradum
quam illum quem facit fubiedam euidione obliga¬
tur, nam cùm res in eacaufa elfe coepit, vt retrahatur,
libera eo iure venire nequit , quare venditor , nili ex-
prelferir , tenetur , & nifi emptorem admonuerit , &
res ciim retraheretur pro pretio primae venditionis
non fer uando. Quare multum intereft emptoris fcif-
A fe, quod Tiraq. notat. §.12. gl.x. nu*;. Cæterum ad- 3
monitio euidioni eximit, & ii non pretij reilitutioni,
de quo ille. d. §. 12. d. gl.i. nu.7. fed nullum interefle
præftabitur.
Proinde quod dicimus, venditorem non teneri
praeftare euidionem contra retradum , locum habet
addita exceptione , ii forte venditor affirmaueritiem
nulli retradui fubiedam, etiam ex eo contradu qui
geritur, vel fi promifelit de euidione,quomodoeum-
que res euincatur, quod Tira, agit in retradu. in fin*
nu. 97. & 98. quæftion.2.2. Excipitur &: fi venditor fc
® obligauerit ad euidionem in eam retradus exprello,
quod ille ait vbifuprà quæft. 2 2. fed exprimi cafuiti
oportet propterca quod cum res euincitur ex natura
rei non fufhcit fimpnciter,fiue generaliter ftipularid»#
carent ave. Sed oportet in fpecie caueri , quod ait Bal.
d.Lfifamil.
ou par puijfance.] Retradu fcilicet feodali,par enim
vtriufque ratio eft.
Article C X L V L
N delid & forfaift, ny a garend.
deliflis non laudatur au flor.
Arti c.
CXÏIIt.
N o v AS
Con s.
Glossa r.
1 Jn deliciis nemo tenetur parere iuhenti.
2 Nifi yis iufiificetur a iure propriet at ia.
3 sSÎut apparitor iu(fo magifiratut.
4 ^Aut conduBus mercede operarius.
5 Mandat arius , fi eius culpa arguitur tn ei
laudat auftortm.
6 Traxit.
ï Nota eft foro regula haec iuris Romani in patriam
tranflata. In delidis fcilicet non laudari audorem :
Nemo enim iuberiti delidum parere cogitur, non
feruus Domino, non filius patri , non quiiquam Ma-
giftratui , in his quidem quæ per fe delida fint , & de!
genere malorum. Haec lententia. 1. non ideo minus.C.
deaccufa. 1. fi quis ab alio §. non fi filiusfamilias. D. de
calum.l.non folum, in prine. & §.fi mandato.D.de in-
iur. Valde hic notanda diftindio.l. feruus non in om¬
nibus. D.de ad. dc oblig. quæ eundem adum violen¬
tiae ex eodem madato accufat & excufat ; accufat cùm
delidum eft , Sc ab maleficio non abeft , vt Iurifcon-
fultus loquitur excufat ex mandato , fi iuris fui retine-
C nem idem fadum culpa carebit, & in iuris adum exi¬
bit qui nullam habere dicitur iniuriam,quod text. d.l.
feruus diftinguit, vt nufquam melius. Hic audorem
laudare conuenit,& receptum eft. Condudus merce- 4
de operarius, dedudus in alienum agrum frugem de¬
metit, fcenum fectiir, abduxit , cùm conducentis pro-
eauendo mn Prium die putaret : in ius vocatus dimitti protinus iu-
1 dicio debet, laudato eo ab quo condudus erat, nifi
ipfe quoque mifcuilfe confcientium dicatur, text. l.in
rem. §.tignum. D.de rei vend. Bald.C0nfil.i44. lib.i.
S0cin.c0nfil.j4. nu.îj.lib.j. Decius divelle Rdman.
l.de pupillo.§.nunciationem. D.de oper.nou.nuncia,
& nullo non dic vfu occurrit.
Quin & mixtus fæpè calus folet accidere, vt & alie- S
num mandatum, & culpa mandatarij in exequendo
arguatur. Apparitor cui hiadata erat exeeutio, pigno- ‘
ra cepit, fed contumeliose egit in exequendo, vertera
intulit, conuitia dixit: Opinator aut cxadorfocarij
in exequendo, modum non tenuit, non rite exeeutus.
Hic fi quiiquam intercedit de eo quod vi aut contu¬
meliose fàdum fit, redè audorem reçufat admittere,
de eo quod niandauit,& iure exequendi audorem ad¬
mittet : Nemo enim delidum mandafte intelligitur.
* di caufa fecit. In quo cafu (vt forum loqui folet) nego- fed quod de exequendo mandauit iure potuiile delen¬
tium remitti folet ad procelfum ordinarium , cùm ici- p dere debet, & litem fufcipcrc. Itaque indenata praxis <5
licet vis iuftificatur à iure proprietatis vtin Ifin. D. de
abig. Hoc cafu (inquam) quilibet recipitur ad laudâ-
dum audorem, quod & in lcuioribus omnibus fit, vt
l.liber.homo. D. adl.Aquil. l.hon videtur. D. dereg.
iur.l. quod principis. D.deaq.plu.arccmladea,&I.
^ velle. D.de reg. iur. Sed nufquam aptius quam in illa.
3 1. feruus. Sic fit cùm Apparitor iiillu Magiftratus in
exeeutione facienda iahuam effrcgit,pignora exporta-
uit , hoc fi quis per fe accufet magnum delidum alie-
quod rei laudantes audores primum omnium dc eo
quod fecerunt ipfi refponderc cogiuitur , quod veteri
Ordin. cautum eft , Art. 765. fadum enim à facientis
perfona feparari nequit. Quare fi tale eft in quo iu-
benti pareri debuerit, admittitur audor. 'Sin minus,
ipfe qui fecit in lite retinebitur. Sed omnimodo re-
iponderede eo oportet facientem ad effedum proba¬
tionis , fi audor admittitur. Cætera de audi oribus
laudandis ftudiofi homines colligcrunt , nec funthn-
tiàs aedes irrupiife,-vim feciftè, bona rapuilfe,adde Ap- ius loci cùm profeifie opere extent loçi de mandato,
paritoris qualitatem & munus dc Iudicis commifilo- 'de confilio, dc iullii quatenus quifque teneatur.
jvDcsGarends &Requeftes,Art.CXLVII.&c. 528
Article C X L V I I.
Ar.t. cxl.
N Ο V AE
Cous.
E nouucau acquereur n’a recours de garentie contre fon bailleur,apres qu’il
eft approprié de la choie par bannie ou laps de temps.
A Duerjus tradentem non agit de ekittione nouus acquifitor Λ qui fibi dominus rei afi
-L^Jeruit bannimenis Jeu edi fin autfirœfcnfitionibus.
Glossa i.
1 Exceptio hium art. claufula efi , nonobftant Cou-
ftume tyc.
Sumpta diipoiîtio ex 1. qui alienam. D.de euidion.
& 1. (i oo ligata. C. eod.Lfi rem quam.$. duplæ. D.cod.
tit. Qui alienam rem vendidit (inquit) poftlongi tem¬
poris prçfcriptioncm delinit emptori de cuidione te¬
neri. Itaque qui fundum, aut immobile vendidit per-
fcdo approprimento de cuidione non tenetur , nec
A item perfeda præfcriptionc quindecennali:namomi-
iiiTe exceptionem, culpa cft propria emptoris, oppo-
ftuiTe, 5c vidum eftè iniuria cft Iudicis, quorii neutro
cafu euidio debetur, l.fi per imprudcntia.&gl.diqui
alienam. D. de euid. Excipitur, cum euidio ex forma
obligationis cauta Q^nonobftant coufiume, quod ferè fit,
tum enim in 30. annos debebitur, à tempore rei eui-
dæ’computandos.Excipitur,& alius cafus,de his quæ
approprimentis non cedunt, Art.270. & 273.Nonob·»
liantibus his fi petantur, euidio peti etiam poterit.
Article CXLVIII.
Αγν"η· I on vcndicquc ou autrement 011 met en débat3 lachepteur pour chofes
cons. acheptees par execution., l’acheptcurb fans autre plai£t,doit auoir recours
de garentie c à l’encontre de Ton vendeur, & le vendeur qui eftd le créan¬
cier a l’encontre du debteur, qui font tenus de garentir, c’eft à fçauoir cle vendeur
1 achepteur, &. le debceur le vendeur.
SJ mendicatur aut alio modo interturbat us fit emptor a obresab eo emptas per exeeutio -
nem b 3 fine njlla exceptione debet habere regrefium c contra ' venditorem \ & 'venditor qui
efi J creditor erga debitorem qui tenentur praftare euiftionem fcilicete 'venditor emptori > &
debitor njenditori .
B quo perfequente res diftradaeft, vt Arr. 256. Melior
îuris difpolltio quæ hunc circuitum & gradationem
prxeidit.
Glo ss Ar, 2.
ture Romano creditor preefiat utum^quodfibi debetur.
Venditor hoc art. intclhgitnr, cuifiluta efi pecumtex
re redafla.
Glossa x«
i fficartic. turi Romano repugnans.
i Hæc Confuetudo diredb iuri Romano repugnat,
nec multum fecum ipfaconuenit, cura contra ftatua-
tur Art.242. nili quod ille Articulus ματας, intelligitur
ex aho qui eil 236. Contra ius Romanum rubr. & 1. 1 .
Cod. credit, euid.pigno.non deber.l.lipignora.D.dc Le créancier .] Iure ciuili hoc tantum præilare creditor 1
cuidiou. l.fi ob caulam, vbi BartoL & Bald.C de eui- debet re diftrada fibi deberi. 1. cùm contra.Gfi vend,
dion.l. eleganter. D.depig. ad.l.libera. C. de fent.l.
profeditia. D.dc iur.dot. h». C.fi in cau.iud.l.r.§. haec
verba, vbi Bart. & Alber. D.ne vis fiat.& cap.quoniâ (
frequenter, jf.fin.ext. vtlit. non contcft. Quiahoclo-
co hxdum Iudicis,fadum partis elle videtur , & quos
fuse Tiraq. in retra. §. r. glo.14. nu. 13. Ciuili de caufa
eius quod ab exeeutore teftamenti diftradum fit,
euidio debetur ab haerede , quod ait pradica Ferra-
nenf. verb. exeeutores in forma libelli pro redd. rat.
CUI.
a L'acheteur.] Ex audione , fiue vendente Apparitore,
fiue Iudice.
b Sans autre plaiil.] Poil denunciationcm litis , fed fine
vlla exceptione.
* Rencontre de fin Vendeur.] id cft contra creditorem.
pig. aga. nili ipfc fraudem participauerit. Et fi in qui-
nufdam prouinciis Galliæ nulla euidio debetur de co
_ quod fic venditum eft,vt in Amernis,tit.<fo executions,
^ Art.38. ex eadem ratione quæ in noftris approprimen-
tis obtinet, propter edida fcilicer.
' Le vendeur.] Sed quem hic venditorem accipimus, an 1
eum quo profequente res audioni fubieda cft , an
eum cui pecunia redada ceflit : Nam fæpè accidit, vt
is qui profequens cft , in partitione pecuniæ nullam
partem capiat , præter audionum impenfas , vt quia
anteriores creditores totam abfuniant,necquidquam
fuperfit profequentijhic ego puto iniquum elle talem
creditorem , cui nil eft fplutum , de euidione conue-
niri,fed eos porius, quibus pecunia redada ex re ven¬
dita, foluta eft.
Article
μρ DesGarends&Requeftes, Art.CLXIX.&c. 530
Article CXLIX.
g|H N T R e a coheritiers15 y a garentage des choies, qui font tombées en parta-
_ _ ge. Et fi aucun des coheritiers eiïeuincé de fort partage, ou de partie d’i-
celuy c fans fa coulpe, ou Ton faiâ:, fes coheritiers font d tenus lerecompenfer , &;
defdommager chacun pour fa quotc & portion.
T Nter 1 cohœredes b efl locus euiShoni mutua de relus dimfis3& fi aliquis cohœredum euin-
*cdtur pro fua portione 3aut pro parte portionis cfinefiua culpa, aut fine [uofattojpfius cohe¬
redes d tenentur indemnitatem cl prafiare, rünufiquijquec pro fua quota & portione·
Art. cxlii
N o v ak
C o N s.
Glossa i.
X Euiflio prét/ΐαπ^Λ de natur i diuifohis inter cohxredes.
z Non debetur Euiftio certis caftbus CX c.
3 Veletur Euiftio in dnufione a pâtre fatti , centra tus
Rom.
1 Cauerac ctiam hac de re vêtus iurifprudentia in
eandem Cententiam , nec fine caufa, cùm omnis diui-
fio contineat alienationem ex caula onerofa , quate¬
nus quidem coh 1 redes refpicit , etiam fi lucratiua di¬
catur, quo ad eum cui fucceditur. l.fi familia:. C.famiL t
ercif. l.fi fratres.com. vtriuf.iud. l.fi cùm hæreditas. §. B λ
vit. D.de aft.empt. fiue de euiftione exprefla fit cau¬
tio in diiufione,fiue omifia, ex natura fcilicet aftus ad
quem finem dant aftionem præfcripcis verbis. gl.d.l. fi
iamiliæ.& l.fi cogitatione eod.tit. & hoeniii icienter
vnus cohæredum rem alienam in portionem fuam ac-
2 cipiac,aurreftiturioni iubieftam.d. l.fi familia:. Quod
in feudo fœminæ refpondere folent , aut emphiteofi,
quæ poft certas generationes , ex lege redire debet ad
dominum dantem : Nam fi rem tali conditioni fubie-
ftam cohxrcs accepcrit,euiftio ei non prsflabitur, vt
decidunt, d.l.fi familiae. Idem eiie,fi rem cuius incapa¬
ces funt cohxredes partiantur fcienter, vt fi ignobiles
feudum nobile, tum enim euiftio non debebitur.
Quod ego quidem admitto, quoad intereiTe,alia peri¬
cula cautionis, fed pretium & ipfius valoré reftituen-
dum puto,qualis fuit partitionis tepore, per l.empto-
rcm.§. fin.D.deaft. empt. & quae diximus in rubrica
fupra, tum quia squalis culpa & fcientia eft dantis &
accipicntis,quo cafu debetur pretium.l.tenetur.§.vlt.
D. de aft. empt. etiam fi feiens ab fciente acceperit.
3 Quod vero negant euiftionem deberi , cùm diuifio à
A patre fafta cft,ex Lcùm pater.§. codicillis. D.delcga.a.
d.l.fi cogitatione, fpecialcm deiure Romano ratio¬
nem habet in prælegato vni ex liberis, quod Confue-
tudo noftra no admittit, cùm haec diuifio in vita fafta,
nil aliud fit , quàm prsrogatio futurs haxeditatis pro
eo modo,qui ad quemque venturus cft,quod late dixi-
mus in appiOprimentis,in loco,de dimiillone.Sed iu-
ris Romani alia intentio eft, de qua Bart. Alex. Iaf.cs-
tcri. l.qui Roma*. §. duo fratres. D. deverb. oblig. dc
ibi Alciat.
Glossa z.
In communi dimdundo Euiflio praefande.
Confitmtur reditus ,β moneri portiones ejfet incom¬
modum.
Entre coheritiers .] Addi debuit O* antres conforts en cho- X
fe commune, de quo Baldus,nelcioquid argutatu r.d.l. fi
familiae 'quod non facile eftintelleftu, necSalycctus
diffitetur , ego fimili ratione in toto communi deberi
euiftionem puto partis alterius euiftae.
b T agArcntagc.] Réciproque.
f Sans fa coulpe.]Qui calus euiftionem excludit-I.fi fer-
uum. D.de cuift.l. fi per imprudentia, eod. ri t. §. fi quis
locum. 1. tenetur.^, fi tibi.vbi Bart.D.de aft.empt.
Tenus lerecompenfer.] de imis rigore par her it aç-c , hoc z
C eft de corporibus eiufdem hsreditatis , nili cum por¬
tiones moueri fine magno incommodo non pofiimt,
quo cafu reditus conftituitur alteri ab. altero pro ea
portione quae petenti abeft de squalitate , de qua nos
in partagiis, quaeft.39. & infra, Art.iôq.
c Pour f* quotité.] Quod fcilicet deefl ad aequalitatem
reficitur de collatione eorum , qui plus habent, quod
in effeftu eft, squalitates diuidere illud plus quod alii
habent de quo d. l.fi familiae.
Article CL.
3v and leplcgebou fideiufleur a requis c terme d 'amener fonurarenr Λτ
I3 « 1, rr . .1 n 1 11 11 ARr.cxnu
ne 1 amene a l aiiignation qui luy eft baillee/il ne pourra plus demander NoVAE
garent, &fcia tenu c deferklre en Ia caufedeluy-mcfmc &defon chefr00*"'
mais s’il amene garent f qui prenne le procès, iceluy fideiufleur ne fera plus tenu de
procéder en la caufe principalc.ains furioira s iufques à fencence donnée contre le
garent.
if^f‘tnd0$°nf<»'b4utfideiuJJorreqiiifiuitc dtlationcm fibidari ad adducendum auClorem
/eu reum principalem non adduxit ad diem conflimtum ci datum J nulla alia dilatio
abitur 3 & tenebitur d findere in caufa ex perfona fiua : Sed fi authorem feu reum principa¬
lem adducat qui litem Juficipiat·, illefideiujfior non amplius tenebitur procedere in caufa prin -
cipa lificdfuper Je débit vfique ad fententiam contra authorem ficu reum principalem datam.
Arpent r. in Conf. Brit. 2
βΐ Des Garends & Requeues, Art. C L I. 53 z
1 ιΛη. inepte conccptM.
z Hic art. contrarius art. zo7. C^nn.y
1 3 Multa hîc inepte concipiuntur.
Primùm quod inter reum pnncipalem & hdcu.llo-
revn audoris & -arendi menriontm infert , deinde
quod carendum Weft reum pnncipalem, admittit
in terminis gàrendi ad lulcipiendam litern cumhde-
iutrore infti tutam, cùm utre & ratione agentibus cer¬
tum lit, in materia & adione pcrfonali garendum lo¬
cum habere non polie-, cùm ex fado de obligatione
propria perfonæ contient: a: agatur, cuiuLmodi eft per¬
fona fideiufloris, qui ex faôtoïuo Sc promilTione con-
uenitur, & defa&o conueniri poteft , etfi beneficium
exceptionis habeat ordine de nouiiiimo authentico¬
rum iurc introduôhim. Non poteft igitur garendum
locum habere, nec redè dicitur garendum fufeipere
litem cum fideiuflbre indituram , non iufeipit, nec
enim lis intelligitur inftitutacum fideiuflbre, quam
potius declinat quam fuftinet, nec tranflatme , aut
tranfmilliuè lis transfertur , fed declinatur à pertona,
et (i in alium recidat non tranllata, fed alia. Adde quod
1 haec ipfa Confuetudo Art. zo7. obligationem pro-
priam & fpecificam nedit diuerfiun à pnncipah, vt
loluat, aut folui faciat ·, Etfolutionis quidem petitio
ordinis beneficium poteft admittere ex aurhen. de h-
dciulT. Solui facere non poteft: fed in ea iple fideiuf-
for principalis eft , & de fuo fado conuenitur , ideo-
que garendum in eo non cadit, fed direde conueni¬
tur fideiuffor,quam illius Articuli zo7.difpofitio cum
hac congruere nequit. Adde quod hic admittit fide-
iuftbrem agentem aduerfus reum principalem prx-
maturè, antequam foluerit ipfe contrai. liproeaC.
b Oufdeiuffeur.) Vas,prxs. expromiifor, fideiuiTor, &
qui pro alio obligationem fuicipit.
3 e Terme d amener fin garent.] Sed hoc quomodo con¬
gruere poteft cum Articulo. 107x11m ipfe è fuo capite
teneatur folui facere, nifi foluat hxc repugnant , cum
obligatio facere foluere garendum non admittat : fed
tota incumbat perfonx fideiuiTor ex Confuctudina-
ria difpofitione, quam principalis non poteft fufcipe-
re in (e , cum magis, nec in plus obligari pofut quam
ipfe eft obligatus.
d line pourra pluo demander garent .] Quod generale eit
in omni garendo , ne pro co plus vna dilatione detur
Ordin. anni 1535?. Art. 18. ScCaroli V 1 1. des premières
Art. 41. Styl.Parif. Pariam, tit. de garendo Maluer.tit.
de dilation.§.item pro garendo.
Glossa z.
i De folui faciendo nullam exceptionem opponit fidt-
iujfor.
z De exccptiomb. rei principalif.
e Défendre en U caufe de luy-mefme O* de fon chef] Si
forte quas habeat exceptiones ex perfona fua, vel
principalis rei quas poteft , ex æquo opponere : fed
etfi nullas tales mbet ad folutionem poteft oppone¬
re beneficium ordinis & difcuflioms : Sed ad alte- 1
rum caput fideiuflbriæ obligationis à ftatuto indu-
<ftæ, quod eft de folui faciendo non poteft vllam op¬
ponere, quia talis obligatio à perfona eius non abfce-
dit, fed poteft , fi lubet , tempus petere ad denuncian-
dam folutionem reo principali , de cuius fubftatia po¬
teft foluere , & bona cius capere Indicis permilTu , &
diftrahcre, & vt forum loquitur, exploidlare; pro qua
lententia textum lingularem putant. 1. fi fideiuiTor. §.
fi ignorantes. D. mand. Quod& Iacob. de Sanfto
Georg. notauit 1. venditor. D. deiudic. Sed& idem
P putant , cùm fideiuiTor eft obligatus fub garentigia,
quod fere fieri folct ; cùm enim in promptu eft, vtfi-
dciuiTor foluere cogatur , atque ideo reum principa¬
lem pollit compellere de fuo potius foluere, quod
Baldus notat d. 1. fi pro eaquxft. 4. Bald. & Cyn. 1.
certum. C.fam. crcil. & Bart. 1. fideiuiTor pro vendi¬
tore. D. de fideiuiT. Hyppol. MarfiLin Rubr. defi-
dciulT
Deinde denuntiatio non fit fideiuiTori cum princi¬
palis conuenitur vide Decium Confil.74.
f Qui prenne le procès .] Hoc intelligitur in cafu, quoi
reus principalis exceptiones habeat, folutionis puta,
indebiti, compenfationis , aut alias, quo cafu fi litem
fufeipit , aequum eit litem cum fideiulfore intérim fu-
ftineri : Sed fi nihil habet, quod poifit opponere , aut
de exceptione non conftct in promptu, &inftrumen-
tum fit authenticum, aut prouifionalis aditidicatio,
tum fideiuiTori incumbit, vt folui curet , veldefub-
ftantia principalis foluet, vtantediftum eft: & hoc
cafu principalis litem fufeipiendo nilagit.
g Jufques a. U fentence.] In cafu litis &c negationis debi¬
ti, aut controucrfi.
Article CLI.
Artic.
eximii.
Novae
C 0 N'S.
8=T s’il aduenoir, que le garend condamné, b ne fetrouuaft foluablecla
fentence doit eftre exeeutee d alencontre du plege ou fideiufTeur/auffon
recours alencontre cTiceluy qui 1 a pris a garentir.
* TfT fi accideret i ejuod author feu reus principalis condemnatus b foluen do nonejjet, Scn
tentice exeeutio fieri debet A contra JponJor em aut fideiujjorem^iure aclionisfiubfidUu^
faluo, contra reum principalem.
Glossa 1. E
1 Olligàtio de folui faciendo eft infeparaltlis a fideiujfore.
z Quando fit exeeutio aduerfus reum , fdeiujforem , aut
garendum.
ï * Et s’il aduenoit.] Id eft reus principalis.
h Hefe trouuaft fluable. ] Imb etfi foluendo fit, obliga¬
tio de folui faciendo manet in perfona fidciulforis in-
feparabilis fed præcisè folutionis neceflitas non item,
ex qua fideinflor conuenitur, etiam nulla prxlupp0*1'
ta difcufllone ex illo Art. 207.
* U fentence doit eftre exeeutee.] Hicprxfupponen'
Des Garends & Requeftes, Art. C L 1 1. S54-
de qua aeitur; eiTe in manurei principa- A quia fi principalis reus fohrendo eiTet , non dubium
> r _ · _ r. nrr pxpr.nnonem nen DOlic ad-
533
dum rem, - A - r*j
lis , quo cafu aduerfus eum ht executio, & item li de¬
bitum eft perfonale & principalis foluendo, fi non
eft difcuflîone fada aduerfus fidciuiforem agi poteft.
Incæteris garcndis tam aduerlus principalem quam
laudatorem fit executio, in redequaiudicatum eft,
de qualatè loan. Fab. §.vlt.Inftit. de fatifd. Iacob.
d. 1. venditor. Sc alij la. C. vbi in rem aftio. Bocr.de-
cif. 7 y
Glossa i.
i fideiujfor non debet expenfu litu cum principali ail*·
d ^ /îlencontre duplexe.] Imo Sc fine difcuflîone tene¬
tur ex capite folui facere ex d. Art.zoj. Diximus ante.
Sed hoc ipfum intelligendum eft de debito principa¬
li: nam damnorum Sc expenfarum dillîmilis caufa eft,
Sc damna quidem·, &interefle à fideiuiloribus non
debentur, nifi fpecialitcr fe ad hos obligauerint, quod
i nos diximus d. Art. 107. Sed de expenfis lins cum prin-
cipali adtæ eo exiftente non foluendo dubitatum eft:
effet abeo petendas, nec execntionem fieri polie ad¬
uerfus fideiulfores cùm de eo extet Ordinato Fran-
eifei. I. Art. 20. anni 1539. Altero cafu, cùm foluendo
non eft, nego ab fideiulfore , aut eo qui authorem ap-
pcllauir, exigi, aütpetipoilè. Nam cùm expenfæex
quafi conrra&u debeantur, cùm in iudiciis quafi con¬
trahatur , aut ex quafi deli&o propter temerariam li¬
te , neutro cafu eas peti à laudatore ratio patitur, cùm
nihil ipfe, aut contraxerit, aut deliquerit, cùm lis cum
B eo non fit agitata : Adde quod totum negotium prin¬
cipale garendum refpicit,cùm cius aut damno aut vti·»
litate res ftet, aut pereat, nec quidquam fit, quo con-
uento laudatori imputari poflit , qui nec ipfe caufa cft
expenfarum , Sc fine culpa eft , qui commerciis licitis,
&c iure omnibus comuni vfus eft , palam &: fine frau-
de:huius fententiæ etiam exempla memorant Arefto-
logi, & Imbertus fibi compertum feribit lib.j. Inftit.
for. cap. zo. nec aliter cenluiflè Boër. decif. 75. pro¬
bandum eft. Ergo fi quid perit , damno potius agen¬
tis fit, quam innoxij emptoris.
Article CLII.
I aucûn eft 3 trouue faifi de chofe b mal prife, ou emblce , c il d & * **
ladite chofe peuuent eftre arreftez. Et fi celuy, qui eft arrefté, c cla- nov
me garend , neantmoins il demeurera arrefté, iufques à ce quii
amene garend : Et f s’il amené garend, fera eftargi par tout, ôc s
abfous du deliâ: & mesfaict dontil eftoit accufé: & ledit garendh
Tara arrefté, iufques à ce quilfoitcogneu à qui appartient ladite chofe: Et s'il ie
trouue coulpable , 1 fera puni félon l’exigence du cas : Et fi le garend k veut cla¬
mer autre garend , & le fécond autre garend & confequcmment félon que ladite
chofe auroitpaftc par diueries mains, faire le pourront, &feraprocedé entr’eux
par la forme que deflus.
S7 3 apud aliquem res per furtum b aut rapinam , aut per î>im ablata concipiatur c ilte d &
res furtiua pojfunt prœbcndi : ëtfiis qui prœbediturc laudet auclorem.mmlominus depre ■-
b en fus manebit donec autlorem adducat : Èfifi adducat a uùlor cm dimittetur , & 8 liberabi¬
tur noxa qua accufitus fuerat , ff) ditius autlor h prœbendetur, donec notu ft .cuius ditia res
fit , φ fi inueniatur effe in noxa , 1 pro modo admijf poena fubncietur:2t fi autlor k njelit lau¬
dare alium autlor em ficu garendum. & fecudus alium autlorem.& deinceps njt ditia res per
plures manus ambulauerit facere poterunt procedetur inter eos ad forma fiupr a [criptam.
Glossa u
I Hic art. deferiptM ex l. ciuile CT l. inundem l. de
furt.
l Prafùmptio tantum formarum monetalium repertarum
er c.
3 Eluitur iit a prafumptio ere.
Hic Articulus cùm fit iuris Romani pene inutili¬
ter membranas occupat , & repetitur otiosè Art. 187.
Sc 198. Praemitti oportet Articulum 198. qui & ipfe ex
legibus ciuilibus diferiptus eftl. Ciuile &Linciuilem.
C. de furt.quo neceflitas imponitur emptori vendito¬
ris fui exhibendi , quia à tranfeunte & ignoto emere
nonconueniat, qui aliter facit, non euirat alienam à
bono viro lufpicionem. Itaque is apud quem res fur¬
tiua deprehenditur , tenetur ex veteris iuris formula
*Argentr*nst tn Conf. Bnt*
C a&ione furti concepti, quam Alciat. lib. parerg.j. cap·
8. deferibit : hæc feu legalis præfumptio inducitur , Sc
fuftinetur à lege, quam Bart.tra&at. Lvlt.col pcnult.
D. de quæft. Ang.l.ancillçiC.de furt. Angel in malefic.
verb. fama publica. verfi.quçro an vnum mdicium per
d.l. inciuilem.C.de furt. Pari ratione, Sc is apud quem
fonnæ monetales Sc typi reperiuntur, grauatur iiiipi-
cioneadultcratæmonctæ, quod Roman notat, fing.
323. ex fententia Archidiaconi, Ôc quos latè Hyppolit.
Marfil.congerit. l.qui falfam. num.nd^D.de fali.Item
is apud quem falfa referipta reperiuntur. 1 maiorem
C.de falL aut is apud quem libri Mathematici,aut hc-
tefis, aut improbatx leitionis, aut aleator apud quem
tali & teflèræ. Alioqui quis à vulpe inquirit, qui aues
in ipecum ingeilerit , cum infperiæ alitum plumis re-
eriuntur : Sed tamen hæc præfumptio cft non pro-
atio ad delicii conuiCtionem , nec iure aut vere ea
2 ij
fis Des Garends & Requeftes, Art.C LIII. ^
ïili praUuitiptioqe damnatus f\\ PaUmedcs Vlyills
fraude., nucBcisiaroln lcperrg poculo in Liccü> ncc
r iic cf viïi compertam magnas un ca pnEiimipiioiic
ftr u £t± s in I on n b u s i nlidi as , & i uonc a; t y nos tu pp o-
titus & oblatos inquirenti dus Magilhatibus. Nue
Biurr. amplius quam indicium lasere cum puai J. 1.
3 vit, & A ngul. v li t J b pm. Qluu'î cluiïiir eîthibi t i otic
au£ Loris d. J. ciude. d, L maiorum. Liait, d. l.vJr.tex-
uls hic & J, A iî. 1 S 7- & 19È. Iieqj qualbue & digiû-
t:nu p«rfi>nx. qiiad ]Utd. 8c luiol, notant J. v!r. D. de
buTt-ii. inilii. Salve* J-vSt.C dr qudfûjcm. Hyppol,
yhi fupra. Additur de en moribus exe u Lui o alu, lühti
frilicet quis in meream emit Ύ ex d. Art, t§?„ hac
cmm. l'omot pL.uUi.nipuo aÜam vinrit , quodfdlkct
inlocü publico binum tait mu non lit * Üe palam êc
publie Ères ünEcngimcionc fandis comparata, & b
quidem 1 rca rdhtnocmc nonexcuiei . li alicn.v pro>
batur. Sed fit conienl us Domini cadtidii ddktiun
d. Arr.igj.
3 TïQuulf*ift£\ Stue babciî jpie3 fmem domo dus re*
periatur, Ime abircHTc probetur ïquôd Lcupc CjiWiuVa-*
crumenarum ici 11 ures faemnr,
Mêl pnfi.] Qjabcujiquic modo furto vel rapina, vi
vel fraude.
Glossa 2,
I %ri mtlilh pcrfftojm ifiynitHr,
ï * JL] M cilillc iplc apud quem res deprehenditur,
Si rameo controuctfiam de te Lkuj , deprehenius ad
enaminattoiuun ciuilciB, atque adcbaddomicibf fui
Iudiic m reminendui eft en b vit. D* de abig.prouiiio-
A nc interi m ad indicar a ίρΠ detentori es cnivu: ,jc
rerqpra!ienrandarefkilius eodem ftutu L· rtfb[ii, M \i
ei Att.115.vbi diximus. NecnoMtioueri oportet 0ll
nationibus Doctorum, \, tm.C. vbi m rem aftio fui
loco conuemendi ex caufa litus rei : nana cym 4.^
mobili igitur, res mobilis litum habere noji-dicit^
futi periomm fcquitur talis AdVipjcmm fi vendiceta/
quod alibi dumoisltr.niimuî, vno cafucecepro, fjqf
iium illo tpio ]i.u:o fadhim dicatutjvbt scitur, αμ$ f
fu ibi rem» delendi oportet etiam clericum ve At? l
β biparti. 1.
' f.t Udxr thfij}.] Sed tamen prouilionalitrr tco n*
mircciitk data cautione, niii quidem iti ptompui ia.
minij probatio oftcrtiir, di^rmus Atr.çir,
1 CUrntgarfrfU } Poteft Ûe iplc luem
& excipere , li aut .nudarem ignotum habe^j™
nullum
f j'jj ί ,;mcn c frirent («ré rfî* rjo. ] Nam au or Vicana ^4
ro tiii $ pfitici ili , v bi lite m exceperit 3 n (de , mil icüj5j
conlcuntiarci arguatur.
^ J Quod toties fircum pmbanit niimiDCi^
r ria, ii on ex d cfc£Î U probation 11111 , q uu cai u mdtcyi ,JLt
^ mitri cojifueuiti iud Qrom omnimodo rciaiitH2|rflT
bata reftituenda enc.
!l ien utrtjlj- ] iiibireiiitiitpfe idempenculum^tc-
xî tidem fQbÎliïuiturquk) furti.
1 ïirapunj.] Pro modo admidlvt kr.
* FtiirûàmtT turre girttit, ] Qtieftt alibi
yocanr , dc quo Ordinario Regis Fraacilbr 1, Ait
ïo. &vdg.g knptoi.:. piaguumci uotrll en:m jcq.
dure n vt res per pium manus ambiuiacni, ÏJtibai,
lib.j,cap,jLpt
Article C L 1 1 L
ovrce ejue Ic J fymporr a efte da tour tpllu , δ: aboly , h vndtFcn-
> dcur pourra appeler ctous ceux a cjuc bon luy lemblera3 dpour
voir 3:
caufc entoures aftions, nmc ciuilcs cjuc criminelles, Êi
JC11L- poiiixa faire 1 telles interpellations & fommations qu'il verra efire
requifes &: neceiTaires : S Et s’ils rfy viennent, ou qu'ils defendent aufdiite
fommations , feront forclos de toutes leurs actions vers ledit défendeur, toutes-
fois pendant la principale mflance , 1 ceux qui iont appelez , k fe pourrorti
ioindre au procès, J en feilat qufd fera , pour déduire leur inrerdl·, Sc fur iceluy
proccdcrcommedcraifon,
venir ou défendre.
nonobilam le deiaur pris conrrtux t par fuite dfi
Qnr lfymj)musftneà.d t&ndcm litcmcmfinis “i 'ùattb ftâlatàfitg? visus reùtf&m*
m m 'vocare omnes quos ei expedierit vomî î j a qrf wdkïo ββ fiant m omnihu t:r/xa-
nilms îixm c cunliïms qttttm crimmuhlus f & poterit αίβΐϋηί 1 intérêt Hat ion es &
nuntïâtiontSj Λ newjftrias effè exifimabit R §7 fi non continué fe fiitermtj dutexteptfc
ne s non dent dicta inteT^cllationibus prxfcrtp donc tempo ru e a eludent k Cj omn i b usfiü b ^ ^
nibus trgd dîél:tm retfin. ^Âttâmon * pendente pmicipah infant ta Λ 1 hi qui ht indicio ·υΰ^
turf poterunt ad cmfam feu titan fi fiéfinkr^ 1 m mdan fiat» qm ait lis , ad profit
dtm fmm interzfic > & fiipcr eo procedere ~\'t tequum Ridebitur , in nouobfiante contum^
contra êos pronmeiata to quoi iudicio non fiitermt..
Glossa t. 4 SQmvà îvterpdlAiwfécîeitix#
r ψ 11 p orr fît CT w.i, * jy.m^rd Vox o bfolew turis antiqui , q υα quid^ 1
î mitÀ ^i'psiJii> ·ιβ^ * πΐη w «flore, ait or te ndaittu unmes innutno ci itfdc aa"UüJii.î
ci prt»
J37 Des Garends & Requeiles, Art. C L 1 1 L 538
cipes, aut quorum intercfte poterat in iudicio fecum A
filière, alio qui indicium reus reeufabat quandiuvnus
aliquis fupererat vfitaca formula cùm vnus quidem
ex hæredibus cuiusquam adionem intendebat, & alij
cohæredes eius, auteo quidem gradu quo fucçede-
re poifet, extare dicebantur, reus negabat Te iudi-
cium excipere debere , ne à pluribus diueriîs tempo¬
ribus conueniretur ca adionc, quæ olim cura vno
aliquo contrada effet. Cuius iuris etiam Imperatoria
Conftitutio meminit. 1. 1. C.de confortib. eiuf. lit. &
antiquauit , vt quidem antiquari expediebat propter
reorum effugia, ne æternùm lites propagantur, eftque ^
neceflitas euocandorum participum impofitareis , ii
fua putauerint interefte.
z b Vn defendeur pourra appeler .] Hîc non videntur Re¬
formatores ex toto intellexillè, quod vetus voluerit
fimportus , non enim quod hic innuit, fimportus ha-
buitlocum, cùm reus conucntus metuerit ab aliquo
tertio, à quo rem haberet, quo cafu locus eft garendo
formali, aut nominationi Domini ex 1. z. C. vbi in rem
adio. quodius immutatum non eft, etiam hodie
valet, fed cum adio non folida pro folido adori com¬
petebat, quin habebat confortes, vt in hareditatibus
aut focietate , hoc cafu ne in plures inftantias reus di- C
ftraheretur , petebat omnes omnino, quorum adio
elfe poterat , euocari. quod innouatum eft & confti-
tutum ne per has caufas , iudicium reus pollet recufa-
re, cum talibus denunciare litem poflit,ne ft femel vi-
dus fit, iterum litem fubeat,quandoquc veniente alio
conforte.
3 c Tone ceux quebonluy femhlertt.] Si forte vnus cohere¬
dum, aut qui in gradu fune fucccdendi agit adionc
folida, &c rcusablcntcm mctuit,ne reftituta re ab alio
quandoque veniente pro aha parte conueniatur , de¬
nunciare illi debet litem motam, qui nifi veniat quan¬
doque lata fententia & rc reftituta amplius conueniri ^
non poterit.
d Pour voir afifer. ] Id eft , empefeber l'a[l ton au deman¬
deur pour fa portion.
* Ciuile j que criminelles. ] Vt in cafu Articuli proceden¬
tis,^ quos Angelus memorat, 1. fi fufpeda. D. dein-
offic. teftament.
4 { Telles interpellations CT fommations. ] His verbis fei-
licet. Tibi Sempronio denunciat Caius fibi litem ef-
fe motam à Titio de reftitutione prædij Sempronia¬
ni apud N. Indicem, cuius rei nomine , quia tibi
Sempronij adioeadempro parte competit quæ Τι- E
tio, feito vadimonium ad Calendas M artias effedi-
dum, vt fi tua intereffe putaueris , appareas iudicio,
âlioqui fi quid fecius accidat , profiteor me non teneri
re reftituta , fi Titius iudicium ex animi fententia ab-
ftulerit.
8 Et s'ils ne viennent ne defendent.'] Hoc eft, nul-
. la adio his fupererit de-rereftituendaaduerfus reum
conuentum , fi forte rcftitucre fententia rem rranftu-
lerit in alium: fed tamen fua illis iura & adiones faluæ
erunt aduerfus vidorem, qui nuric pollldet.
h rendant la principale infiance. f Scd 8c in cauia ap¬
pellationis , cùm &c garendus quoque formalis in F
ea admittatur, quod glof. (k Bart. aiunt 1. Heren¬
nius. §.cui. D. deeuidione. Sedolim appellari po¬
terat à fententia contra poffefforem latal. à fenten¬
tia. D. de appel. Nunc via oppofitionis fuccurri-
tur in quam mutatur interieda appellatio ex vfu
fori.
Ceux qui font appelle *.j Imo & fponte etiam non vo¬
cati adiungere fc litipoffunt, modo eorum interfit
uod Bald. notat & Angelus, l.fi fufpeda. D. de inof-
c. teftament.
ysirgentr. m Conf Brit.
G LO SSA Zi
I Carendi formalis CT aàiuntti ad litem di ferentia CT
nu. z.
3 DoÜorum difputationes in hos vfus non admittit.
4 Non cogendus ailor ht adtunlhim recipiat C/c.
k Se pourront toindre.] Hæc differentia garendi forma- I
lis, vt vocant, &adiundi ad litem, quod garendus li¬
tem cum vocante infti tutam in fefufeipit, bctranl-
fert, vocante manente enpos , itavt inftrudio litis, la¬
bor, &impenfæ omnes incurafunt garendi : adiun-
dus alienæ liti aduenit vt focius & vmbra , quia noii
perfolia per fc eft, fed adiundiua Bald. auth. hodie in
fin. prine. C. de appel. Sed de anteadis nil mutat Sc
liti adiungit fe eoftatu, in quo eamreperit, nec alia
conditione admittitur, quodlnnoc. Panorm. Ôc ex¬
teri notam. cap.cum fuper. ext. dereiud· Bald. Ioan.
Fab. l.principaliter. C. deliber, cauf. Ang.l.ab cxccu-
tione.§. vit. D. de appellar. <Se d. 1. fi iuiped a.D. de inof.
tcftam. Itaque fi poft politiones conclufasvenit,nihil
ex eo tempore ponit, li poft probationes, & inqueftas
publicatas aut dilationes lapias nil probabit : denique
prætcritis vtetur nec de his quicquam per luperue-
nientiam fuam murabit cùm comes additus fit alteri*
non dux litis, quod Innoc.dixit. vbi fupra Angel. Bart.
l.fi proluforio. D. de appel. Ang. d. 1. fi fufpeda. Sin
tempore aduenerit,vtetur prælcntibus, ponet, proba¬
bit, &cæteraex more vlurpàbit citra fraudem, con-
feffionibus tamen rei principalis , ex quo adiundus
fuerit, non vrgebitur , diueria allegabit , non contra¬
ria, quod Bart. icribit ibidem Bald. d.authent.nunc fi
hæres.C.de litig.
Multa hîc præter vfum mifcent fcholaftici audo- i
res, quos ChalTanæus rcccnfct. §.3. tit. des rentes ven¬
dues a raebapt. Çe alij d. cap. cum fuper , quæ tribunalia
melius &: certius conftituere, & garendi leges cum
adiundis mifcent, cùmdiuerfo iure& finevtantur,
nec quid cuique cdnueniat , magnopere dubitatur.
Recipiendi tempora Sc fines diucrfi, quia garendus
fere ante litem conteftatam voc;mduseft, cum lcili-
cet defenfiones integræ funt, nec eft vocantis fado
aut errore aut præcipitationc præiudicatum allega¬
tionibus aut probationibus: Nec laborandum aliud
quiddam videri iure conftitutum , quod eft à fchola-
fticis annotatum. 1. fi rem. D. de cuidion. vicit enim
vfus ab ratione indudus: Scd adiundus omni litis
parte admittitur, quia litem nec remoratur nec per¬
turbat, quod Bart. tradit vbi fupra, quia venit ad fta-
tum litis, cmalis eft , etfi pleriquc callide tranfuerfi in¬
currere fbient, litis morandæ caufa , quod non funt
finendi facere , itavt forclufiones denunciatæ reis
principalibus obeffe debeant adiundis , nec aliæ dan-
dæ funt dilationes ad producendum. Quod quidam
magno errore admittunt. Nec admittendi adiundi
nifi ratio interelle dedudi i uadeat , de quo non eft fa¬
cienda ieparatim inftantia, aut incidens , etfi imperite
Dodores putant Angel. & Raphaël. 1. 1. D. de ap¬
pel. & d. I. li fufpeda. Bald. 1. fin. C. de ed. diui.
Adrian. toll. Bart. d.l. fi proluforio : Sed fufficit ex
allegatione & politione fadi apparere quod interfit
eius , qui adiuligi petit ? Nam fi non interfit redè ad-
uerfarius obftat,"quominus adiundus admittatur, fed
pergi in lite cœpta poftulat. Bart. l.fi ador. D. de Pro¬
curat. faluis adionibus eius , qui adiungi petit , noua
lite excipiendis etfi adiundio fæpius xeo conutnto
prodcft,nc noua fubinde lite implicetur : fed vt femefi
defungi liceat vno iudicio duabus nexiis. Nec nifi
Z iij
J39 Des Garends & Rcqueftes, Art. C L II I.
poilu tance üt acccrfcnrc· tco comiencô adiuridïtones
heri lo n ri i· agit , v l l li ter mi ni s bu J U s remis, ncc vo lu n ■
cariv .idi.mccüittui'j quomam nuiîo caiu. liscum vno
inlt«u|î alteri pi'sciudtcâr 3 quominits quaikto vdir
e tneciri h poils ta i"*. ufu foro , Se ii fimus le déco tic
jfrrpléxæ dilputatiimCs de eo vertannn* à IcholalKcii
j Scriptori buïiu L iqfpe, D. de re iu d. Sed nihil ta! iq m
vins admit ul , ettam ii ddbÈcor s :ulc cuius principali¬
ter itiEi.-ÊL'ft de ré fua agi non ignorrairnij quo eant isi-
4 ditbié praêiàdicai’i pu tant , qüodvÎui repudiat. Ergo
tii m ad iungi atpienii nullum bat pEtciudiairni , tu
qua tota ad i 1 1 π 'd ton-i s h l ndamc n rai i·? eau fa vetiatur,
mclliin probabilem aur ueeeElàdqm caufana habet
îid'cogcbïium .uftencm vt le recipiat àdiunÆttim s cum
falice fïiit cxÎfttéguû^âÏlionés, itîü cumiti réus con-
uen-tus pedi j tic inde it bi fuppeti as qq Îiitj ëc eod cm
indicio dcddi pniïulai ce ·:ι aihunCio foire indcmiû-
tritern mu tse aÆtîouis debenti: hæc nullus ichohliicus
icnpEor doc lient , fqïi fum tic pulueris diuturni. Sed
quod nunc duobus adiuititis reum cqituéfittimpriU’
ei palem poile condemnari ad rei refb cui tonem , etft
adiuiictus vmcaE, vdiui Ii quii decreto ludicis in pol-
fctliojiom fumli mitius Jir Ί ex adiudicai itrne· per de¬
cretum , aeque is colonum itipnedic repertum ade¬
gerit ad repromittendum de conjknandi poilcfHo-
ne-j ex qua promiElionc pcflea ceusconueniareondu-
iloremcxUiqLUs conducimus j li 15 OUntra quem li-
fta eit -adiudicario t forte -vincat exaptotlfenooe v
[ς· adi unget colono, putam colonum ad rei reiiT
tnnxm condemnari , fed rem riftmundam viitn ~
h.tcicntejuia necvfu, nec ratione valet , quiftmtjo
adiimtli id habet coloniis. , quod à fcnqn Eiab^·
de Fert [tones ex vmuiqiic per fona’ recipiendi neijT
negat- ^ Quare hoc cafuieflrituendaviittiri étir ικ·/
icti to FcJcoiui entus ptlncipalis encxptnllscoiiiE*
nabitur,
Ct ûits A p
i Xffi φ ίψηβι i entem j à* édmniiw tJmiuiiw ^
1 fi? Ι'φΐ, ] Quod regulare e El in omni adiLLnûi0.
ne f'aâa ad alienam licem 7 qurtn eodem itatu nrif^
qii e nda π un m li cara fed ad nm ila p eribua3 vt fiipta^"
ximus.
cn Nmolpitrit le defwL ] Contumacia enim tion.a. i
dudit àmrcj ted facit nc tu (i rdiiib eipen|]S:4.ir,^
itus veniens admictatur ad litem: nam'etü ddrdu-
concellm: hiper citati un e concepta comparer .
fba putaueric intércÉIb, non fit praei fa, id^niic^'-
ad «rpen&s obliget , tamen is qui hoc modg φ
fuit, potlea veniens cxpaifas debet n antequam U*
miitatur, de quo Iialduÿ L Eito rempote, C. Jet;,
mdf pigno.
T I T V L V S OCTAVVS,
DE P ROBATIONIBVS ET
I y R EIYJl A N D O,
T î LT K E Ef V I C T I E Μ E,
rDe j Promas & Sarœtns.
AD R V B R. I C A M.
; i c tirulus pe π c ex to to i nutili s οίΐ,βί me au dore erad e n d us al b p , prærcr A r t \ eu loi ad¬
modum paocüSjCüm ulis atgrunenri ιοζ extern IurÉfeonÎukonjmtfà^tiîS. Nüti ex-
; eu dus fc ho la fticorum fe ri pi oui ni, 3 . adino π cd I . D . de imc i u r+ ite m 5c in Ru br. C . e o d .
fî£ Canon, c. quoniam contra filfum, ext.de probac. Super caiotniiescopioia colleüho Hyp-
politi Mai'iilij Ru b r. de proba. vtpcnèlufüslÎc operam inferdiiTc Coiduetudini crambe vc-
] uti cepe r i ta fn ateriam to a es teeo£ba m , Il ni h] 1 arn p 1 ius lut ! nel i: u s di ucrfu m (.Va i u itu r d m rc.
Similis Confiiez Venetis» Vincentis, Papîæ,dc qua Boer, dccif.$>y. vc Albericus dicit ni 1,
bona’ fidei. C* de iurciur. & Fcrraricfls praefica tit.de torrru iLnam.qued defer eut a parce patri.
&
Article CLUIT.
rsg^| a PREWE quiefl faire par deux cclmoins* «mec le ferment Me ia *RTiC·
if iitiV .
Coni,
i partie, efl prouuecp]aniere/ fors pour prouuer exploit Je Cour, où ^
( il conuienr auoir E trois tefirsoi
uns,
Robatk ψία fit per diïoï ttfies * cum iummento^ pArtis tfi probatio c pltnarU fittjkjfi-
cknst Amfimm n-ccejfc erit probare déhm Carit, vbi tanmnit haberi tres tenes *
Glossa r*
ï \A Àiitrf*tur h It a Π. fip. i. . M. drfïüb Jf.
î. zfi i urii ftfiUki *ihm*tio prt&Aiwn κ , (jft.
1 me. iurtmantum tAntum ai twnhntkitm
prsbiliina ,
4 Prpeiith /tui t nitris tant fstji φ 'bHiufuitimhtm,
i * ^fuw:lrfmntkt>] Si lua Pomi ficibus ruiCboritns fht-
rct, hac Coiductiidonoii valerer, cm π Alexandri cer¬
ti j decretali epiftds abrogetur c. i. c*t. tlc probat-
damnata iqiptcie etiàm CWuecydiiic, quar uegar αά
ialtiin duorum teiliumptobadoiwiii faaamcnn ne-
enril l tas ctti ad iurigioportere addita ratione, quia, cum
dentum a J iuramcnn probationem dcücniri debeat,
tum nulla alia extat, exranteea non dfc repofcericiuin
liimmejimm. Hi»e l'urtnî eum omniii&jion pLeerct i!
lins iunsConlultis Idiioc. B,ilJ.,Card. L^n. Andr-
HoitPanor. Friin. dçatiis-miilEa Îùnt commcrsn, &
dsas ψΓι reddiderunt drere talis pktirt nün inrlioieSj
quas rcfellçjrenô cft magni Optr^prctij tum i lia Con¬
iti tnt ia. nos non tentae, nfei.incumin initer i a pro-
pliajia nitet laTcos l»cctPomificibus,vtConi"u(.tudi-
nesconitriiu populi, & Prlncipum u^hi£Vas f pulLnc
abrogare, fi neque legi Dei nec bonis moribus repu¬
gnant, Slyc illi loquuntur^ peccati nonfunt luitcifi-
iiKj c, ex prte. cxt. de Coni. Fudsnr tJk m itio·, quod
libuerit, m alienis lantamnon licet, barçniejüis aHcttî
cil, Sc licentiam eorum multum hxc attas com prelll r,
tort a (lb interdum lotigjuS quam opor tueor. Quare
de validirau· Ccjnlurtud uus nunc d Jubitaiidum, ncc
reajuedad'diolailicorum hominum dubuationes qut
fulgore eiu.s potclLtis pei tlridti , non incédciunt sni-
I π lui] ,\d id quod hOi i p ulfet , cum omnia ni buill e nr,
d; poilê pu tat c t imperiti [nupta t-ll ratio , qiïŒ i lege
diltina fumi tu r, quia diittiui lie, luurt duorum vel
trium Itabit omne vt/t Lui: nam ilis fatentur iftilfgalia
veteris 'legis tum fcge etfoLmitre , ncc bisquemquanu
ftneri non mugii quam vt capus pullis- matrem' alitem
ihxirtuoLre . quod illa lege cadent erat couftanitum,
Z Uij
Î4S Des Promies & Sermens, Art. C L Π I T. y44
■$ç illud çonftiriicfi de duobus rdUW*-ctfi exemplum
luir.-ull· daritab ülo nui attttori&twm mm duat . fcd
j hmbusciir.libu.s, moribus, & Cmxfuetudmibm ^
PnridmunCdnlbTurimMb'ufi & > m quorum
a r hirrio cft augcir , aiir minttere mimerons probano-
nitm j & plofas ntic imiranmag eoflftiratre cuiqiie
a; toi, quoii DùdLLlmii eu iqtte Cirum;itæ lim polie
i c ! tai ii u r , A: vc ro 1 lcr i c ri: b errime & lu c c Ci ml i Sr Ca¬
nonico & moribus ^nofcimus.èc rationes interdum
v,i:iitiJÎirr»Îi* likutiitj air lien debeat vr lu* dcpmuaco
Cl hiatibus IxcllIu & iudmibu·: teilimOiiiis,q\i ns me¬
us ilüi omttês caqiits pucaw vreendhe probationibus
crebris exempta eompeUcnribus^Naiu cciam ilto tare
cic h f l eailiMut morantur quibus probatio minuatur
ârivniuS tdb s inft.tr plunuin, quos locos indicat Pa-
(Djriiiii. d- c.h plcriquc car sügwçiirj vt cum
in rdlamcnus [Iptcrft requiruntur* in quibufdari» ΡΛ-
’Îïbuir qui tique, qtabufdam tK&iqitibuidïm etiam pht-
tc*i In Car timide M scanda τι. aut 74. can. prseiul.
1. qiiirib t . nue xt. qn odeum dicunt lk butai ne ncad-
jlu'io fiiccanmr non elle :d tas diurnum ,qLïod , Kornb
airu libet, fuluic,& eau la offertur, Îiiigcndivri m-
x nuendi , éc quam hominis at b i trium iitd teat. Eftigb
tuj polittui taris udlimario ce ditadicatio probationis
q u, ms die debear, aurqu.-ç fuffitiat, aut imiuis idbnta
niti ituri debeat , Vttdi: l lli.l .! c i liris Romani iüfpûfi-
tidnr ad Coiifiicriidtairiim aruuunt, perperam :tf-
fu ruptioni ncei.tr·.' in ni ttuum· % dîner fis inferunt.
Quod 2 us Rorn, muni Je duobus l.tdt data quidem lc-
patïrnte rciHunii rmlt pï ohjrio effc , îfllT Onfnétudi -
nation ou pleni, ta il (a a rame nruiïi ,uldidcris. Nam
nm: altéra mi io dit Pontificis , quod iitramenro itidi-
Aiti tùm denmm Locus eits eu ni alta probatio non eft,
1 : 1 v-tuncLb, probata enitu incentione iufbt piobarto-
ncltiiitilis dbpuaritario iurarnerfiti m perfuttï acentis, ^
fui! tafia probai to tta dt è Côtacrudisic duorum tcfh-
inouiuLYL pion' illo tare : Ieteo reiti Pontifex illa ra-
liutic vriturnon plcna Con f 11 ctudrm' , ideoeùjtü ratio
conqrucre non pocclt cunt Irac d 1 ί p o Ji ti eme „ in ilia
abunditic iu péril uir , in hoc, pats tlb ucccilariiï pro¬
bationi s , eetcrai rationes frigent &fu ut nihili quas
3! m TiOiarlt , d- Cnp. ï. ik cap. vit. est. mreinr. Sed &
addimus ad côfitm.monem hmus dilpoisrioms.quod
hoc i Litamen tum , de quo htc ftaruirur, non cil· huius
genetis, de qno in d. cap. fit nicitiio, iddl·, ncc iudi-
cAIl· nec dcrifûritim, ncc de veritate petiiomm exigi¬
tur, ftd îd canttuucontmctj qvnod adoi iure. tedci de- 1
pofuilTe veritattm , incoquod de allegatîis te fn ficati
iuntr liaquc id venir .idcoLToboraiionem tLftjmonin-
rum de rei veritate, aut iuftificatione intentionis prin-
Ciprüis nihi] pronunciaidircito: dligimt diturtfiun ah
eodem de qüo. d. c.a. Pari ratione piuauit Romanus
d, F, admoneo di ad finem, Coui 11 ctudisi cm non vale¬
te , per quam r.d probationem adtptum , crîÆfn iiu’a-
mciitum vlrt.i duos icftc s exiger ctur,
4 Ll De f t pdrrii.] ipn mn qrti fts ftftmivi tnt drptft vttué,
# m tèàüiîhmt iitpflfc Âffeipüft. Petitorum ftqt mreorso-
ni=, sui iurac, arque idvfus obûmnt, erSi cxprelianort
fie iurAïucntt concipiendi, 11e cin.s idem iuMmtntiun
dïc putet , dçquo 151 diCto pip.i. ne hietetraclatida
qu.c-lro qijumfarinnt in baro minendi. -0. deiurciur.
an iàdicer incra tempn î. ptobadonum pen ho; ium-
nieiimmdeheac , quod di- turamento uidid.iU diaint
ibidem latcCort. qui alios enumerat, fed liocquan-
doc o moue prodat 1 1 l\
c ptimim.^ Plen ai π d: pldi ι-iri ’am vi rlgh dici m t, çtiitis.
ctum gptfcw %itJJaldÈ5 in drRltbr, G. deprobat.
V G LO i sa i»
I ExKplin 4?ϊ. cxpHngctuiA*
i rdil.tx pTrlsttnc.' Ji (htuni drperilijsrum*
3 vDth itjh ft, nùH pra ba»t<* r.
il Fm pour pwwer exploit de C.oüy, | Hanc CTCtpdgnqti 1
à tegofa in tottim e^pLing] expedit EarioneAiw^ · ^
tum i entonna □genribtis 1 nam m tanta rcftiii m fhcili^ -v.i|!
tare: triiif.UL’ii: piofdfx tmei’a- Aduarij âc'NpTitij, tf,
niliil; abfurdius quam Magiuratuum ί:ηιιη&^^
rias, &: indicata coumii et i teliiuttiqnornuiUbct
aiiMgnor âtui , n.am c um a b i udi nanti bus nihil m f(l|’ I
' inaiutis pronutiéiatL ibleatj, non ÎcNotaihuacM f
piat ; & de uatura acÎLisfîi Icrtptura, iniqnmti&pl^
n um per ïadi c Û t c fies u dm ii rcre , c l\l u me lii 1 ·. ( <CÎ^
& culhuinii.s 1 1 ti n ti 1 1 11 de gi· I Li s 1 ci Le t m , cû cti i -lu u-
mi in 1 probi tas abi lt , au d 1 e nti u m i mperittj
atio atque.aiio diif.tat.iali1 ludice accLpetc Lûle^tu, ^ r
addito aut detraito verbo alia. A diucria euadât)^^ 1
vêtu v quoqu e Camille tudo noiatuc, d: Lape diprab·.
futu cil·, cù'm celtes i n eau] a Imdïs· produis diiia ^
concio liante ali ter arque ali ter ptn captu Γωοκ^Ε
fe rir, qua; bene percepta culpa vacaret. Quare & cis I
1 bris arrcftts bequi nvci· iudi Catum, vum e.ek^i.ii·, uic
ari. uat: us al ll[U i s '{ibi adi 11 r- Lxiilet ariuari 1 im ne cukjgi
Noiatiodc co feripto ccitan , aut nom excipere Juin
xtfjûuiA η ο η cade m e sfcc feri ptur 1 ’■ s. Quod ii Ncnnu
n ou beet, inultoniintis licebit cciLibut. Qtorciiijr. ί
dina. f rauci f, L fjtp qtuc monitüte patre nvtOcÜia
cil·, omnino e ;l urum, ne aria tefribus probaietnf, στ. ;
Écart. 1^7 . infra, ne conreftatio ibpèriiiJECcfjïtii^
turi Itd veleris devii taii tribunal ll>bs nofliisraaoi
hoc vc f 1 ■.·. 1 -j m c L Uqi 1 o d R c h umato tes nô pcrcfjiLü
cuir- adla q n.cque prions. fubinJc puftaiouhev ΐώ-
cu t n tu r, ac ml t ca C. ή p ro ex mrt r ; eci anj :cjhbir.vpta·
3 bat; liccrcr, ait.vetcrix 171.137- & lyç. fwjfakibt
ραπίη difstt f tjH '.IJ/ jî'jtî; m irrmt d .tnt /f φ cfrf nicifl in
i .iduat détorde idiirr/4 Lujhilte it mut. an. 159. hircquù
à cm ci iuli p ro 1 1 .ï ri «i am icili bus poili; qmdaiu pütit I
f! oli, A b b. An t- P n r r. cap. quoniam entra fil Liai rtt,
du probat.qtum melius improbat Fri vu. ibidenj-M·
S; Dde, l.ncin a tb irr 1 s. C. de Arbu f, E nid. J. lit^- I
ribiis, Q d e ap pedar. H sp( il. i» d. Rubi . ηυτιίίο. ^ I
K ce n cgnndiî m tamen acti î H e p;i dkbj perdlrioiM i
probata, de rennre quoque admitti probatione qçri llt I
1 in tr in î &: Fanotm. n 0 tarir d , c, quomam coïta iû\ im
• Fanor. d+c.i.A' c, fîcur. exp de.rc md.di cap. vit. tôi
rit. in £>r Hippolyt. ΜλπΊ!, vbiiup.nLjmrj;^.
G l o 5 5 a 3,
1 Qttiîti iefiri 1« pnbâ >ίύ Λ 4Νι: tfir-nt.
1 Tml r ttftiiùlm .] Si ÜJ a Aicxaiidn Rûwfirii dtctiralis
valerer, n u ti obrineit t lucc d l I polloo, quia itû^2|lï I
min Ltcre probat M mi Atn Starem i jab ladmi pnitriLatc
p edec. d . £. 1 . non itnrur maui s vnü tri te augep prikp
q nam îtiramêtoi lcd tamen b une numt nbpÀ iü ^
bus quoqi i l:s ei u 1 le redp l t^vt i n aiulicn . dï h d.n l! ta* |
fi qtiisigimr. colla. &, Ircita quinqipc. audi-kd -acuïCv
C.fi oert- petat. L vit . C de doua .-eau Cmefl'-Qiÿ ^;ue i
quindecim I, vruCiuquc.C. du projc.'façr-bri·^1^ ^ ,|E
tcr.mim p cru os elle oporict, & iotciium, difeep1^0-
r um nô ignaros, in quos talium agnitio ροηΐ'.
Aci<ra: &c nui atidirede referre potttci inc, vonp ügi
omnes exigebar m Swrçetnf, α* petiit, itiiedfenti
dttft fftrtr tiirx Ύ1ΙΙ1··! Vr .7 jcttd ii-ι C Ur» C&t t fi
mei: îî ile ii c Ih hi fle i ft mrne<, iti viUim- Sed RciûiDiai
re l puduit icriptf ratio tamen Jüt ij-'ctmci lu s οΐΓ·
. jiRTlClH.
Des Prouues & Sermens, Art. C L V.
Î4f
Article CL V,
e v x 3 cj'jî portent elht cîeNoblciTc, b & fe goHUemenc comme Nobles, jw* J
|H||€ font prefirâ^z Nobles, Uniques à ce que le contraire fùit vérifié, wt'v?.
N ■ Γ.
i TJ / ïn ψάπα ftaw (tut MmttiNûbiiiMlS rcpcriwr, b φ Nobiliter Ίτμημ/ prafi-
W d d°#4 tramai prokiur.
Glosé a i»
I ffaiih/a Ικ jWtrf itdijf trente*
i WotinahiîitÂPt;
3 rdhiW rijui'j fTvhnu whtdùW .
a Cîm* 4 h J: pt mat φι·] Hic Arricu ktsprx Tcfcrc iu~
vs Romani irnitatkmvm , cum ex poEfdïÎunc pra-
fuTOptwnçiTi inducit fo tus, vt qua qmfquc in poÉïcf-
fione (lartis, aut dignitatis trepcriamE, idis dii pnelu-
i marnt. Scd d iffi al c t il p o Liai tonem dtp rçhendcre es
naiis, d ifficili s agnitio dkfc π mims : nam vd Ηπ,ί ânes
alerte Æc equos, titulos nracfbrteqnfigni a gi tilinaven-
dicuet, te vero architectari fi nuMa iinr , potare, glo¬
riari , peienie quae nolrilunu olim putabantur varia
propria, hoc iftifcrando-Lsiulof migrauerc cciam ad
p lebtioE, prov t opibus, aux uifulenri a sncrcuer i c. Quï
nobilitati valde conucniiim nunc praïuifcui vfurpan*
r U!·. Delendum magis i pins Ü b traies acres ab ignobi¬
li Luis trcbiiuî atque adto ni agis eximi e qua ab noltro
ordirtc cultas* Indicandi quoque munus oliin nobüi-
laris proprium in nuitra Britannia plebei inittlcrt·.
Vnde igiiur ififcrimen plane diffidit’ rit dii u dicare:
Sunt enifn. omnes adbis ordinis îtriulquc pene #,{&-
φβρ&ι Vt hominum natura eadem conditione genito-
iriirti, & opinione dnncaxatdiftirrdtorum. 5r quae igi¬
tur noia ita nobili comicnir, itavr non alteri , hoc es it
pnyc i pua & valde ipeitanda dignatio. T alis em,, qux
itbcrdfdtmdis Familiis fumiiur , cimi fcilicei plane fc-
parata fst condit io ve no bilem familiam partitum c fle,
magnum argument um nobilitaris, fi modo bona fide
te vere diuifiotaiis fuir, non vd ata fi rmi.lato,aur men¬
tira coti fenfit, marima, fi caufa cognita Si palam de
ferio eoi latis lignis indicatum cft, ucc alccr alteri pe-
perettd ilis m u lu jonc veri. Tale indicium ii maiores
offendentur dignitatibus ptarditi, atqui taHis, ballbo,
& hoc præ fe Rimint anriqUiE tabulae, N-im b raes ta¬
lium fecula, cales nunc haberi, qui illos titulos am-
biunc,quos mi fera huius fbeuli'coditio etiam ad cqui-
tiincs. detulit , vis ferre pollina. Majores mobleqniis
Ptiocipum hominum nnlTe loco celebri, magmnn in-
h'tïit dicmm: Ducat uum^CouiLiacnum lituli^dc humoum,
?"ΐ- & Mattbinorum non poliunt no tribuere nobibratis
ΛΗ±ί$. a5nir'onem ’ ClV» à Principe tribuuntur, quod ipfo
El-th ^l^rique fendonim jure côhittmini.CaftcIlanorum Üc
tkfw/r mferidmen etiam e propudio n i id iirfterci us e lac i ininc
vfurpant* Solo igitur tribuatur, quado ita Uber Prin¬
cipibus inerti prece exoratis fio minibus qui Jesn ego
tain parum cdcdlmm, quam Simia: purpuram indu-
tr,vi pro Rege hahéimr, es1 Æfopi ip-olugo,qui fem-
pcf Siniia efï. Nam quis talia hoc ftculo non impeto-
üi t , fl ambire voluit , qu is ab iu di c an ei bus noi i ο I st i-
nuir, ve ea probatlr,qui ipft eadem ambitione p er¬
uet fi alteri non poiTent impingere, quod tdcjn deliti-
quiffciir ipfi. Cum de nobilitare probanda quæritur,
ctfi quiddam frtmff tiibinmt fcholallici uuihxcs. , ego
pene nihil der ulernu, c?Cre côpctium famainvbique
niretiJaciJÎÎtnum te flem eflè,& ii fama non vere di, Je
qua vulgo tdtes niÏdaciüintd deponunt. Magi fimus
ge libre pede nobilitari non tribuit, quod veteres Re¬
gum Ordinaiioncs cauent,Difi fi quihus prunJtgio 1 1Î
tributum: ice minas nubiics duxifievxotts, ;n notis ctt
uobiliracis. Strd ntud non inopia aut annor cogit faeceo
fertum, vbi femcl ad inopiam delabi en pre s aut amor
pcriuaiit no imdiora^qnaf & Myrrha apud Ouidiixm:
ÿicquecnkndc maritiidisordiidbits vlfæ leges hiper-
funo Certum indicium hin Commetaria reformatio-*
imm, qua: iit nrebiuis publicis extlt, emiuEqttc nomen
r dm u m fit : pto b .ίο t enim talia affi ematiitc, crft nega-
EÎtiènonitrin, vt clericorum nomma in acti spptico-
porum, militum in nu meto s. Antiquitas certe & aui
numerati cum rirulis magnum. babeac m<in««ifii,ncc
nJutd pvne nobilitas quam anriquica? ge.tis bene refla¬
ta. Harum notarum qui mulcas habent nobiles, qui
plurimas nubdilhi ni funi putandi- Sed rï^ï^ôï dubia ï
de inccjtta probatio, ntc-tungtii faciendaictlibus fides
ptnè nulli, ciuiiiErnwtÎüèdçpopist, qtus enim Vel £
populi fece tdtcsnonreprrir. Denique h vnqnl aliâs
nunc m,igiui& flagiriofa fut ta fieri nobilitatis certum
ciL Magiîttatibus diJlÎmriLtîïiibuî, 5c inLiidirsmvfur-
pati tituli auctfancibus. Carreras, il qut funrnor* e
Tiraqueüi libro licet petere: Sed Ita; in vili, "
PoTtwi· cjU(·] Sericum, Sequi: iHufhium virorum
ohm etitnr ds feri mi ria,Sc m:u tonatum in habitu : nam
Magiftrawnmvcftitu-s honoris funr nojr hominum
Lunati calcei, purpura, colis,
Glqssa j_
t Jn fiiliii WTZiîurât» txtrttnit Jfrmit dut nofriliUi.
x Nnhiht/U zft cjuAitx·', AÀmAtA er *tcisitnu (2~ t.
J tyttrficd prrf/w mpu p ex j/affeRmit
h Et fêgMitrnent eamm f MaWe;.] E K C fudit mcrcstU tam I
exercentes, de quibus T Li.iquelhis in Hb.de Nobilior,
cap. ^. & alias viles aerei cap ,17. & monachas c:\v.i6.
6c alios de quibus ibidem. Ira tamen vt intérim ffifpc-
fa um fcpultii π π bi litas l ettluifccre poilic , fi t.tlibus ίΐ· c"
nobilis geruxedcliu em, X prrojteni grade rdumpfi-
rit: neque enim pto bibe cur, Sl perquam frequenter
nolfri faci uni f qui pfalertim mariti m a accollftt, l;qlti-
modis mereat tirç imiitaci, de quibus Ordina* Ducum,
eu i 11.5 d de π peum mfra mk, 716. q uod Ve ucri S: Ge-
mitnfcs facium f τ-C. negtit. ncmdit.
Mutes iehoiallici Dadfores i
funi eorum me i dr qualitatibus tam ternm quam per*
fb &nr tim p r tf u m ë J ij-, v v 1 non, in L fi pnus.D. detjpcr*
no.nunc. cum origini tdcoiafc π riunt vel oopeSien-
riunt^, hoceif, cum infum ik inmfcuuiur vd natis
agna Icuntur, aut aedduoe iubiecTo, quod nos in par-
tAgiii; nofftis fLiLmisevLCuri.quadl.ii. Enter agnatas di
accidentes volunt dfe nobilitatem \ nain erfi cuidam
homuuim generi imiaf&atur, vt omnilnis qm patre
nobili nafcmatiir, non tamni VTisuçitàJi omnium cotr-i
djesotri, quia plures non iiatcianiiu' tales. Itaque vx
A s. τ i c.
cuvui
N Ο V AE
C O N S.
; 4 7 Des Promues & Sermens , Art. C L V I.
aducntitiam & adgnatam negant præfumi, imo pro- .
haudam fiue adori fuie rco, quodBald. fcribit Lnon
ignorât. C.qui accuf. pofi glof.cap. fi forte, ext. de
cler.Dofto. 1. fivero. $. qui prorei qualitate. D. qui
fatifd. cogan.Bald.Mart.Laud. Cardin. Afflid. cap.r.
$. fi rufticus. de pac. tenen. Flor. l.i. D. de probat.
Curt.Innoc. ConiU.i8. Ccpol. in trada. nobilit. opi¬
nione 16. Afflidus cap. i. quis dicatur Dux, & quos ci-
tauimus d. quæft.23. Scdea præfumptio generica &
vniuerfalis dicitur, alia fpecifica,quæ fit ex polÎeilione
qualitatis dedudæ, etiamfi natiuitati & origini rei ta¬
lis qualitas non confenriat, quod glofla dixit 1. Titia
vcrb. augendam, vbi ik Bart. D. foh matr. Bartol. 1. is
potert. D. de acq. pofl'. Alex. 1. fi emacipati.C. de col¬
lât. etfi diiTentir. d. 1. Titia laf. d. 1. emancipati & ibi¬
dem Phil. Decius. Sed hic revera etfi non omnibus
confenriat, multis tamen confentit, ideoque ex pof-
feilione præfumi nihil mirum : in cæteris generale eit
theorema, ex probatione pofteftionis cuiuique quali¬
tatis nafci probationem, quod talis fitperfona, res ta¬
lis, filiationis, ingenuitatis, libertatis, fui iuris, prae¬
lationis, denique omnis qualiratis accidentis , de quo
vulgo hcirca.C. de probat, d. 1. non ignorat, cap.vlt.
de oraefumpt. d.l. fi prius d. 1. Titia, d.l. fi emancipati.
L liberis in fin.D. de liber, cau.
^ Glossa j.
l Jn focariis exigendis non feluit pratenfus nobilis ptr.
dente infantia pojfejferia , (j*c.
ι1 I ufques a ce eme le contraire.] Itaque in recredentia aut 1
initantia poilefibria femper vinceret, qui in pofief.
fione cft qualitatis , quod nos exigimus alibi. Quod
&in focariis qiioque folemus obieruare, cùm quis
impofitus dicit fe nobilem, parochiani folent petere
vt impofitus foluat prouifionaliter, opponens inter¬
cedit, & fc in poiTelhone nobilitatis elle dicit , de qu0
g fi conftaret, dubitatio nulla effiet. Sed intérim dum de
eoquæritur, de probatio tcftium expediatur, paro¬
chiani innituntur præfumptioni, de qua didum cft
ante, id eit, devniueifali genere nafcendi: hic nifi.
quidpiam literis probat interceflor, periculum, ni
fuccumbat in prouifione. Sed nos hoc cafu maturare
folemus inquæftam, vt dicunt, ne minus graueprçiu-
dicium fiat qualitati, etfi fummoiurc prouifio reftè
petatur, nifi inftrumentis vis naturalis præfumptionis
debilitetur. Simile fit in bonorum pofleifione decer¬
nenda filio de ftatu dimicanti ex Carboniano, & aliis
bonorum poffiefiionibus, & in alimentis decernen¬
dis, vt liberis.
Article CLVI.
n toutes matières où les tefmoins4fonc examinez en jugement en pre·
fence de la partie : Si elle ne propofe reproches contre lefdits teimoins,
ou proteftede les reprocher, b apres leur examen ôc depoiîtions receuh
ri eft plus receu à les reprocher.
T JV omnibus materiis in cjuibus tefies2 examinantur in iudicio parte [eu aduerfario prafin-
·*■ re, nifi teflium fidem pofiulatus obtreilet , aut tefiificetur Je eos refutaturum1 pofieorm
teftificationem , & depofitioneSjfeu tefiimonia recepta , non admittitur ad refutationes pro¬
ponendas contra eos .
Glossa i. <
i s/t rtic. difofitio a fcholaficis autforib. prodiit , non a
iuretpfo .
z Proteftatio Anceps in proteflante videtur.
3 Protefatio conftnfum interpretAtiuum excludit.
i Hac difpofitione nihil eit noti us foro, nec vlla dies
eius vfum non adfert -, quae ipfa tamen ab iuris difpo¬
fitione feripti quidem auiloritatcm non habet ; fed
tamen fcholafticis audtoribus prodita & recepta. Bart.
Bald. & aliis, auth. fi quis teftibus. C. de teftib. Cyn.
auth. fiteftes. ibid.Canoniftis,cap. quoniam contra,
ex. de probat. Et fi ratione iuris verum fatentibus dif¬
ficile eit, vt fuftineatur , vt ex eo quod quis adfuerit
teitis productioni confenfiile in perfonam eius videa¬
tur, &ex faCto aduerfarij confeniuminterpretatiuum
colligi ex tacito aCtu, & fola præfentia in valde præiu-
1 dicialibus, cùm fæpè ignoti producantur. Deinde ad¬
dunt proteftatione hac femel emiffianon poffiepro-
teftantem amplius approbare , aut ex dibto eius ie iu-
uare, itacompcllutancipiti incommodo fefeobiice-
re, aut tacentem, aut reprobantem fiepius quidem,
quod fieri nequeat de ignoto. Sed tamen fic putant
quos Hyppol. Marfil. copiose rccenfet. fingul.198. &z
veteri etiam Francico foro vfurpatum Mafu. teftatur.
tit. de probat.Verfic. item ex itylo. num.37. Itavt ne
fufficere quidem putet proteitationem, nifi & Com-
milÎarij inqueitæ faciendx eam facultatem referuaue-
rit, quod ego nullo modo probauerim: retulit tamen
vt fuis obferuatum Imbertuslib.i. inftit. for. cap.40.
Ego proteitationem abuudè fufficere puto. Sed nunc 3
tamen inrerprctatiuum confenfum qualemcumque,
rcCtè excludunt ab abfente: fi contra eum teftesiint
produCti , vt refellere quadocumque ante aperturam,
& publicationem poffir, quod Bald. dixit d. Authent.
fi quis teftibus & l.laudabile.C.de Aduoca.diuer. iud.
& fi vetus. Confuetudo. cap.zoo. quiddam diuerfum
refonare videbatur, merito antiquata.
Glossa 2.
1 Antiquitus afta omnia in iudicio peragebdntur.
2 Jn fummdriii an reprobationes Admittantur.
Contra tefes ex officio auditos admit tutur réprobations <
3 Sont examine^J Aptius dixiffiet produitSi neque enim 1
teftes examinantur in iudiciis, cùm femotis arbitriis,
& fecretc examinari debeant. 1. nullum. C. de teftib.
& glo. c. quia propter, verf. fecretè. ex. de eleCh ni»
quidem in fummariis cognitionibus, de quibus Fely-
nus. cap. veniens, exr.de teftib. fed ex veteri incogi-
tanter deicriptus eft Articulus, quo tempore teftesj
extera-
J49 Des Prou u es & Sermons, Art. CL VII. Sec. yjo
■ rccr' auc litium aüa ormu.Lsn rudkio peragebantur, A afficiatur Indice aut ignorante* aucdillimulmtc refit:»
im(> & te fus in crirouialibus producebantur, Arcum oblati conditionem, αν animi motum non aqu:*-
i<êii ctimpbnebahrujr» A: ipforco praTnm e ■ AdnoCAto-
ri,m etironn-dc capito reorum ihtuebar, Sed immu-
ufi cationc, &vfii, diuerfum fcribrndum List, ill
„ ^cilcri vuujishi nüüo inrequidpiaiti exraret, An vero
" in fumiUiiOtt reprobationes admittantur ite denique
lU fiuien du lu. Cùm fumrmrio ludie io plenum praiu-
didtiïTi fit patribus, tum admitti; quod Felynus putat
d.eap, vemens id accidit^ûm nulla dlia diffiniciiia Jÿe-
utor :K.im ii inciderer ffiâmituî de nego do, aut pro¬
ci blati conditionem, ait animi motum i
km. Aic-fta ELdauffiis memorar.
G t odi a 3.
i Xjïle rtprefrtfi* -finit vjf u t ei fttlÜMmnm ibÿrrf/tf*
nen ftfiv
h ^rti leur is ji«ert £r receim-] Quod bk di- 1
cit «nteili^itorde Jfpofirionc rcfljs fers pta non de re¬
ceptione fnqneJL^vt vocant, poftqusin ferip donem,
i füî; iaUtër reprobati fines non font" admittendi·, B hoc e it, arte tonem in fcnposrcdacain non atU
'-·■ * «* i!-— *-t mittit improbationes. Ego quide au ûur fuerim hime
Articulum expungendi, ντ qc dentum flacuatur, elle
quippe feparata diftinitiua, & principali, indicium, id
quidquid' elL, rcfticumt: Diucriiioi cum famuiario
indicio iib ffiaiuiiur, ne poftea vlk cognitio rcJinqtia-
(üTj & i, i ί·£ΐ quod voluit Fdymtsd. «p> veMCM^O
cafii reprobationes admirti .equum eftob pleni pra>
indtaj confcquenriam. lcd eas cutquc fummaiiepro-
j b.tu e! iisj qu ο c.tfu p l ' l cft b ic Arti e ulu s in tel ligk M a-
iis ndrumcontri itites ex· officio auditos admitti re¬
mitti reproba rumes , quod omen A' indicatis, Si
Are It: s fiStom Icimus ; & ratio fuadee fade suium, ne
aiioqui euiquam ab non iikmco rcftc prauudirium
reprobationi Liillinm locum, vique ad publicationem
in que ita: exduiiuL Nam Se ii mre icripro reproba¬
tiones admittebantur etiam puft publicationem cap*
licet taufarn, ex. de probat, cap. prsefcimtun, est. do
ccliib* &quod noJM notant auib. qui fauci, C de
rcitib. Foro tamen noitro non e A receptum ex Qrdin.
Ludou.XlL aruii iju. artriS- e tiam vetitum denique
Verbali pEQtdktiQnr, vt returo inani, udopus efferes
potius quam Formas iptdbnuihus.
Article CL VIL
ο ν s^teünoinscn^uisparliîgcsdoiueiÉ dire* purgea de confeiL
N U H A£
✓“•y Aines J uftes interwgtti ^Judicibus., debent b 'mtïrrogdrïj m m jherrM Cq>aî'
^ confilt&fuennt.
Glissa i*
t L^Jm^üy Frccurntt r tj,tyi,fttnà <it mi/tiidy
i I hc pra;Lupponcnduiti telles qmquoquomodo in
eouitlioluemm dt rudus partis non lduncoS.efTi: pro
toà cuiusconfiliis fuerunt, ane enam funi, I. vit, D. de
ccffiib. e Romana, de teffiibus. ιηί. Tales fu nr Aduo-
can, Proctir«orcSjSol]idcaiorcfe denique omnes, qui
pro altera panium intercedunt.
a Tau ttftftvtML] Quocumque modo quacumque in
canGiintctrogati, addo e nam ti ex offici o mterrogen-
rur. Jv.icinin potefr acaderejVcaltenu? in con filio Fue-
iinrs nam i l i udiaadluie pats inlitceft, vt in mquiü- D
riûiubiiSjquai Fomumtur gencnditcr Sine cxprcfiionc,
uütdeno'mirtiwione cumfqui perfonæpro Jelkloab
incenis cominillo, inepta eHer uitctrQgatiode confi-
lio, cum π ull.i adhuc dum pars pm [ us natur.
Glossa i,
I Trfiri ijifrrrogalur dt mrjUit f4“ dr tofi ngiimUfty φ*ς,
i ^fn ctnffi Jium ptrituiptfit φ ttfn.
t Fl Pu 1 ^ oc ’ ri*t‘rrog,iri an in alteri us:
parnuin cbfdio fuerint, nam de coniiiucuiefuaintcr-
C rostri eos receptu m, veluti fint nefubditi deConfan-
quin irarc, A1 tÿibm f dpond Cie debete Baldns putat»
L litcilisproduitus. C. de rcftib, Barr. J. decem. D. de
verb, obEg, Albei'.q.parrisj num.7* Idquidimfvan-
cis iniucmm, ied r, i men vi urpai um vciei duis. Dubi¬
tatum, un Fiid omitluniiii ab audi rore amCommii'
fario, quod ex offiteio deberer, an nulla ficatteflapo.
Et ego non puto, nec amplius erigendum, quam vi
leftis rcpeianlti expeiiLis patris velComnuliiuq, qui
quod ex officio debuir, non fecit.
Sed dû tn conflet Aduocatos & Pmcoratores, pro 4
ea par te qua ad aeca π t reflari non potT^quçfiRttn eft,
an contra eos poffienr exigente parte aduerFi* & Barr.
putat pol fu J, deferre. D. deiurcfiC Inuuc»Abb.An-
rnn.Imol cap. infuper. ex. de tefiib. litcFclyit. cap.
cum à nobis, cx.eod.de tcfiih. fi hac de rccotitraria
Arixila memoratui ab Rcbuffib.A: Arrellulogis, gb.
d. cap. Roitiana, i'biÇ,t'nn. & ;dij, tn lolbcs latore ibi¬
dem Felynus. Ego quidem ido nui qu aru ad itu e π pro
lus partibus, pro quibus intercedunt, Contra pderum-
que, (cd tamen non d·» bis qufif in arcano conlihj font
crédita : fed quæ tïtfinfeçus ecreepmutt. Sed A· i n-
terJumconnngit taies fidei cl fc tam probata: ; vï lus
quoque fides. liahcatur penè imuraus.
Article CLVIII.
e roairicr iuiliciablc d’aucun & Seigneur foicc r&tionc nit atn 4gf rfin#/ ne a *î.h
Gen ci Ji tomme dbigcr,ne pcuuenr élire tefraoins pour Ton Seigneur/ fors c tbT
ou il feron: quciÎion de pfouuer ροίΓΰίΏοη b de renie prétendue cftre
neuc nudic Seigneur.
yyi Des Frouues & Sermens , Art. C L V 1 1 1.
IGnoklif Λ qui fideft ittrifliflioni alicuius b Domini ‘ Mtrém ra d aut perfonx , ’ am noh.
lis fl agiar'm 3 fine qui domum habet intra met M territor ή Ί) omini producentis, non pof.
funt ejje tefies pro Juo Domino > £mfi vbi ageretur de reditus pojjeflione, qui protenditur Do¬
mino deberi.
Cum hae .ip fade re vetus Confuetudo ftaruilfet, A
art.157. ea , tamôbfcurè feripra erat, vt ncc quid di¬
ceret, aut quid non diceret latis intelligi poifet ab ve¬
teris fori pragmaticas' lie vt pugnantes coponi opor-
' tuerit Ordin. Eud-XII. anno ijio. quo primum tem¬
pore vxorio iure Ducatus noftri, Se legum Procura¬
tionem fufeepit conftitutumque, ne nobili obeffet,
quod cuiquam fubeflet iurifdidlionaliten nili etiam
domum haberet, intra id territorium ciufdem Domi¬
ni. De Paganis nil mutatum eft,vt omnes tales intefta-
biles e flent, extat etiamnum ea Conftitutio in veteri¬
bus libris.
Hic Confuetudo materiam ingreditur reprobatio¬
nis tcftium , de fi de eo tam multa funt iure (cripta , vc
penè inutiliter hæc opera fumatur : noti loci cap. cùm
à nobis cap. in litteris, cap. infuper. ex. deteftib. & ^
profelTæ operas tradatus Alberici Se nuperi Aufrcrij.
Spec. tit. de tefta.§. opponitur. Nepotis de Albano in
libel. de Exception. Mafuer. in Pradica. tit. de teftib.
Se aliorum paflim Bartoli, Bald.Iacob. Ægidij , inter
opera Bartoli Nelli defaudo Geminiano.
teftis notæ probitatis Se dignitatis proponitur.
b Seigneur] JufUcier etiam fi non f codai.
Glossa i.
X ^An tefiis r itione rei fubieflus fit i don eue.
i Eftager quis dicitur Se manflonnier.
Etiam tn petitoriis hi tefies admittuntur.
4 viduer Jm comJfitUum , non externum\tcftes recipimur.
e Ratione rei] Ratione rei fubiedi dicuntur valfalli, i
qua ratione feudi adftridi funt obfequiis, ieruitiiséc
fidelitati. De quibus an idonei teftes client pro Domi¬
nis pridem erat dubitatum , nec res fine diftindionc
tran figebatur, de quo Specui, tit. de teftam. §. oppo¬
nitur, verf. nunquid vaifallus Abb. & latè Felynusin
cap. cum à nobis. Se cap. infuper. ex. de teftib. Bald.1,
eos. Cod. deteftib. delate Aftlid.decif.304. omnium
exadillimè , quo loco retulit xj. varias opinationes
Dodorum de hoc dubio, denique refert votis conten¬
dentibus iudicatu vaflallum idoneum elle teftempro
Domino, nifi aliunde refellatur ex magna amicitia, aut
vtilitate perfonae.ldem Afflidus Colil.ji.lib.j.Nellus
de fando Geminiano in trad. de teftib. Alber.traft.
i Non eft idoneus tefiis fubteftw ratione Dominica pa¬
tefiatis aut iurtfdiclionis , çr niim.i.
ix Le roturier iufticiable . ] Hîc deciditur quæftio iure
fcriptocontrouerfaexl. idonei. D. deteft. idonei, in¬
quit teftes non funt quibus imperari poteft, vc celles
fiant , Hîc gloflà nocat fubiedos ratione patriæ , aut
Dominicae potcftatis idoneos teftes non elfe, addit
idem cenfendum de fubicdis ratione iurifdidionis,
vt qui cuiquam fubfunt ratione vaflallagij , vel vero
fimplicis iurifdidionis , vt quia domicilium habeant:
intra territorium ctiiufquam iurifdidionem haben-
2. tis. Hanc fententiam de iurifdidionali fubicdione
Pctr.Cvn. Barr.Specul. Ioan.Andr. Guid. deSuza.&
Anton. Butrius non probat. & quos Alex, citat. Con-
fil.88. vol.y. num. 10. Se Alber. d.l. idonei, nec putant
propterea reiici cuiufquam teftimonium , quia iurif-
didionaliter tantum fubflt, ratione vix, quia ita futu¬
rum fit, vt magni Domini, Duces, Comites, qui am¬
plas Se late patentes ditiones habent , nullos teftes in-
uenturi fint: Sed tamen hic Articulus praecise ftatuit
contra, quod Se quidam è fcholafticis (enferant, à qua
tamen fententia excipi poteft. Se debet is cafus, quem
ab abfurdo colligut, cum fcilicet amplis finibus teftes
aliunde comparari nequeunt, quem nos in forofole-
mus appellare , cafum raritatis, ex quo tamen vt in-
frequentiori colligenda non fuit regula, cùm leges
idn'5 ττλαςον refpiciant, nccfemper, nec crebrius acci¬
dat, fedvbi accidit per exceptionem à regula, proui-
dendum ne hoc cafu reficiendi teftis idonea caufa fit,
fubditum efle , dequoBart. d.l. idonei, &Alex. d.
confil. Felyn in cap. teftimonium ex.de teftib. tametfi
raritales cafus propterea intra magnas quafque dicio¬
nes, feuda pleraque in ditione Regis includuntur,
amortifita fcilicet, quæ folu Regem agnofeunt, qu'ils
appellent enclaueiq, quæ ditionum fines interrumpunt,
nec tam late pateant, quod& in columbariis ftruendis
djxim us alibi. Sed hîc multum tribuendum perfona-
rum qualitati & exiftiînati oni, ne paftim fubieftio-
nis caufa recipiatur pro iufta reprobatione fi perfona
de teftib. parte 1. An viciflim Domini pro vaflallis,&
putant poife, quid enim obftat, & ratio diuerfaeiU
cafu fuperiore, cùm imperare Domino vaifallus ne¬
queat dequo Felyn. capir. in litteris, &: Salyc. l.fecufl·
da.Cod. deteftib Bart. d.l. idonei.
d .. Aut pfr/e»^.]Quæ iurifdiiftionalis fubicdliodicirut.
c Ny Gentilhomme estaper] Hæceft declarat oria vere- t
ris Confuetudinis difpofitio fadla à Rege Ludou.XlL
de' qaa hic Articulus deferiptus eft Eftager dicitur, qui
domum habet intra metas territorij Domini produ¬
centis. Ego etiam, vt fit manfionnter id eft domiciliaire
exigo, vt reiici poiTit: Nam nec peroetua ratio eius
caufæ eft , cùm multi valfalli ditiores , Se potentiores
reperiantur, nec periculii,vr fuos Dominos metuant,
metuendi magis ipfi plerumque. Ergo plebeium fola,
fubiedtio iurifdiftionalis reiicir, multo magis vaiïàlli-
tia,vt hîc in verbo, rei, Nobilem fola vaifallitia, eaque
domicilio adiun&a.
f Fors ou il feroit que fi ion.} Dubitatum , an hic Articulas 5
intelligi deberet in polfeiforiis tantùm admitti fub-
ieftos teftes , an etiam in petitoriis, fini quidem pro-
bandæ pofleflionis. Ego quidem, quia probâdi facul¬
tatem anguftandam non puto, vtrumque admitto,
hadtenus vt de poflcifione interrogentur.
S De rente] Quid (Ide fundi-poflèflione: namhic de 4
reditus pofleflione ftatuit, & cafus cxceptusin cætens
videtur firmare regulam, & hæc caufa videtur aliquid
fpeciale continere in reditu debito, ex caufa fcudi,
quem cafum feudorum iura admittunt cap. 1. fi de in-
ueftit. int. Domin. à vaflàl. lis oria. Se cap.i. quot
teftes. fint neceif Se cap. 1. rirai, de contr. inueft. pet-
fon. c.i. tir. quid fit inueft. vbi indiftinctèvalfallosift
caufa Dominorum aduerfus alios vaflallos recipiunt.
Ego Cofuctudinem in fuis terminis feruandarnputo,
Se aduerfus conuaflallum duntaxat non extefnù, quia
hîc reditum ex caufa fcudi intelligit, non ab caufacx-
terna, quod apparet, cùm qualitate de Seigneurial'
De adfbriptiriis, jaillables a volontcfiiqyd fiintCha -
fan. d. §.18. io an. Fab. in tcftibus, Inftit. de teftam.
Aufrer. vbi fupra, verbo coloni. , -,
ARTICLH
5*3
Des Prouues & Sermeils, Ait. C L I X. 554
Article C L I X.
av LL e perÎb nn e 11 i nfa m g b d'i nfi m ie d e droit petit porter tefmomage, ■«
'iiii on en cas exceptez de droit ; &c celuy eft infâme, qui cil ccnic 6c re- et as.
piitt jnfame d par difpofitioncde droit ciuil
N y lifts. * mfm#b mfam* ïurk in icjlimomum recipitor* mfi in ctfibus tare c xceptis* ÇT
ilL· infimis ift qui ctnfmr & refutatur infimk* dijpofiÜQnc c mm Ciuilk
G LOS.î A i.
I Jÿ&ilrltm {M CittiU ÎnfâMtim irrtgAns J fl fnlrlltk m*
Jh- ne, j fl pTiUAÎH
î £. ter» fîa m indit» risiidtli CHTi< CtfitUf.
% Vt(m Cvnfiiititiivjsne wdmo tn <n tafiimiâm
innrcb*t.
H te Anïculus ms antiquum inuouat, qui m ve¬
reri multa abfuxdè continebantur > idprimùmquoJ
infiimiiT fadhnon meminit, fcd iuntf ïamutii, tllud fe¬
cundo, qüüd \' ulr irifartiiam accipi , pfovt dcitifc ci-
uili aijfcipitufj Canonici noii meminit, credo quia re¬
gulariter, qui de iuteGUiili infimis éift, idem & iure
CnûonitOj quod Card. Si Sanor. notant caprteftimo-
niuttti c5it. de teftib. kaque qui infamis rit ludi ci Ec-
defiaftico, idem eiit di indici ciuiti, 3c e contra Raid,
9. x.D.dc bis qui notan, InE Si quidem csula proponi¬
tur jnfdLoans dr i urè riuilivt cùm in taro EccJdiiifHco
Îbieiii diccré; caiu probato £c fubmilîc etaendaÈ#
i 4 in f Ame J Qu;e igirur Cauix mfaman t iutcîvom.ino
eaedem Sc c ton icet «dîne mfiunabimc, in quo ego Sc
ίιΐΓΪ^Μΰιϊ irnkiticmem vix n caban crini, deiudiciuni
dcfidcrarc eUgor in hominibus fapirftribus,qiji 1 ud ι¬
οί s omnibus publicis infandam damnaris inurunt, ex
pmiaris mjiqnairtrlgitur fi Index pecuniam acceperit,
vr qnid trittgis miimtve çjt officio faceret s repetunda¬
rum indicio tenetur , fed 5c concuilioms crimine;
Ρσί'τιιΐη repetundarum damnatus infamis fice, fteon-
citffionis crimen impederis non fier. Ai qui catifa: in¬
famant, ÎtnrcniiiE caulas deditam tales elle, cur jgi-
turi dem faduméadem caüfa iufumar fie no infamat?
1 ranci cft, formulam proiecutionisunmiiniLfc. Atqui
res i pe Stamus ·, formulas fufliilimus. Quate igitur
ifhid tus verboru potius quam rerum placuit imitari,
cur minor noxa & caiHgàtio dtthifdttn ad mi ili 1 cuin
rçpcrildo üm poiluJas ? aut tocullionem dicis ii idem
peccatum eit. Qjjt rem duobus vendidit faljl tvnemr,
& fteliionatuSj poflul.t fdii infamern faciet, fi itcllio-
tlaium impingi», manet ciuiHinatio, quiaitelbonacus
pi'nutLitti ciittiehffti faffi publicum. Scd^curpuhlL
cumhllijiteUloiuEitsprirsari, Ii item faif uni cft , Sc
dcliifluiti. Kequc enim illi lis iuris rciponfum ïecipiu,
quia illud i leae puldicorum iudiriorum , hoc non
irem. Audio, fedtarionem exigo: cur placuerit iilud
elfe pri u a t u m, ili ud p tibli cum, c ur uis i IJud imitamur,
ijii’ nec ptebiica v]|a habemus , ulî priuata mutata iu
ro rum ratione iu cis no feri , q ni nec à CæGre Inlias,nec
à Pompeio Pomuesa?, ncc FiaujoFkutas accipimus,
nec ab dia Repu b, aut conditoribus aut roganonibus
publicarum nomen iurvfum accipimus, aut anitori-
taïcm , fcd crimina ormiia ex requo inter publica ha¬
bemus. Kam rart onc-m exigo, cui Iulio placuerit dc
repe lundis fh ruere, dç coiccu itionibus non item, cdni
hoc crimen non mimis iit , curComdio de faths , dc
ftcllictiucu non iit item, acqai ftdÎionatui mn po_
>St7£iniT. m Cattf. frit.
A teflnoninefTedolns, OJcnoninEimat, ίί doli adiord
etiam clui liter i ncentatie infamare daturi nam cales
elle mre dio non dubito, ied cur ta!cs die, &c dici
placuerit , icpoico, fi quidem pecCaco noxa debetur
eidem non alia. Qtutdere nos quiddam i*n, 1^4, ck
L nilamciTi . D. de pu b U ud. I J . D . de CûneutTÎon*Duo-
decirti omnium publicorum iiidido-mm nomina re¬
pent Romana Cipientia.3ic vifum Dominis. Cur cum
roc ah^ dchdloriun Ipccics dican cur ar redores mulco
noft alicui placuit etiam ci numero addere cas.qus?
grauiomdfb negari non polTunr; ii non ilk nomi¬
num venditatio 'tuirdv hominum? cur Imperatores
iicutt id difetim-n meliori de cauta non fuitulcrunc,
vt cilbt prEnarum diftinifio pro modoadmiiG, ne tati
eifci nomina cotiditorunij qua; rationi anrcponcreti-
cuc: cur nos denique tam itimifia iniitamur dc iitbi-
mias fic mctimui; Quod lnlio placuit ohm infamarï
Cur? quia indicium inter publici numerari placuit,
vrge , cedo rationem. cur& non ileJJionntumi Hic
haereri necefle elb tum ratio ab foU au ilutitucc qui¬
ni ur, & comums fentus oppEodtt> HiCYcrb quis non
ihi p eat .abigearus crimen pri uat um cfU. i. D, d e abig*
Cur qui alienum iectiutn in fuga dittrarir, publicum
crimen admifiiredicltiur. Secuti dum libe illiidnonin
infamnr,nili quia fimCh Epcci-es eft, furti aurem cituhi·
infamat. Sed cur etiam ciuiiiter intentas quafdatri
ad tones infiunaiie placuit. Homo honoratus claiif^
fnmis pec iracundiam futuri calcem impegit, furcife¬
rum diwtjCÔLienms iniiirisriuiti· intiimis hn nam feciL-
radaninitLonétiLl mtcrcft qualis in turia fuerit 1 Nam
quieti mqn e Iratn itio dixit, r.xcha, rensgehentiEiCar
lînediftindionc magni vèl parus:' mi urt.t, damnari
infatues fiunt, Verbo cautum pcCci cosj, atqui aiunt Ui-
djtem pofTr i-rferuare fhmaui, q. quidfrii □ rater textu
Φ* m-cetlè habuit addere. J. non pomft. D, dciiifam+
β :Wt. ootifd. ni, Sed ciirülud pticlarum lus oiuifit.
Imo ii verum fateri voluntus negat, quod homini pri-
uatonccetfeeft fuppJfre, cùm plane iegeittdefid ra-
donem m 11 Ici 5 videret. Cur irem B.üdus, l f, D. de his
qu i ttot. in in ?Wi . dice rec 'damn π tum po nuru ttia in-
iurii infamem non fieri, & En tifex, cap. cùm te.ex.de
rc ludicar.i. Ne mtlii qniiquam objiciat militiarum
atrocitatem aux Icuitstenî rtikclTi ablutiibcmitiltij
ex circumilantiis expeniam Sk traditam, agnolco, lèJ
ienrentiarttm qua;& cauUdc attmric iiauiriariim fe-
runtur nui quam diferimen puilqtiaiu cx tniuriarum
caufa 3çccr fiilit: ncc Stoicorum fe;iccnrüi vtimur, ciiin
de peccatorum a'qualtiace flatu un t. Quid illud, quod
aiunt adlkinciti dc dolo pro m i m mia rebus non dari i
L ii oleum. &feq. D. de dol. dia infamat, Sriamcn
ailioncmfuniqua; iph! eiiam infama r dant pfotni-
nimo.ÿ.Galhnatii· litflic. dertr. diuif. Cur glofia ad di¬
dit latioriee^qui» furfÿfrcquenrtùra hinc, Al adeo ft>
tieriüf puniri ? Hic quis * tergo uon videt pcriuliarcm
Manium ad talem ritioneïn ? Quis credi de rit furtucn,
AA
Sss Des Prouues & Serin ens, Art. C L X. 556
frequentius admitti dolo, atqui furtum eft fpecies A
doli. Quis igitur non videt, crebrius accidere, id
quod genus eft, quam vlla fuam fpecieminqua ipfa
genus accidit ? Haec atque talia in illa îurîfprudentia
nemo reAè dixerit conftituta, nec luit cur impru¬
denter imitarentur, id quod omnino mutationem
exigit. Quare aut criminis atrocitate, bc perfecutio-
nis genere , infamia ftatuenda eft , aut modo p< ■ rx ,
ciuilibus quidem aAionibus infamiam non perniife-
lim, nifi fpccialitcr inditam expreifa fententia ex doli
magnitudine. Nuper quidam cùm creditas pecunias
reciperet ex more folebat vfurpare,vt chartas gefta-
ret in manibus eas recepta pecunia veluti tabulae ef-
fent crediti concerpebat, debitor fccurus rei abibat
domum, poft tertium menfem repetebatur à credito¬
re, qui fallam fyngraphamdifcerpfiiret, Veram reti-
nuiiiet debitor attonitus & moerens iterum foluere
cogebatur·, fed tandem depræhéfa vulpecula damna¬
tus eft. Hoc crimen nomen in iure non habet, fed
tamen re ipfa furtum eft, & falfum , Stellionatus erit; B
hoc igitur crimine damnatus infamis non erit, ii iuri
Romano creditur, nili (aiunt) quia etiam ciuilis in¬
famaret, atque ciuilis nonalia erit, quam condi Aio
fyngraphæ ex 1. dilfolutæ. Cod. de condiA. fin. cau.
Sed nulla condi Aio infamat , ne furtum quidem, at¬
que hîc vide, furti aAio ciuilis infamat, codiAio fur-
tiua non infamat, atque idem faAum idem admif-
fum. Cur. aAioni, id eft, inani Iurifprudentiæinuen-
to, &difcrimini à fono verborum tantum momenti
tribuatur ipfi faAo, quo materia aAionis eft , adimi¬
tur, prorfus ratio non apparet. Itaque quod negari
nequeat, mutari ifta conuenit, & certius conftitui,
3 cùm de hominis exiftimatione agitur. Ac vetus qui¬
dem Confuetudo in cxcmplisinhimiae, quam faAi ap¬
pellant hærebat potius, ccorcheurs de cheuaux, garfailles,
truandaiO.es exécuteurs de Influe , porteurs crieurs de
pa/ïrfpirles tauernes , trieurs de vins , cureursde chambres
coyes , faifettrs de cloches , couureurs de pierre d’ardoifè, pele- ç
tiers, poiffonmers, jonneurs, Vendeurs de~\mr, Sc àfimilitu-
dine rationis poterat complures adiici·, Sed non im¬
merito iudicium auAorum non placuit Reformato¬
ribus, cùm inter nominatos multos compræhende-
rent, fine caufa, Sed tamefi cùm de genere infamiae
quæ faAi dicitur prifea ftatuerat, incogitantiae fuit,
quod de ea non meminerant, præfeitim cùm non
reAèrescontrouerfa, ad ius feriptum , quod nullum
expreiTum eft , & haAenus in opinatione eft , remit¬
teretur, hoc eft, ad incertum magiftrum. Glof.LCaf-
fius. D. de Sénat, quam Bart. fequitur, excludit de
faAo infamem à teftimonio. aliainl.i.C.defum.Tri-
nit. admittit, & fua quæque aifeclas habet, hæc pofte-
rior plures. N ônne oportuit prudentes homines, cùm
veterem tollerent , nonam feribere certam , & indu¬
biam, cùm effet inutilis, nec minus reprçhendenda
remilfioadincertu & fublata ea quae peccabat, aliam
exhibere, quæ vacaret peccato , & rem dubiam côfti-
tueret $c generahter et fi, admitterentur, in criminibus
negant, in aliis multum fidei detrahi, quod, Iurifcon-
fiiltus propter notam, inquit, & infamiam vitæ L}.f.
lege Iulia. D. de teftib. cap. licet, de for. compet. d*.
cap. teftimonium & cap. fiuper eo de teftib. authen.
de teftib. $. quia ita. capimus. §. teftis. deverb.fignif
2. quæft.7. teftes Specul.§.r7 de teft.
Glossa 2.
I Jnfamta luris duplex.
z Per procuratorem damnatus non infamabatur',
b D'infamie de droit] Cur non de infamia quoque faAi
conftitutum eft aliquid , cum vetus dc eo extaret. Ac
infamia ipfa iuris duplex eft, quæ fententiam exigit, 1
alia quæ faAo ipfo. Qui artem ludicram exercetigno-
miniæ caufa milfus, qui lenocinium facit, quæ virum,
non eluxit ipfo faAo infamantur, l.r. De his qui nor.
infam. Alibi non fine fententia. Hæc v traque fpecics
ex æquo infamat iuris poteftate, &c ex eo iuris dicitur.
Sed illam faAivolut elle cum iure quidem indita non
eft faAo infamia, fed tamen apud bonos & graueshe-
fa eft cuiufquam exiftimatio, de qua l.honori.D.de
obfeq. paren. in ea habent per Procuratores damna- 1
tos , iure & ipfo plane ratione carenti. Nam quaefo,
cur fi faAum infamiam meretur, inuritur reo per fc
defenfo, per Procuratorem non item , cùm faAum à
perfonanon abfcedat, & c fuum auAorem femper te¬
neat, hoc fi verum eft, facilè eft vetare infamiam.hoc
eft poenam faAo debitam, fed quæ ratio, quod iudi¬
cium hic in lege.
Glossa 3.
l Cafus in quibus iure Ciuili £T Canonico infamis ift
potefl teflu.
c Sinon és cos exccptef de droit. ] Hæc exceptio excipit
de regula, quæ eft infamis infamia iuris non tecipi in
teftimonium, excipe, inquit, calus iuris. Suntautemt
Simoniæ cap. licet Hely. ext.de Simo. Hçrefis. ca.vr-
gentis. ext. de hæret. Sacrilegij. can. hi qui. ib.quæft,
4. dilapidationis rerum Eccleiiaftiearum , cap. Aquis
prefbyterorum. ex dereb. Ecclef. non alienand. Sed
hæc ferè Ecclefiaftica crimina. De iure fraudati cenfus
perduellionis maieftatis. l.vlt. Cod. ad 1. IuLMaiefi.
hos cafus recenfet Speculator. tit. de accufat.§.i.Ioan,
Andr. Abbas. Ant. Butrius. cap. vit. ex de teft. Alb.
traA. de teft.§. confequenter. Aufret. ttaAa. reproba¬
tionum. $. accufatione. I.quæfitum.D. de teftib. glo·
I. ob carmen verb.cogimur.D. deteftibus.
d Par difflo fltion] Quam inconfiderat '■ hæc relatio fiat,
ante demonftrauimus, & opinor omnibus patere:
Quare aliter ftatui conuenit.
c De droit ouil ] Erullra illa , igitur reprobatio tu es
cxcommunicatus, tu es . in peccato mortali de quo
Canoniftæ in cap.. teftimonium. ext. de teftib. gH
1. 3. §. lex Iulia. D. de teft. Aufrer. vbi fupraverb.
peccatum.
Article CLX.
Aar. cur. f£|fg vl roturier doit eftre receu en tefmoinage* pour fait de NobleiTe des per-
Cons? J||§if formes, nedes fiefs, ^i’iln’eftoitPreftreoudel’eftatdela Iuitice.
VT Vllus plebeius in teftimonium recipi debet, cum agitur 3 de nobilitate perfonarum > d»t
^ ^ defindis, b nifi efifet Sacerdos, aut de ftatu Jeu corpore Juftuix,
Glossa
5)7
Des Pro u U es & Sermens, Ait. C L X ï. 5; 8
Gi-ôs&a i. A
1 J/'j.Mtr» ATtis. & nuta. J,
1 fifitfjiw dp νίβ ejr awdi (a 1 n pebilittfe tcftU φρο tefîi
j E rfi ] lî 1 Eli non piaccrc π on poceft quoJcu nqitc fil-
uofiiWiai ordinis itaruiruÎj tamen h io mihi Articu¬
li^ fachoncm inbo-lct, fitmifcct unudiam, /JcAudii
inter ordines., nec admitto liane difptiittioiiciû Lu¬
th ίΐίηάέ î ne fucor, ai 11 rit, vit ta ifrcpid a m * nrc tx eus
dc CoIbribriSj rie Monitis de Ventre accipio, fed fa-
menfcnfuS in ho mine A: nature officia nonAiitcrCt.
QuodigriübÎlts audLem* plcbeiuî vi defit, tain potdt
î criâti & referre quam nobilia. Natuiïi tffit omnibus
^îroriiiLaLâÊieir j, Qiipd fi Jj^c itinr inftcmucnra per- B
ceptionum vüibiiium AcfaifatorLirp , v£ loquuntur *
commuida omnibus, cm· cornai officia pronibenrur
qinbuiuiSj indiiiir, aut^mLiJationis aliquid* pra; itan¬
tia, gradus, &inuiiii.n, hoc fi verum tuditis Magiitra-*
cy.s r tritam i nuentem n ullus Come.s , D ux * «a. tc d igni*
tate prasftans·* ii cgrcgiEs omnibus ffijUidcEur* Neque
pie hi j omnes <?o gener u allectus pcriuüuctuc Neque
omnes n abilcs^ecHliiti loco, gfadiff, honoribus omnes
pkbcioti anrcilant ; Quod Ludminimus* cui non vi-
cillimdc ignobilitate fbEiiiiuc non admitti no biles in
i rcitcs3 fi muidiu mutua e aula dft rejiciendi Eï ego
quidem plebe iu de nobilitati cenibra , A; indicium
facere non permitto îii icfliflcando* fed quEdemn-
que videri e, aut ,iuduuitLia uni, non video cor teita-
n prohiberi debeat, fi nobilem pkbeius dixit,, non
idoneum reftemdkara, ii ratio nrm reddit tiicïi pro¬
babilem „ cur non habeam lidcm ? rogatus de nobiti-
£HX‘ critis dixit , vidUle parie ni tins cerdonem s çqna-
niLns futoriain exercentem 3 mercaturam, publica¬
num, codimiJe veiligaU3,fihaua Canari j dtixiflèvjjîd·
rem* illo* &i!lu Icmo fcpiilrutn .focarias indictiones
affim foluiili.· & radia omnia. Hoc quiS-Vidiffe pro-
ibct* quis etiam cellari prohibuit, cùm nobis Ce ar-
uum peritiam, & esteras ingçiijj laüdcS ignobiles pe¬
ri c proripuerint, mirum finô Ai animi quo.qUi dores.
Fuerit iicàvctcrüÎeculiccnlliE^ mihi mutantium hic J
murans euam moribus videtur * maiori ratione pra>
férrim iriduibhiis, dee ] u o nos in partagii s quidr. 1; .-
6 diiudicandriin e.t periom qualitate, quid incuiuf-
que faifum poilu cnderc,
7 PmrfAirJi κΜφ.] Eïrai inter Neapolitanas con-
ftitütiouesquÆdâm Oj dinariü. jn hb.^. qui; in cauiîs
capitalibus Baronum plebdos non admient* ac ne de
ÎlatLi quidem au c maiore p.utc bonorum.
^ S'il ntfisil Prcprteü dr l'cflAtitl* ίηβ iff.J CÙlri abfüT-
di aliquid Inue Articulo indTe Refùrmarorci iudica-
rerit* vis tanafinexpreiTeninixab hisqiii aderant, vx
h.iuT deuique excep riofldiicercrur.
Article C L X L
o v si n germain, ou ceux qui font m diffus ne nemient eflre tef- AlLt ctjn
noms pour roulinsgcrmams, ou ceux qui ionc audefTus, en qud- Cour,
que action que ce Γαί:( fin on que le teimom^acraignidLi Jignage au-
tant au demandeur qu'au defendeur, ou qu'à fuft qaeftionc de^cSioft;
mobiliairc de valeur de fccm: ioJsmonnoye vne fois payez ou au ddTous.
Onjotrini fixe faimti s li mt ψϊ fipm w- font n m àdmttmntur in ttfhmomum pro
confohnw &ur p AtrwliÙHfi àutf&tribm , att fâmtm film "ni quattis <i£hone ft Λ nifi
tcftssfîr> '\{.· propagine î am aÛortsqtt 'wi ni &rm pArignidtt* *vdt ,r rt môbili
digna i wm&mflidk fime! johendii aui infra.
G LO SSA ï.
1 ÿui Ifjîituojsitttft pra Atti mtife riiflj nam. 1,3.4.
f Cm fi In nos £7- ptirttelt* l>ÿn *àmittuntuT StÜn.
6 ΡΊ r yxori a h c "Ve or >iro /1 en tfÿipiAiur.
Hic AmcuSus vtiliccr ftncu.it de rcii-âtoncrcilium
rationi· Ëüiguih'îs * de quamulca incene & proinde
djllidiose iurc .iiit Romano.sut opinationibus potius
ÎchoLafticorum judtorum erant tradira* & commode
diffiugüit Cuiilcs .& Criminales caulas* & quotus gra-
1 dus teftem eitcludat. Pnmùm illa recinenda régula*
qui fi bi parentum a ui libeforum logo fuiu cutiJinô^
di fuiat omrtrs in infijnrismafctniteiitcs ifeddcêden-
tes , non polir teftimoiinmi alio^s aliispribere: htec
regula Lp.u-cnres.C dereftib. &L telbsidnneus. D.
de teftsb. ni Fi quidem ceuu inrerfooi dr gradu Îân-
gui mu de geriere, de sctarçdcppuunt* qnnd Spécial,
dixit, d. tir, deceftib. -ÿ.n Idquc ycruni Fine in po-
icftatc, fitic enuincipari fine liberi, vrroqtte cnitti
modo affcâio ûbftùt idei:, idemtnuotlus Aradopti-
1 ni s, q uamiji u quid rm du rat ad optio. De fufeeUtorç
A; iiiFcepto dttbir.inc* demim non pucam pjrohibcii,
*AYgtntr. tn CmfiSnn
C Raid- Ac iilij. d, 1- parentes. Spécial. vbHupra. Quæ ta¬
men valida cft prohibitio vt nf iuffuâqmdcm ludicïs
poilit eam infringere* quod Ioan. Antlr. ad SpCcul.
notât Ac ÂÎbcr, trait, de ttftib parr.i. F tis n on sgno-
io j.a:pc contra tien * Fed în ilcliflii' dun taxai aicoçi-
bus,qu.T publico ijoccwt, vr gr.i û'\ turis Ac prodinô-
nibusqÿçfiz maiiftatis crimint: Γη cricris* quï pri-
natuminrereLTe fpediant* fiicicndum nou pum* A.r eii-
tr^ pictacem iurrie, nolentes cogere; lu duilibus nii-
mm··* CÙm repugnant. Dc affinibus quidem Confiic- 3
rudine nil traditum , A; idiolafficidribdcnt, -ego eos
j-j qui libi parentuui Ai libetrirum loco iunc* cefbmo-
liium denunctari poffi riego, vi piuiiguo* vitrico, fo-
crui j ioccro, no utre «e , Ac esibus* quod glofi Frnhe-
mi. teftis. Uegc TtJia-D. de teftib. dc quo tractatio ed
Fdynicap, in literis:, cxt. dortftib. Ac eorum quos al-
legax Aufrcr. lar j dicio ujiStaru- verb, affimi. Albrr.
3. nunc videndum.
In irarifueriulibus pritstf primum gradum omnes 4
fcdnufeftni * liaqufAatresvxofis fie vin icuiru Argio/-
rem no adcniferiin, neque formios* prætei hos omnes
remotiores, nam cum Confite rudo i pia gradus affini¬
tatis in teiUfkando contraxerit ad tertium griduin
A A i)
A ».τ i c.
ic.Lt 1 1 I.
N O T AE
CONS.
550 Des Prouues & Sermens, Art. C L X 1 1. 56 0
affinitatis, quæ leuiora Sc diflolubilia fiunt vincula, j
rç&iuseft contrahi intra primum, ncc probationes
ahguftari, fie quidem vt ratio habeatur perfonarum
quafide, quoque iudicio funt. Accedit quod ediôtum
de teftibus prohibitorium effie dicitur , de quo Inno¬
cent. & Ioan.Andr. cap. nonnulli, de refer iptis. Au-
frer. d. verb. affinis. a
Quæ Canoniftæ de generibus affinitatum inuexcre
primum in cap. non debet, ex.de côfang. deinde con¬
traxere coadti meræ nugæ lunt, vt in matrimoniis va¬
leant, obtinere in iudiciis non debent.
Pofita de aficcndentibus &: deficendentibus regu¬
la , de tranfuerfalibus h'ic vtiliter ftatuitur, & omnino
commodè ad praecidendas opinationes Do diorum, id
eft, confiobrinos aut patrueles quique propiore grady
fiunt in telles, non admitti, fiueeiuilis fime criminalis
fit caufia, nili quidem modica fit ciuilis. Haec fixa re¬
gula tenenda eft : nam à fratribus inde ad agnatos ma-
gnæ fcholafticorum conflidlationes,cùm quidam fra¬
tres admittant, quidam in ciuilibus diftinguendum
putant, quidam reficiant, quidam fidem diminuant
admiffis. Iftos coflidlus, fi quis componeret vbi opus
eft, id vero eft frequefttiffimum , bonam operam na-
uarèt reipub. & tales efle Articulos omnes Confiue-
tudinis expediret, qui lites iugularent ortas ab opina¬
tionibus : Nam quo Confiuetudo, nifi vt ficriptum ius
aut corrigat, aut erraticum fiftat loco. Sinendi fiunt
igitur pugnare opinâtes, tu réélus confifte , loei apud
Do&orcs. d.l. parentes. Aufr. verb. coniundlus, cum
fuis fallentiis.
> Vir quidem vxorinccvxor viro re£lc teftificatur,
locos collegit decifioTholofiana. idque hodie mul-
tominus, cum bonorum communio introdudla Con-
fiuetudine intereffie formale in alterius perfiona indu¬
xerit^ futurum fit,vtin fiua potius quam aliena caufia
tcftencur, contra 1. nullus. D. deteftib. & L etiam. C.
\ eod. & infra artic. 163. An contra citari telles polfint
dubitatum, icimus tamen in criminalibus citatos &
teftificari coados & Arefta memorantur à pragmati¬
cis. Quod ego in criminibus ad remp. pertinentibus
admiferim latrocinio, proditione & talibus, in cate-
ris aequummon puto.
Glossa
i Par affettionu caufa tollit fufpicionem.
Z Qua parua aut magna caufa dici pofit.
3 Coufin germain.] Confiobrini aut patrueles,
k Ou ceux qui font au dejfuo] Fratres contra fie inuicem
aut fratrum filij.
c En quelque aÎhon quecefott.] Siue ciuilis, fiuecritui-
nalis , quod fi pro his producantur etiam non oppo¬
nente parte nullam rationem teftimonij habendam
puto, fi appareat tales efle.
B ^ isïttaiyne de Ugnage autant.] Veluti frater inter fra- 1
tres, quod fiepe vlu vcnille vidimus, & alij eodem aut
pari gradu. Hæc difipofitio decerpta eft. ex. 1. non fo-
Ium. D. de ritu nupt.vbi Bart.&idem l.qui teftamen-
to §. quicumque. D. de teftam. Maria. Sozin.cap. cùm
oporteat, ex. de aceufat.
c pe chofemobiliane.] Mobilimn ficilicet vilior poUèf-
fio. Sed & immobilium fimili quidem aeftimationc
non maior reficiendi caufia.
* Cent fols monnoye. ] Tales caulas Confiuetudo inter
minimas reponit , credo iuris Romani exemplumfe- .
quutain 1. ii oleum & ficq.D.de dol.Quæ vtilis eft an- 1
notatio, propterea quod fiepe & ordo iudiciorum&
iudicandi ratio alia fumitur in talibus caulis propter
momenti leuitatem, nec fiemper inter iudicantes cou-
uenit, quæparua autmagnacaufiadicidebeat,&fz
dicatur parua-vel magna latè examinat. Iafi. in repeti
admonendi, poli Bart. num.z7i.
Article CLXII.
5Nacaufe criminelle nul eftantdela confanguinité de l’accufateur dans le
neufiefme degré, peut eftre tefmoinbpour l’accufateur, ciinon qu'il at-
taigae en proximité de lignage autant à l’accufé qu’à l’accufateur.
T TV* caufia criminali nullus consanguineus atloris intra nonum gradum pot e fl effetem
-*· h pro accufatore, c nifi eodem gradu ft) proximitate tam accujatorem quam numcontin -
vat.
G l o s s a 1. 1
I Gradue prohibitu* non defunfiue ture Canonico.
3 En caufe criminelle.] Hunc Articulum ratio induxit,
experimenta rerum fuasere imitatione iuris Canoni¬
ci. cap. cum oporteat ex. de accufat. led illo loco gra¬
dus prohibitus non erat diffinitus , quem hic Vtiliter
lex Confuetudinaria adllrinxit, & hoc ratione præ-
fumptae inimicitiae, aut certae nimiae amicitiae gene¬
ris. Eadem ratio de inimicis capit, repellantur, eod.
tit. de accufat. «Sed. cap. cum oporteat. Locus & ex¬
ceptiones apud Aufrer. verb. inimicus, Alber. d.
tradla. capite huius argumenti. Ex eo 6c qui cohabi¬
tant inimicis, & eorum Cofiuetudine frequenti vtun-
tur. d. cap. cum oporteat. & d. cap. repellantur, fi
graues fint -, tales fiunt , quæ de ftatu , genere , bonis,
maiore parte eorum intercedunt, quod glof. ait. d.
cap.cum oporteat. & fichola & Marfil. l.i.§. praeterea.
D. dequaeftio. Innoc.Felyn. And. Sicul. cap. cum&
in I. & D. ex. de re. iud. Aufirer. verb. cohabitantes.
Glossa t.
I Λη confanguineui admittatur tefiis ad iufiificationem.
z Quid fi prxter confanguimtatem aliud opponitur, CTC-
h Pour l’accufateur.] Quid è contra , an ad iuilificatio-
nem, vt fiolemus dicere : nam lurifconfulti etiam na¬
rres admirtunt, vt ante diximus. Ego nullum gradum
admiferim propiorem eo, qui in ciuilibus admitutui,
hoc eft cofobrino propiorem, hoc eft nec fratrem nec
fratris filios vt Art. fiup. quia ferè vbique obferuatum,
qui in ciuili materia admittantur, eofidem &incnm
nalibus admitti nddefenfionem quidem.
Neufiefme degré.] vbique ferè Confiuetudo gradus
cdnfanguinitatis finit nono, cùm leges etiam vCI
mum admittunt, de quo nos Ai r.
j6i Des Frouues & Sennens, Art. C L X 1 1 1- $6z
τ Simn an'dtiuïw 1 Hoc quiicm actipiendurn, cùm A gradus parias deducenda trt à prüdüccnceper mo-
CtytïC-uilûmnisÎpponicur: namfipratcr aim afiud dumfiduaimnuni, crfi nobis raïus odium
limma, domcfbe.tas, odiu, u-rdiiin tumoi vfitfpn* , AtynL· ^
ciÎupereft cxaminada : nam duabus caufis côujn&is, 400 & a!i| cap* per ™*f ; ‘F" . ,r [cra admicticur
aÎBrtSfrporita·, fiipefciUrcn eluenda. Promichic prûbauo inœnciirfadilaEW^seiufiiçmadiiiitnrur,
Article C L X I H.
MggfEvx qui font1 fçruïteurshi pain & a pot, ne peuucm cibe tefmoms
pour leunnaifUe, ne aüiïï c ceux qui ont profit en lacau.fej nedqui çoh*.
fom du confeil nepcuucnt dire teimoins éscaufcsoù ils ont donne
g0 confeil , efqtielles ifs 'prétendent mteretl, ίιηοπ que la eaufe fuftTi
petite que par luttiez fuit autrement ordonne , eu egard à lelbt de h perfonne.
1 T Jmtdt j domcfttà &b commcnfdes fro βο Domino tefltt φ non peffunt me etiam r fi
± ψύ km confort?; fintJn£cfiiqm m tonfilio partis fieront non fojfunt φ ttShsïn
çjiifli, quibtts confiliam dtdermr, e& ψϊ c$ erant aliquod commodum pecuniarium ; mft
car fa effet tam { e xtgua aliter ordina mm effet djudtce, njpvchi habit 0 ad flatum per-
fûtii f,
GijOss a i. S
1 D'imipitw /fuit, <r rtHJH.in·
1 Ftmitlw fl a r j . fÿ- nvm.^.
I />0 mefhdv co nf*tigu\nc»! . &*tt
et*# f h t fai) t fiXHÏmri] Domdlki .tntss, confiüigtl i-
jii tatis* ijjmu îi rit* atiiici π , vi cim e ifv relidendis tcft i-
bti£ iLïuii-, nue ramcn ** de, cùm 1 diuerfis Sc fc para¬
tis c au ü fcpro ikifra u c ur, nccadviuus politionem, al-
cctî U-? pofirio confiaquirur*, fcpaÊàUctæ igitur ex fuis
canJ^t cùm Hsigyiar per le (u&eîàtit ati rettüdndns
celles, m ul.ro πΊΐΰίϊ,ίΐύΐβ omnes autplures eonaittut,
Nam in vno e o dû m quel u biccto côturrctc ras n il vê¬
tue . v t idem fit d u mdticus, film ulu s , conlanguinrU s ,
i amLCüs, femîUaris &vt loqu η n r ur^Comme n£ ali 5 . Do-
mcftktrsÎfl: qui Domini cuiuLqua pitristamilias ait- C
tu r li ne ci us v ictu, iïuccdsjn luo, fed K*c dameltiei-
tiUi, de qua in tel LcieiKÜs teiktbus agi rue, ai-gm r patri s-
hsimlus LiiiuÎqLUU'ii iulTuirij & fupcrïLtrftem audïori-
t.iteLii &dt>mi profit cuiuiuis^' potcitae rcltem fit
nliqLLij. quod ciuf idoncimri obfic, 3c cius libcnatcm
t ο fis j ig.tr, Ôc incilius tlifpo (ici ont iaimli a Î]t,a3ioqui
fi duo Ûtquo mrc deutii pr^ciuiu, ncaccr rcclèdicirur
nlfériui dbnifeitkus. Hoc quidem in lubiciiiu q, ! e-
lynns notât md. cap. in Îitçcû. «fi cciim Fratres do
mtÎUd inuieem ippcllcfttür,vf cattem domo & Kami*
IkgtixiiL SM id alium fcnfiim babet, & in rcEKbns
rc ti cim dis pûfr'ft?.s fpeilarur Æc iulTus , vi reltis fit-iï
Cogaicur. i:, uIüucl. D. de içfL liocnon ignaitè .leu fît j
Ssff ccras. 1 ► emm, Ç. de reftib. Raid , m cap. in liricns
trxt. de eeftib- nam quod in l.vlr^.vk.C. dû Jiis qui ad
licclûC comfiig. triam lïbcrros Îc ad fexiptitios referr,
mlvctaï rates eCfe, &rcfcrtiporiiîS adcôditionis
tum, 'quam eu dilLimitina ponit ? quant ad ttomritsa-
ï nrcm. Confit itguineus efk qui iioiguinc utrtitçr, Fa-
imilus cfi qui Opéras pneftat Dasi-jino, continua obfo
qiüü ûuç mcrccdc, hue gratis. Àmicusahaffeftiüne
aniini, crgaqutmpiam amarniri dteit tir. PlTrcptO-
barionum caiifir cùm concurrunt, vna porqaea, alia
fupcirfJt tlucnda. Muhi cafiti numciltur, quibnsdo-
mciticiras non oblit tcitiücann, quos Aatfrcrius col.
Jcgti copiq^è decïK Tholo^Sc d.tri<SLverb. domefti-
ct5 MatL Lr. §. idem N u rttio. Canpndlæ cap. in iitte-
^ftgintT, m Cwf. Bnt,
nsdcrcitib+ Addin.quçdamadSal^ccmm. d.Letïaiij*
5ed ti cucniat.vc idem domclbcus fit Idam conlarv j
gitincus , aut intimus and c ns , aur obfcquio farnilian
obligaïus, miTCcdeJupcterutir hs uauLc tluondx, &
quam domelticitaEiscaufa reucere nù porcratj reücict
cûnfimguinit.tiiï, di duple* ο fies : rum Se cortlangui-
nitsri ineft , in reile liii spllus refpcitus, Sramor ni-
m lus gci itris einl lÎcui ÿ 6c. m iu nioribus,criatn po rcflas
qu 1 dainpirruonLinfundaia. innt.de emvuds. pro-
pmq. lut c.nilkfupcrfânt d oltj eftici ratir fiiblata, led
vaÜdicrrcs vi mnicitiar eïtûfnis officiis culri perte-
nefnda. Haro tinn magna ami ciriareptlfir: q^Sp ccu-
Jatornt, d. tu- de refit, $,i. aEofi cap. initnuenre, de
qfK (teteg. Aalrer. d. verb, amnis,* gbfi i latc. J, ami¬
cos, D. de vcrbJlgtiifi
1 Sw/titrurs.] Famulos indicat, qui in obfequio eu- 4
iufquam paiiiaianiiliiishabentui, Se frtuuin^Si quo-
tidianii &: comirmis imperiis Dominorum iubfunc
fübemo oh Cèqu tu, vi am fiers cerdones, hortulani,
acricnfcSjCquiÎonêS, Coqui fiLiciniicfinito, qtfiit jÿ-
ptUf/u vikn de t/r&, Se ali. os quos familiare^ Ac eûmen-
lü,lc5 de mai or 1 1< nunotiTmcllo appellant, quoslex
refl-ts rdicit quiahis btipit.ïri pufiir. d., fi idoneu Li.
1. cos. C. dctcflib. cain certes, 4. quxft, j. ,
Glüsîa 1.
i C&Pisnjfnj^iw fitntiM çr ait rtpnb^ntur ÎtffiMtnït
emtm.
I X Henen^rj fàmrUi tti» TcfidtintHK
b .stpun t7‘4pot.] Hos commçnfi] es vocant, ideft 1
qui Domini viélu ÎtTuiunt, fi ftio vicitü. D. dt.· op, lib.
nsmvDï dt feruntur, Giilliscliamaliosfigtiificar, qui
icijicct bcncuolcrttta deuinât graco amuso ofiiequia
fila prrftanijcùm rogatur .plcriîqur à dsgpitsre 8c opi¬
bus piçflantiûrcs. his, qmbus offiauttilicrens iiabfcri-
buur, quod fubirtdc GuriiTanî faciunt, cales nul] a lex
reikit» ni fi, cùm ad non in m amicinam aninu graritu-
do progeedstur, Ît ÎnCLpsunr pco intimis amicis habe-
ri. Oportet igirur mies rlÎc, quividHi Doimnorum
alatirur, er * pft, id Ht, cfimn & porum liabml
probaci Γ jihcic, Ctfi non artu , veluti, fi quis ea !cgo ai
Iimni.mi.rn valÜÎCC , 2 ulÎU DoiOÎSU aliqUO CXCUiri^
Λ A iif
Art. et
KoVdE
CONS.
5^3 Des Prouues ôc Sermens, Art.CLXIIII.
is nihilominus dicitur cife , a pain çr pot , quamdiu ex
negotio impeditur redire, recurfurus tamen côicdto
negotio. Hoc ipf'um diftinxit. Ioan. Fab. §. in tefti-
bus, Inilit. de teftam. ncc alios quam commenfales
rciici putat. Ideo & Aufrerius. d. decif.3. ex Stylo ait
articulari oportere , quod icruitores iint ad potum
& ollam in terminis huius Artic. Quod fi tales funt
non admittimus Speculatoris fententiam , quam ta¬
men valde Lud. Romanus fufpicit, feruitores, qui
mercede non feruiuit in teftimonium admitti Spec.
$.i. verf fed quid de mercenario, &: Rom. confil.420.
quod dignum ptitauit HippohMar filius, quod inter
fua fingularia referret, ling. &rurius 1. 1. §.idem
Numio.D. dequæft. & l.de minore. §.tormenta.eod.
tit. Nam culti famulitij caitfam purgaueris , manebit
domefticitatis caiifa, manebit & caufa l.idonci. D. de
teft. & confideratio offenfionis Domini, &priuatio
expe&atorum benefadoru etfi in præfcns nulla mer¬
ces eft, nec hic textus mercedem confiderat , fed
vi&umde aliena chœnice & domefticitatem quæ do¬
it mefticitas gratuita eifepoteft. Nam mercenarij non
propterea reficiuntur, quia mercedem capiunt fiue à
quopiam continuo, fiue ab omnibus paifim , fi non
cohabitant^ nec domeftici admittuntur, quia merce¬
dem non capiunt, fed quia domeftici, 8c fubfunt Do¬
mini poteftati. Ne illud quidem quod domefticos
laudatæ vitae admittunt : nec enim eluitur fufpicio
inclinantis voluntatis, & Confuctudo non diftinguit:
alioqui fi hæc præfumptio iufficeret, poflet&lan-
guinis, & alias caufas eluere, quod admittendum non
eft; hac tempeftate multominimè, cum cuique tam
parum depraenenditur efte&: cordis, &: bonæ mentis.
Quare Bald.Felyn. Marfil. in d.cap. in litteris & locis
prædiftis fententias non probo. Cæteras exceptio¬
nes de hoc genere quando quifque admittatur quæ
apud Marfil. Aufr. Al >. ipeciali tra&atu Specula, ha¬
bentur, referre tam parum conftitui, quam centones
conficere, cùm loci pateant.
Glossa 3.
1 Approbationes tefiium jfecifice alleganda.
2 Interejfe p Artis quid hic comprahcndat,
3 Interejfe affetlionis etiam.
4 Exceptio in modica caufa eft de famulis.
5 Magnitudo emolumenti peruertit mentes, 0*C.
c Ceux qui ont profit en la caufe.] Ad quos de caufa ali¬
quid venturum eft, fiue confortes fint litis, fiue aftio-
nem habeant, aut aliquid pecuniarium commodum
6 vtile.
A Qui font du tonfeil. ] Didum eft Articulo ij7. fu_ χ
pra. Sed hic valde notandum tales reprobationes fpe,
citicc allegari oporteret, vbi , quando, cui QUqe
confilium datum fit , de quo cap. præfentium. de
teftib. in 6, vt & inimicitiis quoque, quæ cùm fine
internae pâftiones animi, oportet eas externis a£l ibus
probari, quod video Curiis placulfte, etfi fæpius difi.
iimulantur. Vide Alex, conf 7. 8. lib. 1. & late conf.
IJ3. lib. ;. &154. &conf. 233. lib.6. &Dec. confii^,
coi. 3,
c Prétendent interefi.] Hoc generalius, que de prétende z
profit, pecumel , ou d'hcritage , veluti fi honoris fit, aut
excufationis & abfolutionis à communi deli&o, Vej
ab adione, quæ diredo, vel in confequentiam &re_
curfum intendi poftit aduerfusteftificantem, fiue ad
exonerationem fui, fiue hæres praefumptus fit, fiue
vxor pro viro ratione communionis , focius pro f0-
B cio ratione focietatis, vfufruduarius propropficta.
riovel è contra, aliquis de vniuerfitate procommu-
ni, de quo quiddam ad fingulos venturum fit, Yel
confors officij iifdcm rationibus fubieclus. Denique
nullus cui quale praeiudicium fuit, aut commodum
quaeratur ex aliena lite in terminis. 1. fæpe.D, de re
iud. quæ Fely. refert, d.cap. in litteris. &Alex. conf,
31. lib. 6. nec admitti ad caufam cap.capiétes deeled,
&c Aufr, §. adhærcntes, nec collator in caufa bénéfi¬
cia» ex fua collatione Aufrer. d.trad. §. collator, in- 5
tereife intellige etiam folius affectionis, de quo gene¬
re reprobationis latè Alber.§.expedita,vtqui foueret
confimilem caufam cap. perfonas. ext. de tefti. cap.
caufam de iud. 1. quoniam.C. de teft. ctfiHoftienlis
d. cap. perfonas non admittit. FideiuiTor, cedens,
proxeneta. Alb.d §. expedita nüm. 21. legaturus fo·
cius criminis & negotij.
C Sinon quel* caufe fu β fi petite .] Hæc exceptio
eft ab omnibus fupraferiptis, fed ab iilo tantum de fa¬
mulis reficiendis : nam non poteft videri cuiquam in
propria caufa, aut in quainterefte praetendit, facultas
teftandi, aut cui confilium adhibuit. 1. omnibus.C.de
teftib. & l.nullus.D.eod. Hæc regula fine exceptione
vera eft, fed de famulis & domefticis exceptum intcl-
ligi debet.
( Si petite .] Modicitas intelligitur circumfcripta, dei
cent hlsmonnoye , art.lôl. Hoc ideo , quia magnitudo
Commodi folet multorum mentes peruertere, iri par-
uis nil magnum vertitur, quod metes follicitct: etiam
fi illud ipfum in arbitrio judicantis relinquit, fi fide
digna perfona teftis producirur. Quare vbique in iure
modicitas caufe iuris regulas relaxat, quem locum
exercet Hippol. Marfil. 1. nnem.D.ad l.Corn.de ficca,
& 1. fi vt aflcgas.C. eod.
Article CLXIIII.
r. vfaravant' publication Éon peut mettre à ferment de faits con*
|§!|^ teftez entre parties, c pourueu que le temps prefîx pour informer ne foie
paflé.
A iVie publicationem inqueflarum h pot cfl deferri iur amentum défaille conte flatu in*
ter partes r modo tempus prcefimtum ad informandum, non fit elapfum.
Glossa i. D 1 ^fuparauant publication.] Hic textus prêter rem men- *
tionem infert publicationis, quod dicere fimphciter
1 LapCo tempore probandi non fit inquefla. debuit poft lapfum tempus probandi, vt infiadicic.
2 Jston ffcttand* publicatio quod ad infmadi delationem. nam præter quam quod publicationes inqueftarum
<;6<; Des ProuuesSc Serments, Art i C X L I V. y 66
:on ns cmnibn.ç rribiiiialibiiJ νΙαιρ^ηηΐΓ, acne in A pora probationum iuramcnnsm Èoeutn babcat, de
iW" v U fc- ^ .
vh- iïiiricnÎS Cnnis quidem , -vt Inuc di [politioni locus
rn.itrf m c-ifc poiltî, tamen Lee iuraroemi exclu G o non efttne-
âpub Llûac i o p ™ j π π LUihc , quar pti&pe fit poil
terminum reprobadomun, inccrduiu nunquam, fi
nüc à partibus non perimur j aut praccflusiudicanpo-
teilcx produitis* non «pèitans reprobatiombus/cd
incrienaa Bût à tempore receptarum ibqucit;u.um ,
imp àc tcftiuM exammaiorum fitperfaiilis p.-urmrn,
mter qitîE &' publicationem ijiqueftar multum Gtpc
i tempo ris interi ai et; Karnetfi fapfuinGn ex tOfoIÎt
terminus .informandi > tamen fie tipoEcEl, Yrinrenuo
a&oris probacas ür, çjc depolirioneduorum aut trium
teilinm , qui iam audirr mnr, & depofijenuit* Quod
il verum eft,millo modo recipi iuta metui delationem
ajquu lîl eJt : slioqui aperta inquefla fæpe rc periretur 4
reo ede probar nuo contrarium cius, quod alsailq-
rc eflêt juratum , & periurîum detegi. Quod ego
accipio , etiam fi rens^djet deilftcre a b vfo inque-
ifciiiarnfa^iEi propterea feriptum fenipcr fcripuim
minet, & qtuiidüquc Icélum cxiibmqtianem mraru
ris fuggi Jkrêfc Hic trgo exdujjo fumenda eft à rem-
pore ttilium (Maminatoruiti nec ipedtanda publica-
bo>qiia· fit poil amnes te.ftcs audiros^ fit t empara pr o-
ijüj.J'L lapin
G LOS JA 5U
ï Êe b*rntjirntt rndtiiitît tft
1 £·>( trtïk 'l+L'ivj n dum Mit rrftTcodtim ittfurÀnJü»},
J Sumtftf dtîivmm.
4 DttQ jut ρβ rempüri su rtmtlitltW dttuhtfit ipt.
3 ^ Or put mtttru* firrmrn!-] Hic de i uramen [ O Uïdicia-
Ji loquitur, idê'Ît, quoddrfemiripirtcpsrd* Nam
neceJtârij·, qyod Indes deferrm fuppJcmemumpro-
bncronxs nu 11 lis vius irnlJa viuip atio tribunalibus no-
flrn s i Ü , md icjalc rciêrri porcil , n eceflânnm non rc-
ferricr, Sc in multis differtur. Hic multa miScenE Do-
dores , fed vfufii expci àneOi is dtfcdi docent ipfi,
i qiix non intclEigunt pciemU ab vfu. Nam quûd 4
parte pic ri defrn Ltr, fi iniji a li t es, hoc çft,îuite tefb um
produâiû&cm defertur, omnino fulieundumdf, aur
quo tniiVr.tpugrutnrK Bart. Alex. &ιϋΐ|, quosconge-
iit l.ifoii. 3. admonendi nii.7o+& l.mamfcnc. D: de in¬
uri ur. vbt Æc purpura, A: reliquH Dormni. capiM. de
iurcinr. ini'. Bald, Decius alaj Cap. ÎïcLitÇanfuerudo
eït- de- probat- &Ktexuirvsr eruditus Boer. deciL?f,
de arefïa fus: Curia: memorat. Summa cfto; intra ï
tempora p eo Lindi per inquçibts ante quidem telles
ïEUsiiros, actorem lu raie de ocre fi dcJrciarur, aur refer¬
re etiam ÎiprokuLirtmi fe per peftés fpondeat , cùm
maiot conh dentia cil tei in ÎLiramcnto , ncquchic vl-
l?i aCtoris mllii excuiîno, fl quidém fiiibuin dus in
g quL itionc i lt: nam de prTdcct lToeEsfacito pr.tiexere
p ci il l1 t cxtuiatumcniu Cum iraqutdcleriu t definiri
pedit, & probarïomnn mol tilt a nullaiufta cdufii elfe
pote ft reenfandi , atq ue bîc proprii locu ro babec di-
fpolj tio, b m a nifeÉbc. D.de i ntt mi. Po ^ mm p □-
ra pr o lua α π um i trltè reculai j . H tec Îlmcen ria L ii i cd-
rraCbibus.g.dc illo, DT Je nort num.pec.qucjîi iïïi opi-
nanunibus iophifticis lancinant. I, Il qnis iofi^tia-
d u in. C. de reh. cri d . N ce ilbun Γ arroÜ Qc abo c um
ÆquiratLin intelJigO , quam Angelus fecutns dt, & m
iruilnsioas obferuarc dicürtt, vç & Imbert tir lib. i,
InfLir, io-mc.jfi. &:pro eo C-oeiii;.s Arcftum memorat:
Scd pltixfsreptjgiiant, qnas i Je nominarim rtctnftr,
& Soc. confia. voir. Je régula 204. in Client. Hipp-
, J. j. g. fiquisvkrp.D. Jeqnaftion. nti. 4?. & ilia rlîu-
- iium (tntenna audloribus feribendx Confuctudiruî
phemt. Ne omnino iuramenti dclabb admiciacuf
poil trmp.ora probandi s fi quidem ieftesprodudi cf-
fc dicuntur ; Nam fi intirumcnroiurr. cirer pftiba^
ito, fortaüe non abturdi ejTët delatio : nec crt'den*
dnin vtlnm ream fore tam fnpimim, qui deferat ado¬
ris iaci-amenro , quoti inftrumcntis probiU'i poUîc ,
au t qui ms Ht petinrium cfinuinctrt-, quam proba¬
re füam exceptionem &: abfoluù De reo cade ru ten-
fenda.
De eo qn e fi tum cil·, qui a\ m in rfa tempofà deru |jf- 4
let 3 ur amentum, tamen non exegit, & tempora pro¬
bandi iapfarepçnüflnirJl poni rtkpa-nftiont w aui
reum, cm dclarum dl.non iletiirc, quonunuj Û, h^ct
productionem dentur, ommno Jubeundumdl, MC Hic quidem cAm dilationes p^obmUum omne. ^ 1
ΓΤ^ΰ?. ^ftaaptWndUm,& SoblE
imendit, fisipoft refies auditos uiilAriCiifatur ex tus
caulis anas <flxi;nani G poft tefmimim adpiobm-
dum, iddl, condudtndas probaiiunfîviCisjiqy^fia
ador mi repcramr-probailc, reus pianc,& fine dubio
abioiticn Jus effcidem Ii ftumplcn ■ tamuna probauerit
neque enimfwniplcna probatio locum facit imainfH'
toiudicialt, fçd facti nccefîario, vbiciusvfus efi. Qua¬
re nii probaffη & fninus , aut femipienè probafic in
xquo eftad cattiamiam abfolu donem, qux decifio cif
cap, wlr. ix.de iuretur. vbi dolores* Nam edus. 1
vlt.C du Gdeicom , fpedaleni rationem habet. Quod
G probaüiî-aâor , luecafus tft. c. 2. de probat,' de
ηιτο ιΐα5 Art r u b lhus ri tuli. N a m iuffr probationi
rohd atUendum cft,ita Êit,vi nuilo cafu pufi bplatcm-
Pi™1™' Weltadj.tcbaiidum.a: nrcbaL·
nibriiduin,JuAino lurcm tatis «Ulacoradnurccndas
viacrerur, cum terminus probationes excludar vne
mi.rexm-HscGcmjn^immc. 1.^2. dt^t. in 6.
Ronu L U mus rnthu §. bona. D. do acqt hi red. Scd
ramen fi nuWqucftaf^ dts mao eff admit 1 1,,«
nec duano nm pj tarer onm ts generis probationes ίΚ*
dudit, kd tcfoum tantum mm conffiHoiiis aut in-
ci^un arX™' ^tCltiefi:10 Ι[;ίί',Γϊηο^ημπ^ο.ιΐτΐ md:-
C P*futu re ïf [Mptj'rfxpuT wftrwtr. 1 nL13r£. Î2Î,
oyem fcck publicationis, quadoj^r
poftrefcuni prcpJiufHonrt inqudlarumCtcepriL
” fi“ fo3cV !tn° 1 tâMiptorm Λ
ftjmtm f»]nu de U /4« d* ùftrtnt* ' *
Article C (.XV,
i a™ * **»“ * «-*- '«
Q£Î ™»13“ Λι"ίΛ · Vlmlt'lm mrim , imirfn Sm
A A iiij
$6γ Des Prouues & Serments. Art. CLXVI.&c. 568
Glossa x.
Juramentum calumnia: veritatis m alitu.
Juramentum malit u exigitur quando frtjumfto '
contra allegantem CTC‘
i Jater iuramenta, qua: in ordinationibus caufarum
vfurpantur,nec funt decifîuâ, Habentur iuramentum
calumnia;, vcritaûs,& hoc quod etiam malitiae appel -
lat Pontifex, c.i.de iuram. calum. in 6. habent autem
differentias, qüas longius explicat Speculator, tit. de
iur. calum. & Goffir. in furama quem retulit Archid.
d.c. x. Iuramentum calumnia: totam catifam refpicit,
& iuilitiam intentionis, & in coiiteftatione præftatur,
dehoeextant Imperatorum Sc Pontificum Conftitu-
tiones propriis titulis. Semel autem præftatur , nec
amplius iuramenti, quod hîc malitiæ Confuetudo ap¬
pellat, poft illud c. 1. materia penè eadem, fed alius h-
1 nis. Namque quoties fe offert occafio, toties exigitur,
& itandum eft : Quoties fcilicet præfumptio eft con-
A tra allegantem aliquam exceptionem, quæ proceiTum
retardat, & litis progrellum. l.thefaurus D.adexhib.
c.cùmdileâti cx.dc cledi. c. paftoralis. ex. de except.
quibus locis talis iuramenti habentur exempla, velu-
ti fi quis vxorem repetat in fpoliationis initantia, &
obiiciatur gradus prohibitus, c. litteris ex. dereftit.
fpol. vel fi litem inftitutam profequenti opponitur
compromiilum , aut fupefceffio , aut fpoliatio inci¬
dens, aut padum, aut tranfadio in ea lite fada ab vl-
timis adis, quæ ii monftrantur feripto, litem mo¬
rantur ^ de quibus proprie haec Confuetudo ftatuit.
Sed quia fæpius morandi caufa proponi compertum
eft, redè parsaduerfa petit iurari de malitia propo-
nentis, vtiuret, quod non malitiose , nec morandi
caufa facit. Hoc igitur toties præftabitur, quoties ta¬
lis occaiio recurret : recurrit eliim fæpè , & in omni
caufa prçftatur tam prophana quam Ecclefiaftica,cuin
iuramentum calumniae in Ecclefiafticis non præfte-
tur. d. c. i. Certè hoc agit in toto iuramentum ca¬
lumnia:., quod malitiæ m parte, nec diihmile fubie-
dumvtriufque.
Article CLXVI.
\ E L v Y * qui fe fai£t non fçauant d’aucun faift, bdont il n’cft tenu refpon-
Art. clviji
Cons.1 dre à certain, eit tenu sniurcr.
ILle a q'ifmulat fe ignorare aliquod fatfum>h de quo non tenetur certe refpondere , tene¬
tur de eo iuramentum prœflare.
C reg. iur. in 6. Bertach. in repert. verbo ignorantia.
Glossa i. Quo loco exceptiones apponunt, illam imprimis ad-
... · mitti ignorantiam, cum de damno vitâdo agitur. Bart.
i pnprjfafU ignorantia non admittitur. d.l. Celfus. quodnon fle accipiendum eft, quaiiveii-
a Qui fe faift non fçauant.] Qui ignorantiam dicit , quæ
regulariter præfumitur in alieno fado. %
x b Dont tl nefit em* refpondre a certam.] Hoc eft cum
alienum fadum ignoratur , nam de proprio ignoran¬
tia non admittitur cuius vulgati theorematis loci es¬
tant apud Bart. & Alex. 1. non fatetur. D. deconteii.
& 1. celfus. D. de vfucap. Socin.in falletiis,verb.igno-
rantia, Diuus. rcg. ignorantia &c reg. præfumitur. De
tas rerum metuenda Ut ab eo , quoa cuique commo¬
dum, aut damnofum eft , fed quod ignorantiam pro-
prijfa&i alleganti, quæ modo in latam culpam non
cadat ad damnum vitandum, per Iudicem fuccurren-
dum eft. Nam depofitum negantis, quod fcienti
commendatum iit, quia dicat fe ignorafle , excufatio
nulla eft , nec admittenda allegatio. Sed nimium talis
materiæ eftin noftris libris.
Arttc.
CLlX.
No v as
CoNS.
Article CLXVI I. ^
I vcvn neft tenu accepter ferment, ne iurer d exploit de Cour.
N Filus acceptare iuramentum tenetur , nec iuramentum prafiaredt A
C
’ C urice.
Glossa i.
Hic Articulus cum ad ordinationes litium perti¬
neat , fublatus intelligitur Ordin. i^y. Art.54. Cu¬
ius mentionem fecimus Art. 154. Nec igitur conte-
ftatio de talibus admittenda eft , nec probatio admit -
ti debet alia quam feripu: quod fi probatio alia ad¬
mitteretur, vt illo Art. 154. ergo &conteftatio,ficon-
teftatio multomagis probatio , per iuramentum reci¬
pienda effet quam per teftes: contraria enim funt non
neri conteftationem vt hic, &c admitti probationem
per teftes, vt illic, & fi teftes admittantur , iuramen¬
tum non admitti hæc perabfurda funt,& miror inhoc
hæfiifle reformatores»
Article
j 69 Des Prouucs& Serments, Arc. CLXV1IÎ. 570
Article CLXVIII.
: I 'aucun cÜ deffaify de fes biens, fans Ton confenrement* D otiaudori- a
; tcdeluiltce, e d icra créa de îacjuantite defdiâs biens par fort ferment"1, ^
informant par gens fuffifans qix ils croyent que Ici tueur ait faidt bon & 0
loyal ferment.
<ξρί 3 aliati bond fa aufrantur tfine fiw çonfenftf ruit aufloritattjudkis , c fideset adhi-
^iditur de quart tir aie d; florum bonorum illi deLto iuniurando ffafla per y nos idoneos
'mquifimne , quodexifiimant cum Λ qui wrarn tnttmpr jflit erit j cx rei veritate tu furan¬
dum fifcrpijjt.
GtOSSA i.
t pifidfrtit Art. tft dt tu, dtUfiâluL· tjft,
z Îtr*liHmprtP*#JMd4m>
Flic noiifJunun* iuris theorema defcriprutn pmè fuamatcrii, erum quandoque infirmato Indici? th-
Ytilixer ad verb um, ca L û quando. C. vnde vt. & esp. âa, quii quomodolibeî: fadlurn db m agiilratu dolum
vlc.exL de eo quod met c iU- «culat*
1 1 Ji jrnijin ijl defljtfjt,] T uta vas 5: vtilitas huius Arti- £ Uftr* (ttupjr ferm*rrt de h qa*ntit&] Adde çr Wmr, 1
CuU fita efttu fignificarionc huius vucss: nametsm ili- Hoc iuranienuim ventaris eft, fed hiC vt Îkpè, fVpro-
fta L fi quando . cxprefsc difponat dc rebus vi abre- dit auitotum feribenda* ConfuerudJnis jio plena eru¬
ptis, in quo vim ablaturam , aurcojnpulfiuom intclli- ditio in iurc, qui utris theoremata forni inceiletli tra¬
go ntj mu ItJ d u b lï-πγιι nr,ar. in vi cur bar ma, ex p ulim aAr ditï,Künc i n luum librum: nam h c q uoque adde re de-
rafibus habere tlnaim, an in furto,,in in dolo, aurdarn jj buebinr, pro ratione taxationem îudids antecedere
fhmpris aut ralibuîinec defuere, qui negarent. vc op_oc tere hoc iuramemiim, qu* taxatio fit pramuflâ
Bald l.itnuriuDmau.caupn ftab. ldeml.Ar praetor. D. informatione dc facultatibus damnum paiii pervici-
deiurciur. Akx.coriCiÉ? v.ohr> & qd-Ds HippoL cu- nos, nec enim m infinitum iurair permitti cur. Quid'
mular. L maritus. D. de quasiL Mcliomm k-ntetnu cn;m lidc media plebe aliquis vix victum toleras dsur-
pro ba: locum habere vbicumq uc vi> dok^fhude, An- na opera, veli [ i urarc decem mi lia ii bi addi c , a π lec¬
to aur quoi] bet malo ingemo quidqua cuiquam peno bis fcekrc peniaiidum indicabi mus*fu.rmni periuric·*
ric, cuius^fUmirio aliter probari non pofiit β vr In- H^cvcroc:ç fima, aiTtK reditu, negcttacioiic, finnpci-
noc.Panotlmd.HQlLiic.vk* Àlcr.Ldunjinm* D* dc bus in victuri, in famiiiain·, qu.im multa auc pania "rfl,
dam.inf* Ang.d.l.iiqu.mdo.ipfeBddus. I.Jïtes.C.dc non ad vmini quidem , Æ.d’vKuxnquc poreft diiudi-
cxt.ocd.cog, c. u$* miuriic dc pac inter for. Bart.inLi 11 canrirr, quod in indidhonibus facere folemuif , quan-
actiombns. D. de in ln. 1 iir Ar.g. Io an. Fak Fub. hL do arca m cui u fque rcll-rare ucmin l· datur, £< tyrann r-
laie d.L ü quando , de quo dubir.iri non debet Eruti- cum efi- Non ergo qnod bk didt. fatij cil de légalité
bus verbis Stlrtm talibus,yî Aucun tft ^?i!^>quodVer- q cxiftimarionr iuranns probare T fcd &: cohiberi
buiB Jatiradine Cgiuficarionis omnem ûimiiiûmo- Qpor ret calor em iinni odi cum offeni i, & furtall e etiam
dum quoquo modo per facium alienum ablata; rei (1- vindicantis,
goificat, Scloaimficiriiiramcuto. Caterumciim di¬
cit * f* tutonfinttnttift , cti ani fure vi proinde vetare jj> G i o s s A j,
te]] igitur, qui non conftntlt. LqUivi3.}.v«aC.D. dc , 1^«,««,*
» UI^JilW primum omnium oportet inmlligi iftnd. * '*?£?f!rUmaUm *** A
drfftify > per alium probari oportere, neque enitn de
dolo facio abreptu cuiufquàm (aeramento creditur :
lulta ïmque probatione vis , aut abrepti o ptobanda
cil, quod cùm cSl fadhi m , tidiodolofi, viûknti & Fa-
uorc probationis dc rtuamunatcremiti amilTannn fit
locus facramcti to & vabri. H ic fententia I. fi qpan- n
do &dr C. fin. nec qLtrfquam de eo dubtrif* Naitr U
k delictis mifqjiam iursrtitnmm dduaum prob.ir.
gb in L 6. in bonae fidei, D. dc reb. cred* Eut. üe
Alex. 1. vir* dein lir. iur, kt è Hyppol. I ΐτι,-mrm mi¬
mer. iC,
Ltmic.TJitcim ad tefii turionem rei agitur aditer-
fus ternum, atiqnem reï forcé pcrucnit ; num rùm lu*
ramejiro non credi tnrtquk dolos abdi prædputi tau-
faod i j , & iurainem i. Item c llui delinquitur in ou fit-
tendo ,, fed Lcius Ang. I adustuiendi & laf d. L ii
quando.
d hfir^nt f Hoc dl de probitaic. & !
n£dtmiaa«ienciibn*i.ab hac emm cauid crcdultcai
mratur ciuulqne deponentis dcco, cptod depemir*
WV|j-f c ad hoc lUianxtnmiu neque periunia neque tn-
Uinisinfumiii facti aut i uris, neque mata cxiibrr-mü-
ms qujlqLLun admittitur, ;qiwd laiè Hippol.prrihqui-
ntr. d.I.iuaiirus-puni.cc*i;7, & num*4/, ik vulgo fi art,
lai de carteri. d.l admonaidjL Bart.l. t.D tbrr. aducrf,
naur. Sed A: quann ratem notoriam bonorum ncccfie
nabetnoilçi qui dc cilibus deponet. Dubitant » an i
iinmna iuramettro comprehenu minui poilit, aiiria-*
crmn cucum renoc-u'!;, quod ego non puto raxatione
ficta, d< iuraiïientci prxllit o : Sed. tamen ante dda-
tum ficrauicntum pro baoonemadmir cerem de mi-
norequanniatt bonortuu a mi (Ta, Quid enim fi qtus
calumniose dicat certas li ipede^ viuonc/iiur^dumj
l Glossa i,
i Txxtffi mdiw prziedcrt tU&tt. iurAtuetitnm pArrif,.
h Oh tuti trite ik lafiiee. ] Nam i ulle poilide t . qui au-
doreprsctorepolEder-L tuftr D. deaca poil. c û in
A K TC C,
Ci ï lt
N o V Al
C u N t .
f7i Des Prouues & Serments, Art. C L XIX. 5γζ
vatulum iurcum amiûiTe , qiisepi-bbiimur extare 'ah
emitfmimïe vüftdiSÜHtaaa, p%iû£atai Qùidqirm-
duc laiUjaittUiliMClafibi, cim conflaret, λιιγ probart
olFtrrcntur , quodiscain iunduiu emendum icunm
pient, quod etiam xs aliemim mus rçi cau£i coHaiat,
& nuis hp pQilfe'treiicrci, ptà habiliter, vt qui m mi-
I nmto h a bebat ne % uiti Si i iret co mparandje pce tmur.
Denique hsec pnobattocùm oiFcrtur,rectpiendi'
indicanda ex c n ai m Ibmtiis y ciipri jhihil probatur, tçun
dcmmu iuramentu ineundum, il perftac negare, Hïc
ve ta fuhï neectmiu probabiliter diScricur a fcLriJb,
ers fcripioribus. lmol-l.qui bini^i .qui damnera jï.dg
dam.inf, innoc.Aut.Eutr. Panor.d.cap.vk.ent, deçà
quod met.cani.aliis cap .ptopoS yiftn ext.de probat.
Article C L X I X.
V AND aucun prend menues "marchandiez de ceux qui les ejipofenc
envenit* parfois iniques a douze deniers.par autre fois plus ou moins,
hçoitqLic te preneur dcidiâts denrées le reniait, le bailleur en fera «eu
iniques à ta valeur/ de cinq fols 5c non plus: J Et dudicl ferment ne fe¬
ra plus difputé par Cour , ne partie ; c fri roue aïnft cil ordonne des f negonatnirs
de mai Ions, comme ceux qui achètent les fouliers, chadcllesjou payent ominets,
i!s feront creuz foubs 5c iuiques £ celle fom me de cinq Eolz, & Et fi concr ouerïe fe
trouue en celuy cas * Tutrice le modérera. Iri foubz celle modération fera creu k
créancier par ferment, S c iceluy ferment: £ii£th pourra le créancier faire procéder
à execution de ce qu rUura iuic.
lroucs aliquis accipit :1 minoris pertij mer ces , ah ih qui eas habent *vena lesb ahqimL·
^***vfqM ad duodecim denarios φ julnndcfhis aut minm , licet is qui merces accepit dm*-
iter, fides adhibebitur ei qui cas "vendi dit \fique ad quantitatem : qumqm [olidorum &- mx
*vltrd : J Nec amplius de dicta tu ramenta litiga· bitar d curia neca parte* c Er idem fiatatm
e fi de f negati a to rihm do m orum hcl&t i hi qu i em un t ca km, ca n de! as Λ aut fit / 'a rik merce
nanti fioLunt eis3 adhibebitur fides x-fquead illam fitmmam quinque fdidorum. s Et fi em-
t rouer fia oriatur, m illo caju lufiiua illam temperabit* Etfitb hoc temperamento fides aSl·
bdituriureifirando créditons , hoc tu returando ρτφίο h poterit creditor procedm fer
Cxe cutionem de eo quod iurauerit.
GtOSS A i.
I Di mtâtti famm4 mntmtniHm prffi 4tUT h
i Aidj «Mi /f*m τκά eluit f t*fn mf i j ·!■»«?! ptriurp
5 lufMfiw to βΛΚίίι*'»*
Talis llamti meminere vulgo Dod-tari? in d.Lad-
monendi , neque quod lUi dilTerLtiit , dubitandum eft
v-dLie, modo noninütutc &- ime c i rc um 1 crip donc
itaruar, icd modum terminer inrta modicas aliquae
fu m mas, ne ali oqüi i nen rrat iar i n L mu nibn ï. C . dc i c-
itib. aiioqm furunnn eft , vt quifqut in rc fna firtdbis
■& orbiu-r , qiiodiuiik ratio patitur, fcd rn modica
dammnn ferri acqtso animo potdt. itaque. H.dd, Ιλτιϊ-
C3j cd . 4. C.dt confeif- 1 ibris m e rcac orum plen.n n h-
dtm, etiam de lurccommu ni vob haberi AmudÔ'dÊ
afiiiï agaciH'.. quem refert & fequimr Abbas. Cupit,
onstï. extrade poitutat. prieliLir. R’ Socjh. confil.7;,
vo!.!. SrcQi1H.Ji.tik4. Iaf J.admonend i. [uuud.
i M4rifj<tndw.] Diipomt de propolis, amlieibiri, mi-
nutintiÊs &: talibus.
L'' Prtr fois* ] Ex b 0 c colligi tut non fe lu m ] i bris s fcd &
aflenioni DUSiiictCatof u im ftaricum iuramcntq intra
cicprcCam quidem quant i'rarcm , idqtic non iokim
fem cl , fed quoties ie parati aitus mercinm prepo-
ntincw-
î E Dr /ïfe. ] Îlodickas fummoepetiurij prtfain-
poonim fluii,id,cm fi: iurqtle quibus vide lari allegi.
per Moliaia-umin feudîs. glof.ii. ηαπΊ.ΐΐ. Hunc
autem taxationem au&ores i Baldo funrmucuari· bid
quod pauperibus ï C de Epife.fi: dee, qm madicaEn
iiac lumma laxic.
d Ef dudit firment ne fini phv di finie. J HOC tft, bcue,ni: ?
inalèjVerb an fidri iutarum l:t,prseisé enim i utatb fu¬
ro ft .in dum , ne c prabario ] 1 1 conrtari um adir.tr teada,·
de quo litigant, cap. propofeiiti ex.de proba, Sr Lpoft
rem i udi Catam, D. de re indic.
c Zttmimft.l Hscc verba deno tant di uet luatemlaiE
& identitatem iurir.
* ATiç.3n utetin . j Quos M agHtros d om us F.o ιηϊ , i pe®'
ditores ali [ af gejri jH os , Lati π l, Ptocut «01« î« F"
ftiica, Sc diipeni "ato t^es v tican t ,
CtOSSA 2.
t Cenfiiâtti, ds p M ri madmm mfitW Dii,
X De imprnjii credtn dttm tutori*
l lutimtntwn noti hâùti txtCutwntm pJAi it&.
F- Et β ttntrou rrfi. ] H r c daufuEa plan i m milii cft l “Ί
nil aut idîïni replicat, nam ouç neceftitas moib tanieu-
ti, eum Conftiftudo moderet ur,& modû piniac
que Γο Udorum : Nam -virer ins Index non poiïit ατ:ι--
tus lege. Sed tamen aliud tn quibuithm perforiLs>iup -
fi poidl nitoribus., 5tadminjifearotibus, quiberidg
imjx-niisj-qurts conflat eîïeiaitaSjixpèeredenHLfm t·
etiam iinc tdtibuij aut alia pro batione, ytluti fi Wor
Î73 Des Prou nes & Serments, Art.C LX X. &c. 374
pupillos aluit , 60 de pernionibus eorum dubitetur,
iiECprobatio ester de ηιχιπίο,οίππίπυ dignitas pupil¬
li & dvcuniltanti a, urtici a, & :ipparjru5 sdt cibario mm
pretia .vfH manda etimt à ludiCE, eîiam finit probetur
de fingulis. Idem iinidt.uirartünibLÊS aedium , caftro-
rum, & talium quÆ .ib arti ficibus ïÎbmaii foirnt.
Nam c&nftac line expen/ïs di pupill ilnumi f far ru tc£La
merinon ροαιΐΐΓι·, quod disk Abbas, confd. eu vol.],
rraç tencrur, inquit, Îpecifîcè oÉlc-ndcrt quantum im-
pertdcrit in caninus· de Curia fua , liée opo-rrer produ¬
cere ïeilcsj ftd fiifticitiquo d veto £militer impenderit
attenta qu.oJi race pupiJli fü'i. Atque hoc calii poccitin-
Λ il T I c L E
t rclligiluv ckuiUU. Cùm & Raid us dicar confil. 41^.
voLj. eriam in non modicis ilari inranicnio „ û perla¬
nt qualitas, vwifidaiJicilïto litttieis motuiU clic i lui ,
de quo M diurnum, i*!-
^ FmrrA ie iwncitr [iurrpnutâsr*] Hoc videtur ÎbiclX'- 5
re ex lententia ludiconÉ '□ [torum hijui iuramenrum di¬
cunt habere vim gareotigi* &L exeeudunem pararam*
quod Bart, tradit. [. 1. &l L fed £c Γι potfp flôri .f. fin. D.
dc iurekiran. Sedeo iure nô vtimur. non magis quam
vreonfedloidem poflit, fed aut inftnumeftiJSj.aut fi?n^
reni ta opus efts nrc aliter exeeutiohis via prosedere
liizer.
C L XX.
T tous autres entremmeurs du bien daurruy, comme les tuteurs, Art_
W[ curaturi, exécuteur s de tefhmenrs, &c obiéques des decedez , ou Nov
1 - λ / r * L-OTi
jjj qui auroycntdte nus* par auôto rure 0cconrrani^edeiuilice,bfcronc
creus fous la modération de iufHcc, fkifànt ferment queJoyatament
iis ontfaiâ la mifCi c fenquefte préalablement faite delà qualité de leurs per¬
formes.
pT dltjomncs qui fi alicui mgotiô admifient^ wluri tutorctA eurdtores , exécutons rçfU-
^ mentorum jgrextquUrum depmilorum, aut qui ad idomtf fufdpienium J coach fiitfjbit
auclontatt Judicis b credentur fub modération? iufinU prafi. < n tes mr amomum jo ex Lnd
fidi expenfd ficijje c inquifitme artUfifla de qualitate βα mm pe fin arum.
Glossa. β m feu. $.<S. gl.i.vfttî recepit cogi, & Ordinat . ilaru c re.
Serem treiw.] H oc idem iits* l.ir quis pm Redemprin-
flic Articulus compungi debuit cùm priore , vt ne. Cod+ de donu.Lud.Roma,couiil 77, écornas Mo-
ldcm iy£ 1 0« a*1™ CBMtflriB us, & ad 1 nimrtra- lin*us d.f .6 . quod 111 eouiWüi ntiï & tri ton h us pr ï -
conbus terum alififlürum. ciPue faciendum , ne ptscifa- & inhuntana adyerfus
Ρλϊ tiiiïintc cr crmtTAinttr.j Meliùs (tntnin $e ** on»- e os exaftio exerceatur,
^ h4fscr- Qn.1^ cogi poiîintj truita t Mohua: u s E frtêÙAirmtnffâSe.] Diximus A%rarcc
Article CLXXL
V A n d à la requefte &c volôrc de partie, aucun a iure, la partie qtiia defe^ a
'M ré Icfermen^n'dl à lieu de le Jifputer.ncdire qu3rl ait mal luié, Le sjil sef- "
* iorce de due ou faire, il cil tenu le dédommager à Cour & à partie.
.rr.cn: j
N μτη
Coïts.
q V ando ad rcqmfiïhnem a* de -yotxntaréfjm diqms wfiurdndum frœfiït e rfy aduer -
^.fitrius qui detulit wfïunmdum non mdmr ad d vendu m qfàd réméré mfturundmn prx-
ftiterit, Crfi n it itur tddicort β ccmb} ttm>turmlemmntrmpr<tfiarc Curtx &r parti.
G tOSSA,
Cu m i Liï‘n,mc mum cmui is con tro uct! La? fit fims.vt
Apoftn [u s laquï tnrT & pro veri ure bibtatm1, 1. 1 . êc j .
D de iurciur.^vim JïïtcÎjjiis^jfblaxiçniij ^ prohutio-
niïplciijr babi at, merito rkiruirur njj iimplius eflt in-
quircja(ium:n.am.nialê ^diniifi Deo relinqui virionem
1. vit, pt driurciur. & qui? nos fufuis , dixi-
rniis. Qùiitc qaxcontrot.Ji'rij.T de eu imer luriieon-
inhasuuiii, lioctt-vtu videri dcbcurdÆif.t, ne om¬
nino inquiratur de co, ne ex ofh'do quidem. vno ckb
cxvL·- pto , clin 1 (ct i proijï promptu conuinci pcriuriuin
pou-ft, juioqui nuiquam penniferi. n aliitm probatio-
5i nu iifterentiex l.poft rem rndicatÎ. D.dcrciiiif.Baîd,.
m pmitica in quxit.çitca probationes fo.!-^,
Article CUXII.
\ ° N F E s s 1 0 N *^e « jugement b faia entière fîrouuc, £ fors en ms de A*t,=.
...^ crime, auquel ms ne doit nuire la çonfeflîon iceluy quiconMe, s-ilncll i,11’"1
acoiicpar autre, & quautreraent iUppatoiiicda deliâ. c«i“
■
57 y Des Pronues & Serments, Art. C L X X II. 575
în ütâkio fitid f temnam probationem fait c , nsfi m mattruc crhmmli3 in
'^ψίο fa>'· non à àct noem conftfa , a qui mfi d alw dcfactur, e & fa
appéredt de ci kéîo.
A mira db, nil addi vitra debeat ^anfcmidoilomm fe;'
Vr 1- O s s Λ I,
i Cwftfâ «ifWflW- ■ · r -r
a Fr*[tniMp*rtif ntttjfm* m 1 udit/kib. (vnftjUafitv.
j Nm Aïfdaur jttrtre "ïïttm.
4 Jïifismi* aeenfitititr ftnft fito Ifdiet err,
î. J ConftÿitnfuBansitgimtnt^ Ciïiri tn i^iTOfWldidt,
inrclligc quam Cünfcllionero in i ure vocant ïurii'con-
£tiltï , de confiteri in iure T s d -L'ft , id nidiciû Indice fc-
d<ntc proxribuiuli, A" inrerrogance in forma mdi-
ciali procedendo, de quo flald.l. interrogatum. ÇodL
de liber, eau J. lubcmus eod, 1 le, locus apudTiraquel-
htm. ç.^é. gk· i.ntmL^ceK.l.pôfïiïmiudicatam.D,
dcrciud-
h Tàtfî rtnitttvKiinu.'] Ingens mater La con tu π es in fu¬
tuenti , icd msbt non libet inutiliter rodes ab aliis cexv
u retexere. Hæebreuicer fumpiâ i-ildiipoLiôocx L
cemiîu f. fiquïàbÎbire, D. Je confciÈ Se L vie. Γλ de
ïnrerrog afrion d, h poft rein. Qui locus ht é exerce-
tur l Dobtonb. Félin, pracçipuè. cap. Il cattriû ex.de
probat. plenius Hipp. Marin, ïrtitpti.rub, dèpruba.
rtU.Sp. vbi exception fs adfedhiv Sed mirum ctl , hk
non adie&aiu cite partis prxfettckm, quam Dodtores
t xi^mit. vt fidem faciat, cri im in ludie ta hT.dta,dc cm O
FeiynuSjd, cap. fi eau do. nunmjt. Se probar. expreisâ.
tl. i.vl t. D.de Ltitcrrog. ati i ο π De exer ali ndi c iali, 6c ci ns
1 v irt luis ibidem loti. Quætrhîc duliiiatiom locus rclin-
quinir, an lu pp 1er s de 1 ure debear, qüüd b’u-C dceit , an
p cr cam exp reSÏàm d ifp o J irionem & verba pUwt p™ a-
jw, nihil ampli us ex gendum fit v eluci ad id, quod pic-
ptormn incogitantur tribuendum fie padusj.qijj nonq
mris axioma in fuuiu librum non Integra m , & LllJîl.
c uni traduxain t. vr folen t, L go quidem ad! pknn^
probationem partis prçfenrkm exegedm tiiaiTjijiiu.
diciahbus confeïïionibus , cura ad probandas objic--
rioiies in perfona certa emiftï fune, atque adeotau^
exprelb onera n fin faiVum ranturaconLinenrs b]fr^
probare per fc id de que cmirtumur,
pronHf,] Quoriuiuergo pofthaclitcs fcholjflko-
^ rum lcriptorum , cùmduDitaittj Sui confdlk
badOjdequa ibidem Hippoli. πηηι.ί7,
c Fut i t a t jîh de σ rm c ,] N oiillirni iiu'is axiosna t corJèf- 5
fiones reorum pro euplotaiis facinoribas î^çq^ f
non e lie ,1. 1. §.iïqüis,ç’lcro.D,dequjçfb;1ÊihtèibiH.)O- J
pol. dt in rubr.de probac. L i . ^, irem illud, Si ,L ticaïb- I
fios. vbi 1 gtieu^ I>- ad Sy .Ili n. loci lare npud f
decif.rs^. & 15^. Felvn. vbi iupra.
^ Ne doa HHJri.] Hoc ipfum prærer veterum frnrcn- ]
das, qui fcnaiplcnain probationem rndocolligiint, 1)4 I
quo t JyppoLD.rub.miiTi. Sp.Îf Fdyn.ntmup.
Srii n 'fit i Ucufi'] Vult igitur ïum ifcmun; γμϊ- t
r? , ii ί o ftî tu ta dure accufario & apml Indicem con-
C fe iTus eft alioqui pro i uiïa pr obarionc noiï habet , ftd f
nec apud Iudicem incompeteneem fada piùbndl· |
iiis vim a btuiercÎ , ex eo qu ud noran r cap. ar It-tk,·*
ci. ext,de ;ud, A Bal J. Lu. C, dcconfbif num, [f.n*
nuittortfeiîîonera reû nonnoccre^ifi formatai!]^,
ficjone.
' ψ·* i n trmtni. 1 J, $. fi qui s vitro, Ce d, l,j, tel ac- 1
csgktiaii
i
T I T V L V s
APPEL·
Tl LT R E NEFF1EME,
Tes S alternes, pjficlL· tiens φ C ontreMéis.
AD R V B R I C A M.
; ht ». e ta v s a £t os iudidalls cft S cm e π ri ά , hoc eft ludi cls proftunciacujn 3 quod π ego-
μ tïô fini ni i rtipûflic, &: adiudîctt a vei abiudicar, condemnat vd àhfoluir, aut luditur
au r ails o ne, auc p eritis,
Centrtàtcls. J Species & ipfa pmuocacionLs olim BtiranniÆ toci vfurpata , cèm non nifi ab
Kedorc Rhedoneniis &: N an neten fis ptoumeis? appellatio effet adCuriaih Par lamenti, ab
iteris omnibus Indicibus ad hos ëoniffdicérecurcanrÉidifhi-έΧ fciuenria tocmsadüûcatio-
nisqute pluteis adilar* infüo quaeque tribunali palam ccnfentibus omnibus indicantur, iM
numerus, vmci c , parte ni vocari ml ncczlTt, fi modo ada omnia exhbeantur, qu* eoram
priorc Indice agitata, & imicntariis comprchctife funt. Ea miï mira tria proxima pjaci-
ra contradicens m dicari curet, auc excufariunem abiudicanic impetrant déferra a fieuc ap¬
pellationes, ni dicantur : horum in inferiorum et i humili bus emmnum vfus manet fedan-
tjquari expedit , vt infolcns genus cognitionis inaudita patte , miî quidem fortuito adfit.
Article CLXXIIL
! o vt Es 1 fcnteiices prouifiorinallcs *dc quelque luge, que ce foi t, A*r
ί r baillantçâurion^feroctexecütées.neantmomsappeljcontrediâis ^v*4
ï plegemencs, arrrib, ou "autres oppofitions, Claris preiudkc di-
] ceux , iàufque lelditcs femen ces dtoientf infirmées eu la Gourde
Parlement de ce pays ï En ce cas «iTera f éxecution ddiJi&es pro¬
mu onsr Et 6 ce qu auroit efté execuré, fc reftablira, ainfi qu il iera ordonne par k
Cour Ei fera l'Arreft de la Cour cxcclkc.
oMrf Smmt Ut fromfionules b & quacumque Judice fini £ fatifdanio d ex'equenîurno-
notifiante prpttoçatiône , plegiumemis, arrefiti , auUahis omefmomiui , & fine eorum
ρ*ΗΜο,ηφ·Μ*Ιφ!&* 1 infirmaremur in Cum ParUmentihmm Confimudmi r
Éf ’°pgiora quxjtcr exccutionem aliLtn fiuerani rtfiituentur ,~n à C umconfimum fitt-
rit> & ^ frrfltm Ciiriœ ad axe union au perducetur.
„sfrgiD(r. in Crtif, Brif,
IB
j 79 Des Sentences, Appel &c. Art. CL XXIII. 5g0
G eo s s Λ i.
friun/jri)»^ fi fiilttnt U fatïnt 4t*t MAteru.
Frviüjhn tïi't ftflitnl Jrf J» eXi^J KtrniL·· Hstti) de Jjcnfjp/ιΓΐ -
ne (virnofciî· ME*
E,V /pî^hSTîét />f ri itttvr pra<*ijÎ* sn tndttH* Titk diU/fr-
mâttriA zrfirmÀ txtymntitr*
Doàiriijè ÎVf in if iffliWi,
f*FJ ί^ηιΛρΓϋ.
ccttdi i0fi pt'tiLisr* tiinmlidniilk
rcitè docca* iicd pulucrc operta tribijMt'as 1?°
S·1™** &nV· Jt îîllibu^ inieirè IcquuW Æ
aisn dicunt ^miifioeeü imptdiri-imeprionibusr ‘
poinis, quitum prokttio iuconclinahii ofkmr ■ ff"
t’a garri rtnt* quando «uiddicarur incommetn jjjï
n d i ueria, v arâ,.c» nfiiia unpr î >habi] ia ίχ àbiûid t ï
ciuihns me. conquertnte. rfi rcftic. Γροί & noi'ilÎ
Scd. forum iÉk aWolutc lemüh» aduerfus pro^j iV"
Jîî’Îj quï ab flgr' h r-iVinÎ »η···τίιιιπιτ Ρ™·ι . .1 . u. ... * "
i Tmtei Cum Scn tcnr: arum ali üf Cun dif-
f inùiuic , abat inrcrlocurocu·, nitlum incettopiioiia'
rnm quarixm initïuctoriæ, £: 'prtepararûriiF·, quariatn
pïDuiii'oniiit'S luiit, De prp.miiûikuibui quat^o^i Joint
materia & fubietlo fac» taies, quadam ex forma po¬
tilis i n Lfcr uméiitts a u£tc i i t a t e Rr g qui attributa- Qu-t
materia traies LuiitjisccnciujuaiaudiniutaCtieimii cum
cHitûucâüis fcraîiiLirj imoipfk diffiiiMuse proni Γιοηχ.-
liter excqiiiintur, Pailiiic eUco'. ■ linti mbuis qqam Ιιϊ-
ri iconi, ulcus. l.a. Ό. de re juri-) propter iubiciti prini-
leguim, aut fauOrem* Sed p£ous nonales cx fornul
inllxumeiicoriim garcntigkroriinv cum ορροί icis ex¬
cepi iunihusj. iolimonis·, acccptibationis ,& talibus, C
di [Hj i j e. uuun ex pctten r , quum probationes remoran-
nu > pr.Ttudidales haberttut , JeJ i ntcrim id quod ap-
patec ex l’cripco inregnr Lorune obtinere debet , dum
de exceptione coguoiatur, , ri&ça canuiqne de reiti-
i merulo «cejjrçfcriç probiti j-tec forma & prafens
faciès· inftraminci publhd niir cônft'Jboijis plurimum
in pïitfeJis obnnet j cautiosic cuemum t rnmbs ts eui-
qae iurtiniÎ ii t r repatatür.i. Qitod ü pieux ürcogni-
tLifndeeïciLpnoniî: iLTiidtprouiÎioms pctiûpj qcuc
tùm incidis iïi mitui è, jd cil propqiïtis oblÈ-
gdtribnibus parti tim,ftatmi pcci debet. Num cxccprio-
nt- probat^ m promptu cil diffiniré m gotium^ntclo - &
cas iam fup«efl incidenti qutrltiom , dùm tumcxcc-
pl lu- prcibata fitj qüani meenno. U oc edu Ctjitt'pk'Jiè'
mftniéta.eft cognitio, euaneiuc vius pi (ijutilctnis,^ ab
iua diftinniua ab [orbetur. Itaque mutilis eorum ope-
jiaqiji proni bonaiium, indicium in J tinni tiusi proro-
gairtj nui qui s’as coni rmgunr, cum tota risi ud nenti in
dilKnitLuis refidear, St Iudiccs appellationum nolunt
p aduri talis ime rl oe ll i ; eu k exte u i ionem , quarti pro-
pdtÎ coniunthonem diifinitiux* velirti arrentjmm
iintrcuocatun cx forinacxeqLictrdi;, eciamli fprtd dc
i ure non mal è a udicat nm tl t ^ qu ta in forma cxeçud ο- E
lus peccatum volunt incile. Itaque qui prousfionem
vultini petere , ni arui' ait debent hindata protinus in¬
tentione cxinfti mnciito j aur confeillooe, eiceptto-
Jaitm probationes ne expedUmr, qux propter plena¬
riam cognitionem madentes quxJhones obtenebrat,
vdujti Sol lucêmas ^ de pieuse probationes prafum-
j ptionuLu o pinati u n és. Mme illud quod ex inquefüs
per reftes non folccmis dare prouiiianre , Iluc matf-
m redis fit, Gnc perfondis , quia tamprntopTumcil
indicare diffini tiiu^ cum inqutila fait a n sl fere fuper-
fîrinflntilionl. Hoc qui dari m bis dandis^ non quo
ndeas impediendas Ix-pc iolemu^ inqurftas reorum Γ
.iamfa£tas conii derait j fi liene probsnt, etiamii re-
-4 pr&batmnibtisfubiedlie fint arcdlat tones. Sed quie
nauiiâ &iqatcriaprfMÊifionalts ffini, vuloanj, dotis,
ahmentoruiq, ϊφ itioni s'riiiratni , tuteEmm, inuen-
tariori trü ,et iam ii di ffinir iua; latte Itnt, non imped iun-
t u p uxeqo i ui-r appe^ELrlorjeSjCx Ord l nation . L udoti ic i
XI i. & CiiroUj.quia materja tait s limt propter pcricu-
h Ju minora?, icfuniriediïiçibiiisei appellar tont·. Hxc
ionfiouiulu icboLibie i OperOic conantur oCtt-ndcrc,
lai vin & cx|iritnentj5 tleieiti docere infticuunt, do-
. . . ^Ùtibus pcrunrur fundata inta^
instrument] ijkur confeü ι n n e., aut prxfiimjiiunp Ur..''
1 J T L1 1 7XX . . bJ Lt 1 u^ipt]imc yc
aur Lohiecudme Icnpro nulla lt> exOrpciajjt^^^*
rinenci probari diri^ndi qu^ ilrpro m promptu
itat, quod tribunalia obitruciir^ & Imber tui
ugtai. iib. n Init. cap.
G l ü s s a x-
ï In t/r YefvTm&fürti dijfttutio de i ndidb.
nt fjro
i Ofdiruttih y trijhii hUftn pmuijia Wj i.fttijtktw.
b JP/ quriqitf Hic ius snnquum-irjio- 1
tuitum . neque euinx veteri ConfncrLidine ilbij xf,
quam exrar s dt quo ipSo inter rcforitutorti djqqg].
dinli riga tum , cum externi Vernae ulifuaiuiivelkii
inir te re Cohfuetudini nokeac , Noltri obitiKnon:
mmciim Qtcb dationes Regum de eo valge ιϋαχΓτ
variai y alix aliarum rcuoauonii: cxrejirv& qas exc-
cunonis poreflareiii hydumeprar mdicibus rëtuan,
qui G: i ï» Pariam, refpoudcnr. ÏÎÔïfcÈ^tef.
re, & cum iIliiabFcriptiortes quatuor aut itxAk·.
Catomm exigerent, jtjrer «icquépidaruni preki.
imm Un nonpei:xniJïari>nc iicfC,quideiîi],ioitrii;ifiiT
rebint i aim dictxçncïQujbus întifdiëkioufi;^,
patrimunii iute à Principe côocife., koç ab'foJ(r:cjift-
mitti opüL’rerir , quod iuris diccndi concrJK mai as
ap+.imttcret Ytilitate publica, atibritia^rriktenirc-
per us eilë prouifi on cæ j neefr quifqu am TàSfxpeip
ram de eo {tsîiiiiïcc omnibus vtilcf ]udiciiuivt:[lr a£-
mendum , cum cxtaretir, qiu cx proupeanonc trait
ï udica i uni poifen t refcirirui e i n ,un ilitx Regmu Stgi-
biisnon teiUf i bntrnnos, quæ quam iionf^ct
lent conft initie ipii sncünllanna 8c inltabilicace eiirs»
di, Cibn .dio: aliis iubinde repugnarent. Qudiiif
multiplia fubiçrbdûtic peteretur milüoLïLodo fctr>
dum tum nuilris clitsonibits, qua' siiridbftionibuscr
fent ρΓ:ύίϋ[;ΐ , ne ιό t q lj i d entpo il "air repet u: icrijitn-
rcs ; ira que indirtilè adimi iudieandi &
falubr e £ n biect i s iiiu en i un i ad effugia reom«rTc!ltti-
dx H«K irtque t.dia cùm οοηπηίΐιΐΐιτύηηιτ, ίώ&Ιώ!
qui tu m ad e rani yconfuld tlim is vill i m m orém gen ΙΛ“
digenis j qiu errum vfus 3 & locorrun qq-sequitidcjEic
ad uocarionjs copia ei Et perin a . Hic Articalu 5 :
ms in quopqo noneottoto knium eonirri piebiuc-
rim , qui mapuetint abiufimi ‘indidi fcnréntiisf^'
quendi poceftatem tribuere , quuu iiipàtiùâS caé^
maris. Wam ic ίϊ. no n e ft di fficilc perlpïcert? , .qU^P··
rlo eos ηΊθϋ-riT, cùm profpicirem fiiïurum, t? t diucr-
f s rtut co ntr iiiis fu çi cr i o r um a u t m E i i urum Luii>; jtrî
pigr,etino£ies,e:iecunonesve fierent mox
r-ir & conErmarenîitr rurlum, iravt cui nique îuàc^1
boni fubinde rapraii con:ingeret , ram en erra, twtd
huic rationi cqip onen;' tu c p 'ce tvdé eauert tu f
fcnicuÙG infimt t xecutio ante (krt t, qiiâni vnodt^'
perioribüsgradibns cSÎcrconlîmrcta, ita fumturt^
ex. d^aabuis icncentus conformibus irunojc pfriO
lo exccaiio fiera , nrc ainpjiui inférions vatei'tt a*1'
Ctoricis.
Proinde Regum OrdinarioTics adfcripffinUi
urii
j8r Des Sentences, Appel l.Scc. Art.C L-XXI 1 1* *82
in Je lierret Colligcic Tudicij inftubiEirarem Sc le-
giftnillncuni , nec fiûiïeqnod imitari noitri debujf-
ïcnn
Prima Oirdtit. Carot- VH 1. Alt, ji. Ne lu-di-
cibir·. inferioribos non Régfiï lus cfitt ciieqiiciiiii-
riunTcmcittiarUTO, à quifcutf'd&t appellatum. Idem,
Rtx h Regiis T e«atft dtfEnrauârnnï éxccütiimem
permite > quar Imradtecm libres stemmouem pt'
Eicormn concluderent in pcrlonalibus dumtaxat ,
Art, μ.
Securus Ludouici ΧΠ. Rex, Îud5dbii5'R^iis_exE-
qu en dàturfl ienrê liât lhîi potefiatem fedtin pfriqna-
Lt>u s. q Ln.de iTi , 6c in principalibus fedibus lara; c Jcntj
ia muonbus ajfifte viqnc λ J ιμ übrai> antioi+if?-
Ali. So, £c 2r, Idem Aarutraiia «ufticm Régi* amu
ji.i, un tstimiwn d'.mtrndr. Te mus a b primo Fran¬
ci icuà I . omni but I udid b ü s Regiis fit cïïtc ris permi-
feri c ic h Echu a nau exeen rioncm * quæ intra 4 a. b bras
eoiiiiilcTfnt in pafonalibus , in reabbus deeem li¬
brarum , fi nmda quatuor Aduocari fubfcribercm
uut AiR-lEotcs ωιηοψίί. Ar. Æ- nique mpnnapjl o*
^ripcm y anno ifa,?. nul b prioris Qrdin. mentiune fa¬
illi idid, libras iaGiilcarern executi onis ordautc, Air.
fJJLfiC Artiii. ly ffr U teferrAtuan de U mfttcctü Nirmjn-
(îiff Artu. Henrict Il-amio ijj4* Atticiil.u,
N o ni il ïm λ Carob 1 X, qui nuper regnabat an '
1101564. A r. 34. ad io, libras permite, Sed his dc-
rn nm à quibus inimcduiè ad Curias Pariam, jppclk-
tiorilct.
H^c lapienruni hominum decreta, Se tanti conlef-
f as, quid li.ibaiîjûuod imitari poifisji innuite cnn.fi*
flanc ipû, qtix fubibde verfii. fie teuerfa apparet zdo-
Πρι,ι eorum qui de appeUationiSus iudi£inr,fc ftbi Ca-
ruatitpociLisquim Bunl^^riusq^bn Regum mo¬
tu quorum longé ilLicogicanoncs fiuu.
Glossa
I C-itttie pr.tti.tndl 4n te frfinti mem prtü lft*h *lis<
2, Preirdtndtim jtogff pntKtftlt tiMmnantxtWt* fn-
uijhne.
I 57 Budint umioff, ] Omnis proLijiioiulis fcnrcnriic
necctikmirn antecedens cil cautio ante exceutionetn
quidem; n.im finale indicium abiudicto principalis
cûn trouer (tic pcndcr3 cuius exifus ttlucs elfe potefl,
1, v f. emancipatus. D, décolla. bonoJ.fedii isto-
tii tcgc* D. ad Ciirhoti, edict. ητ forte quand Uquc vî-
ύ tus non habiLir qi.tod refit tuât. Qu ml fi non fit! f-
(leur exÉCLitio fenEentnE non héraut voro rcs feque-
Îlrabitur d X Loi fîitc'm, j, §.quorii;ÎbiÎqiie,!DTdeGifd.
■tdicl te ÿ, cum aurem eadem I, Inique & crebrtede
cautionum idoneitaiecontrcnicrf^ exiftere folcni &-
pe motanda exee unoms caufa , c ui malo vt occuirc-
icrur s conilgnandi ueedUtas rtpefcn. Art. 9, CatO'
Ii IX. an ni ifèy publie, S. Mdj 1^4. Qu&afdam
inopis? ptiui Legio ritbiiitur , ne fatjftlare cogantEir, de
1 ΦΨΉ I;'d- m Kubu D. qui fariC cog. Née proban-
ïh. Rebuib. fencçmii, cinipuiarprouiiioiieadiudi-
cara non ante procedendum typer principali, quam
proni fîoni fiitishiitum fit , quod perquam fai [uni
die vins conuinctr f fîcnr neefegeprobamt. ciun ob¬
tine mi licear exe qui, anuli ber a Rd progreinim li-
tis_ impediri raiio non patirm% te Contra Doît. de-
cii. jüî, probae , quam fallo pro le allega: Rebuf-
fu Si cuius dicti fiducia fcio qüofdam in cum finem
i nftiriflbjii i ulfos nihilominus procedere j etiam es
appellatione viitosluccubuiflè. Neciguojrçquid in
polTeiTuriis beneficiorum obleruarc ί oleant , fcd Ld
q uoque fine lege , &? qtlia fie vi fum his, qui pl ut ροϊ-
fLini, Nam Oediuirio anni IJ35?* nullo modo id pro¬
bat j quam apparet condicam ex aemulatione inrifdi-
ttionis rempordis 8e Ëccldïafhoe 3 ne anre Ëccfeiïa-
fticocdgmiio pennirrrretur; quatn exeeutio raitt fit
iudkari tn poitefforio , fêd ratb longe alia, cum eitiT-
dL m iui’tfiliûion is ad fisipfarn refpeihus JiaiiierursquDd
hticus de recredcnciaiudicaucrit , cur proûtlfus apud
eundem (iiper piindp.ilt impediatur , nulla ratio ap¬
paret, ctim VTruinqiit* ab eadem potcftace profidfca-
tur , fi: incidens iti prouiiio finale iudiciunt expe-
flatu , cuius cogmtu) impediri non debet fom maiiu
cognitione. Quomodo fiat a nemo igi;orit3 eut fie
quaque lege hac, nemo demon lirat /nec rc Liera po-
tcil Ί Sc ilia Ordinatio ml plane ad carmen , quod di¬
citur, Sed id quoque addendum, fi repatari &: icituii
poccft, quodlic cru cxecuium,vt loquunctin
Glossa 4.
’ I cUiifnU Pe ήίη 4tif!>À*T}dt £j“d\
1 iuftmrit iudists {tnttniu λ faftruh isnfrm* ieii'<
&e.
d feront exauttri*] Fdioquein rdeiLamencisàralibuï I
rton debet poni ci aulula mltibindnum., de tioh arcen-
rando . alioquiabiitTua liait, auainoaam fcinms tï
ignor^uitia forrmilarLoruiu opponi folcrc , lcd eadem
frtcihcarc coiiceiuoi, fi; ne here r, erat Ordinario Fr.m-
ciici L amiiiji^. Arr, 5. cautum & alia Carob VIU,
anno 149!^. &π. μ ηϋΐ quidem partibus audiris & co¬
gnita cauta particulares inhibitiones partibus facte
niiE, quod 3 nterditui accidit, Curti tam appares vicium
informa, aue nnceria deprehenditur , vt defendi nc-
qutmr.fii fui H nenda fit porins üppcllàrioms examiiw-
tio, & fspeitaiida quam rcmeraiia maL indicati rxe-
cutio iacjfnda.
E ιρρφκηϊ] JnfïriM mcrlligc, nam de extra-
neomui interce! honifius alibi diximus:
infirmée*.] Cùm in boc regno tres fi de aut quatuor ^
lunfdiflionu na gradus repenatur pro fcudoriôti con¬
ditionibus iSclige, crebm· cuenit Tvtmtferolmganii
per omnes -gradus ïqpendum fit t fcd Cvecu nonis fi-
culearem trtbui ab eo, quod infimus iudlcarir , pmuu
mihi videtur probabile; Itaque defiderandum crar,
vr ad 3 nlctiot is i udi carum i n rt bu s m omenrofs s pro¬
ximi fuperiorif calculus ante accederet, quam cxc-
qut- ndipotcilas fierec,aut certe fubfcrlptio confulto-
tum adiicerctui·.
J Cf yriî j ttrmt φ f extraie β rtfhliw , j Cum uspen-
iisfi: damnis cxccurionis r colis t vr tacere folemus*
regulariter cx iniqui rare frmenîte nui alie pecca¬
ro maceria; vel Formae , interdum , vt ec tenta tum
u forte nun Luo beo, fcd cum par.mun cfièt diffini-
riuuLiqÎudiciLim p roui fio dura fit j nec cnfm filio
prouJioni.s nomine fLic,mdiu.,ftdi(,lin]riLLa ad ab uren¬
dum execution e, fed fie ii ciim irvna Êâilfii data ef-
ici prouiiio , akiitn um darii Jii» curn amplius vna in¬
cidere non pofiit incadcmc-uifa, rcuneabituc lecxm-
da raccuno , vr «remacum, quod tx facto incidere
memini.
^Tgftntr.mCmftoih
SB i}
Alt. CJ-XYL,
N il tM
C a tf t-
AïiTt lï,
C1.XYÏÏ.]
Novae
Co N d.
Î83 Des SenteceSjAppell.&c. ArtCLXXlV.
Article CLXXIilï. *
* ο V T TL s feni en ces données, h par luge competant E en prefencc des par,
ries, feronr esecatecsJ,reautncnt & de finit, si! n'y a appel ou con^,
dictinreiieité ΰ lors deidites fentences.
3f^\Mnes fintmtU Ut* '' per Judicem competentem* in prœfint U partium f xcqmmr*
'^reahiïr cr defitflo j mfi fit pmmzÙQ ul illico i/iteriècit e di ct^rumfentemiarm.
Gros s a i.
1 Tmtuf ftnitrim,] Di ffiimiuasuam intelligc r quam
inrctlocmofios iarain Ciuili bus quant mCriirünaÎi-
hits, quae modo reparari pet diffimuLuni qiteani. De
jnçeTlbcuçoi'iisÎH cÎLiÎÎLbu-!» estât O r dîna, Frand.fi I.atl·
ni 1 j49 Art.^u fiiiïii-p Alt.j. &r.GaEch VHI-Art<jj.&
bpciiieiiiiim; Franc] Γ mp Art,i&.
Ëril cini.r4.ucn. Caton .citât T qiiar diffiniebam in Cll-
mitLitribtis Îbrii non pcrmsrnr n cuns appellatum dl ab
iurt-rlocucûm cr Mi extlnjiumt tnr conea In p.erio rt $
(tiililfÏCSapC iAn fjfMiWif jj r-f d.'j rerjifcfttït.
b F4f N.unibi incompetenti lata fen-
tenria cxecurio nciti non lûcrtxiif J. vit. C- fi i non
comp-iud. diximutcpueilean Art.17. iupta de Rvbuf.
ut.de feno, cxecui. Att*Î.glûC ΐ-
τ Eu fftjhie Mordes.] Multo mamtiè td quidem, icJ
A ex contumacia 1 ai arexecLiti cmfmexsgunc non minus
quam q me partib u i pc^iencibus in Luo cal u Qï^ J
îitim ijtcf. Art 40.
d üftnmttit cr dt ] Eri.um viribus Pucri^ β
res exigat. L qui icÎtinjcrc, D, d e tei veui. âM^OrA. I
Aitc?jîi+ ünnüniuffiüant enatu inibr^namibit. 1
plotRia,
c U rt 'dtfdstsî /βρίίΐίίϊί.] Quod itEcd viocânî assedi,
uerfumem ad alios net us L i- f biduum. D- quan.
appekl fit- Sèd-legisvimreicnpti qua; ime diCcnmb
ne ab Cancellariis concedi Îbirnt quæ de illico va¬
cant j inttegerc * abfcnti appellandi ccm pota cur¬
runt, ex qtiu fciuic perProcntatoifindefinluspn)-
rinits debet appellare d. I. r. jf, vlr. D. quia. appcL
fit -Ύ Alioqui non recipienda appellatio. L Üeiîsîo. i
ri b us. &C. de appellat. Otdin. -Ôacoli ¥111. Art
tS.
Article C L X X V.
i 1 Appel b de dénégation dclufticc fufpend la Iurifdiâion du luge,
_ quant audit appelant c en tous autres cas j linon que Icdiiï appelant
” depuis fondit appel d cuit volontairement obey audit luge * auquel cas
' cd renonce i fondtc appel : Erfî ledit appelant eft iuccumbeen iaiiite
çaufed’appel jFiI fera amende a la luflice & au luge.
’ ρ/ΐ,ο^οηίίίο b turis fafpendit lurîjdicliüncm fudids quodad 4ppeSait&&
^ fpeÛat cm omnibu* alm cafilm ^ mfi diflus app rlLt >j > ρΰβ faa m a ppc llu 1 c?n fpctvt
parkiffd Judici i m fpmçdfu c prouOçjtÎonçm mmttii* Et fi qui pioiwcditit ccadit ùifi
* mulBa dammUtur Jurïfdtcîioni. £r J udt a.
Glossa ï.
ï KrgATC lus A Ht tmïï J n tlf4gB A eulfA .
1 ^ rif Çiiïti ta [a c i iJid1 i itciwk hfgdttnm çf g.
Λ L'ipprl Jt MitgAlU».] F r.xfup ponendi fimt Artiai-
11;], Sc 37. baruLii Confiiermiiuum. Negare lus in In¬
dice magna noxa tft, ncc mijior in Regc ·π quud vitu-
Is elus^dumargnitin fiicjcm R.egi nbkitum , cdm
illc dtcerctfibi nnnvacarc. Cundtari cifiidquoquc
in cuba a fUiam □ n 'Ui fcmpcrlans cît ad fundmdiyii
appcilaiî oncin ù drn cpa tïosie i uri s , fed. î n rcrpclLu io-
ni bus o pus dEtb quibusnos mu I t.u d - rr.q.ncc prn-
linusad quamque dilationem mes le Icendum , cùm
multar itepe caufæ occurr.mr publica: , cur in prom-
p-u non pGLÎîtcutqntLno.Îpa’i , drquwÎi BalilLvlt.
îj. illud. C. deremp. appclbt. Je lie et per luperïorcm
compftlfre jjtiiitts qitanliftïtrenïJtre > & irmrrpelLin-
duiludcx ex authen* ilariiimus, C* deEpif. ΐν Clcr.
AlcXr ibidem nu. 19. Meminit ralis apprlbtioni$ Lb-
fuerius e it. de appellit- num. 40. ArLnrla RotoaH·
Cn n fil. 3 3S vhi a itludi ecm t enen païui damniiic-H31
âd omnt intereib.
** DintgAÎav dr ] Oportet fub bac cofitt ■ 1
ptione virborumiEtcrpo litam eiïbappciladonémw
hocYtlocu* firhuicdirpoSirioni : nam refi JpHJî·
ri fatpc contingit à negatuiut diktionis, ^nr ίΐΐηπυί
cuiufipum peririonis in quo îi« ae^itur
tamen non eit idünc.t b&c appel b cio , nec ^paS
huius ArtLculi appelLitu!· s 1 td oportet tn vuiutrlui®
appctkn , velu ri λ negari ont· milum fiiisalliutu®
habttirc, vndi· euenif vr m caîu parrsCiLÎari rifgui.i^
i us. non ampli tss nud ëtu quant excmprione ïurj 1
(Ttioms in caüi propoli ro , & deuoluriom^ jd ^
periorem , quod nus dixinnts Ait. $[- Scxl
pellatici in irïis cetinbus prabata eximeret api1^"
cem protora quidcill vies, fins qui iuüir.ianïi neg3^
rct.
Gjlûssa
jHf Des Sent. Appel ôcc.
CiI.OSSA x.
I tsipflÜAüÎ çzwiiïm J- nmfitftittlt titü ijni den^Jiflt
fïT-
z Ifi àrbitth j'Wrrw mtiifià in diat^ptim idrù &t*
î f Et) fitti *utm as, 1 Intellige protêt diürïuis de appel-
latione imerpolita à fuccelhua dénégations iuri s,aJiO-
qiti rtïomcncanea aur pÆukuÎaris.in iuo tanmnvciifu
mip.eiideicr , d „ Af r- 3 l, en ia w mire j t.u. I ucd lige its
tatifci tttmh vramutttttir, fiquidem iipptildns viccut
ΐϊ .ippdUcituic* ca pcnckmcinip cudit p probati cxl -
mit, il· J ad non lortgiiis tempus qtiara cius virant ,qui
dcne^mÎT-; edi inter Cihiîas (ru d al cstommi t c e u d i fln-
fU banc quoque babimCjJi ijwoÎiii^vaïIallo ïuilittain
fiULfe coj‘ien>j>icrii, CiipJ.tit. quârftin.prin. cam ht*
ncfrhi B.m.* Licob, JBclouiC Malin, vbilupra.num.
j. ,ÿed anrcquam H ne dcnemAtUt oportet inûgnem
tllç cüiî cumaciain Pomini ius dicentis. Meminit ta-
Ait. CLXXVI.&c. 586
ί lis dïemfrioms ex lue ip&'çaiifi Mafutx. rit, de ap¬
pel nmtt.6.
-1 Eujl yoUnf *trmm dey.] Nam paruillc ipfmti eonn-
ncr, & inferrrernillicinein ofténf*·.
c il rwwfiii * /routa i^d.j A Au voluntario rcminck-
fur appdlaiLout 1. a J fhluriônem* D, de e^cept. rct
iad, itavr ad ptofi-quendarti non amplius appellans
îidmicniufc Idem Mai'utr. YbiÉLiprii. & %l Pariam,
ç* tt,
1 Jtftn üwfldi·,} NonimmericOjialisenim appellatio x-
tinr:un in urii J udicidc eiiiHmatiôhfm dus lzdi ineunt
i us negare tnagnanoxa br, nec Icuis peena lî probare¬
tur. Harc muleta eit in arbrnio Iudiris : Sed raro taies
interponi conrmgu , vidi tamen quandoque mm ~yn
Bjtj rtmnd çr >» lute d'Jù&ty,, meUiAtoremgirai liter
mulchatum pene adaAiun Ad honorariam mulilaru*
Et eonuiritim fieri indicibus k appellantibus ποιτ
Cpftueioii , ideo cafu hoc Judices iniimaiitur Icadior-
nanmr vtpann.
Article CL XX VI.
'appelant de certaine fentenec ou Anicle, n'eit exempt de la lurifdi-
dtion du luge* dont cil appelé, en autre cas.
A A τ l c„
ctivm.t
N a v ab
C U K S,
A Ppeiïant'&'certAfixrottiai aut Articulo Λ nm â$nitfuÎt'jji’Jiirifdi$ÏQmJttdlcki ^
^ -11 qko prouocat um ίΒΛ m dÜ4 càfiliï*.
G L ΟΪκϊΛ I*
i luge des Exempts.
z " 'jnrttirniif fennotû t impr^dU de indue i ψι* *]*pd-
Utur.
Hic re'ir, Jigdl.nrumj apud tfamlquo appella¬
ri im lit -ilum la niant agstc oportere. Et 1 1 ineo quid¬
dam IkoncottiitL mores immutatiori Naui in pkril-
que cribumlibus A: didambuî ÔpmnatLiiB contra
ci birmane „ jppeliincts folLCCt exemptos tde in exte¬
ris CÿnJls à indice non Regio, tu qunti vlkm liabertt
etirun Iuditevqûos exemptu riun vocant* qui de tali-
busCAiiJïs tudkanrj quod v turpant m Imhetbiis Pa¬
ri tttn.Fran cia-. Ko tae Maiiie r.nr, de appui Uc. num. tf.
deqiirbus niuJta ImbcETiis lib, ij·, Initir. for.cap.5, ■&
tltiiiiia in Stylo IJatlam> Proinde ctti exempa non iint
B appel luîtes exem p tione legali Έ folcnr tiimett de Stylo
1 u dicanti leiti de ap pdLuiuiubiiï, (ï mal à iu dicatu m cil,
ttmitclad idem qmdcm tribund, ildalitim ludkem,
qmtm qui indioauir , qüiavt Baidns dsdt non eft U-
ciend a rcaiiilio ad enm . qui iemelgruu a uir, Non cil v
veraÎcn tentu Tmioccndj mp. est, de appellit, quod
cum per appellationem fiat infima fueisct^ prirs quar
appeüamt , veriilimiiirtir timet ne exinde enm ledar,
ik probabiliter baber rum fuiprclum ; qu* ratio , vt
aLliimptum, hocatfii Iurifconfiiltus^c-
fpo ndet: Ncl v eretiir,inqns tshùc pcçccxt j.quAii im'od
0fFen(titn lydieem non debear experiri, cl ni pôilîr
dcitno protiûcare. dXv nia. Dupnd eum à quo appel,
fit. Nec iLnturmlti cau^rccufandi indici j,n-ec p.dfim,
vi firadidium remjttciïdi 5 quod é»el aliquis isu-a-
detnaiEjaappdWrir, nid paffio quidam atihai in
indicante detegatur.
Article C LXXVII.
v A N n 3^an eft détenu prifonnict, s’ilfedouloit luy'ou autre Je Tes amis
pour luy(& requerQjteft(ebouy parler i droit dcuint la 'fuzeraineltillice'1
eduy qui IetÎMidroitJc doit 5 rÊJreifadite feer.iineluftic^aprcs auoir elle ίο m-
mc de ce faire : Er fi le priionnicrnc * trouuc raifon efficace contre le Seisneur.ou
ialuflicepaiSpreuueprefentc, poiirquoyilnelcdoitmlUcier, 11 il reroumern i
ladite Inities inférieure, 1 faufd faire droit ent(e le prifomiier & Je Sergent, ‘ ou
au cr ca q u i I ηρρ a r t ien dra*
O Vand<‘ fl“:< ftiMtur in car erre ,β conqueritur ‘ sut auiuts Jmsnmteorum fmrmt
y-ï" ‘«WPefiuLm é 'mdir‘ &ββ tritmMus .,fitdc (tfenorem ludïccm^hdex
infmof ψίί cum teneret Jch t eum 1 mdici fupcmrt rcfhtu er^pojhjü+t m ik hûcfkàcn'do mttr^
fc iitmfitmt* StftcArccrutus non habet rationem cjjîcAçtm contra Dominum aut ftum
tn Ctnf Ürin βΒ lu
A Γ-Tie.
cLx.tr.
Nuvaï
C ο JSf s.
587 Des Sent. Appel. &c. Art. CLXXVII. jgg
Juriffiâiûnçm g frrvbAtionibftf pr.t fcïitibm 3 ipct e/c ed/ija debeat J ari fd tel ion i [h*
remittetur- ad injmonm mdkcm , ‘pluo cjuod fietws inter carcera Wm &
torem > k aat alios quorum insèrent.
■ g t o -s s a u
Î ^fpfKÜàiùitvm y* dm ff'M tomfreqtm sjp
t Ouïrpir^riÎlroicj
■ ïfvf J M reu im.jHt jJepi&ttfm.
4 SubU μ AppeÜ* mil fucuiiati nm tr4tfu bUtnm d'ou vr
piler a droit crf.
Etat prifeis ha'C formula vftiipiica nandum tain
crebro appellationum vtU , qua> iudkaiuium ,mfifi-
ΐ].υ]& aduocarioni s compendia Îmmdniuinauicrc, Si
aluere fiuor hic comm s qui m vinculiîtO tenti rébus
fo'.'; Uiptrdfritort poterant., tk appellationum c 1 rcui-
[lo π es , prptélaüünc s , e^gia «epe ni i vri le non j>È tà-
biinr, nuilronuusm^ei'imgi. mdium muiiïartuB peri¬
culo interponi cccpêrè, vc aila ratio effet tïpeditîùrad
ex ponenda dciïicm I Lia .vîii . i s ap u d tu péri u s trt b Li¬
lial: Ne vejenhiis quidem hiriluinfifinsiiiEukms^aut
inaudicqiiijCiLm fi: l.rpc vfmpamir luprHotiCS ludiccS
adiri per viaiTiqitetElsCj vc dicebant „ îiütper otlidum
IdJÎCis.
(fJ? tmn prj(«tir\ur .] [fta igitur cautio pro hix reper .
ta qui in euftodii fiant, ner facile defidaia ilia per¬
ferum.
3 Ou *tjrrt dt fis jiwfl.] Nam ucc infolem id quoque
ahos pro -dÎE* prafitnim in ci umnalihus atidiri v quod
crebro taeexe iolciùus in impetrationibus rnnillio-
iuilti* fi: iun quoque obleniat um*L [crus* D.dc appel-
lac- Lfi nondcfciidantut. D.dc pût ru s. J.i.D.decufio.
reoc.
b 0t*yrp*ritr4 Jrorr.] Hoc cil , cùm per libellum périr
apnd fuptriotem auditi, fie quiyrellm fmim exponit,
iï ne dciinuidp.pwtijCm'IijdiCWj.ÎLiie ccmimentaiitn-
fisjïiui official is cüiuJ qu .1 m ,quod aur pc r fun x , au t liti
fiat nu uni & ntrdium & i in peu î.lî appellati emis me¬
tuit, Adde quod multa; Miineiar la:pc cuHodu ·. mfe-
r u nuir qu x de \ ado fiunt , nec per appellatio nem re-
p.ir.m [udUmc vi tn t.fi & ilntrum.D-tfe pcwv
iL Lvlt. C de aiib r L'tn~ Si quid tak accidat veteribus
vfuïpatnnircos pofbilaic ad (uperiores lodices audi¬
ri, fiilifti mbufialibus y»'/'; 4ppcUiPH (βπ eitjipirirr À
drrtf , prifci per viam querela1 adire Indicem , de quo
glqCCleni, 1 -ieiLit j^artoua Panoi.cnp. expajici.de
olbe delemDec. Co^nllL^^ vilb Cunfiiio in Ime Πφ-
pnL. Marnid-vniea. num. ιίο. itavt prohibita appella¬
ri rate,, noti prohibeatur reus impkraxc o ffidii m Indi¬
cis tupcaiorL· per viam ί nppHija ti o niç a & recurlite, vi
loquuntur „ qui fuperior debet attende ctf petitioni ,
quod Ludo. Roman, attin Confli. 31^, incip, quoad
prirnam Alcx.Conilt, 4 . Liicip.ni cuba liominç.Bart,
; iVquosH^ppol pbne.s cumujat, Qli.uc nuo inrcfa-
iltini, qisodbcndieiiEm (ÎtinJlierudinis hoc feripro
tam dtfeitc cDinprehcnfiimd#/?^ eiy/ p&U* a dTtii,ms
cft ademptum ,ϋϊ quo in cr imi mJibus appellationes
coeperer interponi ad Curiam PatlauiEnti, quoj^
eci 3iu num p ucro Rriran 0 ta non audiet at , cmn e3£tic
muni apud Rcdbotcs Pn3uinciamrLide captÇi]^. ^
ccroererur , Bc db patre.meo ab anno ijiS, adsmiun
if-yk btlum eft qnb centpbcc prirnAmappcllacioiiesi
catilins inducte i tmt invium t Quarum obtentu tun
ludiCCs appellationum mcrucrent , ne Re£^|;
uiociarum hoc prae texni quidquam dc iblitci icict fLC
nncrent in eritriiJti.ilibtJS, fi barc formula maucic^ay,
fiprirsTfi fua laio Atciln abrogarurjr,quoJn0]iirLf;;
gi s potrilacc, ^·Γ |Ί [ >p * d L too fti ti 1 1 p o tt tat , noa [j™
quam ma Coniittcudinarium 1 Itum, Cum ciksi-Mj j
lupradiximus confiet etiam Aihlata ΑρριΊΙααέι^^ι.
rate ad Re ilotes Ptm unciarum hoc remediLio} fuiib,
lum inttlli yi nô debuifle , quominus csna iipprlbdq-
ocsluri stedloribu.i amStorsvas in inferiores Liniti , fr
rcis Gilutatis expofio latio permit teretur, & r.nd d imik
to cspedLtior expolluiandi ton liaret: Sed qiïsd i^uu
b,i;t ÎLcçuSa inueftcte. Dc quo & J lyjiolic. irwnm, ^
opofrumr. num, ji.in praflicl· Ut Π fcioOrmirarofati
Rcgnm amiUfi4· redditam faeukarem saidicaiHi de
appdknombiis interlocuto riis m crimina] i hui Ro
dioribus Prouindarinn nonobthmt fila Ordirntlw
anui ίμρ. fit hoc pofiulajucipibPtoanatorefeKn·
b PariJienJ’i.
e SuJefdMr.'] A verbo, -t* 1', fd c fi, fujftrtturt,
d Citnj Hfwfeutphpti,] làeAji UiïttfijhuSir.
Glossa 1.
* ti/ndre.] Id cfi rtfirjfrnitrAà fd fifiere acifi/ptriioot-
bunal, quomodo Paulus, cüm Cîcfare apptllulctGa:-
fare m, ai un t„nppe ! i .111 , ad f a I nvem i bi s,d l Uûc muUa
lnibcrnishb.4. Jnfiit Forenf cap-^ in qlûiïl·
f Frtmic r,r tfvn ΐίβι j . ; fi l c iLC ; l‘û h π us, l'ut: Olïihîmri-
do,ncc femper ΐ u ni Jtcti o,aut cogmno dcuoluiuitiJ
l upeti 0 rem , lcd 1 n calui n li Qnis nçgligcn qx , au t grs-
LiaminiSj aut ufiéniioimm, am iifitmcitsannu , sutîU-
Rî tccufatkmis vt Arc.^.iupra. .
■*= Froiwt prtfrn.-r Incoiirinen n feripro & aâismBÿ·
i u r i a faeîi cil e l iam p to batioi fibast efi i u m.
Jt h TtiüuïTiftt J Rrmifïctnrin fiam , ki ampliata Cil·1
fi odi ;l, h arit iu5 q nam d cbs ictar, dçtincbâl U r.
1 S/titf à fïtrt Àrçifl ciurtlcfrrtfinirier.] Provf rxpolln·
lari-oDoniimoifiduiti viré vcl fitsb perfitinitit, mt
imuriosè atCLgit mukla, vcl itlip ratione: Nnimufi-
quam etiam probnra qucrda,rcrijtenda Cfipniîlojflin1
Domini pertona ofienfi, fi; illc iracundiof poîi vt'
detur rxoflirio facturas , pronior forfmad vkifltW
fii&us·. -j
üf* iutrn ψιΊΐ *pf>4 trtfii/ÎTj, ] r_r jux iiftrns €y
du rftartîwiTit du prnti , ?u i s eni m ex peu ji s J Illî deneo
îtist cifiTciji, R aliunde non haber reas. §. addiàHtnniJi
de defrnf ciuita. loars, Fab. L mimmfi C. de apjido.
Paptedecd.i-jj.
Article CLXXVIH
I Tala partie intercflecappeloif1’ de I eilargiiTement Ju priÎonnieGnonobfcc
. ^ppel, ïe pnibnnicr feraeflargi en baillant caution ibffif-inte du itigé» ^
de loy repreienter pardentincle luge de lappel, a laffignacitm c]u; luy lcrn I>ai3lfc-
* Stpr*
^8p Des Sent. Appel). &c. Art. CLXXDC&c. 5po
- Q î per fient or noxœ iKtndlcfiaj prouocant ['a liêtèf0onê reif n<mol$4hte fmmmhmc3
^ tcü$ liberari ca rare debet t pr a flando cantionem idoneam fitcimdi htdkati &F indicio
flflendi coram J a dkt pronoea. riom ad dïm ή ajjtgnatttrti.
G LOS S A.
* si Uptrtt. r mtmffir.] N.sm carcerario non i'blum of-
Jkiiinijbd & partis quoque Lusuira: infcreiFc rdpioit,
ne prudente AccuÉâtiorse tefters tlctcrrcac, dios ihbor-
nct, vt deuïqué itidicacus tttïU eycpQtis foluerc iu-
A diçaenrofix criinmcdebiriiiii cogatur..
Le prifi flirter fer 4 efîerrir] iHuelitment,
* ÿ,tii h nt ϊλ unoa β*βϊ(*η te tU iûgf.] H T C CH Li t ËO V b i-
que iprqilâri débit* ouï cft iLidieamjnfokiijfîe fcq tiens
tantum prsikiur eeferepttfenrer) quie.cit iudidü lifti
Bûcrf rit. de Îuriül $„[4.
Article CLXXiX.
rJ où Je Procureur auroic conclu L'à fin ciuüc feulement, * & toutesfoîs
co n tr edi r oit par appel, ou autrement PeilargifTement dupriionnier, £c-
roit ncatumoins ledit pdfônnier cflargi*1 baillant par lu ycaiiciorij com¬
me dit efL
;i p T vk^TrocHrator Fifidlk 4, ÎHerfm rtum mtcndtjflt b ciuîlitcr tantum c & tamen ci-
■Affleret per proxûfa rions m , attraho modo Ideratiom carcerat h nihilominus carcerat ta
ai reet ibttsjohtetsi r J flmfldando vr jupra âiôhm tfl*
Gloss a.
9 Et i'ït le VroatrtttT. J F ifcélt inrcll JgC.
b ^ίβπ amie.] id riVj/ifL-iiflMfff.Nroni^nir LlcfcrqitJa-
ne lutdeoniulrocuit] vcimur, cùun dicunt td ludLcuitn
Ctixrfiimie dicijCiim pœrtA applicatu r hibc\de quoRarF.
1.1 D. dé i't,pu]-¥i<diCa.noniLii· ni Rubr, de ludicdiic
eoiin CiiiilispetfeairLû & iudfaLmidjatitr* ttfi petm
applicetur fi feo/cd criminale nobis non rcsfcd pcriV
CU bonis ipccics fade, tùm Ordinaria aut excraurdina-
tia fit
c Et mtttifw cwtrcJrroit-] Id quidem perraro poteft
Π acddcrc. Ratio hui os di&i eft^uia Conûicrudo pt#-
Tupponif rrum non gnu lus diLLimondu m,qiiàm quu-i
pciicum -cil, j Jco ci'nn hic firolns ludkis , & Procura-
torkcôcurnuu inampliarich^no dfbcr irerumreus
ncTL ncri3 cû ni cauïi o lîr,malc FllAû ii φ eit, rcpiiratura.
^ ÎUilÎAtlt utitiùnJ] 0\i dy 4e]}ar£:$f\'mint ter #pftl^ il y
4 nmfiptm nation , Alioqtii iud^x de PrrJcuîarbr tirn'n
iuain Éuÿmit* 3c ibbiicitiiit ur riprtiinniridni amplii-
ti, lî itidicituni refonrjL'iLii : Ivvcdc Ffincoium vlu
dcdudta p et' Rfformacon s ul ohltriiara piidciü no-
ftris. dr quibus I itibcrtns li b . 4 . Inftitr for. cap, 3. B ocï.
rii. de Iurifd, ^14.
Article CLXXX,
v and leprilbnnier contredit le iugcmciK par appel, ou autrement,
il .fera detenu en prifon, fans le mettre en gehenne, ne luy faire aucune
contrainte, 4 pour renoncer à ion contredit, ou app cl,
Ç] iw rçerdîm éfi sh t indt ao p er provocationem , aetoliamoda, detinthnnr m car-
wretm tùrqueri dekt.ncc v(U ali* vis ci infîrrt 1 vtprouocatwm mcrfûfôæ rcnuckr.
Gloss A. Ç nfndx, cùm htre imtt difcsiiioiics nccciHirias cou-
Cumreus iu dicat use fi capris, sut corporalis par-
ΠΕ. qusfi'tioms , omnino imefim carcetc detinetur,
nccniQàiupct-iorf unipliari pODcft^ra-pecuniAriiE
ptmïdfponeüdo apud Rcccptoiem iîunmam con-
denmationis, & darai cautio ne nmpliarj poteifc, (i mo¬
do Prcicnr.icor ntl .impiius quam pecuniariam periit ^
nam cDiifignacionetota emittitur, i uvt rncaufa np-
prllj rionis i d pn m ii m doctrc drbeat, ÎecDniignniTc.
Pmr mu, n crr.] Ci cxa iginir v tm i 1011 pro bibetur re-
nuociaie appel lati ùjil iiucrpoliti, fcd tioninicrpo^
numiTctur. Ecliido cos v qùi de appelkcionibus iu-
dicanr , tihrd quoque ferte iniquo animo Îîoët.de-
cib *i?iu apud iiiosuon ci&. receptu nt icnbu. ve rc-
iiunciimci admiitariruLi ^ÎortaHè m appellationi-
bus ab Ittcbabus non Regiis fflrionem habite poreft,
prop terca quod non bis niolta in latebris &: dancu-
Jnni admittitur obfcuns ditionibus , & ignara atluo-
tntieme, in quibus inulta perperam admuri polltmt^
Srd ii i Regiis cimpalirth. Si ptibiicè· in lucç coqlpjicuâ
haut omnia, itilûléftmfinicndijin ab tmprtiriun^aiiT
maLsmibuh
AnT.ci.sTt,
[Novae
C o K fm
13 B iiij
TITVLVS DECIMVS,
DE EXTENSIS ET DAMNIS.
T I LT RE DIXIEME,
J) es D i'Jpiriï Dommages* P
ad r v B RICA M.
v p en s æ non vnius generis in vfii habentur, cùm al irratione cnn tu macia; ttcb^n*
nr, de qnibus 1, lanciinuv. C, de sudic. ali x rati on c retard ari proc eilus, de Tj.ujbiEsJiie
& in Iuiimignnrat.C*dcfruiL& 1 it. ex p, al iar ratione malae Uris inthniix-, ttequiltfil |
cum que rcmerr.D. de iiklic, vbi l.ÎCOb.defjn^tû Getirgiû,att|ac h^regiilanccriivvfu Lu.nr.
Π iim n a c x pen U mm appel] a r 1 ont non i n 1 ulii g u n eu r , led ca f un r q u x de 1 Uo p c rettn l ag<mti
per£t£him adperftrij comienrï Bald* l.r.C. vndç vi. cap. in noftris exe. Je iniur. & qui pluri-
b us B μ; ·\ dec i f*g 1 fi x u . ί η oni n i eai u &r ca u i a me ado 1 dcc n te i n B ri cai ι n ia a J i u d icari fold^
fed commerciis Francorum dcÎîcuiQj ni fi quidem in poffdlbriis, £ivendicutîûnib\i!->^%
q ui bii ftk m rai 1 Inis, Π u ar d amn .π n fi an t ix a ppe I \ ant p c r O rdir * an n i i i 39 * ex p r olmrare kat J
qnaluûtn periTmar-um. & locis vbt IssdtjSi ibi licitatorum operis æftimari Iolen:; fcdfaa I
fu ]ir j 1 e Ei il i -, &l. pauci omnino norunt, in quo co n fi a n t, i de oqu c qu i dam c onkifui ca ia lotura I
in eondcmciAtiümbus u mittunt, vt magnum Coniilium*
Article CLXXX1.
fljfU
H Id
pi in dp ale*
ent apres la liquidation & celaret
JeuaiiL que k partie , au profit de -k-
foi r t e nu ë p ro cc d er o lu r c en \ a t suie
Afnes expenfx p rxiudkm les debem r prfi ii η u îd n ts on em eorum pendi, b ,ιηΡξψ Wf^
^ m atmmïlitiitm expeàfit Jkm adtudicat rf, temàtut vltrnpwedm meastfifriti"
G 1 O S 5 Λ I.
ï Pvefudidaiis
2 Prjfijctkian ttmptff, ~\t fitftT pnritipjh pretiditttir.
1 1 Ttm drfjitnt grfi'iiiijrfijus·,] FrttudieUtix vocsnfquia
vi prÆÎudicad omnino talia inipmiia rtpai'iîjidàHint
ίΐητ equam lu per principali p roccdaïur, liqundcm li-
quidtta Gmt, id ciuin ancécEdem dt ncceilnriiun,
qnort& viiis obfcruat, & ux auiloriracc· ahii Boë-
tiLi.s norae d. drai"* ya. Cuiusmi'is prircextu-malignè
pkTmitque pm-tium CLitiitarioncS fiunt ufi Ips, qui-
DusiaLiLtin aJicicUariones finir faila·:, cni intomrao-
1 du vi ûpiïtaÈn Eawr, ipler \h itrHicim'tihüs cc'nipus
prærniid mct-,τ, quod iLidréat.i cxc?qiijumi· , quod iî
non ίκ ttikuiû, iuben t inlke ^octtU fidua poil h-
A quiiladoHem cxecütîone, ]>er eandctn yu®
dscij ! edi «iam ecs poiccfc vidcanirdarnt^1^
in m.igms ΓύΐΌΐιύ^ , ipioniodo &de rrpmaaawuis
renun adiudÏÊilatüniCûtiilituriim a&, Ordmar^
ni art. rp-, & Mohn- » ts-
fa; pi filme fitfi depruehcndinu ab rccreiiciitiaruw ^
loquuntur > ciim p ropLi-.in nhus p.nD bu >' p1L'nlJJ-r
iciiofri proff'ciTîiorjt'm nifiras neiturti w Ί1®®
piüim’è tus cedére iniuriæ Îompertum <-4 ^ 1
b Lpimifiit i-tnttèdt ptttrâir<\
musqbeK fiftinanti aétori, quod _
in omnibus cspdilis côntutnacûe d. J. ia'nc™Hi®
qui buà nec locuS éit èOinpttïiatiCktUj tanta çs ϋι·
liras iolunonii; o b morum*
Article
j_P3 DesDeipcns&Dom. Art.CLXXXII.&c.
Article C L X X X 3 L
|ï| T dcfpens a font repûtes: premdiciatix, (juand ce fout defpens de defaut a
; donné '' alencQivcre d'vn demandeur , ou de defpens adrngez alencontre s
p T éxÿmfie p ù cmfentur, qmndo fini ex*) en fs etc modici j dan'1' contra actù-
rcm^Ji-u f txpi anfie adim/îcata contra K fj>oÎLi torern , am &dtstdicAta contr. t reu m ch t mal·*
tem m primai afilpiAiione d infîkùtttf pUgiatticnti Λ K fi vclù ftofica fcqui dïÜiïm pkgi ümen-
tum * dut fi fini expeftfie 1 madçnus qxæ principali mort? naître pojfint.
G LO si A 11
I Fî'j-Wjîj tlti rxptnfii tjhiCiiijfi ilitt*
Sùfit rtputeip p rristAia* m * . ] Ncc îutf nec moribus ea¬
dem rais lut) adÎimatiû cft , ciim alibi alite rdeferi ban¬
ni r\-taiütr, tir, de expeni Omnes expeti fai rcis adiu-
dit.aias concra aie ores pro prît inditi. il; hus, habet I m-
bercushb.3, Inftir. toEcn. cio, uner pmudi cuilcs ki-
hcE, quai icus facirauftoi-eru Laudando, fi eam raft-
dcmnojT lifl-ac mdicms Felyn. r, iïgrcificanribus. est*
dcÜhrLublari&ali; in LedJtuC, de ~den, co, numéro
itponunri eas qua: dehenrur proprer mnrariotiemT
a lu correÆoucm libelli, Qued & ego probu lV idem
iu oinni tort cdionc erroris.
h ^silenCeMre J'vn d/ffMndrHrf ] HtlillJ OlirrL tnsior
comumacU.
r fyeÙÆtmr,] Anteenim emmiareftinii nportcrqium
procedatur tam in principali quàm espriilis , de qua
tïipra dixifflus λγι.το^. [dem n u n c v i arpanir , in rc-
oedenrïiA bwlcfidalibus citra aptselkiiounn , sut rx
appellatione adiudbcitiî» tnmetfi milL fèoptalege id
auiftori totem Jiabcr, de quo Rcbuffus rit dçfenmù
txecutûi. art, 7.
Glossa λ*
Z JntuitntfiTfUrdMtffl prinapd.1 f*
A L QuiÎpfititi reC/pieniL maflijutil (H.m pfiütipeU.
’s D ’infÎntue 1 h plrgiTttmf .] Irmtot de /.« part dttdn Αφη-
dtav, ψα At "Vrdj: e/t fit (t de m* ndeur , 6-C c.i de eau. La. ex-
peulas dthvt, vt actor, qtrin per annquaru Confuetu-
lLllU-Jti art, iS. Irpirgcmrnt en te f,ts t'en aüeithers.
c s'd veut fur jprei imure. ] Si quidem teTtipbtâ lai-
pîuntur, I. accoikciirus.D. de adulur.
tymddritt^manntr t/ ter dé U frinetpnl.'] Cuiulmodi j
iimi reculatione-S » incombe tcnriiç dilamd* munes,
fiMiffi fim dti ait preteder, fetiift JtmAe ciir rfdmiir, dent ou
rfi tfir/jiwrr. Idem 6c ut eïpcnJls voiunearip proceiliis
apml ladicem Ecdciuftitum faài càm ad ïudieem
5 uicum cutibarur. TjJ« omnes impt-πίϊ, ante omnia
icfun J l'UilIt I ti π r j antequam m ii te proccAitur, nrir-
terquatn quod raks athis m eremodicium & dckfti
impurantur ex arr^i. Înpea. Quod iie quidem iatelii- *
gelidum ciltcùm fines non recipiendi per ib dedutun- ”
tur t nam J i vna eu principali ts]iM:i (int^vç fftpe fir^ùm
iucôniincnri non probantur, tLim ntpcnûr prjetudi-
djiles non lunEquia jirmcipale non iun: c.ues finei
rt'JTiüL'at!. Tita prxfULÜciaÏes funt e:<pcnix_h ïriJil prat-
iudidebi, quo piæponem exciderit: liant cum fal.
tum remorerut principale , incidir in diWirionem
nuius AnicuUr De ralihiis espeniis ftartuîJLiiün 1^3.
ratiC de imet, & lie. csp.
Article CLXXXIII.
BLVY^qaion&t demande de qucIquedctitfPqmiwmentdefiinR.
7r’ apl". I11' y*® Iq>' vclificL·. ‘:il F«fiffe 1 le denier, J û doit li\
fdveX5 lntelCftftdV°jUÎ'^ luifianceîmaiiaprw U veri fiwtion fiite, Ci
t veut recognoiflre h debte,& I, payer/ il ne deuroit aurir ddpk
‘I r^^PnMpropriofaffo Mi<«m
ΖΪ^Μψ* à* ,φη-
»x, ^uUnon.f.a^luàcbuum ^οβτ'φβ^λ
C LO SS A U
i H<rti rew c*nftw ktbet tgrmAmi*.
1 rflflii prxiamuitT i^notAre",
3 Dta[iotif (λΒι: tenetur Agent, ty mm, 4 .
fu™Pra cft lii ψύ* infidatus. D.
ÇflttyAqw onfitirJtmjitdei} Reuift inrcÎligii -in lcr-
iiums lupradiÈtorum turiunt : nam is praduppoiltà
^noo new 6mfa, vt quia alceri fiicc ed tr,cxpe π ks non
denctvUa renuiriraiis, auc miuria, qu;r ciulk vulgb
futîtntur dlè cabum condemnationum^ iui^
reculât, quodab altopetirur, 15 cui tn=E proba cnr prît:-
ter pçttrwij aflertioiteak nequemitn protinus citHjui
tredi lex cogit, neque par clt. Quire nœccaudo datur
/rtic-
C Lï 1 1 3 [ I
M l> T àî
C ÜOf S,
595: Des DcÎpeiis Se Dom. Art. CLXXXIIII,
aftoL,tiiiLinnniim-nc;ih.i.bei:> A ce L qûirifiliÎUi. $,hi hacJXde verbi obtaat, Etfi fl*
ifuicr, reo exhibeat, die deleri auctore durs reflUu clones ürgLktjLUL· ficUu r^tonê-fj 6
pofita igtiaïiatçûifj, q lue TOmiftPïecipitûda tum-Uf
rtb'lïnrmli? Acxrcri^vc
tuctimis in imtiôntLlcnücict, ι-co .
bftuli pDteftacc fkciar» vt ir^eitcridncncinrei csJli-
dat; tic ci.in initio tacit, expête locum hut.
& fajudfai' » W «#» oWWMOOd & >.«cqKH, .
X'C miwiu.1 i.. L ‘ J . .
j-ius & I. dcrti-i ftfrk 1- fttïn quem tcmere.D Au îudic,
φ Jij L pe ο peL-.Liid 0 - $. sine ai lcc m al te tv 1 ra,v b 1 AJ irx.
& Xcideui èbtinct.eÙM ex .u:Aht tombas inmtM
probatur,- poftquam publie, tiiClWjA rco kêcdi co¬
pia \·λά·Λ c.Û : Séil hirc êüecLbuiô 1 n rc.û ji ro babilis u itT
ncçdle ali u hk Attkulusloqiitmrs hoc fit, vr «tpra-
- baiuli iguoriiciu* çaulu cxecuriorehpistur.ScdinagE-
il· LÜfpar cotuiicio, qui nonni H médiums & jmaJ
probari ou e bus ad agetidùm venire dtbrt,'c1lirtinpo-
tete eius (it^quaridoag m rei non iit quando tout- . -^uj,
nutur ciuorl lunvôÎÎilros eq-reflfi d-Lqui in alterius B pciiiihignorano^tdtarinouddwrcj
_ . . . . I 1 1-L 1 i . I . , , UA-1 -nn-nt'*,·· ,V nïfvb:i 1‘f*
G LOS i A 1.
i Fetu non trot fit iffutem 1 &m ponm eti tmnrïn JM*
l fcx jrr*fin(t ïïüqjtiiT ÿYàfitnpUv ihpAfttm^
l Ustdw Abflmlw itifiTttpinjii CTc.
h gtti ntvitm défit} fdit,] Et îdeç probab]}^;..,-
r.uur, cuin net: fiticd.ntc verbis, nec o&ftfoiiu X; '
re cjbJLgiLcmcomr.LCtifllab reo,
c *Àjtrwt}l*e Udiltetfiyer ijfirt.) JbiÎtÉumciïty·, |irac.
tcftibus, ii nudo ad iufi.un probati onuu nilde-fy A
facies brihumtr.ii vacillet, & idonei rc lies fm ,Ε - ^
refla um reprobatio pro Lui us cepuguanrcm^^
excuiateab agnitione debiti t quini ioilnun,^· ^
iuiEti Ac. p ab ' i ca foi itu
Sed hic. aduertcudum raut^cùm t
1 . fi quando, C. de d d ac. L pnu·. ÿ . v 1 1, D. de doL Creon r,
E n i BarroluS,, qu em Decius ■& di j fequ untur , u 1 SI as
quoque adon caulas incidere polle cenfet, cur & iplc
cxcufetuL-t vc ii horte iu mon umenn s paternis ichcJu -
lam, ans fyngrapham debiti rfjK'rirapcHjWfti recepti
uullai n , qui ratio facti m faci t , A: di] ut a m Ac aq n eatn
3 re, i iit diipotmonemdJ, qni in alterius. Ego quidem,
aut nunqu'.tm , aut rarilUmè excalacjonern atteris re¬
ceperim caha praetexentis: mm etfi talis ignorantia ab
dolo ôc cal u itu na po rcllb c xcuiart' ab expt Ï i ΐ, cerre non
debet, qua/ p et' cius ht ttunt > dc prxdcccllbns ubiunt.
Nam etfi ha:c es c aiario pr ec ies inir agentis, prçdccd-
ibri.ï dolus, .lait vecordia incxcuiitiJ is cft, qua omtii-
ncï ab fticce"'bre praulari oportet l Nec cniiTi culpa ca*
4 ere potefh , qni cum debitum rect'ni d c t, iicoepE j llan o-
nem ntmibriplic npilto^rapho , iSisTolma: q Lianti uns
L.JT^b.innnpi.in nnn rini^’PfnlLr .-airl γγ·*·Ν n Sn r*P Π
trana Ddta ponere, A.' prob.u e velit: W
non cxculart i^ibwnriimB, fed tleficcrgjaptbhiriffiji
exception is. Γ deoqu'q poil c a é i Γυιι Lptas diLticn^ ,'t
probandi facukatcmdt ra effet p^mreriri^&concef
lio adbums pnobi»t«,j& cxcepiani^confitimjtïfy
debtr reus de iguarantw fimpliciter eatifiEri^
tirnmt ih utifnr , pdrfiôn Natn ficepdütuiprü-
pofitio, Ac' fadi cojitrartj iiilegatipcxcluclii igreo^
cmtt.iuqtw totU-S cit crcuiationEi cûîofj .Æf irsâiim
eonFrarmtn adierit: non ignocaxcuun,
tendit, A: excepti aucra pcobartcqmcEpV. H^cun
fune , & li Do eloces non atrigcrtuit mali oraepa^
torum, vfushtagiilri,
d 7^ di/f Atipiiii {yinrtrtfii.) Rarj,·) ibip/iiinojiii^p.
quia qui .edam rc probata obiiiltc, qoh rr.u aJnnr
ra iturus , cd.im fi ab inicio proNni) dlrr jâeîij dm
iuUrumentuin n-iinuKjinn concetpfit>qui rdlnmuio ^ expraifeuti colligatur [irffiumpiiailc
mit diario non Gsribfu Eecepium,qui harde Jem non
admnmjir, horu nuUum fcdfle imgnadilpd Attr dolo
carere nequit, vnde error hxrcdis prognatus fit, qui li
malam meuceni cscufatndefimdlri non f,'xcuiktTquifu.o
f.uilo expedrfis Ai nuuili bbotc & periculo nan iegi-
^ rimo honuua debitorem un plicuerit, Qa.ircxn aliena
iacltarat'K coutr^dtn eam praidccrlfbre fiiiïo non cft
irquum lutlcrr lucrc-dc-rn Έ quin quod alteri indaipr.x·
dcceflorisab-eftp trpefet: neque cnimexpcJar peccati
funt perna, fed arnilfi tn lire non inita fumptus repofl-
rio, pon puniunt; icd mponau in quomignum diicri-
men. Sarciendis igitur inipinf^cùm atiûûris fattum
barres prsrfl-uc debi/ar , quod cuique abfit. A: purgari
p olfit per action cm ex cot ca£ta: Qu: v [burina potior
dt. élit panebru vt Di ni d4 caprci\m quis, Qcutrepro-
fnilfi. pcena in cafu conrraaenÎioris i pr,vdccclTore,
non minas debet ur ab itçrodc iguorater côreftuçuicn-
confiderarionem mctita Dtxuiivlira .diosLiatiLd.l,
qui in alternis. Roman- fiiiguLjpiS*
Qua: eadem canfaeft, i:i c,iu(b appiIbnonuuiRiir
çx non itet aCus, mtt produdi.s condcmnatL i n o/pen-
Jis etiam conJcmtienmrj ettattsfl iu prmu kibiitii
ohritintiïcnt, quod Baldus dicic Lgcncrahtet A. t,Rfe
reb. er e d . ] cfi glofi â ibi. A tcx-Cnfif & rnw
citat, 'ali ter ientianr: Sed hoc,quod dicimus, ludobiw
vfus obibaiatjlati· Panor. c, Hn em litibus eifide
A' conuiFu, rjLuïL.i^. Angel. d .rit.de pitn.temcr-lii^.
JfJfjf.J Di.n[lores negnutjCnni cs. itarato vc- -=: i
conrmtÜu expeuLt; debetur , poilbqiicnustiains.vfs
abfotui , qUiUitutnctuu j tie iultam caiifim tuDii m1'
g and i s qu cm io c u m c um ulat Η φ pol. Marid,
A late l. p.irrc srcl nuriio. 1'J.de quafbon.
c tint deutiit sucum d&itttt.J Ιιι'ίΐηππύ,ΐΙ,Ι^111
alterius A d>L fi quis bifidatus.
Article CLXXXÏIU
,t n peut procedet 1 3 routes taxes de debeas b par vn fcul detauc obtenu &r
_ c adioumement deüëmem intime^ & ‘‘ la taxe des dei pes faite par le
rm i \ at referont le fdks dcfpea vérifiez L' par le ferma de la partïe/ou de J'on Fri1^'
reurfufÏÏfamment fondé, pouiueu que ladite partie* ou fou Procureur* ne
infâmes,
JD Otefl 'procedi* ad mundût qu&fvii rationes cxfwflfirttffl in lke> hf?cr ~ynimm erc^y
c iifWÎ a d-prum jstper £ citati one rit c m tinn r ta φ· l] ta. xatfa çxpmftrum fa dla ftf
nfifmu?n3 dïBœ çxpcnfë pwbabuntm* iiireiurmio a parte* aut illius Pwurittorè i^
confit h to3 modo di Ùa pars 4M t 'èim Procurato r % non fmt infimes.
yp7 Des Deipens & Dom. ArtCLXXXV. J98
Glossa i.
a Λ toutes taxes.] De impends in iudicialibus &r lire
fa&is intelligendum : nam in côuentionalibus ex cô-
tra&u pluribus opus eifet,quod Boër.notat decif μ.
b Par vn feul defaut.] Hoc idem Barbatius dixerat c,
olim.?. col. ext. derefcript. & ita feruat Stylus Curia¬
rum Franeiæ.
c ^idiournement deuëment intimé.] Partem fcilicet, vel
Procuratorem qui in lice fuit,oportetvocari,etdolim
de Procuratore dubitabant. Bart. l.non ignorat.C. de
fruôt. Sc lit. exp.
d La taxe faite feront 'ïcrîfieïf.] Contra olim iâcramen-
tum taxationem antecedebat, hic taxatio facramétum
præcedit ex cap. i. de reftit. ipol. in 6. & eap.i. decx-
Article
cept. ibidem attthen. poftiudurandum.C. deiudic.
c Par ferment.] Ex l.fancimus.C. deiudic. & d. cap.i.
f Ou de fon Procureur.] Generalis fufficiebat antiquis
art.<& fupra. Nunc Francorum commerciis fpcrni-
tur Confuetudo, fpecialem exigunt,
ε Nefit infame. ] Diximus arr.ioo.&cætera de genere
hîcfudus Hippol. Mardi. d. 1. patre. AngcL in tit. de
poena temer. litig. Rebuf. in Ordin. Iacob. de Arena
fpeciali libello. Pano. d. cap. finem litibus, & ibialij.
Illud notadum vfu tribunalium no haberi re (pedtura
adeas expenfas , quas vidor domi faduruseilet, fed
nec probationem exigi dngulorum articulorum , fed
arbitrio Iudieis, ex conditione perfonarum , tempo¬
rum, annonae taxari folere.
CLXXX V.
1 c.
CC1XX11Ï.
e l v y a qui aliene/ ou perd le bien d’autruy, c ou iniuilement le retient, A KT
a combien que l’acquereur en fuft approprie', c fi eft-il tenu f defdomager n o
le vray Seigneur & proprietaire de ladite choie ainii 8 aliénée, ou perdue. C °
T Lie * qui alienat j h aut perdit feu confumit bona alterius/ aut iniufle ea pofjidetf quamuis
^ emptor ea fibi 'vindicet , c nihilominus tenetur indemnitatem pr a fl are 'yero TJomino &
proprietario diéla rei ,? fie alienat œ aut amiffœ.
Optttni iuris artic.
Non alias breuiorî compendio tantum materiar
compræhenfum eft, nec alius tamen Arriculus toto
libro ighotior pragmaticis opinor, quia hoc titulo, id
eftnonfuo loco, nec- conuenicnter eft politus, cùm
fub approprimehtis efle deberer.
Mm 1 Primum ex hac difpofitione ftatuitur malam fidem
pofirn audoris no nocere fueceflori cotra iuris Romani re-
gUlas. l.malæ fidei. C.depræfccip.long.temp. Secun-
K‘ c* dum quod de alieno quis védiderit,diftraxerit, alicna-
ucrit teneri ad aeftimitjionem re praeferipta, aut inter¬
empta. De primo diximus profefta opera in tir. dc ap-
proprimenris, art.x. in loco de qualitatibus poftcilio-
jnum in audoribus , demoftrauimufque iure Confue-
tudinario omnem malam fidem purgari banimentisi
quod ipfum in loco de bona fide latius exigimus.
Glossa i.
it Mala fides aufloris non nocet fuccejfori,
x Mala fideipoffejfor quis.
1 1 2 Celuy ejui aliene.] Diximus hoc Articulo probari ma¬
lam fidem audoris non nocere in approprimentis: Se
fuerit fortadqqui hoc textu neget probari, propterea
quod fimpliciter textus dicat. Qui aliene , fed talem
alienationem pofle contingere, quæ à bonæ fidei pof·
deflore fiat,vt in hoc cum iure Romano conueniat,&
hoc cafu intelligi difpo (itionem. Sed ii quis fic cen-
(eat, confequenter incurret in aliud illius iuris decre¬
tum : nam cum illo iure iit traditum ex alienatione rei
alicnæ bona- fidei pofleiTorem ηό teneri ad reftitutio-
nempretij, quod gloiTa, Bart.Bald. Salyc. Angel. Cu-
man.Caftr. Alber. &alij cenfcnt. 1. mater. C. de rei
vend, fequerctur pofita in principio Articuli bona
fide in alienante non polle finem eius congruere , qui
adreftitutionem a? (limationis obligat. Sunt enim ifta
repugnantia bona fide alienare, & ad pretium pofito
2 quidem titulo alienantis onerofo.Concluditur imtur,
mala fidei polfelTorem hic intelligi, qui non vendide¬
rit, vade Sc pretij reftitutionem debeat, ex cuius rame
alienatione vfucapio hic fieri polfe prafupponatur;
A Quare à tali audore titulum confecutus, per appro-
primenta fic Dominus irreuocabilis purgata mala fide
bannimentis, cuius rei rationes latè ibi demonftra-
uimus.
b Ou perd.] Perdit qui confumit, & facit vt Domino
pereat, iiuc id lit mobile, fiue immobile, cum id facit,
ne vnquam Dominus habeat.
Glossa x.
x Diuerfa condemnati» eiao qui alienum Vendidit, (y*
eim qui illud retmet.
z ^Alienatio à non Domino fatta tribuit vfucapiendi con¬
ditionem.
β 3 ^figitur ad λ fima tit nem confequendam rei alienatx.
4 Nulla eft iniquitas approprimentorum hoc art.
c Ou intuft ement le retient.] :Hîc cafus non eft idem,qm i
& fuperior, quippe alia eft condemnatio eius, qui alie¬
num vendidit, Sc polfidere defiit , alia eius qui retinet
& reftituerc non vult. Nam qui vendidit fæpè vfuca¬
piendi caufam pr.xbet fuo emptori, ltavt Dominus
vendicatione excludatur: qui rem alienam retinet, ii
extat reftitucre copellitur praecise etiam viribus Prx-
turæ. l.qui reftituere. D. de rei vendica Si non extat
ae (limario litis faciëda eft. Quare verbum quod fequt,
tur eft tenu de defdomager , non determinat vtrumque
cafum «qualiter: necdubium,quinrcm fuam Domi¬
nus vbicumque repertam vendicarepollit. 1. mater. 1.
C “ mancipium. C.de rcivédic. I.i. C. dercb.alien. non
alien. & toto titulo, l-i. de comm.rer. alien. Quod Se
ii dederit pofiiderc dolo, ad litis æftimationem venie¬
tur ex probationibus iuftificidam,in <qiia æftimarione
damna quoque venienti, paru. D.de reg.iur. Idem ac-
cidet,& in re perempta & prçïcripra poil ytditionem.
Combien que l’ acquereur en fuft approprié.] HiC prajfup- j,
ponit ex alienatione à non Domino fa<^a tribui viu-
capiendi conditionem exlcgc & vulgata regula L.Cla-
uibus. D. decontrah.empf. due is bona; ficlei au<ftot
fuerit, due feiens, alioqui vt diximus, d bonae fidei ta-
tum edet, reftitutio pretij non fieret. Hoçappropri-
mentum excludit Douvm adliones & vendicationcs.
s 99 Desl)eipcns & Dom. Art. CLXXXV. 5Q0
vriii itecefiài'ib recurrendum c.[V ad vetitlictirêm t cm
fd alitai a* pretium ,id c ib, Dnmmû'abt fi.
c Jî (fl- il un». ] H oc ver b u dètWnti nat Slliid.» fût j Ιϊακ
ou perd t riant f.iirtncM prxdsècogi jsorçftTâa rtftitu-
} liancin. Porto nilaqujus ifri d i [pdli t-Ionc, Ltq £; dire
quoqueduilt agirata. éft, cim jqnïâî ÎboliiIUc! uudtü-
res dubitant, η ïli a£tùmc agt'nti cxpefididifm fit, art
■negotiorum qcftoïum Îceuro agfus aflcnfu ad jditna-
îioncm, an alia* Sed manik frac iufis reguk repugnari
mm ncquo negofcionj jttlio'irû a.Îtîünc agi de qued
qtus'fu b notïtiiib tjùiî nliéno gélïèri r»n'ec alieno lio mi¬
ne geftui* rarifieaiiont ken alteri ms r& pwtium ex rc
alieitsrednéluim l'Jommi rei noncflb, qu.t vuEgatleit
ttaâarin, d.L Jlmater & l.vJr.D.neg. geli.Qtfarc dent-
que cpclu dunt ex xqui cate re pere ηΐρΓΛ,πιιΐ^ι^Γαιρ.κι
clari i π fub fui i um actione m ad x fïï macio nem cou k-
quedara, qùi.t juris fubtiliras obdit· non debeat Îàthl·
r.rni fugienti, m qiu alias de alieno locnpler.iiurçQi^
fÉnrêiiam·* c\\ & Côiiictitdn Siîc eam fundar» ex qüa
condi^kio ex haç Côfu r rudi n c, aitr m f^TmiYaiffto da·
rur exempta, L fi cùm frrimrtv vbi A Ici an th de rqb.
crcd.tcxrüs. d.L mater. Lienl 6's.C. fi vend. pig. oga.
Bore. &: A Hier. i.v !t. D, d e nego, gell. 1. 1 . C. de r-Ei. alicn.
non fit en. L (Vd & fi n nn lit hæres. D- depofiri. gi L r. f
J>. dd diftra. p]gn. rulg. cô fdrij7 .Çarn . cojUa^.Jib' V
Qiairc Îc Jiftfiifta iuikraricme hboratur in finienda
aitioLie, lominlcngn valere iufits ambagibus Cdiitc-
titdo fnüioacm dat Domino, vtdicationem tpi idem fi
Velit, &: tespaTiantr^auradHmacioniicoiiiibionerrti fi
îuiç perempta fit, ancprxfc ri pta, ïtaquçrcs agentibus
idtantùni [pcftidujmqimd τήύιηπ'ίΐί, vr ni fût, aut
CompiilEos: rti meÆpt.rtm babéi,egû cruT.un t& rem'i
him mea îaCRara locuples firts coïta rft !, fi cir ieruinn.
4 Quarcnon efi qitod magnopere penurbenntt ex terni
lio minei αρ proprim ê toVnm viol e n ru (>tÎb'c[iiun[rur) r
aut iniquitate» qiictnt«ira approprimeto coniecuto bac '
denique ratione fiit/vi Domino rcs iiouperear, eùm
eius ÆititÎiatîotiçirêuoîi folnni in pecunia, fed iii fun-
di.ï coule qttatur Doiuitiiis, fivelir, ita .vqitiorc anima
penlarurus rci (ux mitrarioncm ex negligetia fua, cum
in eo fit» qüod fibi imp mare' débeat , Λ" accepta Ferre
focordiiE &culpaf fiiac, ciVm alienari on cm bnpedtre
patelin t înttrcedlaoe. H a:c Doitorcç a rultxadj ("pu¬
tati onc, opinatio π ibus in Lioli.niun d.L ttiaterj cùm
- fimpKci difliiîitianc rc? difTal ni pofift*
G L à S ΐ A J+ £
f D 4m RHPfl ijifid ttt n aIictiji dhlrtfljt.
Z gUortocdt fircicKdu-m ttm J) Ortiva il % liinfiitt.
J rfL^in’Hi etviîitîfsmul vtfidcntn ecmf tui .
4 ^4 n Æis ëftut tdutrfa fium fuberditutt «Hittite 3.
f H h rtïampcnûiiiMm φ Xx*
C C* Çm MtWM ri( JM pràfoiftu nii&ffumU.
Dammimcft, quod culquam de pa¬
trimonio abdL, Srperic. b distimm^D. de dïi tri. in fi
ch m mJjbriæ. Hic res, qui vcpditacft^Temel interiit,
a m fi prsefcripu.m damno IÏü mi ni fd quod per
* eim o ccafionê pe td i γιϊγ. ^Éiirf-àÎbitïpa Γατέ^ΐ époir- p
rct, iinpricriis æiViinatto ipfuisreirefti ruendae fi qultt ^
Fuir poft :i!i mat iope d pitirnrii ; ràm ciilpa fit de fite-
ÎÎO difpofi Hile. N cqi! e eniru fpéitadum quanti fir ven¬
ds ta, Sc-fâC^iji fit iaetntd dt alienti , 6t vt bquuhiut,
cftrrfeiiÈ defiïcno cnrïq , néqde vÊJiÉnr legem potuit
parieti âlietip'ipiqi'n féqiidtut iti iiid,Rt[o'd Ràph. Fut-
gofius iëÎftfifjcfiit'priFiè; τώηίιΐϊ^τ. Îlrio haiic 'con^^
ttoném non tenebitur Dos tif itus ^tcfpeve jn pccmila,
5? qüiü îit'iid pVikaiio ex ctmisngéti dcdpire çogintf,
h'Orialifçids 'ήίι^ίΛφ' accipler qtiam ïd Fuit, qsmdvf·-
tliTüf Îiifïïasiï; fuikd^aLukTL donuii
A t fi v endi ta : fi quidem d c rrialoi fideî pu [IL fibre [{lvm
trt'uf. Necpté esmnvdut iit emptionibus ariib^p
kreuta usterefié iticccdit ex natura Cotimnffus ·. fic^QC
caivi euenst, qbûfitairi htÜlus conitidusintcbvctlira
t'triï ici Lilicit:!1: , & DoumutiTi geilu.s -ft : 1bLl tei t0fu^
quod gert mit cït 4 Λ ut cü pa , au t dal us v en dirons fuir
Imquc pro immobili Daniinui pecuj mm no rccipseÉ
qUiiritacnmquc fiï^inuitus qujdéïri,ncc rem fu;i.m lu ;
rn di t ccft ulti Vf dé re Îbge ttt r , neque minus hic recoir.
peniatia éi U idc tri fp':dei,Ar qu.ilj rati s debetur,
cùm mai'jtusfundum dfoifiem difiribicj Éc qucidd·? rc
C uiufque : pro'pi i ά d I dt rif , de co iwinj n i quoquj
J tuendinn eÎLLi. Ck dccomm. ter. abat.
Si'd 'hic dubitati lî, an ofeiiibns quorum ces di- j
itrada:, proponi tu t , rqui aâio coropctw adu^dat
οϋΐήίζ id fit, finie par c ond i ήο’ <· éndiibi iiiffi'liûp tg.
lia: bd ei /me nula’ ndtifinc pofiefiorcSi glo.St'BjJ^
omnium condic tonent exaequat , dato quod ven ditor
rem habuerit titulo luotaiiuo, vrl line ntulo^ hr,-
enim eafifccüm ei 1 1 ilui a b htq;oi ï i [ lique eu m eo πζΐ,ίί
redii ihabcoicpétiitiw. ftie frâtenti a (j ’eciem suDi
;i be c» ex qua ft qitj cur, il vf dboLraii s bon æ fihx'p^
tium cortiiiiupftrtt, nt-c locupletior lit fitihis, uiliil
- rt ftit itère dcbcac: iinhumis iplttfrcccpcnr. nonaih.
p‘ j μ s qLia m i d qu ûd reccpcti tr Bal d . d - 1 . ni at lt, L bl (ç
h lege.çi.cuÎuiuir. D. de petit, hiredrin titulo ôr.ef-oLü
ftf>n putant rrneri vL'ndit,oreui,qui bon a.- fidei pcifit
For fuit. L Proculus. D. de iure dotium, Hâ'C Baie, pci
gioifiuri &.ÜÎJ, I. mater. C. dércl yeiutic. Traque & a- f
iutn qucncbim misrum ponunt dc plüribtlsaJicîïflnti··
hm.fiibijrdinâïèji quorum quidam babcont ritublu-
craiiuo» quidam oucrofo , i quq pretium péri ptrit,
qtïéui Cafitm glofiaexamiitriuit,· üéd vtiwfui iutuilj
fit fiamtu ni , vcrcor nq-Îtidéfinif ahui us Ax-ticuh tli|b>
litione ominji omnimi-rei ulietii vediroe eojnjjnJir-
di debeae, itavî pretifi t'riuuuio.do reftUtjeïç atc ne::!
ptorc |>c Lare cencitLtc, qi tod iti definita ofsEiofii&iti,
& Lcamci iwtltJÉî qtut’addeic diqt-ud delHur iUi lliu,
&|iycîum fkrrivolttmus, aequimiit mit ppMfé ta
aliem pufleJlbn quatumcimtque bout; fidet iï r, qunm
Domino fine facto fuo. Quitrc fimplici dÆiuiûiic
oinrits illas, 1. marer. dsÎcepiarioncs llutendii hoc
rcxru pucoT vr fine di Fer im inc <iv\ u » s rei -û lchæ alu-nl·
teif teneatur pt ersum reiltr ticrc verum #£ integniut. Û
bona: fitlcï fit j fin minus quale.1· accepi n nec cbulüc'
rari opwcére, fit ne loafpkrs nrfaâ us , qui alienum
iCCipic attituritacc huius ûliÎpolttÎoïits.
5cd ] ntra quÆ rem p or a daiubî fit aélJo ad recajn- j
penfationemî TLeibondto ad triginta aiuiqs , vcluti
perfonales orrmeia die rei praeicriptor, quumanicucn
ante vendrcariporucrir, veridicàtione autcm coalpc-
tcnccïi£Uo coi np vu fiitori arum èt>fnpcnit. d. J. itiater,
conÎcquittir tempus compcniationis petedremtfre
à die ci us fxdufie, id cil pntrcfipriohe peifcib ab
t iriptorc, NéC monendi fnrrttis,qitia tn action evfiiwi
iritntobilc, quia nô definii pctFonalis «ili? iiati5W<-Cw
ratiemi ibundcrcrpcinditmtsin approprimentis. A«-
gcL d.L rnatitj ‘ér Îalycctus.
K ..Alunit m pttdiit. ] Cafimi interius rct A paq &
r^ripriftiiii fâHtîeafjjVc Ar Dmitbréh d.L marer, Mb n
cumferuum D. dcrch.crcd- Scd nrméniiiteteB.tntet
ëo.s quidihafri, nam qui rem aliena ni rcoct,qLT:Lndocuc
ça pcrcuntc fi maltt fidt i fiï, indubie renetur decaLu-
<3,1. fi cuinlcruum. Sin boni fidei, tenetur, fire.sri°U
crac fimiEitet apud Domitium pcrtntia. Sed esJÎJ^
'aibio- fempét com périt aJuci iits jÉfencornn> aiitipti
idolo definit detinere, non ficnr incafit rei ppfctip^i
quo v end icari odefi tii: ntl uèf Lus vn bd, & comptri 4-
tond'uivipit idvieifas alium.·
1 article
6οι Des Deipens & Dom. Ai t.CLXXXVI. &c. 6oi
Article CLXXXVî.
e l v y qui a pour endommager Ton voiiin, fa choie, ou ion eilar, fait vi- A
laimes en fon héritage, ou pourpris, comme chambres coy.es ,. ou autres n
viles chofes, le doitb amender à Juftice, c ôc a partie, ôc mettre les choies., c
par luy ainfi faites, au premier eftat, ôc deu.
S qui a T)t incommodum afferat fio ί vicino , eius rei aut Ordini, fumum facit in fio agro ,
aut confepto^el co fruit latrinas, aut alias res !>iles facit > ob hoc debet foluere b mulftam
Jufitiœ c & parti , & opus reflituere & damnum farcire .
Glossa i. A infedoribus , qui paftillos olentes de corticibus ar-
. . borum confedos cremare folent, aut carbone terre-
1 Sine animo non fit iniuria. lio vti, vnde graueolentia proximis quæque fuffundi
2 i* contingenti f «idfiat nafcitur titio negatoria. folent, tales lanij , pcllitores , & qui alutam præpa-
5 Emenda imponitur fi aninm fuit nocendi. rant, quibus ideo iilvrblbus feparata loca tribui fo-
x lent ad habitandum. Sed & qui morticinia proficiunt.
Hic Articulus lie quidem non bene concipitur, etiam infuo, vnde teter vapor in vicinos manat vel
propterea quod animum duntaxat,& intentionem fa- cloacas & latrinas apertas tenere folent , vel claufas
cietis arguit, & ab folo cafu difpomr, cùm & fine ani- fed non inrcrftante iuftæ craifitudinis pariete, de quo
mo ex iolo eucntu, etiam qui tale quid facit, teneatur vrbium ftatuta exiftere folent, & tradant doiTa.Bart.
ad indemnitatem, mfi quod ad emedam non tenetur. Flor. Caftr. d. §. Arifto. & Cepolla. tit. de feruit vr-
i Pour endommager ] Hæc difpofitio fumpta eft ex 1. bam præd. cap.;j. & jr. &cap.<ij. tit. de neceiTario,
penul.D. de imur. Si inferiorum Dominus ædium fu- B & cap.jx. His cafibus etiam non pofita intentione nol
cendi, cumipfo fado noceatur, farciendum eft,quod
fitdc reftitucnda omnia: & fi in mèo facere liceat,
quod alteri nocet. 1. fluminum. §. penrilt. &fequcn-
tib.D.de damn. inf.
Amender .] Emenda cum poena fit, imponitur duiv- 5
taxat in cafu hîc pofito, id eft, cùm animus iniuriæ
alloqui non cadit emcndar.Cæterum in dubio animus
non pra?fumitur talis, & omnino probandus eft,quod
Angelus ait. d.l. pcnult.
c Et à partie. J Cui iniuria foda eft, & opus reftituen-
dum,& damnum farciendum artificum arbitratu.
perioris vicini fumigandi caufa4 fumum fecerit, agi
iniuriarum poteftj notat autem hoc cafu intentionem
& animum nocendi, ex quo iniuriarum adio nafci¬
tur : nam fine intentione & animo iniuria non fit: er¬
go nec talis adio oritur.
2 Cæterum etiam fine animo fi ex contingenti, imo
& vtili tatis gratia quiddam tale fiat, nafcitur adio ne¬
gatoria, ius non elle etiam in fuo cuiquam vicino tale
quid facere, de quo text. 1. ficuti. §. Arefto. D. fi feru.
vendic. de eo qui ex taberna cafearia fumum immittit
in fuperiores ædes, quod fæpè vfu euenit in coriorum
Articl é CLXXXVII.
j rV^Vtî?ftt!'OUuéfaifi desch°fo<riutruy, &bd'iceIicsauoir
diipofc, ‘ il doit 1-amender & dédommager celuy d qui appartient
lefditcs chofes, fil nemonftrequedeluy.ildeufteitregarenty, ou
que ce qu'il a fait, aeftéduconfentement ou commandement de
celuy a qui appartiennent leidites chofes.
S ^ b Cir de his difiofuifie , delet condemnari in
auZÎT U rdcmnttatem, F***" et ad **< res Jment, < n, fi probet al eé
attinenT ** J* ex undato em, ad \L dtfa res
• *», C1 !Y‘h Art' «*, f
infrà. * ^ > oc 19*. s ilnemonfire.] Art. 1/2. & 198. &feq. Quare omneS
b D ’ icelles auoir difhofe. 1 Hæc materia nrr λ, · ArcicuIi partes recinunt canuu, &i»cogitanter rc-
tùua dC «bus II LnalScoi S^turhocbco.
Argent r. in Confi Brin l.
" C G
TITVLVS VN DE CIM VS,
DE OBLIO ATIONIBVS, ACTIONIBVS,
ET fl'DEIYSSIO N I B VS.
TI LT RE V N Z / E Μ E,
Ίϊπ QMigtâkm , ^Alîiom , & Tltmms.
Article CLXXXVI I h
ÈLVYa <^uï reçoit aucune choie pour autruy, ou b qui foblige pour
autre, on ccluy cqui eil condamné a rendre quelque chofe^ouaftii
deliÛ,* dot il doit eftre tenu. Ton bien fm5Sc demeurera oblige/feur
les eau les lu (dite s.
T Lié* ψά rem àltyttitm pro alia recepit, dut h quîpre üÏiô fe obligat, eut es eT„
-*■ utr ad rejhtuiiortrtn alicui tts rat d dut ddiThm cûmmifit* e de ψο teneri
t- f^ro cdufisjuprâdiHkn
G 1 0 S 5 Λ L
1 Iftpttkf C i, AUt ronucnuenalt! ahî le JAÎes.
2 QuAtiWT cifut t4SitJth}fQthtC£ Π CF f*$Q, bat Mt.
$ Fyapic n tti jAîa um ua te
Prouerbio etiam diittfarivettri foro, ψ»
ι&ΙΐξΓ le firtt , qiH) perfbniJioljMgationi ncceflarib ad-
ifadte-nruvt iungi hypot Uccain figm fïcabâi . ld fim pli citer diÆhtin
f**pit* mi. olim., &: eùn,m.uum falfrim cft, & in nocütlmis iuris
t? ? . h -c* ppîndpia i neuf m * cùm multum inte r fi t inter Qbliga-
#ΖΖ’*ώί 1 pra&mlcs iiypn thecas ; neque enim fi quijp
' quam ex protniiïionc obligatur , protinus & confe-
qucjis cft bona obligati. Not® dimiloncs hypotheca-
! rum» quar aut eofiurnEioïdé^aut legales iimt, îIIe _
ab cmuiemionibus pamum t\ix ab Jegc propter ali- B
quod fiâunt contrahuntur, Nam Érççbriis, &i«di-
ci ilibus raro vrintur, cùm.fcilicetmÎiTiorics in poïïef-
lîoucm itum hortorum, vt quis -aliquid îVl&tc cogacur
P at ftr fur, quod cAm fit, pattes iftii non itucrutur liait
olim3icJ CuriUOTcSjiilcbqLii: non vasi pignora- Quare
cùm htec diuifio fit hypothecarum , ncccilàrib fequi-
rur^dequa nnuconuéfiit banc ab legemduci opur-
tLiill c , ·& quam partes promiîhoti-e non Siderint, ne-
cdlârib originem eius à Coe inaudi ne percudam 6c
Mafnenu? quidem in fua Aascmia non putat de Co-
iïictuditie po lle dari hypothecam tacitam , lege qui¬
dem pluttsdaxi non dubium ^ Imperaror agnofeie,
î. [,Ç. derciyx-or. aciio. ScdiiuLlraCcmiuctudincdi-
iterfum ilituinit, itbie concJtA inducitur , Scdtuiiea
non crft putanda KajcCojtfuetuJovniucrialiicidifpn-
ncrcj K'J intaiîbusduntajiat blc cïprfiTUj ^^5*
art+i^4- infra dcmouitrabiimiÎ. Nec quifqnamesiib·
mare debet hypothecarum £c pignomm ηιηκ i:
crimixiaviio hoc Anien les fublata, &igü®übsé£:
fterfonalti a. ■ iones &c hypothecis, quod cifn pt[Sp-
iirdtrm. Calli J quatuor qui nuiltiis fiutene·- 1
fpccic s poil u nc cora prehedere, de recepto sww* an-
rtune, t’uod quis pro ^lio eipromiferitiquodrciutat-
rc quLfquatn iiidicaruï ft t, q u o d é7i d di t( o qu '
ncatur4 Curita ile coitfts rurum, & cur bio omnibuSi
callis placuerint. Lcgiibcori? cltrefpond err , nrC &■ ■
rio facile reddi pottll, cAm quidem muhr rcpr[U!>
ειεγ3 quibus maior ratio tale prinjlegmm findcati^
pmar i. SedvcamurcoïiftitütiS. Nec.dubkimqiuQ ■'
pofirojcojtmiodaro , t uid ajaiaior rano debeat. i
tainest laciiæ iuris hypochcCÆ per hos abrogata:
bcntiutelligi, (cd ad cas etiam iftt -additi àCuiuc ^
di ne, de abis extant rstuli in iurc nimeupatiiu
Qusb, rnud, pig. vclhyp.icc, i,-.,,
a Ccluy mi rtçeit ji tmur thtfit) >he catus. Sc:ït^' f
cft, & inultas Fi£h fp caes poic-fi comprclieo ’·^
line mandamm recipiendi pro-eciÎer.ir nbeocuu3
era, fine ruiJlum. Hoc Articulo rabellanoui™
na oblidantur, qui quidpiaitl dc locosal IflCUttiP
fere ndum fufcipiuur, fed hac obHgano ci ac*?®
per h y p ochcCam n osi c ui dedit , iedciLi per 1.1-··
datum cft: nam p^soalis ciiain dar.ti nal^riUj
6o$ Des Oblig. Â<ffc. &"c.
îc^Pi-oaxrii rores, Oeconomi, qui Donum nomine .
riiquid recipiunt, lionn. fu'a ipfba&u receptionis , id
éftiâcio & lc ipk uhlig.mtmdLiitii hypoibeciiiCon-
fircuLuij ne iicn l receptores & raîiS qui alrm operam
rtaïucido, redpuinr.
h ïikltgepiH)· watt.] G omi i ex promi ifor fid ri tif-
(.or, &: qui conflit uit aheiium debitum ίί· ίο! u tu¬
rum : ergu fidcitiflbiis bona edam tueita.' Jiypuchecs
iubiiduntitc,
G L O s S A £*
i î fi ptrf> rt-tlj ha a i tiefenltttût hyptiketA U fît*,
a liypûthtrt caiftTAltitur +i di t AÂmifi t drltlls.
J Fifit TiùB dü-7çi}>fitr êenj [tdpirtt ciutlL
4 Vtrmuan da ^naudo^üÎ*lieoatioÀ màtit, &t.
l '■ Qjts φ ftnàà mnt 4 rendrf ^utique choir. ] H oc cJl qui |
Îc menti a datcvel reflitutre imius tft à die lui a: fen-
renrkquod Articulus MtJiii, expreflit. <j. cumiulie
pign usi adtcklenoü au te côtrahererui, q terni ex féru
ccn'tf.t vidtor mil fus êfict in pdiTelïïûiictEi Hoc nu¬
tem iâicJligenduns in pcrfûtidtbi^ cùmquisfolii^
dà/nnanis cft, mm realraiplâ cùm adtudieanruijVtpf-
ECHLis pno|ifia hypOthtCsÈ non ;u| mittunt.
1 dOud fa it deltfL] Magna diibstnrio ichobfticisauüiii-
rib-ns, an ck delicio hj-puthciinafc.ttut fiicQ,quid.uii
negini,qu3tlim à conttftaxicmc ULtri pmaur* plirres à
fentemia cotntb i pu tant Quidam putant fed incffic,l·-
ccmeUcconrrx creditores, îs: rit* Ccuiiets pa n. fife.
creti. antefer* Quod Bart. dilTint, E. aufertur* 5, ficus.
D. ddüf. Hfc. Barc. I. poil l onmitium. D. de demat,
Batt.BalilAngcL AndW.Cutri lariilimè, Alex* L rc-
Art. CLXXXIX. 606
l fcriptum.C. depacL, înttfr lias iubiiïtioncsvti le fuit
lege côpefci qmd placeret, i caque i s oc dubio km fine
li ypotheca, contrahi intclhgtJida, uee vero-â (cntÊti®
tRiitum tempore, quod omnes agn.t>icunih icd eri.xm i
die criminis admilb, quod hic vei'ba imuianç, qu.it ab
ipib kilo ôc ddi.ûo il rie vif. i prçfiuppoiirionu icnrena:
hypothecam tribuum. Inde her,vt noxij km hiixcno
polline poit d.diilu b û π a di flrabcrc fine oncrc hy po -
thctamnij :uit niiî à îadice permittatur ciuseontfil·-
rium,Barr. uor^c. d. J, poit contraitura, Îcdhunc ca-
fum nqndiimcx hoc terni annotarunt pragmatici. Ac }
ego quidem fiito non pueartan obligata, eûm cô H (ca¬
no focum non habeai Cotifucru dîne, nec pro emenda
pecuniaria quidem Îoli diihailio permittatur, art*
^oB. Patrici udi puto pro reputatione damni.
DtmtüdoiTrÿrtttnu^ Neqüb enim omnkeaquydfi- 4
bitura fonint, ratia t-Π e deprehenduntur probationk
busp& panique pqmam n g Dani merentur, vtatr- m>
8ζ m. Idcoqmr interim Jum probationes in ambi¬
guo iunx, dixi ab Indice permitti alienati oney polle rx
tat i one, LpoJ t c ontrailutn. D.dc donqt cùm qukple-
rnm que maiora bonaiunt, quamquar emeda aur ic-
paraiion e debeant, aur poliunt exhauriri, quo cafu
iionobitaiire hypotheca index permirrere poteft alie -
luti onero, cirta eam fieri 11011 debet, niiî quidem tum
onere, vr dicunt, hypothccsi,q0ain liris exi ens, Æcr-ei
facultates, qualis iit, iudlcabunr*
f, ■r’3etv ^ «.] H tc virrba d enoritn r hos caius
ijitctatcs clfein quibus Cbfberudo induxit: laciias hy-
pprbccas s extra cafus CKprriTbS contra i uris commu¬
nis rcguki porrigi poti e, quod rabonem habet.
Article CLXXXIX.
' COKTK r. le delinquant’ on a intenti a-ftion." pour raifon du délia a,
1Ρ§ j& “?c«de?d l‘l«riHw cil tenu ' feulement de f hruerclt auil pour raifon k.
. „ au dehcl:,i/bir (juela caufefoir conteftée, ou non : h finon que l'hemier Ca
raie participant du ddiét, auquel cas il fera tenu comme deÎin^uanc
g I omr* dchnrjucnttm " „Æ0 m#* finit b ύ crimine '&lpfeè txud*t urne
utmjtatmram. Lacs potlulati ttnemL umt'um F ad mtertffe cinile dtliUi , s fin, fe
cameftmfumt,[wcmm, " rufi hara con[àns effet dcliiii, qua effutit ddinquem tenebitur.
Glosu i*
( ■ vfa hodit profluendi trimin* , rare
tintjun a.
i JM tidù niéiH campeur fautÈle^
î F!) λ,» li(e mn „„ tffUta irntnlitr h. train Μιηψι fn·,
Uum n*tr C λιι j h ko Canfat, tff nutn,^.
f ittunfan tf# CiWé tiitnen ludiUtturtA Sn UtU fj-
Tif. Ait Cbofinwy
αΨ,Τ1ΤΑ b‘D\df Pri^· vbi flair* 1. 1. C
ex dd drfnniLCiwondbe cap. vh. ^ de. fepulr. cap
in Iniens , exnde gloi.L definito* D. de publ
ïu,l Lexratbaor^D-deaceuC Ex^biucim multa
m phomm dübi rationes deducta ffiat, ipk main Tu-
rilprudéntk ciuilis & Canonica pal.im&i-x aduerfc
pügn.euc, vtliilCmum fuir hitat Arriculuin feriberc
ψιι nobis litem dirimeret, &rev«aieqiiwrcm fen-
TCntiaïnhïL dilpofitiu amplexa. eft,
- 0tt 4 m J M aerio- ^iater d tun e xtrrordml·
vfrgtn tt* m Conf,£nr,
C iks peribas dones, & cnmi n.dcsbgmficac, firpiusta-
mcii m fua fignificacione prùprti t-ti.nn ex delicti
cud.i manet·, quod nt>j ilounnrous , artic. +74.
accubitio ii iter dum pro ciuiJi pruffcnrione accipitor
1. exsudicionim .D. doaccukr. Pr*lm™oJit'ndüm elt £
ex vig, & reuipris tribunalium uxori bu-s m prtilè-
qnetidis airaiqibus CDtimx quum Routnno iui<.· fmc
publicorum, hucpmutomn'i criminum fint. Formas
proloquendi , introduis duas t* profequenriirm
ptr oms * rum public^ ^popukrrs , qUa; axtûio-
ηίΐΏ P^bhcam aut cafttgugiohexti ddi ; l turum corpo¬
ralem, &; ptnnalon uucndunr nututui priuaco ικγγ-
mittuntur, quorum executio, Sc exiCtro commi ila. cft
propip &dclignatt muneris Magiiha tu 1, qui publi¬
co & officio procumr, is Procurator hiiu eil·, m qu^_
que ditione, aurmeri imperii rem tono. Ho ['nin ib u s
prs turis fuas tanfum rei perfecurio., &: damni dati
CJipoftukuo reliita , im ne άε publici caidii quid-
qu.im intendant: jndefit^vc logum vindicatio, publica
exempla cnftigariqii^ lUppfici», pararii um omuutm
CC i)
607 DesOblig.Aa&c Art. CLXXXIX. 608
lîGvTccution.cs , ad pLiVrtici Procurai Orf m de de run l u r, ^
in (imbus jall pttcïcr md-am pccîia-m petitur cjî vcriiii-
ci ne η inc vt licicnbimucr pnrnales, f. parimcs. Jmri r-
de ciltii!. Se <i . Li a iîrtle s ■ 1 nJtu. de pe rpc t, & i cinpxaU *
Quitte hcm;i pars iUviis ÏUifs Roi^ni vfu detruncati
de acCulariombux, & rie iiccuiastJj iur-e* d* piibUeis
îuiiiciit ÿMKcnèw · A*.· Turpiliam pmaibsfr tunih-
1ms. Pjditari ren iamilriam pcrft-quwnrur, fcquad
2 eorum pecuniarii: dufirirxatiiiwreit. Nuda igitur psr-
iialisà nmisfo cjfwcero^onwsrii pcrG-mroriariiinr
i h li erffjni s p l i ls ut or um , eth lïbi in proicaitionihus
miuiiam operam proritare ofiieimn &prm;id iblrnt,
<pii idée acÜmcmcï vulgb dicuntur. Qiun £r ipiæ ^
quoque legales pitîiœ, quai ohm priuxtk adiudicrtri
folcbarit.diipU ± rripUj &r f pItÔ corrupto , Je vocatione
iji ius pxtxani moribus diiplicncrcj ne Etodic obtinet,
ve mane plates iil pcribnj.q quitta ptiuîisciïum.
Quod fi quandoque a ce idir aliquid pet Ordinationes
de p-.TJiis dtltbariad quintandiis ddariones, Vf mun-
nonsefrandarione^iut gabe Us·, aur monctxi talrtper-
jfecilticinii nihilominus (biiibtii pra eu moribus eue»
Ctiuur, Si indicata· ,ib eodem illu delatori ex Itçt· pë-
durirnr, q n ü J recta çdani ol bn B art, air. I.S-crsxtuÿ jj,
S^iauss. D. d'1 h it. file. de lu de vend. m'. cum fie. C
çom. iib.io. C Angeliij;. $r pttnaks, Initir- dcadlio.
mim*^ Salie. L j,C. adhg. fkienh lui lu- vr millapfcua-
lis p rutato cotape ta t s de iurc qui de ni Roma.no eu m
de trnôiinitiend ir ailloiii bus pçm alibus qu acrobat ur,
iÎc craicôilitütum eas-tuimcs morte delinquentis cx-
üiigtii, cxceptvï duobus caii plis j hits erat contrlbta,
anr aliquid a J bsredes pt-rntm-rar. Harc diipoiitia
rubrica: Sc LuC. radcl. deiim£h& §. non omnes. In -
iti - .de perp . &. rc mp oral; achojn b . L ex iu.di oqrum D.
de accuidt. Ï T r regula: pr ster admodum paucos cafus
quos glofla d,L t-r i.iiLdiciôrum. memûrar.
Itt'go liris cüntcihrm, ie iiajrcdts lucmiti tranficq- D
ri as reddebant a£lioncst Ctiaru pénates pecuniarias
quidem, aut ademptionis bonorum, nam caftig, itio¬
nes perfonales mors iubAralielvir, quod illi notnuc* d,
3 I, r. H.rc iurilprudentuCanouiibs iu parte dJplicue-
rat; nam exruiguiquidtui morte dolidiorum ριχη,ιϊ
patiebantur, icdha-redtts delinqueimnm omnimodo
volebant teneri, adtd quod cui quam exJelitlo dc-
Fimibi pcriitlet ad res rcftinicndas d.tmnum farci en-
dum,& repoitedum qnodabeilct , idqne Aue lis con¬
te ftatavJÎèï , fiucnon, hec illi- d^csmvlt. d. capit, in
iuicris.bald.Saiic. AngeL Cicceri. d.f.i.BaruLi.D. dc ^
4 pritKndci. Uxc fcnrcni, vttquto^ moribus recepta,
Si hic pro dt. tradita j Quie poenales omnes vult
innrre aboleri, fitiecnritefttitalislu, fuie non., reiper-
ftcutorias durare ctttm nulliconteftata: Hsccdifpo-
titik'· ratione & æquititc fuperat illam Ro manam la¬
piendam vtroque membro, qdisntortito dcHriquentc
poena:; abrogat , qus tatn defu t) iTti e c, π cffene frdbar-
rcdiim , £crei perfccutiones iribuit adiierfits eum ad
j q g em pecrnua defunih pet ueni t. L an t nunc ad mira-
tores kiris ïHius fpinoh , vekiti nuftiuam mundus ia-
puerit, niriRomar , quo magis n- iroi-fcrspfïllc queti-
dam erudi tu sn virum patrono fc in SmamParifieiifi p
indicatum harrtdem rei criminis non teneri adriune
etiam pecuniaria > at ne pe cfecuto na qatdt ej us qti o d
imcveft, nriiadl:Q cohcrilata fit, anrad hjeredem per-
ti en erit, d; Areftnmdtat. j, calcnd. MaiasipTi.Qiiod
ΐϊ verti m cfr, apprer illic quoque imiltu declinatum
ab iluus ip<l us ca tus prilbi aequirate, cùm T oan, l;ab.
Ireqncns obm tri illo &: masiitio pridem magi liratu
u-ilcEiir in.'S panai cs. Indit, deperpet de eemp. at.h
arq 1 1 it at em Canonicam in illo Pai ia men to Ρ:ί : 1 1 ji n i»
cibfcLuati foLum,£·; vero obicruatuin iri üruni Curia
laicali , v t' ab I i ;e ted ib u-v H el i uquent iu m ait i unes (jj^
π l'illi t Lie, dc d.imna ptaettentur, ex Cano^jftam^.^
rcnci.t, quam lue icrip roratam haberi gtauilau^'tlll
dl audlori li us icripti iurs s pati ij ,
Gloss λ i,
i Jfn Aeii&tun frrjti^iaiitrpri medio condi, Jtjt^ AK
tx fOJTiJ'jfï» JKe -JJt ? ii i· ha rji' ÎiBUnÀi
dtj itniint.
% ÿjifiijï yrrtdcnft ifflttijUotlt rcws dtttjfirit*
j Hira ddirujuwn; tenetur *ftum m pvfimUnt,
1 1 Fsnf rdifin d» JtliS.] 1 1 itcliige d e dvli et □ agijcinn dc- ,
Üiflum ipiuiu aiïumitur pro medio coeiudrndi^Litj
d c fi i r i. ü , aur bo n is 1 2 γ tis ftli o Ordina ri è fut eïttsur-
d marie : nam Je deliitîi pu bbei s i n te td Ci agj,tu.r pici-
mane, inicrdum de priiiatiii mclinariè, ik cnuiittr, I.
vit, 3>»depriua.deL Lvlt-D-delurt depubL
intl. hoc cafu raiioue déliât agidiritur, acriita^
aliquid agenti, autadft barcdi, aur darem fatturnp^
neuf, a cil o non dariir,quia mera pcenaEis aJucrûijiç-
-cfdcm non datur, vr dixmutt, f'd nci tJJ inqurndr-
Ik'rnm vit, cabsLit aitiedoU, cdm mciuidûlqs^,
nul lo v d at u s cb trattu, cum cnimm i ngïiltar .cum it,
futtdlo. Diuerfiim cùm dolus admittitur in cûtiaûii;
mro ium cùm purget ar, hoc ef, reparari po0b pK
aitionem ixeutraciu, non minus tans a trio adunliiî
liÊit'dcm compe; i it . ■ :iuim onmei alü ex ctmMLtil.Uî,
qua natum & maceria rtanisioria: liint : taies finit
emmes reirificmes eeintraituicm, qu.t fuudatLit indî-
lo, vi, fraude, cira je.fcrjpiriouc.qutcqiudemxlbitb
funr, icd camert quiam eôtr ailuÎnçcruencnmqietq.
ruun i r per co n trait uni. Lin hereds n i . Γλ de dola. fri
cùm agit u r ex cor l'.iil t:?da n i r in hçrcdem,etîaM(tl·
hiladeum perueiteric- 1, ii npuJ. i- JacLUiD.dcpyi.I
li oc iu rc. <s . Itn. L ad fa. ^ . fi n.D. d v re i ud :c. \ eÛc
luau- faber, dilicot, d. <j. non onmes jntilejd-nrjjf
BartolJ.T.D.dc pritirudel. □mties.d.Li. ut rcdjçL Jtî,
1-J rtc di A i n il so dîbgc tel n oranda I uri fcoiirito^aii (ci-
licet delidl u m per le insblVaeto capiatur pioiudio
conclndjcndfSc oo agatur, an ex coatfarifuyinqiK»
do Ens ad mi Iliis dicit un nam cum dolus aur fluusnnU
Ium alium titulü brtbe4nr,idhçfcdem non tranliUMi
c Ei d d π-tüf .] Pl n dem e procrf lu & accufati ooci pa t
Jj indicatus fit, Rr pentlenic appellatione decelTicr,
quailio quidem pcrnalts eii.w Lclu 1. & tiruL Hiftid.
acent, inots nittr, Si l.vk. Sedit LupceboniS(i/C'Jico·
ciatmn lir, exprefsi· putat ouminn haediemSrifliliïti:
appellar Mtr» rti defuncli debere faU, &alij dJu.
noflro mre r on Ei ab etrr dubitat io nem reopridirif^
appdlariouc mortuo, *k adiudicAtione repainconlSt
aut Ltirertili' tadla pani ci udi heredem dehiLitri rr-
ner t j.d l~le ftine ndam a]q>L' 1 Lit i m tein, ali o qm ίη^ιιιη
ConhiiTiatum iri, cùm ?x\ id cml me v Lia
aur fcjiccndin teneretur, ex b ac rexru. IdeinenituCtll
pendente inflanna prinapah Jeceilcrvr m prohiiuta-
rus : in boc diff ers ntia, quod j ? é porc moeris rd^ ,
ceiTiis inm non cxnuordinanL· f Ld ordinarie,
η-r infhrtHTirr , & devia ex-mordminiit JefltâtE^
tardi t: amm & pecuniarie. 1 , dt fu n dio , vbr W vois· -L ■
depub. iud. adeo vf in quibaslocis diuerfr fim ι^!"
ces criminalium & ciuilium , cnuia apud crumn^
i π Γίί ti ita, ix-mi ltaida fi r ad [ u di qcm du i Et' m, vrii irp
rum iiiLpcriuLTi ]-ιοη baberer rexru exprelTu. iU· ^E"
funcl-o. f l.l fi: ro hac nu n ahu rloi te- ma g'db'aru Lie1
pci «Uter coniti tutu :i ],vr mcrccs pt n guéfc C Γ« ρΓ°ί:ΐν'
ηο,Α' inmrarec emptores.
^ L'htntirt.] En* driiTMpwnrr. Nam in hxvcde af c» i
in qiicni delictu m f it l\ i i u m cor. icilacioue rcoi ■ ^ J ,4
6o9 Des Oblig. Ait. &c. Art. C X C. éïb
hxredes tF.inihiicti rtftjoncs. 1. omnes- D- de ait- Se A
oblig» vhi glof» & Lpcrmlss. D. de reg.iur. L icicn-
tium- d c :iûL &c o b Lig.
3 De hrrrede delinquentis hÎcftatuirur renrridun-
taïae pcrfecutût'iarci, quo d idem in pluribus haeredi¬
bus ver u vftjt'dain'fi ad cos nilpcLricherirsquod Yâlde
notandum piitai, AngdL d,Li» ileev. ttel.de/. in fine,
Alius Angelus, d. §. τιϋπ omnes; leu B» Fab, ibidem in
fînt* φ d . 3, i. v crb. cos, D, de pri u , deî, Srd fiai t ltiteS
conucnimionpoTedptEnaliccr, itauec ipfe cbupmfe
potefir, fivr nie Baldv d*d,r. vcllct iuÉlintre [tonorem
dcfuji&i, non pu to admittendum* etiî ali y J Baldus
'probat* ied n illu mre verum fit, noJtro neqüit,
pi'ûpte reitpiûd morte d-L-funiti multi pai s pmbatio-
-tium perit nonni ii cxorc cius fieri pore d » vtque
ficriu c nequit, ficur palfi uè pocèxir,
Glùssjl 3,
i Offiij *ftîàitrt ettinci emoriuntur rei mente.
± Jrittfefe uwUfid in mater i4 tTtmmtl*.
3 ΓΓ4πβί»π4 dfim u\ hernia Ut» citutfttùstfi faytam
fart S^mAm.
■ e -Wcsirnt.] Hæcvox pnuiLiya & negatiua defe cx-
cliidic porriiimm petitiones, qua: ex legibus au c Coït-
iucîudinc ex quoque delicto peti pûflinr. traque
-onmes omnino actiones , qu^nboflicio exerceri fu¬
ient fine iam iclliratKj fîue înltirucnd^ intercedunt
& enioriuqiur in nundto mortis , duc pecuniarur
.fini, fiuc corporales, finie ademptiones Umorum,
aut paries cor um aim ius ctliilc tratifirorias facercr
ratione bonorum per conte thuionetit. lam inde file-
bit pronjxacorluuiptjbusdun taxat rteepus* tiqua?
Îécont & quaternis fccrnrde publico, nec lu fumptus
viiiotiiefunt, vrpoce lins incerta:. Sed quia rd quam¬
libet innocentes, cùm per informationes grauan-
tur ibis fumptibus per Ordinationes peragi, & de¬
fendi debent. Quate ii qui ab oflirio fiunt pra^o ga¬
ri , reftituendi erum: igitur abfiftentc iam mde orn¬
ei o, primius defo larus coufomo offiaj , rem fitam
perfcquciLtr ordinaria lite, d. i, ddruJiibo. rcluti&rin
Caitla riilfi fieri folcr m o reno reo, fcd przi utf ici di fid-
fb muu-ente.
L’ititmfi dniL] Interdic vocant tribunalia quod ï
cuique abiit , icjïfitat ration e deficti ab dcfundlo
commiïïî vÉHaiim liaeietfi niladfit, pura ex yerbsrn-
tioftc, cùmmroibmm periit, operæ, itiedicamcfiro-
EQm fumptus vxorii viri fortuna, liberis uarenium
opi tuboofs.üt infini fa oidttpk fuhr, SeJ in Ime
verbo illud etiam venit, quod lucrum ador amfibrii
B culpa & delicto defuncti , velu rr cu m pubJicu s n iLfi-
nationi, veâigaliucnj quidam qui Iicîtamr us erar, cs
itinere vi detentus eft, Sc magnum lucrum amific,hoc
quoque iiitcrefTe nomine imelligitur*& cius profec α¬
πό adueriiis hscrcJcm cymperit»
i sait fit U w ψ foit etnitfL·} Hfc Roman a rurfipru - j
denri.t vapulat, d . L i - £k d. ξΓ.. nd omnes-^Sc leii iudicio·
ru m, & U en i Ses, Hcc n ob is muli tim ponend um tspe-
rai, an fola citatio itanfitorias. faciat aitiones, qpoj
redtè nrgan t cùm iurr patrio ne eonteliario qmu-
quam faciat ad mmf mittendas asiones, fcd folum
interefie, quod conteltacionian non erigit* ftd pe t fc
ftanimirtitür.
h ‘fi*ftf>trHty*nr,] Inepta rïceprso,
nam hoc cafu non vr barres , fed ex fuo ipiitts delicto
conuenierur, veJ«ti furdexfuaconireaiiiione. do,
L i.verb, polIlintTD. depriuat.dciicl:.
Article CXCh
action d irnures* verbales ne paiïe α 1 bericier de J iiiiuriantj nciniuric a r
en principal, dépens, ne autre accdrairc, hfil n y a contclhdon,
Co
T Niuridrum htrtdi η?ψε m turedm datur in prmtfali* txpcnjîs, me
1 ako acceffortO} b n 'jfi k/fit contefiatiU
C abrogari, de hoc Bar t. AI, i. §. hîtedein-
i isfftw itûttriùtum non trtnjît ad htrtdti çy tAmt*
diti pti/r,'?,
ï Jn extUordmAnii ferftmtifimiiW ttStdÎAfiv fi per
0~(-
Λ I Luc difpiifiao ffimpta eft ad verbum ex L mttt-
tiarum, iv D. de iniur. &Li,^ hsredem. D.dc pri-
u a. dcï. rationem adferunr, quia-iij bonis noftris elfe
uegetur, ante conteduionem. I. imtiriarum. iS. D.
de mi ur. §. fed heredibus. D, de per pet. & temp.
a^ioi & rationis ratio, quia foUmv imbitam con-
tmer. I. cùm emancipati. §. emancipatus. D » de col¬
lât, bûrïût.J. item apuA §. ininriarum, D. de iniur.
Arquos glotià, d. 1. imnrsarum. Quare ülud mirais
dtrni cùm tranânim nequeat; cedi tamen & vendî
poiîc , quoi gloiïa ait, & ex ca Boit, d. I rnairiarum.
Jï- quod nec rcip. expedit, &in torum conuemtvfy
yfr prur. ta Cwf. 3nt,
Glossa i.
51 Jrwerti Wrif/,] N.mi realium cadem condiriû,
qux& ca.mterorum drli diorum, ex qui bu s vr ante dixi-
mus, competunt actiones in harred es citra con tefia-
tionem, ad damnum lilarom , anr lucra m rnmflum,
kd verborum non limilis arfWtm eft.
J tin y λ conre fiat jw.] Cum ciuiliter inilitiiirur cou- x
te fsarto, !i ppcrititj ne de refipon fîone, ied m exrraordi-
nariîs periec utions bus, conteftationes ùrrelligkruii
decreti execution r, i J e [F , jifi eurrtrmtnt perjrnkc i , vel
p; Thciifio ne fecun interrogatione; nam inexti'aor-
tfitiariis conclufio capminn fine fini, je dpiiinuscon-
greffas parti u rp in tjfilnts, inifttcfrogarioneertjcon-
rra quam fcbolaftici anâoresdoccnt, a)io fdlicei vfu
& praxi locortmi, co jura sbfoi ces decret i excertmo 3t
defcdtuî pro cruiteilatione cil, L fi en lin. §. qui mia-
riii’iim. D. Equis cautio*
CG iy
6η DcsOblig.Aa.6cc. Art. CX CI. &c. 6n
A KL T [ c.
e t * * 'i I
Nüv *£
C o H t.
Il ΐ T I Cr
C 1 1 X Ï I
N 5 * AI
C Ci Nid
A r't ici. e CXC L
e Λ Seigneur tlait cfhe paye13 devant cous autres/ pour ks droits 3c de.
uoirs de fan fief^ô: en fécond lieu le Seigneur luperieur pour Ufdfis
droits 6; deuoirs. 5/ apres les autres charges dcucs fur keux fi ds.
, ^ Omine h potior conditio effe dei?f c infiudalibm wrihtts/ deinde D.Wimu faperiari in
L' iuribtt* fciitldlilwf j * pofteastnjh & débit a , qmèxcmtfA txtrwfc$ tUbm^
John dcknr.
' G L O S ε Λ I.
! JV0JC.TJWJ Pmtin pitiar cnfidiUeiti dcinfù.
1 £ î Jf igiw .] tmracili ut uni & Dû ftfintl en
iiûrriligir, Çtiiiisin feudîdibws iurihiw ft-mper ïft ρ&-
fîcSr çondïtso* quodjibhi notàuimus; &: para exf pib.
6 il , Tuprà 6l L-ca. ? π fn & El pe rfeqtm ür ih
fcudts. Ç.i. glo.<îT Edi ratio ions pnkobftarc videba-
x nr, pro pte rca qu od fub fendit m, pars cft fc udi, qttan *
doque aprimu concciîiu idco potior dus citda cité
debc rc videbâtur, Cluvi proferam hodie ftibinfeudi-
tusrtes fiant fine confinEn pommât uni , naque facto
vadalli non vitlcbatur lendum, quôd otütï iu cautâ.
picncu'ii fui (Te t nedum eximt hvpothccx/cd ne .mre-
p/iii quidum per l.vcitm. D.qiii pot. in pig. habeant.
& J, grege, ç. ni fi-înerndariis. D. depign, Sed tamen
vtîqne Confucrtidn ftacuir piioteiTl elle immediati
taüfam in exigendis debitis feudalihus.
b Dtftffrr row j m frr s. j Ante Domiru Denummydeit
primum.
c p mr In drain 0* itm rr; de fiefîj Qiix frcgutii» Do-
iiunu.sindijiiE>& appüfuit in concdfionerfuaj fiucicgc
diÆtaj ii ut- Con fuct admis inire debeant lu.
Glossa U
t Su ffrtc r Oemi&ttf trdinefr>prrtt*r t igst hyptihetArU.
A i HsmitiM απβ^ρνβ |
terti.
I sk mfHÎim fkittidt mm fradi à
,l Fl rn (Ïahd litu b Seigneur, f Hi>C f lt Dentatius Ik ; [
mi j j] Vtâiibi. arrri5& & »,c ;■ Agit vet o li tqndqùefc* I
poibcciui.a, U'd ordine pofteriiAe, rpod mit'? UlcùA
priôr lit firdin^rütura^' (iibfriidum ab en üaouenü.
ni. Qiiid igitur it l Do rr.in o ce ni'us, tïfo ti & is fceèim i
conctriErkge cenfus. Si eadem csufa cirss viderip^î
rir, fe d u mrn bk poit cran es Do min As veniet; ctdj, '!
ne prier ett & direiti domidij tetetorcs, cùm ipicmrc
Confuetudiraiio r.ô- babea^Se hic ordo CofimaJini i
iiiiin.âiis variari rtéqueatj c^tetos tameu cn Jitor:.!
D ex caufa csttiti ftca antecedet : Sic 6c itiquilmi faiitii]
rcs in pridiis virbanis obliganrur primo lucacon ,co.
] nni fecundi η ο π ] rt m glou 6: Bai [ . L fol uOinL.i I L
tum, P, d f pigiior. ad! 1 fi in lege. ΐ . fi roîctiiEr, El, J: |
Îoca. giûf f. ^ 1 l graruitniil in quibus eau f, pigiiyj. h*
laibh.ÿ.ircm SrtuiaTta. Inftit.de adliombm.
- in ituiTci {hitrgts deu ë.r .] Genius foîtbd: rii-Liitt, j
quit eat faufil exuinfeca debentur extra frirtii cahÎ^
mix ordine regnari hyporlvccamin ârporfinuJtuûi
foh i >J ti car : π un D o snis u in liiî exttaun W jiiito &
exte moi 1 nd secs icquuntuv. art, 49. filpia. oîOwe im ' L
eft ver a fcïitenria, Cartoniitarum^ mc.i.txt.dcb^
Article CXCIL
e s^bailfaursde tcncs^maifbnSjdifrncs, moulins^, ou autres choies iûb |
meubles j à ferme, doiuent dire payez1' des fruits, A: letieesdc ladite 1
ferme p rem 1ère meut Si “"deuanc cou s autres, ores que lddits bailler
uyeot plege, ou d autre ailcurance de leur debte,
fmâommjicdiumjdecitndrutn^moîeitdinoruptt àut rtrum aliarum
/iirwjj pro lociïûonç s prixs dimitti debent b do fruclllms joie perceptif & c Antt ψφ^’ I
que creditores * quamitis difii loca tore s βίΐα u jjoran accopcnnt ah.xm çdHtioftiïft §&
debiti.
Gloss a 1.
I Fti( ATt, Crftf, t’-ï iuti duih deÿnmft^
x ÎTtt&é tti UtAte ai üt Atieftiûjiem m (Axftttigmrti
mintri!, tyc.
libuit lue au abribus fcribciidac Confuctndïnig
(parian in locus Roinani imiSi Se de Romano ÎLtre fa.
Ccrc Çonfbrxu.Jincm ,· cùm iude peti icntrittia: p,ks
poftcni, fi nihil ampEitis fcripio iurtadiktiTur-
a Us ù*i Henri. ] l'ï ], fi in Jege. &h edi cobnus. D. to-
car. nsm cril fecundi coloni ros, quani fubfirinariutn
C vocant in rnfiicÊs non font o’bligara primo 1^^ I
ri , fmihJS tamen rei locatie, in qiï,dcunu(ue s-i·- |
nus ambulent j snre-aue&icnt'Tn j in c.nüli-P^nST (
ris manrnt. d. ttfi colonus & in prxdiii. I
potior. L potior. ii colonus. D.cod. 1. r. p. l
înrerd. niJi quidem de eo .conntnerit^ 6: i-Jco a'ta- L
ror primua rti.s fru îtiia pignori1 capere s 6c acrclb-f#· I
ptoet-il:, qnnad ci feÎBitnir penfuo comicnti,
ccmtta iccundum , & αίίοΐ iiqarnrt'S condLiitoiEi 1 I
piürcs bon
P &■ fruits ct4 /‘î-hAi.] De fiurribus (ulo
6 ιι Des Oblig. Ait. &c. Art. C X C I ί I. Scc. 614
Ftd 8c fuptTjeniionibus m nundinorum : nam Jiæiil·· A fcudi , quoru caufa omnes altos antecedit iübfequrn-
içr fmârus lune . et£ dmlcs sncc quidipiam debitoris ci ordine, 3idcirunorum cenTtralium.
inrcrcÎtj vti.de ici uîHt^ d Sri dft/w jjfttiMfrrc. ] îvanj nud tiplid obligati omim
c Pwâtii tf>u itf/rfj.] IntcUige qnoicunque creditores, non ioEuic debitum , ied cû ioluto dblbluuncur ajquè
feue bypcrtJb.ecmos bue sJios, non tsmen dominos omnes.
AnictE CXCI1L
o ]ctvr ieju, qui auront con êuiù & m eue vi n # ou autres cho- A R T E 1
feSj ou laboureurs & autres mercenaires, qui ont bbourc & cuîtifé Ια 5°*”*"
terre , ou qui ont faiit autres chofes, pour raifousdef^uelles 11 la chofi Co vil
cft veDüëbOÎiccmferüecJ font preferez an payement de leurs loyers A
ûlaires à tous autres, c fur] eiHi&es choies voici urées ainii venues & conleruees
par leur oeutire, peine ôc labeur.
XÏ&Îurdrij fuaàfortmm mal Us, aut agricultores & ahj qÿérartj mi
culture jiruicrnnt crokmwtopM mfiimm, mquÙ^ifitrrunt rai ton? Mm J
res domum adutêi fuit b mt fdlm ftÎla3 proponuntur profolutionc mercedis & pL ή
quêujuk creditoribus 'fitpcr diéhs rém fie domum adtttfHs aut faim facit; eorum t pems
§HÉpjî & labore. r
Gtoss
’Vdfhirïert.] Ex Lhmu^D.qsiÎ potior in mg.hab-quo
loco vcduriLriarnm memini c qui Si vaiLigarij fum,
imm Nautar dcTabcliinj 6c cartircarijjqiïireï vehen¬
das cotidiioinnhi re cemi io nem habent. peifcuiil cm
priujJcgiaram addo Ærhy pathicum
lahuris* rij agricole ciptt j.Merccnari j .
* U ektfrrft vemtë m itnjttiut.] H ire ipfavcrba textus.
Î.jnterdum.&lhuin5. D. qui pot- inpigq, I.fi vemci.
Lqui naucimD. de prmü.crçd.
B h Ourm/trufi, ] t- creditor. D, de reb, cred. I. 1. D. de
ct'C iiunor. 3.1. hmtiS. haec en un,, inquit, pecunia £ü-
uam ft cic totius psgn o ris taufam.d. I.'ince rdurn*
* Sur ttfbÎhtrkofci] H oc éft per re tcnrionein rtj , fed
^vox/ùpei, hyparhfctam inducit vulgati S dcciiloni-
bus, tait-; impenl'asenam ριπ doues dccuaim L£|
domi no. DÀc pet. Iirrtcd. UiAmdtis q ui. D. crci£
St quos Bocri ils ded C44. im.i. it nos alibi- Kamre-
*ntio mmus cilei quam hypotîieea per d.
depign. Proinde Ci rcsrcfticuerinc3mtra
nes intendere debeat, Ordin.anni
Article CXCÎIII,
N1 autres obligations, b&iugezTc le premier créancier en datte, doitAliT^·
dLe préféré, pofc qü’il .fait lettres du Jeu en ‘ informant du premier
temps de fou Jeu par tdmoings, ® 0 il autrement n d , At "
JA'7'’ ^ligMiontbm plfmMwf & tuduim fentmiis fmr tempo re créditer 11 pr*
frnâebeti quodfi mllummmnk mflmmentumfkÎÎumfrmt / mquïrm pot
de fnort tempore fm déni ferujhsj mtalie modo.
Gcossa u
1 ti gnatum ÎUÙ4 tinâhonts.
Z HjpülhfiA AÎi^dm^ Wattiw.
3 TtpiKD&fa ια nîh ptr(*H4liL un. Z. cr y.
4 •.-'frncttii 1/trsa ftnfms njn.?!.
y Frtf>r:t*f rf wp*rii m byffoltiii 4ri.it .
6 NmS* pria nf*> ffwpirtf mÿtrfi n dik
7 Jfd j cdit fd ctidtfdi.
5 deptrfetfdtL £T nti. fif,
5 J}€ ^îTsfllüiÎiiflt mttlUgtnàn» *rj. tfftttH*
1 P fypoihtu dt rèm tj}t df ptrfmM.
Hic ni mild attende di^tuio. Nam Kunc
Amoiluitk αατ î icmo, ÎUr rarus kÛû r mrdligit , cùm
C prima fronw ni! ohfèürum 3 --utr difficile prT £■ frrar
tthineDdfqLiodfriani do^us rcmenrnïr. OJiimiui
quandoque &: jçpc ex rebus ipüs dv fft-h^ndiin w pri-
fcoskTipr;, Confucmdimsauûorcs, vc noru-xpm
pmlis diiciplma: huïïi; vdtri poiîlnt 3 hc nmlta « ilb
jure non potrewirt, fed \ ambiriota o£cta ti«mr dlius
«picnnx inquilicpr plunma infiianiuarri^lcgti^
nonL'mrr^niluJLjÎc vtlutillolkulo afCiina &ignot3_
.pteru mqnc nec reitè,.iH-c iuo Icnlu. tUbtiVcro, quod
invctfci hbro de bac obligadonum pnvlauom,' Jbi-
lucratam indexe & pcrplifxiCoricrptLlin extra, vr 110
mirandum (ïr rtformacorts aliuJ icrïpfii&, (bd nec
cos qui d cm dikrtè, primas quid-p.n icripri augeris»
gfpam ignor.icionei uîh valde lapfos, qcc idfcdpfif-
If , quod ciuiliï elfe: dütiplinn^ncc J i emendare Λ*-
CC iiij
’6î$ DesObIig.Aft.&c.Art.CXC I ï II. gi6
ïuct.m t î îii quai intett Jçtcnt , re aiiecu cos ϊ Γα! v c
iiicclÜçaiur pauca nobïsdc bbUgarionum pfféelaçïotit
i prrrfanda fiinr. Pignorum conditiones vatias înnf-
prudcntia Romana rcpe#xpBÿ'ip& pignoris Si dypu-
dicdt' fignificai^qpes; interdum diucifii^, intmhiiti
confuiû lignifie λ t U, vfurpinr, Vt ht idem pignus· quod
hyp otlieca, Cmu çcidunnir cm pign or ata-, piepa us ci -
fe volunt, & pigueratiriani indu adtioncm, çùm iofis
co mien cione fine traditione coiiihtiiudttit t hyporbe-
tiri μ lié putantur ,qtiiiruui p.crfccutio aduerius ctt.mt
cxinuicos, ii J. cruel 'à Domino funt conilitnra* $ed &
anrllh.rvfijs hypothenari ipfs: fpcCR'î diucrium quicl·
dam habent, quoniam ta tige damur, vt intérim jjpui
creditores fruit , qui de kypoïhccæ frudibus isbi cre¬
ditum feponibr, mftequens Lonimctus Çençracuri
Γιζοιιΐο l>Oc genere hypothccit „ rum aduerfus vmûn
debitornti Wtfulmiuir à pluribus ordinem Îwhitto-
3iis ab ordincçrciicndi accipluut, id ert, quod proue r-
Llo dicLtur,qui prior fie tempore, vciurc qnoquc po-
i tior Jir. Hatc. regiila-Mpthccifmnmbus , minui hy¬
potheca, fid tamen iüs incumbendi rei eft, quod re¬
tentionis dicitur induvium cenis iaiïbus jure Rofti.t-
noricra quidem exprclÎum confenium vj Icgisindu-
dla de qua» Ici editoris. $, vir. D. de furr.l. in rebus 4
fûlTunc. D.cooi, diuid. & b fi quis rem m hn.D.de ac¬
quit·. lii polfrfi, I. lulianus. ^.ofterri. D.de .tit.cmpoL
hacrcditatis- D·· de hscr.cd. vel ait. vend, de .iblfi krpe.
5cd retendo, idqupd vox £bn.u,obîiut;t,vt res rctine-
f i yinrttf nrirfç MStii-diBiiii , fed li retenta r exciderit
polïellkme pctlequcndi ius nbn habebit» «£C aduer-
i lis debitorem * muitommiis cxtraiieum, p toptereï
'dixi minus elle qumn hypothecam cm us gliapotcftas
i cil , minus vfîtata priuatorum ecmtra&ibus caqumi
Cl'.tcü nombre ijjp-n<m&£iax· appelknr,quar iu-ί prions
exactionis inducit iurcr p] ures creditores perfonitiu
nûionuin icquoad exaft tonis ordiiiem idetn porcjl,
S tirer pcribnales quod hypotheca in realibus & pigne·
rari'ümum otdûie tribunalibus quidem peni' incognita
3 uri modo iSlr'fdiolaihco tradittf|cuius capot edi as cil,
vi inter pl ures creditores thirôgripMirioS , aurperio-
salium obligati tmutu ls -jjiccFenmir in exigendo debt-
tomw prior cccdideriï* id quidem oiim Kom.tnji rei-
pumt pritiilegio atrribumm ^ tttrtis duitatibus non
i tem 1. iimilf. D. ad munid p.l . pe nulr. D. de priuiL ered .
Lpcnulrirn.de. iur. recip. lib.xjj. Cod. niJtpruicipum
piïuiU'giopi LuatJS quidem itire.prium, aur raro aut
nunquam nifiexmoribm& legibus itiuntcipiômmj,
&; Plinius Üb-^èpiitola ad Tîmamunin Bsthmieis Si.
Ponticis non pLirurfansdle; in his qua: i prfdibtis
conceLlsc finit iecut LtareSj cùm infirma ilnt.vt jiCjOni-
nia ab alii s c once lia.
4 His pofiri? videamus , quid hic fîbi Acriculus vo-
t&m km- luerlE & intonderer noiii i uris introductione, &. qua-
fitr’rf j: tenus progredi debeat, in vereris innoitarionc : mm
' de hypothecariis obligationibus hic Articulus fniflra
P1.M1 jentat iniLcilipcrctirr^ctini fit iiorilE mtaiuri ? γ^Ια . i n his qui
"0Η prior fit tempore s eundem & iurc quoque potiotein
^ c fle : Non igi tu r cric ilfimas regulas iu ris putandi funt
ii. c/ icripti auilorcs prn magno Opcriprserio juri gentili
inkrcrc viiluble , Οίτι πίπ o ilincrftfni eft τ quiod illi
voluero fir , Sc ntwi aliquid, eùm exempk lûc ïinbcnn-
mr pcrfoiiatiumaitiouumj qna: cogat credere de per¬
ianalibus node dichum,[]tmd de bypothccn.nisfruilTa
5 diceretur. Hic notanda i ure Romano indudadiffc-
renti.lL> qttivd .ai.prluiltgia atrin etpcrlb'nàlMttü fichy,
pochée iriarum obligarioiium. Nam in hypotheeiiiis
mmporLi pnoritas pîiuücgiuiu idbtiic s nt pcrtnnaii-
■f> bus .coi-itra; nam in fuspnoritas temporis nihil profi¬
cit, nec quitquam prior cslgitj sut praferrue alteri.
quia prior obligaueric dtbiiorem. 1, priuilegia. D j
priitit. cred. glof.latè. 1. 1. C.depriuitdot. ErgonH C
□ts p Jures credinjres perfonalcs concormiit'
vnum & eundem debitorem, cùm fine emLUtm cindi
rtuuLLS alteri prafcrcur, i edi omnes eodem modo
mittuntur. Quo «fu fi debitor foluendo eil, njjJ3|. jj. _
rcrclt de prioriiaccdi (putari: Ssn non etl , quod decft
pene omnibus pro rataiui debili , hoc e it fi cornici
mulus debkoi'LÎLÜ alceaidiL ;ul rrecenta,& ducenti (d.
Ium in bonis fint, vjikuiquc creditori peribit tt;ri'i
ibi dd.fi ci. Ei 1 ii dem rituli creditores d ixi, | |[r‘,
C hicograph ar Jj trt dara: pec uni x cx mutuo : n=m l.^: 7
® bu fidam ramerfl pcrfonalibus piiuilcg|?,*m|]fii
priori tatis, ibd id piuilegimn caufam non Luunsr.jrt·.
poris ptiociuire, fiai à cailla credendi
Lus, qun: fiiperioribua arrkulis concinentur vettu^.
His, bimuli 5, optfariiSi dic talibus , Si tuo:, ciatri j ^ jr_
it au rationem* £c ftsdiljMrionifdificijcefdiiiftB^
l.j.D. inquib. caufi pign.vtl bypochcc. tacicon^. |
ctediioi·. D.dc rcb.aed.l. irD.de ccil.bonor.vbi t4|t
vd niiuii fiabricaiid^ , rtrroartdi^ vel inlÈrueiidsc.Ii^
tcrdnm. 1, huius. D, qui potlCK l.quL naLiem.DdcbDn,
nuit, uid. poifld. hifiniianuEuoueih. .5)7. Id alüsplû-8
C nbus exegimus. Ergo cùm hic Arricuiu.ü dicat,
trtt Videndum cit de Ciuuûnqdi ob]iguj>-
nibus PcnTerir : nani :!« hypothocariis ante ntgaoiifa
intcUigi debere qu^ ipeclficam Si propriare Jisiim
determinationem. & naturam ; de pcrfonaliba^iir
uccefie eR accipi h Ncqiic cnim pmamium eJtPs.cFe-:-
rtiatorcs talium Ignorarionc condici pnes>pe rfuj
&; li ypoc becanarum mi 1 Cui il c d] licx fias I ege, Sc vh,
OmtudiiTe , qua tot ruris titulis & conffituti&iu^
tnfermuntur, subiti vno verbo magnam iuriipriijfi>
ri.r piircem abolcrrnr, cùm i Liris ratio. Lenius l e κπ fil¬
ii i s j &· principia iuris doctrina: confufipiii ralifim ab-
D lient, nequi pnof rem iibt olfiignuit , ah ali ο r^nceuer-
fAturin llifl fiemd qurrfito, quod fi crer i >rd ùr. e J i-y p c·-
rliccarum fubfato cxo:quacione perfoualmai ,qsâ ml
tale ad mi rtu ut , nec pri ori t a r em fi ru anr. Met tr.m irr.-
per iti iuri s il ti us fili fle putandi fiunr am aailoECi pii-
mij aut reformatores, quos ego noram amnfüaédn-
ci‘ti.5, rr.ulium in cauJif. verfino-s. Sed tamen tifieculin
no fuit indefinita Si vuiuerfali orano ne dubium ftls
iui fiv , q U od ficu Ii I fmt , Si naateriam fi atb aille iei-
cfiisjjiimium quam etiam in verbis ia-pc apetusievu.
ritanibus Ceitta îoIIîtc talium di fimuen, &ΊιιΛώί
P iu re differ cnrifLi nec pignorum obi igainmes·, pifltf'
narum obÎjgüEÎpuibus permi ferita voiuiife appittt^
Arric. iSH, in quo ciiin reformatores cafiuî ïïosi Aia-
pbiis quatuor obligat soi urm pCrfiiUallum decnvli-
ώ Lt, qu ibus, tad tas ti yp orhcCis tinri bueiri ^
haud dtibiè de dû itiü de genere, fiivniiifrfaliicEiib
exceptionibus, in careris confirmatam regu b vdmk
hoc cil, pctfonaks omnes in iaa natura manere > n#
in his inelfie hypothecas , nili fi iurc> aut conuinti^
di nit cau tre, loger qt fi d em ipfii non indic- Queri '1 ti-
Ses manent, rdmquirur uiioriram priuilcgiutn tiiu-
lum futurum, & filium fore, quod hfc ceuttadttiti^j
f clusi μ dolitas m triibiis inducitur. Qui ciior .άώ m
imt veteribus pragmurscisj, vc .ignoic cient omru
gatiuni etiam pcrlonali ldclTc CJosHucnidui.iriii-riiy'"/
porhccas,quod ell falliJtlmum.vr iam inultis de^015'
ilmnimus, iiecilleiu veteri % nicris A tcictil us,ft j:
pU-xus Rivaricoias , ex quo duos fecere rcfcuitia^us
hunc fcitlcor ik iliS, faris cll adprobaitdlmi. Iferip-
mr ddtiuro diflcTcnduni, quodorTineS s qn^s
tepora audierim, latuit, ii poriblialium sila narunedt.
quam hvpothecarum,fi irem pcrfonalibus liygotlitti
non iiilÎmc quodanrr docuimus , tiii i>i iïicdÜ -ίΪΓϊΰ 3Ϊ1*
<p]QH
6i? DesObiig. Ad. &c,Àrt. C XCiilÎ. <5i8
qucrtl nihilominus prioril'aLcm tribuit ex tempore no ^ pro nicnfura debiti. I Ldcmqüc* D.qüi pot. ïii pîg^a-
fccus quam m hypodketis & cotta. d.Lprmilegu. Au- J L'an.
■' E{ Boevtrbo Eriïâjiiea tribunalia accipiunt, 1
tanilaiccntias indicum, quainiiiitrurncnta garonti-
dium igimrçou fulti me atnÜore imn antellae ansmad-
urtfyLii pcotopriMdmn ùiducijhoe cftj-intcrpluirt.'.s cre¬
ditores- çüififcm debiroris, & pejrfijnalcs ms prioris
exàÀïotiis ex ordine cr(NfcïidiJ&: temporis dura, vt lo¬
quuntur. Acqtit {inqüit} ifkud îpfum cfh quod hegaifci
Îenriçndujis ms hypoihcc-amn md uce rc , d rHaoim
neguia. Minimi· vcEoin.qiiam , cfi enim protopraxia
noti by potin.· ot, fed eà mi n os qmtfebrn : Nam proto-
praxiamicr ciilfdcEïi rîtuli crcditofti priuilegiiim ad-
uef I an et i ud cm çrvdiîoïf m fri hui t, fcii in iduis j te hi- L l t prmùr, créancier tn tUtte*] Qui j ure Romano tirini- ί
roris nihil turis conflandi* Inique in lern pctfceiiuo *· l'Eghtm nu« crai habirum» limite* d.L pt tuile rri-f i *nr_
"l ^ι»™ιι probator prioris
Litvw t Lait*
•giata , ex qu i bu s tamen farn-mi ri non mjï perfe tmÎes
adiünesïn fachim ex indicato ortum ur : manUediim ï7t K
igimreft > lue de pcrfonaJihus agi , nam ex fcnteiirj.a
naiëiturhypofJwcaJ.noncft non u tir $ .vit. C. de pign.
ûd.BartJ.àDiuo I]jo. §Js ihptTrcbtis.D. cterc'iud.].
eu ro viuis. I >+ftc, b on. aitd. iu ii. p.olTî A ni fi ] n cala A t: l-
toli 178. ibpra iu ipntcn nadir re restituenda.
c Γ M n" ” ï
non Jatur , but dchitor tes fan s cenrac, Hue a J extra¬
neum demigrari ne, &hæc rilpnuiirgU Jifrctenria,
quoi) byp.OïhecîE plus pollénr Si aduetiiis debitom,
extraneos funditer exrrctumirjegali ordine. Quare*
îy cui preropraxia tromperie ab hypothecario prxfc-r-
tur, nec cedit pmtopr.id ico qumiitutolibet anteriori
tcpapoWjJioc difcmnen hypoihecttf mutuas hoc ttw-
m negamus. bdnd in bonis debitorum & pioropra-
crieorum^ quijn pcriondibu-Î ins lubent pnoriracis
adutrf us potionas obligatas, fed .iduor fus ros nihil iti-
ιίιϋϋ,ηρ od tisT & uh b us c fi irograu h i i, ac no rc< r jrfii-
tiojLe quidtin debitoris, niti idHbur ndiuntncur ax~
que id eo femper ralla poftpcmunmr nubheis , etiatn
tempore pbltcDorihiiï, quod cil ab Impdatore con-
Jbtiitiirn. J.impruram.C qrn poi.in pig^abeiuc Cit-
jus diit! ratio ofi, quia alitcrohftniBnoDtiij'pihU'foci-
Jius ί ii turum eri^qtiâm creditores fraudan debitu or-
dine folucionUi Si paftamrtccde,. aut tcmiOmnc par¬
tis debiti anteriores anteuerrere conStlia prioris dat*
J . 'i .,·'· . .. . _ . . . "‘«-““‘Μ! li-u j pn«ns aatEC
in m. Hypotheca; r eru tuor , protopraxia ptrionalium, C fdiedLilB,& repenta dies quod texuw aitl n pcum.D.
Uri» fliw aJifliarioneiTl rerum smnidli·- nrr if rw»p»ii ir PiiJp JonmiMr <7 .1 I. : _ - ■
ïvi.rjrfl iiiitnarionem ternm imuediie per ienceuir , ml
W Jif -Tll 1, r jVl ■ f -T #1 I* 1*1 L «RTr 1* . ■ 1 BRI πίλυυ^ _ . - L _ . . "
msit _____ ipp _ _ f _ _
iijiif 1/1- -jbj. cauta ptobftiir exrrinfecus , vr fraudaiionis p.n n-
K, c.
bytrï’t- 111 terminis tituli de hts qua: in fraudem credi-
c.t ii'.ijj-T, tütum Ace. Hic ieiifbs perplexi., nccinrt hac in trltedi
37r.iji Articuli , queinuceellaiiô talem acd,picomienir, nç
tanta tuns repugnantia, fic.abtogiuipmducacnr, dt
milita abfurdacolequi ncccfic fit.qiiic nos tupra figil-
tmm espciidiiiiuK edi illo iurc protüpraiïiaf tuillimi
hominibus priuaris conccllio ruit, ciuitaiibtts qui¬
dem non frequens, quod iïlaJ. pemtlt. C.dciur . reip.
olicndtt.
ÎÎxossa i,
1 nu λϊ!ι£. it tLUgAinn tl'Uï péjhn*ttk mn j> fwifc -
£t*eik.
x Et lügez ψηπν it xrctpitndttm,
j PnuAt* tnfîrtt wt'tu pfiflptn wttirp Μΐώ /o-
fteti&tl., cr t tu. y.
*, p éktra rti*gmth nw W tt aAIaî* çm ratum in -
fer creditam.
f* probar. 1 1 mendacii debitoris mendax raam manus
Jegem poneret creditoribus, quia fcnpturapnuLU,. ii-
ce t fi dem fad ir recogiura aduttios rveognoicen tr m,
tamen decemporeaducrins extraneum jiii fici:, .Jio-
qui jmflponerc ràfnpofrLtantcriorcniaiuàin anrepo-
nete vkiinum,quotI Buld.PanonBarb, noram cap.î.
fx de nd-inftr. Bakî., eaipiâi. ÎtnptHràs, ic coniil,
ScconCi 14ίΛ lib.j, Ripa. A Emmulcgia $c
quos hisicongefiiL, Titaq.in rctra.c0tmcnr-i,l glofi
,7. Sed nec recognitio quidem debitoris quidquam να- 4
ferad datçprioritatcm^uod cxiftimant perperam i n-
i- caJcdaOrJitLij^. Ai-tic.çyqm'T cùin bïpotliocas rc-
cognmone tribuit, in redigenda e inter creditorem
ecdcmtorc (latuere , quod ad alios creditore, vinum
pia n e mhil habe t, Quarc aliter iudiottüm & ex ! , oc
tnmi qmufitas p« fcKeduiis pmut.v, obïigarionum
pnontates obIiupui,ciim apentflûna rano,^; fraudes
mgnicn tes hanc fentenria m mani fHliiUm ί re Feli 1 n r
P«tt tfnjtTffiri ] Hxc dl i t] a protopraxia, de ù i»
tamJmagLmusiuperfonalibuïinduaa , contra imis
Rcunani d dri 11; rioi tes.
, H«v™radffl« dCObl,g.m0 &ih«£ÜÈnitlmlkcn 1?7
aibupetfejihw^., quod pbtedhun verbatn Λ E Qumtcft^cofrcuu Ordmurio Rrçu, Moli, Amc ifc
d. “!î'y “^L'ndit.tum t[UU pnonlnn Ament; dc _por[o- J4. Nreulia fecalo inllior ncafio emejhus i.i fUJfem
J?7-
a.c.
nalibus ptiuilcgiacis egit, &C hic confcqut-nccr dc aliis
nu fdem qui dem quab catis, dc coii ditio 1 ii s, id e Ll, ii mJ
liter per fonalsbus , fed tto upriui legi acis. Nam alias
impii eue tsrn, cjletabitirdiiin j quiim illud Euangclij
maleincfllcdum emei fixerunt Icfum , A: alios duus
latrones cum cu, quod ad actum crucifigendi refer-
tot , non ad qualitates cv uci fixorum „ hoc eft rit m cru-
cibxetunt I-efum, quim latrones . Hic cù m de perfo
n>iishwt A- m Γη»ΑηΜ·.1 _ i:„ ..: t' i “ i
SnfÏÏMinbui:qiMa tamen Coniliturio ad prarcrinan,
tc dietam Ordmntiontfm trahi non debet texntox-
pte Elo . hrcfl j um. C dè te flab. ik F ei vn. uotacc. vit n-
p. cn .dc co tilht: de q Lip diq inn do d Libicari v i di tints
rwfamg J Nam fiinlbumottu publica exrarent.
n Lilia cilct d q buatio; hic tmm omma prucara aritece-
dunLdj.icnpniraSj Demie infriumc cis publicis feni-
gumexcaiiLicredenA, nunc loqunut dé aliis perfo- cx. Iquod fi ηα^Λ qmai Idua D ik t Γ'Γ 1
iiahbus.dommiiiubiKJ^qu^priuiWiuninoiihablt F * o^ur^mt 1 di ««!- „ ° a
f ^ Confuetudo in talibu^priuilcgium in- probdr im
duc t nriomarïs vit» tnx . ,'itJ.L· . . * , - ·, A "1 m:Lnu atJS iUicduk^ion rftdubi·.
tandu à viuo icnptnm , & tim datat tempora fequen-
da , Ctim priiiMA ftripmrayifs. Si leibi efj i vi fis p ro -
bis lubfcripm, illo sue illo rempore faris ptobaca eft
data, nam videri non poterat, mfi exrtriJTtrr , quod
Raid, notat confil Hb.i. ver fi, exhoc pono. cap.
cum o J im de p ri uilcg. &: quos Tiraq. v bi j u nr a nom '
ss*
dwdt prioriracis vitra lus , twmei'tUifîit j nr en i.-.uitî
set f rei MjrsfpTtéldUment perfintitSet , qUüd Üb imis
primJegjaeæ perfo liai es, de qmbus diximuï , îk quæà
D.m.i memorati tut inrcg. qui prior venirent in con-
Curfu, cum ilHsfimplicibusConfuctudinanisilb su¬
ris v( {pedali s5 bipedalium cadânmi eiîeiir antde-
rpndo,qtiïa ratio infpccic vincit rationem geneticam,
fittcdein cauiiv , Sc eiuidtm lituii funt, conçu rrimc
6ι 9 Des OMig. Aa&c. ArtC X C V. &c. <?:o
Ailtîcle CXCV.
Hvànd aucun baille a autruy fesnlarcbandies pour vendre en f0jrc
ou marché* ou autrement/1 la vente doibe eftre tenue félon le contra^
& marché, b pourueu qu’ilny ait decepte outre moiuéde iuf>e p.ciï-
co n tra i n 6t e, £utp ri fe^ou autre mauuaife intdligencej Sc que le baillcu-
foit habille de concûÆber*
*~\1^αη(Ιο αΙίψήϊ dat altcri fmntcrces ad edi diuendendas fitt mancipandas m nmdi^
mercatu^ au talio modo* * vendtüo famnda φ fecundum tonnent iones àppâÈ# b
modo non fit Ixfio "vitra dimidiam partem iufii pntij^vu^ram^ aut al U dreumuenttg^ gj
qui mer coi dedit } 'facultatem contrahendi habeat.
Hk. Articulas &e fc^uciitwiopit de miubio , ideo a nam agÿndo excomraâu fir. oub ratio cum nm^
mutiles, & Fmfh'a diaïtas occupant. fuis dwaitlip.
* ΐΛ"*ήκάύφ*·ίι*Μ') Ν,τιπ tali cafn quacumque l' Λκημμ.1 Nam Ime ipfe cauf* omnes.
couueivcianes (udc appohia?, omnino lauandx lime : traftus reltmdimr* Art. ϊ&$.
Article CXCVL
1 T b ccluy,à qui font les marcha n dies, 3 les aduoüok>ble vendeur
feroir tenu d dédommager les marcha ns 6e cherroit en crime en¬
tiers laluilicc,csTil ne pouuoit trou Lier ddfence en ccluy qui vdu-
droït mioqucr la vente Se faire les m arc h and i es bennes , ou
ledit vedeur eufr eu quelque macier c,r aifon 7&c apparence a bueja
vente par adlentemcnc de ccluy, à qui feraient les choies véducs ou par autre voye,
i> j ad η :tcm Merces attinent 11 cas vendicaret s b Ircnditor teneretur màtmnn&tm
‘prxfiare emptoribus 3 & incideret in crimen api infimam > c mfi muxnitrt (kfwfmm
apud eum tpi /vellet rettocare venditionem @r merces rjjv fitm afjcnre, aut d nifi diâmxui-
ditor hdlmiffet ali fiam cmfiw aut ταύ mm m ahcmndx çwfinjk ans ad pm tes vw-
ditœ pertinent* aut alia via.
G lo -s s A. B c S'il nt pmmh L. ciuiÎe. Cr d!c Fn rr. q’.iij qui
4 ^ _ rem alienam vendit, diritkteHHnadpa^^^
ItiàAnmprn] îSarn dicunt fcmpcr prxfiimi miJam £. hiies. D.dc ft&.tirmc.
, ra , iu ™ t[ui cmit ±h 3Üo in ipishta te procuratori s 'd Qnt loti 0 vendeur «J? tu queiave maiieft.] Taliacniift
sit ctiüiî , kmaudtimm mm vider, ÏW. Ang. Imol.l. fxpcfciuliarititii catifa, aut coa lîUtiktii tiiic^ns, αί.« J«i
cuKi vir.Dpdc vtuc^AJcfiiLquim alifriwxod tic. mofüttoé.pcrfuadcnmr, aYm i'vbi quilnuaui tasw
u WW*J*** 1 Art. iSjr ( S 7c& ζμ. licërc purat. p cr amitimm tto mini ica.
Er/,
Article C X C V l L
Bp Tceluy qu'on dï£l au oir baillé charge défaire la vctedeidi êtes chofes fou* '
8 ^ien droit, quaJ (bn etefeeu, ou contre fa volonté elles euifcnt cfté amcncts·
ou vendues, 3c les diroit bennes, le fait chcnoiten crime entre luy & Je vendeur.
TbT ^ ψ+t dicitur ma ndatu m dcdijjs diéle? res 'vendirent ur* ββπ teret^nod eo injeto |
contra feum voluntatem vendit# cjftnt, & eas fifo <vendiçam}fiûxm in crimii vtttt-
retnrmterf & venditorem,
Λ fin dtçeu flj# tmtrefi, voîml ] Qimû ψϊ- data pii Te intendo t(ïj. qui yas. $. vttvc. &,<lf I
«•cm m dubio pratlïjàraiüt , tdcô^uc ji^gamis fun- f‘ar^
AKIICU
6ιι Des Oblig. Ad. &c. Art. C X C VI 1 1. &c. 6iz
Article CXCVIII.
N ne doitachepter marchandieaen lieu rebond & occulce^il ne fçaic
direb de qui, ou n’a bon plegc de le garétir, ipecialement,sJil n’eil mar-^
chand de telle marchanda, ou s’il ne difoic l’auoir racheptee c en foire
ou marché: & encor s’il y auoitachepté choies qui euiTenteilé em-
blees, & il ne peuil trouuer où il les euft acheptees,d il ne feroit creu,ains feroit pu-
ny, au cas qu’il ne ctrouueroit fon garend, f ou tefmoins, ou commune renom-
meepourluy.
VI ërx emi non debet 1 clanculum 3 ntfi dicatur a quo empta fit^aut habeatur author de far-
X ta aut te fia auttor itate prœftanda, prœfirtim fi non fit mercator talium mercium Λ aut
η fi diceret fi eas emijfe in nundinii aut mercatu . Et adhuc fi ibi emifiet res furto Jurrept as 3
er nonpojfet inuenire l>bi eas emifiet , à fides ei non adhiberetur 3 fi dp cena ei irroraretur fi
non c inuenirct author em , f aut tefieSj aut famam communem pro eo.
Giossa.
3 En lien relondé] Nam clancularium fa&um confcien-
tiam arguit. Lvlt. D. dc rit.nupt. l.exiftimo.D.dead-
min. tut. Bart. Lvlt.D.de h;ered.inftit.
e ] Neqj enim à trâfeunte aut ignoto. d.Lciuile.
* En foire ou marché .] Namloci celebritas excufat frau¬
dis fuipicionem.
A d Jl n en fèrtit creu. ] Probatio igitur ab reo exigitur;
de quo laborat, glo. 1. maiorem. C defalf. & cL 1. ci-
uile.
f t’rouuernit fon garenà. ] fupra Art.iSy.&ijz.
Ou commune renommer. ] Fama & exiftimatio hominis
leuant fafti fuipicionem , de quo Bart. Bald. Imol.l.
vit. D.de haered.inftit.
Article C X C I X.
; pclequilleseuftacheptéenfoireoumarchéjficeluyjquiauroitetraré
J ou perdu les marchandifes, lespouuoit prouuer fiennes, il lesauroit 2 &
perdroic l'achepteur, ceou’il auroitmis, fauffon recours fur celuy quilesluvau-
roit vendues, ou fur les piégés, ou fur les hoirs.
EJ qUam, J eaS m nunimK aut mercatu, fi is qui mènes amififfit [bas probare ροβ
jet, e as haberet,2 & emptor amitteret pecuniam pro pretio rei datam, falua atfione rece*
ptitia in eum , qui eas 'vedidifiety aut in l>ades3 aut in heredes.
Glossa.
empti. C.deeunftion. 1. fi mancipium. C. de rei vend.h tit.de pcenit. &remifl'. Anrhir ’ ^umma*'
Sc ii iciens.D.ad V elleian.nec valiturum ftatutum pu- ext.de^conilit* * ‘ ? · capi canonum*
Article CC.
Q Bligatio poteft fieri 2 pro alio, b modo perfina pofiit fe * ollgare.
fi duos. D. ad Maced. Denique modis à iufe traditis
Hic Articulus ludit amphiboloeia, vt infri di Sf· ob%M10.nem1i;' lifuftinendo, & fiis pro¬
cemus. b gta, vt intri dt- pne dicitur pro alio obbean, qui alio manente, in
„* SmrMruy.] Expromiffione , fideiuflione con ““^'““.‘pii^ccdit.l Senatufconfultum. C ad
«tuto, & vt principalis, ad quem pecunia non per- ad VcUe^ VXOt
’ qUUWCC fi4clullbrclU 4anus.S.idcmait ^«^^^Hîcampiubokgia.àdcper.
rt re.'
CLxxxnjjf
No V AH
Cons.
6 z$ Des OHigat.& Actions, Art. C C I. &c.
Îblii'proqtunbligadainâii^inccnïgiir» an Jueiiqtiar A ic Antc.il fis Confîieciitïiuis fcribemur. vc fnk Λ
ιιιΓι iilil^TijrJcÀUccaaui: LHsncipabsdt.ic iiuIuEcr iudiibitabili. ‘ ™û
jwp.wf/iîM
4TÎ-IB4.
îpi'n, obligat ut. fetide ea qurr principiis cft,& uulbrcr
üblfeataefe. anfidtiûLÏbïpofiït intjeritemrc dix&çus
îk dS Ar lîc. ■ 1 i+ . Hic verb de es vide tue ftâ^ete ψ ç le »H i-
,ÎÎllL ■ gHit hquàm dicir pro aiicuiîttruénïiç potfb, fi modo ca-
πλ\ ïit obligationis. de qqu non admodum erat f qu<l-
flaturo racla de ciuiü intelligenda cif 1. pu»Hui 0 À
ad. &c q blig. ât ali bi diximus, nà rural Îum Su I Ui in h?
dk-cL b iii Ibe ticis . Art ,i7i -cap, de Hip. aft.: prçg Îu ,
AilTlCLI CCI.
Λ RT TC,
C1ÏÏÏT.
N o v Aj
Ci Ni,
e.isoknier pour cas de malefice .dont il deuil eftre mis i more, 3 s'j|
cftôir prouue que ledit prisonnier euft faidt le cas , dont il cftacaaf^ &
plcge toutesfois ne Îeroit c puny corporellement.
Π Sus crïmnk pro quo extremo fupplkto àffici deieret \ fi probamur quod difiw nu»
^ commi fîjfiet ïd de qm accufiiw efi tamen qui pro eo fitifdedit , pana pecuniaria fi\m.
modo pUÛtreïttr.
G LOS· s A,
Hicqooque Articulus. 5c feq nentes de luris Ro-
msni mate tu deferipii penè inutiliter occupant nu-
me loi;, e ï I. ii qti is vétsm. D. d c cuit. redr, Ncqti c enfin
qLufq'u.un per commit umporeit finn mittere jroiia:
corporali gLcamCùm homo ^.quùrfhj.Bald.Li. C. ne
fi l. pro par. Salie. 1, fin. C. eod. tir. Idem BakL in rubr, C,
tes AngeUtt tnalef. vtrrb. pro quibus Anto¬
nini hdcitülk. A iex. tn Lficpc j. col. D- de reiuJic.vbi
nt ffcmtro quiLSem fkiî polie conccndunr. Sed hic lo¬
cus lab np ud H Lppol. M ari'.in ruh r. de fideiufi qu^fL
Aÿ.Sctu prrîCtica.ç, examinanda. Qü are ne id eue m ai.
hcganieum fidciullonbus pçffitiitrndum. quienmi-
rsi s capitalis ce ms poflulatus cft.addo ego aut delidtidn
quo porta i orpùralit ifidira, neeferè hr. ni fi ab iis qui
reneri fe legibus itou putant „ qui ipfe locus ab Hipp·*
Marfi exercetur . 5: h.tc cognitio in indicantis arbi¬
trio eft.ïfMmÀtioite fumptaab hisqtiï dicit ceictui. L
i . D. d c cuit, r cor date flocri us in Confuet, Eimr . i i xÀc i
îartpMiîiùîii, £,14. Mifuer.tic.de pœms, nü.m. 17. ve^j
exprcücrat. cap. 97.
a S'tlrpfji jrruuue'. ] fini ddiÛii ptfna cil inoriaurMr-
poris caftigaeîo, quo caÊ dabs vinttus non debsuai.
plïjri, acit daj'piri : nec quilouam panlq confidenziQr
Index fiidu c 1 : s fit j aJi oqu i fi Us jp [] peri Oil lira τφ:ϊ-
fentat ioniî iniiccrcr. Sed frpt criam ab tarciîms fi¬
les fati fdwioues exigün tnr.c um vi i 'metuitur.cuEi aU
transferri noliuic
' TtpTtfentrr^ di indicto lîjlf.
c Frm? «irprtthment-l Talis enim obligatio pereoiitti.
cl uî n siiiri neq a i Γ,ού m uemo fui ipJ'â u s D o mi nnsftl
bber hosnü, D.ad i.aqni. PecüJiiariiitaquc coJmul·
cio d>3 cetta,. fi cerri dl, fin incerta cxCojLflfmjdint
fotij lin ncc Cionfuctudo proponi tut T niuitn'Îîîi m-
terdt.d. [ .b qui s t finn , Sfdcum vinitus aliçm cuibo-
ditn'du's c'cuTntiiiTus efl , capite puniri porefi , nuirtin-
dete pertnïfir. quia tutn non cxcomractu, fed esdcii-
tto tcnciur , de. ibi habet locum illud. En t anima mi
pto aram a i Ilius, t amt t fi raro fieri idipfijm fofet, üifi
quidem dulits in fptde probetur.
Article C C I I.
aïs file derena. auoit donné pleges Λ à certaine peine, pOLirucu que.
les chofcs fuiTcnt faiétes deucmcntb en iiigemcnt/la peine fer oit coed-
mife contre JespleigesSc cautions Λ d néant moins que le détenu fuit
apres s pris par laiufÎîcc, 6c puny î Et ferai on execution de Jadicie pei¬
ne vers le plege F, fans qu’il foi: befoin faire difcuflion vers le principal.
QEd,fi k qu i de tin etur dedijfet vades a ad certam p a nam, modo id conuemertter fiiihm fi
^ fit h in iudkio c fana irrogaretur contra vades ?sA fidcmffins J * quamuis pojha qui. detl·
nebatur djufiitmpr^hcnfus effet (fi pana ajfeÎlm ; £rfict exe en lié diÛa pan# adtttrfif
fidi iuffonmi 1 fin e dïfiujfion c p rmâpalk.
Glossa t.
i Dt Hpgftfinutmi rtt.
a yjui mnfmut.
3 ^iitrumepa bî.] Εκ d.l. i\ quis reum.’
^ Id quidem conucnicntei::min& ή cx-
D tra iudicium vades dediffet de fiftendOsnon debet do·
bitari quin rum quo q né itandum filet conumus :
neque enim talts conuendo eft tic gcnerc protijbb
ioruîtu
4' Lri ptttit [mit α,-m mi fs. ] H oc mirurr fi poflea psp^"
ftntario fiar.quod hîcprtfnpponic,&: ii reus in cadetf
capfâ fiftJtuTj &e rcï eflintcgra: nam & dici
^ cm
6zs Des Obligat. A6tions.&c. Art.CCIII. 616
æftimatio in condemnatione dedu&aeft ratione A tus.u.oppofieod.tit.l.2,§. idem, fi in fa&oeod. tit.vbi
4 «.1 /- 1 · ~ r i \ο Γ 1 _ _ 1- C,J «λ,λ ♦"/ilikiif nni/ipm
fipeciei, condemnatus dando fpecicm liberari, fie hinc
liberandum , fi ante condemnationem aut folutio-
nem reus principalis fiftâtur , θ' Atnfi futiugé entre le
fteur de Meiujfeaume θ' Patier Geôlier , qui auoit laijfé aller
■y n ofiage, debiteur dudift Meiujfeaume , pour lequel ilauoit
eflé condamné de payer la peine , θ' depuis l’auroit repris
apres fentence.
lcl Néanmoins que le detenn.] Hictextus nonhabetpro
iufta repræfentatione eâ , quæ coaôta eft,&: fit ab alio, _ . · r ,r.
quàm à promittente: tametfifit iuris fententia in eui- Sans qudfoitMow faire difcufton. ] Ex natura fanfda-
tandis pœnis fufficere à quocuque fadum elfe, quod B noms iudicio fifti, auus fit executio aduerfus fideiuf-
ab aliquo promilTum cil fub poma, 1. cùm feruus D.de iorem fine noue proceflu fine difcuflîone principalis,
verb.obl12.vbi Bart. per l.vlt. Cod.fi mancip.ita fucr. vt per Bar.l.i. D. mdic.fol & .ylnCde yfu.rei md. &
alien Qiure Speculator idem,quod hîc, fenfit. tit.de Lcumhliusfem. D.deverb.oblig.gl.l.vlt.&§.vlt.vbi
Iaf.latè,&: confil.49.voL3. Sednosin talibus quidem
æquitatem canonica fequimur,cap. tua. ex. de Simon,
c Pris parjufnce.] Quid fi poil capturam iterum aufu¬
git vide Hippol.Marfil.diôla Rubrica, quæft.16.
Glossa* 2.
£ Satifdatio iudicio fi fit.
2 Morte fideiujforis non extinguitur fiktifidatio £7*f.
. Quare Specularor idem,q
accuf.$. Cequitur, fideiufloré etiam poil talem repræ
fentationem teneri ad pœnam , fed ita demû fi reprae-
fentario fada fit,poft lententiam fuper delido latam,
8c pœnae commilfionem ex defedu repraefentationis.
Hîc tamen textus probat committi pœnam quan»
fententia lata fit fuper delido verb. Et apres pris θ' p
a ny. Sed quicquid ftatuat hîc, vfus non fcruat,tam præ-
fradam rationem iudicandi : nam à quocumque re-
præfentatio fada fit , etiam per Apparitorem magi-
ftratus, quod hîc dicit, pœnaadiudicarinonfoletre-
fufis modo expenfis , fi quae in capiendo reo princi¬
pali fadæ fint à parte adt Procuratore fifei , & fi quid
praeterea intereft. Quod fi etiam lata fit fententia de
commiflione pœnæ appellatione interpofita , & re-
præfentato reo fuccurri folet,quamuis lententiç tem¬
pore reus ilatus non ciFetjid enim côfiderare folemus
ne pœnç iudicialium ftipulationem cômittantur dâno
promittentis, fi nihil plane agentis interfit : etfi de iu-
rein pœnis negant intere fie rationem haberi, l.ftipu-
latioiila.§.alteri.D.dcverb.obliga. Bart.l.itailipula-
Mart.Odofred.Cyh.Ioan.Fab.Bart. Bald.Ang. Alber.
Paul. Salyc. C. de vfur, rei indic, cæteri. d.l, 1. & quo$
Boeriuslatè, decif.277. vbi & arrefta allegat, provt è
Contra fideiuiTor vbi foluerit , poteft reum principa¬
lem pignerari petere fine nouo proceflu , quod ait
Bald.d.l.fin.C.de vfur.reiiud. & Hyp. Marf.in d. Ru¬
brica de fidei11flinu.363.Nec tamen veraeft fententia
glolFæ. §. fideiufl'o. Inilit. &fideiuiT.quæ talon promifi
^ fionem de fiftendo morte fideiuflbris extingui putat,
ficutdchdum extinguitur morte , rei principalis, vc
determinatur in l.i.C.ne exdol.def.Eft enim ratio di-
ucrfarei principalis, aut fideiftflbris mortui, quia reo
principali-mortuo obligatio extinguitur , multoma-
gis accefloria fideiuflbris. Sed hdeiuflbre mortuo
obligatio manet , adeo &: fideiuflbria quoque tranfic
ad heredem , de quo ibi Ioan. Faber. Et fi Hippolit.
Marfil. malè gloflam fequitur, d.rubr.num.161. Aret,
d.§. fideiuflor.
An etiam fideiuflor ad expenfas teneatur Marfid.
rubr.quæil.15.
Article CCIII.
r v a n d aucun eil tenu reprefenter vn autre à certain terme , ou autres cer¬
taines choies âiuftice, ou à autre partie, iiceluy, qui doit eflre reprefenté,
a fe reprefente de fa volonté, b & y demeure fans empefehement, c ou que les cho-
fes foient reprefentees , n’en compete d aucune a&ion.
Vando aliquis tenetur exhibere alium ad certum diem , aut alias certd res iufiifuz , aut
K***alij parti, fi is qui fifti iudicio debet aJponte fi fi fiat; b & maneat fine impedimento c aut
res reprefintentur , d nulla competit attio.
Glossa j.
1 Fideiujfor cautius αβίβίί reprefentationi rei ,
2 Protcfietttr fideiuflor amplius fe non teneri.
j * Seprefente. ] Si iponte fe fiftat, iudicio videtur fatisfa-
blum fatifdationi , fed cautio eft, vt fideiuflor afliftat
repraefentationi, 8c proteftetur fe exinde nolle teneri.
l.Nefennius.D.de neg.geft. Ioan. Andr. ad Specula. tir.
de accufat.§. confequitur.verf.item quærit Angel. 1.2.
$.fin.decuft.reor.
Notanda hîc difFerentia,quam hi Articuli inducunt
inter coadam &voluntariam reprçfentationem,quia
cx coa6la inducunt pœnæcommiflionem, in fponta-
nca non item.
2b Et y demeure. ] Hoccafuconfilium eft, vt fideiuflor
proteftetur fe amplius no teneri,quod fi femel repræ-
fentatus aufugit , fideiuflor eft Uberatus , 1.2.$.fimili-
isirgentrtut tm Conf. Erit.
que modo. D.fi quis caution. Caftr.inrubr.de eo, per
quem faft. ex. Hippo. Marfid. Rubr.num. 143.& quos
allegat. Quod ego iiitelligo,fi eodem ftatu praefenta-
uerir,in quo erat, fecundum decretum Iudicis,nam la¬
xius repraefentafle , non fufticeret, quia hoc non eilèt
repræientare in eadem caufa,Barbat.late in rubr.de fi-
deiuflor.
c Ou que les ebofes foyent reprefentees. ] Vndecumque in
pœnis euitandis , id quod manifefte pugnat cùm •arti¬
culo præccdenti , in quo repræièntatio coaftapcr ap-
paritioncin magiftratus non liberat à pœna,fed hîc in-
definitèex quacumque repræfentatione imperfonali-
terfada, à quo quam adionem denegat, 6c pro hoc
textu formalis. 1. vlt.$. docere. D. ne quis eum , qui in
ius vocat.aut igitur prior corrigendus,aut in fuo caiu,
intelligendus.
ά ^Aucune atlion.] Pour le principal , aliud in expenfis fi.
quse funt fadae.
Λ κ f i c.
CLuiïU
Noïaï
C u.\i i.
A E. T t ΰ .
(Γ*ΐΚ»(ΐί.
Nüïst
l-ûHl,
Aï,ti c,
r LTXÏ 1
N O V Aï
Coni.
6ij Des Obligat, Aérions, &c. Att.CCIIII. &c, foS
Article C C 1 1 I I.
Ci o a a a
*lt y a plrigedehtmcnde/ Icplcïgepeut mettre en vente : & en bannie
la terre de ce lu y, pour qui il $Jcll çonilkué pkig^Vî! ne crouue ailleurs
rM Îu rqu oy fè d efd o m m tige r.
Qf fi 'ffidmjfi> r tmléÎïtj afiddujfû r pot efi ρ r o fmhtn'f mânm cm, ρτοψο
■l'ùnfiitHit* nifi indemnitatem aliunde εοηβψϊ fiojfet,
ris quattt fiiis Îoîuaitnr. Hocquod ginerafitn· |j-om
ni fiaeitillorc i'ft confritutiipa, non cft pîitar.ci uît:
rcftringi ad «fum particularem fidciuîïiûiîisiù^
Îifti, cùm omni fidcmiliom tJ acci&ic : fie [i
traditu r, fidt i U Gbrem ante ioiu donem ab fç hfâ L
rc , adtierfus réuni prltiÇÎpale'tn non poile Èr
Cod.imji&Ciiius'diélÉ exceptione? tuligSfcpr Hippci
Maifi cum u huit dr cube, q-3 < . 5cd tâtât & iï anrtr laJu-
lione non agir ad repetitione jfoliiticinan potdliinj^
xicrreredîftCiiÎfcis bonis debitoris pris Kcipdüij qijgd ^r
π o t.iui m ns fiip. A r, i te·. At c] ; b x c i n parte ci nili îïitsîj..
trid^.ÉLi ddiriin* iafi: iiirifiliidio|i no ρόίΓιτ,
L s'il nt(rsuuajiA>Üeur(. ] Nifi ïduuidc imfeinnitîKit
conicqm pollet , fed tamen nec difenifiû bofloiur*
cius ncceitanicit abrogwiiOrdiiuDionibuSjAactmi
de dainniü vide MiuLtjUtcibiii,
I *sfn. Κ£ψΜ 4e l.fi prùctruür D
1 ïi&wffir lufi Laî, pistfi eiifiuhere Ltn Mîtotît.
1 * LrpîeigeptJi t mertrt m >«i te. J Hiç textus iiJ igiiE:irIi c il
&: exceptus de Uî Procurator, JT, fi igr usantes. D.nuin-
tSa. que frn^nlsïster itidem i caditur fi Jciuflop em cou-
iientû dcfiiofland.i debitoris prînçipaliçipJucrcpoA
fc j qiio d itidem îaeqb» de Eiu éto Georgi o rtperiin L
ï vendit. D. diliid, It-nyt mieinlTot ns^t teneatur pati
venditionem, aut diftraclionpnu enim fiiùum, &d
flarim atque interpclhnis çft de foliumdo, poteft pc-
terciludice.vt Ubi peri uittamr res debîtofis.pro quo
iracrceiCr, pignet-ne $ç diftr^exc, ^ actioni & ha-
iuojicerc , vt de MftaniB & bouts potius deb«Lo-
Article C C V.
i E L v v quiieconffituc dvbceur pour autre, ne Joie plus payer cjudepriil·
cipal obligé, ores ^uelObligaciondüplcige, ouficiduileur, jl parce J'a-
s;$w& ;Pant3gc
T S qui fi pro aiiq debitorem confli tu: t , non destin fdta oldigtri qu#m principalis Mit^
<fi447n a itfidâuJJoju obfhgii ïo de muiorijummu 5 conceptet fit.
Gros sa.
l ^Ærï.ae l.Criet ï>,dtfi Jnu Ç
3 gffi. wim êbUg*r. potrfi fitmjfir t?:.
VrcriUÎi;fed quid op u s fuit Je vulganflima ititisre-
gul-i it^ttitilccouficêre qu.-B e'[L iÇratcaf. j-iliud-D.
defideiufl. & S.fidriulTorcs.iiiftiL co,L il vitra. C.eod’
liane tamen limita r quoadprir®felê.3nam nùoadvfn-
ras &parnam in plus pittatdftŒuLficut D.de fideiitiT.
vbi Artg, ImoL Alex. fflud. Mât d.l. iinroca C
lÎiand. Ang.dj’. fideinLÎor. Angel, ldnsqui D deiîde-
iüC&qtios MiUtteuæÎE, j8. S&jpaxUattS obliça-
npatea, ideo ©npIicipiOmiffi&m rei prin^fcic.
cedere pote ftfsdcmiTairiLibgarcimgia, qnodait
B tf . S. bi. qui , ic l.M arccl] as. D. de ii deiuiT. I.fi nupi.l*»
D. dc verb.obbgat.Bald.d.l.ii vitra, Sed ek ooiigfinD-
ni naturab, tdcilpcr fe non e;<igibili acctdtKDD·
teil fidem flor exigtbU. is ip fe. t. c . I.voi cumque. & ]iJt-
i u iTi »r obligari- D. de fi dtiu \L
Di fpari castanwn obligationi sin iblo remrOccm^
viettrex-i Li ilipuLitU5.^adhibcri.D,de fideiLtJr.deqiw·
bu s vi J e late A ngcLd. £ . fidei u flo res,
3 Pu tte A',ti)4 « tAg e. 1 Ji.arto) us, d. LG r.'Fce,putac3 fi lie: ac·
ddat, in nullo teneri fi deiuiioremj necm fumrnaqub
dem coEcmrcnte. Sed hanc fententiam exteri * ’
bant?Sw hanc ieciuos uutbores. Cpninqc. A[?pnrttfri
verb. em N.im& exeeÎTurjipiaÎLipat'-
nitj&eiailioiictn in Concurrence admitti.
Article C C V I.
|[Sfl j L v Y ^ con^ituc debrcur b en certaine fomme pour aucruy' p^!jr
dommage faid, ou autre debee , J ejui n'eitappurce, ne liquidée , fera tenu
payer U fomme, en laquelle il seft obligé , e fans quJil puilfe obiieer f ne excepta
5 l- on^Rige ou debre n dloit de fi grande (bmme, que la fomme^en laquelle
ils eit oblige,
Ii3fù
6ι p Des Qblig. Avions, &c. Art. CCVII. 6t>q
IS 1 quîft confiituit ckhhortm b in certa jurmna pra nliod pré cUmno iiUto } autaîio dékhû
m certo > fy non liquida to à fen dm urfummam futuere in quam ififi oUi^uàt Λ L n cc palem
obimrt^nec exceptionem opponere + quod damnum mt debitum crai de min ori fu mma* q m m
ta, in quam ffc oblr^ffct,
A pâli j débit $< fidt-i LtCfori prodeiïc » quodHip.Matu
pcrfequitur.d. Rubrica, quxft. *7. Quici veroni etiam
nil deberi probaretur „ Inrc exceptio haud dubie ρϊ^-
deilct vendue , ^aitMpr'abffiliiei'eri fi? b non ne¬
gandum intérim J mn comipfcinxr ^.raiera fiticïd lib¬
rem prou [fioii ali rcr coudermiari pu fie ad garnk’n-
dum tre iumm a pr o ni i fla ^ r efo 1 uemia tamen ptf Jilft-
mmiam.
È ic dommage eitdebtc iaVjW dt ft gfXîtdt /ÎijaWi .} ï
[nrelligc.· iu ùdciujlbre ctmiJem'd rnic principalem,
&: ante liquidarum debitum &c declaratum : nam fi
ante Donuenco principali debitum cum, eo eilëc h-
a quîdarüiïiiji minori fjimma, manik jtain hic Arcscu-
lusimquiutcmcDiitinercc', plusrxigi quàmdebr.u-
rur,ncc ferendum elïrt.
QuM în debiEorc Jelcgaio ad ioîndoncm alteri : 5c
fatum ciIctu de mmo res au ru idc b ira iiun ma cxeipcrc
jion polîè.LtfûlüLfi Titium. D.de nouât.
Nec ptobo ÉcuErnuain Dudtoiinu hominum , qui
putant dato fidemiforerde fblütnda cimne , Bt id to¬
rum , quod apparebit aliquem debere , line de tentu¬
ri .irio ne i u mit ire iaûï calculo , mortuo debitore ante
factumcakuluiuJid^ in librem liberari , quod Alex. $<
CaJlr.no tant Lqui Rorna:.$. Augeritri-D.dever, oblh
1 ai I. li ego. C . î i ccr. per. Eft enu π fi Jciidli o debiri 3uon
perlonx , quod airu herede poceflliquidari t Hipp*
Img.jOip
G t o 5 S A.
i Bffr-fjpfioKfi amjUttBtà m &*βΛπΗ fori afnptiiwt.
i Ezttfû* regtiU £r pw. j,
3 gvj fefo*fi}ttit.~] ld eft,Jtii-frMerPi itr»»ffpî*ig^vd ctîain
qui ccmfbLmit pro alitu
* En m téw fimwt. ] id rit , fimm Atitrmimt cr 4r-
rrjhr,
f FiUT dommage fnB.] pro :iait]iio.dato: forte noxa am-
pmlmni, aut alio quolibet dafium.
<1 ÿgt «Vif itppttrttrj Quî> ternpor e fciliiït incena . e Et
dam m Æihmatio.
TE Stm ψί'ίΐ ptftjji ùbiiem·. ] Hîc fe auitwes CunGic-
ttidiuU lbdp«e produnt non rtmiçonfùltos î nam
cira exceptiones' omnes reo pnncipab conipeivo-
rcs poiTunt à JideiuEorc ex pertona cius objici Ltum
tnandncorit Cod, dcnolrnum. pecu. I. omnes. D. de
exccpr, 1 . defentionrs. C. ciccpt.J .excepti one s. D.etid .
I. fi. is qui fideiullorem. D,- iï quis dur, qmc plane
vcrÎar*:Bsddr d.L tain mandatori , & iicrainatira hoc
τρίο in Ci'îlu dari exceptionem fideiullbri ieribit*
i Gànfrqucns crat Aiiumc îpfam de non tanto debi¬
to objeci pulle . eùm tupra traditum fît* fidei uJlbrciu
iioji poils ιπ plus obligari , ce h.ec tidduJÎbn cona-
prtar ex fm perlunu t.mro ttiagii· éecipicrûla „ adeb
qutki data dilatio folucndt peribtialiter tco prtuct-
Article CCVII.'
1 v a K b aucun efi; oblige pour autre 3 le créancier h icpcut recrucrïrj
' par luy ou par autre* c de luy faire, ou faire faire fuisfâci ion D1 & dl te·
■ nu lepkge^c fidciufleurlefiirej “s'il ne monfïroic suze cïtéâ: Liens du
p ri nap a Id ebrculdc icj ucls ne fo ien r [ aucun enientdebacu^ auquel cas
ne pourra ledit créancier faire execution Îur b plegc* tors de ^ce tjul I luy relier oit
de îàdcbre^ou de fes dommages St-deipens-j Uquidacion 'prealablciticnc fiiûc
deidites choies* k idon le lugé ou obligation.
QV aneto aliquis pro alio cfl ddiçpiiis tcreditorh poufi cum Appellare > per fi au t per
alium , * 'Vt ύ βύφιάαΐ aut cxrtt "vr fatufiat 13 & tmeturfidd^Jor hljdccrc L" m - ;
fi indicaret bona principalis débit oris' f' qiù non fim in contrbuerfa K quo ca fu non poterit,
dirtu-i creditor fdccreexeeunonem βρζτβάίηφύτο j ntfih de tQ.quod fuptrcjjctiie juù ddn-
tol aut de damni* £r cxpenjh hquidathne antcfaùla dictarum rerum k fecundum iudka -
tum aut obligationem.
C tafiQs aut Apparii (jrtsrâi'CititlkÎalisicitÎ’rpdhc.m ne¬
ce jlitia tdl.
^ Uî îttÿj un ta Ciim bic textas lie habeat 3 r
mn iinc cmfa dixi iti . A n. ij6. J iraid cum illo n# p oi '·
Ir coniiLbcrL' , qtiLitbi fidciiillbreui coniicntiuu ca
obtigdEsone fi Jcuifibtia recipit ad gai wslîTliiïi , aim
Hic duplicc;^! obligatroacm neiliit Cxjnfiictudo m
peribiKi lii.LtijüJrû-Ti:·. LiiLiiidcndi aut curandi v: iitii-
tiac j-qtUF cum li ut.pe rlonalts nullo modo gaxcndurri
reupmnc. QypdJb dU quae ell lbluoidi gatetuium
DD i}
Λκιΐο.
CliïsXÎ
Ndtae
C vfii.
Gtos.EA t.
i fikârt, puga ii tum Jrf ► i /o ,
X G i ratdt frxftnt4tiont nta Isb trifur /idriujft r.
* ÜHàrtd-.iucun τβ Mge. ] Fi clnuiibs', nvindatot fp en -
for^ciui itkunis^q ui omnes liabcur.hcneficioE n.fidciuC
Eorum ·, ircus m expcomiflbre νκίς Augchç. rUnJHt.de
fides u JL &. b.ir i . L ι. i>, reos, D. dqduob.rcis.
**p»t rtqtsmr,} Extra uidiaumj icd icfLuoper No-
^ÏTgcrUï. m Cinji Urit*
ί ΚΤΤ€ι
cLxixxi.
Νουλι
Cous,
6$i Des Obligations Avions, &c. Art. CCVIII, <f»
teciperer, ilia fotai faciendi nuita modo poiTet rcci- A
z^^Etefi tenu,] Hse plané affinée, quod diximus*
obligationem pcribnâlcmiicttiiu pcriônam fideiufi-
for/ jridutlisn i lige patria , l qüa fefiicRciTor nom
pocclV&bfoluerc jriurencli piri'cmati.oue * ni ilis con¬
tingo fâtiifecw: ajEfii prJti oblwaiioiusdEcrnariutf,
id eilt , η ϊΓι fbîuat , reud i r teritob ligatio in fi de iu 1Γ0.-
rcm: ex quu app'aret cfticieius bhïigari fideiulTores
Çenfueru [Linarios quam legales , eùm illi limplicricr
apppita cxteptionediGiifcLiiojiisiite eximantur, non
nnEc .diicüûîoncm faitasn &.4eiç£ltain in[ülg;ibiÉiîi-
tem conuenriulLÉid Cojriucrudmarij non ita abeunt
lite,
e s'd ne mwfinit AUte qptf. ] Sed &jjcfcnre credi¬
tote talis ftJetgllbrtcnceuT ad impenias in litem *, ίϊ
qua: futura eft .prorogandas, çùm lice protinus; mo¬
ta libeat di fc edere ab capto pignore , Sc fideiuifo-
rem repere i nili impenfas offerat , fie euemum liris
prrtftct.
* istitiiirttmmr Jcl'Aitie,] Nam oppofuioneprorinus
eu iniqua farmaraj qnie diffratlionem impediat, pru'E-
cipalis crediror dimirt etc id pignus pote EV, Si fideiuf-
forcnirep crete, vtiohiat, au e teluieurct , aut libera
corpora moriflitrir, qo* diitrahi poliunt.
ÛH tjtul «*,] fjht hpitge mnfire ^sfniindw prttendta uy
£FM*X 1
h i?f ttjitf %i rejhteil· ] Si res diftradta non eft par
debito.
Gt<rss a a*
1 iAn fiâa »Jp> 7 ί plîgA f if f fit *d txptnfa cr 'yfi w φ(
1 ou defit dt>mmw<tt,] Vridecontroueria cft iu ^ {
qufrftiojan bdriuilbr kmpliciEcr acceptus: videatur^
lolum pro ihrtc icti «iam pro vfuris patiis ilaturaiij-
ejcphniis j Sc damnis t £c aliis ^eefloriis imetcNlerei
Quidam ex. I. vir, D, defidemfi. negant,
ibi’es Magidtatiinm ibidem L liber tus .D.adstiimibn
l.i. DrdemÜfeim·, î, pignon bu s. C. deifur^.qu^'
D . Iocæ.v b i g Lof, & lia rt Si 1 , Centum Capua>D,(fe ,:·
quodeert. loc, gfeC de Dotüorcsml. fiucmduplmj,.
D. q ui fat ificog, St qttos Hyp . M at fiL d. R,u br,dc fid-„
iuJTTqtia:ft.&. CÎoDeca probatur L ii abvno, D. vtlcgi;,
nom.LamiiïI.f fideiglÎbres. D.de fidduf.Et vulgi pu,
rant domo conducta fideiulForcm reneri 6c de d«t»
ri ογλεϊ one d om us,& molandi no ntm ^ «St fupelleûibi,
itViarciendis ccdtii, Ego qui dé prü bis
rem ncccilarib comirEanrufjtcnei'i bdeiuflbres pq^
veluti proviuris , multo magis pro expentis litis, ter
quam debiror negans cpmlidus eft t quia fine csSiî^î
res femari non poEitit. Vfuræ au.ee m vc nocell^rbr ac-
cefiioncs etiam in pignoribus debentur, Se k iimplid·.
ter accepta fine L Luci us D.quiporior. Rare, d.l.ccimt
Capuae, dc vfuris confii'mat m princip^ic Lfin.coitlf.
k ir/nn ir IWî. 1 Hic vidciur prirlupp onere obligria··
nem fitlriulionam in qu.i t fiam damna deduci linit
quo Cii Kl d 1 ii ep titio ichoLilljCurum cdlat
Article CCVIII-
1 T fî Te créancier Momio it terme debtcur, c & fïfi; nouueau conrraÆ
d'iccIIc chofe^ ia n s -que le plegc y fuit Je nocucau obligé feroit ledit çU-
gc quitte Je la pluuine-
Έ"^ ^ cn^tôr hîermmi fiwrogtthncm daret/ ttottarétcfue înfirHintntum dits rd hfckf
^dùiïffon > ditixs fidiLujjor iibtrmtur de cautione firapra.
* G LO J5 Λ i,
I Senjm K tum Tfermti, C.
i FroTégàm ttrmint cr jilatmit An Ultrtt fiJeiuf-
fattm.
f * Et fih tnMtîtr.] Hæc derifiovidcrurdrduâadc
iTsacena L ίϊ cùm hermes. C. Iota, qua· ta me il nikil
F 9m atircnî £*ic > IcdSnquirur de fidciuiFore 5 qui
inicrccflttpro eo eodL^oreveébigduin^qu urumm-
quenmum ennduxmr, fed impleto rem pore ex priuU
lcgLo fuci, vcJ etiam fponre in aliud tempus conduxe¬
re : bie negat textus bdciuiTotem tcru-ri, n-cininô**
quia al ms contrat üs i alEltd te mptis &: obÜ g ai i-, > t ft,
qtuè· nihil cil m priore commone habet ,neevt vubb
p ut;', ne j tiouatioefi prioris, qui fiaituieft, ^
câeûûni ^Ttirus dl , fed ulnts ri reri hî temporis. ,-\t-
que cries; iimrrcrmini d. î. Jï cnm hernie h, £bd «ι-ΐ^ρ.
pofiEo aliu cafîîjCLim icilicct ptioris obligationis tem-
pnî nrotqgaair debitori liue b d uen di, Ίϊ ne faciendi,
an fiel eitiiTor Ii b-itclnf Velitri aÊmratA obligatione, Mos
hkocwriftaiiriils exdudimus , quod fcilï^étpdfiitfîi
aeddrre, vt.triis. debrior cffcÆtLsefïèr non lohien-
1 do, quoc,Lfg haud dubtè fiiieiulÎin- non tincrecur. Sed
poriïmus bmpli jiccr termini & folurioni.s proroga-
ii One m , Si: quidam ptriancrunt fideiuilbrtm liberari
vt lmoL CoiitlL li, Dinus Bald L Titius D. de ot-
cuC, tüt. Eatr Jriubro, 5, ji pe r fidetuiTdrein. D.dcar-
birr. R an. E. VriefMuî, D. de prier. fïipuL Raphad
Fulg. Cou fil. rio. ïnrip. AlaciluLiis. HaecienicEunvi*
ii non eft prafupoficà fimplici pr orogarione
tn.fi quod nicadiici: eti.im drbiu nouano fa«a fîtj
quo crin priore oLdigarïonc extioria, conreqitciüiK
fie 'fidei ufloriism extingui, fc fidciuiTorcm liÎïeriri,ciiii
iiinonatïte noninEcrueniE, nilicùm fidciufiiirprodc- I
tcrmiiiàEo tempoff fideiiinîï, q«o cafn prorogari re¬
quit, t ex t. ί , fi v nius , i . pailus D . de pa ctis, L ti cdra dici-
D.dearbhr & l.vk C.de vfur.rti Lud.Ahïd.vbicua; j
que, D. de fidduf". de L dies cautioni. 1>, de dum. int.
Bar t. S: Angel, bqffod dicitur, f.ftuks.Didcnil^iP*
ilaitii.htÎ Alcï.dd.dics caniionCiie' quos H ippri-M^'
fiid, Rubr.quicft.i.
Ç 1 O s s A
ï S îinplex pret^Aü 1 17 m r.¥ tm * tfidt fkfii rfïb £?*·
z 1 Vatinii ôbUgAiiertk queftittin fiel-
b i?jh 'ihit ferme 1 1 Simplex rcrmini prorogadt) ηί'Π î
pxrineteE Jldeiu iTbrt'rn n b obligati üjÎern b 1 1 iriM & Φ-
bitôf faCÎu&‘ eflernion folucndo , aur fiddufl&r C',L^
prxfinÎEione termini hirerdfiliJleri-iCi-fidebfbei*^ "
qgcad iêx menfcïj, Se nonpliiiiids &idbgibbei^t30
itontui-
6n Des Obligat. Actions, &c. Art.CCIX. &c. 63 4'
··.·«-·'* /· · « i — -- — f fideiufforia quo-
■ „„„ aliodui fimplexpioroeatio termini nihil A cafucxtmfla pnorc vtprincipali . fidemltom
, fed que fatifdt 1. nouadone. C. de fidcmiE 1. nouano-
derogai obligationi, nec rei acu j i „P. C. de nouât. 1. 1. Cctiamobchirog. pecur
eandem continuat*
a c Et fifl no nue au contra#. ] hoc ipfum comundim re¬
quiritur, vt Hat nouatio obligationis,id eil vt ab prio¬
re diicedatur , & noua fiat, fiuerei mutatione , fi¬
ne perfonæ obligatæ , Hue adiedorum : hoe emm
ïauiwl *· ilvUttWViiv.· vji — -
ne. C. de nouât. 1. 1. Cctiamob chirog. pecun.nam
tali fado hypothecæ quoque liberantur, d. 1. no-
uatione 1. fideiulibrcs , in fin. D-defideiuii. quxreo
tranfadione liberato fideiuiTores quoque liberari
ieribit.
Article CCIX.
T en autre cas ne feroit ledit plege quitte, fi quittance, ou fatisfattion Art.cxci:
n’eiloit faitte, a ou que le plege requiil & diit au créancier , quil fe fift £ °™E
payer fur le debteur , b & que par le defaut &c demeure du créancier, les
biens du debteur feuffent tournez autre part: parquoy le plege ne peut
eitre defdommagé.
ET in aliocafunon liberaretur diôîus fideiujfor 3p apocha aut fatisfaÛio non effet fatta,
a dut fideiujfor requireret & diceret creditori <vt debiti folmionem peteret à debitore ,
h & fi négligent ia &mora créditons , bond debitoris in rem aham 'verfa ejfent , fideiujfor
liberabitur.
Glossa n B hodie infoluabilitas debitoris eil caufa agendi aduer-
. fus fideiuflorem,Cafioniflæcap.eUrn pro quo.ext. de
1 isïrt.eft contra l.fi fideiujfor crediton DJefidemfi fideiull! Itaque quod hic dicit Articulus, tandem ob-
l lnfoluabilitas delitoris efi caufa agendi- aduerfus fide- tincre volunt.
inorem. Glossa i.
I s Oh que lepleige requifl.] teflato conucnto : hæc difpo-
fitiocontral.il fidciuflor creditori. D. defideiuif. Si
fideiufibr,inquit,creditori denunciaucrit, vt debito¬
rem adfoluendam pecuniam compelleret, velvt pi¬
gnus diftraheret, iique ceflauerit, an eumpoifit fide-
iuifor doli mali exceptione fubmouere, reipondi non
polle. Quæ lex cxprcfscconfuetudini huic contradi¬
ci t,quia foluabilitas debitoris non eil caufa obligatio¬
nis fidciuilbriæ. Secus in fideiulTore accepto fub his
•verbis , quanto minus feruari poflit ab reo principali,
hoc enim caiii talis denunciatio proficeret 1. fideiulfo-
ribus. D. de fideiuiT. Sed in fideiullbre fimplicitet ac¬
cepto aliud cenfent. Sed tamen putat glofiadc Bart.
a illam legem efle corrcdam per auth. dcfideiuif quia
I Quid fi creditor differt Agere aduerfus delitorem Cfc.
b Et que par defaut du créancier .] Hoc efl,quod dicit glof- l
fa & Bartolus, cum in necem fideiuiforis creditor dif¬
fert cii debitore principali, qui intérim bona difiipat,
& interuertit, aut occultat, ita videtur hunc interpel¬
lationis efFedum admittere,tum dumtaxat,cum bona
debitoris intérim interuerfa probantur, non fimplici-
ter rebus flantibus, vt tempore obligationis:Nam nec
debitorem fugitiuum quilquam capere potefl,fi tem¬
pore obligationis in eodem flatu erat, nec quidquam
mutatum eil ab eo tempore, de quo Bctrbatjus cap.
eum pro quo.ext.de fidemlfi 1. fi creditores. D. depri-
uil.cred.Bald.d.l.pro ea.D. mandat,
Article CCX.
HHH T combien qu’il foitconuenu en l’obligation, que le debteur Szfes pîeges a rti c;
foient obligez chacun pour le tout,3 les biens du principal debteur doiuenc^o vas
eltre tout premier b executez, ledit plege les montrant par effett/ comme ditt eil. c 0 **-s:
"C T quamuis in obligatione conuentum fit , quod 'debitor & confideiuffores eius ex aquo
^ obligationem inierunt œquè principaliter, 3 in bona principalis debitoris primum b manus
iniici debet diélo fideiujfor e indicante ea c 'Vf fupra diàum efl.
GlossA i.
I \Λη ~\'t principalis autVt fideiuffor quifquam interne-
niât differentia.
i De plurii, al mitto aque principaliter contrahentil.
} olligati infohdum petere pofimt 'Vf conuentatur is ad
queni pecunia pertienit.
4 Capitula Ecclrfumm qux dant pecunias fim çrc<,
yt rgentr. mConf. Bnt.
$ Quid de pecunia data filtofamMUtperfonAprohilttx &}*
6 De delitoris principalis obligatione cui alius intercedit.
7 De pluribus obligatis CT cum creditore conuentum quod
pecunia crr. ......
Multùm interefl quid agatur, vtintelligi poffit,
afi vt principalis qinfqqam interueniat obligatio¬
ni, an vt fideiulfor , propter difculfionis beneficium L
DD ii;
Des Oblig. A£tions,&c. Art. C C X I.
:ie -McSiamTcl oonugritejidi fueuhiatpmjqiiod hic
dicit.Hoc difci'imcii,rtcK diÎUrmr Mohmims in viur.
i Ψ ul-R. 7 ÿfii m quou es plu rcs ab iatü o wque gftndra-
liter contrahunt* abligantor j.miititumaücipiimi y Ôz
rrndicorcomin fidero i'tqùiEtir omni lutî orque princi-
pibrer, rL-fpcdrueieilirnbs u nuits a: que Lui btnr prin¬
cipales cxiqLtü 3 quoi’ Cnïlx noUt-Ucd ridimus* l?.
iccra li tJuos.Dad Mac* don. RomamConlib tï^ . Et fi
iph quidem* vrphires ni habetit beneficium diuifio-
iu5 w aoibcxic. du duob. nciÿ * fi omnes vd pfarcs tînt:
ibhiejidp, & piaTeurevuii quidem beneficio remiiv-
daut riiir. I dq uc verum p urit Ludo Rom . c tiarnfi hoc .
asJn pecunia ad v ruim tantum pcrucnifltt s vel nego¬
tium ad ynum folum fpç# aller , quia fu licet nipteila
obligationis q u alitas intcrproaiioiiem diuerfam non
iLdniittjt,& tafinn allegat i. Ii non fingdi, Cii tcrt.pc-
tut. Igirur tales principaliter obligati* afqnù prinripa-
liter pro virilibus eonucniripoUuat^noni
pecunia ad vinum pcruencritjiiut cmm infblidum qui¬
libet* fi beneficio au tb. deduab. f cis mninciaucriut,
3 Sed rameo * quod biigtiktiter n oranduin ilr» tales iic
obligari petere polümf * vt hi ad quoi pecunia pcmc-
niE*ptju5 comieiiiintur inis fmnp cibus, quod Bsj/t. ait
J.iiS. vbi duo.D.dcduob+rci.s.l.vtittc queritur, iLeo-
mcd. Idque verum* quod Jungis miretis s non Folum
cum habent beneficium diuifiotiis , fcd etfi infohchim
fint obligati vt correi* quod valde nor and ii, ctiamfi
creditor nihil iduent dc illaperuentionc* &; omnes
zqnc lecatus fit. Tamen petere potefti^qut nihil at-
ngie s n credito c fuis fumptibus conuenLit eum h qui
attingit pecuniam^quod Bartü lus explicat vti liter d.ÿ„
vbi duo per d Lvndc qua-rirur. Etfi apud nos vfu ob~
ienian non fidet * cum tales coobhgati cojjtiemn ib-*
leam ex forma obligationis in vitiles * aut iniolidum*
4 haud frio au. per inaduertentiam patronorum, £c val¬
de nutandum pro capitulis F.cck furum collegi a turu,
qurr firbsnde ti d itus nomine credere pecunias folenc
optimatib us , t cd nunquam 1 ine pluribus coobligans
■tqne principaliter in maiori forma * iccoobligari lo-
Irfit luas cautiones exiger e ab his, quorum res agitur,
qui confiremur rosuri pecuniam rccepiiTe, A; fe-ad in¬
demnitatem obligant : hoc eafu litte creditores iciue-
riut, adquem venti tradlcî pecunia* fine ignorarim*
pofhmr tales co obligati petere à capitulis, vt fuo per:-
ctdo& fumpnteon undant eoSjid quos per cauiiones
accep tas oftendimt pecuniam pctueniR"e,qitod & Lu- f
dou.probat d.CôÎLl.irq, ad idem [ex+LcLiminplEires.
^vefEimenta. D-Iocs, vbi BarrJdem Ëatt.Æ: Catïi'd. fi
vt cei-tn.^:, fi duobm,D-commodivbi CafVrciis fe alias
îlononitEdc fait o obtinui ife Îcribir, ÎSccèmpai’j ob-
filtcrec curalTt' ,vt pecunia dcpoiceretiu: lu faciendo*
fiiniptus luis. Qui cafivs c ft iutclligend us , cù tn plurcs
huc ex squo oblLgan * ita quod ipfi inter fc de pet ne¬
ti one cauerunr fcqi'Îum i creditore* qtitaii creditor
i nterierufici , hoc cafu hi ad quos pecunia nonperue-
rutj non po-Ë em con ueui ri, ni (l vt fideiuUbrcs*vc dice-
musï ïn cafu fcqucim * quod ibiCaftrcnfis diflùsè ησ-
ί rac^cd ifta locum habent m permilïïs * nnm tn prohi¬
biti s aliud τΠίΕ,νς-ΙιίΕΪ in cafu d I. fed luliamis.Nam fi-
hbfitinilias pecuniam credere e ft prohibitum* hoc ca-
A fu fiaftutus creditor ciim pecuniam crederet filUvE
milias icrihi fecerit m iriftrumcricq, qttodptcvft^,
ui iradkii cfi Titio* qui vt correus mz cnobwj
pi incipalirer i mei u enk b atr H ic frinusidctégiturf^
d e pet i mi a ad per ί ο π a m , ic ideo iena tufcoii fLi]^'^
eepuLi locum habebit perinde , acfi tpfi hliofin^f
peciitiiacfTet tradita: Quod vebUCiftrcnjfi uonte j1
Jed IniijmuqA: hoc pro baro, ie lieccclro foeto crediti
ris tx prolocurionibusam alusmdicus Alc^Cog!^"
lib.qrde quos nos Art. 4] 1. Secundus c.efus . 1
quis principaliter contraxit, δ: obligatione in peph)^'’ I
dus cbnu-iitaeodrin vel alio in Rm mento ahuj
cedirqui ib prijud^aHcn· nbhgat: & hic vetui
iu ifor * ik o m nia li dti uïïünjm pn uilcgia csoi flint-,,
p competunt ·, itavt cotmunruî ea opponere pnlfts njjj 1
renLitLcmiecit , ,ιυού ibidem gJoiia if Cafircpfmfijrj |
notanr Hie caiiii Deci C Th 0 loi. ip cùm quidam »,>ni-
didtt equum Sempronio* & Caio promihc prtumn !
fi>J n ere , aui t j u od dicunt refpond: t de pretio * p[^Ec
loco comieificndus cui equus traditus dh H^cfciQ*
pci jfiEeiligc, niti fideiuijor obligationem noLiando
iufdpiarj& hic çafus eft huius Acriculi.
Tertius cafus tft 3 Cùm initio etiam ftatini fLîipfjT
efl ni pftrumento plures eodem tempore eodrni in-
firtimento obligari , cùm tamen revera aitunidlR 1,
cumiplb crcditore.quod pecunia perueuiret ad ΐΊΐΏπϊ
es, eis s hic enim cafus verbis tantum imponit, etmet
jpl a ah us f tni5i color q uçratur*& diften a priitio ttsto,
quod haec oblsgauo fir ipfo creditore hoc agente, vr I
-, pecunia ad vnum dcücniar, in illo omnjtimfidcnJt-
” u u tu s e il fk omni b us numerant r*nec citrani^quiij pj.
ficaagcrcjjt ,& conutwto de recuni^ inrcji&fosib'
biiores inter fc e fi, quod Cafrrcniis annoti^iiji
fupra. Itaque fadi: diucrl: proharicf * ius etiamdine, j
funi redderet, J 1 1 ale pi crbai'eiur : quare akerc dtaife- I
ro cafu difüdpfimwsde qut> Angel f. fi plûtes. Inflir.
de Hd ei u !l diflingu endo gloLi.t. authent- dt Svddu£
Locus cumulat TitaQ. (j. Ji- glo lia vnica. nmri.S. ituc-
ttad.HippoJ, Marfd.m d. Rubu de fidtEiitr.ini.fi. ,
Giossa 1.
I Foto* dihtivTW prjrff difcutstWiUT
i Ftdfi^lfir dtretle «wHt t) itur Ί/: Unt dtiknit rudiW.
Λ lu blai s du f nn rip 1 1 df&{ t» r. ] hoccft bcneiitiiitaiin I
i Eia conditunone IufHniaru 4. tndüûum* &ielaiaD
aurben. præfi'nte. C^defidciuiL vtpriu.s hunadcbiia·
ns dtfc n ri debeant* &: diftraEui deinde, îd.quoddifrdt
fu mm x d ch i tg·,! up pleri de bonis ffd eiailToris: Stidhoc *
ampli lu eft in hae b ipoli tioiic quod rati n non jubt-
tur ab fe iici-T re i principalis ad I10 e , vt ad Ü-Km dÎnreW ]
dcucniarur, fcd uircitù poteil conueni rifidcialîari ^
bona debitoris rndicctcumcfFcÎtu, Sromni liti Ubc-
τΐ,ηϋ] quidem fuo iumptu licem decidi cfi état.
rcgulx decem ampli us limitât ioiies appofuirDaibi·
r ms cap. per u cuit. cxr.de fidc ιη!ΐ. ρ
° ExitwttX^ j UmL·#. çf tfdfiTiJ'f,r'd:JL"iJÎllolgtnJL,nttU'J L
iaria, nec nocorictas non folncndo lîifttccret, de 1
au cl·, de nocorieias i udicaria^de qua Baibfr.i^pW*
c Comm f dit} τβ .] Arr. 2 07.
Article CCXI.
ils font pïufîeurs plcges* ôc le principal dehtcnr 1 les IniiTc encourir, dia-
cun en doic porter fa parc comme ib font tenus en l'obligation.
C ctrifdcihjfireS) principalis demi or pl mn \Mmt - 'l'nuff^ijqucpro fut
fen t'tur q# m comunt um cfi, :
c LCïsS*A
δ
!..
fc
'ICi
4
il
Λ
4
i;
<
fc
i
;■
«i
a
I
5:
637 Des Oblig. A6t· &c. Art. C C X 1 1. &c. 6$
Glossa. A
3 Les laijfe encourir.] V eluti cùm foluendo non eil , vel
renuntiarunt beneficio difcuffionis & ordinis, his
enim cafibus ad eos pericultim redit, hoc beneficium
eil etiam antiquo iure Digeftorum ex epiilolaDiui
Adriani introdutium , cùm veteri iure aliud effet 1.
non retiè. C. de fideiuff Sed exemplum Diui Adriani
non ipfoiure, fed ope exceptionis introdudum, ne
impliciter accepti aliter quàm in viriles tenerentur.
linter. D. de fideiuff $.fiplures.Inilit. de fideiuff l
vlt.C. dc condit, pecu. Ex quo contingit , vt ante di-
uifionem petitam, fi vnus de fideiullbribusdccedat
non foluendo , periculum recidat in alios, d. 1. inter
fideiullores. Sed poil diuifionem petitam non item,
vt ibidem & 1. fi contendat.D. de fideiuff vbi Part. &
§. fi plures.Inilit. eod. Quod fi quis folidum folucrir
non oppofita exceptione, & caeteri foluendo non
funr, huiusquoqueeritpericulum, d.'§. fiplures.
Article CCXII.
gT ne peut le créancier fe faire payer pour le tout fur Γνη des pleges a au cas £«■***
qu’il trouueroit fur chacun a fe faire payer, combien quils fuifenc tenus &conSi
obligez chacun pour le tout, b fils nont renoncé au benefice de diuifion.
■p T non potefl creditor totam fiummam petere ab ojno confideiufforum^modo quifque eo-
rum foluendo effet , quamuis aeque principaliter obligati efjent fi nifi beneficio difcuffionis
& ordinis remncïaffent.
Glossa i.
x Hic inter fideiujforcs ipfo iure tribuitur ditiifio.
3 Hic datur intelligi mutationem iuris effe fadam,
&cum iure Romano tradatur beneficium diuifionis
inter fideiuffores, hoc eil Diui Adriani non ipfo iure
competere, fed oppofita exceptione. Idcoque mor¬
tuo vno ex confideiuflbribusnonfoluendo ante ex¬
ceptionis obietiionem, id eil, ante conteilationem
periculum in cæteros recidere: tamen hîc ipfo iure
diuifio tribuitur, &fit inter fideiuffores, iravt aclio
denegetur creditori in plus. Quod eil valde notadum
pro nouatione illius iuris & differentia, quod ipfiim
gloiïà verbi tenentur. Inilit. de fideiuff prasfen fetat
ideoque confideiuffores non amplius tenentur, imo
atiori non amplius atiio competit quam in viriles:
Confuetudo enim negat potentiam agenti, ideoque
nil opus eil exceptione reo conuento de ditia epiilo-
la, hoc enim Confuetudo efficit, quod illa epiilola
erat conceffum.
Glossa i.
X Exceptionis explicatio.
* *stu cas yu il trouueroit fur chacun.] Infra art.feq. Hæc
A exceptio caute intelligenda eil: nam etfi quidam ex
fideiufforibus effent non foluendo, periculum non
recideret in alios fimpliciter, id eil in viriles acceptos,
quâdo natura obligationis nil amplius importat, præ-
iupponendo etiam id quod diximus, quod' citra ex¬
ceptionis neceffitatem diuifio fiat ipfo iure. Quare
* obligatione femel fic inita in fui principio ea creicere
non poteil ex cuiufquam fatio, aut contingentia: fed
hæc exceptio intelligenda eil in cafu fubfequeris clau-
fulæ, cùm fcilicet infolidumfe obligarunt, tum enim
vno exiftente non foluédo, periculum recidit in alios,
qui cafus eil d. authen. de fideiuff qui cafum abfen-
b tiæ, & non foluendo excipit à priuilegiato difcuffionis
iure & art. feq. Proinde hæc exceptio opponi non
poteil, poil foiidi condemnationem , nifi ex appella¬
tione, quod retiè Bartohis ait 1. fi dubitetur. D. de
fideiuff Ang. d. $. fi plures.
b S'ils nom renoncé au benefice.] Molin. in Hb.de vfuris
quæil.7. dubitatum ab aliquibus fcribit,an rcnuncia-
tio diuifionis ( quod facere noilri folent per hæc ver¬
ba) [ans diuifion , fufficiens effet ad excludendam ex¬
ceptionem diuifionis, & putat fufficere, nec ego du¬
bito, & hic textus probat. Quis enim verborum fen*
fus alius intelligi poteil?
Article CCXII I.
T fi k créancier ne trouuoit fur aucun des pleges, dequoyfe faire payer, artic;
Jt les autres feroient tenus, a au cas que chacun feroic obligé pour le tour: noVA*
f bcarfil n’eft conuenu en l’obligation, chacun ne doit payer, forsdauBftit CoNS'
Dis feroient dgperfonnes chacun fa portion, fils n’ont renoncé comme défias.
TT T fi creditor mueniret aliquem confidciujforum foluendo non ctfe ad altos confideiuffores
periculum recideret a modo ' vnufquifque eorum ce que principaliter obligatus effet : b Nam
fi conuentum non efi in obligatione quifque debet foluere pro Nirili tantum , nifi beneficio difi
cuffionis & ordmis renuntiaffent y<ut fiupra diélum efi.
3
Gloss a 1.
Non dandus regrefus aduerfus eumqui iam fioluit .
Hic Articulus tuutom^u. Etfi confirmat quod dixi-
C mus, quod ex obligatione fideiufforia fimpliciter co-
ceptapcriculum non recidit in alios , ex eo quod qui¬
dam foluendo non fint: quia fideiuffores fimplicitef
accepti fecundum naturam Confuetudmaii^fideiuff
DD iiij
ff3p DesOblig.Aa&c.
il n nis noitarapUnsaiinm in v irises obligantur j yt in A
Il ÙMcit ifed ixvàktâ ϊ».«5^^βί^η
î:.-Iv obiiiTiiucrini mfüÜdum : C-Hiem ego eüinmintd-.
i W. fi aritt cXiV-ÏLoiu’m ymis'hac Jioii fiduendo : nam
fLpbftpordinïB tïtic ib! Ltri □ n cm HH quis 6âus & non
foWnd^ hegti rcgrciliim tutti ru m adutriiiî eirni^ui
If >iüi c , an h ίο I Iitibn c jri i«ï q« oà tld', ni t , e sti rtp eu $ rit
ab ojtml obltgarmix· & d.L inter fideLuiTon·* hoc rr.tfii
locum habituram putb:
1 ln trahi obugarionssciprcÉiai de Îolidoes
comièiicionc ualïl Cloniuriudinaiia fidei nJTbjia non
mn piius quam in v biles -o b t igar vr infra.
G i d s ? a ï.
K jVpfl it rapit W ηκφ rû P . rxrffl i E^fTe/rf .
2 iVfiÎ.r rriüïPÎffll/iïflf tÎÎHldi αΙ·Ιΐ£4ί!ν dfuf*
3 ^Cn fti ivlùtT fitjm p.trttt» À< iinfidctttjfo tt Tffttel··
4 Çtfita badii uncjfxn4.
i k ijtr l'ii i»ï|ï «nueft».] H s ne no tand ü m ni I ndbis iwn -
pltui opus L'ifc, ilia Adriani Êpilloîa , &. a Notariis.·
inickcex fomtuLs.aiuiqi^ s apponi folere: quia-Çbu-
iuetudo diiudit fidriurfoiûni obligationem hoc &
Çiperiori Articula ipfo tare» ncc exceptionem cm-
pcitat Yt iÜii Limer fiddidlbf*.ss imo .igenri adimit
petrntum vrrbo lt twncùrnepmr.
i tied quid fi de fobdo.cûDqtc n it, pari tatnen vi tilis à
quoquam exacta, ail t petita rit, an rurfum Cadra Ctm-
iu n[ ionc diuUÂ ob hgat io vid c ati ll.· , Jljc ek us 3. fi ατ-
ditorcï- G. de pâftkr &' L ItbenuTe C de dk-iult vbi ■
creditore petente ab vnr> ci obligans inioJidum par¬
tum ririlrm fub exprdlû commemoratione partis vi-
ιιΙϊλ, indndrtfc diuifio in via lies inter ümnts tacito
paito, quod c dam ahientibus . de que Moli¬
nius, §,i. glofQ. qnaclLp in Îc’ud.Dtii tores vulgô J*
Lit creditores. SC Eatt, Limer uos. §. fidciuilôr. D. de
fidciuiroribLis,
Article
Aaccxint. «54o
Sed qirauyur fiepe dim vnus de fidei uil'griljUr
fuliuc, an pnifit panem repetere nb alia texrm nt '
gat. L ciim abtec. C. de H lîû lu ÉlI fenegiit
competere 'i Hem L vt, fiiieiiiilor, D. de· EidriulE nm
loJuttoà h tlciti flore finira obligationem tantum Hiî"
iuflbrk dillphiitj, qui pro le Ojiltum iobere jji-rfy'
p tu 1 1 eu m pij-tipri îîjti o h b g a tkmen 1 d iiTc .1 lue ·}
quam ju duobni rcisj ctiichï barr. Jiotac. 1, Modtflj
sill^D. de ioliitiffit. ideo quod fbluit pet Te iüîüiq j-|V-
interfidcini’. imtrfevlUim luegotium geritur; Ltr; j .I
tioiucm repetere, vtquod de ic non poterat tid-inf.
for, jb alio Isaberçc iure L£itos quia iditfcr fêlant
non cogitur, quam U libi atlion^s à creditore cî-
damiii pi’O pacubui aliotum confideitilfumm,
mm ai conleqtutm' ]>;'iiTes,alLoqu] ntl laturtrj, }ir.z
fententia d- l.vr fidciuiTbr, L cuiù Eus vbique Barre,
•Lis. D. defideiisfi Scd ilia ccfilo licti idcbct cartnpfo
ndtiL iuluEÎonis , nam pofl fùiüla non valtrct ijstcr_
I uailo, n:ii ante conucniilec de ccdrndo, 4, l, ^
is. htre videtnr nirtiuim lubtibs iuniprticlejitia, &l-l:
npicibiLvageu·. Qnarc probo gioiLitbnteririjTft 4. j. 4
cum is. icmper etiaiu non ceflitme fiait a doiiviilen ï.
negotiorum gdtonmi r Qgiod Bat'tol iu lal-r btafi iL- 111
diiciiiiticnac LModeftinus noii improbar. Scdd: cim- ^
dici foin tutu poJk pu tant j il adtiones-eedi ferulbi-i^
tut quod B;tïr, non improbat ccfl Îlriito iwrt
quod cotLtradki pofiir e>; d. L Mudribnus. fif au¬
rem CcEÎEù prorata L fideiuiiocib. D, de fidebf Cr.
lÜ de hypothecaria deber* ex Eart, cb 1. fidristEtti.
bus. Do flores d. 1. 3. C. de duob. rds. An inuj&a
vi dean [ ur fi dsri □ b. cmjj ta ira datio B lirtoli Imül.AuR
L reos.D. de duobus teis , & quos Tiraq. in remit
mimer, p. Quare iafpe nulla ratione ratïi'T
pluftiLi ions habita dtdimus aftiones ËdfhiÛDrabu
3. LotiiideiuJlbnbus pnttem virilem peïçitbl&oi, «
rcqnoSc bono.vïraco cirtuim inudti, & nirummhji-
mulario.
CCX1II1.
Ap.TIC,
CÏCVM.
1S1 IS v #.E
Cî H ï+
BUCATiON hde ceux qui ftmt en pouuoir daucruy/ ou Joiucnr cltr?r
ddl de nulle value.
•i s~y QntTiichi* b coram qui alieni tum ftmt/ au t dtiwn aliène potcfUti ftbttà flrfj
Glossa 1.
I J wrj ifiTM Atn ienlurim,
2. Snfitri tfsfw*fi,$ redigi, tUigtftrar ex ili cm fi s m'ilns
j Vt eu ï*ta tt m htbtnte tut mn hâientet
Non de niliib hic Artkiibs fcLiptus eit, cùm iuri
Romano e5ï caria difponat, îdquc vtiÜrcn CoftnfVits,
ait, eofumqiu alicnï iiifiâ funr. aur ûïenx porcibiti
fubiiciuntUL', nuUi lune : hue pi'frfcripto ci? Bat fa'mi-
tj'jftttt» matitarum eontrsftus mtlÎos ilTtùec de eis
aftiones dari , de quo diximus art. 414. lien: eodem
contradits fihotumtarmLw,s Imri atc. jo?. hoc item
minorum d. art ►.507. hue curatorem habeant hue
ftulluiR 3 de veimmobib fine decreto. Item ptodigo-
runa, qui tales iudic.ui curatureos liabejir, anr lvibe.ee
debcnc. atuqpq. Itcmbidofurum r:tt. 41)0,!
NonMojiaclu qu idem ex hoc itite cira iub.iïnr ab¬
batis puteSbçL QhjK de contractibus dicunt ur, de itt-
diciis quoque inteÎligiirjqs d. arrqcy.iis: qQ.cum icq.
C 11 olUgitiin. 1 De obligatione exconfenfu loquiritti
mm & fur tofi Sc prodigi £c infantes obligrLrur à ^
canif, ex qui bits ignorantes &. abicnres aldig.ViE'·1^
quar're contrilïüntur ùcquibusih L fiirfof Ψ
afL fcôbbg, mi. li i ffiiohcp,. «^tic-.Sed ik
fc p todigi qui a f&nti ri p 0 fTtin t altos il b t oKligartE h &
filii acquinuit, R ad cani ltu trionem iuris lWiWC^
dont, νκ tk Jf tti in 1. ju t. 417 . tk if qn ente k arç+fi'1
Idcoque 6i pirpdli domi dii nmcùnÎUttmim hahere
neganmr, quia .conftimdo recidit ui cocurarluiu. Ity
P fifti .& aftualL' poffanC habere quod il ai tidus nïf. β
ybi tut, vfteoran
ll j7f effis;,] 1 ΐ oc Ci nu p ml lcu J . c mû i cui ora & fitlT-lJ i
mun , neu d e maicLi Id cil èr di ftum , d e ί œm ütt "Ll-T
i nrellige ret tirq u x pene finira e il optuatip ifbi ça.'
Fulgofij Corihl. 74. Alex. Comïl.iÿ. hb.^ ie Coi)t
ij . Itb. f. ΐίΓ decifi 1. 1 . D . d c reg. iur.
(ij* iltntem efire. ] Diximus· alibi Latoribus Ruina a;s
oluii nonojmnbus nunonbus t» rores datos, imo |H
datione fuiile quiddam itora?.. Itaque m fibri? lu^ib 1 ■
t
<541 DcsOblig. A£t. &c. ArtiCCXV. 642.
fæpe quiddam fcribitür, de his qui curatorem non ha¬
bent, de quo longa traftatio in 1. fi cùratorem habens.
C. de in integt. refti. minor. Alciat. 1. puberis. D. de
verb. obliga. & cafus diuerfificant habentis aüt non
habentis, vt obligatio valeat, aut non valeat, quos hic
Confuetudo melius parificat, vt eadem conditione
fint,qui habent, aut non habét, cùm habere debeant,
hoc eil fi eius «tatis fint , cui dari debeant curatores:
namvtroque cafu , tam nulli furit contra&us , & ra¬
tione xftimantibus illà diuerfitas blanc fine ratione
fuit, necvlla probabilis redditur, led nuncnonlibet
infe&ari: Inde fequituf illa quoque inutilis diftindlioi
an furiofo, an prodigo pupillus comparari debear,
quos omnes certum eu quo ad obligationum paffiua-
rum impotentiam eodem plané loco elle, & in totum
excquari.
G 1 ossa 2.
I Naturalis obligatio fublata hocflatuto, (y num.y
X Nec titulus ad praferibendum valet.
4 Jntra decennium retrahantur ebligationts minorum.
1 d Έβ de nulle value.] Per haeeverba aufertur poteftas
ab agente , & inducitur ipfo iure nullitas a&us , itave
obligationis natiuitas impediatvu, & confequenter
adtio, qu« fine matre obligatione produci non poteft,
quod magis etiahî exprelferat. art. 424. de adtione
quidem. Ac ne naturalis quidem obligatio vilo prohi¬
bente lege, cuius origo toties impeditur quoties lex,
aut ftatutum aufert potentiam ab agente prohibitiua
difpofitione, vel cùm procedit annullando, vel cum
vtitur verbis impotentia; , quarfufiiis Bart. Imol. An¬
gel. &c«tcri perfequuntur. 1. cùm lex. D, de fideiuf.
Idem Bart. Bald. Iafi Salyc. & ichola 1. non dubium
C. de legib. Quate omnis illa farrago haturalium obli¬
gationum cum fuis effe&ibus tolRttir hac difpofitio¬
ne ne abnutentibus quidem fcholafticis omnibus, de
quibus nos multa in tit. de approprimentis. §.273. in
a loco de præfcriptione hypothecae. Igitur nec tituli ab
A talibus habiti valebunt ddpræfcriptiones, nec reten¬
tio dabitur nec compenfytio , nec fideiulfor acceder,
qu« naturalium obligationum effeéta dici folér. Gra¬
tulandum itaque iuri patrio, quod tam rixofam & ni¬
mium fubtilem fapientiam expulitvfu, &commer- $
riis,&illa acumina inutilis commentationis, non ad-
mifit ad adtiones rerum , ex quo euenit, vt ne reftitu-
tio quidem necelfaria fit aduerftis adtum in totum
hullumi etfi noftris tribunalibus impetrati fuetum
commerciis Francorum, qux parentes noftri non no-
rant, dereverarefipit capturam ceream , vnde & ta¬
les fi alienafle deprçhenfi funt , vindicare ipfi direôto
res fuas poifunt , quod roto tit. de pnediis minorum.
C. traditur. &1.I.C. defideiuf. minor. & idem fa-mi-
næ inaritæ poterunt, explofa eorum fententia, qui
irritos earum conttadus non putant , nifi refpedtiua
riulhtate, &ar<£lata ad intereffe mariti, de quo dixi¬
mus art.424. & alibi. Quod in totum repudiat haec
Confuetudo &c obferuatio indubia, nequis nouitate
alieni fenfus irretiatur in iudicando, quod ha&enus
incoricufiiis valuit : Sed tamen qiiodcumque eo rem- 4
pore gefturn fit, quo quis alieno iuri fubiicitur, omni¬
no rctraftari conuenit intra decennium, ex quo quis
fui iuri faitus firj quod in alienationibus quidem mi¬
norum dubium elle nô poreft, cùm Ordin. anni
extet expreifii: de côtraélibus mulierum non perin¬
de expreflum, fedramenpar ratio, de quo nos quid¬
dam art. 44. vt & de filiorumfamilias contradlibus.
Quod fi qui erunt qui repugnabunt, nec porrigédam
cafus exprefli difpofitionem putabant ad perfonas
ahasrion expreflas, neceiîàrio recident in difpofitio¬
nem art. 462. Sed illud alterius eil loci, nunc id tan¬
tum docendi fumus, contraimus tales & cùm talibus
nullos in totum eife , nec tituli loco eflfe , reualefcere
tamen ex confenfu interpretatiuo agetis, fi intra tem¬
pora legitima non arguantur. Sed is confenfus colli¬
gitur ex tempore maioris x tatis, & legitima; fuperue-
nientis a&ui nullo.
Article CCXV.
; vl rfcfl receuable i demander payement de marcliandiics aprifes en foi- art
[ res, marché, ou ville marchande, fil n’y a b obligation, "force, ou emblée. nVv
CON
*VT Vllus auditur ad [ retendam folutionem mercium emptarum* in nundinis , mercatu &
^ ^ 'vrbe in qua copia mercium affluit >mfi b obligatio éxtepf vis, aut. res furto furrep ta jit.
Glossa v
1 Ή une artit, improbant Canonifst,
2 Ratio tonflituti.
2 Tale ftatutum nominatlm Canoniftx improbaiit.
Quod fcilicer nemo teneatur foluere pretium , aut
reftituerevendicanti Domino, id quod quis in mer¬
catu emerit, Hoftienf. tit.de pœnit. & rcmiifi in fum-
ma. $. vit. Ancharanus. c Canonum ftatura.de Coftit.
Sedilli fingularibùs affixi nô didicefe publica vtilitate
aliquid in primum incommodum fingulorum homi-
i num rependere. Nam fine caufa aliter vifuin modera¬
toribus rerum conducere, ne aliter cenfentibus, con¬
flagrare effet litium familias, & populos côtingat,cùm
prxfertim legû admonitis quifque fibi Cauere debeat,
nec ferè de minutis re tanta exigantur. Hxc eadem ra-
art. Aurelian. 100. de yendendo ferico prxfenti
C pecunia ab mercatoribus, hadem ratio Ordiri.de ope¬
ris artificium & minutariofùm,de quibus rios art.179.
& Lud.XII. art.è8.quæ& Britannix rcftOüara eft an¬
no art. 20. 8c de falariis famulorum àjrD.67. anni
i;i2. &Arefta de Procuratorum falariis & A&uario*
runv.Haic eadem Imperator Carolus V. fuis ftatuerat.
Quare magno confenfu gentium Canoniftarum con-i.
fenfafunt hxc exclufa, quod alibi fumus perfecuti &
locus apud Balbum in ptæferipr. 2. parte 3. patris,
quæil.14.
Glossa z.
Ï Exceptio ad afticul.
4 Prips en foires.] Ratio conftituti eft,vt quifque prx*
fenti pecunia mercctur: & quod ica fà&um Confue¬
tudo pr«fumpfit,& Plato in fuis legibus ftatuic
* obligation.] par efcrtt, ex confiydd, i
(j 43 DesOblig. A£fc. &c. Art. C C XVI. Sec. 644
■}iitt*CTptb c rwe ou tmUée. } Vnde obligations nd çuntur ex' A diro poJÎrn fit, fcfic expediar commerciis, cfc~i*·
J,f‘ iafto non ex euufcnfu- Proinde ab hac diipoficionc piûsaiemiï tnido mercatura progrediatur, àcquib*'
ï jS. -V. t h e!iL. 3 iuiuur ip{I π Kfca tores me lt fç 5 de Eus quidem tempprïs v fura y aide coin moda eïï , ad mutadas
mercibus quarum lütgoti&ïïones exercent î nec enim ces., de verfutas. Quare illa, AutcJianenlI Ordin^X
raiibitïiitaCÎUîioeÎliL'piÎEiiïCLlm multa pars iu err- non finir compriiehcuiu ' ‘
Article CCXVï,
Attiïc- m E M M E ne ^ Fcuc obliger pour autruy,, a fi ce n'eft pour fou perq, ou poUf
‘ û mere, ou pour ίο n Seig ncure fp o u xt ou ' pour f es en fans*
CHS£,
Millier wn ρψφβ ûiliÿtn pro alkfinifî pro f)atrc aut matre b a ut Domim mafai
u mt filiis.
G l O s S A L· A
I NmÆj j>rùr/ï(Î iWrgJiJi jiiffliPfjr mMriiÆ,
± Nu mnptcil nèht ^fo t*ii ihli^ttienti çref
1 Hfre qnoqne diipoiitio negat potenriam obligati-
Unlie rtL di , pm alio quidem , 111 iœimna, ic nulittacem contra
ZiFdJii nj'i1 j h > C-cdti ii:npori3lt,& co n fequcnstHl dura inipo&eti a oblï-
■ gjmfli a confequ t a£ti ù rus quoque im ped buefttum tàlî
"tû-jt! adu. Igitu»1 non poffet fidemiibr accedere non mugis
ulm qn.itn ftrt ïC ulo tu pci u ,rc : Γ r J 1 e*n γγλ I un feo fui ri tUo
tdiwt îurc. ■cciiienCj qui pu mnt n ai ci quidem obligationem
no fui.· j jj j Rit undem δξ c iu i km, lcd obfkire agctitibiis V elkiani
rtrXiwfw'> <;'5CCCPtl0I1,cm·· beneficio extraordinario introduit itm
Λφ aJiv p1'0^™· Hkâitipiiitsindtsctmr^quçidfrciDina exci*
irioi. Cy pcrepoitftî Ego non fnm obligata* Cnnfuctudo rc-
puDij.vi Γα Ρ.Ί fîibit talis obligationis tiaiiuLtnti, au Cofequetucr tibi
i:"r;r· ΡΛτίΛ~ nulla Competit .titio* quod & Daixolus dgnofeit pod-
î*nfi %i‘ tjs quidem verbts flaturi raltbus. 1. cùm !cx. ccd.
ïî'i"'™*1 vertu bispj'ÆmiilIs ί·; verii. iuxîj. pr.tdtdl.n l.Tde tide-
iulTI SOciiu conid. u;. lib.i. rcpetiio.172.
libr a* Caican. confiu ij.
Glossa 1,
i ^llsa fAfd’Hi otUt* tsM-famwtM mtrtul
1 Ntf ûjT«î rwwtctAtttÿfy ar c*
Λ ίί ri »ltjt jMUfrfifl· jPifi.] litre contra. 1. ii pateniaiu I
Cod. ad Vellcian*
b Son l'ttgoru r tjfsux^ M i r.tn da hic mucaiio i Lmstcèm 1 I
pridem prohibitio mLcrcciliumj muliebrium ab bs
incccpetit, m u x ad ,dias porrecta fitjVi pater E. i. D. l| ^
V cl itian . Qu ad ] Ile .Sen irrris non pj o lunic * ac tie Lm- l
peratores quidem E. ii ime L ii fdrns.G ad VcUeiaa.J, |
ltvxQr, jtttth. ii qua nudi lt. CT coti, hoc himummij
intuitu gens noitraadmifirhic, arr^ï^.
Fwrffftrtfj/n,] Id quoque COntrs ius I. ή curo ipLt.'
D. ad Vdltian. Proinde Jion mrcrcediroflj pre-iin
fuluLt, Π fol uendi obligari o nulla procedit Ι.ι,ββί |
VcUeian. quia Jexnoii fLiCCurfitalicn.mri,, fed i m-
B cedenti l.ScnattifbonfLjiruiTi.C. ad Vclleiatu Ubu,
ter ibidem L )ï feuébdtr* Quid vero d njuJseii&sUi.
g-.mu pro marito in eadem obligatione coedj^aru, I
vide- qua· diximus attitulo 40.
Dcecm cafus excipit glotlaLvlc. C. adVdlciaadn 1 «
quibus iileeJl rcnunciacicuiis, quesn ego hacGoafuo I
tudine Jiego admitti , «fi io infit umentis cauiioiK»
vulgo ea ciauLula cx formula Eblct inirtij fcd vtu oiii-
lo: Nam pro pcrionssluc txprdïis noniftopufiB-
uurtdationCj pro non cxprctïîs ni! o/Tîttc reuunrum
ipf;L porc]iiin obHgandt à Confu ctu din-c infraâiv, πκ
opus etl operota rMinÎfionc Banoli d. i· ün. C, À
Vdleiüîu
fa à-tft i
tt, c.
Article CCXV1I.
Ipilff 10 n a dit ou fair iniure en IhoÎlel d’vn Seigncm de famille, ‘ à aucun Je
fiÎfe. gens, ledit Seigneur de famille cn^fcf; faire poorfumc,
font en pouuoir & luy en compete attion,
Q ^ diclditut ilUta fuerit hilaria m ilûnw alicwuf Domini patria familias * âlkmftèQWW
do m efli co ru m , 'di etm Domm urp otefl αίΗΰη tm wtemlcrc , eo quo£ fini poufiati fiènûl·
tuniur imurwft ραβί φ a^iio ei competit.
T-Ik Articulus inutilis eft* denique C critdse actione n An veto pacer rcimttrTcpoiiit rab*
niir Γ1Γ- dc -nrams . nim hfpf- .... : - . . n ·· ' i e. ..r A.
debuit fetibi fub tic. dc panus, tu tq b.xc obligati u
de Udo micatur, de quo geof re hic non tradar.
* dV ςί«/.] Quod quidtiii Damini con-
tcmpJatioiie fiat II, D. de imur. Ahoqui his perfiv
nis, qu^ in poteilatc Domini 11011 fiut, uia; fuuccxcr-
iniudas Butjrsus tradat, dteifione 110. dc urGak.
P.ipÆ decifij-37. Aejjrp* C.oogrttir art* 4;. (upri .
ibi diximus.
Quid in filtofiimihasan fu o nomine agat, vide Ab
datum 1, cum fUiiisfamilias-D- iictxr, peta:.
REAiP·
<545
κ Ε Μ P. g E R Ε N T 1 B V S .
. vji* . „'vi/ λ_. · Vv As-'· - - "
! T si propemodum luditur opera, quæ in tra&atione Lçgum &
iuris ponitur, hoc quidem tempore, quo pudenda fæculi labe,
• perfultantevbique infamia, iura pretio deduntur, & proflant fub
I arbitrio impudentiiflihi & imperitiflimi cuiufque& ipfi quoque
Homeri βασιλίκ £ ^ è -*/>^?rref pridem fiiyiamtei propalam depo-
iito pudore præclarè fii&aautei efle maluere: fapientes tamen homines & pridem
melioribus infuetos inter æftus tantos clauum retinere, quantum quidem conniti
poflunt ipfl, par eft: qui fi vi procellæ eripitur, mœftum animum reuocare ad co¬
gitationes meliorum rerum, & intérim difciplinarum honeftarum meditamentis
recreare oportet, nec ftationem deferere. Næ hilarem infaniam infaniunt ifti, qui
nunc rebus moderantur, qui vt quifque altiflimo lôco conflitit, fubinde dc flagi-
ti° cenfent & fcelus damnant, cum maxime faciunt: Sic funt,fed aliter negat fieri
pofle authores ipfl fadi. Ifludfcilicet probrofle fœminæ excufare docuere : nam
lolent dicere ialuum flbi pudorem vehemeter olim cupiifle, fed eo iemel perdito,
quo pudicitiam? Ire nauem q> fuperefl, qua fluftus labatur neceiTe efle. Eigo dum
mmitatia iydera,& coelu paulatim ruens, iam-iamque ruituru fufpicimus?pema-
mus, qua coepimus ipfl, & fle vnde Deus occurrat ne deficiam uVmët e,
& meliorum excitametisfolemuranimos,& fallamus impenderes moleflias*qua-
do quibus perire licet, deficere non licet. Dedimus annis fuperioribüs commeta--,»»,
tionem de dommioru aiTertiombus noftram, non inutili, vt fperare libet, labore
& fortaffe in porteras impéfiùs valituro , fi qu* virtutis comes indiuidua eft inui-
dia, tandem ahquado faceifec. Nunc tradationem de Donationibus, quæ ipfæ do ■ , s
nnniis transferedis, vt fpecies eodem de genere commerciis vfurpatur, emittimus ””” ’
quado eius argumeti ctebras ac proinde illi>ftres,& mometofas cotrouerfias foro
& tribunalibus perfiepe ftrepere comperimus, fed quod fatedum fit, fuis locis nec
rede oppugnatas, nec item propugnatas. In quo nobis laborâdum fuit,ne de his
quæabiure côfuetudinario & moribus recepto elici & foro incidere, aut folerct’
aut vero pollent : intada effugeret quoad fieri poffetvlla : quando illa ab expeti'
mentis expedari oportet, qua· nulla fine talibus ichola, nulla vmbracula ftudiofi
feceffiis præftare poffent. Certè fi quarum laboris & diligctiæ feriptione non per¬
inde prolixa nobis cofumptum eft, tantum viciilim cueniat gratia; ab eruditis erit
quod nobis gtatulemur no male excidiffeotij valde interpellati cogitationes His
licet impendamus animum, dum cçtera arguméri eiuiüem de iure patrio medita¬
mur, etfi quid etiam melius vrgemus. Adiicimus.quod prioribus quoque Titulis
ouÎndooitamUS> ^gU ‘S “P" MticuliS c8furam exc“5dis refo1matorum,qui
quandoque horum operam nauaturi finit, cogitationibus, vt hoc quo-
que labore intellig, poffit,quam multa detrahi aut adnc.poftl.it, quam multacS-
pingi.non tam maturo quamaturato fcripto,quo hadenus vtimur, poffint, plu¬
rima aptius cocipi nonnulla etiam expungi iniqui .uris dcbuiffe,vt habeant pru¬
dentes reru & luris homines, de quibus cenfeant ipfi, non omnia forfan «vi *>’-
naa" atlonem adleclnius d'di,& iudicia eruditorum, led & finitimarum prouin-
«arum exempla, ne quis hax non vehementibus de caufis fada exiftimaret.
TITVLVS DVODECIMVS,
DE DONATIONIBVS,
Niiiil haffce -nus accuratius hoc quidem in argument prodiit üe
Donatio nibus, qux moribus introdiaàxfanr.
Tl LT RE DQFZÎEAÎE ,
7)cs Donations*
PRÆFATIO.
i r* l· j>£F <tm prof? T in m pùnttaw.
potu/it ftp iw ni txtrwt* permit ■
Cmjutt»4iàt modt /?4 Itotiri di^itunf',
JlBtml&i* tffichtfift dsTSâtit*
£)tfl4!··* jb IrcnrfitWigm r/f.
fanarg&tîfi 47* diiiofd per μ
odmfé dentia ftii* Àjtru tb m4tnTtitniiH»y ££T.
ffti kfâtftit' J ' n>(( frf (ΛιΐΓΐί'Κ.
fOTtftftudi rtitcut àIuîï denatiùnetn*A rxprtjj<u.
1 4 Dt infintuHirat <Un4t(»T)Hm, ÉipMjA
If |λ|ΙίΛ_/ΐ/ îfJjÎ3flM4/JP,
HJ Uf ttmp inc riljiittMAfld/,
1 7 fii'jfij B* w J4BI (Mjfffflr ifrùit ίπβηϋΛτί*
■ S ^fpi p trnum Itcetrio ν&φ rt a <td n
liî
IO fjftinw C?" ίίιυϋΠίϊ J i fl OiDlf jîjnifi (flffii-
jii/ttf, £?"f.
i4/*« (Γΐ bityitifftwiç.
i'rtihifrilflriKT/i dainnttatulrtu edi $ Uni.
Dmef filât (W« Qj+JJfcCr CtfjWtwdjH 4 njf ;pj ii fl ΟΛ ίί ,
iftjlÎfHMfiP (n füM jCf pB4fâriî !κγγ ^çi (o jnj·-
Οπ/λνινώ in bfmiMiPt ntn rtft'ttU dtnMm ~Hd-
IfÇFjfin,
f. ùTit ter didutit rth/rff TfMoidWi f/üiflpij1! fnjilWi-
Injhiuatm tfi jflw 'Vï/iieWrirfMtri^/ffiiÉSii.
iJi/eco
A4 ynjrwii^iiPCWTJ· CT tff-
su mvm, vtquodin cradfoda-
nc cft initlligiuur, admAnctidi
, lutin Us donationis maceriam. ëc
p t op ri u m fub ie Λ u m talis con-
tradtus.,, ex bencfiucnria profit
I diiij qua? gratuita S; ίροητιπαι
liberalius tft qiia; {vrËrbûlügi
loqutJiltur) cùmvna iir devir-
ruribuseihiciLs feipjâi contenta eft, nec aUud fpectat
ÏijLim benefacere , vtqur beneficium conferat r non
tiiûi-rct, \ !ax proprie donatio eft , cxpetsalicni finis
sur repofeentts antidonun, quam lurt {confiait us dif¬
finit clib, cùm mdlp cogente i ure aut ncccJTitatc quif-
quaw iltiftbfn cfiidt- Sed quia tatb accidi c ^ vr qui d ' C foâis appellanda & η n men m li γλγϊ , quod
t quant eius quod dçmaîionis ciiiilp c&nferrur , non in Pociis oÎiw diiie, &: 5tMûimcf turpes isctuca? ^
est tema qtueda dencrgaijnitt p ertu r ba d o mb u ■; ,ι,Γπί:.
çatur, ramin cft ciiam fine vinj euintpiam iliapfu π cri
donationes. Atit emmoiiifi^iiani odium cas dieuît,
a»t mcemper&cus 6c cidpatvis ainekC] aut (pontancado
nataris profuiàû t aut hidicif rrror* aut impctuj int-
modvratus mentis Λ cùm non rectr îciltmai donator
quid, quaïitLUiLve cui que de re-bus fuis conferre aitr
debeat T. aut poilît- Qu o in genere illiijl’dï: Antigoni
Regis adütttifl rtiponl um fèd n on il ne cîls fa csagita-
tum a^Sentca, quiifîagpuru poficenn Cyrrico dâ!t[ii,un
non purauit, ve maius, squ^rtiquod Cynico danduin
putare tj pctcuci item panitirn non dédit quia iii rm-
nus citer quimquod à Rege prodigniurc tribal dr?
here videretur. ïimiiEla; avgnra·, led tamen niir:iir !t-
naa tatis eau tat w nés, & obt ë uts ϋ i m pu>v t fie Ji-uraae
ndu i d etur. Scd aÜud t Ll virtntt s centr um 3qiijn.iiiuia
quoque fuie vitio vidnl extremi tribui pqffit- Njim
quantum R, ex darer, qüanim item Cynico nvitlsLii:’
rione reçu· indicantis de re bas état poiittun , ^LCl^
quidpbm dare ex toto laudabilius: &Γ alius qnian® ^
iplcResde eo admonitus , lcd amrr.o excelfe115'
digno dont? [Te fcietis & medicatus dicebatur i ne-
quanta petentis ffict indignitas Jed qusnra cnr.ue-
ïi's dignitas fpedtailc, lïtli ver uni cft donatioiîCi, nu£
dicuntur, fi indicium daraxefis, makitscbiptobe^-
. r t-, ..l!..iiJ e. _^.a.Awànn.K, m ■•''Liüd q ΰ i<iiuïl
POfnsomUdLCK, ce^cnctamiciL IJI .
Ium munus , in libro devita beata ponit. ^edquuj3 '
faiti difficilis plerumque KÎnmar io efi> i^induniJ
fatpe n cm ero à circonfeinïüs ducitur perquaiB^ .
cft donationes ficfifii,vtnuna perturbati ntubu-^
fainéutLitj cimi aut odio hæreduni lîiütf: dituiittt ^
jri cafu legii libertus cum fraudare. D. 1: q^w ii! 1 '
d e m pattojti fxtUtm ii t, hu lus ip fi ut bt m t 1 ■ V ^
mtemperato amore in inuberes ^aur amatos,?··1· .
fica nequitia j aut blan.dicii^ aut alterius^*
tabbus adiimdtis, m quibus veriari iudicaistuu €ίλ·:
tiones ibEet. Qj,i.imcbrcm quaurüm itbhtuiu11^^
feno & iut arbicriji Jor.ari cuiquam polfec; l-,; ^
xnclivs
<4. 9
De Donationibus*
6$o
melius Confuetudo, ad curam fuam putanit pertine- 4
re, ne amplius id effet triente bonorum cui daretur
etiam cauit, fed & tempora quoque & adus diftinxit,
ne in matrimonio, ne in teftamento, quia tales dona¬
tiones periftafes temporis habeant multas, ne fieri de-
4 beant aut permitti. Pudéda certè dubitatio hominum
Chriftianorum , de his donationibus quas affe&ionis
caufa Îurifcôfultus appellat l.affedt. D. de donat. quæ
ftupri caufa, aut alterius improbæ confuetudinis caufa
fiunt, à clerico, à milite, an amafiis fa&æ valeant, de
quibus illo refpôfo quaeritur. In digna plane inquifitio
de gentili & prophano iure indu&a in Chriftianifmu,
magis vero, quia non ethnicorum tantum feculorum
illa Tabes fuit, fed & meliorum quoque quando lufti-
nianus etiam in fuum ius concubinas 8c naturales li¬
beros & eorum fuccefliones induxit, pluribus verbo-
fis Nouellis, quod ipfum etiî pofteriores ætate Impe¬
ratores quidam fuftulére, tamen ab eo qui tantùm
fibi ftudij cffe , in augenda excolendaque religione
vendicaret, melioris iuris principia oriri oportebat,
&cùm fcripturæ au&oritas, Confiha Patrum oecu-
menica, fornicationem damnaret, ea quoque damna¬
ri oportebat quæ improba Confuetudo, elicuiffet.
ex altera fubfiftit , ab altera corruit aftus, fi per fe fla¬
rent fingulæ mirificos excitarent tonitrus, iundae ra¬
tiocinationem diluunt & iudicantium intelligentias
fatigant. Quid quod fateri cogimur, & tam fæpe iu- 8
dicantibus ex fado offertur. Intemperie & æftu libi¬
dinis adas feminas, tres, quatuor aut amplius , viros
expertas, etiam quintum pretio patrimomj redimere,
qui veteres etiamnum folias impleat, & quod (ille ait)
parùm pudenter fortaffe, fed tamen nimium verè, ad
menfuram inguinis. Et tamen adhac cæcutimus-iu-
dicantes, & valere patimur mercedem intemperâtiæ,
legum ludibrio. Me quidem audore, tales omnes
corruent. Quid quod matres ipfæ animos nouerca-
rurn induunt, & incendutur aduerfus liberos,qui do¬
nationibus obfiftunt,fic vt nullae nouercæ infenfiores
fint, quarum furori quadam ex parte obuiam itum eft
Ordinatione Henrici Regis II. fed ea fera, Sc quae pa¬
trimonio non fatis cauit.
In vniuerfum hoc quidem donationibus Iurifcon-
iulti minus fauendum putant, quod donare dicunt
effe, perdere, quàm confiderationem lurnunt à pro-
penfione naturæ: quia fibiquifque, quàm alteri bene
eilè malit, quo fine repertae fi fint mortis cauiadona-
Quare manere fadas ex talibus caufis donationes, C riones. Contrà, magni animi homines beneficia fe
probrum eft Chriftiani Magiftratus, probrofae Con¬
fuetudinis mercedem & irritamentum. Quod ipfum
c finitimis Prouinciis quaedam, ne valeret redè in ius
fuum patrium deduxere, Turonum, artic. 247. Cce-
nora. artic.554. Perrici, artic. 100. & aliæ quaedam.
5 Eft igitur donatio dicenda quæ rota in beneficentiam
confpirat. Nam quæ anticiorum fpedar, fenerat, non
donat, etfi Iurifconfulti ex ralibus obligationes na¬
turales inuexére. Sed ifta aliter hi qui de moribus præ-
cipiunt, metiuntur, & Seneca libris feptemquosde
beneficiis fcripfit, perfequitur. Certè res agentibus &:
dicunt accipere cùm conferunt, vnde illud Seneca:
nunquam ie magis nomina facere, quàm ciim dona¬
ret, dTitus Imperator diem perdiderat,fi nihil dona-
rar.Sed aliter Ethologi aliter qui commercia tradant,
de rebus loquuntur & iudicant.
Hispofitis, fequitur probabilis dubitatio, de his ?
donationibus quas Confuetudo exprelTo feripto pro-
bauit. An tales fic recepiffe videatur,vt ceteras omnes
donationum fpecies quas emi fit, rciccifle videatur.
Nam quid intererat in materia alioqui habili & com¬
merciis apta , de quibufdam cauiffe fi omnibus vti li-
commercia, donationes de patrimonio auito rede D cebat, cùm quçdam de non expreflis, multo probabi-
fui arbitrij Confuetudo fecit, ficuti teftamétariarum
quoque largitionum propter frequentiffimas homi¬
num demétationes, qui perturbationibus, vbi femel
rationem mentis error extorfir , nihil penfi habent
<$ quod de eo faciant. Exquoquæri folet, an fauora-
biles, an odiofæ donationes fint habendæ, an fauere
talibus, an auerfari iudicantes debeant, quod ipfum à
caufis omnino diiudicandum eft. Quod futuræ con-
iugi, pari matrimonio, fauentibus propinquis dona¬
tur, quod egeftate immerita laborati, etfi non Plauto
liorem ratione m habeant, cur recipi debeant &yfur-
pari ? Si conflante matrimonio donare licet mutua li-
bcralitate, art.219. Cur in contrahendo non idemli-
cebit, certe meliori tempore & caufis vacante, fed ta¬
men id exprefliim non eft feripto? Non igitur non
exprefli , exclufi omnes putandi funt. Hinc excurfus
in fcholafticavmbracula.Quidam,cafus omnes omif-
fos inflaturi verbis pro omiifis haberi volut. Quidam
iuris communis dilpofitioni relinquendos arbitraturi
Quidam ex rationis identitate ftatutorum difpofitio-
creditur, quodcleemofynæ impeditur, valde laudan- £ nes extendunt, multo magis fi maior ratio proponi-
dum eft, ied interdum veluti aquis limpidis lutulen- tur de non expreffis. Quidam in totum faciedum ne¬
tum aliquid mifceri contingit & caufa obtentui fu- gant, & verbis advnguem inherendum, funt qui in
mitur, cùmrevcradiuerfafit. Senex aliquis capularis
iuuentutc intemperanter ada, effeta demum ætate,
& matrimonio inhabilis, virginem deperit, recufan-
tem patrimonio mercatur, &vlturus hæredem fui
7 probri periculo, denique ducit. Hic tibi fauor ex ma¬
trimonio importune quaeritur, ciim fenex amas deli¬
cias facit morti. Hic aut mala aut incofulta mens do¬
natoris perfpicua, & illa nupta prouidere debuit ne
tali fe marito iungeret, cuius inutilis & plena fufpi-
cionum futura effet coniun&io. Donauit, ais,vt du¬
ceret repugnantem, quid tum? fed eam ducendi vo¬
luntatem pellexit hæredis odium, aut libido, aut in¬
temperati mores, aut importuna Confuetudinis mu¬
liebris affuetudo. Non vera hæc fed effigiata caufa eft,
obtentus matrimonium, res ipfa intemperantiam lo¬
quitur. Sed tamen dudta, inquis, fed tamen delibata,
fiue is maritus, fiue Vicarius fuit. Sed quis adegit, nifi
libido aut deprauati mores, aut hære dis odium? Certè
vitium in caufa fuit & ducendi & donandi. Hicce in
eodem fubie&o rixentur aduerfariæ confiderationes,
isirgentr. in Canf. Prit,
corre&oriis non putent identitatem rationis valere.
Quidam quæ identitas rationis fuadeat, non per ex-
tenfionem m fimilibus valere exiftimant , fed veluti
comprehenfa in mente flaturi, vti fpecies fub genere.
Quidam id ita demum admittut fi ratio in ftatuto ex-
preffa fit , fuêre qui etiam ea non expreffaidem pu¬
tarent, fi modo no nifi vnica ratio ftatuti dici poffet.
Sic refponfuros fuiffe conditores fi interrogati fuif-
fent , fed vt de omnibus caucrent memoriæ non fuc-
F currifle.fed ne potuille quidem. Sed infimimus, fi ho¬
minum fafta & ex eis infinitas hominum item fenté-
tias pugnantes, aut diuerfas aliorum alias, volumus iii
regulas compingere , & promiffitm à quibufdam , fed
nulli fperadam ciufmodi iuris artem conamur. Mille
diuerticulis in iure hoc fallimur, dum regulas vni-
uerfales aut abfoluta theoremata nitimur Aruere*
quæ mille diuortia à caufis & iadtis adiuntris eludut.
Certè nulli fenteiiriæ quantumlibet adueriaThemi-
de ratiocinant! author deefle poteft. Meafententia, 10
quæ ftatuto expreffa difpofitio non eft, fed tamen
EE
6yr De Donationibus.
cetero £c affinia & fifohiunfta, vt eodem fpiritu , id A quo nihil de talibus rçncrïmr ctfnfticntuin .
dl ratiortc animetur, videri debet , non pti extenho- finiiluudmemiOiMs. fimendi^tjVciiLmntfo, 1
titra, fed in meme lUuui umdleAa.&comprehcnü, meurrant. Siquidcmprohibicoriumelle volüftn,,?
&· incretantia potius omiflft . qi^ni intentione fla- domnmiihiK 4Aiim — tu. de
«icndiim. Qiii interrogari haud dubie idem étant
rciponfuri, Noti Jhüiusdifti loci * fed de plurimia &
«cW fecundior indic^di, gloh M- Fl«iqti«
cmnes, Ιφ paftiHfl-t-vIt. D. de paît. BïiU & Paul,
de Oib h T«iuâ. D. de liber, de pofth* Alc^conU*.
ï;^lr ^ quüicôbcoMolim congerit* Seidcm çonf.
ή . ii, 4. ït ™ιιΓ,ΐΐ- & cotif; Bp. Ïïb.tf . plcnè Oecias,
cortL. j7i. & tjj. dcctimintet fatto plerique talcs ca-
fHÎ| qui iuic quidem feripto ac neConiucrudirmio B feripria
donationibus cdiôum,vt per miffiE incellibimrtir , 12
improbatà: non ftmtj, mufra abaltt rutri u^iaru β
main Scpacnj atfumpns abJurdiilhru occurrent '
illo nil liberia in puteftare à patribus donari hqJ6
emancipans potuir. Collegere erudiri oEeS!S|
iunplins triginta ad has regulas, fed IwonES
luis exceptionibus antiquum Confuetudo fi, 3
conilicuio vui es pluribus liberis.* de forcunisiQ,^
bilibus donari aui prtclepari nil polle. l \xC
quidem, conmtffi uollbncj qui multum faepe jwgorij
c-xliibej^idicantihiasidiim aratione ihtmi arguitur*
aut dubitatur :m £ iure Romano cafus omillns decidi
debeat, quo in genere funi.
An clm donatio conqoeftriutn munia inter cors-
iugetf , auitum arem habeat à Confvictürtine. fexipra,
eadem inciinre matti monto valete debeat, an ab alte-
10 ratum alteri fâibi no mutti, 1, an ad vitam , an etiam
perpetua tien pcjlTit de cbquefhbusjde qua
An omnes conqucftus demar 1 pdfllnc extraneo
£11* glof* 4-
An quÆ ίΐ ugulre donationes Confuctudiiurio i ure
cibnnent, coni u uâim fattæ valeant* velim ter tiflt pa¬
ti imo ni aliu m , A: couq ut-ftu uni &: iuq bilium*
An v e u a q 11 er i de m p e rfo ru,iiir na m dmerils con¬
ferri p u fllt, m , glol . 4,
An donatio mutua in qua vterquc capit, confkure
rnammonto fieri jmllic, an reciproca conqucfttuuu
tum patrimonialibus, arr.nd.
Au donatio fabb. coniti gi fu nitar &r liberis de eo
matrimonio, v;dcar, praefiippofiraCofucrudinequod
libetis dortori non puilir, Sc dechufularcloluiionis m
cafudcficicunuin librroa'nm, iri* jio* glai&.
An donario rerrii patTimonalium valeat fnb his
verbis qux habeo hnhenouc eiun moriar 110.
An eoiiftamc matrimonio renundari poffir dona¬
tioni uiconnmgendo matrimonio facta:, att. zuP
An omnes conqueibus donati poifmt, fiiïoilap.a-
rn monial ia donator habet* an 1 nobilia omnia* ii nul¬
los conqucihis habet do namr, arr.itç.
Au viusfruttns omnium bonorum* donan pollit
vxon, nunit,iLi tallis*
An dem atio mobili una fi c cui quam fieri potin, ne
do J latar ms nd debita teneà t u t zi o. gln Γ* 1
An donatio de rebus v 11 sus fhemi natis* jut Lnca:
liircdi alterius heri pollir, aiS. glofS,
An donatio tenir qua: permitti [ur, poilir aJÏignati
fu per bo nii. vniu s 1 .mea: , t à m pl ures lint, a iS.
An quod in primis ntip 1 iis donate licet Jiceat Ar in
fecundis, an idem vito, idem mulieri liceat, iio.glo·^.
An genero donari non poilir an imrui, Hante fta-
tUEo libetis donari notipoiTe azo,
An iiaredihatrediî, on nepoti ex filio fîliave ££0,
5cis3. gi.S.
Mec du b î cm dum quin alite quoque complures
feriprionum in 1, firatef àfbicre. D , de condic,
vbi iatc IoaJtï* Cariai npus ,Croi lie Si quidam alu ru"
nationes in cet virumdc vxorem Ius Rthhanu^ j,J ^
recipit, fed ta menmorii: donatoris confîmsabàiL
fnlhim conilituiuin , ius confuétudiiiaiiun! abfOfrU
uir ^ ne vïïa valeret poil Hponfalia, ncc vlla
renie. Cum donandi modutd'^ùttfiitiudq âif
adftrmxitimngnuim filcntium împofirum luuRQm*
no, 3c m fin Ltz licentia d t rébus paru ts ftatyejidi, J
FaJcictiiFjTrebcIbanicaf craif iîtlis , & cpiatïniLi oirjij·
v 0 r.lgo coin pl ana ta * tora legatbïum* p rftlegacopju I
C fiikicommitrorum 1)1 un , inter ccho-rcdcs quiciri
abinmpta, magna coUarionuin , A: il h nulli ηαπ v_
t l'.uhaî-t quiÉtio , an omnium bonûruntdoiiaiioj-oj
poilit. Infinita dtifmodi lubi ntic dicenda oiS^iii
iqtiibus tamen plerique eorum qui nuncinkrovrT.
fantur magna înfolertia^ vfüs impetiti, pmicitii!^
Ecnt dticrrc dlfputationum, fic quomodo tiuraaii]^
Î uri ceruicem pictor equinam appmgir. Et onbmi 1
Litura fahxxtw. h^C*il fi 11 eram nxofu, imi fritiiir·;-
to iure elle potcnmus , &. ramulus hic citulus ,
olimde XII. tabulis Cicero dixit côtroucrliàsfluteu
omnes finire potent- Intérim gtaiulnJvifujR /irioni
D tam dillidiofo ai^umemo tantum rnatcfijûÈïfüït-
rc3 damnata bonaiumoii fomitis p ar Et qu 0 d. lVdiô H î
indicabimiis.
Sed A: de infîmiâtiombus dicendntnaliquic.nnii· ^
dum annotatum à pluribus 4. quas suti piriopfcn
ignotas & e ve ren îure tcpetitas^FranafcuîWtp
nu^. ;snitû in forum reduxit redi uicas/nh ill¬
ucei r u lti t,d uerfus fraud es, Setl ne il c quidcai tdba
in omnibus donationibus valebant, & 'de hirijjtntll·
rt’ R 0 mano erat cxcep tas Lingabniur : q uoaif auibit
Henrico R.ege î I . oIjjl cô fin tu ti 0 emerne , qnat-mrit |
E omnino dofiîittoniiitmfin nationum necrilicanl^-
ctcWmir* prêter mortis c.iufa fit itas* Cstrwm itffflj
vt apud Regios Magillratits Hetet, vt olim apud Ma*
giftrum cenfus, St-j pollentis A dtoarij taliutixCîïi·
ri , ediito extorsere, vr r,nud fe fierem i deiuutà [·;ιπ
ludibrio abdicatis aituariis, ad IVæfïdes ra pirtcSn
rediit. Nihil autim aliud rfl· mfinLEjno* qiiam ini in.1- 1;
menti donationis exhibitio nj^ud Magifhatiini yrtf-
fertrem , &c fnam pote liat em accommodantetH , ^'|l1
aria A; te [lariont'v referri iubentetn id quod
qu 0 d rcgcflr a te dic un r i n -fo ro . de quo J ulê vylgL' J·
Modeflinus. D. de donat, late Alex. coniu^T. h1-3,
dia polTmt dubitation es. qiise iepet tribunalia iubin- p &r quos ibi cSgeric. Nam decrerum Λί ngi ftr a rU sra uh
de nfferuut * qus: nullam ί Oonlueciidinis hripto di- lu ni ncCff lllir ium purat. Ea iolcmnitas csitiuietsaLf·11
judicationem poiTum expetere* cui incommodo vt donati onkfiLÛE adutnk, feti ramen ea coiifërrrpï
obuiam irctur, quarditm Prouincia: exprcilis donatio-
mbus quae valere p lacu ilfct, esteras omnes emfeun-
queturmai, aut non conception is reiecete cxprefsc
canto ne obtinerent, vr Turonum, .in. 137. fed qui-
fcms nihil tale cautum dl, jkdTw itoitreifo oceur-
ren tes in ladto cafus negotium, , nec è iiU'c ciuili finiri
poiTitnr propter mutata prmcipia difpofeominrhti-
ios argumenti* IcdncCuniuerudiiurioquidaH itn-e*
donario in torum corruit, A: pro riob fetipta
nnn fadta habetur* qubd Batrol. linoî. A τ;·^
quimiïar*. !. cùtn lex, D.de JSdduf Inepta til
cio bominum, quanrumli b c: Doriot uui, tum [Ί 1 A',c
piflo ci renudari polfh, iulciracnm Ιυιίΐιικηΐό^®
rura neutrum i rccpit vius* Nam A a publico auf*
cattfis quaielâ ûiimnàtio ducit* curivniidan n;"- 1'·1,
;iî ç ptiyaEoruin pariis fubiicitun &e.ftca Ι'Ρ ' ^
.egum - — r - »
fi , & contempta neceife eft adum deficere.
De Donationibus.
^ 4
Reeum induOa pro forma fubftantkli quæ dat cflè A vtidfolus confirmaret, quôdab alterius arbitrio peu·
. r. . . Ο/0·11ίΎΛ A nÇ\ Γ n Ac
16 De tempore infmuandi nihil erat veteri îurifpru-
.dentiæ cautum, nec ante decënium infinuandi facul¬
tatem excludi putabat inulti, ex tacito, & præfumpto
contemptu. Ne ordinario quidem anni 1559. de eo
quidquam ftatuerat. Id neceffarium vilum, ideôque
art. Molinenfi 58. additum, vt intra quatuor menfes
fieret. Ante id tépus mortuum effe donatorem nihil
nocet. Poft id tempus non infinuata donatio corruit.
Quod ipfum tribunalia interpretata funt, tepore lapfo
ôc mortuo poft id donatore, aut expreilo dilîènfu do- β
nationem reuocante. Nam donatore viuente, & non
repugnante, quandocumque fadas infinuationes ad¬
mittunt ad inftar regulæ de publicandis refignationi-
bus, quaretfi praefixit tempus fex menfium ad publi¬
candas refignationes tamen quadocumque fadas, vi¬
uente quidem refignante non reficiunt, dummodo ne
nimis prope mortem : atque ita fæpe ex fado iudica-
tum, veluti & publicationis & infinuationis caufa ex¬
traneos potius refpiciat,quàm donatores aut refignà-
tes, ex quo memini quodam Parifienfemaduocatio-
nem confulere mortuo, quoque donatore fieri infi-
deret, nec fufficere potuiiTe properatam donatarij fe-
ftinationem quae confilium aut volutatem donatoris
anteuerteret. Cùm in ptæiudicantibüs ignorantes pro
repugnantibus haberi receptu fit. 1. cofani. D. de verb.
fign. 1. coram. D. dearbit. & loci funt vulgati , quod
aperte legiflator indicat, cùm dicit maritos infinuare
fuperfedilfe, vt donationes înfedæ maneret. Fuit igi¬
tur in poteftate donatorum infedas reddere donatio*·
nes negledu infinuationis, cuius faciendae nullum in
iure tempus præfixum, neceflitasdoiiaton nulla, fcd
facultas libera faciendi quandocumque vellet, & tem¬
poris indefiniti. Hæc vera 6c fundamentalis ratio, cur
lolis olim donatoribus infinuatio incubuerit, quàm
Do dores fcholafticinon fatis animaduertetes, «Siqui¬
dem magno errore donatario quoque licuifle putant,
infeio quidem Se inuito donatore non redè, quia non
minus infinuatio quàm donatio ipfa in poteftate do¬
natoris fuit.Sed nunc inuerfa iuris ratione oppofitum
fequimur. Primum quod de infinuandi necelutate eft
traditu, id folùm in fimplicibus donationibus valuit,
hoc eft citra caufam<(adis,& meregratuitis,q» Baldus
feribit. 1. vlt.C.de iur.dot. I. fi res. C. qui potio, in pig.
nuationes polfe, quod non eft recipiendum lapfo qui- ^ hab. Alex, conft 119. lib.6. Nam cùm in talibus folus
1 ... rv.. j; _ -L _ _ _ J _ λΚμ’ογρπιγ χ7ΐ v r/*miiTTv»m rop^rnriim
dem tempore Ordinationis quadrimcftri. Se olim co-
fulucratnonpoiTeSocin. conf.71. vol.z. Angel, conf.
17 179. A qua neceifitate nec mulieris maritata caufatio,
nec minoritatis excufare poiTet quaritumlibct repu¬
gnante. 1. de minorib.C.de dona, ante nupr. Hic enim
legis rigor <5c folemnitas formalis tales æquè omnes
tenet fine reftitutionis fpe, &quæ habilis eft ad ac¬
ceptandam donationem, côfcquenter ad iniinuandam
habilis eilè debet, cùm confulendi facultas fit, & Iu-
dicis adeundi fi maritus cundatnr aut repugnat.
donator obligetur , vix eft, vt regularem cætcrorum
contraduum naturam fequi debeant, qui vitro citro-
que obligant, vt mirandum non fit ab eo folo voluta¬
tis perfeucrationcm expedari debere , cui foli præiu-
dicium affertur. Certe donationes quæ caufas habent
onerofas matrimonij fui, meritoru, remunerationis,
fadi, præftationifve cuiufqua, veteris iuris infinuandi
necelutas non tenuit, quia re vera proprie donationes
non funt, fedeontradus innominati do vt des, facio
vt facias, do vt facias, & caufas onerofas continent, &
jg Sed quæri ferio memini, An partium vocatio ad in- ^ ideo à vera natura donationum degenerat , & propriè
finuationem neceflaria effet. An ab donatore folo, an
etiam donatario fieri poiTet. Plerique vt folent decepti
Iuris Romani aüdoritate,cùm muratam iuris confti-
tuti rationem non animaduerterent,falfa ex eo confe-
19 quentia deduxerunt. Nam cùm illo crebro deprehen¬
derent infinuationis adum donatori tribui, vocari
eum omnino necefle eife putaucrunt vt l.in hac. C. dc
donat, vbi donatori facultate tribuit donationem pro
vt maluerit publicidi, & auth. vt fratr. filij,viros ipfos
vult habere neceifitatem infinuandi Scauth. eo decur-
fum.C. de don. nut. nup. Si vir (inquit) vel alius qui
tales non funt , nec magis ab altera partium reuocari
poflint, quàm quilibet côtradus oncrofi, qui ab ini¬
tio volutatis funt, ex poft fado ncccfiitatis. 1. perfeda.
C. dc reuoc. donat. 1. licut. C. de ad io & obligat, quas
rede Iurifconfultus exclufit titulo & natura donatio¬
num. 1. hoc iure. D. dc donat. Quamobrcm tales ex
caufis onerofis fadas, non fuit olim neceife infinuare
non magis quàm veditiones, in quibus nullus eft vfus
infinuationum, quia non fubfunt alterius contrahen¬
tium arbitrio. Sed huc loeu in fingulis prolixe tradat
Tiraquellus. 1. fi vnquam.G dcrcuoc. don. verb. do-
dederit no infinuet. & 1. cùm multæ. C.eo. ti. aduerfus E natione largitus, à num.141. infra. Sed hodie donatio-
cos (inquit) qui donationes faciebant, fcd decipiendo
vxores iuas infinuare eas adis fuperfedebat vt infedæ
manerent: ex quibus locis deprçhendipotcft fuiffe in¬
finuationes in cura donatoru : & fuit illo quidem iure
fcd nunclôgè aliorfum deduda ratio eft. Nam cùm il¬
lo iure fadæ donationes in pendenti eflent,& in arbi¬
trio donatori! vfque ad infinuationis adum, reuocare
eas, & inducere donatori licebat. Reuocandi ratio al¬
tera, expreifa declaratione volutatis, altera tacita non
infinuando, totum enim tempus vfque ad infinuatio
nes cuiufcunque tituli infinuationem exigunt ex Or-
din. Henrici Regis, anni ij49.'Molin. artic. ;8. &re-
uocari nequeunt, intra infinuandi tepora, id eft qua-
diu infinuare licet , nec expedanda donatoris perfe-
ucrantia qui de fuo côtradu tenetur, quo &: inuito &
repugnante fieri infinuatio ponteft, nec vocari eum
oportet qui vocatus nihil haberet quod contradice¬
ret , necpoteft nollc,& donatarij eft fibi confulere in
iure conferuando. Quod fi quas haberet oppugnanda: zx
donationis caufas donator, non prohiberetur eas poft
nem in poteftate donatoris erat, vt confuleret an per- p infinuationem deducere, quia infinuatio lubftantiam
/piipi-orp in vprn finpnitprfl nn.in. /"Λ.,,..,, ». _ _ I _ · r ■ ■ r i r _
feuerarc, an vero pœnitere potius expediret. Quam-
obrem mortuo ante infinuationem donatore pro non
fadis, pro non feriptis donationes habebatur. 1. fan-
cimus.C. de donat, d. l.cùm multæ, fie vt ne obligatio¬
nem quidem naturalem ex talibus produci Lud.Rom.
exiftimarit.d.l. Modcftinus.Cdedon. nec confequé-
ter adionem vllam naici , aut ius vilum fine in re, fiuc
ad rem. Id cùm ita effet, valde cbfequens erat ab eo ex-
pedari infinuationem, in cuius poteftate pofita effet
adus côfirmatio, perfedio aut reuocatio, perfeuerà-
tia aut poenitentia, nec id tantum donatario permitti,
*ArgentT. in Conf. Brit.
& materiam donationis rtonreipicit, fcd formam ex-
trinfecam poft adum, dcideo nullitati donationisfi
quæ talis caufa eft, non præiudicatur per infinuatio¬
nem. Quare aliud opponedum eft infinuationi quàm
materiæ defedus, fi velis infinuationem refellere, Sc
vt diximus , infinuationem caufæ potius externos
refpiciunt propter fidas, falfas, aut fuggeftas dona¬
tiones præiudicio hæredum. Ex quibus apparet mu¬
tatione iuris mutari quoque rationem oportuifle, &
ablata reuocandi poteftate nihil necefle effe dona¬
torem vocari, quæ caufa fuit, cur nec olim caufarias
E E ij
%
6$$ Des Donations , Art.CCX VI 1 1.
fa OTtcrofie donationes infimi ;id Pnom taçgtriitT, vt A
2; fciilictt Irtiito cabi.lts» Addimus infiiMiaiioncs i si te c
nilus voliitàriiÉ iuriliiiiVicmis repenti, quoru ommun
ii ,-tturû ç il v i>'ciitioiiént ciii ufq uc/tïcç y 1 bm i utficialcni
copnicioncij^ & omni loco fa Efttiporc fitii
j>olTe,criamin Magiftranw.cubtculû, quod ait bar.
K;mLCimi.Rüiri;inT d*L J^bdciltitus, lïal. &Aib.l,
illu'i G, de fiuxufi Ecdti". Hor. BakhSalÿc, L in liac. C
de don* Alt». fa Caftr. l.tclhC de teft. AÏçx. couCt^,
J i b, i» fa alij iii h i i Lit. K cm rrdtè igitu r mutata i un s n-
tionedclG^flattonô verert, in hacijtffeicarione vrge-
murynec iam dubita dum, nihil die mcclfc donatorem
vocaci iidinfitiLintionem, Lqitï poveli D, de reg. iiir.
QuippKÎt (inquiiï muiro, perdi fa ignorai! ce aho.
i} Du loco inlmu.uidiatitum eri-iro cft Oïdd-l^Minij
quod blini apiid ma^ïftrrim.ocnfùùi ^■u,c1vcapuii M-i-
giftrams Rcgtos ficusjfertitn fa dormcilij r quinqnim
vereri jure intaco düiüicilij fa&its, vbidbiique Valere
p uraham, quûd.Bidd* putat. çorrCiûj. iih.j., Airs, litè
CO&C1J7. libni-SedRi^irin Ordia. dtremds rdpcxcre
per ids, vt ben fiais contcad us iunoEèüereL De -
terré neino duhiur . cùm vno cotttta&ii phir* prï.^
v orneum valere infirmationes rerum qua: inr rL[| .
£uâ* finir j quantum quidem YÎqtiarn firum ,J!
rebut j nee m&màrionum vnius coima£bns.vitia·’
txco, quod non vbique infirmatio faits fit ï fC(f 0^n
ncre in ta iuiod in infirmatum fit. Quo dv cb e '
valt't aduer fiis inib ram eorum opinationem, ψ.\ p'Lr j’
fa Λ te ou J . ί un terni a , net qui dqii am c um appronri;
mento maiore m iftim tatemltabcte potcit u nàm . 1
-T . ,■ 1 — . . . d: ... 1 * l,lu
finmtio, fine fdeinnitateni > fuie finem aâus fn^
cùm vtnimqtte fit iolcmmitai citrinkcÎ, quiachu
jwrfeâo aduenir, nec cûÔaAm mdtimiaitatetn kU.
c ic , qua: ipfa i n d utt-d ni cas eon te ahcnrej relnick c , r^_
nos ne-qu aquam, dequorexr. Lfanptnüs.Ç. dedeai
" ïiijs I **
fa dd'ii fawK dill emimus , fud aparte^inuife
elmfbbiii suris raricmi itianus date ccmtccifüs 1
m ■
Article CCXVIII.
ovn J perfbnn c h po U m eue ά e fen epcuc4ldonncrelt:dersi dcfonËhr-
& ■ lw:i tirage, h a aune qu'a £ès hoirs, i au cas qu’elle ne le fci-oir par fraude conuc
ies hoirs.
N
C a H i.
I Fiais b tnentk compos i pott'fi à don ars: c Urtkm partent f fmrmi - immobilium béin
■ quam h a redibas 1 modo id injraudcm heredum non jaciat.
Ceksvk A.
Potuit Idc Articultis neganuè canripi per vcrbitm
f ΕΐοπροξΈ^) qunmodo c.ffcriru JtrùPjrütnnd.imni
luiHJSa^UÎnenri AtticnB* idqu« aptius, oroptcrca q*
pcrmilliur co^Crpti in fla tutis iqm ha ["d;un non pu¬
tamur imporu.ee nullitareni cuntFA fnfti : ne^atiuè
conccpris nemo frrè dubitat. Itaquc cùm dixu peut
Am art te ttm , un quoJ un pi su 5 d onani cil nulln ru I Ir,
nmlddubicaruri er^nr, mil y fus fbri fa recfpt.1 obfcr-
wtvrio c^pedifFccj fed in itirc vertatis , qptioc rnùciatio
hier, u ftmpltiftcstda,. qmi onmem dubitandi niaK-
ïiAm'Îïdudefjtti Poterat au .ttm hoc modo.
faut P L’ piMf JiUTitrptm d r ί,ι iifrctpAme Àtfon ktt)t4grT
fois p at fammr.fmpliy tu fitift [λ it ob caufiim t cr">iw(
*ufp'j UJhttterc^fiututH futffntrfifiu trtfrjude toir e
COîSsftriJiI
fin btnfitY prtfimfiif, Autjud nul nt fmt dinn&Atmuw
thvfetyfei U fttfititic Noble > au/ ptardtmrrfit mtublti
font ottpitriït d fit îu-HOgHtiiti fis wfiUn s fit dektf
imo&tüàtrtï 0" pTWitrmtnt p^njur ittux, C.
Singulorum rationem iequemibm dcmonftrabï-
inusj & der ira fiïibi oportere Articulum ccnfcainijs.
Glossa ί„
i Vnmtrfdit Mfpefittù tefrlrtpm λ J 4ψη j bgltlf,
% IJtnatimn» probUntitntei i tut/u de rebut erperfink
Jiimunttir.
3 ’ ifultthtitk ^u* btt ^rtiiftk égïtor î nnpiltriiÎiùnt
hjtridttm funtiittr.
4 Îtnllti.ti rtfytiiii itrtxfirfinA inihtftà3 ίΛ tuente tm-
ψ iiefeit.
V Nolitis ex cAafkpidUcA mn enlmt.
5 Dmrrjie pTéhdtiipmi r-#uj<£ eitirt Cenfitr-
CuAip ΛΠΡ,
Statutum ventent Λ/i tb-flgiiiiartemiarucemm, Jti. Ae
mre limitais Wfi reapt^i.
f rmtferfiïitfe.] Mæc cnuiscutio vniucrfaliccr fhjhnt
de perfonis agent ibus, frd tamener rrcepîb [füM- 1
ma t s bus 1 a'ipcor uni , limitari ou et debet rragctf κ
hAbüitaccagcnrium * quÎVnlgata crfi traiSatiffÆlwÈc
in Li.C dciacroJ.b.ccleÎA' ΠυηςΙοορπιεοριοκΏΏ*
cet T i ί ίκρ i h retrait. r . glo f 7. verbo (eu ^wrt,) hutil
ak . & item in libelio (le mat ftift) çaîî-i, deditaL r
Quare pr a: ter tas in habili ta tes quai hic csdivluaiiY*
per verba { Ae fini ; ali j quoque rcdpinh
Unit, qutraut à ρίίΓοηΐί , αιιι à rebuiUaoûs hslure.
Ratione rc^vc cùm in corner ci on on eftj aut ijihuriti
cil rdlirucioni, -autnou irreuoesbiliccrdcnaniLipr·-
ptia. Ration c lk γΙ’οιιε , fi minor age us di, il sllffi
jititeftati (nbicCtits, fœminamariia filtusfani» dcqüj
bus An 114. tnm Lnterdji'h 0 tunes t prodigi, & q1^-'
rmnucrc vetsmur. Qn.uein citeris fininmljprfliiifr
Ciis (tre hauc verba, buic difpüÎLmini dedoiutioifH1.^?
adllCI ledit, Texte per fittne eftAnt am yfinl défit a'm.r;, 07'.
«ÎtÎiii arbitrij fa uinsr| loc enim fignificarevoliiw^
eeti érali. te r m b a biles esc! udc re, fi .liiter jîüt ùtlc i-d-
litas conficquitur. Proinde valde notandunu'll, tsb
millitates vc plutimùm rcfpeitiuas edi,hoc eit, conii-
deratiooe fa refpcûubsredtj· iQiDliiiçutluic^pp^
fa familia: Scgennlis reiconfcruacia: cauJi, id cft p[L_
il ata de csuIa. Jdtôquc non fie nulias euadtrc ίοιη-
rioncs^quï contra hanc dsfpofmuiicm ffum,vr rcui-
Icfceieimnpoflïnt» suante icihcer aueptobirttebr-
ïede cui Gonfucrudo cou fultum voJuic, fïctamatVr
îitri fiin réûunciitrc nihil vetet filubet- Quamob^1 *
1 ;on hîc omr 1 itioda au t perpetua null it as eh, Ctç vr t11·*
rni'i non poiI]t,vndc ^dbnünium tras forci c^ini»3
tien lis poïcfL,à Domino,^ à n5 Domino approph^
d> caufi, hebuibus- 1λ dcconnempr. Di noria ratpd
■efl corn m in q ui h u s prrpcïiTft t il prohibi nonis csMj.
cùm publicu feiboer pii mari σ St principaliter P Ψ1
cit,ycluri fi res tacra firent cammcrduminpsriiidi®
olljîuc cùm in agcnrc cüiifùniîisnpit ίΐ^η iuipubfic
Des Donations, Art.CCX VIII. 658
& fùriofo, Sé adus in totum corruit,# impediturpo-
tentia, &ideo nihil agitur, & titulus non tribuitur,
nihil agit confenfushæredis, ad confirmationem talis
adus,qui fivfquam valiturus eft, necelfc erit idadhç-
redis confenfu tribui, non illo priori nullo ex deftdu
perfonaz au&oris, quæ tractatio eftl. donationes quas
parentes. Cod. de donat, inter vir. & vxo. 1. cum lex*
&1. Marcellus. D. defidciulT. Sed eius defedus qai à
priuatis caulis & refpedu priuato inducitur alia aufa
eft, quod Bartol. fcribit in Conf. 119. vol.i. Momch.
Dominic. Philip. Francus, c.3. depræb. invj.Tiiaq.
d.libel. U t%ort faifit le vif, parte 7. déclaration. 1. mi¬
mer. 10. δζ nos copiose dilleruimus tit. de apprcpri.
(, art. 2 66. Cùm autem folus exceifus donationis argui¬
tur dubitari nequit , quin folum haeredem refpkiat:
ideôque nihil prohibet quominus tota donatio va.eat
annuenti hærede, cuifoli ea fraus neditur. Donaiio-
nes quoque inter virum, & vxorem, etil Romano lure
alias conliderationes habent, quam hæredum noilro
iure nullam aliam qua hæredum habere dici poliunt.
Nam etfi illo iure de pauperatione coniugis donantis
ratiocinantur, tamen morte confirmant donatior.es,
veluti iit eorum ex perfona coniugum ipecialis confi-
deratio, hæredis nulla, cuius præiudicium admittunt.
Contra confuetudinario iure : nam côiugis depaupe-
ratio vix poteft contingere cùm maritus re vxoria tam
fruatur quam fua quamdiu viuit, tota in côfideratio-
ne hæredis tk gentis, &: familiae opibus conferuaniis,
Sc continuandis ponitur, & confirmationem hæredis
fraude Confuetudo non recipit. Quas cofiderationes
vulgus, tribunalium cùm non animaduertit, nira
quædam de alieno iure in fuum transferre folet ratio¬
cinando, fedvt ab mutatis principiis iurium abfutdè
& inconfequenter.Quod cùm ita ut, & folos haeredes
in confideratione elfe prohibendi tales donationes,
relinquitur remittétibus adiones fuas hæredibus Ime
tacito fuie exprelfo confenfu valere eas debere. Quo
magis mirum fcriptum ab quibufdâ infirmatam elTe
donationem inter virum &: vxorem, cui hæres dona¬
toris fubfcripfiiïèt, idque arreftoParifienfi, cùm ex
fupradidis ratio pateat, vitra id quod expreflb textu
id iudicatù refellitur, 1. non videtur D. fi quid in frau.
patro. & Barbat. perperua oratione defendit , conf.
7 12. vol.i. & inferius dicemus. & Chaifi tit. Desmains-
tnortes, Art.u. Scio extare Alexand. relponfum conf.
35. vol. 6. quo putat ftatutum per verba vniucrfalia
conceptum , veniens ad derogationem iuris coraunis
non recipere limitationes de iure ciuili ad habiles, fed
vniuerfaliter accipiendum. Certum eft autem hoc pa¬
lam venire ad derogationem iuris communis, Nam
cùm omnis donatio, quantæcùque quotæ, fit illo iure
ineunte matrimonio concelTa, hoc iure non nifi trien¬
tis fieri poteft, cùm illo morte côfirmetur,fi confiante
matrimonio fit, nobis nufquam accidit, illo emanci¬
patis liberis fiunt donationes, hoc non poliunt, illo
vxori donare teftamento licuit, hoc non licet. Quare
propemodum ex toto repugnat, & hoc illud abrogat.
Quod fi obtinere didum illud Alexandri patimur, q>
omnino necelïè eft verum elTe in exprelfis ab ftatuto,
& hac ipfa confuetudine, fine illius iuris ope, multæ
inhabilitates excludentur in donantibus, minorum,
furioforum, fceminaru, filiorumfam. interdidorum,
quorum tamen inhabilitates ab hoc ipfo iure audo-
ritatem habent, & omnino obtinere eas neceflc eft,
& ab his adus infirmari.
Glossa 2.
h Peuruca de fins.] Cui fcilicetmens confiât; excludit
furiofos, infanos, mente captos, qui confcnfum non
^Argent r. in Conf. Brit .
a habent, in quo eft forma ilibftanrialis contradus. 1.
Λ furiofi. D. de reg. iur. Si confenfus non eft, nec titu¬
lus tribuitur.
Glossa 3.
1 Difpofitio permifiiu a CT negatiu a Ή differant.
1 Donatio vitra tertiam an valeat m parte per mijfa.
3 Quid fi pœna fit appofita a donatore haredi.
4 Dares poteft impugnare fafium defundi , cum mfrau-
dem haredi* tendit.
c Peut.] Hæc difpofitio quomodo quidem quibufque I
verbis concepta eft per verba permiiliua ( peut donner )
£ magnas dilTcntioncs poterat excitare de Romano iu¬
re, propterea quod confuetudines pcrmilliuas non
putant importare nullitatem contra fadi , nifi vitra
procedatur annullando, quodSalyc. fcribit, l.vlt. C.
de fent. palfi Iaf. 1. non dubium, limitat. 1: C. de legib.
Sed valeant quæ à iure rationem firmam non habent,
cùm certum ex mente ftatuentium appareat id inten-
dilfeeos, ne quod vitra modum à iure præfixum fie¬
ret , vim obtineret, de quo vfus & obferuatio indubia
fecit ne dubitari pollet , procul ablegatis opinioni- 2
bus. Sed & per exceflum totum adum vitiari, veluti
C vnicus adus donationis ellet, # indiuidus quidam
putaueruntjVtSaly. quos tex. l.fancimus.C. de dona¬
tionibus refellit. & 1. donationes quas parentes. C. de
donat, int. vir. &υχογ. &cum hac fententia Odoft.
Bald. d. Lfancimus Decius, conf.259. glollà. 1. fi pa¬
tronus. patronum.D. fi quid in fraud. patron. Alex,
ad Bart. addit, magna. 1. cum de indebito. §.fed fi hoc.
D. de probar. Ioan. And. ad Specui, tit. de inftrum.
edit. èequosMolin. §.41. q.io. in feudis , & crebro
iudicatur.
Sed quæri poteft. An vel appofitione panæ hærc- 3
di indida,vel alia ratione fieri polfit,ne hæredi de eo,
D quod præiudicio fuo facium fit, reclamare liceat. Et
redè negant fieri pofle: Neque enim cuiufquampri-
uari tanta eft audoritas, vt iuri publico præiuclicare
poffit, fiue direda prohibitione, fiue obliqua appofi-
tionepœnæ, prælertim cùm dilpofitio extranei in-
terefle refpicit, & alias habet conliderationes prohi¬
bitionis, quæ vitra agentes etiam tertios refpiciunt.
Quare quod fraude hæredis præfumpti donator facit, ^
non prohibetur hæres quantumlibet acceptata hære-
ditate oppugnare. Neque enim hoc cafu pro eodem
accipitur cum defundo in fraudem agente, d. 1. fi pa-
E tronus. §. patronum, verbo, fauiana, glolIà.§. fed hæc
quidem, de nupt. Authent. Bart. & Baldus.1.2. C. fi
quid in fraud. patro. Cyn. l.i. ibid. Bart. & Imol. 1.
Titia. §. Imperator. D. delcg.2. Iaf. conf.64.voL1. &
134. Qua de re quotidie adiones damus &quærelas
inofficiofarum donationum, etiam viuente donatore,
de eo quod fraude donatoris fadum dicitur aduerfus
haeredes, de quoinfra dicemus.
Glossa 4.
I κ/ίη hac difpofitio de tertia honorum habeat locum in
donationibus fwiphalns tantum.
F Z Quid proprie e fi donatio.
3 Donttio caufa morti* non excluditur difpofitione gene¬
rali de donationibus.
4 isfn hac difpofitio de tertia, eadem obtineat in donatu-
nibue ob caufam.
$ Qu* fit proprie donatio ob caufam late.
6 Donationum fimplicium Ç? caufatarum differentia (j*
jymbola.
7 Donationes ob caufam proprie, donationes non funt.
8 Imb contraftu « onero ji innominati.
9 Exempla donationum ob caufam.
E E iij
6îq Des Donations, ArtCCX VII I. 66q
i o Con fMaFi^nf^t4iht) i* Jn moM rertiw d$nnnifritn> ^
ÇVyfÜftü'tD^O-
1 1 P CTjJfM nfWtntratvrid BOfl (β ^ (Λϋβ
ri ob C4itf*m fti tft Jr**d(f» h*Tt&f *n
ydw*
Ij CoH t rAÛMf tnsrvji ϊή f> '4 ·' [ d ( liMtdl.fti bit 4 H· Iftiti Wl·
ÿijiiüt, Itffr
I J fj.xre·; pr/tfumflrtt tii&lï hirif failli J O «W 4KÎ?erif,
i , jifii/fMïH i'iIjI ta fpG j't.ifhmt/to de Onfuetmitm,
1 Tl ^-Tn Âcwtm +■& ί^.'·/.< w tu fr 4 rUtm fi atftiîit fa&& ~VdJfrf f ,
g b dtflJita îjc ostk.i sjifr/mufiÿ /ιι^Γ4Λ'Λαι
■ ■ E
lÿ w ffiiit&ülm rodfrtp-nwjji ÿ CT tfi JrttWflP#.
J· ÎTaîc^ifpoilfm, proprie & Formalitcr de
i his donationibus il jccfllgèd^ber, qnn; tïmpbeitoi'fiiint
it‘ nomdn fmiphdum v tfu un> ve u dieu u .Cyctrh: pto-
z piÉ^buaciQiwji'nô fini!·: hôêçïHn qui Ιίπ i u Ca fi: pu -
ra libcraUta* benefice ut U cüiËidt èËdm adhis,
qmis 1 nrifconfuki defôtiinmt eitm nulle cogeutc îties
’tftTtffkiïnVJ'eoiiçed.imr. I.r. bdcmari, I. Koc iurc,D- de
donar. Idcôtjiié lirtiplices wstribrçfiaha folcur appel -
I:uî> lice tftabikaâasab bininimatïhiicxtcmitcait- (
jir, prêter liberali Eütéifi graci ii ni mi f quod' lie c e ù m
do hacOri ob ixm -dQFntL'UTty mjlla redprpai - daîao^
ftihim aütprsiftittiqj eau t a .nue receptu cfl* ftecqilid-
fprwTt jnttàfori l'cciumiLii , qind ob tes donatas dari7
pfiftirij reponive oporteat,, fi-il jfajrcônf«rur nd^ftnd
inde Spectetur com modi, quod a b oqui fcai eyrtre tiie
non Cisnicrtc brihéficUtiti.· Nacn cùm. ab fota, animi
^dfadÎTïc pf üBmfeiïà^ nidiiltudinrm Mtt auj; àa~
titisiis^ iniilani cxpe£bt. Ciim Igititttlc rfonnricmibiiS
ItÎc im|mmiïr', qùîisContuctuÜo inen teitiÉSi pacrï-
monij part cm coufiftctcvoluiri de fiinplieibiB îned-
Ütiniüi, fiüc Iîæ üÛatntint£it it'qfi ctmewiSHbui Eaiic, j
d u qLunj nvili ti'c rC't i ii i nf, avt. i x \ . dkeiliw *, Îid in Koc
5 iUbieiflüj quorïr diitriniîîic nnllo bobettua Nàm mat-
tis cania donfttioives, λ generali dilpoimonc ftatuti de
dtinatioiub. mentionem facientis non rc£tc Barr. cx-
cindit, CtC Baid. de Angel, ccrjtcmfcqutunrur. Lfilius*
fam. D. de donat. S?ca fentmtüt pria’lnr'èiexm cenu
iu'lîC! mr. 1 , alitnaonùf, donationis, D. de vecb. fîgnif
Sitid ane 1 ocum impl cui t Tiraq. 1? fi vnquS verb . do-
iiâi. num»i4i. C, de rntoc.dQnat, Si ut lc^. èôitnub.
gluf.j. num.S·.'. Di ÎH ratio nent firrnpfifie ïbtrc, viden
pptet.ic, à esuiÎÎ&r diffcrcnriu cbntradtutim & v!ti- |
itj neu lu v 0U1 n tacn m* Enter qnos stiVüs. aaa bigecr , do-
4 natio ϋΛίίίϊι mntTÎs dicitur. Quod tpiiinivr ilia tare
veriinriit, n'oftro qqaufimi addonUÉ modüm^pp-
teftawm, nullum inter vîtintae vain raies & côtràetns
di fçri ni en dh ram ΰ mm vin ma vol □ ntas qu à ni dona¬
ri π ;i d ■ rettiLiiti Luftàtiir. Hæ c igitur J unitn a tïc * ver¬
bum bu c { dnrtttef ) proprîè & arciimlcripu h è de d n -
nati'ofübtM fiiÎipMbjtL's incclUjb, qu^icum ciuimôdi
funti non hnecaula c.i? Confucttido at! quotam hanc
artbmrir ad cotxcttidtsrlîïi&s Bberali'tatcs, dccoufpr-
nmtd.ts upt'sfamiSialnirn &. çenus, in q^a eouEÎdeta-
donc rota fçrçCqnfueUidinis ΐπεοηύο vcrïan 'folec, I
fitte i^cÔÎmûibtisvbi^ hirrcdiritthns, abfï.i?ài)-js qui¬
dem ab C.Uibs oj^croiis, qitod ferèvbjque peribicimr
ipracaillavrimimrdrionc.qnT tantafnirm hbcrtaTc
c uiufquc de rcbus.fu i s di fponmdi \ vndè ahii rc lie en-
tiam, & nequiriam: fti lilto' ru tri , &'crflvent& togiratio-
ncsrcTTrriniLTiTfVfi^nai-cprTCtpiwin cnraCnnltittu-.
dini Ifegcmi'Îlijt·, Qu^.cumita Elit, ipita dubiradg efl:
ΐ de lviVilon.irtonib, qué'ob ï au lani dicuntur., an fn-
dem meta coerceantur, ^lirttra liac tertiam foliiheri
debeant j ne plus eafcilicec donare" liicat pi'f isàitfas &
dûtiatiob es ob tratiias. M am quan tum aA cottect^
& d> tu] «rçhi i E üiibm v erbotum c ύ m proprie 1 1 L!>£..n]
J um u \m r, sçgfl mus d e bi s du' po (i u oi i cm- mapi n™.,
rett , ik- mt; u Lé quidem icri pt i fubiti tebigi , j J
ttcF.t· talsinvi imes: imij Se cauliic diticc&i ]L|
monLÏratur. V'rimùin, dobarione? o.b cauijuijigjii^f,
bi-ii'tonem A; Éblihandam verarum doiucn οποχπΈϋΡι
ru rtpit u t aut im rail tant , vr ad n dionc o niaoü c^fj.
aliud elle ktoipirîiit qitàm quodrttahiimu, quud.L ne^,
iftcttit. dedé?r4t-j mdicat ^ ntt -amp Lu:, jiropesé talt^
uec nib abuliué dici poilunt. Nantianf* a.pp-r?[itî7 i,
fubettum immbtai Ëc alterat ilkhcbcentu nan ^
dt carda. CaûiftOïiinj bcj ief ceu nciti cï cl ud.:.,rL r. Lj i
id éudqtlc qiiml tic rautâ dicitur inciihgciiàmiïll
qu:ic fit, itec tuim dofintiouti quncunaquc cauib
cou 1 1 «cm j i>h CM f.iJai faâs dirï dtbenc 3 nan, £ùa J
c.tul t π N as atqi st alias péri oua& rdpiciiim dr cüntr^ I
béitnbuij hl·’ dtnuim dütiitiütits qyas O b Cjuiini jn I
pelâiTnis faCrimt dîc talf*» qu* quiddam dû&at&n f
Tribfif ceuvimtidum rctim-nr, & cius mîmefftietpi,
ciuitj. qua: extra i*uw peifonam-appumirm·, donatiD- J j
rk na ob cauikm aut did t, aut e fl e non fafctttnr. vq^ j |
alinii ht; doùûttir vtvillatn emaf , dotiuim, upium, J,
; Migiftî&turrt, arviiOvrvsüFcin duear3 itoiiadoncre
no» Facit ob. caufnm T nec rcfpcJÎbt dotmtütbdtÎnJL Γ
cil· fiiTiple?r3£r merè libetalii éc giatuiradomtioyquij |
Ërüicct pt r TLitcs cm! Las n Ebil JWaéqüiri tur an t îipcc- !
tLEr donatori, nt?c nÉocuî i rabbus eauiis aluni iisditir
quiim cauf^imptdiïnas, &Γ Httides nô- in At
^diribrati l. fed hocitu. D» dtreiod J'aCl.fmneet
.tit1. Oidfitd. confia ta. fab. &1iC Ç. iiintcra-
icriq. Jftihdc LC de donaLCosir roui
3 ot ί i b. t . Decius ton il i$. A ngeh c oui! t ï4 . .Îmuui
conii 17. Cra-ucTi ccmCSj. Dcciiis. hDdluu.Pk.D.
de ;é^.iur. KtfctntîtilibcralitaswdodiniffHdaidü
3 Hiii^nlum dunatinum rtibidunt, idrlipraiirms
Vti Jitntc s . qt tar mu ni h i ) rend i t ird d ojiat&ttmî k
diuUmintrrdunt baben; eâam fidcmaErinr-iltaiKl·
lut, vt fl ic-.ib ekblipnnoite cxoluat»· veliti titiMicui-
tJasTdiiis parer dütier, quas cùm Luxe &: mrtoiié^utjn:
EcneatTir, ub cauljîn tloirarcdféÎTUE, qui j edmf Je
obligationi , il· H co mulrnniért cuod doiacfmiïfy·
dat' p lv mi î s de charîta ns nflxtbu, èc- ntolfftc
ms nrcciTirart; , qua1 ne ccilÎrns lu lliciens r ΓΙ eautii«-
mïtonis. Idiiicm in donatione nb nupciasramibni# i
fit f . CàÎÎ. L vr 1 Lh<-r is. C. de c ol Lit. & Deciui. ψ m T [
, ΐρΓο sllücï quijqü'e coriiequltm' vr matrimonij ij^i I
c ,τη ii n nu I liciar t! onar i onem o b en ufa in , aim i-;^ , i
rcipî cia t non don itîortà 1 1 quod norart· 1 oient . t.rftiCi 1 1
tic ior.,lr:t. Oo;Ésulg(» non anîmaduefia tîuvü'jS^
érrbiVm irriprlîotiT, peritos qmticiuTcrtiqi &TdTÎml|
fallere non fcilcnr, taiticn mmciiun llr-pè Jungat· ^
Fc vr côm donationes quas fimpliccs voesttuu, u't£ï
CofraiStn s'iTO ηοη·3Τ.ο% ha btetnt, douanoiies obfwibiti I
inteTiimouiinarbs:;repor..anr, Véluti in îEsoi récrdànr^ I
éh v t d-Γΐ, do vr Fac Lis . Jlicio v r dé s , E acio v t âl|‘ l
nup èrmu rarrotif l·. I i i es pro re A aiun : . qdod C nr ^ I
1 1 fd crfi tege. con fui ι π t . fkdî. pet i r.hrcrcd, lai, - I
■ inter eos. Crauciaconhl·']^. m uur v lJ lut· min·- I
d ltïti mît- 1 v ri rndü fdi ics i epo niviri* m peCü luiif fo ” L,|j
tur . qund T ir.iq. çütigi rir. de m τη dt, s· ■ - f
eunaiaç. v c m cdltb us c m û to d ehc ai ui - G w à pf®1
fî rin c/ incipiant, ïiü e à rrr-d u i LU Jr c o nrr.t d ^ |
ii.itûiiimV l.AriÎle,J>. dedfmat-;&: copertuiu tdt
bola plecaqu e cou iraftn n m onVro Lorn ni i” ^ ^ ^
n at i ont', s coi nu d-tre . J i l l: ~ n e c Ln fin u uriuîiii m ]A
Π rat.c donation·:·:, ob eaufam tt-iien puraq c-ociaq*^.
in rrmplicrbns donarimsibus rit ctmLLrrotuoj i de ll
in mb.dijESmufcd^ IJJwiin. coni. u. h Lut· Bart-n1^, ‘
66i Des Donations;, Art; C CXVIIL 661
Imol. l.Aqmlius,D,de. donat. .&,dcii}atores dotalibus
infoiidum ' 'côhucniuiitur , vitra regularem naturam
donationum, ex quibus donatores non mfi in quantu.
facere poliunt tenentur, de quibus Tiraq. d.l. fivn-
qUam. verb. douat. num.uz.&S^. Magis mirandum,
quod nec reuocationibus obnatos liberos fubiiciun-
rur, veluei à caulis onerofis natæ,de quo Iaf conf.171·
lib. 4. & Tiraq. vbi fup. Denique nulla in parte tales
cum 'fimplicibus congruunt, fi quidem ex toto tales
iint (id cft) fi Caufa congruit cum aeftimatione rei do-
natx, Sc onus coiiuenit honori , &
eft , qiiod datur cum eo quod donator capit. Nam fi
plus donatur, id vbique quod plus recidit in donatio¬
nem fimplicem.l.i.l.& hoc iure.D.de don.Bart.l.z.C.
9 dedonat.ob.cauf.Steph.Bert.couf.zp. lib. 4. Decius. 1.
fi donatori. C.decolfat. Eiufinodi igitur donationes
quæcaufas onerofas continent donandi,non proprie,
imo nec donationes funt, fed fine nomine conuen-
tiones. Ideoque nec donationum lege tenentur. Et
cùm alienationibus onerofis nulli fitlexappofitade
modo aUenandi,aut quota, merito donationes quæ in
onerofos recidunt , negantur ab hoc textu legem ac¬
cipere. Quare.fi quis cum centum in bonis haberet,ea
donauerit vt aleretur,ciim iuuenis &c valens eftec , cu-
iufmodi contradu Pidones vtuntur, & Alex. memir
nit conf.12. lib.7. hiccontradus minime inter dtna-
tiones fimplices erit reponédus, inter onerofos vt qui
maxime , cum nullus hodie tam paruo viuat , prætcr
curam 6c folicitudinem alendi. Sed innominatus con-
tradus appellari debet, in totum non donatio &c alius
quiuis potius , fed&: aliæ fingi talium contraduum
ipeciespoflunt, veluti fi quis ære alieno grauatus fa¬
cultates donet ea lege vt debitis exoluatur , in rermi-
nis.l.fi filia. §. fi patcr.D.famil.crcif.vbi tex.fcribit non
elfie donationem. Denique inter contradus onerofos ^
redè &: adæquatc reponitur donatio ob caufam, cum
quidé caufa rcfpondet rei donatae æftimationi.Quam-
obrem tale Aion magis conucnit ardari ac tertiæ pro¬
hibitione, quam veditiones, permutationes, dationes
in folutum,& alios quoflibet onerofos, de quibus nul¬
lae leges extant , nullus modus deferiptus , & fua cui¬
que libertas confiât, & alius finis & caufa eft, à profit
fis, in quibus quifque abfolutè alienat , & vt loqui fo-
lcnt, perdit. Atque ideo ille titulus folus fufpedus ôc
damnatus efteonfuetudini, fi modus praeferiptus non
feruatur, quem illa fraenare voluit, non illos compcn-
fatorios. I11 quibus etiam quantum fraudari alter al¬
terum poflet defcripfit ; nedum lucratiuos erat Coer¬
citura. Sic igitur fiatuimus, nullo modo horum ver¬
borum conceptione , ac ne inrclligentia quidem do-
nationes ob caufam mtelligi , cùm dicit Confuctudo,
10 Donner. Quod fi has quoque donationes quæ ob cau-
■199· fam fiunt, compræhendere fimili difpofitione lubet,
c* non improbauerim , ideoque &: feripto meo addidi,
vt omnium aequalis lex fit , fed principali audoritate
opus erit, quod nemo alius præftare queat. Cuius fa-
di foli ea ratio dicetur,quod à vicinitate taliii aduum
multae fiepè occultae fraudes nedi poftunt , & colo¬
res duci de melioribus, & fub fimplicibus caufatae
fingi , quo exemplo fadum meminimus , vt cùm ini¬
tio legibus regni tales caufariae infinuationi non fub-
iicereutur,pofierius omnes cuiufcunquc fpecici do¬
nationes etiam ob matrimonij caufam fuppofitæ fint
mfinuandineceifitati, & omnes exaequatae. Quod fi
quis imitari volet, per multas de confuetudine con¬
ii trouerfias de modo & quota donandi fedauerit. Pro¬
inde inter caufarias donationes non habuerim eas,
quær enumerator i æ dicuntur, aut meritorum (fi qui¬
dem renumerationis cum donatore nulla adio elfe
poterat) nec alia obligatio quam naturalis, infirma
per fe , & imaginaria· ad producendas adiones , quæ
caufa non pollet excludere liberalitatem,cum neçelfi-
tatem legalem non inducat, & ideoinullo iure cogen¬
te fada,Uibftantia.inçidat in fimpheium titulunvNec
moror icriptoru 110Jftrpr1imopiniation.es , cum inter
caufacas talem reponunt. Quare nemo indicaturus eft
ex rali Caufa donationem fadam amplius quam de
ter tia valere polle.
Atque haec & talia de donatîonibus-ob caufam, li
quç vere fine vlla fimulationetales funt, nam fimu-
latæin, eos contrad-us euadunr qui fimulantur,; ex re¬
gula, Plus valerc qupd agitur. Quod fi nullus •contra¬
ctus agitur, nullus adus eft. Quid igitur adum fie à
probationibus pendet. Itaque donationis fmiulatae
iuas alibi regulas diiudiçationum habent. Hic vero
quaerimus de veris quidem donationibus ob canlam
veram & fubfiftentem, fed tamen talem quæ odio aut
fraude haeredis prafiimpti fada à donatore probatur,
cùm ob id donauit,nc ad hæredcm veniret: & princi¬
pium motionis ad donandum fuie in odio hæredis.
Hic caufa non liberalis fed onerofa, cocurnt cum hae- ^
redis odio & fraude. Onerofi contradus per lc, cumis
licent de reb us fuis. . Qua-ritur an cum eos odiutti hae¬
redis elicuit, valere debeant cùm fauor & odium con¬
currunt in eodem fubicdo, de quo biferius dicemus.
Haec· dubitatio ηοή fine probabilibus argumentis
excxçetur. Sed id vt explicemus. Primùm nobis inqui¬
rendum de contradibus palam & ipfo nomine onc-
rofis,quales funt venditio , permutatio, datio indolu-
tum, id cft quando Vni de contrahentibus tantum de
jfuo ab.eft , aut paulonfinus qtia capit, & diredo op¬
ponuntur gratuitis , id eft donationibus fimplicibus.
Quaerendum igitur an tales odio aut fraude haeredum 14
fadi, ab haeredibus reuocari polfint, anvllaCaluifia-
næ aut Fauianæ fimilis adio ad exemplum patronoru
liberis detur , ad id reuo.eandum quod per patré frau¬
de, aut odio haeredum fadum eft. Multum enim ob-
ftat, caufa onerofa & libertas lege .attributa de re fua
cuique, &odiofa inquifitio hæredis futuri de rebus
viucntis , cùm nil donatum dicitur nifi ex compcnfa-
toriacaufa. Ab hac diiudicatione contraduum palam
oneroforum , pendet decifio mentiti nominis dona¬
tionum ob caufam, qurfc verè tales non funt, & folius
nominis fymbolumvfurpant, cùm re ipfà aliud fint.
Deco etiam veteres quæfierunt, effet ne iure prodita
ratio aliqua, qua hçredibus fubuenirecur, probata qui¬
dem participatione fraudis in acquirente. Nam quæ
alienationes ex titulis lucrariuis fiunt, fed in fraudem
ab hoc ipfo Ar ticulo habent fua remedia, & iure pro-
ditæ funt inofficiofarum donationum quereîæ , quæ
in fraudem donata in totum reuoçnnt ex fraude , ab
cxceifu vfque ad legitimam cxpoftulantium. Sed de
contradibus onerofis ratio non fimilis. Bald.1.2. C. ii
quid in fraud. patron, exemplum fraudulcntæ dona¬
tionis. Exriterat aliquis qui filium oderat, hunc vl tu -
rus quaerebat confilium quo rem fuam aucrrercr. Côr
fulit aliquis vt prædium venderet, & pretium donaret
aut prodigeret, Hunc eafiim Salyci repetiit.d. I.2.& cx
eo deferibere volui : quoniam nullo non die incidit
vfu, cum illud irati patres fubindcihgeminanc, ledon- 1<3„
neray, vendray le rejle & donner Ay l'argent a qui 1 1 me plai-
ra}ou à /’>« des pmfneK.01* ~\ne fide.Se d in cohæi'ede pro -
pter prohibitionem perfonæ fraus fuipedior. Dc ex¬
traneis quærcndum cùm fraudem in calu prppofito
participalle dicuntur. Plures hoc cafu negant vllaseile
proditas reuocatorias adiones. Id ex eo colIigut,quod
de rebus viuentis nulla cuiufquam hæredis probabilis
pollit elle expoftulatio , & fuum cuique de rebus fuis
E E iiij
(ίό'3 Des Donations, ArtC C X V Π I. 66,
etlc arbitrium, titulis pr.ricram oncrnfis, N, Lin quu j
finis mcnium vnqsiatn p<ï-
fusr 3 ■ nuis vetuit vis r c tua pi'o arbitri 02 vtuiïtttrrario-
ficJ.Ç.Liïinubcci. D, dtœllkboim h^x Corciflta, vbi
Md , AÙg. ÎliîoL Alex. Aret.ïaf.D. devulg. cC pttjp,
B.ur. ^ Liuôl. L poJ t ïLiirtucâ lotion éi o . ]>. ne Ei b. legat.
glo.Bart.Æc Bald-kt-D- dHurü & bitti igiwr.&quos
inmime-rabiUÿ fi us feirrtmis colligunt, & in t.i. C.de
itîoff. donat- ica vcpuri&m. dm heredis quareïam,
ta ram i nirn kibltvnnani profundere ifi mircaab
his alTiiLiÎpiiÎ negant vilun de en use liberorum, aut
aliorum lvrredum iitionem recipi o poircre.p Lobant
vero iUii’i'to texj. non vfque adeiS. D.iï quis i parente
ro&mimif. fuerit, vbi négat limi les aÆtioiiçs dari libe¬
tis, qui patronis dantur , reuocatorias icüket * neque
parem tifr vrrariïqisi· cadam, ac peni· hic textus om¬
nem aducrlariam rationem expugnat. Nani caium de
filio arrogato cui reuotttforia· detur ob alienata in
fraudem Γ. vit, detus qu^m ifiuS. pmo.v olunt efie
ipeci.ilemddeb quia fiiccedtmfr ius i contractu fi.tm.ar
initium, cui infic capienda: portionis itis , ex eo r.cuo-
cari quod coutràfïacjfcd in uberis nihil tale diri- Hic
fuirltntentia Bald. Saly, Cy.l x.C.fiquidin frauH.pl-
cro- fiald- ic altorum. 1. r. C.dc moff donat, io. And.
Innue. Bibit h. c, R ay ilu ri lis cxc.de ttdl.BalJ LPapsn.$.
quaiT.t. D. de iuoff, re ft. Contra c-xiilJtuat. Hat. d.Lnon
id quo ad eo, it bïredi canum , D, dc bon.au tSuiudupof-
fid, dc negat calum, d.È. vir. fi quid in fraud, patr. fipe-
ciai^m tfTe > feci indu argmttecirum ducit fi arrogaro
tantum iuri.r fit, ntultoniagisn stolati & legitimo co-
cedi opoctere,& É equi cur Ang.pteiiL1. §,fi qui si π frau¬
dem. Itift dea.tjo, icquiuuufPanor, & Hoft c.Ray-
nimus itiouenntf vulgari ratione quod filins etiam
vmcnie patre quodammodo hsrrcs lit. 1 in fuis, D, de
l:b. &: poftb.l.cum ratio. D-Je bon, dam, l.Îctipio.D*
vnd. lib. vbi filius poli mprretn parris non hèredita-
rc Cc in teqin dicitur, [ed bbertatê adintniftriiionisTnec
acquirere, fed feni are, de quoiatè Tiraq.l. Ii vnqiiam,
inpra:fiit,nu. ij.tk in primog.ip 40 mim.97, ΰί trait.
ltmt>rif*tfitlem*ifr ^.decl. Sed rem omnino exvero
adhmannbus, finita luus illius ratione actiones rcuo.
catorias in onero ûscomraitibus datt, iun non couc-
iur,nec probatur, &r illa I rmn vfquc aJcü plané repu¬
gnat & qoantiitdhbcr fiirisrrtbuant]ibt-ris,srnû Pauli
A po Ifok Ji diu m refellit Qu mtdiu ( inquir} hires in
domo patris dXnibtl dilTcrt il ferifo. Nihil minus fer¬
cto congrnir, qiinm imperiuiti domus, vnde ditpofîrio
rerum pendet , nullus domino diffinditor pote [fate
oitidem quàm feruus , ik tlla anticipata fpes , & pr.T-
fumptn opinio domini j in herede finva ad modo con-
fidcrario efi,& vbiq^i Bartolo infirma & fine iure po¬
nitur Ar tempus morcisexpe£iar,fievc inrctim multa
diminui ÉôntÊngat, & fürtafTe aut nihil, au mini muni
relmquatur , quod Batt diiTcrir.Uspoteft.D.dcacq.
polTeil Sicvriftaficdc illo iure fc habeant, Confue-
ruoiniuio i ure plus aliquid. Slsefedibus ptcefuiTi ptis co¬
ibat elle attributum. Magna hiredum, magna Famdiar
ccmftda-ario iv rdpcilus- Nam IiTrednm inrumi vi¬
cta terriam donationibus & titufis lucnttiub , domini
diminuere verantur. Quod titulis & caufis oncrofic
fiat non [iuclcEjnedt,. quando |i qoiif.proRmdirurvI-
rta modum etiam ex ontrniis eaufis harrtdibtEsinrei-
eedcrfhcct- Arc-i«. Non tcibmcims,non contnifli.
bos aliud alienare bcet.quatii quoiiconfiiitudine per¬
mittitur, idquetorum confidetatione lutrcdiim. Ex
quo'diccidiî , ντ errfi difpohriotK'm de rebus non ha¬
beant, actiones tamen conferuatorias ergbrb. admit-
iimus in foro in vita parentum Sc conlTingiuneorinti,
quibus lucccdcndu eft, fini quidem interrupti unum.
& eo n ftr liandi reb de quo no5 i n appr ops imemii fi
s i: d Hlenii mus. An , iM. fu b ri tulo de d 1 m] iTionit,^'
Qyamqbrem dari adiones rfiïdabrias ex caiiÊ teE
oncrofi frauduiemef ver f -itis parenubus putt^ kr 1 7
uocatiihim quod actum eft , quod &: pridem Mu]
aèiudicauir, §. S.glo.4. rriVo quidem p nv: l·::· ,
ttum·, l§ fi quis ίη fraudem, D, fi quii [n
Sump tus quidem contradu; feftkuctc L-LcbrapV
ticipitionc fraudis m emptore noa msgii comifr,]-’
qu:.m in quolibet aSio cemtr.ubu dolo aut fraude in|'
to. Sed cmm ino in réflçrimdis qua· in fraudem d '
nata finit titulo quidem onerôfojpattidpiiîojienifc'
quïrenris probari oportcqvt contraâiis oncrofuir.· "
uoccrur. l.pcnnlr. C de renor, bisqurt in fraud. αύ
1 i.ÿ.fi quis in FraudvD.fi. quid : π fraud.p^tn Quodii
Courra di lis fine participari on e fraudis frdlus cd_ fj
preriu. ifiij donatum fi E fi ne q u id em a ά ione cri t
aditetfus em p rorem , qui ad li erfus eu m-qui p retiiLm. f
nec epit.com pete t. d. 1- 1 ■ §. fe d ii re rn, &: feq, Qu - ^
i ra Imr , con k qmtur m ea qmflione quam ir.ouiir.ji
dc donati unibus ubcaulam , quas inter coruniris !
onerutos ponimus idem çfil· iudiciCi , & probata iri·.:- [
dis participatione in acquirente , reuoenri eàs Jek.fr
& reftit ni m integram omnia & caufas appofitns fii'i j
tHiieri ii miocanrcoporerc Cuius di£H ϋίΐίΐν&πιμ
tandum rxemplntt) addidero dcçonfiietuditiançiiü.
rein Art, 45- qui donationes triai n reciprocas .fr^·
bus nulla? magis ob eanfimn dicipoiTum ) reuocuVi
fraudem , quam ego ibi ab emptore partiririaJEiTii yi,
tdligo. Hic textus pcrfjiicml pro noftn fcrucniunt,
necdum animaducriui ab tribunalibus , & prtdd;
docer in donationibus ob cau fundari leuoc^ôy
cmn fraude aJicmisfiiSt-F dicuntur , & pro burxir , a 1
illo loco domini frudi : quod de idem omnifun are,
tofis rcfucrim.de quibus non alia rado cft.Gxsfijiii- 1
’ dem Carnutum nominatim etiam m vmJjtifjaibus
fraudem excipit. Art. iSp, -
Sed cx fu per i o r u m co n&quenri z , nom diccnd-js ^ !
eft c^Lut in ipede de quo nullo non di^qnwituriii
mhunalilms, nulli patrono. , nulli Iitdidproîïicritfl
cxculfus. Excit it qutliaercdcs prazfuinptos ρ,τισ.ιϊ,
nec alienandi rei friac. probabilem Ciiufimi. n^ilus^in
i matri mon io q: 1 xz er e t , v ald e kificer p ro babdi cwdi
Ok ctaniprimis grani, Itaque cum conHirionetu ijutrri
retbotno effecta .TtatCjii nulli expe riniSjVxorcm pic¬
ti 0 mercari in ftitir, itl free re rti e ntc boncuLim & ve-
’ frbat AriiccciTe habebat h n.cc aliter infri fr pslTuiiri I
fmr e m r rigcEi s k rcnti gi u ofa m uhercu U, Cooeabi·,
frrip tir t.3 bu ?.l .trrtia b 0 nor ii k patrimoni j ariti frii- |
fa donatio n c frtjnfna:. OJil uti harred is i π on.1 031-
nium état 3 nec quifquam ignorabat quo iuiimoqu** !
que cogitati nue iffa fiorent.Ai ille ram pirum diflînrü·
1 atura vo kbas , v t pat en; i lu c α eu bi c >,i1 i ad panetOT “
literis tc flatetur, fe ideo vxorfm duxille,vi hrffs ^ *
nil expeffatet- Eo mortircu de donatione niKtJhiM^1
cfl. Donatari a m atri mon 5 1 ctua fi m volebat cjw griLii·. ■ I
fi mamelon ah ter coituram te Γ ai [fi·. Patron: hais: éo- ΐ
nation cm di çeb an t ob causam c ifi·. J unn c noii caël·
ceri hoc Articulo tntra tritriecm , qitariri fimriinbtn |
dumtaxat intclEigi deberer. Qui Κτκίτ fines aderat 1
odium & malas «donationis i c nias & vi π o las
donandi obieifnban:, & inipfls quoque om.'icTtsQ·
traclibus odium fc fraudé a b donatore h τ rtÆbai f·-
fl.im.eojiiirikhiin is s itare. A mli fiiuori pr^pond^^
odiu , càm ilia Eiupta ruiîmi motus no igüpfj|Pl|f‘
De en rxtarc relponlaotm vëdir urnes &aï;i?s
quL· coiîîraÜfciM onerafetè Jex frfitirctph fraucfniüs-
redi au t p a;ron o fi; cîam i librTDo-jVi.jj.frd |T per ft;i'>
dem. D.lT quid in froud. p’.it. fiîâ yfnd odium im '·Γ|'
66$ Des Donations, Art CCXV III. 666
moiiij caufa oportere cenfebat , talis ccnfuræ extare
diétum Bartl.fi vir-vxorLD.pro.donat.& quæ Anch.
colligit conf. 37. Et fcimus in lite nobili pro donatio¬
ne iudicatum , quanquam probato præclarè odio hæ-
redis. Sed quid hodie non iudicatur? Sed in totum
corruere debui ile dicimus talem contraftüm , quan-
tumlibet per fe fauorabilem,quem non amor aut ma-
trimonij cauta primaria, fed hæredis odium incitauit,
quod in caufam ipfam contrahendi agit. Id nos pro¬
batum exiftimamus ex his , quæ fuperius diximus de
contradibus onerofis , de donationibus ob cautam
onerofis & ipfis, quæ quâtumcumque oncrofæ funt,
ex fraude hæredi comparata intercidere diximus, &ab
caufa caufante infici,participata quidem fraude,id nos
exprelfo Articulo. 453. probauimus, & rationibus iu-
ris. Necobftiterittex. l.i. §. ii libertus. D. fi quid in
fraudem patro, non videri fcilicet libertum fraudafle
patronum , qui filiæ dotem dederit, ergo nec eum qui
ipfe vxorem duxerit donatio^: Sed ille text.præfum-
ptiuè loquitur(non videri. ) Nam fraudis præfumptio
excluditur mehori præfumptione pietatis,ne Ubertus
odio feciiTe dici polfit,quod ex officio fecit.Sed nos in
cafu probato loquimur odij in haeredem , & donatio¬
nis ex tali caufa fa&æ, &c ab eo quem ætas inutilem &
inhabilem ad matrimonium reddidifiet , ita vt colo¬
rem quaefitum appareret , & quæ alia in fado poli unt
occurrere. Quod ne fine exemplo dicere exiftimemur:
Extat talis iudicij memorabile exemplum apud Va-
ler.Max.de fœmina Ariminenfi quæ liberis irata,cùm
iam parere non poliet, Publio feni & ipfi nupfcrat, 8c
liberos teftamento praeterierat inftituto marito,à qui¬
bus aditus D. Auguftus Imperator mulieris nuptias,
Sc teftamcnrum improbauit , & dotem & hæredita-
tcm reftituit liberis. Magnum exemplum, & quod iu-
dicantes omnes fequi oporteat, cum fimilis cafus oc¬
curreret odij & matrimonij ex caufa odij fa<5ti. Nec
oportet iudicantium oculos perftringi matrimonij
fulgore , fi talem coniunôfcionem heredis odium eli¬
cuit, aut incitauit & animi perturbatio*
Glossa 5»
I Dei 0* legis gubernatio comparantur, heminis, bruti.
A Difpofiti» befiis patrmonq cumfque pendet à difioftflo·
ne legis.
3 Donatio omnium bonorum Jure Romano Jieri potuit.
4 idem 0 quibufdam Confuetud.Proumciarum licet.
5 Quibufdam quota tantum donationibus permittitur.
6 Expcnfio rationum an ita licere debuerit.
■ 7 Cur potius liberis 0“ f anguini relinqui bona oportuerit.
8 Comparatio turis 'ytriufque .
9 FalcidU ius rixofum 0 damnandum.
10 Donatio an haredi prafumpto fieri ροβϊί.
31 Donatio non refcindttur ab excejfu 4 donatore .
32 Cur donare haredi non liceat.
33 Dares nilhabet iuris m bonis hitientis.
14 Sed tamen afliones conferuatorne dantur aduerfus frau¬
dantes.
15 Determinatio tertiae in donationibus fe flatur à tempo¬
re mortis.
1 G Prarogafiones portionum haredibus fafla , donationes
non funt.
1 7 ./Cuflis facultatibus, prarogationes augentur.
18 Donationes extraneis f a fla modum capiunt À mortem
quota .
19 Contraflus tempus inficitur .
JO Publicatio bonorum non aufert acquirenda.
H Donatio fecieialia à donatione quota.
H Donatio quouef ambulatoria ad mortem.
23 De pluribus donationibus dato excejfu , qua refan-
dattir.
24 St diuerfsyft ~\m,fi dtuerfis temporibus.
25 Summa diuidenda non funt in mfinnatione .
2 6 Etiam fi diflum fit vt tot fint donationes quot res..
27 Quid m donatione feciei, quse tertiam exuperat.
28 Quidtn donatione vfissfruflus.
29 Vfissfruflus afiimationem recipit in donatione tertu
bonorum.
30 Quid tn donationibus ad pias caufits.
31 patio 0 proportio deducendi aris alieni m donatione
tertia *
32 Quid de donatione 'yfusfruflus.
Le tiers.] Cùm Ariftoteles in Politicis redlc & fà- 1
pienter legis gubernationem comparet Dei guberna-
tioni,vt certam & immotam, hominis autem vt infla¬
bilem & perturbatam bruti animantis gubernationi,
æquum erat legem patriam quæ perpetuationem fa¬
miliarum, & opum, ac per hoc gemis totius in praeci¬
pua cura haberet fibi arbitrium fumere de bonorum
cuiufque maiore parte.Sumpfit itaque difpofitionem
debefiè; homini vt incerto animanti tertiam reliquit,
in qua virtutem vel vitium mentis exerceret. Eline 2
quifque duas partes à lege, tertiam ab authore fuo ca¬
pit, vtramque tamen hæredis nomine & iure , fed ira
ne authori de belle quifquam liceat, titulo quidé do¬
nandi. Licuit olim per admirabilem illam iurifprudé- 3
tiam iuris Romani,id cuius mentionem tâtopere ftu-
pemus, totas fuas facultates & patrimonia profunde¬
re donationibus & largitionalibus titulis, licuit adeo
& fpé quoque futuri & volantis fortunae praecidere.
De tanta licentia poftcrilis quiddam liberis decifum
legitimae nomine, cùm ipfum quoque caelum inde-
mentiam fadti accufaret , repertae inofficiofi querelç,
> cùm aduerfus id fieret, tantum moleiliæ fuit , in con-
feruanda tantula totius portione,quç legitima dicere¬
tur. Sed nec eius eadem femper lex aut mefura, prout
imperantibus vifum aut' a , aut decurtata* Extant in
iure operofæ difputarioncs de donationibus omnium
bonorum, an permitti eas , 8c fuftineri oporteat iure,
an etiam futuri fpes concipi tali contradu poflit, quae
tradlatiocft.l.ftipulatio hoc modo. D. deverb.oblig.
l.vlt.C.de padtis.Canoniftarum in rubrica.ext.de tefL
ôc in poftremis exertè pro eo pugnauit glof. pragma-
ticÇjtitulo de iublatione* Clem.litcri$,vcrbo,cuicum-
que &c adiuuat hanc fententiam. l.fi totas. Cod.dc in-
offic. dohat.l.fancimus.l.fi quis argentum.ç.vlt.Cod.
de donat. 8c frequentes extant ea de rc loci. Sed cùm
homines acuti pcrfpicercnt , fi totas facultates permi-
filfent arbitrio doliatorù , nihil fore reliquum de qud
quifquam teftamento difponeret , cuius ipfius ingen¬
tem libertatem eire voluillcnt, homines ingenioli in¬
ter vtriufque libertatis angtiftias confli dlantes,vix co-
ftitucre apud fe potuerunt, quid denique iudicandum
effet, & vtra vtri libertas aut donandi, aut reflandi ce¬
dere deberet, an donandi lex teftamenti fetftioni , an è
contrà. Sed denique vt has anguftias euaderent,dona-
tiolii detrahendum putaucrunt,quod teflamenris ad-
iicerent, id quantum effet non curarunt, nec modum
Îjofuerunt vllum , cùm id totum figmentum eiîct fine
ege hominum otio abutendum. Itaque centum mil¬
lia in bonis habenti donare folidum permittendum
putarunt, fi modo quinque folidos fibi decidiifet de
toto , de quibus reflaretur. Quis ad hæc non flupeC
homines fcilicet fapientiam profeffos,& diuini & hu¬
mani iuris cognitionem , fic illudere mortalibus , 8c
fingere etiam pueris ridenda. Atqui quinque folidosi
referuafTc de cétum millibus vt donatio valeat , quàm
66 j Des Donations, Art. C C X V 1 1 1.
668
propoîtkmcmbahctï qiiudmdiciinn in rébus* cùm A t.emfûflgt™, iun»
ÏJ l4 vcramH'iï- 5td d -j en nos alibi. Nec id fatis. Nani qtfittntir Jenins communi* nnricmarioMif aid^"
■" J' c: - · -· îïin^ ^iilapccaiisj dvidt^is de J'Larpjrijnifuiali. "
do Kitiheftamcntii teiidamus, qui aiiridüfe &
putilmus mrcmpub. benEinujcütj^Tt opaft^Vy^
fi li huera: diMiarc-jtdLu arqué dauïijnin alienandi de ιγ,-
ju-rc fidèle ummii lis , .morciicauhdoiiatiom-
büî, taadrau’o ünancsahluniere pe rouler mit, fuit M-
iBUÎipoLtcrins qucm indignitas fiiûi libaorum , &
ftnqmni s canfid ers tin mat tiret , k Fakidittri repe ri c,
fe d"d i] boni qium rit Am bain 1 1 as > q u im mole fti is im¬
plicitam» cil m od-teft» marionmi rerum omnium iega-
[dtiun v en icniium eft, vç de lingulis Ralddh, td tffc ^ ...„Ίνκ
(inarta detrahitur Itiurediï an lie ÎKmÜT4,ris quadrans flum Rudia aftiutn & ingénié alu tur Ebcfali^«nz
euniîeirur,qui hic molcltia, ma: , impendia* Sed ta- ^ vt AriiWelcrinquii:, conitar*;^ Jüàiq *
men lie ilii habent, conibtutum, Sed beu ad principii imminuta non poilum emergere: Qûænôï ajitcr
ieiioUibmu\ iulti.imn.us aurb. fus de hrcred* & lalci- in lIEo iure merirb , çrcbirb de cùm oicutnt es^ej^
dia. indusii Fui ci du à teftatorç prohiberi polle. Nulla folêtntw, vrcxpenmemk mcliprum ριίρ&ύτίίίι^
igimt bitura eft Fiiksdia praliibence «Îtrttwrc, Ici b li- 1 . . *““*"■
taris andàligmrpa T haredi agnato nihil retiriqtitfcur*
Sed ίν fuere . qui rati unem l'îÈri repeti de vili iiint om¬
nia bona per eriiitrachim alicnatidSjVelun Ji fic eonec -
A ptusellet, Do,cnnced[i tibi bona omnia mea pnft
mortem meatu , hunccontraflum iiaLtmtiu qukfim,
dc quos Grane ta Alegar, conhru?· k'd & cProuincns
qumdim &c Dvnnfms vicino R.omano rure iiuliutaî >
quod, quaque k-g^qui (que accepte, eadem in g^fti ,,
reddat, v eluti perpetuo ii de ÊconiilT’o , q uûJ; o3tm L.^"
cuius vim-patum alicubi Aiiftoteles fcribikvrcdenr "
p igari oti es bmilùir uj n s Sc p er petuarienes eun^L,
fine quib us refp, conf ufircdii i ιιοτιρίίϋΐΐηι, &ei;.
iunsparri] damnato illo prini i perci piumiuv Dj/Gcmli
•igitur con^Uati<M«) h^ciuianibentttfc Quoiiiilj.^
toro patrimonia cn tcllamattis fbatucre pernikant
excepta FalciiÜAîitpstcmrri non amplum refta^ri^
cedimus, quim qn nm a pedâtit falddli emi® arj.
piius ténia. G dm illud fuum,vtiquifquclrnajniiiigp.
,tios illud* ne plus tcrtini liceto. Cum Ire ΰίί,π^Ε
^ . . ^ , _ _ _ _ _ _ _ _ , dor bonis fui^vt lnbetj itaruac rclidilegiumg^hss^
idem fumius amplexa; i &: omnium bonorum aliena- C p;ucr ne mentem «terna liberaliore cicduo, ^
tiontin per donationes ptrmiscpc^ tpiX[L!ciHaimpri-
jn ii Fari [1 arum , λ me. fi ?. Q uod i p L um i n illis deb ctis
luundi, humumutc ingeniorum, populo illi place¬
re pomiflc valde nsinuidum. Non diiliiTjiiitcr Fcrri-
5 rari, Caifronou.mi jUcieuiesiEirrtcomupcs j Boroo-
idenErs.AruennijCarnucrs. S,i pie ntideca· teri qui nio-
dum mconfult · & ρυ·ροϋα.' Ιλιετιτιογι pone.octumb
5c fcjge coh 1 1 : cn dos i mpe tus eJfru oes | hsi tanc mnr , vt
plus ellct in legis arbitrio* vi vicini Andes , Cenoina-
nij. Pictones^ fc .uii j complute Sn Std ic prr Iraltam ifa-
ipiuin Ime fraude libet orum aur bscrcdirtiiEar, Vidi
ea Icgillario aitulranccs telbmcntis omiubuicapaE..
rcsdabiitLos* Xcrcdi petas, vt PcEiomus voenr/rife
vidit, vt ferte cogere cur* dum immcniarq d: iiucmp.
do irflantibns fauct. Sed illos vulturios ncii minus
quam irmones imule rnduganc fi£H i Coiifumlm;
hiurrdL -·. Quo enim captator, iU lege fre h^resi ^
mo hodie mfri tmr, nento exheredat odioaoidcmtr.
gi i arbitrium cft , le^ pro homine rcfLirur : iplitnri>
rabi lis & ini mo ca ad cap caror i s preces, Niilii titi-
mia ciufinoiimcriptongiis eo memor antur*vt'Caft. pni plures habet ibus, quim hmno rnûribiimki>
conf. .i 4 1 pti m :i pn ru , Soc imo coni . 4 9, liki. & al u quem ’■ : nv record at:g & futim cogitatio «ttcruire,
abbi. Ssc erum à Uatuto prohiberi alienationes indi-
fcrctas rei : iiiufqur 1’iirc , dc legitimam lege augeri h;c-
redum poffc, de quo ηαπ ed 'àubituiidurn. Nam gen-
rem, pecuni ;im damilitc 0 pt-s autt is impo r 1 uiiar ç t ii ul-
crue voluniati parere , non butin Kepuldica bene or™
dmao ferendum , & fic libidini pfiiutr amdqtu' ino¬
re lugeri 1 vt nulla Icgiflaroris de eo Cura, nulla cautio
* CAtarci, imprudlriictilim-T prudemi* fuir. Erquarfm-
gimie;, natura* genere , oedine: ad liberos & gentem
veni te deberent, effundi in meretricum fihum Jeno-
Quid li foLTJiina,cmn opesjfupcrbia A-rfodoiitifa
liofLi tiia· mentis stuiinam itiMaucre î Scdvaleïiûf^,
1 1 co n de r donaritu υ ^ , ani legatorum ati^vc Ist^ind,
n ri rLiidn non licfté plus terna boiiorucn, κΐίαικπο
aut eoiittaiih.1 effundere; & mirificé banc ftutcnlum
itita ai Platonis ;t uitori cas. iib.ik dt legi b, Jcqeoiu-
fius Rtib.de ceftain.inf.
Soptr eft inquirere* QuEiri remplis fpcâaïsdstnêi
in decenni nari bnc huius quota, oua tefU3.cft pnr^
monip toriusjin courra ii us,an mortis dpnsrorif.bli!
nes , aur ii quid turpuis dicipotcil , &; verb l.tnillimc £ hic parum momeiui quod res ipCiolhcndif, latliswi
fieri couftat, pude nda e R macula admirabilis i mus iu-
rifpnsdemiae , dc ramen illo iure licent caJia, arida lex-
cola rrlidalibciis ludibrio naturæ. Nam minos horm-
ui aur legi îaciü nis ciTéquàm animantibus teris in fo>
7 tu educando, valde detmdecftà nortna humani iu-
iis, quodlegiilatorcs prnfircncur. Cumin noftris li¬
bri i lego , Sempronium fihiirn tedator cxha?tcdauit,
alteri reli qui t Ifgttiitiam , Fudennllam putafeftiuum
fcormm rx aiTelutredeminiHtifir* Hupuo ud f ancam
Ôîmt'V» ram barbarx fapicnri.e. Sed ramen illa ob¬
tinent illo iure. Qmuctiam fucata illius iucisimagi-
imminuris donaturis facul raribuS- Hicdicendiiitirn
idem ius in omni b us paifl lti Calibus ft.itui poCe , v*1
cium rano eft donation um f qusc pradu ctvpris hnrtcdi-
bus confcmncur , qtixptaTogarioncspuniJSibccti^T
fimtputtioimm lixi-edirariarum, alia eimur.quxc^
tenus* N.'.m ech donationes hxredibusprrciütfi”- *
fieri vetantur generaliter hoc Atri culo, idraiiicri™11
omnimodo t nec omni refpt' itu venun ed: cd etim
bx-c prohibui o dr carum ^cnerejquavrcfpfdb-^^?'
pcIlanimuSj id cft,quar relpcitucninlquamccricpti'
uma' à lege funtappoiîtæ, nec per omnia rnJei· Ostp ■
rie,quamdiu imperium illud lletu, arrunin pierçqtie F ConfuctuJo donare lia-redi pe-cfumpro prebib-et*
, .'.L- T. 1 V |Ί Γμ1|— .S .T rJ I I I L’1"e ΓΟΠ Γ1 'nn(l^ lt’i.'r 1 Γ fw-ι i.Ab . I ,· 1 I -, I . ι Ί ^^1 I , -V-HJ. A i .· sis f Μ I I . 1 . 1 ΓΙΊ & L. i ■ L_ ' ^ '
qnrnrc5 vix oculos art olere conrri (quod Pqcra Lucre¬
tius fcribii) lanricmibnr auLi·. Sed verri tandem ali-
Ïiuando aube , fic denique illud protriuéf edctdlandi
aculrate ite turc, de donaikmu modo , vr pudeat pru¬
dentes homines tam diu rutus opera: in ddcqndb rali-
8 bus-colkra. Ipfi vero fcholalHci Icriotores i fti s à te¬
nera artare in Lucti, fie Je illo imu proluere *vt fmcilEo
ftarc putarent polle ni biit.mhjiicem quod aliud eill-t
refponfum Romae à Iiibqleno.Scd Jiæc vrreordin indi¬
candi de rebus &: vfii rerum dcfettiiNos uatutam du-
fpi dlu m 1 urii e t ad I utredi s eu 1 1 çt ede.s ·: iu fd c m grii^
ne ei prafhtdicjtltn fiat ti nilo donationis > queiti ^ir'm
i "ner udo vult ex jrqüo hamcdemefTe i nc£ vito
mintii virilem, fine rcftamcnro,. iniecouttatfu· 1
ignur ratio confiïbit in rcfpc.itü tobxredis.qux J·1^
CelTa t, nonprn i id’crnr parafa pio arbitrio de ί£^
fins fhruere, Id ipfiun in vira donatorum ;iîî;û,l·
Nam co tempore nulla poteli elfe cum iqujm «e^;‘
redi b , exp □ ftulatio cum deuri mu , qu f de b LjlS ^Ll' '
ftatuatjqusndiuqiiidenj vmiî, nec
βύο Des Donations Art. G C XVII L 6γο
de eo vllam. Exquo in vita donatoris dicimus , quo A
ad v funi confiftere donationem, fie vt ne ipfe quidem
donator poffit eam reuocare, & multominus cohæ-
res cùm donator de fuo afntradu teneatur , Sc ca¬
pies confequenter ex eius perfona non poffit litem
impendere , quod Caft. notat conf. 441. num. 3. lib-i.
pro eo quidem iure quod in vita habet. Sed fi is cui fic
donatum eft, aliquando hæres fiat donatoris , eueniet
mutari titulum acquifuionis , fic vt qui in vita dona-
tarij iure Eruebatur , eo mortuo hæres fiat, &vthæ-
res teneat , ita vt olira prærogatum videatur. Hoc
cafu cùm de determinatione quotae quaeritur , palam g
eft tempus mortis ipedandum , vt fit in omni deter¬
minatione quotae , quae titulo hæreditario defertur. 1.
quoties, C. de inoff. teft. auth. nouiffima. eodem
tit. §. vit. Inft. ad I. Falcid. Un quantitate. D. eodem
tit. 1. etiam vit. L fi patronum ex debita. §. vit. D. de
bon. liber, nec quilquam vllo titulo plus aufert por¬
tione fua Confuetudinaria, nifi eledionem corporum
donaturum poteft obtinere , en moins prenant , vtilita-
tis quidem partem vlla in parte maiorem confequi
16 nequit. Itaque talis adus dénatura contradus ha¬
bet, quod viuente donatore donatarius fruitur , & q
frudus prçcipit,quod donator de donatione tenetur.
Sed vis contradus definit mortuo donatore , Sc inci¬
pit elfe hæreditas , Sc ære alieno pro rata obftringit,
Sc capit modum à portione hærediraria, quod latè fu¬
mus exequuti. Art. 405. vnde in tali adu non eft con-
fiderandum, quid in bonis donator habuerit, cùm
donaret, id eft,contradus temporeffied quantum cùm
moritur, id eft, cùm defertur hæreditas. Ex quo acci-
di^vt augeri aut diminui poffit, quod Bart.ait, Baldus
Ang. Caft. l.i. C.de inoff. don. Paul. Sc Alex, l.in ra¬
tione. D.adl. Falcid. Decius conf.276. Iaf. conf. 214.
Anton. Rub.conf34.ptfi non défunt, qui tempus pa D
£ti , vel donationis fpedandum putent , cùm à patre
datur legitima adiec a renuciatione, quos magno nu-
17 mero colligit Molinæus annotatione ad coniil. Alex.
180. lib. 3. quos ego de iure confuetudinario non fe-
quor , propterea quod nulla ratione facere poteft pa¬
ter, vtinæqùaliter fuccedant liberi, nec poteft vnius
portionem ftipulari cæteris , vt nec partem eius vllam
partis , quin non obftante renunciatione recurrat ad
fupplementum portionis fuæ mortuo patre , &: nullo
negotio reftituatur probata læfione. Et fi de filiabus
quidem’ aliud regna Sc prouinciæ obferuant , cùm re- {
nunciant,de quo infra dicemus Articulo 214.
18 Sequitur diftindionis pars altera , cùm qu^rimus
de donationibus quæ cxq§ineis fiunt, an contradus,
an mortis tempus fpedandum fit in diiudicanda quo¬
ta bonorum, Sc valdè eft quod dubitetur , propterea
quod in contradibus ad determinationem rei , limi-
tum,pertinentiarum,iurium regulariter tempus con-
ip tradus fpedandum putant. 1. Rutilia. D.de contrah.
empt.l. D. de hæred. vel ad. vend. In donationibus
omnium bonorum præfentia tantum intelligi , quod
illi notant. 1. ftipulatio hoc modo. D. de vert), oblig.
Iaficonf.y. lib.3. Craucta , conf. 139. Bellam, conf.48.
ex.l. vit. C quæ res pig.oblig.poiTunt/icinlegatis.l. fi
ita.D.de aur.& argent.lcgat. vbi Bartolus.idemin da¬
tione legitimæ , quæ poftea diminutis bonis diminui
illo iure non debeat. quodCyn. Sc Baldus dicunt, le-
20 ge prima. C.de inoff.donat. Ne in publicatione quidé
bonorum alia quàm prçfentiaincludi.gloiia.l. fi man*
dauero. §. is cuius. D. mand.nec enim adus confum-
mati vitium recipiunt à confequutis. 1. fancimus. §. fi
quis autem per diuerfa.C. de donat. Sed lnc fubfiften-
dum eft , nec omnibus obuia iufta de his ratiocinatio
eft, cùm quaeritur in hac quota quod tempus fpedan-
dum fit, & res animaduerfione digna eft'. Multum
omnino intereft. An donatio certi corporis , certæve
fpeciei fiat, an quotæ bonorum, id dilcrimeri alibi fu-
fiùs explicabitur. Nunc id dicendum. Quod in fpeCie 21
donatur, per fe fuis finibus & loco deferiptum , nec
incrementum, nec decrementum recipit, cùm fit cor¬
poris finiti. Itaque quanta fit eius aeftimatio,& an ter¬
tiam faciat in toto,an excedat tempus donationis fpe-
dandum eft,vt valeat aut refeindatur exceffiis,nec de¬
crementum bonorum donationem imminuet, nec
augmentum proderit ad confirmandam donationem.
Donator cùm predium donaret pretij quatuor aureo¬
rum, duodecim in bonis habuit, pofterius ei quatuor
criêre,donatario nihil peribit: fi cum xij.in bonis ha¬
eret quinque donauit , quantumcumque audis ad
quindecim aut amplius facultatibus donatoris excei-
ius refeindi debebit.
Sed alia longe confideratio eft eius donationis,qu« 22
fub nomine quotæ bonorum donatoris fada fit ter-·
tiæ,quartç,quintç.Nam nifi exprefsè verba reftringat
ad ea bona quæ tum habet, hæc quota à tepore morris
donatoris metienda erit, quia nomen quotæ augmen¬
tum Sc decrementum recipit bonorum, & ambulato¬
ria eft vfque ad mortem. Nam cùm prohibitio donan¬
di vitra quotam apponatur reipedu hæredis , qubd
ipfum ex tex.patec,id tempus fpedadum eft, quo no-·
men, ius Sc adiones hæredum in adum exeunt , cùm
habitus tantùm in præfumpto fit; V nde fit , vt hæc
quota menfuram accipiat ab eo tempore , quo hære¬
dis qualitas inditur. 1. etiam. §.vlt. l.h patronus ex dc-
bita.$.fin.D.de bon.liber.Rom. fing.127. quod Alex.
confuluit.conf.i4.Ub.i.&:Molin.ibi notandum putat
pro ftatutis terraru,quæ in donationibus verba quotæ
apponunt. Hanc igitur tertiam audæ , aut imminutae
facultates augebunt , aut imminuent, quod valdè no¬
tari conuemt.
De tempore dotis conftitutæexertèpugnant,quos
committit Boër.decif.62.
Hæc cùm de circurrifcriptione temporis dixerimus. 23
Quaerendum de pluribus dohationibus , cùm Sc ip fie
temporibus diftant.Diximus ante eas donationes,quq
tertiam bonorum excedantjvitiari dumtaxat in excef-
fu.d.l. fancimus. Sedhuius quæftionis non vnum ca¬
put eft, fieri enim plures vel vni, vel pluribus poffiint,
vno tempore aut diuerfis. Cùm plures vni fadæ funt,
, & temporibus diuerfis , harum non alia diiudicatio
1 quàm cùm plures pluribus fiunt. Quæ enim prius fa¬
dæ funt rite Sc intra modum, vbi femel vires fumpfc-
re de iure, non poffimt à confequutis infirmari iure fe¬
mel quaefito&r confirmato , quodd. 1. fancimus. §.fi
quis autem per diuerfa, probatur. Sed folæ vltimæ vt
folæ peccant , ita folæ coercentur ad modum , facit
enim pluralitatem aduum temporis interuallum Sc
difiundi temporibus confenfus, Sc contradus,quo fit
vtdevltimis dumtaxat demi debeat exceflus. Quod fi 24
eodem tempore fiant fiue vni , fiue pluribus, vnitas
temporis vnicum adum facit , etiam de pluribus re-
^ bus ideoque pro rata de fingulis demendum fit, quod
donationem reftringat intra modum, d. jT.fi quis auté
er diuer fit. l.i. JT. fiphuibus. D. fi quid in fraud. parr.
in feruitutem.§.vlt.D.de bon.libert.& à fingulis ali¬
quid corradendum. vtl.etiam.§.fidebita.D. de bon.
liber.l. fi libertus fub coditione.§. libertus patronum.
D.de bon. lib. Quod fi fraus fada fit,omnes ex æquo
corruunt. 1. fi libertus. $. vit. D.de iurpatr. fin omnes
diuerfis temporibus fadæ funt, & effedus poft mor¬
tem collatus fit, vt in donationibus caufa mortis,6m-
nes concurrunt in pundo mortis, Sc eiufdem tempo¬
ris fiunt , ideoque de.fingulis deuahendm citra conii-
6γι Des Donations, Art.C C X V 1 1 1. ^
derationrtti data? vc loquuntur ; qutnlConÇ An.dium
ffcatiut. Art. Comam, Arr.347. & rationem ha¬
bet i iurc j quia eu m rflcchus omnium Goncurlat ni
Ai pmi fto , ciuLlein tempori s omnes habenda' iuni. Ex
quibus apparer vnitateiii a utp 1 u rali tate m aïtih Jiîu-
aicari ab i partis & üwcniaUiï tcnip^nim, quo J pluti-
bas temporibus atbu fir . *âu& Înicui dia nequi: nu-
m/ttOj lie vt nibil profit, di m tes phres donantur viiq
aitu>cas Îep.-ir atfc*v c plurcs-adi [S.intelliganmr^cc cx-
prdTiiTl· îiiitruinemo , vc tôt habcuuur denananes
quotres finit donant* dequo BiK. h MotteJKiiius.D-
^ de dan, Ales.coni.inljb^. iecon£ui|f.lib,i. iu.fi qui¬
dem per dinumerationem finguloranvcÎLm pretium,
sut eeni'cni'js: m rcs lingulas içpatarim apponitur
aeque principaliter, Quod de mmjimtationibusantc
diximus , li cute. contra qvLT ixaiura &; Iocis tepamea
fruit, vel 4 eau fis dîner fis o riumur comungend π n 0«
fuiu, vt qui quinquaginta debet ex vn'ncsuaù,& quin-
quagio ta. ex ab a, fi ytramque Tu minam eodem libelle
petat, non polfic ta iimgere adiadenda cencu,de qui¬
bus fbiiè iudçx, indicate non potHtper ibruium , aut
ad iniinuatiuticm , aut cuitanulam , aut cogendam, de
quo vulgb ich.oll· 1, fi idem cu eodem, D.de mriidicb
om.i ud, ik Alex. oonf. 3 τ,νοί 4 Jticm qqrsf. 3 4. çonfi po.
jmrEftj, ii h. pfaciür adjure rationes Tkaq. in retrait,
coimettf, &.4.gLo.,jide vnitateaftusj ob temporis cou-
iunttione m. aii j .l.i.C, de donat, mofHc.
i? Corifequm ter quxntur , quid [1 do π aria fâdta !ir,
non qn ota? velim trien tis au t q uadram: is , fcd corp or is
oem& fpedri denominata. Nam qua modo, qmbuf-
vg verbis fiat multum interdii , fine ad debitarum di-
flnbutmnem ëc par ci don cm , fine quo ad alia, quod
Articulo fequenri dicemus. Sed hoc cafit nihii intet-
efijCÙmquatï cxcriTus prohibctur,fcctianc donenrr,
aut quodrmiam exaequet» prarditim certum aur quo-
ti, refpeclu totius patri moniji , aut fpicies qiiae arqui-
ualcat qu otx 1 v troque ensm caiu fi cxccîJlis fi t cerna:
adprapomôuem aeftimaiiouis todus^v xquo pecca-
eiLc.,quüd& farpe indicatum cftjÎf attefhun memora¬
bile citat MoLUb, Je inoft- donat, mi Mu ik Bart.l.nû-
mCrt debito ris. $JÊho. D.dcifigat^Tiria.ÿ. tmpm-
ror.D.dc legar, i,Titaq-l. fi vnqtia.ro, verbo Onraia.co-
«itasd. Alioquirnhileliet facüiu s, quam fraudes aib 11-
gere nominibus ad dudendard Confaccudutis dJpa-
haonem.
iS De v fitfmdhj donaro poteft inadtre d n bteado,pu-
j'/rtufid it- „ fidimidizaui alterius ctuor^ Κοπλγειττ> KUm bir·.
dt- TÎL fi dumdiæ anr alcerius' quoiæ bonorum. Nam ’lvic
Zt^· “Ϋΐ' ca^fe Vtr^i£ confiiecudmis cxprefiiis nonciL Sed ta-
nien ex tarione eius alibi espreffa decidi deber>de quo
cfiitt ex rempote decetncrerut in çontrotterui qui¬
dam , ex Cauia, dmi^rionis vfusfmihts vitri doarium,
malum ludkdttlTn non malus Litigator pattqmtspro
feabilulst- Ccnumeftvfb mfruituin i nter bona im¬
mobilia, haberi ^ idcoquein bonorum immobilium
quantitate ineunda teibi mati onetn recipere. Lcorrti-
ption e+ C- du vfufr. & qi jos congeri t Tirq+ in rctrad.
ι-i. g!oC i.nu.ié, & nota-LbcereditittiiEt. D,ad Trebcl-
ip liari, ie dc conus alibi fiisè. Sed 3c feripu q uo qu e co-
ruerudine afftimano taxata cft , non vno loco dimidio
proprietatis , qusf ïftimatio etfi tationc interdum re¬
fellitur , mutabilis eft pro quali tare, aut valemdine
perfoujE cui deberur^airicn vtMic in valente ic boni
habitus perfona accipiamus inaximatn,cmTiietviqUi
dimidiam vfiisfnidlus bonorum partem donauciic,
bene habenti quartam bonorum partem dedifFu vi-
dcatur,qui omnium bonoruniidiqwidiaroptaprictatis
& hoc ipiiffimo cafii Γοπίίΐΐ bonus luriCconfi.il tus Joa,
Lupus Hifpanus, repet, ctibr. de donario, ^.zj.nos am¬
plius, Art* 433. Qmire digere cogor magna inçon.-
A fidftatione aliquando ea de re i udi catum
lam rationem e fle hjbitsm vfusfbidtus , ckLmC
darovxori donafie &l vfumfruâum>& domnum
retur, quæv traque modum à confuetqditiç tasaa
longi excederent. Quod iirdicmm petfpkiiini?!
coniuccudinis ratio ickllit * vc extcmporai-n.^ ,
præci uiiatum, 111
Hatccini dEvidgaribusdonitionibusdixf^
rle modo &: qUom rerum donandaruin^on fenjcj j
lutari incidit, an qua- lex fic modus dt his effet ""
in donationibus ad pias caufas valere dehfr[lir . n*^
inraltbus muli a fiiigulaiia indu^tafiiiicctitJtTavnl
J res ftoceiuias fauore cadâe , Pc lufli erudiris t5 ^
riavifs.eft, de qua integra fyntagmaralibronjtn3 ^
ficcrcm „ TiraqncSlo Ai Hegendorphinn jip^iri'
que Pari fie nfi’in, Curiam dubitaife arguunt , nu^ pj"
natus Chojjuius vir perquàrti «aditus ‘Scdili·^]^
pfit , hb*j pmtil, Rull. lcd &c ccmfuçt Lidines'cpjj.j^
exprefsé aiucndum putaudrt? du eo^vt Turon.À^ ,,,
&c liltï quaedam, Compertuiu haminry rtifb|cQ.5
ft?mm nofttateSyatin liberos non habent, x venactfi
ixpü libcronim Fraudt· cfFiiiè. fuain Eoclf(îïstgf ^
caulas conferre·, Fecirboc iupi: rioræcis cte-bribij-Mj.-
C pietas refrixi r.Quibus in bonis tria aut quarum iyw.*
r i foli fi u rsini ei extre ma phtcitit , tou in ctk bi^n.
nem inillluum neUqueruitt, Ipfi quoquchimdcsid.
gione mon i nofiio o U arguere teSamenta , sut dû··,,
ti tmes non funç au fi . Nunc crebri ùs de £0 înquirirui
Scribst [uftini.ums alicubi rem 111 Sodefi^domnaui
optimum elle modum immeniLtatem; fuitirermu,
lorum temporum eius ordinis fila religio & proba».
qu,r bona Fidi abero rTv t al i is ponus quini fi biîijcre
videretur. Nunc non tantum expedit fort ΐΠς,^^
hora fperanda fu.uc-Q^cen\mvt maxime pLer» bea
re colemla fit, Îlc tamen coh debctt nealfcrg driliircife
D ni e ΐΛκ o ficisdi poffi t : Nec enim mtnorpwwdEbaur
libcn s, quài π Ecde l i.e. Nota eft, & criiuti AtcaitiiK-.
legerat Auguftim epiftoLtm ad Ediiium , πυιηηπίΰ-
tat Hac quidem mrcEuclufiasantefcrenLiai , Mi! i
celebre Apofloli , Qin fuii non prouidet infiinii^
& infideli dc rutior , & aflorgiam inter vitii ilih^
n st , hoc e ft ddechi m ch antatis aduerfiis fatiguin»
iuum . Στ hunc locum locupletat, T if aqudlJ. ii viv
quam, vecli. libertus , numer.50. C dereao&dttHC..
Cau Fam eni m fil Ioni m , addo ego & prapinqumni
quo que , quit ucccdcre debent t- x lege anrcfcnliit Etr
E cleÜLï , quod dc filiis Oculus putat, I. licet, Cdc pkt.l.
gene taliter coi. 4. C, de mftir. & fbbftiL Sf bom. ΐί»
Corn, confd.31.li h. [Jaf ’.cojÉil.iti.îik î,'& i4L.lib+
qui «fi inliberis loquantur , t^men eadem nriocft
noftro quidem jure, du confiinguincis fequcntibys in
gradu , qn os lex tx ncceJlitatc ficfiibfticui t Uhe/y ^
fraude talium nihil donamn Itceat de bôciijuîiVfii.®
fraude niUmplius tettia Ιϊοκι^. Ttaqnequod kst itda-
cic, 6-: debitum fed r,nOn cftiu poteftatecainfqiî’i:'·
iieresde alteri conferre cui non debetur: cft cmra ^
a qupque pia caufii legn oHeqill , Cttm pncftnitn br- ^ J
reseger. Quare nullam pimris caLifamhcantrkren· iU
F dam alteri pietati puto , vt ampli lh eaqnorasb^ri·'·
elargiri prxtcstm ciiiufquam pia;, eauiaxquam
elFc putaiuc , ëc de reliquo ftiuiinodicsum elle νο·;ι ■
Quod.dc in fpede probamur Andi, confit- J f. fteux.
conifi.i j.loan. Fabcr.ÿ. 1 .lnilitut.de hrteJib^bnX?·
fiat, & Sûciti. cortf. 4& vah 1 . Deniq ue t aliit orflm
ift-.a vitra modum à Con'kietudine potiri uni , i 'd
Cmfk putanda funr . erfietiruo fraude bvrcdisj^1
fillit rejicienda sn totum , hotdft huic dslpoiinorii
fubjicienda : icgifima enim heredum qui a,L’e *')'
iuccedunt , funr duQ tricrites·, unosnc mvrr.a 'T1-1
cLuqrtatf
<5/3 Des Donations Art. C C X V 1 1 L 674
Guiqoàm fupergredi licet. Nam legitimam legalem, a
ftatuto augeri ml vetat , quod Socin. illo coniîlio dif-
fcrit, quæ cum lege cftcouftituta, ih cæteris hæredi-
bus ram minuit legata & donationes , quàm legitima
liberorum, quod Bar. ait, L Papinianus. §. Imperator.
D. de iiio ff. tefb. glof. l.fiquis ad declinandam. C. de
epiic. & cler. Certe refciftam & lententia & arefio
donationem meminimus, ad tertiam , quæ teftameiî-
to ad pias caufasdacta eifet anno 1576, ij.OAob. entre
les heritiers de GaUîî , (T les pArtoifiiens de TouJJàins de
Rennes.
31 Supereft hoc quidem in fubie&o tertiæ , vt inqui- β
ramus, an ea dedu&o ære alieno intelligi debeat,cùm
hîc non addiderit àla charge de payer les delrtes , vt Arti¬
culo fequenti. Acde ære alieno perfona!i,id eft, debi¬
tis mobilibus non eft longa dilputatio : quia id àd hæ-
redes pertinet eôfque bonorum mobilium, nec res
foli reipipt , quamdiu mobilia foluendafunt. Sed de
oneribus , quæ res foli fpedant , alia dubitatio,veluti
reditus perpetui impofiti, partagiavt loquuntur, res
vcndicatæ , res in lite , fed de his Articulo fequ. dice¬
mus. Nunc id tantum poft difputationes Doétotum
dicimus, quod vfus & melior ratio induxit, in execu- Q
tione talium donationum fcponi, deduci, diftrahique
omnia Kalia onera de toto patrimonio donatoris ίο^-
lcre, quo demum purgato, de eo quod fupereft tertia
deciditur donatario libera, fie fitvt'hæres & donata-·
rius onera pro rata emolumenti fendant, &ifta qui¬
dem, cum donatio fit fub nomine quotæ. Nam ii lpe-
cies donata eft, ea à donatore integra præftanda cftj
cum donata fit talis’, fed eo mortuo petente hærede
æftimatio fpcciei ad tertiam redigenda erit purgatis
oneribus , alioqui iiTciFcdu plus tertia donatum re-
periretur, quod nullo cafu ferendum eft. Sed adio de
excelfo viuenti donatori non competit, fedeompe-p
tit haeredi: Ex quo confequens eft non recipi eam lcn -
tentiam, quam tariien Arefto Parifienfi comproba¬
tam Molirtæus anriotadone quadam ad Confuet. Pi-
dauenf. feribit Articulé 203.quapropofita mobilium
donatione, 8c tertiæ-bonorum, &· acquæftuum dona-
Carius non folum debita perfonalia luere fuper bonis
donatis i udicatus eft, fed etiam liberare à reditibus
conftitutis, quæ inter onera realia reponuntur , velu-
ti duæ tertiæ ad hæredem liberæ venire debeant,quod
ipfum etfi verum eft , tamen talia onera ipfo iurchæ-
rcditatCm minuunt, & de vniuerfis bonis deducenda p
funt. .
32 Quid igitur dicimus.Cfi de tertia dixerimus auferen¬
da onera , fi vt ea fi quæ funt minorem faciat tertiam
donatarij. Cùm item vfumfrudum pbfuerimus inter
onerà immobilia , proponitur aliquis donalfe tertiam
bohoruni, deinde duds partes reliquas·, -vel partem
aliquam orieralfe vfufrudu,an valebit vfusfrudus co-
ftiturio. Et plané ex aiitedidis infertur heceifarib rion
valituram. Nam cùm omnem donandi potentiam ti¬
tulo quidem lucra tiuo, Coniuetudo reftrinxerit intra
tertiam bonorum immobilium , 8c vfumfrudum in¬
ter immobilia pofuerimus, relinquitur poft donatam
tertiam·', ebriftitutionem vfusfru&Us eife in excelfu.
Nam extremum potentiæ donandi confumitur in
pundo tertiæ , quod amplius eft, à malo êft 6c in im¬
potentia.!, faincimus. C. dedônat. & hoc ipio text.Ac-
cedit,qubd fi ponimus liberos fuccédere,quod fuper-
eft vitra tertiam , id eft diiæ partes funt in eorum legi-
tima,de qua omnis difpofitio ablata eft donatori , per
titulos quidem lucratiuos. Id idem verum eft in altis
hæredibus,qui ex necelfitate,&: Confuetudinis difpa-
•sfrgentr, iti Conf Bnt.
fitionefuccedunt. Sed certa eft fententia, liberos aut
alios quibus legevlla legitima debetur, nullo modo
polle grauari in ea, fiue onere, fiueappofitione con¬
ditionis loci, aut temporis grauantis,àut alia vlla,quia
ea ex debito defertur , quod ad titulos quidem lucra¬
tiuos. Nam vr iute illo legitima fic debetur, vtnullci
titulo imminui poflit , fie noftro ne per .titülos lucra¬
tiuos vllo modo grauari, tex. §. prohibemus, âüth. dd
trient. dcfemilE eol.3. 1. Papinianus. $.4. D.deinoft.
teft. 1. quoniam in prioribus eod. tit. & Alex, confi
29. lib. 4. quod &c in legitimis aliorum hæredrim fen-
fit gloila. 1. fi quis ad declinandam. C. de Epifc. &
cler. Bart. d. 1. Papinianus. §. Imperator. Molinæus.
§. vni. num.24. gloif. 3. in feud. Quare ptæcisè ne¬
gandum eft, poft donationem tertiæ patris bono¬
rum hæredem polle grauari vfufrudu , aut alio one¬
re titulo quidem lucratiuo , alioqui plus tertia do¬
natur.
V nde ficut in mimenfum femper crefcit materia
inquirendi, &fa<ftifpecies occurrunt infimtæ. Dubi¬
tari incidit, an qui fùturæ vxori , extraneove cuiquam
tertiam bonorum donauiifet, id eft,id totum quod de
bonis fuis poteft donare aut concedere titulo lucrati¬
uo, atqite ideo reliquas partes nem pollet gfauare vfii-
frudu ·, An (inquam) li vxorem duxifleteam cuido-
naucrat, ex doario confequi polfet, quod nos hoc lo¬
co pro vfufru&u ponimus. Mouet dubitationem ter¬
tia donata, & potentia donandi aut grauandi reliquas
partes, in totum exclu.la per titulos lucratiuos, ex quo
ante refoluimus vfumfru&um inutiliter conftitui.
Quod fi obiieitur doarium non à conuentione tribiii
fed à lege, eft quod refpoiideatur id quidem verum ef-
fe, fed tamen à lege tribui in confequentiam adus vo-
luntarij , id eft ,matrimonij ideôque non aliam eius
caufam efie qüàmvoÎuntariè conftituti. Hîc quçren-
dum, an doarium ex caufa onerofa , aut lucratiua ve¬
niat ad mulierem. Nam fi lucratiua cft,incidftur in ea,
quæ ante diximus,de impotentia donandirfin caufa eft;
onerofa, nemo prohibetur ex caufa onerofa alienare,
etiam dortata tertia parte bonoriffi modo nullaparti-
cipatio fraudis arguatur , quod ante demonftraui-
mus. An autem eiufmodi fit· doarism diilèruimus.
Art. 429. Sc diximus videri titulum oncrofuüi. Nam
cum ob caufam matrimonij & deflorati pudoris re-
compenfarionem tribuatur , necelfe eft ob caufam di¬
ci, & confequenter inter onerofos contradus poni,
quod1 fiifiùs diximus in glof vetbi donner. Quare cùm ynuri
ponamus1 hanc Confuetudinis difpofitionem eife à *,,talterum
caufa onerofa , 'confequétür eam non prohiberi doa- ici?
rium petere , quæ donationem tertiæ fitçonfequutà. ’
Sed vàlde animaditertendum , quod dicimus donata
tertia parte bonorum fub nomine quotæ,donatarium
etiafllfi prior in titulb'fir , tamen in oneribus realibus
deducendis, tertiam dbatij pattern agnofcere, & inter'
onera deducere debere, quia vr cùm ante diximus^
ijuota bonorum attendatur mortis donatoris tempo¬
re, & ad id vfque tempus incrementum & decremen¬
tum recipiat , euenit vt doarium conftitutum inter
Onera teperiatur, & ideb donatarius pfo rata dedu¬
cendo & fufeipiendo in le tertiam onerum partem,
doarij quoque onus fuftinerepro rata debear. Quod
diligenter annotandum eft , proptereaquod quis'ft-
cilè contrà cenferet adùertendo ad datam donatio¬
nis·, ’quæ prius fa<fta in fa&o præfüpponitur. Scd da¬
ta eius refpici non debet, fed tempus mortis, quod
'fitin dbnationib. quotæ , quo tempore doarium in¬
fer onera repeïitur, & deducendum eft de donatione,.
- FF
6?$ Des Donations. Ait.CCXVI II. 675
GLOSSA* 6.
ï iflDJ 4 hbf fit* ψάηί lit B rtUnniÀ^vem *nt J n Lf wc
rïwwwi. H .
λ ifl rf/^ίί , fiâUndm (fi htm il omti'i di/ffitit-
ntf.
3 h 1 WJ M^rtiÿfL^n.Îrii bm (ÎûJTîfVi/ÿ*
4 idem hjhw perfitrUntm*.
5 StâiHfoTum rtuliu-m £T perfin* (mm different u.
6 nmC? mtxjiriint'
y P trft H Jilin riï IXtmpU Viril*
g tîflfidtfilrt ,&ίφτφα .
9 Bom fï f«ïtfW|J& {nbmirinUtr,
I o Fo* ptrftn afhngït ~yrce duovum , pto duibui habetur.
I I Pote j?Æf extra finit fémur ÿ fi 1 j>nua U tfi ,
il Îerfin*fitu m mn habet.
I j /'fr/rirj j ji-jÎfi «ίβ ώίϊί if r , PJJ/Î tff 1» >0 tuttfnïitn &Jfi~
ittur.
1 4 ÎATtimUnt iffiittntii mu fiant m imfider*tane.
ij stinwimdewm&mnattBftmqfiuumjintt&lefit.
1$ ptthnm typer finalium ttnfiderut· , cr
i* ff.
17 Oifitiffïi fArÎ/ÎjÎii ai fitccefitonc t imitera twtum rx-
dudit ut.
1 5 I/ ÎU txtiafi* terri ma tantum [ne excluditur,
iÿ Tuttrr m n Aitmti η ψ fui? t (Ha s.
10 Decretum interponitur i t adire rerum > *r*t perfien*-
rum.
11 In ceuia* impett tnli bcn* ulli fin mn betunt?}.
II Lefifiin* fti (fi iflui ptrfonaltf.
ScetUtiperfanelta^ rtnirtt mtxfvnfiu ni reilii.
14 ii Un α in flmerfis fiunt fi vtcedüttr.
aj FtrUruw firuSurA w» fecit flamtumperfiiulf^
rc*le.
u& F ili a fi* i uti excluditur Utr dumt*x4tfi*itt;l,
17 Excliifin ex (i ntr*$u viriCumfue excludit.
iS Smpitx titiucnm exdudir du mutet 4 U(6,
ly Statut rtm de nerf legMtde inter iv to»gn liait tfi,
jo Mtbihi levrbut lUtmulsj tudreantur.
31 Quid >γγΙλ Trieur de etnfu*$iiÙut fitilk t ^
iJ enditr
3 1 Pe ienyttifllb ut vlmsi1nyutf<t$ii.
53 liltiif/tf «mtnuerjU de Utor CtnctSwÿ dj-j I
na-7*
34 SUttfitian itttfi ccnu-enùt.frdfimplex φ/sfiu.
3 ΐ cUnfuU ( Lclon Ses vs & co ultumes) fxiduha I
Bil hi i pTÆîer nUtum .
37 ΐ/h* rxtlufi unuetoieaelmleamftetxtltidittif.
Cimenta determinatur À Uïf ,
391 SU tritum fteludrt a temterajit* ttnam.
4 û ^Arrefia tle ha IturtiidlU
4 1 Efifieflut fiat uti de unf nefiiliat. u ntugfim*
4i Pe Utili ahh firt) > in "-V nunc m certum.
43 ratrrmemtfM J Iferr.t rf nmmr* nt‘tl cfl iif
tient*
44 Piw ppr tmetiU ex letorum filii ,
43 ^AccepUt ii det)*t fator tK ~>flA pT*IHtttUt Jttn «r Ιώ !
do ara m ahd,
45 In lui.ro tttuugum rftl t>d fi Λ tutu mfitfhndm fi\
47 FlablhtAS perfe nurum iudi Î4ÎU r .i tw Jc-RrffrVIj,
4 g M Ai iri t *4 rndi cafuj * domkrfia*
4 y Ptwutlium ,j tu d fuit tempête cttijrtlfar kfttdti!,
I
Ergo Coniiteiuilo permimr donationis j^çult^fpr-
tianÎ bonorum omnium in extraneam conferre ^ non
fiarttsiitw- Qiixrirmis igitnr VAU^coiiucnicntcr3an in
ineunda liac bonorum quota } lionjqnoqLieeaqux
extra fines Bfitânix donator habuit, fub diucrHs prû-
uiuCiLS & itaciuis * in cumputanonem vernant bo-
norum ^ ita vt donataritii habeat ternam de roto
donatoiis patrimonio , vbicutnquc locorum fi tum
fit, Eaqu.TÎUo digna. dftmquiiitionc Φ coque magis
quod pAuciilimi haibtnas videntur id argumentum
commodi tra^ialirc 3 quantum quidem ad confue-
rudinarij luris Romani conlenhoncm , Uutdifcri-
mcu attinet ΐ ctii quidem Icholiftid ierip rores Inum
illud Romanum priuarim cojiiosi & redudantet , fod
Si diifidiosc v ex aiTc videntur magis quàm ctpUealVej
Enc tam vario ,d iiceptacion um, Tentent iarumiCaluunij
vr nemo talibus icMxandrispofhrexplicare , nemo
çoiifcnium eliccrc inter optrâtiOmim caurcs j dum
tuum quiique fe nfiim , dtil ind^ioB cs'j Araiiftorira tes di.
ueiiorumduiedas. ingerit , dianfraituofis ambimus
planum labe Faitanî ( vn-de fit , vt meet ci magiilri in¬
certiores leitorcs dimittam. Huius commentar ionis
lotum vidgb.l.i.Gde funi. Trini r. occupat. Se dea re -
cadere valde ciTet operoium s & pngnsnrcs compone¬
re j aut comparate im podi bile, t^narç onjiflis omnib u.s
omnium opinat 3 onihus, tù 1 1 U qux cii m v Tu congiuu r
rfqppriflîina tribunalibus Si Foto trademus,
1 Ci im de rebus loli , id cit i nuno btlihus a^ii urs <juih
appellent dhcntgge . Si diuctia diuer latum potTeilio-
numloca Sc iicus propomuitnr.in acquitendis^crms-
■ferendis , aui afferendis dominiis , desn concrouerfia
cft quo i ure c.i?gan mi., certi di ma v [ u obferuatio eil i d
ius de pluri bui ("pe-clari q Ltod ! o<: i eit , de.fijas cuique
locolcgeSjitacutajdi Contliectidincs fi-ruandai^ qui
cuique mores ck rebus^territotio^ poteilatii; Hnibus
Γιητ recepti, ÎTc vt de taJibus jiullaç;üiufquaiti]WKlia
fit prêter terrttm'qlegcni, Sicin coiarracbbiif , fie
in tc fiam eut is. ? fi c in 'commerces ojrmibus ^Lo¬
cis conucuicndi coi ifiitutiim : nc contta fitusa^n
in immobilibus quidquam dcccrm poiîlr pcnsisocai* 1
fenfiijSc par eft fit indicati* Nam cüm ouiu;
poli Prijicipt S^RegcSjdynafixjgemes ülia; iua hs li¬
ra amftkucrint , quie mine ii ullo modo falci rtf,
moucn pofiltH rebus quantum libet gdvnttmdKj·
^is, nccciFc cfi * manete canna dt rebus qtiipn^p
obtinuere, fif conditura Tum. Atque hiccdeicWto’
li. Se d a) i a rado eft de pccfo narum iure,in qufl &AK'·!
biliacontmennir , quii talia nonalioiiite h^btnnJH
qiiüm perfona,ipia,£:ideo legem abdorniaiij locoo
piut, Quare' cùni de petloji.c lutCjiut liabibtattqiu· ^
ruut ad acVus cinilci, in vniucrfum cnLludicisriuifln·
tedas cit qui domicilio uidicaydkElt cmpcrloiialal'·
1 ic itu r , qui fie de eo ftatucre p a tefi vt qued. cdixer.:,
iudicatit , ordinari t dc perfo narum i ure , vbicmrqni
obtineit, quocumque ft* peifona contulwitj p^F1?
affic sentiam p erfü n K, fic e nini 1 0 q u arnur, Hx quo ni'J -
tum iruercilc quidam putant, an difpofitio Ibuum11^
iuique concipiatur inperibnam t aut iis retr.aa rNr.'
bties^dam hiris dicendi poirHatcm de rebus 1
Tonis,slb vel illi cerri turio nui potfft-acijqss® dener^
re veta non tard a Lictori tarcjn liabcr àiurc , ^ eüa®
exempla. L fi feruum, ff. 1. Di de acquimid.
1. aut qui aliter, f.vltini. D . quod viautclavq-Vt^
flamentis .1 patet filio. D.dc IfTuiE.kg^ in 1
nsbus. t. fi fie fiipulatiis. Ç. ikverb, oblig.mp^j , '
contra. i. fi filius, D.dc pû J.qui iufiiturnm^H^
semiij . D putdor um . D, de pail .in inn nu tii [aik^ D
cedendis, lactat em, f,vk.Lf oima.il, qiiiimcjunni. p
ccfib. & quos alios Aiicharan,cci!figitCt:iiuiz .
diiunctio ucc iemper nec vbiqiK' eofderticfFectu ^^
<577 Des Donations, Art.C C X V II L 6/8
hct. Sedenimcùmpofitatali diftindtione fcholaftici J
icriptor es, notato difcrimine ad rem veniunt, & quæ-
rendum eft in cafibus καθ' ϊχαςα,, vt Ariiloteles loqui¬
tur, an hic vel ille cafus in rem vel in perfonam conce¬
ptus dici debeat , tii vero & frequenter & perabfurdè
falli eos contingit in diiudicatione particularium fpe-
cierum,cùm perfone fxpe tribuunt, quod fine & con-
fideratione rei eft conftitutum , cùm fcilicet materia
potius quàm agens in controuerfia, & fubieélo ver-
fatur. Ex quo errore nece (Te eft accidere , vt à falfis
principiis decidant in falfilfima confequentia. Sed &
in ea diftitnftione, tertium quod erat adiiciendu mem¬
brum, omiferunt valde illud etiam neceflarium de his
difpofitionibus , quae in rem quidem conceptae repe-
riuntur, fed tamen rerum in his confideratiopræci-
puaeft,qui cafus mixtus eft deperfonis & rebus , &C
cum in hoc ipfo fubiedo Francifcus Aretinus attigit,
1. iuftè poifidet. D. deacquirend. pofleiT. & Panorm.
6 obiter, c. poftulafti. ext. de for. compet. non aliter
quàm in munerum diuifione, in qua realia , perfona-
lia, & mixta ponuntur , & in adlionibus item quae ta¬
les etiam delcribuntur. Cuiufmodi cafus cùm inci¬
dunt, & de dominiis transferendis agitur , pofterior
eft perfonarum confideratio,& ftatutalocorum de re- <
bus peruincunt.
η Exemplis res fiet illuftrior perfonalium ftatutorum,
cùm fcilicet principaliter de perfonarum iure, condi¬
tione,**^ qualitate ftatuitur,abftradtè ab omni materia
reali , veluti vt maior astate & rerum fuarum compos
dici & haberi debeat , qui vigefimum aetatis annum
Utiie excefferit,quale efthoc noftrum, Art.457.aut qui vi-
tyaih gefimum quintum vt Parifiis.
Aut cùm nuptæ interdicitur omni contrahendi,
aut obligandi fuipoteftate,&: contra fadli nullitas in¬
dicitur, Art 524.
Aut cùm hi qui alienae poteftati fubfintj negantur ■
polfe obligari. Art. 507. & 214.
Aut cùm de liberis ftatuitur,vt in poteftate patrum
iint.Art.498.
Aut cùm prodigo bonorum adminiftratio interdi-
citur,Art.49i.
8 Realia funtjVt quae de mododiuidendarumhærc-
ditatum conftituuntur , in capita, inftirpes , aut talia,
tametfi interdum incidit quçrere de perfonarum con¬
ditionibus , fint ne nobiles aut ignobiles , quo mixta
videri poliunt.
Idem de modo rerum donandarum , 8c quota do-
nationum,quod hic titulus perpetuo agit.
Item illud ne in teftamento legari poilit viro ab
vxore, quod quidem de immobilibus conftituit & re¬
bus foli, etfi mixtam habeat deperfonis confideratio-
nem, quando impotentia agentis applicatur rei foli:
Nam fide mobilibus folum quærcretur, polPet videri
in totttm elle perfonale.
Item illud ne conflante matrimonio coniuges res
foli donare polfint.
Mixtorum exempla ponuntur cùm mutatione per-
fonæ contingit familias hercifcudæ iudicium mutari,
veluti cùm res foli immobiles ad squalem fortem re¬
diguntur , ex eo quia hæredesfunt pagani, cumalio-
qui rerum alia & diuerfa fit conditio in bonis nobili¬
bus, & feudis. Hic enim perfonarum conditio diui-
dendi iudicium mutat. Nam pagani nobilia ex æquo
diuidunt, nobiles paganica in capita.
Denique vt perfonalia fint pure de perfonarum
ftatu agi oportet , citra rerum immobilium mixtu¬
ram, & abftradlè ab omni materia reali.Nam fi ita fla-
tuas, minor eft, quod intra viginti annos natus eft,per-
fonaleeft, fi ita minor ne immobile alienet, quodin-
lArgentr. in Conf.Brit.
tra ftatuti territorium fit, mixtum fit de re & per-
fona.
Quae realia aut mixta funt,haud dubiè locorum & 9
rerum fi tum fic ipe<5lant,vt ahis legibus quàm territo-
rij iudicarinon polfint , terminos quidem legiflatoris
populi non excedunt, fed nec vicilfim excedutur ipla,
&vt infinita fit commerciorum libertas iure Roma¬
no, contra<ftibus,teftamentis,negotiationibus, tamen
ea fic infringitur , vt moribus & legibus locorum ce¬
dat. Hæc fententia, l.i. 1. pupillo. D. de tutor. & cur.
dat. l.Titium. §. tutor, deadmin. tut.l.conftitutio.D.
> ad Municip.l.certa forma. C.deiur.fifc.lib.io. l.cùm
vnus.§.is. qui.D.de bon.auth.iud.polf.clem.paftora-
lis aere iud.c.pcr venerabilem, ext. qui fil.fint legit.L
fi quis<luas. D. communia præd. 1. extra territorium.
D.de iurifd.omn.iud. Finira» enim poteftatis finita eft
virtus, l.duumvirum.C. de decur. lib.io. Exquocon-
fequitur, vt 11 plura eiufdem hominis prædia fint, &
diucrfis territoriis fita , diuerfo etiam iure, legibus &
conditionibus regantur, capiantur, transferantur, ac¬
quiratur, non aliter,quàm fi plura plurium elîent pa¬
trimonia, quia quoties vnum & idem diuerfo iure re-
i gitur, pro pluribus habetur , di vnus idemquehomo
1 diuerfos magiftratus gerens, aut ofticiis fungens pro 10
diuerfis habetur, & alius à feipfo etfi vnus & idé cor¬
pore. 1. Papinianus. §. fed nec impuberis. D.de inof.
teft.l.parris &c filij.D.dc vulg. &pupil.Bald.not.l.fi ar¬
rogator, verf adprædiôla.D.de adoptio.cùmidreipô-
fum vnius & eiufdem hominis pluies haeredes fubfti-
tutos,& diuerforum patrum vnum filium , vilius ho¬
minis plura' teftamenta admittit, & vnius hominis di-
uerfa hngit patrimonia , vt Bald. ait,& Corn.conf.85.
li.5.Euerard.inlocis,loco.79.&l.fimiles.&l.eum qui
certarii.D.de teft.militis,l.procuratorem.§.fed fi duas
D.de tribut.a<ftio.&; alibi diximus. Eft igitur fitus reru
i fpedlandus , &iure quaerendo di legibus diiudicandi.
l.cùmhæred. §. 1. D. deacq.polfi l.indi&iones. C.de
anno.& tribut. l.io.Lcenfu.C.finecéf.vel.rcliq.l.for-
ma.§.vero.D.decenf.l. non folum. §.teftament. D. de π
excuf. tutor. l.etia. D.de tcft. Omnis enim poteftas ex¬
tra fines poteftatis attributa» aut propriæ , priuata eft
perfona,& finitç poteftatis finita iurifdidlio di cogni¬
tio, ideo & ftatuta extra territoria fua fine vfu lunt,
cùm extra ea terreri nemo pofiit , quæ territorij diffi¬
nitio eft.Iure itaque Imperator (cudlis populis) addi¬
dit (quos clementiæ nollræ regit imperiti) etfi ibi prae-··
E ter rem de eo relatiuo multa comminifcuntur fcholæ
feriptores. Sed quæ ftatuta in perfonam concipiuntur,
alio iure habentur.Nam cùm perfonæ nullis agrorum u
finibus aut vrbium moenibus fic clauduntur, vt exce¬
dere non liceat , indita libertate infinita fedium muta-
darum, in fupplicio eft aliter effici, aut fitum habere,
nifi quandiu lubet domicilio locum capere , quod
cùm quis facit exceflu loci, legibus non liberatur , ni- 15
fi domicilium mutet:vnde euenit, vt affedta quocum¬
que modo perfona domicilij lege aut i ure, ea perpetuo
fic teneatur, ne vlla mutatione loci fefe pofiit exuere.
Quare legibus domicilij infamatu, quocumque loco-
1 rum infamia fequitur,& interdidlum, interdidlio.l.ex
ea,vbi glofla. D.de pollui. l.relegatorum.§.interdice-
re. D.de interd. & relegat. Doit. c. poftulafti. ext. de
for.comp.lis cui bonis^D.deverb.obl.l.propter lites.
§. licet. D.de excuf.tut.l.fi fideicomillu. §.tradlatii.D..
de iudic. l.argentarui.S.vlt.D.de re iud.l. magis puto.
$.illud queritur.D.de rebus eoru,l.cum vnus.§.is qui.
D.de bon.auth. iud.poffid.l.àdiuoPio.§.i.D. deiud.
c.Romana.§. contrahentes, de reiud. in vj. Anchar.c.
accelTorium,verf.côtrariiÎ. Cyn.de reg.iur.in vj. Alex. 14.
conf. 4i.lib.5- Sed nos præter vulgares fcholafticorum
FF ij
679 Des Donations, Art. C C X V 1 1 L cg0
bmttîfuim fimciias * perfonatn alitet itffici it.icciro ne¬
gamus j quâtn ciun dcvniuirfali peribnx ftatu difpo-
nitj fit iiluijn :i priori iuducit^aucaltcritt: vcUiti in in-
tcrdiikisj nomis, exe ommtin Icarii . & prodigii accj-
dit» itonircm fi parti cul.tri atiqu-ide cauiïi potentia
agedi iitipcd iatLiL' cirem niçrip tint ad aliquem attum,
quod Panormi ta nus ôfcictT attritu c.pafiulafti. cxtAtï
for. co rupex, nnJn.Jij. T aliscnmt, v: fi c die -unus^afii-
ciertem :ed attum particularem aïdhta, non agit m
îmiricrfurn Satum pei fouç* nec alibi quimin iopo af-
Eaétejocu arcmnfiiipto* cuins ditticxcmplâ poihm
eddermis , 3i m un firabimus lutte π u s perpera cilè Lare
a tirer in fiholis tradita^iw: ab his qnx ytif ï^ra.. malè
fuient ad ■.* ια&λ* concludere vitiofi) genere atgu-
meucaridi , necdiitingmrf particuLires àmçieiatias ab
vniueiiifiims, qmr fiatum mucanr , qtraruroipfdrum
ibpra exempla pofuimussEx qua contingi t, D^ttoreï
decipi in deCûf iptio tte Itanitonim realium , aurperfo-
niliinn.Scd addam cam quai propeîïïoduni verum ar¬
rigit, quam H truncus Boichproutnciahs dira nofter*
ied idem prxiWti ingenio & trritditione tradidit , c,
ciim vemflenijex. dr co qui mirr.in pnfief, re» ieruand.
Con fu erudi n emi, 'i liquit )pcrfbnriem vo co„ quit rdpi -
cicucrfoiias , & per quam ius miiciturcxcontratto,
addo ego & fi ex linenti dUpO.fitione &: poteftarc obli¬
gatio nettimr mperiondm, neque cnun fempet ic5-
cmftuafed frrpeex fitto inducitur ab fUmco. Gonfuc-
nido réalise ll „ quee tefpiat curtum territorium, fcu
res ferti territorii &L quirdl inbscicns Se ailixa terri¬
torio vr de rebtt* ipfis. Deinde exemplum adjidt dc
ftaiuto PariJjehfi de commumcandb inter ooniugcs
ConquittftihLis, de quaipfanosinfcnùî figiUarim.VuL
gb putant ciim fbttuti difpoiitLo incipit à pertona qxT-
ïonale eiîcscùm à rçrçalejqno nihil potefi dia Futili us,
Piam quid intcreil * an flaturum dicat pnmogcnilUS
capiat duas partes hatrcdkiris, aut, partes hereditatis
veniatit ad primogenitum * necquidqu-im infumus
dici potuit a vuis prudentibus , nec proinde ommum
tfi lita fente mi a. Nam quis hic non videt de rebus agi*
de familia herciictiiidfl*& diuidcdahi rcdiratejCurn de
iure perfhne i*pe nulla fit qua:itia+Qri donationibus
modutn „ i: legatis imniobrlitim quotam figunt* non
bene- dicuntur dc perfonis {taifiere * ttl crini plane
quaftio derebu5>qumibincappaiei ,qitod nulla t-.Jis
Confn etudo vitea tcmcorij tui fines obtine t * Se alibi
aliud licet * finis probi be r damm doti atio mim co cilli-
gttinm habet peribiudcs quiddam confideruricmes,
qnodiege prima t. D-de donatK inr. vir. Sevxor* in¬
di cum , quia diiierfi generis donationibus non cæ-
detn leges pofita; funt * fed Confiienidinafia: caufisdo
prohibendis bis fumuntur potius à rebus , gentili pe¬
cunia , {ueoeilionc ÎC propagati oncfamtliarum * qu^
rcates potius iunt* non vtilfie i uris Emmani à petfouis
fmnpl*. Eadem confide rado iç oû nqtl* fiibtif , ea¬
dem dc legatis immobilium, Quare nec mobilium ius
& idenijvr quar pciibnam fequairtUKEt hxc pknr dheri-
mrn qltcndunc , quod perfotialia nullo territorio fi-
nan tnr, reali ,i territoriis om niWsi H xc tiim ita iinrs
non elt quod quifqvram dubitet pcrfonaîime fine mi
r talia flacnta * an t q u Ldquam referre vnde orari onem
incipias ϋ re vel i pertona * à nomi ne aut verbo , fi de
rebus agitur „ Sc tfs foti in difpoiïriüue vertitur. Pu-
dear p uc co s talià au t feriri re au r d i icexe , i vec vi tos fi-
pienres oportet ludere ibphtflica aut pratfttgi is verbo¬
rum Perfrmale denique illud ccniendum ed , quod
pecion-u legem ponit, citra adie^ioiictu aur fubic-
ttum ceale , veluri a-tatis, incerdittioms , Icgicimariu-
ni ■i.cxcomsminicauonisdnf-atriarsonis.d. h ex ea glof-
iâ, cap*q utfqurs. 4 ,qitæib£ . A Icx.d. c onf qi Ji b. j+Rom.
coni r 1 9 . Bat 1. 1 ,ft dum D.de admtj ulhtut ôr.BatttiiU;.
lex cafteufu D.ile caft, peciil Sed enim grandis m,i
logifimis admittimur * cùmàcaufis iobabilio-jn:^, +
ad ilivuLtmattirm fpcctnilcm * J 11 per fubtettorfjlj fl' '
tum perforai aiHa ccdligunt^vcSuii fint hitcaufi h.V
ini jiue sTqn a- rerum poti us fu n t 1 Lique tiim fle |
tur, non p:m:it maritus q ni dquam donare vtl j,;,:,jr
tcftamcnro vxoti, aut donaro conqnxfVui 0θ]ί^[ι;
matrimonio , inepte haitulus putat nocibiaium qi-
petionak·, itavtinde concludat tale flaturum V2kit:iti3
extra lemtori u ra , qua: cft cortdirio pcrfonabnn^ ^
rutorum, Ôc i'.l quod.de perfonx facto mifceturiucorl
ftiqucnter coltigkperfornm aEcere * cùm ctifpùLÎtiu.
prolu bi tina res potiits reipicdi^ic hierodiimimni^j,
fucceifionem in inurtribiubui. quidem * quim
nas * 3c ad att uni parEicularcm arcum fa ipmieâ; b
mirate & quo ad. id quid, àquo non rctte*ffirient;i
viiiucrfalis Ibrus pti'jbnæ coÜigiuir: vndç impcslLhL-
le cil talis ftaroii vim extra lerrirüriuin pottêgi. Hna:
mritment attigit non peitigit BarrJ.cunttos po^uloi;,
q, vj, CdHnm.Trmit- vbiicrihiî , quotiesManirti
non funpKciter inhabilitac ad attuin*itd ccni bien-,
lutatis rdpcttn quam aduongivukailui, retiejcius
diipofLTionem non porrigi vltr.i tcmrurmmlbrwai-
ti5,qnbd ex eu Àicdmâ repecit ccurljq, œ cc-Liil7-.il;
eriain egoconccndô dim flicutuni non fi mpliciietir
iiabilirar/ed ratione f undi , aut nins 1 caSi s rsiterutn rt-
fpiaentLs extra perionas coruralienras, toties ham:^
habilitatem non egredi locum ÎUturi. Qupdvnrûd1*
etiam fi inafu pimcuhn iiHufmodi cciirradiceiid:
rumpatur li tolinarui conf cuius ratio rubus auffe- |t
ri ti s tefpOTKlcbinuis . Exem p ta poni pofiuntiji rtÿ
aJitim interfecit, & Îlatnroloci cxcludimt iikinlis- lï
ne Kr gant enim il bonis in alm temreïîû iitisiitlji-
dL Bcneif .cap. coufi 4i.itidcm de in fil u ftaiutû οώ-
iàà bonis do tentis , qui 111 negant cxclufmmiipbl·.
nssinatio rcmtonofitii. Ha{;dituilartiti4tli|iet{ii-
ïialiavidcrt poflhm , tara en quia ftatumprdcrj r.-an
afiiciimrvtiiitcrfU]tt, J:h alibi non sgutit, nccpctfütülfi
putantur. Iridcm ii fia tutu m difporini pitteto pm
dcl itto fili j t enerijVt ho c π 0 fi nrm . A rt.fiii ,id extii b.i
meias & Britanni* fines locum non habebit, uitéii·
girur enim de delitto commi fio intra remtoriijni, J·:
quo Aret, ctinfi 51, Quod aliter liaberct Ji pertuirif
ciFct* nam vbique agtr ret. Quod ipfum i n mixtis mul ■
romagis obrinec, cûm fi’ nt curia de rebus fili Lita e»,
index rerum adcundiis efb l.cnm vnus. j*fï ^s qui, D.d:
bon* mitbriud.pafT A: quos nos Ait. 17. ίι tücciî dîU-
du s rit pi rp 3 1 Eo non aln 1 s qi iarn fu i \iett u s dari putt^i
rue rerum mentio fi cienda cft uùm dcTurpeifina·,
qma péri ο n x datus v bique locor mn admtniflrut'^"
rH'perïto.s. §. cûm oriundns dclilbd+D.dcritçpCW
Rom.cûr f ;n.Cc >rn.conf. m . Eib.x T Iraq, in prinn^· J
q. 4i.num.10. tl in rebus pupilli iiifirahendis Lnti:n,v·
neiidum eft decreruLu , ludd: dortiicilij de cauiiiift'
crcn oognofeee T de re alterius territorii m ^
nan dHa non iudicabii * qna: pugnae fi Irnrcü^rmin t]u^
magiftri segri conciltaut * ciim alibi ah Alrero^libi1;
x^tto q ne i n terponc n dis m pu tan r * rd vcs'a- à lütBoc h-
ttlSj h de fpecie agitur interponi debet , |t ϊπ gen’-^ j
rebus alienandis ex coulis suris* à Indice doiiuf^l 1
magis puto Ç.qnarritur. D, Jerebvgqf- Alexis tid^1^
Îi i, u£. 1 i. i . À ndiar. rcg. adee fiorium.& quoi Ti f^· J
rett, conitcnt. ■ λ l'H
X i Iril pcrfonali us , (il c enim d icamus ' poteu 1 ]
attti legit isn a ttom s, f<:d fi res fili, autlucccdcuai 'u ^
tus LctK’Vis, nullus Pri ncepi legirimat perfonatu ad
crdendnm in bons tttt'ilns Wtmif . qci
rio efi. t- per venerabilem, exr. qui fil. JmrlegJii
Des Donations, Art.CCXVII I.
1 >0A„cetfi oerfonalis fit ; tamen mifcetür §c habec a Anchar.c.Canonumftatuta.q.iz. ext.de Conftit.Idem
lnC.-K.UbtL I n r'^Crf. 1, lik fu
fubieftum de rebus.
j Quories collecta perfomspiO rebus imponitur,
1 Nullius principis tanta poteftas eit , vt alterius terri¬
torii res in computatione vocare poffit, de quo Corn.
Conf.zo2.Socin.Conf.z88.1ib.z.<5c probat ratio Clem.
, paftoralis. ext.de re iud. Ex quibus intelligi potcft,fta-
‘ nita quantumlibct concepta in pcrfonam rerum mix¬
tura euadere in realia, & legem capere àftatutisfitus,
& male vulgo in his poni afficiendam perfonæ, quæ fi
vera effet , vbique locorum ageret , & vim Tuam exer-
Conf. 165. Alex. Conf.16. l.i. &Conf.i2?. eod.lib. &c
Conf.19. lib.vj. & Conf. 44.1ib.v.Socin.Conf. zis8. &
zpz. lib.z. «Se iz8. lib. 4. Lapsus allegat.92. Caftr.Coni.
3z. lib. 1. Hernicus Boich.d. c. cum veniiient.ext.de eo
qui mittit. Iacob. de fanâo Gcorgio.lib.de feud.vcrf.
Marchio. Iaf. Conf. 80. lib. iij. & 163. lib. z. Campez.
tra6t.de dote part. j.q. 69. Specui. tit. deprobat.Ç.quæ-
ritur. verf fed pone quod Flandrenfis. Calder. Conf.
17.tit.de Conflit- C0rn.C0nf.n5. lib.ij. & Conf zo2.
lib.ij. & Conf.i6z.& 85. lib.iij.Card.Flo’r.Ccnf.2. Al-
ceret: quod perquam fallumeife crebra experimenta bcr.Bru. tra6t de ftatut.Art.8. num.113. Gozad.Conf.
n 1 _ ** λ n f^iirrinc Penini* λ ? Tiron in ηπιπίσ. Π. 40.
oftendunt.
r His politis de diferimine ftatutorum realium, per-
fonalium, mixtorum, iam inde difficile non fuerit à
talibus ailumptis plurimas fingulares dubitationes de
fpeciebus coniti tuere, qux in lias propofitiones inci¬
dunt, in quibus expendendis, magno plerumque in
24 errore fcholaftici feriptores verfantur , & miferè im¬
plicantur «diftinctiombus proinde falfis. Pridem agi¬
tata quxftio audtorc primum Iacobo Rauennate, de
Anglo qui bona habebar in Anglia, dicere etiam lice¬
bat in hac Britannia, alia item Florentiae, in Carnu¬
tibus licet ponas, vbi ex xquo fucceditur, cum in Bri¬
tannia ex beffe &r*ricnte. De hac controuerfia nunc
ne pueri quidem dubitant , fua cuiufque territorii le¬
ge capi, eft enim mere reale ftatutum , ideoque legi¬
bus fitus iudicandum, veluti fi client duo patrimonia,
δ c eidem homini diuerfo iure fuccederetur. Ex quo fit
vt alibi auus, alibi patet, alibi agnati vni lucccdant.
Explodenda Bartoli lententia, quam tamen Martinus
Laud. fequitur,qui conuerfionc orationis aliud atque
aliud de ifcatuti conditione iudicandum putant , «Se
perfonalede reali faciunt , &c c contra eodem in fub-
iecto, vique adeo facile fuit hominibus iurifperitis «Se
49. Curtius Senior Conf. 43. Tiraq. inprimig. q. 49.
quibus locis de vi ftatutorum tra6tanr,& quatenus fe¬
le extendant ex territorij potcftate.
Sed priori de iure capiendarum hæreditatu ex po- 25
teftate territoriorum , adiieitur non diuerii iuris quae-
ftio de tranfuerfahbus hereditatibus, quas folidas pri¬
mogeniti in Britannia capiunt, Andes fecundogeniti
trientem. Nam cxfupradidiis cueniet , vtijdemvnius
patrisfamilias liberi,lua quxquelege talia capiant Bri¬
tanni infolidum, in Andibus primogeniti no amplius
belfe , «Se ipfe quandoque eo iure vtrobique coepi , ne
C iam hinc quifque moleftas diftimftiones & conHidta-
tiones.d.l.cun6tos populos, requirat.
Illa qua ftio de filia maritata, ftatuto à paterna hae- z C
reditate exclufa, in eandem dubitationem fxpe addu¬
citur, «Se de eo pleraque extant in Italia ftatuta. Quae^
fitum igit-ur ,an lie exclufa exnoftro ftatuto Art. 225.
inf. hoc titulo, à bonis quoque Pi6lauenfibus, vbi di-
uerfa eft Confuetudo, exclufa videretur·, «Se fcio à qui-
bufdam huc quoque ftatutorum realium & perfona-
lium mentionem illatam , ita vt qui perfonale elle vo¬
lebant, vndiquàque excluderet eam,quæ in Britannia
exclufa effet 3 in his fuere Francif dcRampon. vetus
legum columinibus fucum facere, fimpliciconuer- D lurifconfultus & Calder. Conf. 34. tit. de reftam. Iaf.
iione verborum , veluti Paufonis equo vtcftinpro-
uerbio. Ridere vulgbfolent cum dicitur ius atrum,
autatrumius diucrla dicere volenti. Nccaliccr Bar-
tolo impofitum cum interdie putat , an ftatutum di¬
cat primogenitus capiat bellem , aut cùm fic, bes ca¬
piatur à primogenito. Nec enim à verborum ftru6lu-
ra talia metienda funt, fed à fubicôlo «Se materia quae
in propofitione eft. Inuertas, fubuertas, euertas ora¬
tionem, facere non poifis quindediuidenda hæredi-
tate agatur, fubiccbo haud dubiè reali «Se foli , de ftatu
Conf. 80. lib.iii. Bart. d.l. eundos populos, fequuti
num.33. fed ea lententia pcrfpicuc falfa eft, «Se à falfis
ailumptis, quod nos ante demonftrauimus, nec enim
perfonale eft,etfi elfet,vniuerfalem -flatum perfone ηό
afficit. Quare «Se Bald. eam reprehendit, d. 1. cumftos
populos, nu.19. & tenet hoc modo à ftatuto locali exr
clufam,non excludi ab alio à bonis ibi fitis, vbi diucr-
fum fit ftatutum. Scnfit idem Alex.d.Conf.i6.1ib.j.«$e **· »00.
128. eod.lib. Capra.C0nf.4z.C0rn.C9nf.n5. lib.ij. «Se λ’· c*
Conf.zoz. lib.z.Bald.l.î.C.quæfit longa Conf.Corn, ,27
perfonarum non quaeritur , ftfi interdum qualitates £ Conf.85.hb.i1j. Iaf.latèConf.165. lib. z.Cofuluit idem
. . — 1 _ J.’.,; ρλ/Ιριπ 1λ_ ΛΛοΙιη in.rsmi C* re vi fr-irnn nnn AVrlnri i
perfonarum leges «diuifionum mutent, fed eodem lo¬
co «Se ab eodem ftatuto diferimen , «Se quantumcum-
que habilitatem ponas inperfonis fuccedcnribus , ta¬
men nulla inde cotrouerha fi in rebus nihil eft, in quo
fe exercere nuda potentia & habilitas poffit , etfi he¬
reditatem diffiniunt elfe ius merum iuris intcllc&u,
fed inaniter fi nihil in rebus eft.. Quare in verbis
Bartoli iam oli m inanitatem notarant Alex. Conf. 16.
vol.i. Francif. Aret.l.iuftcpollidct. col. vit. verf. prae-
rerea ifta differentia. D. de acq.polfi Bald. l.fi arroga¬
tor. D. de adop.6e Mol.Conf. 16. verbalem Bartoli di*
Molin.in cafu Conf. 55, vi quidem ftatuti non excludi
filiam in alio loco, cùm ipfum reale vere fit,6e fuo ter¬
ritorio claufunv.fed tamen vi renunciatioriis fimplicis
incotra6Hi matrimonij fadtæ patli,eXcludipoire,quia
hoccafu exclufio fundatur in contradlu «Seperfonali
conuétione, etiamfi renunciatio firapliciter concepta
fit,nonexprelfo àquibufcunquebonis; Et (:c Arréfto
iudicatum feribit incaufa Ludouici Dorciut, fed 8c alia
pleraque famigerata colligit tcftis oculatus, additione
ad AleXand.C0nf.z9.lib.i1j. quam fententiam admitto
lnc quoque fequendam , fi modo rcnunciatie» conti-
ftindtionem vfu repudiatam feribit, Nccperfonaetfi p neat de bonis vbicumque fitis, ftatuta locprumzS
iure Romano hal ilis ad fuccedendum rcûèinhære-
ditate partem petit, fi ftatutum inhabilitat applicatio¬
nem aci fubic&um, fi ius Romanum à ftatuto autcor-
redlum eft aut aliter diftindlum. Capiet igitur hxres
Britannus Britannica prædia Britannicorum iure ÔC
ftatutis , Francica Francorum , A nglica Anglorum iu¬
re, Florentina Florentino. Quae fententia vbique ob¬
tinet fpreta Bartoli diftin&ione , Sc aliis infinitum va¬
riantibus in d.l.i.Iacobi Rauénatis. Iacobide Aretio,
Cyni.Baldi, Ioan. Fabri, Signor oli. Nam Salyc.autat,
^Argentum, in ConJ. Brif.
non repugnent. Nam renunciatio fimplex fecun¬
dum loci mores fa6la intelligi deberet, id eft, de bonis
dumtaxat fub ea Confuetudine loci. fitis , nec aliter
quàm loci Confuetudo inducit , per ea qux inf. dice¬
mus & Anchar. feribit. d. Conf. 165. Quamquam id
quoque xgre adhuc obtinemus, vt filiarum renuiicia-
tiones obtineant, citra reftitutionis auxilium , fi mi¬
nus habere fua legitima portione detegantur, nifi qui¬
dem in cafu Art.224. fed omnino valere tales conuen-
tiones finendæ funt, ne nobis folii difpliceat quod
FF iij
683 Des Donations. Art. C C X V 1 1 ï. <58.
* bique terrarum obtinet, Gallia, Germania, ïialîa,dc;
qui > alibi ΐϋΐηϊί,ά: J. Art, dicemus.
t-9 Rade m di Ép< î fi t îomun fbeu cariiriun p «iidcm c cuv*
rracïmum, eadem ici! unxt-ii r:sr«-n: u-m ordinationum les
puiauii Cùm hxc Couihctudo pro hi ïm Αα.ι £j,vi-
rnm v^on, aur connu idtimriiio relirtqueiÎtDubi ra¬
tio ttfîtuit, an tEWJncîtrïd finev Britanni® ea valeret de
rébus alibi fins, nam de mobilibus Uafarum domicilij
icqurnuir» 5cdhfcqtmque de Îthnlnfticif 'plciîqüfi in
iuu aJlinnpra relabuntur, Iffciroixs connrnuiu ,âc
fiatiiLiim perfo rude clic putant, ’Sîidco vbique obti-
nérc per omnb omnium fotorum vt Alex.
Cmifiiÿ. 1,6, & vu îgeud, l.mmitos pppuloü.TaJe ibtu-
nrmobntiet Αητ uer J illu, ule St Pariiiis , & alibi fre¬
quentibus IolEî. Contrarium cil Loumij , & huerir-
du s icrib it lûco 75, Qui d ig it uv fi ctui s louani ri 1 î N;
(ponanms ctiam domieiliurii habere Louimj) legauit
Vsorisdbm.ejiGG reraam partem bonorum immobi-
Illuti , vel etiam domum· quam habebat Ancucrpia^
hoc eft in loco lia uu ptoîiibirorij. liutntrdus negat
valiturum legatum, A plané verum eft: Nam qua po-
tefias cLl Ltamii Lonaiiicnfis de rebus Anrutrpi.inis di-
ustio imperio, mre, & finibus h iLkque p m bibente-
Ancucxpiana L"gc, Net enim peti minis duci debere rh
perfqnaiixer de vire & esore Λ sl ponar , 'fi: polEr edam
confidcintio tolis ELaruti rationem prohibitionis qua¬
dam cx parte ducdHli à q urinate· vinli & vxoria , ted
non ab ea fola, j mb multo magis heredis tcipcâu.icd
de rebus foJi nniur , de quibus iptis ihmmim , cui res
fubikmntur, prohibit ne fiat. Q_u ar e quod ihmrum
Fr-inricum de eo permittit domidlbario ftio , nos v.v-
Lrenonpancrnurin Britannia , vbi lexuollra prohi¬
bet, de rebus fidi prarietiun. TaU^ itaiuri dnruerpia-
ni meminit Afol Confqn As Gcinpmorio ArdiiilLE-
rLs Flandriai, A; in l^irlamenroDiuionenfiiudicarum
feribit ChaEH Ruhr, 4. $.7, Idem ihmitum Papia: me- 1
m 0 tat Curtius Cu ut . ίί.
50 Sed de mobilibus alsa cenfutaefi, quoniam pet om¬
nia eu. conditione pe rLoj sirum legem actipiunt , &;
tiim Libere necaiinir}niii^fhx4 A' cohicrentiflÿrteCÎot-
to contmeri ditumur propter habilitatem motionis
St tranfiattonis. Quare i.latutitm dc bonis mobilibus
■vere pertona! r efl,A: loeo domicihj iudlaum Γοηιίτ,ίί?
quod cunque Index domkiHj dc eo ibtuut. vbtquc lo¬
tum obtinet , qLindperfpiair.:ptobLit Anicr 447.ini·.
Alexan. d ConhîA Sôtim Conind. 5cCor.Uioi.bUp
cefi Alex, libi contradicit Coni. Sjt.lib.p fcd ob ferit a- 1
π 0 i nd ubi i^nolntia pe ri oj tam ( 'equi,iict hru indic ,ιΠ,
aur à locis :ud ici um acti pete.
31 Atqac illa in vm acrium ^ (bd quia huùis loti ρΐ'ό·'
ptiatraflatio eide contractibus matnmoniahbu^AL
donationi I’üs, qua: inhis aut -ineundi s,aut confLanu-
busfinnr , Ar firptiutin ddcrimtti a loco firus rerum
oriui certum elb, de q mbus magnos acftuscon no ucr-
fijirom tæpc atdclccrc experimrntLS . 5ΐ vfu oompertu
cii ' , nec Iuitt adime ilii pro digui rate à quoquam ex¬
plicata; volumUR quidem certe qu±- crebra iuns ^e
rnoi'inn fompâtinonc didicimus ad vtum nradeTc , Sc
obiter huius genens controtieidiaf crebriores ac-
tmgere.
Con intrudo Britannue donationes dc bonis pnrn-
mcmiililuif adjnittir , vlquc ad rrientem bonomni,
prittecqunm h arrodi Lirxibrnnto fadlas.in maerimomo
qtndf m c-η n trabei s .1 o. De C n nq u χ· ίΐϊ b vr. co n flante
matritUonio rcciprc^cas &: mutuas dumtaxat, A: advj-
tr.m iuperfhîLs, Lugduni conqu.vihis communes non
fime, fo[ hinc dus propi-fi qiri ens fiicic , Alibi dc coc-
qns ilibus donatio per mittitur dumtux^r , fi donator
p^trimoniuba h^bci.
Hinc tibi du bibionum i eges a loce fi i us c n| ,
PoLiein Britannia fedtain e fle doiiaticmeni Co^ ***'
ftuum rccjprociun i;d- viam lupeKbtsSfncqm- X
iditcr potefL) .-.n in tali donation çj'mpiiçi nuiuciuij^
ne couqusrfliium (quos fadluti fiunt) triam r^'
gduni facient in donationem veniant '5c pi.e£i!-.|-,ùn;k
mus Lugduni quoque ralium donapoiieni fieri tidr
atque :deo coniugi & heredibus perpeiyarti^ui^
modi cli ulula in Britaniiiaiion admiiutur. Hic n
dubium conTiadtu conqu^ftui Lugdimmics -
potui (Te, ii hoc ponimus conjuges vôhuÛe s dïihnJ.',
. fft , ait iiib t'abbus vertus volui de exiibioa:i debeat?
fiib fimplid emici.iiione quos facit nt, fine adkftig^
verborum cw ul' cumque, loci , aut ipecialjitr Lneduri
citi voluerim:, an aliter voluerint quàra inlirit^
vbi ad vitam dumraxat luperibns fiunt, vbi dun^.j
prçinpponuniurm «fu lubictbo habete domidli^
c Lim Lugduni et inm b a· redi h as fieri pcdllm . ^ 1
Secanda dubitatio „ An Confuct udo cxierna |
admittit Omnes conquît [lus donati u oile , niadijju.
naior habeat patrinionialh. Latis habeat ad cûniê-
q LK'itd n m f ti u m e dc-iitu my\\ do 1 1 aior b abeat patiiail·
n u lia, I i d ta me n fiib alm Con f uctudine ■ catn u; bm
1 pru difl ÎT C n n fistriud inis m ilia I îalieai \ 'nor Γ’οπΐ^,
iiufij ckin PiihuaiiupoElenor in Bntanniijvti;,^^,
quxftuum donationem mlul cxigumr dc paituEffeil·
libiis.
Tenis, an Coniger ado Andium qtixDc.muiL·
Donat 1 0 ncun ex e odt nn mat t'im amo non adiairrir.cr
co poilic excludere mulierem viduam i donaibiirin
And ibus, quia doarium in bonis luis iu Britmaa,
pitjCÙm m Ambb.aficruniïâtùm, ιπ Biitanummil· ^ I
quçpoiïït concurrere. I
Quarta, au m don aci 0 ne t nen ck 1' onortim , biiu V
vbicumque fixa comprehendi debeant , &ιιιμγ^Μλ I
rationem venwntad" fiacrukm ternam pancffibs
morum , an vero 1 blù m bona qnv iub BriUrrruaCnr.· I
Îü e t u d inc fit a fin e , ipeitu-j debeant.
Q pinta,a n mu tua don n n g ciàq n dt fh 1 um vabai fiib
coilu ue matri monio polito quod in nummCJiwil·
ti ;tl tend o ditium ji r, om nes cois qaçlhi s patkmiRS-
Fiati altsr uis tannuvirè e o j 1 iiigjfeuî propritiui tumiHi
Sexta, an valeat donatio red proca fi maiitiu ttïi1
Bnnmnus r\ xor alterius Prommct.r , vH duuuiomi
idmirtitiir, rufi doiiator ptrimouiidia habear, lii>
nator rmHahabct in fya Frouinaa, vnde Acotqi^·
ftus LÏonsre ntquir cumin Bncuunin JisvteriLud'i'il.·
riones admilllv fintde cmia^ctiamfi danattipNlii- 1
moniaiianon habeat»
Frlunt lt.e tionraii vius ccncrmierfiof , q'uas-dï
fcholitftic ls vn ihracii I ti e: 1 1 m ‘tno . a u; pauci cxyf lip |
riuindi· complicatione. cafuum fefeimpHiaent m^iii
udi t!u & cxpctimcnii s er n J 1 1 tts è punu'CC AJ Jhpii·:
for: iudicitim alLierii, & per omnes onnuiUUkeisHI
dtationes duratus confirmitatem, Mcc proinde tgnfi*
mrracTaiso cil.
Ptimo caiti cum quxtimr. An fimplid ιΐοέιχσύπ.? i,
conqiKsftuLEminccr eotiiugi -t.iiil.vui Fniiniua, :-rv ]
nesvbique biti ccmquæd’us coprthfiidartiir.en··:^ ·
qm Ltigd uni fi .u it, mit elix regi 0 1 jc que 1 ure Rbm.nP
regirur. Tcem Ueomprebmdi placer i 11 doisni tq r,- 1! ■
iie,aia alio modo çomprchôndrmisjrjîtutiure ,-,,·.■
qidm in BEtmnma h ira vcad hmredrs quoque t\'M' ^
fcanr , coni roue m tu r, n tc fine caulis. ,
In hac controuerfia Mnluurirs pncfta’V.: vir ing'j - > ·^
A: em d iri ont irLCoiri paotbi i i , prid crufid dha:ni 1 ' ! i;r’
eonfiilnis, magniu.im clutl nominis fator. noqdi ^ ^
rei hxredcS Cancellari f Jtt Gjnm^y lite , Ôc i.uÿ·
cms f imetitirctn multa miicuit , it cautam fideeo1^ ni
1 fcd)30fl
Des Donations, Ait.CCXVÏII. 6%6
pL, j ti0.n mel Lorctn r uera ut , Cu in d c ii V ίο à ceniu gi h ►
fbAiciîft ϊ^πΐΐιΐ fi: PviForumdoniidlkiiii, lui: liis
vdi'bis (p'/rrext , fi'mulLûiic-
tiiTc ii i cnn L l il oc rat i 3 î Fit j For uni ffgro , fttqu e adt o
,%· LugdiincnJn ί cd Fanflj tien niiiad vitem fiipexfii-
tis admitto nr» L ugdu uë i h emm p erpt tuas» & ad L* -
refis ttan [norias* Magm dubi ratio» nn ex co quod
C c-nï LI^L-S. d o m IC J ï i L1 ITL ] 7. .1 5 Lj Lî. il nbert L1 C;, v bs q uc VnlO-
nuïï C3i dornrio obtinere tkbersr > v eluii dtèr id ha-
timimpcrlbnalc» ?n tG3iiLLJU30i3e er^rriijiprdliiprtJ-
poijtsi amphita aliquid irkiflcrtij fi ίτζι icÿ uens CI c.’X l'f*
quilait tnti qwtlt fostnt & multis «terre pugnat
Mûlin. fcripiodc ca fcG&n fils cqqu odorat nu nrufp
& actiier conEcndk ffoinmuiuom rr. mobilium fi; co-
tiujcftu.'um me dr o vt loquitur, id FartÎîÉÎis Cûiv
Fumiilim s i ndn itum i n rev ί n bd i tos d i cta Confiie i u-
dinÎSj habcrc cfllcium fi ebri nerem bonis «ttia ter-
ficûiLumPiinjlenic îîclü ^ & aequi fi us etiam in patm
Îuiiî feripiti» fi putat in fine inteUtitnhoc nullam
habctc dubitationem* VcLturdemoiifirarionf , Qtua
(inquit J quod ius a Contucmdinc indu dom fit» ]d
ctiam videantur cortosheiuef in contrahi ndo jnaiiï-
mOiiio tacito fipnelumpta canfcniu, încnniienpo-
»iemdqiktxiJle,itavt [ alise en i munio aut acqirsftuuni C
acquiinio eau lam a-Cripiataverocopingiiiii eAfeniu.
OsiUiietudincrn emm méfie cciurrihii „ id exco pro-
baLj quia mil coiitrah entibus diipciuin ConSucrndi-
iLiria, placuiFct.» pOtciat lii dircr cotienïiujse ibüuiiFc,
Fc itaque videri confùsfiilè quia non diuerinm côltn-
FlTcnt. Ab hoc deinde concludii p.ircm elle vim ractn
ciu s, qnod partes cmilcn fille inrdligqntui; & cuprcllï,
id efg (. - Lii qued ibtutnmi'cnptû ccHtlncati Sed ho¬
rum neutrum circuniTcribi loco»& vrperibnalia age¬
re vbiciamque, Vtirur rattoîisbus & auétoiitdtîblEli
meo quidem niche ïo diems -ib ccj quod iiiic ndjr.ina-
gisdicû etiam pugnantibus» atl«Trianas quidem il]trD
verbis lie protmr» quomodo aper imbdles canes» cre¬
do cogitationibus fi. iiigribj confideniia fretus. Sed
rgrj ^ïÉiüpd ingenium irtipext femper, ci u s indicium
bac ïn conrroucriia minime probttucrim* Primùm
quod Molinatus àlimpîta CSiucnidinis diCpoiitiouc
eJjcsr p.irmim conurrtGoncm fi: pi Cru m » citra vilain
conucnnoncm patcium-adifCtam Coni nerudim , ra-
tïû-Jiem non ha ber- Alla enum vis ik. raiio » aliud prin¬
cipium & caüià übligaiicmis qui 'àicgcindq(3tur,alia
tins qcæ ab faite' Se canüiiitiûnc pairinm profnci Iti¬
tor. Net fegaits oblipdones ab lege indiiAît conirti - F
noncin partium cîî pcfitant.de co quod les conOmm»
ici ad fafitüin hominis fîEpè titra cofcnfum pcrîegt m
indutiîn ti i f. Sed qua; ei n I m f rdi ibn- non ampli us v i -
rÏLLm habt-nr, quam quâtiurt h iegcacdpiunr., lex non
amphùs quam à Icgiflatorr» îtgdlator non pins quàm
qtiâtum tciritoiif babtr. Vtidcfitvniifpaiitiô de rcs-
libus à ibtuto indnfita, non dttipÜUsexaietat, qiism
quantum lefc terntorij Jine?. jiroicndunt: fcd qtiod
comiitLtipnÇj , am pafito inter conirahentts tonuenît,
nullis roc ris includi rur, fed ptifoniim eêtcrnirm fi qm -
lur quotu tique deferatur perfona- Sum igitur iftatam
diueiia quàm res differGt aperibmî. N ce quoi àlt-qe F
difponitur de rebus» incluait vilain petfonamm ohli-
garionciTij fiée coiuiemionciiuiinuir, niFqtiidtnifc
conucntio pci ionalis aditûa fit legali, quod nliquado
potclÎ accidere: , nec tamen femper. Cùm Cbiaci udo
ck mattimonio communione ni acquit iiutun fiemo.
biUummduïLtj, ej doarimn ad pedis illati anrtn infil·
mit, ôbligarioneuu nullam coime-mionalem quidem
intdligLinns initam > cim perle k-gJri lit iufticicns,
Humfi: f*pc iïne vilis paais dotalibus marrimonia
coeum » nulk· tabük india iuflruinenca conficiunt üt
de Coir.nniiiionCj de conqnaflibus^dcdoaiiojnihu
rrperirut catittimj nibil pionilmn, ied ad beimims
fatlum prori iuj.î feqnunrur talcs diip(3 JÎtionest de ü-
busnihil, fol a f : orp o r u m c o mnn fib o in Cdnuenttone
eih Qumcti.iiïi fi pétales perionÆ cc-nueniimc,
ne commerciji quidçm habeant pareil a rem , cum re-
runi lumini ccmpotes iiu-n iints minores» adulti» li¬
beri LJi potdlatc» ad quonrin fafihun Côfuctudo (bas
diipoljtioncs applicat» ne vt nuJU connentionc abas
ip!i anttliucriüi pcflintiuire. Minnrcùm niurriino-
tnirm cçîitràbit » dotem non qunm vu h pareil confirn
cutTc» Udquirintra modum loïet ex conditione j &
tiigi lï rat e péri bnarums h oc cil cam qua m le x i tad u\i t»
fc ii cou uën 6 ptr-for i alis t-iCL-dere nequeat » <■ pi o d il Ili-
citi teftituiturcs tirul.C. iladueiF dot, Hoe ii verum
e F qui faeexê potes; vt ceuentionem pçrionalem col-
lig,Îsab dus hiélu, qui aliter GÔucnire nequeat quam
quod U'K ind-pÎir finibus fuæpettilaiis. Fil igitur pla¬
ne legalis, fi" flatUSEii d l] noitrio tota ab Jegis anito-
i iiacc peu et us ^ q ua m i nluibilitas cfinahcnus ne n pa¬
in or in coni eni um,anc conuc rsoncm deduci, A Con-
fueiudincigitur tflcominHnio.doariuii»,^ tilla^quia
(nti Lgc non fil et a non poil et eamniduc-erc cotiuen-
lio , poFti tali jobabditacc , fie quiamlege t il» non
poiftt ex contrario a b talibus repudiari» nec eiïim
iciléiïunor fpondet corrimuniorcmncinhunramsfi
quidtui ûbÎDoeçt côucnno. N ce i Fa con ué-rio qtjaiïi
interpreiariuani Molinsus fadt ad marrimoiiij ante-
cedeJitjauij vllum perle cflcfituin perdi producere»
cùm comicnnodialipn debën s ied fiinpk’x aifenibs,
ncc F non aliter contrahentes in matrimonio conrrà-
Jtc n do d i i j i oi iu l'un r, quàm Cû lue l udo i 1 attm j idci tco
i iua.comicuorc, aut pafito Irubere pytddi funr,quôd
habtnrde eun umnionc , fcdid totum itabent à Uge-
Quod enim Mülinatus conuendeni tribuit, qui flirter
tan tfüh c ures non Fini pa£li·» 8t ibnuto nonderogu-
I unr» mile tfbcitfi: i nconiequiter, nce tnim ^,ç,Ίι[n-
tali tribui di&tr, quod aiixrrvc f§i,bt«f Ben po-
ï ne tu ut» F quidirrmcc nollepoineiiiru. Arqui aui’·
dem poteftatis eû nulle fi: vdlt· }vt qm ilttinm non
poflVtt nec alterum v elle J: si pnjfîr. E, eins eilitùiL'.
1), de ttg. itir fi: reilè negant inteflarum dici» qui
teftan ctiamFvohnflcrnon potuit, fiict nmi fefeop-
pofiiarvolinornspoti ndareipiatj neatte rum fine al-
uto clic» a tft dki pofTir. Necelle igitun 11 à loge lia-
luxi , quod a comacnbonc non hr.bentuJ; , imb fi: crtili
aliquo haberi r.cqiu.it, tn quodêilicft (fit et e cofinfus
non poilu. Qbpo ii iÉmiplici legii, aut fcmici diipo-
Fiicn-e tonnent u* prrion.ibis inEertipolUTjConièque-
raur batiiris oitmibiis-itieflc conut ntiones Ftlfiilim^
illûTione, cùm mnlrmu vbiqise interfit inrer proui-
Lioncmlcgis aut hominis. Quod h alEtcrefîbpom-
nujijfmilratlia inquilirialivè ngitata» quod ptr
pidum Foi ncudi , idem fi per ftansfurti pnifitSiè
contra, bedilliid magis igmir ptobanduru, non incile
limpha flatari liilpoimoni cemtientÎMies , fed iimpü-
ces dunramt nFnjdbs , qui ύ Fiifo partium Faturum
confirqnuurui, qui spfiobligatiânèji ex eortarFidont
non mdticuiu I epamtas aur propi'ij cni n iqitâ effedius,
«ecvl!uiriiifïum inducqinyJtra ÎLtutariiim, crFdi-
ij erfu m M cil ι n r pu lv. Quai e n un d! y urau du (lai lu:l-
rii., sur legalis difpofirio tuniirc in cohufiionalciii»,
tic c : idem vt d iucdn triant alium pti ts-erteilü pro¬
ducit, ani ver&vlltun puer il cum qui à llatutn elT,
Ex qno ilLadl îîaîdi Îlhitria qui putat F ftacuro h.vrer.
jLccciiltiiiî aSiaii dcttir , qno nue apiid tios lunt
tiiur.c.qF eticnrat vt tefhator rslem bierfdeminFiiiiitf»
mil il agi , nec a ra]idifp(iFdi,mevl3amvim produci,
quod illc .ut Lj,D,dekgnï-i.AlmtldL|. ex-facta, D. vJ
I F iiij
Des Donations, Aït. C C X V 1 1 Î. ggg
Trcbcllhiuunn Ciïm I L-y i authçiritiis hnmirti? bktuin Λ
lie obiourst+quriuiodii toi Iiîktos. Mugis Jicoquod
il iCmui tjÎijpofïirioiubiiT-i Js[ huminis cuniinvtU>t re-
hriorïeïiiih ad Ibtmiim pw b.vc verba, (rh m fa T/tcr
cp ;mrt ét Ûv®ytfbûrrantA|>p«tlca in cou-
irait 1 1 m attira tm i | à* t U nay, &■ «jus et | ni ugfe , L uper
, |qo M uhm-ia' coniuhiir, v.ihtura m quidem conticn-
tuniü LU , I W. qu i je m vr pta-it r C tu i u nom « itai lira
n.ücatni· oriam :ilia ex paita . le J m aliter, nec tu plus,
liq;ïiti quomodlq quaiHumqtiv Hntistn éJipfoÎlbm &
CAiKiuneft, .LdqvuJiHad.L oit ffL'riu., quüd me ïgfç
MoliuKUViicgat > &? ctmttii fvmcnthm in.un aJlegttr, ^
ÿitouga otninne Ancltw. probat conL iftt. luit, t
iiuttliurniilu fé h libem, U. de mm. librrnCorm col.
ioï. Uh.n. Nam l'elaïttm ne, lue fl rckrmEi, yr fimiu
& eifcctum accipiat rcfcrem à nrï.Vto, fub luiUcmmo*
terrai ιϋ& lude ilia etiatn luiecucLi, coTtErabeu*-
tes* aat teftatotts femper inti'lligi td vdle &: inrende-
e r , i Jem quod Icx au: Ltutu r 1 1 m v L 1 1 r, quu ci v a i Çu cl n -
ceni. 1. kicrcdo 3tku ÿ, £nm ita. D. udTrehdl. vbt
Akxand. Lue tfc idem conL ly. li '■»·.+► Qmvre! dira fit
in contrai! u raammokij ilicirui·, fifat Im te t? ‘é&ajH »-
Mti t i'c i ’j iv , mi n AÏ l u· 1 1 1 ". i i i r L-r. i m e ;u exi C o £ lk tndo
Panikuiïs de mil tuhieit.o prédît, Sed übnannliud L
Jj Lpenm, q u îiïts q uod coni u τη u ruro ikuiaci üi tes fe¬
cere poliunt, (Xl nonalHrrqnknnvlfupvrilUisvi-
tim, AbhLtlèi^imrSt pr r i|. mu ■·. pat hum infi-c-
rurd ‘Cii’ ronu.mrsniteaJac l'iimioneitit nurdUpofi-
ΐίοη li“i de Ldffdijncuiibus , e inique perpetuam δί λ J
ticri't'd eo tt Ati J cio l j un, Ou· -.i !i [lJ.lîhu JiLisoisnonibil
amptius pordV r . I .ic.i , : linquitur tacitam imo potius
fiiupikcm allcuilim pacTtum . nt'ii amplius ac ne tan-
tiitpdcm quidem poile qiiamui llaccitartam, ii quidrm
aliquado inaiot' vn elt . ό , riergia i,\on quinti expteili.
Nec probabile Hl, quod Mu[iu.nitvrp;<x? videri con- ^
rtabcjit'-s .i' nriendotio ··."· m .liiLi , ipios inter file
p,;.:i ci, C-; in p;v Ltisitlcduc r; quod in 3 gcH]it, qui.t
allier nqn dii 'poluerusTf qulm quod Çonrueiudo Ji-
im Naro, vtanti dusmus., la-pt· n diali i litas conrra-
lientis ιπΑΐτι mfmtirm . γ.ιΙμπ Lninm MOIS patitur, Sud
yc concedamini Molinam t qcHi.1 iltp tmfaclro falli Ili—
nuint deprehenditur» X Urpè mL ‘ uuirmliant qui d«
communione ncqne ixpliciic ncqnc implidrè qui¬
dem cocti t AiiivtVnqu im , aurc.nquuluhiis: ϊΑΐηίη h
Ycrum eiiet Juc confcnfus, hicallinliis aicn t ΐΓύ-ι titra
attôque obligatorius, ncC adtmrv m exceitudtu pro-
clucetpt. eit ta es pnjdJatii cduenri One m ait? Jtiptiktio- ^
nem, nec di iptificicusis-ibrucariz nattLt.im immur.ircr,
E ιιιλ d ici i ad manum atu.fcnrir.u cfL Q^ii f vi inquit
Baldut/ rdtan nolmr, piln m dt Iule utieilatiiiti moti
νοΙαίΐΓί* ii cnnicttip iuo hoc -gdic·, vt intrilito fuc-
cederent qui .Uegc vocabamur. Itaqucttou icitan do
vidciutalk-nciri Ird de inrdlatorum fuecelTtonc, La.
D* deiur. codici I. ! . codsciliLv §. pennl. D, de legar, i.
I, fticaqttri. $»cadcnuQ. l·. vcrtu obltg'. vilc vmd.lnre
coni.inlib.4· Colligar iit de Molin, tdKttum cfîèqttt
incdbtus lii» qiiL.i idem t idt acur, voluille quod
confcquincer ailiatîi fuo peibtus videatur . Rdpon- j.
dec sgirur Bald, quod ideui ego quoqnc itmilljmo cafu
reipondeiv qticd üdis afh-iti'm , il quiedam fiâio^qiix
tamen i pij titulum teftatt cojtfrtte iiequear, qnodillc
ait, dd.cand as p o ptdos, rmm. 1 7. allegat gtr >L J. Lu-
ciies, D. d-çhçtejib, initinu lie ncc idulidhode ailcn-
fü coniugum Inmpt.aeosifd't fiiiilitm eontracttK^uit
cnuufncioms vilius JpcrificT, .ml IlipuLrr-.-.msciuren-
rioiuliSi Qumt ιϊ ma dïêr Aï ü h n.xi (en tenri aTcoj-d'b-
qmms çiïèc Uilurrius. cales ctJJîuontionçs.daii vulg.ircs
rdliruticiiii-H & rdcjfïoncs, Éæpè cü rébus, Lupitiif
perfonis dVeitualiccr centra ConluauJinem, Ciim
fUiaftarUto ptr maritatiom-in mludirur i JC(tlh
fluintpplemcmclegiiini.T.eneNqroq^r,,
aikmiturm calu ,11x^14, li lm: nlU-itfus impif “
contrait um ai<r conuendonetn filue iôterprd^i^^
copie quenu filia m potdWc cxsûfmi X
kiîïdimJàm tJU rdbaurHuieni. eKinlquaitntii^jn
ribjM 6i cortiicntionr. Cuius contrarinni Moîltl J"
dcJ'Cüdirv exqnrj upp.utthoc fa.iu nem iraeilt auclüb!
inrcUlgl c^nucriuntsm libaqqnre nccc-Hâiii'j rcJïiiîi,-.,!’
I r| uicLTcnir Ls:e übiun,s;i flli t, lcd hoc caih Sbbsîail·''1
tu fi dilpciilrionem obclT'e , iJeoqne onincm n-itj-*
tioncsn impediri, M itificLins 1 IL id Muliuaj
eu m dieu i, j ■ 1 1 fuci ud 3 n cm incriü en: c g trâifcut ji ^ ’
n\unvf , non [ΓηρίΑΐη legem ptiblicam vel ranqu,^^
Cnuiiieiudinarrnm , ied tanquam legens piiustamjt
volitant .1 cernt: ab cmibus, Hal jgrjfadilàqucùtsa itij
Molinius peribnar, tamen apem'· non veru dt oen.t
dicit, tmt> iïlud vciiiîÎmum ftacuï3 aut GoitÎtittudîijij
vim aut naturam 31011 nuirafi, idicSmncpFfwar^ c;._
ut ri'-.'.iiiJ5, ciiamii maxime .idic&a eiiet. ie csprcilj,
multtJ minime Ctlm citra ëkptcffioncni ajjTcjniiu ^
eriTiad flamtttm acct llilli- proponitur, nec Icirrai^
m cunucitMonnn , ft*J m (naTtn-tLirapecflar, c tidmC.
eoiUitnttQuem udiieias [egi. Certe inod.o Jitm aJu> ji0.
uar aditCECndoaiUtmeiii .icliom, alioqui4 milita W
alofurda contingeret, tk degi rtfr-iw t Confuentiiu iir.
mi ilim .1 in- infii m 3J h mas et· n uc n 1 1 on es , & 1® ,:|frrj.
ictu r â uri uat o conien Ili. A ditim r igitu r per ■coauil·
άθικτη fi qua; eftappofsni uaiu sitient, led jtrp·.
tenda prior iltpcrst viribus conuiemioiH^jCtji ικπ
ignoro mcerdum Jrer.-iri pol Tt Con&ictudmcnij^
nentiono, fed nec iemper nec ab ocnnihiis JcmnÎri
quidem niir nfu > slrcratio n:ill.i ftibtnnJligi Χί,Ϋ,
QiickI Ii idiccf habet ► qui poceJlAloIiiticus
quod e Liât m ον I dio dixi t rrt ni ni in t c rc lié m r-rtdiTjrj-
J;· π o nes η 1 1 at u ta tj t. m , q ua iîlis exe 1 udi m r .ib fixrdi-
taie paterna» &l con uniri ont m expttlia m pirflasm
ipla renuncLLt baTrditari , qttia (vt i nqmr 1 Udiiurii
ewludit àbpiiiù tantum fui ccrricorij, qulmiiasb
aliis poifer txtm pateibatis iiiar metari fed coemendo*
naiis rrnmiciario Λ-b omnibus Viucumquc iird wJa-
d:t, vi iit pej'lonain ccmcepra, f iLeoque vbsûue IqpS-
nnvi i ptrlonali bufto vim tuam exera rii. Μ.ηζιμίϊ»-
ma Molin api rario i c titcj i 1 ism cm s d c a îteftitiwir ia-
turi ptradiccrionen: at|enlus priitatornm C,c prutrri%
ftc expugnat vr iiiluï polîii dici magis cxprrlicns.cr
urir&ni e 0« v im ibruri , &-C-onuenrioni^ nec ftiiiiwi
inellc comicntioneiTi , aut Jj m finion aliarntiüc aliuf
iedtc,qisim cut& quomodo ftarato cXpiinsiRitf i»
igitur tlitucminsn ibiibuy cbudi , •.•uonvido, &lb*
ruenti uni porefLa#. LuCtiuur igimr
ktoliii. hic pugnajn melli· comi? i-innm jferüfiy
non per modum !cgis publier ruit [:,: :nri , iedvibri
volsram vc Liquitur pti liato paito 3. piirri Hus. Qiinm j
q b ccm 1 s c dens q n e c ; 1 e ! t u , in n ropo ii rn tkçtïu« R
liteCicdLirij Jrt cdranq eo de quodilTèrimm lin -
îi, fimplid eu rm itu marrimo niq nulla pattô jJi;h?
de com mimi une coniug; Ji , mdl.mi fimintelLgi pot-
tnim communionem e:: cono curione , exedun^ki"
turariam perle vitra tatrÏEûfiiimfmiro riojj proferri,
Scconueiiutiili m nullam indud Quueiui···!'*;'7"·
pofiin ftatittitm Pari tlenfc vina Γΐιϋίπ nullû Jtioiic- aJ
acq lux itus Lugduni rlsctos, hoc dt, r«r:i rcrnnifhri*
prorenderCjVt locale, nec fi prorendrrer, ex 1 ulvnndit^
carmen tioiie perfonab, quani nullam iu:;:liir prjV1.'-
li iii ms , :J alitfg poill· isefré quàm quouioiifi
r ii 111 Paiifiék ftatuit, id dt, .id viTamlupi' titins. V ülic
ht vr lioc LJtfu Limi communionem pntcend:! , n.ut *<--
qu ίΐ it u L: i u luei ü t «xfcllv habear Èe t undare m Etnrnt^
(5$p Des Donations, Art.CCXVIIL 690
1 ^iicitw vilain fùbràtelhfieiiani cçnuemioms pet- ^ eipcciÇi comiemionc induci ibdctarctrtj idvcrôimtl-
jîialis, quff nutk cùlligi debui i' raaenmonij tûft™ tomaximè cran diï ioéictate conragum etpt-ei'sè lu-
^'Àu * mt jimplid aflcnfu patrium , &i iürtaife taies rMconiulrus reiporideat. 1- <rim hic flatus. §,u ûîkc
‘,rltl 1 .'· ■ i i i, i l . . IJ·.-·.- i - ,i i. J!
fpcrmit cortccabcnccs , qui ne cogwarmr qnsdera de
uüninnmidne; Ergonon a contient! ope obligatio, ii
:iouseont](;nrÉ0neT trga à ihruto, (t â Lb:iitc» ergo
territorio daridiiuf, hoc pafitoquod fbuutitm realc
Êit, quodormuiio necellû citiiniicatc ûfitTebïl^sgi-
ιυΐ. Nam de hoc* an pccfbnak fitqtlod Mcttina&is Si
qiiidiiîni putau^ poftnim viderimus. Nancelilijjims
cçiamii adkj£t*eillt ch ulula in conueÉiône marnmu-
uîaH.·. de fîiéUs Sibdcmüs conqucdhbus, ab hîsqui
virum. D. de douar, int, w. & vxor. Ha-c li alius, di¬
ceret qtia Muii|i,uushijefllvii· tmdidffimus & pro¬
bus, aut falli aut fallere velle hïdtcat'i debèrer , &. die
firpe Fcruorc diiputàtlwus in qaalvis rationes incaute
dcLbmir, ^miufdiaspratripicar, dum hoftein per-
requinir, "Non ellqu'aiti mbribUi recepimus conittga-
Iss cmnmunio dicenda aatpuïimda legulis tbizic'Eii» ex
qua adtio pro ioeïo Ronianû iurc nsfcirur, au us ti¬
tuli extanrek; illet$. fi inter virum; rdpündct* Sedat-
pàrsjîis Jï contrahunt, hanc conue.utionem ntnivltra B tenus temporia & irais alia, Frtbb cmmqusriu w Cô-
Oiriiiorum aeru m orotedi , uni adüaaiiirde vbicmn- fuenidinarso communio inter ëûmjigcs iududVa cft,
focietas appellatur à pragmaticis vutgo & hoc loco à
paniîorum agrum pro tédi , nui adiirinmrdc vbicmn·
que fris, qui tameit cafus de fadas Sc faciendis. iiiiu-
jaruï difpofitiom adiieir conuencionalem, curas vi
CLimiit pn/lunuiki protinus videri potersr ad atqurc-
Rus v bique Jocorü bdendds poRlgs>q.Liod ntmnaciV,
quia ccrro Îc determinato Wo hiâa,dcTcr.mi3iario-
ncmetcamc.Lpitj ibtutovbi côtrahentes corraWit,
nili vltcrins adiioacur de vbiqnc iitis . quod Akx&dcr
Ej-οΐίϊέ defe n (h l adaeri sis r an oncs Salycen , co nC i a*S .
b, 1. Signaro]. conC ïj'o. Decius ccmï 19. A\b* r.
Molinaco, eùtn h*C noftra nihil iUnpJius commeat
quàm promi&num vium matrimonio cofhute. Nam
ha*c cihnFmodi ibdtras didporcft inquarota remna
dilpufino fit alrwius tantum ux participibus , id cft,
marin (cliusd qui IoIlîî prodigere &. ligurire po.ffit
cùm libud/itj &: qui tationtm acccprâ iaut cxpcnlttnil-
lamdcbtaî, Non cft igiturfoCietas, Îk nomine ::bu-
runnir utapinaoCi: kd vt-rèolimcouftinr^quo tem-
parcefectoda, ilnur. qüïthijd. ne.miplius fit in eau- C pore il le. f editus tfk miu Romano, Inlrcer, quo
fatoquàmin CailbiptL Pergit iamch MoSinsUS, de «««Win* inrer viium A' vxnrt-m mmietihc
adxlii in cafu prepouro que eaurameftde tÔmimkrne
acquire Lidociunt idcO Îlatutum porrigit ad acquxdtis
Lugduni fados , quia-lusc flatutatia dtipolltio ipibÉit
pctionalis, tuitrcünieft i coniraclupiofcdta] quart
D11II15 terminiB côclodi quod in côtradum deductum
lit, i?c ob id ad omnes oiiutc moque lod aequi dus
prorogari , quod plufculum habere pofïcr dubitarim
ηΚτ n es couccrufrudcconuemianL· ag.et.ctur. Noue
fimiiv-e cûiiuachiï stster s'iium &vxorem comteturc
potciaïpLrrrecduuaîiofieiu. Ntinc a3iû im'cvtiiïuir:
Sed]ia:c alibi, & hic rurbaruiionum caiigmcm oUll-
dir viro pcrfpitseiiltioo. Sed enim /itjnAfljppef ^."br-
müTimcli.ivi fimcLarncfitafcmériie ftuc exclamari ego 34
perquam inti i ma i ll Jj cure hic quidem cogo r . I>em n m
vbi fus dbs okiifirmaXTe vifos ert, aggreditur sducria-
rias eopLaï lS: uniiaritarem Io.rn. And. lk A nc baroni
ile cleunxj vr dicat en* non inrcllexiilb Cbhietudinem
PsrifienJcm decônuimoms mrci mun I kntici Botch.
n 00 meminit. Sed res pcrlpicu^ loquitur * non aliud,
qua rimus, un [lamium quod inter coniugc.t comtn
ninnumindueiq iirperfcnuleaut reule. Molinxiis _ ....
imendom fucuia^ vult dleperfonale, & quia veterum D k-niiLm tos qnStm quod res ipfa cLuu.nt, uile fL-itutum
iim tentui refelli wir, rni-cu cas de reculât fo r titer, nec re ale efle , & de rebus foJ i & ibo 1 errir orio fubkdiis
(b illiïwneri ganiur. Eiteilus cfkqiiûd ii pciionaic
cftn quod ciulmodi erit, vt Bntannicum vbkumque
locfuumpcr Franciain inter eohlcmCtmiugw lociim
habebu, & vbiaimqiie erum acquxftus communes
etiam quoi ÏJUgduni coniugcs fecerint. Idem dc do-
natione conqmfibuum* Sin rcalc cit, tctniono Bri-
taomeo fime tur^ uee Ingrandam excedet
tiigar veteres intrlleîüüê quid ftatutu Pullo enfc quod
hoc çafu idem efl cum Britannico valerer, Pdtnùin
agere. Sic Coni i lc tnd o do ati nm v idua- 1 1 i b uit , qtiod
ff pcriivnalc cit tale ftacutum. quod eadcui ratione
diihi nxs erat λΐ u ii rutus > crm fe que rur, qu x m.u itum
in BiirSnta habuit aut .ilitï inco,vlir iunile ifurmu cfl,
vbic iiquc 1 oc orum doan li n 1 habituRim , ik ta 1 n ei 1 !"c l-
tunitil in Andibus no h.ibi i uram, qu;ep.ttns mutrif-
vc hxiTH fuerit. Non elt igituc pe tLonale, quod cx tcr-
rirori | \ egi biis Varia ri conti ngit, Quatuobrem fi e de^
niqucvsdctiifin caliiquo jMoÜiiæus ccmibluic aliter
hac Molm. icnrtnna refellitur à Rubrica, punitur ^ iudicari debiri flc.HtPC igitur cri t Jhmtna^atti tnm Pi-
emmhic Articulus tntcrCofuetudincs prntunciarum
fttb titulis DfrCiiniwiMWt^. Nofiamc multa oontri-
di si nui s, lpfc idem Molin. additione ad ConfiL Alex*
3Û+ voL 1. dxfferentiam illam verbalem in rem aitt per-
fonarti conceptam caicit, & ics ebunat in ditiihonc
conqu^lhmm de rebus Lblj agi qu.t indic ia iti rem pu-
lar.rur v r coitim luii diuid undo. Qu are pr^lhmtillinn
qumuc veterum exterm. dc popubiiesnofln, qui hu¬
ius ilaturi memincnlr tcale elle dicunt, &r in his Hen-
ricus Πΰ-icâi* cui homini paucos ex turba pofterioria
iurifpEudemiiE co.mpataiicritii, vtnon ime caufa cum
lilicnLi.·, aur Etitatinicum quod coiurmirucncm etm-
quaiftuum'indiicic iruercdiugcjs Ycre teaie elle, ideo-
qne iuum effectum non producere ad bona alibi ll raT
polito quod Cnn i nges ilonddUtitti hahennt Ritifus ,.4n. icoi
aut m Britannia, non igitur ad Lugduni fu a ^ut uiio ?-
loco.
x Tti tali iLamtci nullani fubincdligj conncnrtDrscm 55
pcrihrulei n eorum qui niairi moi ti u m co trab unt , fc j
elle chfpofmonem merè ikaturarkm, quia etll fimglex
aiTenfuS corii inrciucmat ad id quod ILitutom dbp<>-
nat, ncniianicnibrnumi alterat, üec.tius-pbtçftatern
Vale ntifliiTiuni Canoni Itara, quidam & ipfc dc lilultri- F producitvlrra territorium , cp Molm.rm m.Jè cxilti-
busOinnoifhs appellet. ltL> inquam, iu cap. cbm
vcniilcnt. exnade coqui mittir, in polR-ilioncm rei
feruand. Anebar. conLitij. Toan, And. adipccuLntj
dc mfcumtmr, odii. compendiosi!:, verb ιΰ. realc
eilc ceiifucre. Nec minus ludiftcaiucMolinieus piitu-
Tara orarianc, cütn fucieraicm conjugalem air induci
ϊιπ,π Jolutu CeifuLXiidinis difpoiiuonc, fcd e nam com-
rnuuieancine LiH, de aôtüah retum matrimoniali um
reciproca vfnrpaticipç, Vrirm legibus Scauftorirate
lutUccinfukoriimqmbuE ptobacut ctiamfaito , âne
mat, imo fintphcitcr afièmiéndonoii aliter nec alio
modo aiu-nriri ilireilicuiirur, quina quomodo & quo
e dé chi i ta ni t u md i fp . > m r , & intra eius fines.
5 f.tl.uri ii m comientiont1 roammonij c-.uirum fu
contuges contrahere fecundum fbusta Juci, id cfL [e- 37
L·» Itt l'j tr ttttfiumti d* p<tyt . cainen in refbtifr nihilo
plus Conrtncrur quam in relato , nec ptT talem con-
uentioneïxi aliud ft quam quod adudntr acHp adio-
ni , fed rranenad xdeni nondinetfitncdrtfbquendmfi
dt inita idan tcrritucium, quantum·^ quacen lis fa-
6pï Des Donations, Art CCX VII J. $
tutum exprimere potiut, & illud quod.eft in termino ^ haberet, fnfEcercfi donator vfqnwti patrime, ■
rclato ecnfetur Îpecificamm in termino referente, habere deprehenderetur, ica enim fieri «jçsiti ck!
■, -'ütllîj;
quoti au Baidp I. qui interrogatus, $, nîfi forte, D. de tioni & intentioni eonfuctudmia. Sc<! ram^ p '
"■ I -T rx 1 Ί - - -- -J infiih ,Λ h.. _ . . ‘ ' ' 1 ‘
iiucnr* afl io, 1·· aile roto. D, de luered. inftit.
4 Quod f; diûum lit vbitluinqiie ilci ïem:û focrim
communes futuros eonqUadlus, lue quidem çonurn-
rio ôc a&to. nafcuiur pt-Moiulis, & est lege valebit , fed
35 in demum, fs Ifaruia ltworum'ybi fid tmnt non rt-
pumilmiic difpofittonc probihiritia suit annullariua.
] raque m Éiiu propoli t£> à Molinæo porcnint con-
narrat apparet mdi catum vi recepteÇW&iudii?
quando eo loco informatum (ve loquitur) ρα·
de modo viîtilSj feri bit, exquo ofteudirm-nm S
quo üttÎ’j-idirurnnji fij,|T
. - iuris dubitationem, fed fefti permis, £L.,j C
iimphci difpoluionc Ihtuti eiufmodi,^ fepofltac^°
ucntionc cxpcetiiua bonormn omnium vbicUtn°11'
fi torum, nego emm qui rerriàm bonorum pirtetnln"
quAdliü vbsqnc t'adr etiam Lugduni cedece fupcrftm n aliène, ούιη ut Britannia doimalimn lSbcr-t 7
ex vi ciattfuiic de ybicdque fait in , quia Lugduni ntJul aliis bonis fenfiffc videri debere quàm hismucm £ ■ "
re pugnae eonLicntioni, fed hoc cafu ne adhæretftt " tantiia, id effoco domicilij hxbtatj nec ffeL^ ^·
qgtclemtfanfibttftr» nili aliter expetitum fit, quia cAiii datione de abis bonis inreUigenda verbi d™ ror'^
ΙΙΊΓ ίί^ι-ΠΛ
comuges e-ilent donnai ririj Pariliorum , cLudbia ge¬
neralis de focis tironibus reltringitur ad vlum& in-
cell-ciVum lod d amici Kj , ideôquc ad vitam fuperfbiis
40 lantura ex canonibus Alex. coni. itS, lib, u decif.
conllip. ve ante notau hiius,
41 finem iuicc|U;r dcfenilonis eius concremer (Le
Mq liniens t’uilfe Icubit. vt iudicarum fecundum le
douataria auferret de vbicurnque fins , & ArcUum
Curia: ^anliculis, fcd viginri poli annos decreto facn
regalis Conedij illud infirmatuin, imiiti (ve puiai)
TncLiude, Jiee adhuc Ccilaemn ptopolieoiTrorci nec
itide quid feqiuKum fir , lo ibit. Scio quid h;ic de re
JVrdloïogL Lcribajitjiil· m.ignisconccrtaiiciniLHis ob-
rimiiiTe fcmcl aique iterum, vt conqui-ibis vbi Cum¬
que Uti LjULC rem 11 lli o: doiynciii ^ lege , ita vr qui do-
luicilmm habent ιηραΐήΐ,ντ loquuntur, luris fcnpri,
communionem nufquiim Itnt quirfituri quam ius
fen p παπί tgnocat j qui verb in redo ne Cotifuetud ma -
ria qiuc communione vtatiir T vbique quadiruros. Si
id verum cft, apparer indicantes de eo, vr perfonali
ftaruto iudicillc, & idonuciJ.ij lege Ius tnbuiUèvnj-
uerfiiHter, Qa orniua Papiis eiufjon anni futile, id rtl,
IÎ49. fcnbir, vtvidftttu* firalis ille annus fuiiTe raii-
bus côrroucrltis: fcd ætarc polleri or Cboppinus aliud
&ç diucrfum memorar in Pmnl. Rull. bb.r. c.J- vbi
ex cuiiifqne loci legibus indicatum teri bit. Quare de-
fulttJCta )ka, & ludicara^quin facienda
fune res s ndititc ,ciim t ci pfa lu b nui nr , A" e^d cm au il o-
riras vim fibiadfcrt, de de iddvm mrn eadem mdicm-
iLti : Si qui ticm in iptis quoque diis (ve air .Seneca )
culpa arguitur muranda fcriilc. Cctiè cï fupcriunbus
parere poreft, quid probabilius dtcatitr, cum veteres
magna: audfcotLcaa is vinloan And- dc Auch, Henric.
Raich, aJttTicm ienrcnnam lequarur: M t fandum vt-
vb ipluin quoque Moliturum rradidifie,. fefc criam
Arefio obrinuiHe contra id qcmd d. donf defendit,
A: ex ncidtaJcnruima additione quatktn ad conf, de-
ci|
4l A Itera dubitatio cft de eo Haruro , quo prohiben¬
tur eo muges omîtes conquaritiis donare fi donator
patrimonialia non habet, & poni cur donator in loco
domidiij patrimonium nonnaberc, fed alibi habere
extra fines itarent,
A dr ungendus huic cafus altus quem quartum po-
M
quam qua; domicilio fnbiaccant, fecundi] e uii;·:- 1,.,'!
fiftadi [poli cto inceÜigi débet, limitate^ ûdllsia^
lex autem de aliis quini fibi tybicâi.5· ftatutrt no r·^
ruit. Quare e ùm talis con te oitcr fla otferr ur·, itii'qj '
ponit actor* m habes patrimonialia , fLieus-nnUa.Ju U 1
bet m loco fïarucntiuni, hec cnimihj propofirioutra
cifcjGÙm iftortim impucatio fieri nequeat à
quod non iiucSligirur /acere ififpofitionl inamkvp1
itatnaiit retarmani ad no lubiciia, ita ve verum f^jj
C cere refpeâu ibrucïicium douai orem patriitiom^
non habere, quia indefinita orano dctctniinanirijh.
ruendum 3 n tfn no ne $c p 0 cd tare. 1 L aque fundet ^
i n rentio 1 n materi a Ltaruci iri h us fu bietbi A ^
adapiabili ,td agentiv poreftatem: furu enim aJitaj Kr.
riioti; pofTdïiom's liberi àpoteibtre Si c^fidcintHM
ftaruenrinm* nec m partem vSlam diipofiiioaisv,;.;^ ,
poiUmt , velu ri qui tri a de b et au t don at, non rc&ir-
purat in u 11 in em m td vn um , quod al tus defupÎtiiiii
extra caufatn eiufdem debiri, née redènanituÆshi
de jilienô. Deinde hoc eafu duo v eluti patmüimji'n.
reüigüttirieparau, qn:c fibi inuicem n ulbtn jtapet-
D ti onem iâauut, ne c vllu m nu m crû auc yniarêm tor¬
poris per coateraarionem , feditngulavmuistnttiiti
& intégrale per fc cfmiltrunnT, quod Bat J. faïUdi
arrogator. D. di adopt- (dm, konf3p hb. Cea
emm-donar rcf ciam parcciïi bonorum,, rdpe^niBttil
bet ad legem Britannicam fiibquaviuit: & si iam fitpê
ignorat, licvtnon also modo donare videantr, quâm
qito rtaaiaim patrium permittit, vt eme iIolültïïi,
heuri quando aider rem petit, reus excipit, eu piri
quod intus habes , rtpÜoai aitoi , habeo quidris Ltd
oluinde quini 1 ec, Lex pmmi ihonc. D. de ad- i
E o blig, L quoties. defaDt.LnOii cft n ouum. D. de ai
empti, lie nec conuenit impurari h.rrédi deniori
quù d donator pati mmiuali.ih abeat in ilia pronincri,
quii aliunde baber quam i ibcutodomicillj durie-
ris, vnde cum adtar quTtu ratem ini t retnrndon.itKis
ad c en ia mron fequeud a mT redii reus rceufcr mLri-
cipi vtide Aamentes qui autlon rmem pr-tü jlii dora-
tioni, nec volucre nec potuere inciperis aut finire,-
ordinare quidem agendo pro lua porefÎacc,stmûd!ï
Impvnj. Effet enim id vere quod pro ucrbiu dicari,
mittere fàke m in mertem aJ h nam t m jitouti nih ^
magis quam vr Rex Fraciir in infriburionibui faciitir
fiaimu.i.H An in computatione trienris donari in Eri- p dis, :m t’mdrcen do hamto ve kiquunmr, pullh in ce-m^
tannu bona alia vbique extra Briramiiam £ra ve¬
niant, de in donationem incidant.
Tum ille, An acceptorio doarij in Britannia exclu¬
dat donatori am à demat tone in Andibus, quo Ineo al-
rcrius acceptari eme alrerum excluditur.
Qnps nos callis conjunximus , quia rationes deci¬
dendi ?erè ducum ;di htÎHem caufis.Scripfu ohmlm-
bcrt.in Enchicid. verbo bonorum differemia, Arreflo
PaniienLis Cutio: indicatum, pofico rali ihitino , q;]p
donare eo qmrilus prohibetur' qiuparniuomtim non
putationem deducere bona qua.· inheiitus futrshakf
in FJandeia , aur in Alemanii, de quo Bart- 1 1. C L
in liIlc r. & q un 1 oco, lib. 1 1 . Se 1, t. C. de f und. pairinnc,
Socirt. contiSS. Iib,±. nom. ί. Roman. conJ . 1 ί 1 .
quicm alieno in Imperio quis deluifa coni miLit, w·
niant incGfiderarionem cociceridi dtLch, quodqui*
intra tcrricoiimu rtrnm sdmüir. Qiixncfiinr pkn"
JimilisratLO o bfi.it. Denique dlmGonfuomdoa®^·1
tionem i una rert i:i£n bononT fifiit, ad eaTtemUtU r<?-
irntiiibfpüiiritmcm fuscuiilhf* havi nihil amp]™*
<5^3 Des Donations, Art. C C X V 1 1 1. <5p 4
Jiceat, fie confiimpta tota potentia donandi in loco ^
/htuti domicilij, impoifibile eft non fubie&a ftatuen-
tibus reduci in numerum aut computationem eoru,
quit ftatutum in poteftate habuit, de quibus authores
fenbendæ Confuetudinis non intenderunt , nec vero
potuerunt, cùm fuis & de rebus territorij fui ieges
ponerent. Quod fi arguitur vnum & idem elfe dona¬
ris patrimonium vbicuque fitum fit, ideoque de toto
tertiam donatam videri, etfi. fpeciem habet polito
vnum omnium hçredem elfe, tamen cùm diueriorum
diuerfi hæredes fiunt, plane alia ratio eft.Sed etfi maxi¬
me vnum fit refipedus donatis tertiam, applicatus ad
legem patriam fecundum quam donator agit,conuin- "
cit de bonis illis quæ eidem legi fiubiiciuntur, & non
aliis fienfiiTe donatorem a<ftu dubio. Nam quin aliter
fieri poifiet expreifiade omnibus voluntate non dubi¬
tatur, nifi quidem ftatutum locale prohibitorium ta¬
lium difpofitionum extaret. Sed hoc cafuexpreffione
voluntatis opus effiet, quod Alex, probat. d.conf.128.
&confi.4i· lib.f. incafiu dubio fiequendum quod di¬
cimus, & aliter conf. Turonum conftitutum refor¬
matione articuli 238. & 244. Ius locale eft,&nomi-
natim excipit , fi modo alibi eadem Confiuetudine
vtantur. ^
45 Pari ratione qui alter cafuseft fiuprapofitus, ac¬
ceptatione donationis in Britannia doarium in Andi¬
bus excludi debere non putamus, quia verum eft di¬
cere in Andibus donationem non coepiffie eam quæ in
Britannia coepit, ctiamfi ex eodem matrimonio coe¬
perit. Nec doarij aifiequutio in Britannia caufia eft cx-
clufiua donationis in Andibus , qüia Andenfis ftatuti
difpolitio, non poteft in numerum aut computatio¬
nem bonorum vocare Britannica, aec vero de his vn-
quam cogitaffie cenfendum eft locale Andium ftatu¬
tum. Nechîcpatrimonij vnitas confideranda, quod
territoriorum interftitia & leges fingulorum diuerfæ D
feparant, nec cumulanda fiunt, quae ftatutis variant ad
inualidâdam difipofitionem alterius loci per alterum.
Nec doarij acceptatio in Britannia excludere poteft à
donatione Andenfiumpermodum quotae, quia haec
diuerfia fiunt. Quod in donationibus fit in quibus de¬
mitur excelfius qui quota ar&antur, quod ait Bald. d.
1. fi arrogator. Quare & in donationibus fi quis ter¬
tiam donauerit omnium & fingulorum bonorû quæ
vfiquam habet, donatarius tertiam capiet,fed non vbi-
que tertiam , nec locis omnibus , quid enim fi aliquo
loco non licet nifi quartam , certum erit tertiam to- E
tius non competituram don3tario, propter defedum
in parte ftatuti prohibitorij, fied de aliis locis fupple-
bitur yfique ad modum permiifium.Nam cx illo poftu-
lato geometrico fi ab æqualibus aequalia demas rema¬
nebunt aequalia, fi Britani.Coenomani, Andenfies ter¬
tiam donare permittunt, deme de omnibus tertiam,
exiftet tertia totius, fin plus in alia donare licet in alia
minus, fiupplendum erit de ea vbi plus licet, fedfem-
per intra tertiam.
Caetera dubitationum capita quæ propofuimus de
coniugibus, qui reciprocas donationes fecerunt con-
quaeftuum conftate matrimonio, cùm in contrahen- F
do matrimonio côuenilIènt,vtalteriusclIènrproprij:
ac altera item donatione, cùm donator patrimonialia
non habet, quia caufas non ducunt à legibus loco¬
rum, alibi exigimus.
46 Sed tamen huius generis illa non contemnenda,
cùm cautum eft virum vxore praemortua dotem do-
tifive partem lucrari: Cuius loci ftatutum fpettemus
viri an vxoris quod olim fuit, an quod nunc eft quod
vulgb agitant. 1. exigere dotem. D. de iud. Decius.
«onf.19. Alex. 100. lib.3. alij l,i, C. de Sum. Trinir.
Hîc vt fiæpe alias ficinduntur in fa&iones ficriptores
fcholæ, &modo vxoris modo viri domicilium fie-
quuntur, ab illo fallaci principio de ftatutis perfionali-
bus. Sed falluntur & finendi fiunt λογμαχι*. Nos re¬
rum lucrandarum fitum fpe&andum dicimus, & quid
ea de re ftatuta lingularia permittant, quid abnuant
reijpiciendum. Quare fi Lugduni incola tale ftatutum
habeat domi fruftra res Britannicas vendicabit. Nec
enim de rebus fioli legem ab alieno Domino poni no¬
bis paliuri fumus, qiii alio iurevtimur. Proinde do¬
micilium quod fuit tempore adus fipeftatur ex fien-
tentia Alex. conf. 100. vol.3. num.n. Corn. corif.202.
lib.2. Molin. conf.31. num.20. Baldus Ahgel. Paul, h
fi vxor. D. de iud. Panormitanus Felyn. c. 1; extr. dc
iponfi. Decius conf. 19. SciSj.
Sequitur confideratio huic loco percommoda &C
{icrutilis, quæ de habilitate perfoharam inquirit, & à
ocorumatu caulas &ipfia ducit dubitandi, cuius lo¬
ci , cuius item iuris ea tra datio fit. Nuper de optima¬
tibus quidam in Ccenomanis domicilium habebat*
quo loco etfi contra exprelfam ftatuti difipofitionem,
interpretatione minores faciunt vfique ad annum vi-
efimumquintum. Sed is cum magnas poffiefiiones
aberct in Britania, cupiebat ex eis quafidam diftrahe-
re: Britannicum ftatutum maiores ab anno vigefimo
facit, etfi ægrè contra externos arbitros ea diipofitio
fuftinetur. Erant qui vellent comrahere,fi i ne fraude
fiua licuilfiet. Dixi veterum extare ea de re lentendas.
Quotiefcumque de habilitate, aut inhahilitate perfio-
naru quæratur, toties domicilij leges & ftatuta fipeda-
da. Nam de omni perfonali negotio, ludicis eius co¬
gnitionem elle cui perfionafiubfir, fievt quocumque
perfiona abeat, id ius fit quod ille ftatuerit. Hæc Bar-
tolus lege de pupillo. D. de tutorib. & curat, dat. ab
his Bartolus 1. eundos populos, num.26. Iafi. conf. 59.
lib.5. & illud pro regula ponunt ftatuta nunquam fta-
tuere fuper habilitate aut inhabilitate non fiubiedi,&:
in fipecic Paulus de Caftr. d. l.i. putat ftatutum Muti-
nenfie quod légitimât pupillum ad contrahendum in
xiiij. anno, non habilitare BononienfiemMutinæ c5-
trahentem. Ratio eft, quia hîc abftradè de habilitate
perfonæ, &vniuerfali eius ftatu quæratur , ideoque
Îjerfiona à ftatuto domicilij afficiatur. Nam originis
oçusnufquam in foro confidcrationem habet , cùm
aliud domicilium proponitur. Ex quo euenit, vt fi ci-
uisParifienfisdebonis quæ in Britannia habet, con¬
trahat, neceffie habeat, annum xxv. ætatis expedare,
quia tale eft Pariliorum ftatutum , à quo perlonæ ha¬
bilitas fpedanda eft, etiamli Britannia incolas fiuos
faciat maiores ab anno vigefimo.
Hæc voluimus de iuris ratione diferiminanda ex
fini locorum, in qua multa diflidiosè ab fcholafticis
ficriptorib. fiunt tradita, pleraque illa molefte & per¬
plexe quæ melius ab vfiudificuntur,&vtiliter tràdart-
tur, quando ifta tribunalia &conceflus non raro fa¬
tigant.
Glossa 7;
I Nullité refyeftiuA non omni refretfu refoluit titulum .
1 Nec impedtt pr<efirij>tiencm refyeftu extraneorum.
f De fin] Verbum (fiuum) pQffieffiunmeft, &ideo
fuapte natura donationis modum adftringetet ad bo¬
na quæ donator habuit donationis tempore. Sed di
eo nos ante diireruimus in verbo le tiers , glofi. praece¬
denti. Donatoris igitur oportet elTe , vt dominium
transferar donando, aut fi luanon lint, fied tamen à fii
poflella, transfert vfiucapiendi conditionem ex l.clà-
uib.D. de contr.empt. Sed videnda quæ in titulo de
.Approp.diximus are* 166. épigraphe de donationibus
Hodie annê
15.
47
4«
4Ü
6g$ Des Donations, Art.CC XVIII.
<%5
nullis. Nain d\m nul ta: fnne nullirm· rcfpeftiiia, ci- A qmm 1 1 aredis adæs alienum obtei Fuie iai
tu htm non tribuunt reibc&u torum, quibus tjuliim menda donandi Se legandi bcuJias^u; Πι绣?
officit, idcoqur non niii UmgilHinn ccnworc præfcri- 1 . ■·'·'- “* - - * s " “ ΰ '•W5t“n-
bi lx raiiinw-pejr«a titulo [Lente mJlo, adtierfas
ejitettios quoi ntilÜtas lion réside piaderibi polTet,
icd lise ibi fu&us*
Cloîïa &
Vvx d'iicriragc T mutr/dlis *A rttfiiL
£ jftnW*.] Patrinioni) non imr, quiade quibuf-
tiuinqiic bonisdon.udrLs, hm· patrimouib fine cnn-
quafnhLL,:; liberum fui etc vdJuii Gonfu ttudo iem.un H
1 donare, Eft.^runi vos ti'brriijpt 11 1 h rma: compta1 lien -
lionis* quar ad nmm,r tes idli pertinet* quodTira-
quellus etiam notnrac in. num.ioi.
& Moliàacus item, j$. duilâ l in fend, Quare bdlitmt
Mol i tutu s addi r j u 1 icuTa ad hune Ardculiun , aim pu¬
tae in patrimonialibus tmtumîociLtïi kkre-
Gi c
Car ixi ru rw fj dt u* n Lut t hirtdtùnf prujumptu ma
litet,
^£n Lirait futrcdti aonsirt p'àji/t.
Dm/ttiwui iiepiii "ytlvittmrt f* ffrf , rtftfiu ptopUrv
gr<tdi« f'mri* mitthattntHf Se numéro 6.
t'i’fl frAtrijjllie fïlliC'Ÿtr
Doiuue îmmi ri fnfh njjrtflu m*ntt Se mim. 7.
Gtnm rtff>eShijU$4r
Pt ndtionri jjrrfûT) h prohibitu nm liêltnt p f r infefpùfi-
tût ptrfotm,
ÿ»>tt ji plurti bxredti fitnt prxftmfti tlmtrfktitm lt-
guidjî ditmfitrtftt renmdxt k*ftâit4tL
ÿ Htd jt Afrtêfiîtur λΙιμ h λ m p rapt
vin vm ex hxrtdibste dmitipujiit ,τ utrA tfi ttftriw lt-
Samnii renwrfït non fi tmfufo tôuntm tulinm.
isfnttt* Aemu* pojiit tfîîgnATifuper htu W<.
Qiitd jïh&tti Ctnirnjît jetiahffrti,
ifttmr trrnftiUTur ir irtài.
w-tn hkrtt JuriMt ~\tU Jutftmi pefiit daffétirtttm
Ar^jfwrr,
v4n doturiTpjîif JeJMijfftifn à /f fit&A m impttmi rp.
AsüTti γα .1rs finir}* ] Adiidemiiim fuefat iicud
lus piiVi tribuern quiru vumcddi^ ÏSSs?
dum. Ha?c ratio ilatuci,
Hxe cûm ira fim , nee liÆredî ficti deinano
prtEkgauun pollk; Quxiimta n^n fineç^i
(te ti ü Len lu sd uni tiltt^ qui non ΰίΙίΓ^ϊά^,'^ [/
doni ton, qui foJiisvctc pnefumptus-cft, (cd 'L
pim inan s t (le r vt os imo < h a e e fi X quend
res b:v redis pntiîinibitw ptdumpu. ^am
prxfumpcum non dlè, idcôqnc iL^verbaCbhfifiT
dinûpôÉlë ni eo vtnfican 3 ricciVacris fitîniïicw
fiacre, nccnepotcm extaiiEe hlioreit; ρΐ τΓ,πρΧ^
dici poi Ü·, i J eàquc i 11 liai u t j s 3c proluti' torn 5 .SJ
eilc accipienda in fuofcnfu, nce txtcdidcbcrtdijiX
Îiciones praciatim prohibicorms vlrta pedôaas ..
prcl!as> nec ernni con üc«j zt di (|>oildpue«i CLlj Vi^"
non cemy tniant. Ditbicanc luriLcofulcj^inS^i^j^1
redis veniat appellatione lia redi s* üt benc
nunchoCiiiunc il bd arbitrati incerti inettrisî^, ^
niiic prurfusvaric, Scd rcs Îcrib ipedlaniibui
madrclhini Sr:> kaic non uriiabinbsedïaniatcriil·
inrcnnonc ibriLentuim driodicari-poflc, pr0'n m^··,
^ ru ad.aptabi]iseft ddlixrcdcm j harreciiivr hxic^
ccii prolixa eit ifiadif pittitio T iraqucil. m Tètiad r. /
glair^AcaUb. iirpi
IV> mù m i n hac dubi tari one i nq uirendu m cil, Jir j^c
cafus fadli certus, an dubius. Cemàtn vnco cbàt'
facto nulla eft dübitario, &coniÎac hircdi h^h
fâibam clip ilonationem têfoeitu & confidcnnnu
prtrniprxfLiiïiprE bxrediî, veiutinepoo O’fjjriluiilj,
natris film relpedhi ik efianracc fiatrisj gencjo^
ipci^u Bl-.x , Dubios eft tùm Controuenrittiriifu
tefpeiUi &iticL[!i! fadaiir, parrii nean ucpu^iri-
^ tris an ±rlij emss fi] car an generi' Si- taJiutn s lier tft,
fanguims çonfideracio , an poci^spetibnaJiubrrti
bcnefiitlri fcrpcÜusdüiurorcnt rnmienîaddonaii,1.·;.
Mxc cnim dubicacitmem faciLuit, i&cafun! iuccmin,
Prioce c.ifu eùm Certum dt fi J revaut alreri refpttbp
ins Inriectis. tum pratfumpti, nertioferedubitarkil·
ds pt-ciumpto Sûsvm vkterij l.dcdit dotan.rj.d:ai i
b r.i π 0. quod pâte 1 (i nqui r } m ci 1 s i i 3îar met ilrdr:, p:r-
indc cllac fiegodedillcm: Idcôque&profrihîài»
d LC J ru rT qmt' fi c da ca f JU. profefl i 1 i :ii D- de in r- tlrr.'i:
idco de in coüanonem ifcnufe, &ζ filtam ex ibcnrali:
exduJi à fuccdlionc pams, quomodo friibeodedi
in cætcns fere Conluctudimbus Γι .-uicra: vox Je pre- Ê dîèr.dcqiio nos. mt.i24.Sic lufonamriTnimihtvscit
JÙMfnfi : Nam duenri non congaut h prédis· adredLO,
l.ueimneni. D+deacqu. hatred. J,i. O, deJuered- vcl
ίΐΛ. vend. Ac lere pet prouindas idem tus obtinet
Tin.'û;iï4 Andibr Ce, tiLirn, Pictonibus, Normanist ex¬
traneis petmictiï. Qu arc tïiç occutnt cogn.uto, val¬
de buiereConLuccLidincmyqnï'fmi hcneiacc-
rc verat , alienis admit ci 1. Sed ortmino Lia findendum
fuit j cùm ^libi ibcuifltt oiàaiiTioditia i
- inter prit-
Οίτη pços qx redis squalitatem 3 de vctuillèt alterum
alcets anmftrri: Nam titulo i&flitutioiui yeruiiie, àc
fncir dûnafe iulltTo , cqu derii/lë videor. Lj. f.j.&Me
do. inr. vir. de vxor. Tdqtir in lixredc fiercdis primo
maxitiAvcrûtibbcLün ira. |.vln D.de ïeq.j, Hax lin¬
tei u ia plui mt n , H noties a 1 \fd qî 1 am refp’efti 1 pafciï*
pralèram pcoîiibira? c-ipere du n, ni 0 eu :qu il lit, cotits
pcrtoEis pruhtbifaî kiLam v iden,quod fiart.^i^i
d i I féru n r J . qi pn; (i tu. D. de !f -gat, s . ù t ptinc. J, fili^b^
i.3. dçco’nd.-Æf de moisit. Alex. conC.ixÿ. 11H. ht·!
conf.imJili.t. conf μ48«?* îib^^&conl^vtiU IW
eius» Cftnf. crnifiSi: Cv n J. Ci m tïs. q. /■ C
do 1 1.U10JL1S 113 te i dem fçqjJl e ? p oici co vrac admittet e «: tnoffl trft- A nqcl 1. M« m arram . D. ad L hkï. &' coW·
irrt ÀTrhl hlir-C lî ΙΜΛι l-ta -%nii _ 1 K r. >-1 *T .*■ , . . . . .n. 1“ .
ouodantico cxdullLlêi. Ratio àb arquqÎiGiee ecdurre-
dum confecoundii ducta eft, ne muidia iLb n [tenus
pnr btioiie orircmt, quod icmper côrmgire^ie hanc
Ipfiun cauiiiin Imperator IllîHjuicius norauir 1. cùm
oporccc. $r Ec.cnsiruQ dï.bomqiUE liber,
alios Tiraq.. 1 LûiaE in pf i mog. q. 4. iterare ncc lrgat I ^
nccdouation i bus, liée mter vsuos, nec iit mu etc quid.
quam talc fiors lexadmilic, qnodfratidi fu rurum crat
cob^rtdibns, prop cerea quod dy;iatari| felegai^rij
ad is alienum nôn icnctitui'. l.i. Cr dc réb. etc-d. &
ArcEvüto fequeuti dsceimji* Nec enim alius ticulat
Sc \ cq. Ciil'tr, colli" ’lj^. 1 ( b·. 1. 1 n cip. il domina Con d!ji
Raid vaiiïhi, ex teibm; C, deÏoHat. Step K. fienr- coC Γ*
] ib. 1 ■ Raid .^ctirï fnc, vol.i . A Idar, in îi b. d c pcxilppi'
(ftaras:
rég.t. ptivfump'j'il· Ne-c fêrè diibitanrprtjbAraciun*'
tons inEcatione%Qttâce & ConluemdLnf sqtioqee ca
de recinere, ncqtiid i merear nirerdan.nîioneml'^
redi prçfumpto Ëiitsm aitr lieirdi hçredi'SnTuninani,
Andium, hrc^tCbsiiorti. Bleiêitfîu , ?ri· f·^
Sc'd (iubicationem pderimujHe iaeinioi^carij ne-
gadoj & lÊbi.eoüaiâ UberMitetem crédfvul^.fcpùo-
rem pr^liiSp utmcin 'Uariiir a- Sc iltuguinis dppug^
eïtrifi-
097 Des Donations, Art. CC XVI II. 6p8
extrinfecis quibufdam de caufis, benefaôtorum,obfe- ^
quiorum, meritorum in donatorem, aut quidquam
aliud caufie adfert abftraCtum à fanguinis ôc generis
confideratione. Quæ vt probentur tales omni ope
donatario enitendum eft, alioqui primaria germana
3c naturæ præfumptione vrgetur , quæ eft à ianguine
&charitate generis, quod vix fieri poteft, nili à pro¬
bationibus hrmiilimishæc naturæ prçfumptio vinca¬
tur ab accidentalibus caufis: Alioqui magis quifque
affe&us in proximum gradum præîumitur, quàm in
remoriorem, præi'ertim in prohibitoriis , ÔC fufpefta
coniunftione prona ad fraudes, l.data. C» de donat.
^ Quare in filium potius, quàm nepotem , fratrémque Æ
fratris filium, filiam quàm generum propéfior affeôtio
prçfupponitur, ôc propioris gradus refpe&u fa<fta do¬
natio, ideôque ôc vitiofa &: in prohibitionem difpofi-
tionis incides, cum dicit eo frdude de fin heritier, & ver¬
bo à Autre ju 4 f»n heritier. Tales enim videtur elfe hæ-
redes tam certa fpe,vt eludi no poflit, quia alius hæres
à legitimo per Cofuetudinem heri nequit inftitutio-
ne, ac ne alio quidem titulo vllo. Ideôque multo for¬
tior hæcpræfumptioilla iuris ciuilis , in quo quilibet
libuit teftando de hæreditate. Quare quod donatur
hæredi hçredis in linea defeendente, plané donatur C
haeredi etfi mediato , ôc adimitur cohæredi. Hæcillo
etiam iurefeasêre Bartolus, Alexand. Iaf. Aretin. 1*
gallus. §. quid fiis. ff.de lib. &pofth. l.fcd&fiplures.
§. in arrogato.ff.de vulg. ôc pupil.Caftr. conf. 96. So-
cin. conf. 30. lib. 1. Decius conf 18. Priorum enim gra¬
duum prior efteaufa. l.vlt.C.de verb.fignific. fed qui
fequitur proximus etiam pro comprehenfo habetur,
d.l. cùm ita. i. vit. D. delegat.i. Corruit igitur talis
donatio fadta nepoti,& fratris filio,denique ôc hçredi
hæredispræfumptiomni deicendenti per lineam di-
7 redam. Sic donatio fadavxori à côfanguineis mariti,
mariti contemplatione fada intelligitur. d.l.3. D. de D
donationib. int. vir. ôc vxor.Quamobrem ad has pree-
fumptiones eleuandas quæ iuris funt ôc naturæ , opus
eftperfpicua probatione officiorum perfonalium,vt
naturæ præfumptio vinci polIit,vt id credi queat à
meritis impetratum q> natura anticiparat, ficvt nulla
confefllo perfonarum prohibitarum poflit effe fuffi-
ciens ad probationem caufarum donationis. Ex quo
efficitur, donationes nepotibus fratrum filiis, generis
non valere, propter fupradidas præfumptiones,quod
collatæ fint refpcdu perfonarum prohibitarum cape¬
re , in fraudem cohæredum ciufdem gradus’, nift fu- E
ftineantur ab extriniecis ôc accidentalibus caufis, fed
perfonis prohibitis potiùs fadas videri, Ôc incidere in
verba Confuctudinis , nec ifto cafu pro extraneis , ôc
non hærcdibus tales donatarij habendi funt,vt fic do¬
natio valere debeat, cùm regulari iure filij cum paren¬
tibus pro vna perfona habeantur, ôc patres liberis co-
gregare dicantur, vt loquitur fcriptura,&: vt Iurifcon-
lulti, parentes ex voto liberis omnia comparant, &
collatum filiis & nepotibus refpedu ÔC caufam adus
ducit à proximo &: immediato gradu. Vnde & cùm
hæredes de corpore nati prohibetur capere, ipfi quo¬
que nepotes in verbis intelliguntur. 1. Lucius, q. 8;. F
vbi Angel. D. de hæred. inft. Alex. 1. ex fado. §. vir.
D. adTrebel. Bart. 1. liberorum. D. deverb. fignif.
Lata difputatio Steph. Bertrand, conf 1. vol.a. veri', ad
tertiam, & verb fic areftis iudicatum Petrus Ratus in
Conf. Pido. ôc Renatus Choppinus meitforant, ôc
nos talem donationem fratris filiæ fadam quadoque
irritauimus , cùm cohæredes fratris de fraude effent
quæftijVtConfuetu.Normaniæ, tit. Des Dons que feres
fint , ôc contra effe cautum reformatione Confuetu.
Turonum nouitium eft placitum reformatoru. Quod
utrgentr. w Conf. Brit .
fi aliter admittimus, quis non videt patentem fene-
ftrarn aperiri fraudibus, fi quod filio donari prohibe¬
tur, donatur eius filio ·, quod filiæ, genero, ôc liberis,
perfonis certè hifdem aut non diuerfis , quæ etfi ver¬
bis compræhenfæ non funt,certè intelledu Ôc iudicio
fubintelligédæ funt, ratione ex toto pari. Adde quod
Iurifc. ratiocinatur, nepotes tam ili poreftate aui effe
quam filios, ideôque quod nepotes acquirant mortuo
auo filiis acquiratur. In quo nos etfi donationes exci- ®
pimus filiis facias ex atr.501. tamen cùm donatio fit
ab auo, profeftitia videtur à patre, Ôc illi donatum. 1.
profeditia. D. deiur. dot. d.l. dedit dotem. Denique
generale eft, quoties perfonæ fieri donatio prohibea¬
tur, toties ei per interpofitam perfonam donari non
folle, hoc maiori fraude cùm perfona interponitur.
quiteftamétum. D. de pro bat. quate qüod patri do¬
nari prohibetur, nec filiis poteft.l. hac ediôtali. verbo
omni circûfcriptione. vbi Bar. Bal.Alex.Steph.Bertr,
Ioan.Gdro. c.de fec. nupt. & eiufdem argumenti Or¬
dinatio prodiit anno 1549. de donationibus tutoribus
non faciendis, ôc alia de fecundis nuptiis fœminarum,
ôc Areftologi fubinde ârefta memorant, text.l. fi con-
ftante.C. de don. ante nupt. 1. fi is qui bonis:D.de acq.
hæred. I.3. §. quod de fubeunda. C. de natur, liber. 1. (i
per impreflionem.C. quod met. cau. l.vnic.C.de en¬
trait» iud.l.pupillus.§.vl. &l.feq.D. deauitor. tut.l.
cùminter.C. de don.int.vir.&YXor. liqui inferuitu-
tem. l.quæritur.D. de bon. libetr.Aléx. côf.j4· lib.7.
auth. quibufeunque. C. defacr. Eccl. & generale eft
theorema , ne perfona prohibita per non prohibitam
affequatur. Atque hæc in vniuerfum de omnibus per¬
fonis à prohibitis defcendetibus per lineam diredtam
cenfueriln.qui omnes eiufdem famiüæ dicutur,i.cùm
ita.§. vit. D. de legatis fecfido,l.pronuhciatio.§.vltim.
D. de verb.fignif. In quibus pat ôc eadem ratio eft, ne
vili eorum donatio ficrikpoflit, in fraudem primi gra¬
dus. Sed de collateraliter fuccedétibus non fuerit for-
talfe parcaufa, propterea quod erga lineam collatera¬
lem non eft fimilis propéfio donatoris, quinonfimi-
liter afficitur in fratris filios, aut confobrinos, ac in
defeendentes & manantes à fanguine filo, quominus
iudicari debeat fuis detrahere velle, quod lineæ ab
alio promananti adiieiat, ideôque præfumptio frau¬
dandi non reperitur fundata. Nam fraudem femper
excludimus in cafu certo , quæ fi intercelfiffe proba¬
tur, femper corruit donatio fiue extraneo, fiue con-
iunôlo faita fit. Sed nos hic in cafu dubio agimus, cu¬
ius veritas à prçfumptionibus queritur, fed eas lôgin-
quitas gradus, & iaguis in latera excurres, &fafteitio-
nis imbecillitas, quo magis fangüis à principiis rece¬
dit, excludunt. Itaque externae Confuetudines dona¬
tiones confobrinis ôc patruelibus faitas admittunt,
alio præexiftente hæredc præfumpto, femota quidem
fraude & in linea collaterali, vt Normanica , tit. Des
dons que peres font, ôc Turonum ôc quaedam aliæ.
Non diflimilis illa quæftio. Cùm plures fratres eo-
dem fcilicet gradu proponuntur, fed iure difpati nec
omnes heredes, veluti in hçreditatibus nobilium col¬
lateralibus accidit, quas primogenitus folidas Capic
exclufis fecundo genitis. Ponimus patruum donafle
vni de fecundonatis prædium vnum luurn, Coriftat hic
in verba Côfuetudinis non incidi, neque enim dona¬
tur hæredi præfumpto, cùm exrante primogenito hic
talis nulla in parte hæres futurus fit,ideôque non prç-
fumptus ac per hoc verbis prohibitiuis non compre-
héfus, ergo nec difpofitione. Cellare igitur videri de¬
bet. Sed tamen mentem legis intuentibus, Ôc fraudes
profpicientibus quis no videt hunc cafurn fub ratione
Confuetudinis comprehedi debere, veluti incogitati*
GG
(ÎP9 Des Donations, Art.CCXVII I. 70o
pûïms ümiÎTnm qikmprcuifione ÉUcuetmm. dt quo A tarins tecdiraîwdçkt* wmpere reptritur C[TC JLo
λ: : _ : i t . i m ίρΓ.ιή ii i rt die kit. ex ul ofia urcri u rn otu s * n ce a nrad uxmîto d efcendiim ;a ■ l
ii i nccrropiu ii’m lient» idem reipôiun dUmr, ex glolla prariümptus , nec à prarfumpto ddeend^s , idc^o,
leeis cak'Sa&LumD·. de nattis, &akj. legevh.C nnz Armano ermualefnr- nm ιπ,-iJir m
W calt'padtum.Dv débattis, &*Uj· legevmi*. qu*
rcs pieu. obhg-pfldWNainfi alita; fi
nuis non protpLitfr£u4'S1w L.d£ “Έ1 1 ‘l obliqua
difpofirione haçresfic, qui caperc tkulo ha redis no
ouitî Narndifraudtlvircdurpalwneonnn, qin par-
tem capic, amplius parte fu;» relinqui ht quit, conte-
cillitur es qui nihil cppntTjURi in vüa pue fundatas fir,
nihil relinqui polle teifcupCEO, nihil inter νΐηΰί dilpn-
fiiiorlt^ v tru nique eivim in heredibus ex aequo prohi¬
betur, alioqui non dijHinüisfxans fieret , qivàm abhis
qui oniLllacaulatelbmcn, sbuiieilato volum capere
fraude Ergatarum j gduerfus quos efl titulas , fi qtiii
rmiîilacauiltifftiinu Nam Eicon rmgeret rricnrcrâ do¬
nari fecundo genitôj cîienim vr plus caperet quam il
hiresdlcc, & hoc damnofius;, quod titulp fijiguLtri
cxpiens ad xs al icnum das utaris non tenetur. Quare
c:Li ριίτρ^, noti exprc-fiit hunc -calum , tamen
pknefua,det fuppkndiun,, nili quidem > vi aure dixi-
milii defaui’s cxn;irdec3s prabetur.
uctuno eonitakfcit, rcc incidit tu piohibmcij^,^
aut verba Coniucrudinis. EgpinconlWirào&faÎΑ
catum pelui, quia in Ëlio rtgmto pont non ροΕΠν'
pro.pterca quod hoc cafin reuociintcu· dotiaicscj fju.
contangu inei s, fi ue ci rrai ici s l sil at : fird ah?, ^
fu licet ex. Lfi vtiquxro, C , de renat, donat. Sedj!|r;
medium nam, ctmipcor remorioribus, Denique™*,
lio ne propioris gradus donario vheriori fa<Ski|iLE
viridia conualcicu, quta rnortli ÎrmetlSECnLlfle^t*
dum tft, it) l quis butes fit, atque ideo donitramistDc^
pax. Quod (i eiufdem gradus, cùmdonatiuioj-,^
agmicatur, vfqtie ad agnati i at, mi donatio retiut:|j,r
cur, p ropret pro bibi tion e m prarferendi vti m n ^
fu cupris etiam îogmquionbu-S; Nam filii fiipuüenjr^
tes donatori habent lita remedia. cx.tl l.fi νηιρη,^ ^
fi liquear & Üï roras. C de inotf. donat.
Üi ■ 1 ·■*' ‘ Λ ■' — ■ ha^eseiTe ■
Quid ii donatum t il oi^qui
Oon pctiTjr,
ffd ruo ne priorum Ijttbus tft pr^ÎLimptos.
ceropits narircis; doua tons trfpici orottert,qyo
pare ii prxfmmprtu repemur & oohÇEedcsliabi:^
Quaîilmmdeco* quit lW vous de prr fu mptisef- t t L .
fet, donationem, accepit - ibo mortuo d<mato/e repu- proficit olim capaci donatum eltir^cum ηοπ-ζίπϋ^
di.itluercriitaicmj vt donat id faita videatur non me- C (ir cùttt haareditia diitrtur, quod Andes obkrjjn-
i'cd l . c ' m h ΐ rc^ ito n i ύ qui ab liti net au t rep udi 1 1 -fl xc ί l’ u iu re + in co quod le cundogemto doiuutirr.iftjEjis
quaijbio iure patrio noti ett lubunr? dubiranonem, ^
propreri a quod Gon fuerudo hic miprobar dorsacio-
nera fadïam ti qui ejVin gradu fuccedendi , id t Jl prsr-
futr,pto{qn,tm vocem ideo adii ciendam pmau mus in
trxtu 1 iiun qui 3 nul l um prar i ίΐ at um, n u lia dt insuo
cadit in prarfomptum vmun ex heredibus fiuc doita-
îione mter viuoSj hue icilamento, vt fjrpe dicimus, ite
quodedque donatur hircdidccerminarinnciTi quorx
capit il quota fuz virilis. & rener locum & impurarur
in lcgiiininm portionem, quodttos, arnc-4Cf, cki-t.
dfeâos d> primogenii.us-
Quid ii Wrcs miori gradu agnatus cftj ied ^
tuus ante delatam nxr edi tartmi Rcfpydeo.hicciib
ra ae,n ai p i perit pugnas in pofthiuviO nato&monK
in L poibumus prittinus. D. de inofli redi Aicucd
cengt rirTiraq. L ii vnqud, verbo foicepetir-niim.jir,
C j c. L T j ti a, I ni p. D. dc ieg, 2 . & con L i/7, vgl i, jil
coni* 'fi/, lik|*CrauetaconCtji,Pccius coli+dii,
cojvhxn. hb. ^. led hic cafus quem ponimus umol
limj. lis i propre tea quM loquimur dc naio λβοκιι
abnmde dix mtu5, quare nemini licet mtitrre titulum D ante mOiTtin donaioris, di fic iutedclataaibrr^i*
adeptionis legi timx portionis Lue* quin habear v[ hae¬
res & coofeqtknrcr tenearur ad delur? hereditaria
quod.indoii.itariorecu5fir. Sunt trnotrLConiijcfuii-
nes quasdam diueriV, qusenon aliter répudiation cm
donatart] adirntitint , nili rcfiitura donatione „ icd ta¬
men vtrumqitc accepta]] prrmittuitr, vt Audmm,
art. 5^4, Cn-nom. 54$. Ac alia: plerasque : etfiiUic Mo¬
lui. parum eokntanca atl textum fcribir annotatione
ad m.irgmem j vt&confiho $6. eEfim Confiiez Fin ]-
frenfi, pj£ag.i7r numet. 4* ait doitatnrium per modum
te tu, quo cal ίι n ilii ! coni utut cd tinguUEj nooc iitii-
fidum» ϋ impedirnemum durare^nonuptrinu tesfr
pore h xred 1 1 ne i s dclatx , qti od reip ici tjpotkif I.
opuorteirD' de Luoninrciligitur. j.qiiardû.ï).
de uir. Eli Lcum «3*5 .vLD.dc kg.i.uaqusqui.ox*
tistempoie nem repti irur extate m nulla ccrJiil·
Ttone eLQ cùm partim non capiat nec feriat t idt^tt
donatario obeflenon pùiÎît*
Quid tii mcapax fem harediims mortn tfnvpKt,
ideAqoc demutatio abeflr non poterat, pollej: rrHin·
ancidparié fucceffiomij nonpoile le terere ad doni- t rus fuerit capjÎCLratijS'idehuJ.KonLCüJifi^'^·
tsojscm (fic enim loqui cui) Si repudiare hçrcdstaçtm,
donatio enim inirioviciofâ v: hjïcedi fatla, non refu-
mit vjres ah aftentionc heredi ratis, quod & Isnnkcafti
improbat texui, fus qui bonis, D.acqducred, Ornois
enim donatio hilbvm de prilumpds, h maior eft
virili fit inofficiofa, quod&rin CuiuFariocnfi iudi-
catum Arcflologi feriount tntrtlti firtnws, anno iftS.
fiue bciats tiïlcni donationem elfe quotatn honomm,
fiuc quotam hereditatis j quod, vlnnirm cJÎe necefTe
eftiute noftro, &: debitis adrtringi. De iu re Ronuno
certum foret bitedi rfonai t, ce pnvÊqgari pniTc, 1 1 *
herum dic al rem repudiato alterum acceptari & rc-
tuicfi pofit' , text. espteff 1, penulc. i?c vLD„ de coli at*
berna* xuth.Îi parens. C* de inotf. rdl, Ac iure Burgüdo
fieti ChaiTan* admiciit- nr. de fiicceL Bencd. cip.
FLaynutius, verb* fi ^bfuuc hbcrii. oum.f^*
[ c Qttsd v ero, fi don ata ti n s doixtri on is rempo re erat
hsetes prKÎiimptus, jfcd poff donari onem n±ritarus eft
alcei' h^resgjfitdu anterior, qui priorem prariumptum
exclud it v c dou?ui r aliqti is er 1 n fobrino qui d eu ta tio-
nis tempore erar precium ptn.s, fed agnattui e it fe.iter
doniitüri. Hic dico conationi lo cum fieri, quia dona-
r:c. de Seu* coofi iC.
Scq ti icur egregia in qui fi tio d e eo qui diucrfotna
Femmatum sut Jutenfü bona ht'buir, kdid [Otiquui
ab vmv linea habebar doirank , aut cens arapiiuïim
lia. Negat i Il i 11 s I i nz-æ h ar res fi eri poc id [It* ext.insc 1'^ 11
ErobsbùoriadifpoiÏLionc. Hic diib-itatur^an biceps1,
ibi tio dc cxceflu r ern ·\\ kitdligi debeat- teEpecfis ^ r-s
rius pacnmonijj & vudccumquc hceacdonacoru^-**
tiam decerptr e ex arbitrio c olleiiluè', as ^
potius incclligendafit .difpofirio,tȎpJiiJi tftna
quaque harediiuie aur fincaliccac derraherCjiititp0'
p n armis du a fiam pluces elTe vinus licet hdnuiLni^
dit-ites. Façon trouer fia m sgno prid etu i n argnitif H’
to agitata, regionibus his me tv m adçileÎce^f^ ^
ri on 11 ictin te , ni ^gn i s au itaribni 31 ds, fotos ύ tu ^
draginta annos eonfultbs Ar irihunaliat-eiefctt. · k
ferioui toc kfinoslitig^t, quibus ficenipi^c^^ ^
dere lib lcï c. Donacot q ni dum d e 0 p n m ut injiS, ]îï?
ris reditus pfjtdia donatae principi viro, is donato»
her 0 s nullos ha b cba r, (,Vd ci neri .n Lun liiteao ; 1.τ|·’ ■ ‘
complures;. ConElabat quoddtmaquiieELi i utri ■
tiitffl conii Re re patrimt>n|j comis, icd tiuslute# ^
70ΐ · Des Donations , Art. C C X V 1 1 1. 702
donacÆ prouenirent longe excedere tertiam. Do- A de Matth. Afflibt. à fuis Neapolitanis iüdicatum me-
natalius vnum donatoris huile patrimonium clama¬
is valuiiTe igitur donationem, quia refpeblu totius
^tl-jirionij, tertia à Côfuetudine exprellaintelligi de¬
beret: vilius enim hominis non amplius quam vnum
patrimonium dici polle. 1. fed etfi plures.§. filio. D.de
vuK^' pupi. Liurifpcritos.$.cùm oriüdus.D.de excu.
tutf&nos §. fequenti amplius dicemus. LicuiiTe igi¬
tur de toto trientem donare, neque diitrahendum in
partes quod fuapte natura vnum effet, ad inualidédam
difpofitionem, quando eadem ratio in infinuationi-
morat.dedft.237, dc eruditi quidam S.C. Parifiéfead-; chopi. l,b. j.
ferunt. Çertè à nollris iudicatum icimus. £x quibus c- 1°· ¥ημ'
perfpicuum eft, quod per le fatis apparet, quod in per-* KUJ K'
iona vnius vnicum eft patrimonium , refpeblu hære-j
dum in plura fcindi dc abire , fed hoc cafii eorum re-t
fpeblu appofitam elle prohibitionem. Nec nulla fune
in iure Romano talium difpofitionum exempla, dc.
vnius dc eiufdcm hominis facultates diuerfoiurecen-»
feri. 1. eum qui certarum. D. de re mili. 1. hinc quaeri¬
tur. §. poteft. D. de pecuh lj.§. ii filijfa. D.de fep. bon.
bus feritaretur, quæii vnius contraditis c lient, femel ^ quod ipfym à nobis tranabitur. §.feq.glo. 8. Sed in
& eodem loco fieri fufliccret,quod Bald.ait conf. 167.
fib. 5. nec fi vnius fnmmæ elTct contrablus, diftrahcn-
dum in partes, vt fieret locus diipofitioni de non inft-
nuandis, quæ intra quingentos aureos ftarent, de quo
Bal. 1. fnneimus. §. fin. autem per diuerla. C. de don,
13 Alex, confié;, lib.2. & antea attigimus. Sic in dona¬
tionibus non atrendedym quid ad quemque hçredera
deuenire deberet, fed quid effet in bonis donatoris
tum cùmdonarct. Quod fi quid ellet quod altery gra-
uaret, agerent inter fe haeredes reconuendonibus , vt
cuiufque tertia demeteretur. Sed eam non fuiffe do-
hac conceptione verborum (an eat quelle ne lefcroit etf
fraude defon heritier.') Cur alteri magis quàm huic hæ-·
redi confulere vellet Cofuetudo ? Cur de pluribus vni
duntaxatjVel cur vni nocere potiùs quant multis? Cur
tenui fortaffe hæreditati decrefcere quàm opulentae,
quando feparata hæredum conditio & interelfc effer,
èz æque principale fingulorum,& côferuatio fuæ οι* .
iufque gétis cuique haeredi precipua & fingularistDe- ’
nique quomodo ad faciédum trientem cmufquehæ-<:
rcditatis in confidcrationem aut numeru, aut quotam
adduci poteft quod alterius eft lineae patrimonij, gen-
needfitapé, cuius de toto arbitrium de difpo- Ç tis, aut verius externa hærediras. Ex quo apparet &
fido fuiftet. Sed haeres grauatiftcmrnatis obftabat , dc
fuilfe quidem vnum donantis patrimonium in manu
donatoris fatebatur, quoad vfum &difpo(iriones ono
rofas, de iura creditorum, de æs alienum quod totum
patrimonium refpicit. 1. fifideicommiffum.§. t radia¬
tum. D. deiudi. feddiucrfum uidicari quoad difpofi-
tiones lucratiua^, quo titulo plus tertia de vnaquaque
hæreditate alienare -non liceret. Namque prohibitio¬
nem de tertia· exccilu totam indubiam elle hæredum
refpeblu de c6tcmplatione,nec quidqua aliud fpebtaf-
fe Confuetudinis intentionem, cuius non alia mens rumiudicium, qui reponédum ablionibus inter ipfos
effet, quàm vt pecunia gétilis de fortuna? auitæ , genti D inter le hæredes putant, q> alteri præter modum abla-
planumfit, cùm tota ratio prohibitionis polita fit in
refpedlu heredis, non elfe in poteftate cuiufquam,qui
quamlibet vnicum aliquo refpeblu habeat patrimo- ·
nium, refpeblu tamen hærcdis diuerlum,de eo difpo-
nere in fraudem Confuetudinariæ prohibitionis,quæ
cùm fit côtemplatione hçredis appofita,diminuit no¬
minis arbitrium de rebus luis, vt alteri conferuet, nc
vitra tertiam excurrat. Quod fi aliter admittitur,eue-
nictvt alteri folidum pereat alteri folidumfaluumfit
magna iniquitate nuis. Nec enim probandum eft eo-
cuique de familiæ quàm integerrima: ftarent, de ei
conferuarentur vnde manalfent: fed in eo nullam ra¬
tionem dici polle, cur de pluribus hæreditatibus de
hxredibus, iure eadem dc plane æquo, alteri aut vni
eorum fuum periret aut decederet, alteri integru lia¬
ret. Nam Côfuetudincm cùm hæredem dixit indefi¬
nite de omnibus dc fingulis idem fcnfilfe, nec aliter
quàm diftributiuè polle intelligi, quod vna tâtùmhæ-
reditate propofita lingulari numero illa enuncialfet.
Elfe enim in cafu propofito hæreditatcs diucrfas,ori-
tum fit. Nam pr a ter qua quod vni ha redi cotra alium
nulla ablio dari poteft, de eo quod fablo aubloris co-
munis accidi, nec lege vlla inducitur, ita multo maio¬
rem rationem habet,no decedere quod lege defertur,
de infirmari quod vltra.modum fit, vtilitate eius qui
titulo lucrariuo capit, quàm recuperatorias abtiones
dari haredibus inter fe. Deinde recuperatoria ablio-
nes fundos paternos de auita patrimonia non refti-
tuunt, imagines dc domus infignia non reponunt, vt-
cumque detur compenfatio, hac apud donatarium
gine, fanguine, genere, gente, qua fi hoc cafu fangui- E manent, in quo Iurifconfulti tam magna fapè mo-
nis concurfu in vnius Domini manum coïlfcnt , non
propterea ex eo mutari fuccedendi conditionem, fic
vt quandoque eueniente cafu de putrefam. fine libe¬
ris mortuo, patrimonium quodque in fuam gentem
non recurreret, ficuti in feruitutibus dici folet,qua
coniunblione dominij pradij dominatis de fermentis
confunduntur quidem, fed feparatione incidente ex
antccedétibus quidem caufis reftitui debent in prifti-
namcaufam. 1. legatarius, vbilmol. Angel. Iaf. D.de
leg. 1. 1. propter veneni. §. neptis, vbi Bar. Bald. An¬
gel. D. ad Sy 11 an. l.ex fextate. §.Latinus.D. de except.
rei iud. Ex quo ipfo mirabile quiddam traditum, cùm
quidam vxoris prædiadiftrahilfet, extitit communis
marito de vxori filius de hæres, fed eo mortuo fine li¬
beris , hæredes vxorij ftemmatis reponi libi alienata
poftulabant ab hæredibus mariti , id hæredes mariti
negabant iusefle, quia côiunblione vtriufque patri¬
monij in perfona filij quivtrique hæres fuiftet, ex-
tinblæ elfent ablione palfionis Sc ablionis concurfu in
eodem fubiecto, fed tamen pro hæredibus vxoris iu¬
dicatum confiât, ex. d. §. Latinus, de Bald. 1. fi vxot.
Ih de bon. aut. iud. poft l.debitor. D. adTreb. quod
lArgentr. in Conf. Brtt.
menta ponunt. Adde magnas moleftias defumptus
æftimationu, appretiationum vt loquuntur, magnas,
de iudicantium de cftimatorum libidines, iniquillima
fæpè de empta arbitria, incredibilia in his perfeqtien-
dis effugia, fumptus & pericula alternantis alcæ, quæ
omnia lubire hæredem nihil eft necefle , cui de rebus
luis confidendum eft potius, quàmvt anulla re auita
ablionibus experiri cogatur. Cur hac in re libidini aut
intemperantia? donatoris, qui rem prodigit (dequis
fanuslerè donat) obfequi lex voluerit potius, quam
P iultæ hærcdis quçrclæ morem gercre,qui auita amitti
lugetjdecui ipiaConfnctudo prouifum voluit. Cùm
pluies hæredes diuerfarum linearum proponuntur,
fic plures intelliguntur,vt nullo modo cohæredes in-
tellieantur, quod Alex, rcblè notat, conf 31. vol. 1.
fimues ( inquit Iurifconf.) alium caftrenfium, alium
reliquorum bonorum hæredem inftituerit, non eft
locus familiæ hcrcifcundæ indicio, diuiium eft enim
eorum per côftitutiones patrimonium. 1. hæredes. §.1.
Drfam.hercifc. Igitur familiæ hcrcifcudæ iudiciu inter
eos no eft. Denique nullu negotium inter eos geritur,
etfi maxime ablio aliqua datiua à lege daretur, tamen
GG ij
703 Des Donations, Art. C C X V 1 1 1. 70^
corpora hæreditarîa auita non jreftitueret. Nihil Inc ^ diiïe putanda eft, quod & Pidonum Confuetudo ex
probabiliter refponderi poteft praeter eftræne arbi- preiïît tit.de donatio.§.zij. in reformata, alioqui j'
trium donatons, fedid Confuetudo cohibere voluit. diredahæredis inftitutio admitteretur. 1
Quod fi ratio admittitur à compenfationibus, &c cor¬
porum alienatio permittitur, eueniet, vt fi donator
plus tertia alienauerit, haeres cogatur accipere com-
penfationcm de pluri, etiam pofito vnico hærcde. Sed
tamen id pcrabfurdum eft , neeverb ferendum. Quid
quod tam feparatæ funt iîngulorum hæreditates, vt
iîngulas creditores fui fequâtur in realibus debitis, in
Ijerfonalibus no vt à cohæredibus fed pro modo emo-
umenti æs alienum dillblucndum fit, contra regulas.
Non vt à pluribus eiufdem hereditatis hæredibtis, aut ^
partium fed folidis folidarum. Sed & hoc quod dice¬
mus perabfurdum. Ponevnumex haeredibus debere
partagium aliquod (loquamur enim Λμαβίπρο· ) pa¬
truo, id omnino oportet diiTolui de fubftantia hære-
ditatis. 1. fcimus. C. de inof. teft. fi ponimus totam
cam hæreditatem abfumi donatione, faillis audioni-
bus aduerfus alios haeredes, eueniet vt hoc dilfolui ηό
polîît, quia is cui debetur non aliter accepturus eft
quàm de corporibus haereditariis. Sed id haeres non
poterit, ii alia pro aliis accipere cogitur per adiones
recuperatorias. Nec dubium quin diuerfarum haere- ^
ditatum haeredes , licet vnius hominis ilbi inuicem
iint extranei, quod fi verum eft, reftat necellarib in
computationem tertiae rationem iniri non oportere
alienæ hæreditatis. Neque enim cohærcdes funt, nec
fibi partes faciunt per cocurfum, nec portiones dicu-
tur, fed hereditates folidae, nec deficientium bona al¬
teri accrefcunt, fed potius caduca fiunt aut vacantia,
bftt. $91. & ad Dominos locorum quàm ad haeres aliarum li-
N. c. nearum veniunt, quod alibi probauimus.§. vit. tit.2?«
Bafiards. Nec haeres patrefamil. bona vnius lineae malè
confumente, adionem vllam habet malae tradationis
aut proteruiae. Denique feparatorum perpetuo fepa- D
rata ratio eft: Nec fpedandum quid de toto donator
cum viueret voluerit, cui cbfiderario haeredis à Con-
fuetudine appofita , modum indixit quid velle debe¬
ret, quod fi modum exceifit, modus in vnaquaque
haereditate nec aliunde quaerendus, cùm confideratio
rebus ipfis affixa fit, & potentia in agente cohibita
nullitatem exceilus inducat. Quod ipfum vt fic fieret,
conf. Pidonum exprefsè eft cautum, artic. 181. An¬
dium, 3Z4. Ccrnom. 339. Sed & non femcl inCuria
Britannica iudicatum, femcl pour le fteur de Carne pour
U terre de Pennemarch , anno i$y$. Iterum entre les heri- E
tiers de Galais θ' les donataires , Martio, \$~6. Nec ad¬
modum erat qubd tantopere dubitaretur, nifiquia à
magnis authoribus controuerfiar fpeciem faepe maio-
jiti. 100. rem capiunt, non redè cùm perfonæ refpiciuntur, &
c. habebunt hic reformatores, vnde controuerfias com¬
ponant, fi reipub. confultum volent.
14 Nafcitur ex hac dubitatione alia. An cùm diuer¬
farum Iinearu haeredes negauerimus cohærcdes eiTe,
hæc autem prohibitio appofita fit côtemplatione co-
haeredum, quos aequaliter vult lex fuccedere. An do¬
natio fada haeredi bonorum maternorum de bonis
aternis valeat. Confiât enim hxc deficere qualitatem F
asredis prohibitoriam. Ego etfi penè certum eft in
verbis Confuetudinis vix probari pofTe prohibitio-
idem art. nem, cùm tales cohæredes non fint , nec videatur do-
zoi. ti. c. narihæredi in eadem linea, tamen putofufficere ad-
eife qualitatem hæredis qualifcilque , fiue mobilium,
fiue coquæftuum, fiue paternorum, fiue maternorum
ne talibus donari poffit, alioqui nihil facilius fuerit
qàm fraudes architedari. Nam refpedu agentis fuffi-
cit haeredem præfumptum efle, cui donatur cuiufcu-
que lineas fit, quæ ratio in mente Confuetudinis refe-
Qiiid vero fi donationi cxceflîuæinofHciofte
inter virum &vxorem fadæ, haeres præfumptusco^
fenferit, an poffit donatio fuftineri , & ponimus Pr '
fumptum verè haeredem extitifl'e donatori. Nam antè
mortui confenfns nihil ad rem , fi alius hæres repcr 6
tur mortis tempore. Fuit qui feriberet talem infirmé
tam ArcftoParifienfi, etiam fi hæres fubfcripfi(fe. :
quod ego vt credam vix adduci poflem , nifi aliud in
circumftantiis fuit. Nam cùm eiufmodi nullitas de !
earum genere fit, quas refpediuas appellauimus,hoc
eft quæ non abfolutc nuîlæ funt, fed coquer ente dum I
taxat eo cuius intereft, accedente eius confenfu aftus |
reualefeit , cùm res per fe in commercium cadat, &
confenfum , nec aliud obfit præter intereife hæredis f
quod fubiedo plané fimili Iurifconfultusrefpondet! |
lege non videtur. D. fi quid in fraud. patro. Quod (in¬
quit ) volente patrono libertus donauit , non poterit i
Caluifiana reuocari. & lege fecunda.C.eod. ritu. 1. quj i
autem. §. præterea. D.quæ in fraud. credito.Nec video
quid his rciponderi polfit, dc in hanc fententiamcon-
' trarium Parifienfi Rothomagenfe Areftum citatur in
conf. titu. £>es Donsdepere. Ideôque&prohibétefta, j
tuto virum legare vxori, limitationem adiiciunt
confenfu hæredis,quod latè profequitur Barbat.con·
filio iz. vol.i. incip. feribitur.
Competunt igitur hæredibus adiones reuocato-ii
riæ, cxceifusdcinofficiofi querelae, de eo quod pr*.
ter modum donatum eft. Nam fi in fraudem htb 1
funt , Caluifiana , &c fimiles reuocatoriæ dantur, hii
quidem quos proxima cauià fuccelfionis ragit,a<juo
interdum euenit,vt nulla adio detur , vcluti cumni·
redi donatum eft fed vnico. Sed iîlæ potius perimz
funt& proprietatis quçftionem continent. Sed quo I
iurevtimur frequentius interdira pofleflom folent
intendere adipifeendæ, aut retinendae virtuteproble-
matis , le mort fiuftt le aut in linea collaterali poil
manus leuationes, veluti continuata poiieifione,& I
quia dominium à donatore abfceffifte negatur, quod
glolfa.Bart.& Caftr. docent. lege.i.C. deinoffic.do-
nat. Sed ifta poffiunt obtinere , fi donatarius in poifef- . I
fione rei donatæ de fado fuit viuente donatore, fievt I
donator in poffeffionc non fuerit mortis tepore, ergo i
nec continuari potuerit in heredem. Hoc enimcafu
cùm id tantùm quçratur an poffederit, vincit qui |
adualiter & de fado iia pofteflione eft, quod nos di- 1 1
ligenter exegimus in Appropr. art.zôj. verb. du
num.Z3· &tit. Des Succeÿions. $.1.
Sed cùm in confeflb fit hçredis cam efte querehm, >7
dubitatio fæpe inceifit. An viuo etiamnum donatore j
hæres prçfumptus de ea re quæripoifit, an mortem
donatoris neceftè habeat cxpedarc, cnmantehaeres
effe non poftit. Ne longum refpôfum expeda à feho-
lafticis Iurifconfultis, nullam competere quiaviuen-
tis nullus hæres fit, ideôque& fine adione fit, quo“ |
in donationibus inofficiofis exprefsè refpôdent. Alb*
&: Caft. 1. 1. C. de inoff. teftam. Caft. conf. 441. lihk
Lupus rep. cap. per veftras.§.z3· de donat, iiit- vir.ei
vxor.Bald. conC.zyô. lib. 3. Ripa, l.fœminæ. C. defe-
cund. nup. num.69. Sed vfus rerum magifter alioaio*
duxit, Sc ratio ab illo iure diuerfa. Nam cùm Romano
iure hereditates foré omnes ex teftamenro deferatur,
noftræ non item fed à confuetudirie, coniequense »
quod hçres habeat, à lege habere , non à defundi i-
fpofitione, quo fçpe nolente & inuito hæres ha er>
fie vt fado teftatoris auferri eas fpes nequeat, dire a
quidem & permillà dilpofitione. Ex qua ipe ®
γο·) Des Donations , Art. CCXVIII 70 6
prefenti fie tribuitur, vt quod fraude fua auftor faciat,
redèpollit hærës mofiiciofi poftulare, ha&enus qui¬
dem vt conferuatoriis a&ionib. vti liceat,ne aut tem¬
poris intercapedo, aut præfcriptio noceat tacéti. Ta¬
les adiones redè de iure præiudicia polfunt appellari,
per quas non redè agitur , vt quid detur fiàtve , ac ne
adid quidé,vt donatio quantumlibet excefliuarefcin-
datur, cùm id ius in habitu potiùs fit quant in potétia·,
& donatio intérim valeat. Se habeat fuum effedum in
frudibus omni refpedu , fed vt quâdoque hæreditate
delata, faluum ius fit adionibus reuocatoriis aut in-
ofHciofi expetituro. Quare quotidie tales agentes au¬
diri hoc fine receptum eft: hadenus,vt adiones faluaa
futuras pronucietur Sein eadem caufa, quemin vfum
reperta iunt noftra plegiamcnta Sc adiones præiudi-
ciales, quæ alteri adioni viam præparât. Sed & poftu-
lantibus donatoribus aut vero donatariis, ciim hæres
litem côminatus eft, coados haeredes iudicium fufei-
pere Sc ius fuum deducere ab experimentis feimus, ex
remedio. 1. diffamari. C. de ing. manumifl! ne fubin-
de impendens faxum femper metuere donatarius co¬
geretur, & temporum mutatio fufpedaclfct. Quod
perquam crebro fieri compertum eft.
Sed quaerimus , num ipfi quoque donatori adio
competat vlla ad reuocandas donationes fiue excefli-
uas, fine fraude fadas. Nec dubitandum dari, ciim
reuocatio fit ex 1. fi vnquam. Sed inofticiofi autexccf-
fusalia ratio Sc caufa eft, tales enim caufie donatorem
non refpiciunt, qui de fuo contradu tenetur, nec ha¬
bet quod conqueratur nifi de fe, fi præter modum
donauit , aut inofficiose refpedu aliorum liberorum,
quod glof. Bart. Bald. Caft. Salyc. notant, l.i. C. de
inoff donat. Bart. Bald. Imol. Caft. 1. Titia. §. Impera¬
tor. D. delegat.z. noslatè, art.z6y. tit. pro dimillo.
Sed nec quas fraude alterius fecit, reuocarc ipfepof-
fet. 1. cùm profitearis. C. de reuoc. donat. Eft enim
vt fæpè dicimus, vitium tale reipediuum ccrtæper-
fonæ, cui lex adionem de eo dedit, fed non paf-
fim omnibus, nec aliis quam quorum intereft, Sc
qubus fraus fit.
Glossa 10.
i Fraus quid fit.
z Fit hotnini , fit item legi, θ' quomodo.
3 Fraude hæredis faBa donatio m totum corruit.
4 Odij hox tolli non deluit de textu.
J Odio falle donationes nulla fiunt. Si num. 8.
6 Exempla de donationibus m fraudem.
7 Quid eft odium.
1 Λη cas quelle ne le fierait par fraude.] Nam fraude
fada in totum corruit, ac ne intra tertiam quidem va¬
lere pollet, quia fraudis intentio totum adum inficit.
Fraudem intelligimus meditatum propofitum dona¬
toris hoc agentis.vt qui res & hæreditas iure gentis Si
fanguinis,ex Confuctudinis difpofitione ad liæredem
venire debebat , eam ille ne habeat fed alius potius, in
quo adu vincit propofitum maleficiendi Si intentio¬
nem agentis elicit. Nam fola fraus quàm redicimus,
hoc eft contingens diminutio bonorum qua* haeres
fperat, de qua in 1. nil aliud eft fraus. D. verb. fignif.
non elTet fufficiens ad irritandas donationes. Nam
fine hac nulla donatio fieri poteft, nec quidquam do¬
nari quod non decedat haeredi. Sed ea demum im-
!>robatur, quæ deprauato confilio fit, maleuolentia
ræredis Si eo fine ne habeat. Itaque folus cuentus
non infirmat donationem, fed confilium Si medita¬
tum nocendi propofitum lædunt, quem quidam do¬
lum ex propofito redè appellant. Sed interdum ho-
trgentr . m Confi. Brit.
mini, interdumlegi fieri fraudem contingit, qfiàm
differentiam apte Iurifconfultus defignat. 1. libertus.
§. plané. D. deiur. patro. Hîc de ea loquitur quæ fit
homini, fedvtramque eodem faepe adu cumulari c6-
tingit, vnde adus fit deterior.· Sed earum nulla adum
refcinditviuente donatore, propterea quod cùm res
in bonis fintdonatoris,voleti fraus fada dici nequit,
cum hoc cafu tota haeredi ftruatur, qui viuente au-
thore nihil iuris in rebus habet, nec quidquam am¬
plius quàm adiones coferuatorias, vtfupra diximus.
Porro cùm donationis titulus merè lucratiuus fit, non
eft neceflerefeifloria aut rcuocatoria agenti probare
participationem fraudis in donatario, id enim fit in
contradibus onerofis. 1. penult.G. de reuoc. his quæ
in fraud. credit. Sed donatio ex fola donantis inten- 3
tione corruit, fi mala mente fada eft. 1. 1. §. dolum. D.
fi quid in frand. patron.
Fuit vero quod hic omitti non debeat, inplerilque
exemplaribus veteris Cofuetudinis feriptæ præter vo- 4
cem fraudis etiam odij vox ( en haine ) Sc eam legifle
in veteribus adus reformatorum Sc procelfus verba¬
lis vt dicunt, teftâtur. Cur eam fuftulcriiit ratio nulla
apparet, nec jprobandum eorum iiidiciumeft, cùm
res loquatur factis odio donationibus necellarib in¬
cludi fraudem, quæ vt ante diximus diffinitur efle me¬
ditatum propofitum intercipiedæ fpei hærcdis. Qua¬
re quod odio hæredis fit, negari nequit fraude hære-
disfadum, nec magis odij vocem quàm fraudis ex¬
pungi debuilfe quàm fpeciem adimi fuo generi, fi qui¬
dem odio factæ donationi necefiàrib ineft fraus, id eft
intentio aduerfus hæredem, imo nemo donare poftit
fraude hæredis , nifi odio ante concepto. Cæterùm
errorem iudicij reformatorum non aliunde quis cef-
tiùs deprehenderit , quàm ab ipfo reformatorum
faito, qui in art. 451. eodem plane in argumento,
hanc ipfam odij vocem extare paffi funt, quo loco
demenda fuit aut hic relinquenda. Certe quo tem¬
pore reformatio fadta eft, fic prudentes rerum homi¬
nes loquebantur aliquid datum efle tempori &: gra¬
tis hominum potentum, cùm eo tempore illuftris Sc
æftuofa controuerfia de hoc ipfo odij verbo vertere¬
tur, quæipfa etiamnum nepotes expedat iudicatu-
ros, Sc fubinde recalefeit. Nec vero odij vocem ma¬
gis conucniebat expungere quàm in Romano iure,
quo ipfo vox odij ôc homonymæ tales plerumque re-
periuntur fimili in argumento, vt Ï.3. D. de inoff. *
teftam. vbi ck maligno parentum in liberos iudicio
loquitur, vnde inofticiofi qucrelæ proditæ, inimici¬
tiarum quibus neceffario odium ineft,meminit. text.
1. liberi. C. de inoff. teftam. offenfæ vero, in 1. fi mari¬
tus. C. eod. tit.& 1. teftamenti. eod. tit. offenfi Sc irati
patris, in l.cum te pietatis. C. eod. tit. odij in fpecie.l.
fi filiam. eod. tit. Sed Sc exhæredatoru mala mente me¬
ti0*11 iure 1. fi patronus. §. fi quis cùm mala.D.debon.
liber, nec dubio quin & alibi, fi loca fuccurrriét Bald. 6
& Salie. 1.2. C. fi quid in fraud. patron, donationis
fraudulenta; exemplum ponunt eiufmodi, Cùm quis
( aiunt) filium odiflet Sc eum legitima fraudare vellet,
Sc de modo côfuleret, rationem reperit rem cuiquam
vendendi, vt pretium receptum cofumeret. Hîc vter-
que fraudem concludit ab odio. Si ab iacris exemplis
Sc feripto audtoritàtem quærimus, Extat Deutero-
nom.2i.& Iofcphus inter legalia illius legis memorar.
lib.4. antiqu, cap .6. fi habuerit homo duas vxores,
vnam dile&am, alteram odiofiim. & ex odiofa primo¬
genitum , non poterit filium dile&æ facere primoge¬
nitum, Sc præferre filio odiofæ. Sed Sc è prophanis
(criptorib. Demofthenes Oratione cotra Leocharem,
non paflun olim Grareis yfurpatas adoptiones feribit,
G G iij
K'W'O «'■
}??. N. C.
A RT i c.
C L X X X.
NoviE
C O N s.
<Art. 103.
tt. C.
Jrt. 104.
K. C.
707 Des Donations,
quia plerumque odio hæredum fieri conflaret, qui 1
limillimus eft huic cafus. Sed & Ioan. Fab. §.1. Inft.
de hæredit. quæ ab inteft. ait cos peccare, qui propter
rancorem alios inilitunnt hærcdes quam proximio¬
res. Quod ii Principibus Iurifprudentiie, lacris lite¬
ris, bc tatis ausioribus difplicuerc difpofitiones odio
hæredum faSlæ, quid in mentem venerit reformato¬
ribus, cur odij vocem expungendam putarent, diffi¬
cile cil ariolari, cum fignificantcm & cmphaticam
vocem tollerent, quæ bono fine & fenfu flaret , cu¬
ius faSli culpam conuincit alio loco non expuniSta
7 vox eadem. Quare omnino reponendam puto, tot
*· au&oribus fadi. Eli autem odium motus animi con¬
tra præfumptum hæredem ex maleuolentia, praeter
officium naturæ , & charitatcm inditam ianguini
contra naturales florgas , cùm fit hæc naturae & ge¬
neris humani propenlio carnem fiuam non odifie , ex
quo qui luis non prouideat , infidelis dici debeat,
imo infideli deterior, quod Paulus difertè pronun-
Art.CCXIX. 7o8
L ciat. Quare fic demum concludimus, quod benefi ·
in externum conferatur, valere finendum , fi non f10
dendi hærendis voluntas intempefliuam liberali*'
tem elicuit. a'
Contrefis hoirs.] Ex his verbis dubitari nequit hanc 8
prohibitoriam difpofitionem, &negatiuam appofu8
tam elle refpeSlu haeredum, ideoque nec donatorem
refpicerc nec alium , & confenfu cius quem refpicj
remitti polie, quod ante diximus, &:præfcriptioncni
de talibus donatis procedere relpeSlu omnium ex
ternorum praeterquam haeredum , quorum confide
ratione & generis totius hæc difpofitio fadta & cautà
eil. Ex quo fit,vt fi etiam vnius odio donatio faSta eft
tota corruat vt faSlo indiuiduo , agit enim odium in
totum aSlum, cùm motus & intentio donatis ab odio
manauit. arg. 1. fi communem. D. quemadm. fer,
amitr. etfi enim interefle partium diuidi pofiit, inten¬
tio 8c faSlum non cil diuiduum, notatur. 1. fancimus.
§. fiperdiuerfa.C. de donat.
Article CCXIX.
|p§|| Taauifibpeut donner cous fesc meubles, d fes debtes cmobiliairesf premie-
rement payées § fur iceux.
1C T* etiam hpotcfl donare omnia fua c mobilia > àfoluto ante sere alieno feti debitis' molili¬
bus f antea § fuper ipfis.
Censvra.
Hæc enunciatio in multis peccat. Nam primum
non exprimit, an hæc donatio cumulatiuc cum fupe-
riore fieri pofiit, an feparatim per fe. Deinde valdè
incaute donationem omnium mobilium permittit,
nec adiicit an donator patrimonialia an habeat, an
conquæilus. Nam fi nonalia quam mobilia habet, 6c
crudele & inhumanum eft,donationcm vniucrforum
permitti nece liberorum. Deinde hic locus erat fta-
tuendi de donationibus conquælluum, de quibus ni¬
hil vfquam conflituit.
SIC AVTEM, VT 1VDICO, ET RES
DOCET, MELIVS.
Et outre ce que defius , peut donner a Autre qu’à fon hé¬
ritier prefumptif, tous fes meubles qu’il a ou aura lors de fon
dece\: pourueu qu’il ait patrimoine ou acquefis dedans le
p nj! s, CT s’il n’a ne 1’Ί>η ny l'autre , ne peut donner que le tiers
des biens qu’il a , foient meubles ou acquefts, fes debtes mobi-
hair es premièrement payées fur i ceux , dequoy faire le dona¬
taire baillera caution fi de ce faire requis eft , ex cep te fies ejjre-
ces dont le donateur auroit fait deliurance en fa faine vie au
donataire , auquel cas ri eft ledit donataire fùbiet aux debtes ,
fi d’ailleurs ils riefioient hypothequefpar le donateur pour le
payement d’ icelles.
RATIONES SCRIPTI REDDEMVS.
G L O S S A I.
a -ytufil) Hæc vox, valet Latinum (etiam) quædi-
uerfitatem fa&i notat , & identitatem iuris , Sc vide¬
tur implicare coniundionem vtriufque donationis,
collediuè. Sed hocdifiîdiofo firculo omnino expri¬
mi conueniebat, andevtroque coniundim, an ver b
feparatim flatuere in mente effet. Nam verba per fe
non neceflario inferunt, de feitum multa figillatim
permitti quæ non item coniundim, prçfertim tiniitî
lucratiuis, nec idem ius cafuum mixtorum & fcpara-
torum, dequo Alex, conf.96. lib. 2. num.6. &conL
S3. lib.3. niun.17. &a8. lib. 4.
Glossa 2.
1 ιΛη qui nihil prater mobilia habet , pofiit dmrt
omnia.
2 κΛη qui nihil in patrimonio habet , pofiit dontrt
omnes conquailus.
3 ιΛη qui nihil in conquaft ibus, pofiit donare mobilu.
b Peut donner.] Hoc idem ius externis quoque pro-
uinciis compluribus, fed diftindiùs & aliis præfup-
pofitis. Itaque hic valde defiderada eft reformatorum
prouidentia , qui minus quàm illæ cauêre. Nam nuf- 1
qua permittitur, eiqui nullabona habet præter mo¬
bilia, vniuerfa donare , & patrimonialia conicquuio,
aut conquæilus facilis fortaffe iadura mobiliumfue-
rit. Sed nihil prçtcr mobilia habenti intolcradum eft
omnium donationem permitti effufa liberalitate in
externos, contemptis liberis, & nece eorum: Nam
eo cafu mobilia patrimonij locum & confideratio-
nem occupant. Quid enim ? ciim eiufinodi negotia¬
tores fint Antuerpiæ, Lugduni, Rhotomagi,qui for¬
tunas fuas omnes habent in mobilibus & pecunia,
foli ne pollicem quidem præter hortos fuburbaiios,
an quia omnium bonorii mobilium donatio non pro¬
hibetur, omnia prodigi finemus importuno affeifu
fine confidcrationc liberorum, &dedi eos patiemur
externorum dominorum arbitrio errantes & defti tu¬
tos. Omnino putandum non efl,fequendaque vicina¬
rum cofuetudinum cautio, quibus ea de re valde pru- ^ |
denter cautum eil. Nec conquçfttuim plus tertiapars ^ · r
donari pofiit , ab eo qui patrimonium non habet, l0j,
mobilium plus eadem tertia, ab eo qui conquçftus jj fl
non habet, de quoTuron. Confuet. art.2;S. Viào. j
223. Angolif. art.49.CcEnom.352. Andium, 327· &540,
709 Des Donations,
Ac melius omnino hac quidem in revidifle eos fa¬
tendum eft, nec fine culpa qmiifum quod vetus ex-
preiîèrat Art. 217. & mirum eft incogitantia præter-
milfum. Quare pofeit hoc ipfum reformatorum fe-
4 eundas curas meliores. Quin & interpretatione pru¬
dentes hunc quoque rigorem emolliêre , ne fatis elle
diceretur quæ uis patrimonialia habere ad validandam
donationem. Nam qui pauci aut nihili æïtimanda
haberet , non putarunt omnia mobilia donare pof-
fe, fcd fic temperandum , vt aliqua ex parte rebus do¬
natis refponderent , quæ hæredib. relinquerentur,
quod Molin. notat ex fententia Quadrigaiij veteris
confulti annotatione quadam ad marginem Confuet.
Angolifmcnfis. Porro hic quoque ÙUifiia reforma¬
torum infpicitur , quod nihil de donatione conquæ-
lluum cauerunt, an externis fieri polfet eorum do¬
natio , nifi fuperiori Articulo de tertia eorum quoque
conftituifle videri voluerunt: fed tamen hic locus po-
ilulabat,vt exprimerent.
Glossa 3.
Toys SES M E y B L E S.
Excipe.
Non idem paganus hæredi præfumpto Art.118.
Non idem coniux conrugi , nifi mutua donatione
Artic. ni.
Non idem coniuges teftamcnto Art.223.
Non idem minores,inhabiles.
Porro hæc donatio multipliciter concipi poteft,
vel omnium mobilium, aut fi quæ habet, quæque ha¬
biturus ed donator cum morietur, ex 1. fi ita legatum
vbi Bart.D.de aur.&argcn. legat. <3e mf. dicemus.
Glossa 4.
1 Donatione honorum non demunt merces.
1 De nominth. cr chirographis c re.
c Meubles.] Quid hac appellatione intelligatur , dice¬
mus Art. 4 47. & alibi 408. Nunc id tantum dicéduin
1 in generali donatione bonorum mobilium, non veni¬
re merces quæ negotiationis caufa habentur in apo¬
thecis à mercatoribus.l.gencralh §iVxori. D. devfufr.
legat. Angel. &:Iaf$. item Seruiananumer.44.inlliu
dea6Ho.Deciusconf.472.tametfiquidamcontrouer-
tunt, cùm vox vniuerfiilis (omnium) adie&acih Nec ;
negandum fi appareat hanc voluntatem donatoris
i fuitfe, quin venire poifint. De nominibus, chirogra¬
phis, obligationibus an veniant , lata tra&atio Tiraq.
in pÆmog. q.49. & 1. fi vnquam. verbo bona,Iaf.conf.
5. lib.^.&c conf.171. Molin. conf. 36. Decius conf 471.
dicemus quædam Art.408. non videri in donationem
venire mobile , quod donator perpetuo certi prædij
vfui dcftinauit , velutipræfumptione voluntatis ex-
eeptum.
Glossa 5*
1 D elit a dicuntur , de quibus pote β ejfeaft io. j
1 Donator non pote fi diminuere donationem donando.
3 Debita mobilia arreragia redituum.
4 Tenfiones domorum quarum dies cefiit , mobiles funt.
5 Reditus conftituti, debita mobilianon [tint.
6 3ntereÎe °b euifhonem, debitum eft reale er immobile.
7 UfiuofruBus conflitutio , eft debitum immobile.
8 Compenfatio rerum immobilium alienatarum' immo¬
bile debitum.
9 Debitum mobile per stdieftionem hypotheca , non fit im¬
mobile.
Art.CCXI X. 7IO
A 10 Hypotheca debiti naturam non mutat.
a Legata jtmel prafianda fiunt debitum mobile , conti¬
nuanda immobile.
ii Legata defiunih debita non fiunt.
d Ses debtes.] Huiufmodi Confuetudo ferè Prouinciis *
omnibus obtinet , vt donatarium mot- ilium æs ahenu
donatoris fequatur , contra luris Romani difpofitio-
nem, de qua inferius dideremus. Cæterum lue debita
inrelliguntur , de quibus cum defundo adio ede po¬
tuit, vt lie excludantur naturalia tantum ad quæ do¬
nator per adiones non cenetur, de quibus. Barri. fi is
cui. §. Flauius.D.de fideiudl Bald. & Caftrenfis.l .qui-
bus.§. dominus. D.de cond.dc demonlh Legata vero,
6c donationes teftamentariæ poil mortem donatoris
p>ercipiendæ, debita defundi donatoris non funt. quia
talia ab hæredc incipiunt , cum nullo vnquam tempo¬
re debita à defundo fuifle dici poliunt. 1. apud Iulia-
num. D. exquib.cauf in poli, eatur.l. quæ Wata. D.
de reg.iur. Non funt igitur defundi , ideoqueabdo-
nacario non debentur per hanc dilpofitionem , nec in
cam cadunt. Deinde in potedate donatoris ede non 2
debet donatione inter viuosfada, legatis aut dona-
C tionibus pofterioribus diminuere quod donatum ed,
viuus enim donator etfivtendo diminuere potedres
donatas , in donationibus quæ à morte eifcdum for-
tiuntur, tamen non idem polfet donando aut legando
titulis voluntariis m tedamento. 1. viuus, vbi tex. ex- chop.'deVrl-
prelfus. D. de his quæ in fraud. patron, de quo nos U!L,ufl-l,b-3'
Art. 423. dequoipfo aredum Parifienfe memorant.
Ne funeris quidem impenfa donatarij eifet, nifi ex-
prefsè datueretur , quod quidem hîc non exprimitur,
fed in Art.fcq.&r Arr.227.
Mobihaires .] Debita mobilia vocat, quæ de mobili¬
bus debentur per adlioncs perfonales vt plurimum,
D nam &c aliis de caufis deberi pofliint.qualia funt pecu¬
niaria omnia aut in pecunia rciolubilia, denique quo-
ticfcumque immobile prçftari in obligarione non cd.
Talia funt rcliquiæ & arreragia redituum condituro¬
rum &: aliorum, & frudtuum reditutiones quorum 4
donator iudicatus ed, aut qui debuit penfiones, qua-
rum dies in vita donatoris cedit , de quibus nos Arti-
cul. 27 6. 557. ;4o. iso. & quæ Molin. notat in fcud.
Arr. 2 s. Tiraq. in retrait·, jr. 1. glofi numer. 1 o. Sed f
reditus îpfi -condituri fuper bonis donatoris pro pe¬
cunia accepta . mobiles non funt , nec doriatario mo-
: bilium iheumbunc , fed ab hærcde debentur immobi¬
lium, de quibus Molin. $.57. num. 27. & zg. Quærit
Mohnæus Art. i;z. Conf Cœnom.decafu eiuffiodi-
Aliquis eondituit reditum fuper bonis fuis ad ratio¬
nem duodeamæ , & fideiullbrem dedit Titium , cui
promittit reditum luere intra annum. Moritur debi¬
tor, Quaeritur , an id debitum ad hærcdcin aut dona-
tanum mobilium pertineat , ille ad mobilia pertinere
putat, quiaribhgatio non fitnifi ad mobile. Et ccrtè
probandum cdrefpcdlu fideiudbris obligationem el¬
le ad mobile , id cd ad luendum, etfi de reditu ipfo
côtinuando alia ratio edè poteft, certe deluendo mo-
bile^cd. Sed & reditus à marito condituri fuper bo¬
nis fuis, immobiles funt & ab Colis mariti hærftiibus
praedandi, nifi coftet pecuniam in acquædus commu¬
nes vetiam, de quo Molinæiis vbifup Chaf. rub. 4.
glof vit. & $.9. De interede debito ob eui&ionem , fi 6
fortèmaritus rem quam vendiderit, cuinci palfus cd,
& ex eo condemnatio interede fcquuta cd, quæri po-
ted, an fit mobile debitum , quia etfi fccundaria obli¬
gatio in interede pecuniarium refolnitur. primaria ta¬
men quæ rei tradendæ ed, aut frui licere , non ed pe-
cuniæ w\: immobile continet, cuius natura primùiré
G G iiij
7n
Des Donations, Art. C C X I X.
fpedanda cil. 1. miles. §. decem. D. dereiud. l.fiquis
ftipulatus fuerit decem in mclle. D.de folut.etfi quæ-
ftio Galli quiddam contradicere videtur. Idcôque im¬
mobile debitum putandum eft* De eo qui promi fit
ratum facere per vxorem cùm non fecillct, arque ideo
damnatus effet pecuniæ , puto iudicandum ad here¬
dem mobilium pertinere , quiaob fadum promiffum
7 eft, quod non fadum in pecuniam refoluitur. Quæfi-
tum de eo qui vfumfriidum fupcr bonis fuis pecunia
chap. Ub j. eonftituiiret,redimibilem intra certum tempus pecu-
cap. io. de taje <let>itii mobile eilct tk ab hæredibus mo -
ΡίΜ.ΐΗβ. pr&ftandum , aut donatario. Res loquitur dc
areftum Parificnfc citatur ad hæredes immobilium
{lertincre, non minus quàm reditus conftitutus fiiper
îonis mariti in communione coniugali. Idem diceft-
8 dum fundo dotali vendito , cùm vxor eiufve hæredes
eompenfationem petunt,quia talis adioad immobi¬
le competit, etiam fi vxor pecunia contenta ede velit,
quia pecuniam obligatione non 'eft , necfolui poteil:
inuita vxorc. Sed cofcnfus eius obligationis naturam
non mutat refpedu quidem ter tij, nec rerum fubftan-
9 tia alteratur confenfu. Proinde debitum pecuniarium
quod natura fit mobile, adiedio hypothecae immo-
IO bile non facit, etil lnpotheca rcalis eft. Nec enim hy- C
porheca apta eft obligationem innouare , nec per fe
aut principaliter fubfiftit, fed perfonali accedit aut c5-
nafeitur ad iecuritatem exadionis , nec in plus nec ad
aliud, fed ad idem obligat , etfi efficacius id quidem,
verùm ad debiti fubftantiam nihil addit, quod ex eo
patet quod fideiuffor qui in plus obligari nequit qua
reus principalis , hypothecam adiicere pofiet , quam
reus principalis non appofuerat, quod Barr. ait.l. fi fi¬
nita. §. eleganter. D.dedam.infed, & l.hi qui.de fide-
iulforib. D. Ang. 1. in omnib. D. de re iud. Sed fi im¬
mobili debito adieda eft, haud dubie & ipfa immobi-
11 lis eft, & naturam capit à principali. Legata femcl D
præftanda, debita mobilia funt hæredis , diuturni &
continuati temporis immobilia, Tiraq. notat.in retr.
§.i. glof.6. nu.io. Nec adduci pofTum, vt credam do-
natarium arefio coadum liberare hæredcm à rediti¬
bus côftitutis, qui inter realia debita & onera ponun-
tur,quod tamen Molin. fadum feribit annotatione ad
marginem. Art. 103. Conf. Pidauenfi, entre le fi eur Je
la Salmondiere cr Us GouUrds , cùm onera realia ipfo iu-
se bona minuant , idcôque dc bonis omnibus talium
dedudio fieri debeat.
£
Glossa 6.
I Tretium rei vendita· redditum folato matrimonio, an
mobile , λπ immobile fit.
l Conditiones purificata retroagunt.
3 Pretium fitccedit loco rei.
4 Multum intere fi inter contingens & necejfarium.
5 Pretium refit tutum a confangutneo lu retraÎluo, à con+
tingentia eft.
6 Pretium ex necefiitate redditum , rem reponit in priorem
fiatum.
7 Pretium ex contingentia refiitutum, rem ponit in fiatu
prafentt. **
8 Jn continfibilibua non fit retroaftio.
9 Medium inhabile impedit coniunttioncm extremorum.
1 Magna & Iurifconfulto digna inquifitio de eo pre-
yideart. in tio , quodvi conditionis dc redimendo fundo refti-
Gr 413.N.C. juitur à venditore poftdiiTolutum emptorum matri¬
monium, fit ne mobile an immobile, quo modo,
quoque iure diuidatur inter fuperftitem coniugum &
hæredes defundi , inter donatarium & eofdem hæ¬
redes , inter hæredes item mobilium &: immobilium.
7U
inter hæredes conquæftuum item, quæ omnes d K'
tationcs pendent ab eo, fit ne mobile an immoW
Quid item de co pretio quod fuppletur diilôluto m3
trimomo liuc per coniuges fiue coniugibus fuit. M ~
enimm talibus parua momenta funt, & fæpc cx’facqC
memini & magnas controuerfias inter opination °
æftus excitiille, quæetfi fæpe magnis audoribus fa
exercitæ, Sc illuftres Iurifconfulti eade rediiTer ^
runt & vero diffenferunt, tamen pofteris réliquiffr' vi~
dentur quod dicerent <5c vero docerent etiam ctfi
nos audoritatem eorum quandoque fequuti, vfu&'
experimentis meliores fadi fententiæ non melioris
audores eos nobis fuiiTe, nunc Sc fentimas dc aenof
cimus.
Quod pretium poft diiTolutnm coniugiunt refti,
tuitur vi venditionis cui ineft padum redimendi coit.
ftante matrimonio conuentum , mobile quidam fine
diftindione putauerunt, atque ita ab hæredibus mo¬
bilium capi, aut donatariis. Huius fententiæ fuere
Cyn. lacob. Rauen. Bald. Albcr.Corn. Decius, 1.
demum. C. decollat. Alber. iterum in ftatutis prima
parte, q.93. èrecentioribus Bocr.in confuet. Biturig.
tit. des mariages. §. 2. &conf. tertio, inter ea quæ edt
dit. Tiraquell. in retrad. in fin. q. 3. & iteminre-
trad. contient. in fin. q. 4 3. & lib.primog.q.82. C011-
tràfenscre efie immobile &c ab hæredibus immobi¬
lium capi. Alex. Raphaël Fulgof. Francifc. Aret. d,L
ea demum.
Priores omnes vnicaeadcmque ratione vtuntur
ex 1.2./. id quoque. D.de collat.Hæc illius textus ien-
tentia, filius emancipatus qui bonorum poiTeilioncra
contra tab. accepit , filio in poteftate Jiæredi inftinito
conferre debet , patri vtriuique debebatur fubconai-
tione quiddam, qtiæ conditio extitit poft cius mor¬
tem. Sic igitur ponitur. Quæ poft mortem qux nuitur
non veniunt in collationem , conditio autem incafu
propofito poft mortem etienir. Quærendum, midin
collationem veniat. Refpondet I uri fconfultus confe¬
rendum , videri enim id olim in bonis patris fuiiTe,
quia ex contradu conditionali fado in vita patris de¬
beatur. Nam conditione exiftente quandoque, reni
retro videri in bonis patris FuiiTe , idcôque collationi
fubiici. Sed certe hic cafus no magnam dubitationem
habuit, neque hunc qui proponitur, decidit cuius lon¬
ge aliæcircunftanriæfunr. Quippe regulare eft <5c iu-
ris ordinarij, titulorum arque adeo poireilionumcife-
dus in omni conditionali contradu refiedi, &retro-
trahi ad tempus conrradus, quia vbi femcl condititf
extitit perinde habetur ac fi nunquam ftiiiTet appofi-
ra. l.neccirario.§.quodfipendc nte.D.de peric.&co-
mod. rei vend. 1. vit. D.devuig. &pnpil. 1. filius famif.
vbi Bartol.D. de verb. obligat 1 fub conditione. D.de
folut. tempus enim contra dus non exiftentiæcondH
tionis vbique refpicitur ad aequi fitionem aut obliga¬
tionis tempus diferiminandum. 1. quæ legata. D.de re*
gul.iur.l. non omne. $.i.l,filiusfam.D.dereiud.&nos
fufms diximus. Articul. z6j\ ver. crfaift. titulo de
App.numer.20. Ex hac ratione arguunt , quod virtute
contradus durante matrimonio fadi acquiratur, i’1
quo fit redemptionis conditio appofita , quæ poft lo-
lutum matrimonium exiftat , id videri retro femperin
communione fuiiTe , & ab ea nunquam abfceffiflh
Quare de eo fic iudicandum , ac fi diiloluti matrimo-
nij tempore res in rerum natura, & in bonis coiugum
reperta efict in prima'ria fiia natura , ergo fic diuiden-
dum quomodo mobile, quia tale fuifiet , ncc alterius
naturæ cum in pretium impenderetur. Ha c furnma
rationis, ex qua hanc conclufione.m conficiunt. Hino
delabuntur in illud difpofitiones flatutarias magis ac¬
cedet?
η
Des Donations, Art4 CCXIX.
714
edere ad obligationum tcftamentariàrum naturam,
quam contrat uum , quod ipfum iure non probatur,
& proinde falfum eft , nec vires habet ad efficiendum
id quod volunt. Sed & funt qui pretium putant rem
ipfam repraefcntare,ita vt aliud de pretio iudicari non
debeat,quàm de re ipfa, quam coftat efle immobilem,
vtuntur textd.ciim in fundo. §. fundus;D. de iur.dot.
cuius cafus eft : Maritus prouocatus ad diuifioné eius
fundi, quem dote habebat, qui erat vxori cum alio
communis, vidus licitatione pretium fuæ partis acce¬
perat, id pretium IurifconfùÎtus ait non minus doti
luturum, quam erat pars ea fundi quam olim doti ac-
cepifler. Sic igitur depretio cenferi quomodo de re
ipla, eiie ergo immobile id pretium , quod pro re ipfa
fungeretur , Sed hic text. parum habet neruorum , in
quo neceiïitas venditionis oftenditur , eaque rei alie¬
nae. Quo cafu minime mirum eft pretium in dotem
recidere, quo iure pars fundi venditi effet habita, vt
etiam illud quod nulla hîcfit temporis mutatio , ex
qua poffit iuris mutatio contingere , nulla coniugalis
communio proponitur , nulla communionis dillolu-
tio, nulla mobilium, nulla immobilium diftindio,
nulla haeredum mentio, nulla ftemmatum aut linea¬
rum diuerfarum ratio prorfus , vt in fado nihil fit fi-
mile. Sed& multi illo iure titulum dotis pro vniuer-
fali habent quo cafu pretium loco rei femper putant
fuccedere. Lied & rem.D.de petit.hæred. cuius rei lo¬
ci apud Tiraquell. in retrad. §.31. glolfa prima ha¬
bentur.
Proinde nihil iftorum medium feriiffc mihi poteft
videri , nec caium , de quo quærimus , decidere. Nec
ille.§. id quoque, in eam rem citari debuit, qui cùm in
contradibuscdditionalibus diiponar, nihil habet iu¬
ris fingulariSjCum ftatuir exiftente quandoque condi¬
tione acquifitionem rerrb ad tempus contradus in¬
ferri. Sed hîc cafum in contradu conditionali non po¬
nimus, fed purum fub conditione quidem refolubi-
lem, cum venditio fit fub lege redimendi. Sed nec
horum fententia omnes cafus attingit , nec ille. $. de
aliis refpondet quàm conditionalibus. Ponimus tetra¬
dum petifoluto matrimonio eius fundi, qui confian¬
te matrimonio erat ab coniugibus emptus, non poliis
ex illo. §. id quoque , hunc cafum decidere. Sed nec
conditionales omnes huc pertinent, ciimab euentu
conditionis non quaeritur coniugibus,fed extraneo, fi
coniuges ita fundum emerint , vt redimere venditori
liceret, hæc conditio venditori acquirit redimendo
fcilicet, etfi ex confequentia pretium refundi emptori
neccfte fit, aut haeredibus eius,fed tamen hic cafus lo¬
gé diftimilis eft ei quem ille. Jf. is quoque, decidit , in
quo ex contradu patiis haeredibus quaeritur , per exi-
ftentiam conditionis, fed non fimiliter fit, cum ab
euentu quæritur extraneo. Hoc enim cafu pretium
quod extraneus reddit , non recuperat priorem fta-
tum, nec regreditur in antiquam caufam , fed in ftatu
praefenti confideratur,& ex nunc conditionem acqui-
fitionis fortitur , & illi vel illi acquirit. Cum confan-
guineus ad retradum venit foluto matrimonio , etfi
ex eo iure venit quod confiante matrimonio natum
eft, tamen non ab alio tempore acquirit , quàm quo
petitur & exercetur adio retradus, nec ante intenta¬
tam adionem & ius retradus dedudum , in exercitiu
vlla alteratio fit in iureconiugum, nec illis pretium
aut debetur , aut reftituitur, & intérim poftident , Sc
domini funt, etiam quo tempore matrimonium dif-
foluitur.Sed ipfi viciifim coniuges nulla habent adio-
Jiem ad cogendum ad retradum. Quare quodeum-
que tandem reftituitur no ab obligatione adiua con-
luSum> fed à contingenti reftituitur, fed petere vt re*
A ftituatur non poliunt ; valde ergo notada haec differc-
tia quam nos non fine authore facimus , multum in-
terclîe inter necellarium & contigibile , heceflàrium
eft quod cogit,contingibile eft quod poteft euenire &■
non euenire. Neceiïitas iuris eft ciim fibi coniuges da 4
ri fierivealiquid ftipiilati finit, fiue pure fiue fub con¬
ditione poftquam quidem euenille proponitur : Nam
id fieri neceffe eft præftarive quod in obligationem
dedudum eft,idque ex aequo coniugibus acquirit.Sed
alia eft contingentia, cùm non ponimus adionem co-
iugibus quaeri, nec communioni acquiri , imo potius
g extraneo aduerfus eos aliquo dato , in cuius cledione
eft agere aut non agere, velunin venditionibus fub
conditione redimendi accidit. Nam extraneus vendi¬
tor adionem ad reuendendum poteft intendere fi lu-
bet, fed ita vt pretium reftituat , idem fi idetur abfti-
net ab redemptione, totum igitur m arbitrio' & ele-
dione eft venditoris, ied quo ad coniuges mera eft
contingentia , id quod fadurus eft venditor. Itaque
quamdiu venditor non retrahit fundus eft in bonis
coniugum , & tranfit ad haeredes præmortui , cum
quibus diuiditur ab fupcrftite, atque hoc cafu fidium
^ eft dicere pretium in bonis elle coniugum, neccmm
eft in bonis eorum, nec adio datur ad id recuoerandu,
cùm rem habeat, & femper verum eft dicere,pretium
ex quo tempore folutum fuit in bonis coniugum non
fuiile,nec in communione matrimoniali, necdiffolu-
rionis tempore, ex quo retradus petitus non eft , niit
decem forte annos poft folatum matnmoniiu Ex quo
fit , vt diiToluto matrimonio non lit quærtndum de
iure anteriori, quod fuit durante matrimonio retradu
nondum petito,fied de eo quod eft de prefienti cùm re¬
tradus exercetur , & pretium reftituitur. Nam cafus
de praffenti contingens rem iudicatin eo ftatu in quo
eft, fed neceiïitas ex caufa antecedenti indudnrcm re-
J ponit in priftinum ftatum , quo fuit à tempore caufa*
fux. Quod ex conuencionc quaefitum eft coniugibus,
conuentionis tempus refpicir,& retro refpedatj& fa¬
cit vt res femper in eodem ftatu fuiffe videatur , (ic &
eo modo percipienda, quo fi femper in communione
manfilTer, quia adio ad rem femper rem repraffentat,
qui locus exercetur à Tiraquello. §. 1. gloliaé.in re-
trad. Exemplo id quod dicimus, clarefcet.Si coniuges
confiante matrimonio fundum vendiderunt, qui ma¬
riti proprius fuit, retenta facultate redimendi dillb-
lutoquandocunque matrimonio , quod redemptum
: erit adeoniugem cuius fuit redibit, & in priftinam
caufam proprietatis fic reucrtetfir , vt retro femper
fuiffe videatur, &vttex. loquitur formæ luæ redde¬
tur. Lfi vnus. §. padus. D. dc pad. quem locum m
diucrfo fubiedo cumulat Tiraquellus in retrad. $.1.
glolfi vltim. & patrimonialis erit fi antefuerat, aut ac-
quæftus, denique quidquid antefuerat, quod Decius
feribit , conf. SS. & rurfum 2^8. Battolus.l. fequitur.
§.item Labeo. D.devfucap. Carol. Molinæus. $. 4u
nu.21. Viciifim fi patrimonij cuiufquam diminutio fa¬
da eft, poft mortem patrisfiun. ex caufa habente ori¬
gine invita teftatoris,non cenfeturin bonis ciusfuii-
fc mortis tempore, quod fic auulium cft.Lferui quia-
pud hoftes. D. adi. Falcid. Alex. 1. in ratione. D. ad 1.
Falcid. Lupus.fepet.rub.de donationibus inter vir. £c
vxor. §. 62. verfic. Intcllige quoad commoditatem,
ita vt in cafu praffuppofito doaria quæ tertiam bono-
riim habere debet, nihil de his petere poffit , quæ-ex
caufa antecedente matrimonium neceftarib alienata
funt. Sic fi coniuges quiddam fibi dari conflante ma- j
trimonio (lipuiati funt , quandociimqne foluto ma¬
trimonio detur quod conucnit eoconftante, com¬
mune erit haeredum prçmortui & fuperftitis. Pencoii-
7lS
Des Donations. Art. C C X I X.
716
trarium fi quid acquificrint,quod folitto matrimonio A de eo percipere* quantum de re ipfa percepiiTe
retrahatur à confanguineo venditoris, contingenter rmpfl· rmi* \ ι·* *
retrahitur, ideoque præfens ftatus rei fine vlla rctroa^-
élione conllderandus erit , & ciim reperiatur effe ac¬
quæftus quiique hæredù &fupcrftes erit fundatus in
pretio reftituto; provt erat in fundo aequi fito. Sepa¬
randa igitur neceilitas eft ab côtingentiâ,ciim propin¬
quus venditoris ré retrahit, rcfpcdiu coniugu merum
6 côtingens eft. Nam quaadione aut quo iure poflént
cogere propinquum ad retrahendum? vendidit extra- ter tempus contra dus quo res acquiritur dura " ^
nens aliquis coniugibus fondu fie vt redimere liceret, munione,quod eft primum extremum, & àliiid
hic nulla adio coni jugibus competit ad cogendurcdi- β mum quod eft inretradu & reftitutione pretf*^'
mere, nulla neceilitas agens , exparte eorum paifiua 15 teriicitur medium inhabile, id eft, mors alreriu^
quidem ineft ex parte venditoris, qui cogere poteft.
Rurfum vendidere coniuges , fic vt redimere liceret
neceilitas eft adliua coniugibus , & communioni re-
tio eft , quia in his quæ veniunt à libera conci.’ 8
ua, nunquam fit rettoadio, fed à præfenti ftatlf f
indicantur , quia finis nullam habet connexes r
fâm cum adu præterito. Deinde pretium quod T
luta communione redditur ab extraneo retrali
tc, non poteft regredi in communionem obfb!!!'
medio inhabili, id eft diffolutionc communioni ^
quod impedit coniundionem extremorum. Nam in’
tenta. Ideoque res quandocunque redempta vitalis
conucntionis rem reponit in priftinum ftatum, &: an¬
tiquam caufam. Longé difcrepant iftavfu dc ratione.
Obligatio coniugibus quæfita neceifitatem ponit,ne-
cclfitas rem femper reponit in fiium priorem ftatum,
itavt quandocunq. vi adionis res fuerit reftituta, de
ca fic iudicetur ac fi loco nunquam mota fuiffet , qui
iugum, à qua diilblutio communionis prouenit 0°"'
diïrolutio impedit pretium redire in communionem
quç iam nulla eft & rupta:medium enim inhabile im’
pedit coniundionem extremorum in fidionetranila*
tiua, 1. qui abfenti.D. de aequir.poifi l.fifoluturus D
de fol. & hic locus cumulatur exemplis à Tiraq. traft’
Le mort fai/it le vif. deelar. 3. partis 5. Decio conf. u7’
qui id in multis limilibus probat, quæ omniahüecôl
ferunt, ctfi Conf. Andium & Cœnomanorum ralcm
. , * pecuniam pro mobili habent , fed hoc ideo , quiahis
caius, d.§. is quoque: Inquocaiuegocum Baldo,Cy- C ]ocis mobilia & acquæftus femper ex dimidia diuidu-
no, Decio fentio. d.l.ea demum. Sed valde fime hallu- tur, quare fiue inter mobilia, flue inter acquæftus re"
cinati cum neceifitatem paifiuam , quæ hîc mera con- ponatur,idem eft illis diuifionis indicium quodalicer
tingentia eft reipedu coniugum, noieparantab adi- habet iure noftro inter ignobiles, inter quos mobili,
ua, quarum altera adimit, alcera acquirit communio- 1 ^ Λ · - 1
ni. Cum ponimus adionem dari extraneo, in porcfta-
te habet, an adionem exerceat, an præ terminât, &
fortalfe accidet ne poifit.etfi maxime vellet, veluti fi
vnde redimat non habet: fed id totum rcfpeôlu con¬
iugum à contingenti eft, libet coniugibus expedare
quid ille demum faciat , fi aget extraneus intra diem
fundo carebimt, pretium recuperabunt, fin non aget.
Ex hac fententia Moi. notat. §. n. tit. de fciid.fi parer,,,,,
fondu acquifieritfub pado de retrouendendo,(pi- crf,
diu fundus non redimitur pro immobili habendum,^
in quo primogenitus capiet duas partes ex confota·
dine Parificnli , iecundo geniti omnes dumtaxattet-
tiam. Quod fi mortuo acquirente redimatur , primo< ,
. * - .0. genimm eafdem partes habiturum in pretio, qmsk
fundus alienatus manebit in eadem caufa, fed quidD rc ipfa habiturus fuerat, fi res redempta nonfiuYfo.
/lônin nnt- in ornirriA /'(r ίΙγρπ'μρ Τ'.. _ _ _ _ r η * *
deniq. fiat, in arbitrio eft alterius. Hîc vero valde no¬
tandi finit effedlus differentiæ. Nam de eo quod ex
neceffitate fit, fic iudicandum quomodo fi res in eode
flatu permanfiffetquo fuit primi adus tempore, quia
ab eo caufam necdfiratis ducit,quandocunque fortia-
tureffedum, nihil à priore iuremhtat. De eo vero
quod contingenter accidit,fic indicandum quo in fta-
tu res reperitur,cùm adus exercetur , & ratio eft quia
finis nullam neceifitatem ducit à principio, fed ab clc-
dione eft ir. Άπιστος , (vt loquuntur magiftri difei
Ex quo patet rerum praefentem ftatum confidcrari,
cùm finis non habet neceflariam conlequentiam ad
principium , lcd libéré contingibilem euentiim , qu*
vera eu & fundamentalis ratio cius differentia: quam
nos defendimus. Eadem ratio cum quis prædium per¬
mutat cum alio lege dicta, vt alter æftimationeni fui
prædij intra certum diem præitare cogatur, & ilium
praedium redimere. Nam hæcverè venditio eft, &
laudimia debentur propter luitionis neceifitatem ap-
τλγχ ( 1 r -i ιύλ 1 η γλιλ t·*-/·» XL, i _ _ Γ 1 ' ' r 1
dionecft^w^, (vt loquuntur magiftri difei- pofitam incontradu, fecus effet in fimplici facultate
phnarum) probant tex 1. fi Titius. D. de legat.i. hier- F- luendi, quo cafu euentus fpedadus effet ad laudimio-
uus. §.i.D.de acq.rer.dom.l.fi quis pro emptore. §.1. ’’ ~
7 D. de vfucap.l.vlt.§.vlt.D.de caftr.pecul.Ergo depre¬
tio reddito poft folutum matrimonium,ob retradum
Jrci confiante matrimonio acquifitæ , fic iudicandum
vt de acquæftu , quia tum res in eo ftatu acquæftus re-
peritur,nee fit retroadioiquiahoc accidit à libera cô-
tingentia refpedu coniugum. Itaque pro qua parte
quifque haredum aut coniugum eft fundatus, fiue
pro parte, fiue pro toto vi fortaffe donationis, pro ea¬
dem erit fundatus & in participatione pretij , itavt fi
in diuifione acquæftuum id predium quod retrahitur.
rum debitum. Tantum vbique intereffe deprehendi¬
tur inter obligationem, id eft neceifitatem adiuara&
liberam cotingentiam. Multa enim fieri poffunt qnæ
tamen non fiunt, multo plura in potentia funt, quàm
in adu , neque de facultate rerum faciendarum ficiu-
dicatur vt de fadis. Quare fic deniq.c6cludimus,qu£
nccellitate obligationis coniugibus confiante matri¬
monio cauræ quandocunq. foluto matrimonio &
communione rupta recuperetur, deturve, in priftina
caufam reuerti, &formæfuæ reddi, vt Iurifconfultus
ait, & resipfas quæinadionibusfintperadionesit-
, - i 1 . * „ “‘'■j ii*."‘<i^uuniuusnntperactioncM
alteri fohdumcefferatps idem totum pretium reftitu- F præfentari, &fic de his iudicandum ac fi femper
tum fit coniequuturus , fin diuifio non erat fada , fu- - - r.r ^ ~ . r
perftes capiat dimidium, hæres dimidium aliud , quæ
diuifio acquæftuum eft perpetua. Nec hoc cafu pre¬
tium locum mobilis tenebit , quia fungitur &reprx-
fentat acquæftum ·, & fic diuidendum quomodo ac¬
quæftus, &hic cafus. l.codicillis.$.qui infulam. D.de
legat.a. l.qui folidum. §. 1. D. eodem tit. l.filiæ. §. Ti-
tia.D. de condit. & demonftr. 1. fi donatæ. $. fi fpon-
fus. D. de donat. int. vir. &vxor. in quibus reipondet
Iurifconfultus pretio rei reftituto tantum quemque
communione manfiiïènt , fiue res fiue pretium peta*
tur, fiue mobile, fiue immobile,fiue patrimoniale, fi-
ue acquæftus fit, quodeunq. reddi conuenit, idouc
omni refpcdlu fiue coniugum, fiue hæredum,iiue ào·
natariorum , propter neceiiàriam connexionem finis
ad principium. Sed quodcunq.foluto matrimonio ci¬
tra obligationem coniugibus cautam &c retentam re-
flituitur à facultate externo competente, hîc cùm fit
mera contingentia & cafualis euentus refpcchi coniu-
gum,nullam rerroadlionem importari & ré iudicium
acci-
7i8
717 Des Donations. Art. CCXI X.
per c, à iure &: ftatu rci qui Sc qualis eft tempore quo ^
resreilituitur.Refoluit enim talis adtus vt ex nunc,né
vt ex tunc cum adtus initium accepit. Ex quo crebrae
quæfliones diffolmintur de retradlu fcilicet qui peti¬
tur rei confiante matrimonio acquifitæ, & petitur te¬
pore diffoluti. Hoc enim cafu præfens ilatus rei infpi-
cicndus eft, quia etfi ius natum eft retrahenti conflan¬
te matrimoniojtamen non nifi poft matrimonium in¬
tenditur, atque id contingenter, quoad coniuges aut
hæredes eorum , & hæc neceilitas paffiua eft qua: hae¬
redibus non acquirit , 6c ideores non regreditur in
priorem naturam quae fuit tempore contradlus , fed 3
de ea fic iudicandum eft, vt nuc flatus rei eft,quo tem¬
pore res petitur, & pretium fie diuiditur vt acquæftus,
quia foluto matrimonio res in flatu acquæftus reperi-
tur,ita vt fi totus acquæftus ex diuifione inter hçredes
&'fuperftitem vni cefTerit,is totum pretium habiturus
fit. Rurfum fi coiuges fundum alterius ex eis propriu
vendiderint, foluto matrimonio fundus in fuam cau-
famreuertetur,etiamfi abhæredibus& fuperftite re¬
demptio faôla fit, quia adtioin communione retenta
neceffitatem imponit emptori rellituendi, atque ideo
rem ipfam a&iorepraefentat. Item fi coniuges mu- ç
tuum dederint certa die reftituendum, foluto matri¬
monio reilitutum eorum erit, & fic diuidetur quomo¬
do mobile,quia tale reddi cautum eft ftipulantibus,<5c
in priftinam caufam redit. Contra fi extraneus vendi¬
tor rem coniugibüs venditam recuperat , & pretium
reftituit , hoc pretium naturam rei præfentem fequi»
tur, quia contingenter refti tuitur, ciim nullam adlio-
nem habeant coniuges ad reftitutionem cogendam.
Hæcdiftindlio neceffit^tis & contingentis tam mihi
in hac dubitatione necefiària videtur , quàm in rebus
ipfis eft,& magnas difiertationes inuexit in ipfas difei·
plinas , Theologiam dico & Philofophiam , fine qua p
multaneceffe eft impia ôc abfurda inferri. Nec enim U
eorum fententiam (equimur, qui nos neceflario pec¬
care putant , nec Manichæ:· duo principia probamus,
quæ merito pictas & religio improbauit , quod fi ad¬
mittitur iniuftacuiufque damnatio futura erit. Ex his
ieitur iudicium elicitur, quid mobile, quid immobile
dicendum fit, quid res,quid pretium, & quæ eorum
diferiminatio fit facienda à temporum & rerum mu¬
tationibus, quod ab his caufis pendet , de quibus dif-
feruimus, quæ pcrfpicuas habent de iurc rationes, etfi
pro hac &illafehtétiaiudicata memorare polfumus,
aduerfaria illa quidem. Sed nem omnia omnibus cen-
fentibus fuccurrunr, nec femper, & admoneri nos
omnino boni confidendum eft.
Obiter id quoque inquiri memini retento eodem
themate. Cum coniuges prædium vendiderunt fub
facultate redimendi , an foluto matrimonio donata-
tius conquæftuum poffet cogere hæredes præmortui
vt redimant , quod redemptum donatario fit ceflu-
rum ex donationis lege. Anitemfireftitui pretium re
reflituta ftipulati fint coniuges. Molin. d. §.xj. noii
putat adlionem dandam, quia redimere fit in facultate
hærcdis , non item in neceffitate. Quod ego & exi- ^
ftimo, fic tamen vt donatarius petere poflit a6liones
fibi cedi, vtipfe fuo redimat & fruatur , quas fum-
ptu & periculo fuo exerceat, non aliter folo ceffiirum
redempto, quàm fi omne, quod infumpfit,reftituatur.
1. his confequeiiter. §. Celfiis. 1. hæredes. §. idemiu-
ris. D. famil.hercif. & quos fimili cafu allegat Tiraq,
lib.de primog.qu.81. &inretr. $.2j.glo.i. nu.6.
i. glo.6.
Porro funeratiæ impenfæ hîc non meminit, fed ta-
men à tali donatario debetur , ciim fit vniuerfalis do¬
natio omnium bonorum, vr Articulo feq. & 227,
Glossa 7.
1 An donatarius omnium honorum , aut quota teneatur
ad debita.
2 Singulares fuccefores non tenentur .
3 Succe for es ynmerfales qui dicantur.
4 Succe fores bonorum qui dicantur , O" quomodo tenean -
tur, cr latius , num. 10.
5 ffufiuiluaru non teneantur ad debita,
6 Donatarius hareditatis, an teneatur ad debita.
7 Donatarius bonorum omnium, aut certa qualitatis, at}
teneatur, &: num. 9.
8 Quid fi conuentum fit, "Vr teneatur.
9 Succefor ex lege tenetur ad debita.
10 An pro virili, an pro modo emolumenti.
11 Succefor ~\niuer\alis non conjhtuitur per contraBum.
12 Donatartj omnium mobilium de ture non tenentur ai
debita.
13 Donatarius conuenitur , donatore exiflente non fluen¬
do.
14 Donatarius rei ab yiuente tradita , non tenetur ad de¬
bita.
15· Quid fiat iure recepto o* praxi.
16 Legatarij non tenentur ad debita.
17 An creditoribus dentur attiones aduerfits donatarioti
18 Quid valeant hac ~\erba in lurefotilitatis caufd.)
19 Cefiones aftionu ab legibus indu fta, feri vfu fublata .
20 Quid in donatione mobilium.
21 Legata diminuuntur ab are alieno.
2 2 Dtuerjorum fiemmatum haredes , non funt coharedes .
23 Legata immobilium an diminuantur per as alienum mo¬
bile.
24 Quid ciim mille donantur in genere fine exprefione,vn-
de fluantur.
2j Legata debita funt h are dum.
16 Quid fi in fpeciebus ext antibus.
27 Quid fifuper mobilibus, nec tot ext at Ύ nde folui pofit,
28 Quomodo folui debeant a diuerfam lineatu. haredibus .
29 Plura y mus hominis patrimonia dicuntur efe.
30 rfufruBus afhmatiofit in dedutf tonem aris alieni.
f Premièrement paye\] Hic iion vnius dubitationis ma¬
teria, &vtilillimas calque non vulgares iuris quæftio-
nes,& tractationem per quam vfu frequentem attin¬
git. An fcilicet donatarius omnifi bonorum vel quo- %
tæ,vel mobilium, vel rei ccrtæ,vel hæreditatis , ad de¬
bita donatoris teneatur,etfi teneatur, aneaadtio hæ-
redi competat, aiVcreditoribus etiam detur. De hære-
denon dubium competere illi adtiones.l.ciim res. C
de donat. 1.2. C.de hçred. vend.l. z.C.de padis.Dc cre-1
ditoribus controuetritur , videndum igitur quid illo
iure, quid item moribus fit receptum. Et eft illo iure
multiplex differentia hæredum aut fuccefforum in-
trodudla.
Vniuerfalium.
Inftitutorum in re certa.
Succeflbtum in bonis.
Particularium.
Fideicommiffariorum.
Quorum differentias, ne hîc lohgior fim , peregit
prolixe And. Tiraauellus tradi, Umortfaiftt ley.f iri
præfat.à quarta dcclaratiohe deinceps, & vhiuerfales
quidem ad debita teneri pro rata, & porriohe hærcdi-
taria non dubium,cùmæs alienum. exl.12.tab. adtiuè
& paffiuc inter hæredes di uidatur. toro titu.C.deadl.
hærcdit.Dc inftitutisin re certa, an hæredumloco ha¬
beantur alio hæredc vniuerfali inftituto, piignant illo
iure. 1. ex fadlo. 2. C. de hæred. inftit. vbi Bart. Bald*
Ang.Raph.& turba fcholaftica.Rurfumiiddm.l. quo*
f
Des Donations, Art.CCXIX.
7'9
ties.eod.tit.vbi late pertradat. Alexan. itc in. 1. ii quis
1 priore. D.adS.GTrebcl. Particulares quidem fucceC
iorcs rei cuiufquam ad débita non teneri certum eft,
atque ideo ncc dônatarios , 1. æris alieni.C. de donat.
Æris(inquit)alieni neceilîtas no eius eft, qui donatio¬
nis titulo pollidetjfed totius iuris fuccelîbris,id idem.
1. creditores. C.de hæred. ad.l.i C.ficcrt. petat. d.l eu
res.l.hæreditatem. D. de donationibus. 1. 2.C.dçhæ-
red. vend.l.2.$.ü venditor, eodem titulo. Eli enim re¬
gula perfonales adiones fundum non fequi,l.i.§hæ-
res. D.ad Trebcl. Ideôquc non quia quis polfidet ideo
conucniri adionibus pcrfonalibus poteft , quæ à per-
fona obligata non ablcedunt. Hæc lententia inter xv-
3 eioi </βξα< iuris reponitur. Quare vniuerfalem aut quo¬
ta: fucceirorem elle oportct,quem æs alienum audo-
ris fequatur , vt ex obligatione defundi conucniri
polllt, tales diditur quibus hæredis qualitas ineft , qui
vel hæredes funt, vel fideicommiilarij & ipfi vniueria-
5 les. Singulares funt qui quoquo lingulari titulo cui¬
quam luccedunr, emptione, permutatione,donatione,
denique quicunque per contradum alicui fuccedunt
inter particulares habentur, & tituli lingularis dicun-
tur,vt donatarij omnes,quod Alex.trad.conf.193.vol.
6 2. Donatarios autem intelligimus liuerei certæ, fiue
omnium bonorum,llue certæ qualitatis bonorum vt
mobilium vel acqueftuu, liiie denique indefinite prae-
fnppolito alium haeredem elle.I. his verbis. D. de hæ¬
red. init. & quod Cyn. Pet. Salyc.Baldus. loan. Fab.
notant. l.z.C.ad Llul.dc vi pubi. Caft. confil.441.lib.
7 i.Barrolus &Imol.l.fiferuum.$.vltim. D. dclegat.2.
$c ibid. Alexand.Iidem illi.l. vltim. D. de vfufrud.leg.
Addo ego fiue concepta fit donatio fub verbis, omniu
bonorum, fiue fub nomine hæreditatis. Nam fallacia
eft intellcdus in voce cùm dicunt, hæreditatis appel¬
lationem vniucrfalé elle, & iura continere & res om-
8 nes, quod ipfium verum eft cùm hæreditas defertur iu-
rc hæreditario,ex teflamento, vel ab intcflato. Sed fi
per cotradum venditur,donatur, transfertur, hîc hæ¬
reditas relpedu acquirentis nomen vniuerfale, titulus
certe vniuerfalis non eft,quodilli docent. 1. cùm filius.
§.Lucio.D.legat. 2. Baldus ôc cæteri. 1.2. C.de hæredi-
tate. vend.Bartolus & alij l.cogi.§.quod fi miles.D.ad
Trebell. Itaque etfi hoc cafiu continet vuiuerfitatem
adionum adiuarum iure cellb,tame pafiiuarum quæ
non relident in cedente non eadem ratio elt , & ideo
vendita quantumcunque hæreditate , creditoribus
adiones non competunt aduerfus emptorem , nec fit
emptor hæres,empta licet hæreditate , fed vt ante hæ-
rcSjConuenitur adionibus hçreditariis, non item em¬
ptorem. 1.2. C. dehæred. vel ad. vend. 1.2. §. fi vendi¬
tor. D.eod.tit.l. z.C.de pad.Denique notanda diffère-
tiainfignis eius hæreditatis quæ contradu transfer¬
tur, aut iure hæreditario defertur. Quin «5 c is qui hçre-
ditatem vendit, venditione acceptat, acceptatione adit
hæreditatem,quodvbifadum eft, non poteft vllo fuo
fado delinere hæres elle. 1. & fine. §. fed quod Papi¬
nianus. D. de minorib. glolf l.infubftitutione. D.de
vulg. & pupil. Sed nec contradu conferri hæreditas
poteft.l.næreditas. D.de pad.. conuent.Poftremb cô-
feftum eft axioma , nullu tituli lingularis fucceftbrem
hæredis loco haberi, quantumcunque larga fit conce¬
ptio tituli fiftgularis omnium bonorum vel quotæ,
vnde confequitur nullum talem ad debita donatoris
reneri, d.l. æris. d.l. 2. de rebus. C.de donat. ant.nupt.
1. hæreditatem.D.dedonat.notatradatio Bart. Imol.
Alexand. d. 1. vltim. D. de vfufr. legat. Bartoli, Bal-
di, laf. Salyc. Curtij , Decij. 1.2. C. de pad. Baldus. 1.
2. C.dehæred.vend.Cy.Pet.Bald. Saly. 1.2. C. adl.Iul.
de vi public.Bart.d.l.fi feruum,quç de donatione ora-
720
A nium mobilium loquitur.& ibi Imol &Alex au
Amplius dico,etiamfi fada fit donatio omni* k
norum , etiam dida lege vt' donatarius ad débit
neatur, tamen ne hoc quidem cafu creditoribus a?'
nes competituras aduerfus donatarium. d.l cj'
pad. 1.2.de hæred.vend.l.cùm res.C.de donat «ώΐ
pater. S.fi filia.D.fùmil.hærcifc. nifi in SicidoS"
cafu fpeciali.Li.C.de donat. l0>
A b hoc duos cafus excipiunt, alterum cùmdonarnr
foluendo non eft,idque ex æquitate magis quàmftH
do iure, poft donationem perfedam, nifihvpoth
proponatur ex glolf l.i.C.de hæred.vend.l. fi Lrin,?
D.de fund. dotal. Baldus. Salyc. Alex. Iaf Decius d 1 *
C.de pad. per l.vlt.in pcincip. D.de eo per quem faft
&l.plane.§.qui rogatus. D. delegat.i.Anchar.conia
Decius, conf 237.Mathcfil. fing. 4- Alterum cùm nl
lus hæres donatoris extat , quo cafu donatarium om
nium bonorum pro hæredc haberi volunt, d 1 hi"
verbis. D. de hæred. inftit. Nam de b quoties* Q
de donat, quæ fub modo , quæ extraneis dat vti-
les adiones cx ftipulatione donatoris, pofteriusvide-
C rimus.
Conftat igitur Romano iure donatarium ad æs alie,
num non teneri, ex quo fuperuacuaeftinquifitio,aji
creditoribus detur adio.
Sed haec de fuccelToribus vniuerfalibus,aut fingti,,
ribus dida , de cuiufque cafus donatariis tertiari,
ciem non decidunt. Nam extat & tertia eorù quii,
ceilores bonorum dicuntur,quinecvniuerfaleshçre.
des efle dicuntur, nec particulares,denique nonhare-
des, fed tamen bona omnia capiunr,fic tamennutas
alienum teneantur, amplius quidem quàm bonorum
quantitas & æftimatio afcendir,fic enim dicamusju-
Dque contra regularem naturam heredirarj'æqdiu.
tis,pro modo emolumenti tenetur, nec ampliusquod
contràfit inhæredibus.l.i.C.ficert.petat. Inquibus
non refpicitur quantum capiant, fed quotam inhere¬
ditate. T ales funt domini qui peculia feruorumca-
piunt.l. 1 . &c 2. D. de pecul, caft. Tales Abbates quimo-
nachorum pannicularia & veftem & fiipelMilem.
Talis fîicus cùm bona delinquentis confifcar. linter
eos.§.fidciuffbr. D.de fideiufilz.C. adl.Iul. devipu-
bhc.l.non intelligitur.§. cùm ex caufa, vbi BartJD.de
hered.vcd.l.fivt proponis. C.de bonis.proicript.l.pe-
E nult.C.de iènt.pairCaft.d.côf.44i.lib.i.Alcxan.conl.
i2.1ib.2. Bart. 1. principsbona.D.de verb.fignif. talia
collegia quæ collegiatis. Qui omnes ad folida debita
hæreditaria teneri negantur, nec amplius quàm j>ro
æftimatione rerum perceptarum , non magis quam
hæredes ex inuentario. Sic nec monafterium , quod
bona profefli capit ex illo iure, de quo Bald.d.Li.Gdeu
hæred. vend. Aymo Craueta. conf. 139. num. 6. Bart.
conf. 157. Idem accidit, quoties lege vel ftatuto bono¬
rum vniuerfiras defertur cuiquam citra titulum hsre-
dis: tum enim ad debita defundi adftringirur , cude-»
ge emolumentum delatum eft, & pro modo ité emo-
F iumenti. Sed per contradum fieri nihil tale poteft, vtij
quiiquam per eum vniuerfalis fuccelfor conilituatur.
d. 1. hæreditas , & quantumcunque generali aut vni-
uerfali ceifione iurium nihil confertur prxter parti¬
cularem titulum, & qualitas vniuerfalis femperapud
venditorem remanet,ideôque aduerfus eum aftiones
exercendæ funt, quod vulgo tradant. Bald. Caft. Sa¬
lyc. l.vlt. <$. fin autem æs alienum. C. de bon. quae lib.
Pet.Cyn,Salyc.l.2.C.adl.Iul. devi, &I.2. C. de. paft-
per text. quos allegat Decius. conf.^Sy. Angel. $.con-
ftituir.I11ftit.de vAif. vox enim heredi tatis in contta-
duap-
y η Des Donations,
âuappofita, nil aliud importat quàm titulum parti¬
cularem, quidquid dicat. Bart. d.l, vlt.de vfuf.legar.qui
jure eft ab cæteris repræhenfus. Alexand. coni.83. lib.
i.Socin.confil.ioa. lib.j.Iaf. conf.i.lib.j.coli.Craue-
ta. confil. 139.
Sed enim in vfu recepto quiddam diuerfum in ob-
feruatione eft. Nos hic agimus de donatariis mobi-
lium.addo, & fi lubet conquæftuum, vidédum igitur
quo ime donatarius ad debita teneatür , an vt hæres*
an vt fuccêiTor bonorum effe&us, ex füperioribuspa-
tet.Et quidem iure Romano nüfqtiam teneri donata-
rium ad débita donatoris ante docuimus , quod Do¬
lores exigunt. d. 1. fi feruum. D. de legat. 2 . & 1. vl t. D.
de vfuf. legat. Diuerfum hæc Confuetudo ftatuit, do¬
natarium mobilium omniu aut quotæ poft mortem
percipicndæ ad debita perfoiialia teneri, mobilia qui-
14 dem, & eiufdem qualitatis,quod verum eft fuie à lege
deferantur &Confuetudine,vt Art.4 47. Hue à corra¬
dunt hoc ipfo Art.fiuc teftamento, vt Art. 227. Do¬
natio fit quidem hominis fadoper contradum, fed
ad fadum hominis fequitur Cofuetudinis difpofitio
de debitis foluendis , etiam fi de eo nihil cautum aut
JJ exprelfumfit. A lege igitur eft debitorum indidio.
Sed nec pafilm tamen putandurr^efti, ab omni dona¬
tione per contradum debita præftari debere ab do-
natario,fed de ea demum quç omnium bonorum eft,
aut quotæ fie fada, vt à morte donatoris vires capiat,
cuiulmodi regulariter funt quæ quotae fiunt, veluti
16 hoc Arr. & feq. &c quæ teftamento fiunt. Nam fi do¬
natio inter viuos fit, fiue omnium bonoru , fiue quo^
tæ, fiue fpeciei, fic vt donatariusprotinus fruatur , 6c
polleflio transferatur viuente etiamnum donatore,
ralis donatarius quandiu donator foluendo manet, no
adftringirur ad xs alienum donatoris , & formaliter
hoc caiu locum habet diipofitio.d.l.æris.C. de donat.
& tales, quia donatarius fingularisfucceflbrcfthoc
cafu, fievt non magis ad aes alienum teneatur dona¬
toris quàm emptor Hic text.vbi Bartol.l. fi peculium
feruo. D. depecul. legat, fi ftatuto (inquit Barr.)'ca-
ueatur, quod emens omnia bona alicuius teneatur ad
eius debita, vthoc cafu Côfuetudo de donatario om¬
nium bonorum à morte ftatuit,confilium (inquit)eft
ad euitandam vim ftaruti , vt emptor res fingulares
emat, non bonorum vniuerfitatem modo fraus abfit,
vt alibi feribit. 1. nomen. §. filio. D.de legat.3. Quare
donatio rerum fingularium, quæ in prçienti effefîum
fortitur,non fubiacct huic diipofitioni, vt nec vniuer-
farum fi protinus fit traditio , quia xs alienum fingu-
larem fucceiîbrem non fequitur, fed qui à morte fuc-
cedunt quodammodo pro hæredibus habentur, aut
certe fucceftbribus bonorum, quo dégénéré ante fu¬
mus loquuti. Quod fi aliter fieret, fequercturvt ad
donationem cuiufiibet friuoli aut fuppellcdtilis fa¬
cienda efTet æftimatio omnium bonorum donatoris,
ad fciendum quam quotam res donatæ faceret in bo¬
nis donatoris, vt ita debitç partis debitorum ratio ini-
retur, quo nihil abfurdius dici pollet. Ab hac igitur
huius Articuli difpofitione hunc cafum excipi con-
uenit rerum in vita traditarum,ex ratione, d.l. æris,&
d.l. fi peculium.
*7 Quid hac in re vfurpet Francica tribunalia n6 con-
uenit inter pragmaticos fcriptoresiGul. Bened.c. Ray-
nutiusvcrb.cæterabona,ius commune fequitur, nec
donatarium bonorum vllum ad æsalienû teneri pu¬
tat, Idem exiftimat Gallus,qui arrefta eius Curie vete¬
ra collegit, q. 39. &c rationes colligit , ôc aduerfarias
comparat.Nup.ei1 vero & arefto confirmatum celebri
controuerfia Pour Ia vefue de I(obertet,/îenr d’^illuye ex
donatione inter coniuges fatfta, eruditi quidam nota-
4 ArgcntrKMt in Conf. Prit.
Art. CC XIX. 722
A runt, & Mol in. Pour Yfalcau chabot , ahhotatione ad
conf.Turon Art.268;& Papa, decif.io;. Sed loan. Im-
bertus anterior ætate, feribit Enchir. verbi bonorum
differentia, ftatuta quæ donatarios obligat ad xs alie¬
num, pluribus decretis eius Curiæ prodmfta ad alias
perfonas quæ quouis titulo bonorum vniuerfitatem
aut quotam ccepiflent,&: Areftologi quiddam fibi di¬
uerfum annotalfe vili funt. Sed nos hæc dillenfio non
perturbat, apud quos non dubium ius, obferuatio
certa eft. luris quidem Romani lententia nec in am¬
biguo ipfa,nullum fingukrem fucceflorem ex contra¬
ts blu ad debita teneri. Nam eius ad quem lege defertur
0 alia conditio eft, Vt inferius dicemus.
Sed hic confiftendum ηό eft:fupereft enim illa quo¬
que dubitatio, an talis donatarius vt bonorum fuccef-
for teneatur, an vt hçres.Difcrimen eius effedus in eo
eft , an pro æftimatione rerum teneatur quas accipit,
anvt hæres infolidtim, nec adhuc quifquam quod
fciam hanc mouit ex pragmaticis tribunalibus qui¬
dem noftris. Id ex fupcrioribus diffiniri poteft. Nam
cum donatarios no amplius' quàm fingulares fijccef-
fores cflepofuerimusjconfequens eft eos vt fimphees
^ bonorum lucceifores teneri, id eft, ηό amplius quàm
3 quanta eft æftimatio rerum quas acceperint, veluti in
legatariis eft conftitutum, qui &ipfi donatori j funt,
quos teftator non amplius onerare poteft quàm ho- iS
norauit.l.· Imperator §. fi Certum. D. de lcgat.2. ideo-
que confumptis peractiones creditorum quæ acce¬
perunt, conueniri nequeunt, de eo quod fupercft in
debitis vitra accepta , de reliquo ad hæredem venien¬
dum eft. Quare prudenter donatarius facit,fi antequa
attingat res donatas inreftatum redigat quantitatem
eorum vice inuentarij,nevltrà vrgeatur. Sed alia cau-
fa eft hærcdum, ad quos mobilia iure hæreditario , 6c
hfcrcdis titulo deferuntur , veluti pater aut mater Or-
^ dine turbato fuccedentcs fiIio,aut quilibet alij , acce¬
ptando fimpliciter, ad folidum ars alienum tenentur,
quia titulus vniuerfalis eft, &ad omnia fine dubio
obligat. Hæc vbique differentia hæredum & fingula¬
rium fuccelforum , & eorum qui bonorum fuccelfo-
res dicuntur, vel ex lege fuccedunt certis bonis. Nec
debet donatarius amplius teneri, ne fit illa liberalitas
hamata & illex fraudis.
Supereft illa dubitatio, an quo cafu teneri donata- 19
rium ad debita dicimus, a&iones creditoribus ipfis
aduerfus cum dire&b dentur, An hæres potius con-
i ueniédus fit. Hic ego fpreta Romani iuris fubtilirate,
& noxiis acuminibus rettà a&iones creditoribus da¬
das putauerim,& vero fæpè dedi, quia cùm Côfuetu¬
do donationi implicet debitorum neceffitatem in ea¬
dem perfona,confequens eft dicere tranferri aftiones
p allinas ab hærède in donatarium , & redà conue¬
niri polle vitato circuitu inutili,quod ipfum benigni¬
tate interpretationis contra ftridtam iuris rationem
etiam illo iure inuexit Imper. 1. quoties. C de donat,
quæfubmod. quo loco propo fitis iuris regulis, be¬
nignitate admittit vtiles a&ioncS dari extraneis , qui¬
bus ftipulator acquifitum voluerit, contra ftriftam
fententiam alteri ftipulari, &c.quem textum miré la-
cinant Do<ftores fcholaftici. l.ftipulatio ifta §.fi ftipu-
ler. D. de verb. obi. cum modo dicunt illam difpofi-
tionem fpecialem elle in donatione , quod ipfum im¬
probat iure Cyn. 1. vit. C. fi quis alter, vel fibi. modo 1%
conftituunt axioma dc ftipulante fuperrefua,modo
aliud , cùm Imperator non aliud fenferit quàm beni¬
gnitatem interprctationis,quam alibi frequenter vti-
liratis nomine intclligit opponere ftridli iuris regulis,
& circuitum euitare.de Iurifconfultus alibi dicit iuris
fubulitates folere à iudicantibus comemni.l.ficut.D,
HH
723 Des Donations, Ait.CCXIX.
724
qui pot.in pign.Quocl ipfum iampride notarat ôc ad- A Quod ii in vira donatoris traditur, dohatari
ucrterat. G ulJkncd . hom o experimentis do Λα s , qui adftringitur ad vllam partem debitorum do«ator°n
fed fi à morte vires capit, natura legati fortituTS”**·
que & pro rata quam fpecies facit in arftimationeto'
tius,æri alieno legatarius fubiieitur.
Quod fi qui iecundus cafus eft , quis mille fimpi; lS
citer donauerit,conftat legatum elle mobile, ideôo '
vno præfuppofîto haerede, aut pluribus eohæredibuC
ciufdem linear, de mobilibus tale legatum foluend US
cft. Quod fi in mobilibus fatis non eft,vnde foluatu^
fup plendum eft de immobilibus , quia mille in gene’
re legata totam legantis aut donantis fui ftantiamre'
fpiciunt, ôc patrimonium vniuerfum afficiunt,^7 1
vili partiaut qualitati bonorum aftringuntur. Ico f,
fideicommilliim. §. rradatum. D.deiudiciis.l.i.§5fe(j
quod diximus.Digcft.de dot. praelega. quia genus pe-
rirc nequit, lege quarationc. §.incerta. D. adleg.fd-
cid. &lcg. incendium. C de rebus credi. Sed hoc ca-
fu quomodo dmidenda ftt fqlutio debiti , inferius di¬
cemus.
Rurfus incidit fic concipi donetionem: Mille dono
de bonis meis mobilibus, id cft ad ftr i Λα fubftada de¬
biti ad bona mobilia , nec tamen mille de bonis mo¬
rali cafu vitato circuitu dari in francia adiones credi¬
toribus feripiit aduerfus donararios d. verbo, cætcra
ii bona, numero 46. Papa decif. 460. dccif. Tholof.387.
ctfi dc eo Curtius, loge fecunda. C. de pad. laborat,
vt fcholaftici fere fubtilitaris iuris aftixi. Sed res mi¬
nus lpedantcs , cùm dc illo non eilct tantopere du¬
bitandum, cùm alibi traderent 'in legato nominum re¬
da tranfirc adiones in legatarium line ccftiqne> 1. cx
legato.C.de legat. Alcx.coni. pd.lib.y. Et certe freque-
tibus experimentis receptum , contemni vfu fubtiles
iftas nugas, veluti cum Procurator nomine Domini
acquifiuit , non aliter adionem Domino dari putant,
nili à Procuratore ce Hat fir d.$. (i ftipulcr, aut cum de
pluribus coobligatis vnus folidum foluit, nam adio-
nem nolunt dari, nili cella lit. exl.Modeftinus.D. de
fidciulEqua: meræ tricæ finit ad circumueniéda com¬
mercia <3c implican das lites, infœlicium & male feria-
tortl inuentasvt & glof colligit, d J. ex legato C.dc lé¬
gat.· Quare redà ad ioncs creditoribus dari conuenit
oniilfo anfradu,vt iplis vicilîim donacariis, fuie dire-
das fuie v ci les cas placeat appellare , quando earum
quoque appellationes 6c dilcrimina verborum vfus G bilibus confici p^ifi^nt. Hic cafus differt à fu pedori,
&confultior prudentia reiecit. Spedanduçniin quid quod in illo legatu aut donatio generis — - -
in rebus fit, nec inter alienas a-ruinnas artes quæren- .
dæ.Non idem putandum de eo qui per contradum fe
obligat ad aliena debita foluenda, nam creditoribus
ab adu lingulari dari adiones non conuenit,& repu-
gnat.d.l.z.C dcharrc.vcnd.Scd tum demum cùm do-
natarius eft fuccclfor vniuerfitatis aut quotæ.
Quid igitur lidonatarium creditor conuencrir, an
redire poilit ad hæredcm i ôc non polle decidit text. 1.
z.C.de pad. veluti cledio obfir.quod ego ita demum
admiferim,fi hçres foluendo eft,quod ctfi illi no pro¬
bant, 8c ne hoc quidem cafu putant, tamen ratione <5c D tor.Ç.verilïmilis.D.de contr.cmpt.Caftr.coj
iudicio carent. Nam cùm à præfumpto confenfu cre- i.Decius,conf.U4· & 32 6. Bart.& alij.l.inter.l
ditoris arguunt, pcrfpicuè ratione deficiuntur, cùm ' “ * 1
neino fie in hæredcm confentiat , vt fuum perdere
velit, fi id ab eo confcqui nequit,& ab alio feruari po-
teft, cui lex indixit.
His politis cùm dc attributione debitorum mo¬
bilium inter hæredes diuerfirum linearum , aut vero
qualitatum quaeritur, quid quantumve quifque eo¬
rum agnofeere debeat aut folucrc, multiplex poteft
proponi didorum cnunciatio ·, vnde etiam ius variari
contingit.
Veluti fi quis bona omnia eorumve quotam , aut
vero certam fpcciem donauerit, legauerir.
Auc li quis mille limplicicer leget, donet.
Aut mille fuper bonis luis mobilibus, id eft fuper
certa qualitate bonorum.
Aut mille leget , quæ de bonis fuis mobilibus vult
folui.
Aut mille fuper omnibus bonis fuis,vel dc mobili¬
bus & immobilibus.
Aut mille de frudibus talis prædij foluenda.
Nam hi omnes cafus vt fado variant, iure difterre
non cxprellode mobilibus aut immobiliDusddcoqui
in illo quod deficit , de mobilibus non debetur, kd
id intelligitur, cùm donatio concepta eft, vt antedi.
xunus.id eft,cùm materia & fubftantia legati nomi
ftringitur ad certam qualitatem bonorum, fcd gene¬
ris eft. Quod lî ad certam qualitatem aftnngmirj
quando in bonis nihil amplius fupereft eius qualin-
tis, nihil debetur, probant, l.fi feruus.§.is quocpoD.
dc lcgac.i.l.nomen debitoris. §.vni ex hercciibus.D.dc
legat. j.Lcùm certus. D. de vino &: ol. legat. 1. ii debi-
putantur. p
Primo cafu, cùm bona omnia mobilia aut quota
eorum donatur , lk vt donatio à morte vires capiat ,
antea diximus talibus donationibus aut legatis appo-
• fitam & indudam elfe ncccllitatem paflhiam debito-
24 rum, pro rata quota' rerum donatarum, vbiqueprar-
fuppofito quod vnicus harres fit donatoris ,'vclvnius
lineæ plûtes cohærcdes. Nam pofitis pluribus plu¬
rium linearum quid iudicadum fit , inferiùs dicemus.
2)' . Sin fpecies certajegata fit,fi extat debetur , fi non
extat non debetur, l.cùm ira. §.ipccie$. D. delcgat.i.
tcm.çj.facram.D.de vcrb.oblig. taxationis enimauii
fit, A: cùm materia deficit, déficit & legati modusleg.
Lucius. §.ciuibus. D. de legat. 2.1. quidam teftamcm
D.de legat. 1.
Sed poteft accidere, vt aliter cocipiatur oratkCkuj
fcihcetmilledonat donator, &adiicir, qua? ego de
mobilibus meis folui volo. Hk duo mlbra orationis
ponunt, vnumfcilicet donarionis mille,aliudexecu-
tionis vnde foluantur , fcd ab exeeutiuis ciaufulisnu-
E quam rcftringi difpofitioncm, cfle enim itta valdcdi-
uidua , fedpriùs perpoftcriusnonreftringi. 1. Pauio
Callimacho. D.de legat. 5. Curtius, conf.qi.DccmsL
conf.324.&cof.403. «Scconf.iz. in fin. In quoipfoerfi
aliquid cft,quod lubtiliter dc argute colligitur, fimen
habet in fediftindio multum ciuilis rationis, fum-
ptam ex inrentior.c difponentium quæ de verbis col¬
ligitur, quç cùm fic vel fic dicitur, aliud atque aliud ia
voluntate dicentis faille indicat.
Ponitur alius cafus , cùm quis fic donat aut legat,
lego mille de bonis meis omnibus tam mobilibus
quàm immobilibus, & alius hæres mobilium alius
immobilium proponitur, & queritur quomodo, qua-
ve proportione folui debeant. Nam hoccafu colljgj
poteft ex verbis donatoris , de vtrifque bonis loliu
voluillè, ergo ab vrroque hærede. Sed non ita eft : c
enim tale legatum natura dc qualitate mobile , 11CC
mouere debet, quod donator de vtraque bonorum
qualitate folui voluerit. Nec enim gratia aiit confide-
ratione hærcdum hæc oratio fcribicur , fed legatario¬
rum intuitu, vt abundandus eis caueaturde bonis
omnibus. Arque hæc ratio plané vera eftdeiureil 0,
fcdpatrio quædani alia pro fuperioxe lentitia pro?0*
Des Donations. Art. C C X I X. 72 6
nitar, quia fcilicet diuerfa patrimonia ponimus in cô- A
lîderatione hæredum diuerfarum linearum, & pa-
21 tremfâmilias fimiliter er^a vtrumqueafFedum præ-
? Tupponimus ·, ex quo colligitur vtrumquepro modo
bonorum, quæ capit grauare voluifie,de quo ipfoin-
frà diflerimus.
Supereft ille câfus cùm centum legantur de fru-
. dibus talis prædij percipienda, nec tantum in frudi-
32 bus eft, vnde legatum præftari polïït, Et in legatis qui-
■ dem annuis quod defit de vbertate alterius anni iup -
plendum putant. üegatum. §. vini Falerhi. D.de anni
legat. Lex eo.D.de adimend. legat. Cyn.Pet. Ioa.Fab. g
LiVquis argentum.' in fin. G de don. Bart.d.§.fiicrairt.
fcd in legatis femel præftandis aliam rationem fequé-
dam putant , quia nuic legato iniit tacita conditio de
frudibus, f. riaicentar, l.i. D.decond. &demonft. 1.
interdum, vbi Bart.D.de verb.oblig.& prolixa trada-
·' · tio Dodoris Roncini inter confiliaDecij. nu.^. &
Bart.l. Centurio. D. de vulg. & pupil. Atque hob lega¬
tum etfi mobile eft, tamen à domino fundi hçrede im¬
mobilium prtftandum eft,etfi mobilium hçres ηό iit,
quia locus defignatus Sc veluti fpecies legata,& nihil
vetat etiàm ab hæredibus immobilium mobilia lega- q
ri,cùm de voluntate legantis apparet.
Glossa 8.
I Diuifio debitorum fit inter haeredes diuerfarum linea -
tum.
i Dei itum generis de tota fiibfantia debitoris folnittir.
3 Diuerfarum linearum dîner fle hæreditates.
4 Diuerfa conditio legatorum , (y donationu inter ~\iuos.
5 Legata incipiunt ab hærede, delita funt hæredum.
6 Legata ab haeredibus prafantur pro modo emolumenti.
7 jÆs alienum defunfti quomodo diuidatur inter haere -
des.&c numero ir.
8 κΧη proportione hceredifaria, aut modo emolumenti.
9 Hæredes diuerfarum linearum non funt cohæredes.
10 Tralegata funt hominis, non legi*.
II Duoffci debita (pluunt pro modo emolumenti.
U ιΛή legatarius adæs alienum defunfti teneatur.
13 %An donatarij inter viuos.
14 ^/tliud Confuétüdinc , aliud iur e.
i; Vfufruftuanus ah legata minuat. &mim&lO 18.
16 An teneatur contribuere ad debita.
17 F fus fruit m interdum ex lege debetur.
•I Sed hic dubitationes aliae fubinde alias excire fo- ^
lent. Diximus quofdam cafus exifterc in quibus cre¬
ditoribus iuppleri oporteat de immobilibus, quod de
mobilibus defit. Quod fi duo pluréfvt diucrii diiier-
forum ftemmatum hçredes proponantur, hi c quoque
reftat diiudicandum,quantum qüotaue à quoque hç-*
rede fit foluenda. Nam legatum generis aut quanti¬
tatis de bonis omnibus foluendu eft, vt ante diximus,
[a fi modo mobilia non fufficiunt, & mobile eft quod
legatur. Caufa quaerendi , quiaconftarhoc iure mo¬
bilia omnia donari poile, immobilium tertiam dum¬
taxat. Sed hic cafus ponituf , in quo incertum eft vn- E
3 de&àquoexhæredibus donator folui voluerit. Na
duo diucrfi hæredes ponuntur, diuerfæ hæreditates,
diuerfa patri monia, diuerfæ fuccedendi caufae, ge¬
nus aliud , fimguis diuerfus, familia alia. Itaque lega¬
tis mille in genere quæ de tota fubftantia donatoris
deberi diximus, vix credi poteft donatofem folida
mille à folo hærede mobilium præftari voluifle, &
totam eius fpem exhauriri hac fola ratione, quia lega¬
tum fit mobile, alteri hçredi immobilium in totu ni¬
hil decedere, &potuit quidem donator fi voluit , fcd
4 voluntatis quæftio eft. Hic ego dico diueifam e (Je
sSPr genit . in Conf.Briti
conditionem legatorum quæ in teftamento fiunt, &
æris alieni contradi à donatore. Nam legata debita
funt,quç incipiunt ab herede, & quæ teftator nuriquâ
debuir.l.apud Iul.D.ex quib.cauf.in poil.'eat.Què fit, f
Vt çùm non fint teftatoris debita fcd hæredum , infta
ratio fuadeat çftimationem potiùs faciendam elnolu- 6
menti, quod quifque hære's de bonis teftatoris capit,
quàm hæreditatum , & pro rata commodi legata fol¬
uenda. Hæreditates enim hîc diuerfç dicuntur perfe, 7
nô portiones hæreditariæ. Sed quç donator de capite
fuo debuit, à qualitate debiti æftimandà funt, Sc mo¬
bilia ab hçrede mobiliu,immobilia ab hæfede immo-
bibum foluenda, quia hæc Confuetudinis partitio &
aflignatio eft, ex Art.561. Ergo in difpofitiorie homi¬
nis aliud, in dilpofitione Confuetudinis diuerfum ie-
quendum, & id maxime qiiod vcrifimile eft teftatoré
voluifle, cuius æqua erga hçredes omnes affedio prç -
fumendaeft,vt iicabomn&tfs folui voluerit, quod
ipfe legarit aut donarit. Sed in difpofitione Confuet.
exprella eft eius intentio, de qua non eft dubitandum,
in ære alieno ab donatore debito,quod à qualitate de¬
biti diftinguitur. Sed quod legatis impeditur pluribus
diuerforum ftemmatum propofitis hærcdibus, non
videtur etfi mobile fit huic vni hæredi mobilium im-
pofitum, quæ iniqua iuris effet æftimatio, fed ab om¬
nibus 8c pro rata emolumenti præftandum.
Querendum reftat, quç ratio & proportio eius efle g
debeat, quod à quoque hærede præftandum fit, 6c
femper ponimus diuerlorum ftemmatum hæredes
proponi. Nam cum vnius ftemmatis aut hneæ plùres
hæredes funt , qui iidem cohæredes fiint , non dubi¬
tandum quin fingulorum pro quota hærcditaria ea
folutio fir. l.i. C.dehæred.adio.A: L1.C0d.fi certain
pet.Sed fi diuerfi diuerforum ftemmatum hçredes ef-
fe dicuntur, hic labor in quota determinatione. Di¬
ximus in debitis quidem teftatoris qualitatem debi¬
torum fpe&andam. Si filio prçdefundlo pater in mo¬
bilibus hæres fit , frater in immobilibus, folida débi¬
ta mobilia aftiuè &r paftiuè ad patrem pertinent, im¬
mobilia onera ad fratrem. Hæc Confuetudinaria par¬
titio in bonis quæ à lege deferuntur. Sed fi ex diipo-
fitione teftatoris bona ad aliquem deferantur, hîc
ego (quod ante dixi; non qualitatem debitorum , fcd
præfumptam teftatoris voluntatem fequendam pu¬
to , quem non eft vcrifimile alterum eorum in totum
rauare voluilfe. Ponamus patrem in hæreditate mo-
ili filij quatuor repenlfe , fratrem in hæreditate im¬
mobili odo, delegata ab teftatore effe odto , eucnict
fi ex-æquo teneri hæredes dicimus, vt patri fua qua¬
tuor (id eft) folida hæreditas pereat 3 fratri quatuor,
quæ funt dumtaxat dimidia hærèditatis delatæ, quod
quàm iniquum fit, apparet. Quod ii pro modo emo¬
lumenti capiant in propofito themate frater beflem,
id eft duas partes debiti pro modo emolumenti fcili-
cet, pater trientem nec amplius difFoluet, ita fiet vr
neutri tota fua hæreditas pereat. Atque hoc cafii cii 111 9 [
duæ feparatæ hæreditates reperiantur & duo patri -
monia , & capientes nullo modo coheredes fint , fed
vterque vniucrialis & vnicusin fu o ftefrimate, fiet vc
portiones hæreditariæ dici nequeafit, fed hereditates
îolidæ, itavt verbis, d. l.i. Cod.de hæred. ad. locus
efie nequeat. Ex quo fit,vt in donatis legatif/e a tefta-
tore,rata emolumenti fpedanda fit, in contributione
præftandæ reilegatæ , cùm inter cohstredes res nô fir,
led inter plures plurium hæredihftüm hæredes. Nec
robandum iudicium eorum qui ex æquo tencri cales
æredes putant, quamqvtam in his eft Molin. titul.de cj)0l) Vr-u-
feu. §. a. nu. 9. & eruditi quidam etiam arreftum ci·
tant.Scdeos manifefta iadiiniquiras refellit, etfi hanc cap. 10,
HH ij
ji γ DesDonations.Art.CC XIX. 7ig
lentendam fumpferùt à Guiliel. Cuneo audi, hoc ius A caperet æs alienum diflbluendum , quod Bald
porredtum.C.dc lacro.iiin6t.Eccler.de: Paul, de Caitr. fuit, &I1110Ü. ex fadto.D.de hæred.inftit. Alex rw
u.vol.i. Alber.Lz.C.decapit.diminut.niulta
1. hinc quaeritur. D. de pccul.addita ratione , quia et.li
vnus plus habeat iurc prçlcgati habere videatur, quod
debitum non augeat, quod ip ium in cafu à Molinæo
polito inter primogenitum dc fecundo genitos ciuf-
dem hereditatis cohærcdes poliet obijci,vt &Molin.
rurlinn id regerit. $. 22. quæft. 29. Sed inter plurcs plu¬
rium harrediratum harredes nequaquam, inrer quos
milium praelegatum fingi poteft,vr qui nihil habeant,
io Necpra-legatiiintelligipoteli, quod ex difpofitioue
dutaxat hominis deberi potclt , nec inter alios quàm
coheredes eiufdcm'hæreditatis prçlegatum infligi- °
tur.Sut itaque Romani ituris principia immutata* nec
vnius hominis vnura clt patrimonium vt olim , fçd
vnius hominis plura. Quare quid in mcnrem venerit
Caftrenii quod prælegatum à Lege fieri inte.Uigit,non
fatis intelligo , multom^us çpm hæreditatis diuerfie
proponuntur, cùm prælegatum diffiniant donatione
à ceftatore fadlam. 1. legatum. D.de lega.z. Quod à le¬
ge cuiquam fingularitcr ante alios tribuitur, prelega-
tum dici nequit, probabilius id quidem diccndü,cùm
primogenitus quiddam ante fecundo genitos capit in
eadé hæreditatc fcilicet,fed in diuerfis hærcditatibus, C gna fehohe , cùm multum alij interefle putant, quo.
de capit.diminut. multa Sion"’
rol.Conf.166.nu. 14. tcxt.l. procuratoris. jT. fed fi a °~
D.de t ribut.aârio . feparatim (inquit) tributionem f0‘
ciendam, ne ex alterius merce alij indemnes fiant l·
damnum fendant. Atque hanc fententiam de mod^
emolumenti probarunt.Gul. de Cuneo.d.l.hjncq d°
ritur.Jhpoteft.D.de pecul. vbi Raph. Fulg.& AngY
Alber.2,part.ftatut.quæft.io5. Albert. Brunus,traû
de ilatut, exclud. fœminas,A rt. 1 1. queft.6. Alex, Conf
31. vpl.i.&Conf.iii.lib.iiij. Iacob.de Sandfco Geom0
tradi, de Roydis nuiïM^Tiraqdn primig.oUæft J ?!
qtia’ft.49.Molin. tradt.de diuid. parte 2.declar.4 nu
86.Mathcf1Lrradt.de hared.ab inteiE & Bolognjn^
ad eum,&: exhac fèntenria crebro in prafidatu p^-j
fienfi iudicari quidam notant.
Reliât non ignauainquifitiOjde donatanis^j^ (J
tariis,an ad debita defundi i teneantur, an debitis cô.
tribuere debeant, an per ea legata diminuantur. Cùm
de legatis loquimur, de donationibus idem diftuin
yohunus,nam legata per donationes diffiniuntur Lle-
gatum. D.de lega. 2. &§.i. Inft.de legat. Magna hic
rrna /rVirvli» rnm mnlrnm ί)1ιί inrprffip
nec res ncc appellatio prælegati cadit. Nccidquod
lolidum habet hæres vnicus vnius hæreditatis , ctfi
plus cit,quàm quod alius habet, iurc pluris habere di¬
citur comparatione fadta ad alterius hæreditatc nr. fed
habet vt fuum totum <Sc iurc folidi , fine vlla confidc-
ratione aut comparatione eius quod alius habet.
Quod cùm accidit, talcs hæredes fibi inuice funt ex¬
terni, nec familiæ hercilcundæ iudicium intercos da¬
tur , 1. hæredes eius. §. primo. D. familiae hercifcun-
dæ, nec quidquam commune habent de patrimonia¬
libus quidem, nec fibi faciunt partes per concur-
lum.l. vltim. Cod. fi ab hæreditatc. fe abilin. ncc v- D
no repudiante quidquam alteri accrefcit, quod Alex,
notat, conf. 31. lib. 1. nec deficientis portio alteri ac-
crcfcit, fed caduca fit, & ad dominum feudi defertur,
quod alibi à nobis cft tradfcatù , nec quidquam de his
congrui^ quæ notæ folent elle cohæredum, ncc æs
alienum inter tales vt cohærcdes diuidjtur per modu
portionum haereditariarum, fed fingulas hæreditates
pro qualitate mobilium aut immobilium fcquitur,
cùm iure Romano cx conditione haeredum iura cre¬
ditorum non mutentur. 1. apud Iulianum, D. ex qui¬
bus cauf. in polf. cat. Quod cùm ira fit,rclinquitur lc- E
gata & donationes non pro portionibus harreditariis
in cafu propofito deberi, cùm nullae portiones hære-
ditariæ dici poifint, fed folide hætedirates per fe & fe-
paratæ,fed pro modo emolumenti quod quilque ca¬
pit, ita vt frater in themate prefuppofito qui odio ha¬
bet duas partes legatorum debeat, pater dumtaxat
trientem: ctfi in debitis à defundlo cedendum difpo-
fitioni. Artic. 561. id eft, mobilia à mobilium hærc-
dibus , immobilia ab immobilibus præilanda fuit in-
diftindlè. Hæc fententiaper quam æqua cil in relidlis
teftamento ab teilatore , quæ ab hæredibus incipere
modo legatum concipiatur , an bonorum omnium,
an partis, an quota , an hæreditatis, an corporis cerd,
que vulgara οίΙ^ίίΓοΓί.ιηο,ΡοέΙο.Ι.νίΓ.Ο^νΓιιίτ,^
ga.l.vfufrudtù bonorum.D.adl.falcid.l.fi feruum,$,
vlt.D. de légat. 2. Nam legatarium bonorum, quoti,
aut certæ fpcciei negant ad debita teneri,qui fingulz-
ris fit .fucccifor, fed ea omnia in cura hæredis tft
oportere dc ei folutionem incumbere,<Sc Bart. iente-
riarcprehcnfa eft , qui in donatario omnium bono¬
rum diuerfum putauit, veluti talis titulus vniuaft ,j
efiet, quem Decius fequutus eft Conf. 237. 7, &
Corn.Conf.i9;.vol.,4.S<id pluies non fine caufaeiuï
iudicium hac in re improbant , ac negant hunc titu-
lum vniuerfalcm efiè, ideoque non putant talem do-
natarium aut legatarium ad debita teneri. l.ylt.D.de
vfuf.leg.’d. l.fi fcruum.Caftr.l.vlt.§. fin autem « alie¬
num. C. de bon.quæ lib.idemCaft.Çonf 2'94.1ib.ij.&
Conf.38S.& 460.lib.ij. Alexand.dc Caft.d.l. vfufr.bo-
norum. <$e 1. fi filio. §. fi vir in quinquennium.D.fol
matrim. Decius, Conf.187.Caro!. Ruinas Confp.lib.
ij. Baldus.l.j.C.de frudlib.& litium expenf, Mathefil
nng.4.Iaf.l.j.côl.3. D.adTrebcl.
Sed iurc parrio Confuctudo vniuerfitatemqnan-H
damin toto bonorum mobiliun} ftatuit, & ideo &
hærediratem in talibus conftituit feparatam ab im¬
mobilibus·, patrefamil. ab inteftato mortuo, (fera¬
lium donationi aut quotae debitorum perfonalium
neceifitatem alligar,vt Art.227. fine donati titulo, fi¬
ne teftamcnti, fine hæreditatis nomine deferantur,
vniucrfaliter quidem aut pro quota , fed id nos fuprà
fufiùs.
Similis ratio illam quoque dubitationem exciuit,
an vfufrudluarius omnium bonorum aut quotae ad
debita teneretur. Nam & hic quoque in ratione du-·
diximus, ncc dicuntur æs alienum defundli , fed ille F bitandi quærituf,an hic titulusvnmcr falis fit an par-
Art.j61.n6 diiponit,nifi de debitis defundli patrisfa-
Ti niilias.Hæc eadé ratio & proportio feruatur. l.in fin-
gulis.D. ad 1. Falcid. & fæpè vfu accidit, vt eadem fer-
uanda fit, veluti cùm duo fifei bona cuiufquam occu¬
pant, &quæritur de diuifione æris alieni, quod ille de.
huit, quid & quatum quifque eorum foluere debear.
Placuit enim ex meliorum fententia non ex dimidia
diuidi , quæ iniquiilima fæpè cæcæ fortis futura efiet
partitio , fed omnium bonorum faciendam æ (lima¬
tionem , & pro modo emolumenti , quod quifque
ricularis, quod principium cùm male Bart. praium-
pfifiet d. 1. vit. D.devfufF. legat, hic quoque de vius-
Irnclus legato non’bcnè putauit vfufrudhiarinm te*
neri ad debita , quem Decius fequutus videtur Coni·
387.&Bald.Confil.237.1ib.j.incip.Tidus teftamento.
Sed hanc controuerfiam vfus & experimenta preci-
dêre , reperta ratione ne aut vfufrudtuarij in totum
onera citent, aut heredum, fed vtriufque , fic vtlegat0
vfusfrudlus hæreditatis vel bonorum, cumulus he¬
redi tatis totius faciendus fit , de de bonis hæreditara1*
dùfolui
yi p Des Donations , Art. C C X I X. 730
diilolui diftradis corporibus haereditariis «ad debito¬
rum quantitatem , vt fie demum purgata oneribus
hærcditate, tertiae eius quod fupererit vfusfrudus
præftetur , tanto minor quanto plura onera abftule-
rint. ’ Fit hoc modo æquabili temperamento , vt pro
rata onera &: vfufruduariô &c haeredi decedant, neu¬
trius iniquo damno, ne fcilicet aliter faciendo lucrum
vnius totum fit, totum damnum alterius. Quod iudi-
cium primus Caft. fequutus eft, cùm varie priores
cenfuiflent d.jf. fin autem : & Conf.388.& 46. & 294.
& Decius Conf. 38;. Alex, d.l.vfufr. Crauêta Conf
j87.Curt. Conf. 109. etfi contra Gozad. Conf. 94. qui
folius haeredis putat elle debitorum folutionem. Sed
quod ante diximus vfus recepit, & cùm viduæ doa ri ή
præftandum eft. Nam onera omnia haereditaria de
hærcditate deducuntur, partagia , reditus conftituti,
vendicata, anteriora doaria, deinde de eo quod fuper-
eft , fiunt tres portiones æquales, quorum vna cedit
17 doariae , quam rationem pareil feruari, vbicumque
vfusfrudus ex lege debetur , vt Caft. redè putat.d.§.
fin autem æs alienum , ita vt iam hinc inquirere nihil
neceifefit ,an legatum vfusfrudus bonorum inter
fjarticularcs titulos haberi debeat, an inter vniuerfa-
es, an haeredis id onus fit , an legatarij , ih qua difee-
ptatione fe fubinde fcholaftici feriptores inuoluunc
& fatigant. 1. quoties. C. dehaered. inftit.l. his verbis
eo. tit. Alex. & Imol. d.l. fi feruum Guid. Pap< decif
541. Aretin. Conf 116. Gozad. Conf 94. Alex, d.l.vlt.
Bened.c.Raynutius verb.cætera bona num.44. quos
*8 rerradat Didacus Hifpanushb.ij. refolut. Nec legata
mobilia per legatum vfusfrudus diminuuntur,quod
Alex, fcribit.d.l. vit. Bald.&Salyc. auth.caufaquæ. C.
de Epifc.& Cler Quodiurenoilro multo magis veru
eft, quia legata mobilia ab haeredibus mobilium de¬
bentur. Sed vfusfrudus inter immobilia onera ha¬
betur , & ab haerede immobilium praeftatur, & ideo
non amplius titulo vfusfr udius alienari poteft, quam
quantum afcendat ad tertiam proprietatis. Mobilia
vniuerfa alienari poliunt , fed cùm diuerfie qualitatis
fint,nec ipforum legatum minuat vfumfrudum , nc
vfusfrudus mobilium legata quandiu quidem mobi¬
lia foluendo funt.
Glossa 9.
1 tiares poteft fo luere , fi donatarius cunÎÎatur, aut non
Apparet.
2 tiares poteft petere ,vt donatarius a fît enes excipiar.
3 tiares lite mota ptteft fibi per retentionem confulere.
4 Cautio recepte vfu non filet hoc cafit exigi.
$ Vfufruftu ex lege debito , non filet cautio praftari hftt.
C Donatarius non tenetur hltra modum rerum dena-
tarum.
7 Cùm debita inlitefimt , intérim proflanda fiunt de¬
nata.
8 fytio fi luendorum debitorum de mobilibus aut acquet-
fiibus. 1
9 Creditores perfinas haredum perpluuntur.
1 6 Sur /ceux.] Hoc eft de ipfa mobilium fubftantia,
quod fit per retentionem & diftradionem corpo¬
rum & mobilium donatorum, quam hæres poteft fa¬
cere , ciimvrgetur ab creditoribus qui inftrumenta
parata & plenae fidei habent, nec donatarius apparet,
quia à perfona haeredis creditores nolunt abfcedere.
Sed tamen côfulrius eft antè donatarium vocari,& ei
litem & actionem d en unciari, vcluti in exeeutoribus
eft traditum Art. 5-74. & à Bart.l. alio.D. de alim. legat.
1 Sed &: lites fufeipere &infe transferre donatarij co¬
gendi funt , quod ratio poftulat , ne fubinde hæredes
^irgentr.m Confi. brii.
^ moleftentur adionibus alienae rei, & fadi exempla
Arreftologi colligunt. 1. 10. tit. z . N ec enim haeredem 3
exigi par eft, quod per adiones deinde perfequiad-
Uerfus donatarium cogatur,de quo & redè petit iiire
quidem fibi caueri. 1.2. C.de haered. vel ad. vend, vbi
gloif. &: 1.2. §. illud.de collât, bonor. etfi recepto tri¬
bunalibus noftris more cautiones ifto cafu exigi non 4
folent, cuius fadi extantarrefta quaedam, quae à cau¬
tionis neceflitate liberant. Certè Confuetudines lo¬
corum pleræque cautiones indicunt hoc cafu , atque $
adeo ex inueritafio donata præftari oportet, omnino
quidem fi lis aduerfus hæredem inftituta &rcoepta eft,
b vel non foluendo donatarius dicitur, quod ipfi quo¬
que donatario valde expedit, propter id quod in fu-
perioribus diximus ,eos in quos bonorum vniuerfitas
ex contradu transfertur, pro particularibus fuccef-
foribus haberi aut certe lucceftbribus bonorum,
idcôque non amp.Uus teneri , quàm pro aeftimatione 6 j
rerum quas capiunt, quas ideo inteftatum redigi vtile
eft, & aeftimafi,ne in plus conueniantur.Sicuti è con- 7
trà donarariis aôliones cedi de rebus dohàtis aequum
eft, fipoftulent, etfi nominibus quidem legatis ne-
ceflaria ceflio non eft.fed redàadio datur. 1. ex lega-
C to. C.de legat. Alex. Conf.96. lib.7. Rebus quidem
alienis à fciente legatis praeftare heredem oportet,
quia aliena legari poliunt. 1. Cùm rem. C. delegat. 1.
vnum ex familia. §. fi ré. D. deleg 2.quamuisres alie-’
næin alia caufa fint , quae donari nequeunt, nec ab
haerede præftantur, nili teftator euidionempraeftari
voluerit, gloft l.inædibus.§.vlt. D.de donat.&L Ari-
fto.eod.tit.
Quaefitumdeeo.cùmmülta debita conftaret elfe 8
contrada ob conquæftus faciendos , qui tamen con-
quaeftus omnes alteri coniugum ceflerant in terminis
Art. zzi. quomodo' quantumque ab donatario &hae-
D redibus praemortui diifolui ea oporteret. Necdubiu
fi mobilia & côqtiæftus donata fint,de mobilibus an¬
te prçftari oportere.Si mobilia donata funt, coniuges
prorata quam capiunt, praeftantæs alienum. Sed his
confumptis cùm fatis non funt , Eveniri ad immo¬
bilia oportet, & inter participes ipfos &c donatarium
quaeritur de diuilione aeris alieni. Nam creditores ipfi
totum defundi patrimonium cuiufcumque qualitas
iitjfequuntur.l.fi fideicommiirum.§.tradatum. D.de 9
Iud.Sed inter fuperftitem donatarium conquaeftuum
& haeredes praedefundi de diuifione arris alieni quæ-
E ritur , quod conflat efte çontradum ob acquaeftus,
quibus fuperfles in totum fruitur. Nam cùm de debi¬
tis ob conquæftus contradis agatur , ante acquaeftus
confumendi funt , quàm ad patrimonialia veniatur.
Hic diuerfa ratio partiendi æris alieni. Coniuges pa- fiodie ex
gani quidem, non ex aequo fnobilia capiunt, hæredes *1"°
praemortui beftem,vidua tertiam dumtaxat capit, pro i*6-K-c’
iifdem partibus ad debita mobilia tenentur. Diuerfa
ratio eft àCqfiaeftuum , quia eos ex æquo coniuges ca¬
piunt, & eorum haeredes. Confumptis itaque mobili¬
bus cùm adacquæftuum diftradionem venitur, mu¬
nitur quota debitorum, 6c aequalis fit in vtroque,quar
F in mobilibus erat beffis ôc tertiae , quia diuerfo iure
acquaeftus capiuntur t & hoc dubitationem non ha¬
bet , fed in cafu pofitoquaeftionem facit vfusfrudus
alienae portionis alteri retentus ad vitam vitra regu¬
larem fuam partem dimidiam, & debitaponuntur fa¬
da pro conquaeftibus,quae ante diftrahi oportet, qua
veniatur ad alterius patrimonialia. Hîcego dico id
fequendum quod in quaeftione de vfufruébu diximus,
& cùm debita pro conquaeftibus faciendis contrada,
refpedu coniugum inter fe dixerimus, non efte onus
omnium bonorum, fed conquæftuum rantum,confc-
HH iij
Art. ccv.
Novae
Cons.
Sic additum
an.iOJ.K.C
731
Des Donations, Art. C C X X.
priori ordine conuenicndum donatarium conq
ftuum putarem, vt qui habere deprehéditur eos nù*'
rum caufa,æs alienum contraduum eft. ^
73*
quens eft exiftimare totam conquæftuum vniuerfita- A teram iure donari ad vfumfrudum. Atque fimili
tem aut maiTam feponendam Ôc feparanda ab altcro fi vnus donatarius efîct mobilium , alter côqueft U
patrimonio, & de his detrahendum id totum , quod nrinri ordine ronnenimdnm llni
nceeire eft ad debitorum folutionem , ac de reliquo
fup erili tem coniugum capere dimidiam fuo iure , al-
Article CCXX.
1 ο μ m e peutb donner à fa future efpoufe, c ou elle à Ton futur ef
poux, d es paroles de mariage, c faifant leurs fiançailles, fle tiers dc
ion héritages pour en iouyr hereditellement , il & fes hoirs. h Êt au®
vn peut donnera l’autre k tous fes meubles 1 qu’il aura lors de fon
m decez, n ôc fi le furuiuant les prend, ° il payera l’obfeque , p ôc les debtcsmobi-
liaires q du premier mort.
a \ Æ A ritus potcfiA dorure propter caufam matrimonij mulieri 3 c aut mulier fisturomm-
x to in nuptiarum a conuentione c φ in ifponfalibus f tertiam partem fui patrimonif
fie vt ad bœredes tranfeat donatio. h Et eiiam1 alter coniugum potefi donare alteri komit
mobilia 1 eju e habebit m tempore mortis 3 n & fi fuperfles ea acceptant, ° necefiitatc fancradi
aflringctur, p & <es alienum ** defuncli eum/equetur.
Cdnsvra· B
Ne hic quidem fatis cautum pro lege, cum dc fe¬
cundis matrimoniis ml ftatuat, in quibus par eft obti¬
nere. l.hac ediftali. C de fecund. nupt. ôc Ord. Fran-
cifcil 1. Regis. Deinde ingentes controuerfias relin¬
quit de donatione facta fub his verbis, futuro con-
iugi & liberis, de quibus exertè ha&enus dimicatum
eft.
QV ARE SIC M E L I V S POTflT.
Homme petit donner a {4 future effoufe, tu elle a fon futur
eJj>oux,au deuil du mariage çr faifant les fiançailles ,U tier¬
ce partie de fon héritage , pourucu que le donateur naît en- q
. fans du premier mariage , auquel cas il ne peut donner plus,
que fe monte U portion de celuy des en fans du premier lift
qui prend le moins en la fuccefiion du donateur , cr ce pour
en iouyr le donataire (sr fes heritiers, fient de fon corps enfans
communs ou autres.
Hoc modo concepta difpofitionepauciiïimis ver-
bis, multæ magnæque controuerfi æ fedari poifunt,&
diftîdiis iudiciorum modus adhiberi.
Glossa i.
1 Donationes al caufam qua dicantur.
2 ^yflient matrimonij cauft fafla donatio, non dicitur oh
caufam.
3 Donatio ob alienum matrimonium, eft titulut mere lu-
cratiuus. £>
4 Jn donationibus ob caufam , l. fi vnquam , locum non
habet.
5 Donatio filia fafta ob dotem, dicitur ob caufam.
6 Donatio matrimonij cauft non tollitur fuperuenientia
liberorum.
7 Donatio filia fafta quandoque excedit legitimam.
8 Maritus dotem habet ex caiifa onero ft.
t) Donationis quantitas m Uberis capit modum À legitima
quota.
Superiores articuli duo de donationibus promi-
fcuis nominum ftatuunt : Hic de donationibus agit
l
quæ matrimonij caufa fiunt inter cÔiuges, inter ipfaq
proloquutiones conuentionum matrimonialiû.Dùi·
mus Arr.218.non quafuis donationes , quæ ob aliqua
caufam fiunt, in iure ob caufam dici , fed eas demum
tales efle,quae ab confideratione Ôc vtilitate perfora
donatoris fumutur, ôc quæ donanti aliquid commo¬
dum retinent donando. Nam eas quç ab vtiliutedo-
natarij ducuntur . minimè inter donationes oW
fam habendas putant vcluti fi cui donatur, vt equum
emat, domum, militet, aut alatur. Sic ncc donationes»
iuæ ob matrimonium fiunt, patlirn matrimonii cauli
raftæ diccndæ funt, nec ob caufam factæ , fedkde·
mum quas donator matrimonij fui caufa facit. Alienij
matrimonij caufa fadtas foemine maritove etiam fan-
guincconiun<5lis,ncgant inter matrimoniales dona¬
tiones habendas. Eue enim tales refpe&u donatoris
mere liberalcs& fimplices & titulos merè lucratiuos,
rcfpedhi donatai iorum probant. 1. vit. C. de iur.dot.
vbi Bart.& Salyc.Muher cui ab extraneo aut alio qua
à patre dos confertur , titulo mere lucratiuo habere
dicitur. l.vlt.§. ii à Socero. D. de his quæ in fraudere- 4
dit.vbi Bartol. Azo.Butrig.Cyn.Bartol. Bald.Salyc.h
i.C.deinoff.dotib.glof dcDoift. 1. Maeuia.p.Ddol.
matr.Itaq.l. fi vnquam. C.de rcuoc. donat, no minus
à fuperuenientia liberorum tales infirmat &reuocat,
qua fimplices quafuis Ôc mere lucratiuas, quod Alex-
c6fuluit.Conf.7i.lib.iiij.& IafConfiiyr.vol.fOldn
Confiy. cum externæ fœminæ donatur ,ôc non nlis
quia mere liberalis cauft eft & pura donatio, exors
omnis obligationis,filie autem fadavt debita intclii-
gitur I.cum multae. C.de donat, ob nupt. vbi gloil.oi)
Bald. Iafd.C0nf.171. id quidem vfque ad eum modum
qui debetur filiae in hærèditate futura patris donan-
tis.de quo nos Art. 40;. vnde accidere poteft,vt maior
quâtitas bonorum donari à patre poftit ex caulann-
trimonij filiæ quàm fui. Nam nemo ex matrimonij
fui caufa plus tertia bonorum donat vt hoc Articulo,
cum interdum etiam dimidia donari polfit excaua
matrimonij filiæ, vr in cafu Arr. 224. duobus dum w
xat extantibus liberis. Quare non eft nobis multum
ponendum operae in eo quæfito ran eal. fivnqmnn
733 Des Donations , Art, C C X X,
habeat locum fuperuenientibus liberis poil dotatio-
ncm lilitE» haberet enim haud dubiè fi donatio minue¬
rat legitimam, in qua filia fundata reperitur tempore
delatas hæreditatis, de quo lata diijsutatio.Iaf.d. conf.
7171. ex. 1. ii totas. & 1. ii laqueat. C. de inoffic. donat. &
l.i. C. eo. Sed ficuti mulier donationem ab extraneo
8 datam titulo lucratiuo habere dicitur, ita maritus one-
rofo fuo quidem refpcdu. d.§.fiàfocero,&l.expro-
îniiïione. D. de adio. & obligat, ideoque teuocata do¬
natione ob fuperuenientiam liberorum, frudus ta-
c, men retinenturmarito, qui ipfe ex caufa onerofaha-
bet. De quo memorabile Arreflum in fuaipiius caufa
memorat Molin. in donatiorie quam fratri fecerat,
lib.de donat, inof. num.46.
Glossa 2.
734
i Minor nulla de caufa donare potefl.
i Ne matrimonij quidem caufa.
ia Nomme.] Nam de muliere ihf. verbo (ou ede) quo
etiam non exprelfo idem ratione corrclatiui Iurifcon-
fulti in ea diduri erant. Sed ab hac difpofitione ex¬
cipiendi funt minores, qui ne matrimonij quidem
2 fui caufa pofliint donationes facere, ac ne dotem qui¬
dem conilituere fine Decreto, 1. fi ex caufa. §. dotis.
D. de minoribus 1. fuie generali. D. deiur.dot. ideo¬
que & reftitutiones illo iure aduerfusconftitutiones
dotium concedi receptum, l.i. C. fi aduerf. dot. l.r.
fi aduerf. donat . præfcrtim fi lucrandi padum erat
appofitum alterius vtilitate, quod in donationibus
fit. 1. lex quæ tutores. C. de adminiftrat. tuto. l.i.C.
de inoff. donat. 1. prædia. C. depræd. minor, quam
tamen Molinæus hoc ipfo cafu limitandam putat in
cafu matrimonij, glofella quadam ad art. Blelenfi cof.
art. 161. quia (inquit) qui capaces funt matrimonij,
padorum quoque matrimonialium capaces iudicari
debeant , quæ ratio non admodum mouere debet.
Neque enim à capacitate matrimonij quæ naturæ &c
iuriseft, colligi debuit capacitas donandi, ideft,adus
ciuilis, qui non nifi à confenfu proficifci potefl , con-
fenfus non nifi ab habili , δζ male infert à potcftate
legis ad hominis poteftatem præfertim inhabilis ad
talem adum. Neque enim donandi caufam facile
quis in minore affingat, itavt Alexan. confia j. lib.i.
neget curatorem minori dari poiTé ad audoritatem
præftandam donationi, quia (inquit) nulla iufta caufa
dicipoifitdoriandi. Sunt tamen qui annotent etiam
Parifiéfi S. C. probatum donationem à plie lia fadam
marito, cum tam eximia opum, nobilitatis, gratiæ
conditio offerretur, vt plane appareret donationem
inter vtilia apponi, quod cum accidit, nulla tanta bo¬
norum confideratio efle debet, quæ coditionem egre¬
giam & perfonarum honeftam & vtilem coniundio-
nem remorctur, fi propinquorum iudicium&Ma-
giflratus audoritas intercedat. Nec decreti vlla iuflior
caufa fi talis fe conditio offerat, qtiæ modico præfenti
ingentem fpem mercetur. Nec tam malè oculatos
elfe propinquos oportet, vt rerum confiderationi
affixi,de perfonis quid expediat non potius ftatuendu
putent, ôc fugaces nec redituras occafioncs refpuant,
de quo Ludouicus Rom. cefet. 1. frudus. D. fol. ma-
trim. & conf. 66. lib.i. Curt. Iunior conf. 6. Angel,
conf. 396. Nec nouum inter coniuges rerum exter¬
narum comparationes iniri & compcnfationes gene¬
ris, ætatis, gratiæ, opum fieri, vt 1. fi voluntate. C. de
dot. promill. 1 i.C. de inoff. dotib. & alibi fiæpè: etfi
ca parce & confideratc fieri pareil, vt raomentofa &;
*ari item exempli.
A Glossa 3.
1 Donatio ob nuptias hfu exoleuit, & numero 4.
2 Sptnfaltua largitas , & numero 5. &c 6.
3 Jmperatorum mconjiantia in hoc iure.
b Donner.] Quod ex caufa matrimonij nubenti olim, -
& dotem conflitucnti mulieri maritus dabat, donatio
ob nuptias dicebatur. Erat hic contradus dotis datæ
compcnfatorius, vtraque liberalitas foluto matrimo¬
nio ad donâtem redibat. Noftris hominibus infolens
tk inauditus côtradus, quado ne doris quidem cofli-
tutio vlla,vt quidem illo iure & diximus Rub.de/W4-
riages. Sed & orbis penè totius confenfus illum con-
tradum repudiauit, quod fcholaflici lurifcofulti ferè
per regna & Dynaflias teflatur, inutile Imperatorum a
inuentum ôc priieæ iurifprudentiæ inauditum. I ufti-
nianus Imperator Leonis Conftitutioncm de eo pro-
bauit primum, mox reiccit. Nouella 97. tit. dcæqua-
lit. dotis. Rurfus Leo alius quidâ à fuperiore Iuftinia-
neamNouellamimmutauit. Sed quid noh illa 1 ena- 3
tiuminconftantianoneuerrit, fubuertit, aut inucruc
in' fuo iure ? Denique hoc defultorio iure fublato,
multi ex illo tituli, multæ Noucllæ merito fuo exo-
G leucre. Sed hæcdequahîc flatuit fponfalitia pqtius
largitas eil,quæ illo quoque iure fuos titulos habet, de
quo nos Rubr. des mariages , & art.4c6»
Glossa 4.
c Ou elle a fon futur ejpoux. ] Æqualis correlatiua
difpofirio. ] Hæc donatio foluto matrimonio non
reftituitur, vtilia olim donatio ob nuptias, fed fponfa¬
litia largitas miiiimè. l.fi mater. C. de donati ob nupti
1 ^An hac difpfstio in fecundis matrimoniis galeat.
2 wi» l. hac ediBah cr Francifc. 1 1. conii t tutio.
D 3 Atn prxfuppofito tali flatuto. I. hac édifiait obtineat.
4 sStrrefa deeo,cr aufloritates Doflotnm.
5 Afn prohibitio, l.hac tdiflali habeat locum in hirif.
Magna hîc fequæflio offert. An cùmhoc flatu-
tum fimpliciter & indefinite flatuatde donandi po-
teftatc in coniugibus, hæc ipfa difpofitio obtinere de¬
beat tam in primis quam in fecundis matrimoniis ex-
tantibus liberis de priore matrimonio. Hoc cfl, ani.
hac cdidali iure Confuetudinario obtinere debeat,
an fublata intelligatur hac difpofitione indefinita. An
£ rurfumrenoüatailla. l.hac cdidali per Ordin.Caroli
I X. quæ edita cfl de donationibus mulierû quæ fiunt
fecundis maritis: &an idem iusfit in donationibus
mutuis, de quo nos art. feq. Nunc de fimplicibus di¬
cendum. Dubitant Iurifconfuiti, an flante flatuto,
quod maritus prædefundavxore dotem dotifve par¬
tem lucrari debeat, intelligi debeat nullis ; præfüppofi-
tis liberis ex priore matrimonio ex difpoiitionef f. hac
edidali, an vero legi illi derogare cenferi debear, fic
vtex quolibet matrimonio lucrari debeat, indefinitas
orationis poteflate , diliditur inter fcholaflicos fc ri-
ptores. Item & cimi non ex flatuto,fed pado & con-
p uentioiie maritus lucrari debet. Et vt illi varie fen-
tiantjfcimus ante Caroli IX. Ordinationem quæ edi¬
ta cfl anno 1560. hunc Articulum tam in fecundis.*
quàm in primis matrim‘oniisobrinuilTè,& vtrobiqtié
tertiam bonorum donari fuiffe receptum, nonobflate
difpofitione. 1. hac edidali, quæ adeo ad id tempus
latuerat, vt ne patrono quide aut àduocato cuiquam
in mentem veniret ius exoletum in indicium deduce¬
re , 6c memini ducentas amplius mc ius dicente obti-
nuifle, quamuis exrantibus liberis de priore matri¬
monio. Ne poil Ordinationem quidem Caroli aliud
HH iiij
Vide arti
ioj. K. C.
Imo Frati-
cifc.ll. anni
ij5o.
73ί
Des Donations , Art. C C X X.
7JÎ
uptuî Fnuiçkaquidem ^ ,
oftcndunt itHintéPé donationes « mulieribus itï fifeii-
rcccps mu» nili qunimimquidnn nb ilh cxprelliim cft.» À extamibus liberis prions matrimonii··. qilr r.·
Üc<l Ticm Uns pci eam cautum ellhuic dubitationi. Ne km elforolfitaien napidi tjoremjnijwotîfecr^ ' 'a
aptuî Fittrtcicaquidem mbimalia obiinnïflèJ. iJi.uit, mulieres per lUatn legcru C0.tfî&cæ
nichant , fi liberos h abehw de priori t^L^
n e c ί i ne ithdui fi il afim itüm e ffe }vEd ta tare
i]il;i[l[ d.l, Idem Fulgôfi.ccnfuir coiif.So, inani °ΊΕ
!Dqlnira'CsithariEUi»& quæfüir " p
tnituL d.Uiac ciîi£talià hum. t
dc-mgcturiHi legi , puraqr nu.. . .
fciliecr donata p uj îi c l k mu ci b us li bc ris ?πού,
monij, ratilroniaïiiiiè eum difpofitioOrdCrioyf
Y: '11 r- ΓΊ F -.ri rrn >·. ··« J ■. . . t". -
ί
fi b ·>-, marito ü collât .r . & prêt io rt de ή spi î maÎcu! i , qu ;e
ipfii eau fa Ordinationem ill.unCuoli tandem oxprvf.
iir, inûgni exc-ntnloprim.-nix cuinfitani fcrtniniCjCilrn
irngjiaXv utitx de eo qiietohrj^ oblata: client. Εχ-
rant pafiim in Itali ift.ituu, quipt^nnoctin coniu^c
wwwiii ancaiiüm quotam bonorum feminai défaite
π rnlia fiait fie pi1 dubitati contingit , an
marias, catum
id ius wmin iccudss matrimoniis obtinere debeat ex- ~ pcrncnçrit ad reftiruendam inyfiitir antiqiiiSJjfn
tan cibus liberis de priore wa^Étmon io, cjuAm in pria- htionem iurk, Quare concludimus per hLi,:
ïibus. Nam non fine controueifij rmolEgitiir, txifti-
jiLinriliijs tpiibnid.--.ni k-gcin mdefirnt-è rbqiientem,
fin? finitione accspiendani, Sç vtrobiqüe ûbunrrc de-
bcrcT qiubuldam probanti bus ihicucuna à lege auili
Îtdiipoitriûnr, 1. but ediikaii luidEattanem rcdprift?.
Pi iomnienrentiiUTi Bald. probat. Lî.j legç+qiiæfÎC4-
€. ' il e tond, ob cio &t aurn. p ta: tercà.C. vnd. vir. Sc
TOor. Lvh. G, de bon. n v,.l i. & oomÎW+i. vol.i. &
mulci fimr liane fênrencuim. fcquuri»
^ Cou tr.-triautdkfeidvmr BalcL Épie. cj. tir. an ma¬
rin] s iticçed.vsLir, lu ft'UtL &1.νηκίκ^* ubi & Batr.
O. de in ortie, dottb. lïald. Etitb.cK idlamciKo.Cod.de
fccimd. ntipt.dç l-inbcnHis.C.adi Trcbdl.quas pugnas
longo ordine refert lab d.anrh. prxtcrca Srcpb.fi er-
traiid, liiriifimc d-Uinc cdiétali in prinap. &. nuimjj.
& quos Boer, cumulati dedf-iOï- & m, Socin. confi
5_i, lib, 4r Florian. diJ pu ratione indp. mulier prirnl»
viduata. Cosiitansîiy: m chorum fime una eft^curn ita—
tutti m fimplicittr rutilo adieilo lucrum defert nm'i-
ro j id ijircrp ret. trionem piiTiuam rcdpcrcilure ciüî-
11, & illabi, tfac edictali , & fLibiiireliid lnrrnfû3 icd . .
rnm dcinumûiimmtlli Hbcri Eupcrtunr de priore ma- legis cafusapuftsfttminis viderur convnicre gurie
trimomo, itavt hoc calli maritus non plus capiat eo υ (vrlmpcraroraic) iccundis niimiis ftmcftainnt aie-
nonem buins Arriculi, cpia pcrmimcur donart u ^ I
liam honorum funiro coningi , non idcrnliccrcp0|I. î;|K
iis liberis donatoris de pfioreftiatrim'Ôutû, quûqjjfi'H J
non ampliiisjdonare licct* quàiti iscapit,quj LiiinEmJ 1
cap i 1 1 1 u ee J i bero st q uod ite B c r cran d, i en nUn|L
ÎrSucin. confia, lib. 4. Itaque îi miiistTduüiL^Î^
vnriavin bonis hatjcti & liberos u, nonpocci-ir 3^.
plias vûavniâà dorure fecundo m.u lîo, Scd$:Jtr.;
dilpoiliio :corrd.itiiu viro & vxort cadem rs ïl-j.-
donamii pucclbccm rribuit. Ver ù ni id qaïttdum,^,
L lidtum drhan ca correlatio in Iccundu. miptüstam' îi
cum habeat in viris quini mulieri bris* ica n cp ius vitii
Iterat. Nam vt jdnrmmm leges dc iternuui inV;
iub tcch o caitér c, v cluri hmc fexui ihte tai quan oiiht
1 rura fari Ei tare il citi & prope a iere ad coni un&tw
ίτρΐπύπ licmcitaSj liberis certe prioribus daaui-j^
clamor impulit &z inconfidi t.iuühberotü^^
ris matrimonij uoliuio. Adecinc illa qiiiticmÇir^l
IX, CrordHtur. <fe viris meminit:, uificmndeluqui
priore vs m pronen ici ni bus Λ aru ! t , fcd d e parito
rhj.uK aliorum bonoruni Itérer nihil cxpreiTii^.^
ex liberis j qui minmtum haher, atque tu i itis rcnmnis
vuSclaibn procedere opinionem adiierfanriiim.d. au-
thenr. prjctcrei.quctn Franc dc- Curtius iequicur côfi
7 p. ôtciufmodt ftactmcin inddanimm déférés lucrum
manto quodeft Burdcgalcjic miclhgcdum dcdiilm-
guendum pui.it Bocrius duUadeciiioneitt.icio^ ad-
dii &lic An'ciloiudicafum illiCuri^ j anna ifio. ■&:
rtirfwn armo ijqv, iedquia nobis talc fiarurum nul-
\um tLtj, qua: rendu mtibdr altero calu, pacltiauc con-
ucnrioms iciliccr tim donario ab altero coiugelaCfo
tnoriam prioris mariti μβεπΛμμ & mantsiuoriri,
qn .15 longa dedimirionc exiritac Imperator, auri.d;
noncligend. fcc. uub. &au:h, ώι nupr. &iiklk
ediftali: fic iubinde illo tirula [OEo,qu.rj viri^turpiii.tit'
ens rarrctime-oning-aEibiisfcrdincmiriire·, Addrtnr»
fis nuis non e fit- FaCicnilascxtcufioncs dc pfiibuisd
pertonas uun cxprcllas in cxorbitalicibus-pr^frciinil
iure communi & odiofi.s, ita nec dc muliere ad imd-
riim. Quin eciain ïm peraror ipfe. d+aurLdcmjnd!^
fec- nub. ÿ. opri m Cjdcgat vllarn Icgérà extare3quT «i-
eit altcn,. uu lucrum conatiïuim c crias u arris bono- L'- dem viro pcenus imponar, quaj&viori obuuniitn
iuir ex contnitu matri moni j , .ui ca-valcfepoflit in
iécundis matri roonu -cxtiiibushbens dc priore ma-
tnmonia. Hoc ca/u Anchararms.qui non potat fbi-
tuto obelTo-Lhac cduitali , diucriuinpntat in padto,
quo hier usu deferente. L h.ic cdiibli locum habete
putat, quia pa£to ^uquit) non debeat induci Inÿquap
ί itas liberorum primi 6s' fecundi matrimo niffit aliam
putat vim tEfe prouifionis hominis Sc legis: Id ille
confio. Itaque cùm à fadto hominif, id efi douants-
sic ^cuonttadti Iricrumdefcttur, debere id fiihuti
regi dcddriuguicxd.l.^K-l magnam rationem Kabeq p
propter re fràp apdft s efiufa s hbçtaiitsafess feemmarum
111 fecundos maritos, ifcSiriuprani prioitim jocmo-
riam i & liberorum ptioruro refpcitum, quod crebra
experimenta docere jjo fiunt fricnis indigere, prefer-
cini renouera diiponriooe à d. Qrdin. Cato% qiutm
magnopere oportebat v fu obtmere, ad difiiugucdam
diipoÎKi.QÎirmde primis de iécundis nuptiis. £x quo
&i PduLCait 1,;. C. Jt inofl' dorib. fcnbit, quod cum
cficE vniis de reformaio cibus flaturorum Florem i ;v,
adicribendamccniuiT fiaturo, de lueris coniugaiibus
dauiulam nonobfiante illius. E. hac. edictali, cthun
ad fecunda vota. Cette &- ex pcrfooa muljebdic: im¬
becillitate fexus mulli fingtuarifer r:monci fjiiiua-
rur, quae noti perinde viris congruant, eifi nhPpi^E
conucn t re po llu n r, v t qu ar no tacu 1 1. 1 j.n 0 & h pm-
ribus. D.dc ino£ zd\.&c Llcxquiv tutores, C, dtrndir.i-
nifU tui, iîque trttei pn ma liberorum priorum fiuar,
& fcrucus amoris artitis, cum iu dierum citibiai im- ·
i.crusabfiuhi, viri-s iuxtà Sf feminis, cnmitlud pia*
irim fuaue Poetas dictum ex alterius pcrlbui eso-
lefccre incipit:
mttiftimrn qui me fbi nwxu._*mm:·
iSibpuht ülefijitdi ftctft&ijcntciqitfjepithhri·
Sed sam talcs fiiperfuac paircæ, fi tamen vJJsryvtitf
viri quidem. Sed de ipfi.s legum auitoribus iuifel h1^ ^
quxreU efi,qui dairuiofa reticentia omiferuncdcvifi^ ^
(tacuere, quod valde crac exprimer demi, dequibtisJ3^,
«de m lc n feru nt, malign ac cogi ràtlonis fuit dubi tq
nisarbirrium inftabiliStniisiudicancium rchuquiJ'Ji Mit
cogitat lu non fubiir 1 egern feren tes, i m p r udent ix cul¬
pa valde reprebendeda efi, ir. co quodijuûtidic pûtcft
coumigtrCjcV vero lofer. Sed & xrari quoque
■:
[LDirriil· i,
iufcen-
Des Donations , Art. CCXX;
737
irafcendum, quæ cùm tam magnos Iurifconfultos per * 3
omnes dignitatum gradus euexerit, ipfùmque ilium Λ
imprimis qui monitor Ord. eius de qua nunc diximus 4
Carolo Regi ftiitfe dicitur, nulli tamen in metem ve- 5
ή erit, quod vnico verbo fieri poterat, lege diiîîdium 6
çenfentium componere, & concertationes ea de re 7
relinqui maluerunt ciiiufuis iuridici, quam principis 8
fenfiim. Peius vero id quod prohibitoria dilpofitione
de llicris maritorum exprelfa, de caeteris bonis proba- 9
biliter videri poliunt annihile, tandiu de eo dubita- κ
tur,&penè certiores regulae opponuntur meliora iu-
5 dicantibus. Quod fi epam de viris iudicantibus idem
quod de mulieribus videri pollet, tamen non efteu- &
iufvis extra perfonas expreflas diipofitiones extedere,
nec à iudicantibus præftandum, quod à lege erat ex-
pectandum , propria legis materia. Etfi crebrioribus
omnino fententiis receptum cft poenas, quæ fauorë
priorum liberorum indidtæ finit , fecundo nubéribus
non elfe Canonibus fublatas , qui ea de re fumpsére
fibi arbitrium, imo non pœnas, fed iuris collationes,
atque ideo tam in viris fccudo maritis obtinere,quam
in foeminis, ne fcilicetde lucris nuptialibus prioris
coniugij , imo ne de bonis quidem patrimonialibus
738
Sponfalïa de futuro tr an [eunt in matrimlniumper con-
iunftionet».
Donationes pofl β/onfaha non admittuntur.
Tradutt 10 non debuit tanti momenti hideri Jurificonfi
yAccjuxfim communes non funt a fionfaltbw.
Necdoarium tpu&ntur fimpUciter traduftit.
Donationes injfionfaltbuo falhe mtellipuntur , cum eo¬
dem die fiunt.
κΑη probatio admittatur depracedentilm β> onfalslui,
ΐόβ fionfitUa impotentium p'cr atatem admittitur do¬
natio 3 & numéro ir.
Faifint les fiançailles.} Quæ nos fiançailles dicimus,
Ius Romanum lponfalia vocat àlpondendo,voce ex
æquo refpondente Francicae, quod alibi accordances i
vocant, vox deaudta a veteri verbo fiancer quod eft
fidem dare, quo vetus hiftoria Francica vtebattir. Sunt
vero Ipôfalia proprie iponfiones futuri fadti, tametfi
præfenris quoque in vfum recepere Canohilbe, cùm z
illis verba de futuro, & verba de præienti adiunxêre,
tametfi proprietatem verborum {pedantibus non ni fi
futuri fadti dici polfunt, quis enim id redte promitte-
r. * — x - - - re icitur, quod præfcnspræftac& exibet. Nam fpo-
luis plus liceat m feeundos conmges conferre , quàm C fiones de matrimonio per verba dc prefenti fadtæ, to-
Hinc
quantum capit de prioribus liberis, qui minimum ca¬
pit in hæreditatc donatoris, per. §. fi vero auth. dc non
elig. fccund. nub. Hæc (inquit) pccnafic communis
viri &: mulieris, & aurh. neque virum quod ex dote. 1.
generaliter, in prine. C. de fec. nup. Hæc fententia
expreilà glof. d.l. fœminæ.quam Bartol. Salyc. Ripa,
fequuntur. 1. hac edidlali. §. illud. Ioan. And. add. ad
Specui. Rub. de fecund. nup. Oldrad. conf.33. Ma-
thefil. Petrus de Vbald. tradi. de fucceifiomb. ab in-
teftat.Rom. coni. iSz. clare Arctin. confi 72. idquevt
ait nonfolùmin lucris, fed in cæteris quoque dona¬
toris bonis, vbi refpondet. d.§. optime, qui pro aduer- D
faria fententia allegatur. Tum Decius, conf. 87. δ(
conf.z46. Socin.conf.z42. lib.2. Stcph. Bertrad. conf,
17J. lib.2. & d. §. illud. Francifc. Ripa. d.l. fœminæ.
Boër. decif.187. Alex, conf.i/8. hb.y. Bened. verb.&:
vxorem decif.y. numcr.88. Denique huius fententiæ
multo plures, cùm lucrapcr conucntioncm veluti do¬
nationes conferuntur, vt hoc art. nihilominus. 1. hac
edidlali obtinere debere, quod fumma ratione defen¬
ditur: nejplus de his donari polfit à fœmina aut viro,
quàm quata portio eft vnius deliberis prioribus, quas
iure hoc non nifi virilis & æqualis elle poteft. De cæ- E
teris quidé bonis præter lucranihil hadlcnus cautum
dolendum eft, & frequentibus exemplis conftat fpre-
t«m difpofitionem. 1. hac edidlali, & hadlcnus per¬
mutas donationes dc tertia, etiam in fecundis matri¬
moniis, fed erit reformatorum cura, vt de Ordinum
fententia ftatuant, quid ea dc re curti ratione conftitui
oporteat, & vehemens ratio eft, quæ tales feruores co¬
hibet, & fecunda matrimonia poftponit, cùm vir in¬
dignitatem prodit donatione rerum fuarum, aut in¬
temperiis agitur, aut illa donatrix parrimonij vicilfim
fpretis liberis, Sc viri prioris memoria, quodfadlum
«c&tanL ^ cn“ d0Mt * F
impar, cc excellenti. / valuedunr - _ j _
tam matrimonij fuhftantiam implehr, etiam fi raatri-
monij vfus & conlununatio , quæ in coniundlione &c
commixtione corporum ponitur, nonfequatur. l.pe-
nulr. §. vit. D.de donat. inc.vir. &vxor. 1. nuptias. D.
de reg. iur. Eundem tamen effedtum præftat com¬
mixtio, fi fides futuri matrimonij incerceftit, fiueper
verba de futuro fiue in ipfo adlu, per quæ inter capa¬
ces quidem verba de futuro, in præfens matrimonium 3
rranleunt, c. is qui filium. & c. tua nos. exts defpon-
fal. c. de illis, c. per tuas ext. de cond. appof. iicuti
contra lponfalia de præienti cum impubère aut im¬
potente nihilo plus pollent, quàm concepta de futuro
propter alterius impotentiam, c.i. ext. de defp. imp.
Nunc cum quçritur prohibita donatione inter virum
& vxorem à quo tempore vir, à· quo tempore vxor
habenda fit, & quid de eo fitConftitutum, fæpè à
verbis ftatutoi um petendum eft, cùm aliter arque ali¬
ter conftituuntur & concipiuntur. Iure quidem Ro¬
mano non dubium donationes inter fponfos qui de
futuro intelligufttur côfiftere. l.cum in te. 1. fi à fpôfo
l.cum veterum.Cod.de donat. 1. cum hic ftatus. {. qui
fponfum.D. de donat, inr. vir. & vxor. 1. 11 fponfum.l.
inter eos. Lpenult.D. eod.rir. Sed id haud dubie ini
telligiturin proprij fignificatusfponfis,ideft, dc fu¬
turo matrimonio. Contra enim cft in fponfalibusde
prælcnti,etiamfi nondum lequuti fintfolemnesritus
nuptiarum, qui vfqüam obferuatur, aur in more funr
quod apertiihmc Iurifcôfultus feribit. 1. penult.D de
donar. int. vir. & vxor. Alex. 1. fi focer. $. Lucius. D
fol. matri. & Conf. 61. lib.y. Bald. d. 1. cùm te. Ioan.
Lupus. Rub. dc donar. int. vir. & vxor. Ç.yf.Boè'r. tir.
des mariages §. u & merito reprehenla eft fententia
Azon. Hoft. Collect. Imol. Barbat. & eorum quos
Socin. congerir. conl.iz;. lib.i. qui diuerfum purnnt.
Glossa 5.
A Es paroles de mariage,] Inter proloqutitiones de ma¬
trimonio, anre vllam promiifionem & obligationem.
Nam antecedente ftipulatione aur conuentione ma¬
trimoniis nihil de co licer.
1 Fiançailles fronfalia.
x Sponfahatk prafinti CT defiutuftl
valuerunt igitur donationes poft conleiifumdepræ-
lenti, qui matrimonium perficit, nec quidquam am¬
plius expediat ad fuhftantiam quidem, etfi ritus qui¬
dem externi adiici folenc adtui perfedio , ad reueren-
tiam politicarum Ecclefiæ Conftiruriohum. Quare &
legatum puellæ fadium cum marirabirur, deberi ex
fjromiilione matrimonij conrradia per verba depræ-
enti putar. ex glof.& Dodo. 1. cui fuerit. D. de cond.
&: démoli. Bart.iSc Bald. 1. fancimus. C. de lrtipt.Alcx.
Conf. 20. hb.2. Sed tamen hanc quae diucrforum po- 4
719
Des Donations, A rt. C C X X.
7 40
rerat cflediiTchtio , vtiliter fedauit cxprciladifipofitlp 4 praefumpfît, lîcvchoc probato iuris&de
îmius Ai-uenU, qu-.t nullam, dubitattoitem adnuriit i iimpriorndLitinir, contra quam mdb Γν Pr!r’
non vak-rcdattiïTiuLifs poil Iponialiadd luiuro, mul-
f&miniitic poil tailla pfcrvirïtàdc pritiëijii. Nain Co-
Hictudo ob^tionc Icmcl concepta de mamfirtonip
contrahendo, lievt ab cadifccdi 'nequeat, féru ente
âhiort, & commiftionis appetite, non puuuit feren¬
das elle fo d quos inter marri m onium 1c-
gÎln^eomirnillit, deinceps non die alterius apibus
réfoueridum. Vndfc'fiti vt lï iiiEcr al· km es celebrata
ilmiponfalia, infer ipios mi#itatit>nis;.a<9t«s-dfinatitj
;ih nb fente de ci poilit, quia anrcfpüfalïa perfirtriuiein
I hir ad obligationem, nid qmdem mandatum prxcd- H
itTtr. Ruidis (i ab impubère & iin potente aut inci-
pace, pc-dua habjtiwre, rat a ipolslmn a heanrnr, in tpib
îuRu donatio fieri poterie, auiu anEc nulla nctccLcas
eft obligjrionri ex a&ii a ri cè geibo , fe J Va Li di tatem v c
S «ijçlttWJe nAusiicdpir, Magna VL/rpapuJ lunlconfuN
tns & C-anonici iuris peritos mquifîriodc rrAdtfÉtia*
1 xe ad doirm, an per ram videri debeat matrimonium
conlummarum. Sed vaid t mfirmu m c Ôliimi 1 me i ma-
trimemj argumentum depjfvhctidiniv traductio , &
nimium in en morne ntt pciiarpc poiaÎire luriicolulîi.
^ineUjçiUtr contra quam r.lük
r prarfuppoiitaqu.dtm
quûdalip btodiccmiis, Abhoc tcmpurcdor-J 1
tau la quidem & ob mamma mum
acqniRus communes finne iequuuj imio j. Lt|"h
debetur üdum Conj tievud inciti J u&a r:dVcirumr’1]
tuiîmir, boc. quidem in revenitis eriam fcménrix 2’
reitum me morue Bucr. in confi Bituris tir n ^ '
& Îrcmdeadzi, nmmrC. ï4dV
™*i· tàem P:mof.*L- Fl ]yr e, tertio loco.L e«t 4CDlv'
bar, Ç épris ςαή£|φο, rosfiiamatr^iS.irj^ " °J
Po rto q uod b 1 c texr. d ici ΐ ftifa ÜkLu* ,
inrer iptds p_roloqpurior.es marintKiLnj 1 οερΕΙϊΕ;π- r.J
due de prude mi dite de i'uruvo fiant, ^
ipanfionein, nttt irdem nrtatnmonij fatbi-n 3 aui 5
ipios aûus deipordaciorus, fed de quæ doniçionéjÂ,
dem die fiant, rn ipio aitu ïjdbw mreHïxcrim , vdm
iuconcint-nd, maxime eûm i'ub cômcmnrariüjVtn-
trinfionij Èunr.ttiam fi ditierfîs inUtummn/i^'
v jjsco ca-rè tutius fuerir, quia hoc cafii àlecr aiij· ^
temptatione aJrerius ftAas inpdljgjtufi &. fihi
intiiccminLdk^qnad Bald. ait Ipemib.Ç, rr.ubir |,(
mit àJiiid-adiiciTur. Mamrntduilio pèrie aftus pro- C fol. msn Batd, & Salve, i. fi parer pueÜ4cX4tfi>
miicuus.cft& nificoni«£turis&x reip.fiud- rcft^Bald. J ^ : ■·> ■ -· ' ** ■' ' · “*”
itiLiamnCum atitcccdetsbus ί’ροη fi anibus & fidc ma-
cc!t. B ru d. hprtës.Cdcpail-. IaC Lj.D. dçverb,^,
brèiocns spud Tnaqud. LÊvnquarai. Verbi dorar^
ne num n^.Cde rfuot,;don*t. &r rn retrait, r&ocrr,
ί . : , gkd + j. & 4, lix quo c rebrir in fp 10 vx 1 lW
tiones iblcrit , de temporibus iponfaliam ad arent,,
dam n ujliratem don ari an um, qu χ ρο β faiU diciMQ;
Cui h s fa il i ahrgacio non minus ndmitti fûjet.em
Hnr;-ui j iubfnde J&îe^nt iniaiibus referre douait!
e fle factas i π ter I p o nfnlia & ptol oruti 0 n es. Qnudr-
rtsm ψι e c om f errum cR frau de- fori bi > cûm id.i
fi n t v .cl i g n orantibus eabuLitHs, q ui hm τ uj π pürJm
rrimonij Jtbi'ra, & lui iuris mulier tradud fépirittif
ttd ipenit domum, magnum indicium ert coittïunati
mstrimonii in aliénai tdes & 4οιτηα1κπη Γϊ^ηϋίΐΓσ,
migrta coni ecîu raie praefumptioi coh obnati ane ad
Cûrppru coiuuntlitueiTi. Nam à iuutne cupido qnts
Cïedat reddi virginem ï vt ilic Pneu ait. Sed de ea
quai alieni iarisclt, Sc cùm ipio patte aur marre 11a-
duÊta non fimilis pratfumpiio. Nu ne qu-idcm ventis
ini nortuii oroniam ιϊΐ qui patri Îubftmr matrunem iis, ^ _ _ _ ^ ^ , u.^ ,„J|LV,„
inrritem ea pra Imnntio eu.inckit, nec copi aut po- £î fieri pcrfuafom fir, c ù m ÎJîon £;Jtî n ftu s fi^Sribl·.
tcft aut de-ber, prohibenribm ft&iiîti Ordmarïodibus les, nec qitScquam cbftat itfrnm as qm?HCTi,iw rcue*
Regum. M ul coin iiiime cùm folcmnwmrtriuittmd- iiëi* fodfraiidulcicr* Q.uarrrionrai<> taieficnraa.
ram rittis vl ti bubenr ur m Ëcde li is Λ cùm ben.edi itto-
ncsvfoiRajiTUi, cùm folcmnibusinrc cdtAis rnatri-
monii Jponlîoncs proittulgantur, necante recipi un-
tue; & Epiicoporum itatuKcxtani+ qitic vêtant ante
iiui iLponfalia dcprfcîcnn, quàm edi Αχ gTÆteflêrint,
qüi müïtiobis cùm fol cm ns 5 fit^sckwlitur omnis quç
vtrnurc pote II i ipkdvâtioiM pr.cfumpciü, quam fo-
Icmni-i non adhibira, & ctmllicd rutis, ic vtritum
fiiitütn .Ordinaïionibü-s noti adrruttit, 5f potuir illo- ^
rum remporum elle prarfimiprio «uittomin Icuorum,
tv quibus nulli excerni ritus adhiberi ex mote ibfenr,
ncc quicquatn prêter cofonfum , quar doneukr ia ma-
rrimonia melior cogitatio non itdmirric, &pellima
cxciTipb dammmerç·. Nunc cum bona E ede fi x .Venta
illa trunfigi folcant, ^ templa adin, $c propinquis
urbi ruis, & cartuCoufiEiwuinforum, nihili rraduAto,
cuLusprifumprioncm kcilc eluit melior alia, oblc-
£ qui] & rcu erem tac Ecc kfiar Jtabi t; ï Or di nationum
rcfipctln s, nt an re maflituon iuni confomniaiTe videri
nureiviflimari debeant cbluges, quàm par eft&VOiia
ÜC ΐθ carmine fattss cil, & b cncdicli o antecefiît i^jRn- p
ribus quotum ca de re auitoriias cfi. Ex quo fit3 Vr
eum de commeret Jiqnxrirur, à quo remporc dona¬
rio coniugt fadha. obtinere debear, i quo ttem ar-
7 qua: ftus communes fieri, aurdoariumqu^n proban¬
dum fi r, d onari on es, acquit; ftus., dûariuin non -îjîîc,
acquiri, quàm vlnma matri monij perfectio nccelTLiit,
qu^rin conlonamitione e ftconiun itionis. Srd qsiin
indecens foret,ac proinde pene impolfi bilis facli pro.
bari o, patri a dtfpo ur so p rxln mpti ue du n taxât ] >r a l [„ .
tum. actndfitj a pedis illatione totam coiuniliunem
eeprum cit, cr fi parce facie Juni pu to, propter κ l'ïtuia
perfidiam, fictculi itocuni criMjca^ pa-
ierrim cùm magna: fune parriuhi codinotics. Nec ie-
tfpmm aliquando probanijCum 3r;te truzcftetqim nt-
numfe&u propoitcretur, rsnsaor fbfpèÎEr.itftÉitti
nec jircinabiii iacüîtate prohxnjj: fed alit in lite it
cauia prolitofa.· femmxreteprnm indolui , &ik;p>
tianeru ex ea caula irritilàx faA| , cnrn nrciufWflii
munero, neciâcisprübarîE.fidri tclbbûsjd fidua
probatum vi Jpret ur, denique neu viniiu ox-mpbm
efi , cx ca eaufa concidillc donationes, qua: mbiL-ylb'
notlra nem ignorant, |
Quiil ieirut L-fnfcmu.; m donarfoifibus et iwtri* 10
monif caula fitdUs, cùm matrimonia rtn Fr.x pjxmusnri
auc dercAa fiunt, vr inter inhabiles , frigidos, ici^
tenteîj Cirfifanguirteos, HancnuEplciULïiBiu rte^*
mu i ait. ai$.
Quati memini, cùm fi l::,· matri meiîiij mf ntiûti 11
fa £ta cifot donario ititer virum & feminam , fi ci ped
aliquijd tempus de matrimonio comit nillcnt, Anti
marrimonij esuia faÿa donatio üitclligi deberi tc!
v: fiimplex ab extrands. Dûri acircunlÎaniïisiadi^;
d uin , ίί: hiiiii qualli y nent. Nam fi in dona: ione eaulj
exprefia riTct, omnes alias ab cxpr'elïà exdodi j ,u^
t i sus probamur de ca&fia ad caufim. Sed in caf b %
pnfirc, t‘!c brcLittatc rem potis mter niammunintti^
dcinurioncm , dii u dicandum ex ea caufiifhchiu bfe*
velari cum pater à fiiio donat Lonein accipif , Uctok
p.oftaliquod cctïipuj filium emandpai , emantipi^-
m1- cauli! iactatn pt-TÎumunT: lèd Eponfis fidro: Jona-
riünii nem femper matrimonii caufinn infcrSi a
jp^atiC
741
Des Donations, Art. C C X X.
74*
apparet ex 1. 1· &I. Γι filiæ&l. fi tibhC.de douât, ante A finir, quæ in matrimonio contrahendo fiunt. Na_„
1 ' n i"Ann''r pv λΛ" - J . coniLuc matrimonio fa&æ alias etiam caufas habent
prohibitionis, fed tamen habili tempore faôlas admit-
uupt. 1.ι· D. de donat. Ex facto igit ur iudicium.
Glossa
l w sin bona omni 4, in dotem diri pofiint , aut maritus lu¬
crum omnium fiipulari.
i ( Le tiers] De huius quota: determinatione copiose
diximus art.ai8. Non igitur amplius tertia. Nec illas
Romani iuris lententias recepimus , maritum totius
dotis lucrum ilipulari pofTe in cafufoluti matrimo-'
nij, aut mulierem omnia bona fua in dotem dare pof-
fe,dequo Bart. Bald.Salyc.Caft. 1. ii pater puellæ.Cod.
de inofF. tefl. Curt. Iumor. conf.6. Boër. decif.224. &
ii o. Non fani igitur Blefenfes,qui eam fententiam in
ius fuum receperunt, quæ merito omnibus dilplicuit,
hoc minus fani, quod oblatum eade rc reformato¬
rum confilium non recepere.
Glossa 7.
1 Quid de donatione collata in tempus matrimonij.
2 De intolle ftu. I. quodfionfec.C. de donat, ant. nupt.
} Donatione nulli , dominium nonabfcedit a donatore.
4 Pojfefiio confiante matrimonio tradi poteft rei ante do¬
nat*.
1 Quæfitum de ca donatione, quæ fie fafta eil à
coniugibus, vt dominium non nifi conflante matri¬
monio acquireretur, an valere deberet: veluti cum
fponfus donat tertiam eorum partem, quæ habet,
quaeque habiturus effet cùm moreretur, & fieri po-
teft, vt multa non labore parta fed hæreditatibus ob-
ncnianr,quæ donatoris tam futura flnr patrimonialia,
quàm quæ iam obucncrant. Vel ciim fponfus promit¬
tit acquirere vxori à qua nil dote accepit, ducentas li-
timus, non foltim eorum bonorum qua: quis habet,
cùm donatio fit, fed eorum quæ habiturus eil, rotam-
que difpofitionis fubflantiam ab habilitate temporis
permilh metimur, nec exccutionis tépus fpcclamus.
Quod lldifpofitio.cius 1. quod fponfæ, locum habe¬
ret, non pollet hæc de qua hoc art. quæritur, obti¬
nere fub his verbis quii 4 CF aura Urs de fon dccefi, ca¬
que non reciproca, quæ conflante matrimonio non
B admittitur, fed tamen in id tempus confertur. Quare
hanc donationem de his quae habeo habebôve cùm
moiiai Coiuetudo admittit, quo exemplo ca quoque
probanda erit, qua quis promittit vxori acquirere du¬
centas libras annui reditus , mera donatione etiam
nulla dote accepta aut pecunia ab vxore. Nam & alia
difpofitione conuenire poflèt, ne maritus aut vxor
amplius certa portione de cohquæilibus caperent, aut
vt alter praecipuum quiddam caperet : fed illud nullo
modo quod quaedam Confuetudines admittunt, con-
iugesfibi referuare polle facultatem donandi coflan-
tc matrimoniojde quo Boër. tit. des mariages. §.i.Lup.
d. repet. Rub. §.μ. Chai. Rub. 4. §.j. quibus muito-
magis obflatura efl d.l. quod fponfæ.
Non valent igitur donationes poil fponfilia fadlæ,
&: in totum intercidunt, A: inutiles funt, vtfadlx con¬
tra Confuetudinis difpofitionem, &: permifilo quota:
implicat prohibitionem plftris, & permifilo determi-
nati temporis includit prohibitionem alterius ab ex-
prefTo. Itaque fic corruunt c6tra failæ,vt dominium
ab donatore non abfcedat, & vendicare liceat, & hæ- 3
redi concludere tam in poflelforio quàm in petitorio.
1. fed intérim. 1. quæ iam nuptæ. 1. fi maritus. D. de
donat, inr. vir. d: vxor. 1. fi marito. C. cod. tir. 1. fi li¬
bras annui reditus, quæ propriæ vxoris futurx funt. D queat. C. de inofF. donat. Polfeffipncm
Nam talia pada quotidie admittimus vxorum lucro.
Hunc cafum videntur leges improbafTe, quia aClus
acquifitionis confertur in tempus matrimonij , tem¬
pus fcilicct prohibitum acquifitionis inter coniuges
l.quod fponfæ. C. de donat, ant. nupt. 1. cum hic Ita-
tus. §. fi fponfus. D. de donat, int.vir. & vxor. Quod
fponfæ (inquit) ita donatur, vt cius fiat, cùm nuptix
fequutæ fuerint fine effcdu efl, quotex. nil potefl
dici exprelfius: incafu propofito non potefl, quod
donatur fieri donatarij ante matrimonium , cùm ne
donatoris quidem in bonis fit, d: côcepta fit donatio E
de his quae collante matrimonio acquirentur. Deinde 1
patrimonialium donatio conflate matrimonio nullo 1
cafu admitti potefl, acquæfluum non nifi reciproca, 3
fed tamen fponfis donare licet, nuptis non item: fi 4
ergo fponfis datur, quod non nifi nuptis acquiri pof- 5
fit, hic obex de l.quod fponfæ. Sed tamen non finir 6
eædem prohibitionis çaufie ineuntis aut conflantis. 7
* matrimonij, nec idem affedus. Egovt ingenue la- 8
tcar, non perfpicio ejuem vfum aut rationem habeat y
illa 1. quod fponfæ,cùm matrimonij caufa fa#æ dona¬
tiones inclufam conditionem habeant,, fi nuptiæ le- 10
quantur. l.#cum veterum. C.de donat. ant.nup! l.fi do- F π
naturus. D. de cod. ob caufi quare in id tempus dona- 12
tionis effedum colituliffe, quod necelfario ad validi¬
tatem adlus fequi debet, vitium facere donationi non 13
debuit. Donare vt tuum fiat, cùm matrimonium fe- 14
quutum erit, inutile effe non debet , fi donatio aliter 15
valere non potefl, quàm matrimonio fcquuto,nec ca
caufa quæ ailurn prohibet conflante matrimonio, in- \6
cftaâui qui fit in matrimonio contrahendo. Sed&:
ratio prohibitoria donàdi iure Cofuctudinario folos 17
haeredes rcfpicit, cum quidem dc donationibus qu,x-
tamen rerum
donatarum conflante matrimonio apprehendere aut 4
tradere nihil vetat, nam traditio poileffionis per fe
conrradlusnon efl, nec alienatio, fedcxectitio con-
tradlus neccllaria , &: à titulo pendet l.fiflulas. §.1. D.
de contr. empt. l.cum multæ. C. de donat, ante nupt.
Bart. 1. <dcnique.§.fi quis. D. de niinbrib. Nam 1. inter
virum. D- de donat. int.vif.& vxor. qux poflcffioncm,
transferri prohibet, de donatione prohibita vt in ma¬
trimonio ladlarefpondct.
Glossa 8.
r De donationibus inter fionfis.
x Sponfie Jimp lici ter.
3 SponJ* cr heredibus.
4 Sponfie O' liberis fimpli citer.
5 Sponfie er liberis m partem locatis.
6 Sponfie er liberis in qualitate liberorum .
7 sponfie er hberis ex illo matrimonio.
8 sponfie pro futuris matrimonij l, betis fiipulanti.
y Sponfie er hberis cum cUufula refiolutma, m cafii defi¬
cientium.
Donationes genero faftç, an valeant. .
Λη liberis, gener i, ty- talibus perfonis.
Donationes per interpofitas perfin.ts prohibitis , nort
halent.
Quidm dubio, an genero, an fionfit faflx videantur.
Stipulatio mihi er hberis ordine fiiccefiiuo intelligitur.
In hac donatione mihi cr hberis , liberi nullum caput
faciunt. . ·’!
Liberi in materia tranfitoria ad heredes, pr> heredibus
accipiuntur.
SpQpfa donataria alienare potefi res donatas, & nu-
mer. iy.
Mine ar
207. N.
743 Des Donations, Art.CC XX,
18 Jn h ac donatione fionfic θ' liberis , illi tiil capiunt a
donatores
19 Liberi in conditione pofiti> non fiunt in difpofitione.
20 Caufia matrimonij, cauja finalis efl donationis.
21 Donatio f alla fi on fit σ' Mer is , qmbuf cunque liberis
acquirit.
zz Pluralitas primogeniturat in Ima hereditate dici nequit.
2; Per mediatam perfionamfiepe capitur , quod immediate
nequit.
z 4 j Quid in donatione fitefatta, ne alienare liceat.
7 44
A none, de vxori duntaxat de hæredibüs quibufenn
donationem conccpiflet, nulla futura mtdnki,Te
fcd liberos exprefm, perfon« fctoS
Pcre · Hic noxa. Sed 4110 preifus intellieaturdif·
inen à circunilantns percenlendi nobis catus fünr
iubinde variant fadis, de ius ab adiun&is mutant ^
réméré alius pro alio accipiatur, néve in paralooiib*
abducant non bene intclledtae verborum enunciari°S
nes. Nam variant formæ, cùm fic feribitur. °*
1 Don au it Sempronius fponfus, Liuiæ fp0nfæ
1 6 Pour en iouïr heredi tellement il & fes hoirs.] Poteft igi¬
tur donatio alteri ab altero de iponfis fieri de tertia
parrimonij , fie vt ad hæredes tranfeat donatio, de
quomodo loqui folentpro fe de haeredibus quibufeu-
que. Hac vera ailumptio quæ expreflàm habet auito-
ritatem ab haediipofitione, necvlla interpretatione
eludi poteft. Sed hinc tamen ingeris de diilidiofiifimac
controuerfiæ nata tribunalibus materia, nupérque
adeo ipfi etiam Britannice Curice tain vifa άμφί^οζ de
vt Homerus ait ΰμφιζιςος vt alterius, itêmque alterius
fententiæ iudicata extare dicantur , in quo nouiflima
concertatione tam exerce pugnatum eft fententiis , vt
aequaris primo congre iTu iuffragiis , mox etiam altero
redintegrata contentione, vix tandem tertio melior
fentenria obtineret. Hanc dubitationem ante annos
xx. nemomouerar, de centum amplius tales donatio¬
nes aut distante aut decernente me valuifle memine¬
ram: fedextitere denique qui fibi acutius cccteris vi¬
dere in rebus vifi, moucreirtfHterint non mouenda,
tic. deiam tranflatitium eiTe coepit. Etquorûdam iüdicia
c. moucrant nouitate querédi, mfi occurlum eilct accu¬
ratioribus rcfponfis, quæ nobis vifum eft hic rurfus
regerere, ne denub impinguatur & eligere liceat, vt
bona cuiufque pace antiqua & meliora, fi qua fieri
potlit, obtineant. Nam authoribus carere non poflu-
mus, cùm vtriufque fentenriæ extent iudicata, quado
id quoque vfitatum eft huic feculo non eadem de hif-
dcmcenfere. Hæc erat (pecies fadh. Sponfus donarat
fponfæ prædium , de liberis ex eodem matrimonio
nafeituris, cùm ipfe qui donabat ex priore matrimo¬
nio liberos haberet -, adiecerat , fi liberi nari non fuif-
fent, aut vero defccillentfemcl nati, nilpræter vfum-
frudum vxori hituræ cautum velle. Mortuo dona¬
tore marito, eodemque liberorum vtriufque matri-
monij patre, liberi prioris matrimonij nouercæ ho-
mologationcm donationis, de vt loquuntur, dcliura-
mentum rerum donatarum petenti obftabant, quia
donatio liberis nafeituris fada non valuillèt præiudi-
cio virilium portionum , quæ cuique de liberis debe¬
rentur ex æquo , nec vllo patris fado augeri aut mi¬
nui potuilient, vt ante diximus. Hic tibi duo de iure
Confuerudinario aftumpta de cerris de indubitatis, de
primis veris, vt logici loquuntur. Sponfus poteft do¬
nare fponfæ tertiam partem bonorum, hæc probatur
hocArtic. Alterum, pater non poteft donati titulo
aut alio lucratiuo vni ex liberis natis vel nafeituris
plus relinquere quàm alteri , artic. 228. Sponfus idem
de pater proponitur donafte lponfæ deliberis ex eo
matrimonio nafeituris plus quam ante natis , vt fpon-
fæ potuit tertiam, vt liberis non potuit amplius virili.
Hîc ego non reuoco dubitationem de fecundis ma¬
trimoniis quam ante expedi, An fcilicet. l.hac edidali
habeat locum de Confuetudine, hoc eft , ah pater in
fecundis matrimoniis plus prohibeatur vxori relin¬
quere, qua vni ex liberis prioris matrimonij qui mini¬
mum habet. Nam de eo nuper difleruimus, Sed hic ca-
fus de quo quaerimus complicatus eft de materia vtili
& inutili: Si donator liberos non expreftifler in dona-
2 Vxori futuræ, de hæredibüs.
Vel
3 Vxori futuræ, deliberis fimpliciter.
Vel
4 Vxori de liberis nafeituris, ita vt partem capi
cùm nafcentur. ° ^
Vel
j Vxori de futuris liberis, vt liberis.
Vel
6 Vxori de liberis, ex illo tantum matrimonio I
nafeituris.
Vel
' 7 V xori pro futuris matrimonij liberis (Epulanti,
8 Vxori de liberis ex futuro matrimonio, addi«
claufula refolutiua aftus, in cafu non natorum aut
deficientium. Atque haud fcio, an plurifariam edam
concipi poihnr. Sed fic tamen concipi, complures
aita per experimenta ætas docuit. Nec mirumviim
debet immeditatis, non tot ad manum fuccurrere
flexus cogitationum, minus mirum his qui ftudiisri-
uilibusnon funt ea fubfidia confequuti, quitus ra
varia materia diftingui de circum ftantiis poffu,ho- j
minibus côdudris ad pefdédam rempublicamquam- !
libet reludlantibus lapientibus de melioribus, fed !
paucioribus.
Primo caiu cùm donatio fit fponiæ nullo aWo,i
a fponfo , fine mentione hæredis, non magna dubita¬
tionis cauia, quia orariis ftipulatio in perfonam con¬
cepta, de re ad hæredes rranfitoria de tranfmiffibifi>
telligitur pro fc de hæredib. 1. fi padum.D. deprobat.
1. fi ita ftipulatus. $. Chryfogonus. D. de verb. oblig.
Bald. 1. r. ad fin.C. per quas pér f. nob. acqu.
Sed nec fecundus cafus in ambiguo eityquiado-i
natio fponfæ de hæredibüs éxprelîam ab hoc textu
auftoritatem habet, vt fuperior quoque fuperlub-
auditionem.
Tertius cùm fponfæ de liberis fimpliciter. Hæc 5
ftipulatio ctfi paulb plus videri poteft habere difficul¬
tatis, tamen in materia tranfitoria de tranfmiflîbili ad
hæredes nihilo plus importat, quàm illa vxori de filiis
hæredibüs. Hic enim liberi non pro filiis tantum,
fed pro hæredibüs intelliguntur, de hæredis qualitas,
potior , ideo tali conceptione omnes liberi donata-
ri e capiunt, eriamfi ex alio matrimonio fint, dealij
quam donatoris. Sed de fi liberi fint, non tamen lise-
redes donatariæ non capiunt, igitur vtraque qualitas
inefle debet capere volenti, fed liberoseilènon no¬
cet, fi hæredes funt donatarij ita vt donatio incipint à
perfona donatarij de hæredes funt,de quo, Alex. conf.
129. lib.f.
Quarto cafu 'cùm vxori de liberis, ira vt liberi par- 4
tem capiant, habet aliquid de permijlb de vetito,
quod fponfie donatur, valet, quod liberis, non valet. .
Nam liberi non reeftè capiunt immediate à perfona
donantis, nec nifi per matrem , & vt hæredes eius ca-
pcrepoiTunt. Iraque cùm fic concipitur donatio, vt
caput faciant in donatione, fîr courra prohibitionem.
74f Des Donations, Art. CC XX/ 745
Nec tamen fponfæ fada viriacur per adieftionem λ >' r 1 v 0 .a
%arabiübus· 1 fi - * ir^r^· »££
- 0 - ncio, nurui,donari poffe, liberis eorum non poilè;
Cafus igitur ad fadum adftringehdi funt. Cùinpro- it
batulri eft auc vero in confeiïb donatorem capacibus,
id eft fponfæ, genero, nurui, donatum· volume citra
fraudera : A ut vero certum aut probatum eft , id adii
vt interuentu perfonæ capacis, deinterpofita perfo-
na , incapaci donaretur : Aut adus dubie accipitur,
& verum à conieduris quærendum eft. Hæc diligen¬
ter retinenda funt, nec aliter cafus impliciti difeerni
^asasspssasss. £5esMs«5SK^
Sexto vxori & libens ex matrimonio mfeituris, Chrvfulcaf a„r »r „l;m '“S"3
Tirio.D. deverb. oblig.
j Quinto vxori futuræ , fme fponfæ Sc liberis, vt li¬
beris, ita quod nonhæredibus matris, non valet in
perfona liberorum, quia quodeunque liberi confequi
volunt necelfe habet per matrem côfequi vt hæredes,
quia à patre immediate confequi vetatur. Hîc autem
remota qualitate hæredum, hoc eft repudiata matris
hæreditate nihil conicqui polfrint, quia inciditur in
verba prohibitionis, remanet enim fola filiationis
qualitas prohibitiua &c incapax, & quæ nocet. d. 1. fi
mihi & Titio Bald. auth. quas ruinas. C. defacr.Eccl,
6 Sexto vxori & liberis ex matrimonio nafeituris.
intelligitur vt hçredibus vxoris, reftrida tamen diipo-
fitione ad liberos eius matrimonij , qui cafus recidit
in fecundum & tertium.
7 Septimo vxori futuræ pro liberis ftipulanti non
valet, quia hçc ftipulatio nihil acquirit ftipulâti, ideo-
que hæredes eius in tali ftipulatione nil capiunt, fed
nec matrem liberis ftipulari poiTe admittunt.
, δ Odauo cùm vxori futuræ & liberis, ita vt in cafu
deficiétium liberorum refoluatur, donatio valet, quia
T ''T" " " ; Z . 5 UUUdl u 4uia vei nn voluerit, libens an lponiæ, nurui an filio. Hic
exufa &m eks c labor, hîc hærendum. Certüm ius iit de fiüo cbiïfta- „
pertona coniiiht, quia hben non iunt in difpofmone rer. fadnm inm-mm . „ . 3
- - - ^ tdUlct, OL 111 C1US
perfona confiftit, quia liberi non funt in difpofitione
pofrti, nec ex ea vocantur, fed in conditione, ideôque
nihil fit contra prohibitionem, quia perfonæ prohibi-
tæ in difpofitione non funt, de quoinfrà dicemus, &
hic cafus non intelledus multos in errorem abduxit.
V xori ita vt alienare nequeat, fed teneatur refer-
uare liberis valet, quia vxori fit, & pleni iurisdomi-
nium habet intérim, & nunquam refolubile invita,
ctfi alienare non poiîit, tamen filij vt hæredes eius ca-
fiiunt & à matrimonij materna caufa, quæ caufavbi
emel ccepit, nunquam refoluitur.
... t . ..........a, ,uuu liuiu auarseto aqua
Chrytulca, aut vt olim Archimedis inuento. Cùm
fadum m certo eft, nulla eft iuris dubitatio. Donatio
quam certo conftat , fadam genero, nurui, fponfæ
in totum valida eft, & confiftit. Quàm conftat fic
fadam genero, vt ad filiam deueniret, fie fponfæ vt ad
filios, fic nurui vt ad filios filij , id eft nepotes in to¬
tum non valere certum eft. 1. qui teftamentum. D. de
probationib. & nos infrà artic. vit. huius tituli dice¬
mus : tota dubitatio relinquitur in eo, an donator illi,
vel illi voluerit, liberis an lponiæ, nurui an filio. Hic
- - - vauuu, ul α lacila
diuerfitatem iuris inducant, diligenter diftinguendi
funt. Sed qui de his hoc textu audoritatem habent,
demonftratione non indigent, alij fubtilesquafdam
differendi caufas habere videntur j de quibus omnino
nobis dicendum eft, vt intclligant qui repente de ta¬
libus cenfere confueucre,fuifle vel meditatis altius
"cogitandi materiam.
Talis eft ea, quæ concipitur futuræ vxori fiue
fponfæ deliberis, cui formæ donationis qui obftant,
liberorum perfonam in donatione pofitam inutiliter
ret, fadumincertum,ius item incertum reddit. Quod
incertü eft, à præfumptionibus pendet: Certum ple¬
rumque à verbis captamus, cùm genero fub nomine
proprio donatur veluti Antonio à Prato veteri dono,
multomagis fi fic , Antonio à Prato veteri de hærcdi-
bus eiusquibufeumque, vel cùm generi qualitas ad-
ieda non eft, vel fi propria de perlonali coiideratione
meritorum de obfequiorum generi donatio fada fit,
vel cùm genero fic donatur, Vt non item filice, qui
omnes calus affixam perfonæ côfiderationë teftâtur.
Nam perfona expreflacxcluditno expreifim, decaufa
“X . ^ JN am perfona expreffa excludit 116 expreifim decaufa
Qui cafus cum enunciatiombus varient, & à factis D expreffa determinat â&um qui geritur & quod ter a
erfitatem iuris inducant, diligenter diftinguendi ceÎtæ perfonæ confidet J™™ .57?
β Ï %a. , 1 c pumainiiiuuntti nnæ eitcontingcns.de extra interionem partium de-vc
l hoc fado incidi m prohibitionem de: do- £ mftrumentum non vt materia. Quod i«nur fic dona-
nando libens, illiberis fada eft donatio , manus da- tum erir Tirio nrm' in . ; . .
nando liberis, fi liberis fada eft donatio , manus da¬
mus, fed fieri negamus, aut ex tali adu quidquam li¬
beris acquiri, fed totum donatariæ de ex matrimonii
caufa, quod fi de liberi in patrem vocati eflent expref¬
fa difpofitione, confifteret donatio in. perfona focmi-
næ , nec vtile per inutile vitiaretur, d. 1. fi mihi de Ti¬
tio. Incidet vero fæpc fic concipi donationes mixtu-
ia perfonæ incapacis, fponfæ deliberis,, genero de li-
2 beris, nurui de liberis. Nam hîc certum eft de fpon-
fam de generum vt perfonas extraneas in totum capa¬
ces donationum, quod infrà demonftrabimus, fed li-
Γ . . . ce quoa certa
certæ perfonæ confiderationc donatur, eius fit. 1. ii
quid donatur.D. devfufr. 1, fada. §. fihccrcs.D. ad
Trebell. 1. hinc queritur. §.etlî. D. depecul. de quos
Lupus, rep. c. perveffras. §.44. exode donat. Steph.
Bertrand, conf.281. vol.j. Donatio igitur fada Titio,
fic ei fit ita quod non alij, ôc non filiæ de ex caufa ma¬
tri mo ni j Titij cum eft fada Titio, etiam fi cùm filia
matrimonium fit, quæ perfona mifceturin adu qui
non nifi à duobus fieri poteft, fed hoc cafu perfona
fili® cft contingens, de extra intetiohem partium, de- vc
inftrumcnnim nnn vt 4 . · r _ .
tur donationes perfonis extraneorum fadæ , foda¬
beris non valent. Sed hoc eft quod docere inftitui-
mus in talibus ftipulationibus, liberis nihil acquiri
décapité fuo, nec eos vllam partenveapere intaii fti-
pulatione, nec per donantem quidquam venire ad li¬
beros, in quo tota eft prohibitio. Et poteft quidem hic
locus lubricus videri, propterea quod fraus fufpcda
cfle poteft de perfona ad perfonam, adieda perfona
Cao.iri hPrnuom ... - - ; i _ · r r 1
. . t . . igxiui. HLtiuna-
tum erit Titio non in qualitate generi, etfi re vera ge-
nero tranfibitad hæredes eius vt^Titij, id eft extrari i ■
non vt generi, & ad gemem cius ordinate, d' ex inten¬
tione agentium, ad hæredes filiæ non nifi cotingenter
nec vt ad tales, ied ad hæredes patris donatarii. Hæo
fumma lentétiarum Dvni & Baldi. 1. filio. D. de condf
dcdemonft.Bart.h fifiIius.2. D. de don. Iaf.c0nf.i7tv
vol. 4. Bernardi de Bifgneto inter decif-Rotat. titu. de
donau inr.vir.& vxor. Lupireperin rLlbr. de donat/ $.
4y. Multomagis cum Titio & heredibus eius quibufi
cumque vel indefinite* CoUceptadonatiô eft, excludi*
enim heredum meno înrl^fîniM tVArintSulptn filt-v*
tur donationes perfonis extorum. fai*, (Æ I
iiderationem, etiam fi Cafualirer contingat filios filiæ, ■
id eft liberos communes donararij & filiæ fucGedcrè
donatario, quia non talibus fic doiiatioj, fed vt extrn*·
nei heredibus. Hic cftcafus affirmatiuus prior de ceri
tis , ex quo ius certum fit. Sequi t uf -contrarius & ipfe
certus, cùm prohibitæ perfonæ dohatlim conftat, id
eft filiæ è capite fuo , vel interpofira perfona capaci.
Eius cafus certitudo dcprediendirur, interdum plana
«roL·», _ _ _ : - r _ ir. ·.. 1 r. .
camri iwr,,, r . -T .,na nius calus certitudo deprehenditur, interdum plana
foFct Z aduerfati tibus probatione, cùm ex antigrapho fortaffe interpofira
1 ^ !s£r ;ias C0?lQ$c ffifiennmusfup. are. perfona capax promittit reftituere incapaci: interdum
Des Donations, Àr.t. CC X X.
747 17 es i70iiauu!is, nu, 7^8
ab conieéturis , fi generum donator oderat contra A conf.87. num.io. lib.6. Steph. Bertran. conta. Bal.
jfilia chariiÏÏma parti, ii aliorum liberoru odium hanc auth. fi quas rumas. C. de facrof. Ecclef. & U§. vjt c
ipenfionemih filiam inuitarat , & quæalia in fa<3:o — . r “
J. ·ι _ Μ·ιηι Inlorn
per quas perf. nob. acq. Alcx.conf.n8. lib.j. Decj ’
confiné. Quamobrem hæc ftipulatio fipôfæ & liberi^ f*’
vt hæredibus faéta intelligitur, quæ cùm hoc iofi ».°c’
textu auôloritatcm habeat , relinquitur non incidi in
prohibitionem, quia donatio fiponfiæ & hçredibusant
certè liberis vt hæredibus faita accipienda elfi fecils
eiîet in materia non tranfitoria ad hærcdes cuiufinodj
feuda iurc fcudiftico fuere, in quibus liberorum pcr
fona in proprio fignificatu accipi debet, quia haeredu I
qualitas non recipitur in tali aétu. Sed in materia '
adaptabili hçredibus nihilo plus continet illa donatio
fiponfiæ & liberis quant illa iponfæ 6c hætedibus.vtra.
que Confiuetudine permillà cafiu&iure pari.
igitur fiponfa ex co iure confiequitur pleno iurc-profc
confiequitur , nec liberi aliter quàm nacredes habitai
fiunt eodem iure quo reliquum matris patrimonium
in q.uod res donatae tranfcunt. T otus enim a&us con- /
fiummationem in perfionam donatariæ accipit ex nu-
trimonij caufia, nec dehæredis perlonaquærendum
çft. Nec propterea culpâda donatio quodhliorumad.
ieélio fréta fit , quod ipfium maxime aduerfantesvf.
gent,quia hic filiorum qualitas no pro alioquamfr.
rede donatarij fupponit , quod ipfium idem obtineret
etiam non exprella filiorum pertona, cum omnisffi.
pulatio citra cxprefllonem etiam hæredibus acquirat,
i. fi paétum. D. de probae. Nam &: in cafu cùm parer
ftipulatur filiæ dotem reddi, ea mortua fupetftitk
liberis dos ad liberos fpcélat, vt ad haeredes mitris,
quod latè traélat Alex, cofi.24. nu.4. hb.i. l.poftb
tem.D. fiol.matrim. nec computaturilla in légitima iî
paternam, veluri à matre proueniar,quod pro conilaa
Bar. ponit, d. L poft dotem. Nihili igiturhocdii
_ prohibitio de donando liberis, quia hic donatornihil
rum: id vero ex eo magis elucere, quia incafiu non ^ donat liberis quidem fiuis, quodæft prohibitmjed
- -a-.: — 1:1 - g _i — /t.i — - λ - «C— nupturæ, perfonæ ficilicct extraneæ,ideo &.penA,
in cuius perfiona totius contraélus efficétus perfidtur,
nec aliunde quàm per eam ius trafmittitur ad liberos,
iurc hæreditatis. Sed illud valde ad uertédum, nequi¬
quam puret tales liberos à donatore habcre,quoific
defertur , aut perfionam filiorum vllam partem facere
in tali ftipulatione, neve exiftimet coniun&ionemv!-
lam fieri aut rerum aut verborum, cùm folidadoBano
confitlat in perfiona donatariæ, fine vila condicionis
pendentia aut fiufipéfione difipofitionis, ex futurorum j
liberoru natiuitare aut deficientia, nili fi aliud difpo- j
fitum ell in a élu. Quod ex co perfipicitur, quod uon
natis aut deficientibus liberis donatio iponfrfi^3»
non definit elfie valida in eius pcribna etiam pouta
claufiularefiolutiua. Nam nati aut non nati liberiuum
de iure donatariæ detrahunt, imo magis dicoip1^'
nataiia res hoc modo donatas alienare non protone¬
tur, vt pleni iuris domina, quia liberi nihil de rebus
donatis fperate poliunt, nifr in qualitate heredum
natariæ , fi res donatas reperiunt dn bonisdonatîB*
tempore mortis eius, fiedviuentis difipofitiones
pollent infringere. Namquequod quifique bc< ’
prOpUJU*vn\.*uiii — ■ " * - .
poilimt incidere , vnde præfiurnptiones. Namlolam
propinquitatem ianguinis aut affinitatis in genero no
putant fiufficcre ad probationem fraudis , quod Caft.
dilTcric in donatione fiorori vxoris faéta à marito, ne
vxori faéta videri debeat, confi. 1%. lib.z. Sc Socin.
conf.66. vol.i. Supere 11 tertius cafius, cùm indubio
ell, an donator filia.·, an genero, fipôfiæ an liberis dona¬
toris, nurui an filio, donatum voluerit. Hic ficquenda
veterum iudicia, quod genero fimpliciter donatum
fit exprella generi qualitate, etiam lub nomine pro¬
prio , in dubio confideratione & refpeétu filiæ dona¬
tum videri,' quia ad talem perfionam propior ordina¬
tur affeélio paterna, & præfumptio à naturæ llorgis,
itaque intercidit donatio. 1. ficruo legato. §. fi teftator.
D. delegat.i. LfideicommiiTa.§.intcrdum.D. delega-
1. fi pro te. vbi gl. D. de dot. promilf. Caft. d. ccf.261.
vol.i. Alex, confi.6}. vol.4. Iafi. d. confi. 171. Angel.
Alex.Iaf.Rom. l.vc liberis.C. de collât, alij. l.ficd & fi
plures.§.inarrogato.D.devulg.&pupil. Nam huma¬
nitatis &charitatis paternæ confideratio facit, vt in
filiam potius incubuille pater videatur , cùm &c mor¬
tua filia fiolui affinitas & generi appellatio poffit, quod
prouerbio dici fiolet. Quare potius factu ex neceflitu-
dineindiirolubilis coniunétionis crededum eft, quàm
ab affinitate refolubili& temporaria, quod Ioan. Lu¬
pus fibi infaéto accidilfie domeftica in caufia fcribit.d.
repet. d.§.45· Tribus igitur pofitis cafibus Ôc perccnfi-
tis,qui donationem fipôfiæ & liberis facta oppugnant,
poftremum cafium pro fie obiiciunt,quia ficilicct quod
fiponfiæ & liberis donetur, liberis potius donatum vi¬
deatur perfonis ficilicet prohibitis , inrerpofitavxoris
perfiona capaci de fie, fied tamen futura matre libero¬
rum: id vero ex eo magis elucere, quia incafiu non
exiftétium liberoru claufiularefiolutiua aétusappofita
fit. Hic igitur cafius côtroucrfus de quo quaerendum,
an hoc cafu donario liberis fada intclligatur, an illi
partem vllam in tali adu de capite fiuo capiant, an à
donatore capiant, fi quid capiunt, an potius vt haere¬
des alterius, id eft,matri$ donatariæ. Hic primii notas
iuris Romani difficultates non recudo. An mater fu¬
turis liberis ftipulari polfit, de quo in I. quod dicitur.
D. de vcrb.oblig.&:l. Publia. S.i.D.dcpof. l.debitor.$.
14 vit. D. adTrebel. Sed vtconftituamus valere tales fti-
pulationes, hoc quoque intelligendum eft ftipulatio- E
nem hoc modo coceptam mihi 6c liberis, ordine fiuc-
celfiuo intelligi nonæquahter nec eodem tepore, hoc
eft pro ftipulante primum deinde pro liberis, l.liberto
xj libertæquc. C.deopcr. libert.vbiBal.& vulgo. 1. Gal¬
lus. §. quida redc.D. de lib. & poft. fied nec fimpliciter
hoc intelligendum, vcluti mortuo ftipulante de capite
fiuo liberi vocentur, veluti in ftipulatione partem fa-
çiant ordine fiiccelfiuo , nullo enim modo vocantur
ipfi, nec partem faciunt in re acquifita vllam , fied de
capite ftipulantis fiuccedunt non fiuo iure, fied alieno vt
fiæredes. Itaque ex tali contraélu nulla aétio compe- ponent mtringere. in amquequua quu^uww— ,
tere poteft liberis viucntc matre, nec aliter quàm cùm F tus fit mihi hæredibufquc meis, alienate non pt°
hærcdes extitêre. Nihil igitur contra prohibitionem beturin vita, quia hæredis conditio aut fipesnon 1®
Çonfiuetudinis , quia liberi nil capiunt à donatore.
Namque recepta eft lententia ftipulatione, fie cocepta
fiponfiæ Sc libetis adieélam liberoru perfionam in ma¬
teria tranfitoria ad hærcdes & trafimilfibili nihil aliud
importare, quàm hæredum. Itaque qui fibi 6c liberis
ftipuîatur vt hæredibus, ftipulari videtur non vt libe¬
ris fimpliciter, quodBart; Raph. Alex. Imol. Alciar.
notat, d. 1. quod dicitur. Bart. Bald.Caft. l.fi tibi. <$. fi
paétus.D. depaél. alij.d.l.Gallus. §.quidàrc(âè Alex.
■pedit liberas difipofitiones acquir.eiuis. 1. in ci°nue,
tionibus. D. de verb. fignif. expreifrifime -Anebant
i44Alex. c6fi.107.lib. 4.Pamor.confi.48· vol.i· ·
■mi.207. D.de iur. emphvt.Bald. l.i.ad fin.G. Pe^5 ,
perfiper I.3.C fi fiemus expoit.vîen.Deoius.co^ · *
Et ideo cùm nemo ηό fie acquirat fibi, .^7
non propterea impedi tur alienare quod lie acqoi »
nec haeres Te poteft dicere in partem .ftipuiacwm s
carum. Inde ilia quoque fiencenda,qitad quæin
74P Des Donations
prouidentia mea pro 'me 8c perfona quæ mihi fucce-
deie débet, non prohibeor alienare, lata traétafione
fchôlæ. 1- qui Romæ.Ç.Flauius.D.de vcrb.oblig.Bart.
Ki.C. fi mançip. ita fuer. alien. «Se l.i.C. fi feruus ex¬
port, væn. 8c alij frequétès, etfi in adieftione perfonæ
extraneæ dùbitét. l.cùm à focerû. D.deiur. don Cùm
igitur hæc donatio fponfæ 8c liberis vel fponfæ 8c hæ¬
redibus, non impediat aîieriatibnem , fequitur pleni
iuris dominium penes donatariam eife , quod domi¬
nium diffiniatur ius efie pro arbitrio de re difponédi.
Quùd fi verùm eft , fequitur hoc cafu fponfæ 8c libe¬
ris male neri donationis nullitates à confideratione
liberorum j qui hoc cafu pro hæredibus fimpliciter B
accipiuntur, quia liberi etiam exprelli nullum ius du¬
cunt à donatore. Denique & illud certum iri tali do¬
natione etiam liberos nihil de tali donatione, cofequi
polle, ni fi fin t hæredes matris donatariæ,quod fi con¬
tingat eos repudiare hæreditatem matris, actionulla
eis dabitur ad confçquenda donata, vt nec reliquum
eius patrimonium. Quod capiunt nullo modo dona¬
tionis titulo capiunt , fed hærcdi tatis màtefnæ titulo,
quod fi paternam hæreditatem recufant,· nihilominus
iure materno confequuntur. Hocdifcrimennon in¬
tellectum indicia multorum fefellit, cùm nonaduer- C
tunthoc cafu fponfæ & liberis, nihil in totum liberis
quæri,qui à matre adieCti funt in qualitate haeredum,
à patrenil in totum confequuntur. Nec moucndi fu¬
mus, quod claufula refolutoria appofita deprehendi¬
tur in cafu deficientium liberorum, vtfic cofideratio
liberonl etiam donationis motum elicuifle videatur.
20 Nam ante docuimus hoc cafu liberos in difpofitionc
non efie, nec ad vllairi partem de capite fuo vocari ,
funt vero in conditione pofiti ad refoÎutiontm, fic vt
Jionnati aut deficientes aCtum refoluant, quod cùm
fit, fuccedit illudverbain côditionepofita, nonelîè
in difpofitionc. 1. fub côditione.D. fi quis omilf caufi D
tell, glofi 1. fi quis ita hæredes. D. dehæred. inftit. 1.
Lucius cod. tit. Alex, conf.226.lib.;. <Se;;.lib.4. De¬
cius conf. 216. 240. 470. 248. Iaf. conf. 157. lib.3. vnde
illud diflidiofum, liberos in conditione pofitosnon
vocari ex prouidétia teftatoris, dc quo lati campi apud
Boer, decif.i;;. Syluanum conf 55. lib.i. itaque natis
liberis nihil habet virium illa conditio, fi non nafcan-
tur. Accedit ad id quod dicimus,tptum fponfæ quæri
in illa ilipulatione fpôfæ 8c liberis, quod ex caufi ma-
trimonij donatur,quæ caufa finalis cil,quod ex eo ap¬
paret cùm dicitur, pourparuenirau ntAriagc <jui autre- E
21 mentrieufi efie , quod eoadiicifolet, quia matrimonij
caufam in iure pro impulfiua habent. l.Titio.§.Titio.
D. de cond. 8c demonft. Oldrad. conf.;. 8c Decius. d.
conf. fed quomodo concipere folemus, nulla dubita¬
tio finalem cife, ex qua caufa cùm donatio fit, nullo
modo eo fequuto relolui a&uspoteft, etiam fi liberi
nati non fint. Ideoque integra acquifitio confiftit in
eo a£tu finali, & non refolubili, nec quidquam quæri-
tur adieris liberis, nifi vt hæredibus donatariæ : nihil
autem prohibet contrahentes magis affici ad certam
J fpeciem hæredum, modo hæredes fint, veluti erga li¬
beros , quàm aduerfus extraneos quofuis. Quare & F
Deciu»d. conf.216. in illa donatione fponfæ & libe¬
ris aut certe fimili perfonam liberoru putat adiedam,
addefignandum, quod verifimiliter futurum erat, vt
cx voto liberi parentibus hæredes extarent, fed tamen
inde ius nullum quæri. Non facit igitur claufula refo-
lutiua in cafu deficientium vim ad alterandam inten¬
tionem contrahentium, firefolui a&um voluerunt in
cafu non exiftentium, aut deficientium donatariæ hæ¬
redum. Confidcratio enim quæ in hæredes filios in¬
nuit, per matrem donatarium defeedit, 8c à caufi ma-
*Argititr. m Conf.Bnt.
Art.CCXX. 7,0
k trimonij nufquam refolubili, fed plenum effeftum
fortita per matrimonium, fievt natis liberis illi pCt
matrem capiant quod matri donatum eft, quod fi c<5-
ditio deficit, refoluitur donatio non propter deficien¬
tes liberos, fed proptef deficientes hæredes donata¬
riæ, qualitatis quidem padæ. Cuius rei illud quoque 22
argumentum eft, quod donatio fadta fponfæ & libe¬
tis, non foliim filiis hæredibus eius matrimonij, fed
quibufcunque donatariæ liberis acquirit, ciiiufcun-
que matrimonij modo hæredibus. 1. cùm virvbi. So-
cin.D. de cond. 8c demonft, Bal.auth. qui rem. C. de
facr. Eccl. Iaf conf.no. lib.i. & Arrcfto quoque iu-
dicatum Paiiliis memorant. Ex quo peripicuè datur
intelligi, quod a liberis extraneis donatori capiatur
per matrem capi, &vr ab hæredibus, ergo non à do-
natore,nec vt liberis fimpliciter fed hæredibus, ideo¬
que BaLauth. fi quas ruinas. C. de facr, Eccl. in hac
donatione tibi & filiis, negat ineffie aflum donationis
pro filiis ex parte donantis, etfi aliud fit cx parte ftipu-
lantis , quæ hoc cafu mater eft. Habent igitur liberi
quod fponfæ 8c liberis donatur, id totum quod ca-
iuntà marre, à patre nihil. Ideoquea&usinprohi-
itionem non incidit de non donâdo liberis, qnos ad-
uerfantes minus quidem cofultc putant. Ex quo illud 25
quoque euenit, vt cùm in vnafucceifionenonpoffit
pluritas primogenituræ dari, hoc cafu contingat non
plures vilius quidé perfonæ eife, fed plurium plures,
itavt liberi donatariæ defecudo matrimonio, capiant
primogenituram rerum matri donatarù, etiam fi fint
fecundo geniti rcipedtu primi matrimonij. Valet igi¬
tur donatio fponfæ & liberis vt omni iure defenfa,
valet genero & liberis, nurui & liberis, cùm nihil ca¬
piant per patrem , fed totum per matrem , fi hæredes
eius fint . ex quo in totum dencic ratio, quæ ab inca-
pacitate liberorum ducitur. Nec fitvlla interpofitio
perfonarumvetita,quiahoc cafu fponfa, nurus, gener
fi bi acquirunt, nec enim interponitur, qui fibi nego¬
tium gerit,quod reétè defédit Caft. in fimili fubicSo.
conf.261. vol.i. Nec inauditum cùm qui per fe capere 24
nequeat, interuentumediæ perfonæ capcte j quod in
filiis Preibyterorum perfpicitur, qui beneficia à patre
non capiunt, ab alio capiunt qui acceperat, c.ex tranf-
miffia ext. de fil. Preibyt. 8c filia matrimonio exclufa
ab hærcditate paterna, non excluditur à fraterna qui
patri fucceilcrat , de quo nos art. 224. Denique pro
hac fententia judicatum, 22.Martij,i;78. redintegra- jrrt.iof*
ta iterum ac tertib difeeptatione. c.
Quæri de eo confequenterpoteft, cùm quis donat 25
fponfæ 8c liberis interdicta tamen alienatione, fievt
omnimodo res donatæ ad liberos veniant. Nam hoc
plufculu poteft habere dubitationis, propterea quod
incidi videtur in prohibitionem, cùmperfona inter¬
ponitur capax illa quidem per quam incapax capiat,
veluti tali donatarius reftituerc iubeatur. Contra 1. qui
teftamentum. D. deprobat. Deinde pleni iuris titu¬
lus non confertur donatariæ, quæ libéré de re difpo-
nerenon poreft, imb vfusfru&us pene tantum colla¬
tus videtur interdira alienatione. Hic vero valere
donationem puto, 8c fponfæ quæri quamlibet inter¬
dira alienatione, ac per eam liberis, vt hæredibus eius
non vtdonatariis. Nam interdira alienatio extra fa¬
miliam, non prohibet interdiros fibi inuicem fucce-
dere, 8c hæredes cflè ui fic fibi fuccedere dicuntur
vt hæredes, nec vei « >ere id quod habent ex tefta¬
toris prouidentia, c i ure fucceilluo. Quare hæc
quæftio recidit iu priores.
Glossa 9.
St αΐ{βΐ.] Donatio mobilium coniunrim cum do-
II ij
7V-
Des Donations , Art. C C X X.
7Π
mtiotic terrât patrimonialium fîeri poreit, vt'l iigilbi.- A
tint mobilium, aut ctTcitc.
Gloss λ ια.
l’yrt peut datiTicr àlirtift.] Alter Cûitiugmii slttti,
l T- fi p tus donner ri f JnJTf.J i . m l... j.
rmciimplici, tint; redproc.t donatione muknmngis,
nuuetfi de r.tli uii vfqoam e£ cx-prefltim in contrahcm-
do qiadérrî matrimonio- Nam de faiilncoftlhnic co„
ArrictiEus feq nens Lhcuit, lcd rario mulxomaior m
Contrahendo»
dem quali (ntis vr mobilium £C aCqiP'fhujm^]»^
mmcisri polie non puro, Lie vtadi umui.i dchfiadotu
rarius noi t cen ratum Sed de pE uri L>u s diurri e m u.j: ; .
lis vt patiimqnij & raobiÜtini polie pu t £.1 „ quia (4,,
quaque don mûmes onera habent fcparita & ^
dus, ik probant Arcftologi ex facto Ludicatuin.
G J, O i s Λ Ip.
jpffi1 futitràndï ntitfim ntnp^im.
G i ossa ii.
Tua Ict tntuhltij\ Mo bili 1 ts n v niuetfînciâÉt De ac- ^
qiiadtibns tiü'ut hîcflauic, ncc volui; liane cumulari*
Glüssa 11.
Çittl vt+i'J fort Ae βιι iiùtfjfj In terminis* 1. ciim au¬
tem p, de Ergmm quia habeo ImlLs.c b ον c cùm mot iar,
volent igitur tales donationes etiam collatu acqnilt-
tionc in tempus macrimonifj cotra Lquüd fponia\C.
de don. .s j u * nupt. Promdç ii fin h nomine quoeæ fit
donario, eu quota dftennimrar à tempore m or ris,
tri.a.tn Ii «tprcHnm no fit donatione, vc ub ipia nanira -
adtuSïCuiutiiiodî donatiemts Îblar ohllgantad debita*
Itaque hoc mo.docorifcpne, incrementum fie deerr-
mencum recipiunt * vfu quidam donaris ambulatoria
vfqucad mortem, quodonte dotimniti, verbo,
U ûm* Sed d os turione 3 1; t de! î£tc dimin n etc d onatot
non poiïètdun.-itanj friudéjqtfad inir^diccimis-
0 fl fmytr* l'dfeqne^ Contra qtiàm lure Romaïiû;
Nam licuïi do natalium as alienum defiinôi nrjïi ft._
qtiituti ira nec rimer-andi donatori*· necefliuï. Ldpt
inyxorem t vbi R art. Angel Alex. AlEsct. Cyjj, lub
SijJyc, C. de nrg. gçû. I libEi.tr U. Γη] nr. πι^πιπα ]" ^
apudltriiarnnu. LÎ t* qui b. tant in polie il
me un on effet a Ei u n Je vnde rimer. traur, de bc-nu; de. iÿ
naus tunerind lis cil et.
G 1 o s s a i$*
^Λη rfi dUrnum Λ-dmt 1 1 μ n fie ^ηί(ί/)Γϋ-%^>\Ιί^,
gitidfidiiitfm Jit JmÀtjtrwm rfii dristjmn tmii
Gl-0SS4 IJ.
Mprcem nacuralcniinrelligi musant con-
demnacLoneiTi caEcin, qurcünaniLmionem rnobihunt
duimatjvclnn fi mari tus damnatus fit ad remuai per-
pmum, velu alter ieHgbnem profireaiur, hisennn
cailbus.iblilitili commumo, idcoque fit locus doni-
rionij quod pkiièdilicrnimus arc.^îi. Namlibçmli-
rares mut oui coidgas alterius damnatione non amir-
tuiu. 1res vijririi. D.de douar. inE.vir. &vuor, Lqitil-
qits.c. ÿ, vxorcs. C. ud 1 1 d . matell. 1. LÎ quL5 poilhae. C.
du bon. p eoicript.
G L O S S A 14.
j Fon/itio liltrHmtfl dvjiâtttinrm mn ACctptArt,
1 Ewif iiur^ntji m wnr*iff*m tritijiintl/ltro titrant ^
d‘!i£iIùTÏS*Mu
j dtidpi dmAtftmùtM ρτΰροβιΐι a AÏtert rt nMttArt
f·#·
J1 Et ter iiebt C j Wd h J ba j r t ;Γ] £ Ο Πι ΤΠ d ebi toru tn CTiümpl] Γ
pôfui rmts a l r . p urcc Je nre , lcd nec taies d onattonig {
per legata coiportiiïi panicnlarinm in ceftihi^^
tuimii poliunt, hmt emin taija JtsErcJiiLnpcduidi-
bit*v quâ le fis t oris., de mdc n on Jchct eilb"[o pûicü·^
donaron s d i m tou et c i doti;u.is Jj te r qn ideuic|ijiji I
coidumendo vfu iuo.Nam diipofitiotiibits liieratuni, 1
tcd ne delinquendo quidem Le ci. LDiaias. D* iuyid ]
jjihaudr pair.
QulJ verb h Gîta fit donatio bac kgc,, ne dusio- '
rius ad débita rcncanit. Hgo omis & nccdaîarraii 1
leqt; indudiam inter pertonas quidem proluliirisjdi-
mi nonpofie puto* non in ca donacipu-c,, qùeA'mro
ab vxotc aitt è cm ma , nee eaqua; fît libwe i forrs
noLuH, alioqui modus àCoîtfiLeniJincpiïiuincïa-
de t'eï n r> G ; 1 a 11 Isrcr aihi s in 1 1 onarionem rrcriliuinij
01 1 ia vit raid du nai £·■ qu od les per mi fit peff&fiiî
fert im p ri.ib i biïis este filas cfi. Sed c ùm errance ifc-
nstur, fie n:· ad débita tcneatui:, .cxccÎïti>-htffl
pmrtercsquoii idem donaior pore fi douart eiomi 1
morii Ha, £ : rrtî 1 ,i m patri m n mj* I taqüè fi relb.rùi^ '[ I
ial^'liereJe immobilium aqt fapttini· |
lu ir de E-- i t .1 folui al^dieted
iüo h ilibus, potu tt Jfi volu i.r lïud eiceflù gi ausrc bn>
dem iuuno b lJ i u m , corpora hiered 1 tatta “
fubiicere difl radtoni pro (olacndis debitiv, nplt-'p^5 I
reliitum'eflct mobilium: Turonum quidem a'nlcjir
tudo de mobibbus isalietunn demi nonpollcLuiiUL
i Z* β U fuTSisuin: îrj prend. ] Hic Confuctüdo !ibc-
ruin, facir du-nrjtat iLi3i[onacccpmtc: Jooariourm: Nec
enim cuiquam dunatum alfcqui riceefic e{L l me
cm etc. C. de fur. ddib. Sej tamen repudiatiouem
donationis non admitto, fi donatio in comratfum
vitro citrôqitf olfiigatorium traiifnt t vduti onn'c
adieâo ex parte donatoris debirornm fifiii endormit,
a ut oùm donaror aliquid fibi dnri fierive fiipu latus _
îcil. Nam hic courriel us de umomi maris cfi, &rvi tin- ^
que obligstqiii.s.t ideôque alterius l'actodij'Ufiui ne¬
qui t , ex reg. L lieu:. C. de n i c- Λ ob! ig. Al intt cfi i n
donationibus fuv.pl ic ibus, in quibus dimaornts ad
nihil obligatur, iilcoque eï remtnriiic liberum eft,
fiuc.doîiatorem , iîuc Creditores Dcipicias. Sed reluis
u^regtis oportet renunciot'i , suc benefidoprincipalt,
fic.vc resrelBrai io prifiibara cütilàm poflic. Qoiefi,
tuai de co eu i mobilia (k- aequæftus douati elTent , an
altcri renilnctatG'pôffir, vel cui terti?! paîi’imoniiciiiu
3 mobilibus, vt bk. Ego de plotibu s domriombus eiuf-
G t o s s a 17.
1 Qjiid J{ itfl/Wf U'M-î fi dent r tmjn re moriH* *
n Dtt prrmîtr an rf .] Qji id igimr fi finsnl f «ifirift·» ”E
coiifiat vrer prior perierit. Hjc rectus IurslfW^
tia pugniEj &pugnandi snlam pr^btieriuuvcto7 ^
refponfà., qme fi vccum amarnus πθί l pcril'^k '"'^A
n Lcntia T f iho n ian us co fucîj ia ni r Jum neirii Çl·^ 1 {· r
aliud enim refponJec Inriiconfi Iqm duos, ï.
tus. fi; 1. fi intei D.dc relu dub. I C-im hic i
ambo; L fi polTrlÎor, §> fi codem, D. dcftdig-rifi. Jj
quoi periter A; icq. eod. lit. de rebut Jubun aU"
fchobfHci ferip rores colligunt ex üto&ifiû H. ^ b.
n i ιηόηί o d ece ffeti n :, A\ nd ex co fi aîter i
rit » al i lue rc o , al i iid âge n ri prodciFc atir ob 11 1
mani.Reélè cêfênubus appwi fia-c âcialiaaetc
genere elib, quAinfoIubilis appcBaiiÇi ïî1'·1
ratio Jid potdlj cur in mutua donariqnc
perilici, vrtoqtt* iimul extincto, h.tredibiU ■'
7«
Des Donations , Art. C C X X L
75 4
notius quàm alij lucrum deferatur, etfi interdum fed
aliis cafibus inducitur præfumptio per legem. Ego
vero hoc cafu donationem in totum intercidere pu¬
to, nec quid quâ ex ea vtriufuis haeredibus quxripræ-
iercini in lucris, cum intentionem agentis perfpicuè
probari oporteat, & hoc fit prxeipuum probare hæ-
redibus agentis, authorem liium fuperftitem fuiiTe,
& in fadto ponatur vtrumque eodem cafu periillè,
naufragio, bello, ruina, incendio, & inter hæredes res
agatur, non inter fuperftitem & hæredes defundi.
probat text. 1. quod pariter. D. de reb; dub. & exem-f
piis probat lege lucrum marito deferente per mortem
vxoris coniugibus fimul extindis,non deferri, de quo
Signorol. conf.p. Purpuratus. Civlt.ext.de donat.int.
vir. & vxor. Lupus in rub. ext. de donat, int. vir. Sc
vxor. §. 74. Sicuti legatum præmortuo legatario defi¬
cit, iicvtroque eodem tempore moriente. 1. idem.D.
de reb. dubiis. Hunc locum plena manu verfauit Di-
dacus Hifpanus lib.z. refolut. c.7. fed varié implica¬
tur contrariis.
Article CCXXÎ.
T Pentre-peuuenc faire conflant le mariage, 3 donaifon mutuelle des Art-cc
meubles b au plus viuant d’eux deux , laquelle c paflera aux heritiers du c o n t >
furuiuant : d & i’entre-peuuent donner" par donaifon mutuelle*- leurs
conqueftsS faits durat le mariage, h tous vaulfiflent-ils plus que la tier¬
ce partie1 de leur héritage, k & ne tiendra celle donaifon de coquefls,que le cours
de la vie du furuiuant, 1 Et la propriété retournera pour la moitié aux hoirs du
premier décédé.
ΊβΤ pojjunt inuicem facere confiante matrimonio2 donationem mutuam mobilium* β-
perfliti, qua c ad hæredes fuperfiitis tranfibit : d & inuicem fibi dare pojfunt c mutua do¬
natione f conquœfius s confiante matrimonio acquifitos h quamuis tertiam partem 1 patrimo -
nij excedant , k & hac donatio acquifitorum erit folummodo ad 'vitam fuperfiitis , 1 Et pro¬
prietas redibit pro dimidio ad hæredes prioris defunfti.
Censvra.
Ium Omnino mutuæ donationi adiiciendum fuit, vt
‘{ttju- etiam æqualis effet, quod vicinx Cofuetudines omnes
exprefsêre, Sc res docet feribi debuifïè.
jt indo-
J 2 sic pojlujo sStPTtrs et ekevivs.
Les mariefeonfant le mariage, β pernent donner
l’antre par donation mutuë cr égale tout leurs meubles au
furuiuant pour luy . crfeshoirs , cr tous les acquefis qui fe
foht confiant le mariage, pour iouïr le furuiuant de la moitié
dupredecedépar vfufruiil feulement.
Hic de donationibus reciprocis agit, cùm antè de
fimplicibus ftatuerit, quæ ineunte matrimonio fiunt,
quibus ipfisfolaConfltetudorefiftit, ne vitra tertiam
fiant, fed his quæ conflante matrimonio fiunt vtrum¬
que ius obfiftit, nifi quantum expreffit licere. Ac ferè
ius cæteris Prouinciis Franciæ idem.
Glossa 1.
1 Donatio in qua alter tantum capit.
Z *y£ha m qua vterque.
a Donaifon mutuelle.] Donatio mutua duplici ratione
dici poteft, primùm cùm alteri ab altero fit, fic vt al¬
ter tantum &fuperfles capiat, fecundbcùm vterque
priorem libera contingentia Sc cuentus incertitudo
1 æquè in vtroque coniuge coniugibilis fuflinet. vt h
licet. C. depad. Quare iure quoque Romano vetitis
donationibus hanc ipfam inter coniuges fuflinent.
Cyn.Bald. Salycetus, Paul.Caftrenfis, Iaf. & exteri 1.
fi pater puellæ. C. de inoflic. teftam. Lup. in rub. de
donat, int. vir.&r vxor. $.;o. M ar filius fing. ;o. quem
locum cumulat Tiraq. J. fi vnquam. verb. donatione.
«um.ii6.C. dereuoc. donat. Sc exempla adiicit. Sed
altera in qua vterque capit, permutatio potius eil, qua
lArgentr. in Conf Brit.
donatio , fi nihil amplius datum quàm acceptum eil,
de qua i plà. 1. quod autem. §.fivir. &vxor. D. de do-
nationib. inter vir. Sc vxor. Dodl. d. 1. fi pater puellae*
Rom. conf. 1 45·. Curtius fenior, conf.66.Stephan.Ber-
trand.conf.17. lib. i.&Tiraquell. illo ipfo loco, num.
10. Boer. tir. Des mariages. §.1. Hxc tamen pofterior 2
Cofuetudini feriptx ignota, & fi etiam ratiocinari de
vfu volumus, no permittéda dc patrimonialibus qui¬
dem,· quiactfi omnimoda xqualitas xflimationis po¬
neretur, ita vt nihil in eo viri) dici pollet, tamen nec
autor maritus in rem fuam fieri pollet, côtra art.507.
& 214. nec mulier fundos auitos transferre in maritu,
in quo Iurifconfulti multum momenti ponunt etiam
data omni æquiualentia, Sc in voluntaria alienatione
non eil ferendu alteri ab altero adimi rerum patrimo¬
nialium St auitarum poteflatem: quia haeredum quo¬
que cofideratio obhflit volentibus, qui re&e externa
pro gétilibus fibi reponi recufant , etiam fi pecuniarie
nii interfit. 1. fi in emptionem. D. de minorib. quem
locum cumulat Tiraq. inpræfat. retrait.
* u pluo viuant.] An igitur fub alia quauis condi¬
tione reciproca euentus eiuidem, polfit fieri donatio:
& non polie putauerim , ne in materia prohibita fiat
extenfio de cafu ad cafum.
Tajfera aux heritiers du furuiuant.] Ideôqiie agenti
probandum eil, fuperftitem fuiffe aüilorem fuum,
in cafu. 1. quod pariter. D. de reb. dub. Proinde dona-*
tario licet abftinere rebus donatis & debitis eximi, vt
art. füperiorc.
d Et s’ entre- peuuent donner.] Coniunilim cum dona¬
tione mobilium.
Glossa 2.
1 Donatio reciproca debet etiam ejfe aqualis*
2 Eetione rerum.
3 Perfonarum.
4 Temporis „
II iij
755 Des Donations, Art. CC XX I,
φφμι*
rtrlrt* ilOj
H. C\
T /îjWrftrHiw iiiMjpa r«psw ^îU'wîj fliJWjjattir tnn tu#,
i f^Lltnic iQridtCiiwdv&tft* rttip'tÎâ iicbrl tffc
ttijtfàlii*
I e PwdonMfi» wuttttUi] Hk atuniaikerrcndiim tc-
u*^···* \m ftjnïütOrcji intolerabili ixtcogkainria vocem vatde ne-
ζ^Λΐύι,ιη on titille. Nam cùfli nutmam donationem
JÎÎeiiinc^aîqEjikm qnoqs.1 t tadiicerç dcbupranr, quod
exemplo c^rerrititQ Conibriudinurtt fitecrc poterant*
& vei'ù arric, 4 a. init à codent iubicdko non oinilc-
runf, itivt apparent hu fie errorem ilhun, quodfïpc
Alibi deprtlicndktut uon iiicbdj, fcd diligenriii: & me¬
moria: ex .nimia editionis ficltiuaiione, Mutiumi do-
lÎtrimirm igitur ifudligimas bicr coi liages pra'itr-
rim,qmL' Cmmacqiudis Lie : Nam quod altera paire
excedit, ladidonauoLicm PMuiire m vxcdTum. du-
R.unii prohibitionem, de dûnationem fiinpliccm rn-
quas itum cxccdiE.
Ritionreei ïqunkm oportet efïe, Îïcvtctdem
tes ab-v troque do net ur in tafia quo Superibis lit] tia-
que in aequa: Ilibus oportet vcntmqiic conruamn cjc
irq 120 ftintiantm cfl b. Na lu li aliter ç_lu mm e Net, au r
nuErtmorLÙli crniucirriontatirfottUto. donario non
Voleter iui parte conCiirtcrtte, vduti fi in marri mo-
ni o di Aumi eiTc-t „ quodvxar temam tantum parrexn
in acqn-ritj b usçapcrct r Luivftantc detnÎtœ ti-i,i[îimo-
nionon pbflct du natio fieri mutuade tertia vitro d-
tr yque. Nant quod ad alterum dc çatTmgihüs ex cun-
ucntioiie pctttnec, proprium dus cft, & dumtum
[nantit m fimplsctm donationem ventum confiante
murimonia , neque munet lsi natura acqu.rfitis rc-
ipeftu contrahentium iit ter fe, neque alienari po-
trft à manto, quod CoilUCUit iujquafisbirsnori appro¬
priais., neque de bis donatarp confiante matrimo¬
nio polfet difpotuTC in vtiliratesn aut Commodum
manti, quia éxcotiutncionc matrimoniali cins fiunt
proprij, Quare hoc cufu donatio non valebit* quia
donationem y puma efie reciprocam omnium quu-
liratum & imis xqtialb, aliuqui alrrr plus du nare te¬
peri rei uï fu b cuentu tiufdetu afur, quod eftvrri-
iLim , vxor qmc non capit nifi tertiam dc reliquis
inutili ter donaret, tùm dc co nihil oapint, & tinum
jitiitipponatux in lacto prappfiro pertinere ad ma¬
ritum- Pars autem tertia quam habet er, Jtge matri-
manij iri eo contrahendo, ü'im ,id eam pertinent ture
particulari dc conucnto, ritmvt ac qmtl us confiante
mammomo fadtus., ab ea alienari, non potdl: m eom-
r: iodum m ariti , q u ia quod habe r à coti li entrone ma -
rrimonï j proptid r um naturam iornciu·, fievr eofian-
t£' matrimonio non magis derogat i poflli r.tli cotiun-
noni, qtmn pammoimim alienari mariti commodo:
quod infra dicemus, tigo hoc talo , vt valeat dona-
tioconqLtiifiuum , oportet couiuges ex ctquo funda-
fiqusdefi in bis quod in eis inqaaiirate ac-
quir ituum, quod propriorum naturam fequatur, Co-
dittonum mutat & domticnsiti infirmat, quia alter
plus altero donare repcricuu Quare non perinde
inignam dubiiationctn habere debuit cunnoueriiaj
quam recitat Papus rit- de donation- ait. ji* quam.
Oc rerulEi Cbopp. lita i. c. i, Priuih Rulbo. dc m>
riryqm fibi çouquæfius omnes inimmmonio coli-
rrafiendo retinuerat, deimle confiante matrimonio
dombemem fcecmt dc coqmtfiibus reciprocam cum
vxore, qtu.ii hic apparet nihil dtc rs-cipryce nb vxo-
Te donatum , cinn acquxfius omnes silent marito
reteLiri dciiauci ex comiemionc. Idem dicimus cùtu
t x flaturo acquïfius pei tmcnt ad abeann comugum .
Nam bl e donatio mutua de his ml valere e , cim al¬
terius fint proprij > itideiü fi iis duabus Pteuiiiciis
coniugts acqmfiiTenr, in quarum aîten omises fT
acquiLcntis in altera euiimnincs,
1 ectpïoca amnium incaiu fuporftitis, donatartus r/
hil capiet fit bkqtir finit in prauincia vbi s|lc.f n|j
Capit , quia hic rudia fcciproatis' dici pott]\3
vmss tanreun capit , Bc vetè iir donatici fimphi. ^C(.
valet ratio qnx obucicuf, quod per uIclti dotn,: o.
nem redirue aid ius commune , per quod commiLn.
cantur acqiinfiiis : quia per sus commune ηοτ. ij
querctur acquiitii-o maioris partis quaindtinidjai
comit ritiu cxfaAo conrrdvcnrium
euentus teque tll conti gib 1 1 is-qutid dk opponit, «oh
b co η nem io ante cedens in matri inonio , tottim a:dyK
finit manto, & praeoccupauk acquiiirioncm
cosiTtace matrimonio dilccdi nequit, alloqui 'cafijw
toraui donationem manat? abvoa partt-j linque bk
claudicat reciproci ravdc alteritana. Std perpuun^
tfi in reciprocis donati nnibus inter comites , vj
fine æqitalcs , alioqui quod ex altera parte âcum'^
zunùt m itmpheem donatianem , dc-quodi^
Tiraqitelfiis, d- 1 Γι vnqusrq? vtrb. dynunont j nq^.
mer. tra,
Sedfic pcifonarum .fqualitaicm evsgiinuj, irrio-]
Q naro cibus reciprocis •cuuitlgtbus quidem , qtij
pcoiubeanrur inuiccm donare, omnino necdEcEil·
bent filltre voluiitaies & aitus iuùs inrra rnmL,r.·.
fisas i lege & ConfuLLudine, Nam qui irt .jb&uaij
dorure polium bac îege non renentur: Iraquc a-
cranio rui vetAtdanaioicm lub reciproca ilcnjdw
nc donate terriam bonorum , cdin ramcniUcfKitj.
neus non Jonct, nif 1 1 [Lurtam fu orum fub. IcniPicuii).
tu, quia fcilicet cd donario tertia; diam jsmpliciftr
fine vita rccipcocatione fieri poÉlct, licet igktit mnl.
tomagis fub i ea proci rare qu;mtr c umqut [icutkmiî,
fcd hic text, dedouutioinbns tontugum Icqiiitnrir
I) confiante matriinonm, quo tempore tniUi fimplec
donayo sditiirtirnr , nec ni fi reciproca per ïtpjjà'.a
euvntura, qrua ii iiqiudis non filet, id qiipi κηρίΐαί
ab aheto donaretur, ttanfitirc in donatioarai lim-
pheem , idcoque veritam. Quarc h ienrs nligirr u-
pu]aris,aut filiceruium, aut morbeifus, aurarite-
pes aut phtyfi cotre ptus, d: cetto iudtcio mdjcù^im
mori rictus hvfis panibus, vira: pnnei piri valenti &'■>
rrnti VJiori donaret, non {fiée tiare rcctproc-i dâin-
no sequatis ex pc cfimt c odit :o no probabilis rje>
tus continge π t ia. H tc cni m cai iis ex co 1 tunuri ic-3>
^ talitiris æilimaçione propentodum in utnnçEit&
ccrtè valde jn^qufii conditio oe conrrahhijr. b)m
ctfi interdum necidic , vt mori bund usu & Ihb·®*
Cum morte lucbintcm iuuenes viri ptodigL tfLiin>
tione antcuéfraur, r. un en ex communi confidsr®
narnii ifb adimunto fimvenda cil &: ÎSi^T^i?" ^
lori leoni", luqi litor, non qua: rato nec polin^n ^
hic prifomptio rrbüs bene ordinaris çûlil'JilI- Γ-1-"
bauir hiticicncciitiam Allait . L omnes. ^.LüclιIî■lς,
dc hisqurc i:i fi.uhi cred. &quos cuinttlirc m^:'r
vnas pro omnibus Tir.tq. vbi lirp. num. tij+
nrtic. 4Ç4. fix qua non ira pridem qimlam *
F Cu ri >1 i cem hac it-.ιρ rubat .1 c (1, quam quid ^
bo decumbens dc quo denique deccifir, vnlcnn^*··
nivxori contLilillct. cx 1. filii mea·. D- foh
. tu Ctonritnbus veterum icpro^inwruiii ved
piis, Tnronnm !Mrt-i4i. Andcnf. ίΐτί.^τ- ΓίΓη^ί^··
*}<!. Bkfcnf fiii+i/O. PitVon, arric- ïSi, ïraq’JC il^
propernodum pari &: valettidiae bporat clfidrtf ^
res , quod & Perr. Jc Btfiaperi- dixit- l .
C. de donat, ,int. mipr. aut certe non aOJp™*^fi
excedere, qua* quanrum aut Arifioteles inPO''tlLr >
aitl Fhtco in Legibus antecedere itare llj‘ '!!],, j
Des Donations , Art. CCXXI. 7jg
dequo ipfo Tiiaq. .vbi fup. num.135. Rota, decif.131. ^ tam. Nam remifiio iuris certi acquiiiti mera donatio
Quod in extraneis quoque Tiraquellus notat , & au- eft, Vt alibi diximus.
11 oKpr nu T 7 A
flores habet. nu. 13 4.
4 Dubitari potuit de illis donationibus quas noftra-
? XT\rrcp\ fàriiinr miiriiac n<oriorrrA i't-> _
jj. aaxxj uuuauumuuô i|u<id ΙΐυΠΓα-
tes Virræi faciunt mutuas peregrè in Hifpaniam pro-
fe&uri, aut Tripolim longo &'æftuofo pelago digitis
à morte remoti tribus aut quatuor , fedentibus inté¬
rim in otio & bene curatis vxoribus.Hanc dubitatio¬
nem attigit Gomefius gloflator reg.Cancel.rcg.de in¬
firmis rehgnantibuS , nec putat ex illa reg.fencm aut
naiiigaturum prohiberi relignare, nec fieri locum illi
difpofitioni, fed vnica ratio eius eft in verbis regulae.
Nos aliam fequimur inæqualitatis in hacreciprocita-
te,quæ tam infene 6c nauigaturo locum habet quàm
aliis omnibus, quos inæqualitas inhabiles reddit ad
donationes. Ego tales donationes valde inæquales
eiTeputo , & fut) tempus ipfum nauigandi fadas vix
probauerim, fi quidem contingat nauigantes in ea
expeditione perire. Namfireuerfi perfeuerauerint,
ninil obftat.
J T emporis quoq. squalitas exigitur , ne vnus ho¬
die donet, alter poil menfem , hoc enim modo faôlæ
donationes non mutuæ fed binæ & vtraque fimpl
orrinipnrlîp Γη n r Rr · Γ* /-lii
Jp ^ *■ '■'· uuuuiwauua. j utUUrtiCUl·*
proca & vtraque confiante matrimonio , inualida.
Excipimus nifi fecunda fieret fub commemoratione
prioris, & reciproca eius confideratione, quo cafu ab
pofterioris tempore valeret , quo fcilicet reciproca¬
tio concurrit, & vt ex confenfu tum demum præfti-
to,de quo Tiraquel. d. verb, donatione num. 13;. Cæ-
pola cautela na. Lup. in repet. rub. de donar.§,;o.nu-
mcr. 19.
6 Sed nec contingibilitatis conditio multum diipar
efle debet. Nec enim fi fub diucrfis conditionibus
donatio fieret, mutua dici donatio deberet, veluti
Hæccùmita fint , quæritur de donatione mutua^^M1?·
conquæftuum, an valeat in fecundis nuptiis. Nam de’ HC'
fimplici,idcftquæab altera tantum parte fit, antè fu- 4
mus prolixe loquuti- Hæc difquifitio ab eo pendet,
an donatio mutua confiante matrimonio fuperftiri
fada inter lucratiuos titulos ponenda fit, an vero in¬
ter onerofos. Nain confiat, l.hac edidali quæ de do¬
nationibus in fecundis matrimoniis loquitur, locum
fibi vendicare in contractibus dumtaxat munificis dc
β mere lucratiuis,cùm alter tantum donat, text.l.fœmi-
' næ.verbo,munificæ liberalitatis.C.de fecun.nupt. vbi
id Bald. notat , non habere locum in alienationibus
gratuitis, vbi & Francifc.Ripa. &Step. Belt.ibid.nu.
Bald. coni. 276. incip. verba fiatutorum. lib. 3. Su-
pereft inquirere an mutuæ tales habeantur, in qui¬
bus fcilicet alter tantum capit ex euentu conditionis
eiufdem. Anch.ex caufa lucratiua haberi negat , quod
fic habeatur conf. 101. & cof.acu. & confenlu traditur
hasipfas inter virum & vxoré admitti qualibet pro¬
hibitis caeteris, quod initio huius; Articuli docuimus.
Nam reciprocatio cuenrus æquèin vtriufqüe perfo-
uuiiauvii» uwu muLUa. icu omæ oc vtraque nmpiex XNam reciprocatio cuenrus æquè in vtriufqüe perfo-
accipiendae funt & perfe diiudicandae , neutra reci- C na contingibilis,pro caufa onerofa eft, quod Anchar.
proca & vtraque confiante matrimonio, inualida. ratiocinanir.&rra,rrriI_li<-pr,f\^/-i-«o/i> Prrr-, λ-
uuwauu wuu, «miua uiu uumuu ucocict , veiua linquitur. I. hac edittah m tali loçum non habere &
cum quis donat fub conditione , fi nauis ex Hifpania D aleæ euentum pro onere efle , qui non fit confideran-
venerit, alter fub conditione fi nauis ex Tripoli . aut dustemnnrr m m O-A „ „ ‘
~ . - - wV-av**w*w**^ 3 **■ V A AXt^ailia
venerit , alter fub conditione fi nauis ex Tripoli, aut
Berito, cum in altero dimidio plus interfit fparij, in
Britannia agentibus. Sed omnino fub eadem condi¬
tione donatarium oportet capere , alioqui reciproca
non eft, fed duplex.quia diuerfitas conditionis aôlum
alium facit, & diueriificat confenfiun.
O J i . . .
ratiocinatur,& cæteril. licet; Cdc padi. Ergo & acci¬
dentia & propria contradluum oneroforum his con-
gruere,ne iniinuario exigatur etiam fi quingentos au¬
reos excedat,quod Oldrad.confuluit.i39.& quos Ti-
raq.copiosècumülat.d. verbo donatione, nu.127. nec
minores ex ea reftiruuntur, quod ille num.i2S.&: con-
uentio de hæreditate futura valet, quod idem numer.
132. nec rcuocatur ex fuperueniétia liberorum vt nu¬
mer. 133. denique huic corradlui fymbola omnia one¬
roforum putant conuenire; Quod fi verum eft , re¬
linquitur. 1. hac edidlali in tali locum non habere , &
dus tempore quo cuenit , fed quo in conuentionem
dedudtus eft.Quarc hoc cafu locum non habere cen-
fucre Steph.Bert.vbifup.nu.;;. <Seconf. 17J.V0I.2. &
conf. 280. eod.vol. vbi & Ripa pofteque libere mutua
donatione fecundo coniugi donari , etiam fi liberi dc
Glossa 3.
Non potefi confiante matrimonio fieri remifii » ittrts λ
priore matrimonio extarent.
Quid igitur Cenfemus. Sic quidem omnino dif- 3
ficile efle fuftinere mutuas donationes in fecudis nu- Donatio mu-
. . ptiis extantibus prioribus liberis , iure quidem con- tua &
tequxfiti 'alteri. J J luetudinario , quiavbique videmus per Ordinatio- lUconfian,e
yjtn l. hacediÎiali habeat locum in donat ionibm mu- E nes R^gum tales ad conditionem modumque com- fa&a^dequ»
munium & fimplicium redigi, quoties donationis ύ-txunt
tuluspræfigitur adfiui. Quare hodie infinuatione ta- |nr|f4 Φ > fi
les indigent non minus quàm aliæ quæuis, &qu6d^^5
mutuam confiante matrimonio admittunt, iure coh-^"4^""
fuctudinario non funplicitct receptum eft, neeni CiZ.HThc.
dc conqux-ftibus , idqueex fpeciali dilpofitione con-
fuetudinis,& quod modum nullum talibus ponunt,
id quoque ipfiim immutatum eft, nec vitra tertiam
vllo donationis titulo donare licet. Art. 433. Non igi¬
tur donatio mutua fuftinetur ex alternatione euetus,
aut quia onerofus contraflus fit, quæ ratio ad confir-
m-irmnom λ λΛ _ 1 . Γ ι λ · .
Donatio mutua inter onerofos contraÜus efi,
^irrefiumde eo.
I Sequitur ex fuperioribus illud inquirere, fi in con¬
trahendo matrimonio conuenerit,vt acquçftus elfent
alterius coniugum. An confiante matrimonio pofte-
rius difcediabeapoflit, & communio redintegrari.
Dixi interrogatus, mihi videri nonpofte,quiaCumin
matrimonio contrahendo ea conuentio intercefTerit,
:o poftmodum durante , nulla conuentio lucratiua
. . .7 7: ^ wmucnuo lucratiua aut quia onerofus contraâus fit, quæ ratio ad confir-
alterius volitate fieri poffit , per ceffionem aut remif- F mationem totius adtus valeret,fed reftringitur ad tcr-
fionem lunumante acquifitorum. Nam remiffio iu- tiam . vt miiliher * Ια "Z Σ 1!·
r - - - Ν '- * r aui JLC1I1U·
fionem i urium antè acquifitorum. Nam remiffio iu-
riumabvna parte fadade eo quod ei &foli compe¬
tit, nihil aliud eft quàm mera donatio , confiante ma¬
trimonio vetita: nec enim vllus confenfus poteft præ-
ftariab altero, commodo alterius nifi mutuus. At hoc
cafu nil habet alter quod donet , mutua igitur dona¬
tio efle non poteft, multominus çqualis.Deindc etia fi
admitteretur ad partem is qui acquæftibus ceiTerat,ex
paifio tamen non nifi dimidiam habere poffet,reliquu
^cideret in fimplicem donationem, ideôque veti-
tiam,vt quilibet lucratiuus, nonobftante contingi-
bilitate euentus. Adde quod Ordinatio id exprimit
per haec verba , ne pourront donner en quelque façon que ce
/2if,qua enunciatione omnis generis donationes pro-
hibitæ videntur. Quod ipfum Boër. fenfit. decii. i8y_
numer. 10. alioqui facile effet fraudem facere libens
prioris matrimonij, nominarim. Iafauth.præterea.C,
vnd.vir. &vxor. &Stephaii.Bertran. d. 1. hac edidla-
li.numer.38. vbi ftatutum donandi permilfiuum pu-
ut interpretationempaffiuam recipere, à d. l.hac cdi-
1 1 iiij
7?p Des Donations. Art. C C X X I. 76a
ûali. Adiidmus quod donationes mutuæ etiam fi A nator nihil in bonis haberet praeter coriquçftus.Nam
• Γ _ λλ mn^niiiirn nnnrlrnmniip Ar fnrnin^ îmmnhili Xrr#*kni. i
pendente euentu incertae funt, tamen eo confequuto
definuiit oneroii contradas videri , quod Raid, dixit,
d. l.hac edidali,& putat fatis elle , vt lie lucratma vi¬
deatur & incidat in d. L hac edidali. Sicuti cum dos
datur maritOjVt folutô matrnfionio lucretur, etii îm-
tio onerolits videtur propter onera matrimonij , ta¬
men euentu lucratiuus fit, quod Bald.aitconf.i76.lib.
3. An^el. §. quia verb,auth. de nupt.Iaf.l. fi donaturus.
§. 1. D° decond. ob cauf. Boer.d.decif. Betr.d. l.hac cdi-
dali.nu. 41.
Refoluitur etia in donationibus mutuis Ord. Fran- g
ctfci II. & 1. hac edidali locum habere , vt neuter de
côiugibus extdntib. liberis prioris matrimonij poifit
fecundo coniugi plus donare tertia bonorum, nue de
proprietate, fiue dé vfiifrudu, vt hoc cafu huius Ar¬
ticuli, valeréqite per omnia hæc verba , ne peut en façon
quecefoit, & quidquid vltrà donetur pro nonferipto
eife,tametfi id non cft receptum, quod totum volunt
liberis prioris matrimonij applicari, ex f. illud, verb.
adperionas liberorum deferri & Bertrand, vbi fup.
nuno.21. Bald. confi 401. vol.z. Angel, aurh. de non
elig.fec. nub. fed liberis tam primi quam fecundi ma¬
quodeumque de fortuna immobili &rebus foli dona-
tur,perpetuo quidem habendum, omnino fifti opor¬
tet intra tertia, quæ nulla de caufa excedi poteft. N0u
extantibus quidem liberis minus abfurdum profufmg
donari,fed tamen hçredû confanguineorum omnino
rationem haberi oportet, & eget hiccafus cogitatio¬
nibus reformatorum.
Illud etiam quæritur,art donatio tertiæ partis patri. 1
monijj&omnium conquæftuu cumulari poffint, nam
nc hic quidem cafus expreifus eil. Sed ego vtramque
intra tertiam coercendam puto , fi etiam ad hæredes
rraniit, id c ([,par héritage. Nam de tertia patrimonij &
frudu dimidiae conquæftuum fponfæ aut fponfo fie¬
ri admitto, ctfi hic cafus mixtus eft , de quo dubitari
pofiet, anfub fimphcibus intclligi poiht, an potius
omiffus, de quo Alex.conf.516. lib. z. & conf.81.lib.}.
nu. 17.
Quid fi maritus omnes conquæiius donaueiirex-·.
traneo, an vxor intercedere pollit, depromptu eft re-
fpondere non pofic eum praiudicare vxoriin parte
eius. Sed ponamus maritum nolle acquæftus optimo
iure aiferere, id cft nolle appropriare, quo cafu poteft
fundati fint in hærcditate donantis. Nam fi nulli funt
aut moriuntur ante donatorem, reualefeit donatio.d.
§.illud.Ripa. d. 1. fœminæ. Alex.conf.zn. lih.7.Bart.
4 conf.j*. Anchar.conf.z79. Etfi fcio ex hac femetia an-
xu&tefl art. no jyyg, mutam donationem in fecundo matrimonio
113. K.C. rcdu<ftam ad modum , quem vnus de liberis prioris
matrimonij caperet , ex arrefto delinente Septembri.
Sed ftante eo quod hadenus obferuatum nobis eft,
vt de tertia fien pofiet in fecundis nuptiis , confequi-
tur reciprocam de eadem fieri pofle , vt ante docui¬
mus, Art. fuperiori. glof.;.
Glossa 4.
I An donatio conqttafluum omnium fieri pofiit.
1 An cumulari donationes plnres pofimt.
3 An maritus omnes conquafiu* extraneo donare pofiit.
4 An vxtr pofiit intercedere.
5 Quid fi mari tus promittit acquirere CC. libras.
6 An tale paftiwt vim habeat nullis fattit in matri¬
monio.
7 pelatiuum, qui, condit tonalem facit difiofit tonem.
Leurs conque/fs.] Sed incidit dubitare , an hæc do- E pado fcilicet aut confuerudine,& cofuetudo quidem
natio mutua ad vitam de conquxftibus , quæ fit con¬
flante matrimonio poifit fieri in eo contrahendo, fi-
ue reciproca fiue vt alteri tantum acquirantur. Nam
hic cafus non eft à confuetudine decifus. Nec dubi¬
tatur quin padis matrimonialibus fieri poffit,ne alter
de coniugibus partem vllam capiat de acquæftibus,
quin item vt quotam dimidia minorem capiat, quod
vfus recipit, deiam olim fcripferat Ioan. Fab. 1. de fi-
dcicommifio. C. de tranfad. de fæpe caufæ incidunt,
cur id fiat magna cum ratione , veluri fi cum maritus
magna pecuniam in numerato haberet , de metueret
non ante annü acquirit , fed padura & hominis pro-
uifio protinus à conuentione, fi inter cæterapaâa de
communione conuenerit inchoanda nrorinusà ma¬
trimonio. Nec quifquam dubi caret tali pado appoli-
rode acquirédis ducentis libris, dimidium acquæftus
fi fadus ellet mulieri ex conuentione celTururfi.Non
minus fi fadus non fitquado fadr & faciendi lexàvi
eiufdem padi defeendunt, de adio fadum repræfen-
tat in qua faciédi necefiitas ineft,alioqui inutilis eua-
deret ftipnlatio de mulier circum nenta, quæ non ali¬
ter in manum viri conuentura erat. Nam de fi man¬
ne côiuge fine liberis mortua hæredes eius ad paratas F tus diffinita conuentione fponfæ ducenta pepigit
fuo vnius labore opes accurrerent , cauerit vt fua pe¬
cunia quçfifa fua etiam manerent mortua fine liberis
vxote, aequum pacifci videretur. Sed tamen donatio¬
nis titulo citra pada matrimonialia Sc onerofa dona¬
tionem conquæftuum alteri fieri non admiferim , fic
quidem vt ad hæredes trâfeat donatarij coniugis am¬
plius quàm de rertia acquæftuumialioqui pofiet con¬
tingere vt liberis ex eo matrimonio fublatis extorres
agerentur donatario omnes coliquæftus vendicante,
.mopes,quod admqdu immane çllèt,præfertim fi do-
trimonij applicatur , pro modo portionum in quibus C de omnibus difponete no minus quàm de mobilibus
·· 1 'T r "r...- de quibus qux::ti fut acquæftus. Ergohicdonatarius^
redè oblîftit vxori ante appropriationem, 6c interce¬
dit quo minus maritus vllo fuo fado ab contraâufe-
mel placito difeedere pofiit.
Quid fi quis promiferit mera liberalitate nullo preq
tio accepto fponfie,protinus à matrimonio acquirere
ducentas li eras annui reditus qui fit futurus eiuspro·
prius, de maritus ante annu matrimonij contradi mo.
riatur non fado acquæftu : An ne vlla adio mulieris
futura fit , quia Confuetudo ante annii à matrimonio
contrado communionem coniugalem nullamindu-
xit. Sed videtur darrdam adionem ex pado. Namac-
quilitio de fadum dedudum cft in ftipulationem ob
matrimonij caufam,de perinde habendum ac fifpon·
fus ex matrimonij caufa donalfcr fponfæ ducentasli-
bras annui reditus,de quo ip fo an valeat , ante diflè-
ruimus.Et hçc ftipulatio puraeft,nec adacquifitioné
aliud expedat quàm matrimonium fequutii,non per
modum retuporis fed per modum caufæ, nec pendet
ab vllo cafu aut conditione fufpenfiua præterquam a
matrimonio , fed communionem coiugalem non ex¬
pedat , & duplici quidé iure communio quiri poteft
pro fua parte conquæftuum , etiam fi fequutd matri¬
monio nulli acquæftus fierent, tamen non minusdu.-
centa deberentur , veluti incerro eucnrus redempto»
quod Ioan.Fab.fcribk.d.l.de fid e ico m m i ifo, ni fi φ1'
dem conditionaliter concepta efièt ftipulatio, velu¬
ti fub verbis fiquos fieri contingeret, vel quos neri
contingeret ex natura relatiui , qui cum futuro con¬
ditionem importare putatur à Bart.l.fi italcgatum-U·
de aur.& arg.leg.de 1. inter ftipulantem. facratn. U
de verb.oblig.
Glossa
ySi Des Donations. Art. C C X X ï L y 6%
Glossa 5. A
g Fditfs durant le mariage.] Narh ante fadi inter patri¬
monialia habentur , quoad coniuges inter fe.
Glossa 6.
h fota vaulftffent-Hs plia que lu tierce partie. ] Quia hoc
cafu v.fufrudus tantum donatur non proprietas , fed
tamen cùm vfusfrudus hoc cafu dimidiae fit, confe-
quens eft dimidio proprietatis æftimatum ex coniue-
tudinaria æftimatione ad quartam proprietatis afcen-
dere, ergo intra permilTos terminos confiftere , & g
hunc vfumfrudum diminuit onus alendorum libe¬
rorum, fi qui funt.
Glossa ?.
1 De leur héritage.] Imo etfi nihil habent praeter ac-
quaeltus.
Glossa 8.
* Et ne tiendra celle donaifin de conquefs. ] Iure Romano
etiam fie fieri poiTet,vt ad haeredes trâfiret, quod vul-
gb notant. 1. fi pater puellae. C.dc inoff.teftam. Atque
quodexdifpoiitione hominis Confuetudo admittit,
alibi vtentium mores inuexcre, vbi fuperftes^con-
quæftibus fruitur,vt in comitatu Nannetenfi & alibi,
ied & quibus cafibus vfusfrudus de iure admittitur,
hoc quoque cafu admittetur.
Glossa 9.
1 Et la propriété retournera .] Inepte, U propriété retournera,
cùm femper manferit penes hæredes donatoris, fie fit
confolidatio, ita vt hæres donatoris cofolidatione fa¬
da redè concludat in poiTeiïorio , & poiTeffionem
oiîit ingredi propria audoritate,nifi quidem vis ob-
et, & feandalum timeatur.
Sed hæc donatio cùm fiat conftate matrimonio, an
ab ea ité difeedi pofiit mutuo coniènfu : Nam ante de
faétis in matrimonio contrahédo diuerfum nobis vi¬
deri diximus. Sed nihil obftat quominus rcmillio do¬
nationis confiante matrimonio fadæ,eodem manete
fiat,quia ab eadepoteftate & iure donandi facultas &
remittendi procedunt, accedente confenfu æquè ad
vtrumqi adùadaptabili obligationis &refolutionis,
quem locu tradant Decius conf.260. Lud. Rom. 517*
Tiraq.d.l.fi vnquam.verb.donatione. nu. 234. & 239.
6c 171. Bern.int.decif.Rotæ , decif.a.tit. de padis , &
qui velle poiIunt,iidem poliunt & nolle data habilita¬
te fimili vtriufquc temporis,& confenfus & dillenfus.
Article CCXXIL
T aurale donataire Iefdits biens, a la charge qu’il fera tenu3 nourrir &
fuftenrer les enfansb du donateur, c ii lefdics enfans n'ont autres biens,
d vacation, ou moyen d’eux nourrir0 félon leur eftat.
T \T habebit donat arm feu fiupcrfles ditta bona , ea lege vt Ά proflet alimenta liberis b dona-
^ toris, cfidi£h liberi nulla alia bona habeant , A aut artificium calleant / quod eos fecun¬
dum perfenarum qualitatem pofiit exhibere»
Glossa i.
1 Hic articulm iuris e fl innouati.
2 Donator facttlt at ibus lappa, a donat ario alendtu.
I Huic Articulo nil video quod addi aut detrahi pof-
fit,&eftiuris innouati. Non fuit enim in veteri icri-
pto Confuctudinis hæc adi c dio, fedluduofa multo¬
rum querela permouit ordines, vtinconfultæ liberali-
tati modum & legem ponerent ex naturæ &humani-
tatis confideratione cùm vitricorum &e nouercarum
inclementia, quibus fubinde tales donationes fiebat,
multos permoneret crudelibus exemplis, cùm ple¬
rumque priorum matrimoniorum liberi alienas fores
defertifpedarecogerentur,niinium fero reuerfuro
vfufrudu donatæ dimidiæ , quem perte inutilem fa-
dura erat expedatio alienæ mortis , quæ ipfa confi-
deratio Iuftiniano fumitur , Nouella 18. Mobilium
quidem donationi nufquam impofita eft neceflitas
alendorum liberorum, non Art.219. non 220. Sed hic
de his agit,quæ confiante matrimonio fiunt, libe¬
ros expedant , eo fcilicetcafu quonihilin bonis fit
donatoris praster conquæftus : Nam fi patrimonium
idoneum ad alimenta iiipereft , nil habent quod con-
a querantur.Certè etiam Iure Romano donatore ma¬
gnae cuiufdam partis bonorum facultatibus lapfum à
donatario alendum putant,liberôfque eius paruulos,
de quo Cyn.l.i.q.^.C.deinoffic.donat.Alber.&Im-
C mol.l.Titia.§. imperator. D. delegat.2. Mafuer.tir.de
aliment. §. vit. Aymo.Crauctacof 51. Quodno&in pa¬
trono donatore iudicauimus,qucm ad inopiam reda-
dum preiby ter de titulo conueniebat inclementer ad
folidum,&: parte contentum eifeiuifimus. Sed & pa¬
tronum Ecclefiæ facultatibus diminutis ab Ecclefia
de bonis collaris ali oportere putant. 17. q. 7. qUod
Rochus de curte tradit , §. incip. & vtilelib.de iur.
patron. & Pauli Citad. parte 6. Art. 4. & idipfum in
domino feudi inquirut , quos copiosè congeifit Moi.
ιη.§·5θί quæft.39. tit. defeud. verum amantibus iure
quidem fummo ηδ e lie proditam de eo adionem fa¬
tendum eft, quod glof. agnoicit.l.in condemnatione.
D.dercg.iur. Sedæquitas &Iudicis officium, &hu-
D manitatis confideratiofuadet faciendum, & ingrati
adionem dandam.
Glossa 2. "
I Alimentorum fignt fi catio plena,
l Άη ali debeant tn domo fitptrfiitif»
a Nourrir er fufi enter ht enfans. ] Hoc ipfum fenie-
rant pridem veteres in donatione inter virum & vxo-
rem.Bald.l.hac edidah.ledura antiqua. C.defecund. t
nupt. Stephaniis Bertr.ibid. nu.20. Hæc verba vero
continent omnia ad vitam neceftaria, alimenta, ciba¬
ria, veftitum, habitationem, quæ fuffragia vitæ Cano-
niftæ appeliancué. q.7.c,itanos.& Uegàtis. alimétis.
EtlaiouyP*
fance d’vrs
art. no.
N.C.
Ακτ. eext.
Ν ον AS
Cons.
Λ RT . CCT
Novae
Cons.
y 6% Des Donations, Art.CCXXIII. 7^4
D. de alim. le^at. l.etfi non funt. $. Γι cui fortc.D. de A lib.agnbf. locus latè apud xiraq.in primig.q.7J.0 &
aur. & argent? legat, l.cùm hi. jT. qui tranfigit. D. de q.fe.q. Thol.77. Alcxrfonf.27.lib. 4. Ac pcndetqui
ttanfad. & medicamenta. 1. verbo viftus. D. de verb. dem modus a îudicantium æftimationc , qU0 modo
ihmif.l. ftcùmdotem.§.fmautem. &ibi poft.D.fo-
lur· matrimon. Quarfitum memini, cum fupcriles de
comugibus alimenta offerret , fed eaprjitare vellet
in domo fua communia cum reliqua fua familia , mi¬
nore fcilicet fumptu. Abbas, & loannes Andr. pu-
tant, coniugem cECjuum pctcrc, &c in domô debitoris
præftanda. ° Nec dubium quin interdum commo¬
dius fiat. Sed omnino ifta oportet indicari ex circum-
ftantiis: fiunt enim quibus probro effiet aliinEccle-
iia , fiunt puella? . Sed interdum inimicitiae & fi mili¬
tâtes obiiciuntur , & infenfa confuetudo & infiocia-
bilis morum perueriitas,quç cùm proponuntur^aliud
atque aliud confiulendura eil , de quibus Rochus difi- B
ferit vbi fiup.
Glossa 3.
ï Hxc difpofitio de liberis cuiufcumque matrimonij acci¬
pitur.
ib Pu donateur.] Intelligendi funt non folùmex illo
matrimonio fed & priori , quicunque donatoris hæ-
redes præfiumpti futuri fiunt. Nam licet in contradi -
bus matrimonialibus illata mentione liberorum in-
telligarur de natis ex illo , de quo Signorol. conf. 69.
alij. l.cùm vir.D.de cond. & demonftra.vbi Socin.ta-
menin difpofitionc legis aut ilatuti cùm refertur ad
vnum de coniugibus, aliud cenfcndum eil, & dc qui-
buficunque intelligcndum. quod Iafi. notat, coni.115. ç
vol. i. Diximus Art. 210. verbo , il er /es hoirs. Cæ-
terum de legitimis accipio , edi aliis quoque Gumi-
tum confiuet. Art.87. & Druydum, Art. 188. aliquid
impertiunt.
Glossa 4.
i [yilimentd non debentur ei, qui aliunde potefi Vtuere.
i c S’ils n ont autres biens.] Veluti ii patrimonialia habeat
aut alia. Haec enim alimenta non iurc adionis aut
ft ricto iure, fied officio pietatis & ex aequitate petun¬
tur, quod quoties accidit , ab eo alimenta peti non
quantaque decernantur vfique ad eam aetatem , nua £
alere poflint, aut opificiis infiueficere , quod cùm finit
alficquuti, excluduntur vt nidis aues cùm volare inci¬
piunt & efferri , quo tempore valere à pareiiribtis iu
bentur. Quod de toto dicitur , de parte etiam iiiteilj'
gendii eil, ita vt fi quid habeant (lippiendum fit quod
minus habent. Nam bona eorum pro alimentis ven
di non debent, quodredè Alex, fienfiit, confiyi.Iib
&conf.ioo.lib.i.
Glossa 5. . .
I Nobiles non funt adigendi ad artes manuarias,
l Pater filio Ja ter doti debet prouidere de titulo.
d Vacation. ] Cura artem aut opificium callent, qnt 1
perfionæ qualitati poiïiint congrubre. Nam nobiles
manu vidum quaerere non fiunt adigendi , quod Rart a
tolus dixit, i. 1. Cod.de mand.valid.de rurfumtraftatii
de aUmentis. Cepol.tradat.de priuileg. iiobili. priui-
leg.23. & Tiraqucllus trad.de nobihtat.cap.20.11um.
110. Quod fi quem pater facrauerit, omnino de titulo
prouidere, iic enim loquuntur, adigendus cft. Hone-
(lac artes & libero homine digna: nobilitati conue-
niunt : Nec vero ferenda eil ignaua nobilitas, qmeab
aliena choenice fuum fiemper demenfium expedae, fi
corpore & mente valet.
Glossa 6.
1 Cùm alimenta ex caufa pietatis delentur , nectfiiuti
habenda ratio,
2 Non item dignitatis.
' Selon leur e β at.] Hoc quidem cùm fupereil vndefûr. t
Nam cùm alimenta non ex debito , fied legis aequita¬
te tribuuntur , ncceifitatis quàm dignitatis potior ra¬
tio habenda eil, quod Baldus dixit. 1. fi maritus.D. fo-
lut. matrim. Nec enim de alieno luxuriari datum
eil fied viuerc, quod alicubi Hieronymus de iacerdo-
tibus dixit , fied tum demum cùm fuppetunt faculta¬
tes , dignitatis ratio habenda eil. 1. x. §. mulier.D. <1«
poifiunt, qui aliunde habet vnde alatur , imo nec pa- .vent, inpolfieifi mitten. Panorm. & Fclyn. c. cùmi
ter hoc catu tenetur liberis , aut libertus patrono ii omnes, ext. de confiuet.Martius, dccif.nS. TiraqueL
aliunde habent. 1. ii quis à liberis. §. fied ii filius. D. de vbi fiup. nu.136.
Article CCXXIII.
ÊjjjîJÎK 'homme & femme conioinéts par mariage, ane pourront b donner
c rvnà l’autre aucune chofe par teftament ,d ou autre difpofirion deder-
niere volonté.
V’ Nus de coniugibus* non poterit b donare c alteri rem rullam teflamento , d aut alia dijp·
fitione vltimœ Voluntatis.
Huic Articulo quid addiderim? Nam eiliuris in-
nouati,&: à prauis exemplis cautionem adhibet,quod
adlus reformatorum indicant, & veteri confiuetudine
aliud licuit, vnde exerças lites , vt illa nobilis pour les
Seigneurs de Candale , contre les Seigneurs du Pont, ex caufa
talis donationis. Simile ilatutum Antuerpiae , quod
Molinæus confil. 31. memorat & Papia: , quod Cur¬
tius, conf.6. & Parmæ, de quo Alex.confi. 2 6. lib.2.&
crebro agitant fcholailici ficriptores. l.i.de C.de fum.
Trinit. &nos Art. 218. &catèfialutariconfilioneli-
D ceret indu itum eil, ne fiubinde coniuges ad inconiuh
tas libcralitates fraude heredum illicerentnr,tum mi*
ximè cùm lachrymæ & mœror animum ffexêre,&^a‘
ptationes exercentur, & defiderium antcaff^con-
fiuemdinis mouct , quod non bonovfiu receptum·
vit. D.fi quis aliq. teil.prohib. & 1. captatorias. D.dc
hæredib. inilit. reitè & prudenter Confuetudo cor¬
rexit. Erat tamen optandum , vt de iure reflandi m
mulieribus maritis aliquid reformatores ilatuerent. ζ·Μ
G lossa.
7 6$ Des Donations, Art. C C X X ï 1 1. 766
Glossa i.
1 Jure ciuili Tw C? Ύ xor haredes inftituere potuerunt, al¬
ter alterum.
2 vir potuit omnia bona relinquere vxori teftamento.
3 Tale tue merito per regna corrcttum.
a Ne pourront.] Vapulat hic tota Romana Iurifpru-
dentia, per quam donare , legare, hæredem inftituere
1 maritum vxori lienit &c contrà. Quin &: donationes
2 confiante matrimonio inutiliter fadæ hoc ipfo mo¬
mento confirmantur. Difceffum eft enim ab illo ditli- ^
diofo iure, & iam nugari definat de fui illius iuris po-
teftate & finibus,& de ftatuentium per orbem aucto¬
ritate, An valeat tale ilatutum, de quo illi, d.l.i. Cod.
de fumm. Trinit. Roman, con f.39. Alber.parr.2. fta-
tut.quæft.iu. Alexand. conf.41. vol.i. Cor.conf.n6.
Bald. & Iaf. 1. exfadlo. D. devulg. & pupil. Decius,
latèconf. 1 96. quibus locis homines Reip. admini-
jlrandæ non bene periti , & in fenticofi iuris admira¬
tione defixi à fuo iure ddudiciis pendere volunt rerü
3 arbitrium , ne illud liceat vfquam quod in capo Mar¬
tio non licet, cùm id ipfum regna, Dynaftiæ, Prouin-
ciae magna ex parte & merito fuo contempferint. Er- C
go illi difpofitiones omnes teilamctarias vtilitate mu
tua in coniugibus admittunt. Cur aliter faciendum
gentes quæque putaucrint nue ratiocinari non libet,
etfi abunde erat vnde faceremus,vnde planu fieri pof-
fet parum in rebus vidiffe , qui olim deteriora proba¬
runt pro iure. Sic tamen illi. 1. vit. D. fiquisaliq.teft.
Îroh. 1. vltim. C. eod. l.i. §. vltim. C.deharred. inft.
.vit. C.de inft.& fubftit.l.2.D.de dot.præleg.l.vxori.
§. vxor.D.devfufr.legat.l.i.$. fcicdum.D.derei vxor.
aci. Denique vbi non aliquid eiufmodi in illo iure.
Quid illud virum bona omnia fua relinquere vxori
potui fie teftamento, quod Raph. Cumanus defendit ^
confil.98. incip. deriforium& quosTiraq. d. l.fivn-
quam.verb.donatione. nu.119. Decius conf. 540. Sed
lexpatria carcos mentis motus coercendos putauit,
& ad fuam curam iudicauit pertinere,quid fixminam
probam matrimonio capere iusfasveeffet, fixa per
omnes lege , quid etiam vitra legem beneficentia ma¬
riti. Nam communionem bonorum omnium indu¬
xit, &infirmilfimum animans ad æqualé laboris alie¬
ni huélum vocauit, quod negari non pofllt magis in¬
dulgenter, quàm pro merito. Addidit & doarij hene-
iïcentiamjnecliberalitatesquidemmutuasvetiiit, & £
donationes in quibus hi Articuli verfantur. Sed tor
collatisin morte mutandum non putauit, quod ge¬
neri & fanguini dcberetur,nec indulgendum lachry-
mis & fidlo fçpe fuperantis dolori cxiftimauit fapien-
ter: cùm bonorum cura ad viuentes potius pertineat,
quod Plato in hoc ipfo teftandi argumento fcripfit,&
alibi dicemus.
Glossa x.
t Donare cr' legare.
1 Teftamentum cr contrafttu differunt.
} Contrahi poteft m teftamento.
4 Nulla donationif ftecies in testamento ftt inter coit -
iuges.
J Nec mortis cauftt donationes.
6 Traditio pofeftioms non impedit reuocationem donatio¬
nis caufa mortis.
t ^ Donner l'~)m 'a l'autre aucune chofe par t eft ament.'] Haec
oratio de mixtis concreta eft, fi per fe ftare vnum
quodque verbumpermittitur. Non donat qui tefta-
ttiento relinquit, ii donationem per fe pro convadlu
[ accipimus, nec è cohtra , aliud enim eft donare a^iud
legare. 1. verba contraxerunt. D. de verb. fignific. &
tamen fic legatum diffiniunt , vt dicant efiè donatio¬
nem teftamento faûam. 1. legatum. D. delegat.2.
1. Inftit. de legat. & omne legatum aliquid de dona¬
tione continet fed hon contra. Nam donatio per Ce
ipecieseft inter contra&us fuis deferipta proprieta¬
tibus , & à conuentionibus vitro citroque obligato¬
riis variatur, & inter contradus nominatos efiè in¬
cipit, de quo pridem dubitabattîr , dequoBart. &
Bald. 1. fi donationis. C. quod met.cauC Bald.l. vltim.
C. fie litigiofi alij.l.contra&us.C.de fîd.inft. fed cùm
per teftamentum fit , vim & nomen mutat , & relicli *
aut legati nomen alfumit ab adi u qui geritur fuapte
natura reuocabili, & ambulatorio , & differentiis fe-
cernitur, quia teftamentum neminem obligat , nemo
ftipulatur, nemo intercedit , nemo acceptat, fic qui¬
dem vt non reuocabilefit quodcunque geritur. Et $
fmtant illi quidem, in teftamento contrahi polle, Ve-
uti fi prçfenti fiat & ftipulanti promiflio animo obii*·
gandi fui, aut alterius adhibitis Notariis, neque enim
quidquam prohibet in teftamento contrahi. 1. here¬
des palam. §.vlt. D.quem.teft. aper. latè.Rom.conf.
1 171. Oldrad. conf. 114. Bart. 1. cùm quis decedens. $.
codicillis.D.deleg.j.Bald.l.vlt.C.dereb.eor.&lcùm
antiquitas. C. de teftam. l.ex teftamento. C. de fidei-
com.l. auia. C. deiur. delib. Barbat. conf.12. vol.i.
Caft.conf.379. lib.i. Angel, tradlat.de teftam. Decius
conf.196. &Tiraq. inlegib. connub.glof.y.num.ioi.
Sed id cùm fit , nihil à teftamento mutuatur ccntra-
dlus, qui per fe fuftinetur,nec in aliam naturam tran-
fit fed in lua manet, & ex aliis confiftit , perfonis pri¬
mum duabus permittente & ftipulanre , obligatione
& reuocandi impotentia , cùm in teftamento fola re¬
flantis voluntas fufficiat ad difpofitiones datamate-
1 riahabili,fi probari poteft folemni ritu ladlum, fic ta¬
men vt perpetuo reuocabilefit·, quodcunque geritur
contra contradluum naturam. Quod igitur inter vi- 4
uos donatur per contradlum donatio eft, fed inter
coniuges vetita, nifi quidem mutua conquæftuum,
quod in vltima voluntate inter extrema placita inuti¬
le eft, etiam fi per contradlum fiat coniugi quidem,
quia hîc omnis liberalitas inter vltimæ voluntatis c5-
ditionem prohibetur, tum quia huius temporis nulla
aequalitas effe poteft , cùm alter valet alter moribun¬
dus eftjVt antè docuimus. Certe quod ab regro dona¬
tur femper implicitam habet conditionem nifi reua-
leicat , & tales omnes in teftamentisfadla: intelligen-
dæfunt. Nemo enim in eo flatu &: cogitatione mor¬
tis aliter donare intelligitur, quàm fi moriatur, nam
.fi conualucrit donatum nollet, de quo Corn.differit.
conf.68. lib.3.Quare'ftatuto improbante mortis eau- y
ia fadtas donationes , hanc quoque in vltima vitae pe-
riodo fadlas improballc putanda eft, de quo quiddam
Mol.imfadto notat accidiffe, annotatione quadam ad
Confuer. Blefcn. Art. 17 1. Tiraq. m legib. connub.
glof.y. nu. 9 3. & 98. & latius, rui. 77. Quae aded vera
font, vt ne fequuta quidem adlualis traditio ex vi do¬
nationis caufa mortis impedire pofiit donationis re-
uocationera,&: contradlus naturam, i. Marcellus. §.
debitor. &1. fi debitor &1. illud. D. de donat, caufi
mort. Habet enim poftbffio relationem ad futim ti-
tulum per fe reuocabile,ergo reuocabiliS & ipfa. Nec G
probanda fentétia Alex.d. l.a.D.delcgat.î. qui putat
ftatuto prohibente vxori donari in vltima voluntate
quale hoc noftrum eft, non prohiberi donatione cau-
ia mortis velutiinta· contradlus potius habenda fit
donatio caufa mortis, quod & repetit, conf.ws. lib.2*
tSc coi^ji.lib.y.Sed habeuile l'epugrvuites qui potiùi
j6y Des Donations, Art. C CX X I IL 7^
Vlrimis voluntatibus hunc adurn tribuant. Deinde ^
iilo iure ne per contractu quidem donationes admit¬
tuntur inter coni’ugcs , de quo genere cotradus plura
Guill. Bened.c.Raynutius, verbo teftamentum.4.nu.
20. Decius conf. 196.de hoc ipfo cafu donationis cau-
fa mortis per contrarium &Tiraq. 1. (i vnquam, ver¬
bo donatione, num.zji. àc 238. Panorm. coni. 40. &
48.
Glossa 3.
c L'vn a l’autre.] Neuter alteri, etfi totus fudat in ea du¬
bitatione Curtius iunior, conf.6. 6c Iaf.l. vit. C.de in¬
didi. vid.tol. an prohibitio aut inhabilitas in perlona
vnius de correlatiuis coniugibus fadla ad aliam porri¬
gi debeat, aut poilit. Sed eam reciprocatio hic expref-
faprarcidit. An vero quod hic coniugibus inter ie
prohibetur , poilit ab his extraneis conferri infrà di¬
cemus.
Glossa 4.
I κΛη mulier tefiari pefiit fine audoritate "viri.
1 Cur auftontas viri m contraftilui exigatur.
3 Fin auftoritas m tefi amento vxoris nulla.
4 Cur ita ?
J Ou autre iifpofition ile derniere "\olonte.] Non codicil¬
lis, non tcftamento,non donatione caufà mortis, non
legato , non donatione , non fidcicomniiilb denique
quoquo relidti titulo. Denique etiam illud traditum
liante hoc ftatuto maritum teftamenti fui exeeutio-
nem non polle mandare vxori , in quo iulferit bono¬
rum iuorum diftributionem fieri in pauperes , ne in¬
finita libertate difponcndi mulier ad fc ordinata tra¬
heret , fraude aliéna: voluntatis , quod laf. ex multis
notat. 1. captatorias. C.de teftam. milit. Alexan. conf.
56. lib.z. led huius dfdli audloritas non perinde obti¬
nuit , cum contra nullo non die fiat, & eius ratio per¬
petua non ell, cum certa lege finique mandari talis
curapollitcx inuentario &: cxpenfr rationibus fubiici
& curæ adiutores dari.
1 Enimuero cùm hic in totum neget teftaméto quid¬
quam relinqui coniugi à coniuge pofle,addito nc vlla
difpofitionc vltimae voluntatis fiat, omnino hic erat
in quo reformatores tcllatam facerent fiipientiam in
•praecidenda materia controucrharum,quæ creberri¬
me ex hoc Articulo nafei poliunt de iure fœminaru,
an iure confuetudinario tcftari polline in matrimo¬
nio: An fi item polIint,mariti audloritas fitexpedan-
da: An fr exigi prsefupponimus praeftari ea à viro in
2 remfuam poilit. Nam ne vetus quidem feripta aliter
quam obiter aliud agendo de eo cxprellcrat. Vetus ell
dubitatio, an ftatuto vetante mulierem coniugatam
contrahere fine audoritate viri, vel, vtalij loquiitur,
fine audoritate mundualdi,vthocnoftro, prohibita
etiam redimenti fadio videatur , de qua dubitatione
exertè Tiraq. agit. inlib.delegib. connub.glof.y. nu.
.93. Necfcrè putant alterius prohibitione teftamenti
fadionem impediri.l. verba contraxerunt.D.de verb.
.fign.quod ille eodem loco confirmat, nu. 94. ex vete-
arum audoritate.Non eft igitur mulieri maritae adem¬
pta teftandi facultas, iure quidem, etiam fi contrahere
mulier non pollet fine audoritate mariti. Qubd.fi
teftandi facultatem in muliere admittimus , quod ali¬
quando etiam arefto iudicatum competimus, confe-
quetur alia dubitatio , an virum audorem fieri in id
oporteat , nec fine viri audoritate tcftari mulier pof-
fit. Multinegant audoritatem exigi, ne in- alienum
arbitrium conferri teftandi facultas videatur , 6c pri¬
dem Paul, de Caft. fenferat. l.exfado. D.de vulg. &
pupil. & Alex, çonf.yj, vol.i, djyy.vol.z. «Se quo s Ti¬
raq. colligit. Multi obftant,& teftametalcge qi,id
alienae audforitati fubiici polle putât.Et Molini/”1
deeoConfuetudinem exiftimat annot. ad conf C1C 1
Alexand. cuius fententiam ego fequor iicubi iffî I
ftatutum eft, de quoMatth.afflidi decifio eft ιβρ $ i I
cùm de eo nulla lex aut ftatutum extat, quæaucl S
ritatem mariti in teftamentis defiderct,relinqu' °’
nullo iurc-dcfiderari , & mulieri liberam relinqui^?
rura fu arum , & ordinandae vltimæ voluntatis
teftatcm. Sed illud priùs videndum, an teftame' I
fadionem habeat: Nam cum huius Articuli difo^ I
fitio negatiuè concepta fit nepmrront donner '
mi«i,àpriuatione non redè putant inferri habitum'
fic vt adimendo mulieri facultatem teftandi in ζ
uorem mariti Confuetudo de cçteris permittat, quod J I
Alexand. dillerit conf. 17. libro 2. & probat èxem
piis , & cafum talem mauult omilfum videri, qu^m" f
perfubauditum intelledum decifum , parùnridqui. 1
demficutieco iudico probabiliter. Nam quid atti- i
nebat prohibuilhe coniugès alterum alteri teilamen- |
to donare aut relinquere , fi vxor omnino & in to. I
tum futura erat inteftabilis, nec teftamenti fadio- I
nem habitura. Atqui in totum alium fenfumrefor- I
2 matorum friilfe apparet , quorum hîcipfe Articulus I
didatum eft poftulantibus ordinibus abrogato veteri
iure, quo diuerfum licuerat , & exempla fadi difpli-
cuerant. V etus eft illa dubitatio, an cùm authoritas |
mariti exigirtirin contradibus lex ftatutum vt mu- 1
lieris imbecillitati cautum voluerit , ad integrandum 1
eius perfonam vt loqui folent , an verb id mariti po- I
cius refpcdu & oonfidcrationeintereireeius idfta- !
tuentibus placuerit : &res loquitur maritornmcau- 1
fam in eo potius verfari,quod nos Articulo 424 dilTe- J I
ruimus , ita vt multi contradus à mulieribus fados 1 1
non improbent etiam matrimonio conflante, dm I
D mariti interelfe defierit, quando etiam illud in confèf· j
fo fit, fui iuris mulieres contrahere , agere, coriueniri. I [
Non igitur non faperein matrimonio nmlierespu- J
tandae lunt, fi tam lapere extra id creduntur, vtnego- |
tia quaeque agere & commercia rradare , &quod in I
his dementifhmum putatur etiam donare & profun- !
derc,idque fine authore permittitur. Sed cùmtefta-
mentariæ difpofitioncs omnes ambulatoriaelint vf- , ij I
que ad mortem, neque quidquam eorum quæ in re- i
fiamentis difponutur valeat, nifi morte fequuta, ma-
nifeftum fit maritisteftamentisvxorum,prariudicium
E ferri nullum polle, quae fic fiunt & conduntur, vrrton i
nifi in cafu foluti matrimonij valeant , quo tempore I
maritoru nil intereft quid de rebus vxoriis flatuatur, 1
quando talis alienatio rerum quae in teftamentofit,
periculi maritalis futura non fir, Sc in pundo quo j
mulier fub lege viri elfe definit, quæ fi ex codé morbo
decedit audoritate mariti nihil indiget, fin fupereft
nihil coru quæ geifit vires accipit , cùm maritus nullo
calu lardi poilit , ergo nec audoritas eius exigirurvllo
iure, quam fi maritus adhibuit non neceflariam non
tenetur ad recompenfationcm veluti audoritatem
præftitcrit alienationi, quia ab eius poteftatenoniam
pendet alienatio,nec in arbitrio eft cius impedire mo·
rientis vxoris voluntatem , de rebus quidem fuis col-
lata in tempus diffoluri marrimonij difppfitione , nec
maritus eo tempore quantumlibet dominus. mobi- 1
lium pollet ea interuertere aut diftrahere fub tempus
mortis vxoris in fraudem communionis & hçredum·
Quae cùm ita finr.fruftra id quaeritur , an maritus au-
dor in rem fuam teftamento'dfe ρο/fit , fi nihil per-
mifllim eftilli relinquere. Dc quo nos alibi, d Titaft
inlegib.connubial. glof.8iquÿ.;
ArticU
•s J
76p Des Donations, Art. OCX XII IL 770
Article CCXXIIII.
a EREb noble, &c de noble extradion, en c mariant dl’vne de iès fil¬
les c luy peut donner : Et ce qu’il luy donnera f ion principal Hoir
ne le pourra debatre , fi lepere 11e le greuoith outre ia teftee, comme fZtZt.^7!
fi 1 le fief eftoit partable. *
L *4t<juebi co-
3 p Ater b nobilis & è fiirpe nobili oriundus c , collocando matrimonio d 'ynam ex filia- eorum **Plf
A bus cpoteft ei donare feu eam dotare. Et de eo quod ei dabit fiuus principalis hœres S ‘Z'Zn'yü-
non poterit querelam moucre , nifi pater vitra virilem dedifjet Λ h ac fi' feudum effet dïui-Us ‘
dendum œqualiter.
Ce NS V RA·
Ego vt ingenue dicam hunc Articulum in totum
expungendum cenfeo, vt inutilem Sc noxium nobi¬
litati, & familiis illuftribus , & qui, vt noftri loquun¬
tur, non habeat fufhciens vllum motiuum rationis.
Nam cum ex veteri lege haereditates inter primoge¬
nitos Confuetudo diuififlet ailignatis portionibus ex
belle & triente, quid attinebat rurfum hic inrer por¬
tiones fecundo natorum inaequalitatem ftruete con¬
tra communes regulas, cùm omnes eadem lege &
partiendi iure tenerentur ? Cur item feminam vnam
aliquam exæquare primogenito , & re vera duas pri-
mogenituras inducere in eadem fucceftione ? Cur il¬
lam potius quàm vnum de mafculis , in quorum per-
fona agnatio, nomen, &c honos familiarum eonnftit,
quod ait tex.Li.tf. i.D. defuis& legit &.Ί. familiæ. D.
deverb. fignif.hi.$.ii feruus.D. devait. in pof. mit.
Cur vero de feminis vnam aliquam libuit eligere no
etiam primogenita tribuere, fi cui de plurii us faucn-
dum erat? Idque à vago & incerto patris arbitrio, ad -
do fæpc etia deprauato illecebris, & irrationabili. Sed
A nup.§.quoad feminas.inft.de legit.agnat. fucceflion.
Soci. in confil. 30. vol. 1. Curtius fenior. confil. 80, ·
Alex, conf.Sq. hb. 6,-dc conf. 80. lib. 1. Aret, coniih
27. Decius conf. ζίι. & alij creberrime.
Glossa x.
1 Quid in ano.
2 Donatum ah auo contemplatione filij donatum vi*
detur.
3 Donata ah auo conferuntur m Juccefione patris,
4 Qutd in matre.
5 Quid in patruo.
6 Quid m jiiolihet donante.
3 Pire.] Quod hic de patre dicit, qui maritatione di¬
citur filiam excludere ab hæreditate fna futura, du- *
bitationem elicuit de auo , an neptis ab eo maritata
ab eius fucCeifione excluderetur , an etiam à patris.
Neque ex iure ciuili rem æftimanribus eadem lenten¬
tia, propterea quod cxprdla ftatuto perfonæ in ma¬
teria exorbitanti non exprelfas exclutluiit, ficvrcx-
χ ^ :auatomeceDns,ec irrationabili. 5ed tcnfio de perfona ad perionam fieri nequeat, fedea-
xllud magis etiam reprehendendum^ quod de filiarum fum iùs omilrumà ftatuto videri volunt. Diri mus
rcnunciationi us nihil eft cautum, cuiusargumemi &hivetho {a <utres a uïfes héritiers] quod ab auo ne- 2
tot nobis controuerfiæ rclnftæ fum quibus iubinde α donatum fit , (fine expreflione) refpeftu & con-
tnbunalia æftuant, & fatigantur , cum infigma habç- templatione patris donatum videri , m cafu dubio,
fi 7. rem reformatores exempla ineo genere, quæfeque- C fievtin portionem neptis , infucceffione patris im-
J temur regnorum , .prouinciarum, dynaftiarum per utectir . C]Uod amis donauit, veluti ab ipfo patre da-
" Tfriliom f^l»rmani CX m ΠΠίΡ ΠΤΙΙΓΛΠ vnlc. in- 1 _ I J J* _ l · r» I tx i Γ 11Γ i
Italiam,Galliam, Germaniam quæ imitari ytile, &. fac¬
ilitate erat reip. & genti noftræ.
Glossa r.
Multa hic feges 6c dicendi materia, fed conrrahen-
daeft in pauca dumraxar, qux ad rem faciant, nec
omitti poftint. Extant in noftris libris viginti amplius
verfuum; millia, de ftatuto excludente feminas à fuc-
ceflione paterna vel auita per dotatioriem aut marita-
tionem, ac penè Italiae tradus omnes, & Dynaftarum
ditiones de hoc ftatuto confentiunt. Regni Ncapoli-
tum, exl.dedit dotem, vbi Bartol.D.de collât, boho.
Alex.& Angel. l.in quartam. D. adi. falci. Alex.conf.
2i. lib. 4. Decius, conf. 81. &: quos nos co lococon-
gcifimus.Itaque quodcunque neptis ficconfequitur,
confert cum cæteriscohicredibuspatris.d.l.dedir do¬
tem. & I.3. §.i. Dide donat, int. vir. & vxor. Quidam
ab hæreditate dumtaxat aui excludendam putant, fed
hic cafus dumtaxat tum locum habere pollet , ciim
pater moritur ante aumn, & contingit neptem ftic-*
cedere auo 1. z. C. de legit, haered. de quo Socin. conf.
30. lib.*. Iaf. conf. 2 22. Fulgof.· & Alcxand.l.i.Cdeiit
tani, Senarum, Tordonæ, Alexandriar, Brixia·, & alia- ^ ius voc. Quidam diftingunt in eo qui dotare tenetur,
rum vrbium,& territoriorum,quæ fubinde à Do&oh U aut vero eo qui munim!e& ex incra llberalitatedo-
i,quæ
libus fcholafticis memorantur. Talia etiam prouin¬
ciarum, quæ Regi parent Burgundiæ .Niuernia:, Bor-
bonij,Burdegalæ, Andium, Cœnomàniæ,& aliarumj
Fauor hîc perpetuandæ familiæ,& pecuniæ, ôc hære-i
ditatum gentiliûrri,vtopeS ad mafculos potiùs decur¬
rerent, &:fœminis fatis videri fadumdehent,fi mari¬
tis locarentur ex dignitate', cùm in his gemis no-
inen, &c decora finem.accipere foleaiit. Hanc llatuti
huius fuilfe rationem liquido apparet·, & vero vbi-
que fcholaftici feri prores, hanc pro validis aifumptis
in argumenta folent ducere, vt Bald.l. fancimus.C.de
Urgetur. m Conf.tr U.
qui 1
tat, vt patruus & cæteri,qui non tenentur iure ad do-·
randum. Sed iure patrio multa funt ab illis principiis
immutata: Illud imprimis no polle patrem nec auuin-
vnumcx-præfumptis hæredibus filiis aurnepotiinis·’
præhonorare non donatione, non legaris , non titulo
vllo lucratiuo:id in hçFedibus primis, verum etiam eft
in hæredibus hæredum defeendétibus quidem à pri¬
mis, quia de his quoque caûtu intelligitur, veluti hæ¬
redibus præfumptis : Nam quod parti Conferri ne¬
quit, nec ex eius perfonapoterit alteri ab eo defeéden-
ti, & diximus femper. .proximi cotemplatione fadum
KK
771 Des Donations, Art. CCXXIIII.
vidcri. <1.1. dédit dotena. Non valebit igitur donatum ^
nepti contemplatione patris, in præiudicium aliorum
Conæredum patris. Quare ctii in vita aui donatio ob¬
tineat, quo tempore nemo adhuc fudatus eft ad aci us
viuentis infringendos in qualitate hæredis futuri , eo
mortuo infringetur , fi minui aliorum legitima per-
ipicitur. Sed hæc dicuntur refpfrdu cohæredum in¬
ter fe in primo gradu, aut fequentium qui ex perfona
eorum veniunt , quorum aequalitati præiudicium ad-#
ferri nequit, præhonorationc aliorum. Sed ponamus
hunc caium ceiiare , nec vllos coha-redcs cite , fed fi¬
lium vnicum, A' ex eo neptes piures: Quaeritur, an fi
auus vnam dehismaritauetit&dotauerit, ea exclu¬
datur à lucceifibnc patris auo ante eum mortuo,nam
nulla auo fuccederet patre viucnte,&: priorem locum
occupante. Hictibi animaduer tendam alTumptum,
quod ante pofuimus , donatione in maritatione fim-
pliciter fadam contemplatione patris fa&am videri,
ideoque ipfi patri aut filiae per patrem, quo cafu haud
dubie in legitimam filiæ liue dotationem imputa¬
tur (quod idem eft) in fuccefiione patris, & tan-
tominus accipiet de hæreditate paterna , quantum
eft quod donatione aui accepit, id quidem acceden¬
te patris confenfu inipfoa&u maritationis. Sed vi- C
dendum quid iuris fit, fi auus maritauerit, 6c pater
non adfuerit , aut vero non confenfcrit , & contige¬
rit ab auo amplius donatum quàm pater vellet, non
dico quàm quantum effet legitima filiæ maritatae,
quæ neptis hic auiponitut : Nam pater nil donat ma¬
ritando nifi velit , aut vero minus donat legitima,
modo digno locetur. Hoc cafu igitur” cum pater non
confenferit, an poterit donata rdcindcre.& ad a-qua-
lem cumcætcris filiabus redigere , an vero & mino¬
rem quando vtrumlibet in maritatione licuit. Nam
de exclufione non dubitatur , quin filia per marita-
tionem patris etiam nullo dato excludatur. Sed hîc D
auus anteuertit , nec voluntatem patris expe&auit,
6c eo fortaiTe non aftentiente. Nam id quandoque
3 contigiffc vidimus. Hic ego dico, cum exfupradi-
dis donatum ab auo, patris contemplatione dona¬
tum videri pofuerimus , ideoque 6c profeditium
videri Sc filio imputari , &ex fubftantia patris pro-
fedum videri , confequens efle hoc cafu neptem
non pofle maiorem partem capere , quàm quantam
pater approbaucrit , à quo neptis præfumptione iu-
ns habere videtur, 6c re vera habet, cùm immedia¬
ta contemplatione eius habeat. Itaque nolente eo p
habere non poteft, quod non nifi ab eo habet, &
poteft pater , qui non confenfit ad minorem redige¬
re aut æqualem cum cæteris, nec aui voluntatem ne-
ceflarib fequetur , cuius hæres eft immediatus, ne¬
ptis non aui fed patris hæres fit. Quod fi aui hæres
effet patre ante mortuo acceptam portionem confer¬
re teneretur in fuam quotam. Hæc vera funt,mec
multi faciendæ Dodorum diucrfæ diftindiones , vt
alterius & externi iuris-. Nam illum cafum omitto,
vt antè tradatum , cùm fcilicet nepti auus donat me¬
rito priuatim fuo, & perfonali confideratione in per¬
fona eius affixa, & alibi quàm in (anguinis coniun- F
itione, hoc enim cafu vt extraneæ donatum vide¬
tur, nec quod donatum eft, in legitimam donatariæ
traçfiret , de quo latè Decius, d. conf. 81. & Ale-
xand. & Ang. d. 1. in quartam. Sed habet fibi præci-
puum vt aduentitium , & labore fuo partum, vt Ar-
tic. foi.
4 Sequitur de matre quærere, an ea quoque mari¬
tatione excludere poftit filiam à fua integra legiti¬
ma. aut parte eius in fua fuccelfione. Refpondeo,hæc
difpofitio omnino regulas &-uiris communis ciuilis
77i
atque adeb confuetudinarij excedit j &vtloquUnt
exorbitaf.de iure ciuili non dubium , de iure confié
tudinario id quoque conftat,cùm regulari iure extan'
te mafeulo filiæ omnes vocentur in tertiam totius
go quod hîc vni plus tribuit & eam exæquat prim
genitOjValde deerat ab centro. Id cù mita fit, fequit!'
quod in perfona patris expreffiim fit, non elieporr
gendum ad matrem perfonam diuerfam. Nonenim
ratio,aut iudicium,aut facultas par in collocâdis filia
bus dignis maritis, quod hîc Côfuetudo fpeâat:Nec
lex fimiliter de matre confidit vt patre. Quin ncma
ritandi quidem illi arbitrium abfolutè relictum
nifi de confenfu propinquorum, vt 1. 1. C. de nupt. &
compertum eftplcrafque. quia aliter feciiTent, fepe
malè muldatas. Itaque cxprellè fenfere veteres 4
ftatutopofito idem matri non permitti, And.de Ifo
6c Affl.conft.Nc^pol z^.lib.s.Bald.conf.^i.&j^
lib.i.Alexand.conf29.Iib.3.num.io.Decius.confî7p,
Sed tamen non abnuerim expreffa renunciationefil|
maritarçpcrconrradum excludi à pluri polTevicon-
fenfus,non cx lege, fed plus tribui in fraudem alio,
rum quàm virilis cius eft,non polfet.
De fratre quod & feriptores icholaftici inquirunt
receptum eft , ne doratione aut maritatione fororem
poliet cxdudere,ab hereditate quidem paterna femel
delata. Nec enim ius excludendi per maritationcro
tranfit ad hæredem, adeb nec ad filium quidem, quod
illi notant. 1. cùm mota. Cod. de tranfad, cùmidiiis
parris fit perfonale , non ceflibile , nifi quidem frater
decarcnunctationeftipulatusfit, fed tales renuntia¬
tiones ab fratribus cautæ reftitutionibus fubijciun-
tur, quippe de iure iam fororibus quæfitofa&e, Etfi
Normani in Chaucis fua priuatim Cofuetudinevrii.
tur , vt maritatione fuas forores excludant petitione
hæreditariæ portionis , nec aliter conueniri po/lint
quàm cùm intra tempus legitimum conditionem
quærere defierunt,quod nobis quoque ex prifcaAfil-
fiæ conftiturione fub Gothoffedo Duce inoleuerar,
ne feminæ vllam in portionem vocarentur, fedfuffi-
ceret eas collocaffe marins. Sed id ius denique im¬
mutatum 6c aliud pofteris vifum, & vero videri de¬
buit. Quid fi contingat fratris filiam vulgo neptem 5
ab patruo aut auunculo maritari locuplete for(an,&
vt loquuntur beneficiato , ideftfacerdotiopraxiito,
an par hoc ea excludetur ab hæreditate patris fui.
Nam magiftri tales dotationes inter profediciaspo-
nunt , veniti contemplatione patris onueniant. ficu-
ti ante diximus , & rarum eft alia confideratione fieri
quàm exonerand.v (vt aiunt) domus principalis caula
id eft familiæ non imminuendæ. Et Albert. Brunus
in quæftione de ftatuto excludente feminas, hoc ca¬
fu fratris filiam tam excludi putat, quàm fi ab patre
ipfo effer dotata Sed ifta fine authorc dicuntur, nifi
quidem pater in tercefferir, & hîc difpiciendum«'
clufionem non iumiàdotatione per verba Conlue'
tudinis,fed à maritatione,fedhæc ad alium quàm pu¬
trem non poteft pertinere, nec iudicium aut deledus
mariti ad alium i pedare poteft, 6c hoc totum nep0'
fitum eft in patris arbitrio.vt ad alium neminena per¬
tineat. Nec pofitis verbis ftatuti talibus qua-rendum
quis dotauerit, fed quis maritum c^uæfierit , clegeri ,
locauerit. ·
Denique ftatutis omnibus excludentibus rcr
nas per dotationem, non aliter nec ab aliis filCCC ’°
nibus excludi volunt quàm dotantium , de quo
xand. conf. 29. lib.i. conf.ij^volum.d. Anc &
conf i c. Decius conf.379. 6c conf. $9. Corn. con -7
lib.i. Iaf, conf.160. lib.4. Stephan.Bertrand. conm)·
libjt. . 4
GiossA*
773 Des Donations, Art. C C X X 1 1 1 1. 774
Glossa 3.
j Holilit intelligitiir degouuernemét aduantageux.
j Sobilttatio ad ante natos non porrigitur.
j Filia fola maritatione excluditur.
4 Renunciatio omnes excludit cuiufcumque atatis filias.
1 b Solde·] Omni in parte iuris Confuetudinarij defide-
randum erat, vt æqua effet omnium nobilium con¬
ditio & eodem iure haberentur : fed quando hade-
nus diuerio iure vtimur, nobilem hîc omnino intelli-
gimus,qui eft eiufmodi à profapia Ôc auis, & hoc am-
pliùs dugouuei nement aduantageux. Nam regula com¬
munis partagiorum , οίμαάίπρον , Arriculi ^9. cæteros
omnes tenet, hoc eft, forte aequali iuris ordinarij.Hos
excellentes & vt loqui veteres folebant , maiorum
gentium (Itali nobiles de patrimonio folent appella-
re)eximium habere aliquid maiores noftri voluerunt.
Poffunt vero Principes quorum eximia poteftas eft,
idem priuilegio tribuere quibus volunt nobilitando
z deliberis naftituris citra preiudicium natorum Nam
fimpliciter collata nobilitas fine expreilione iuris exi-
mij,cr d‘auantage au partages,non idem praeftaret,quia
ad ante natos non porrigeretur, quod Bart. ait.Lvlt.
Cdedecur.lib.ii.l.2.§.fihj.D.de decurio. Bald. 1. Im¬
perialis. J)'. his illud. C. de fecund. nupt. & quos Ti-
raq. in primig. q. 31. Sicvtad pofitionem nobilitatis,
non fcquatur pofirio iftius iuris diuidendarum haere-
3 ditatum ex beffe & triente , nec iftius item excluden¬
da? filiae per maritationem, de quo miror quandoque
in controuerfia ex facto incidente dubitatu,ciim qui¬
dam ambigerent, an hæc difpoiitio locum etiam pof-
fet obtinere in haereditatibus nobilium vulgarium,de
quo dicemus. art. feq.glo. 4 nu.4.
4 Nunc vero valde moneo animaduerti oportere
hanc excludendi rationem iiuc fpeciem, quæ nobili¬
bus conditionis eximiæ tribuitur , eandem omnibus
cuiufcumque conditionis nobilibus tribui , per re¬
nuntiationem ex confenfu incontradu maritationis
à patre appofitam , ôc à filia cuiufcumque aetatis fa-
dam, & quod hk à lege certa* conditioni tribuitur,
omnibus æquè tribui per contradunt & confenfum
filiç renunciantis. Sed hoc intereft,quod in filia degou-
utrntment aduantageux , folum patris factum , fola ma-
ritatio ad excluhonem ab omni fuo iure haereditario
fufhcit,quia ad id antecedens,protinus fequitur legis
exeeutio exclufiua à Confuetudine induda citra filix
vllam renundationem.
Glossa 4.
I Exclufio inducitur a maritatione , non a dotatione.
1 Dotes quibufdam gentibus nullx.
3 Maritat a dicitur palla ftc^t dtjfolui nequeat fponfio.
4 Filia recufando conditionem à patre oblata, excluditur.
J Qu* feipf* mantat infcio patre, an excludatur.
6 An exheredari pofiit.
7 An pofi 24 annum filia nubere pofiit imito patre.
8 .An montalis excludatur hoc fiatuto.
c Mariant.] Hoc idem conftitutum Confuetudine
Burgundiae rub. 7. §. iz. Hîc vero comprimis no¬
tandum totam huius difpofitionis vim ah hoc ver¬
bo pendere, quod valde notari conuenit, ne infini¬
ta ÔC fine modo congefta materia errore intclledus à
ï falfis traducat ad falfiffima. Hæc enim difpofitio
non excludit filiam ab hæreditate paterna àcafudo-
tationis , quod vulgo ftatura locorum per Italiam fa¬
ciunt , fed à maritatione quod vnum fpedf andum eft,
& ab hoc adu exclufio expedanda, quod ipfum ex
Argent r. m Confient .
A prioribus notarat. Alex. conf. 13. vol. 3. num.12.Iaf
conf. 171. vol. 4. Separanda itaque funt maritatio
& dotatio , vt diuerfa ôc effectus non eiufdem. Nam
multas fæpè fihas contingit à patribus dotari in vita,
aut teftamento , quæ eaedem non maritantur, quaf-
dametfirariùs collocari fine dote. Nec alio fini dos
reperta quam ob matrimonium. Sed ôc pleræque
quantumlibet dotate fiue forte , fiue genio , liue in-
fitaleuitateingenij,fiue deformi tate,ime morbo, aut
vitio corporis, dignos maritos non natifeuntunquod
ipfum.tamen vnum hæc difoofitio fpedauit , quod
g fi non euenit , fruftra eft elle dotatas , cùm id non
confequuntur , cuius caufa exclufio induda eft à
Confuetudine. Nam ôcè veteribus quidam dotes c L
republ. fua fuftulerant vt Solon , quidam aequales
æqualibus ftatuunt , vt Plato lib. dclegin.j. & noftri
quoque l.i. C.fiaduerf.dot. ôc Demofthenes oratio¬
ne -ne} dyriv xMipS. Sed noftra Confuetudo folam ma¬
ritationem, id eft, rei finem fpedauit. Ergo marita¬
ta excluditur dotata non item , fallere enim quarum¬
libet euentus poteftne nubat filia,&fi nubere contin¬
gat ne pari nuhat. Quare quodcunque pater relique¬
rit filiae pro dote & maritagio (vt loquuntur) non ex-
C eludet filiam à petendo fupplemento legitimç fi quid
deeft , fi maritauerit excludet etiam fi nihil dederit,
quiaexcluhonis caufa in folo matrimonio eft. Itaque
qui excludere eam volet maritet neceffe eft , quia ib-
li nutricationi vt fuo fini applicata eft huius difpofi¬
tionis libertas.Cùm in terminis dotationis exclufiuæ,
extern valde oppofitæ fententiæ Dodorum, qüibuf-
dam fupplementi petitionem admittentibus,quibufi-
dam negantibus in his Cyn.Pet. Raphaël Fulgofl. no
fine.C.de bon. quæ lib Raph.Cuman. & Imo 1. Titio
centum.<$.Titiogenero.D.de cond.dc demonft Alex.
conf.13.lib. 3. & quosTiraq. inretrad. contient, in
^ fin. num. 37.de fequen. Quare non fuit probandum
Philippi Montall ani Canccllarij Britanniae fatium,
qui è duabus filiabus quas habebat , alteri certum
quiddam pro dote moriens reliquerat , ddplus pete¬
re vetuerat,quod Confuetudo non admittit in frau¬
dem legitimae portionis, nifi adualiter collocando
marito cique digno : Nec enim à dote exclufio fed à
matrimonio.
cùm maritatam dicimus, de ea intelligimus 3
quæ fie à patre viro pada eft, vt nullo iure diffolui pa-
dum & fponfio matrimonij poilît , <$c qui fponfum
E cogere poteft vel inuitum, vt maritus fiat fiue is fu¬
turi fponfor fit , fiue praefentis confenfus. Quod fi
quo cafu per ius accidat , ne nubat filia , marita non
videtur ad affedum excludendç legitimae, nifi fati mn
filiae ipfius arguatur, quæ noluit cùm poffet. Ideo fi
{ponior futuri matrimonij cùm alia per verba de prç-
ienti, aut coniundione corporum contraxit , rcfolu-
tis fponfalibus maritata dici non debebit , nec exclu¬
detur legitima fua.Scd quæ fpontè difcefiit ab eaeô- 4
ditione quam pater obtulit , habet quod libi imputet
& merito de fe quaeri debet, &pra nupta habenda
eft, quæ oblatum à patre maritum recuiauit , quod
F Bald.dixit.d.I.non fine &1. mater. C.deiur.dot.Caftr,
conf 154 lib.z Idem. l.dediuifione.D.folut. matrim.
Bald.l. padum. C.de collât. Volentem dixi, quæ con-
fenfit, nam nolentem adigi ad integrati mariti coiun-
dionem ratio no patitur, quantumlibet alioqui pro¬
banda conditione cùm repugnantes initio nulla con¬
cordia conciliare poilît , Sc filiae ante omnes interfit
gratum habere maritum , propter æternæ focietatis
necefiitatem , quæ coada infœlices folct habere exi¬
tus , de quo ipfo Albertus Brunus differit , libello de
ftatuto excludente ftcmjnas, ôc Hyppol. Marf.cof.6i.
KK ij
77ί Des Donations, Art.CCXXIIIL 7 75
5 Nec fine dubitatione illa eriam quæftio, de ea quæ j\
feipfam inconfulto patre viro coniunxu eo conditio¬
nem non probante, nec fii<ftum.Hîc prunum illud de
6 iure externo fubit inquirere , An ralem exhæredare
pater pollit, de quoipi'o Canoniftæ non eadem ien-
tiimtèalor^z.quarft.i.&jô.quæft-t.cap.dcraptonb.
quam plinb. Ancha.agitat conf.30.Alex.conl.33.vo-
lum.4;<Sc conf.6i.lib.7·^ 169.eod.hb. Decius reg.nu-
ptias. D.dereg.iur. Sedvtcumqueilli fenferint non
erat foro recepta exhæredatio , tribunalibus quidem
no il: ri s , quoad Henrico Rege prodiit eade rcedidu,
quod patribus exhæredandi poteftatem fecit , fi filia
antevigefimum quintum ætatis annum viro fefede-
ipondillet inconfulto patre ,vcluti auctoritate refum-
pta/ l.quiliberos.D de rit.nuptia. exquaconfequens
eft, filiam exhæredari pofl'e , nec patrem teneri quid¬
quam relinquere legitimç nomine aut iure. Quod igi-
tur pofl: id fa&um pater immeritae filia dederit aequu
efl; boni confulere, ctfi minus eft legitima, nifi iniuria
pater aboleucrit indulgentia, & ad legitimam admi-
lerit. Sed quæ expeCtato legis tempore pofl: id nupfit
permittente lege, petita eth non impetrata venia pri-
uari legitima non potefl:, vt quæ à patre maritata non
iit, ideôque nec ftatuti verbis locus fit,multominus fi C
fe digno iunxit,^ Bartolus.l.obligamur.D.dc a&ion.
& obligation. Alexand. conf.S. lib.2. & coni.7. eod.
lib. putant patrem teneri ad dotandam filiam quæ in¬
confulto quidem patre nupfit , fed cxpeftato 15. ann.
tempore, quod ex lege patri datum efl: ad collocan¬
dam filiam. Quod fi pater noxa remiferit , legitimam
relinquere ex conditione familiæ non prohibetur,
amplius legitima non potefl. in fraudem primogeniti,
quia verba flatuti non congruunt ftatutum excedere
volenti , nec enim talis à patre maritata dici debet,
quæ iudicium eius non expe&auit.
7 Quid igitur de monaftica profeflis dicimus ftatuto I
excludere maritatas à patre, an ea quoque excludetur,
quç monafterio locata eft. Et moribus noftris no erat
futura operofa dubitatio ante Ordin. Aurelian. Ar.19.
cum veteri regni iure monaftica profefli profcflfæque
ipfaque etiam monafteria incapacilfima effent heredi¬
tatum. Sed aiuftor 6c monitor Articuli eius cum totu
illum ordinem vellet fubruere , clanculum quodpalà
n5 poterat ratione fibi reperiffc vifus erat,qua ic£igp-
ret cuniculis, excogitata ratione qua & parentibus &
puellis voluntatem adimeret inftituti , fa&apoteftate
edi&o hæreditates capiendi, fi qui de liberis vtriufuis E
fexus monafteria imitent ante vige fimum quintum
annum, cum perfpiceret nullum patrem filiam mona¬
fterio locatunijfi hæreditatis futura effet libera capio
profeiræ,in qua locada quilibet pater id ageret præci-
puè, ne illa caperet quod primogenito accederet. De
puellis verb poftillâ aetatem illecebris feculicapris,no
effet expedadu vt vlla profiteri vellet feruéte aetate &
côfuetudine maritaru,qua arte breui fperabat futuru,
vt monafteria defolarentur.Et ille quidé quâdiu vixit.
Cornicum oculos, vt eft in prouerbio, confixit. Iure
Romano ftatuto excludente dotatas negant monafti-
cam pofefias excludi. Bart.& Bald.Lvlt. C. de pad. & F
l.deo nobis. C. de Epifc.& Cler. Salyc. auth. Caflà.C.
eod.tit.Decif.Ncap.348 Multa hic feriptores fchola-
ftici argutantur de fimilitudine matrimonij carnalis
& fpiritualis ineptiifimè, &resvfu & fine dilfimilli-
mas coniungunt comparatione inutili & αίμ^ήτω, fie
effeduri vt Imperator Conftantinus veluti frater Ec-
clefiæ Romanæ, dotem iure dedifle videatur , imo &
ex lege debuerit , quia fcilicet frater fororem dotarç
-teneatur ,id eft , Imperium Ecclefiam. Atqui Eccle-
fiam matré potiûs inter faditios titulos audieramus
appellari. Quaerendu igitur potitis de matre fuerat an
filius dotare teneretur. Quorum fententias mifero|a
bore collegit Boër, Decif.116. Has ego nugas &infan
tiflimas argutationes fuiffe qui probarent non miror'
cùm eofdcm in 1. i.D.de reb.cred.colligere videoDo!
dores veteres anteferendos nouis , quia vinum vetus
excellat nouo. Hæcdidata fimpli citer defipientium
funt. Nunc dicendum id quod Confuetudo patri dc
maritanda filia de rebus fuis permifit, nullo iure mo-
nafticam profeflis cogrucre, nec extra fenfum & feri-
ptum Confuetudinis ad tales produci poife , & quo.
modo fubiedum diuerfillimum eft , fic finem alium
{pedari in matrimonio , ne inops effet & exilis con-
fuetudo , ne egeni liberi , ne fœmina malis artibus vi.
dum quaerere cogeretur, ne familiæ ludibrio nobilis
puella indigno felubmitteret, in profeffa peffimère-
ligionem in opibus collocant , in qua continentia,
temperantia, carnis comprcifio , elucere debentpro-
priæ cius inftituti virtutes , quæ malè à diuitiisexpe-
dantur. Quare nullo modo fi capiunt vitra legiti¬
mam capere permittendae funt, nec pater vt aliter fa-
ciat , vllam probabilem caufam habere poteft extra
feriptum.
I Glossa p
d L*ynede fei filles. ] Hæc eadem enunciatio ίη. Atr.
87.de opitulationibus pro matrimonio" vnius exii,
liabus , etii hoc loco feriptura variabat in veteribus
libriSjCÙm in quibufdam legeretur, peut fts filia mntt
CT les appar ier, in quibufdam, l’l>ne de fes filles muritr.
Sed portulamibus Ordinib.intcr reformationis adus
hæc denique feriptura ftctit.Ec erat primogenitis no¬
bilium grande preiudicium comparatum,ùpalIinili.
cuiller primogenitos in ordinem redigere , exequaris ,
portionibus filiarum cum primogenitis , quamquam
) Articulo ftquenti manent veftigiaprifcæ fcripmræ.
cùm fic concipitur per enallagen numeri (enmtunt
fies filles , ) & rurfus elles nen deuroyent plue auoir^ua
veteri feriptura incogitanter admodum manarunt.
Meaudore hic Articulus in totum expungetur, &
ad regulas partagiorum ordinariorum remittendus,
aut fi etiam ftaret placet in primogenita dumtaxatlo-
cum habebit. Nam cur enormis & inordinata perfe
difpofitio antiquis placuerit, ratio non apparet. Nec
vllus bonus finis dici poteft, nifi palatina anmuerfaria
propinare libet litigaturis.
Glossa 6.
e luypeut </iw»ir.]Quod hic donare dicit, Iurifconful-
ti dotare dicunt 3 & iure quidem illo dotis quantitas
maior effe poterat quàm debitae legitima:. §.quemad-
modum auth.de reftit. c0l.4-l.fi quando. §■ generali¬
ter. C. deinoff teftam. & quos Tiraq. inretra&jM*
glof8.num.15. Boër. Decif.104. Iure patrio diuerfum
eft, quia dotis quantitas femper determinationem ca¬
pit à quota legitimae, quod nos Art^oj.lumus prole*
quuti,nec iftud ius excedi poteft vno fpecialillmmca
fu hoc ipfo excepto. Indeexplofæ &iacentesillic
iure Romano diatribæ. . . .·
An dos fimpliciter rclida partem faciat m leg
ma, de qua Alex.Conf.zo8.lib.ij.Boer.Decif.104·
An repudiata hæreditate dos nihilominus f
^ An ftatuto filia exclufa à legitima debeat dotari^®
qua Tiraq.l.fi vnquam,verbo,fufceperit nuin. n°-
A n doti & legitimae paria priuilegia tribuantur.
An dotata fupplementum lcgitixnæ petere p »
de quibus Iaf.Conf.i7i.volum.4.
Sed pofito hoc ftatuto tales incidere »e<luelJ^of
777 Des Donations. Art. C C X X 1 1 1 1. 778
Iuftior quçrendi materia. An maritando filiam fine ^
1 vlla renunciationis appofitione excludere eam voluif-
fe videatur à legitima , aut legitimæ fiipplemento , fie 3
vt nihü de hçreditate paterna petere poiïit.Hæc quæ- 4
{Ho eft voluntatis , potuifie enim fi voluerit nulla du¬
bitatio, in tam aperta difpofitione Confuetudinis. An 5
voluerit in quxftionc eft. Etfi facile eft hunc feru- 6
pulum eximere conceptis ex animi fententia verbis.
Sed tamen accidit ne ab incautis de eo caueatur, nec 7
vero dotalia inftrumenta vlla concipi. Quaerendum
igitur quid pater voluerit , cùmidtotumab eius'vo- 8
luntate pendeat , fine vlla renunciationis expreflione β 9
aut fa<fto,prçter mari tationem, quod ipfum Bald.fcri- ic
pfitauth.res qux.verf. quaero ftatuto. C. communia. 11
delegat. & erat illo quidem iure cur probabiliter du- u
bitaretur, propterea quod donatum à patre filix mul- 13
tiplices habere poteft titulos largitionis,legitimç do- 1,
nationis j dotis , legati, quod ait Bald.l. filium quem.
C.famil. hercif. Sed tamen talis collatio aut reli&um ij
cùm fit in adu maritationis , non alio titulo conferri
intelligitur quàm dotis aut prxrogationis legitimæ , κ
ex intentione partium præfumpta <Sc adus natura qui 1*
geritur. Iure Confuetudinario alio titulo conferri q
nequit quàm legitimae & portionis hæreditariæ de¬
bitae, llfaut que ce foit mariage ou adutnant, imo vtrum-
que. Quaeritur igitur , an fimplici maritatione pater
excludere eam voluerit , cui nihil contulerit maritan¬
do, quàm etiam declaratione mentis expreflà non ex-
clufit. Multa hic contradici pofiiint de prefiumptioni-
bus qux ab adibus voluntariis colligi poflunt, & pa¬
trem regulari & ordinario iure vti voluifle credédum
eft, &ïüliæde legitima debita prouideri , quos Soz.
vrget Conf. ijo. lib. j. Cùm praefertim legitima in-
T debita paterna habeatur. 1. Papinianus. §. fi quis
Quod amplia* filia tribuitur, fita portione, fait pritnoge
nito perit.
Primogenitus ex capite forori 's partem facit.
Renunciatio filice pofl matrimonium non excludit à lc~
gitima.
Simplex maritatio excludit citra renunciationem.
Renuntiatio fimplex nemini acquirit, [impliciter abdi-
catiua.
Renuntiant non computatur in numero , (X habetur
pro non ente.
Renunciatio folum primogenitum r efficit.
Renunciationis abdi catiua (χ rejfelhuct differenti*.
Agnationis fauor in hoc , Articulo .
Jus applicatur ei quem refficit priuatio alterius.
Renuntiationum turis Romam, crpatrif differentia.
Stipulatio de iure filice jlipulanti acquirit.
Renuntiationes pro primogenito profunt (X primo¬
genita.
Vbi fola fitnt filia , ex sequo partiuntur apud Parifien -
fesex Normanos.
Quid fi duorum matrimoniorum fitnt primogeniti ,
Quid de legit imato.
f Son principal hoir.] Id eft primogenitus in haereditate Hodie fint
nobili, quieffedu verus & folus haerffs eft refpedu bartdes art.
mafculorum fecundogenitorum, qui alimentarij po-
tius dicendi funt quàm hxredes, vt qui ad aes alienum ^
non teneantur, nec iure perpetuo capiant id quod ca¬
piunt vfu,nec adiones excipiunt nec intendunt.Nam
fceminx iure proprio capiunt , & habent omnes hae¬
redum notas. Porro quod hic dicit de haerede princi¬
pali, perfpicuè dat intelligit huic vni & foli prxiudi-
cium parari per hanc difpofitionem , &c huius folius
efle detrimentum autaccefiionem in hac difpofitio-
impubes. D.deinoff. teftam.&quosTiraq. d.l.fivn-Q ne ,& quod patris fadodecedat de haereditate auita
quam, verbo fufeeperit num.115.ita vt debitum folue-
re voluifle videatur. Sed hxrendum eft in verbis hu-
*457. ius Confuetudinis expreflx, quæ à fimplici patris fa-
do exclufionem inducit , verbis ( s'il leur en donnait
moins, elles n en dturoyent plus auon ) itavtnecefle non
fit præfumptiones colligere tacitæ renunciationis in
filia, aut interpretatiui côfenfus conieduras,qui nul¬
lus exigitur in filia, quia Confuetudo fatis habet mari¬
tatam e fle, fi modo digno locata fit, qui fi amplius col¬
latum volui ifet poterat exprimere, fi non expreflit
verus ftatuti acquiefcere voluifle putandus eft , & id
voluifle quod ftatutum, ficvtad iiinplex patris fadix
fequatur exeeutio legis , id eft, excluiio à pluri, quàm
quod datum eft, & vero à toto fi nihil datum. Quod
ego fic accipi volo , fi nihil de eo antè fadum aur poft
fadum in tota vita pater declarauerit, quod fi fecerit
quandocumque fequendam eius voluntatem puto,&
ambigui adus declarationem per quam reditur ad ius
commune , vt partem fuam virilem in triente habeat
Ordinario iure,idque ab initio voluifle patrem à con-
fequutis exiftimandum eft. Contrà iudico, fi nihil dc
vitra modum portione filix primogenito decedere,
quod accedat minus dato, accedere eidem,vt cafu co- x
uerfo,quod valde notandum eft, ad ea efficienda qux
pofteriùs dicemus. Nam quod pater filix concedit
amplius portione fua legitima & regulari, dc portio¬
ne primogeniti detrahitur, fccundogenitis nihil pe¬
rit, quorum portiones in totum non attingutur, quae
femper funt virilis cuiufque iu tertiat. Itaque non eft
hxrcndum in illa difputatione fcholaftica, an pater dc
bonis primogeniturx polfit dotare filiam, de qua Ti-
raq.in primig.q.61. LupusinRub.de donat. int.vir.&
vxor. §. u. Nam hkconftat pofle, fed hoc folo cafu J
nec amplius quàm femel in vnica filia, &vnicaitem
hxreditate. Intereife enim tenuioris aut amplioris
doris folum primogenitum refpicit, fie vt cùm minus
filix datur fua legitima portione , quod fupcreft pri¬
mogenito accrefcat, quod amplius decrefcat , nec aut
hxreditati aut hxredibus accrefcit. Ex quo euenit, vt *
primogenitus in ius fororis maritatx fuccedat furro-
gatione legali , atque ita in diuifione hxreditatis cum
cohxredibus poflit partem fororis fccernere , & fibi
co declarauerit , non ignarus iuris patrij & conditio- feponere,<3c de ea partem facere fecundogenitis. Cx
nisfux& gentis. Hxc mea fententia defa&operfe b terùmcû hoc dicimus, intelligi volumus de ea portio
nis fux & gentis. Hxc mea fententia de fa<fto per fe
obfcuro à caufis humanitatis ôc naturx fumpta , val¬
de quod ego iudico probabilibus , etfi defiderandum
Hinc vt Hîc quoque Reformatores huic dubitationi fic
confulant, vt quàm minimum incertis arbitriis relin¬
quant. Nam trium non ampliùs verborum adic&io-
neres clara euadet, &controuerfix fedabuntur.
Glossa 7.
x Secundogeniti alimentarij potitu dicendi funt quàm
haredes.
Argentum t in Conf Brit.
terùm cu hoc dicimus, intelligi volumus de ea portio¬
ne à qua filia excluditur peraftum maritationis , vel
caqux fit per renunciationem, cum renunciatio ap¬
ponitur in adu maritationis, vtroque enim cafu ex
pr.rfumpta mente Confuetudinis primogenito coil-
fulitur, & res ei geritur, etiam fi renunciatio no con¬
tineat exprefsè quod fiat in fauorem primogeniti ,
quia prxfumptio ab a<ftu patris colligitur eius inten¬
tionis, inter ipfos aftus maritationis fa<fta. Nam poft
matrimionium renunciafle filiam iam maritum con-
fequutam non excluderet eam à legitima aut legiti¬
mæ fupplemento , quia Confuetudo dkit ( mariant . )
779 Des Donations. Art. CCXXIIII. 7δ0
& Arc. fequen. cr fienmArUnt, quo ceflànte, difpofi- A gens, familia, nobilitas, decora &: infignia fufcipi,
tio quoque exclufma ceiTar. Nam etfi pro matrimo- rur& per manus traduntur in pofteros. Cuius fij”'
nio datur dos, fi matrimonium adualc non fcquitur, refpedu bes tribuitur in fueceiiîone , fecuadogemi·
4 nec exclufio légitima: auc fuplementi inde fequi po- vf., Π* ° 1
teft , nec par caüfa fpcrati, ied tamen incerti matri-
monij, quod mulns de caufis poteft contingere ne
denique fiat, alia fadi fie iam ccrti. Non igitur par ra¬
tio exclufionis, vnde fit, vt pâtre forte poftpadam fi¬
liam mortuo , mari tarte filiam diçi non poilit ad effe-
<5him exclufionis , nifi ex vi & neceilnate contient io-
nis fequaturaduale matrimonium. Et hîccafium po¬
nimus, in quo nulla renunciatio autvt loquutur qui-
dancia filiæ interuenerit, qui cafus ell'ct indubitabilis
deexclufione filiæ, fçdhîc loquimur deadu impor¬
tante tacitam cxclulioné, id cil, maritatione fimplici,
fine vlla conuentione renunciandi &c fine declaratio-
j ne patris, cùmlcilicetlegc filia excluditur , & pater
non exprefiit, quod pro totofuo iure dedit filiæ id
quod dedit. Sed vc cafus magis dubitabilis fit , poni¬
mus talem cafum in quo pater filiam maritauerit di¬
gno , quocafuluprà diximus fimplici fado excludi
maritatam legis executione:hoc igitur cafu quaeritur,
an illud plus quod filiæ de legitima debeatur in hærc-
viu tatùm capiunt, vt fit, quod in capite eluceat H * *
vero intentio Confuetudinis Sc maritantis patris
primogenito enim folo ftudium propaganda; profW
Î>iæ ex voto parentibus eft conftitutum , in quo co^
entiunt rationes omnium, d. 1. fi adionem. <
duobus , quae fundatae fttnt in confiderationeprinf
geniti, in materia ftatuti cxclufiui filiarum, cuiufm^j
luntper Italia , quod late propugnat Curtius Senior
Conf.8o. Socin. Conf.jo.lib. j. & Conf84.eod.lib ^
241. Alex. Conf. 8;. lib.iiij. Boer. Dccif.84, px ‘
fit, vt cum in praecipua confideratione fit perfonafi
lij, renunciatio filiæ non fimpliçiter abdicativa iurjj
putanda fit, fed etiam tranilatiua & tranfmiffiua in
primogenitum. Huc accedit ratio propemoduinelu-
«Stabilis ·, quodciim ante dcmonflrauerimus incaufi
amplioris dotis quàm lit legitima filiæ , quodpluscft
perire foli primogenito dede parte eius demeti, fo
necefiàrib relinquitur inCafuconuerfo filiæ exdufe
pro minore portione primogenito Cedere, atque adeo
totum fi nihil datum cft. Nam fi pars data eft ex caufi
ditate maneat, 6c fic eam augeat, de omnibus hærcdi- C & titulo legitimae , haud dubie partem faciet in tertia
bus accreicat,*an vero foli primogenito, ctfi· primoge¬
nito , quomodo aes alienum à portione filiæ debitum
diflbluendum fit. Hæc quæftio pridem fcholafticos
feriptores exercuit , cùm quæfierunc , an filia quæ per
renunciationcm ad partem non admitteretur face¬
ret partem , de qua nos infrà de Bocrius. Dccif. 184.
Sed nec fada congruunt veterum fententiis, nec iura
eadem. Animaduertendum igitur quod hoc cafu de
parte filiæ defertur, non per modum renunciationis
deferri , quippe quæ nulla imcrccflllle proponitur,
fed per modum exclufionis per fadum patris à Con-
cætcris fecundogeniris: facit enim partem
modo exclufa , etfi partem non capiar , fed hæc pars
primogenito cedit. Nam qui partem partis fuæ capit, 10
haud dubiæ haeres fit torius parris fuæ , igitur eadem ]
ratio oppofiti in oppofito quæ propofiti in propoli- I
to. l.fi ex toto, in princip.D.deleg.i. Ergofoluspro- I
mogenitus hoc adu reipicitur vtroque cafucontrh
quam illo iure , quo aequalem aduerfus omnes cota- ■]
redes, fed æqualcs & 1 pfos affedionemfibi propo¬
nunt, vt Dynus , Conf. 6. Alex. Conf. 149. lib.YÎjJij I
d.l fiadionem. Nam immutato iure regnorum & I
iuetudine indudæ. Nam inter ifta multum intereft. D præcipua primogenitorum conditione effeda, alia
Quæ excluditur nihil caput , necvllo tempore haeres
fuifle dici poreft. Hæc diligenter retinenda funt, fed à
iure Romano variant. Nam intentio Confuetudinis
per cxclufionem portionem filiæ acquirit primoge¬
nito, non vt à fimplici renunciatione, lcd tranfmiflxuè
de pertona ad perfonam. Nam renunciationes Ηπι¬
ό pliccs 3c abnutiuæ de quibus in iure non exprello fa-
uore aut cctfionc in perfonam aliam fimpliciter pri-
uant renunciantem , fed nemini acquirunt per tranf-
lacionem iuris de perfona in perfonam,fed vt portio-
teli
præfumprio capienda eft, vt fic pater voluerit dUpo-
nere quomodo lex præmonftrauit. l.hæredesmei.f.
cohærcdi. D.adS.C.Trebel. portionibus fecundoge- π
riitoru in fuo ftatu immutabiliter manentibus. Dein¬
de & illa ratio fuccedit,quod quoties quis iure aliquo
excluditur refpedu ccrtæ pcrfonæ,totiesiusapplica-
ri illi pcvfonæ quæ rêperitur exclufionis caufa. Quod
igitur filiç adimitur refpedu primogeniti, illi applica-
tur.l.2.$. eft videndum, vbi Bart. D.ad Tertul. Socin·
Conf.84. lib.j. &i4i. cod. lib. Bart. 1. feruo legato.§.
nem defedam relinquunt in hæreditate , quæ tanto E teftator.D. de legat.i. Bald.l.i.C.de fecund.nup.Bat-
maior reperitur & inflatur non dccrefcendo. Sed hoc bat. c.nos quidem, exr. de teftam.col.i. & quosTira-
cafu qui capiunt nihil dicuntur capere à renunciante, quellusl.fi vnquam.verb. futceperir. num.106. Cuius
fed immediate capiunt à defundo cuius hæreditas fententiæ extat cxpreila authoritas apud Bald. Conf.
fuie , hoceft, à partexommuni habent nonàfiliare- ’ ’ ‘ Λ
nunciante, quod nos fufius dilferuimus Art. in
terminis iuris Romani, fic enim talis portio capitur,
quomodo fi in reru natura perfona ren uncians nun¬
quam fuifler. Hæc tradatio fcholæ. 1. plané. S.fi duo¬
bus. D. de legat. 1. aliorum in auth. nouilfima. C. dc
inoff. teftam. aliorum. 1. fi a titionem C.de pad.& l.ius
agnationis. D.depad. & 1. Papinianus. §. vnde fi quis.
D.deinoffic.tcftam.Bald.l.padum quod dotali.quæ-
ftion. 8. C.de collat.vbi 8c Caft.Idem Caftr. Conf. 322.
lib.j. & Conf.zyi. eod.lib.Socin. C6f.54.lib. 4. & 241.
lib.j. Alex. Conf.149.lib.vij. & Conf.29.1ib.iij.Decius
Conf.j7o.& 385. & 607. & Conf 2. lib.j. Cæpol.Côf.
49. inciuilibus. Molin. Conf 55. Sedvtinrenuncia-'
tione fimplici ifta obtineant, tamen thematis propo-
8 fiti alij termini funt, aliæ caufæ, fines aduerfi. Viden-
dumigitur quid Confuetudo ipedarit in filia exclu¬
denda, Sc puto non dubitandum quin primogenitum
rcfpcxerit vt gentis caput, per quem nomen, agnatio.
410. vol.4.vbi dotem à patre relidam filiæ ftatutoex-
clufæ mortua filia manere apud fratrem debere fen-
fct. Quare denique fic concludimus , portionem qua
per maritationem excluditur filia ad folum primoge- ‘
nirum deferri , dc ex capite fororis partem facere ci¬
teris fecundogeniris in diuifione facienda, rionob-
ftanribus didis Dodorum qui non feparant a<3i'm
exclufionis ab adu renunciationis fimpliciter abdi-
CuLlUcU· .
De renunciatione ipfa videndum, & ponimus hic
renunciationem pro abftentione & abdicatione iuris
delati à perfona abdicante , id eft, pro non accepta
tione, une tranflatione iuris in alium quam feri pu¬
tant , cùm renunciatio fit in lauorem cuiufquàm c
terminatae perfonæ , de qua fatis copiose. Arde· J >·
Hæc fimpliciter repudiat,abftinet,aodicatà per ona,
fed alteri nec cedit, nec in perfonam transfert ,ί» *
cit locum his qui funt eodem aut feqpenti gradu. 1
re quidem Romano non dubitant tales
fii DesDonations,Art.CCXXIIII. 782
deficere, imo portiones non fieri ?fed hçreditatem
augere participandam per alios côfortes,nec cuiquam
vni aquiri tali fadto, fed fie à tempore renunciationis
IS confiderandum eft id cui renunciatum eft , ac fi per¬
fona reniincians nunquam in rerum natura fuilfct , vt
qui eranr quatuor renunciationevnius tres fiunt, ve-
luti non nato quarto , ex cuius perfona nihil accrefcit
ceteris modo tranflatiuo, fed non decrcfcit. Sediure
patrio hoc quidem in fubie&o quod tradamus , di-
uerfum eft aliquid. Aliud de ea renunciatione loqui¬
mur quæ fit inadumaritationisi nam liæc non fim¬
pliciter abdicat, fed transfert in primogenitum ius re¬
nunciatum, quia renuciatio hic non fimpliciter abdi¬
cati ua eft, fed tranlfatiua. Nam filia quæ renunciat,
non fimpliciter renunciat animo abdicandi à feiuris,
fed ideo renuciat quia maritum accipit, nonafiter re-
nunciatiua. Itaque 'maritu accipit in portionem fiuam
hæreditariam, cuius confortio doarium,com'munio-
nem acquæftuum & mobilium êc cx teras vtilitates
matrimonij côfequutura fit, & ideo diximus no æqui-
pollere renuntiationes, quæ fiuqt etiam patri, fi mari¬
tus eadem opera non datur, nec ex intentione Coi^i
fuetudinis fieri aliter quàm maritando. Vnde euenit,
vt cùm hæc renuciatio non fimpliciter abdicari.ua fit,
fedrefpediua perfonæ primogeniti ob datum mari¬
tum neceifario primogenito acquirat partem rénuh-
ciantis, quia lex intendit tali prouidere. Itaque hic
adus tacitam çonuentionem continet, etfi exprefla
ftipulatione de perfona primogeniti nil cautum aut
cxprefthm fit, vt pro marito cedat portione, & fi viu
perquam rarum eft nihil in totum dari filiæ: fed fi ac¬
cidat ferenda lex cft.Quæ diligenter ahimaduerti co n-
uenit paucis annotata.
i j Cætcrum dicuntur ifta nulla præfuppofita ftipula¬
tione patris aut fili) de portione maritatœ, nam h po¬
nimus eam interuenifle ei acquirit qui ftipulacuscft,
patri fi ille ftipulatus eft, fibi quidem primogenito fi
primogenitus aut pater pro eo , de quo nos artic. 563.
Alexand. confil. 13. lib.;. Nam veterum opinationes
vfu reiecimus, qui non putat patrem vni ex hærcdibus
acquirere polle ftipulando ita quod non aliis. Nam
fecundum Cofuetudincm feriptam ftipulatur, & ideo
redè. Quæ etfi nemo aut pauci antè hac perfpexcre in
iuris patrij principiis fundata, introipicientibus ta¬
men firmas habere de Confuetudinc rationes depre¬
hendentur fpretis iuris Romani vulgaribus fentétiis,
quæ plerumque tam apte patrio itiri infer untnr, quam
cum humano capiti ceruicem pidor equinam, &c.
Illud vero etiam annotauerimus renunciationes &
exclufiones refpediuas de quibus modo diximus, non
14 folum primogenito prodefle quadiu fupereft & viuit,
'fnic. fed etiam fequenti primogenitæ fi fortè ille decelfcrit,
^ & fola primogenita fupetfit cii fororibus. Nam quod
‘ ‘ olim pater primogenito ftipulatus fit, indefinite fachl
pro omni qui futurus eft primogenitus primogenita-
ve intelligitur Alex, confiai, lib.i. mira. 28. Tiraq. in
primig. q. 3. nurn.6. etfi ratio & finis agnationis per
mafculinu fexum deficere videatuf, ex qua caufa Pa-
rifienfes & Normam cùm folæ filiæ exrat, in viriles & F
1; capita folent hæreditates diuidere , voluti perdita {pe
agnationis. Nec illaDo&orum fcholafticorum fen-
tentia vera, cùm femel dicunt maritatam fic excludi,
vt etiam foror fecudôgenita quæ domi in capillo ma-
fit (fic vocant innuptam puellam) excludat maritatam
vi renunciationis fadtæ primogenito aut exclufionis,
• quod Alexander &Taf. differunt, l.i.§. veteres. D. de
acquired. poffieffi & quos late Tiraq. in primig. q.82.
laf. côf.iu. lib.i. Aftlid. Conft. regni. 23. lib.3. quod
ue illo quidem iure veru putare debuerunt, deficiente
l mafculo cuius caufa exclufio inducitur, de quo Alex;
conf.29. lib.i. Bald.l. in quibus. C. defecund.nupt.
Sed iure patrio nulla dubitatio eft,ipfam illam quæ re-
nunciauit m ortuo fratre readmi tti fi primogenita eft,
etiam fi primogeniti hæresnonfit forcé ante patrem
mortui, & qui nunquam hæres fuerit.
Efto igitur hæc ditiorum fumma.: Quodcumque rfrt. 5585,
de portione maritatæ filiæ primogenito pater ftipula- N· c·
tus fir,quodcunque fuperfuerit eius portionis per ex-
clufionem à maritatione, quodcunque renunciatione
in atiu maritationis fatio, id totum primogenito ac¬
quiri, etiam nulla pofita ftipulatione ex perfona filij
aut renunciatione in eius fauorem.
Tum illud renunciationes filiæ extra atiûm ma¬
ritationis atiualisnen perinde valere, fed pendere à
vero iure, quod renuncianci competebat, &fubiici
refeiifionibus, &fupplcmento fi minus iufto datum
eft, & tales nemini vni acquirere,fed rotam hæredita-,
tem augere vtilitate omnium cohæredum, fi refeiftio
non petatur, &: renuntiatio non reuocetnr.
Tum ftipulationes appofitas in maritatione.de
iure renuntiantis, ei acquirere cuius nomine ftipula-
tio concepta eft patris aut filij.
Hæc de ceux du gouuernement iduant ugtux. Nam de
vulgari nobilitare dicemus art. feq. glof. 4.
Abhisàftumptisquæri memini. Quidcenfendum
efletjCÙm pater filias haberet ex duobus matrimoniis,
& filiam, quam ex feCundo matrimonio fuftulerac,
marito collocaret,, an eius portio primogenito primi
matrimonij acquiratur, an fecundi, an ipfi patri & ita
omnibus provtfunt fundati in hæreditate. Er plane
refponfum patet* ex his quæ ante diximus, quod pater
fimpliciter ftipulctur de exclufione aut renuciatione
de bonis ftipulanris omnibus acquiri : fin primogeni¬
to fimpliciter fatia fit , vnicum tantum elle primoge¬
nitum coftat refpetiu hæreditatis paternæ,duos eniiri
cfie impolfibile eft,· & idêo ei foli acquiri qui primo¬
genitus eft. Sed quod de hæreditate materna &c por¬
tione filiæ in ea quæri primogenito eius matrimonij
qui folus primogenitus çft fuæ matris, cum quo com¬
munis hæreditatis diuiiio futura erat, fi non rcniiciaf-
fct. Quod fi durante fccudo matrimonio, pecunia de
communione coniugali accepta eft ad matitadam &
dotandam filiam primi matrimonij, tenebit quidë re-
nüciatio iuris hæreditarij fatia ab ea , vtilitate primo¬
geniti primi matrimonij 3 fedvxor fecudi matrimonij
ioluto matrimonio repetet, & præcipiet pecuniam 44Î
pro ea parte pro qua fundata eft in mobilibus, vcluti K' c-
quæ confumpta non fit, & extare videatur in perfona
vniusde participibus & hæredibus mariti. Hunc ca-
fum decidit Alexand. conf. 149. lib.7. Sedvt illo iure
omnibus acquiri putat per patrem & hçreditatem au¬
geri, fed ab aliis principiis, id eft iuris Romani id effi¬
cit. Sed nos patrio immutata diximus, tratiauit &
Caftr, confia;!. lib.i. Boer, decif.104. & 184.
Quodverohic dicit βη principal hoir , intelligede
legitimo, aut certè légitimât© per fubfequcns matri¬
monium, inter eum & natos tx eodem matrimonio, 17
aut alio fubfcqiiente. Nam li ex fecundo matrimonio
effiet , anteferetur primogenitus ex primo. Diucrfa eft
ratio in legitimato per referiptum, quia non antefer¬
tur legitimo antè nato, de quo loci apud Tiraq. 1. fi
vnquam, verbo, fufeeperit, numer. 82. & 9S. B en ede
verb. duas habent filias, num.47. Alex, hoc ipfofub-
ietio, confia, lib.i. numer. 11.
GIossa 7.
ε Ne le poum d ch utre. ] Hîc apparet manifeftifiime
quod nuper diximus, totum in ter elle de eo quod am-
KK iiij
783 Des Donations, Art. CC XXV. 784
pliùs minufire fît donatu fili* , primogenitum fpefta- A ginta qu* cùm pater donatione fili*
re, & ei decedere aut accedere, quod additum de- . '
tradumve fuerit de portione filiæ: folum igitur non
fecundoeenitos tangit ifte dolor, quibus nihil perit
præfuppofita hereditate nobili. Nam fi controuerfa
effet qualitas, admitti poffent pro fuo mtereffe ad ad-
fiftendum liti aduerfus filiam plus legitima petentem,
aut plus dato.
gmra, quæ cum pater donatione hhæfa&a ex æo
diuidi voluerit, eueniet,vt filia dimidium capiendo
centum viginti quinque poffit petere , fepofito fem°
per eo quod Præcipuum coeperunt nuper appellare '
Glossa 9.
Glossa S.
fc outre fateftee] Vitra virilem quo fa&o fine vlla ra¬
tione tamen permittitur redigere primogenitum ad B
virilem cum filia , prseter regulas partagiorum nobi¬
lium , fpeciali cafu. Hæc igitur partitio hoc modo
fiet. Pone tres effe liberos,vnum primogenitum, Mæ-
uiumde Titiam fecundogenitos. In hæreditate effe
trecenta. Pater maritando filiam centum viginti quin¬
que dedit filiæ. Controuertitur, an potuerit. Regula-
tisdiuifio futura erat, vtMæuius dcTitia folum ha¬
berent centum in capita diuidenda, de quibus fo¬
lum quinquaginta capit Mæuius certa & determina¬
ta omni cafu portione , fuperfunt ducenta quinqua-
‘ Le fief. ] id eft, comme fi tout le fief eftoit partablt , UU(l
tout es f ou ne l'eft pas , mais en ce eat U fe dtutfe commi i ,1
l’efiott. Hk apparet ftatui de rebus & feudis indiui
duis cr aduatageux , quae hoc folo cafu redigit adeon'
ditionem diuifibilium & paganicorum. Quodfipa'
ganica verè effent, nihil erat opus hac difpofxcionc'
fuo enim iure & lege communi partagiorum diuidc!
rentur in capita fine dubio.
G l o s s A 10.
k Tout le fief] Id eft , comme fi toutes les terres eftoimt rt .
tuneres er portables par tt fie, chofe qui monfire 1‘cftun^
te' de cefte Couflume , fort mal cattfe e, et fans nullt ί,Μι
raifon , pour vouloir violer U regie des partages not>lts} reg».
Iters CT ordinaires.
Article CCXXV.
Tafî en mariant fes filles il leur donnoitbmoins de leur droit, ‘elles n’en
deuroient plus auoir, d pourueu qu’elles fuiTent iuffifamment apparagees.
Έ
T fi nubendo fuis fihas b minus legitima portione eis daret t c nihil amplius haben Ut*
renty A modo Jujf cientem portiomm habuijjent .
Art. y<7· N. C· clarius explicat cùm dicit per folum maritationisa&um filiam excludi à fucceffione etiam
fi fit minor & non renunciaucrit : nec admitti ad legitimam, aut eius fupplementum quod accrefcit ptvmige-
nio art. 358. N. C. videglof.6. art.224.7.
Censvra.
Hic Reformatorum intolleranda qui cùm
de duplici feriptura, quæ in veteri libro habebatur,
confuiti meditatique alteram fuftulillcnt, idque ex
Ordinum fentétia, hk rurfum veluti fomno correpti
damnatam reponut, & cùm in cafu propofito pofue-
rint l"yne de fes filles in oppofito & couerfo reponunt
manant (es filles , cùm non nifi in vnadi&um oporte¬
ret, fi quidem iure eam feripturamdamnarant, quæ
de pluribus continebat, cùm oppofiti in oppofito
eadem ratio fit, & perfonarum numerus idem effe
debuerit hoc modo. Et fi en manant /’>»<■ de fes filles ,
qui error reponitur infra verbo ( elles nen deuroient
fluiauoir) & rurfum ( pourueu qu'elles fujfent.) Cùm
aduerfatiua aduerfari debuerit his quæ funt eiufdem
generis & numeri, quod Bart. ait. 1. mariti. §. vit. D.
deadult. vbiglof. Iaf. 1.2. D. dereiud. Quare reli&a
eft altera futuris Reformatoribus opera, vt cogruen-
tiafcribanc infua
C de inoffic. teftam. quod latiùs fumus exequuti fup.
art. 218. verbo letiers. Minus autem dat & qui nihil
dat. 1. minus. D. de verb. fignif. 1. illud. §.ficuius.D.
de tribut, aôtio. Quare etfi pater nihil dederit, locus
erit huicdifpofitioni, ne quid amplius maritapetere
poflit, & Bald. cap. fi proponente de refeript. putat
ftatuto excludente maritas & dotatas, etiam qusvno
nummo dotata fit excludi, & ex eo Iaf. auth. quirem.
C. de Sacros Ecclcf. quod vicinæ Turonum, Cœn0*
manorum, Andium, Aruernorum , Borboniorum
Coniuetudines exprimunt , adeo vt donata corolli
rofacca patres filias excludant. Fruftra igitur illa du¬
bitatio fcholæ de qua totos ducétos annos pugnatum
inter magiftros Socinus feribir in conf. ijo. Hb.i. an
legitimaliberorum per ftatutum tolli aut minui pol-
fit, nam hk confiat & tolli, & minui, &ver6pa«°
^ & renunciationc non dubium, de quo Alex. con f
vol.r. &c conf. 1^4. vol.6. &#. lib. 2. Boer, decu· 4·
&2j6. Alex.conf.69. lib.i.
Glossa i.
* Et fi en mariant] Notandum quod vbique & ferio
iterauitillud»>4n4»r,cùmab a6lu maritationis exclu-
fio filiæ proueniat, vt finis à fua caufa non aliunde.
Glossa 1.
h Moins de leur droit] Id eft, minus legitimà portione
habito refpe&u ad numerum liberor um,& bona quæ
habet donator tempore mortis, quod tempus in mo¬
deratione legitimae fpedtandum eft, ex 1. quaeritur. C.
Glossa 3.
An quod filia maritata capit, habeat titulo vniwf*'1’
an particulari. j
An debita teneatur, Ct pro quota rationnel11
.An primogenitus ad debita teneatur, ratione
Rpnunciatio abdteattua, aut traofiatiua.
Sequitur egregia traftatio , An filia maritatààp
e quomodo hk traditur , id quod fic donatu
Des Donations , Art. C C X X V.
- caufa dotis, an exvtroquc, ac proinde ad debita £ eueniet, vtquod hoc themate filia capit vitra regula-
1 _ L — > — I. »-· . !.. V. · — f r . t. ni* ·- (. I. . — 1 1 - . 1 i — i < 1 fl. VI ί ' ΛΙ1 ill ΠΟ Γ1 Ο ΠΊ Ι^ΙΓΡ! ΓΙίΐΠΡ ΓΓ1 C
rem portionem Confuetudinariam largitione patris
extraordinaria, iure aut prælegati, aut dotis capere
videri debeat, atque ita titulo lingulari, qui ad debita
non obftringit. Sed vera fpe&antibus ex iute externo:
& noftro patrio diftingui plures cafus oportet.
An fcilicct filia abftincat aut repudiet portionem 4
luam hæreditariam, quo cafu nulla dubitatio relin¬
quitur eam ad debita paterna non teneri , cùm hæres
non fit, vt diximus art.j4$). Aut renunciat fimplici-
ter ôc abdicatiuè iusàfeabdicado, quo ipfo cafu non
pamm momenti, fi vt ponimus dotis titulus ad debita tenetur : fin tranflatiuè & in fauorem tali adui ineft
non obligat , haeredis obligat : & alibi diximus iure è ® ceffio, & fit quidem ipfo iure haeres , & ad debita pa-
moribus noftris recepto neminem in eadem haeredi- terna tenetur pro portione fua,jfed tamen vtilitatis
teneatur pro modo bonorum donatoru, anpropor
i tione haeteditaria ex art. 565. Nam & extraneis etiam
millieiibus dari ab extraneis dotes folent,nec per hoc
ad debita dotantis obligantur, quippe ex titulo lingu¬
lari, nec alio quam emptionis, donationis aut perrnm-
tationis, ex quo fit, vt cum talis fit ad debita non oblir
<ret. l.penult. &vlt.D. de collat.dotis, de quo nos co¬
piose differuimus artic.219. verbo premièrement p*j/e\.
An igitur hçredis titulo habeat quod fic habet, an do¬
tis, an mixto de vtroque in quæftione eft. Nec in ifto
tare capere polle titulo vniuerfali haeredis, & titulo
particulari vt dotis, aut donationis, aut aliofimili lu-
cratiuo quidem, non igitur haeredis & donatarij con-
iun&im. Artic.218. verbo à autre qu’àfi» heritier.) Sed
iure Romano contraria omnia finit coniti tuta. Nam
& dotis, & legitimae, & haereditatis,& praelegati, vna
cadémque de filiabus capere poterat , qui tituli luas
habent differentias & propria, quae vulgata eft trada-
tio fcholæ, auth. nouiflima. C. de inoff. teftament. &
caufa recipiédum eft, vt cùm per ftatutum portio hoc
modo renuheiantis in fauorem applicatur primoge¬
nito, applicatio fada inrelligatur cum fuis oneribus,
id eft, loluendi debita quae ab ea portione debentuf;
Atque hic cafus renunciantisin fauorem primogeni¬
ti , vel exclufionis refpedu primogeniti folus in du¬
bitatione eft. Nam ctlifummo iure haeres dici poifir,
quae renudat aliquo accepto vt in fauorem ccrtæ per-
lonae renunciet,de quo nos alibi fuse , aut quae in to-
attigit Molinaeus conft.29» ex quo illi determinandis C tum nihil capit, fed tamen maritum pro legitima ha-
quotis, legitimae, dotis, haereditatis, diuerfa tempora
fpedant adus, aut mortis, de quo nos d. art. ziS. ver¬
bo le. tiers, & art.405. Quin & illo iure quo filiae hçre-
ditare excluduntur dotem petere polfunt, de quo Ti-
raquel. 1. fi vnquam, verb. fufeeperit num.no. C. de
reuoc. donat. Sunt ifta illo iure diuerfa, fed nosiure
Confuetudinario nil inter dotem à patre collatam, &
hæreditariæ portionis delatione interefle docuimus,
d. art. 40;. Ôc alibi faepe. Qubd fi nominibus diuerfis
efferatur alterum ab altero determinari imo quo iure
vtimur, quod à patre filiae (impliciter confertur, dos
bet, tamen iniquum eft talem ad debita harreditaria
teneri, & quo recidit eius portio aut pars eius,æquum
eft & eo recidere debita & debitorum portionem pro
rata portionis acceptae , Sed antè probauimus portio¬
nem eius ex intentione Confuetudinis deferri ad pri-
mogenitumjvnde fuccedit illa legalis difpofitio,quod
quoties fit tranflatio bonorum cuiufquam à lege in
alium vniucrfaliter etfi non titulo haeredis, toties
transferri & debitorum neceifitatem, vt in iuccefio-
rem bonorum ex fententia Caftr. & aliorum, l.vltim.
§.fih autem aes alienum. C.de bon.quæ lib.& aliorum
non eft, fie quidé vt iure Romano accipitur, reipedu D 1.2.C.adleg. Iui. de vi pub. quod nos copiose fumus
patris, etfi fo minae & viri reipedu talis dici poflltvt perfequuti art. 219. verbo premièrement pajeT^ Nam
mulieris patrimonium, fed reipedu patris totum id
quod habet fiHa à patre viuo eo, portio eft haeredita¬
tis prærogata, mortuo hereditas dicitur, fed tamen
hic cafus quo pater donat vitra regularem quotam
valde exorbitans eft à regulis comunibus regularium
partagiorum, & poteft videri habere aliquid externæ
caufe extra hçreditatis titulum, in eo fcilicet quod re¬
gularis quota hæreditariæ portionis exceditur, vt fic
quod ad ratæ portionem cofertur hæreditas fit, quod
talis tranfiatio legalis fit, cùm citra vllum exprelfiim
contradum filiæ maritatæex folo maritationis fado
Côfuetudo filiam excludit, & portionem cius trasfert
in primogenitum, quod intelligendum eft fieri, vt in
fucceiforcm bonorum, qui nec hæres eft vniuerfalis,
nec fucceifor fingularis, ied facit tertiam fpeciem, de
quo eodem loco plura diximus. Nam fi partem partis
fuæ capit filia, acceptatione partis fit hæres reipedu
crcditorü in totum fuæ partis, quia hæres non poteft
excedat dos, quod ex eo apoaret , quiahic exceifus à £ efle partis portionis fuæ, leg.i.l.i. &c L ex aile. D. de
patre conferri non poteft vllo cafu aut adu vllo, præ
terquam maritationis. Dotem igitur videri ncceilàrio
adusmarrimonij concludit, &(Tubieda caufa titulum
indicat, q, &Tiraquell. animaduertit. d.verb. fufee¬
perit, num.112. An igitur eueniet, vt in cafu huius ar¬
ticuli filia regularem fuam portionem capiat hæredis
titulo, atque ita ad debita hæreditaria teneatur iure
} regulari , & quod plus eft fua rata habeat dotis titulo,
qui ad debita non obligat. Hæc dubitatio poteft ei
fimilis videri quæ fit, An primogenitus ad debita hæ¬
reditaria teneatur pro portione hæreditaria, id eft pro
acq. hæred. Sed id verum iure ciuili , & cùm pars ex
voluntate remittitur ab hærede, cui totum delatum
eft, fit enim tum hæres totius acceptatione qtiantula>
cumquepartis , fed cùm pars fie à Côfuetudine defer¬
tur, vt ampliùs capi nonpoflit per hærcdcm etiam fi
vellet, tum non in maiorem fit hçres quàm quantum
coepit, v.ciuti fi pater rninù? dederit filix fua portione,
quod reliquum eft de portione eius & poteftate Con-
iuetudinis transfertur in primogenitum, non debet
recidere in filia* humeros, quia ademptio partis fada Jrt. 55^
iftàlege, ergo in primogenitum transfertur onus de- *· c.
duabus partibus, quas capit, an pro modo bonorum, p bitorum pro rata, fic vt filia hoc cafu non ampliùs.
id eft, an etiam ratione præcipui , id eft, æftimationis
principalis Manerij, quod capit ante alios, fcdvt iu-
dicant non iure hæredis. Hunc Molinæus negat tene¬
ri vitra hæreditariam portionem,' ratione Præcipui
nequaquam , in $. n. tit. de feud. fenfit contra Ioan.
Cyrierius cofiliarius olim Parifiéfis Curiæ, vir & ipfe
præftâti dodrina qui de iure primogenituræfcripfit,
& hunc fcquutus Tiraquell. lio. pnmogeniorû. q.35·.
& quidam editis libris ex eo tempore pafiim iudica-
tumferibunt. Sed fi Mohnæi fentemiam fequimur.
conueniri poflit,quàm pro modo bonorum accepto¬
rum, contra regulas. 1. 1. Cod.de reb. çred. Hæc valde
notanda funt paucilfimis cognita & animaduerfa, nec
adhuc mihi occurrit, qui ifta expendiiTet ad particula¬
rium inter tales cxtraordjnarij iuris hærcdes debito¬
rum diuifiouem.Porro iftain cafibus propofitis intel-
ligimus, vbi fadumpatris maritantis verfatur : Nam
fi fponte foror fratri fuo portionem pordonifve par¬
tem ceflèrit, haud dubiè illa hæres fit, & ad debita te¬
netur, Yt venditrix hçreditatis, ex l.z.Cod. de hçred*
787 Des Donations, Art.CC XXV.
Jfrt. fî7i
K. C,
vel ad. vend. &l.i.Cod. depad. fed hic. cafus diuer- A
fus eft à prioribus. Nec dccipi nos oportet fententiis
Bald.Raph. Angel. I. Papinianus. $. vnde fi quis, cùm
putant exclufa hliaà portione fuæ legitimae per ftatu-
tum, idquod ci detur computari in ære alieno hçrc-
ditatis, de ea deduci, & de reliquo partes fieri inter
cohçrcdes fucccffibiles, fie vt ad debita non teneatur
excluft, quod diuerfum cil ab eo quod dicimus. Nam
iuris Côfuetudinarij ratio eft alia & finis, quia portio
fiiiæ exclufæ illo iure æque ad omnes cohçredes per¬
manat vt opte iureciuili, fed noftroad primogeni¬
tum tantum.
Reftat hic cafusci'm plus à patre donatum eft filiae "
quàm portio eius hçreditana hitura erat, quivnicus
cft in toto iure Côfuetudinario, & fuperiorc Articulo
inducitur, quomodo ea ad debita paterna teneatur.
Nam fi pro hçrede habet, haud dubiè tenebitur vc
hxres proportione hçreditaria regulari & ordinario
iurc etiam ciuili. Sed de pluri queritur: Nam Confue-
tudo vbique verbo donandi vtitur, veluci luy peut don¬
ner & verbo rr ce quii luy donnera, cr s’il luy donne it
moins quæverba fccüdum fubiedam materiam accipi
oportet. Hîc igitur quaerendum eft , an q uod plus eft,
tribuendum fit titulo particulari doris & donationis,
an ex vna & eadem caufa hereditariae portionis ad
filiam veniat. Concludimus cx vna &: eadem caufa, id
cft, à portione htereditaria 6c ex legitimae caufa filiam
habere videri , fic vt legitima hoc cafu pinguior fiat,
fed tamen permittente Confuctudine ex cauia legiti¬
ma? portionis habere videri, ideoque eam vt ex titulo
vniuerfali ad debita teneri, idque ex aequo cum pri¬
mogenito, cùm aequalem capiat.
Glossa 4.
j Minor non reftituitur contra difpofitionem huius ^/tr- D
ticuls.
X Habilis ad matrimonium , habilis etiam cenfetur ad
palla matrimonialia.
3 Filia renuntians excluditur etiam in Inilgaribus nobi¬
libus.
4 penunuanti neganda reftitutio in integrum.
5 Fçnunciattoncs ~\bique vjurpantur.
6 Fratres non excludunt (irores ab har éditait quafita.
7 Exclufa an reuocan pofiit àpatre.
8 +An a matre.
J Λη ab yulgari nobili. E
10 Hic Articulus mtelligitur de gouuernement ad.-
uantageux.
11 ^îrrefta de filia renuntiante non admittenda.
11 Pater per contraftum omnibus haredibus acquirit.
1 3 Kstcquifita potefi iterum alienare.
14 Patri per filium non datur reftitutio.
15 Quid in cafu de patre , qui promifit de fuo luiturum,
quod filius abftuhjfet.
16 Cafus notabilü de eo, in caufa matrimontjfilij.
17 Expoftulatio de perfidia commerciorum.
Ie Elles n’ en deuroient plus auoir\ Perflant Reformato- F
res in enunciatione pluralis numeri, cum de vna tan¬
tum fuperior Articulus fubiedum fecerit. Excludit
vero maritatam ab hereditaria portione , fi digno
. iundaeft. Quod ipfum intelligitur finevllafiliæ re-
nunciatione & citra expreftionem de renudando folo
patris !ado,quo nihil amplius Confuetudo exigit, fa¬
tis enim habet de marito (vt loquuntur ) filiae proui-
deri,vt fic fatisfadum ei videri debeat. Idque acci-
fiiendum fiue maior illa fiue minor fit,dummodo per
eges & canones habilis fit ad matrimonium, c.quam-
788
uis. exr.de pad. habilis enim ad nuptias, confio
ter videtur habilis ad pada omnia & renunciati
quæ apponi in talibus folent ex more, multom^
cùm ab legis difpofitione ex fado tacite inducunt
1. quoties. D.de pad. dotalib. l.vlt. vbi Bald fr ÎA “Γ*
Fab.C. delegit, turei. Bald. 1. 1. $.i.C.dereivxor Tfï
Decius & Iaf. l.fi conftante.D. fol. matr. Excipio d ’
nationes 6c côtradus pure damnofos, de quibus alV
à nobis didum eft ex tit. C. fi aduerf, donat. Sede
hæc difpofirio de nobilibus eximij , «y demueriimft *
aduantageux difponat, quaefitum eft , num etiam eT
teris vulgatae conditionis confuli aliqua ratione p0(lir'
vt idem confequantur in cxclndeda filia matrim0nj *
ab haereditariaportione. Quid hadenus vfu obtinue^
rit ignorare non poflumus, cùm tot eaderecontro'
ueriias agitari viderimus, tot refcilllones intentari ab
filiabus, quæ fc iniquo iurc habitas à patribus qu2re,
bannir, quas pafiTim receptas poftulanres fcimus. Sed
erit ea Reformatorum cura, vt exemplum orbis penè ^
vniuerfi fequanrur regnorum , prouinciarum, com¬
munitatum, quæ maritatas an dotatas poftremincia-
tiones patribus ex côfenfu fadas non admittat, idque
nullo præfuppofiro iuramento, & illo. c. quamuis
nulla præfnppofitaConfuetudine locali, nonobftanw
minoritate, fed orbis confenfu & vrilitatis publics
refpcdu , magis quam ftrido iurc. Ex quo & reftitu- j
riones vbique rcnunciantibus negant à patre marita-
tis, nec admittunt etiam laefionem enormencauiifi-
cantes, fi modo dignis locaræfunt : plus dico, &re-
petédum eft paiîîm obferuari etiam nulla local; Con-
iuetudine præfuppofita. Idque pluribus Arreitis iu«
dicatum à Curia Parifienfi nominarim additione ad
confil. Alex, tcftatur Molin. cof.29. lib.3. atqueadeo 1
cladibus coadis &: otm-fapai. Sed hoc amplius incom- ,
muni conditione nobilium exigitur, vt remuicient
pluri, quod in fuperiori cafu Confuetudo àfolo patris
rado inducit. Itaque reftitutiones contra renuntia¬
tiones petentes reiedas tcftantur, &fubinde negatas
à Cancellario du Gatway , fummæ tum auctoritatis vi¬
ro, tcftatur Boer, eorum temporum æqualis conii Bi-
turig. tit.de teftam. §.6. & iterum decif. 62. Bened.c.
Ravnutius. verb. duas habent filias , ntim. 165. necdc
i ure dandas Caft. putar. conf.13 1 . lib. 1. & Ferron. Bur-
degal. notat. §. 14. tit.de teftam. Patris enimiudichirç
filiæinftareft omnium, nec iudicates oportet alieno
in facio efie curiofos. Quare & paifim in Gallia, Italia,
Germania pradicari &: obtinere tales rcnunciationes
Molin. tcftatur multarum regionum hofpes conf.if
& 55. Quamobrem iam hinc definant noilri ludan
de eo, quod tot gentium fenfusin fuaquzque rep.
probauit, dc familiarum fecuritates cô turbare rixofis
Se pugnantibus iudiciis, quos orbis côfpiratio& va¬
litas publica & agnationum decora refeliiit,dum fub-
inde hoc obtentu in arcana familiarum inquir“nt
odiose contra patrum iudicia, patres ipfi nuquamru-
turi , plus fibi alienis in rebus videre vifi,dum litigan¬
tibus morem gerunt, & miièru mercimonium alunr.
Sed audores habet magnos & illu flr es, & grauia gf a-
tium exempla, quibus vinci fe pati & poliunt Si vvo
'debent. , ^
Sed alia caufii eft fratrum, qiii maritatione non p°J"
funt forores excludere, inre fcilicet delato Scqpx
to, quod fi minus iufto datum eft reftitutiones oon"
tur, fi modoriôn leue eft quod fefellit, de quo Mo¬
lin. d. conf. 29. ; , ■
Porrb adiicimus maritatione filiam ab his du
taxat bonis excludi, quae fuh hac Confuetu4ine
bentur non aliis , de quo noS fufius fup. art. 218. c5
mus & Molin. conf. 73. Decius C011C17C. & 4W‘ ^
7gp Des Donations, Art* CC XXV* 790
Cum hascfcribereâi oblata eft mihi controuerfia ^
ciufmodi, quæ huic .tradationi congrueret, de qua
Sc meum refiponfum inferere vifum cil. Proponeba¬
tur in facto nlia cum maritaretur in ipfo adu & ma¬
trimonii proloquutionibus renunciafle , & vt dicunt
quiftalïe omne id quod fibi ampliùs de hæreditate
paterna debitum iri fperare poterat, adeôque& ma¬
terna, idque pro quinquaginta libris annui reditus, &
fortafle ius fuum cxequéti centum aut amplius com¬
petere poterant. Stipulatus erat pater. Sed eidem filia?
mortuo pofterius patre , mater fecunda difpoiitione
alia quinquaginta fuppleuit, atque etiam poteftatem
fecit legitimam portionem petere, fi id mallet. Mor- B
tua matre, filia quinquaginta petebat.
Contradicebat primogenitus , ôc negabat eam
quæ femel exclufa effet maritatione ab hæreditate pa¬
terna ÔC materna, poftea difpoiitione matris potuifle
rurfum admitti ad eius fuccellionem: tum quia ea no¬
bilitatis & gentis elfet conditio, tum quia odio pri¬
mogeniti elicita difpofitio à matre diceretur, tum
quia immenfa & vitra legitimam.
In fado, de odio, de exceflu nihil probatum, fu-r
pererat qua ftio , an mater exclulam renuciatione po-
tuiiTet iterum admittere ad quotam debitam in haere- C
ditate fua.
7 Nam de patre etiam efle dubitatum : iure Rama-
no non dubitant, quae exclufa fit ftatuto aut renucia-
tione etiam exprefla, mutata patris voluntate, read-
mitti pofle cjutls appellent rappeler a la fnccefiion, de quo
Bart. 1. ftipulatio hoc hrodo. col.i. Angel. col.i.Rom.
coi. 7. Alex, col* laf· col 6.D. de verb. obligati Bart.
Angel. Iaf. 1. vit. C. de pad. Bald. 1. pa<5tum quod do¬
tali. C. de collât. vbi & Rom. Raid. 1. quicunque. C. de
fer. fugit. Caftr. conf.448. lib.i. &28S. lib.2. Georg.
Nata, c.quamuis. ext. de pad. Decius cof. 47^ ChalE
conf. 28. & Rub.7. $.12. cof. Burgi Anchan conf.405. E
& quos aceruat. Tiraquel. intrad. Lemortfaifirleluf ,
8.dcclarat. 2. partis. Quinetiam recés Renatus Chop-
pinus de Parifienfi aduocatione præftati dodrina vir,
le patrono caufæ iudicatum ex Arrefto feribit, admif-
famque ex volutate patris filiam quæ ante renuciaflct,
non inftitutionis quidem iure quod negabant pofie
fieri , fed legati vfque ad eum modu quàm in legitima
capere poterat. I d vt illo iure ôc moribus fieri potue¬
rit, nouris non poteft.Primùm non eft éxpedandum,
vt quifquam inftitutionis iure quidquam capiat, fed
nec vt de præfumptis hçredibus quifquam legatum in E
eadem hæreditate capiat in qua eft hæres, deinde le¬
gati quantitatem ad quotam hæreditariam redigere
non parem rationem habet, & recideret in inftitu-
tionem, veluti omifl'a caufa teftaméti in fraudem co-
hæredum, quia legatarius de debitis hærcditariis nil
foluit : haeres foluit,quod fi haeres admittitur ad lega¬
tum eius portionis quam vt haeres capere poterat, ma-
nifeftè illuditur legi.Noftro itaque iure fic habendum
tft, excliifa femel fiha per maritationem , ôc ea parte
quam capere poterat femel tranflata legis poteftatc in
primogenitum , quod ante demonftrauimus, multo-
magis fi filij ftipulatiointeruenerit, non pofie patrem I
ex eo tempore quo iusquaefitiim eft filio, vllo fado
fuo praeiudicare primogenita, & ficut datum vitra le¬
gitimam adimi n5 poteft fado reuocatorio patris,fic
ne quod minus datum eft, augeri in damnum primo¬
geniti, cui Confuetudo prouifum voluit etiam fi ex
rado patris,quæ vulgaro eft tradatio. l.quiRomæ.
Flauius.D.deverb* oblig.
8 Nunc de matre quaeritur, an fi filiam renuncia-
tionc excluferit, reuocare rurfum eam poflet, quod in
themate propofito vertebatur. In quo repraefentanda
funt , quæ ante diximus , difpofitionem fcilicet huius
Articuli non extendi ad matrem, addidimus rationes
Articulo præcedenti in principio, & lex multo magis
de patre confidit. Non ergo mater poteft maritatione
excludere filiam à fuccefllone, renunciatione quidem
& conuentione poflet per contradum, fed quomodo
id conuentione facit, fi contraria conuentione admit¬
tere poteft eam qua eodem modo excluferat, ad mo¬
dum quidem debitum in fua hæreditate , id eft legiti¬
mam. Eft enim eiufdem poteftatis excludere & rcuo-
care conuentione, vt ille apud Terentium loquitur
indignabundus: Exclufit,reuocat, redeam, non lime
obfecret, quod cùm mater facit, nulli ex haeredibus
facit iniuriam, quia cùm à conuentione fit renuncia-
tio abdicatiua nec tranfiatiua aut in fauorem, primo¬
genito nihil hoc cafu à ftatuti authoritate defertur, vt
fic conqueri poflit fibi interminui ius quçfitüm. Ita¬
que de eo quod mater de alterius portione quaefierit,
in libertate habet quid ftatuat, vt de caeteris bonis
fuis, maxime cùm ad ius commune reditur, & por¬
tiones ex Confuetudine debita- tribuuntur. Excipi¬
mus, nifi primogenitus in ftipulatione renunciantis
fuo nomine interueniflèt.
Supereft illud qua rere,de eo qui vulgatae conditio- 9
nisclt inter nobiles, id eft, dugouuernement commun , HbJii noti
non aduatacreux . Nam ante docuimus talem in hoc Ar- differunt art.
ticulo ius & locum non habere, fed fi velit filiam ex- 54t* N C*
eludere, necefiè habere ftipulari renuciationem: An
igitur fi fecerit, fic exclufam poflit reuocare. No enim
hi cafus pares funt, etfi omnes patres, etfi omnes no¬
biles : Sed ius non idem. Id vt intelligatur pauciifimis
ante animaduerfum quedâ nobis demdnftranda funt.
Diligenter igitur animadüertenda eft differentia
diuifionum feu partagiorum eximiorum , quili diient
aduantageux>ôc vulgarium ôc communium. Nobilium id
eximiè nîc legem nabent. Natn de aliis nulla ratio
feripti admitti poteft vt intelligatur illo Articiilo224·
quod ex verbis perfpicuè docetur, cùm dicit, le princi¬
pal hoir ne peut debatre le don fait A la fille , fi le pere ne le
greuoit outre *fa teftee, comme fi tout le fief e fiait partablet
quibus verbis datur intclligi de feudis ôc hæreditate
natura non diuiduis agi , quod tamen hoc cafu fpe-
cialiter fiat contra régulas. Nam vox (comme) afllmdat
id quod de fe eft aliud & diuerfum ei cui affimilatur,
fimile enim & idem nihil eft , & in fado non eodem
ôc natura diucrfo notatur iuris identitas, feudum no-
bile natura diuifibile non eft, fed tamen hoc cafu fic
diuifibile, fed vulgata nobilitas in hac difpofitionê
locum non reperit. Quod igitur hîc non habet, quæ-
ritur, an aliunde faltem à conuentione habere poflit,
à renunciatione fcilicet &: conuentione.
Filiam verb intelligimus non folùm ætarc maio- ju-t. jj j;
rem ôc fui iuris, fed <Sc minorem atque adeo in patris N. c.
poteftate, quiaquam facimus nuptiarum ôc fui marri-
monij capacem, eandem facimus habilem ad pada
matrimonialia ôc cohuctiones receptas Ôc frequenta¬
tas in regione exvfu. 1. quoties, vbi text. D. depad.
dotalib# Cyn. Angel. Pald.Fab. 1. vit. C- delegit, turi
Alexan. Angel.Lud. Iaf. 1. fi conflante. D. fol.marrim.
Illi idem & Caft. 1. item quia. D. de pad. Ad pofitio-
nem enim habilitatis matrimonij , fcquitur potentia
ôc habilitas interponendi pada omnia folita ôc con-
fueta de iure, ôc frequentata in regione. Deinde lex iri
totum de patre confidit in capiendo con filio pro filia,
ita vt ftatuto prohibente foeminas cotrahere fine con-
fenfu propinquorum , reôfè putent filiam contrahere
cum patre, quod Decius feribit. d.conl. 26. & Alex.·
hoc cafu conf. 29. lib.i; numer. 12. Bald. 1. padurti
quod dotali. 21. quæft. C. de collât, Lud. Rom. 1. fi
79l
DesDonations, Art. CC XXV.
emis mihi bona. §.qüod fi madame. D. de acqu.hxred.
Igitur quierimus. An fi fiha maior nunôrve renun-
ciauerit in fauorem patris omni luo iuri & portioni
competitura? in eius iuccelfiono an valeat , an vero &.
reftitutio dari poffit. Huius quæftionis dccifio non cft
petenda à iure Imperatorio , nam' vbique negatur ta¬
lia pacta, aut vt loqui (olent quiCtantias valere, d. 1.
padum quod dotali. C. de padi. Sc 1. padtum. C. de
collât. Sed quod ius imperatorium negat, hoc ius Ca¬
nonicum admittit, (edita demum fi uiramcntum in-
teruenir. c. quamuis. depadt. invj. fic tamen vt lçfx
fceminx multi dandam reftitutionem putent, fi mi¬
nus legitima datum eft, vt Ancharan. d. c. quamuis,
Sc confia. 1* cc Decius, conf.26. Steph.Bcrtrâd. conf.
3^7. lib. i- Guid.Pap. dccifii:4. Anton. Rub. coni. 103.
ex eo quia enormitatem la lionis putant incluium ha¬
bere dolum.
u Hadenus iuris Romani Sc Canonici difpofitio.
Sed receptus vius dccertiiu ma regnorum obieruatio
Sc fummorum tribunalium audoritas fere vbique
hæc placita contempfit, quibus eft vfurpatiiTimum
’jfrt. 5J7· etiam citra exprelîam Conluetudinem localem tales
κ· c. reniiciationcs admittere etiam pofitaminoritate filia¬
rum , & fecundum rcnunciationes indicare fauore
mafculorum Sc agnationis, Sc cum rcnunciationes
fiunt ex caufa matri monij, propter quam folamcau-
fam dotes petuntur, vtquar non alio finevfurpantur,
quam vt mariti inueniantur. Nam cum recepto iure
fceminx ex matrimonio communionem bonorû mo¬
bilium Sc acquxftuum confequartur , tum doarium
tertia; partis bonorum mariti, fati jfadum humanitati
Sc ofticio paterno putarunt. Ii ifta tanta filia à patris
cura effet confequuta, etiam fi de fuo nihil corulillet.
Nec obftar quod inducatur inxqualiras inter liberos,
qux ratio o. iicifolet, quia&fspe alias induci con¬
tingit inter mafculos Sc filias de iure Cofuetudinario,
Sc hoc cafu renunciarionis inducitur pa do Sc couen-
tione non folo patris fado. Hic fauor agnationis de
quo ante diximus, Sc pada negariua fuccedédi in filia¬
bus vbique recepta teftantur Italia, Galliti, Germania,
ita necell'e non lit allegare aut ponere in fado Sc pro¬
bare talem Confuetudinem extare & haberi in loco.
Sic vbique iudicatur. Memoranda funr arrefta quae
Molinxus citat è Curia Parifienfi, teftis auritus Sc
oculatus talium anno 1 y 46. entre le Seigneur de Nogent
CT le Seigneur de Brefé vn autre contre Antoinette des
Orfins Ch xmbres afîemolees, ~Autre pour Cannaye , ^Autre
four le Ut neur de Court alam dit d Auuaagour contre Λ ne
ftcnnefœur Nam vtantedidum eft, valde lex confidit
de patre quod bene velit confulrum filix, quod Caftr.
dillerit conf.27f. lib.i. Decius conf.16. Alex, conf.33.
lib. 4·& $). lib. 4. Curtius Senior, conf 27. Sc conf.80.
M agna hic reflatio virorum eruditorij , &qui magna
nominis fama in rebus agendis funr verfati, idquefe-
moca omni particularis Conffietudinis menrione, ne
quis ius locale aut rircumfcriptum imaginetur , Sc
Çorfetus decif. Tholoi. 4^. cum fepiiis druerfum
refpondiftet vt fententiis Romani luris addidus, tan¬
dem experimentis manus dare coadus eft , vi dus
audoritate Curix fuxTholofanx, quae crebro filia¬
rum renunciationes admitteret nonobftante did. 1.
padum quod dotale, & exteris legibus, qux de padis
fututarum fuccellîonum crcbræ occurrunt. Qiiam-
obremdefinant iam hinc obftreperc, qui renudanti¬
bus dandas reftitutiones putant, quod ego faciendum
nulli cenfeo, etiam fi legouuernemenr neft aduantageux,
non quidem, vi huius articuli, fed vi renuciationis per
conuentionem'appofitx,& in.ftipulationem dedudx
à patre. Quod itaque hoc· Articulo habent à lege 110-
A biles conditionis eximix, hoc Cxteri ab fuacàutîô
Sc prouifione habere poflùnt ftipulando aut
conuento. '■·* °.
Ergo curri quxrimus, an medix nobilitatis pat
familias filiam quam femel excluferit renunciatioiT'1*
pofiit rcuocare ad legitimam Sc quotam mre COt£
muni patrio debitam , hic hçretur. Nam de aliis a
diximus, de quibus notauimusàConfuetudincvid 2
cautum vtilirate primogeniti , Sed diucrfa eft horuiu
ratio , quia cùm vnum ex liberis prxhonorare proh·
beantur, & a-quali eos iure haberi neceife fit, confe'
quens eft talem non poffevni ex liberis acquirere foi
pulando ex caufii lucratiua, fed quod homo eiuscoir
ditionis acquirit, omnibus acquirit & hæredirarem
fuain aliger: Sc per hxc verba qux vulgo adiici folent
contradibus, ( a quitte' cr quitte fondit pere deUut^ttl
droit qti’ elle pourrait prétendre en la fuccefiion future d'ici
luj) omnibus æquè liberis acquiritur , quod &r iii fra_
tre quoque ftipulante BaldtrS putat, d. 1. parium quod
dotali. C. de collât. & quos Boer, decif. 184. vbi p0r-
tionem filia ftipulanre vno de fratribus, omnibus ac- J
quiri putat, fi quidem ante aditam hxreditatem ftjpU.
latio fiat, veluti communi nomine fada intélligarur;
^ qux fic fit & procuratorio nomine, quod ipfum etfi
non fine ratione ambigitur, an verè diriumfir infra-
tre, éjui fibi potius confulerc voluiife putandus cft, ta¬
men in patre nemo dubitat ftipulationis vtiliratera
defcCnderc in omnes filios hxredcs poli mortem pa¬
tris. Sed ita vt in vita nihil vetet patrem difponere de ij
eo quod fic acquifiuit vendete Sc profundere. 1. in
conuentionibus. D. deverb. fignif. Sc alibi diximus^
arr. 220. verb. pour luj cr [es hoirs : id cùm ita fit, con-
fequirur in poteftate patris efte, rcnunciantem con- .
uentione admittere ad partem legitimam hxreditatis
iux, ficuti in matre diximus. Nam pacer hxrediratis
obuentionem poteft prxucniredifpofitionelicita in¬
ter viuos, quod Cum fa.cit nihil habent exteri cohare-
des quod conquerantur, fi de eo quod parer acquifie-
rat , ipfe in vicadiiponat Sc omnes hxredcs filios velit
efte. Nec cnirri qiïidquâ acquiritur hxredibusinvita
patris, tum quia ftipulando Sc per contrarium non
poteft pacer quibuidam ex haredibus quxrere, ita
quod non aliis. 1. continuus. §. vit. D. de verb. 0: ligat,
quod fecus accidit augouuernement aduatagenx,\ bi lex
acquirit vni primogenito ex fado patris. Sic igitur
cenfeo filiam renunciationc exclufam, voluntate pa-
E tris admitti rurfum polle, quia aequi firionero nouo
confenfu refoluere nullo iure prohiberi poteft. l.fi
patronus libertum. D. de bon. libert.Dod. 1. ftipula-
rio hoc modo. D. de verb. oblig. Sc ea qux in vita in-
habilitataeft, fi fc delatx hxrediratis tepore habile®
reperit, in partem fuam admittitur, quod totum pen¬
det à voliitate patris, quia intérim nulli ius acquirit®;
Hic incidit etiam illa dubitatio, qux non ita pridem ’4
graues controuerfias peperit, cùm bona fides olitn^
maiorum probitas de eo nondubicafter. Cafus eitu-
modi fxiir.- Pater quidam nobilis cùm fpledidum ma-
P trimomum ambiret filio , puellx mater tutrix eius&
frater primogenitus negabat fede co quidqua adu'
ros , nifi prius couenilfet de filix legitima delartp®;'
Ix morte patris, Sc de matris quoque fucceffionequa-
docunquc euenifter, id omnino fieri oportere, nec
velle affinitate i-naufpicata implicari controuerins.
Conditionem hanc auidè amplexus eft pater, auidiuS;
filius/ denique nil non eranr conceftttri fi mono de
matrimonio conuenirer, petere fc coniugern, bono¬
rum' rationem in co i'e nullam iniiife , addebatur ama-
cium penuria, Sc teftes dij adhibebantur, dccccnnn
conlcium, fifecuefaxiifenr. Deniquedelegitinmm fi
facile
793 Des Donations, Art. CCXXV. 794
facile pepigerant. Pater pro filio intercelfit, addidit & ^
tHOprij nominis obligationem, fefede fuoluiturum
li quid amplius conUétis fponfus fponfaue petiiflent.
jneapada matrimonium conuenit, nuptiæinitæ : fed
ponè protinus Nemefis.Poft aliquot annos voti com¬
pos fponfus, & extra aleam fupplementum légitimas
16 vxoriæ petit. Primogenitus côuentus ccrlum ôc telles
diuos conteftatur perfide fieri, & contra padba, dein
ad leges côuerfus (operum conuenit, vt nurus fadum
prxilet ex pado , & fuo luat quod fororius volebat
auferre, &iudicatumabiluleratprofe primo iudicio
atque adeo irerum ex appellatione in Curia Britànica,
à qua tum prouocatioerat ad Parifienlem. In caufa #
appellationis maritus reditui in integrum fe podulat
aduerfuspada matrimonialia, caufatus amorem, asta¬
rem, &leues deos pronubos, & irrifa periuria. Huic
fe pater adiicit reilitutionc etiam podulata,vterque
grauem lçfionem caufificates, & quod pater olim pro-
• mifilfet recidere denique in filium minorem & côiu-
gem, nullo iure eam legitima excludi fratris pado
potuifle , cuius non edet eadem côditio quæ &: patris
hliæ hoc Articulo ad excluiîonem, rem minorum agi
quorum non effet legitima iuris fui eiuratio. Nam
iniquilfima conditione padum ede de re vxoria cum C
duplo paterna fortuna fraudaretur. Has fadi politio¬
nes (quæ nos in foro fada folemus appellare , illa Cu¬
ria admifit & probanda decreuit, indicio futuri Sena-
tufcôfulti haud dubiè, fi probata fuiifent. De quo in¬
terrogati cofultidlmi quique patronorum non eadem
fensêre. Confultus dixi maiorem ab auctoritate eoru
quos aliter fenfiiïè appareret, fcrupulum mihi iniici,
quam ab iure. Nam ante ab Curia Britannica præiu-
dicatum folemni iudicato cui prçdantes lurifconfulti
inter fuiifent, nec ad id tempus de talibus controuer-
17 fus dubitatum. Quod fi res fpedaretur, malo more
& exemplo videri conuétioncs in conciliando matri- D
monio radas inter maiores feientes Sc prudentes in
controuetfiam vocari, quo fado nobilium familiam
affinitates deterreri, & lites accendi , dumconucntis
non datur, aliter non coïturis coniugibus. Magna
fraude id concedi quod conuellerc cogites, præfertim
fi fadum reuocari nequeat, Sc omnia in priftinù da¬
tum reditui refcilfione non polfunt. Namvt tu ha¬
beas ego non habeam quod viciflim conuenit nullo
iure fieri. Eirço patiendum potius quauis conditione
quod aliter eue non poted, nec in pridinam caufam
humano fado reponi. Multas tales côtientiones apud E
maiores nodros de talibus valuiffe, quæ nimium in-
genioforum hominum vitilligationibus conuelli, nec
ordini nobilitatis, nec vero Reipub. conueniret: fe¬
renda vetera etiam cum aliquo cuiufquam particulari
incommodo, quod aliter in rebus elfe no polfet. Inde
odia, inimicitias graues feri, indo amicitias & foedera
familiarum co firmari vinculis matrimoniorum opor-
tuilTct. Sic futurum ne deinceps quidquam de affini¬
tatibus conueniat, fi talia commercia reficerentur, &
quod olim palam licuerat, deinceps fraudibus, anti-
graphis, & occultis conuentionibus quemque a (du¬
rum, vt reifuæ morem gerat. Denique ante alios co- F
tradus omnes, matrimoniorum pada eifc ferenda, &
fumma cum fide &: religione habenda, quod Bald.
Salyc. Ioan. Fab. admonent. l.i.Cod. fi mancip. ita
fucr. alien. Iacob. de fando Georgio, & Purpurat. 1.
vit. C. de pad. Panor. c. nulla ext. de conc. præben.
Raph. Fulgof. conf. 33. Atque vt maxime ratio habea¬
tur reftitutionis, quæ à minoribus impetrata eft,quos
tamen ante docuimns fic côuentionnm in matrimo¬
nio capaces elle quantumlibct minores, quomodo
&matrimonij finit, fic vt donare quoque polfe eos
lArgentr. in Conf. Brit.
Molin. alicubi afferat, quomodo quove iure pater fuæ
obligationis bcproprij fadi reus, maior ætate & libe¬
rorum pater, & terum fuatfi arbiter, nititur ad refein-
dendumcontradum? ad quem meditatus venit olrm
pro magno duceris, fi ad talem affinitatem peruenire
poflet? Nam & pro filio expromifit de fihj obligatio¬
ne , & fuam ipfe priuati nominis addidit,de reponedo
de fuo quod lis eiurata abftuliifet. Infidiæ parantur
commerciis, fi maior interuenit alieno contradui vt
deciperet, liobftrida fide decollare licet, nec fada
omnia reftitui in integrum poifunt , nec fuaquifquc
habere poteft. Quis nefeit Iure Romano indudum,
cum perfona minoris in contradu metuitur, eos qui
fibi proipedum volunt, nec minoris perfonam fequi
tutum putant, fideiuifores, interceflbres , fponfores,
expromilfores obligationi! quæ cum minoribus fiunt
exigere, quorum interuentu res in tuto collocetur..
Id fi ita effet, vt detur minorem fui facilitate deceptu,
in quo hic tota caufa erat, cùm dolus non proponere¬
tur, tamen intercellores non reftituendos nili dolus
ex propofito interceffilfet. Alioqui minorum obliga¬
tionibus fideiuifores jnunquam accederent, aut in¬
utiliter accederent, nunquam maior & minor correi
vendendi acciperentur. Et quis nefeit titulos de fide-
iulf. minor ? Dodorum iudicia. 1. Marcellus. D. dc
fideiuf. 1. minor. D. de procur. 1. fi pupillus. D. de ar-
bit. Lin caufæ. z. in prine. D. de minorib. & raies.
Quis etiam non legit in hoc ipfo feripto iuris patnj
Articulos 464. 8c 467. in quibus palam eftfideiuilo-
res in obligationibus minorum accedere, & à iure pa¬
trio audoritatem habere. Quod fi verum cifet, quo
iure etiam rellituto minore patrem rellituimus ex-
promilforem alienæ obligationis , cuius intercelfione
profpedum fibi contrahentes voluerunt, nullo pado
aliter concradun ? Et quæ caufa reftitutionis fcienter
Sc meditate fe obliganti, nifi fauemus infidiis com¬
merciorum, qua fola ratione decora affinitatis coiiffe
conftat,&: infertam familia* familiam aliam, & gétem
colligatam foedere. Quid vero quod in facto amplius
etiam erat, quod hoc cafu non modo alienæ obliga¬
tioni pater expromilforinteruenerat. (Imb fuæ cùm
filij remgererer) fed ipfe fuæ fidei reus obligationem
in fe receperat, proprio notnine obftndus præftare,
qubd contra fidem «Scpada interuenillet, &de fuo
repofiturum ftipulanti primogenito. Hic nulla cauia
proponitur de nis quæ obligationes refeindunt: fi
creditor (ait Imperator) non veftram perfonam fed
curatorum fequutus cum ipiis contradum habuit,
nullam prorfus aduerfus vos adionem habet. 1. fi cre¬
ditori. C de fideiuf. minor. Quatradatio eft.l.fi pu¬
pilli. §. 1. D. de negot.geft.Qubd fi hoc cafu primoge¬
nitus & mater perfonam patris fequuti funt excepta
minoris perfona ab obligatione, confequenscft pa¬
trem de iua ipfius obligatione teneri. Nam quo iure
patrem ex perfona minoris filij reftitui aut læfionem
caufificari alterius, cùm fciens& meditatus, & fui
fadi reus citetur: & miror in ea dubitatione text. ex-
prelfum non fuccurriffe, I.3. §. fedvtrum. D. de mi¬
nor. fi quis (inquit) dixerit filiisfamil. in re peculiari
fubueriiendu , efficiet vt etiam per eos maioribus fub-
ueniatur, id eft, patribus eorum, quod nequaquam
prætoris fuit propofitu: prçtor enim minoribus pro-
mifit auxilium, rion maioribus: &poftpaul6. Sedan
hoc auxilium patri quoque piofit, vtfolet interdum
fideiulforibus prodelfe , videamus : & non puto pro¬
futurum, vbi glofi fed hoc textu nihil diferrius dici
potuit in cafu propofito. Quaré patri datam reftitu-
tionem ex co quod filius allegabat , & ponebat in
fado de kfione, dc amoris æftu , & talibus quæ -mi-
LL
noris perfonam perfonaliifimè foedabant, manifcile
iuri repugnabat, patri νατό de iua jpims obligatione
ex co quod filius deceptus crat, fine mente fuifle vide-
rur. Nam filium reftitutionem petere aduerfus obli¬
gationem paternam, ex co quod quâdoque patns bat¬
tes futurus erat, rationem ηό habet aut patrem ex co
quod filius refti tutus fit , ex caufa laefionis aut aetatis*
Neque enim filio cx perfona patris vitietis, aut ex eius
obligatione rèftitutio competit·, dc co quod cum pa¬
tre getium cft. Neque quilqua paternas obligationes
refeindit ex co quod haeres prafumptus fit, ni fi haeres
fadus refeiffionis caufas in ipfo fado paterno repe¬
dat, ex perfona quidé fuahaeres nullas habere poteft,
fi pater rerum fuarü compos fuit. Quare mihi omni¬
no hæc dubitatio videbatur improbabilis, atque Bri¬
tannicae Curi t iudicium iequédum, nec talium fido¬
rum aut reftitutionis à patre poftulatæ vllam ratio- p
nem habédam in themate propofito aut fimilibus,fed
in totum fequendas partium de talibus conuentiones
quafcumque, nifi dolus proponeretur, aut aliae légiti¬
ma: reiciflionum caufae, quae non redè hoc cafu à per¬
fona vna transferuntur &c neduntur in alia, contra, d.
§. fedvtrum. Sed dum aliter facimus, &vniligatio
commerciis ftrui nuper coepit omnibus, nccefle eft,
id quod videmus accidere, id eft, coelum terrae mifce-
ri , & infida euadere commercia refeiflionibus pallim
indudis, & ftrepere tribunalia perfidia hominum in-
fidioforum. Sed quid non hæc ætas defignat î
Glossa 5.
ï Tarifas vnde indicanda fit.
z Frafimptio eft aqudlt maritatd}qu<e à patreftt maritata »
796
Peurueu qtt elles fuffent fuffifamment A ppaugies^ Mxnc
conditionem excludendæ filiae cçteræ quoque vicinæ
Confuetudines amplexae funt. Nec enim patri de fili
mercari permittitur, vtpofiit paruo indignum mari
tum redimere, fcd talem quaerere debet, qui condi'
tioni filiæ , & fuæ rcfpondeat. Sic igitur pari l0cat^
oportet, quàm pater velit excludere. Tales dettes de
paragio Neapolitani folent appellare, de quibus Af-
flidus decif 160, Paritas dignitate, opibus, genere
aetate fpedatur. 1. quæro. §. cum poil. §. gener ^
de iur. dot. 1. fi filiæ. D. de leg.5. & quos Tiraq. in fe’ '
gib. connub. lcg.6. Lup.rep. c. per veftras. cxr. de
donat, int. vir* & vxor. Quod fi nort omnibus infunt
omnia nec eadem, tamen vt multa fint enitendum
eft, dequib in 1. fi volunt. C. de dot. promiii;qUæi]jjj
ad fint, faepe etiam dari dotium refeiiliones conditu,
tumvt l.i.C.fi aduerf. dot. Cùmadfuntaliacumaliis.
compenfantur. d. 1. fi voluntate. Proinde in cafu du¬
bio iufta eft præfumptio fuiheienter & pro merito
dotatam, quæ à patre dotata eft, qucmlocumTiraq.
tradat inpraefat. l.fi vnquam. num.jé.Cdereuoc.
donat. Boer. decif.j.Tiraq. lib.de nobilit.c.zo.num.
167. Decius conf. 16. Curtius Senior, conf.27. Alciat,
tit.de prælumpt. reg.i. præfumpr.2. Molin.ad Alex,
conf. 29. Alex, conf.33. lib.4. dc 209. lib.6. Sed tamen
contrarij probatio admittédaeft. Eteftvbi multain-
duftriæ, multa virturis demorum ratio habeatur, ali-
bi opum generis potior. Iure Romano putant patrem
pro filio teneri obligationem fubire de redimenda
dote, fi filius dignam duxerit. Bart. 1. fi cùm dotem.
$. tranfgrediamur.D.fohmatr. Corn.conf.20z.liiu,
Lup. d. rub. §. 23.
7P5
Des Donations, Art.CCXXVI.
Article CCXXVI.
! E l y Y 3 qui a donne ne doit rien Ieuer des leuées depuis la donaifon, k
©§3 fil prend aucune chofe., il eft tenu de le rendre au donataire, b fil n’y a autre
conuention.
IS 4 qui donauït , nullos fruftus percipere debet rei donat Qr fi aliquos perceperit donMè
rio reflituere debcth nifi alia fit conuentio.
Censvra. C
Hic Articulus inutiliter infertus eft iuri Confuetu-
dinario atque adeo imperfedè,cùm iuris Romani fit,
& ordinarij, nec fuas diftindiones contineat, vt infrà
dicemus.
G l o s s a 1.
1 Donner & retenir ne vaut.
2 Exemplum retenta donationis.
3 Donatio acceptata^alterim fdfto non reuoedtur.
4 Fojfeftiont tradita fruihu debentur.
i 1 Qui d donné.] Plus aliquid vicinæ Confuetudines ex- ^
prefsêre Biturig. Syluanedenfium , Blefenfmm, Au-
reliorum, Borboniorum,Trecenfium, Parifienfium,
Caluimontis, Aruernorum , apud quos illud in pro-
uerbio, eft donner θ' retenir ne haut. Eft enim retentio
praefer tim diuturna , teftis non tam poenitentiae poft
adum quàm fimulati adus ipfius, veluti initio aliud
adum fit. 1. ficut.ç.fuperuacuam.D.quib. mod. pig.
vel hyporh. Quare donatarium oportet infiftere , vt
rei adualis polFeifip tradatur côdidione àluftiniàno
reperta. Ui quis argentum. §. fed fi quis.C. de donat.
que ferio agi &■ rem tradi oportet, adeo vt incafu i
ipofito cum donatio fada proponeretur à quo¬
ti qui inftruméti fchedas &: protocola apud te
uiifet , nec quidquam eorum apud Notarios exta-
voluilfet, refponderit Molinaeus donationemnon
uiffe, vt quæ non eiTet habenda pro concluu, ve-
i quam voluiiTet donator à fuapoteftate penacrî
|ue ex fado fe obtinuifte feribit Iudicato conlio·
odego admiferim in donatione abfenti fafta aut
iltenus taCto pendere,ii quidem poiinuu
quaeipfa tranfiatio quandocumque invitado
is fieri poteft, vt & infinuatio. Deinde & r^tcnt
s caufas habere poteft quàm adus reuocandi,^
ado pleræque incidere poliunt. .
Donatum autem inter viuos accipimus ; (ic, vt
arius protinus fruatur, fed cùm dicit a donne, f
udum eft & poiTelfionem tradidit , quod hoc .
iifum eft, vt & glof. fuppleuit ab lunicon
iifum. 1. Nefennius. §. 1. D. de re iud. cC ·
§. 1. D. de donat, vnde hic text. cùm iua
criptus cft. Nam ante traditionem fructus ♦
it donatarii , fimplex enim donatio fine traditi^ ^
7p/ Des Donations , Art. CCXXVIL 75)8
^ ftmftmim ciftrtiitioncm non obligat , quodglüf A
ait* dJ.in sedibus. L.bùmàdimiûhe,. 1>. lIc damr.
p e tr-uintJL Fr u fi us à doni tore percepti reftitutndi
l"ur,t ά quolibet polldibre, 1. vacamus, ίι a&io,-
Ji;m. D. de v fur. 1. ciinn Kuidus, D. il cett, petat, ôc
OllÎi i i * F^ncif, ( atmi Jjjp. 011,94. quae ùiifrusin
omnibus pcrfonnlibus âidfflft volt reftinb non fo-
Ki^s à tonporc contdlatumJs icd& nuKjej' frudlus
ijriiur debemur rc tradita h dic traditionis j non tra¬
ditu a. die petitionis, de quoAlci, Rom, Impi, d, 1,
fiiefcsuiius.
G 1, O Î S Λ Z,
b iamttnim.] Si forte comicnciiij ne
dotutarius ntfi éï dic j aat eafu, aut condi none titci-
den te friiéictur, au t poft matrem donatoris, aut ro*
tenro viufnictu.-Nam legem dJitam in dcmâdo upar- 3
cet obit niait. JL legem, Qde donap Ban. 1, juC-dc reg„
Çaton, Cütbrenf-' conÎTzr, lib..a. Nafilîiccntiovîli£~
fruflus, pro uollïitjonc cft, quoi Baid, Angel. Rom.
naram. L fîliofâm. i, D, fûl,marrim. iaf d,J. Nefcn-
nius, $c ailcntiôr Tiràqàelloj qui pticat retentionem
viLtsiîuetus fatis.çiTe ad tollendum p r æfu mpn onç m,
d, Citipmwiiarti in rraÎt.côflir, part.j. limir.p. num.
IP. Retentio rt-i igitur ex coucmione non, abeftj prê¬
ter conuentionem obeft, δζ tales rt terniones ctebro
ffifri videmus. Qjun cnaiu Couiuetudiucs quidam
caücfe, ne taies inïcrpoiuille noceret.
Article CCXXVIL
oble perfonne' peur faire fa volo nrcb de fes biens meubles c Cjui fonc A ^ r ic:
mouuables, en donner1" a ies en fan s luueigneurs Jils ou filles, f noue nV?**
ou partie j fes debtes mobiliaircs ficion obtenue payez cour pjremiere- Co:lft
ment fut iceux meubles,
XAT Obdk ptrfbns2 libre dijponere pote fl ^ de Ionis c Mobilibus feu mmentibus l] & dare
es c fuk liberti minoribus rfa 4M partem eorum^rc aliéna &-pmerc antes
piper ipfis Joluik.
Glossa !»
Nvbtrptrfomc,) Siüc igirur parer, fiuc mater , fine
patruus, me qui cumque al eus mobilia donare puteft;
poruitverp olimampJuYs Aliquid, fedjwifcè rcftiidti
cft ra'p.occfbas ad mobilu, Mon eadem poieftas fre-
iR]nar quant utmii s nobdis, qusugnobtli iiuplir3 quia
flatum mutât , A; eapicc mimuiui'. Scd nec mobilLi
a nubilibus quaeJlta t.n mercatura in cà conditione
flint Έ üiÊi quidem lelumpto CLatu t LÜçdejur d merca-
rura j, pcrJ'oiiDe cnim ptarfcntetn fiatinn fcquuntur,
Troinaehuc iits cuidiiiuqiiC nobili emutque condi-
liünis tribuitur,
3 Peut fwt f* TiitiBfr.] Idc il, libere difpoitcrc» quod
infinita: pote liatis cft nullis rocris cÉraimfcnutÆ»
qutjd Bart, ait, 1. cumquidairi+ij1. de legar, i-
b Dt frt lif Pi mtitUts.] Licuit idem vçrriL Confomi-
dinede conquïftibus coftitutiortc Ducu' Toamns an¬
nis uoi. fedea deiaciudinc abrogata maithr. Proin¬
de hîc loquitur de fpecitbuscïtitibiii* Nam unin.o-
lilia ob banc dnnarionis cauiam diftratü non pof-
fenr, eflet cnim liac immobilLadonarc , S< aixcrarc
primogenitorum legitimum, quod buti nequit, L. qui
ïn prionbu,^G. dcinoffic. tcftain.
c Qui firii7hattti*bkt,\ Inutilis Si fine corde udieflto.
Mouenriapro mobilibus gbf, acdpiu l.vlt. D, dc re-
quir. reis iiibiianmur fiiim mobuibtlss-t fpecks fuo
generi, L moucntEum.O. deverb. ftgnif. Sed quan¬
tum ad banc diLpofirioncm inter sfta nihil înwreil:
ftd reformatores veterem tcripmr aniiine iudicrafe-
uutns apparet.
Et ffl Jùnmr k fa tnfdfis mitigaturi,] Qubd igitur
pater nobilis don*r $lidMagLftnims,iniIiriais matri-
nionij fpJcndidb dotis eue dorunonis caufa de mobi¬
libus itaicrviuosj aut in morte fine querela cftj ncc
ruormo patre colLttio peti potcil* ίι donacum pro¬
bari poEcit, Nec bic luris Romani diftinflioncs nio-
r«nur de concdlionibus tn peculium quibus nem
vtunuij de quo illi, 1, qaud in Friidtu^num. P. dc
yfrgcntr. mC<mfr£rtt.
acq. rer. dom. 1, vltim, D. de pccul.lcgaf.
c Hürpcrfciiiis:éfpreilït> ve infinitam
libcrraccm oi'bcndcniEn!ioqin t^lde prohibitas.
Giossa i,
^ Tau au pirtit,] Sub ο o truite: vniitcr Jlmris t aur quo-'
k, aut corporum denique vt lu bet. Sed de ea nos
l. Lri^s/Aer.iEij. fed mirandum douattoni dc parte· mu-
bibmn^ïfUici debitorum iiccdlinuem: fed de co fu-
pra art uc,
Quid vetb Π paier .icqqirat perdium filio , & filij
nom iiie J e i"u a ipii us pecunia. An mobile, an immo¬
bile dona lie videatur. Si luo ii o mi nc emi r, ci us hc ■ II s'^< vt*
normne 'ftlij, pccumam d untaxat dcuiiLill videtur rts Φ fJ[<
ipfa empta donatinj ; pecuuijt Ht, cùm nunquam m lvi‘ r'
bonis fuerit donaram, quod Dod. arbitrai! rur. LltJj®
cuius. C bimil. hetdi L multum inreteft. C. fi quis
alteri j vel fibi. Batt+ L qmedous. D. iol. matri. N cc
ideoparn qu±'ruur,quiii eius prapria pecunia fiiari r,
quad gio£ magna uotnt, 1. frater à iratre jj, de conti
indeb. Lvior manto.D. Je danat, int, vir. 3c vxor Ul
dcirLatione.Cdedynar.necH] pun£lo turis quidquam
tqc cafu quarrj tur patri j quem locum tnkbirTiraq.
g.i, glol.rj. muneras. Denique calem ac qui Titionem
ad o u trunt pr o v no de ficu η dogefnri $ , rri 'i m pr,z J u p-
pt>ln:i proli] bictosic ft^nitarsade dona do immobilis,
vt bac noiko ftatuitut.d. i. Ii donanaue. Romam aittb-
ex reil a m e ro. .& J, i 'lud .G. di c ol I at, t J e m Rom , côL
Cafi. 1. cumoporret. iri qL-in^ip.· C- de bon, qui
liber. Soçm. confié!, lib- 41. & conf lib. ï.&r coni!
rit. Iib.|, liaid. canfiiiji Angd.kanCSt, A 111.
.Couipjranf.fTi. At cçjiiXïf. Iib%u Ebdccd iurcvrimiifj,
fipatLTdcbicumfiJii diJÎbJuerit,3UT «tsuldtartipro eo
dependerit , aut càdim natione rn animo quidem do¬
nandi. d. 1. üiix. RL qtt:r dociSjvbi Barr. AiLt.iJ. ntc
Cafttcnfci L>. de coflat. Sud dc fimdo aut rc iimnabiJi
nihil tale licetpAtri if] bbeMsi ied pecunia parris im-
m u bile redimere pro filio in prohs, b ici s nou eil.
LL ij
A RT t c.
CCXVII,
N Ο V AE
Co N s.
7Pÿ Des Donations, Art. CCXX VIII. 800
Article CCXVIII.
ovrgeois3 & gens tic bafle condition15 ne pcuuent donner à aucun de
|pj leurs hoirs, (oit pere ou mere, ayeul ou ayeule, bifaycul ou bifayeule, oncle
ou tante, cou fin ou coufine à Γνη plus qua lautrc, c fi caufe n’y a en la donation
d qui foie raifonnable.
3 lues & infimi plebeijh nulli fuorum bœrcdumdare poffunt , fine fît pater aut mater,
auus aut auia , abauuus aut abauia3 patruus feu auunculus aut amita [feu matertera,
cognatus aut cognata ) noni plus quàm alteri , c nifi ex caufa ά p er mijjttmfit.
CeNSVRA. i
Hic Articulas cùm donationem êx caufa permit¬
tit exprimere debuit, an de mobilibus, an immobi¬
libus intelligeret, an item caufam onerofam, an&
iucrariuam admitteret & donationem ob caufam.
Glossa i.
* Bourgeoit.] Primarij quique cuiufque ciuitatis ci-
ues qui fecundas à nobilibus tenent, & publicis con¬
ciliis interfunt; alij ab opificibus & mechanicis arti¬
ficibus.
b Ne peuuent donner.] Et fi nihil de rebus donatis cil
expreilum, tamen de mobilibus potius ftatuifie videri
poteft, cum praecedetis difpofitio in eo fubiedo ver¬
tetur, & videtur qualitas qualitati oppofita. Proinde
nec difpofitio illatam inhumane accipienda cft, vt ne
modicum quiddam donate liceat vellem, calcearium,
aut quidquam tale , aut xenium. Quæ quidem do¬
nationes in vita fiunt cùm res traduntur hoc Articu¬
lo non tenentur, in morte non licet, 1. viuus. D.dc
oper. libert. & alibi diximus. Nampenfion?$dibros,
equos militares donare vni ex haeredibus invita quid
vetat? Nec illa protinus collationi fubiedlafunt, nifi
donator caueat.
Glossa i.
e St idufe rij 4 en Id dondifon.] Hæc difpofitio donari
permittit ex caufa: Caufam intelligit accidentalem
petitam ab externis adiun&is citra fanguinis confide-
rationem aut affedlionem, veluti meritorum &0b-
fequiorum. Nam prohibita regulariter donatione in
filios, ob merita & compenfationem meritorum &
obfequiorum donati non prohibetur, qui locus à
Tiraq. exigitur. 1. fi vnquam. verbo donatione, Sed
cùm de rebus foli quæritur, difficile eft omnino fufti.
nere tales donationes, prçtcrquam alimétorum caufà
egentibus & ad vitam. Mirandum vero ne onerofos
quidem in cafu fimilis prohibitionis admitti. li.C,
de naturaUb. lib. quod Dodlorescenfent improbata
glof. 1. qui tellamentum. D. de probat de quo nos
art. 4jo. Quare difficile omnino effet fullineri con·
tradtus etiam onerofos, & rarum ellvt tales non fub-
uertantur propter fraudis fufpicionem , nifi vehe¬
mentes probationesoilendcréturde meritis, hifque
non vulgaribus & extraordinariis, etfi illoiureab
externis caufis admittunt, quo cafu negant in legiti¬
mam imputari. Bald. 1. omnimodo. §. imputari. C.
de inoffi teilam. Bart. d.l. i.§ . nec Caftréfe.D. de coii,
bon. Alexan. conf.yy. lib.i. Nam fi in fraudetofafti
probantur cohæredum, nihil frequentius quàmini-
tari, comme pour U terre de Lanngan cr i* ttrrtJt lé
Xjdye, quæ externis accommodato vni ex haeredibus
nomine, à matre communi' venditae erant interpolia
perfona.
d Qui foit rdifonnahle. ] Sed vehemens probatio de
talibus caufis exigitur: Nam confeffio donatorisad
id non valeret inter prohibitos, de quoferiacolledio
Tiraq. d.l. fi vnquam. verbo alienatione, numer.n·
Anchar.conf.z48. Alex. conf./j. lib.i. conf.ioi.cod.
lib. & conf.vlt. lib. 3.
TITVLVS
DE EXECVTIONIBVS, ET ÆSTIM ATIONIB VS
EËV VERO VALORE fVHDORVM INEVNDO.
TITVLVS DECIMVSTERTIVS,
TILTRE TR.EZIE ME,
Des Executions , PriftgeSj, & <_Λγρη dations*
AD KVERKAM,
' YBTCAT1&: fententix finis eftexscutjt}, fine qua ntl intereflet iu dicatum ciTe : Se n-
! tenciam3£ iiidicatutn escqin.IurifconiUlti dicunc : & au&otes Lauti i , leges cxcqtn,,
' actionem excqui, crimen exe qui, iaspefub nrulo de accukciombus : pro ptoicqui
jpfum, exequendi verbum pilluc accipi concrA Grammaticorum tegulas obferuatum J. i.
D.deteiud. Seiiitenri^ inqui^excquunrur, quod a lij dicere foEenr execution i maaidabun-
cur A: IT pamm vfiraro Latin ts ietmonc,quQd ci m ai vfu Îiium fecere. Iunfcanfiilti fc ho Lit ici,
apud quo j frequentes font Prifdanifm i, quo ü vit occurrctj. exemplo meliorum cxcuiaLutur*
Article CCXXIX.
p R Es'condamnation -, ou fentence donnée alentontre d aucun,
b le condamné a huidtiours i payer, Gciatistaire icelle ÆcMe Iu^c
qui a condamné doit exécuter fa Îenten ce par lu y, ou les Commis,
fi Vexecucion fc peut fjire au dedans de fondiftroic, autrement
faudroïc exécuter rlpat reqmfîcoire comme delTus,
"Π Ofl * condrmndïioncM ~ut fintentu m âptdm ht àliquem b condcmnAtits dilationem aefo
dimim habit: àd JôlucndlWî, & fattsfuchndum iutikaîo > & 'Judex qui condt mnanil·
dehetfaam famentiam exeqm fer fi àttt fa^ hfaïtU Ofaciams^jlexçanÎQfaèn pofatt intret
met as fai terri tarif feu umfdikHomS^ aliEfa φ extrd terntormm Index dhcrius terrïtor'ij rç-
quiretw tida cxectttîo permit cautr.
Glûssa. i.
I TempW sudtfAfW fniitnL· tùflftttnltim.
i du m ejtiAndsqae tempta tx idufa in piïfotiA UL·,
3 KhL· dtigitt ttmÿorw tn Tefîituhtnt ηι,ηιβ
4 Nec tn es w urnn J t r oft e rx dehilt «rt/i.
ί Senau Ùa dbftluar/J per fit cxnjut iue , nifï, CXU
£ Tettipsrt Itgdt prtrigAlt (A Χ’ίϋ prtjÏÂàA dcjsluedc/f^c.
i Huitis Articuli tractabo pet en çi a cil ex 1. 1, & I.
iScbironbus.D. de rc sud, 1. debimrLD. de iudk.quoil
i.üsCângniftï tianiçnpfcmut in c np. qiuctctL etc. de
cflk.ddtg. Èccap. quoad eonfultauoîicai.eif de te
•sfrgtptr, ira Cwtf. frit,
A iudiù Qüi rro.-trlbunali cogfièfc'ic* mquit furifcon-
fulïiis., non lémpeï i ndicari rt· i np u s l'c rn λε , kii n □ n-
n unquam prürogar, nonnüquani proaritatpro eaufæ
quali rate ée quamirarc: tVpro pcriinatimi obl cquio,
aut cuntunriaLU* lcd pçrralO·, inquifj inirafbctitnm
remplis le π tin ria'cxetMLuncLîr r velud Ii ali menta ali-
quibus coÉnmtur^ vd minori if. nunisfubiinikïi-
diim iîc3 idejn St itd'dih^wibiurefpôfuiô ex quibus
St I.4.Ç, Tl tnndnîinrcus vad. cir. spparct JfuiLîï· vern i
iunipcitdvniiiÆ iudieatis faciendis rempus qtigdd^m
conftiLutuiti cectunii fêdcuindiiodi iuenr. non imis
liquet, qnisutrupus duorum mcniln, tu* de .quo io J-b
debitoribus^ piguaùbus difUahidis præftitiitum qp-
LL iij
A h, t 1 e."
e e t r 1 1 f.
N ύ V At
C o w î.
So3 Des Executions, Art. CC XX IX. $0.
paret: lex quidem vit. C. devfur. rci iudic. hiftorice ^
commemorat fuiflè duorum menfium , huius loco,
quale idcumque fuerit , Côfuetüdo oôtiduum itatuir.
Poftremo quadrimeftre fuilfe ad rei quidem iudicatæ
vfuras exigendas iudicat. l.z. &3· C. de vfur. rei îu .
Sed tamen apparet veteribus non elle conceflumime
cauiàid tempus prorogare, aut contrahere; etü m
coardando difficultas maior, quia regula eft. Indu -
tum àiure.bcneficiü nemini auferri oportere. 1. adul¬
ter. C. de adulter. &c quos fcholaftici audores memo¬
rant, prçcipuè Iafôn. d.l. 2. num.23. QuotHiirr totum'
2. o milium fit, fuppleri debeat à lege, d.l. 4. Prorogandi
auftoritas vt & ratio melior eft, fi. fiat cx caufa: fuie 1
Iudicis, fuie arbitrij, arbitrium poftuletur quod illi 2
feribunt. d.l. 2. caufæ fu muntur à circiiftaiitiis arfta- 3
di, fi magna eft damnati contumacia in parendo iu-
dicatis. d.l. 2. rurfum damnati inopia fine culpa con¬
tingens, naufragium, incédium, bellorum calamitas,
& quæ caufæ tribuuntur prorogado tempori art. 611.
Aurelian. Ordin. Obferuandum vero ne inopi adori
in caufa alimentorum obfit dilatio, néve longior con¬
cedatur, &: quam ferre nequeat agentis neceffitas.
Porro notandum, quoties Iudex hoc tempus Je g
gale prorogat, quod. parciffimè faciendum eft, toties
pr a? itandam elfe cautionem de foluendoin termino
quod Abbas dixit, cap. quoad confultatioiiemex
re iud. quod & dida Ordin. Aur. pofeit, &$qlIUl
eft. Nam corpus nebti ex quolibet debito fero tan
dem indudujjr propter cafiunnias debitorum, nifj
quidem ex contradu quod Bart. notat, d. L debim
ri. &Ial. d.l. debitoribus.
pecretum ex Uhcllo per intcrcejiionem refoluitu^ (?it
z TempM legale tn exeqnendo indicato ture ciuih .
3 Qua: dilationem non patiuntur.
3 . Condemnat ion 0 » [entence^\J&$MW^JjStyz , mi
quod fentenriae potius judicantium funt, condemna¬
tiones etiam alioru, qui^x arbitrio aut compromilTo
iudicant. Quid vero in. decreto Iudicis quod fit in 1
•.obligatum ex icnptofiepe *x libello, refpondeonul-
4 tam Iudicis interfationem, quæ line caufæ cognitione
Atque hæc in perfonalibus, in quibus dare aut facere fiat, fententiam appellari, idcoque decretum « fi.
quifquam damnatus eft obligatione generis. Nam fl Ç bellq fcntemyvim non habet, dita per interceffio-
quis vcndicatione conuentits, dede eo ipfo corpore
iudicatum eft , in quod exeeutio facienda eft , & pof-
feffio refti tuenda , dut fi ipccics eft prômifïa , & ca
extat, & nihil· adfertur àd dilationem· e au fie præter
huius Articuli difpofitionem , quæ hoc cafu non in-
telligitur: nam rei refti tuendae abfentia, mobilium
impedimé.ta de çxporratio, fumprus in rem fadti, pro
quibus fæpe retentio competit, alias caufas dilatio¬
nem habent , de fines differendae exeeutionis , quod
Ioan. Faber, dixit. §. 1. inftit. de offic. iud. de Angel.
Bart. Bald. Angel. Alber. Fab.l.vlt.C. deexce. rei iud.
aut Ii res abiit. 1. quod legatur. D. de iudic. ]. in fidei- D fæpe omittitur de omifta fupplenda eft èmreConfue-
commiffi. D. devfur. aut fi reparationum fumptus tudinario. 1. 4. d.§. condemnatus. Lege
debentur. L colonus.D.loca. qui locus ab Tiraqucllo
tradatur in retraftu. $.7. glof.i. num.11. de 14. Cuius
rei praetextu, cum prolixe lites obtenderentur indica¬
ris obuiam irum eft , contrada dilatione art. 52. Ord.
Molinenf. Si nil caufæ eft protinus exeeutio facienda
in corporibus de quibus cognitum de iudicatum eft
quod art.fi. Molin. ftatuit vetbo. promptement execu -
idem in obligationibus fadi, in quibus fadum
protinus præftari poteft. 1. continuus. $. fi quis infu-
nemrefoluiturin fimplicemcitationcm,nifiquodiii.
terim manu fajfita, vt loquuntur, vi quidem jpftnt-
mehti, noifpîæceptieuntlum èft ad ludftcm. Quod
fiad formam inftruméti aliquid decllct, addenda non
cllct claufula. U m a mgarn /e, quia id. effet: damnare in¬
auditum, fcd-ffiffiei'édum illtcTCf (poni de quo quidam
Dodorcs. d. cap; quaerenti. -dfEclyn. in Rubr. deiu-
dic. Sed hæc pragmatici îjéjius, de in puluerc veriati
I mbertus lib.i*. i nftit. for. cap.yj.
b' Le condamné a hutfl ionrr.] Légalis hæcdilariodriu-i
ris poceftate concéda citra Iudicis fadum, nam &
decim Tabellarum triginta dies concedebantur act
confellis, quod Gellius lib. 20. feribit fed tempus.
1. j. <Sc2.C. de vfufr. rei iudic.. non videtur ad execu*
tionem rci iudicatæ praefixum , fcd ad curfumviura·
rum inchoandum, quod de-êpigraphe indicat. Extat
& in Codice Theodofianq. çonftitutio, quæ duorum
menfium dilationem largitur, quibus lqpfis duplicat
ccntcfimas ,' cjùàm abrogatam apparet. 1. vk.C. de
vfur, rei iudic. Proinde noji eft hoc tempus in omni- 5
îam. D. deverb. oblig. Bald. d. 1. vit. C. dc exce. rei E bus iudicatis indulgendum, &fæpe iudicati
iud. ad finem.
4 Sed & fi quis ex deli&i caufa dare aut facete damna¬
tus eft ex tempore dare & facere cogendus eft: quia
caufa talis debiti excludit dilationis fauorem, quod
Bald. ait d.l. vit. etiam fi pecuniae damnatus fit pro in-
tereffe aut reparatione : & alios complures calus col¬
ligit Alex, d.l.i. Felyn. & alij d.cap.quærenti. Sed &
ex Arrefto damnatis dari has dilationes negant, quod
ego non probo, cùmhæc tempora non ab homine,
aut iudicantium audoritate , fcd ab lege tribuantur,
quæ & ordinarij & delegati quique ludi ces dare de-
bent, quod Bart.Fulgof. Iaf. feribunt. d.l. 2.
5 Notam vero in Sententiis abfolutoriis talia tem¬
pora non requiri, quia exccutioncm non requirunt,
& feipfas exequuntur , quod Bart. ait 1. fi cùm ex¬
ceptione. §.quatcnus.D. de eoquodmet.cauf. Quod
verum eft, nifi implicitum habeant factum, aut datio¬
nem ex parte ablbluti,quod fæpe contingit. Quid ve¬
ro de frudibus, aut vfuris rei iudicatæ à quo tempore
veniant, lata difputatio Boerij dccil. 43. anà fcnten-
tia, an præterito demum tempore, quod iudicatis fa¬
ciendis datur.
perle non patitur, vt cum alimenta dccretalum in
tanti grauidæ vterum ferenti, medicamenta vulw
rato, ifta enim dilationem non patiuntur, quP^
1.2. expreflit. Nam & in omnibus intcrlocutoriisp^
fentem exeeutionem fieri admittunt. Iaf. d. b debi¬
toribus, &l.quod iuffit mipçobatagloifa. Burt. in
àDiuo pio. §. in venditione. D. de re iudic. £tfi qui'
dem non in omni prouifionali fententia id tempos
praecidendum cùm debitoris inopia & agentis facul¬
tates indulgendum fuadent ad conquirendam pecu¬
niam. Sed vtcumque præcidi oporteat per Indicem
faciendum eft ex caufa, nec cuiufquam priuati ta>|'
tum arbitrium eft quod illa, d.l.2. latis ollendic ·
debitoribus.
c Lejuçeqiii a condamné .] Ordinarius aut delega >
non arbiter, de quo diximus art.
*1 Par retjtiifiioire comme dejfttf.] Didium arr.17· f ^ ^
nos ibi &: textus cap. Romana. $. contrahentes e 0
compet. in 6. Guid. Papædecif.574· hic Arnen u _
veteri fcquebatur 17. art. ideo dicebat, comme >jj ^
qitod inepte re tulerunt reformatores cum tanto p
illum interuallo iiunc feriberenf. χ I C L ^
Des Executions. Art. C C X X X.
8of
8ob
Article C C X X X.
E 1 Seigneur13 pour Tes tentes, droits & debüoirs , e petit faire exéeu-i
vi rer ll cn &η " vendre de jour cd jour & f d’heure a autre, s quand
exploiüsfom deuëment faifts lj mefnics contre vn nouucau de-
=3^ Tcnccur de Ton fief, pourueii que le Seigneur , ] ou fes prcdecefieurs o u
knutcurst foyent en poil'e/Iion defdi£fo deuoirs, “es crois ans derniers : Et fi k
dift Seigneur neftoit en poileilion ddids trois ansdermers, faucquepour rai-
fondefdicts debuoirs," il vienne par action, imonquHy aitû contraci ou jugé
portant execution parce,
J T^Ominus k pre ddntk fia (Ldums p ΰ/f/î eviJ c exeçutionif mamtm imirere Λ infra
■^'efrifi^rijÿw,' φ- 'venaere de die in dims. * de hwa in aharn^ quado me f ail a fa*
exceptiones* h ί-œc ctiafâj&diterfiis nmunt liajjalhtm , modo Dominai Λ 1 AtttprrtdecejfireS
eius, aut k àuÛoM· -fini m pojfiffionc diêlomm htnum ΤΛ k tribut am fi ρ roximis ante exem -
üonçm ; Et fiche lits dominas non ejjn m jtojjcjfone d tribus iÜts amis nomffmè ■elaffisi m>
ccffeefl·, "vtr&iQfto âiüomm wrïtim , n vènUfJâu e:\pe rtatar ailme * nifi effet mitra¬
tius aut uiditatum ° habms exemttontm paratam.
N 0 V AK
Cil .N i.
4~
•<m
Glossa r,
1 CràinmA άώίΐ* fallu wmjn* ΗΛ tu Yhhti ,
% E>:ir4otitttt4riA dikitt frti A'tlJcniJid feitM.
3 lUjjcrta fin sn txeeutUîSe prt/ dtbifk trdmArm,
Afü rxtrAtrfâmJUriû tfUS ta MoÙiiiMm £r n#. 4,
4. pâmtniit fatÂAib, & CtnfuAnji pirmtjfd pr^hisifL·
£? ext'wts^
5 IJ t<tnfu pt'n* Ûptr Lpt1 est iérrlttm Î}jptlh<Ot>
6 Prs redita tmfotutt totcutse jjtrt mu jureji.
J Le St\*ntuT. j quod verb àytrsfmptf, [u!-‘e-
out'ii t i ,1 indi tan piaietti de v Lufiriiitiiariu , p rocmsio-
fL% lurnti- * pî-triïfci iteqinbtts fi^dlaum Matinxns
agi r. S . 1 r c fit .de Jcud . Ibuic en di1 do.ii &: tiii u
piici poUcllo-tiL
È tiw fn tvnti i d™ tch £r dftwrn ,] Püüvt M oli fizus r r%
dc Fctid.^i ü, nu m. i inul riVin' 1 π rr t eüV, qu oïd iiauc
fucnltateiü. cxccti t tonif , au 1 manus in ïetUouis T qu,^
Dominù ciibuirur pro debitis feuniabbus n sii oribiLL
i tu iïii e debica » an extf iqrd irtar ia. Ordi îia tia Vocae^
qu.t apîiiis feudifta: appcll.trc iblm c, Liaiirraba t ernd 0 -
ram, de qLiîbuü nos ilt'Aubrica dcicudis cixinius,
hoccft, ea quat à ConiuiitudiiiL· ipCtiuin imJtfih , ΐίϊ
ab ca dlcbc-nciLL"tcc;am fi cïprcûio cermït fectanon lit
i 11 toitcdli u ne 3 wmrrw t 'hamfntgt tnfaf nt^fj ^er>tfÎ*
lt clsAm bcücna^c. T aliA niim I n üinnl ft ud O fcsulltiw i'
dcbcmür , ïk pett pu [liant s etiam Ji dt- bis nil lie c.nu ‘
s mm. Exrrivrndi n nnavnc it, qumûiiàconfuccudtnc,
Fedab conntfritiotlt debemur, vtlîi ipia conccilioncj
paita, &. dcdirita an pEomiHIcuibci , vride feuda pa-^
cti ouata appella ri iuScnr?bn-i cft, qna-;noncx.prani-
iaûrn; legis , vt fiipci'Hara , lcd ex praniEbne hominia
dL’bcntLïfh üccdcbciïÎitnr, suFicxpcciladicnï j, huiLu
gênais debira muiro pliitafiint , ncc quiCqnnm Du ■
mantas n& ta! saitabcc, ram *iiuctia& variayquam Eue
hiaauaiunn fa£ta i5c coimcnôoiuîSicJlc IblciiL. Polira
dittiiiÛi'ojifi mnltis agit Mobuaeus. d.mimer. irj, Λ;
irtan. (j. jLt numrr. p. mimer, u. ni ul, deCtnlib. vt
ptaber pro ruaturaiibiis dumtaxat , qua: à- lege, am
co.nfuHüdiuc mdtuüti linit competere banc cxecunn-
ftii fiiUDj atir prÆlicnLujitii, v t qttæ c Οΐώε tudo \k 1 lu
A alu, induxerit „ de ad qu;ï Îola potelbreati ftu aocom-
modatiLjrii3 aiecconuenroruni candem elle |egçmsÎed
aiHoiaibus experatiidum , laili quideui uiilrumeiira
eoiuicjirioiCiiiïï! banc candcm s ixnicoiicediUH. Hoc ÿ
Molini1! fdrcmiiim.FtHU.tift corui mcLUir, j5c axgura dith·
dcnioaiiltatto üllt'tïdiE noiivtilemadViLun . rradi di-
llmrti unem ; lacit eni m-con Lue ru di nem , οϊΗη draül·:
crduiniiïfj·! rli\si, dchis.tauiLini. incellexidc, qtaæ ipl’a
inucxcrftt , & UniirintcTnrccarione. ex vulgatis regu*
lïi, icnJ mihimt- rtrtngcnribus. Nequc enuu cuuEiictu-
do mmorean atullori c.j rem rribuir conueni is , & pro-
uiLitmc: bomiiLLs aiiduibs, quam â Îeipla, cümlegjri-
mis ccanuenriombas mdu^fplittn coftctJÎionjinis
B EudaJibtiS, S: ncgacio ralium imuEtinn , dcingraottL-
ditiem arguat ti iis, q ut A kgc belle fici urh atrepii, cui
hoc m 0 do M obnarns Fa uct , ie fâuei e d u-ctr reçu fan-
tibuSr Nain ίι deberur, c ur escqilij quod d(rbctiir, aiii·
liccbir , Jï deniqUL· an peocellti doceri pofdlt, Æut virb
Domitaus . in pûlïdllmve eft, & negatiime Jpoliamr:
Neque enim h ic atgcftis1 [g^itand-ae, exccuriûiJmH
Fiiimuiiï odinEe, ciim tirbinde iJltdscat, & verum lit,
res rrauiigi oportere inter Do uirniim & viiiÉaiii, ex
bouahd.c, nec vc inter intenfûi ex Elcimneuto vtSJâ-
lirio, qjüd «iam vcilirat?m conrinet. Niuti cdm iiht
uaufieriuu m comtemiontm, ram fù Eluentur a con-
lueriidmcnqiijirn que indndla luntab riante dillermu
i.iiia debita iure,aut audora titre, Îêiigiïnece iudncen-
clLjCÙm .racn licear ex coouenrioiK-^ndnftaexiiauij
C quim.cx lege i3 & pacet m milrumenrtsgar'enrigiaii.s ,
quibus veimur, qui h us cùm les &; ordinaiinucs-demel
{uaniviin addidci L·, nihil üucci' tegis poEeiKirÉ, Sc cnn -
uentLoncm intcrcE. Adde, quod au talibus ftmpéir .
cSaufula adii cicur in recognita uutbps , Sc pEofîrÛioiar-
bus n poil ralium debitorum rJitistaer.uioricati : çr à te
ftsrtf ujir rut . ty λ iiTtsiphr, s’tji itdiii Λ1, $lstm ftus 1 i.-^pa-
thftfUt defiliflti t b f /V î j ctntijuilfrré tentttr daeÜts ; QltÆ
tamen pluribus refelli non oporrct.cùrn h'C Coiifuc-
tudo, veibo rrnrr, vraruf , qna· eïiegç , & Conlliem-
dine, deberi mm pond! , cumConlucrüdb, ruilluin
redit 1« in india xeri r i n tend orum j latn ra , q u 0 d M ol i -
ïiïeus agniàiëit* d. d .n, msnri. iifi.&probarut expreliÎ
Àrcicijl. J44. inlxa f de lîtculiitib exconueaitione de-
LL iiij
8o7 Des Executions, Art.CCXXX. 808
beri præfupponendum lit, 8c tamen Çonfuecado.pro ^ fa fundi in fpccie conccffi ad reditu, in quibus attt <(<,.
„ L . ι,λγρΙ^γριτι rribuit , quara pro minier, aut îunlchChbnalis poteltas retinetur arU
uumuiuu^v^ autdô'
minier, autiurifdidionalis poteftas retinetur ad di>
uerfæ conditionis reditum, aut obligationem, deqU'
Confuetudo nullo modo intendit , ac ne Ordinatio
cjuidem , cum expreifione fundiariorum debitorum
alia exclufifle intelligatur , præfertim in ftridta & eX.
traordinaria via exeeutionis per rationes Molin^j
d. §. 2i. num. 125. &d. §.52. num.». quas ego hoc
quidem in fubiodo probo in ftatutis præfertim, vn.
de nullo modo debdt fieri extenfio devno ad aliud
diuerfum.
Glossa 2.
Prccceptunidefoluendo non prxcedit.
Sayfire licet adnerjus vajfallum annalem pofefrtm,
CTC. . j .
Extra rerr Itonum non legtogit dominus.
Frublus pendentes cr fepatati non manu mutatafyfi.
n pojfunt.
Non idem deMobiltb.
ob de f eidum turium dominus non facit fruilus fim.
Crc-
Dtll piiElUppuIltliULiiii m, ν,ν. - a
co eandem exequendi potcftatem tribuit , quam pro
laudimiis , homagij defedu, & talibus quæ a contue-
tudine induda funr, quod Molinæus fibi inauditum,
& inufitatum cofirmar ,& inutili diftindione alit val-
fallorum contumaciam aduerfus dominos , cum om¬
nia reparari pbifint cognitionibus ordinariis , ii quæ
perperam admiirafunt Poitremb haec dubitatio
4 totum fu L> la ta Ord.Caroli IX. anno iy«j. quo dilate
permiiit, via præhcnfionis,& exeeutionis vti non lo¬
tum Dominis feudalibus,fed St Céfuariis, aurex qua¬
libet fundiali conceifione ageribus ex debitis quibuf-
que, ita ne aliter manus Domini eximeretur, nifi'cô-
fignatis trium annorum prætenfis debitis, (i plurium
peterentur. Quominus iam dubitari pofiit, reficienda
Molinæi diftindionem,itavtille.d.§.52 putaucrit in¬
dubium in cenfu ex illo. §. non elle producendum ad
fetidum, plane iniqua cenfu râ, quam omnium tribu¬
nalium vius conuincit.Sed ille vir cogitationibus fre¬
tus feruore fqripti tam fæpe abripitur , vt ante dpeifie
fæpe deprehendatur, quàm dicenda putauerit,& ideo
fæpe in feipfum incurrit,& in cenfibus conuellit,quæ
in fe udis confirmarat. Illud ab furdiiis, quod ne con- _ atra >
uentione quidem tribui cuiquam exequendi polie C c Peut faire exécuter.] Saifir, trreflerlesfmt&hzm
putat, autarreftandi,§.y2.glof.2. numer.ié. & glof.i. fcudalibus exeeutionis rationes iunt : Molmæusvbf
num. 178. & 188. quo loco ex diametro oppugnat, quç
dixerat. §.1. glof.4. num. 8. in feudis exi. creditores.
G de pignor. In totum igitur fublatâ dubitatione in
debitis feudalibus,aut fundiariis,de reditibus quoque
pecunia conflaturis dubitatum fcio , an ab eo qui in
pofteifione effet debiti vno dc tribus antecedentibus
annis, hæc hue præhenfio, fiue exeeutionis via admit-
5 ti deberet, & pro arreragiis exeeutionis via tentari.De
cenfu quo vtimur, dubitari itidem poterat, cum fun¬
dus datur lege foluendi annui ccnfus fuper fundo co-
ceilo , & haud dubiè Molinæus probaturus non erat
exeeutionis viam, nifi illo. $. jî.expreffum effct,in re-
ditu conflaturo multominimè. Sed de cenlu Franci-*
co illo non erat bona futura argumentatio adnoftni,
proprerea quod illorum vfu, Ccnfus dominij diredi
retentionem importat ex parte dantis , cuius vi mul¬
tum iuris retinet in rem datam. Sed nofter Ccnfus
nihil tale habet : Nec vllum iusin re retinetur ab da¬
te incenfum vfu patrio , praeter firoplicem hypothe¬
cam pro continuatione cenfus , quare multominus
iuris eft noftris cenfuariis dationibus ex parte dantis.
Quare non futur a erat in cenfu poteftas exequendi,
nifi dida Ordin. ijôj.fuperuenifte^quæ exurefsè exe-
cutionem permittit pro debito ex omni fundi con-
6 ceflione. Sedfupereft dubitatio de reditu conftitu-
to pecunia, in quo nullum retinetur dominium , nec
aliud præter conuentionalem hypothecam fine da¬
tione fundi : in quo fic habendum, nullum ius ede ta¬
li creditori procedendi per viam exeeutionis, præfup-
pofito non extare inftrumentum garentigiæ , aut
fententiam, cuius vi fieri poifir, neque habet aut iu-
rifdidionem, aut dominium diredum, fedcft fim-
plex creditor fub hypotheca debiti fucceflmi. Quod uhu>i»6w — . . n — —
fi in poffeffione eft debiti, non valet hæc ratio ad p cum vere debitores fint ,^præiudicium non
viam exeeutionis intentandam , fed ad poffefforium
intendendum & vincendum in eo , fi folutio derre-
datur. Sed cum in adibus diicontinuis vltimus adus
præcedens conftituat , aut conferuet poftcftionem.
cap. cum Ecclefia Sutrina, ex. de cau. pof. & pro¬
priet. & quos nos congeifimus in partagiis quæft.zy.
iscuifolutum fuerit, probando de folutione vincet
in poffefforio, fed non erit bona confequentia proce¬
dendi per exeeutionem , nec debet fieri illatio de de¬
bito feudali ex hoc textu , aut Ccnfuali , aut ex cau-
reudaliDUS exeeutionis îauuncs ium . îviuimæusvoi-
que ponit duplicem iurifdidionem,vnam Domania-
lem cuius vi Dominus per fe aut priuatam , aut do-
mefticam familiam præhcndere , & exequi polfit , &
ad manum fuam ponere,vt dicitjaliam eontentiofam,
de qua ille. §.1. glof.4. num.S. acpropemodumcon- j
fentit Articulus 6 7 .fupr a,cii m dici t^e Seigneur petutxl·
cuter par luyonfon Sergent , & Art. 37. de qtlO nos. ί >
Art.<>7· Certe nobis inauditum, & infolens eft aliter
quam per Apparitores, & regulari exeeutiouum via 1
facere , aliter cenfentibus multa abfurda & imtiria
D cucnire neceife eft, de quo nos à rt.116. fupta,& Mo¬
linæus agnofcit.d.§.i.glo. 4. Notandum vero^dhand
exeeutionis facultatem tribuendam, non requiriprç-
ceptum,aut fummationem fieri ftaflallo, aut eius fa-
miliæ, de foluendo, quod in omnibus executionibtu
aliis regulariter obferuatur,itavt vaftàllo poil fidum
denuncietjfi quidem in fcudo eft: nam extra, require¬
re non tenetur, quod Molinæus notat.d.glof.4.quod
verum eft. Aduertendum autem,quod de Confuetu-1
dinc, nulla talis præhcnlîo fieri poteft , poihquaman-
no toto , vaflallus fuit in poifeilione , ex quacumque
F caufa fiat prxhenfioper Art. iif. & quæibinotaut-
mus.Scd tamen ea difpofitio videtur immutata per.d.
Ord. anni 1563. quç etiam faifire ei permittit, cui trium
annorum reliquiæ défunt, & qui côfequentennpoi-
feifione non fit quæ Ordinatio feruanda efl,&qili;m
Ordinatoriis & executiuis poifit derogare Conluetu-
dini feriptæ, & quæ publicata fit fine exceptione lon¬
ge poft receptam Confuetudinem, quod valde notau
conuenit. ../> .
d Enfon fief. ] Intra feudi terminos, & territorium >
extra eos enim legis adio nulla eft præiudicio 1 qu
dem magis dominorum quam vaflallorum,^.
cùm vere debitores finr , præiudicium non nt m >
forma·, cùm materia fubfir, fed domini duinraxa
ritoriorum offenduntur, quibus permitrentibus,
abnuerim fpretis argutiis formaru , exccuuones _ ^
pofte par parearis, nec admiferim intercelhone
lorum , fi debiti iuftitiaconuidi, niladferun p
formarum offenfiones. Sed tamen r^uEris^
tio eft intra termonum lege agi. hvlt. J* ,.^.4
iUd.l.4.D.deofF.præf.Lcontumacia;D.dere J-
de frudibus pendentibus eadem ratio, cum p< r
di fmt, quia capi, & fidfiri, &arrcftanpoflunt. lep .
Sop Des Executions, Art.CC XXX.
rL[j, cîÎÈ auc^b iïnr1ramon.J qnatadiu in bonis' vafoilli ^
{un^ pr^Hctidi & tpiï polfunt, il in feudo dcpr-æheti -
iJüitur, difo'ndb manu miiiiEâ Jiorapoliinc , tiiiicS;
forma Arric, 141-* qui si &ipü font rei hvpodVccaEE
jiiiiij &ii Jint proprietas frparata, nanam plais pars
rci imraobdis , quoi ait Ëiild. c, qu-x in Ecdcliatum,
o'- decnnibr- tamcA.i rc bypothecata pncsuemuiu-fi:
iiiutp.p:5 hypotheca*. 1. pradiis, D. quifoexcauf pig*.
tac, contrait. !’.r ïii eadoinindrura pbtidr eft caula .
qiïaiitiki quidem e^scrtr, ncc fon t alienati, do quo
Molinrus, glotr. nnni. jr, &.j7, & $· Lgloiij;·
J polis. J 4* & g·0· J « Sed mobilium n 01 1 idem |j
iûs cil* <511144 dômims pigncrüri no pollimc , ifta enim
in alligationem ÎâÎîâlliEÎarn non cadiult, qiise potins
rcro ftipiciL.iiiE quidem viadfotlje ordinari;? daufii-
lr, des (?icm Cr àmtKiifmtTii, ηϋι dnÂttai itilitt (haftf feraiSt
frniHs tr h vhmXj q u x cifi adje& a non ht, p *r les ternis 3
pto aldiçâaliÎab^daéCÎ;, vt per errorem omilTfo Lquod
fi noliit. §. qui ali idua . D.d t a- dil r ed ► Dali . C ail, LaU , er¬
rore, Ode ceibun.de qui) Mol. ^.laglDÇj. nnrn^rj. &
nuKt.14.
6 4 Vendre de mur À w, J Non igîtll r manus iriicttio
iftacft, aut pr irhen ί] o imm obiluim tin qna Dominus £
fodat fructus fuos ea pendente, prout in cafo- $. i.
ConfoPArificnils, quiainJio caÎii Dominus fouir fru¬
ctus fuox ob dcfcdirniiuriuiii , mû nb homagi um
non focium „ vt Arr. μμ hed dl mera pigneratio t
£c exectitiô ob dcfcâum debitorum ex oui 3 fou-
Al , et qus nibi S amplius infertur , quam debiti Cün-
Îccririo,
f B’hturt i autre.] Contra regularem ordinem pigne¬
rationum, vi Arr, 134, & 134-
f Quand Uî explorai font deuement (etfh .] A pparct hic
agi de forma iurifdicti ojuli cxcoitiomirn noji per pri-
naram familiam, dût per Domini manuin^nonobiun- -p
ubus qua: Moîinjus didr.jj.^ nu.73.
ÎÏLOËSA 3*
a F ii tfttMta itnirA Su mf wrjjtrtm T>7tiatrf*hr»r
4ut fmgiiUrw-
3. Ei pr* ctitfi ίΐϊβιτ. τί?,
J B gfliij îmî ftitdt jai cfi ptpfââr,
4 VmudtwL·** atmu.
J ^fÜwtt d£fnii/*H> Æ&oTtfrw.
î '' Afij rwti comttifn mu tu au dttcfiiw*] Norandum quoi ^
di dt Conluei Ltdo 3 poifo crium aducri lis nouiun vaf-
foKum procedi perviam exeeutionis intr^ fcoditixi,&
ioidi terminos , iiucis foncéiror vnitiérfolis fit, fine
fîngulacisj de quo üi verbis expreflis non citilubirin-
dum rcfpe£tu eo( urndebiiôfura 3 qEtT pro rempote
fun dci->er5]ioc dl^qtuc deberi incceperilc,cx quo tent-
2 pore VitlTaÎlus feudurn ingrelTus eftjf^'pfdTcdir.De re¬
liquiis ii ne aucragiis priorum vaiiaJlorum.fi qua- dc-
bcari tur , an idem pern 1 ittsui nn- , mai or d ubiracio i 11
quotamrn conçhiiienduiH eftaduerfos vniitcritilem
fucceilbrcm poife proccJi, quod Articulus fcquen#
dcadrrj/iifljïMiJPiï dt qttrfÎAtnr prreedintt. Aducrfus fui- ^
gularemfucceirorempuca empeofem, aur donarariii,
aut raies non paifo pumr Molinius, ^.ngloi’p, nu.iS, _
Quod ego ver uni pnto^antequam π omis valfollns vo¬
cet ur sd. li oc , vt res vailalll rio declaretur livpo rli eca-
tij stqueadeovt prarhcnderc Jiccac.ex defodtu fohï-
CJümimiilneqtÉoriim oncje res alicnjuinon potuir^s;
Mgidatit- £nc ccnfuvelrdiqtiiis niÜ contra talia
810
arreragii approprianmi Ht, provrpolctf.Scd ei&cqua
'Vocetur , &cum eo dtbirum an teccflbri s fiu^aforts
probetur* non puto polfoper Vumcxrcuiiom;: pro-
Ciili* ncc per viam pra-lienikims ex deft-etu quidem
Jtqminis, fie btjmagij raduerfus quemeunc^uç ckeento-
rcm Icadi poffet, ancc annum pcrfoiflum poiTeffionis
viiEdli, ex d. Afti)fy&334:& iif. Et’ quod, depraihé-
Jlonc dicimus , idempiiiapans in rctentioncfoLtdi οχ
vnialiiciufo faifiti, dummodo de caufo rctçtidipiiii
Conâerüi prompiu, alicrquiinrcfifii faciïda elfor tna-
nus Icüario; noiiobftasitecoiiuoii Molmahii foribi r.
f, i- gL-ri nu, 3 jH q ma rts ipfo coumenitnr s 3 ioh hosno*
quud.ilie l.iLtidtlÎiTitgloÎ.f, ciufdenv. §.g. jacçbicvlfo
uerfon aiis^dVioiio agîna iidaeil, cdmin rotumrcalii
firj iiecdifcuJlionern bxigir1àdeovtquan,US petfona-
.lis pro millia relpcftu t«ium debitorum quafoon-
dum quidem ce lier tint, podi celui fcudirefutaEitmc,
quod il!c rratSar.d.^i.glo.j, nu. 3. & Tuaq.inrccritt.
ηο,ί.ίϊί 7, 5.34,
1 ùs* feprtdf.a0iTs.] Notandum bk ex inutaftoneDo-
mini,non Lmpcdiii executionis fitculrateinded tamen
opuscilêr, fummadoiie, in en calii ex parce Domini,
ex Arr. 5x8. cumin hcr redcmulcom agis obJigaEto re¬
quiratur. Art. ieqq.
k Os* auBîhti.\ Tam lingulares quam vni laerialcs*
Glossa 4*
1 Saytni ™ pcfpj?itn.] Ecmm fi vetè Dominus frudi 3
non lit, verbum enim Domini vrnfiear ur m poifoilo-
rr, quod ΐρ ec uLicor d ixît , n r. de probat, g+vlr. v ei Ii .
fod pbnc itaiutïim,j Alb-J* padi, ibacuc, quseib 74. &:
qua latius Molinasus, §, t. gUi. qusib o. Deinde lue
do tui jii un l nasi principaliter de ducitur , lati- Molini»
61. quali, 9.
m Ei trtit 4 m dirnrrr;. J Hoc t ft , vno abqtio· d e txib us 4
annis, proximè ante exraicionenipiaEttriîis, qua fi- En Ibu de?
gura dicirui mintetdkfo dt· itinere priuato , qui lioc ;:ois. n,lS
anno ienr.id cfl , ajunt poii minus triginta; diebus. biT ^îrCltc,"s
g. nD.de itin*ait,prÎLi & hoc quoad ctcquencîl facul- ^ t. *
cate m* qntafvc dixi ,quoad potTeirurium Solus vlnmus"
annns confli ruerer mpofldllone* aum tiirbarioiumi
poiTeiltonis anterioris anni ηό furticeret ad excquen -
di vim virus de tribus ami4s,quanqu4m per Ord. anni
ifÆp pro talibus via prailtep bonis conceilieft fo]t lu
mitatione aûnum poltèfibrioruinj cum dc debitis
tealibus agitur.
n yiytenripp*r4&in>] Experiendum efl ailione, oim j
necpoltcilio. fuffragatur , nec infiniment! publici vis,
aur auiiocitas, qnious [oli.·: t'xecu[iohisaiiThoriraii&
ius nibmrur,ne alioqminulraabfurda incurrant -Sed
&: petitorio erit agendum deficiente annali poiMfo-
ne. ex d. Are. 344. & ιμ+ Atque ifbiiiire cnmmunij fëd
illa Ordinati» aniiiiydj, expensionis viniiuJectTmi-
naraf polfefiioni rribuit.
0 Contrafimmgr. ] Vt quidem accidere i ok'E^CÙm eut-
eant cnncciTiones icudales 3 aut profcJfionesj Arreeo-
grti tion es, qu ibus pr^d i dtar cfouful b ce furr p<tyrf
Cr fvurfltr s' tjl Irdtll N . eiiigêt T iilibus enim fi: omni-
buxgareiTtigiatistribuifurexecutso, Ord* rtk.. Art.
40. Arr. dd. & toto regno vfurpatuin efi;, fi:
Air.iif. infra boc tit.
p iWiflj / 4«, J Sen trîiEÎÆ cnim poft aiimnn exeartio-
nis vi noit rribuitur 3 tuli vocaii parte , vtmin Aitn
ijj. fi; alibi dicemus.
Su Des Executions, Art. CC XXX L&c. g12
Article C C X X X I.
v ss i peut le Sd^tieurfeice exécuter, vendre*: exploiter en forme
MIÉÉM que de Eus T pour (es ventes" liquidées * il’encorirrede l'acqpereurc0ll
^οπ, *?cricierj * iluinuïion <luiimmc préalablement fai£bàüdia
jyHtrft itmmUmtnui 3 ί?μ extentionis vendît c t c xpîetare , ΐ'ΐβφτα f ro Ludm#
l ■ Ιψιάίί h contra emptorm* z aui àm htoxdm Λ A intimations fin denunmtmt ^
clt'çim âkrumani€f«£l& dtiia haredu
' Glossa ι·
l Exrfitjiv pr s I j Hiiim ni ! i m ain garnie*
1 Stteufta Jmn fitfra Jtvit* tWi laftnd*·
j irjï· /jijjwfij ü“ï.
i Plur e s estant Kgno Coniueî»cünc;i * qusc çxecrïTib-*
nrmprxoiam pctmiuanr pro landîimiï non minas
oüa iih. quas Molinams memorar. g. μ. nu.^Qtia-
J.im non rcÉolubilcm in cafu oppoii tio-
nis, pr.-tcrfam permittit,/1 txpUtff ttnXt & h m*tn
p j mit y ftr id t-o ante tmmts non le Lxnru r . quam J alu lso
hat, aut configiuriô in manibus Dcnnirû , idemeriî
via execuiîoiais in mobilibus procedatur.
i 3 Generale eft ni omni dcbiîü, vt execurio
pro eo aliter fier i non poilu quam pro liquido , quod
& Attaoj. Gxpreffiim eft, Et cecïe Baldus rtïr a iiujpe-
di ri cxceuiionciti exceptione , quod non fit liquidant
debitum 1. x. C- de titr. de fa. içn or. <$c l.i» C_.de esec.
rci ind.l.ita fttpudatiK fum te iiflLD.de verb-oblltu-
tores à patruo* D-de tonfir.tütJ.i. C.de feoc.qusrim.
cert. q Liant .. p ro F Barbat.cortf i.eol. Jf-ltb. f , Sec on Γι!. \ f ■
vol. +. Socia confiLvoLi. Ciiman as confl i#. Câlcam
j coutil. ijJaf.L i. ■' .deedend- Et&Wimioruiii qui-
dem 1 iquidatio pctfxoe fit i le ge , r ropï crea quod ex
more territoriorum ijcterminatUrhiiiUimorum quo-
î.iiptctii qtimriDtce.ahbic&rn aftauâ, alibi tesii^ali-
bLiBa quota debetur tam ipiaccrta quam pretiumï
nccrcfpicienda riLcujufquam cauiaüo de non liqui -
do,abeo qui Lnftmmétnm emptionis perles Ce habeo
Certum cft enim ram quod per relationem ad aliud
fdtu^quiim quod per fc exprimitur. 1 certum. D. ù
ccrr.pcr, Eucnirc tainen porefi #vt ortimno liquidât] o
neDeflariafiti cumrcs plûtes vno prctioVenicrc in
A dominio dire&o plurium domuioium jitavrqus^
igriOieuiTj quæ ctii.de beatur.
Glossa î*
I l/Cfti* ptrjin^lit dwfdit Uudi mi* CTt-
1 fltfeihtwiJt UHtfftttptftifertwftiw l+t.
h contre â t utreitr .] Dis imus Art. 73. tiip [
fbu3ram elle diuiFionera laudi miorum sb ipLa Ccn'.ui-
tüdine inter emptorem* & v enditorem , qiiod Ëirin,_
tclligi cüîiuLTLÎt , cùm perfotiali agsiuc à dorairisÎEi.
dallons aduerfus contcabentes , quo cafu parrintr
B ConÎitepüdinaTia fpcûwida tft. Sed tamenfiUomi-
nus reilirer venu poiTcfîbrem cemuenire, vt dirnt»
rem. Fcndi fui ante receptionem in bomagigm^ j
aperturam feudi claufam, poteil. Il liber, nec, ccginir
ab re ibilfteco: quod hic diat, cMire i4fjnffwh.jp
rite cari a frilicct^ aut per executionem, oc pjrkriio- 1
nom rc i, &c manu s ί π ie ctionrm i n Fc uâm reiiBÉ ΐψ-
Lititor talia ab Emptoribus debentur. e;f 1. dèei.Q. Ci-
de Æd il.ed. Sc qi tac diximii s . d.Î. 71. iFla cmn^cia ïi. t
realiafum Similiter, &cüm dicitur j
fittti denttrt. Quae ckufula rirconcohenmkjiCin-
fifi nominis quoquo prodelt,^ ÜJc Ait.7iJ,tKC'¥]S
inter fccormahences accipitur : feù Domini cdptm
^ hic Articulus tribuit petfecucionem in rem aduslus
detentorem, qui idem emptor eft^ iridem frriÎtiîKfà
non ininus quam emptor ad ciïetietur Dfitiinnpt^
fequentt, quoiiTiraqudllrt esequitut ψ L-ecc^tu.l·
1.9. gbf.i. , J
c Os fin heriiitr.] Detentorem Sripfum tivà , a^uqu'
pcrfonali agendum fbret.de pto quota, d. Art·? i·
d ïntimAfftn de J Diccititli ArficûW ■
quentc.
Article CCXXXIL
cniî
au
, mm T pareillement peur lediû Seigneur faire recurer, & emploi to '
forme que dclTus,4 pour Tes amendes, i l'encontre du conJamnc
f» fon heritier ( intimation de quinzaine préalablement fhiite audÎL ^
ξ;· — ririer, pourucu que l'execuiion, fôi't fatÎle e dedans 3 an de U con ' ^
naticmd’icdle/ÎïnonqQil y euft obligation pour lefdicleE amendes, au que- ^
l’execution ic pourroir faire apres ledidt an.
'XThncfut ροίφ ihcl.HS ^Dom'inm > ^îJ exttçuüûnk, exe qui φ* manu? iniîcerefon^j'·^^
jl'cri/’iit , a promulchï fctiÀalwHà rc wtra condemnatum , b Mit ews hxndm >
Sij Des Executions, Art, OCX XX III. 814
tiens £4&tn quindecim diemm frimumfacla diélo hœredit modo cxecxtio fiat z intra annum
çonâ^nnationk t " mfi effet contraéL· ôUt^aüo pro ImÏHfmodi muleta ± quo caja îxîîuuo fie¬
ri p ojpt pofi dtùfum antium*
G LOS SA I.
1 f>t vrttlét a tAUent frudi ejt artit.
1 h^eàkaïuUtâi atUtmtm tMUlHTpn
JtttjfUrt.
j iTfsrÂHîÂtmk aut txitiïimis trdtnAfwtm ttümt&n-
fatt.
jJ FmrjttJintnjfi.J Hûc de mïiI£tis.iiitéJIigciîdti ni eftj
qu* àcku£t fcmÜ immediate procedunt : sum de in-
lÉfdiiHonaljbus funpHci ter alla cenlun efl,pr optem
(] iîüd prosalibus res immobiles di [trahi nequeunt,
qüüd Art4ioS. infra eftcaumra >. mobilia poiïuitt*fëd
Amanum in mobilia initet recepmm pro dcbj^sÎk
caufa Γί udi. Mobilia tk quibus hit it.uuctc videtur,
pignerari poliunt, led Si immohi Ita capi, & faifirijUt-
que etiam cIlIIl'ASlÎ poliunt' tibuin enim aha caufadt,
èc ii miol ms cft,
n Ou Un htm ter.] Antiquo iure non putabant ex obli-
igutioiae dLÎnnili qLiaucumctinquepca'ciil· , poiTe per
executiont-m procedi ante conldUm . aut probatam
haedis qtuditatrm , ecvocaioad declarationem di¬
cto qualiiatis, amis te: iententius colley ic Bper.dccif.
ïo. Ang.l OratLüH D-de feriis . ScOiaiStruK àeirwfrs,
$. $ , glo. vit I o. Fab. 1. vit . C . de cxccp. rci i ad . A tque ea
etar veterum fenréntià T S£ vfus tari, vc lu ecflioimiii.
quoque dehltorum alienorum .i>ed prodm Ordinatio
flairait i Regis amii Britajiia! edita cil Art.
j; D.quæ idc m liai lu t,qt'.od Jiic Ce π factu doive aduer-
fus omnerû bæredeni proredi poflit pet viamexecu-
tiomsjAta.quiiiidecitisdLifumiNtiinanon.c.Sijbiecu-
taakaduÜem Franci Ici > arnti t^Att.71. quifine
vlla intimationis neceflîtate ïtiiuit, ^iîé ir mûtecnuix-
ihitr jnut rptt rxtcuîc. Sed ca abrogata eft ab Mcnrico
ILiflito t f4i) ,& prior iîla obictuari dcfdt. Quare ha’d
dubitatio ex dla iumim mutatione mart fi t'isn abroga·
tailla ami 1 r jjp. illa noftraanni 155$. Se Jb^rc ipia Ciin~
fui'ttdt,qitr idtiu ftirait , abrogata & ipla videri de-
heret» dim ftacuinm invno calu in oivnub, parjllcatis
Jbiutnm videri debeat s &. leges omnes , quarum ea¬
dem Ten tenti aell h fublai^ videantur vno& eodem
Î aitu. Mihi quidem» ctiliii ordinat ori is Ordinationes
fiolTunt Confuetudiues tollere, mw videtur b.xc Co ^
lucendo fublata dte^ac ne Ordinatio qui de anni ifjf.
propterraquodj cum inriiuatio fîar quin deam die¬
rum hirredi, antequam procedatur a Jcsccutiotifiti,
îtccthÆrêdi fi ïiibet, intercedere3Scc):ccu[ioiiati im¬
pedire contehr^iione, 6c negatione qualitatis Kxiedis
ptouocando ad indicem s quod ii non facit , cft quod
racira confdlionc qualitatis ei imputari pollîc, quod
non occurrit cxceutioni. Sed ctfi exeeutio tâôtafit^
l in proceilU vc te hærcs eiTe te peri aror , Jton puto exe-
niriouem infirmandam, ii in veritate b^ips dic pro¬
batur, & cx formulis trumun nitirur3 t um re veti de¬
bitor üt, îiib & cüiiÆieitem habeat, & ίϋίϊιιη pLÎiH
debiti obnoxium. Ht in iimili efî à nuikis icipOiiJiun,
Djmcxceuuy aducriiisvnum prieainbulaoi dÎiê?ili:ô-
lit-m rcquinr,aducrfus alium tada cxccuriont^c pro·
cellu orto iu per ea poJlcjjifiaiflinnrm iu diirurluliris
heri, fic cxccnrionem validari.
Glossa i,
I Exccutio fentrnts/c intrx annum , InUrtimtnii fw ttm-
tjatUmpere.
1 QhU des nux &: amendes £rt.
5 Indifatum tictittiliun ifl fibulat wnmt,
c Didant i an iL· U cmdunnAtionq HiC ftatuit de debi - T
iis ex lenient tis condemnatori l$ : nam qux debemur
cx infttumeuriSj&oi ligationibus ttqllum habenede-
icrmit] aoiru exacutionis tempus, [c.d quantlocumquc
esccuttoues ex tus fiunt, qiiaindiu qnrdcm peribute
coniralientts non murantur , mutatis quidem lucie-
des vocantur, vr ante memijumus. Sed quu· exiuiii-
cato debenrut intra annum tanmtn Vis exeeunenis
explicari, & exigi poilimt, quod iurc quoque conili-
cutuiiv e il, cap.quTremi.ext.de offic.delt gJdco cimi
polt annum pracepta ab iudicibus impetrantur, non
lolet in his poni. Ia rbiiifë , Ia fili / le¬
vant , hd uppoÎËtïüiii dciêrcndum cafucius
luperledendum exceutione , quo<j & McJinams no-
tar. $. ji. gloCi* ninuur. 117. norarat £c pnde m Imber-
cus lib.i. tnilit.R-1, capit, β. Sed er dmmdtt, i
quat cuique fite a .1 Jiudieanturpiimo prteferlbi fblcni,
inii exigamur. Idcoquè mbirnulibus iiqflris viiitpari
i olitum , dt Ui rrtpirtr, hoc efl , ptotogarL- exailitmis
tempom folenmt intcrfaiione, Qiilc inuida; panibus
debentur ex delicio anno wsfcrUjjnau nihiiteiih
ternipca,vt AriicuL^l.poll femen tiam adiudicarro-
nis fua feruant tempora adlionum perfon altum. Pc-
runtLic itaque via pttionkpoil annum , cum amplius
via exccuiionis niju fupert il anno lapio,
1,1 Smmtfuii y ΐιφ «hltgJtun. ] Cum iudi Catum ilcdu-
itum c-El in ilipuIit]0[K-m,,ai.tio ail ion i adi icitur, Sc
(irdfbLri nouacm, non quidem quoad obhgarioms
fub itantium, vï I.4. j'. ii cx conucndone-D.dc re iud.
Sed quoad ad ionis adicdtionem, & ruiimb-rcioin-m,
Sc temporum prorogationem, & quaf actio Judicati
nata erat, d urar quid mvc tr icenuana,f ed execution is
facultas admntus .
Article CCXXXIH,
xe c V t t o n fe doibt faire" iniques i ia femme dtüé,d&: pour les frais
^u>olî ^fàiû^rcxecurion, Îîaonqtic le^eeucion ffilî Faiftec fürchp-fc,
ne fe peut diuifer, aticjuel cas , β le prix cil· plus grani Γοπ rre-p lus Îc-
ra rendu au debteur: Et sjil y a biens pris par exécution, le Sergent o-uMiniftre de
luilke c[ui exccute, l1 doibe a/Iîgner iour au debteur/ a huiclainc pour voir vendre
iceux bienSj pourucn que ce ne foyent belleü pnfes en la poilollioa du debccur,1
*
Sij· Des Executions, Art. OCX XXI II. 8I(j
quife peuuéet vendre dans Liuiftaine, poureuiter à franco baillant par I cxccil.
teut affiliation au debteurpout les voir vendre: bien cas d'oppofition & j:_
bat E ne! al lieront le ldi tes belles d'eilre vendues , Si le prix mis cmre h les niait*
d\i crçancier, en Îby confticuaîic achepteur de biens, & baillant caution de rend;*
ledit prix, fi faire le àoit,&c amfï efldift par H (Tue du procès de 1 execution:1 Tpu,
te s foi s o ii îedïft tiers oppofant voudroir vérifier fom mûrement lefditcs befc
luy appartenir^ ne fera procédé à la yendiripûdefliÛes belles.
E Xtcutïù débet fiert '<ifjuead fimmtm debitam, b & profimptibus$itfis , nifieocmh
' fafla effn cfuper η\ φ& d twdi non fajjet, ψο r φ* fi prêt mm maim cfit fàm dtktm,
atiMu/ertt reddetur debtton : Et f jim bon* capta per extern umem, ^tipparuoram^
fini J Minier ψά executmi manimfi débet confittum tempus debimiM
lit interfit fubhafUtmi coram imorum, dum tamen non fiât pecora capta inp.ojfifm^_
Pitons, fU ijMafiaripofjimt intra otiamm diem ad fumptm vitendos* modo
per Jipparitorcmdks dckton, Ut interfit torum jubhafiatiom: Et bt cafu tfflofitim, &
conttntmik* * non differretur torum pecorum Itmdtth > & prrtwm ponetur inter'
créditons* modo conjhtuatfi emptorem bonorum fufhux Çpfatifdctdc reddendo pra ktf
reddi debeat £r fie ordinat uih fit m fine In ts excmmms : 1 attamen „ vbi dttim tertm
mns « fellet femmttm probare ditia pecora ad fi pertinere , k non ultra prvgretiicndm ti
ad venditionem ditiorum pecorum.
Glossa i.
3 Sjthti* iÿpAriiPTwn nBtm aI aît* rib. Cpt*
% tro τίΙίψΗΜ extatm fit,
j Tlttrt i r tif»pn ftrijjt iinl ptpiHf CT'·''.
In exte utioni bus fb mm arion es, pignerationes
fieri nem debent pro ttiaiori quaiitatc „ quam df ÉÎWW’·
ma debiti , alioquiin torum conuir atffost & pigntr-
r.au reftimenâaeum cUmrusySr mtcrellcîSoitn^ enim
JiccrCj, qui Ci^d-ic i fylItbiCMiïtcàrato , rumium id
quidem fepe argut^.dkn debitum filbeft , lire offer-
rur id quu4,dehctiic*
A toign. Batti genui. C.decicetut. frttfaib&folCttr-
ter. in ifaftiverb. éffieiali^ÿiipideai^ Sed Prit,
pius pigncfiille» qi*Gd Ifliiws eft debito , dira fed
poJTer gmuandq fomptibus debitofe , qut-d qui^iVui
fsdnnc in fraudem eit, Quod m vendidjwd^R·
que rerum Ecclcfi..ifticaL,um oBforitiinit ·. tm ÜcîLûce
pe» patuo debito res iragui preriji diftrakiEiu^&m
rcbui itiinonim.
Glossa =♦
i , OrL· aettuiimts
i SumpiHf wAgnt tsnpmunt ptetatm.
^ Ptti Αβι^η&· laiir ah dcbteHt.] Tcrtïusïfl jSi|S|i' }
rnr Ldqviuddctietiit. , ·Ύϊ&- \ . ^ j . .
- lufaaei Ma fimwc.] Aurh.ci quiiurAC.Cdc bon.nur. _ crcduot.C.dc diita-piEnor-Lfi eo tempore. U^-
iud-potEd. verb. debiti mcnlurim Ord.anni i^J. Art. mifl' pignori fi r J.vlt.D.de diftr.pignw-^^g·
i àt nt'CL iladnm r iTe pâ r ris vocation cm_, & Τψ «f"
fijos nt-gat obit-luali. d. dcCL3.j:iS?. & taJiarn ctlr.nni
innocentius p utar, cap cx rati dne, ex. de appÉUii·^·
luin ciTc pradbium ordinem tmciuionii cSe^wL!
quod quidem aliter habeti & bic te* rus prodit
ordo At immobili v, m d ifttal i td dorui n Orditn.ODUi'
bus, atque i d awcfafUiro , po fl e min itentin ip^*
CSiltidum eit m fVi+ Art.i^?.
4it L quam d iit· G. de diftrahqyig, Lt.D·. totL rit.bi.
ebftd ft quidem. C de iur, Jctm. imp.etr*
i l'£( pw in frAtljl Pro fumptibui excoitionis >^ νια-
ricis -Appacitotiim , qiiitqisin nunc quidem arbitrio
Appartfortun eliguntur, plctSquc temere, Si imnrid
admitti (olent , & ab splis. nidoribus prtdbiriconuc-
nicbat,iepetcii'-b_po fierius, & ab magiftraribus taxa¬
ri a dc qiAbus Mafid. rit. deexceut. mi.n. Imbertns.d.
l lib.L· inSd.c.jf. Sed &pro reliquus quoque Ac airen-
giis debiti fieri exeeutio potclk^ ii rate cld debiium, ex
quoteliqui^: debeantur. Linltis.S· imperator, D· de
iolor. I. Lucius· D, de his qui pario, in pig.bab· Proin¬
de, fi alij fortalfe fumptas faudi fitiuquam in atecu-
doue, pro bis male fit cxcciuio ,mii quidem ante ad-
iadicauAt iiquidati JtntjaiiE oa forma fi't obligationi s,
vt pignerare bccat pro liquidandis ? quod plerumque
formulis concipilo Ser.
c iur ώψ qttl ni \i put dh* r fer.] Ra ro accidi t , vt res pi-
gneratï·, aut prerium carum congruat cum debitoex.
toto q1udcm3.de quo Doctores diilirront. d, 1. quam-
diu. Sed fi ptuSjeftin pretirij. toddi debet ,quodexcitt>
ritjA; U Appiiritoriuiii'apacitasdifiK.slc id quid em fi-
3 cit.PluEEs vecti res pignera ile cum lingulae iiifikeret,
pro paruo Je b ito, fi aude cancre nequit. g!-d.t. quam-
idiuf. eredi tores. C. dexlift. pig. t. qm pignori· D. de
._.·£ htiiiljmc .] Pignoribus ifiredn! dcpafifisff ^ i
cinuin^Ordiu.imniAilJ' Air.+i. , t . J
f gniftpwtwt hemirt didjnihuTthwf.] Pt r_,r,f JI‘^‘
C ratio dt sn fumpmum magnuudinc ; &
nandorum quia, cibariis « & pabüto en tuarratur ς
rinm , quod Barc. Jicir, E.i^ D, de re iiul· i'it]S;Ln
dicatu^ verbo , negligentia non firin iwuumf Φ 3 ^
quotum proprietate cOgrioiB oportet,, ;.:ηΐ^υί'υ
Praliiantur, „ ^ώβ
15 N* idjj/f rflfli d'efirt vtndüïi,] ïntt'lbgf {Ά ΰ;'·^ jL.
di ta p* rüe*bh?ii' nam ορρό firro ‘ertïj poUt[J^F
K.Qidm. CSloliVIlI. Arc.î4. fcit: Unt«r-ia
ti un. nu-7· D. Je spprl. tecip. -wJi-
11 Itamum du eftwatr.] Non i^icut iûnic _
gnarc tn,Q çtTifi/tBjtjt^vhtyîcMr. Alrc-fULii .mm
ir, craque ndeftneceflê. Soldais» ^cJt"
cri :m fi de damtui in t'a ml caneatur. j
8i/ Des Executions. Art. CCXXXIII I.&c. 818
tjtnTHtdmt wràfer.] Idem Λ fl J- A prcibaiio,Ule.G,aj rci vend. l.ci qui.D. Je probat, 4*
fiF pisauii lu ËtiiÎH.Îfe, quo caiii fit prou ifiuïialis de- qnti A; Imbert lib.t. Inftic*for caq.
li^iTATLû tv rEo q iui ntur, re i pirafraiÇj 6,' q ui i π polIcL - ix? far* prifedi1 ] tr fênat dtUmta py« tt ϊβύ nntUnAtKt m
isoriL1 emvrcpcriruT : Imo poflcfïîo ftrtKdeiiscÎl pra* - p«Sf((ftur „ iiEuaconwoucria } & iure proprietatis tilt· ■
fiiiupîio de dominio in tolibus, kivtaJteri incumbat nius tbgnü&tm&i.
Article CCXXXIIH.
SI le tkbteor s’oblige aéfhc éxâcto te, comme à gagés tons ïuge-z, les biens Ah^
qui feront pris iurluypar execution , pourront eiirevendus prompte-
mène de iour en iour , fans attendre JadiÉte huiframe > le dcbtetir intime
àbdide fente-
g/ dèuoriîd bon* fiu% obligat , ■vtpojfmtflami mandari ε xecntUmï fia diflnthi Λ bond
fut uÿicntxr [tiÿtr eim per e xecu t ; omm pote ru n r ternit de die in d:cm ,
me erit expeÛandaoÎÎo dimm Mlatio , dtbiràre rariicn -yocu γο> vt diéhs venditioni adftt.
G l (J î ΐ A.
I Extrutww pùtfjhi iuriipiîrUll*
Hsc cit noiiifimaiabuLiiiis formula oblige iômrm
^iCancionum garaidgiacirum , vcGitmcræ Apûfto-
Üci Ronuti j cnteùmeudoEiras à Ce n hirtâdihcffi -
ceiiiEj non çft dubitandum, quin obriaerç debear ΐ
B alioquicum e.Yeaiti ani s poteras, So forai υΐτ, extra
régulai iit, & à publico iurc noiicoiiutariornbns par¬
tium pendéatj neti ex chirographo , aur icEacdula pri'-
uata non poitcxduiu: poceilatcm cnim lex tcibuic for¬
mat publice, priu.ujiinnn item, quod Molinaeusatri-
gic.Î.ÿvfLgfo.i=mnii.J>7*^ Eoecitis dccîLijj. murii.
Bald.l. ImpiKüLtor.D. de1 Îtu.borrt-Ôi qnos Eoerius, in
^ Libîicu icrip t utu forma 1 truanda, cft .
Article CG XX XV.
||g| o v t Ea obligation, ou b autre faift clair, doit dfre promptement execu-
té en tout, c par autant qu'il s'en trouuede clair.
J obligatio , fiub liquidum ahud fachm mtfromijjum 3 debet fiattm excctnmu
mandari in teto%pro tanto qiumto inacniutr bytidtm effet
Arti
tCITlI.
N
Ca.s:<.
λΆ
Glossa i.
I Ttrfamm m mhâhiUt mn mpÀif tstfHtfDttfMfrtw -
jtitttiafy.
1 TfitutUkiUfotii] In fûrma aüthcîitii^ ii Re^ib Or-
duutionibus ibaruta, &rfere commcrcuEi , ii cum
f trionis habilibus contrïidhi , rt forma uuihcrica eit3
vr j publlcti loci labcllioiitbtLs , d-i inter fibî fubilitqs
rcccpcaltt, vt. fubfcriprA -ib obligato, <3c Êibiigdata
publico ijgülo, nt;Ci;K prorocoUo, vtfuucitbU]kwm“
dem rrïbuitur.ChalIÀii.rub. d*i rrrj/?j.^,i.iLL Εικ·. lJnpa
t dcdf.iSi. A illidi, canft» Baiulos>& titreii! ^85. Scd..At:
derej quae m commercium cadit, irem vt fit à perfo-
nls liabilibuSjCtiaui li mmoritstt, aur prodigalitas^uE
iuicnlidio cxTcuriontnuian iinp^dnmr pronitiüna-
Icm quidem, fi in promptu do inhabiliraicnosi do-
Cccurs de quibus lare Boerjuss dectlag.^ & quidam ia
de rc capio ii rnitaius MaLfuefii, dede Garrii y con¬
gruit veto Qrd. Caroli V Π 1. Af. /4· FrauiciCl, ann.
i)l5. Ar. 40. csufdem s an. ijjÿ. Art. 6d, Sedksc ra-
tlitio prolixa apud Rebulfum.
C rois A i,.
I SxceptiùMtferrptm* tw mpiÂm pmùfton*tx t wtntitm.
II isfwtfafl iUir.] Ex confellionr foilTsjijiiimmemd,
ccAmnaitQ , depolito, qui ipla quidem per £e exreu-
rionctn non habent, quod veteres putabant, led pto-
linusfidisadiidtur fcntciuia, quar pcorinus cjcctu-
rtcnji mandatur r nünobÎlante ιρία-cumque exceptio¬
ne, ft dc ca ir> promptu non docetur, raies non linit m
ibto fcCuhrUudtdum £ccleiiaftkoiiiuiieritendai,nitl
Judicis dtiilis nuitoiitaj acced.Ttî,dc quo nor? altbi.
> cT*r f.*'dfttTt>tiuerjt de <Uiri\ Vt Art. fii, iodi m-
ineiila e it huius A rticuli tnati:ria,qu.Î ipatii m Uncto- t
icstruftarri, ftanie.ÎbcildttLalijquu: & cniuifntvdt'ex·
cep txtmes admittat) rur; ncc dubium otnncs 'adiôitfi
quarcmriquc rcgulafjrcr peremptunç furrt.fednon ad
impedi cudam promliouaiem ejtecncionem . rciitua-
tis probationibus, fe excopnombus quibufcutnque,
p oit conteibit ionccn, Sed de quidam fen tatu n t proba -
riooes impedire, quoad rçuiï cxecuno facta dlct^
quod ia bcnchcialt bus faciunt, fcd id in prophanis
iLciii admifunus , &c in principali pergt reccpcmr) , dc
iigcjiiL licere quandoque piouiiiolisleiA adiudicatLo-
nent exequi^e quo nas nitra. Ac E.
^ùgmr. ir) Ctnf Erit.
MM
&i9 Des Executions , Art. CC XXXV 1. 810
Article CCXXXVI.
vakovd tiers prétend “lesbiens pris par eiccution, ‘•cftre-iete',^,
1 f®M tiens lu y feront rendus ,d file debteur confefie , que lefdiis biens luyap.
j||§i pacnenncn^&ieeluy tiers iureleidicsbienséftre ficus' en raonliiânij, 3r
].-Ju tiers que leditt debteur cil foluabte , qui! a meubles ibffi&tu, pour lai
Λ. execution fiuf'àl’aebepteur les dommages & interdis, a l’encontre 4ü «S
der' ^au créancier les dommages & interdis fur le debteur,
QVanâo hftm pmenàit'bw tafutpn'txwtionm? φ hàu drtfikm^
' r,tr„ d ÎitUnorftnamrMa Lnaad mm f*rtmeret & die ttrtiM affirma
m effe /fii â v indicanda perdicium tertiam debitorem filttcn do tjje, & ψ4[φ
cicntd rmb^Ukatfro è&tcwattme ]4m emptori damna, & ίηφψϊψφ^.
rem, 6^ çrédwnftiis dir/ma φ inter effè In débit orm.
G Loi s A t«
ï Pt ttrtio 4pFtmjiit rtfistJitâïéirittr'Ahÿi UlCr
2. TlTlWi idm taitttf off* ntn ; fm sflstTicÂeti f tan HA U#-
âtÏAUtm lifçm/i C7'{‘
3 Ά fen ; tnm i intir aUbs Uu in if ht wr rtaU ttrttm ma
ïPprÎlàtffiti o]i]uWtcxrtntl*m Cf*f·
4 gtt ArHomfHffygriU. .
j γ4/μ u uittm a ntamtftj
yïjjîiiir
(î QJS -é Uf «-ί-Ή mntfen rtn.inrtmitk vmlitïgiH-
mm ραβφφ*
7 ύφι ώ -
fi; ρν^φτιΜ- É7*r.
5 Cdfm 4- Tertiitt tppiHtim jJhî φ ifrftffiwtrAdiU
aL tktw hvgATxmin,
9 Scmmu* D. d'Argenttc*
, o in j àwn t /■ irfinett ttrùta efpntn r AuJiendm .
£ί pcn^L'Piir fi/e Lernmijfinj wn litbtut f ui lenit
Cr'f. ώϋ 1«
ii iiïfirilimni picf/itf CC ffliiWf Cî^ f
Î I AJjfgjjÎr*tf« CO ÇA nitiiÎin ffmJTiAriAm hiktltt ht tXiÎti-
finfjrhtei ttâïutDr m
mtnéïftÜttm xuvdimrrxrcM*** &(■
V n!i filma tfatbiiodr iuxd totcrçcffioïKiim
«b externe b sntcrpommmtjïd cft^ettiisj, cjoihus iudi-
Êîitum non t(i,cbntrit ittdiciti inter duos lata, de qui¬
bus Lclioiaftici tn t Λ o rcs mit! ta cû me ni 1 iiinc ,ic4 vl 11 .
Sc experimentis dcicûi,plcrâquc ih> refte, ncccxvtn
tudkiornm. Duplex cft;r']ÿiiiiHO,qiJ.in:itj, & qnace-
nui cxriraJicorLirji mtereeûtoncs rd mitr -ilins indica-
zx rrcipn Jibiinc h mm (piï ex de ïc indicandum or-
ciin^rÉornin, aurdelegxrotuni , (uie çommiiîanoru ni
pocdliiS lit ,: Se quid qnlmmquc (lui limier c debeant
dclc^at^ab quib.usiniiiioejs plerumque errores coiu-
îniïli i^siûcuiône poccibtw » xut exeteendif n alitco-
liiHcndxeuisftat 3 dam fine, modo friciiosIaMn: λπ-
aoriratij & 0 b jb q u u n 1 1 1 r animo , vide cmmincr Didx-
cunij Îib. 4^ R.ciôKcap . 1 £*
î De pnmn traditur VLguS.i.trrrsitin qiiemübet.uidt,
eù ru qi ra mdicimm n i in li t3 p^1·1 i L1 (Ί i nW L' iidinicti
i n lerceciu ntem cxecati Ont alîciU iuJiciti T lue ecxïuî.
l.à Dniopiu,|, fi Luper. rchuü- D. de rc iud. vbi Ban.
BabUm oLRxpb r Ale y . CxJ b. & cirtm thqc idem td; -
tus. cap.vesitcht, ιχ\, de ceftib.Cip.ciun fiipei-e^de
s e Luibcap.iupèr'eti.ex.dc ofibldeg-ialUlîmcr Febntts
A dicw.vcnicnt, Kd.rap^iim Lupcr. poit Γιιλ^Οι.Ι.
Ab litem . Butr. Sc alios- Multam 1 lck: inUiti to Lnfb;-
CiunruriDôftoeibus, de eo qui iaufâm agi pife*
a b dio , lit qua interdii: haU'b-c , qui tnibfio rtlL
fxpc.D.dc rc iud.eap .ctuainin s ► ex.cod. dupu· Fkr
lié pi r t’e-qu L t LIK ’cM* yc n iet u iu, t o. cx.de tedib.it Mr.
dccLÏ -*}. An fëiliccf poftr.imrcrccdcm stidtow sb
ndiri debeat^ an paticiuiâ luâ ex ^lidno facto œliu n
I ii, M tilia item de et 1 , qui i n fc fij ici 'pe rc' epimutajit
relLitioncm àb alio inctrpofiram; icdqiibdexpi-
meiiEÎS 06 peri miis tot xnnotLnnjTnulixinciiFf^nJu·
u viu fin a, nrc nd i lu v nqua m v idc rc u-ptirigir, oui &e
iurc»aut mccrrfmnis facultate excUHusir,;|uii^-
fiun.aut filament in qusmccrclli eius wnto,»
alto agi faillis cllêt,cùm maior fitagtEisciUpiMta,
R qui d e rc ad aKü fp câanc e,cii m non legitimo φ-
ü ûore cgent,qua e t us,oui ί-tci tu ί λ liû £ r rire pafüii J
net: fi fponce obtulerir lui nn vocamt
nique excludi tales içccpium, eu ni itibtb ^îi:n[t1j
ciarionibus cxdti vxiiti-àîleisc-t.de fLitiitirces^JÎ
suit nolummc cSpartrc^aiit litem Lprcüfi^'3^'
cûttiotics cbgmmri ludicis. Vcluû ciira colonus ^
poltclTof , auidciemor t« comu-ntus * qnp^'":
r «indicant dumtaxat in ρ<ι11ηΓοπο. M- lüJF^
bq^&l.i.D.vbi in rem n Cl. Di?, i mut An .îjjdw ^
C.uo ivanr.jicsi.rm non lit * quosuinus
te i ced nx xjccat, Scd nec ap pi lbp Ç!lc? ^ 1 u“Î!'JilM /
rtrpd Gta s (un 1 romin e , al» al io' fi ' lc-pî iïlll11il ^ '"‘ ·
que cnim i perfon:Ltlili'f?îeee qiaUpie-Cogu-iifi ^
qui licfiÿïifit: Asluiganliè contÉadixit·^
aut factre fiio nomine uidicautî.efi- q^"·’ \.Δ
J.fi acbor*D.de procuc-St l.libetTO.p.de nec-ti -
C (ciurumcm.D. de l’ofiit. AdUmg) quidersi J ■ ? ·
prpceiTiun,ciimititcrcil.cftftequcs4incoibi 1
lis l'Iî, de quu nus prolixe» dqAcn-iil· 4? a
num liûrisna-adïiEcmaïus lentement·.
Proinde de rfcspicndts ac rndiv*^^ «PP0^ J’
extraneorum,, cùm Ludicatis alicuis ïrtCtr^
«omnibus note îr^übéJ.im prim«bn,^«i^ ^
nus cTBD.fiiis,pro fu<3 cuiufqdotercUCi
vfitr patüni^piid mos defsrii cfi: Hani v . ^
iniquitas tcscitenriic argui uonpoUica * ^
1' - -, nnu , . dh idenudem^üo ,w^·
îniqilULlS usuuruum ,
iiiciicanun non eit , 00 id qiiubm, qf _ ■ ■ vA-^^-
lïtjCÙm eas interponi cor-·. igw3h^ ΙΛ .^PF on
ULiri kilt'uncÙM'. jLifiicaiflaappi ; ji^v.ir·
qisivocaru.s nôefi, fi ncciuduiryb '-"Λ/-
ei obclle pqicil^fimjllquid cuis mttTeftip f„r.
g2r Des Executions, Art. CC XXX VT. 822
fûlipcroppofiriûïicm. Qui igitiir fit a quiddam inter- a
i-'V’Li mat, ixcaitioncm non fi tri alieni iudic iîd rc£ti
jjutjçCÊilit)· ’fc'd Jioti re<rttL appellat, irihn .ibenumiiudi-
c-na;i] · i non poffit iiûCclï,&: exécution! Liicat inter-
ccict't* Jî Lib-cr. Quo vno prommcîato rouit* Dodo .
riimG^riticotum it π tentis Tubnratiintur. de K :t
içfltentUj ifcl. fi proldbÜQ* D. de appdt.de Çantyal·
Ifaium- if. çajp.cùm fupei',
4 Htic polito ftiÎtingitétidî de mtcrcdîtoiiiibtis cs-
fuS j eùmexccuriopu tenir m ccm , quæin nullius ex
Ji g gau ribu s priflei lt y ne eft , lcd vacat. Secundus eum
intaJtwquiuTLab vnoek hbganribiLspollidf'n cercuro β
eft. Terri ils* cim neittruni poffidrrc, kdiripfum ter¬
tias inc.çrcdlpraiÎcntj&ipdicati çlîcni fiaseciitiumi in¬
terce dir ^ qn i cafus eft lti ul to frcquentiiSjTiui, Quair-
nu/ùm condar tertium i [Hjetûétïbrêm poffidtrc^aut
ii] iiûLÎd’JloPt cJEci, ibdex duc .& tnutflitfmne fadfcaab
riteruuo lirigadtiuro pendente inter duos liciriios ci-
fu^ notari, &t di Items inxri co π ucni c , vt quid de qtra-
que diris üt traditum, imclligi poflit. Ac primum di"
iliirdt'· inrelligi coruremi 3 hïc agi dc Oppedi nonibus
contra rem iudicatuti : nam ndiuuCtirmes ad litem in
pri ma inlEifrm exegimus d. Arr-ifli. De quibus Luter- ç
cdïïonibus Contra exc curionem retiudicani! ineam
rcnvquie necdum à qilOqiiftrri, poffidemi,, qui primut
edus eit in partitione noffra , recepta fcmenriauradi-
nrr, atrtffore primùm Innocent io. d. cap. venient. ah
CaJionaflis, δζ lurifconfultis celebrata v taurea, pul-
c bcrntns, &: fu i>ri li,s, & qù s b us ali 25 enfio nora iis cani
l icliolaftici icriptofes decantant. Cum ncrinir cxecu ■
tsu {enrëttï in reiu,qu*vacar»necib vllo poLleflaeit,
Eoties quemque intercedentem admitti ad oppontn-
dufOs& dicendas oppEifirioros cauGît^: verô talis op-
politionis eam viro e de, vt omnino ea formata, & de¬
nuntiati fuper Îèder i ab exoairioiic debeat , π cc e se- q
curor porro progredi , tedde ca piius cognoici opor¬
tere, Rati onero ad ferunt, quia fremo alieno indicato
inaudinis prcjnt debeat, quod H firri exeen donem
contingeret , futurum vc inaüdiri deterior fieret eon·’
iliticfaif durior & tura tus es profdlo adutfiaxius Qp-
poneret, c Liro tanta-funt pofidEoiiiis oomuda, ex quo
niiurû fit , v r irtftil ο iurc 1 itigate ad fores eogeret lli .
Id multo aequius couucnire,vt manente eodem loco,
Siiure polTciiione, 6c conditione experientium pari,
vacua drmu ro poflcilio cederet audito v ici ori . Atq ne
Illcc f m tenua valde omnibus probabitis vifk: Extra- (
pio rés fit illutilior. Pandfet bertuficium vacans enn-
tukraiifii exécuter cm dede rat, qui nHCfciccuipoJÎci-
iîonnn, vtmifitTi obnititUTckis quidam , quikpn*
nu 5 mittendum comederet, ^dïceîi erutoris officium
Vùlunt iiifpéJtdi , nec vl tenus progrediendum, ne in-
au dit fjprçi udïcîiiro ficrcr,& cogeretur a&oi' hcti alio
in po iTelEo n c ni mgrc i Ib , qn od Ta tè Felinus perlequU
tur. d. cap. vciaititiÎ, AncbarasmscoLiitl. 197. lnnoc.
Doniin* loin. Audr. cap- 1, de eoncdF* pracb. icii,
Isuaqç*in rùb.de Iponi. duor. Sed Sc aJius cafu-s lucu-
lejicer ponîpâtdlïn caÏii Amaili-j^.mfraexLvt. D.
de pfritjnertd-vacaittcm harreditatcLii dominus feu- *
di p ratliendétat dits qui ffneltbcris mortuus 'elle t, ex-
nterati qui, celeriter , vduti ex fini gu me propior, lue-
tes bonorum poirdTionetrt pecidlèt, id eft, m.mus le-
uacituietn, & àbitalcratrfeeo decretum , ii e sec ut or
datus crat , qui lu poLt ê LÎj, On c m m i 1 1 r re c : fed venien-
liobftirit ténias quidam, qui ie gradu propiorem di-
Ceret.-Hic uhi ottroinoatiiiiendus cff: intcrceifaL·, âc
differenda exccutio, il· Lis ad ordinarium cognitio¬
nem remittenda, alioqui futurum, £c equorum eavj-
ito na fotura fu,ii quis pernio ii s ad mhunu! adfuerir,
vtumtum It-Liaii obtineret j ii vi talis non icfrtentÊÆ
m Çô/tf.Enr.
fed cfaci'i ti, qqodnciuiiie vocato concedi [olet, mif-
ius hi po SÜjUO] ie m p Qlfc.llbr fiat, &c inaudirum cogar
ailoit s p.i rrr·. i ubi re T £c ad fores Itare , & pe 1 l: pren 1
fieri, Curo eius multo potius in rcrlii arqua condi; sono
de polfclllon e di mica tt5ditro ea in manu Donum eit,
bite quidem poli indicatum , £c impediendo excoi-
ttonem ciusihçc duo exempla t-m ull oculos ponunt,
dc oflenctunt dicti *qui ratem.
Sequitur cnfus afeer, cùm non efV vacua poffef- C
fio, led ab altero htigaronim clt uiiclla ime viStu ,
Itue viatori, Aperitur cxccurio Az-rriEmdo eius, aut
ltiLilro ex cauta lLidicaLi, A: tertius aliquis intct^fdit
exrcutioiji ; & hacilc efV diiceniere huuccaitim , cum
rc lis |i oli elfoi' abfqtiLtu 5 clt. f |.qc cmm cafb ίνίΐΕνιι-
da ieipfam cxcquitur , ficuri in venduiumbus in qui¬
bus negant opus cire rradiddiir, cum cnip torrem υι-
re tenebar, I.qui cera. D.de erffido.3. interdum* D.cîe
aeq. rcr.diitn. Sc deientenna idem Bartolus probat.
1. |I cum exceptione. ■£„ hademis. D. quoil met, couu
J-t hic LJiterceilio totij in uniis elfct. Sed ûccùun ti.ro -
fiatto pojlellioius ex ludicano lacienda dt, mutilis
etiaEji erit interceLÎIo, praefuppofito eo qtiodpr^fup-
poni o porte t „ polfeLlioiicm i uiife apud v nu tu ex lit L-
gajidbus. Nam apiui virum tic, autrcniu, aut ario-
rvro nilitl imerdb icrtij, ll pco conlhnti ponlmuf
apud alterum cara cite, ii rem occupatam elle,
A: pk'ii.itn conftcn Nam Γαιιρη nccelle habet ta¬
lis tertius; actione experiri attuerfus Jctentorcni,
nec per viaso ûppoiictoîus qindquam de polfclllojui
mutari pofilr. Itaque boc caiunonobftateoppofirid-
ne t-ttij fiet exccutio , rçfpeetu litigant ustu protuily-
n ali s i I t.i quidem , 5c fine preci udirio oppotu;ittt.s , Ac
nollellio talis tantaque ad vi itor cm tra:sIvTretur,quar-
kfquautaquc fuit apud vickum, A; rcftitueraipylTum,
quod æquiiHinc Ord in. Moli neuf An·, yi. flan id,valdâ
vt olimiam ctlei CKpetiia,vtvtiluliroai& ff mitis Liant-
t t meminit Alex, condi. 17. voit. Hoc ignui caiu id Lo-
lmnincognirioue co mmiiUirii aur executorisvcrl,!-
bittic,-in virtus m poilèilione tueri tbquod vhi conlli-
rent fxecudoneptoutiionalitcr héla . ad ordinariam
cogn it ionem opp 0 nens remittendus erit h d. eip.cù m
ΓιιρίΓ,&τ d. ÿ . Γτ ί u [Jcc rebus. Η,έ c BalJns. t. u.jT.vLt, D*
i l ex nox. Can .aga. Idem, f Confciitanc um.veril q nati o
nimquld ad impiidicutiura. C. qu.om, &: quaaul md,
glo. & Bal.l.obrauri torum. C.nc s^.tor.pro mai. Ar Lt.
C.dc iur. fif.ltaquv cautra,dc quainJ.LS.i.i quoJJ.dd
mi vcn. hodie ab victore oppoiienri pratifabiiur, non
νιΛο, v t o lira i n utili esreu un.
Tertius calui cll· , is multo vHtauffirous , ci^m 7
Opponens fuLTraeilc dominium , luam poffeflidnem
ailirtnar , frequentiflirdus in UcndldaÎibüs prxLet-
li ui. ] ile iziLivi ambig ua-eft poffèf Hon is eau fi. Lu 1 pc π -
J e ndcnd.i t ff c xccu do , nec er i m i natuiimm i u di cari
rario puti pote ft, nili palnm,dc pi'ædatè cralumniofam
fffeoppoliriooGsn appateret , quod textus dilpomî.
d.O- tupei: eo.cx.de o fKc.drieg.ca. fufcitiîa.ex. tic 01
integ. rellff. vhi late Fclin/Talis oppofitioms exumph
addit Ord. Malm. d. Arc.$i. de vxocc , A: libens cou¬
dera nari. Tale s e dam qu as O rdin. an nf 1 1 j y. de ei p-
ponennbus finidiffr^hendi pntt quinqutEimmu . crii
poltea abrogatu eff : it;4 ntiuH- fingi exempla polium.
Plena ramé periculi talis duudtcatro, propterva triunl
inaudiri femper bona cauficft, A: rauî ta proba hili ■
tvr m talibus folent jmni, erit denique non poffim
probari , itd talia t as licii , qua mptzL-fen.s pta-tergi e·
di iieiEio debear. |-l.ic cafiis' cii-m ie offert, & ali¬
quid probabiliter propimit ut , quod JiverumeEldt,
opponens iurc potior effit , fupcriedcndum cft, Ac
pâtres ad ordmariaro cogi udonem remittenda; qui
MM I
8.1 3 Des Executions. Art.CCXXXVI.
824
·., fusai $. fifüporrcb^&d.citp. cura friper. Ncirià A ti aficri Mui friLpotIHimpe npn debet, i*C£o _
" i ■ i . ,: . sfT.il,n*i.. .. ini .i:·- mufiiNi lin i titû o idàm de mto ri s frn n r . r- ■ .
iümmsno iudiriottefrix ptifftllmnc deijci de
b«,quod Biüa. Alex. Cate tAdixçre, d.§.ri friper re¬
bus poft qlof*& Àlber.d-cap-ciHnfapcr.m hn.Aicx.1.
fi marito’ ΐη principe fol imacr.wîti , 1. 1. C ü per v ira.
vtdaLmod. Inquo vuiycvCommtiiitij dum morera
felûtnitbus Eeruiit> Aimimo obLccjiumtur , fiitli &
f^lerc icem iolcntj tLum cügniuomsmodumLciiLrc
rmiTfli'ij alio ittte qÿàm debitoris frfrttmui , ,-v
loquuntur} onciandi funt perceptione dCri5JJ^;s
ni creditori , nd cuius initantium deputari fum 0Γ
pofsELouedï libella Dp ponenti s , idque Magift^
gerite Çuriar FariiicrtUS receptum , SecaUtiim Rq
bit, CLim Ordinatio Hl.t.îui IL Régis fupcîQj
dnïum foiesnmuite pubhcxsetur , ne EcutiûLqüti ^
illa Ordjnariqne impediretur , de qpo üla.: Otdtnj..
t lî 3 iccip] non debetet , &z :d:oqui Erili rifet f-dfn
debiti caufas pnetexerc ad aliénas pofÎciEo»cs in^'
neiciitnt.
Π: n c enfus quartus ali us fu bordi n atu r, eu m p 0 ni -
rur [irriutn quidem irfporteffibne elle , fetl pendente ± , . . , — ,ltl>.
Jitciftterduns, A triai traditio ne pbÎtèÎïïimë ingrci- f ripiendas., Si co ttki Salycctus. h propcrnt-duci^
fum quoquo modo, An ri pccarur cxccurio Entai ri.* lin .tutem rcus. Cod* de indicii s , dixit dehAo ta!i
inter duos Etçaducr fus talem rerritun.oppoiiri.o cius execaton t &o dommiflario teftili polie, qo^d 0π]ι
rccspi debeat, an ratio eius haberi debeat , de quo vc- nes Éemiiinr. d. g. fr lupef rebus. vbi TaQ nuri.n. p,:.
he me 1 nef Ht p ugiiamtn , quia m ulu p ri us âge n d uni
nzuoeatorii pillât aduerius talem pont dotem J. Ful-
cini us ad uct Lu 5. D. e x q n i', j. cau.m p 0 il! c au Quidam
rctlà ik a rien dum poileilitnie ptitant,.vt Çynus.Lvlr.
q il* Lfr q.C.de alie n . ii id. mut . ca n I - fa. .Quidam i n tetef-
ie putant, an aucc fente ttam* ujî poft poiTcifio tcajilla-
r.i Liij viMa^i fteriixrtav uitn cridamm, cip.ia* Qnidi
L icî liri uiu La. fu eri t , in to c nm n 1 ilEm haberi rat icrne
volltui il îtcrceil so 1; ù£> qtiem JoCn m Istè Modrnisciipu-
$ Jitj dcdf.TSi* ik (tecü. 70- Mr,i fentcurili mLdijLvijiJe-
qeendaeitj vt ttanflitxpoJb nidicam tri poiFeffionis
ratio miHahibcnda fit. Sc in co ttim cxecutio Facien-.
d;t4 fl voltmiariatxanllatio fuir. Sm pendente !ke*non
palltm mjciendara oppo fui unem , pmptcrc'a qund
Aiepc ttanilario tu uxcaufaneeelbina. Si alienam pe-
tenriïCïrafam fixpraiCfféenïB , Îe fine fraude, velu ri ex
£3 nia partagij , mr pratced^ntis .diemticmis ,àiu alk
probabili, qu*tnnilatir>në uiftifîcatvSed na demunt*
cilm ts irr quern tiçanflata cit podeilio, dcitunaationi-
buiï eotmenctis cft, vt veniret vifnm feritent Lun , q
1 112115 y d. cap. veuient. mim.fj. ,6c ibidem Innucmj
c i u .s * & d. cap- c n m fupen N 031 cik eù:m
telitecuiiifquipi meuenda ptilTeïEcr, neiriço·^
dcflti. i rcs qœe in çanttOttCrfia. D. de In r. ni ^
hibirum. CotL eod. tii-L î*C ripctvim,vdiaoi
& tub. lit. pend* nil noua. Itaque in suftigjiik,?
htc ordo ohli Tumi débet , vt primùm de nriliti-
rc carum, fecundo de oppofiîiombüî ad finmi &
C jlrrahcndi , tertio du hypoeneds eanfluiqtitDrdkic^-
dicccur*
Arque bactenusdf oppoiirionummatciEj&i^u
rc , in re quidum iimntibili : Sudeipedit uliqnid d:
ipforum qtiuique execucomm ture, & mirruadi:.;.
ru , q lui cutis * & quantum progredi debvanf t quu
compertum î 11 plerolque modum non tenere, tr 1
nui nus pie t li 1 tu pni d em 1 cautione nid Lgüt , ne ;ar
nmuari Lb natione ahenum tus immjmiatài, ϊϊγ.ί;-
mia ctiriâ'itlonc frrn,tnriQxeifbgid homtrsilntidiM^
molis , mi omnia forma captationes pertcinruik-
Sed dc exccuror; bus , cb 1 n quidenunaid'
fequcLTUiE declarari exccutibiiern ddnerfus fe, luuc D fe dicantur* quibus nuda fadi execuno tmoknr,
cni m i&A Fori verba, Sc vius ,b oc cofu Iit mnilata rius*
vrita dicam, non venerit , fcntcnria latu inter litigitn-
res cxc.q u e n da t n t ? a dn erfns eum proni 1 ionalker* fmc
p t*md i e io opp Drinonis eius, & caufarum ieminen-
darum ad orni naii um , quanti feit remiam pt ob xr Ca-
llten.ft.s.d . k 1Î riu per rcb us . 5c Alcxan d . i btde rn nu m er.
TL dccam vt ;rquam forum retinet, & lcruanda eitqti-
dem deri vocatus certius dixit fc nultum isucreile ]irx-
fendere * quod Abbas diait d.eap.fuibitata. Caftr.L u
CcmL ri m mreg. reib. poilub Boetius decif 79, Euxm
quidam çontrà mandatam cognitioneni bfaait,d
dilcrrimen pctfptritur rx forma commilEinii'i,
fîtam exqnxlitaic comin* qui committantur. .Su-lt
pliribus quidem xppAtironbus mandata coiLcan .
nunquam irrcelligitai. Lvlr. D. ie ludie, No^irttiin.
aliud coram mu mis , quam exequmdi.
tuum alia conditio , vt Retlomm protiinci· ,sut
Coo Êlliaii orum,qü ibus imndata exrpetLfiotie:id^%
que mandiium videtur, vt d e p e r rin e n tib u! f'
Curionem cootiofcam > iecunduui ea qitv I upr.i Ji ο¬
ι . - 1 1 ■ . ?.. l: .. ■ _ 1 .ir^.-1-Ηή ’·.0
Ji poilea declarationem velic rcnocar e ex litteris Rc- p mus* d. «ξ. ii luptt rebus , hni quidem exrttfri.:·*
I I I1 l” fi . . , . I , . . I.' ,, d I. .i ....... L.j ■ — ρ.ίπ un . I τι — (ilT i* 1' 4,'Γ1,ΓΙ'ΥΠ I i^XClIllC^ 1
giis*qupd aliquando ex faite vidimus,
Atque hactenus tfr eiecuriurubm /ententiartuni
qu* de te mimobili Feruntur , &: in rcipfx, de qua
indicatu m e it , eiiecLjrio petitur . &' te ithis alieno
iodi cato intcL-ccdit* vt reali iuüione * aut vendiea-
tionibuy.
o Sed aSiacau fa dt, ri perTf Jitah adtso ne rois p en i ni*
indicatus eit, de petitur eiïJTlo in polldlmtiembonn
rumdebicoriSjdebitir conlequcndi eau La, quod nos la¬
tere fol eimts abo h ta ve teri p n mi & L ec u ndi dee rr ti
fürnmli, & vfu, de quain tidftris appropr i mentis di-
Sed hic mùdiLîtcncnJu=; dK ne pratéStil ôtecW»!
tiüi , quod aulicum iilud ConlîUitm facer- ί·>Ι“ίι ΰ'
ternas cognieionCS a frife j ni vl ttb s 6f ,0f dinairisio*
çnmonçü proripiant : nec amplius quam Luutpüi II
cognitio adnei'iits rertios mandata intelliginu p®*
tooa ic plenæ pclTciTiouri coguirioues^o1^311-
remittenda , nili tx forma comraiJliouis trif"·'31^
ti uod îllc· Art. Mob neuf, çi.in Lme
verbali dumtaxat fai ta. quoad parte s inter JM* .s
îiidicitum* Sed interdum cîïoitdx cpitin^b^^
ipri s quo que M xm i tr.-iri h us abrogatur cogn^o 3 ■
■■ ■ 1 ·■■ - 0 ■ ^ rblbnobni-ep·
xîmus.ïn talibus non tll· dubium cerri uLn,qnemcm«- F illud aut illud mandatur Facerc uonobf Iiri[j.
qLieiritetccifoiTmitudi«iJum*riuc rem vrcndict:t,iiuc poririombus . quai um cognitionem ^ _r
partem dsftrahaï, ri -jeb-nu.j thecas prai^ndai, quia de ton, quam jL| forma relmpfi interaieit. ' -
îure irci, &c pe&pnetarc non crft co^iqfrîiH· Wc Λ - - λ~„»- ivr-ineauotic «·..
dubiuuîu, aiipcirdeiite txli cognitione Commiba-
rij de putati meer Creditorem , & debitorem fnn de-
beaut : nqm non aliter fruttus percipere poliunt
quam cr iinc debitoris , curiis res , vtptopna, pre-
heoLaefc : ί editi en terri uv 1 ntei ecLlbr , qui ius iute
ptœténdii, lice auditus , nec vocatus el. , & uite-
run dujncognoicLtur, quocumque praMcXtuiudiea-
fu merum factum mandatur, ticinquc
ovpnriiio alciorein indaginem rcqnuxt , Pl°
na Haut verbali exceurtorie EdU fccciuuurocaiy^
atu t di xs 1 ria ^ adeon rsncn m, & « fls^! vi -
nes remitctnduHj. Sed vero τΐύίΐο in poil'-l^'·1"1 , ,
q . 1.... it. .a f. ..-.Mrtrm- in euemisomr0’1·
lutxqquod polfea inde ri\iu*rutniooe.u. n ,
. uqatu eoni:niiT;ui| nÔ eri, qui Inuri o&aotun^
^aMtauçcoisiniiHsrijnoe.r.qiiij.a-ii· *- ^.ιΓΐί_
i· ii d . 5. ii i uper icb as A" <·ψ* ri C' J| , ( ^
giÿ Des Executions, Art CCXXXVIL 8 zô
tüf.Æl· Dflâoctir itirh. iacra mm ta puberum, C. Γι atl-
^l'vcn^iiiü t] aicféiiî cAria; clauluiaadiicHLir in coiaj-
niiltioiLCLJi p oliVilscMCiU in J Ltcatis t iStiucuroim in-
ûnehMii,
j Ltsifittii.] Hîc dcexecutionc nplium iUtuit.
G uo js a i.
I FYeLtfj iif «<■ tfl» Φ fsum ,
■ ; F rJüdrrlcütit detwow ca nftfii* ntn nttit (redtitri.
j /ijarxiirt'/j ion* ait inter ίφκ.
i !' Eflrcfims.] Hcc J ubmm, qxdariüj fit probatio, qui
agit, &' tuadidc , (vdhxe probatio conficitur ex pof ■
icj]ïone:mm II poil id et actor , lurtidcnsproccrpMî-
ûirtipdocft , quod Dominus litquoad kaptdjtitdam
dittraciianem, nili creditor λ-uIll contra probare;
Q_uoii Π item debitor , etikis tes pignerurttur.inipof.
feiltonc iit , & dumi habeat , probnr c deh er interce J -
ibsvquod Dolores tradant, d.^fiiupcc cebus, gioL
& EalcL L ob mati tO tum . C . nc \noi. pro mari t. Ikd d.I.
îscul$. bonorum; D, vtmpoJT’ kg., eat. liare. I. qui¬
dam in Tuo. D,de condit. initie, Atqiic ivxc qurdtio
faipiilbnc mciiiii ,cùni duo llmulcokabitint & com-
ttuini larevtuorui'} vrconlanguinci fratres, quorum
quidem oppolitiimes ad impcdiendumprooiliona-
Icnv execution em , uun rccipiuntar. d, Arc.ii.OrtL
Molin. in immobilibus LaluuquxAionc iunxin prm-
crpali, fcd ia mobtbbui , quia bocagitur, vx diltra-
Juninr, cognofeendnm di de mrc proprietatis , an-
ccquain d.iflraharictiri & quorumlibet oppolitiones
audienda:.
l' 'Jetux bitis i lny farsnt tendus.] id quidem ex ilJof.
fi fuper rebus erat mdj catum in fauorem creditoris, li
quod pignus (mquLEjmconciaiierlta Île^iJ dimitti de¬
bet, Λ aluid capi quod line comrouerlia lit. Sed quia
creditor iduoii libi fctnper expedire putat . bicCon-
ÎtimcLUTi ne aliter dimittatur, quainii tettiuî inter-
cetfoi- aliud citendjr tn bonis débitons , quod arque
capîpoiîit , idque vtibuisscaufa, vi opponenti mos
geratur ; fcd boccrdu (ito pcriailoA fumpnbui pei-
fequ libo liet, & prctibire debebit in bonU dTe debi-
corii , nili quidem dominium rei Îuîc probate para-
mi iit,
ά Si It deitgiir cettfjft.] Sed ita nt protbus quifquatti i
puter ad debitorum confefHoncm (equi nd indicatio¬
nes □ pertere ,viam FrauduLnraidebttciruni conFclfi Ci¬
nean faunlem. creditorum fa^ta: , obeife nondebene
quod Barr. Alex. laL tradunt d. J, fi friper rebus,
exeinpk crcbmeiiisgLUtTb adfett. fa. glofiiS. num.
S,, mvecraûu Tiiaq.& retpi, ccmuent.^.i.giiif.7.mt-
mero^j.
r mmfitAnt. ] Similis difpqfitio in fideiuiTorei
Att. 107. & fiiuitix neCentt.Ts indicandorum bcuso-
min, mil quod πιπ,ίοΐ' farto in fidciulfove ^ quia iplc
uWigatus eft. Qu.ire pignus captum intérim dirntt-
u non debet, ied fu (pendi rtiecubti Έ niii quidciti
CAueat interce fibr iri lu endo aiinnde debitorem rl-
le t reilttut,! intérim, pceuifioitedittr ce pignerata
uiterceifari. Sed fatlus cfler de dominio luo proba¬
re t quod iam ulim notatat AiaÎucr, tic. de ejtetuc.
iiurn. it,
1 Et qu'A λ meuiilts.] niddceriwxj'j^j.] Neque raim
h.-pc atjtiTio t:uitaeEl , ni fi xrmiccumquc· creditori rei
(allia lit, cui aliaqutinuuia iierut»
Suffit l'^chfttur Jti JjmMrfgfj·.] Ex l'orma Ait. 14S
de 1 qi. uifra.
Article CCXXXVIL
TE dcbtcui; h peut ieco mirer las biens fur [uypds, & vendus pnr cxecü- a
m β rian 5 dedans l'huiitainc c apres la vente, en ren Jane par luy a l'a^Iiereur n
It; prix tles choies vendues, anec vu denier pour chacun fol au deflous Jeiali c
ure,& au dcflus de la liure douze deniers pour lîurc, 6c les frais & miles : E t ■’ l’huU
daine paiTee le debteur1' ne les pourra plus retirer.
3 Ύ\Ε!πίοτ 1τ parefl recuperare bon*t fkfier eam capra & 'vmliteper cxccat Ionem hi-
traoEimum diem* fiQÎlfubhtinattoneM , n ilhmndo pe r fj fm emptori pretium re-
rtm vetiditArttn r , cum "wno denario pro <vno ψ-ocumqm βίϊάο m frit libram f çyfvpra h -
duodecim denariis pro libra cum expenfis : Et l1 ocLikodts clapjo débiter' κοη pa¬
tent £Λ recuperare.
C cx fentCJirin, vd fecundo detreto debitor poifit tccu-
ptrarc poili-iEoiiem lolucndo debitura pco quo inil-
iiofailieibj Batt. polle putat, L luliamu. ^Jiplurris-
D. dcdamit, iu£ Sed Augd. ii Imol, ntganr. I. d li¬
nita. ii poftra. D.eod.nt, i a ii L nroperandunn ·>.ίΐη
auccqutus. C de luihc. poit gloli W* Anrou, btitr.
eap.qii onium in titir, ext, vrlitc tmn ccmttiltaca* Ego
recuperati uort polii? puto ictntd t-xécutione faci ?. ,
cum ab j pia, patie venditio , aut datio in (olutum \i-
deutur fivitijSc îdtoirtetiailiabiliï. Meminit [.Jis Λα¬
έ ; itj G ui d. Pjj i.deti£ 11Λ' qu^ll 3 1 « iicd cuui dc mobi - 5
libus hic fciriut.tnamrti dubitat umde mnii ubi Iduus,
ari i liem Jbtui debetet A carlrm hicultaseflgt rtcupe-
randi prardij dilliadi ex auitinne, CLunquidanv i m*-
loritaîumiiotJLs .irguciciit: dm pLobdibus iiaut , id
multo magi^ in immobilibus Jdctic oportere , qu*
M M iij
Glossa.
X CoWir-ft iiUM (itti le 4rtit.
Z Intttinftùtiib. Hau repluitur £ηφΐ3.
^ Stetit sis meliLE "Vf heC A ftii.
x 3 Contra i luis di fuofLMtmfmf c.C. iian-
nq. crcd.& ].d a^ctitorverf ü vero tempus. D. de di-
ftta. pigno. nili quidem itacomtenetit pignotis tege:
Std I uc r efp citu emptorti Inqui tm^quuil iniquius çfl
ik mtru Cmilueiuibnanum iuS-Tife' ftaniti meminit
ConuunjE Conf.HÎ'û. lib. ij. vcr(. rudat i modo , rtee do
txb lfdernptione deberetur gabtlla , vilcgal-i fc
Ce[J-Uia,qLiodair Panonn.Couf.iy, lib, j,
^ 11 Petit Tetûuurrr Ut Itent fi Litigam Iunfconfnlri , an
polmilTinncm ut polfciTioneni pro debito peiLojtaii
■yCr^entr.w Confiant*
%tj Des Executions. Art. CC XXXVII L&c.
ri·.... É . _ J t _
maionsciïrtttpf*i«Jici^. Sed femmcont* b^iùtft-
dum cft, cum u» matem iutfr corrcdloa, exrcnfio ta¬
cenda non fit de calli ctiim
c * ina ί ûricaîc vati ό-riîs > q n fc ïario m c nu 11 ac «, W m
maior imuria liât emptori trt îminobrtihM kmel em¬
ptu,- & fdûlucïtd o COJ itfiUH u, (lEiim m mob iLbusiK
v^ro ncnio ex auiUtfne qiiirlquam emmuru.s Lie com-
t.i Lcpc magh'g damna çettmfci it hac e a nâ itione
■j jtftïÏÏiaTur" v cintra oftiduum rcfolimcur.
U Wf.] Dc-quû tÉporc Papalkigat dedfu-
resdiftr
8iS
A itfludd m.] Reddi oportet preti uiti , aut ton
reculante créditeur, autabfrnte.
11 jMjJrf,] bi quidem pignora riiidilh^
fiunc>vi:l ii iKjjiritcdrd cum ορροί trio mn .cftvlbdc
nilitârtta emptori, qui fraudent paiticïpaiÎenflnaïpm
s lil J. penulr.Cfi vend- pig.aga* I. ctediEDirbytto^
cas. £.diediftr. pig.
£ rielft pottrrâftM rff?rft.] l.vlt. C deiutu ddan. î-üp»
PUmilirnè ( inquit Jtem Habeat crêdiûâfcjâliq^]]^
mi π îj s Lun irreuû Labilem iaftanl·
A n T i c.
Cûj;3Îrt
N fï v A B
C -□ Ti >-
Article CCXXXVIII.
fr es que les biens pris par execution ont cfte venduz , le creanti;]
WM doib-t foire întliimer au debteur, lu vente, & le prix, &aquionteftéies
bkns ventes.
γΟβψ «m kna capta per ttxtmtionw [ΜφνφιΠΜ , créditer dekt demneeni,·
hitori venditionem , & pretium, & cul hon& vendhafuerunt,
G ( σ s s A 0 ftd crcdirorem vendentem tfMringCKt
ob rem msn recuperaram ex fenrcncinEinuli J.vk
I, crunti/r Mfa'imUm.} Uxcdemacuri» D-dedittra. pig- Neipio ™ur. IwcMüiKwi»»
omif& vendirioBcm fend rue h&m non irritarer, pion incumbit: Ici ciciton dütiahmn.
Glossa
i */€rtis* î. mre CîhjÎi, (XV-
x Hxuc m Codice luitiniani CpnfrimtioConfiÿi-
rinij qnæ-fenios aratorios,^ boues, Lluc niJîfrimërani
anu urium c.ipi verat pignon. 1. exéEutores* C qui
respig. oblige poirqttÆ ilimpia tft c.tCodicc-Tbco-
JoiiitnO hb ij.tir.iO. ik lib.Kf.quscditlri ai] ai ic Lpigno-
ï usi n. C. qîiæ fcî pig. t d>l- pd il . Ad iedta cit & Ü b ris no j
ftris inferta alia FriJcriti cuius ijiiriuin AgrÊculrarcs*
Scd & înter vetemm Regum Ordinationis exunr
Ciiioil VLquarilam fub tir. de rsccdlb. officiariorum,
quas Aufrectüï retulit, que idem Îbtnnnt,qüaïuni &
G ni l, Heited. memns i r c i p. Ray; i itt ius· verb. & vxorei n
decîf. qti.v Infriumcntfl ndb ja, dr oitiLia,
fie cuira Io quii lu\ s i Liborandinri &£idrittaitdmit dn-
piiararvetatcapi criam pro dertiriis Regiis, vclDo-
rainüTtira ftudari-ptum In quo petipteimr prifeomm
tcmpnrura ^qmosscii-ra împeraOpnftntitrû'nc Rcgis
Cartib IX, aunî mpreo ÎHIice^lfettlo cadcrn le-
cum.™ pto dcbtiis lîfcalibui uitru-niiiLiLii dumeatat
frient caura..üii,-un p-rpaLmat elfe oportebat. Memi-
nifix: frmili s iuris. Speculator tit de prutu dccrft.f.rc-
ftat, barL. l.LG.dccoion.Tlttacénf, ïïribit & Diodo-
Article C C X X X I X.
artic, N execution on ne doit prendre bettes de charruëj & de labeur, De Icsv*
ftemens a v%e quoiidien, h ju le lift où tcpofenc , L ne le pain, nckpfit
Cü N s" de ceux, fuc Iciqueis on executCj u truand on trouue autres biens meLtbleSjfMclcf-
^uels on pnifTe faire execution-
IiV cxtcunonc mn dcknt caf tpccorawitoru, ncc* Jeprnma Advfmqmidifflmi
me ledits in ψ io dormtmt k mcpanit 7 nec mnjjh earu m_ fuper ψώαφ exmûo3 f^·
do ît lia t'onu màkim i funt 3 fM fojjL· t cxcaitiûni mamUrL·
C rus Siculus. 1 3 b. t μ cap,Î. GrsecDi LegifiaTorssïramiJ
prohibuiffè ob ftrnus addici creditoD^Rdcoq^f*
fcnios licnilïe mato exemplo , meminit Cv CUi'.#^11
talis bgis QuimilliaiL !ib* viij. cap.fi. ScdÛf^ioB^
ni ftattito talis tatimu pigneratio pcpliibcturp^·
iiidi cti. Itideta & Papia* & Βήήχ. Oanrcic^^
cibus de ÈaSo refifti poÉlc lafou putat Co.ofil.^ ^ *■
jij. Quïn Se îege Attica, aratorios, houes maciari '·χο
tos fer ibit ÆliamJS. Sicmi fc olim popüB Mïoan^
dscîo tptilii! iïiukdatuïti auint cnm, quiboueinaï ^
rium occidiEÏi't, qaod Plinius, lik viij. icnbtc ■■■
pto ciiri’uquidcm publico. L i, G. dcçu«.
C o d> T h e o d o fuui o os idem in [cmcntciu^Lcu.^
cum inter fcrcndui n elTec pigneratus ftiiDcccl '■ ■
^ nû IJ77-
G LO si a a*
T f'ri&f, quittât* jj.t non e ψ··((ί·< }wr Î*8t*. ■' ^
Z In ExirpUi dtii c, ioütnê J.
j stiftnÀu , a rm &i\ ctft
3 Ln vtjïmtm i ί'Φχ* ■ ] N# îlcj
dem cedeti tfta adimi poiRint,quôd pf uimf!c Æ
mimitacisf c]ui cetlit vbi (ïan- D qii' ^oLïl¥ .
& le, ci (cripeurarfixüii ü. &Dcntww.
a
h p Des Executions , Art* C C X L, &c 8jo
iofcphitslib, ami qui.. 4. cap. 8, fçribie* ali a canfa ri iis
v cftis, qiL·'-' rcpofijrji c-ft ., prop [ cr vfti m necciluri 1 ti n,vr
frfliaa, non cnini luxtuiaq Ccd narcüttati mess gcren-
dm cft-
h jVf j'f hÎL] Nonctildîtanii Tiem.gribattim, non î>,!-
r'jW quibus dcbiror} γχοιν·.>3ϊ parus liocri indigent:
jbiïuditij Furfiim non codent catifâ, quia j n debiio ne-
ceffiE^Ipeâunda, quod Se Mailicr. agnuick, tir. de
obïigar. nurn.6.
r iïiltpAinnr Lfjpt,} Hue omnino facrd fimt, nef
atnngi coimciist , nec euiuJqu^m tama abligurio éfiè
ptdr., qu-r sda tapi pormurnti Ad de c faerie prai-
cïpris, ntQ molam qua qujiMp triikum moEar.
3 ll U**a.{ oa trùfmeitttrn bimsJj H, me exceptionem d-
mlncr, p ic JVarucntib ns j n cor ura expungi opot tc-
bai, itJïtntJinca: rtenii » ilb nulli exectiriom ραΚΈ^'ο**^ 4W·.
porte·} quod Mediolani fiarutum diEpouir, & Cyn. 111·^·Γ
l’cir. Albcr. d.l. cxccrnore-S comta ql ullam fijrUkan.r,
d e qita glu I l .t Ita c <0 Céprio d neta e it, qoa m A ngcl les
fèquirut. Net iimihs eft ftipcndiorain caulajquà ym- j
t ur. ex L ipem . C, qua: res pig. oblig- p ύ tJ . & I . ili ped i a*
Cdc exitu rei indic. Obligari tii.mèiî porté putat, quod
Gerar, dcPerrafenCh, feri bit. firtg. jj. Ripau-aftacu.
de pdÎc. N r.m an na m ü icu m, Se libr os fc h olp ftieori cm
capi admit l l gioil’i* Lncpos Pr oculo i >. d e v erk ii gni F.
ii ntl aliud repentur. Scd civixaHmiftrim, fi per id
publico quidpiam detrahi rui', cum. armorum vius cfl*
Quod lhjs 'aliquando mdiauinms i» 'aquilege , quo
ciuirasnoltra carere nota petetot, carirar* pignera»
fikrio ariLh, icd, mna cantum’. C. depo L.
Article C G X L.
|P^|e créancier doit faire vendre les choies prîtes par execution, le plus Mc-
IIN^æ gaiement} que faire ie peut: hEi pourra le debteur auoir le ferment du
creanaet} que la vente eft véritable, Sciàns dof Lou prouuer la fraude, Co”5·
Ijedaor débet ita cauerevtvemndertiitr m captit per executhnem ^ fearndum fm^
mam ahgeçjr Ccmfumulin? prœftriptdm : h Et poterit ddntor habere iurdmmtum
mdïtüTk; auod venditio fa ver a φ f ne àùïûs c nui probare fraudem*
G toa$ âp
* ir^lewni ] Roc Lit fectm'dam Formam, ii iege, ■&;
CübfiictudinçpwîÎcriptiiti, quod (j fraasparriapata
cllab cmprürc. corur.Lct1maciio4-fl.Lt. &l.pcmtk.
C. fi vend. pign. .agat. 1. il cdlimrei& 3.& qui iub ima¬
gine. C. dcdiïdrq. [lign. QmillaFbima idp^ius cre-
dirorcma£lio cftT non emptor cm, qLÙ paliuii iScpu·'
biiv£ cmit.
11 ES pourri it dil'SfstT Jr-wr U firment. ] lix 1. ylr, §. IrU
mitem dubirano..C. demr. dom. impccr.
B r Ou GcjÎccaEüeit eniti] ftaruro iu-
ramemo credi volente iutdligi, mil j>;irs Vclir proba¬
re contrarium, qtlod Tl raqucllus exigit in retr.icL.ÿ.
Qufdiriîm , an Apparitor vnus à ibeio poflit ex
auctione emere, obiliirc emm vidctur.LvItim.Ç. de
te< ci nd. verni. Sed BuMiis xdiiiittÈC} palam, di boni
fi de- L cum ipié.Q de cmpi. & vend & npflri yulgii
legan illam vlrirmm male mrclligunt, cura Palati tu.
o miles generis Comirum, Apparuorc-s dicantur.
Article CCXLI.
a vente des biens pris par execution, qui fc peuucnt commodément*71^
dcplaceij fe fera'1 es lieux publics^ accouftumez; Ec quatic aux biens ηΙΤ*ϊ
11 qui ne fe peuuent: commodément déplacer, feront yen dus fur !e lieu, CoK *■
c intimation préalablement faite du iour, àôc heure de ladite vence^
publiquement aux lieux acco allumez*
V Enàïtto hnorum per exetutionem capwrum mœwmmde trmsfim poflmt,fiet Ία
ίο î k publick zj1 fl nef k: St qudntttm it d b&na non pojfm t dhn oneri, de lo co dm en -
dentur feu méhofet (uperUco , *intm&Tmt fin denuntiatione anteufiich iùa 'fj hora
dicLe itendit ionts pubhcc Las filitii.
a _ Gto.ssi.
Es lime fmliUti. ] In forb^incrêattf, ad illum cippum,
advaÏLias Ecclcfia·, nui coemeterii duuftcaiia paéisv
Odin. Cartdi ui Srvlo Aufrer. nr, de excefiib* iifii-
4Π. ih
. et fi ptaitint depUttf.] Vt muiîj dcifia, tigna.
C maferi.es., lapides, quorum poifelfic apprehendi rui
per tactum Liju-aruraJam; D. deacquir* potL
c itttftii.iiiti} pr?4tdblttrk!nt féitt, J Hoc L4leo,quFa euchï
non pu El un t> Æi no.u foÎttü toÿo v.rnfsint,
J f:n heurt i] nmpliùs quam in 1. tibdlonim. D. de
egcuL îed alra rano UL ^ diiiicauE't.
Μ M iiq
Μ τ. CT u
N a v yc
Cds s.
Λ ίττ c
c c XX i
N o v Al
C g . N i.
Sïl
Des Executions, Ait. C CXLÏ I. &tc. 8μ
Article CCXLll-
^ v A N D lesbiens pris par execution, font vendus, ou autrement exploitez,
fS le Jebceur cil tenu “ de lagarentic d’iceux.
( . Vtmù lcnA c^Mfcrtxmlïonm-vmistnm, Mit al km, do legitimo capme^,.
^-i-bitor metur* de euUltone eorum.
■ β,Ϊμ*Μ\ qm A hab,e^udÎitn^5,..gl0f..+.i,».li.Wa4
Article CCXL111.
— f s - mercenaires' "pour leur ferujee, & loyer, 'par marché fdt>
autrement, peuuent1 dedans le lour, ou lendemain dclactam.
nliffcmeiic de i'œuure, ou de leurs iournees, de leur auoorne
p 1 iile men c de \ oruu re f ou
1 prendre biens pour leurfdits loyers, & lcruicc,
“■ I I 1 . _ _ I . . I ! ■ ■· - f i i .η n τ P *■ I il" I
ms ‘ preiiore oiens pou. . - |PïfW:M
jjk cd moins, quand ikpreadront IcÎHics biens, kiquels ih poumiiç
m va1dres £c exploiter1 en kiCbaftelïcme ou Baronnie, ou IA
biens font pris , en la forme que ddlus : Ec qui empeichcrmt lefdits mçEtenauci
en ladite prile de biens, celuy qui lesaiiroit erapcfche^deuroïc Umendef^
me delco u Île faite a Serge ne,
‘ Λ Perarij Sro opera diurna aut [dario aut «tertede [a c fi:, e pocla mereedefim b
{J moclo pAt'imra diem tpfum’ aut m crajHwtm1 operis perfici: aut duueefr.,,
11 frn AttélcntÀte 1 C.ipcw bona pro ftiu kcatiombm {èj fiUms? Ifocans ad hoc dmk ttp
U mado cmmt Ma bm^mwâM poterunt & exploiâarc in ChafidUm m h-
rowa, ibi Ma bona cm a fmtjow* fepra fçrîpta : £tft ψϋ imfedm dtdosoftrm
m diota bonorum capitone , muBa dmimntM dcft^^4ppmion Gjfittm km&
Hiata fiàjfet.
*1
GlOSi A I.
i ^JEtpniHi i n tfii. I ilV M fu cituro* tp7r4 ViWiOf*
3 Mefid gu λ JdtiM,
t 1 Les mr ctnjtrri*] Hoc eft omnes hi , ψό mercedc
ubféquuntur, & operas locant diui nas.
b peurieit0rmcefi MagnuihiccSl· fiimr, & pem- in¬
tolerabilis , .& contra reptares ifjjpficioiics, L cxcai.
D. qtvôd met, eau. & 1. nem rit Ungulis* D. de
Non cit frrigulis (inquit) perniircendum, quod per
Judicem fieiidebccj &: quae pintam eandem lenteri-
tiatn coliimi MoJiftffUi. $. i, gtal.4. quxit iJ vt liceat
rriijato .udum o mimiliti alienis mi i cîTï.
τ p at marche fût.'} Omnino parciÛÂmè; heiendum, ç
qtiod liîcdifponiq Nom ipfis quoque rcdcmpt onbus
operum j îtHXJjmprtontot idem videtur pci-
mittctc - quod vix fin-eodunt* qt-t'^u mArftn tCmwre
putfjtp .tr ,rf i mtwi ezrctîltr pont >Λ tntfcth1· , efit 1 1 Atitslt
x fidu dr TJ nq fols s m < ml imrti . t. \ ctt-r u an ïs|q n id π π , A
qui ex. diurni opem viuunc, pcmmirs ,-cciuius fuie nam
&; ÎLicriprum JtuiuA auAoricatcin hnbt't Icripcumi· ^
jnagtui'atio cunlw nid ulg.ee - l'-d n' ui protinus ad rc-
fjvmpt oles operam producenda diipouno ftiiq qui
pL-ubilulm^ habeor, vode fe 'alantjj& opus petfemnr,
Sl aibonibus cxpiTT ci ροΐΠηίΕ : at de rcdrmptanbiis
quoque iîiteltig: uiiêdi; vcrbuuij quüdiuJrapoJiti.UTî
B eiT , tprci l’âicomplijfrmtnt dtl*œ?mrt t quod - !il"
teiligi non poccft, nuam LeJemptcneopcni. ^
'' 6» dtftremmr.] Hoceft, flue
iiue nulli cx ΐϋο,Ικ & vus in vimrammeanL,^' <1^
cumque nidum vsfum fuerit, aCLipuLis^i^ ^
InemA & merces, talis exigenda ^
contuet s cil iii ni ibu > p π îfim ilib lis ihiIicui , ■
qui lego, :un -L MjpiiimrurixaL.uiosi -lT,
dioitieniequada loannis Dma:. armo 1+1+®^ ^
ftinarom in quaque opitiéia: Et nos p
RcLptm audiloi it.jie, de manda tu indirsiü· . ‘ _
temp or 1 1 1 n feuitia me !c aem .pati titr, r eç ni o '·
nui ifarer lu i i pretu, 8c immani indwftK^
ncsitqilti rerutn prettanon pruiumur.
ÎjLossA a«
i jyfiiroj. üpmf- avIU wr* ^>μ!· .
* Mtr£tititrttttt4trncri*îi(n*ÿ<üt3lM1fFi&BtT
* 1ΐω«ΰ5^(»ιΙ«“^®ϊ
l-itt. Non icrincbis mercedem cucm. î i* J _f jÿ
nuni, Deuccron. 1 4, de Exod-üi qu^
i-epcrdr. anriq. Hb.4. ap.S, . ,
1 V.l'iim lfSiH,tronbQUiJ!^_in.
diltuiam pmelt-uun cueiveiv rompons,
qu id |ir jt.es t mon uni ho c prie ce xiu η -■ n(
S# Des Executions, Art. C C X L 1 1 1 1. &c. 834
p pt ViwnyUfmmt J'Îizuw. ] Mültuni intcrril h A hoc putteïû&fcciila mnutemur,
,^is i!1 ûpLiS tûnim fr*"·1"'* lf™ 1 Phàdr^.] Velus Confiictudo direb.it, pamytr, 5
qtLüd eïl ad vciM pignerare, &■ f^tis
nim jiL'iia ^«pipro pignoribus dicebat. Scd hoc sus
ïp'ec t rJ 0 c ibj n çc extra cal ura LimmproducednmrNani
aUùqntrcS ouiiiqLK' pro opem retineri, LiLk iI Ici iptuni
k librsrio, vcïUin i lia tore, à curratai'to re$ v« ihis-rc-
ccptum cil, quod DtaliiiiL: iükle l.vlt. C. icommod, Scd
jdtnicÎl.pîgnerafc.alicHaj alûtd retinere*
" ^ppd*r)iJtast fïffttoitiu] Recte ad diFumab Refor-
Dtxoribnî., cùm b vetcrs non effet, vt . ridtari Jicear,
quid odltirti ftc^qïj ajirù m pignoris dip cimi, j ic ftrn uni
pro ptgiiGre fiat.
L·?) t j chaftrÏÏtiut^ lmb m !* y Mfatjff, CaftrUani.sc vc-*
ro me π ri o hoc vjtu loco, fi; art. y 9. în tom Confut-tti*
dîne, fit effet ifbi JnirnrilinilaYa diipûftriri,
rir O-rt/nc Refera fi à Serpnt,] Coins fldttiiffG quai ilt
puma, JatèCluffïtiiciisagic Rubrica 1. $.7.
Article CÇXLIIIL
ens ψχί ont Lois en yen re, pourront faire exécuter dedans Vaîi Je la ναι- A
tea deceuxqui auraient pris deidirs bois, par Sergent, ou fore Hier s à ce n
commis, fil n’y· a autre obligari on par lettres, auquel cas aptes l'an pour-
font faire procéder par execution, comme pour autres debres.
Q ^ijyluam cadmm p ratio dijïrxhtmt , poterant tager cintra annum 'venditionis cos
ψη emerunt aliquot hmnt huius fyhs a, per apparitores aut [altu anos ad hoc wm -
wijjoij niftfit alia olhpntio /cripta* quo capi pojl· annum , poterunt proeuhre per extxutw-
nm yduti pro aliis quibufiumque dtbitk.
Jhk cafiis ad cos ranturn peti init qui fidens habent B men emr tori s defcript π i π tintât, hæc fcripetin pro
«lalîffiinos, qui qnu prçjfcTi ri pecunia non diilrjhût, authtnric* habemr, quianonnifi Luc W contrafkii .
tod per regiones, fie logera, ccrroprcoio, uomiutïa- Hæc nota lyluariris cognitionibus.
Article CCXLV.
1 bien s pris pat execution citaient 3 vendus, 11 le premier crâinei cr les pour- a
roit faire anc Hcr dedans hui£l iours, apres îa vente d'iceu x biens. j
g I botta per execution cm capta * %'cmimntur per atdhoncm , * antif-tïo? credtior potent
ea recuperare intra oclauum dkm pojl· venditionem torum.
ifitj m flfr ^pep». L- N lege. fH t. D. loesc Sed hxc
vtrhi oftoidimc. Je ro:u Qprrc: inccllsci ; nam diurna.3
opera moram csuclionis non patiunctit vlrra diem,
hile carius operis ialamim pericut-j^airc ininimeft
Kîc quaque Eribui priuato, friLuc^exccuctonis faciii-
titi.m.
ptUxritâh ifiir.] J J eft, per ft, Jisic TitHict, aurAp-
par3E0fir. Dubkÿtum tff iam cdim, m v[]a ea de re
.luitoricas îEticiü , cuiquam priuaco tribui p.ofîïtjvr
libi qüiiqLie.in's diceret , de quo B art L generati. C.
dc tlccur- lib, id. Brid. cap.t, §. fi quis veru, m, dc
pa;. inr- Decios d. regula non cit iingulri. ïoao*
Faber. S- quadrupli. Initie. dcaiVionib.de liveiultii·
fimo l-giibuorum in mos incognitus non fuit, cum
dtieecc larpe rcpnguintem in iuslkcrcï, atque adeo·
jicifccic, fie bom pignerare: fed tion fine Leuila ms
Ctossji i.
i Meubles ti'ûiic point de Jure te puft t$îtîuumt çr
i mm. t.
i Vulgatum efi Francicts tribunalibus, imttbUt n eut
ptint quo fignificanï mobilia fera cl manu de*
bîroris cmiffa, aercdiroribusamptiisse^pi noii polle,
nec connu d are pcofcqnurioncui* pragmatica regula
apud Eeërium.m de hypothecis, in cSfucï.ChafEim.
Ruhr. j. £. î. Mafucr. [it.de execuriotie , niujj; Imber.
lin. i.lnftïr. For. cap.fi. Nosiushyporhetarü in bis
peri equi ι u ur i urc ordiu an o , fi; regu I .ui Sed Ît c ù ni
pcraudloriracem diftrscb fum,quia creditorum euo-
hr, vt in Immobilibus, fed mira oiridumn
dmitoïii: i quo diffraiila fujic,vt eïiur-t: cïnili* K
tx rictq. <>.vlr, D. dèpccul. nam cifus 1. pcLiuiùç.C
^ qtund.hf vclptiu, ipeeiâlriiu fiicovidfri pote[L
<î rtitdm.) Pa au Si out-m publics: nampriluitivcn,
ïtüncâ perfecucioiicin creditemm non, effugitim,
C cùm perpétua fit IvypqfîiecjE: perfbcatio.
Glossa i.
1 ttxtfArifi F'rt« ÎΣftft Ca*·
U Lt prwifrrr^itir^j'.] Si .uniqtiior ÇÎCïÜîOïdiftmie
pige us folcrmiircr, fecundus vcndipioncai cetiocatc
neqiur l.vlt. C. ffantitpeced, po.flçt tstiiefi iccusnliiS
. prrriuiu offert do iiirr.t octithinm, pignus recuperares
ï fd fie inanci] re v ei id i ri otie q. de prcii o Lu percJkt , p.L· -
iere. Proinde !i.ro Jiipoiliio cu-ιπ iu.s ff.n tut rilpetlu :
dm ttaxaar dçbitpris,& cred f r.n r ! i tn, q u t per fcq u Un L i u
pigmu Jtonprohibërur extranei ptgnôm dilri'.kta, vt
pru pri.tr, res t veiitEcate iium dccotiuium, Ît légitima u (J
tempora ven dicari ûiiumtshtltutn: nam au cl i ou i , ;U] pm
faciunt adcXiriudcdos proprietarios^1 return Doru]-
nos , q u i bus ex fiiilo ni iiï 10 pcetj id i ci unt Ji en ueqi ni: ^ '
fiuutonim .idprerij in, n-menta, non eiHJcaniJo.Î ter-
eîos kttet "flè prictctidcntes, ergo ileo ad cXcEunaulo^.
f P T I i‘ ■
C CÏ.KI 1 l ■
NoVîe
£ΰ M s.
A K ï 1 C
CCHI1I
TJ Q v Al
CoSii'i
à}$
Des Executions, Art*CCXLVL&c.
Article CCXLVL
* ! le Seront biffe emporter, ou déplacée les biens par% pris, & vendus
par execution 3 dedans buid iours apres b vcndmùn Îïccux i les crean.
' tiers aurcuent recours fur le Sergent.
c j ^jpt7 u-itvfn.it transferri extra territorium lofa per eum pignerata,
i> p'réxcmimm,* intra é Mutem pçftvadfâgçm contm.cndttoret «ΤχΜαη,β* «_
curium hM’tirit aduerfum apparitorem
H,, Amiculus A
acw -, oaiduuro, ü «">«*.«*
pignerata expctm'c territoria , mu cauf* fubiHj te
cxifUt.
Article CCXLVIL
e v% a cita ï fonc condamnez au nom dautruy, comme tuteurs, eu ta·
£]§, teurs, ' Procureur 5/ & autres admimftraieurs, ncdoiüent eftreexw
gg«f : rcï en leurs performes, ne biens j mais doit cftrc l'cxecunon faiEcfotks
biens d'iteluy, ou de ceux pour qui ils fentremerccnt.ouïefonr
mis;' Et Suffi les fcnrences U condeinnations données au profit dcfditsitlmi.
ni Ibrareurs pour aucruy, doiueat tourner il’vcilité &; profit de ceuxpoiiKjmil
Pc nrre met tent & le lonc entremis*
I J/ï*alirno nomine eorîdemnMHV, ‘Vtkti tv tares * curetons /’ Pracuratms^^
f me ' 1 ^ . *"
■r
QV l (ini-πυ ftvrrttfii. j r" · - ■ JÎ C “
admmijhworcs, non dè> m cogt ntein fmsftrfmv. mcinbontsjcd exeewo
ffirknaeh^dict eorum fsroqmbm ntgotU gtrmt, m gffcntni Etetimfmm
là-
"cr condemnationes in v tilnatem didomm admmiftratûrmi pro alio, début J tri s «Tl
tmm er commodum eantmfro negotia germt tygefferum.
quod frequenter fieri folct es 1. non cil i rTiOta^G
de admi, tut. Batr, Alex, lai, X I.4. Bart*J; φ^'
'
• Geosîa 1*
Ftflj'iii tuîtU ntürhvn canftmkur.
p!rfiilokJHfwfi*lt· Otlort &c.
CIL JKUL1J-- ^ «r* '.F .
du m Îj. ctWIî-D. Je Icg-i. & qttos dedt. Tbolo ΐ
_ n D..U P .c , ,n f ’niiirr fiïtUL'- ΙΐκΙΛ
* Cittxqut fant erdd*»iPt\, ] Siuc ex vaïustciriACoil··
dtiniiaiiaurÎX EOLntraiâu, fîuc-iijiiiciali.
Et fi cilharcvulcaraimts lententia, ramen ad fo
dandas pLicriis profui c mdiftin clo Articula Conlîie-
1 1 Lsdtnis c P 11 teiiriuncs roLfi, De t u tu ri bus vcea e il fift-
tçnria numine iuo, net; petftatc, ne e fi oit a rucclatoii--
ικ'πίπ ptuffc, net hosià eot uni propria pl^ncfaiL polïb,
i4,D, de reimL t.i.Gquan».ex îa. rut. Li. injirindp,
XL deadmnvlL Citt. LtIlD. fiijtm CàOtion. l.il!itd-Si
1. D. de euiiL ], poffc morcem. D. quan. csfiu tut* L
fvmnmTicij.D. niand. E.t.Ç. quau.. fifr Er^o fiio no- C
mine finira mttlîi aitioucs non txripiimE/utfc cogiin-
cor dcfcndcrcj eriam-iî interdum nomme ruîorio cô-
uensantur^'c no> di^ntui-S nec actiones a£ti-
n if, aut pàfijua; cis-, aut ^d ucri il ΐ cos s I aut ur . ! r x. de
ad mini IL. eut. l.fi PLocuratoriticus.D* derroCLicat- 1,
i li n. D- C qui a caut. Eïtipicndü rn , n i f i eu m d olo y er-
fatt fum. Ltulianus. cmnin fdita.D, de rtit. enipc.
glof* Xi. illud. D. dcciutl. vide Deemnt conduc, in
j. -Siaui incnnfuttb, .tut temerarie malam licem in-
te 1 îitcrsnr, a m per a- 1 n uls [ i t >i;e mt d uni i cæ , au : ani iso
oMcquunt uir alseno mmune , aitt ii ftinc- tslpmni.usj
t.iic etmi CauJ.tm pupÎilideicrucmncpLTCÔiumLiëi-tiTtj
jnrmQiac.Bot-c. Rub. r'-i-ü. inCôfiicÿ EltUL-{-nJ;
6: fi proprio noutine le obügaiicrint pro pupl^i
aftiones nouarint , quoi ai: ^loC ii. !. pofl' Ly-3E C^
j ■ - 1 ιώ&ζ^Μ* iictedi^^
]IÏI piocuicrtoue,!. I :l
fl tuf, vel uul- jurer. qucwi&: Qoet, perfeq^tlii cü"
&: X 1. Proc Litatur qui pfû ci
fi mt.vcl cur.mrcr. cjiaud Γ
Êcq, tScnirfum, decifi
G L ΰ s s A L·
TMHTïtetakl'igtst# Λπ! 1
tCrnitrn.ii d
tinlUügkmti* intir
netr^Àrmm. * . .
dm mtftr# fj r fttp-M vcmine n m (ΜΗ?®** 1 ■
num. 4,
'' FTOOirturs. Dr hiS exertè cor-ettnm
icriptorcSs veiuii alio mre ûnrquàm raf ^
ter voluntarium ali en r rei rndloreui . ^”' -«00?
id inter fu: fed inanis, & nihâidtÎcrcm/ W
probanduiti, cùni Procurator Prncuw , ^ ^ _
übligariuutiït en n rmbitj .non afi [ er q Jlir^ “ . , |qca,
coïum teneri.,· aut epuenirt ρόίΐί-^ίυο Λ<?'
erüû liée depolito oiEcio , ncc itidtcati j , ^
p,iti. Sin fl priuatô nomine obligaueEiî ^ ■ ]
8)7. Des Pl iages , Art. CCXL V 1 1 1.
neque enim in ccrtis diuirtandum cil, nec dubitari de- A
betqui fie alium obligauit, fidem Procuratoris potius
fecutum, quam Domini, aut propter facultates , aut
fidem & religionem, aut propter conueniendi facili-
î ratem, quod frequétiffime accidit. Quare inepta mihi
videtnrifta concertatio fcholafticorum au6toru,Cum
faa diftinctione volutari*, aut rteccflàriæ adminiftra-
tionis, nec iüdiciorum , aut contradtuum quain vfus
explofit, atque ira recipit, vtnemo iam dubitet de
pragmaticis: &hæc re vera fuerat fententia, 1. Procu¬
rator qui pro euictione.D. deProcur. Lfi pupilli. $.1.
Ό. neneg. geft. vbi Bart.Bald. Alber. Ang. 1. feruum
Titij. D. rnand. glof. d.l. illud, d. l.vlt.D. fiquiscaut.
l.i.D.quan. exfa. tut. Collegifte fibivifus cft fex cafus jg
Sozinus conf. 154. vol.z. quibus Procurator non ali¬
ter qua Procuratorio nomine teneretur, duodecim,
auçplures quibus reneretur; fed ifta nihili funt, nec
iure probatur, 8c opinationibus perturbat , & verum
vfum rei, & Sozini eofdem cafus mutatis dütaxat no¬
minibus diffidunt, quod multomagis probandum eft
accedétibus talibus ftatuti verbis, quæ cùm ηό diffin-
gu.ant,-nec nos diftinguere debemus , & ad fedandas
tales di ffientiones fada apparet, de quo &Cyn. Ioan.
Fab. Alber. 1. ci qui feruo. C. quod cum eo. Boer. d.
decif. 173. diuerfa eft caufa Procuratoris in rem fuam,
qui fuo nomine conuenitur, Dodores d. I.4.
3 c Et autres adminifirateurs.] Hoc quidem cumcenuen-
838
tio, aut adus fadus eft fub nomine adminiftratorio,
non fi fimpliciter, come de pcccueiirs, Tabri<jueurs> Thre-
foriers, 0economes,0‘ tels quod & gloifa expr effit.
Î. vir. D. fi quis caut. & d.l. poft mortem, tales & Syn-
dicij&r inftitores.l vlt.D.de Inftit. adio. Bald. in Rub:
C. decoftit.pec. Sozin. confi 154. horû nemo fuo no¬
mine de geftis conuenitur, nec cuiufque bona pigne¬
ratur. Quid ii qualitas expreifa no eft, & tamen nego¬
tium ad alium pertinet,diximus art. 265. verbo CX [«ifi- '
Ne doiuent eflre extente Necfinità,ncc pendente 4
adminiftratione fuo quidem nomine, nec adiones
excipere , de quo Bart. Bald. Caftr. auth. qua in Pro-
uincia C. vbi de crimi. agi oport. 1. 1. C. quan. fif. vel
priua. nifi quidem nimia côtumacia eorum deprehé-
ditur, & in facultatibus pupillorum efle conftat,vnde
foluipoffit, quod per contumaciam reculant, decerni
enim folet bonorum pigneratio faluo recurfu contra
pupillos, & imputatione in rem pupillarem d. 1. non *
eft ignotum. C. deadmi. tut. 1. vir. D. eod.tit. dequo
latè Iafon poft alios d.l. 4. Boër. d.Ç.12.
c Et aufii les fensences.] Hic cafus eft conuerfus fupe-
rioris, vt ficut conueniri nequeant alieno nomine
damnati, ita nec conuenirc ipfi quemquam adiuè
autpaftiuè. d. l.z.D. deadminift. tut. 1. fi Procurator
meus.D. deProcur. Hîc igitur tolhtur diftlienria ju¬
dicialium & extraiudicium de qua 1. Procurator qui
pro euidioiie, & Dodores. d.l. 4.
Article CCXLVIII.
v a nd aucun a contracta ou autre iugé, a pour auoir aifiette en artic;
héritage, la partie, fur laquelle on doit faire l'execution, fera ap- nov™
pelée b pour dire fur les appretiateurs, tout ce que bon luyfem- CoNS
blera, & voir faire ladite ailictte, c qui fera faite a Ton option, ii
elle compare/ fil n’y a autre conuention au contradi: Et G la par¬
tie appelée defaut àl’afTignation, c fera l’ailiette faite à la difcrction du Commit-
faire, enfuiuant le contrat, ou iugé.
QVando aliquis habet contraSlum , aut aliud iudicatum* de reditu annuo affignando
fuper fundo aliquo > parti feu proprietario in quem debet fieri exeeutio , dies dabiturb yt
dicat cotrd appretiatores feu æft ima tores quicquid ei videbitur Qr vt videat facere di clam
afignanonem,, c qua fiet ad eleSlionem eius fi adfit , d nifi fit alia conuentio aut contrarius in¬
terpartes : Et fi pars cui datus efi dies non adfuerit ad diem conflit ut um , ajfiçnatio reditus
fiet arbitrio Comijfarij ficudum formam praferiptam peripfum contra Sium Jeu indicatum *
Glossa i.
1 V traque pars eftgit aflimatores.
X Tartes non adfint affimationi.
3 Non tejlib. fed aftimatmb. afiimatie ineunda]
4 Quomodo partii conueniHnt de afiimatonb.
J Non efi neceffaria vocatio partis ad cefiimationcm, ζ/c.
4 Elefho. debitoris in afitgnatione Jeu afiietta, crc.
7 Arbitrio commijfarij fit afiietta, çrc.
*'· HicConfuctudo partem alteram Rubricae perfe-
Jhj4’ incipit de appreciationibtfs materiam certe va-
Cjy, nam > incertam, nec lege vlla conftringibilem, fed ab
arbitrio & ingeniis aeftimatoriim pendentem, & fub-
mde mutabilem locis, temporibus, opportunitatibus
rerum.
u Poiirâhoir afiittut.] Cum dc reditu annuo affignando
C fuper folo conueriit, huic æftimationi locus· cft, cùm
quæritur Sc agitur, vt reditus refpondcat frudibus,
qui cx folo regulariter percipiuntur, ac tantum foli
affignetur creditori, vt reditus quantus promulus, &c
debitus eft, percipi poffit ab creditore. In quo idpri- 1
muni regulare eft, vt devtriufquc partis fenteiitia de¬
ligi debeant, qui æftiment cx peritia, & rerum* vfu,
quod Bart. dixit. L qui bona. §. vit. D. dedanm. inf.
Bald. 1. hac edi£tali.§.vlt.C. defecuiid.hup. Necfo-
lumvtdehisconfentiat, pars vocanda eft, fed etiam
tum cùm æftimatio rerum fit in ipfis locis, quod Bart.
dixit I.3. C. fin. rcg. 1. generaliter* S.penult.C. di iu-
reiur. Bart. Bald. Sreph. Berrr. & alij. I.2.C. de refeind.
vend. Iaf. conf. 220. lib. 2. Abbas de Félin, cap. quia
iudicante. ex. de præfcripr. Et fi nos id non roto 2
obferu^unus vfu, vt æftimationibus ad fin t, qui auifto-
ΛΐίΤ I C,
CCIUU.
Mu VAE
C,o H L
839
Des Plages, Art. CGXLIS,
ririrc , m inâs „ gratis , elain cwib*£ fffpe p E ' - - * ^ A
foo* cUmoLimt a v«o iudidp , & ^
laque dcaii vt adftnt, cfim *iW«a htnenda eft,
tebtü oïtt& & indicatis fummouertde.tpps Ment:
hrec cim fréta frntr eiiw temmaatmhue lamirtus tu:
in imticio ab appr^atoribus». no tidï ne^ tc partes
«rtVOMÛ. aarmu-rcAi^ r hic uÛuscft pjtmx
arri s, qg-L iu partes impaire non FioIl3lU^- 1 uU> & 'ιί?'
icimfcw fim pûteft* «g. qui p^· a de ng. sur.
Neque enim porte*. vctïUlwr, qmd licrt ûhuçcic,
quo!l tfaldus dixit. I- m minwom. C. mqmb, caul
inüitçg. réftîï* Al.vU.C deferiis &d. 1, kicediftali.
x.slc. SkE, L Theopompus, D< dsdot; pnkg. Am-
Wr.FeUn.cap.vcmcns. ex. de teftîbJiil, dr.e^iio.
& iJcin. 5. quidam, Inüm dca&io* îufin. TrtÜs kfo-
ma nonis ffequens Vins cft in refçilïionibus ex Lz.C. β
3 dt rifcMid. vend, quia eùm tutti prerij ad conaen--
tu ni proportio iiiucniri debeat , teftium ex roto in
ço ic Sûtes , A: peritia IpcôhmU non ett toroemkrn
diÎUntitms ingenüï* Se comique ceulhm in diuidi-
cationib-us rei'iim A: pretiorum. Quare peritorum ôc
cractiuiomm hominum arbitrium potins quatren-
duiu, qui in taliLms mibimi vfu ,Îte experimentis
doili verum ïdann Cums rci ram probabili s vfus
cil, vt p oit quaüixs accefl iru mes piibUcatas > & aper¬
turam inqueltaî , (vt ItjqnuiTturi A; probation um
tç-mpou lavis peti poiTunt, quoi Lmrtrancus dirit
Cvi π r q u 0 niant ç outra foliam , verb. telles, Verf. dubi-
ctiur. de htiiufmodi difpofiriune, ex, de probat. Flor.
i fi fetuum. D. ad leg. Aqmbquod ïu tanïa reftsum
Üisntia ficn expedit > & veto neucilc ctt, de ii Idc
840
quoque quiddam licere deptnehçufum rit
rati.
1 t'jJir M r t jitr Us iÿprtçUi tw- ] IiQO pf a r 4
dffrt(Mtnrt , inquôÿiiirpàEi tolei, vradtir funm rjrJ ^
iLiiiicr j rcui item i'uum , lémuîde catïutnini iintci],
t Î:l alPumatuiri St dilleiidimc index. coirTHiâteBait, |
creditor ad fin. D. dcpigno, Lî.vbi Salyc. CftJ,
rekind.vend,
^pntïttkps.} Hkvt Je cul ftaruere devocaDo^ f
qu;r hi port appredacioneni iadlaLn^quiEiuicii ci [3jr'. '
tolonccedatiam ert c negaumuis > 3 Lee ab bae snedio;
do agditibüs inchoandi fuie sppi edandî folrerii^,
c fita f *itt * fin ψ**η . 1 Se mp-r cium t Icthe dl. fi
dt bitor i i de plue b u ^ q uott folüar,di: iot 1 1 vbï £’0li|;fi
cùm rcmmfob .illÎgnacju fadcndatft Lplcrura^e^'
vEc.D* de iur. doc, congruat art-m.
^ j 'tl n 'y λ utiTt fi wjtiJi/jert . I d. I, p Icrumqutj, pçouifia
eiiiin liominis tul'ir proiuficmcm IfgJî, ^ quod de
eu çonuencrit j omnmo fequendmncrt.
= SiTil'if icttt d U 1 iifcntiVt du Ctmmjfiifo] Dcdoinii :
denv iuns exigebat optionem rransfeiTt, qsioJ. t£r=
perpetuum cft, fmftranre debitore, quoà-kiii:
Ooctore 5 rractant l.i.D, dt-opi. leg. l-tnaruSj^Dj^
P, cod.rÎL c. fi pluri bus. de proba, in (S.Ieaiiiabl·
cùm quidam. C. dcverbdignif, Liatt. L· Albtrd. kîh
qui cerearum. $ , 1. D. devcrb.oblig- Sc qaosTLriijud,
in remet* §.14, &d bîc vrbâniüi Staqaiusiiai!ï|i-
trio iiidkamis & conimifïïmi punit, qui in ulihui
ncc ûprirrta4 nec deterrima fcqui dcbebïtj feiiciiu
3 lcc incommoda d vbirori . videtur enim crdaur uo
gbgauia deterius tnaiiiiSTc.
Article CCXLIX.
fjMt r d oit le Cotntnîfl^iie faire fomme de la debtCj £cJ delami(cd«WnMî
Sc du ptiûge du fakire du Sergent b ik des ventes.
ET dtibsst CûmmijftrÏM fimmam fiicerc de dekto , eT 1 àt txpnftt pTÿclatft&tîfàWk
fçBmatkne > faLtr L· ^Îfftamoris ^&dt' Ludimiu.
Glossa r*
j Frais de l'excçuiion de IdfHcttc le payent par
executoire, icc.
3, Debrcur de faiTictt e li doit à les defpcns-
j Lu Cettftu m t jPiirL trj des fidit jutcjptiTti pour Vtiittnùm
del'dfitit, tT f filtre d A ti Ui,dUtU ÀiLtKiT je fiii tilt f€ de
jjiTci'dfîiette du prifictyd! cr de_$tnt : Autrantnt^ve M-
gittvlï finfpltde fdtr f kftifrAUîî t tnf trttf -si ΐφη-
ftffltniilei finis diix tlTffKf de rit Article f itjtjfiillfil nVfl
ffi mueuufêp^triipAr fyftifatù» t*xrttmn . C? exttu-
fifiti amjfK jrirfinndsj, ojpjwî en rndticrr dt cnetsrffantd U
pn» ciU l *β Itifrwdtt mess ftp*y entier pourfuiutnt
i pdr dffsûv-.c^ if (fini· la crfits, i*t n 'ejf amutm *m ftmë ; . I n
reliquum rcgulaie elt , fu jh i dits l'djuati , UJoà /dire
À fis ίίφ.ηι : Cdr tl f fi Àtfau r à'iÿtt ifc. F'tgu A; foluat q;
débet': EifdMTiaSerfi'tlifiny parle du frtn df Îifiiftlr,
nt n pA4 iteifiMsdi^téfp^jfpiruesur, fttfinsptrfimL
Gros s a 3c
% Ky a bannies en alftercr.
C 1 Artîetcc du total des ventes.
11 r>tU mi fi dis l’Atmiti··] Hoc i pÎiim’ în cpti dtfcripi1^ 1 ]
3ip par Ct de V etçCl : Car cr, éfiiflltjtii cvrmtssirfflrti ,|J |U'
^rV, ntjibet ψ stfl "srt de Ijtfmn·. : mdlS lLAfItcUiniti!>fir
TttSi fU’kl f B Altaï précédé fur Lime·;,
is temps U aprti difmfiitn dtrnn tkUi: man
desfidti des hdtitiiri: £ûï yUMtAHX Idr&iif
upprap nemihSy te nefiptàfikmttiie ejfifltirUtdtt
del'ifiitut, Cefi yneftttrrtèféitr Iftrtdsmy,
à ftifrdHj θ' rie fi Tiinmpnfii du dd>ititr> ?rr ι!ψΒί <f>i
fits thiiPAtion* , .
^ Et dfj'Vrwrtf.] Congruir ait, ΰί. dt* ^nMîî^1^
ipse fi irtdttearpdye ptttr l’dt^tufrtfin
jrfffy, CT puis de Fj {sMft* Ex quibûS Jucbu: h: i,f,_
i.lOj & manus mutatio , St cünieqnenrcr liadinei.^.
teneur ; mah d riejibtt ptt uuffitm itMtîtn wfà '
tei,eetMiperrf f f Îî j4 «jUS fi lAiüeflten reSW rdcp * _ S
tdungt) att Autres tdiïts wnjûkitiï * Ptoses. f3j,JlJ:ii'rJ
bi lue. 7^.
A R T I G ^ *
DesPrifages, Art. CCL. &c.
842
Article CCL.
St1 fil y agagneries,bqui ne foienr en grain, con doit regarder, que**”®·
peut valoir la fcmence, d le labourage, c & autres courts, & frais, qui n oVÀi
oncefté enuironiceluy labourage, f&doiuenc ertre appréciez a parc C°NΑ
par meubles.
-r T a fi frugum genus aliquod fit , b adhuc in herba filum abfque grano, c debet confiderari
in ajfignando reditu fuper [olo, quanti 'valere poffit femen , d cultura & alij famptus qui
circa culturam fach fuerunt/ φ debent aflimari feparatim <vt mobilia .
Glossa r.
1 Spici menfe Malo,
z ficiUmatio [ementia Ante fiicani.
a Et fui y agagneries.J Sic veteres frugum genus omne
appellarunt.
1 b Qui ne filent en grain.] Cùm adhuc feges in herba eftj
Sunt vero quæ citius, aut tardius exeunt in belinem
& glumam, fecacalia quidem nobis frequentillimafe-
mentis,quæ ante Maium in fpicam non exit, triticum
ferius, frumentum, quod nigrum dicunt , omnium
tardiffimè.
2 c On doit regarder.] Quand l’afiiette fe fait en terres enfi-
mencèes , tranilato dominio hindi quicquid infertum,
fatum, autimplatatum eft, cedit creditori, nec tamen
Mc. gratis, aut fine pretio æquum eft cedere·, fit igitur an-
i!1· te fpicam quidem æftimario fementis quantæfuit in
ÏC* mercatu fationis tempore, de cuius æftimatione dixi¬
mus art. 386. de hac expenfa Angel. 1. fi à dominio. $.1.
D. de petit, hærcd. Bart. conf. 28 6. Bocr. conf.841.
Gloss A 2.
1 Impenfa culture quæ fini.
2 Sumptu* querendorum aut collipendorum frufluum.
3 impenfimm cultura &d’alliette differentia.
Le labourage.'] Impenfa cultune, arationis, fterco- î
rationis, fepiendi, farciendi & fi quæ alise in opere
ruftico,quæ quidem femper côpeniantur cum frudi-
bus , quando frudus ab eo percipiuntur, qui coluit,
cùm reftituantur frudus, deducuntur, I.3. D. de im-
penf. inre dota. frud. l.diuortio.§.impendia. D. fol.
matrim. & eos etiam prçdo deducit Bart. 1. frudus.
D.fol. matrim. Bald. l.i. C. defrud. ôc lit. exp. text.
d.l. lî à non Domino. D. de petit, hæred. Boër. conf.
44. Catel. Cotta, verbo ftatuto Mediolan.
e Et autres coujls cr frais .] Qui fumptus querendo- 2,
rum, aut colligendorum fruduum caufa fiunt, quia
nullum genus caufæreperitur, quod tàlium imputa¬
tionem, aut repetitionem impediat, d.l. fl à non
Domino. 1. fundus qui. D. fami, ereife. 1. quod in
frudus. D. de vfur. & quos Moli natus in feudis. §.38.
& $.1. glof.8. numcr.15. Tiraquellusin retrad. §.if.
Diximus art. 537.
f Et doutent efre appréciera part par meubles .] Con- 3
gruit Articulus ^32. & feq. Separat hîc impenfas cul¬
ture ab expenfis de l’afitette . ôc tribuit perfecutio-
nem culture vt mobilium de ceux de l’afiiette par a fi
Jierte , fecerat enim debitor impenfas in fuo & de¬
bentur à creditore : fed expenlar alliere debentur à
debitore.
Article CCLI.
t au casquelesgagneriesferoient en grain, on deuroit foyinfor- *RTtc·
mer qu’ils pourront valoir en grain, & autres chofes rabattant lesNov^*
courtages qu’ils auroient courte à mettre a profit, & a bien, & iceux C°*3‘
frui&s & gagneries bailler au créancier au prix de fa debte , au cas,
qu’il n’y auroic autre débat.
£T fi h uiufmodi fruges fini cum grano, inquiftio fieri deberet de pretio earum & alia¬
rum rerum dedutfis cultura φ meliorationibus, & eas fruges dare creditori pro pretio
debiti, modo nulla alia fit contentio .
Hic, textus diuerfam facit æftimationem frugis, C quo nos diximus art. 386. cerrior enim æftimatio in
^ii. quæ in herba eft , & eius quæ m grano , aut fpica, de grano, & fi hîc quoque fpem feges poteft.
Article CCLII.
E s a autres choies qui feroient b annexées en l’heritage, c qui ne pourroient
ertre déplacez da proiîtcdemeureront, & feront prifagées auec la terre,
comme elles fe pourfuiuentf gaftées & veftuës s à douze ans quittes, h rentes/ fer-
uices, & toutes autres charges rabatuës, ôc 1 baillées au créancier pour ia debte, *♦«>. n.g.
au cas quil ne fe trouueroit autre acheteur.
w/ îrgentr . tn Conf. Brit. jq N
s 43
Des Pr liages, An. CCLIII. 84.4
R
Es 1 dut <m b «#*« <«»«“* #*jM> r r* OTiî t°fSum iimoueri J lil' W&
&*slm*bu»tHr cm tpfe feh w è*t** <ffPm μ* &
->t trm magü m^fr^of^pn-fpathm duodecim mnotmfine <* cm*,' „i
t„: ohf-aui Q &dm oneribus dedufUs , & res ι Μ <&βΜ ητώ«Ιι f,w fa
ffhito, modo mdl ut ùlim emÿior effet.
G 1 OS5 A
1 A fijcifêu tnflrx* niant rrrdmrjôltandt , CT(-
- zctairtifh ./?n]Cougrimatt.f^ ylrifeflifc
b ,χπ i5« «fi . ] [3c raïib u s diiüin'ttï quiddam a * sf t ·537·
&■ plura, àrtfqc^·
fftrt >n ÿmftiWit f/îrf ^r/^- ] HoC Cit nurr toi t ,t.
râlait îîotî pülluiu fine rei detrimento* &QCS non re-
nwiU'CpcrUidcvrilu, .ic ftcxempr* non futllcut tes,
LvciliSi in SrifD. depetit, barïed. Linftmda0· 'lira
V f 1 1 d- U üli .1 mis . eod .UE . L demum , C aie m vend 3 : - 4
fi £iac. f irucrpofit^D. drudmiri.tiJt.L pi u volup ul-
ï :ljs, D. pic iirtOTnfi. in tes dora], Lait. Siimicnhocino-
do annc^vcUt creditur, c#fitflflictA,-«tetBpOie-
ru dando tantum quantum res ablatif Vïikrcne. iU*
fi in fiirt Jo- 1. idem que. $. idtnj,queaiz,Pj mlda. Bal J*
A carier cft comparati ΰ. Qu.il' e ôbfoleTam -îi vClid^f^
tapi indicati οηΐπι * inrfnm repreGrtitaffc pxt> 5^
fbontc narursc mutabilem s & incertain fine iudi^i
Îuitum apparer, Nufquarn veto îliec détecta cru;^
rnirum non êft, càin locorum, & homiruini oppiTiy.
ni tares iiibindjc illaÎblcahc muta/e , v t qu* ΐ]β§|β&
&: ab îuliurnfLEs d.r£uuihnciis incernor fufeinitc ’isri
fuiras, quod ï m i ïbpi : ! :. 1 b us reûc aducniïJ.tectîaï^
mm. P. ad 1. fatdd. 1. c ÿ« dmi. D, de lui. f£ %T{(k
eoictibend al ex non fuit, nuod mbificte defototet irl
citbi'iiï mutationes, lcd relinquenda fu.it ludiddtra
arbitrio, quam nulla lex poliet coftringm. At&.ptf
1 i i s redi ty unr con fi 1 l l 1 e " r Lim dix i mu s in at:
tikrt^ in loco de praricriptiumhas auma paflirt
demptiita. De prtedioriina prctiïiiinCeïrâ fcmpriài
s udi cm 10 fü iu Qui d Q ut lium 1 udieaustrat, quai
,,, l,b E^.dilufwfc.Îii-K^üJcniî- wttU.nûnaccimïc (taibbcuru-ibiBrnwH,,^:
fo cn'l 4 ynt «icupurcn. jst.Jceo«troa. iwcftit B cfc riampncmnuB.*cin.P™^»rWi«^
— 5. «IM,». .«.McSdU. 1« Cou,. Ut U. «U. tt opH
MOMb.-'. c, de im. Ernphit. Denique hoc ni dieium in
talibus iQincdumhvt fi ikiri mentum rei affertur auul-
fione > tes lmp aftn aut i nam pCûWlia ^ 1 1 1 naand a Juh
&-in locotclinqitendû. 1, provoluptiiviis. D. de erap.
in tes don, fait, nce dus malignitati obtequendû, qui
nnecret^nmpidefidcraE, ii jcibnutio prxibtur, dm-
ïnus, arc*4oSt-JÈ
4 .A* rtffr . j Huc e lï, ψ τ Jtuuiî X non candent 1 cru ne
vtilitarcni.
r p rm f MtroniJ H oc eff jeîHio ibuntitr in v qli tare . #.
vaiofc foli, vtitincxaj&pats fo% nonvt uiLtrutnta-
ïutïiprardif. , ;
* G*(h\cr tijfw ] Hoc cftpricdta cum fus dore aifti-
nianda font de vr Va:tu,vc plüiia ffmtjie dHmauo W-
gcud.ï, aucnutiucndi,
GioasA 1. !
ûip/ïL·/^ jrfdfVj/ji ,1 η. ans qui Etc -
InprAâiii wdiutiû prxd-tj dd f Mfftni ywtvtpro 14-Crr.
, 1? A dftrfi 4W fthte] PrrfpicLiu hic cft reformato-
rum incogiianna 3 qui repertam anaqni temporis
zftimatienem· veten libro s mutatis tcmporibiiS rc-
r uni v lu alio, & ca üfis 1;6 n pc al iis fine iudsci o tran Ltu-
b-rc in nouaoï fiiam re for mats on cm, qus&li bneè
auctn eftab silo tempo ce, qui fuit jrnno κϊ9* tamen
ne 1 Ho quidem tempore ferri hcc reru m :e lumario vfii
poterat, Fuit ÜUabàuis iaoftrïs prçdiorum ttlbunurio,
de fena ίΐ . te tri tu conrimiis bcilNs Britannia » adto vt
& corriaccam monetam p.er bdla enfam esliifforia
conftctjfed cam pacara rempota: mehoribus comnnet-
s;f T Ait , i eus, & race rciidnu mtra lies fexaeinr.i iinuos non iu-
Tinge ans {fa 3 cùui ncrcdiciis qui Je m conlbrûti minus vijçimi
quiiic du, nrovno.admiïTÆreft^^fÎfeiiiiaiibut, quomimis tole-
M° 1 N * C ■ iandi li£ c Înebcatici in prédits & l undi s igupr û m u U o
Quidam ad rarioncm vmns pro duodecita^ Im
And. adijnicul.tit.de vlitr. alq adraiioncravpjqspj
vissimii, de quo Ang* FulgP.f- Calb . acudu jirittraC ;
dfiAcruf. r.ccA U é·. qufts aîii-L memmsuuniss, Hx..
que ientenci^ inai'onbiisnpftfis-'iibMpbcfflr, Drddil·
deeim pro vnn vetuffior baie iudtcano ίίτ. Noo-â-i
pcidcm, il· num; qnoqnc iiidiftrahtudb
fur uni . in vfum bellorum., taxaliacft irdimnaQ ni n-
tionem vjginci quatuor provno. an no ιΐίϊ.^Ίπ.'
pkx dtpcopomo ad eam, Epitc Îcriuitur.iJLjiiEkEe.s
andtoiitsîe, & ίυΐΓΐΐ inno item tp^. cum efAifri.n:-
eelîicis Contîiïgrret ad rarionem 14, pro '^0. ^ ^
[iünc tere qinfquam minori.semitJquaiEiidiidcifiniJ’“
v iginti quinque pro vno, ad mi n i m lL v iginc m ^ Q
picrique etiam ad rationem quadraginta sue Itr^™ ^ I
pfovno a ut carius. Vicini Normatu' & I
ad ra t tonem du odeo m, aut quin deci iti , autetiam^ I
liùscnnmt.In tanta if Ibmaticmum varicuttlfJpf ■
dux v fi tSj qu id 1 iL-iÎL-: a r i füie.i:: qu i d scftindEorfi· co^
rc , qiud omnejecçcprninr mqucnjuototOi-Siï^3'
ne. lUudcofrftat nullo modo caiquaLuam^p-
bâti, quod hic Éciibitur , nec.in iudiç9I^a,w^'
mandù fen larr. I raque li ic A rc icultà * jaonind . . ^
formator i bus exptuigcridüi, fi et lu m m t-liovcni IF*
tuere placer. ï:xii ctiainreperitujuiffà ait, ip·
11 p mtt. } Ceïi fu , p enHunibas,
1 ÎÜ-KIfft.] Ltidiï&Mts, ^
Et tmts wtrvibtrpirâhtHÏt,] Congrux^^ -■
&: ijS. vbidiccnuis. hri>
1 Bàtlii f ΛΗ itrttnrùrfoitf fidcltt,] HlC^gÉ^
giii iuris veffigiuàî forma obligaciomfltijqu1 ■
quo mtcntm amplius vrimür+ SM.baP5 “ ' . jlCi
tem à aure. E. à diito Pio.ÿ- Jap ignora- D. c -
Article C C L I ï I.
t ii les terres efloient chargées de Moire, ou biens-&its#b ou qu -.i
tihÎÏentàvhgSi elles de ut aient dlrebailléeï'à my prix, ceiLa c
%T&cM
K Jit im
,4 u nce
t^ucrcS^
feaaeii^
84f Des Prifages , Art. C C L 1 1 1 L 8 46
■p T fi fandi ipfi2 doario , aut alia penfione onerati effent, b aut alij eorum vfamfrutfum
tenerent ad vitam, dandi effent pro dimidio, nimirum, dad fex annos , id efl, vt ex fex
annorum reditu fumma principalis pojjit recuperari.
Glossa.
* Poire, oh biens-faits.] Quid fit doarium nemo igno¬
rat, biens faits funt fecundonatorum nobilium por¬
tiones vfusfrudusiure fruendæ, à primogenitis con-
ceffiE. Talia funt & annua, id eft, penfiones, quæ de
alienis fundis, a-ut prædiis percipiuntur, nam talia
non minus quam vfusfrudtus morte extingutur. I.4.
1; ii in fingulos. D. de ann. lega. Et ii quædajn habeant
^iiuerfa, aut penfiones annuæ,quæ Sacerdotibus, pro
facris ad vitam legantur, donantur.
b Ou que.] Scribendum fuit, cr que , Nam inepta eft
diiiundiua inter commata, quæ non diuerfum fta-
tuunt: Nam tenir i bien fait ouviage, idem eft, & fi
oratio non eadem. Et ii bien fait magis adftri&è capi¬
mus, four les droits des puifenel^en fuccefeion noble.
c kA mj prix. ] Tantumdem igitur æftimatur vfus-
ff udus quantum proprietas , fi quidem proprietas
cum fuo ffudtu caufali eft duodecim , feparata incipit
xftimari dimidio ipfe vfusfr udus formalis rantum-
dem, quàm redè infrà dicemus.
A βχ ans quitte. ] Hanc eandem æftimationem 8c
rationem fccutus eft Oldradus, confil. 207. in reditu
ad vitam conftituentis empto , adeo vt appareat ho¬
minibus, qui tum vixêre, vt 8c maioribus noftris
aliud fuiilè receptum , fed temporibus mutatum.
Bald. confil.292. lib. y. ad rationem vnius pro nouem
&confil.4io. lib.x. ad rationem vnius pro decem , &
confil.18. lib.i. Roman, cofil. 302. ad rationem vnius
pro odo. de quo Molinxus quæft.72. DidacusCo-
uarru.lib.y. cap.9.
Article CCLIIIL
T la propriété, qui cfi: attendue apres le viagedu bieivfai&eur, oude la £*T,cj
doiriere, ou d’autre viage, feroic auifi baillé a a my prix, comme dit eit. No» ab
1 Cons.
*P T proprietas cjuee expeSlatur pofl hitam eius , in ejuem beneficium collatum cfi , aut doa~
ru, aut alterius vfusfruôlus danda effet etiam2 pro dimidio pretij , ht fupradiôlum efl.
G L O s S A I.
1 Jn afeignatione feu afeietta facienda , qua afîimatio
ineunda , c Te.
2 Diiudicanda afhmatio ab atate cuiufque hfufmftua-
rtj, erc,
3 Ctrta aïhmatio proprietatis feparata , (y vfusfrutlue
formalis feparatt , tyc.
4 De vita cuiufque in asîimatione vfusfruflu* , cr
num.j. (y 8.
5 T ota hominis ata* fexaginta annis computanda , (yc.
6 Diminuito vfeufrufha addit proprietati in valore, nti-
mer.-j. iy 10.
$ W ita prafenmanda xxx. annorum in rackaptu, (yc.
Hæc eadem æftimatio initurinart.75. fuprà,vtfi
totum eft viginti, vfusfrudusæftimatiofitdecem, id
eft, dimidia totius : proprietas feparata ab vfufrudu
totidem. Eadem igitur æftimatio proprietatis fepata-
J tae, quæ & vfusfrudus feparati. Hic igitur fubfiften-
dum, 8c quaeri oportet, iicut in ratione pretij 8c lau-
dimiorum ex pretio æftimandorum , fic in allieta fa¬
cienda, quam rationem fequi appreciatores debeant:
nam cùm talium æftimatio incerta fit, in obfcuroeft
fixam 8c certam rationem inueniri , cùm in fado in¬
certo, 8c qux ab incerta hominum vita determinatio¬
nem, non nifi incertam poteft capere, perdifficile fit
certum ftatuere, in qua diiudicatione cumduæ metae
fint extrema durationis 8c ten|p<3ris conftituantur,
vnum à quo, aliud ad quod,non efFdiffiicilis determi¬
natio termini à quo, propterea quod cùm de praeteri¬
to quçratur, probationibus fadi tam ciuilibus,quàm
* à natura fubiacet. Sumitur enim ab aetate quæ cuiuf¬
que eft, cui vfusfrudus debetur, cuius probatio fen-
fibus fubiicitur, fed extremi, ad quod tam incerta de-
yCrgentr. m Confe Brit ,
terminatio eft, quam ipfe finis vitae incertus. 1. 1. D. de
cond. & demonftra. Quare 8c eius æftimatio incerta,
& eius iuris, qubd à fine vitae finem etiam debiti acci¬
pit, id cùm per humanam conditionem, &ccecita-
tem in futuris fieri nequeat, neceflario cogitationes
applicandae funt ab accidentibus communibus , ad id
qubd fæpiùs, regulariter, 8c ordinate agendo contin¬
git, in re licet obfcura: Sed eadiiudicatio vt caufis
variantibus, ita opinationes multorum non eafdem,
nec fimiles genuit, dum alij aliud fpedandum putant:
cuius rei norman tradere conatus Vlpianus à Venu-
leio reprehenfus eft in l.hæreditatu. D. ad Sénat. Tre-
bell.qui 8c receptam obferuationem memorat vfu di-
uerfam: fed ea quam ille adftruxit, pofterior iurifpru-
dentia non meliorem putauit, nec citra cafumfuum,
id eft, falcidiæ caufaproducédum putauit,quod Bart.
Alex. Imol. & duo Raphaëles putarunt, laf. 1. eius
qui. f.vlt. D.deverb. oblig. Afflid. decif 34. & Molin.
exequitur.lib.de vfu. q.72. ex eo retexuit &Didacus
Couarruuias Hifpanus lib.y. refolution. cap.c?. & aliis
alia placuerunt. HæcConfuetudo certam, &deter-3
minatam æftimationem proprietatis feparatx,& vfus¬
frudus formalis feparati ponit, vt xquitialeant* Hoc
centro pofitoveluti themate, cefiat cafuum incerto¬
rum, qui à circunftantiis variantur, cj^udicatio , qur
etfi in quanto rationem non habet, vt tempore mu¬
tata, nec iam ad vfum vtilis , tamen proportione vti-
lem habet determinationem. Nam vbi coftiterit,quac
rerum foli regularis, ordinaria, & vfu recepta, 8c ap-
Îuobara fit æftimatio, iam difficile non erit, vfuS'-
rudtus taxationem inuenire à lege fixam. Qubd fi
ponimus fundi folidi cum fuo vfufrudtu caufali æfti¬
mationem elle ad rationem vnius pro duodecim, vt
hk, vfusfrudtus,&viagij feparati erit fex: fin viginti
fit æftimatio, vfusfruftus erit decem ; qubd fi etiam
NN ij
Des Priiâges , Art. C C L 1 1 1 1.
O —
^4 A
futidüî ÆÎtiinrrur Yiguitiquinqucjqific rc^iikris iwjiig A
arfli ni. "it itfto-v fil ç fi , v fusfti idtti.-3.s-i L: mat i o dit dis ft-
èucim cuindumdio, foçcft» daplàt^d kanc o^tolaew
[sl!1 3 h & anci a vfn i ] niiitac a n i . Sed «■ 'c c ·Έ ^ 11 uL 5 ° v ^us *
h i fcctn ·. qu se ii clic, wri û ncm duciwfc ώ unirni tare v i -
t.r «us , cm debetur , ex cniufquc emm vira mutatio-
ncin içci pi r. N ce t π lui s ντ J .uc Lanus eau i Sla e ur , i n fi-
c 1 1 lune de euiu iqüc qu.im v iiaua redi mat in mer c: hu,
& ρΓΟρ p [in vira ru m , Le J qu vni q 1 3 ifqu £ r & cul us ce m -
poi; i. ici l r: t Ls « c il hatic j ttrcc de habe c e s igcec. Qu fdam
prinvL jçtiLtc i merci pi Lmtur, cia ni filum ab ru rabitur*
PKtdïd t Thetis apud Ho meram Achi L3i hUo «r î« vi ^
«V^eai^. Quofd.im puerilia, inultossdoldiEcnrii
abfumit, pauciores ad Lentohicena vciiî Lint , quidam
A uJ.tr> v fque f û rtgÆui „ v i LccuLl fiipe ni ne. Si de niiul-
opn vita in sfefHrtiadûJic viusfmttiis qu.vrendum
fjc^iri uidiuidmirefpiriendum «rit , Îubicdlum.an or-
dmiiiim Ί; IcinmJumjiarur.im j fie ail Α teri inht,an
coimiqindâüam virij,quadviEam habear de curtare.
Nàaii'i& h omnium a-que incerta met! fit, iravt nec
] iora crm flet, [ amen J i n titan .r a fti nïad o . q u g p ortd L
pertmge lc, de regu laf i , & benc temperato ; \ i tclfigi-
nir St, 'tuere inter nrtiernrt rplus de minis , cùmvtus-
feu et us refti ni aïionem raïf al , π r v c iougirlli. m a a- iKmc- ^
rurtvî pii ici ÎAcuti.ncbiciiiïïim'ii contra, fLdtxcom-
I iiuij î. rari Ont. fie diuturnitate viLiendnTalrifLnquaiii)
dimidio proprietatis, vthfo, æftûnabtUscffc, fie cm us
fit meta &xâgtnta annorum v eu; ulmo di «un ter mi-
Υιύΐ d.L luvrc J iratum : n® illa qua? veterum luit cen¬
tum armorum 5 ve Lvlr.dc iacroLEcdef.Cod, ficL An
nush utlusr D. de v fuir, fie ii quibufilam, paudilinui
tamen contingit, idedque in ucirniaconilimciidaei
tuismiuniviln &. accidentibus non fuit cft proponen¬
da legiiUcorihtVs ^ Jed qur t d d neiicwviucrttur vur-
flmi nec abrupta, me immatura. Quare accidar ab hac
meli, δζ veludcchtro interdum diTdmanoiaes fieri,
vcluri cxejirricas viras, vctuîi iî aut tuorbui iympro-
inatii perTpicua relinquar , CX qua partes corporis t
quibus anima contincrur,. pereant , auclabcbictan-
i ur , v d im Pchy ii > 3 Hydrops , aut de colibus aliquis
m o r bus corpus mfelUt : N ani & qui b u ld::in mürb s s
Tua i lui r rern pora, itirra qinr h omiitcm peri l’e ncceflc
iir, ied Aequos ïUî præcerita debilitat, vt qui qriitl’
qitagc fimum annum CîsCcflefi? , ik tam vergere mei-
ptiumln talibus, Eaiivlusitiiihiidebcatiii^noniatn
il[.i ratio vmacLs, k bene nari ipeCtanda eli, quia aur
çs morbo, snu ^caie aliquid dcrr.icium apparet Tucu- il
rar vitw- Ex quo fic , vc aliam vigelïmo x sua in trsge-
I I m o i n η o , ab α quadragdinn σ fi: i t em qu mquage-
fi m ο νί usfht&ai s ran o i ru: unda Jir , ile vr ab decenni
puero ad luvagdi mu m, d c qrnnq neri nio i n quin q uen~
uium à Ili manon em diminui racionabile ht , vt i uris
c ou fultus facit j in d. L, hireditacum; itavtqnoplus
vi^Uim cft* ΐηιιώχ reftecvitÆ, atque ica depretiati ο
hatvlusJrudiii, qui vûjé rationem , & metam feqoi-
tur. Quis enim .'EclcdeibfniivpJcnri, & vegeto idem -
stflî met s vt invicto corpore, & lîlkernio terram
alb itante, & cupulari. Certe d!a adbimano, quam p
Vlpi.tnus Etcir^'.’· augmento aratis, firdepredatione
vi u i fmchjs > n ul I a m prôporrioni na seqnaiem iéru ,ic,
quam ibi 'iiriiconfultus cum cenlura 'V'piari facit
Icmpcr trtgijita annorum, vlrrü&cÎtrà tiigeliinuni
anr.um , quod onltam tarionem babere videtur fi
antcacbivka, & dimidii retas pr^reriEn nihil faceret
t ad æ:fb ma ci o nui n vin s f r uit lis di mi n tieiid sm. Liî bi
iiuUti 'rationabilior* comparai ίο initi poJTe videtut,
-quam fi iota Αΐ.ν> hominis texaginra an ms nifbmc-
tur , iri fit, dù.Odedm quinquenniis, atque ita pro
fiBgnlls quinquenniis prçccrnE vsrï femper duode¬
cima aftim.acionis vlnsfrmftuî diminuatur, q^Dni
du Ipes vitat diminuitur, Hicc eadem tanoie^j
erit in iifiicrta facienda fuptt fundo, qui cunif^
vfufruitu centum cft annui reditus: nam fi
tepersaiiu· vLbfrucrii, aut viagiq, propriiscs'5 [jLri
ai beti a facienda eftfoliunefir dimidii, id| eft J n,|L
quagititu quod ipfom acdpiendLmi , ttjujs
elum ijataraim JifpQiais, pobro quod debeatur v|^
j't nilus puero decenni , fi:' bede riito; alioqai 1] «y f
i mm. nuitur propret civcutnilantsas, qu,>; άκ^Ι ’
deyiafi Liciu , id erk addentium vjiXpn pmpiiijjJ
oportet enim tutain a ίΐ i u latio nem rcptdis h\ii^
que maitcijLavr, 1 1 qui d dece dstvalore vhisfcLs^·:·
id oponeSr accfcfçtrc propomati, qm .tanto u||i|
valtc, quanto vfusfrudns minus duiatuiuscll L|.t
moneri jicyi operiet nbfurdo, quodMoiiiian»^
cir, qubd in jniefu decenni vitam qQÎnqu^iotî
nos fupet tutu tam praduLuentib us, rçppqpj ÜIJrj
auibmatio, vc nenio velit tmerc pro ramo,
de b eri fu per f ando v ;dc n tc tt ti rum , vljiipfaifllltn ·
cius a: [limario erit quinquaginta per banc Ccî,^ i
tudiirem, qitam reditum U i decimo annodt)!^
fimum de duxe fis, annis verti un fms fiera 'dumh^ I
giei quiuqtiaguua,qits lum ma cibat duo muLbqtui.
quaginta, qua funi ma nemo voL-t emete rtciron
annuum quinquaginta nd vitam, riim pfipquuj,^,
ditus, atque adeo folida proprietas nmtli rdum di
quinquaginta comparari podir, quo iriiqiii^
cur rllimano vlufVnclus debui, li fiat ad /ationim
quinquaginta annorum, fumpn c dïi Li dcrariccie ab
communi emptione mimii reditus, alit vfuituihfr
Communis. Sed h ic ditieriitis , quia sn ritimariri:?
annui reditus, aut vero fundorum communii tik-
jti na i o p reti f iirfbm a m i aat , quod eiic fobi â mc-
ne in v ni us pro vi gi nti 3 aut vigi n [ iqni nquCj Jd ntifl
;e fti man d l v fu EVudtuS , Ctrn * & de ter nuiutr çd"n-
η,τ debiti , non Lumituràtali teinpûl'is cucfii Cip.r.u
annona m . fed i v i ta prçfù m ρτα c ius cui Jdaerar, |ii
nunquam, aut raro lingitur tum b rcuis, νφαήΜ
vigirtïi annorum ^Hruarula Jit. Non rll iraqitnr.o
c a m parmd i ab t'o i u od ptnpne cas emi B
n b co qu o vits 3 tom i ni t ρ n tt i,.·: re I < Ί cc , d' ul
in confiderationc tlL> quod clin vfiisfruitiB.wVi'
t am b olui n ls emi rnr , tota ii s m: i = : rrpcelcsUnru: pj'
feus, féd cüm atftitiutur .J ceti debitui, iipeâm
eJl iblutio verccnnbus.miiis. idebque cüiiitgi Ι'α>
nia prçlens cil meliori Conditione emiriif·
bxc xfiamatio Confucrudims cil, cuius
i:i certitudine eufmüs, fit vlc.v viiifitithiitij' N-^1
ficuc fieri patefL, vt ad fcMagefuutim iinaüLii
vfusfi'ut!us,ir.ifi: accide te potdl. vtpoilridie^
tniibnis finiatm'. nec pûpterea tcüocea^,^1® I
tio femcl rite facta a b en: nui luperuciutître, q ^
re£tè CatpolSa puiat irtoonfilnfciuibbuj:* tonLiL ^
Aviîitu Cm utra tum fcquutu.s cowfil.ipd^
Co ua rruui as exi ffi mat , fie fi contra cot aïiuSJ^ " _
temiam gïôlfiïï, & Dailoi'iim. d. L bçtcdiianirt^
ί . fidcico m i m I Fo. C. de rr a ul ait. Pano r ·\- f ^ ^ >
fit. càun femi] cteditat in c. lût liiiïus Artiÿ11 ■ ^
petit euenrnm, vttoque jrquè cositingib»i>
fi: damna cedet, vtcumque acciderit,
viduit doarimvr centutn aureo tum '-oofiiii1^'^
anno semis jrigffjii#, ÎC vicum perdunt »"
IcxdqcfiiTiunii certum lue cil, perceptam c J '
Vertentibus , m quadragim i armis Jaimivarri ^ ■
millium auraimm^ ]iunc vfumfrufitum |irtn^ lu
volui JsLa emere. quatuor millibus, qu^iims ^o[S
inde pocccrut, i d vicuTam poterat accmtr-,
libi am quidem illa vllam perciperet* 1Si
matio non eft referenda ad id pretium , quo com¬
muniter emi reditus ad vitam folent in commerciis,
fed ad id, q uod communis vi ta cuiufque perdurare
prefumitur, quia in priori cafu nulla durationis ratio
neceiïàrio initur, fed pro libito quifque emit : in fe¬
cundo cafu lex durationem prçlumit, &ex ea æfti-
mationern partes faciunt, nec hîcvita reducitur ad
viginti annos pro vno, quæ fit in proprietate ipfa
comparanda. Nam quod Baldus, Romanus, &cæ-
teri æ ilimant pretium redituum ad vitam, ad ratio¬
nem vniuspro decem, rationem non habet àferipta
lege, & apparet ab eo tempore longe audas æfti-
mationes fundorum. Quare ficut alimentorum, Sc
vfusfrudus diuerfas rationes habet, d. 1. heredita¬
tum , ita redituum ad vitam alia ratio ineunda eft,
anàvitaprçfumptaàlege, &ab incerta, &nontaxa-
5 ta, fed contingi bili. Certè æftimatores noilri inæfti-
mando onere rachatus,id eft, «WWkæ , quod de-
f.tnmt betur morte cuiufque patrisfamilias, rricefimum an-
*“■ num reditus folent inter onera diminuentia ponere,
*4£' non quia vita hominis non fit amplius quàm triginta
8;o
annorum, fed quia concutrcnre vita patrum , &
filiorum exiftimant, cum pater decedit, fuperftitcm
filium non minus quairr triginta annoru ætatis eftèî
ita mortuo patre non ampliùs quàm trigintavidu-
rum, quæ eft regularis fexaeinta annorum meta. Ne¬
que enim vita vnius à fine alterius inchoatur, fed ante
coepta continuatur, finienda fuo curriculo & meta:
id quia incertum fit, dubitari nequit, fed in incertis
oportuit modum aliquem ex communiter contin¬
gentibus poni ad talium a:ftimationes ineundas, quae
neceiTàriæ funt in commerciis. Haec mea fententia
de re valde obfcura.
a Λ my prix comme dit ry?.] Hoc intelligitur, pofita
animatione vfusfrudus in centro debiti perfonæ va¬
lenti , & bene difpofitæ ; nam fi propter aliquas cir¬
cumdandas diminuatur æftimatio vfusfrudus , ea
accrefcer «eftimationi proprietatis, propterea quod,
quo celerius finietur vfusfrudus, hoc minus one¬
rata proprietas, & celerior confolidatio, fed con¬
tra viufrudui nil accrefcit per decrementum pro¬
prietatis.
849 Des Prifages, Art. CC L V. &c.
A
Article CCLV.
t quand on netrouue meubles ou immeubles, autre que la maifon,"
fJei OU maiions du debteur où il demeure, ou ademeurancc, il peut-on
im faire execution fur celle 3 maifon, ou maifons, & doit eftreb bannie,
& appréciée, comme les autres héritages.
J7 T quando nulla inueniuntur mobilia t aut etiam immobilia , quàm domum aut domos
debitoris, in quibus manet aut hab tat, attamen pote fi fieri exeeutiofuper illam 3 domum
aut domos , & debent fieri b proclamations œ Bimari , quemadmodum [olet in aliis re -
Gloss a.
Haec difcuflîo non tollitur per Ordinationem Re¬
gis anni 1539. Etfi illa ordinem difeutiendi fuftulit,
introdudum à Romana iurifprudentia, quia fpeciali
derogatione opus fuit priuilegio in corpore iuris
noftri claufo: Sed illa de iure tantum illoftatuit, vt
effugiofa, & fallaci, quam & gentes, & prouincia:
plerçque , fuo priuatim iure fuftulerant vt noxiam.
B a ou maifons.'j Domum intelligé domicilium,'
eu mdifons , fi plura domicilia habeat: cçterx enim in
rationem eandem non veniunt. Nam prçterquam
domus diftradio cuique probroia eft, ita fanda, &
larium rutrix, quod Cicero oratione pro domo fua.
latiùs concionatur: Et cuique fidum , vt aiunt, per»
fugiunl, itavt inde nemo extrahi poflit.
b Bannie.] Id eft, m^nantie fur crie'es.
Article CCLVI.
ppreciation n’eft valable, fil n’y a trois hommes non fufpeéte * rt t <?.
& a qu’ils foient iurez, àb faire bonne ôdoyale appréciation c fur raeu- nVv a»
blés ou fur héritages. " con*.
\
Stimatio non valet nifiadfint tres homines periti non fujpeéîi iurati ad facien¬
dam iuftam œfhmationem cfupra mobilia aut fuper fundum.
Glossa i. ~ ç
Hic Articulus intelligendus eft intA· repugnantes,
& contentiose experientes: nam quin ex confcnfu*
duo eligi polfint, atque adeo vnus, fi fie vfrum cil,
Argent r. m Ctinfi Brit,
non eft dubitandi. Regulare eft autem, vt ctW quid¬
quam peritis artium comittitur, duo vocari debeant,
quod Bartolusfcribir in prima conftitutione digefto-
rum& i.i.D. deventr. inlpic. Panor. & Anto.Butr,·
NN iij
8ji
DesPriiàges, Art.CCLVII.
SrccfCcrLcsp- propricciiri. etf*deprdbatT&:c;ip, fîgnl· A
ficafü. ex. de hernie. hîc > Confuctudo très txxgit
ptopier lUiTeitriendi facilitatem, vc fit qui diffidentes
duos componat CK. L ifem fi vniu,$.fi m duos. U de
arbitr- qupd h vmis tantum in cacitntatc lit, is ium-
ciet. Conge uic veto anic.
debeat, an feqm diffiicaria rémiit, egoante faJitosi^
l'ait * & .LTCtpdèîeftj, fed poft porte tuiftime,
reiKbuS diJtcrmjr, de quo nos alibi.
G £ O s S A U
* QHiltfiirtt imXj Qu:od ίρΓωΐϊ Baldus loan.Fab. &
alij faciendum centene. L bac ediftali. $. lus illud. C.
de fcc- nup. Gaftr. & laf- L de pupillo, g. qui opus- D,
de oper, n;p--.nuiidaT-Felyn. cap. quiaradicauEtm^
deprWAléK. conf.Si. vol^Barnd.L i. Molinius,
gjt>r.g+mim+7. quacmam cxcnnfcniunJlbmptos,
non cftnceeüc iuratos elTcpquodlafon defendit cou-
fffi ion* Hb> i. E tfi în dubie no n pu to rend fl n m i lira-
mfûtUni, nifi partes expceffcdnt officio quidem pu¬
blico juratos j s’î nuper, nvs ârÿeniturt 3 non puro. In
fingulis arcibus iurhvi non magis, quum Magiftratus
aîiü-Sj fedan procéder c adb madone ni iutameimiin
Frire itytfe Mppreeùii p».] Nulla m parie
nugis impuni aucrtagidufiüs peccatur, quomju fjl)
bus, [ymiJU «rrupn Jeiiâ, dextràve pependere: p,
go fi ex oftidp furnawuïi inuid officium fittqre ecû
guntur, £m eonicnia nbnniJî ipomt, quoilAlcv, <#Λ
frc. Baîd. tradunt. L. juratus.C. deproctir.
Quid ver a û ddiemmni, fliCum ttes fir^c, vnjr
hoc, alius aliud, ttrrtus diuerfum àffiirat, ^
gadifputiiciûMûljo.xi.g.^, gloCj. nuni.u, qui in
ioti mil imatione non putat minorem inefiq, mx la,0
cflr couieuilim, fedv fus contra rccepii. Oued G «
totodiuerfaieiHiant! nec tcumenire pdïTara ,ικτ jJi
per alios rtilimatttJ, duo quid em te rtio c ctuiVtiTjcnc^
prapnndEtafl^&aiTendn ccrdus cogendus, Jj tiClJj
ht, quodinrerdum fecimus.
ç surjTtfuhlei-] In oui bus hir numerus non ptritufe
pcccfliidus baben folet.
I
Article CCLVIL
. i 3 lhericage cfl noble, &; celuy fur lequel on fait l'appréciation noble» les
||||g appre dateurs feront nobles, &b fils n’cft oient fçauans, prendront au;c
eux c gens .1 ce cognoilTans, pour les confeiller, ,:l qui feront ferment en tel as re¬
quis fenquerront* de \i valeur/ commodité ou incommodité, & des éta¬
ges qui font fur les choies, qu*on veut apprécier, pour S charges rabatuësje tour
h calculer ôc liquider, bailler au creancicrpour fadebre, & payer baux» Vcjiici
λ ia. acs an Seigneur k $c aunes irais 6: miles dudit partage â douze ans quittes.
quette, it'Î.
344. N.C,
SI cfi nobilk j £T k fi per quem fit aiUm&tio nobtlis , àït imitera· erunt liofc
fi per in non t (fient t admittent fecum perito s dd d-mdum eu confit um £' qui tufiitrAl·
dum pnefidbmt in tali cafu requifitum t & inquirent* dcualort* commoâiutt&m®·
meditate , & oneribus quœ fint fufer res qme œfiimanda fimt , ff) iia* oneribus ddA
cm nui computare φ- ïîàmddre j φ fie1 dure creditor; proftù debito ψα film t hrdhdpit U*
dimU Domino fiiiâdh * £? altos fitmptm diihi diu fonts, Un vt ex duodecim amW'm ré*
dit u fa mrna principa lis pojfit recuperari.
G t o s s A
ï·: pi >{ f ! Λ fi irïM fit fl ât ri
iiïtdc imper iiMati ta», CTr,
Ί
11 Vhmi*rrt$ mUf, rflftjf,] Hzc dua conitm^iriî
pouit, vr ft." rcs irr nobilis j & rcus : cette Sc cum rei
fcla cil nûbilis codera, ttsrevü receptura i cft emtn
Jaæc rebus applucaea confiderado cura perlonanim
tuilla fi r. Bicverb, & vbi qnc in veted Confceradine
maqtiivbiquc εγο nobilibus prarfumptio, nec iniu-
fia* vdnàiti nc tâlfaÎit, Sed idud extra rem, quod ge™
nid rribuendumpLitarunt, qued crac mgenio potius,
de pcrusÆ, dtexperimendi iribticndnsn,
fàlt tftfiriitnrff* iüwîsî,] Et fi hocaçdpi poteftdeim-
ptriiiîbi güEiere æftimationura, tk vfus, Eameti cùm
imperitia unnumetatur cdpc, in ca qûidem artc,
qurimquifque prc-ficctur, lue de lmpet idapotmsac-
drîemlura cires resn ipÎAm, 3i iaibi, cùm aliundt:
cuoCati.boiiitnrciti foli- fnjiïmum ? rrajuerlan:Ls qua-
■dtates-ndn libranr, & commodi qiii^ila-que té 11 US
■habenic Sc quid ferat, quitt item ferre recuite non in-
teUtgunt, ^lioqui il nJidfeïimt praterigiiof^^dj
A: ftôtidarn nobîH«ttÆti pm înrpTi ad hoc
fune, quam Sutores ad pidturam Æffii»aiidàl3ô*“:v'|
rsaïnitituis- , 1
£ Ctnt a te wgwfpmi.) PrifettrStüMttTt
îfitr ittfifUp pdtïJi-hr/iit.
** $jri fmnt NeeelTe camen noii dl
vocari, £e Itcc- ipfurafacriunentum iplis vo·^ 1 1
aut coramiflaidispra-ftiiLir,
Glo-sVa i.
tsUfîmâ tio fTitund* àfïirih l'M t Cft*
ürUàKflîrifditittwc* if friwr*. .
tJftNQrt ^wm&dv ifhrmvL·) Cf fiotf-
Ajî ttnAiii t7W\ d;
tffiangs dePceheries.
OeiQcts demareib iaJ.ans.
Stfuîcjbrtntm *βα w*t:e 00fdk,^
Dawirum &· ΛΪΪιΜ-Φε*
Francpr ifige qtiriï faut abçlir.
Difereitcc entre Rpuenu,.&" RcJite*
8«
DesPrifages, Art.CCLVII.
j ' peU Valeur.'] Hic valor fæpe æftimatur pretio femel
foluendo, vtiii refcillione vitra dimidiam ad diiudi-
cationemiufti prctij , «Se cohuenti : fæ pe æftimatio fit
annui reditus,qüailti frudtus annui Tint. Hæc æftima-
tio à fructuum vbertate, aut fterilitate deducitur, «Sc
pretiû accipit pro eorum quantitate regulari, & ftatu:
neque enim quorundam annorum rata vbertas ipe-
(dtanda eft, nec item penuria, aliter itque aliter culta
reddit. Idem folum nimia aratione fterilefeit , quod
' olim in Theflalia accidifte vniuerfis agris Plinius feri-
bit. Si quis agros biferos habet , vt in Chalcia Rho¬
diorum aut Babylone,qui fata quinquagefimo feno¬
re plerumque centefimo,vt in Euangelio,refpondent
diligentibus agricolis. InThuringia ordeum vno an¬
no latum, fponte altero producit fecale : 11 tales Είπ¬
α dos æftimes ingens feras pretium. Nobis nil fine ma¬
gna ftercoratione prouenit : quibufdam locis,alternis
feritur agris reftibilibus,quidamnonnifi fexto, fepti-
mo anno repetuntur, alibi vno equorum iugo, alibi
nili fex bobus terra non vertitur. Spedtandus etiam
in æftimationibus ordo, quem Cato pofuit in præce-
ptis agricolationis primum pafcere , tum arare , nam
partionum nullus lumptus.Nobis prati iugeramino-
ri modo æ (limantur, rarius æftimatur quam aratorij.
V ineæ non femper inutiles, fed crebrb infeftantur fri¬
goribus, vliginofo folo. Quid quod vicinitas vrbium
pretia rerum auget, cum emporiis, &vrbibus copio¬
lis importatur. Syluæ quoque fuæ æftimationes funt
glandes,paftiones, aucupia,materiaad ligum, & focu,
venationes etiam in frudu, etfi magis voluptariæ , Sc
3 potentiorum: Etfi nobis nondum obtinuit ratio con¬
cors æftimandorum nemorum, de quo me ctiamnum
adolefcenteenixèlitigabatur, entre lefieur deSeuignè ,
Mt U Seigneur du Pont pour U fore/} du Fou. Mihi valde
*>·»ίί· placet ratio , qua Andes etiam feripta Confuetudine
vtuntur, vr alia inter cohæredes æftimatio faciéda fit,
alia inter extraneos, fi forte debitor aliquis non ha-
aii‘ beat, vbi alibi faciat alfiettam debitæ reditus quanti¬
tatis. Inter cohæredes quidem,ifta non vt inter infen-
fos tradlanda funt, quos inter cùm controuerfia inci¬
dit, non quanti futurum fit nemus , aut cæfæ arbores
feparatae à folo æftimandù eft, vt ita rurfum foli ipfius
nudi, «Se vidui facienda fit æftimatio , fed fie vt liantes
arbores folo frudlum ferunt partionis, gladis, & mul-
«ftarum, boit mort cr mort bois, Sc eorû frudluum, cùm
iundtæ arbores fundo ferunt. Aliter æftimantibus ner
celfe erit euenire, vt injmenfum afeendente ligni pre¬
tio, fi feparatim æftimatur ,vt primogenitus filuam ex-
fcindere cogatur, & decora domus reuellere.vt fecun-
donatis de ,fua portione fatisfaciat , aut ad valde exi¬
guam foli, & reditus annui partem redigatur, 11 arbo¬
res liantes retinere velit, 11 reditum nullum poteft c5-
fequi nili diftradlo nemore. Quare n5 magis ifta,qua£
pars foli funt,diftrahcnda,aut feparanda à lolo funt in
seftimationibus faciendis, quam domus ipfa, & qua¬
que infeparabiliter infixa: Nec enim filuæ femel cæfic
pretiu, Sc reditus annui cehæredibus præftandi æqua
comparatio eft , fedfolùmvt eft in fuo ftatu naturali
appreciandum,vt loquuntur. Extraneorum alia caufa
cil,cùm debitori expediat rem quanti fit, quomodo¬
cumque æftimari, Sc rei fuæ. detrimento defungi cre¬
ditoris profecutione , nec creditoris intereft vnde illi
fatisfiat,nifi cùm exprcllum,feù er décorations non con¬
tées en l‘afitttc,zï(] i cùm creditum eft à caufa mutui, ta¬
lem conditionem nonadmiferim., vtonerofam, «Sc
vfuram refipientem,cùm fit plus debito, Sc iuftis vfu-
*is creditor habiturus eft prêter fortem. Idem in redi¬
tu pecunia conftituto. In aliis creditis, in quibus plus
*umma conuentâ licuit pacifci, admiferim, c^ude
A eo quoque conueiiire licuerit. Sed «Sc filuæ cæduæ
æftimatio varia, provtferiùs atttcitiùs cæditur, aut
crebrius, de quo Boërius decifiji. de quo ipfo Borbo ·
niorum Conluetudo quandamfuam «Se ipfa æftima-
tionem init.
Molendinorum quoque diüerfa æftimatio , cùm 4
füfpedti funt fump tus , ob crebras irruptiones,& elu-
uies,tùm crebræ inftaurationes neceflariæ incurrunt,
11 præfertim fluminibus validis , aut torrentibus infi-
dent, tk aquæ præcipites ferimtur , cùm aggeres mo¬
liuntur, aut fubruunt , tutius habentur quæ lacubus,
g & ftagnis funt impofita, fed frudtus impar, propter
aquarum penuriam. In his imprimis fpedtandus di-
ftriclus, vt loquuuntur, vberior è multis molentibus,
prouentus fortuitorum, & (pontaneorum,vtlex nul¬
la, ita nec æftimatio. Flatiles crebris ventorum irru -Fide J’rt.
ptionibus quallantur, & fubindealhduntur: itaque 156-îi c-
varia æftimatio, qui magnis irruptionibus infeftat ur,
quarta vt plurimum parte reditus deprcciantur , quæ
abit lh reparationum vfus: de cçteris quoque multum
detrahiturmam vt ille verfus eft. Negotij fibi qui vult
comparare plurimum, hæc duo fibi c5parato,naucm,
Sc mulierem , certè Sc moletrinam addere debuerat,
C quæ olim opera feruorum fuerat,ante Huuiatiles mo¬
las repertas.
Lacuum, &: pifcationum noftris quidem exigua æili- f
matio, cùm vberesfint Francis, «de his frudtus pifca-
tionesipfæ temporibus mutantur. Patrum memoria
magna Sulmonum copia amne Cofino, qui Norma- Coefnoii
nos alluit, nunc ra», aut nulli, vt nec halecis in littore imierc·
Diepenfi, cùm olim ingens eftet copia. . i
Salinas quoque tempeftatcs , «Sc crebriores pluuiæ 6
exagitant, ocellos littorales Britanni folent appella¬
re, æftus «Sc foles perquam talibus opportuni. Inde re-
ditus ingens olim, fed Principum inclementia, & vici-
ü norum commerciis , explorata induftriâ frudtus dc-
crcuêre.Harum æftimatio vt plurimum à locis, «Sc op¬
portunitate fecus fumitur,«Se exportandi facilitate.
Piget dicere in æftimationibus faciédis fepulchro- 7
rum quoque, «Se præemincntiarum rationem haberi
infru&uofæ per fe rei, fed quam tamé genero fiifimus
quifque ambitiosè expetat , & in magno pretio deco¬
rum habeat, præfertim fi vicini æmulatio,aut inuidia-
bilem mouit. Difficilis certè çftimationis ratio, fi qui¬
dem pecuniaria æftimatio quæritur communis , non
illa afteclus. Lapidicinarum quoque fruilus funt , de
E quibus Boërius decif.ji. ·
D omomm «Sc villarum æftimatio non vna::mm ple- 4
ræque,damnato, iam olim Catonis elogio,more,hm- «rf.îjjit.c*
dos dcfiderantjVt vicilfim fundi villas. Quaedam otio-
fa ingenia, otiolis item pecuniis obfequuntür animis,
& magnas,& operofas aedificationes moliuntur, præ¬
fertim in hortis fuburbanis,Epifcopi, Abbates, «Sc qui /i
diuitiis difluunt nullo labore partis, ipft intérim ædi- f)
ficatores inter opus fçpc cmoriuntur,&· inutilis labo- / J
ris inutiles etiam exitus forriuntur,Siepc etiim hærc- V
dum numerus copiam-diftrahit, nec vllus vicus non I
aliquid talium exéplorum habet, cùm pater familias
F aliquis publicorum vedligalium manceps , aut fortu¬
natis commerciis euedlus,«Scin ære 'fuo ludit fortunae
indulgentia, fed eo quandoque fatb finito rationes re¬
petuntur , credita confinguntur , quæ hærcs nequeat
rcfellereunagna inopia hæredum ædificia dilabuntur,
exiguae penfiones, quæ ne infartaquidem te dia iuffi-
ciant. Hic fi talium æftimatio· facienda fit, ne dimidio
quidem eius, quanti ftrudlæ fint,æftimet, penfiones
exiguæ,impenfæ ingetes inftauratione, vrbium etiam art-
opportunitates , intalibus fæpe vfui funt, <& bono, vt n c‘
<Sc emporioru, «Sc portuum:, cùm apothcciômercibus
NN ihj
8«
DesPrilâges, Art C C L V 1 1.
Sj6
font nnoKUM. Umt™ fi in fa^Lcmtes luns pa™ a ci: n« magi.s aJraittmii arniqium vfurpatl0i
mllük, fuajun:> mftopcntmn W·* ftto, tell··. teldte pridem dclmc amorum .πι,Πηκ fil
™rts b ominum , jHo , atque aliri trawflasi , aut πιο- autppLhcum maudit* ipccimimm probant 0pt|’
A L-CC-'S q uirijUi , & und( » & o per°.i* moks m - ""** 1 <*' *■’ *»*·' -
is reperimiruf olim per be!la cîitmdtçtnuiiC Lkia-
I - i I . . .L fi I _ . _ Al ■ i I- .-si il il .
f î Tilts î"l qifis tb π tari veli t, π LJ n a,b Îlr u ét lu ec I lu ■
prâcUifi/cd l i rn & ï luis & petiftoiii bus, quas redimi,
iirioineunJaclVpfum ssdihoum nu pluris A
quitum ad habitandum s & fruâ us recondendos ne-
cclk fit, dumwxar, qui iRs-iplis VÜl*ï m[cuntiu\qu^
\^xu m fident, jdedu&is expenm parationum .sdui-
catiotiisÀ fbniturr fui lia ratio , c ira fr uitus an Llo s
i udiL.it, cûiUtuuntcmni frnitus rci æftÎLnaïioncinM
fundufc D . de bon. cor. qui fuh tut 1. Junium pet h-
dfiuoLïimiLÎùm.vbi 1 aLD. delegi ι·1·ίΐ quis. C. de κ-
fcind. enant, Lt vbi Ricci, C.den.uikuL tib.u. Siï
fruttibus -valoir cei aj%iuu‘,proi?t phsmbûiW fhi-
ίΐ N s ceddunt- 1 caque non pretium mat cri aur af di -
ficariam s Vau c fi c u fturiE -, ll-d. rediras i ’pei'L an dus. _ H att
feiitenria tkrroli AngçLSahc. L fi quos-t.» du rcbiiui.
vendit Part I, qui homm D. qui bon. ccd, poil. A ng,
& lmoh 1.apud Iidianum. $. lucres. D. de kgaM.Bald.
Ana-Alci-ImtiL LlmperatorÆadTrtbell. Ang. 1. r
_ i i -% i . _ _ _ f~*· . . I T 15 Π U
bus j qure line viuiimiiLÎîprpropûtiuntütvVeÉîitiv'
dturç lj i uebu s s i i ânes. Sed & tntrt te, te t? reuem» iiu.- j .
dam imercflc piltânt , ÿ«e U rmtt -β f 'rtfjfl ïindr'^j " *
fr tjm ne \e çf ut iiimiiïHn1 pvtit fifre bsen r ^ ^ηγ·^ , '
$βί< : itïÀtf It r/utBit eff crsjHt rfcirtjne ànntf fJJÎ I
ίοβ pittfna mvitii t fiit firme 3 tu ldt?y»r^t ^ '
μ Autrement,
r Smplufi wniiMùdiïAtri ÿ* rncuUitum ^ j^fl} ütit
i Stdcttu moditàtti λ cà ufis iftn bjiwj j t, &r
£ Idef i>vtilhe\ Simplctiintcns ceirancu
dicascmuÎquc paciioilarisà rau£amJinïi*n^||f
vd illius liominis Îpc itatida non cft ; ïicqioc
rores r.itiouem babcrcdcbenc T quia tu vicbLiun 4;
fundum cimi > quUriïoium vicinum cxpttbs, qud
irer commodius ad nu acquiram , quiu-dmi pnumit
Cod dclcc. &atitben,roEiicLis, CradTwbeL&iW, 1- C non haberes , & tuavibi ddidcrara, hfbct mit.
- ' - î’’ r' ' 1 | ■ '"i — t* — 1~«* pias, aut quia fubiedlosliib car eniptor^tiim^cji.
niim non Ji.ibfcet^ quos exmdsi molcre coiûatqj ijr
aut c couu a · ifRintpiam, parriculaciacoiu^ntfat
commçda, icd in aîliccra Facienda Ciedsiori impiiüs-
da non (ÎMiTfncc propterea TÎbmattôangénitij pefiu
ciliquameosnmoda.qiETk ie babctimputioir, Wjiti
quo d creditor iidrius £îr debicorj * id it ci edi tort n.oa
hiiber , quod Fu incitos ba beat , nccife^fj, bjBKiij
illorum part L fui a tes Confidctationeç ad elidciiiîw
jiïiüaro·. l uîuf que moins , aciquiLÎqaa.Ln iàtirs-liiiii,
deqno iploituilorej Agrictïlæ t cf um ηιΐοοαπί pitc-
vk, ^ , bn au corn teqara. C . de b on .q lu Mb er, Quo ] oco
fèrihis domos prVciofas efTc quodammodo fteriks,
quia reditui carum non rd pondent prêts [ fïnxüwx.
Ioati.And. cap, eu π' caitia. er, dereftib. Etfi quidem,
v fus quidam c tic foies ciitro-rum, & arcium, quod ad
cuitionem bon utu, Îc lionbnnmfci bellis, quod Ηο-
fttetii. Alb.&aîii nocuit. cap. PiFmîs est.ck eeft. fpo-
înt, Albcr.l. innomine.D, JeoftÎe-piïF. Albr LixTant
quidem vides fors locis, rerum &: prxdionrm feriptæ
îc Lti mati on c s^m Coufticrud , A η d ium, Eqxbwi iôrn
Atucmsorutn, tx quibus decerpi pro ratione quatdi
po II b n l r Lu c tmo n um qu idem ratio q nn n ri comrau D d pin ne > & hom mi s co nhl ium initrumit^d m ■ si J·
îûter, & vulgo , Sc regulariter Ëeri foient, uroexpl'
rabs probationibus habenda: non iunr, ik. It Andium
Füt J?#- ça v iurpiiio dl. M cl Lor ilia, non iia nu îkb ante hxt
jjj. w.c. tempora, Franc orynri commerciis nubis quoque pro-
b ita , qui ilrcütiturbaro decem annortun î ediiu , ac
de isid c i n decem requa les p.irres parts to, ffsh Aident
jtrti de dtx Jnpffs
$' Fuit maioribus nofirrss pridem vfurpatiJlima ei
forma J frtnr frrifitgf „ quT· r^i noftrn.ni
quoque .Tiatcm Fin do perteeitit , fea fenfim abiÈt es
tu tint cqntr.iJicndi tormuLis, am leges. Sciliit ;Jé t
commodi tadbos accipiendum , qnar catibiConcTui'
nes o m mu n i, Sc v niucrfalcs habenr, vidii ri [i '.iTorR
vrhes & emporia, qua; piorlj. frucVimiTi auge^r ι-ίιόΓ-
mlus in fuburbano vrbis i n gen tis eîl redjtiu, mn>xî
ad tna mifiiana, valde exigui r ep e ri e tm, d ecre tcd Jiït
in rorum, vbi non cru, qui aiparagos , antCyn^i
aut dclicara olera prandeat, R pretium potut tri b
quam rufttci palliria non amngant. Mapiap^
, cellæ in littorihus .id recosidcsuias, & repoum'is
viis, Vt iniqua & irrationabilis , nec ram fi: fme exem- E merces, in vicis piant1 nihili. Speilmdir sginuï®·
mit. itfLM i _ j û ,-. ah uVa Λί ΓΠ « -n i 1 1 ^ Λ i iri ι ή A i i m f\.h tn i In r r -T Λ” nïmn γτππι ratïblÎS . rttm 1
t.iÎUÎX. p]0^ quando Rorborsj non adeb diilimili jciUmandi
ratione vtnnair , cùm ptmes habeant, Haceiuimodi
erat, v r tari iolii m frudi im m. r at io h ab catmr , qui à nu -
do folo, fi ne omnino vlk cnlruta reddercnnrr, quan¬
ti id liret ti flent, qui ab natura, & vbcrtare.fob fincyl-
la iationfiÿôpt cul tit c^peilundi citent > i' ü ii illa forma,
& fi ptLictsvfurpara, errore tamen nitaris imludhi , dc
per iniqua nonna adii mandi: Nam cùm mater hu¬
mus ad huc linbearur , a eemditore diratnortafibus
vt colitur, fentes alioqüi, Se vepres paritura , & pec¬
cati piaculo iniuria Jit creatori : iniqua', &: irrationa¬
bilis æftjimrio cfi,qLiar eulmni i folo feparat, & iniit- F
tat torporem. Qua iiiiuriâ fubîndc fiebat , vi rfiUm.i-
t |a bons foli tertiufvpe, aut veto bdTl Jd cil, duabus
terriis deperiret debitori affieinm de litti i namipfum
hominem quanti π [rimes ime cultu, equoSjCancSjani ■
itrifiria, arb ores : N îhil agenda cni m s ndl c agi ru v , ! lu -
inus.ab.it m iikuim, dut fqu.il or-cm. Quare me rm-
dko re , in totum fom explodenda talis arfti mandi ra¬
tio , redigrudaque ad conimmiem ieq ualifiem , 5;
locabslcm cuiuLque rei valorem à fruÊhuirn rario-
^ι·ε. m
K.C.
ne t $£ quantitate regulsri ,
jnodi tares à le cis, & opporrmiicati bus , ntrn i ,
lomm ccuTunod is, qu ï eô ni m unem nfUL habc^-Ç^*
fàm, qu od 1. pretia retutn. D, ad 1, i ^ïcid-difiiLtiuiut·
Glossa 4«
i jDl'n1 (tÎiif iîimi. *βίΜ<ζ(ΐύ fdtittiù·
E ch* tge; r*b*-tu<i, ] ΙηΟήιπΐ ictlf mari on C 1
cuitiicpum τ Sî iol nendo , aut aHignandoin ïôt°.> ]
quod e inquam debetur, onerum rcnlium
fuci C-Λα c ft: Diminuunt en itn oncr.i rem ipiatri. Qi;>
prerij decem eft , fi quinque de eo debentur -Ωίί3Γ
Hun pote il res dict vuloiis elle plus, quiuu Φ11^·^
ouïe ad creditorem ventura font, ίι quidem tfi^ .
ic ru , nam pe cfo j u Ei um n nÎtoru m , q Ti 1 135 ilvil
qimntur, alia conditio cil. Je quibus in L ' ^F0^'.,rj
D. Je ictü it . & Cxp o lia ri t tii.j, capkjL 3c i- 9ïn ‘
ni eûtes jeruot aflirnaada:, fiquai fundus r* 1 ■>
de betjtem red i tus. fu odi arij d ch i! i i Upcr Solo jji.
fwt.t, le! r4 όΐψί , lesfemitrt frodtti* , ^ ψ "J, , ‘ j,
mleetl qitod rem grauw; & in l'urtip
.orcm à inicuiLirn tseïo- micetrqnxjqifiugiauc», --r
dc.ordinaria cuiuFquc b- de Strgt ni i a , rt npit u Ldque gt Renie c mu
g <7 Des Priiages, Art, C C L V 1 1 L 858
mercio, contradi u,a(Tignationibus ,partagiis,æftima-
tionibùs, doariis: habere enim id quifque tantum vi¬
detur, qüod habet onere dedu&o.l. non amplius. vbi
Bartol. Iafon. Raph. Caftr. Bald. Alex. D. de lega, u
4 Itaque nil capere videtur , cui tantum oneris impo -
nitur, quantum capit. l.ciuicatibus.§.vltim. D. de leg.
1. 1. (ccLfi non feruus. §. quod fi alicuius. D.ad l.falcid.
djftum exemplis illuftrat Iafon d.hnon amplius.Hoc
idem fpedtat. l.fed fi hoc. §.cuidam. D. de cond.& de-
tnonft. & I. quantitas. & 1. feq. D. ad falcid. L quod
dicitur,vbi Angelus.D.de imp.in reb.dotal.faft.Bart.
1. vbipurè. §. fin. D. ad Trebel. Alex. 1. in lege falcidia
non habetur. D.ad l.falcid. Bertach. libello de Gabel-
lis, tertia parte odlauæ partis, quæft.28. Tiraqucll. in
retrait, lign. §.i.,glof.i4.numer.riji & in conuentio-
nali,in prafatione humer, 21. & feq. vbi de onere re¬
demptionis æftimando loquitur, fcMolinteus. lib.de
J yfiir.quaeft.j.. Ex quo dici folet onera ex parte vendi¬
toris appofita rein , & pretium diminuere. 1. fundi
E artem. D.de contrah. emption. quæ Tiraquellus ibi
itiùs exequitur. Id in folutione Gabellarum pro con¬
traditi obieruandum putant, 8c fi res fit triginta,onus
decem,de viginti tantfi foluenda fit.Hæc Bald. Raph;
Alexand. Iaf & folus Imol. improbat, d. 1. non am¬
plius : Sed Baldi primum eafententia, & didtum fuit.
Idem de impetratione benefici j viginti quatuor duca- 7
torum, qfuæ æftimabuntur dedubto acre aheno,& de¬
bitis rei impofitis, quod ait Bald h i.C. de frudt.& Iit.
expchf ôc d.lno amplius. Et quoties de reditu annuo 8
fit mentio, intelligitur deductis oneribus Bald.. 1. co-
hxredibus.D.famil.ercifc.& Iaf 1. neque fcriprura.C.
decompenf. Idem & cùm mentio fitdefrudtibus. 1. 9
fitudtus.D. fol.matrimon.vbf Bartol. Bald. Alexan.fu-
fa traftatio apud Lupum repet, rubr. de donat. §. zj.
Quin onenl quoque conditionalium , & incertorum
facienda quardam æ (limatio eft.d.l.in lege falcidia.
Calculer er liquider .] Congruit Art.249.& 235.
1 Bailler au créancier.] Id eit , afieoir CT afiigner.] ex 1. à
DiuoPio. §. fi pignora. D.de re iud. 1.2. &ci. D. fi in
cauf.iud. quand dya afiiette promifi, alioqui etiam cre¬
ditor licitari potelt. dd.ll.
k Et autres frait: cr mifrs d >- prifape.]· Sumptus æilima-
tionum &c quiuis, vt in L quantitas patrimonii. D. ad
Lfalcid.vt fupra Art. 249.
Article CCLVIIL
I l’aÎfiettceftfai&e3 fur certains détenteurs, on doit regarder b les rentes»
&debuoirsque les détenteurs doiuent,& les affèoirc félon qu'on a accou¬
tumé au pays/ à douzeansquitte,cpourueu quele fiefle vaillci&de cha¬
cun vingt fols de rente que le fief vaudra aux détenteurs, f outre les rentes, &de-
uoirs deubs au Seigneur pour les § obeyfiances , h on doit prifer douze deniers de
rente.
7 reditus ajjignatus efl* fuper certos pojftjfores , confiderari debent b reditus , & debita,quct
a pojjcjjoribus debentur & ea taxare feu c imponere fecundum locimoremd ad duodecim
annos id efi, l)t ex duodecim annorum reditu fumma principalis recuperetur \ modo feuditni
idltaleati & de Unoquoque 'Viginti folidorum reditus annui quodfeudum 'valebit ipfts pofi-
fefforibus* prœter debita, Qr reditus debitos dominos , ε pro obfequiis h fcudalibus , x (limatio
facienda ad Calorem duodecim denariorum annui reditus .
Glossa u
Supra dixit, de reditibus aflignahdis fuper rebus
folijhic fuper iuribus feudalibus, incorporalibus qui¬
dem ipfis,fed quæ corporibus inhæreant.
* Sur certains détenteurs. J S'il y a fief dominant , qui ait fiu-
itfls cr vajfaux , (y df*‘lle faire afiiette fur ledifl fief fi les
détenteurs du fief cr fubietls tiennent terres , qui foyenr efti-
tnees vingt fols de ren'e , il faut bailler en afiiette au créditeur
ledifl yajfal. CT fin obey fiance dollar deniers , CT s’ilen tient
douTfifoii autant , il faut l’afieoir poui doulefols ,CT du plus ,
pim, cr au moins , moins. C'efl le pnjage de Pobeyfiance que
doibt le vajfal. de laquelle obey fiance dependent les ca fuels, ry
aduentures de fief lots, Rentes regulieresi Car s’ il y auoit ra~
(haptsfiobeyfiance [croit prtfee d’auantage , c? pour faire telle
afiiette ouprifaoeyl faudroit pnjer ce que tient le Gaffai, pour
tnttndre'd combien de valeur il tient. ytu contraire fi l’afi-
ftettefefaifl fur fonds qui dotue obey fiance à autre Seigneur ,
comme tous doiuent , il faut rabbatre pour ladifle obeyfiancey
qui efi contee en charge comme defiws , a pareille raifin. La
couftume d'Anjou faift autre forte de pn figes d’hommages ,
defiy,ou de lufiue frnple, comme aufii celle de Bourbonnou.
. rentes.] Ce que doibt le hafialgar deniers >efi tmfrifé ,
C ce quil doibt par effeces ,fe doibt prifer. Cbappons olim 2. fi
nunc dimidio p\\iS,corueed’Efie ou d Hyuec^ch.uroy, boif-
feau de bled ou d'auoyne. In quibus tempus & loCi valde
variant,non folum in momentaneis æ (limationibus*
fed etiaiii fuccelfiuis , & nuper inclementia téporura
immensum au&afunt rerum pretia. Minus illa æfti-
mantur , qtitls appellent fourment de prix , quæ in ipccie
exigi non polie Domini prædiorum defendunt, fecj
æ (limatione dumtaxat, vt Dolis, & Neoduni, tametfi
nullo iure,cùm cuique fuo frui non licet , & vendere
cogitur, tel fourment fe doibt tfhmer d vn tiers moins , qui
le fourment deu par efpece.
J) c Selon qu’on a accoufiume.] In eO enim mos cuique re¬
gioni gerendus eft. 1. pretia rerum. D.ad l.falcid.
Glossa 2.
d Λ dou^e ans quitte. ] Du ionrd'huy en fief portant oleyf Au ri'en;ej
fanceje prix ordinaire (croit au denier trente, pour I/ moins au ^o. 8c <5.
denier ~\tngt-ctnq. Quæ taxatio in vendendis rébus Ec- att-
elefiæ anno pridem 1 tfz.ik hoc quoque,quo hæe feri- H' c*
bimus annoij77. àRege :r.d!cta,i<: taxata eft.
e Pour lieu que le fie fie faille. ] Id eft , pourueu que le fulicft
tienne terre, laquelle valablement rewtnea ladifle valeur
Des Pr liages. Art. C C L I X.
i, SX·, fife , «» tàrtf*’»*' . h UjmSi *»/<« j'<7
/îffif : c*r i'ri ftf WiJi fj rc-wfc ie/iÿ» J«f"« * ÿ
Jime mjiri i t pat bien épgntt, rat U Ύφί£ #&** f uftfj *
fttfôùrrriteU rmtt, Λ 1
> àfljnfaAWj Jcu\*uSttgittar fam kt
^xmn y φΐ-jmt <{*<{’! t'*h *$**«*<$ â™%i dinmt
tient fait grtfèxx- rabataniftb^fanct.
8fo
A ir CtfiUfableiiiinftaltU t
nfj'/ΐ i <λ- JfL-üiirijjj+P en ifpfjjJiB;.
1 Ofj AcifayÀqùi ^ ■
mtttttfnfiW UAy&fawejffcn&ta renenti. '^r
Mit U diihtjn hj ufat ru tJWé 'Ai*T|e ώμι,^Λι H. J
dW,/* titre rfi metnt prifte de iotfÇ ? dtfcjmW f^'ry ' 4
ifL ι&9^«Λι-ί5 ioiamiiftiii.cy' dm
friwfljnfi /f rej f prtftt 'À'AJtfMgpf tfijêrut U tvtntitfm^l
me du nntmi , dis et ijmfmtt trwut φι tinumuét^,· h
Article CCLIX.
mt T il le pnfageeftfaiot 1 &: ily ait îuüdgneur, on doik apprécier* IcfeÇ
ΐ£ que les itmcigncuri auroyentj-Scticndroyent par parage, chacun vin^
h 1 i . J Jn rartr>4 ç . In 'firr'-Tnn^Îcrn
s(j
fols qui auroycnc (ïx deniers de rente, c & du flir-iuLieignèurfon tuueï-
gneur trois deniers dcrente> queceluy tiersmueigneury auroit.
T;T fiafiimath β&Α fit 3 &fit feamdonat^ Met œfiimari bfhuhm, fjuodfmftimû
J^kabtrent & renerent in ptretgo f ^nuMfwtyttt ItÎginti jùlidk Λ denarik nûw
anmicj φ illud filrjftcundogmtitriiw départis reditus* quoi tertmficündùÿà^M
tum hdbmti
G i o s s A* E ttjiwi * ttn*r ww»** & tmttgniur d'aifné t (tfinni fat.
t uutigneune de U frf mitre , q ut ne fer K f··*? et) pueot Η«Λ
Ij ptetmtre t CaHime ifitnt defftnduéÀt degré tint} ntwSt
i Iitueigncu ns m pattgf.
î IiiucigncLirit,' futtpte.
j Sotib-îOUiicÎgneunc.
4 Îüplicario n de l'Attide.
Hune Ardctilnm imltmti tribunal , rarus eonful-
tusincellitçitt i Jicivrn su miteria LDnfi.u,pts.i’
dinar La. l*'tw îhp r.t dtfanpt le J fàdtteTjejteneHritftid^
tes (te firtwnt en h Ariu. \ i . tr MH ans dift ijtatly a dfftx
nuAUïiirnl* t mettre cvmwr Ittnesgneur d'itiftit, t'y ne *ppt-
l Le e»pitr/£t>Jf*ntT* en lUSMignVirtrfimjrti. Levnj&fnr-
tnflpMgttfî , qw ni vn Atfal i*t tien fin frerepmfnèfin
pATÎAPt, fjr ie refait .£ S-emme de ctrttMt terre eu frf , nt
il irttkfttfi 'frie preneur tnpATril dfgrè Ae finjr s <r de ir fie
pA r itè i Appelle UfMAge : r*r refit ntinre de ttuotrt r>* deilrt
ïW deMo 'tf fers l'ilnj λ exprrfii at) deiÎftuetiUPn
unir?, ^rn emporte W> huait Ut} î/ff, ny i tente , nj
fnfiütféjbth fur leptttfait\ot*iUnelgtiettr, tT
5 4c.. ί,'ί eenf fient ta dent» ri de eeβe teneurc en Tcwercftit t?*
defereTiittprrfirmrftet fraUmët, jjhi i*nr wntnu?i eni'^ia.
X jS?, , Mfÿufi un ii* teneur reR-Ltmietghfttritfimglerftt
UÜI te parage defaut > al defaut pgf traie .un/dcnr· * pAtfafr
ψι .i n d le degré deunL· , ÜT iVjftjignf, comme en cejl· i jttlit.
Setmdtmrnr * pA* alienation en m u n efiratlgere , cemrae tri
Tirrctmit -quand tr iplit defaut qu'il gaffe
te nrufitfme degré. Quand l'atfar ïaïUe à fan imegneur fièrt
"yjtf terre 4 îrajr tomme iuueiçncur d'at/nffadii tuuttgnmry
mut ψη defiendrtiri deluy mfqtus AU ncufiefmt iegfa
j tiitfdnynt en parAgf. mais file puifné ijttiAprii en garJgctU·
jet defrëdam bailleni k leur) pittfi)t\gdrn e, m pertit n de loi r
tenture r Or dit fff :-ttitùUtf»f ft m fait aJùtUefiiflrfami
duSet-meur,, ata Ait dffjïrBi-firj j
tirteneurtm en p*r4£t , l'tbeyffance de Ici: tnHcmmnftil
griféti çr bat dit en jfisettr pattr βχ denun pir thitw lisi/ï
pis de retenue U fief dtfôui puifke t V iwfyi, ^sr^ÎiumrfJC
dnpnfajre dfsienmtn à Ugtr.ct de V-Aei pie ait ■■/J' i! iîtji-
funee des feu r - iiirftrgHrli n fera pmèe Iran dr.r,'ii;i:,fif llîük.1
Vingt falTfa U rtifonefï , Ifi abtyffafitetdt; mui^nrwi
part en! beaneeng moins de grafir J 4«i tir j'&fl î iltflÜCt rt
lijçrmt : (*r 1 1 njr * venin ytiji rat h Agis > Aj ·*+
failTj'» iuutignetirrrir,
^ 1 Etiiyairiuttttgnturt.l TeriâmmpirA^e.
^ te\fiefi\ que lei \Hucigpeuri tiendrpytnt.j Ce fl
leltjffanit de ce que le-, luucign eursf srdgtAut ùead}^·,
Q»e âw iyrttt.] Id u ft , que [croît mante ydait , rr f
tiendrtnt ; f.ar faur pnfe r bie H fifepwÿiaeii tlfffl
valeur de ce f*e desii ladite si ber fa U ci- CT l tefafal;t W**
l tares de renie lutnt mieux qiti deiffipHBtt-, fJf
rbai-tsn un vingt ftli, .
c £t du (eur- luuetgntïir ftn itiUttgntar.f ΐίπο j |*riHW‘
^pjfrtr du Iftuergtit-Hfi qui ej9 Uftcetîd MUtÈgltM UH·^^
\ mt rj rAfJirrrrP :1 has de fen ptioiie s norabimiu Art. j
Pone Sempronium priiÉibBli^^^iffî®0'.
pardgt. Rurium fi b ni Caij ded it fuâ ÎcCtmdo gp^'
qui efi lefenr faueignfur tu a rriere twtfétgnrur. ^
T sers luttrigücur, ] Xmô JfrtwJ, mtkhütüw^
pim t'aijhd.
Article CCLX.
A P-T. citïïl '->,=7
K Ο V Λ 1 ipr;
Cetili
N tour partage, appréciation , ou aualuementd'heritage, îvnc oü j ^
■ des parues peur rtquenr reueuë n par Coût 1 dedans l'an & 3e iour, & 4 J|.
rtC kdoitauoirà iesdefpcns J par autres appréciateurs iureï à bue ^
requiert j ^ la doicauoira lesaeipens " par autres appréciateurs
icueuëj c s'il n'y a autre accord ou coimention encre les parens*
In Q0
26i Des Prifages , Art» C C L X» 8 6i
IN omni diuifione hereditatis in ipfius œftimatione facienda , altera partium pote fi petere
reuifionem1 2 * 4 coram indicé b intra annum Qr diem , Qr tjui eam petit c tenetur id facere Juis
fiimptihus dper alios œftimatores iur amento prius ad id ah iis hahito , c mfi alia fit conuentiô
inter parentes.
Glossa r.
i In omni diuifione rerum communium efi locus reuifioni.
\
i Congruit Art. 1 67. 0c$66. Conuenientiùs dixilfct,
en tout prifage. Ergo hic texrus cum vniuerfaliter enù-
ciet, vniuerfaliter accipiendus eft. Quare vbicumquc
incidet æftimationem fieri,ibi locum habebit reiufio.
Primum omnium in partagiis,in communionibus di-
uidendis,inter virum, & vxorem,aut hæredes, aut fo-
cios, adde & ineunda æftimatione ad finem refciffio-
nis.ex. 1.2. C. derefcind. vend, liueex contractu fiue
ex lege, fiue ex conuentione fiat æftimatio , vt in doa-
rio ,éc fimilibus. Hæc enim vera eft reduëtio ad bonü
Sc æquum ex imperitia, errore , aut malà æftimatiorie
peritorum: neque ei renunciari poteft , fi dolus pro¬
ponitur menforu,aut enormis lælîo,cùm dolo futuro
nemo intelligatur velle acquiefcere, non magis quàm
reduëtioniad arbitrium boni viri. Hoc idem &Bar-
tolus fenfir.l.i.§.ideo.D.fi menf.falf.mod.dixer.
a Par Cour.] Requiritur igitur citatio ad interruptio¬
nem talis præfcriptionis, diximus.d. Art.267.
b Dedans l’an cr iour.] Idem tempus Bart.tribuendum
putarat , in reformatione æ (limationis miquæ, quem
Abbas &Fclin. citat cap. quiaiudicantem ex.de præ-
fcr.perl.qui fegrauatos.C.de cenf.&cenfitor. comme
enegalde fciiages. Hic annus autem computatur , du
iour de la rendue, CT rapport du prifage fai fl par les prifeurs
parties prefentes , ou appelées.
Glossa 2.
r [/ifiimatio cuius tmpenfis facienda.
1 Pjuifio fit expenfis petentis.
; Rpjucfia ciuilis non refit iudicatur ab iifdem iudicib.
1 e La doit autir a fiet defies."] Nimiùm indiftinëtc Dodlo-
res ftatuunt de expenfis æftimationum faciédis, com¬
muniter ab vtraque parte. Neque enim vbiqj & om¬
nibus in caufis cadcm eft ftatuendi ratio cùm debitor
aliquis obftrictus eft, de faire afiiette'en fes biens ex caufa
onerofa , fiais fumpjiibus eam debet , eft enfin hoc in
foluendi necefiitate , quod Dodtores tradant. Litem
illa.D. de confti. pecu. Bald. l.fin. C. decondit, infér.
& regulare eft} Cùm quis aliquid facere teneatur, fuis
. impenfis facere teneri. quod ait Arch.can.caucndum.
io.quçft.3. BartoU.fi poftulauerit.D. de adulter. Boër.
decif 303. Etfi aliud cenfiterim,cùm ex caufa lucratiua
debetur. Sed cùm negotium commune geritur , vera
eft fententia, communibus etiam expeniîs aôtum fieri
oportere, vt cùm inter cohæredes æftimatio rerum
communium facienda eft, aut inter focios , aut viri &
vxoris hæredes , quod glofla & Dodores notant. 1. fi
irruptiones.D.fin. regun.l.q.D.fi menffalf. mod. di¬
xerit, vbi Bald. Alb. Florian. & quos Boër. decifji. ad
finem & d; decif.303. Doaria quidem fuis expenfis ta-
2 citportiones,hæres fuis diftrahit.Sed cùm femel fada
cil diuifio,& reformatio petitur,expcnfis petentis fa¬
cienda eft, in fine litis recuperaturi, fi vincat. Sed tamé
vbi partitio fada eft portionum ab æftimatoribus , vt
Vulgo fiunt, apud nos, non puto in expenfis damnan-
dum,qui petenti reuifioné non negauerit,& obtulerit
fine conteftatione,cùm nulla eius culpa, aut dolus fit,
ψΰ alieno iudicio paruit,& cuius nullum fadum cul¬
pari p>ot&,carleslottiffefentparlesprifeursfinhci Arr.
566. Et ideo de eo nil debet partibus imputari. Si ref-
cillio contradus petitur,æftimatio fit expenfis peten-
tis,quiacùm pro fine intentionis Içfionem proponat,
probare omnino eam debet.
d Par autres.] Omnino id quidem conueuienter, eùill
error,culpa,aut infeitia priorum arguatur} ficuti &c in
appellationibus negat Baldus remiiliones caufarii fa¬
ciendas ad eos iudices, qui femel grauarunt. Etmre-
uifionibus rationum publicarum,totidemfolét adiici
externi iudices, quot ante iudicaranr.Nec mihi vnquâ }
probabitur, & fi ordinationibus cautum , eofdem de
requeftisciuilibus,& (implicationibus iudicare , qui
ante iudicarunt , tametii quofdam adiungi dc his qui
iudicarant abiurdum non loret , cùm tanta fit homU
num a/xcuA'*, & ftudium tuendæ qualifcufhque femel
emiftæ fententiæ, cùm iuris errore, aut manifefto la-
pfu tam fæpe elicitas conftet , vt dilfimulari nequeat,
etfi de iniquitate iudicij queri nolunt , & ftare id qui¬
dem patiar} fed nimium propenfa eft aliena in fortuna
iudicij inclinatio in ea, quæ femel fiue meditatis , fiue
incautis,aut imperitis excidere, du error,contumacia,
& peruicacia propugnatur, ôc malum malo cumula¬
tur. Tutius eorum iudicium, quorum fadum, aut la-
pfus non arguitur , & qui alieni facti accufatione ad¬
monentur, v eluti vul(a aure ad officium.
Glossa 3.
1 J{eutftoninumijuamrennnciatur.
2 .An Rgutfito fieri debeat , Sans loties changer.
' S’il n’y a autre accord.] Sur la forme de l’appréciation. Nâ î
(vt dixi) iplî reuifioni,fi magna læfio proponitur,non
magis renunciari polfet, quam appellationi ab iniquo
arbitrio. aut refciiiioni ex caufa enormis lçfionis, qui¬
bus non macis intelligitur renunciatum , quàm pro-
fecutioni doli ab aduerfario committédi,de quo vul-
6 rationes.ex.1.2. C.derefcind.vend.petuntur,Bart.
fi quiscum aliter. D. de verb.oblig. Corn, conf.114.
lib. 3. & de eo arefta memorat Papa decif. Thol. 267.
Rebuf. fupra cod. tit.de arbitr.gîo.8»
Proinde fæpe quæfirii memini, an talis reuifio fieri, 2
& exequi debeat, Sans loties changer, comme ils difènr, hoc
eft: ira ne portiones moüeantur,, fed compenfationes
potius pecuniæ,aut reditus, aut fimiliii fiant deceptis,
Ioan. quidem Andréas ad Speculatorem, tit. de iud. (Γ.
fequitur, verf item quod hæredes. Bald.l. maioribus.
Cod.com.vtri. Iud.non mouendas portiones putant,
fed pecunia, aut aliunde fupplcndum quod inaltera
minus eft: contra, Cymis, Petrus,Ioan. Fab. Alb. Salie,
d.l.maiarib. Cyn.iterum. 1. 2.C.derefcind. vend, vfi
quidem ratione , quod hi fi ita fiat, euenturum fit , vt
quifquam contra regulas cogatur fuum vendere, &
Molinæus probat. §. 12.num.42.tit.de fendis. Et pra¬
gmaticorum vfitatum morem damnat *> qui in libellis
litteris Regiis , fuper talibus refeiifionibus obretis,
foleant concludere alternatiuè , (cilicer adreireftitu-
tionem aut portionis fupplemcntum,cùm præcisè ad
rei reftitutionem concludi oportercr.Ego vero neque
femper, neque nunquam mouendas portiones puto,
nam fi fraude partium, aut partitorum diuifio iniqui
facta apparet, & magna eft inxquaLitas, aut valde in -
commoda partitio, æquum eft eas moueri, cùm præ-
8îî3 Des Pi'ifàgcs, Art. CC LX I.&c. 8^
\
niftm {uhddium udüetfttio exciiflb, Ln menbtf.D. U
mciif. inod, dirct. Et &?e scidit adapta per-
tiûiiis pacte inucdcm . fti« ficn ■*««*
parns rcuicîttnçm.nec lancunmfcrc fundj pariem re-
|pc£tu lïimis* cioimum cotüm lëfc&u tocuis, quod
incîCôûniulcus nota^Matuiti^vlt, D. fcniiUroÎti
1 Ma:ui(is*ÿ.üi fttndo.D,d,elL-gat, i. ttarr,Lvxqrem,$.
EoripWain. D.ddej£M· Siilyc-Lvlt-D. dqmrittet. &
qycJ T ü .whlIIu >.<!· >-vgto, i-rui. 14· V clin i h Ji .1·.: u.« ia
adimpca iit v ni ex e on foc 1 1 bu s , eu ni duo d 1 en t , nui
sliquid needtar mm s «r , & ci rcuim s nus im p 0 - ;
Jnus-.cum compt'tidioï.Î ici poilé t-Quod dnn accidit,
ratio iuadet tnoQcri pu iriones 3 pieitim litigator rc-
dempris mcolnnbus ideg.it, vtitta porno mu Im pr*-
iH’deraivt» dim (cirée dcdicm.em ad ft ptrnne naquis
ptxcüdcnrt conforccittijiieta prçgùiurc'ï, cogendum
*ftimacioncm nccipcre itï gpnmia T Sç l^p'J râüa Qpc-
îafpEftia hominis l’ lUiditas reperitjitaudiilcntic diur-
ÎionûtCTECinplum pollùtTi^ttelbs^.u-g^Evnica.
nurn.fi- in rc iiaftu. &: item m prim.igen, qüÆll.iü.tuu
S.Quôd (1 mhii fca«4e acltnn dRntx magna înctmio-
di ris"arguitntn vtlrcfio reparabilis pétunia ,hlic reditu,
-..it adeo praediis cttirniij non puto rndjuigcnaiim ic-
tendre poflir, quam i coimubauc-rire point,
Mccuius. ÿ. arbiter- Ddamil. erci Le. cmiTi pnihiuq dt
compcnfa tûmes hmiu rçc<uuun,& cjî pc J|S ;K ,· ^
milia1· D- Famil, creit.i. ad rjflîcunn.C-Oimm,
K.miquod diciEiircohTredes partes Jhas fiÜI|. '
adcipeté in pecunia, L icimuS-C.de incfSie, ttftj™ *
diniiTUiS'.iii pirtûgii ü,qu te il·- ï<>.d e 1 oto i 1 1 reKrçi ^5
nitj ü'd ü fcmdtatU; W remn portionis ^ S; ^
iulum aliquid, aut aliunde r eparabile decOribaltiti^
pOmoncni , uteueiï ommum portiones êMCtntinbo ii,[.
quum cil- & irw;om:nrK>dum,nCt rici 3 c reqi u gn tüi.titg;}
induigendum , li nihil aliud ad teram prïtci
max ingenium , & Jirigandi cupiditatem
communiones in tntum expediat. Sed plctm^w
contingit > iïiitf tonfomum culpa tes haacÆ^jJ
cunid, arque ica Omnibus petite , qi.sod ι\αψ_Ά
portionem obuenerat: hk fi magna diininutio cfi
Ecdintégraii vmuerütatcm p'acriniomj ut>o«c{.ï'
dempto ι·ο y quod cuntubue adempmm tifp
nés de tore reformarij & nouas opotttit fictif,
tëo^fs quidem enorinc ecquod ei> adccpium,^^ I
^pitur de externis rebus ccunpcnLâiiorjfjn
cuites de cil.
Article C C L X L
a n τ 1 e. N execution quand meubles, & immeubles font du tout di fcuicz, qftÊiÜl
tm execution3 fur les .Jcbtcurs des dcbteursJdHias dcbceurs appelez,
Cons,
ύ N cxcamonc qumâo mobûU , & immobilia fim pmnmo άφφΛβϊ extern
1? i tore 5 dektatHM} ipj !f thbttonbtis vocMn.
Glossa. C
j PtfiiÎjiirTtti weijutùfuüjt*,
1 Fit ^rrejinnt lîûii SXCiitUt* β AihiUrpt nw f ί/βΠϊ^ί, rtJlf
ft4gitnu
Hitc olim tiiicufïïoMÎ neccHTcas, ex i tire Romano
fuit , quarn Ordinatio Prandia ReglHuJlsdri anno
ΐ J39. Sed ta nteii per ea m Ord m itio ticm non eSl· 1 ah) a-
ta parrftdÎatiüin caTuimi dilpo lï i j t) ind uida Tpccia] 1 -
b u s de cauFiS, vt au* tlt3 Art. 114. de 13 j. Iliam ccrtè
ambagioLam de iure ante illam ordinationem pler-r-
qu e Dsnaitia: tii ftiiltTunt t quod Papa de J tris ce llatu t
iuàiamtumaetatc. dccili iSt. icjûS. tfcTuaq. inre-
rraCt.^,S,gto,^i. num^'ÿ.
1 * Sur Ici divtfûTidtt deÎHtmfu J I J ιρΓίΐιιι ex Romarti) iu-
Γί’,ηιΐη prius dcbicorumbonapignecaiiturjilianiJt-
bitoru m Îcc uodorfi| idd^atncc Fiomitiali Qin-dii
fii.vrlpnua, l.à Ûiuo Pio.ÿ.in veditionL-. Ddtaini
Γ;£ίϊ liiue-rfüm quiddam de fuûptiusitin tur- MiJkî.
tnd iî tit. de occut. Excipiu ni , Ii petfûtu debirodi
non foluendo dicarur^auc fugæ luipc^ide^no· l^1-
L mulie ri . D. d c leg. ■; ( m mi 1 1 £] 411 o cd II non otutf dii it
pei eieçutioncni > fçi via Arredi , vt B.iirrdcq qud
ipfum pL'Æilitj cautione rcfolmcuT, quod venin»,
& notara te je Dartolo, PapadcciFifjr.
Diicuila aurem probatur renuncbttone, -nif-f·
latione Appatiioxis.Bait.L ftipaJacia-ÿi inbet, D-J:
oper.fto.nutician Boïr.dec.iP 177 . T Iraq- 5-S·
Γ3 L mi , 1$. M tl LU s fun omiià miùrmationt, de ffl# ,
débitons.
Article CCLXIL
Anne, V A N d la dcbtc du fécond debrem tH; 1 liquide b par obligation^
n™a |(Mp ou aurremenE, É l'execution fe Üx&. promptement furladiclc “core ! , L
cqhi, qu'and'dlen'efi liquide on procédé par arrciÎ far icelle iufqucsacfi^·
le loic hquidee,pcmr ce Liiï en auoir execution*
QFdWi/ΰ debitum ftwndî debitoris cil·" liquidum h oMigatiùritsAut wdicatû,
Vfta * c execHtbfierfldtimfiiper di chm âcbhim Et ψάη do n on eft liqtddm via *
proceditttrjttjjcr dlnd t danse fiterit it^uidatmi , -vt hoefatâo tins cxxavxnm h& & fl >
creditor.
Cî-oî^a
Des Prilàges , Art. C C L X 1 1 1. %66
Glossa i.
x Différend* exaftio donec Auditu s ftt primus debitor,
i Licet pignerare debitum fecundi debitoris.
j Difcufio non neccffaria ante pignerationem nominum.
4 ιΛη debito fecundi debitoris pignerato , difcufio rite fit
pendente proceffu crc.
s liquide.] Adde, & confeffee : nam in diffitentem ne-
cefTaria eft cognitio,&: fententia.
b par obligation ouiugé.] Ex regula Articuli 263. infra.
I c L’execution fefaiil promptement.] Hçcexecutio non eft
faciéda realiexecutione, aut captione bonorum: nam
hic fecundus debitor non eft obligatus creditori cre¬
ditoris fui, ideôque manus in bona eius iniici nequit,
nifi vocato ante primo debitore, qui eft creditor iftius
debitoris, & fententia obtenta, cuius vi hic fecundus
debitor liberabitur ab fuo creditore , qui eft debitor
petentis , alioqui iniuria fieret huic debitori , qui re¬
maneret in obligatione quandoque exequenda , Sed
omnino in vtroque cafu per arreftum procedendum
eft, fiue liquidum fit debituni, fiue non, & differenda
. exaftio, donec ahdiatur primus debitor , qui intérim
non poterit exigere, quod Bartolus ait 1. nomen. C.
quæ res pig. oblig. poffi Sed manu inie&â in tale de¬
bitum, non poterit debitor fuo creditori folucre, ne
iterum folurre iniicie»ti teneretur: hæcfrcquentiffi-
ma fori formula.
z Cæterùm cum aliud in bonis debitoris non eft li¬
cet id pignerare , etiam non difeuilis bonis debitoris
primi , probando in difcurfu proceflus infoluabilita-
tem per diicuflionem , vel alio modo , nec fatifdatio
exigitur, quam Bart. requirit, l.non folum. $. morte.
D.de oper.no.nunciat. Félin. cap.cùm Martinus. nu.
40. ex. de donft. Caft. 1. heres. D. ad T rebeL Nec vtimur
fententia Imbertilib.i.inftit.eap.jp.qui non putat im¬
pediri folutionem, aut debitoris conucntionem per
arreftum extranei.
3 Proinde hic textus, non eft fimpliciteraccipiédus,
fic , vt omni eafuante pignerationem nominum ne-
A ceifaria fit difcoffio,hk enim intelligendus eftftatue-
re, iuris difpofitione fimpliciter præfuppofita, cu alia
obligatio non proponitur nominum, infpecie. Nam
ii nomina ipfa hypothecae fubie&a fint creditori, ea
ηδ minus pignerari poffunt , quàm alia bona debito¬
ris, ratione exprelfionis hyporhecæ talium bonorum
in fpecie, fine difcuflione aliorii. Bona enim ex æquo
obligata , ex æquo pignerari pofiunt , nec vllus ordo
eorum eft inter fe , etiam præfuppôfitoiurisordinei
hæc Bart. l.nomén.C. quæ res pig.oblig. ppiT.Butrig.
& Iacob.& Ar. &c Bart.l.hæredem. C. de hærcd.ad.
B Rom.conf.416.Im6 nomina debitorum tam veniunt
in obligationem generalem omnium bonorû , quàm
quælibet cuiufcumque generis alia; Quare præfuppo-
iitâ obligatione concepta omnium bonorum, fruftrà
illa claulula, quam formularij adiicere folent , à procé¬
der par hoye darreft , neantmoins quarrefi [iit diEl· dernierc
execution. Nec hic textus aliter cenfendus difponere,
hoc ordine conftituto qui ex iure decerpitur. Sed in
terminis fimplicis obligationis loquitur nullâ præ-
fuppofitâ obligatione generali omnium bonorum,
nec difcufiio necefniria,quod Specui, tenet tit.de pro¬
bation. & rurfum tit. de oblig. Et fi Baùhd.l.hæredi-
tatem, aliud fentit.
Sed ponamus, vt in terminis fimplicis obligationis 4
£ requiri difcuilionem , an fi quis dire&o debita debi-
^ toris pignerauerit, aut manum iniecerit, pofiit eam
facere pendente proceffu fuper arrefto , advaliclatio-
nem aftus fadi,<x obtinendum in caufa êx eodé pro-
ceffu. Etpoffe putat Angelus , auth. de fideiuif §.vlr,
& Papa decif.431. placere ea fententia poteft, cum
per a&ionem proceflum eft, & de difculhone non fa¬
da obiedum, ita vt, ea fada, lis iudicari poffit, veluti
prçcelferit.Sed maior dubitatio cùm per exceutienem
proceffum eft, quia hic adus nô recipit validationem
cx poft geftis. Sed tamen ex æquitatc,fi re verà in bo¬
nis difcuifinilreperitur, verum efie apparet, quod
exccutioni caufam præbuit etfi adhuc ignorabatur :
Contra, fi apparet elTe , vnde aliter fatisnat creditori,
quam à bonis obligati fuccidaneè.
Article CCLXIIL
BN peut faire execution fur belles baillées a à my croiiî:, pour Ια part k artic.
portion appartenue au debiteur. Et fc fera b eftimation de ce que vau-
dra pour lors làdi&e part & portion:' faufau portionnaire Ton recours c 0 N ·*·
à l'encontre du debteur executé,pour fes dommages & intereftsi -
pOtefi fieri cxecutio fuper pecora data a ad dimidium accretionis pro parte φ portione ad
A debitorem attinente. Et fiet b eefiimatio quanti 'valebit tunc di fla pars & portio c faluo i
partiario regrejfu contra debitorem pro fuis damnis & interejfe ,
GLOSSA;
i Bailler à my croift, quid^Crt. inteüigit de corpore
tndiuiduo, non de grege çrc. ibid
i ïufta aftimatio prxftand* partiario.
} Quid fi res fit communis non amy croift.
4 Fraudantis gabellam pars tantum in commiffum cadit .
î * my croift.] Hoc eft, ad dimidiu accretionis. Scho-
iaftici Itali feriptores dicunt dari ad focidam , cùm ita
dantur, vt fœtus, & frudus participentur, & cura,&
euftodia accipientis fit /periculum Domini, Hxc
^îrgentr. in CenfiBrif*
difpofitio intelligitur in corporibus indiuidüis, nam
fi numero diuidi pofiunt, vt grex, & arlnentum,
arquum eft audiri interceifotem prouocantem ad di-
uifionem, nec partem fuam diftrahi patientem, quod
olimiudicarat, Ioan. Andr. ad Specular, tit. deexe-
cut, fehteht. §.i.verf. quod filiusfamilias. Sed& im¬
mobilia cùm capiuntur cum alio communia, inter -
ceffores fini diftrahendi audiendi funr. 1. vit* §. & ne
ex communione. Cde iur.dom. imperr. Hîc omnino
ratio fequenda eft. L fi finita. $ . fed fi in plures. D. de
dam. infed.
* Efismation de ce $ ut faudra.] Νδ fufticit ÿmir offerre *
A r T i eT
CCI lit ST,
N π* Λ*
CiH».
26/ Des Prifages. Ait. C C L X 1 1 1 1,
ρκ,άη,ςααΐ , firi M> Λ ni. & ipun^fcd^
κι ifti^jo.pcïftitidüebii, quÎK^um nondt, reilc^Lcoiin^.tt<faKiJttH*cà^ ,
O tti
1Î.1 ,1 1 M 1 I J- »1jO ‘XI CfT i ' J.
main pfriitaliiflûfenûi
ï c Stiifè# bittiiMiHwfin nam,] Debet mm parti**
nD5 cauere de Πια feifto, cùm ewftCKtiam dcbrïwod
il resdumtrau communis lit , aliier φι^ιη ex fcads,
dnbili *&<> non ci «mmâm/cdin ex Ira ,
cùm ïiüllus compatis imer cos grilus lit, neccubo-
tiia debeatur. Sot fie, quomodo foCio dicur aâioi ex
eoquodxb altero mS admifltim fa , inre commu-
ii pafeendi. Cd c p a Ü . vbi D ü fraies ktt Ans^tur'
&ACU focictatis,& fodd«r.
Vidgb inquirunt, fl vnusde focsinnfp^,^
fubicdiitn gabelle, 6e eamnon fbluk,. atif^j
pars Lnridat iti commilÎum , & non putant,, f^p,
patte fraudantis tan cira* ifràudunii, Ç.i. ^ J?
ci. vbi Barcofns Latè, Bcrradiin. lit>. dtgabdU, jjjf
nanvlcimæ partis, qiucft.jo.
Article CCLXIÎIT.
[ovte condcmnatïonjOÎi luge1 doit eftre exécute* 6 nonobftanc quelcotj.
que exception , qucvpüdroiipropofcrlctieb£cur3 s’il ne la vérifie prom¬
ptement en baillant caution.
QVmu conimmtlo Mit kdïcdtitm 1 extatthm mandari débet , k non djtmt t
ψμ* çx c çp ti on f* ψίά fti débit or promonere vellet , ntji eam probet fiat im d.mâocâi
CAitikntnt,
pjwnutL· iuantintrtii prabAtw·.
Quod hkde fcn[enniî,&:miicamilitüit( Èn obli¬
gationibus ex comntbtt (Uiueractktm an ce : Arc. ijf,
ELI entm ïquavtrittfqucviï , ilcgt attributa inftru-
menris,&: condcimiariorubuj,cji confenfu.
• j}ott φ* extmit* J K î fi fit appellatum, ail e ex cogni¬
tione fufptnfuiu. ïmmenfa cïtimicriahuius Articu¬
li, quam ptofeiTa opera, quidam exercuerunt , vc Rc-
buÆus.tii.ord. dcfcm* cxccut-d: m ccntniâ ibur Bc-
tjçd. de Barris j & Auto. Mafia δί fpariïin ali],
^ iïintfiftAni ^wicepf|Mf txtepttcn.] Infiniti DoÆtorum
traAtiui funt de ftaruto omnem exceptionem reii-
cicivte- Certi orrmem t x&eptione m omnis Jfçntcnti a
B itcipirptartereas, quatiudicaîuraimpunànt^
quibus tift fub indicaro cognicum/cd nulli rü,Kuda.
ne m in pt ï fciui itnptf die* aut vc le q.iui Lfor, ginsiliù,
nem m.mus ,πίΓι peréproria fïr,&: iüluctonjs pûÛjH- [
dicatu fâârdr & üicûiiünenci probe cm. Ses de roquoi
ïncominenri probri] dicatur, Kîe cbncxoïaerJiu ^ dt
quo, nos alibi, &Tiraq. iiiLft vnqinm.Yiàoinmi
pu. ?;v Lud. Rom an.con lil^iî.ali j. 1. j- $-C0n4caiâiriïn
n cm. D. de re iud , Sed in eo muld experim wbm£Æ»
cü pro r art d n e pr oponn n c fua ί d mnia. Noî incoaci-
neo re probiti dicimus, quod fcripco, atirûffisima
partjs^peciriiii probatur, aut ίί quae ex iplbiimmcni-
to, aut icnccnttai fubftancia oritur: nàïnïÉWiftçttJ-
b.iricmbqui refebi poibmr, rarum eÎî iidcmlnKtïài
impediendam iudican excr:ntionejn:(lc atruicatuni
mrcrcciltouibus diximus, A:t rji,
Sequitur Titulus 14.
Ί>α appropriants p-ir Bdnmu* e y prafiripthns.
M A G Ia
MAGISTRATIB VS
ET IVRECONS VLTI S
PER BRITANNIAM
AGENTIBYS,
V M ego pridem notai in tus nofirum cïuilc , & patrium infii- Anno i tfs,
tuifjem , hic mihi de eo iure titulus pracipue de le fl us efl, qui iu-
flam commentationis operam pojcerc 'videretur , de his fcilicet
quœ lingua patria approptictnens,ScappYopi\anccs, Grœci
iSiaa&t appellant , Latini vno quidem verbo reddere nonpofi
fini. (Juius argumenti nouitas , & infolens traflatio externos
homines , qui Je rebus iudicandis applicant , tam fie pe perturbare
fiolet, vt cum vim, & poteftatem antiqui moris non iiitclligant,
vfum etiam & au florit at cm obtinere vix quantum quidem in
Je efl, patiantur* Et quando ne nofiris quidem hominibus res e fl: ex toto perfipefla, ni fi qui diti
multümque in rebus agendis fiunt Perflatis con fidium fuit haede re, quid intra triginta hos an¬
nos mihi cum confiultiflimis conuenijjet , tradere, quid experimentis comperfiem ipfie , quid
celeberrima tribunalium de ea re obferuajfint ante. Ne quod nobis in commerciorum ira Ela¬
tione egregium , & eximium efl, id fine luce , & comnionfiratione !>fus & A fiurpationis ta¬
ceret expofitum imperiti cuiujque dubitationi, & Opinationibus·, in quo cum fi occa fio fieret·,
oflendam quid vfiquam peccetur , tum quantum Romanum ius illud, quod regna prouin -
cias au florit a te, fy maieflate percellit , hac quidem in parte maiorum noftrorum prudentia,
ft) aquitati cefifirit. Nam etfi fateri cogimur deberi ifli fiortaffie fia pient i a , eius etiam iuris
quo vtimur, principia, illud tamen ipfium nimio cultu ( Ai infeeminis fiolet accidere) apertam
in noxam degenerafifi agnofeendum efl. Nec falso ohm ficnpfit ^Arbiter G? et ronius. Ego
(inquit) adolefcentulos exiftimo in ichoiis ftultiifimos fieri, qui nihil ex his quæ
in vfu habemus , audiunt, aut vident : fic (vt ego quidem fintio ) ifidm fiapientiam dofli
quafi non verum fit j quod Arifloteles dixit, res loquitur · finem huius fidentia non #
yeù&iv,fied praxim , fint ifl.i arcana Themidis , aut Ægyptiorum infanda (qua non im¬
merito alicubi fic haberi irridet Cicero ) ac non potius controuerfiarumincernicula , & tru j
tina de rebus fifpè vilibus , & his qua in l>fu ver fantur , & oculis , & teruntur manibus ,
& pro materia habent fundos , corpora, & leuijjimafiriuola conuitia nihili , gerras, fi non
etiam fartorum cum fut oribus difeeptationes. Nam de Ducatibus , ft) Comitatibus diu -
flriores controuerfia , et fi habent [ape aftus difieptationum maiores, iure tamen non alio,
nec prajccptis dijflmilibus terminantur: Sapientes quidem homines piget talis artis mentio¬
nem inferri , quam nemo praftitem , etfi non nemo polliceri au fus efl. Nam iuris autho -
res , ckm dicunt hanc artem ejje boni, & a qui , nominibus fibi blandiuntur : cum nihil
Urgetur, in Conf Brit « Ο O ij
g -7! Epiftoia. $7i
alittiilît hœc difiiplin&t qtMmmiMmmcarnwniw rt£L· informiio, àquibm fimm.
tur principia d.kcrncndi *ψ· /#ί*ήρ, wfl, CF ύφ, Ι,οηφ , Undt iiîjJ;.
. i. j _ J.î/î· rffif feriri- Abortent. Cum Art an Promut tint
acti*
iert
tifrpfmcwia aijemiertui j ^ ""T . J J ^ j ' , v J J ^
atteri dure , oporteat, Cum artem promittunt, ai
t# nu&s ixpeiU fw ai/ Seneca.) q«.im fi ifivfàmtunui$n ftdmdt w&rt&toU
adorit infinita tmgefiAmeteria, dum jm qttifqntfenft pro iurt obtnuht^mUMm^
perplexa, AifSdcntU.midu iniquo, & docere m ffjftstrc, ordine ad dijeendm ( ipd®.
L, i „«*4 „Λ. £f/r #W»ms f/.Wi ίΰ>ιΙ<πιΐιΙ>:ΐ(ι-ψίν 3 fd cum ad l/yï-ctr-cf; , &
CICS yemtur, multa dtjtr.thendis fULà^incnta, nec eadcmfiam Je principal ttf, r.on J|.
mdihts. dijlcmirunda , iiuQamitm (faner) non minimum prxfidim amlt.
rit, fed rtrttm aidants , & expérimenta , maximum. Nam dumjttrifconjtihi aliadutfi
aliitd . 'jimantnr, fchola alla Asm contmdmt , Jmftntnmfgutt & nfigunt , de hma,;
in ctnijjbnas fecerunt opm.sticnci ,&tx ndem armamentario tela ingerere& ngrmfc
encre: nec cjwfqitam ram dftrdum loquit»r,qam authorem citare pafitdicfi. Std qmdm
pleihmtar Λ chiai. Fiat face conflagrant np \a Djnafi* , fed dû alüs magis,qm> ™fra.
fia iUk iJU fispicnria excolitur, arguitis, oprrofius, ilU ponffmitm ,ψ£ ms iflud LzUij.
îIïuï funt complexe : Sapiettiifihn^ cenè quidem ge niwm^m axi mam ùm partem vt no¬
xiam wf rasidcfpcxere* & i^gm wlm Μβΐϊ,ψπ Μφήχ; contradixit Sdm,fr
fchoU aheri ait cra3 quaquefufiimanm attcxmtyaextot^ontexui î dejmmdimfim*
tlicius fit a j ccrtiksjmlms Ad yfitm conftitummt. Sgo terte tot Um mm m iflis 1 νφκ
multorum annorum experimentis φ actionibus rerum acficjjus ,nec *vlU aetatis purtt A jjk
feriatus j omnibus bona fide pmèico* nflfc io quam no plaufibilmrjn iftoiurc mulrarefleffl
fkbhnter videri tradit^ fidtamm m RefnMdt bene çonÜitm a maximam emfmwhto
filbltco perire, mintri, & obfihrfcere potito fmffi, m dum fihoUflkorm bommmm
0· cogitationes probem, qtti ea quœ ûîm pcrhrmt & penfifi oportebat Λ ηβαΜφΑ.
La, CjT c 'nebris eruunt > velutt magwm opera: pretium jaciant , nomclLtt Awm , ahti
-i'i' rbofi s,p upn antesfiafilic.i ediê$$rxgn*ticeLS abrogati mh Mw »
tllts Ad dhiones rerum qumnmdikt fla vmhat ili otio wmtâuwt. Qmbw ψώ» ^
Lfimes infafiere, dum mdws nihil conari poffmt, patior^ opto/ut mdeprpfidkm ^
rmtdd meliora confirmanda eum o fto & aiïioncs mu poj&ntf raptem quodam in ffljfj
tronerfiis rationi au cloritai veteris' diBi accrjfit 3 nnigut Ύί premuntur aduerfanto ^
adfirm de dteno, prêter fiwm finfam. Sed m vht didkens ■> a^mfani quibus mp*
lnt2 in operofis voluminibus non multum ejfi quod adtuuet pfum. Nam quorfim ifi-tfi fi*·
damnamt3fi etiam ipfi mÜores contrariis auctoribus lacerantur ,xndc cuenit Mfflwttg· ^
rum acumine & otiofimm hominum cofitatwmbto, & Romana tndoL· mmim ejje
fltpientiam fiam (quando fie nos loqui docuerunt1; opinatam , quou jotu Jttrifiottfi 'I/
v jlendunt j cum ni klns fias fubmde fuhtiL· fiparant ahxtih. Quarum rerum
dcr x't occurre i y dvntonflrabimus txtfint bono gentis n fibra mas. imo immutat a > fâttyM ^
abrogata magno mortalitatis Icu amento., et fi etiam nimium id e fi j quodfiapcrfi* Cugrit ^
rem fla fi: fc i tare t iterum Erynnim φ ciere ab infiris. Denique et fi multum QrnAm^_
flts jhuhtt accedit eruditis , non fine caufia tamen fiugiendas elocemus fiai ims
ritum complicationes > illud cent optime fi nihil amplius quam heredum
mentorum fokmnuates pfubfiktit ioncsyfidcicommijj^ FahdU^ PcgajUnttjfi | v L
a ccrefimdi mra, tranfm ifJwttCF, fuit a m t caduca, io no rum pojfijfiones dm er fis U J ^
quantam litium "voraginem xno verbo fifltilimtis : Ne quis deinceps rerum ^
motus J aut facile de hoc mftro mrefenfiat t auttllo terreatur. I pf* qttoqto rtrtirrt ^ f
(d/ ajfinhnes, qua: no cira hoc loco traéhitio e fi > prudent ito omnino > csrùujfiw £ W ^
deprehendet a ma luflmtque ea Xtinam ,nec tam multa de cena veterum objcTStatic *i>
Epiflola.’ 874
non fuoJfWm>in hmcœmim incidiffm* ^ideo plenius coaÎÎifium us attingerent
■Lœ ongmifua, fi ψα fori pofifet, refiittterentur, ψο in genere no fin font Ιοαφροβφ-
n#m qualitatibus W auÛore f & acquirent c, de mulis vew , fiÜk a prxfiumptk , puta fi-
u,. ( dimifonibus , de funeraticiis j de rcahum, & perfinalium prœfcriptionibus a de ock -
dp* deJiuiduitate approprimcntorum Λ de mala fide, ds praficriftionibus hypothecarum ,
demie talibus 1 m quitus cum vulgaribus fententm nudiorum congrediendum noks fuit
(Àe ipfid fiofi c R amant mm mBo rites in Sffûfitim tm reuoça nda , P λ et ψιμ fiapi mi 4
ditbim fit, quani gentes non mnes probarutinnk dignkm , m exïfimationi honorati eu-
ittfititam quidquam detrachm volumus , miufimodi omnes teks φ opto > Vf in hknil turc
reprahettdt pofifiit . Sir primi tituli φ' ordini ampltjfimofua au&oritas, 0 veneratio , fit
tmrkfmd tM&jue dignatio ,/natcM de rebus ipfis efl, nec quid ittd icetur in qua Bione
ê , fJ quid de vmqmquc indicandum fit , quidve debeat m conjura φ Ntcipfi qui i«-
dicant fiL fin fid pro legibus fieraPt r haberi volunt , cum aut Itfit, autatate* aut iittrkplc-
nias infiruPlï , aut cogitationibus meliorum adiuti iterum de hifdcm confieri non abnuunt**
gfi vero calculum non raro reuocant, nec negare poterit quijquam > eut cerebrum non décrit,
quadam hkdki3qu& quamlibet obfiinatè opinate mentibus* pojfint aut remliere^utdenud
luris dlcmt> ekere- Smèofn homin&m certi* &Per sxPerim™ia r'~
rum duratu libera de rebus indicia Permitti atqmrn cfi. Quare tot annos inter varias re-,
tum acias vtrfiaum , nunc vero φ dijfimntm aquis mentibus legent {vt fpero) cordati ,
fauebmt linguis eruditi , patri j certe luris ihidiofi non ingrate hanc nofiram curam acci¬
pient-, & id qualecunque eft$ quod damus , inter tnfom temporis 0 mafias occupationes no,*
fimtam multas exctdtjfie gratulabuntur.
ryfr.finir. in Cinf. Bvrt»
OO iij
TITVLVS DECIMVSQVARTVS
DE DOMINIORVM A S S E R T I O N E B VS
p £ R. EDICTA, ET PRÆSCPvIPTIÛNESi
T l L T R E Q_V AT 0 R S ï E M E,
D?s apptuprhtnccs far bannies* & prœfiriptions ,
PROTHEOaiA IN V N I V Έ R S V 1Λ .
Φ*
JE 'ftii tr erçgfl dp P r$f)T J pwtt/ ù TUTA+
LtgHmitrsfttvAHtn efi iuÀhïntibx* p<
ΛρρΐορήηΐΜ toTHinfïtcst:· du*,
P r fin β utr# &rn*nniii dt4^p-*prmmiit.
dt/flun rwm 4U-!tn<!fiv Mquiritti r,
SjflwifflÎWfSrMWJ tgntf-WftifupiTi*-
7 Fttitn H* prjfcTtLcmlï iwplitAt nnjjpjitmfméi
S FtdfmptïetiHm βην tY dtn^m j nrt<
ÿ ^fn Tiftt ttifli di*b,
ÏW r*i b
10 prttfirrpüi * J(Hf lff« JUttMÜ ^
r. habet ius noflrnm patmim fan- A Ôida^etniiFos de legibus cenfere,. & élite tadÉuia
ttui s , ml p rudenti ns à m aioribu s re¬
pertum * Îpàmquüii cil: hoc titulo do
dominiis terum, aut acquirendis, sut
I afferendis ivcitÎiL’iuscojiiHntiü, iiliI-
liCatitio vcilior ad comm ercia il· a h i-
licmia jiutlitis (id cil moitaJhim crucem) finiendas,
autpr-x {beandas. Nihil contra qu bd h pmines cXEcr-
Π], qui rx tî-ïo fcniil 1k vermçulo Rio iutc aliéna in fu ¬
tuta «ftuüsütt magis Έ aut vellicem , aut v crû propa¬
lam oppu^icm, Quo magis Cupientes homines qm-
bu$ reip, noibræ & patrij iuris cura cfk eniti conucnir,
is'Rvt çonftameti-ίί ohfirmarè recméanc ac meantur,
neque £îbi vnq^am anelli tam falutarc maiorum in¬
né orum pariantur* cni Et vis affertur * comidli omnes
omnium ictuvi tâtes s ve Imperator Tramitis Epiitola
quadam ad Phniuirtloqiûcur neceiTe eft* & arbitrio
iiilRbiblfuni cumEque certîiTimas ha dic nu 5 regulas*
jRxamquc iuris optimi cônÎHcuriotteiri dedi,, atque de
auiris fedibua idemtidem apud iniquiilsmos atbitros
decerni.
a Reü é s n hb. de rclig- ChriiL Sandhis A ugm fri nu s
eïYctcribus antedtdum rttülic, ludicantilius noti d-
ic petmiERni deconditis legibus Ccnfuram: nec enim
tantum 'illis creditum , vt de legibus, fed id modu, ve
IcCundtirtÎ legEs indicent. Quare infblcnt is audacise,
Û·;. remeritati s p I e nu m cft eo t luti F.i dtu n shq!.it bus ea m
Jexaut mos antiquus obbeitur > protinus in legem
i piam incummt, non aiitet quint canes eETer,iti iu la¬
pides incuSIbsj nec i’e ei ftibiici pariuntut, ii înqukût
an fic-legent ferti oportiu tir , an latam obtinere, Sic
pn ita iccLiia aixeilui lî ;vd iu.ivn cC Sinam homines am-
birinsc YanL, bc apud impcniiiSmifin rerum rribuual
eo gu π : Rpiente-s □ 0 s culi fa 1 1 1 d ice res Se in dices U· fc-
rüiit pri ici a: tu , btbb Ld e admi tat es tu 1 η I n iciofo s Fui i ! e
pr.oauos , ceciorcs hiteriiD ipEi talpis. Mnms vero id
quidem fer cudunt hommes adolcicentes , vixdum ab
li bi arrogare de Itis , qi La1 niü v fu A es.pcnnicd; :cà.
parare 1111IU cuiuiqu a m quantabbet mdulbipallir.
( Vudttiter Plâto in libris de legibus Jtans vdiptuüàa
omnium in kia rep- Rncin legem- NcqHiiep,
mquic}audeat inquirere, rette ne, an ftcui Ι^νΐιηι-
di uc babcantje d li cuti 1 diis rrad itas/të lutiU k dd-
ΐίτιΐίΐΐ'ί o porte te j feries veri» quibus ea de
amplius pfrmittitj pirfcrkribns imicnibui^bv^J
imtîigcre, aittdiiTh ere vetat. Hxc prLLdcnrci horre.-
nes moleftè ferre mirandü non lRjx-i: VÎtùJÎocà'iÜ
facere agnofomt ]iJ3qu.i paucos ante annos lititfp'
B pri mei it orum argn mento talibus af buris Faittnlh'
û.atir Se i hoc aiti pl i ili mos cicrn s , quorum iLtaoi^
cft , ferre non conuenit* de quiaprudcnon ίίΓΓ:^τη
vfuplus pollent videre oportet, ne imguiDrasniii>-
minum depr*i»E:tindieiii maiciru üiÎbriitïi-»H«W ■■
iiimiaccniêndi licenda deducam* quam fetb rab11 1
pofeit ! neve experimemisvfurpata, SivetcniDi J^j
et ori tat C commend aca pn-itens J tiutatL: i □•dicandi PÇ
tumpîamr, quotum irta debet ante omitf ? eJtcicgn
la , vi eadem femper de luhirni ivtqmd.vrneiveTvn·
bu s di cebint i 1 n dicent i p ii am e <Liu md 1 cats>
_ ti.mtitr circuuftanmtLirvi piætcxm, rjiiiquidem ΐ!·|
^ v rge an t, difcidi a reguli s, qui nunc obteii tus 1^'
i n ikbi li r^uj V nd e lei cc rtiflnit» F eri i ud kh 1
catihiigantLuniauftis tali illice nece l fecit. , j'|
bilis de eo eXEat Ariffotelisfencem ia ψ·\· . I
Prouidtmdum (innui: ) cib, vr qaim ίκ n PqlUT' |
ei [)i ira Linet ut it an & ! i bsdm:. magi llrntu 11111 ^ " 1
rur* et Et quidem neccEfctlf fidei & norioMJ -^l ^
tium quædam commi itère , vt videant iti hr » ,
tir/^-taaur non hth fit res, fumea
ii s l\an du m ï udici > q uia talia prEuidcri .1 1 ^
non poil mil- Hxç Arüloreb^quod
cet e Colent iu s finitum elle debere *^l3t3r
pretarioueiopLrumqsicvEiaiTipctnLihsnos » ^
877 Protheoria ad tit. Des Appropriances. 878
Quo aufu neceflè fuit, id quod maerentes videre \
cogimur, accidere; id eft, cœlum terræ mifccri , agi
) ferrique orbem , & horrcfcere ipfa quoque fydera
aipedu eorum quæ defignantur, cùm auitisfedibus
proturbantnr coloni veteres, in iudiciis vero præclara
lùdificatioiie iurisexercentur latrocinia, dum nullis
legibus tenemur, & indodiflurii cuiufque patemus
arbitrio, dicam an furori.
Singulare eft (opinor) iuris Britannici inftitutum,
quod approprimentorum formula vtitur, raro finiti¬
marum prouinciarum exemplo, id cùm fieri externi
homines audiunt, vix adduci poiTunt,vt credant non
aliquid ex iniquo efiTe, quod talibus inftitutis credito¬
res, ipfique adeo rerum Domini adionibus excludu-
tur: nec tamen alij quam négligentes aut fupinè igno¬
rantes, quod omnes fciant. Cuius moris tamen cùm
exempla in iure extent, ipfacjue in foro quotidie vfur-
pentur, mirum eft quibufdamdifplicere, cùm nomi¬
nibus penè tantum mutatis, reru & iuris (quod idem
ipfum fit) vfum reprehedant. Quare cùm videam ifta
interdum etiam peritis rerum quibufdam in difquifi-
tionem vocari, & intelbgi ab his conucniat, quæ de ea
re veterum fuerit fehtentia: faciam non inuitus, bre-
uiter ea vt intelligatur. Quod durii facio nemo ex to¬
to voces à me latinas requiret, ea in tradatione quæ
priuatis geritis noftræ moribus inftitu ta , à Romano
iqie , quod nullum tale fuit, latinas voces, & reru do-
mefticas appellationes nequit mutuari. Quamobrem
patriis me vocabulis,de rebus patriis differentem, bo¬
na latini fermonis pace audient, quires potius mate¬
riamque iuris, qüàmfermonemfpedabunt: défunt
fui latina fpedantibus authores. Liceat approprimen-
tum, & appropriare , bannire, & bannimerita ex vfu
dicere, quando latina oratio ex toto ea præftare non
pollet, nec taritumdem, quod & fi poflet, non fuit
confilium legentem vocibus νη\υσύμοις remorari, &
multis feribendum fuit, quando vfus rei promifcuus
eft. Quod confilium igitur maioribus noftris fuerit in
conftituendis Approprimentis, quæ vis eorum , quæ
ratio conftituti fuerit, differemus.
Cùm ius omne ciuile, quod appellamus, fiue Ro¬
manae duitatis, quod commune appellare iblemus, vt
multis gentibus vfurpatum, fiue cuiufque ciuitatis
proprium, circa res aurperfonas verfetur: confirmata
bonitate Dei hac in orbis parte libertate , multa iuris
immenfi materia ex vfu detrada 8c præcifa eft , ne in
ea cogriofcenda neceffè fit, ius profitentibus tempus
confumere. Conttouerfiarum in commerciis de re¬
bus feges ingens relida eft, quæ cùm bona ex parte in
quaerendis, afferendi fque rerum dominiis verfetur,
praecipuam par fuit legiflatoribus eius rei curam efle,
quando fine hoc iure confiftere nulla duitas, aut fo-
' cietas humana potuit, vt certis fixifqtie regulis haec
iuris pars conftitueretur, quarum obferuatione plena
ôc optimi iuris, quod antiqui dicebant,fecuritas quae¬
reretur.
5 Ergo formulas aid id duas maiorum noftrorutn fo-
lertia reperit,vim confummari, perfedi que iuris. Ap-
proprimentum ex re ipfa appellarunt, prioris formu¬
lae folemnia, titulo, pollefflone authoris, & acquiren¬
tis, bannimentis, ex more, & renunciatione Appari¬
toris (quam Cerrificarionem vocant) conftant: quae
art. 26;. 1 66. ôcifâ. defcribiintur: ea forma iuris pa-
trij & Confuetudinarij , quàm maxime propria eft.
Pofterior titulo Sc quindecennij vfu continuo perfi¬
citur ex art.266. Ea vero a præfcriptionum legalium
turc, penè ex toto naturam ducit, nifi quæ paucula
Confuemdo , & vfus in ea mutarunt Illa per banni-
«rientavt expreflum, pofterior vt tacitum fe habet.
quia in priore eximia vis &rpoteftas Bannimentoruin
eft,quç vt femel rite funt i n t er p o fi ta, n ull ac u i u fquam
de abfentia, ignorantia,aliifve caulis exculario admit¬
titur, ad debilitandam vim immenfam Appropriméti
Confuetudinarij, fi renunciatuhi eft indicanti lolemni
more, nec interceflum eft. Sed præfcriptiones cùm
omnium temporum fint,moméi:aneæ, horariæ, diur-v
næ,menftruæ, annales, & aliæ ahnorum complurium,
ôc quas Eufthatius Græcus author libello luo quo¬
dam eft perfecutus, hæ magnam à temporis curfu,
quædam à titulis, & approprimehtorum folemnibus
prçcipuam caufam habent. Quo fit, vt ratio appro-
priandi per banniméta multo fit compédiofior, quia
iteratis Edidis in iure, St tribunali, cuiufque intole¬
randa negligentiaconuincitur, & legitima acquiretis
excufatio recipitur : fi nemo toties,' tam feno , locis
tam frequentibus, & celebribus diebus euocatus in-
terceffor occurrit. Soleo audire externos homines
fubinde admirantes, qui fieri æquaThemide poflit*
vt tam breui fpatio temporis omnes omnium adio-
ries ipfique adeb rerum Domini adionibus excluda¬
tur. Nam & accidere poffè, vt quidam minores lint,
aut foeminæ, aut demetes & alias habeant probabiles
de iure excufationum caufas , quominus intercedere 4
potuerint,&idbreuius tempus videri, quam vt rebus
fuis quifquamcofulerepoflit. Quid quod tam magna
momenta rerum ih talibus vertatur? Addunt, & illud
de triuio : prçconiis vocem paücis innotefeere, id ve¬
ro fine exemplo efle, nec finitimis prouinciis quid¬
quam tale vfurpari. Quos ego interrogare foleo, mira
vulgatilfimum,& protritum foro meminerint, de fo¬
lemnibus audionum , quæ tribunalibus omnibus
fierftrepunt, quibus iure certè non meliore, &fo-
emnibus penè hifdem omnes omnium hypothecæ
excludantur, & iura intercelforum ; adde etiam fini
diftrahendi (quanquam proprietate non putant.) Nec
Franci meliore iure quidquam fefe poffideire arbitra¬
tur, quam quod profcribehte creditore ex audione
compararunt : & eo iure prædia qüæ illi habent am-
pliifima confultilfimi patresfam. tenent. Nulla hic
quarftio referri, nulla cauillatio,hullapretij iniquitas
obiici poteft, tam facrofanda eft moris authoritas.
Quid eft igitur quod homines nonos vetuftüs mos
perturbet? præfertim cùm non abfimile efcemplum
vfurpetur regno, aut quæ ratio vehementior dici po¬
teft, quam cùm legibus fua audoritas, & ex his acqui¬
rentibus publica feduitascohftat? Quod fi de anti¬
quo iure audoritas quæritur, & Imperatoriæ Confti-
tutiories placent, quæ alia, aut ratio, autfententiacft.
1. fi eo tempore. C.de remiff. pigno. Si eo tempore
( inquit) quo res diftrahebatur progfamrhate admo¬
niti creditores, cùmpræfentescifcnt, ius fuum non
funt exeeuti, poffimt videri obligationem pignoris
amififle. Quid haefentetiadiferrius amitti negîigen-
tia ius quatumlibet certum, cùm admonitio ex audo-
ritate Magiftratns anteceflit, & intercelfum rion eft?
Quod fi quis contendit in præfentesconftitui, &:de
pignoris iure, quod Bart. dixit, exr. ad reprimeildum,
verb. edidum, is fic habeat illius. 1. fico tempore:
difpofitionem ab ipfo Bartolo ad omne dominium
acquirendum extendi, ex illius legis forma, itavt fi
res qu.r libet vacua poffcflbribusreperiarur, ac tribus
edidis euocati priores Domini rion comparcant; ex¬
cludi putet eos adionibus ex 1. locorum. 0. de oriini
agro defert, lib.io. Hæc fenteritia Bat toli generaliter
1. rem quæ nobis. D. de acquir. p'off) 1. cùm res. C.
de probat, quod & Iafon quoque ferifit,.!. traditiorii-
bus.C. de pad. Bald. c. cùm caufam. extr. de probat.
Fely. inRubr. extr. de præfcript. Quo nos iurevti
QO iiij
879 Protheorîa ad tit. Des Appropriants. 8g0
flj _ , in ^rendis Efccbornsvacinciblis 1. Cw, A
5 Lri,c. de bon. «e. ub. »o. «
omninô™IM*lu» appellera iocp (»1-,®
paiMircs on tribu J , ml mbutu ErM»d> “““Îî
cionimmlkaurüTiDne agios deûrütic i 6c quodvidgb
dicere folcnr, & idem eft, Ê^rouint, Lî^&îLL
laconun, Vodidciti in mohdibwj arc. j8* luprà tft
traditum. Hat r«io aut wq^cndi nom, aüt pv f e-
vcrfoiKKi conlblidandi priftim dornmu. Qÿ* faj-
tenua «ü abRaph.CW Lad. Rom. ImoL m d. L
rem qui nobis, non «το» probatur, ab Aie*. vwo
djftinqutnir, ScSalyccto non placée* tLl-eum rcs.
tuâ decantatas mro ciuhi domimj tcii^juias s
quibus nulla priferiprio pcrficiEUE, cùrn rniEM^t
fionc diuturna eem , & limitari wmporisridb pi*'
Îciipcio confiftar, quse in AppVüpri mentis pej ^a|.n.
naenia certi temporis non erigitur, fi iHtçiccflît tt$
dirio &c pofft-Üjo durauit vfque ad
dicialem, quodnos inferiis rrademtis, At iurt nulig
prAÎcriptJû fine omi temporis curfu fingi ρο^β |
fine poifcflïone. D. devfucap.®. finr poitHR^*
in (î, Acccdirquod inter dmuneinti diics nui
7. Λ! ' iT aX , & Salv ceto non placer * d, 1. eum res. ψχ vfquam mre vfiirpaïimr, nnlla inrcrpdbrio m*
Qiiia lufis ciuilis auctoritate en Je rc uoneft cxpreC- B ior, sut «isgiS fenaM poteft; «iqu* tcnid5[[,,
d] l'erra d i fp ofiri o ; i;wn en ac «deme Co nfueni* utr, loeo > ho L'a , ài e , conuenu W iam cdcbnbus, fc
diLiis poteikee, ra dubitationem nullam Vinbcrc jfflf- fremienri roi>ulo T non lolum Citm uduerïasrDim^-;
fec , quando radones coEicradiecncium ab folo iute ci-
uilifunc périt a:. Nam b Bartoli iencenoa probabilem
de ture rationem habet r in his rebus tu quibus aequi -
rrns nullum antecedentem titulum habet, arque id¬
circo perpetuam concomitati mro mais fidei habeat
tsbs polfcsTio, qthaquod fuum non fit , hoc omnes
injcHteeicdebeaiiradabum pertinere, 1. id quod no-
arum D. de rciniur* 1, qui vas. §.v«arc.D. de fuit. ronce vins, Mnoc
multomaeis nntt erit! fiConfuetudittisao do riras C &, n^cumfqoam ignoRmtWW cufatio^,^
arcdletic^ua: titulo & iuft* opinationi de dominio epiod hoc ipfo crdu Anchao^Cenfet, cp
tradentis taie lus tribuit, multo probabdtus quam in
fuperiori cafu talibus folçpinibus , ediitis trinis, illo
die, tempore, loco ^nulla polii t diei ignorantia talis
faiti, mil ü'.pina, d cx roro improbabilis, rruiltomi-
uus cerc^' quam programmatum ^ de quibus in d. L fi
co tempore, qus eodem momento fi^i,& refigi con-
ïingiCt&vefii lit aftuic pprquim crebro* Quare quo
pluo &: magis feri a fokmnia fune , a· otium etiam eft
plusiuris nibüi, quominus fer* poilulancium mrcr-
cetlionrs audiantur, illo prefercim tempore, quo ac-
. ___ i.snjiArtPO friliirtnttpm ΓιΓ^-ΓΠ ΠΠΠ ΤΤΐΤ"ίΙΐΙΠΪ^
titr, loco# hora, dii» conueuphus tam ctlebnW^
frequ fnri populo ] non folti m c Lcm ad ut rfüï mi jïojî^.
aut squales nrgotium eft, fcd δί càm dduerfuflW
ri ores , & rriagiftratusquos talibus denunciatij^
negUgentisE Sfiniutii comnnci diximus, ait,p, fu.
1>rl· Quid vero quod vltimus •attusiidiidrur tridida-
is rcnuciatit), quam Certificat ion cm vc.ïraïtmî, ]D^
iofos fokmnesiutis dicendi conutntusin maJi?[ibti5
fcilicet atTifiis, qito modo loan. Vah. periitis Gallizi
fori !k vfua , loqui turr i n proc miù infti r, Qtud .;b
y fit, mdlacuiufquam ignorant is ex cufarioadaïut”·
quod hoc ipfocrdu Auchavan. denfctjCtmf^j?,
toto illam ipfam 1. ii cq tempore, allegar. Eli i^nii
poft talia edi ita, & pttaikalblemniaomnucT.itiiuni
ignorantia improbabilis, qui tenib enotati non :p.
paruerunt : nec cniquam ignorare in aliena i.idnr'
perm] ίΓπ m , quod p uhliçè i m t u m eft , it jjpaapKp'
ttmi, cx prifcnpm torma Ic^is !. nec fupin?.,J}.:kiNr.
& fati, ignor, c. i. de pidL ptslar. & qui piaram
har-c fentcnriam leguntur iu re» Publice igitur pri-
fcnpn ignorâriancm admitritur, ergo ncc rtrtbp-
miugati, l. fed erii pupillus, $*de qno pias. Dal:
ciffiones audiantur, illo prefcrrim tempore, quo ac- muigati, i. M em ppiuus. s*«
«uirences 7-Ercctate folucionetn preri; noti poiTuuï, D mft. *&■ & ad hunc locum collier ((ώίϋ ,
K . J Λ r. u , T L fe fî.1 1 1 ri™*, fe Au fi intpi- Quod llverum fit , ecicifUtna , ptal ufflpMHi
iuetndinis, Ivoc eû,iiiris,5c de Litre prt Γι,ιπΐ5τΐιΠ+ fcien- Τ’
tia parienriam efiieit: paricnria tactîmiirKilbÎuin^:'
quircnres LKErecsare uluuliolkili
üb r c m venditam debiri , & foin tionc fa&a s fi inter-
cdlio poffcea admircitiit:, rccurfum (vtloquuntui ) riô
fint habituri adueiius audtorem , lut abiénrem , aac m pacienu:uu uim; l.^-.uiu ~ — -$*
non fol u en do , imc brittatorem. Cfeod ft admittitur inducic, quod iphim in hoc codem «güW^«n- aî[j
auâorintc legum cap-ion es mitnifciks indiiciT faten- fent l'i'ancsf A«l» & Paui.Caft, in 3. locus.D. L·* p I
dum cft, queid hr. C, de hss qui ven. æratrimp. non
probac. Sir igitur Hdi dtoni tu r& Ban n i me nro rum fa-
crofauéb aiiftoricas & fides, quibus Sein capitalibus
coenirionibuSj Sc alias crebro in foro vcï folcmus* ai
qhVAuc [Ubilienda, Sc frcirtV eodem in argumento coll.7» il meuerjr, mquir , palam eic eum vuim^ .»·
Ve fpalWm Imper arorem fetibit Tranquillus, cùm £ cùm contingit, iddl, aduerfus fcicnxEm
déformera ruinis vrbe vacuat areas ûGcupàrihus eon- anc iupiiqè ignorari, quod publici mnurfl
eefijE, ii intra diem cereum Domini priores cdTaiTcnt _—r™ .ιπι , r-m i cm.
rccnkrc,& inltrucre, Açced it ttiamilla glandis Baidi
audtoriras ad ÛabilÎendam Banni mera rorum auitori-
tarcLai in c, debitores, estr» dç iuteiur, com feribir
longe intere iTe inter limphcem prdcripdonem, &
ftsrtutum quod à monitione incipit, veluri cdm hoc
modo concipitur, QuicLimque, vd creditor, vel tfi
Dominus, quidquam iuris in illo,vd illo fando ven-
dicaturus eft, intra illum diem,iiloloco,iudicLo adiit,
quod ciim eft faOum .(& verb fit firmper nite hoc tiunitatc temporis, rex.comgtt
quidem nofttb) tum , inquit, Se creditores , Si veros F di, & l fi finita. non amem, P. , ^ ^
e ri am Domino s a&i oni bu s excludi , i p fknqiie ade ό y br longo filenno Dom m as P . 0lJClfii·
obligationem naturalem quir poft nigin ta etiam ?rx- buille vitietur. & J.i. ad nn. U. L . ·_Η^τ
fcripdomitn annos Lupitefic iurctradirm- , hoc cafu
excitigui , i dcoquc <fe quod maius eft , nec bon re fi dld
nec eili tace m hic ine!Te,qu.ï neceftiras propter e fle dld
Bannimentorcm , & Ediiterum eluitur. Qua- esus
fencemia tam difetti' huic iuri noftroiiiffragarur, vr
rsd Ivoc ipium confirmandum fartamdumque facta
videatur, ab Stominccxtcmo. Nam tria pr^cipiiu, dc
praefetiptionum eiltnrialia excludit temporii lapfum.
ter.T j ranen. Λΐίϊ. Ol nui.Lajr, in j, jut ji.n.
ροίΕ cùm es patientia tacitam xenunentioamb*
ferunt, Stes ç a i m r r prêtât iuu m c on ienfii. m pi fp '
culpam non perfi quentis ius fuum , quud
dixir verb- dibgçnria , au:L de cemp. non fislittdi'
coi 1,7. ii tacuerit, inquit , palem eft eum velniflc- ^
. cutti contingit, idcER sduerfus feientem pralcti^
' aut fu pine ignorari, quod publice noium
ean prafteriptionum vitia , malatfl fidem
prccfcribenii oheilè feribit BalJ, d, c. debirtifiW
c.i. f fi quis per rtiginta, tit, fi de fcLtd, fun'. cnn.>
inr. dofii. deagnat, Quin.&idoiïiiiipÇilttiïie^1^*^
quiri, ÎC iquallconieniu colligi courraibipi Tjr"·
Con fil Itus feribie 3 qtha qui p r τ S ct ibi pariatur, s .-l1-
re videntur»!, alienationis. D. de verb. ng^r. - rr
habebat in pd .uri p* D . dc legar, t. Qup (.«gÇ!1
debitore in fblutione,&: liberatione pigijonb ^ '
turmtate temporis 3 rex, eosligtt confcRium 3j|t^ Λ
buifle videtur, & l.i. ad hn. D. yluttu».
cane» vfufruduartus cum pofkt interpedi ^ ^
pionem, neglcxir, IHpulanone tuetur de
menda, d:L fi fundum. D. de fund.do^
tuUûLim dotalem prsfcribi pafruiril, aki' .
cur, ideo que ad rcftmirioncm tenfnir, Ex 8
linquitur, rali Approprimeflii ipedei m '
fum vr m mimum inccTpreTariuiirtij-ergo t q 7]^
EriiCtuininiri, bed hunc locum ante tiu ■ ^
Protheoria ad tit. Des Appropriances. iiSz
Cui fcnccnrix * etfi à quibukhm, repugnatur, ^
, japigûofaWiitiuiÎqtrâ qucin pra-ieribimi·, proprcr-
K qisôdalrigiwïittitt: ctmfenfum excludunt , qui. ex
commu ni bu* regu] i sin eo fiortinccltigicur,. cmn pa-
ii m tii fciemiæ dunraxac mcilc pollirj . qu otics. D. de
d'j'uj r. r.uiien c ù : n ^Æi%pw:CeÎ^iru π c r 3c ex cera A p ■
pop riment CH'um fotemnin eucnit, vtnihilû meliore
enndirioric fini, qui igirorafle dicuntur, quaui qui
fduére, quando iu pi na ncc ferenda talium ignùraLirià
fit, quai publia· cdiiris protmilgancur ; dvihti-sfo-
lemiîïbits v ck quitus aut prïfump.cam fcientbai Ecx
jdurit, mu vitordU.1 ni ignorandam non redpit, ad
vllumiunS effciitumimpcdiendiiiEL Ncc ersim nmnis ^
ignorantiae idem c fictius oit, vr tkc dxcdkio par-
Quod Avili probabü»' ignorantia fingitur T vc cerk
elle pareil· aliqua, ta in ilmplici ptsicripcionc, Se
temporii Sapf’u lacum obtineret, nec tum fini probi-
bili ratione , for rafle dicere nii talem ignorantiam
nuiquam in iunr implicare Canfctiium, ied in cafil
(TonLuetudiiiis talis ignorantia fingi nequit; qni.t Ban-
nunrtitorum vis & pot citas , k. infinitus cïfedtus,
tînmes omnium tgnoririas ex^quac^ aquè diminue:
vrvmu.5 generis omnes & unprohabilés, propter ptç-
fumptiunem ar qualiter ad u cri. us omnes agcmermfinc ^
diltin crio ne , tùm omnes om ni um aurcsÆquivnus
Bannimcncorum lunus afficiat, & interpeller : qLtare
cm lïiluïl par c u]pa c il, qui pu blïce tnd l et u rn igno fie-
Non itaque con;par,iHduthi*cafus efteum ilioigno·
rantürciûi in fimplict pr.icÎcripticme , exiolo te m po¬
rte ïapfii, eù tu in praîfcrip tiunifius igrt orâtiie quedaiu
probabile* e lie., dtdic i poiEh t î in Itatuîacüsjlifpofi-
tionibitij &appi-oprrmenrix nulbr: ïtiitCCcdcnriteüS
qiudcmb-tnmmenris, vtiam mhil neccfTe iîtditliri-
gueto, qued truerfir m ter neghgenrtim prou πιηι,&τ
impropriam, quod Fdyn.fadt inRubr. deprrÎci’ipt.
ex frorentia Calkrnfo, Ergo quories de Appropri- D
mentis quatitur aduerfusfciemeiti, atfr inexcuübi-
liïcrLgnoranterOs, plenum Se optimi iuris dominium
quaeri mr a c qui r e mfio bl i g 41 io i^aruralis tollitur, mala
fides purgatur ; panique ea cil potius négligent! s,
quam acquirentis factum r quod ait B.aLiL. di. §, Si quis
per iiigit] ta, qtiiiqLtam &t d . glo f, au rh. dc tari p, no n
feiJiit. lJoï. prj feri p non es putat . non tam m poenam
induibseUe, quatn ad tuendam publicam liberta-
tfiti, quod Doitorcs recinunt vulgo, audi. maLehdix
C. de prticrlpr, ;o. anno, Barcoius, ôc Alotnl. 9.
Pomponius. §\ cu tn q-uis. D. de acquirenda poLàèQio- E
ne, Angclu s , A net. §* Std i ita; i mi 1 1. de aëtiu, I m ol. L
fnrtunLf.fitjidi» D. devfucap. Balk mrctr;u:l·. nrar-
Icrtpt, patre iecunda, tertia: partis, q.i i. quibus locis
malam fidem prefcribcnris cum ncgJigcntiu patientis
compenianc. Quare apparet Sciuris ratione, &c argu-
mencis fimilium fpecierum appronrimenra noftcadts
fondi, moribus vero gentis erfi Romano iure non
admiiarentur, facrofanCta efTe. oportere. Qtmd ii
exempla dtÎLderencurj fimilium inJbuitonjm eveanr
in Stobt-d cullfétaneis excerpta quafdid e TJscnphrafir
feriptis, ίΐπΰη fallit épigraphe, ci mk? qui dt- legibus
inicribintr, quibus ces venales perpr.xconem diJrrabt F
i ubenntr , π rolcripra p lurcs a nre dics vend i none , vc
sitïjuesiiirelligantquifi cuitifcutnqac inrcctir. Qlh-
bufdam etiam placeur venditiones foie runi ter ,tpud'
Magiftrsîus fieri, ne minus lexagi π radies ante pto-
niuïgari \ vt vplcntibiJS intercedere bcear, einpcD-
rms h libeat teitato conurusre. Quare appatitr midi
tLfcquodliêmûnei txieini aur è iiire fuo vernaculo
alienum xfrimantes , nolfrum appropriandi morem
tepraehendanr , quando iurc quoque ci udi ratiune,
U tilibus exemplis innititur , iv tantam c vettuim
prndentum fcnrcncns auctoritatem habectvndç iam
uoniirnitod mirari deheaur, vduti fine exempio Ju,
quod iam ctitiiThetiphrailL cempof ibus vCurpanduin
i ud icab at u r , vtilitatc ver b tan ca B rtEan j 1 i a ,1 snplcti i-
trtr* vc ixibil liabenr ad Joirfmia nibreiida ic iiumda
iamiltusauc lapient ius repertum, mhil ad Comparan¬
das iccuritatcs mtims, aur lites enecandas & ptrrci—
dendas. Quui! quod Med io Jam imule quoddam huic
noftro obientaï] CareL Cotta, notar m meinorialib.
ver bcjjlhut u to, vel d ccretu 's Qui J verb iüi qui u s q un m
quo d i fti apii d i uos vfurpan pati mu ur , ernp tores a d
folutioiiLrr. pcctij ex cotraduuin nceetTu.ur coaftou
iidmilTls intexcefiionibus, re demum carere <lr preiÉoî
ii venditor pretium conturapiit , &' fôlüm verrit , aut
füiiicndojiort efl, ciim tanta ab emutore nanaia dt
operi vt conrraclti^ iiituiufque cognitionem detie-
nireEj & inteciiellbrcir ius luiim perfequercnrur re
integra, £Jcqut> tempore regredi etnprori licnic, iC
auctorem fatidarcj 8i foluuoueiû pterij mrc recufnte
imminence feilkee cuïftiüncï Qqis derùÎÜTt tdeûtts
tû rot folenmium, fi quolibcr temnone inierccfibi
admirriiur, i· m publicum peccatur- dum i n dsirmî en¬
ti Eitcurix fquandocumque libuerit) çuigiLaiura- mus
geritur ? Qtuç omnia prudenter motibus îiircqnc
noftro caura, prou bique gruulandtun e^fpaioiibus
ndftrb.
Relbn afferendi domi ritj Ipecies attera» qn«m ins
nDmcnqitcprxicnptfoniîrranbr, &c?t rituloadiéiita
quindccetmii pn[re(ln-ineconcinuaperfidn.rr. Ea cüm
in locitm decennalis legalis intcrprsfentcs, Îcdccn-
mRs tneer abienccs tucceiÎcnr,quç îp La legatis hifdciti
folemmbus perficitur, non perinde paicc calurimix,
quta magnos a u i tores, & tu ris Romani petlpicujin
auctom.itenihabct* ftfd eiirtt îlialegalis, etuscc tnpo-
ra ex abEiTLtia,&: p tarie· n H a diftinxrrir, hxe no fie a
vrmmque citum txequauit; & medium pvrtigit iticer
numerum deesmutn,^ vicefimum, n decinuis qmn-
tusedet, coiLhLÎa ahfetitLT-& prefenttu.· diftinâ'iorifr»
Nec temporis t^iÿ.kâs.euÎqtiani-diiblicire débet, cui
notum fit iLircveutftLlbmQ XI L rak mdlim m mo¬
bilibus prtffcrrpcionem toiigiarcm ,mno, m i;r-mo-
bibbui rniUnrn biennio ï ni LL-, que iurc ilia rejp, ,-d
Ciceroms lk Iulij Cxfins reinj-oL-a &. lulbniim; tt.i-
remvlii cib, quodCicfro oratione pto Cecutua indi¬
car, Lex, inquit, iubi.Tvfi.un, δζ lueforitatem fmidi
ede biciïnif. Idem in Tbpids fcribtr ex txidem Iv-e
vlurn & ^uitomarem fundi dic bienni j5 caretanini
rerum vfiim dïe mm u tn , qui bus lad s vikm lium uur
propoflciiieme. Scd i&radC Plimj i u nia ch tempo ra
duraSlt eam epiftol t qua-dameius il b, r. cpfflüiainmj
indicar. Fumus igicur fùftinîinüs cam ex idemuli
dccennatem fccrî 1. 1. C. devlucau, ttansfbrm, & L
corruptionem. C de vibf Quçd ius in pmuinciia
quoque dli Impmo kibieûris obnnero voIiuî , cuui·
ante a extra ItaliÆ hm-snon prorcndererni , quia qüo’
tempore leges· X Π, tîtb. Lira* fi mt liiSiiJ eJÎet exrm
fines Imiiir iiidiriofic Rornaiii . Racio vcto raiiï
contracta' pmlcriptiimk cü Vafroriis feraptis repeti
pocclt, quiii'ftagi patte mfam. f vrille art) Bkeroqnq-
que annor cru rn fturdiationd inire opOttcrcr, & fe-
Ciïdü inno querere quod-priore ainiilum eïîk, JüfHn;
quidem tn luis pi^foapniuiibtis in'm ali.tm ut idncin
adi^ck, qui.?· ( moiur) qui in ram J orge proÜicôque
ipAtioiLasfiimncon["equutus non élit, fera pctuiiccmia'
ad ius prilfmum reuertidefidénr. Hue rat io veret!-
but pr^icri priontim-i qun.shodte decennilçs ,iut qtitn-
dcccnnxlei vfurpirJ d efinen t mirari [veluti id'breuius
tempus fu quant par fi r) qui tales' rannv.V'iue intr-
quiifinwi quifquc fuUfe, rccoïdabunrur·. Sedulius-
nciia·
:ηπν fil
qmv /
'xrrd O
nutï ·'
883 Protheoriaad tir. Des Appropriançes. 884
C-ftciH quoque foiÎTe indubium c ft,& p^to non mul Λ piibUcomml^tûm pn^riprijmibus prokxurMi,.
ro Igt^ocos . quaslfocrates ta-.bie ® j |Jk' * ] «dcnpouibus iftiwûsls yfi^
tiimi nwe «irae, Plütü qu:dau lib- tle Icgih*
fortS hancquoquc 1φ»Τ<* c.lk* Vf «* mollis ■
vrbcanno, a lu triennio lî clàaihi'ia fit pofidlip viu*
capiatur'* immobilis quinquennio am dcc cnnio ex
fimilibiii e&ttfia* Nce umeu non & fimm «iduram
pricic tipuoiTum· mi\i mu Irorum habuere, quod mine
quoque mdociis Ékiisni qui millis lêgîbus-wïien vo-
kut, çtfin inquirerent arioono vira conuemrct fu;r-
fcnlicrr u[in»im, Λ an fine naturali defendi pcllet
ÔTi'iïd fie acquirentur* qua.io eius iuris primam cilct
afTiunpdo , ni miu.cm atm alimaiiitiira locupletavi* "
icd & juris dLitîi ·. tfie jlkiti pôlmcrrictn iui fuutn vnb
cuique tribue te, inqiiü id ius militiam canftîniertti
Puait alteri ns foetmc Îüg opa'aiibs quando ifla qll-
biutio icfaolw inaais comicnir, imüpOEiuiTli «lo¬
gis, qui de menriUis_Lnqilirimr. Habent qui pi*-
Γϋι'ίρήαπν$ umuueriuinoppugmm fuoÏlbcoï, ar¬
que illud imprimis IuflfiiLmi prononciation inaudi,
g ut Ecctef. ïtom* ceo r. anno; piçfonpr. gaud.quo loco
prsfcripïiuiiem iruquum nuis camnédmrn appoint*
&p|o pblt improbam rem poris allegationem. Sic
juiilpmdêmii.T: vcwrii poaiimm prûtuliitj Vt hjTlJr,,
1 ■ n ji eratü ribus rd I s bi , pimtf atts 1 eliq uiil‘L ■VJ^,I , ' |
beat, ad eas-aut iiifir mandat auc ^οη^^ϊ^
qLic Uls ctcUandum,
Enim verb quomodo conciliari irt luflicjftj.] ...
nuocs.Ltuni portit, eum i 1 lis vtif ris utrifprudâji ζ-Τ
ce pris. Bonn publico* inquit Gains, teptitai fLiqr v^
capiotics* ne dn nu ma rcrum fil meertü qU;q
demi 11 3 s ad i nqu 1 ta uhis rts 1 i 1 as finis tctàçg&rU tlb U,
dttuiur quod cfiet â legibus diffini mm 1j, D, d^-f*
tap, 3c iuEVin. eodem est- in pintïp. cÙLxi idiçni^ ;u
turum cilït, vr poilêilorts immortali tnnorc trliE.
remue* quodille lmp. Jixit 1. cum tmüBstài in pf ^
cep. c. de prçfcriyt. p* Juno^& bdi %, G
ic.dixtt s np.p(|0ibtrbfes icmpei de ipté futfdiÎl^
qua- ipia eadem ratio sb iqphus lilbraitui , $? [N[jJ
XII. itmrdiMAiona prçJüdoi-rv qoade «icijEo^
temporibus cft edita.
Quanta vero iJla alla vtilicas , fdliccrvt fiinlquU·
litium finis l,vlt. D, proiao. tijuo imiii iurtCirml·.
in brarione proCc-cuma, vluC-apionem disir? finsm
tx. S.T.Î1HU MJI , mmnJLWiiuii· . . Vfcj - - - Γ" ■■ Il , . I L
ille ycrb'bfus almqui i'uarm» lumcllarum, & legum C eflê foUiotudims & paiouln
pr.rdicitor dum Riimaiur Ecdvlk luum knlum ap-
prnlw_TC,& operam epeandirit prçfcripdûnibus mn-
ptiLlaiis ïngtîué in^rendjs^tdniidât., orasionisvrhe-
mûri àm per <w| vsn i mê3i t , & co prou fi'ik'ui c v c ci une
alibÎ 7t magno morndHiiït boruj i in reperta mollitj
liic iufpcraïo flagellet* fed Siali.iNouelUcuiiqtulus*
vchiqiu ingrtd. adapp U- collae* quinta, ai c un non¬
no n cm ïôponspro ptadda priono indiairiv; petlUin-
qit’. que :n lociim 1 1 e l ιίι.ί Ν·[.ίγ [rL^LUiiilis dard.
cJrmiK doiarum in ntulo quo tempore miles* di Bal-
du? conf. il mcip* mnmeipabs col.i. Iib.j, Câbler-
Exiat etiam T l j Limi Imperatoris picna ïqijiuîii
ad C Plinij relationem re jpOLifiodib.it·. cpiiiuksni,
q ua ve tar p oit ùi ftinii a rempota riïtiucri ùiiquîin Ü
publ ici s rationi b lis aib#j es , qma fie lisrurum lit , Tt
îtutl roc uni 1 eoacitate s cou 1 icî Lm rur, lp le ctukh Cce-
Îtaniinus Impentur cl iam iu fias iiici ndlionmnlrim
terddcrc, &: polhilationes concremaritrilmimaps-
nbùî propoiiÎT non dlint* vt eo i.ilrem e vemuto ;iri-
uaioruLTi calumnia: canticcfccrent* quodiuibtici
,tûi ones.fi 1ère piecipcrtmrjq-iiïeilent ten^iirejbv
litae S. mftas. C. ueiut, Jil. quam le-gemdricnstMriW
confie, m* ile rebus Eccleu-iib Abb. Panor.’ conf. 71. D id tft, reliquiis fifcalium farionum, im.
ER t. laÎ confi t«, lih.z* Cbtneüs coaT.iÊy.lib.i* trerbl· ntiiTunrnr-Tlieod .ΐ-!;ΐηηαιοϋ·ηΙ^^ί·,ιόΐ!4«.
mmi.-. gin fi & An:gtL Lî. de negot*^cit.Guid.Pap.
quirit. .400- atque inde poÎterior iurilprudeaiù fub-
indé fri t et telacollLgere.quoties çôfult'ndo aw tUfpil··
cuuId Çpntingit controuef tere, pro vtu K propofir.t
nuiteria. î.^îlc fient ai ùx Jrvcrœ futit& iniqu* fufic
prçÜcrÎpçiouës, iniquior iullinunus ipfe qui id Claruit
q uod i ni qu □ m putaccr * cùmroE eiujeade reCûnHi-
inciones irvrent, tôt [■ΐυΙί,ΝοιίίΙί.τ,ιηυΙΛίίοηΕϊ vete-
mmris’, adiedta c.tiam ps efcriptipne a.£feionirniperfo*
nalinm, qu^veteri litre digeitorum erar incognita* p
Quarum alias miriquauit. alias mutauif T & alterius
temporis fecit, alias (vi ipfe loquimi) iransformamt;
qita b! nm verberum lîtie tittllo» iSecum maLEdc in-
dusit rcrum iurnuarum, ripcanun, ddlo quouis in-
terner far um4 qu^ IngiJljmi temporis dlent, id cil non
ampEustriginta annurum* <iemque 3c tiquce tdtem-
pns eSugilFcsic , ru caifes quidragenarta? recidere vo-
iuic fiiaConCVitutiune I, omnes. Q. doprarfictipt. 50*
ajmo R" I.kC dcannal. Sed-fi vcuun e A iniquas éCTe
pra-fetipriones iniqnillimat reperiêntitr n. tibulir,
qui noji aiiiplius biclinio Dominos excludunt pto-
icci'b c exiguntur, T b t:od . Marin enopulus isicibgi;
Et vero Appolinaris Sidomuî ιρτ LOTuiiin r%
bncas omnem litem abolere icribit, & CiiTiaibtiii
prçfcnprionë hitmarti generis patronam Tûat.Qiib
h . quod uero ιϊιϊΠ’ di irur ftrau uni LS , padcntÈEtort-
ÎcjiÎusiiieClî Qui ii i ra i u η γλ & bono publice repti· r
fiunt pnicnpriones., di tanta rumorum virarutt· hj-
benr elogra, fidominin .llnbilmnt j fi lites ίΐιώύπ, i
foflidtndinis finis fiunt, fi metnm innnnjjalna
niuutj ii fecuriraccECL inique e oafircunf.
inde colligat pr-cicriptioncé fidqtium t-sfie iuni p!^r
dîurtiî auod txir-mm ct rtms locupl.^ibmfatfinti'
km. litibusî qncd familiArum liobiliumdetcmctuia
ev it labi li u yf od i oru is, pec uni r, tum peu J s ? In'
EdLoiar adutrfius incautos pupillos aitiônEî
rantur, anno ii s , ri: ve tero ofis dcpi'qiupns tiiulb 1 11
aut incerta apat infini ta furo r.i fune viucapimbi tfio-
pora? Quis. agnnti cobu , inianc* iditicit bcr^
citentU j fi colligere in inceno efi, ncrfK-iuo 1 Γι1Ε'|,
dente faxo. Quo meru alicubi Thtiddydti aco 1
jn Attica ficribit, ite agri cote ι'ί mnr. '
Quam oh tem, fi va flr lîiâqüé Hic fit fert
.1’ L-_J- . . ..rna.-TLlltiaftEk
pnetatibus ie dominiis. Atqui ifta & Romano popu- F no publico repertas elle, 3c vint pari pr^k^tprto i,
10 diu placuecunr 8c vero ad ipfius luiliniani tempora nec fine bis rcdVè flare dominia, £,rgu ne- J ml
j placuerunt & vero ad ipfius lultiniani tempora
dcuciieranr, if apparet ib Gi a co iure dfc dcitikFa,
vbi wcoaUs fiipicnLiaiitoflitit, fiivifiifnnr rcrum pu,-
blicaium conditoribus conducere , clique talia [1 non
omnibus, certe plurimis. Necvlbi rdp. non habuit
fua de pn-feribendis rebus abems conii inita, aut bis
nEc rendis qua Lua putaret, dc p nuatis publicis, aitr
Ecc I efiaaim : quanqu ,ιτπ hic q u 0 q u υ 1 1 1 flmianei n 0-
m inis giadis nota , quod Ecdcihc R.omancc priiulcgio
coiifiiiuit, Cl· fuiibs innius infams figb cpigrapkde
quidem polfc, nec tanto acte polfefii rîÎDllü‘ "
reip. expedire, , .
Estât verus Arati Sicyoni) exar.p]mn:irima-- _
reiatiim* & ab .Cicerone valde laudatum^ HÆ...
quagclimimi annum recuperata psttia , ^
nibns nit imnuicjllequamuisper tyrinni it^p 1 1 ^
bus dommis olim ablatas conih.tet, 4110 ^
qero exn? 1 jc rat, Je r arioni b iis. 1 lliiftrat, Ri1- 3 a . . ■
pUWwhiitatii. irifcliirt tenunt^i^^
Pro theoria ad rit. D es Appropriarices.
fjrptt. A ugufti I mp «ίο ί à.tn in vrhe piur* lôià cfleKt A impiilir, quamrcifcs GoHan.tuthicmuirdiî îudifci* âr-
iuiisamlng^quxidu | publica alrj pnuatacohtende- biuipeiTepofiram dicir, Sf defendit, non coram tan*
rîm., quwlibi* vel a icna^vd Pompcid, vel Coriace rum qui fupmnujn indicant; Poïtnior ratio quod
d^Tticflcnr OÛAmoiFlocogîiüiÎctipoireLlbiihuï prçfcnpcicmes ftlliil habeant piratis eadem cum
lune, Μ & proüttQjji introom c4m An- Mo, àicit crtim idem , nondcraOiiiirat. Nc*o iri-
Iü ^palliam miediflent, diuqur poflèdif- mt Uns efle rationi* , air s mutas dici nequeo", cSu.
fcir muiio poil tempore his «rpulfis, an* dorihus fcripU naturam muter, clW quietura qûu-
*Jdlaram> fÎ du5 «inmcrcus tranitulilîcm , παπ modocumquc feripta ad lemt-ndam feripti ium dun-
ftiitr moraunultaquc apulcuntlum Nonnam ai SaCciv
«oria corumdOcc habentur adhuc , quia res publice
xria.gncis motus crac concitatura.
Quarnubrcm nota alleu dor ht s, qui νΠτ capio tient *,
nnn putant equitati riaturaÜ congruere* nec bono '
viro alienum vfueaprre, conucnire.Cuuu diirii ratio¬
nes duas adiere I ranciib-Conanus EurifconfctErus eru¬
ditus, quiri ^inquit) squatos omnis «pets iit (cripti,
fenptos imtem ek.Eare prarfctipiiones : ergo non elle
eas squitad tribuendas, fed IbripLopoiiu:· i uti, quan¬
do a;q lu ras feri pia nome n omittar, Ssiiiseilè, ic dici
mcipta [ : A 1 ma qu ta m h i 1 habeant pctricripri u rjes
aquiiatis. Lcd i um montre nitantur. Prior rado^dciii-
iis auctoritate., ic multorum ientenuis , aut ex toto
refelli, aut valde debilitari pofict,nifi Jangfer iisiki-
tucndacElrt dii putari o. Nam etfi firpu* quïdé fmpti
rigo.vcm eu circonibuitiis, arbitrio indicantium (quo¬
rum irienna > ars eft boni, Resequi) tCtnpctaricqntin-
gat, prscrctlcriptL i pluis tenorem t cx meme potuis
fciipti quam verbis, idcôquc ft ps us ab difpu (itioni¬
bus b ciminum petenda fu acquiras * quam ab feripto
cxpctbinJa, rumen frequenter etiam fccipto acquiti-
rem deferibi* & è.rçgîone feripti imis locari eonrin-
gtr; Sifiram cuique vim tribui, necdcfcripïaafquitai
naturam ®nt3ttcûm eoiiftansi Sc perpetua ratio; iit
metibus humanis infixa inori di spr imis, Cuiufmod i
modocumque feripta adJenicndam feripti ium duri-
liem* nec feriptu catutam, aut rationem rmt ter, nifi
iiocquideni amor imendut , aut iuscoidat , & prius
abroget. Ncqitc eirim xquitas ab icnpto* icd ah men¬
tis inttlledtu* & nocitiiï communibus metienda tfl+
Quj;]d fi itis appellare placet, mixro noinine aut ins
arquuni, aut feopra aequitas dicenda erit. Sed eorum
qui præfcripriones ieqmtari conucniie nun putant,
fementiA ab cotum· i u dicio pruS^ta videtur, qui pa¬
rum oculatCjfiottt ego quidem îudico^qtiitarçm per
tnciiuiduiiudtcims, CV iurgularibus fpcxiebns mtri-
letiuin applicant: deterrima comparauone,fi pubJicj
vrüica.s, &: conild,er»tip ex adircrlq opponam c* Tanto
prxpundcraturai quantum lapides, phrm.r. Qnx pat-
tkulanum cobdetatio cùm fpccbitut, necefTeeilpLO-
tinus accidere, vr qui amuifliim: bonopubUco repertu
^ iiinr , alicui fpcciei applicau . iniquifluna videantur:
cim aèquirntem non exfingukribus , fed exvriiucrfo
xibimnconueniat. Qqa de re extar apud Cornelium
Tacitum, C, CaJlsj Scnaior is grandis ianenria. Habet
(inquit) rx iniquo aliquid omne itiaguu exemplum,
quod cotrafingiiloEVij litate publica rependi rur, efE-
dtqjueifLa fua lententia Senator ille, vt Senarufconfub
tum fieret, quo quadringenti omitis fëxus δο arraiis
icmi qui iub eodem ccctori'ueianr, cùm Dominus oc*
ciderciur, JuppSieio daninairetmir: cùm tamen in lijs
, . . , , ,r l·, -τ- V . phim ctle mlonres nemo dubitaret, fontem vllLim
ctt, quod crebro Autre lynlcDJifuki Énlcnt, fcrtpto cfiunemofdtcr. Et multos probato quoque admillb
quidem rure. Ite vplfic clic, de re aliqua ttacutumTvti- fems ‘dtaitas cxcufirei, & vidi.· cur Γιττηρεί ex i|]4 Phf
litatis tamen caufa aliud arque almd receptum vib, rarchi in Politicis. Celebratur (inquit) vbique i rfums
nçqu?viil«fsv.ox hicajiuLt iiiJicat,quiim requiratis., TheHalorum lyrsuini itU feu tentu* Qui iiugnisiji lt-
i1!· 1 Lh iuilittd." L ^ ml I n llJ-m 'll-H kii* Ι*ί Ί.· I Ili r tmm « U t
VC inf reitè, Sf feq* inft* mandat. & §. Igitur inlHt.
de obligat. quiEcxqmiIcom*&:i, quiaaâ:iOTiçm* D.
de prtcicnpt.vrrb. l.fi longius, ç*.ytr, D. doiitd. 1* fer-
lUtutes.f. itfLsblacum.D. deteruir.vtb. pirad- Â: alibi
perfaE-pc* Quod cùm dicunt, intclligunrinflexioncm
feripti p rapter adi unctas cnufits, abrogationem i uris
intdligi nolunt, quod ddiatiinjiyi fit femoris aduleris.
Ntc enim propeerea qiibdxqnitas feribitur, itquitas
; I _ l I ’ - - - . . . . ^UL.ILj, 1H jrmnJl.!;
ctLcdrlinLr^uodCpnanDscjiiidc-mignoicLL, cm.no- tibni iutenden^ iingoiorum incoimnodis·
bus iufiittacTç.éultotem habefi-VLiIt, cum afiquidn fus
violare in paruis nece fié habere, quodPimarcb. plu¬
is busexe quitu r. Hlc fi ipericiqux proponi tu r in eri -
rem applices, miquitas. matntii, & crudele fi.ftum, iri
lecLiricas dominorum, &: imponenda leruis necdfitas
eius curi·, xqtiitatcm aliam, jfcdvuiuerCil«n & bona
publico exprcfltt* Pluto lib.de legib* n. veniam ]C-
gumlaton concedendam putat, fipublicaî guberna*
ii vlqu
ituiius proprietate aliud'intcliigireEîèa:quitacerLi ,ncc
fi conuenirc vt frtibatur alioqui rus fieri , & in alie¬
nam fpccicm, iSc appellationem tranfire. Qiiod for-
tafTe venuu elle potdH , cuiwab eri iquitas icribititr,
qui luris condendi porertatem habet, deiura couful-
risqui ms çondeire nec voluerunt, ncc porueruntritis
e fle dici ηά po tcfl quod feri hun r j cum s u ra ab au rto-
ritate con iLirocis au dVori ratem habe am , Senatu ϋ quo
Senatufeorifulci, ab plebé à qua plebi (cita , ab Impe-
ritrora-ms vnde pbdta, ab ptçcorc yride^iûï dican- motu In rep. Romana ab dpriinis qmbfifdife duibus
tur, Quæin dmctlmn recepta lurtfcoidtilti tradpd&e p ptolubirascoiwta fiditiofos ducs. Quid ii fi Ttafvhuü
-χ admnttis caulis, ius non d icii tur d&£«l Icriptum 8c ali oiu d ei n de amn e fbia ? Qui d n iiptr in haq poftra
quique ptouiifet. Extarium êasNaudUsquat nuper
tepe t tx, &. tdi tx fune , titulo Theo dofij 1 mpera torii
vna quædjinii qua- creditomm omnium cxqdionem
Afias prohiber. Quii iniquius. Ii fprcicru refuiasi
quid a-quius, fi publicum i cum afTcdta bellis prouin-
cia, nec quid fimm, nec quid alieimm eïfït poifet di-
lmficare,cumintcrini iuris cxeqüutiomalè ebagm’en-
ratam rem publicam iterum eEfct lacctatura. Ètranim
illud, fuie nouas abillas Jrge concedere, ranco oEim
ias rem peran c,& n om ine xquicatis i ntell igum ur, n ec
propterea appriJdtioncLTi iurss fortium tur, qiiod pilet
dicit, net nomine eodem confunduntur, traque in-
tcrdiimius Icriptum aequitati pram alet, cum lex feri-
bit durum quidem elle feri pium àüiifeif utum T fed ta-
itien obfei'uari Oportere, K prdfperir. D. qui, ■& 1
quibus. Hic er li atqdtas fcribirtirncm vincit itis ta-
ίί rus ab auctore obtinet, «quitas in intellectu
fine dfcriuefi. Contra ratucn faepius fit „ cilm auilo-
l3T3s iudic iintium obuuuitjVE fiat, autperLpscua ratio
Francia edidVa pacificatoria, quibus tam aperte ferle-
ruio, Hagirioniiuque omnium tribu ta dl mapunitas?
quibus intando exemplo iusfidque perdito nun ho-
ininum arbitrio dedica celTcre, vt oprirr.ns eniifoue
compltc;iiis manibus, oculis vix Cirium rdpcdtimbiTs
eprus çohorrefccrct h cum Irgr tinfendifiima ic clerum
deferipra audiret, Necatum impunintcmfanciri te¬
ge, iiisiaiqiie condonari fcelrri , A: filem fibus eii.ini
m orrai i bus opuw bus, la pid cs i pii , ic f 'u m an i ia titébti
Sf angufetlliinaf ^ilcs feclai loquereq rtiTj& Nenttfirri
88/
Des Appropriances
inuocarent ·, illi ver b etiam nefandi fadiauthores un
pane vbiqae perfultarent , eadémque his omma tri
buerentar,quæ vidoribus olympix, aut iumims vins
feruatà grauiflîmis temporibus rep. eadem pro ie pn-
uataprmilegiaquæ abientibus rcipub. causa. Et ta¬
men hæc aftlidx reip.conuenire vila font fapiennbus
vins amill'o clauo, & gubernaculis deterfis. Imqua
h*c, imbverb iniquiihma in (pecie,necvcroquid-
quam vnquam coelum aut fyderavidere atrocius Sed
frin vniuerfum confideres, neque aliter aqua aiolo,
nec c-τ lum terrx mixtum, aut alio modo fanibus luis
elementa quaeque retineri , aut coerceri potuerunt.
Magna arqr.itas vniuerfum fpedâtibus, Pinguiaria cô-
fiderantibus magnum Pceluslcge publica patratum.
Quid ipfi fontes qui ex legibus poenas luunt , nonne
alieno exemplo deduntur accrbilnmis poenis? firem
fpedescùm lucem amittunt, id totum perfoluunr q>
debent ipfi, etiam fi mitiflimae poenae inHigantur , &
venae in aquaexoluantur, quod facillimum necis ge¬
nus elle putatur. Quod rot ae, ignes,pali, & talia im¬
pius acerbantur, aliena caufa eft , vt exteri deterrean¬
tur , lingularis capitis pn na exacerbata iniquum in
fpecie, in vniuerfum, aequum. Affatim eft talium exe-
plorum, qux redè Dominic. c. cum generale , prima
diffinitione , dicit refpedu pnuato iniqua elle, pu¬
blico per qua xqua : & profeffa opera differunt. Ioan.
And. Anchar. Sc exteri in c. pofleflor. de reg. iur. in
6. Felv. in Rubr. deprxfcrip.& alij alibi, etfi perfxpè
tam longe duitis rationibus , vtviuum non fatis per¬
tingant, abfolutè tamen, & in vniuerfum fic receptis
A fententiis ffatuunt ius naturale „ quo quifqüam
aliena raitura locupletari prohibeatur, tolli οαί?01
in totum non polle, fed diftingui, infledti, in D em
aliter ftatui ab ratione ciuili, «Sc poiitiuis conititut^6
nibus polle. Itaque hoc cafu fatis elfe cauGevidetu'
cur ab generali naturae regula diuertatur,quia (jn i?
finis litium aliter nullus f uturus eft, quia dominia;
certa futura funt, commercia incertiora, «Scinfidiof '
& quia negligentia cuiufquam alteri fraudi effç no^
debet, & iuftiffima eius excufatio qui fecit quod infc
fuit, quominus impendentis perpetuo faxi
fuftineret. Quibus omnibus malis, fi vna præicripti0
nis ratione occurritur, quisiam eam quod A pota*
ris dixit, humani generis patronam non re&e appella'
tam dicat ? Quis priuata iaduram ex fupinaigntn.
B tia conHatam tanto publico bono non reftè & χψί
funè rependi dixerit ? Quare non eft quod côfcientùe
cuiufquam malefadum i mpi ngant, fi aurore iure,&
patronis legibus quifquâ vtitur, & rem praeferiptione
acquirit, de quo longa eft difputatio Canoniftarum
& Theologorum, c. vigilanti. & c.vlt. ext. de præ-
feript. & eorum quos memorat. Boër. decif.211.na-
mer.i;. Nihil igitur (quod Cicero inquit) in duitate
tam diligenter eft retinendum quàm ius ciuile, quo J
fublato, nihil eft quod cuiquam exploratum effepçf.
fit, quidfuum, aut quid alienum fit,& quae ille pt )
bus perfequitur in eandem fententiam, digna quae le¬
gantur ab iudicantibus, vt intelligantquid fuxcurx
commiiTtim fit, quantum legibus tribuere, quantam
fibi furnere, aut poifint aut debeant.
AD R V B R I G A M,
“Des Approtriances b par Bannies, cEt prescriptions*
j '^fpproprimentorum Yu tffeïlut ex morihtu. 6 Quid dominium è nudo iure Quiritum , fi
2 lApproprimcntit perfinales oUtgdtiones non tolluntur. lufliman.
3 Sed nec referions quidem. 7 Qüid Créditât, mincipatio , in iure
4 Dominior ti quecrendom formule fex è deteri X^orn. iure. emptio ex feilione, auttiO.
j Qu}d optttni iurif-dominium» 8 Quid emptis cr *uftontd4.
, ppRoniANCEs.] Approprimento C
Britannico Latina dominij aifertio,
; non ex toto refpondet, nec vox alia
penevlla. Sed remorari legentem ex-
I ternx vocis nouitate confilium non
fuit, dum res properatur. Graeci vnico
verbo plané fœliciter itârÿiA i/<3$ dicunt dcMov/ ap-
proprimentum verbis, ex æquorefpôdentibusnoftro
approprier çr dppropriment , Cæterum vtrumuis dixe¬
ris formam intelligimus ex qua ciuili quidem , fed
dudo à gentium iure, dominium ab alio ad alium
tranfit. &. transfertur, & proprium fit acquiretis quod
alienum erat. Sed cùm iure & moribus perquam va- ^
rix & multae tales caufæ &: tituli tradantur ( quod ti¬
tuli de acquirendo rerum dominio oftendunt) hoc ti¬
tulo de bis formulis ftatuitur, quibus ex talibus titu¬
lis per bannimenta& prçfcriptiones queruntur do¬
minia, nec quidqtiam vitra épigraphe compleditur.
Sunt vero introefudae formulx ad rerum alienarum
acquifitionem , propter vtilitatem commerciorum.
Nam fi res tradentium propriae elle prxfupponeren-
tur, protinus ipfoconfenfu & traditione dominium
transferretur, nec vlla effet bannimentorum aut ne-
ccffltas, aut vfus, nec quidquam amplius expedan-
dum. 1. traditionibus. C. depad. feci quia plerumque
de alienis contrahitur, repertx hae rationes quibus
emptoribus & acquirentibus fuccurretur,&idemiu-
ris tribueretur: quod ab ipfis etiam dominis, neigno·
rantia fraudari acquirentes côtingeret,haiftenus qui¬
dem fifolemnia k lege prxftituta obftruarent. H°c
eùm contingit, bannimentis aut prçfcriptionibus e-
gitimis, fecuritates comparantur æterni iuris. 1 otc
hoc inter hxediferimen eft, quod Bafinimentanneti- j
tulo confiftere non poffiint. Prçfcriptiones verô qu?
dam etiam fine titulo perficiuntur, vt iure qtioquec
uili, cetera fuis locis, fi quae erunt,vt materia occu-rt
indicabimus. Hoc tantum hic dicemus appr0Prl
tum per bannimenta quod edidale placet app 2 ’
quia edidisconftet , non effe preferiptionem
liter, quia non fundatur in curfu temporis, quo P
feriptionum proprium eft iunda poifefljonis e
nuatione, 1. finepoffeffîone D. de νΓαο. Tecivim
pitab repetitis trino nudino edidis & monitio ^
fequuta iudiciali renuciatione quam certincat
vocant, titulo prx exiftente, vnde confenlus P
colligitur, aut fupina ignorantia, ideoque m ^
conuincirur, & prefumptio malas ndei, 1 qu .
eluitur. Contempfilk igitur Confuetudirus
ÎSp
turmali c*£i Lni LilFc cft j, aüE fiagiritim fceilTe tn tc pro-
ρπϊ,πεΐ acquirenti fraudi élit débet, fi paît toc fülciu-
lialiTcmrcctiCi.Cj.CLim non folùm, exceptio, lcd & du-
[fJtîiiim qaoqtlédirediam & pknilfimLim quxracur
flCqidrctiti.auchorc Confuemdicic; q uoii alibi perfe*
qtiiTLULs:. Ait, 17 u Midi uni lu e îgitiir formula fupir-
r.u vulgarium préfet Lprionumfec irritâtes, de quibus
hac quidem in rc vdgo rJur dittimÎHanK traduntur.
Q^Li.it c kicquidctn cnitccDaldi fetiteniia* dequstance
xncmiuinws.in c. debitores cx.de inreiur, tûm h*-c fq-
lemmcn* à monitione inripiar,ipià quaque(quod nu¬
rum disait lie ) obligatio ftaruialis tollitur, 2c impti-
miter achii ptitfumptio bonae fidei, quçiurii cft & de
inréjd; omnianira rcah^&cvendieatiQncs to liantur,
î Ni«n adtîàncspcribiïaies flu fcp.uarimliahirnr icm-
pom^quaect 1 renimnnobiieen l-ipc habeant promi-
icria.tanicn à perfomli Ëe£ta,&; promiflione fu bilan -
mmdüai.ntj nec naturam murant, quia in lus rem
immobilem dori trudi ve déduit uni fit: qui multorum
ïamcu perquim. itupidiis cil cefori quod nos luo item
j Ordine docebimus. Sed necreleiiloriie· actiones qua?
ex initis & legalibus caufis concedi ledcnr, lue ippro-
pfimenii fpecie rollunrtmquo minos ilio Si ipi’e tem-
pore exerceantur inter eonrroh entes., quad Arr. Jau¬
nis Einvlthuo demonstrabitur. Vc necilli quxadwT-
Îus itandiilcj^ios 2c fimularos contradi us extraneis
CCunpeiniitL de qmb. Art. lûÿ.iiif. Sed tuiLTi quudad
rem vehementer Facit idc uiifiqüiflunj quoque iuris
R.am. dominiis dicendum eft aliquid ? quando nec
om 11 i bus ea res adhuc dum no ta eit. Si eius rei vc-Ctt—
gis etiam nubi quardum in npibfis libei-i fijpcrlunr ,
nec Liudioh omnes iarri inrelligtinr.N.ee enim domi¬
niorum ail t'reitdûi'iun ülis ratio vu à fuir: Tbcopliilus
quidem Grrcus auror ad fine rit uLt de libere- fu-cccill
anttqu^ duo p rii ci s dominiorum acquirendorum
pra:'fcripiuiil]fle,nacurdc vuuiKjqijcidin bonis cuiuf-
qtf a rutilé dicebant, legitimum Fuie legale alterum,
quod ex nu do mre Quiricura dice bac, Y traque Lpecics
coniuti£tii iqs efficiebat, quod optimo inre do mi-
niumappe liabam, Acetus M. Cicero meminit orario-
rrcdcbaruipiemi] rtfpoiiflfi, imdraYinquit) finir do¬
mus in bac vxbevatque haud icio anfierc Cünftæ ïure
optimojied tamen il: te pnpaçpÿture h-Tredirario,iure
autoricatis , iurcmaftcipi , iurenexi. Er dominiorum
qu idem talium diieri m en de (cl' l bit Vivian libro 1. i n-
flit Tir, t* Qui tantum bords bober, inqu.it, non etiam
ex ïure Quiri cum ieruum manu mittendo latinüm Fi¬
eu I π bo nis e ft , fl qui 5 à ciu-c e m eriti êc ci Ii t rradi niï,
nee ΐαιτκ π m:nscLpat tis ci, dur in iurecciîus, neque an-
un pofl’elTu Nam qnanJiuni! horum fir, Îtruusqtii-
dttTun boms eiTintEHiSf Lb èmriivérb QnirirUm
hue in bonis vcmbrorLS ifl^fiedyt alibi fcribir ci ac-
eniett, etuus in bbubtlb Fui t itaque domini um tia¬
re Quirituiii j potentius* be\l mmen non omnes' ae-
qurtendidummij modos c vereri itirc Vlpian. dlaiua
deferiprione comprehciidlb fcd cùiçiTa ftiermc, très
tantum non iufhcienti partium u tner afl ün e per-
firiJixir; Collegit autetn Vmo libro de rç- Ruflica Fe¬
cundo c, Si.quis (iitqïj st_? uiîTl-llit lurrcdifaTcro adrirnn-
fla autem hereditas vepribus hüt3quçturccinili Ro¬
mano cuiqitarn duî delata eiFet, Nam qui ciuisnon
dlec> teflamento cinis quidqoani e.ipcre vetabatur,
quod ]pfnm Cicero oratione pro Archia indicati qua
culem Romanum die hoc argurtieiitiJ cqjitendir pro-
bare quod hxreditdrés duiumccépifÎct. Sicuti qtatto-
nc aif era pr o Cedin na, Æbiitiûs Cccin naits negabar
capere hacredicatcni polle, quia Volaterranus dTcti
Vnbtertis vem diut.vs dJet d I - SyJia ad empta. Secun¬
dus modus aequi tend i 't In mi urj erat, mancipatio-
v-ir«tn{T. tn Cmf.
Des Appropriances.
890
A ne: Eius iolenima,, 6: Formam Cicero in Topirisdç-
icnbtijhoeti.Li.s explicat. Erat illa vero, imaginaria quç-
dani vendi ricfj qua' pet its & libram fieba: , in qui qui
majteipso accipiebat, ideit, acquirens as renebacr
Concepta verba pronuntiabat. Hunc ego hominem è
iure Qn tritu meum e ile dico * tlqne inihi emptus cilo
hoc.iEic hac libra, tum .Tf e percutiebat Übram, ci-
que dabat ii quo rem re dimebat. Quem morcmV Ipia-
nus quoque attigit iit. xis. iiift. Eius vetb vius fuit i jl
omni alienatione ; <Juæ cum titulo fieret, atque fîtant
in tertam entis? quod & Plucarch, feripht in !i bello de
^ fera nu minis Vindtikoi QuiL] &; liarredEtatri quoque
1 hoc modo cernebantur: qaod Vlp* Plutarch. deCi’
ccr.ortenduLu. Mancipatio cx eo itili, quod ires om¬
nis mancipi percam aurnari poterat Mancipi verb
res dicebantur, omnia qnicumque alienari poterant.
Nexum vocabant quodaimque per ^ 2< libram geri
poterit, Forma cius, vt mane e|>s, id e Λ, acquirens Îlt-
pu.laretitr, d;-re fpondps ϊ ttadeas relputideret. Spon¬
deo, tu mfljpu lator ipondentera AHigarte , ie -nt ité¬
rée, Fuit & modus altus quem Ce/honem in jure ap’
peJJabautjjQ eo tres peri una? mterpoiiebantur, ceAfn-
t is, vindicant is, addicentis, quem if fum qp,qque mo-
^ rem Boetius defcnbit. Sed eius Formula: tamen, non
fuit infinita poteihs·, non magis quam Appropri-
mentorum noibro tum, led icadem Lïjntr, Je bat, ii in
mre edito faCra er-ιτ, cui potuerat, & vbi opomtemr,
apudPratort-m icilicet, Cuiusintcruentu fieri debe¬
bat, id enim cft, quod aniui,iii ture cedereris ver b ad¬
dicebat, interrogante vindicante, & rcFpo.ndente c □
qui cedebar. Alia domiuij acquirendi ratio veteri iure
erat ,viu capi unis &c \'iuipattojLis,anni Fdlicctde bien-
11 ij cuius ante meminimus , nili Liquid ftiruuurn erat,
Eiad nqsquqquq abhis iraiifmiiTa manauit. FuicAc
^ a) ia f 0 rm a ven di tio tub corona ,v litata rebus be Uo ca-
ptssdt{tcati,cnd ιΐ cuius Aul. Geljib. 7. mcuiiiiin Fuit.
& auctio , Clliu publice addicente; tnagiflratu rtsfub
hafta venibant, qtuv eadem & leiltoaiir. Qiux om¬
nes dominij imm Ferendi ik acquirendi tbrmuii, vno
emprionis nomine generalirec ceniebantui", quod
Vai'fo illo loco indicat. Iu emptionibus (inquit ) fese
legitimum dominium psTbciunc,qii x deinde ej^umc-
rat eadem, qi ut ante diximus* Qpjp ora nia ex veiuflif-
tnn iflo sure relege, nr-em,, l u bmde fubit in animum ad¬
mirati, quaJibus.· ib principiis ram potentis in-
idLiutain tantam magnitudinem adüleucrmt* Fuerint
^ iltaJiominum l'apicnrum placita, au fi m torum imi¬
tamenta potius abigere cogimur, cùm de cojumer-
citstic quarrendis dommi is agatur, parte ipris i mpri¬
mis momeiiEos i,u ugas co a ie cl:irt, 1 n b 0 ej Es hmdu iu
di cercvniuSjCum alterius fit è mre Quintum, quod
&Bart. non diflimiliter afgurr.iur.L mrtus^. lulia-
nus, O. quod met. caufl Atchidi, cap, fi quis vFu tam.
14· q· 4> Îi cmprionfm non aliter valere quam adhi¬
bito acre & libra, libram ungi & concepta verba, ve¬
lu ti augurali? carmen pronuntiari, idem in conrr.nfh-
bus, in t-rilamcncis idem vlurpari, innexu prcimiflo-
P re m ai ligari &: ncidi oportu i [Te , tn hir, e:; c id r lié J yl fj -
ba de iurc quoque elle periclitatum, jfla puerorurti
funi ludicra* QuaLitom chiis 2c fimpheius iuniptii-
dcnria poJlertor côTmfii 8c triditiririi dominia tranR
ft srri, verborum tnaurtticJrcfomLin,ilumrcs, e^atEiis
contrahentium inttlliganEur, quorfum verb ille ia-
û us, Sc ad bibi tio Is hi ac in eau ta 1 ncju 0 rum r i m , q uod
merib pofliTLras icri fir, & iUftiiürcùtn Fu ητιύΙίί,Α-· Ci¬
cer, alicubi ex Abibit, Eign haic ipptopfimenfii noflta
praiflanr , quuel omnes illi vereres Formula dliac-
bant, & quod illi tliccbaur, optimi iuris domuitum.
acquirunt, & vendicandi poteflatem, quam ill, olim
P1J
8pi Des Appropriances , Art. C C L X V. ^
auctoritatem appellabant , cùm atternam auftorita- A loco,verèno(trabannimenta;quxvfutpam„s,inttI
tem aduerfus hoftém effe dicebant, hoc eft, perpetuo igit. Apud Caffiodoru ediitale programma, & cdiaa-4
m - - 1 ~~~ pni porpm rnmiinai n'pmipne
vcndicari, aduerfus peregrinum porte, quo eodem
nominevfucapionemintelligebantAvt lege duode¬
cim tab. vfus,& atnftoritas fundi, mquit,bienmi eito,
quæ pluribus Alciatus.l.quæftio.dcverborum figmh
perfequitur: quod verbum alio ienfu etiam vfurpat.l.
vlt.de euiôt. pro a&ione de euiôtione fcilicet.
b [Pau
Quid banntitn.
Quid profenhere.
Quid programmât*.
Quid édifia.
Quid proquiritare.
bannies.]
lem legem coniungi frequens, pro pr0gratnmaX
ediftum continente. Edicendi quoque fignificati
pro iubere, aut vetare publicè per præconem.Proqï 1
ritare ipfum antiqui imis verbum eft, pro banuire'
quod Sidonius vfurpat, lex (inquit) fuerat pron ^
ritata, id eft, inter quirites & populum promulo^'
Preconium vero quod per præcones edicitur, qUo^
Fortunatus Rhetor fieri, ait, libello
>vel
per præconem publice edi&o, id proclama pofterioc
iuriiprudcntia, & bannumappellauit, fednouè.
c [Et prescriptions.]
, t Quid prdfcnptio.
’ 2 titilla Confuetudinaria præfcriptio longior qudrm.
naria.
3 Breuiores decennalibus non funt ftibUu.
5
4
5
j Hic bannimenta vocat Confuetudo publicas in¬
clamationes inter folennia facrorum , de contra&u
duorum, dominij tranflatiuo, déque didis in côuen-
tione legibus, nec quemquam, aut in fpecie citari,
aut generaliter necclfe eft, publica enim denuntiatio
quemlibet ciet. Banni vox barbara ad nos ab Italis,
ad illos ab Longobardis, aut prioribus etiam Gotthis
manafle exiftimatur , Latinis, edidi fignificationc
arquata, id eft, publica denunciatio rei iurtæ, autve-
titar. Profcribere ædes, aut agrum dicebant, cùm ex
1 feripto fixa tabella, venalem publice exponebant, cu¬
ius exempli meminit Iurifconfultus. I. apud Labeo¬
nem. §. item fi quis pignus. D. de iniur. dei. Sed etfi t _ .
pupillus. §. de quo palam. D. de inftit. ad. Tabella,qua C hæret. Sunt vero regulares ex moribus gentisnoftræ i
quidquam hocmodo proferibebatur, programma, decennales, quindecennales cùm titulo, & quadrage-
breue fcilicet feriptum poftibus affixum, de quo titu- — ' 1 - 1 - :J™ ; - L;,:L- ; . r“J;
lus iuris. C. Comminat, epift. programmata, &c.
Edida publics denunciationes fuere. Imperatorum
& Magiftratuum fæpius feripto comprehenfie, & ab
præcone promulgatas. Sed & inter zneawy <?*>*** &
edida interfuirte quiddam oftedit Noucl.
luftiniani u. Edida, Halicarnafleusfcribit, elFe to
ΖΰπάγμΑ-τα it, r <Wioy © ifiwr & populum
edi do ab Imperatoribus admoneri, aut reprehendi
folitum, oftcnduntCæfarumhiftoriæ, inTranquilli,
& Taciti feriptis, &l.diui. D. de religiof. & 1. cum
vero, in §.fubuentum.D. de fideicom. libert. cuocari
(inquit) oportet denudationibus, edi dis, literis, quo
HcTC pars rubricæ altera de dominiis acquirendis t
& confirmandis. Prçfcripriones vero vocamus, ficiiti
iurc ciuili, exceptiones: fcilicet, deiure acquifito ex
lapfu temporis, & poflefllone diuturna, fiue cumti-
tulo, fiue line titulo, tam enim vtrique praeferiptionis
vox congruit, temporales exceptiones titulus, deper-
pet. & temp. excep. appellat,cum alioqui preferiptio-
nis vocabulum, pro omni generaliter exceptione po¬
natur, Græci \scsoypjt.$w dicut, quo fenfu
accipienda épigraphe libri Tertul. qui eft de praelcrip.
nales, atque hæ quidem in immobilibuSjinperfonali-
bus ficuci iure tricennium obferuatur. His longiores
nullas Confuetudo agnofeit, ne centenariasqmdem,
quod alibi dicemus, fed res omnis prçfcripdbilis qua¬
draginta annis prefcribitur.Quæ hçc tempora efetî
nullo tempore præfcribitur, tametfi de hoc valde lu-
rifeonf. litigant, & locum congeftitTiraq. in retrad.
$. i. glof.z. num.23. Quæ de iure breuiores funtCon-
fuetudinariis, in fuo ftatu durare i ntelligtmtur, pec
enim in tam breui hominum vita, producere pri-
feriptiones Confuetudo intendit, fed contrahere όο-·
tius,quia longiores viderentur, quàm congrueret ho¬
minis vitae.
Article CCLXV.
v a ND3on fapproprie b d’héritages c par achapr, ade celuy qui eft
poiTcflcurc& faify , ou fpar achapc de Iufticc, § quand la chofeeft
baillée au créancier en payement, fl il conuient’que bannie en ioit
faite k par la Cour1 à qui la iurifdidion appartient, mou par Cour fu-
perieure, par trois Dimaches, n d'hui chaîne en huidaine, 0 fans interuale/ incon¬
tinent apres TiiTue q de la grand MeiTe parochiale, r en la congrégation du peuple
a‘ haute c & intelligible voix, u aux lieux accouftumez.
QVando 1 aliquis fibi acquirit , Qr ajferit, b res foli , & immobiles , c ex caufa éfrptionk,
àab auéîore c naturaliter , Qr realiter pojfidetef fuie 8 ex addiéhone per licitatione ,β{ί
fentetia iudicis quado h res creditori in folutum traditur, fieri debet ‘ cdidîalia approprié
ta , imperio , k & auttoritate tribunalis , fine iurifdiflionis immediata:, cuius ea de re notio
eflml>el etiam fuperioris iurifdiclioms , trinis Dominicis , nde dominico, ad dominic 0,
0 ab/que vlla prolatione temdoris, p pofl pera dium q folemne facrum "inter populi catus, cW
ra , 1 C7* diflindla hoce, u locis ajfuetis. ' p
Des Appropriantes , Art. C C L X V. 8 94
1 [QXaNd OS! s’ AP P KO FR JB. ^
j fi m r*u tac Afprcp Γ meati p'tr ftimim tnt a *d m fait
ÿtrttntl,
i sd ar J n fttuksitéu} qtaqm prtÀiil&myfkï tiut.
φ ptlcjï.
J fttrrt 1 n riditipul ftftmU c οπβϋΗΐύ,
4 ptr» m hjptthttit vamiiui.
j 'jww m items t.
É Jn vcUtg*islns> pedjticit, ripatitit, tT ooir,'J>, ahl Ht.
7 ]te m m "1 i^rtidu <rf 'Λ-ft ?HJ , tbai.
£iuÀ "pira m mt&diù Ht,
? Qatsi in fruit f Inet pmdrtiHÎ'Mi érÎmbxt tsdindk, *«t „
Hæc verbortriîi conceptio pHfoaai Veteris Cem-
Jji-ciiidiLij 5 eminciationem rcilpic, & reveri, de ea
foïèad verbum dcfcripia cJfc ah reformatoribus, quod,
illinim fecere, timuero faris txis liquebat, qtne len¬
tentia etfêtfcripti, & pragmatici fenttntiis variabant
fuper ratione Yceiîdijiili neaherurro peccarem:,, con¬
cepta, vc erane verba, deferiprett·. îd vero quirn hoc
i(X-ci infaUtiter , & intcmiiekfate poffo rires tfcmtm-
fltabtmus.
b [D'ir ίπ,Γτ a ces-] C
Notanda yox comprimis, ex qua inrejligicuc ma-
feriam appropmoentL, & J ubiedtum cui applicatur,
cile rem loli , & immobilem , id cil, quai maceria, Si
ï iubftafiri.-i ralis iït, qui corpore apprehendi» tangi
oculis j &c fonfibui fobiid poilir, & Joco comim-a-
iut; quaî cnrpo tum propna natura cfo Sed&quae
proprie faJiinon fune, iuris tamen diffinitione, &
auworicatc pro rabbus habentur perpetuo, & immu¬
tabiliter, i pia quoque in hanc diipe· [itionem inci¬
dunt, & approprimcnris per bannj menta acquit uu-
tur, Eiaifcnintur. ]j
Itaque (erui turcs pratdiomm, etiï materia,,, &fiib-
ftanria tales non font, nec proprie res foli oh Ahetitt'-*
gt , dld pofluntjcüm corporales non fint, quodEald.
1 dixit* c,i, §, fciendum , rit, de ftmd. çognir* Darr. L'
înoucncium. D. de virb. fignif Alor* canfjx. incip.
vifo themate vol.ï. tamen corporibus hærciir, 5; ap-
plLcimur» ncciinc Im fuLbifoix·, nue elle poiïûnc, I,
iTaSicna. bociure.D. de vfucap^ A 1er. conCin, in-
eip, püduï7uiss lib,^ PhiJipiFtanc. c,i. de rebus Ecç!.
non atien, s π ύ i. glo£ v cibi i 0 tf ihgun rur. l.i.C. dcvfLU
cap. iranfor. Balb·^ part.4^ partir, q.4, idcdqueü:
i nter immobilia com putanto t» ΰί pro rebus fob fun- e
Funtm', 1. in §, fi misi modo.D, deccb. cor-.LluKamts.
D. defund. dotaJ, 3, non foEum.^. ad iurm I?. de alien.
mut. iud. cauC fâârd.vlc.C.de reb- aL non aHcn.quod
AmoniitsBurrius, Panonn, ïmol, fcnpiçrc. c. nulli
W des-cb- Ecclri. tiutsaliçn. Aies, d, 1. monentium*
Qiiàmübreni rcite , ■& yti Liter pet approprimtnta
cdidlülia j & bannmictita acquirujmurjie aiicrunnsr,
ii fob Yctbo d'htrttjFr, l.irg.i ίνυ;ηί [icAcionc conipjj·-
bcndunrurex mentCjic Înccntioîie Courue tudin i
diferta iuris ci nilis csprelEone, de quo feria efldîfpu-
catit> Franchi Arer, in rub.D. deacq, poli! Anicibcet p
ilatucodiiponente, de eoKqui pûitèdu remTvî biam,
vt hoc noUrum, id adHcruitutcs quoque porrigi pqi-
htj, Siiura incorporalia.
I Sed & mutui reditus , ii modo perpetui fune ,-Sc
. mam hypciihecambabét» ou ψύ portent efiiettt, ex E< gc
fojïucnttonis.hoc genere immobdiu habendi funt» &
fvJijoiiidfiLifori uonpcrindc CFebrovfoipari] hadlt-
nuseit, perapproprimcntiedlùiialù aiferi, fedid ta-
incnperitji for^ neque iiintudituin! neque vol entibus
miujkjjiui fm; ctrrihtjcùîn anteriores creditores mc-
*s€rgcn tr, iO Vwf. à fit*
tuuntur , Æc attentes acquifoor anteqnim pretium
bdu.it, fccuritaa fm; vu!t donfdere, nc periculose
piÆumàm loce t : t eft è recuiâi uru-s, il prio r abquis c:x-
dicor occuratA' pignoris caufant, auraJlsetam,vc3o-
quLmtiii·. impediat cx cautioned. fi poit pefoethiTuG
de cuiih H.xc ipficoniuhatio. Lll co rcpure.Çdc re-
mii. pigno. Sc Bar. & aliorum. 1. ii rem altquam.D.dc
acq. poiT.&hoc nulla dum pivfippofita alitera fafta,
& an te cam. Nam en taiüa nu lia dubi tat io ede pollet»
quin crudita poJTeiTione, in allignatiobcns, icfolmio-
nem rediras » lune difpoJi tiojilqii.im m ;lxs me locui
fieret, id e ft, quin pe r edictale appropri rnciiEÛ fondus
tradirusaÎTcripo lier, perinde ac il lundus ipic inirio
Yenidlct jiulJ.i reditus merione. Quare in rhibus hauc
approprjmetiti formulam vfurpadc^nçc imprudentis
contibj fueritjnec incauti » nec dubitoqum poithao
m pici, & pt udc nt iCJim us qu ifqi m foctunts i ït* Si hy -
pütiiecir metuer , &fufpç£ta· débitons fort un.a:efo
Ûfniqiic in hypothecü qiniiîlms, tutu mas; mèiïi 4
ar.ticbrcJL, in quadecetirioin credi rûtem ttansfercur,
quod [j odro m ver us wgwf foi t , perquam vnlc ioeiir
hanc formulam vi’urpaiic, ad ciendos, <k excludendos
priorem creditores, ex auftorirarciiida:, Liï co icm-
porc : caius.pcrfïpt,ùi hoc opere, a. nobis métro for,
propterea quodcLUsdiipoiirfo viiîdc ad id y traita-
m us, c fl n cco m odara, &c per utili 5 ad viuim. Nam et h
in hypothecis Jeu omimo acquirendo jppu duxrittir*.
foi de carifti tncndo iure m re, per quoi ad rel ipfms
crilioncm dcucniri potcjl, ob non foluttenrm s &
ideo . hoc textu, non comprehendam lit verbis, fvlr.
Cf. vnus ex pluribus, camen cil ex identitattjiadonis
l'LypùrJitciun j'ibi voknr alforere creditores, habebit
auotoLjruteiiimrLs, ex c.i.l ileo tempore, ίϊ modo,
quod adde j 1 dum ra-nf-o , propter verba CoJdu eru Ji -
jus defici entia, decreto iu dicis tales tlcnunciaE mr. ce
truio nundino fiajir, .aduini cliuibU, ai appetam
ad dtifom diem, imx, vr bypothetis excludamur.
H«c cum t'ftfaûLuiu,nibi] cautxduupotLllj cur ram
lupini creditores iure ftm nan cxcludanmr, atque id
iunscuulis auftonrane potius, quam verbis Coniiic-
radmis, qui de hoc calu non dilcrtè flatu ir, fod ra-
liopat eft, ne uppcmacut iiatd, fi-ntentia, m I. t^iod
■cft cpn (lifot lin:* C tie dcilat.de fun ct. qund Confli c-
iitdo inducens pnlcriptjojzem i π vno cafii, non cx-
tedititr ad Jtmilem, edam aequè foiiorabikro, propter 5
foictam nattiramConfoctmlinis. lJtm Ara. U-om-
ponius- i.cLimquis. Γ). de ac, poli. De perfonnldu[s
adhoiiibus Icimm-eft, mbis pjiiulégfoîh prioritatts
tempore non tribui J, pnmlcg-jj. pl’dcpniiiL crd,
glo. I i.C dot. promijl Ujmusin reg. qui pirior, [fd
cx caufi, cijius cnui.e priujJegi.ruïi li quss excludere
velit , cx ra itone. cU. Jsto K-mporir,, putarun potlc,
exediiüis, & raridncibbaudiri, eifi hic nfola puileUio
pratfupponi potcftin asfobus·
Sed &' decimis quoque infcudacis acquirendis^
y aide vtïl» \ixc formula cil, dc quilnis per ojnma
idem ludipannis.quoil Je reliquo nofo y partimonio,
de rebus fôfo-ïn lus VÎtS mu-tro vrilidamn 1 Lient liane
forum Jim vfiLrpiidlc, propter dcbttojes dccimaru.ti
&c pr o pïer extra. i.eqs, qui de liis .pdiTiui c cun ttü ueriid
mottere,i&: ^'eminimoEïflibus alilgnaridccmtas, præ.·
rerquim qnbd tu forn nemo .dubicat, îÜr rcceprc i on-.
cenria fit, iikra âifî. ft.c- IïaLiÏ. rr.Utdir, tir. de eontro,
im-vaÏÎàl, de Épi f in te tld. Alex, conflit. Üké.
Sed &vc&Lgaliütn, ripaticonun, pedaticorani,
S: talium omnium eademcatili dt, cùm ratioae cerà
fundi, auc domanif compefuiir, iunr cnim nrnexfi
immobilibus, quod 33α!. dtxit, tL §. fcithduin. vbi^c
Afo&rcm Bhd' h dipeodia. C de £xecnt* rei iud. ife
ΓΡ ij
%9 j Des Appropriants , Art. C C L X V. $9ç
præfcriptionibus eodem modo, & hifdcm tempori- A mobilia haberi, ex fcmétiaBatUpenul, .D.dcoA
Fus acquiruntur, quod Fart, dixit. 1. publicam. §.m reftam.Caftr. conf .μ. vo .x.Decr, conf 471. y
vea3bur.D. k public. & idem l.rufto.S· non mu- doftr congerunt. Quare tahalub hoc verbo
Vccv? d . ..r. . L* irrinir n tlbrcdis redè appropn- g", mtclligi non poterunt.Itaque m comparandis ap_
proprimétis idem erit, quod in mobilibus ftatuendu
vedimüibus. U. do puonu oc
tat. D. de vfucap. His igitur ail credis rede appropn-
menta edidalia comparabuntur.
Nec vfusfrudus diuerfa conditio , cum inter im-
7 mobilia quoque computetur » quod Bart. dixit, d. 1.
iufto Albcr. d.l. mouétium.U. adfin.D.dereb.cor.
quin & conluctudinaria æftimatio eiusdimidio pro¬
prietatis cenfetur, etfi quàm id rede alibi dcmonftra-
Quid de præfcriptione fruduum rei alienae poiTcf-
fx, dicendum infra art. 27!.
Cetera quæ affixione talia funt, fi reuelli poliunt,
citra fubiedi corruptionem , aut vitium , naues, do¬
mus , di apothecae exemptiles , di qua· de fado eximi
folent prala, & quæ deftinatione tantum patrumfa-
milias talia funt , cum natura talia non fint , nec per¬
petuo & immutabili tet, immobilibus quandoque at¬
tribuuntur, fed temporaliter , de quibus vrilis extat
or. 7. & tcadatio hominum eruditorum, & ideo naturam
„;h-a etiam fuam feruant, & mobilibus côtribuuntur, fiuequod
rt' 4C8, ad diuifionem inter virum, di vxorem , fiue quod ad
appropriandi formulam.
De mobilibus, omnino infolens eft, approprimen-
ta edidaliavfurpari, & fuam quidem illa prxlcnptio-
nem habent, inf. art. 172. per lapfum temporis. Sed
hic de edidalibus approprimentis loquimur, quæhîc
quoque eandem rationem, & vtilitatem habere pof-
funt, præfertim, fi magni pretij fine, cx d. 1. fi eo tem¬
pore, fed cum mobilium quaerendorum , dux potiili-
mum rationes fint,cx commerciis icilicet voluntariis,
id eft, contradibus, aut cum audionibus , per Indi¬
cem repugnante pofielTore addicuntur, qux cotradi-
bus acquiruntur, non fuerit inutile, hac ipfa appro-
Tiraq in
trafl §.
cPar ACHAPT.
i Emptioni i ~\ox omnem alienationem contihet.
z Non idem vox Eranaca d’achapt valet.
5 ^ fppropnmenti editfalii non fuit prifeis -tyfe j„
lia contrafhbus.
B 4 Hodie omnibus aeque vfurpxtur , diminij
tranflatiuis.
; Error θ' incogitantia reformatorum.
Si eadem vis , & fignificatio vocis Francicæ Itu
chapt, elfe poflet, quæ Latinis, & iure ciuili veteri fait
emptionis poterat côfuetudo cotradum omnem do-
minij tranilatiuum, hoc folo verbo compræhendilFç
viderii Nam emptionis didio omnem alienarionenrt
continet 1. ftatuliberi à cæteris.D. de ftatu lib. &vcro
hoc fenfu legi XII. tab. vfurpatam codât. Sed & Var¬
ronis locus , quem ex lib. 2. de re ruftic. fup. deduxi-
C nius in glof. verbi appropriment, id ipfum oilendif cùm
ait, in emptionibus fex dominium praedant, deinde
inter emptionis modos vfucapionem, & Imeditatis
capionem tecéfet , qui in emptionis, ftridum quidem
fignificatum non cadunt. Sed verbum Fiacicum L·
cloapty idem prçftare non poteft, nempe contradi! vfu
loquentium ad fpccificam contradus fignificarionein
redadum, per quem merx pro pretio xllimato trans-
fertui, quod pecunia, aut alia re fungibili,autiii pecu-
niam refolu bili coftetj & in veteri libro vndeliic ar¬
ticulus deferiptus eft, cap.40. di 110. talis fpecilici
mentio fiebat. Qux res inconfiderantiamrefomuto-
bus acquiruntur, non fuerit inutile, hac ipla appro- mentio ncoat. ^.1 ' u ^ ,
priandi formula, f.biallcrcre, ad excludendas priorps D rum, quod fupcnoreglo. diximus, proiutocta
L.. _ U.™ ner difoohrio Conlue tu- vereri cofuctudine alia, & diuerfa effer appiopnj*
priandi formula, udi aiicreic, au c.\uuuumlU ■»
hypothecas, etfi nec verba , nec dilpofitio Confuetu-
dinis de hoc cafu ftaruunt,fed vbique mobilia pretio-
fa, immobilibus excquantur, quod dodi annotarunt.
Tiraq. i.glo. Sed in his acquifitionibus quæ per audiones fiunt,
7. num.^9’ vulgata Francico foro eft regula, meubles nauotr point de
fuitte, quod verum fortalle fuerit, refpedu crediroru,
nam quin à dominis vendicari pollînt, quantumlibec
audione diftradaaduerfus tertium pofteiTorem, non
puto dubitari. Sed noftroiurecôtravfurpamus, meu¬
ble auoir fuitte. id eft, etiam addido pignore dari priori
creditori, perfcquutionem eius, intra ôdauum diem, 1
ab addidione, exart. 245. cuiufmodi ciuilisquoque
difpofitio eft in 1. pecuniæ. D. de priuil. fif. & 1. ex
fado. §. vit. D. depecul. Nec fine ratione*, nam cum
in diftrahendis mobilibus, per audionem nulla ban-
mmentavfurpentur: feci pignerationes duntaxat ad-
uerfuspoftetrores, &addidiones publico quidé loco
fiant, ied nemine vocato prætcr debitorem , iniquum
eft non vocatos excludi iure fuo ignorantes. Itaque
fiue quis vt fuavedicet, fiuevt hypothecata mobilia,
non inutilis futura eft hæc cautio, & formula edida-
lis approprimenti, per quam aduerfus veros etiam re¬
rum dominos, vt aduerfus creditores, æquè acqui¬
renti confulitur , fi non intercedunt, di audoritas
fadi extat, d. 1. fi eo tempore.
Sed an mobilium numero, filuæceduæ frudus,
5 aut non ceduae arbores, ea lege , venditæ, vt folo exi¬
mantur, & frudus pendentes feparatim à fundo ven¬
diti , inter mobilia computari debeant, &confcquen-
ter, quæforniulavfurpari debeat pro materia, dubi¬
tari non fine caufa poteft·, Omifta pugna, vera eft fen-
tenria : cum filua cædcnda , arbores exfcindendæ,
frudus percipiendi, feparatim à fundo veneunt·, inter
rum, quoa uipciKjn. uiAuuu^j/iumiin-.-
veteri côfuetudine alia, di diuerfa eflet appropriandi
ratio in contradu emptionis fpcci ficae , quàm inaliis
d'ef change y feape, donation , engage Cr litige de ratione
approprimenti edidalis in emptionibus fhiuebat,c.
40 de aliis quinque c. 221. Combien (difoit-elle)f««
ces cinq filtres aucuns fiffent bannie y U ne fut onc<fi»ttW
ραβί ef}ably,n y accoufumè en Bretagne que banr.n tnl’4
eftre faite, amsconumoit tenir par an θ' iourpcififM.
Ex quo apparet in contradu duntaxat d’ich.f,^:
pari folitarh approprimtfi edidalis formulam, 'JW
1 omnibus annalem pacificam polTeifionem, proiujto
approprimento hiiiTej Talc fuit ius antiquum, c 4
cùm id reformatores antiquare vellent , quod eorum
adus indicat, &vero ordines Britânici id fieri pol»'*
larent, vt vna omnibus omnino contra&ibmapp10*
priandi formula ftatueretur, ipfi veterem differen^
iuftulerunt, &vna, quod dicitur prouerbio, Me
omnes parietes dealbarunt, id eft, tam in coctat 1
cætcris omnibus, quàm d’achapt, faricierut, vjaml
proprimenti edictalis formulam obferuan,
(iiferimine, di regula indefinita, & m eam rem a
Ium fcripfcrunt iuris intlouari, qui eft PoItcnfi . ^
F ipfo titulo numer. 268. quem hic omnino
vniuerfale prorlôtiatnm oportebac or1dll}e,.",Y0Unai,
do agenti bus,hunc vero articulum aboleri, exp j,
induci, antiquarum fcihcet,*& ηοιΪρ ,1?0·* fUr adhuC '
Nam veterem differentiam refipir, &loÿn ^pre|i,oj
prifci,& abrogati iuris. Quorfum enim hæc e^p
contradus fpecifici d’achapt? cùm
côtradibus vna .& eadem vniformis diipoim ^ ^
tuta fit artic. fequenti, &d. artic.2 · c f oltod
duaio de genere diuerf. quiddam
tamen νηιιιτϋδί idem volunt efle. jecaum
8ρ7 Des Appropriantes
i^mta çllhujuÿ.irricu'i dtforiptfq è vctcxi aiitiqua. .
ro, Êtoitauiûre in edrum-expungttur, fi fqrçod au- Λ
çuratnnr) & fperamiis,huk nbrorcformarido feciida
ιπΐπ U s, s dhi b c b i t !, i r aliquando, &:■ dus loco ille ιί-iî.
fijffidEtu^ dt fobffitdertir pro régula vnUtcri ali, cim
dicat, în /*i« ivnlMÎit d'ktrttagi, Sc qui hune fcaflûniTj
ieptifif* tf&tt jKi « yïif- Nain olm vrtmcrfalis afor-
inâd na tamutïi affirme r, quantum OinÉespàitkuLt-
rcs affirmstiui de eodem genere* munie fit de ali¬
qua vtu fpeck figtlJaiim ikuiilTc , aut affirmait * cu¬
ius rtifiladifterenttafir, .[iullum ptoprittm, mdium ac-
rideusdiucrfiuTiutctiis Épcaebus. Sedhanç mcogi-
cntcifttrt*^ iequemihus verbis apcrîiùs con- ^
uincrLiiLts.
ADe CUVÏ CtV I E 5 T H Û £ 5 É $ S E V R*
i L,Æ'trr> a regule authitiuij ftemin fora Ititent , de
faify à ÎÀify.
i Ptjftfiiwnm ftalt Uiti j iltlunt φ m au fi in h>ms,
3 Nu II* vit U AuUoYttm fi- Tnçnf/iM notent in efpnfri*
mentit e diHUhiriif*
4 fiJfj&QlMiiriicÎiiiffi rliAui moment AntJt,]uffint editti-
pUme n tunt tontTAilti*. ^
j tri bu e ndent ’yjinàgitnâi iotuliiancm αάμαΙϊι rjfe
délit,
G FoffejUtin η- mto ri ci si famlilcf stdmiisfCfi't wUTteti&i *
7 Γ/^?]Λϋ mjt k j5îîhj;j t eenjhtm non- gtffjî-
Hic ru mihî atrende «xpjqtwrtxa? diituro, in nu-
ï cria co iifiirtüctïjiatitt spproprimcntî cdiftalip* Tra-
1 dirai inforo iaerolan&n, ætemaque regula abatauis
vfquc tribunalibus niniiibcis vforparifiimn, vduri ra¬
tionales diciinr à primis , èc immediate veris duâa,
^HilfkHrpÿnvf'Approprirrpârl'Arwiti Auoir ttUrty&* ftf~
βϋί m de fati} ,ü fdijjf* } 'Hanc omms. fora reciir iit, omnes
pium rcionant, onmcs^onfiilti aduoemt. Senfus ce- O
gulïeftj non aliter edidtalc apraoprirncLiiUm proce¬
dere, qtiàm fi a: rimlo ab auttore pofidibre acqui¬
rens polïMbr item, fîst , eradi do ne rei aâuali, & i u-
lutal i ■ \A eùin ira Ht dj iscren du m nobis fît* de quali-
tafibus poiTeJÏionum in perfoni 5 audorum , qusJk:
CuuiirnoiJi eife deheant , an viriis iürc rradicisirapc-
dijiLHuVj & IabcfaÉtcnmr^ rarnàtindt de hisquæ pci>
fonisacquirendum, adeftedtum aJTererjdiiecufèdij-
inijLîj eïiguueur Nccid pamnt argumenti t sut eva-
itarioni^ exig nij au r cïi 1 i &a Ac priranm Îtcues natuiar,
ac rerum ordine anreeedit attitorii poileflio, iea pt m- B
ri loco décadi (Ter endumeft, in quo rd imprimisin-
t eüigi com)cHit 5 tùan depoficjTionihus loquimur, de
lüs aceipj oportere isi approprimcntcuüm mari'iia,
1 qui palam, notori è, in luce , &L conipcâu omnium,
ïeaÜKï, 3i per aâajs Ji.aoiralt s-cserceni ur. Nam.quas
ciuileî νοΐυηΐ,νΐ rate c tulli indmitas , vr pcrconiliru-
i u rny*£ c enrion ci n v fiiÆhtvdt □ s , Sc Laies omues procul
ablegamus j qui locus à no bis fulliis rcacïabinir in h
3 Iginir ra pertona auctoris ad critraçndam akm ap-
proptiand] conditionem, exigimus rcaEem & aatua-
lem pofTeffio n em fine per J c , fi ne pc r auitorçs Cu os
annotoïocontintiaram, quie càm cft p mbrua per a- F
ffcus veros corporales, & naenrales , uott exigunos,
qu.iraiulbaficjdundcftinu, vio]enm,vd aliter vittoia
deiurc, ncciiccdTitatem onpOoiraus acquirentibus
iuibificandin vc aiunt, rrituli Miritorii: ûii,ac ne po(TH-
fionis quitkrn^ ncc in eo fumus cnnofi, modo ïjuod
dierte lolejic au^torde failo poffèdenr. Ned üora;-
deme uoGiimt pQlîffionem accepiiïè, ctiamii crmi
cî> lisent, vt resiitigLoiit videri poilit 5 courra L ne-
nvo.Cidc a-cquir poil. Magnum tltquod dicimus , &
lUlirpcniisforrailL' incredibile, sjiud quos i Lia loitgc
lArgcntTt ui Cwfitnt.
, Art CGLXV. 8^1
aliret iradaijrar.d. !. nemo. Sed ramesilucnofor vfoi
eit, (Sl fictoliuiila recepti luo iis auctoritas·. St appro-
prmieiicotUEnvis ijtfinifaeic rex- ejfptclla, arcanoâSc
pTciegi aio loco Artitu !i iSr. in verbo , tu inm ft ement ic
Titient, ex quodricné iLifctrar , quemlibet iniuEtum
au itor em rnbuere vtuc^q-icndi conditionem, nec ma-
Inn, cin£ fidem, tr.mjfudai in accipientem, ne Îkfltc-
ccifor quidem fir vniuerfitlis , quod, contra ïlu'c cju:-
!i ri'3ditur,& nosTuoloco cx moribus dcmonftrabi-
miiif.
Proinde £i iuiqaam ifiainiravidebitlitur, Sc courra
rcceptüï foris civilis fencentias , did vitio fis au£la-
rura poflbllicuies ilicee ΓΓοη bus nc>n obeffc, qUCimi-
hus apprapri menti poJlinr pei'Hcere,is id, femper re¬
perer flninii^ quod ,in t l- dixi musi vi tia ifoi o m n ia baii-
nunentotiaila folerhhitate eUu, & derérgi â Sc oinnccti
boiue fidei defectum, purgari , confonfiim patientis
imp!kâri,&· ptatfumptiones iijris^S: demie induci, fi
non inccrcedacuc , banc firpiruLsi nrgligcnriant ictris
damno eoe rerri de b uifFe , cùin ab acqn 1 rente tan tum
nauanun eft operae , vr dr iurc foo e\terni cxpergtice-
mitut: 5ednos caulas huius conitiiuri , Sc recepti
motis abbi receotu tinus, de veto Ctpe nobis facien¬
dum ent,
fitgo, vt quod hucprtemitti oppo triti r, concEuda-
mtîï,iic habendum i quanmiiiltbec viuoias auttorum
poifclhoricï itou obefle acquit enribos^quomliTLiiap
proprimenriscdidtadibus vîaitîur eïruuloï Sed r.ii,
iicuii diximus, non minus iumo cOiicinuarss ( ifc
in uerfonii auctorum oportet, cales fHUcet , vrpof-
friibr inTe: di\topoiTclTnLia Vmce te queinuis ad lu r-
iarium poilit , c.x L cmptcircm, f idem Nerinfiné, D*
de act. emptd Nani etii ei qui à domino aequi ru; fuf- 4
fidat ,id dominij rranflarionem, Sc acquiltnonem re¬
ceptio puileJli tmis quamlibet mom cutanea , viCaft.
Saly. poftgloO, i.C.de ac q, poJF.ita vt contractus im¬
pleat ar, nec iupctll ta dito cx empto, eliia, Scextincla,
tradition c, quod gloi" verbicuilodiantut, amh. tacta-
menm. C- fi adutrfi vend, dixit, & Barr. δζ Imol, L Li
quis a I iam* D.de ib.lut. glofi V crbo tradat. 1. fi. qui 5 fun¬
dum. 3^. di conr. rmp:, tamen cum res a non domino
acqlririmrjquoci fi r,vbic unique pr-efoiriptio ullegarar,
ad tribuendam vfiteapiendi conditionem, & Vdfifi-
cren d -i Ιιϊΐ ν ct ba dn piif riliur , oporew aïifialérrï et fo au¬
ctoris poflqlllcmcm, vi podetiorls dimominatio Ît ius
competere poffint. Nequi enim prtElelFbi· dict po-
reft , cuius incerta eft occupatio , Sc lubiecta alrcrius;
OomiOuerii^qtue intra a nmi m i ft re di poteft,noft. an¬
num non porefo Art, tnr, tk 1S7.iup.Nam ciiin inren-
tio liLconiucruduiis, & foc %>pus,vE mimes irttereife
pi-ascendcures eidtet ad fui i tirapetfoqucnda per no¬
torias poLîcLlionura Tiadi tiorie»,^ itjdtancuiei pû [IVl*
Iritiim , qux quemque vellicat* debenr ad irsfpicitit-
duua quid agatur, id Id frti effici non poteft; uvr mo-
mcntiukeaii.mcnfirua.^aiittrimi.-ftres poilelfioncSiaiic
annalib m bre uiores, quo rempote leges, & in 0 res !e-
gicnna polfclfionitm iuta cdiicUidUnt, ^ côarihinr.
Fremori dus circonucillri ροΐΐϋ , quam admoneri
qinfcpiarn polfet], &'ptribnbitls cïliuiquC igndfancite
caulan recipi oporteret, Quamobrem, clüîj domini
prjedioruLiiy autqiLi luria crintTOueircildi CaufiiS hp-
bejiiitiqtias, queiTtpiam vident almo roro pofiëdille.
ûc detrutm rem ditlraXillc + etpetgifoi frds opbctet, fi
aequi tchs cos edictis, & bimi · métis ètiociT , & ai hio-
n* s ftias i irteiidet*, au 1 1 j tccirctiiitte, cûm ( v r v u l go d i-
ct (olcrj vigilantibus lex accurrar, fibreiftcteft anco¬
ris poièlïib , ngn fine tatioue caCifificaniur TgrmrSrt-
riam. ïdeàqite net intercedi ptJtuiilbj nec fatiife^um
e fi* cditictuduii. Si moJEiJW mjjlma & fs .·;>■, cùm an«
PP uj
Bpp Des Appropriants, Art.CCLXV.
Longa, oc moldta traôtatio cit lcholæ,de diiFer
dis pollèflionum, quas quidem qualitates potius vo' 1
lunt eiTe , quàm fpecificas differentias , aut ipecies di'
uerfas, iri rub.& l.i.D. de acquir. poff. & fncmo ç
eod. tit. Sed hîc operofas difputationesdeverbotiinî
fignificatione no inftituimus, nec fcholafticas pumn
rccudere confilium eft. Quodad rem fatis ür , nihj]
inc pYioimnc ad m inr nmnpm — >
p°°
annum nemo talis dici pofftt, & intelliganc ius füum A primemorum argumento euanuit , cim fc dioe,r
durare, quominus intercedere neceffe Kabeant. Nam perfoms natural.s, & cudts occurrunt
fi autor, cùm remaûualitcr «adit,® polTelfione non Longa, & molefta ttaftano eft fcholat.de difFt
erat, nihil agitur ad approprimentl elfedum , ac ne . .
intendere qmdem nccefl'e eft, «fi tradenti qualitas
pofleflbris non conuenit, nec difpofitio lftaconue-
niet , quee hanc qualitatem exigit.
Hæc eft fixa vius regula,& appropnmentiednfta-
lis fundamentum., Nam in alia fpecie per prxfcnpno- ''—“‘7· ““ litus nc> m
nem nihil amplius exigitur, quâ quod in praeferiptio- amplius exigimus ad hunc quidem locum, quàm, Vt
mhus legalibus, id eft, polfcflionis traditio, & conti- intelligatur , naturalem poi effumem ; cfl*elpetqHan,
nuacio legitimi temporis, propter diuturnius tempus res corpore occupatur, pedu us, manibus, per exter,
perpetuatae poffeffionis, & fufficit au&orem quocun- B nos actus vifibiles ciuilem veto, qu* mente, & animo
que modo pofTeflionem adualem tranftuliiTe. Atque dominij opinione retineatur. Quod corpus valet ad
hæc in conrradibus dominij tranflatiuis : Nam in . L“s "reftar ^ - . '
hypothecis afferendis, vti ante diximus, ex d.h fi eo
tempore, de poffeilione autoris nihil effet necefte do¬
cere, fed de dominio. 1. & quæ nondum. §.1. D. de
pigno.& 1. fifuperatus cod. tit. 1. ante omnia, de pro-
7 bat. Ncc enim ficuti in alienationibus vfucapiendi
conditio tribuitur à non Domino, 1. clauibus. D. de
cont.empt. ita ficti poteft in pignoribus, quia res
aliena veiidi poteft, pignojari non poteft, 1. aliena res. ul,l >1^·,---
D. de pig. ad. & rub. C. fi res alien. pign. dat. fit. C quosglof. notat, <U.J. verbo animo licet. D. de aq.
glof. 1. & Bart. 1. remalienam.D. decont. cmpt.quia ροίΠ Tiraq. inftgft. V»
• _ i:,: evirrir nnrin rnnfbnfti met.Z. &icq.
aominij opumjxxc uum-duu. yuuu eurpus valet ad
naturalem, hoc animus prçftat ad ciuilem, corpusiia.
tura locum occupat, & localiter mouetur,aninmSetfj
loco ηό circum icribitur, tamen ad certum locumin.
renonem poteft applicare. Inde illud quod naturalem
fine corpore nemo allequitur, ac ne fine mente qui.
dem, id eft, cum intentione mentis concurrere opor-
rnrnnric oflnm 1 2 ί Π amittenda. D. Hp
pignus traditionem non exigit, cùm nudo confenfu
contrahatur, l.i. D. de pign. ad. ergo de poftefllone
nil eft necefte docere.
'Et saisy.]
DE POSSESSIONIBVS, ET EARVM
TRADITIONIBVS NON INACCVRATA
tradatio ad vfum iuris municipalis.
Primum.
jJLUl· JL II avj. ili liuvu „ J i MVVlUi· v. 11U*
mer. z. & feq. Nec vero folus adus corporis fine ani-j
mo, nec animus fine corpore id præftiterit, d.l.3. in
principio. 1. fi quis in vi. §. differentia. D. de acq. polf.
atque ex his necefte eft antecedere corporalem, d.l.$.
Semel autem capta naturali, ciuilis animo folo retine-
tur, folo animo amittitur, 1. quemadmodum, d.$. in 4
amittenda. 1. peregrè. §.vlt. eod. tit. Diffimiliscaufa
dominij, quod folo animo amitti nequit, l.quodmeo,
§. 1. dc acq. poifi iufta vero , & numeris omnibusab-
folutaeft poireifio, cùm, & naturalis, & ciuilis in ea-
. ,-Γ · η · 1 _ _ J I
* / lUltllc* ClL pUlltlXIU* WU1U) v.v
DE POSSESSIONE NATVRALI ETD dem perfona ex iufto titulo concurrunt, d.L nemo,&
_ _ _ _ fi narnralis ordine naturæ antecedere debet. Atque
CIVILI: et potiorem esse
naturalem in Appropri mentis.
Cap. 1.
Quid vox de faify vale At, ~vnde deducatur .
Qua fit ciuilis , cr qua naturalis poffefionis differenti*
Pojfefio naturalis acquiritur corpore tr animo ton-
lunflim.
Solo animo retinetur, folo animo amittitur.
Multum intere fl ; an ha ροβοβιοηο! m eadem , an di-
ii v. 111 v. λ. uuiv/ v...v3 - .
fi naturalis ordine naturæ antecedere debet. Atque
ifta obtinent, cùm in vna, eademque perfona ciuilis,
& naturalis pofteifio concurrunt.
Maius negotium inhisconftituendis, cum alius j
ciuilem , alius naturalem eiufdcm rei tenent. In quo
traditur quo cafu alia aliam recognofcat, & eodem
fine habeantur, præualere ciuilem, & ab ea effetos
omnes ciuiles vfucapionum produci , & gel^®·
Quare & pronuntiatione , & vfu verbi , poüduoms,
fimpliciter de ciuili inrelligi, quod vulgo fcholaiu-
j- . 1 :α„ i Γ) Hpverb.obu-
iltum intere [t ,· an ha pojjeltiones m eadem , an eli - nmpiiciter ac uuux unciugi, · "γ ...
uerfa perfona occurrant , vt ciuilis praualeat , aut E dicat, l.ftipulatio ifta.§.haec quoque. D.deyerb.o -
J //·. 1 rror Rciq. l.x.C. dpvfncnn.Alexan.&fcholatotaM·
naturalis.
C Quid yfus ohferuet in diferiminando effetius ciuilis O*
naturalis.
7 ciuilis pojfefio quamlibet retenta , perditur, fi non in¬
terceditur appropnmentis , aut fi anno toto lis non
intenditur.
8 Fiafaili (vt loqui f olent) in regno Francia vetita funt.
1 Grandi nota fignanda eft vox, du faify, addita priori
du pofejfeur, cuius vis tanta eft, quantam fine vfu &c ex-
fierimetis fori, nemo poftit intelligere: Ea vero aftua-
era,& realem poftellionem fignifteat, φυηκην fcilicet,
dcQ>iMf!/.xMv wn%Y, detentionem fcilicet, &infiftcn-
tiam. Quam quidam à fedendo , aut fellitando de¬
ducunt, à quo verbo, polfeflionis quoque verbum,
l.i. D. de acq. poff. deriuant, quod Alciat. notauir,&
Tiraq. in trait, le mort faiftt le Vif, vt. iam inde intelligi
conueniat,eum qui appropriandi caufam per edi&ale
approprimétum tribuere velit, non tantum iuris, fed
multo magis fadbi pofieftbrem efte oportere. Imb,
quod inferius demonftrabimus ciuilis, qui iure ciuili
dicitur poileffionisetfedlus, in totum in hoc appro-
le
gat. Bald. li. C de vfucap. Alexan. & fcholatora I. ]>
§. ex contrario. D. de acq.pofl. 6c alij alibi. Imovew
Angel, d. 1. nemo, negat hoc cafu naturalem pO‘le ‘
fionempor fe ordinatam elle ad dominij. acquimw*
nem , fed ad vfum rantùm rei , & lucrum fru^“uin"
Cæterum vfucapioncs à ciuili tâtum produci.&nan
folum vfucapiendi efteiftum tribuere ·■, hic recepti
ma fententia iurifconfultorum, per 1. acquinnj ·
de acq. rer.dom.l.qui fundum. D. proemp. f·1··’?
feruum qui in fuga. D. de acq. poil, vbi Bart. ? *
laf. Aret. Imo. Raph.Lud.Rom. &cæterit - ·
contrario eod. tit. Bart. l.Celfus, col.5. §· .
Dy inregulafincpoifeffionc.Panorm.Fely·^ , <«
rub. ertrfde prefcHpr.Bald. l.n«,ue.<:
U.C.de fer. rugir. Iaf. S. mrfus, inft. de
Ferrar. in forma libelli refponfionum ici co
verbo præfcriptionis, num.zj. Balb.trac . p V
3. parte, 3. partis. Exapiunt
tum, quas volunt procedere virmtefohu^ ^
Bald. lie de fcnut,.&aq. J
ciuiliter poffideat, negant præfcnbi p » k
quidem rerineat ciuilem, 1. 3· §· cum ’ ^vi
pôi Des Appropriances , Art CCLXV, pot
& vt ictïi. v bi gb. BïLeI. ] . v lr, C. de hh qui à non d otn*
jù-nui. lu UE· Notwdum igitur illud diicnmen talium
poÉfeâïonuin3 cum mciidem, aut,diuei:Îi.$ pedbnis
CüjjCŒïTtuiCj il sic occurrum: née dubiiandciiTi qmn ço-.
dirib murique viucïtpio perficiatur, il legitimus, tinj-
iutÆUEçsedic. Sed cùjli mdmerlis occurrunt , hic pu_
gns , & quidem contingat p<Jteft*vt le muieem op-
pguent, Nam etii nrmu alcrara fine abeta conlequi
Prilie, quod ante diffenmTau5,rirneJi ex puftfkûo iæ-
peconringif, vrqüis naturali expulfus ciuilannihib-
numts redneaq meme * &: animo * ac duilem quidem
ai m perdi c, id cftjCÈm ani mu m poffidendi bab crc de -
finir* Vtramque perdit· Scd & afin naturali expuiftis
demiici,auc dcfpondet animurn,hfle citi quoti dicere
foîeut (uipicatur ic polie repelli, nec recuperationem
sdoma.C, chlilcm quoque amittit, LH id quod, f.quod
anrem.D.qcacq.poJn &d. gin amittenda. I. ii doro.
i+i,eddçm tir, 1.$· £, ü quis' iinnCice. Di de acq, poil- §.
quod autem infb d e vfucap. Scd de cùm deiédhi s diu
à p ro i e c i L t i ont d t ft i ri t, du iJ cm ami ttit^qiix diffufa cil·
ha&atio -, 1. clam poJÜdcrc. §, qui ad ntmdmas , Èfl,
peregsri. D.ilcacq, poil’. Soi Inc quoque dubi ratio
non p&rtia,an exfbla negligmcjsj line temporis diu¬
turnitate, amiUiq.poÎI^oms duitis pol Et procede¬
re,, de quo tradtauo cil Hart, Alex. Luci.Rom. Afet. 1.
ii de ro. $ . il forte. D. de acq. p o fl - 1- t’uni . £. fand i . D,
de v fu cap. Ang. d. J. nemo, Eddi L licet > multi ne-
gti ge tari ani fumee te pu tarit j iis cafi bus ciuiieu i ami c-
ti exifti niant. EriiuiriLta iure qiiidem citiili tecepri
iuris.
β Sed mor ibus, ’rfujdt fbro longèaliud vifitm: Nam
vrdu.T poiieiliûnix fpedes elfe pojrantur net iicaiiS;, de
et dits , tajn en cüm cas contingir , ap u d dm erfo s cl le ,
neç ali a aliam rç cognai ci t3pcrquàui ratus etFudtns Ht
d nilis per fr confidents:* Tn Approprimen ris quidem
perficiendis millns, quod turt quoque omlj Baldo yi-
iuitt, 1. t. $. ex contrat io. D. de acq. pofli fiutrig. l%t
Angel- d. L nemo. &1. i.&Ukct» C.eod- tir. Saly/I.
cùm tes, in fin. C de probat, qui bus locâs ientsiit^cim
fcilieer adaunulaiinnÉ ciui]ii; aliena: naturalis apprs-
hendiiur; Aralia aliam non recognoicit, p ociorem cf-
fe xuLLM'akm j ic et ea vfucapi a Se hoc ea£u fabere fù-
periorem fènti (iattt, qus dtulcin untcponiijqua: tura
demu m v im o b tineac, cù m ida: p o [Icilfones, in e^dem
perfojidj'00ïicumtnt*&: fc inutetm ebgnbfaint.Con -
η traefTc vbi fibiipfo adtictCmtur. Hocierbvf^ê; fo-
ro perqti ;on areru m , i π quo vi s toca A p p ropn xnenrtx -
r uin pe udet ab poHcffione n.;tura3iJ&: "facti, nec drin-
' iilftitia, autiuftiriaciirsinijuirinir-, n-ccqLtem quelque
animu m babeat CenCnda: , aut rcc upei'a nd a; [le.v ciui-
nxiti & lis , ίί ban nunc n cis non i nrercedii p ro ei uv coni e nia-
“‘r Cj- dotu·. Quare fi conctngacnacuealem occupari , & an-
w^ci. no toto reneri , rtadirionc faita àcqmreiis appropri¬
ai mentum Seguimum con fie ici, quan ttt m cuùquc petot
di, ροΙϊόίΓοι j η ancre apud ie cmilrm.y rft.rcimendl nu-
*f. L^r nntm caufc cuij nec ei us fupercri: cfferhis vllus. Fm-
ftràigitüf to t iuiifconfu) tdtufn fententiiE t & opinar
t tones de diiçrimine Λ S; effe tl π talium poflbifiosuui l
it! v fucapionibus complendis Οροι tçc na nique in ex-
rremo, â quo, ideftjinadÉÎpre (debocenimfblim
hic loquitur; pu Llèfüoncin nararaletn, Si hufti clTe ira-
diiioms cempotev.di.oqiu verificari isù verba non po*
tetunt feftjfâgHT quodducmili poilèitore
prsEdicart non pofièt vincet itaque s qui pofiefÎîqneni
babebittpiditain i n.intraH poiltliore „ & ciuibs qua-
hbtt. ab alto retenta amittetur, fi non intercédai ur.
Nec dubirandum quin etiam m remimis îuris talis
poiFeiTôr fLiain cuiibm asidttqt, lî ad banni metua non
comparcat j Se de iure CuoteibrUf a nec pot elt videri
^ non : dciponctillc animum s am negleïiilê polîêflîoms
pericquutLOJiem/L intra bahnimenrd ’Sc fôlcmimnon
inicrceJTi[-T qsiibuSCdÎi!.· lis indubié ctnilis amitrmtr in
tertoims-, dnlpftindij'· fiirtL &dj. ti id quod.f.ülüjr
te, S: ÿi qui ad nu mlims·, iç d,L fi deenfCLim t'X
géotia etiam oonfenlum interprecemur, & flbljgitio-
nis naruralis ihtecitmn , ex his que ante diximus in
Prorfieoria, Ar lîatt.d, l.tcna quae nobis. ! caque vnbda,
luftiaensj & inconuincibiliseft probiÈtioainiiÎxaui-
lis, bpoJtaioiil.uo namtifem banniriicntii rtoninttT-
ccdir poiltlïbr ckulis, pro confemacione tuxuuiiis
ra entre, .çï traditis didto.f ,ii forte- Quoloco ieibmi-
riojLem néglige j iîij;, rx qua dolis, amittitur, Batr, ar¬
bitrio i udi canrium relinquit. Sed nemo non fulncieti-
fena ncgligeiiiiam atftlmanuxus Hl, ii talis poilidlbc
imaginatLUSi 4 jmmi timcùm ad brjmimcnta non
apparuit, cen tb e ati o ivi η ο n iritt ree llit* demauc Lo-
lemnii oimuaalienraouum peragi mdra s pa/lus eft.
c imi liberet idteipellarc. Si cuti nc is quid em π on n e -
gligeus dici poterit , qui anno toto poflldeii , rem à ie
poileftam, pullus cll·, quo elapib nemo in pn HèiTorio
retinendarauiliricxord. Rc^ljmpoteit Quare* A: is
q uûque dml em auti il ile reuè d i d tnr non expt&aro
■ lodgiori tompore ex d,l. peregre j nec virtute fuapra;-
teniiT ciuilis quicquitn· obtinebit, cùni}?oll· annum
audiri ιηροίΓίίΓοίχο nequeat, Èf fîiicnüii recipiendi,
vr litis fijiicit excludatur mdido.Ergo poR annum, ml
ptofuertr cauLm derecenra in terminis nici.sciuilix,
poiFelfione ci mia , quam conftacex negligennaaouf-
iuii· HæcdïCLUiiurfiHT.tllêlicis.icgutè , ied verilîtmè
c. imcn , dcvulicer ad vfmn , etll videpiaucis artimad-
ondâ-,nc quis demeeps txm decantatis niris-iehrtnt jis;
Îc tau torum au£torum fi_ducja tailacur, quo non indi¬
cia mcliutratEu non cltleq inrta, elil illo quidem "i n—
re oruifalia.: UCLïti ne illud q nide m I equimur , quod,
^ exiibniant p o iTdlb rem ci u item , vj fuaccmjbs. pofie
vi* & armis ibam naturalem, vnde deicdtus fit * iecu-
perare, Lj-4· cum igitur. D, de vi & v[ nnmt. Ater, d,
fi fiitte. Neque cnimvlLi de catiià beti Pratiides
ptouiuciarnm patiunrm·, neque vllo ob tcntti p ubi i-
camqutecfm tfatcrp.cllaf i , â'im tribunalia parcant*·.^
facultas fit experiendi Sc contra fetilFe crimen maie-
lians fit admifi.ll e fia hoc regno , in quo viar ijrones fa-
riii, v t loqu uitcur, veritx iuVi l: . v r & utre L non cl: ûn-
gulis. D.detegul. itird extat-D. qnodmedçauÊI. pe-
nuit. D- adi. Iui. devipriuar.dcqiiq Moliri, cftfttl-
tenrLa, int it . de ftucL g. t. glo. j. tui·, nu . ^ . ctîa m miÙd
pr.Tiiippofico fcandalo·, qtio cafu. ne ipfi quidem pa¬
li untot. de qi i b T uaq .in·; ο n Ilie. part, i . nu. ay. De nl-
que ridicula cll· illa dubitatio ûoâfcorurn* an pofieflio-
nem aiuilblc didi potiat, qui vi reïtiââiutlidum , δ: 3li -
tem intendit , tanquam ipem abicccric recuperandi
polFeilionis, iit quo hoimnurti audaciam alline dubi1-
tarionc, & iricriTitprionum ede litus elidunt, Arbdi-
cioc uni au dor ! tatem, & mopes docent opprimere, Ji
quod per Eudscem cemutnientiiEtrK: ht H 'pes mittunc
priuarisindifto métu nmirtenda· pollcllàcufii, conti ii*
d. L exeat, Si ii miles. 6ti ntm. C. dc acq. ροίΠ qux
non aliud remedium tribuit adiudicadscs ooiieil lolics*
& mirmgendas, fi comta ius occupamur, quàtnintii-
cij mtt ntiutdL Sed eft ha:c tamen agitata qiiffllto ab
ïkrt. Alex.& aliis difitb; j. tl ibree,
[Qvaus possessio exigi tvr, in ayctoke,]
. Gap. a*
r tmu in * si ΓίΛτν fürnùrjiti exigitur.
1 N oh sdctn fïûeatfiiia > au Kf tttrt in a^rofifr-
mfrjn.r·
PP bij
po3 Des Appropriants. Art.CCL XV. P04
Refohtto contraBu Refilait ur Θ conflt tutum, Θ omnes a locos, & in genera diftribuit accurarè , & ex arte ·
J aniles. quidcmnoftro non difficilis «fponfio ad
refluitur , fine retr aditione θ λΒ» N am quæ ciuiles,& amhaales poiTefliones appel]'
4 Sed corporalis non
y tojfeflio fiBa non obtinet etiam β a confuctudine indu·
Baftt,ft alias in eorporaliefl.
6 Cum flatatur» herbis aBuum naturalium· vtitnr , cor-
tur, ctfi inter contrahentes quidem ipfos,interfeVlln
perdiis pojfeflio exigitur.
Si confît tutum aut tales fici se promulgantur , tranfeunt
in notorium, crftttsfit confuetudtni.
luam obtinent , & pene naturalibus æquip0lîent Ï
validitate accipiunt à confenfü partium, ficuti & ’ ^
tradus ipii dominii tranflatiui,quod Tiraq.perfe °Π'
tur in libro de conftituto, tertia parte, limitât.!, nu^'
20. tamen adueriiis extraneos non cofdem efFefta*
habent,in materia quidem, 6c fiibiedo appropi·]^5
torum edidalium. Sunt illae (Impliciter iuris rundtio'
Proinde antequam ala horum verborum , i« f4'r B nes. & attributa. Sed nos naturales adlus ΛΛ*,
fim, cr fcly, compræhenfione difeedimus. docédi id . . « - - - -
quoque fumus hanc côfuetudinis difpofitionem, quæ
appropriandi condicionem tribuit, ex pofleflione au-
doris notoria, à i tire quoque, GÎÜiÎi habere audorira-
tem, cùm Bald. 1. 1. C. de reb. ali en. non alicn. tradat
iuftam de eo præfumptionem effe , qui ab poffelfore
comparaueric, vt ab domino cmille credi debeat, cum
in poffeffione effet. Sed hic tibi vehementer animad-
uertendum eft, ne poffeflionis vox , & effedlus aliter
accipiatur, quam huic materior conuenit, in quo faci- -
t lis lapfus prætextu feripti iuris, accidere poteft. Nam C n. D.de accoli. &Ub emptrone.D.depac.&hunc
cùm nonvnius genens poMones funr , & quidem W. T,r an. «ercer m libro de ^
verae adibus corporeis appræhendatur, proditæfunt
i ure, & à ftatutis, aliæ quaedam, quæ citra adum vllu
corporis ,vi, & poteftate iuris non miniis polleant,
quàm illæ ipfæ corporales , quas ideo quidam ciuiles
vocant, quia non à natura, fed à iure effedum ducunt,
vt ab eo repertae , fune & qui ciuiliflimas appellarunt,
quos copiose Tiraq. congerit in libello le mortfaiflfl le
-\>f, in præfat. declar.7. cuiufmodi fune, quæ per vius-
frudus retentionem, inftrumentorum traditionem,
vel clauium rc prçfente,vel per condudionem,preca-
fcquimur. Cuius rei argumenta certiflimum eft, quod
cum iimiles adus fimilibus refoluâtur, corporei item5
corporeis, euenit, vt cofiftituti pofleflio, aut alia eiiif-
dem generis, in contradu appofita, dbntrattuaiinul-
lato, aut refciiTo,annullctur & ipfa,non maioreneoo-
tio , quam conrradus ipfe , & qualibet eius claufula.
Contra eft in corporalibus poireifionibus , quaerefo'*
luto contradu non refoluuntur ipfç,i?ifi per adus te-
tro Iimiles , id eft, per retradirionem corporalem &
’.pfam, quæ vulgata eft traditio fcholæ. l.i.§.fivirvxo.
ri. D.de acq.polK &l.ab emptione. D.depac.&l
locum latè T iraq. exercet in libro de conftituto, parte
3. limitat. 7· qua: fentenria, etiam Curiae Pariiehfe
placitis confirmata traditur ab Tiraq. obferudtumqj
ne ex pofleflione conftiruti, alia retraditio exigeretur,
annuUato contradu in quoconftituti claufula effer
appofita, & forum vulgo probat, etiam fifuntquire-
pugnent, quos Tiraq. aceruat, d.lib. parte 1. num.ij.
& limitat 29. nu. y. Ex qua fentenria illud efficitur, vt
illa ctfi efficaciflima,fed tamen artificialis poffeflionis
tranflario, quam cofuctudo induxit, à mortuo inta-
redem non profit ad approprimenti perfedionem, fil
num, conftitutum,& tales ciuiles modos vfurpantur, quifquam corporalem poffeflionem rerum kreflira-
cuiufmodi omnes Bald. redè artificiales appellar , &
datiuas in rub. de cauf. prop.& poil.cxt. nc fcilicct ci-
uilis vocem vfurpare cogarur,quæ alio fenfu accipitur
in iure, ad differentiam, Ycilicet, naturalis, quæ & cor¬
poralis dicirur. 1. debitor. S.vlt.D. de pig.ad.l, quod
feruus. 1. fi id quod. §.1. D.de acq.poff.l.vlt.C.defund.
patrim.lib. 1. Sed enim cùm in approprimcnrorum
fubiedo de poffefiionibus loquimur , cauc de talibus
intclligas , quæ artificiales dicuntur. Sunt enim pene
ex roro in hac rradatione inutiles , nos veras i realcs,
riarum intérim occupauit , & adualem hæredis poi-
feftionem anteuertit , quia ciuilis à naturali vincitur,
quæ ab alio occupata corpore deprehenditur.Manct·
que talis poffeflionis artificialis cffedns fine exeeu-
tione, quoad approprimenti vim , altero corporaliter
poflidcnte,quod & in vfucapionibus omnibus tradat
Tiraq. in trad. le mort faififl le vif, declarat. i.nu.<).ex
audoritate Barbati æ , c.2. num. 45. extra, de confie.
Quod ipfum in confolidationibus quoque contingit,
quas interdum iure fieri accidit , vt in vfufrudu, aut
corporales, & eas quæ per adus corporeos, & organa p cum ob defedum folurionis cenfus,res appl
naturalia habentur, δζ exercentur exigimus: cùm res KT^mn'm
manibus appræhenduntur,pedibus teruntur, aedes in¬
habitantur, (olurn colitur , frudus colliguntur, deni¬
que cùm hi adus exercemur , qui rei ipfi conueniunt
ad poffcilîonis vfum , veluti in incorporalibus , cùm
eledioni adfiftirur, cùm in choro fedetur , cùm inca-
pirulo , cùm iurifdidio exercetur. Sed veluti ex ar¬
canis Themidis notandum , non idem valituras ciui¬
les illas , <Sc artificiales quas diximus , quod ego pri¬
mus olim , aur inter primos aperui foro , cùm aut ne·
_ _ _ _ t i>licaturdo*
mino , aut tale aliquid vfuuenit. Nam cùm poffeifo
ciuilis apud dominum remanferir,ac res confolidetur,
fi aut hæres vfüffuduarij , aut detentor aliquis pof-
feffionem corporalem occuper , ciuilis nullus enectus
erit adappropriâdum, propter realem occupationem
corporalis, qitæ ciuili repugnat in diuerfa perfona,neC
eam agnofeit , quod Bald. dixit glo. verbi padiones.
tit. depad. conft. &glofc. licèt epifeopus de preb·1^
6. & Moi. tradat in fcud. §.30.glof.r. nu.i^· ^l!'
quam igitur iure confuetudinario par côhditîo taJiu
mo, aut pauci animaduerterent longe diucrfas effe p arrificialium,& naturaliuin, denique' (Jtioïw^M^.
vtriufque conditiones , & iuris ciuilis traditionibus
perftringerentur. Extat operofa Andreæ Tiraquelli
tradatio de conftituto, & aliis talibus poffefiionibus,
an aequam cum pofleifionibus naturalibus potefta-
tem obtineant , an vero poftponendæ fint , cùm iu¬
ris potius poteftate,quam natura valeant: an tales pof-
feifiones fidæ potius fint , quàm veræ , & germanæ:
An fi iure idem pollere ftatuitur, in ftnrutis quoque vt
hoc noftro iure, idem valeanr,in quibus verba ftridè
& naturaliter accipi contienir , quæ homo per quàm
eruditus, & libero otio colligendis locis exercitatus,
ctfi diligentiae, quàm iudicij laude maiore congeffit in
ualeanr tales poffeffiones , facit illa notanda pofterl
ris iurifprudentiæ fententia.Quoties fcilicet ftatutu
aut confuetudo in appræhenfionibuS p 0 iîèi uon° ve
bis naturalium adionumvtatur,yr accipiendi, apri
hendendi, ingrediendi , vt hæc vox depofeffenr &} , >
importat, & art. feq. tient cr poffede notoirement , to
talia ftatuti , aut cortfuctudinis verba, de n^tura jX,
corporali per organa naturalia appræhenla tn U
oportere , ciuiles vero modos datiuarum po» J
excludi, cùm verba naturaliter accipienda «nt » ^ ^
Bart. dixit. I.3. coi. 2· D. de verborum obhg· a · .
C. de iponfal. & 1. deo nobis C.deepif &cler.D^
oo y Des Appropriances, Arc. C C L X V. poci
■kawriiâtui imm.f. D. de iTgdur, March. Afliitt.rir.
Qiud firinncfii. cüLa. 1 iratam conkinito, pnr rc 3 . li-
pwriJû' & u.$c Ümitatn<S<nii& îtideillud efficiunt»
fi confucruiJink v c rba exigam , po J Îèiilosiçm ap p.ta: -
hendi cûïâmnOtAtiiîj ante tempus catïibngui-
lîdi L .ncar ad retrahendum, nû ante céctihetidi tem¬
pus citffurii ccepcurimi , quim cotpüraîiçfiT capiulit
porte il lû, nec Jï per col %Éli r n ni m^prccaruuT^îiu : y Ilum
ik: i .il i[i us Lucidis iL'iiillit.t lit, vun de lu éjffedïuin habi¬
turam takm pofTetli'ôhtm itd excludendos rcrrabrn-
îcfij veres mfua ip (lus de curia in cutis pirlamétt isc
iudicatum T iraquclius icribit , cùm ipic cognitioni
intertffct , quit fentenda huic atgumento qucsdir:!.-
Îtamùs, de eft accommoda ta , vt nihi I comiAnc nous
dici pflît. Qtia d i pib m B u rd c gai c qu ü.qti e indicatam
confirmat vir auditione 5î experiineutLs.prarftiLn cilli
Nicolaus Boer, dfiçifni. 1111,7; cùm remplis retrahen¬
di iudicaiüiu eÎV, coiifauguinco no citfamlïé* ex quo
puifidlso per fbinm oohilituniin [taiulatapL'obubï-
tu e^cjiira corporalis, &neroria.]io]ï fuifiet Qtjam
Îcnteiuiam naturalis quoq. ratio adiuuatbqaiaimpaf-
(î biliî fit firpi lls t; Jiu tn polftlî iorrn tu cogn Irions ter¬
nis quidtm, qui conrraclibus non îmcrtunr.qmmtï.i
priuatüï parietes aur in ce] la va nari a , aut crypta qua -
piam fitpius celebrentur, qtiàm in foro, nirnexiranri
mctiiimturi 5c fimt iîlae çonititad claufulje contra-
ifhutm partes, îam ίρίτ arcana:, quàm contrait Lisipü
crini nu lia imtcntiopoficlTjoTiis a Au, & ienlibus per¬
cipi poreft, quo tflaipS: 1 Lomi nes extern f admoneatur,
deiurcÎuoTôlLdtiçüè, quodinaxiinc fit, mutatione,
Si tranilanone vifihili , quod cùirt br, π ce ram iacilis
effc ratio fallen dï, cknddHnis.cû utado.iubui.:Ar igno-
r a π tia 11 r in tidtrabdi s jtii m publ ici rcs i η n orcfc] t r F A-
tefadcigiiur fefe diicrimen nli um potfeiliqmtiu na-
tiiEalimft Su arriftriofârum, quas auiccs appellati dixi-
mus, ne quis in ap propriandi caufts, idem pollere po¬
ter pnmnu saluai urc citisli îurifcoLiXiilcQrtLra fente n-
dis pares fatum vires indicentur. Habent enim inire
quidem i flo e fle diu 3 valde diuerios, quud ex fupetid-
ri b lis patet- Co 1 icludimus his verbis , da pvjjîffiif r çr*
fAtfi, dc naairalt, corporali, & rcati poiFcrlÎore itittili-
gijiiec aliis poiTeilionei vlLs , ad approp tim enti edi -
italis ciEcdfeinni prohcere,tamcifi quoadeontrabemes
îpfos inter ic vnti iluun obtineant , 3c pro tradit tone
finigaiituL, cum vitiofic polIcHio nes omnes vioienu,
clajidtfHiia’j Sc cales quoad exi emos,non minus quo¬
ad contrahentes ipios valéanr , quàm dite quaque,
qmaeos virium noLirdpicit , quod Jingulmter dixit
gloi I. il fundum, D, de fund, docaL J, vlt.j D de acq,
polT+ Vnde necilli regda exL cfiitibus.D.tle conT.
empt, obtinet tioe quidem iure^, y t quo cafu dominii»
transfertur s cùm res i donntia traditur, eodem cafu
viucapLtndi conditio trans fermuij fires tradituri no
domum. Nam ex vit Luia polTtili üjv,1 i domino domi¬
nium rransferrtLirj ex arubcÎLiIi non itrm?cv quaaupro·
pnandi conditio à non domino, mbui nequit- [pia
quaque rei Vendita conduiho i venditore faiffâ, etii
iureedtctacilbma putatur ad dominii tranildeicuiem,
quiicmptoi: per rnanus.YCnditorss ftuitus percipit,
qui eum. dominum ici iignofeit, ramen fi notoria ήοίι
idt talis perceptio fruitiuim , h^c, inquam , pjflLJTiu
non æqniualcc corporali , δ: naturali n quo ad itppro-
primemi tJejrfcAioiicmpcr bannimenta.F.rgo valeant
turis eiuiti5 iententijcni Hioimperio: Certe apud nos
obtinere nequeunt, vr tie i lb. quidem, cafu s quj fpeda-
lc5 puîarmxr , inqüibuî pofièfllo fine aftu corporeo
, transfertni'L funt Îb-aiis: D. depublicia. Sc d lafont
eoUigiuitLu'. Lrradidonibu?* Cnilepait. flcnorpoffic-
riiis ea.i dcfcribemus-Quaic· toc uiu icmaûLarn icqui-
Λ fiUir^qui faks.:ai-ri€c.Eal£Spt>iltiiiancs, non puîat va¬
lere in viiicapiojiibLtv, qnpd gl.ûf pucar.tfinc po· 'ei-
fionede reg. iur, iSc quos cumulât Tiraq. intidiLitu
ConllitLiti pni tc.i- nu.iÉ, etliBarr. Ècei: eo R.dbus 1 i-
pugn ;utr i n h Cd l us, D . de vfuc, v nde S; i (le c aiiusqq 1 té
A iflift, |ànît dedf i^jio bis effet md u bi tit rci^c ii m de
empture inquirit , qui longqtemppfcpoil AI it , tût:»
aatc aliu'; haberer rem bypotlirçatkri i fiLbprec.iiij
dîtufiiLa, A quafcnrentia vuicus dumraxat eams ext »
pitur, fcilicçtificvLtï» Cqtratrusproim[Jgnur,il3a qu^-
que coi-dtitun ,aut precarij chmfiïk ptomulgeuir cria,
[j ^ populo· lj idiccrtir n iie pofTelfionctu appraljenSam.
NamJioc modo .filand.elbnq.eEl'c définit, àb tii.notoria 7
tranfic. Lièd 5c li pupillus. §\de quo palarn, D.dc inÎh
scL Si quo iute pu blicatin contractus valet ; todtmi,
Iblenmiiate ρΐπ,θί pofidlicmis appr^heniio intici-
tclcit, Îcpublicè fît tio toria, quotniiui ? qüifquâ igno-
ranthru fitti po'fllt prærexére. Par eft igitur vrriutque
callis indicium, Si îtquaJiscèflfora, idem igunrcÈTé-
cd lis in pi o mu Iga ado ti tulo , 5c poiTcÛiüue in nppr u -
primenro qukfera cdiétali , cuutî viîkin :.nde. ùtlrmgi
îLon puîeritprictcxiu iguûratuc, quannimlibctatLifi-
ciftlis pollcmonis, quam nemini bccat ignorare, ex liis
C caufit quas in prothcom dtaimus, Htc iïnquLiti
animad uerl ionc dig: 1 :t i un t m materi a confuctudina-
ria, & id in finrili Qiiu i, en fit Tuaq.in retrait, con.^j, 1.
gto,to. niïm,^.
[De Vf TI.ES TOÇSESÏfPifriC IM AVÏHORIBVS.]
Gap* 5.
1 Vtù eruw Φ pjfipmbm tutforim ehjfcrmîi λ gr un -
JidtrAtic/r
i Fut Λ rrji'i.Î, i'jiiâft rralu , p tïfvïitlsA ,
Yj ï Æxeütpl* smms gtnerïs 'VjOerrtm ψ*ί ρφβίαηα. dffi-
ttUHt»
4 D oh, todUfdti, dtnàtpinitîtitJrftAî'fj vidi ptrfaïu-
IsA f μ.υϊΛ.
ί ι*ί 'iriiaw pcrfatUntcrtm *fficir , atm tes rfi
etiHmiyentrii.
é ilnm tXÎmtsiri .
7 Vit 14 rft ( j 4 TdffBRf fSÙ dam tAXAt ptii^Vip tU tîiL tl>-
Ü4CH, tTcam-ihu nrn iam,
5 W hÜa vittA AM h* ram shjm f iS-tygTigrimi pià inra nn-
fiuttidinino.
E 9 Pmbi w rti dantt* j/taferiptg treurfum /w lit àntrA
frndiUirtm.
io Tsuilwmàttihsdintmt intt ronfotfttdift4rio ι»βίβε*τ€
tcprtUr.
Sed quia [q uo d itic ubi B ; J dus feri bit} ^cncricï 1 ti¬
ns thcoiïcç iatisfacere non iulentmtthcciui practico,
iviiï adtLias Ipccks indniidtia appbcrunis: , écvaginï
îutellÎgûnriam aditruxgmt ad hngubircs atlus rcrum,
cùm occurrunr, volumus ei.-m nu, & quabLate« pcf-
fti° auirj,qu4; iu auttu L'ibti s, Sc acq tii te n ttfetib rc qui-
runtu^crcurrereif'aptçfrrtîni qLü frequenti fis acci¬
dunt via, qoir pcriatpe in tcifigentiam tangant, homi-
F iiutn qiEamlibef dqitorumd'E non CEcbrâ'mcdiRWOJWi
iuris, ad experimenta Ytism applicentur, ScpiiSucrc’
foJidtutur.
Igitur cùmiu diiudieari.onep-aflêilîoimm duoex- t
tréiïm poruerimi,!jhvmtui à quo, aliud ad quodi extKL··
m Un 3 quo ia autÎoti bus , 5c tradeuri b u £ çûnfbit a i -
musjExiiÎiruuTi adquodji» aeqturentihtua Cutufmo-
diitaquem qLaaqiae cotum, puSFeflianes dibcatit * ίπτ
ilicu Imus cikere , & hic proprius ksai'j rit difli-mnii
de extremo i quo T fciiicet : m qua irlitatione fd pri_-
lUumaimor-miium, qu^dc cul ub n adi vitia pelici*··
5>07 Des Appropriatices, Art.CC LXV. 908
fionibus obiici fokant, qui 4 faire ciuili A nius.§.ci.m quiUure notoo confuetudmario f„r,um
receptum foro, quid vfus abrogauerit,aut obrogaue- fieret, aut haeiedi faifito m lmeaducda, autdomb
rit, parum adhuc (quod ingenue dicam) ammadueria
foro.
i Vitia pofleffionum quæ in vfucaponum materia,
lurifconfulti veteres in realia, & perfpnalia praieban-
tur, pofterior iurifprudentia, tertiâ fpecie cumulatur,
vt quædam quafi realia dicerentur, quorum idem pe¬
ne cffeftus effent, qui & vert· realium, etfi conlidera-
tione potius perfonæ talia dicerentur.
Realia appellant,qux rebus ipfis inhaerent infepa-
rabiliter, ita vt quocumque res permeaueritfequatur, n i .. , n .. r·"-·
fine confideratione perfonæ vitio rei impreflo, vcluti ® Cyn. Bar.Baldddipatiem. C.^ empu Alex.&e,t.
in corporibus vitia dicuntur,quae perpetua ftint mor¬
bi temporales.l.inter ftuprum. §.vlt.D.deverb.fignif.
& Gellius attigit, lib 4 . c. 2. Talia, res quafque quibus
infederint, perpetuo impræfcriptibilitatis vitio infi¬
ciunt aeterno contagio, donec vitium purgetur,^ pri-
ftinæfuæ libertati commerciorum Sc ingenuitati re-
ftituantur: atque id in praeferiptionibus titulatis, nam
quae titulos non requirunt , vt tricennaria , talibus vi¬
tiis non infringuntur , nec his fubiiciuntur : quod in¬
ferius dicemus.
fcudi, cui ius eft manus iniertionis, fi nemo hæres ef.
fet nemini, ex d.l.fi homo.
Quod in mobilibus furtum eft, aut rapina,id eft ia
immobilibus per violentiam poffeftioné infedill^ &
occupaife.Hoc enim admiffum inter vitia realia repo¬
nitur. 1. vit. D. vi. bon. rap.l.vbilex.$.i. D.devfucap.L
4,§.fioccupauerit eod.tit. l.i. §. fin autem. D.devifc
vi armata, l.clam. §.vlt. D. de acq.poff. glof.verb. ex.
prclfa. 1. bonae fidei.D. de acq.rer.dom. Doft.Lj.Q^
, eo quod met.cauf.Barr. l.certa. flulianus.D.deprec.
1 Cyn. Bar.Bald.l.li patrem. C.pro empr. Alex. & exte¬
ri. d §. cum quis. Hoc vis expulfiuæ vitium fchol*ap-
pellant.de quo Bart.l. fi quis emptionis. §. fedhociu-
per. C. de praefeript. 30. anno. Bald. 1. vitia. C. de acq.
poff. rapui (Te vi ablati uæ tribuitur.
Precarij quoque virium reale eft , cum fcilicet qui
precario habet, interuertit polldfionenyiecrcftituit,
& qui dedit voluntatem mutauit, & repofeit rc fuam,
aut poffeflionem, Bart. d.§. cum quis.& §.ii quisprx-
cario ibid. Itaque, fi virtute ciuilis retentae domino re¬
cuperare naturalem volenti refifticur, aut non admit-
• ! _ C» Q r 1-» λ/» nr\ /*1 \ 1 1 1 1 c γργριΜ-λ Π
& ab perfona non abfcedunt , nec rem fequuntur:
ideoque res tali vitio poffeffæ , fi dominos mutauc-
rint, & in aliam manum tranfierint,praefcribi poliunt
à nouo polTcffore.
Quafi realia fimt,ipfa quidem, quæ præfcriptionem
impediunt, non quia rerum polleiîarum vicium fit,
fed confideratione perfonarum quibus praeiudicium
affertur per præfcriptionem, vt cùm res minoru fune,
dotales, publicae,ecclefiarum,nec enim quod præfcri-
bi non poffunt, habent àvitio rei, quæ natura, & con¬
dicione prçfcripribilis eft. Ideoque vere realia dici non
poffunt: fed habent à perfona effertum non diffimi-D
fem, ideoque quafi realia placuit ifta appellare.
Hxc quia iparfim , nec vfquam vno loco (quod
fciam) in iurc traduntur, figillatim perfequemur : &
exempla addemus cuiufque pronunciati , ncccx toto
inutilis hic labor fuerit.
3 Inter vitia realia primum omnium furtiuitatis vi-
5 tium reponunt, priica xn. tab. aurtoritate, quam ali¬
quanto poil lex Attinia eft confcquuta, quæ res furto
fubreptas à quoennque vfucapi vetaret, decennio qui¬
dem aut vicennio , fuie is bonæ fidei , fiuc malæ fidei
effet poffcfibr,ad quem res deuenerat,nifi vitium pur- E
gatum ante effet. Purgandi ratio erat, fi res ad domini
manum reuerterat , alioqui æterna autoritas erat , id
eft, perpetua vendicandi poteftas. tcx. 1. Pomponius
per totam. D. de acq.poff.l. fequitur. $. quod autem
eod. tit.§. furtiuæ inii, de vfucap. Gellius lib. 17. c.7.
Sed hoc vitium rerum mobilium proprium.eft , quia
immobilium furtum dici nequit, d.§. quodautë.inft.
de vfucap. quia contrertatio in tales non cadit, & fur¬
tum diffiniatur elle contrertatio rei alienæ , glo.ma-
gna.l. u. C.de fer. fugic.
- Quod vitium furti eft, multo magis eft,eius quod
8c ciuilis, & naturalis tranflata eft, quod interdum ac¬
cidit, vitium perfonale dutaxat eft , & mutatione per¬
fonæ fit res præfctiptibilis, quod Bart. Alex. Rom.&
alij notât d.Ç.CÙm quis Ab.d.l. vitia. Ang.d.§.furtwe,
Sunt igitur realia in mobilibus duo, furti, & rapinae
fci licet, adde & precarij fires mobilis eft, immobilium
duo , vis expulit uæ . aut ablatiuæ, & precari), eoeafti,
quo ciuilis retenta fir. Hæc ferè, necplura, in hoc al¬
bum reponi deprendas. In his fucceiloris bonato
nil profuerit.ad vfucapionem, quia res contagiumdu-
xit.d.Lvbi lex, ætcrniracc vitij.
Quafi realia anre defcripfimus , de quibus Bart. &
cæt.d. §.cùm quis. glof. Salie. &: fchola d.l.vitia Atvgel.
d.§. furtiuæ glof.§.rcs fifei. inft.devfuc.Balb. inpne-
fcript.i. parte tertiæ partis , q. 12. talibus afficiuntur
res fifei, res minorum, ecdefiarum, domanij regij, ta-
metfi quo iure nunc vtimur potius vitiis realibusco-
tribui poffunt propter perpetuam impræfcnptibili»·
tis conditionem, vt & iacræ,tales funt res Præfidido-
natæ contra Uuliam. 1 pcnul.adl. IuLrcp. L bonæh·
dei. D. deacq.rer. dom. fundi-docalis , quo*·^
Alex, docent, l.cùm vir. D. de vfucap. veftihull& »·'
pulchri, quod Cicero feribit lib. 2. de legibus,* U·»
de mort.inf.& quinque pedü termmalium>l;v· L W»
ree. Hi omnes cafus vitiis quafi realibus attribuuntur·
Perfonalia volunt effe , quæ dolo malo, aut km
cuiufquam admittuntur in quo genere dolus ιρκ£-
neralitcr reponitur. Eft enim dolus virium perlouM
«celo. d.l. vitia. & Lan vitium D.de pcrpct.&
art.mala fides, id eft, rei alienæ fdenria,Auth.ma» .
dei.C.de præf.3o.an. Itaque iure veteri, ante aucn. ·
lammnlæ fidei fucceiTor præfcribere non proh
tur à fe incipiendo. Quo fit vt dolus danscau
trartui,ipfo iure contrartum nullum reddat, ^ ^
ιυν,ι v uuuu va - ? - - ' 1 1 . Γ 'λ *
n ereptum, fit. cùm qui alteri eripit, furimpro- f cedor fingularis præfcribere no p)
biocdici debeat, quàm qui clam , quod glof. dixit 1. fi
te. C. ex quibus cauf. infam. irrogetur I. fi cum. (Γ. qui
• vim. Di. quod met. cauf. inft. vi bon.rapt.in principio,
hoc vitium rapinæ appellant.
Magis mirandum, expilatæ hærediratis crimen
inter vitia realia non numerari , cùm eius par ex toto
caufa fit. Rationem reddunt , quia iacente hæreditate
nemo fit, cui furtum fartum dici poflit.Lhçreditariæ.
D. defurt. 1. fi homo cuius, vbfAlb. Arer. Imol. Ra¬
phaël Fulg.D. de vfucap. idenv& Iaf. latè d.LPonipo-
æohibçaturl-fi^
id.Celfum.f
de.C.de præfciipr.long. temp. glof.l.apud . el W·
authoris.D. de except. dol. Dolumcerte BalcUJ·
tia, vitium perfonaiitiimum vocat, rtvcnun ;
Tale vitium perfonæ eft , quod quafi
pellant, quod volunt effe, cùm quis vaeu^
nem fine vi ingreflbs, vementem priore r,.
& poffe florem non admittit, & exc u ·
- F - - fcholce 1. clam poibdere. ψ _
fa commentatio (clioiæ 1. ciani ' /j 21(.
nundinas. D. deacq. ^
quis*
· J v (;
tetn, §.-quo<iautem,inft.4eYfiiCaP' n]
pop Des A p pro pri an ces. Art. C C L X V.
quk, jUwi· ib'id- ïui-H- & cjereri, Sein f. qui art si lui -
Eiulcnx loco reponirur virium vis eius, quam cûitt-
pujitiiainvocatir , cjüiMjtaùvi adactus citcojiTrahcie,
mit jus remittere L 3. C, q ubd met ,ç* i if.vbi Saly4 & ibi
l L h oh cotai 1,1 ' j dt cto. / , du m qu i s Λ ng. lL $ . fnrriuÆ1,
Sed & clandtÎHiiinitis. vitium pcrfbnalc çft, ncc ati-
â ors· in îüm u egreditii r ad i rpped icrid um viricapieudi
itfc&iJfli. I furtütin.^. fitndù D. de vfiicapiglo- .cikni
cjüLrrctnirCir, verb.pfjedonê, C. vsije vb J.l,vitLa.Bact+
Alto:. J.$. cum quls uu.ii. Eai.L cîam pcdlsdere. U-
deacq..& recepta iërttenriaefb
i Lirigioli quoqltE virium pel-fonalceft, idcoque Si
lires mcnntruucrJiam p topnc taris adduihi fie, Atlis
comcllata, aliénera u. alteram mamunviueapi pote*
ri rs ri non inrçrcellum eil bannlitserb., quod imprimis
pn^inJfij qiK.iiFuiüîfta iJuo(S[i(f çomrâ. fidet rdTptm-
dere, cùiti pcripieiïz contra G tir mm fen'tdntiîc, Barn
Alex . 6c al iorum, dL ri cum i] uïs, Dn ctom m, ] . 1. C. de
prd^o.armp. Bat Salio & akoturn.tl,lcvir.ia. Balb.i.
parte ^partis, q.ti. Atsg. d._ri furti u-c. Bdd.Li. nciicc
pend. Ang. & B àld*iuth, de ïitEg. & L 1 ,G. delii ig.Qm-
rc iauisule,deqtf.o Bôër. dubitat decif. îii.-iuuïj. no-
bis cfïéî pro indubitabili prjcluppoliro appropei-
tn élite.
De viriu vfurario in cnmxadtibus fuo loco direimis,
quod p LTl nimie çfri vtMoi.q. r?. lintiùt^ q. j8. in
lib. de viutvÎcrtbït*
De vitiis ttetn in tcrucriltrum poiÎêtTiomïrfLj infra,
dicemus.
Hiee Fcrc vitiorum in pafbiTionibtis dctcriprio fit.
Cretera fiqire funr ad generalem doh ctaiifiilam perri-
neriT,^ ititèr pei Loii.din habenda, ncc prri'ciijHicutes
imp edi u ri c mu; tara peticm:a,t]ii3: dolum 0 i.sjvu l îc.
fi Cur ver b Kare potio s > q uim î lia i mer real ia rc Ferri
placuerit, au r cur tabatiïc, aut dici, ne c ego diÎbmo,
necfittss rationis apparet É viderint îpri qui legrs.icri-
plmmt, MagiArOL Lun iiladiûaiaftLnc , ccrceruriiui-
ràtis inriqci a "il mit h 0 riras ftd.xjj r tab , Scd cur c lai l Je,
JlimtaiLE virniin hwicgenef-i non adtcripieriiir, dicctc
non poiTum 3 dum poriefEonem clam ingcdlum "ibe,
fît in iutc immobili tdem , quod fLtrtutri kcille , . in re
mobili. Ideo interdum Jàtrciua ρο(Π:ί1ΐο dicitur,!. clam
ppLlider^ D. île acq.pcdiCor tort Lvtnumrcale nit,rn
pet v I î u ali enaeæ pcrlo nale es J 1 ) , t, C. q uo d met jc.üj
Rurl us c ur v is expn 1 < m se viïj u m r cale cil? q uaii violé-
rij^que fir/bm poEfelfor exclndiTur pcrfouale edi cur
Fuir l v et 1 u m rcale eit, expilata? haeredi catis n on eil ’m
quo diityluendo valde lail laborat, d.^. cum quis, eut
vi adnnliuin viriuni realc ed „ dofo^ ic 'fraude non vÜi
corn Cicero dicat Fraudem odto msiore dignarn* lih
quid^n II rsîmne expendimus., diei vix poilu cor me-
lioL-r.it ίο luccumbar dciçriori in b oc ar^umcio 6c ma*
teria. C ur i ia i quia {i.c v cretibus placuit, tneli or err ce
ratio contra, pol'teris placete potuit Sc debuit.
7 Proinde hunc locum côclufcrOjiî idadEdLdcro vicia
qnsc diçucnr jÎiDc realiadiue pcrfcmalia in pca?fcri -
I irionibus dumtàsat tljec.ciinatüs;éi vicennaliis^ ta-
ibui, qu æ [ÎlijIlI cjctgtmt, vim Luam exercere > &: pr tt
fcr.ip.ri, on rî im p edire. Nai u res qciamli ber vi t ioile , fur-
tiuar, raptr, vj pojlèifu, ttiginu armorum lpano .
Tenii un tut ÎLirc n e s a u Ùù π r.;ti' g] 0 ilài recepta: ai> om
iiibii-Sjqoado milia les boc dixir, erli de malafide j'im-
pltL-LÎcr daLimv.ui[li.maia? Fidci,C. de prsefljo, an. gbf
ÎJïJ-iicui. G.deprpefp.an. gloi.Li.glo, magna. C.de
ft'r.fugit gJof.icibi A ng. §, i urciuai, i nVt.dc vfucap, Βλγ.
& Alex,! Poponius. faCum qui s. D.de acq.poir. Imoi.
llvciuLcuj.riitcm iioecupaucris, fel. non vidcittr. D.
dt vfucap, Li. g, i, C,dc a«ml< exceprio. Bart. ÿ. Fvmdu-
PIO
^ d.l.feqnicor^Jo.l.au vïtiu vvrbjion noce re. Dde pet-
per^wmp. praficrip, de glof d.l. Pomponius, vL-rb,
vi to s , 3 π pn rici p. V c & il! ud q uoq Me n 0 1 1 0 m let.lli l,
qtioil Alex. >bid. Jîcll ind.ç. cum qtns, ex Raph. Fui-
gofio.il. Lu C.dciLU'. Ixigit, id vetmn elici; duiirmodo
præfcfibciis ou π Liriile ,quiiurtum revaut vim fece¬
rit μ fed aJiiiscxcernnSjqtii caufam ali ed halaens, ï.i di-
Ccrc ex 0 pi π tom· Ctsncuri Frar u 1 11 3 qui prorfer i pt j o nem
nulbm admtttiiin , cum maLi, (aentia tei aiie-
OT. Scd ÏLire uotlro hanc iententiam refutabimus in-
fi'ajtj loeo de Lioua ride. Et veto hoc quoque aniimJ.-
^ ucrtendüîlr in dimdicationibus puiléilioiuim ^ cal um
" viti.rex apprxhenJione, deinuio polTcrfiojns fpeél.itij
quod glot. dieu ,l.i* C de vt'uc. riaiwfiir. lace lafi d. b
clam po llldere , D, de ;tcqmf 5c quos aliénai,
AcqueK^c, iScbadlcuus-dt· viriis poJTt'ihonum, ex
i ure quidem Romano ad praric-ip nonce inapediedas.
Eiiiitnicro cum pede domum retuleris longe nos vins
Fori, cnn Cm J alî populi , & a li û 0 r j. r λϊ pa mj b,ttt s ma-
numiteréj ab bis cenlutis ririotuna, fîue reaiiuLtii iuté
perioralium , in appropriment or uni folemnibussifii-
que J impiiri ter omi lia , & ah fol Lite d eu mus fbro , ik
iudiuis, itibliLuquÊ vitioftûïi difciimbic, Sc af&iliô-
C ne poiKfElionum m .niçtûribus qiiÉdcnija-ccrmimjhxLi
manet : liljILi ettiuiquam vitia e x pc r ion ; t au Cl oc u ji v,
eriam ri re b us lu re ciiuli in fixa die an tm>o buii L acquu-
rcncibus a J pr a [cripriqjfes , dut appropr i men ta eu m, -
I dcndailÎpei 1 umq, contra E.omatia rciponla, Ac eoii- -
mtuuonesialubretnuentum vrili taris cinfii, vc I urif-
coitlult] loqui folunc , ad donimia rorum IrabilifndjE
commerciis, vtq. acquireiiui-u iecuri tares cilenc iter-
jlx. H.ri; db pfdri nions Fj n iflio iuui tla , includta-’
bibi. E Ej;e autit’iia, ίΐ inofïcnia régula, Il Canti qui lo-
quebantur, fie traditum â m oribus 1 ecineiun s ,iic vins
habet, lie veterum talis nofira^dc hommum conLukif-
D fimoimu obier uatio. Hoc modo dommin fecurcL per¬
meant de domino in dominum.Dç quoquia homines
externi, & proinde male excrcirandubîtabani, JîiJgo-
r;;: im i.s Romani péril tiifiL, & alieni iures Lgna π, recula
L'fi exptdfii Càluctudjuw diLpofirione liubkçtio. Art.
îSj, qui aj-tic Ilius quomo do aiiena Lede, ■& qci o qui fq»;
10 c u 1 muknq pntarct p 0 Lu os eil , ί ta an tebae mu ho s
fVFel lit û. paud s an i maduerfus , Se .L c il 1 .1 cas uë | ne ver-
baadjcjiôendijiudLexiu, Ccltg (Ait I article) üwprrnd
U bw dVcilrwj·, ou mmjlawn lit ftUmt ,
44W Ftrqtutewjnf»fi-dpj?ref?rie , il ?β \mn de άν[ά<>*ηφΛξ*τ
E te yrx_Y Srïgntur ow prcpncrtnrf, Qiubivs verbis, vcl ob- '
Aiiraiï0imi cjomiiiMi polTun^rcmâiio' Lionjijiocmns- ,
fi'irq Si quod iu vfucapionibus fitjqnÆ rebus ta π ru m t
ahciiis aecôjLiodaniir, su bic quoq. appropriandi caû"
Éam tribuü non dominu quamlibet iiiiqut^il· iuioilo
au dore , Si ndu erfiis iicqiii te 1 1 te n> ad 10 1 4Cni non dut 1 ,
poilqu£eiiruino|3ruLS.i. unis Joiimdum, id enim dicit
verbum tpptprtr, J acet aclio aduorfus venditorem de-
tut ad pirctiuEiiapibd taira di ce mus, & s tu c telle, N.tm
eu ni co ni lien id 0 verbis. d« imuftemtnr retirnf. , vA ; LL,
omnem omnino otium miuna;, do liqneui-S, fi utnii ca¬
tini riaudii,iiireruei'b.rjms , v toles i:ilé, velquaLi, lolu-
F prçlu’udifie îjiJ in ;t,\Ec v ei‘!?i j i it L-lUgcda cil·, q uo de u nq.
nditllc conir.dii porc El de te aliéna, ncc v 3 l.m s d i Fri rr *
dhoncm miipit£c orationis compta: ken fio adjnitrir,
s^uod ill;i nô difimxit kde pretiOnD* dep^ib. adtrQuod.
11 qu.-c de inielligtiitia firipti dubitat îü iiilp poreratji a
vfu,&. irttcj'jjrej .-«tusne cdprtfia eil^Îe expîicaïâ.QiU'
re irihisqu.rctmfuetiido comia ras au ile introducit,
noiveft petenda π Eure inrcrpretario, quod BJd. dsxit
c.aumion liççar, tsx.de priulctjp. Sc qu os Tira, bu- tn
tL-.n h mvït fu fil te ytfa i.de id. i- part i ;■ . üe q uen da αγο
yfusinfeqirffatio I. fi.de interpretatione. D. dcîcgib.
0
9
'*ff‘ *7l·
K.C,
4,l'.Îfl »! ton}-
:.'ά Oîjü t rfif .
’ί,.ίπ 4ι'ίι·-
pu
Des A ppropriances , Art. C C L X V. pIZ
. i i. K δ υΓηιη ^prlnâum.Derinôbferuationem'.&Înpnnnj.
Obtinet icitur approprimentum ex titulo ab fure , -
tronc, violento pofleffore audore habito,cui fi mta-
ccflum non eft, veri domini excluduntur, & acqune .
plenum, & inconcuffum dominium acquiritur, quia
bannimetorum iolemmtas omnem maculam abfter-
get,audoris vitiû purgat, & imprimit bonæ fidei prx-
iumptioncm , & quamlibet dominum conuincit , &
damnat focordiæ. Quibus tantis rationibus adncitur
etiam illa, quod vero domino non ex toto luu inter¬
cipe perit, quiaaducrfiis alienarem faluas habet adi o-
nes, ad æftimtjonem tei fuce, damna, Sc omne id quod
intereft,ratione iurc quoque ciuili tradita, & deftnla,
qua poft rem vtucapram, domino adio rcferuatur,ad
pretium aduerfus veditorem rei alicnæ, tex.expreflus. B
l.feruos. Cfi vend.pig.agat,& l.mater.C.de rei vend,
olof.l.i. C.dereb. alien nonalien. glof.& Bart l.vlt.
D.dedift.pig. Bart.& Alb.l.vlt. D.denegot.geft.Alb.
l.pupilli.§.uego.D.de negot.geft. Raphaël Fulg.coi.
1j7.incip.quia ex facio in hne,vbi non folnm pretium
conuentum,fed & veru quoque reftitui oportere fcn-
bit, & Philip. Corneus cont.199 lib.j. hoc confirmât
ratio rex. l.vlt.f.vlt. D.deleeat.i. Cceteril.fi eum fet¬
uum. D. de reb. cred. vbi Alciat. Decius, laf. Fulgol.
Quod valde cum illo Arc.coni.18t.congru1t.cti1 a val-
dè paucis animaduerfum , & rariflimè quod fciam m
vfum dedudum, per inobféruationem , & inconfr<lc,
ranriam confultorum,etfi perutile iuris fubfidium&
quod ignoratum caufam tam multis praebuit acrius
obfiftendi , cum exiftimarent domino iniquè rem ex
toto perire, nec intelligerent efle , quo recurri poffet
& intérim tuendam eue perquam necelFarij moris fd
curitatem, & auctoritatem. Iam hunc ergo nemo ab
acquirente expetat, vtaudoris fui poffdlionemiuftj'
ficct, vt loqui folent, quod nec in beneficialibusexioj
Cafladora dodus audor tradidit ex veterum auctori
tate tir. decauf.poiT. & propriet, decifa. nemo vitio,
fas poiTeiliones arguat audorum, nemo furti, violen.
tiæ accufet , nemo itemvitiofas acceifiones caufetur:
quod fubindè iure officiunt , & hic locus tradabitut
à nobis inf. Art. 171. verbo ou autres. NamiftastendU
cillas pridem expulimus foro , & malaiitadeterfim^
bannimenrorum folemnitate,& tamfedulaeuocano-
ne eorum quorum intere fle poteft, quibus modis bo.
na fides reftituitur & res præfcriptibilitati redditur,
propter tacitum cofenfum fcientis, aut latam culpatu
ignorantis, id quod edidis publicis eft promulgatura,
quæ nos in Protheoria Fufius fumus pcrfequuti. Ergo
no erit nec eflaria illa dubitatio de iure au<ft oris, quod
initio non erat, fedfuperuenit ,dequa Bart. &alij,l.
cum vir. D. de vfucap.
DE INTERVERSIS POSSESSIONIBVS,
C A P.
t Dtinteruerfis poffe fiombus . CT quid fit interuertere.
2 Omnes qui alteri , alieno nomine rem gerunt fibi non
; Quid cfi quod dicitur e*s naturdliter fefiidcre.
DepofttariM cr eommodatartus non pofidentjnter-
ucrfio rei mobilis furtum facit > ibid.
4 Etiam interuerfa ptffefio projicit ad approprimenta.
5 Tutor iCurAttr^rtatr ater iSyndtctufitjlorfionfofiidtt.
C Colonus non poftdet fibi.
Interuerfionis effetius > ar'tj in colonia ,Iur*,penftonum,
prater itarum aut futurarum, ibid. [fefiione.
7 Simplex cefat 10 filut tonis non inttmertitjieepnuat pof
In turibus negatiuis fallttm etiam recujantu requiri -
tnr . tb.
S Colonne qui fine praefatione penfionum manftt m pofjej-
fone'y an interuertat.
Reconducito ctnfetur fatla fecundum prxcedentem con-
uentionem.Jbidem.
5 In pmfcript ionibus tricennalibus praferibitur txpoffcf-
ftone interuerfa.
10 Tutorum CT Curatorum interuerfiones.
PoJJeftones an tutoris aut pupilli htilitati cedant in am¬
biguo. ibidem.
11 Procuratoris CT œconomi interuerfiones.
U Patris interner fio de bonis fihj qua procurat.
lj Mariti interucrfio de rebus "Va sorti.
1 4 yftifruftuarïj m tenter fio.
15 Doaruinteruerfio.
16 EmphyteotA intenter fio.
17 V ommi interuerjio de re feudalt.
i Et quoniam de vitiis pofleflionum in vniuerfum in¬
quirimus, de illis quoque differendum nobis eft, quae
inceruerfæ fune, quæ etfi vt plurimum ipfie vitiis per-
fonalibus contribuuntur, tamen accidere interdum
poteft, vtin realia quoque interuerfiones incurrant,
veluti ciim res depofita,aut commodata interuertitur,
contredatur inuito domino, vitiu furtiuitatis reale
admittitur. Interuertere Latini audores dicunt, vr &
Iurifconfulti,quod tibi commodatum,dcpofitum aut
18 Cenfitarsj.
1 9 Creditoris interuerfio.
20 Negotiorum geftoris.
ciuilespojfefiones aduerfus extraneos non velent.
21 MiffUsm pojfef tonem caufarei feruanda anptfiiut.
,, Λη haredes omnium talium pofint internam.
Mortuo vfiifrufluario pojjefto confolidatur. tbiltm.
^Αη de fallo haredes expelli pofint a prfiMi,
ibidem.
2 4 Retentio competit pro expenfis reparationum.
Side iure fuo proprietarius non docet, inttrmfMf
tenenti aduidicanda. ibidem.
Λη propria aulhntate liceat ingredi findmMf
jr petitorio tamen npnpraiudicatur.
Pojjefsone tranfata ex donatione inudiUM"
auferre nequit, ibidem.
2S St maior natu partem minoris vendiderit , cm _
poffideret,an approprimentum procedat ex m
27 Uares a [e incipiendo praferibit. Pojfefiontsio^l
Itum er interuerfiones earum. ^
28 Qui aliumrecognofcit ,oe mille quidem ann f
Z9 Quid eft quod dicitur neminem fthi mutare /#***
caufam poffe.
Sola cogitatione poffe fio non interuertitur. th ·
Mutata cauft exempla, ibid.
30 Vitia realia iure conjnetudmario nono f
tibus. Eluuntur enim bannimentu .
C quoquomode fidei tuae creditum fit , lit,
commoda transferre , aut quod alio ‘ deftinau#
intercipere, & facere ne eo perucma .t, q ^ c0.
fit. Frequens verbum Tercnno,mut , ^ ^
mcediae feriptoribus , huius fig« nonexprA'
eleganriis ex parte explicuit, in præcipuUin
Neque enim quod ille pnmum pon ^
eft, per iiueruerlionem cfhceie, ne î- ' t ^ ea cùm aUc-
tuatur: alioquinil à turto differret, fit,
9ι1
Des Appropriants. Art. C C L X V.
P14
A2 iltji; fidei eux ctcÆb in cainmodLim tuum crlsfe. &
r^nrf Traque inrcnicriio ru iioii fîmplex furiuinhiéd,
rtLro4 difitmtur rei aliena: côtreclacia jluuiû domino,
fçd $c uerfid l* quoque, çîlm res aliénai fidet rommilla
Uibripi rur, quo fr uiu Iu triconi" etccjpic.LPemppirim
aj fin, D. de aeq.rèr.doni, I. fi qui's Tel um D, de Îbtuc*
alibi fæp'È: Graxi, ταόψίξκι dicum,
1 Ac p dm ii itu a gent rc iurrruerfiarum peiTêiEcntini
ddirueodum cft cnm pnllcfibrcm Jicûqui fibi, & fiuo
naiïunc, Apro Le pot lïd et. Nam c trio ni , procuraco-
res, vfnfrucluarj),occor5oiiii denique omnes qui .-lEteti
operam nouant, A alieno nomine detinent, poffi dete fl
j non LÎicunrur^iîue ciuiiir<rnfiuénamfalirer acripias, !,
ccrté.i.Îs qui ro^uit.D.di prccirrjt. non ίο Lü. fc.qund
vuEgo Ai- qui psgn ori . D. de vincap . A L q ni pijgiïo—
ride aeq* poÜ’.Lvfc. Cad, de acq. paiK L male agitur,
Cod.dt prxfi je, atï.I. i.î . 1. D.praWred.l;acqutriuir.
j.vJ r. D, de a cq. rer. dom. 1. a, ^ . pe r pf oeur ator e m 3 lq -
« fakiis. §. illud & !. quamuiséod. rif. l.fi pignus, vbi
glo f. D. d, e pi gno r, a d . BaldJ.i, C. cotmdé viueip. Nâ
quod irtcetdum repemur flaturalem polTelTtonem eis
tribut;, vtlcormuuiii dimdunda.ç. neque colonus. D.
communi diuidr de corporali itetmiortÊ acripicon- £
utiiir, A gloLrciilc accipit, A in d. L· , D. praha?reA
vbi Bart, l.t, Ç. cqm: de vfuCap. Hoc pofitu Conibfchit
depo ricariu^cçimmodarariniTij A talcs non p-oJhdete,
fed iimpliritcr detinere a vûdc fittt fitiiiod deperii-
tumeur coramotiamr.1 eftrcrînentjaur repofccnti ne¬
gant, furtum adniirtant fcquicia quiiicmCocrritarb-
nes na hoc caiu non tantum mccrucrito, ied ctiam
fûmriVi J it, I. Pomponius in fi 11.D. de acq - rcr, t. fi
ία π mo bik-: u ! λ de ncq.poJTl .t* §, u & 1 .i ufi c i ando j D,
de fiin J,; Cod.dcpaJni.il quitté cojitreûatio Jequüia
Μ*** rem, D, d c acq.pof. 1, 1 . i , 1. Si d.Li nficiando.
£Xdc furi . fine qua fbrtum non fie, «te enim fîntplex j-j
cogi rado Futium fit ri 1 3 cgi lus s ri u i li b t!ss e r Jl dmerimu
lege diuijia traditur, vtqnsa qms iti corde Jiio îjin
mcechams fit , firigiturintentcrUOj reidepoficaî de-
negacione5 furtum coutrcÛarione. Hoc quidem nsli
dipofifirio, aur talibüs rupcrucncntlcginms; caola
\ [iictpi en di , νε c mpti o rci rt epo (lise, aut do n.it io, L ri
quis rem.&L fi rem mobilrnnD.de acq.pof.vbi Imol.
Aleï.Fracifi Arec. Iaf.LLtd. Rom. Raph, i'ulgofi.8; ali),
3or.vbim.Cod.de acq.poffi TaÎJS pailcllio iuce cnn-
, fi in fotti ni tac cm incidit „ îropïdic vicemialrm T A”
d cce rsnidem prifetiptionem , fi il fimpliaier in cerner- :
Cifit, virio petfonali ipfa afficitur. lureconfiiecudi- *
n,Trio à die interuerfionri meipict audio ri poJldbo, 1.
4 uec crrdiïor esjC.de pignoc. a-chA fi intercelfLim nuit
fuerit eriam acquirenti s ex reguS.i quam ante tradidi-
mus, hxz ad vfucapiertdum , & priicribcndiim pro¬
fuerit.
j M 0 c genere ctiam i !3ç poiTcfi ton es fu n c, q uas· tu tor,
curator, n ego fiord geftor, procurator, fyndicus^di-
tuaTSjmartdatatiuF,projmis,A condos^Lii quacumque
aliena rei faerq^am pcophame admintltracor, de rebus
Comimilss curx fiiac v Turpat , & interuenic , 1. fi quis
fundunu @.firutot. D, pro empe, quai in onmicms
glofi inreUigifgcncralicef qui alie jus nes procurant,
A, vt loquitur, o fE c i iim b ί b cntjgïo fi l,vlt, verbo cu-
inlq ne. C de ac q. ρο I ^
ί Talis cft pofleilri-j qua m coloun s 3 fi ut parti arius,
fuitalius dc bonis quse colenda accepit , fibi inrer-
uerrit. d. l.vlc. C.de acq, poiT d.J, male agi tort fiLCSt. 3.
Î. quod li fiemus. D.de acq, poli, In quos. I, illa. vir,
fada ril3,dc omnivtil Liate mulet ar, vc perfidos, dc quo
Pauor. Sc alij. c.cù m non lice at exc, de pr.tfcripTC. Sed
non eCt luiius peccati , quod à colono admitti poteft,
sapue vnuLn. Ea enim noxa in pluia membra liiltiib ui -
^igwr-iiji CoflJ Jtritt
rLir, À fLiitiboc quiete nt in ngiimeto interderiiotusm
edeitusvaiif, M ulc um tnim imêrcfh, 2η i RTionçin-
tenicriionispoik'fiio , 6i c x i mdcp ræ fefi p rt 0 prmt^ci -
datur de pcnii ojtibti s praricmls , iure b coi ri ÿjüïrilb,
aut prolato , suiuri jpii , Èc itilioni peniîoncnçi cki-j
gendijsui veto rej; epri pr.efcribi iitcendansr. Nnm di-
ueria diuerli iuri.s Îunrpra'Îcnpttonum répoc.i , etiaiïi
fi ab couduÆHonem a ri jones naÎEancu r. De pr.rt-cr i -
ci t L'inporis, ptn ho mbus prilbri bendîs Ά biliacte Jlü-
ctüï, A l.cumnotilîjmi^.iiiïiis omnibus-C.
■depr2rfaipt,to.a]i, & propria cil ma tériad. Art, Nam
io, annis liis.prïfcîtbitur computAndisà die tefideio-
nis foluiionis, Sed cüm dc îurc ip(o praeiêtibcndo
iigiîurimvt penfioncs null ar in p oile r L un p ræft c ικ u r „
quod accidit in colonis perpetuariis , cûtkm tempo¬
re pcæÎcribirur, quo ctcwria pcrÎomÛi us ariionjbus,
di m pericmili o l -bgat îoiic de bt n tu r. J ure con i u ctu-
dirnino raro is cllTlis eumife potciRnifi m.dûmînanijs
congcdialibus perpetuis» vtiuri petchdæ penilutiis lji
fu tur um præfci'tba tu r, quod cùm p r .-eten di eut , d t ucr-
fomodo inchoatur prxferiptio , quim in cafuiupe-
nore. cùm in ro Îblinon folurioue ,interLterta-
ollt domint poÎTeilio,^ prçficriprio ijicboetTtr,:ii prx-
fienbendû LiicL· diuerfmn clt, Nec enim a fimplici ab- ?
mitmoinchoanpoieil, Jed itademum fi inicrpcllann
locacori domino colonus fohiticmcm dencgaLLcritjac-
qiLeira le in pofieilidnem quafi fibcrraiisallcrLicric, de
düjninus acquiaierir, id etl Tnul3iim lirem incenderit
roris triginta armis, aur π aftro patrio, quadrsjginca-
H.rc tiiim Γο-la ι.πίπ cil a Jlcrcndx liberia ris in im'ibtss
ntgaiiuis , an per] Lue inchoanda; præfcnprionis , Ji
prxrernonfioîucionem ecLun fadtirm coloni procla¬
mantis adltbtrraiem acccileïii, teat. Lbxc auujn iu-
m, D, de lcr 11 ;r. vrb+ prad. & Ang. &: Salÿ. Aalij, J.
ma!£ agi rut- Cod. de pmTeripr. ^o. anno. A quos
Bocr.aïlegat ni coni u et Bùui'ig. tit. de pixfcript.ArE,
i. A nos m fine,d- An. 175,^.7.77. Hitic ülalt n te nua
Francd. Arerini . Lfi d-c co. D. de acq. pufii fimpltccm:
criVarïonem . Lulutumss rmn idem cm·; ère m pixCcri-
pricnibu iuquod dcbj egat 1 on cm n A recufac i o uem >qu sa
nou Lulutio tribuatur poilus üblfuionijA: incurix do¬
ni in l, quim tario cond ucloris , an t iîiquili ni . Icaqutc
□nia condudior teneatur domino poifdTionehi fiuam
fentate, vej lui colonorum poiTetTiourcilc, ex prîiiia-
r i n, &: pi :e cede nrc xiru Ιο μ A cauiXquand o nu 13a h cto
contrario probari coloni intendo ροΐΐϊτ , pervlhiim
arium finilî pollcllbriu, Inde traditur dccifitv a] tertiis
caftis , q ii U'r equent cr occ lut 1 t ; aim i ci lice r düm : r, ut
sd çertimi tempus loçauit,quo finito colonum dru cf-
fc in pofleffionepalTiti efi hne ptiflacionc réfionum-
Ntim fi eaiLitmienilletjeafus eilct ijidublribilis ce lio- 3
uatx, taritocotiTcnlu,· condurisonis, icd bîcpratfnp-.
ponimus nul las penfaones elle foin tas. Hoc perquam
fat pe co π ringi [ i n liomaniis cptiged iifib u s, i] itod cù 3 n
sccidic, ieuhr Bald. d.l. ttialr agicur, rem apffim non
ptxicribi 3 fripErpeiuai co-bnixinsprxfctibi , quod
., repetit, d.Lomnes eod, tit. Alex. I.icem quxrimt.f.qui
implelOnDriucar. ita vt expelli non pofhcnqun: ftnrcn*
riarerirfcpuhcndirur. Néquc enim bicvllus arins
gciliis ptüpôiiïrur, iquO poilrilio, ficceuifiequerifer
praLLaip!](3 3ndu>ai'3 poîtïeftt fîinpliCJ noniokirmne,.
autcejraiionc, Arum ex voSujiiatevcrinÎque parris·
dh cotiririuar;u arrideri r,nplla obligatio gigni ruinée
in peifibpaTÊmoni ait retinendum locationi m , ncc ex
patte do mûri ad packindum,quiacx aitibus volunta¬
riis preficriptio non induritar fine nomine, fît pr^tciî-
Itone luris.
Item cum calamis remanet port tepuiconuennim
in poricifionci lioc fit, vi taciCJC^condiiriHbjjii. d,
Q. ÛL·
pii Des Appropriances. Art. C C L X V.
qui iinptati,igiEtirnob magis es ïaricarcconJuttione 4
iiisflUECimir, quaroex cxuigdbbjft r]ùn ccl'CWn cft,nü«
moJonûü tnha poffetoitm, ifdinrcmtinpiance
indipatAwa. Accedit qaôd |j«Éûéddfttc locidoius o\u
Li LcL-n nci u ■ - tri ccrvLtcur facti fecund um nqodQs ,· «
formam ipj ms contracdu:·;. ÜJbj|em>C. locati vhi BaltL
Alex.Oùmfi .S. J>. μ Bar. !. fi miïii ÎctibilD. d.cverk
ohlig, qnoiipl^ribuit, Siiiqui· vididri rationibus con¬
firmé honw «Lidiciti Aynis Cran et ta mmtUi
tçmp, parce 4» cap. i ndjfc VMKB*.q* -7. &.%, clilils
illlI ici nrct iîsrp'ptotH] ς-cii iilr.tunris anitcuibns palam
r fipugn.11· c non au det. Ego v t· mue gAitcriin fiagtcndas fl
rocomicmennaSj qua fie iuie , fie ratione jeqtutacis
t»pp Lignantor,
Sed cnim qui cercius cat-us cttj cum dcieipfa prs·’
redbm-ia à eondüfitore agurur, id repeu camtcoir,
qupd an te diximus , nullam poiTEiliofl rm apud eolq-
n mu l-j IX Quate ii quai 11 fibi vdii arrogare . 11c c e fi à~
rib accidci * vr iibi caedam poilèllioms mutet 1 aut
iiitcxucrtac , in quo hoc primum traditur poÎFclfiouîS
cauCiat -îTémiiMTEn i ibi m u rare poife , m Êî iitfb exrtj n-
Îccus cavi La L'npet'ueniac , (Si CtiLLt > pi onw ncàiiti fignifï-
catto tk pnifctrius agimus hio loco. Scd ex eo élites·
tur, vc quaisdiu prior cauU conduAituiis-tlurar ,-miUo C
vnqttim ci-mporc ptebritav col omis ajut-cfiis do-
ntismsïi qn.finr * ne mÎik quidem annos , quia cjuamtiu
co 1 id uct mm s q u-ili ta s agnofdc ur , fi," su c on 1 1 il b e fi,
,pih denominatio, & Xm-ljriû conduirons, & lo-
«toris implicitant habet interni pritmeni* cm rtco-
unitione aducrûïist & çorrelarnuE qiuJmri-s * quai
agnitio pr.Ticnptroms imrhr.i iuiiibci.nw: a» ce coio-
nLEspoildliotiepnrdiindtoarc quam palam ίΐμι«ο-
mine, ficvfti camincerucrrctit, S: fihipruiitim retu
ÿcttïCyèt fipt>itt;rc,& fructus colligere A 5 n fui com¬
moda vertere Jk /JjKflgfjiTr ctrptfii,.& vero vritteti-
t j do mi lin fores oecS «de t e y iV ps km* £\ in ns bb I i île- E)
rc, Qiiüd c ùm ïarii i\' h s na probè quidem., fc exem-
pjfvth Lv\t> Çod. deadcr*pcî'Jll damnato, Spec. tit.de
praifcnpt. vert] potié coWis. BakU. pi urcs,!. ορροί.
God+ de dl. mil. Iiittn.Lt. Ç. Com .de vftica. & glo L
mggflfli L colonus. D. de vt & vi armat, poifidti c ta¬
men incipit, ctft impiObiiEmUi dicitur. BaldJ.v Cod,
deconde exlcgc, Si prauo animo Ëicit, glof.l. colonus
verbo propter iuibin. D. deviavi arai. cM-quapof-
fcilinttc mre quidem ciuilipnuicribcndr cautam non
ijordt aCüLitrctc.CLifu de iiliUm ins
îem, il poiEva bannirnenris nrm o intercedi: . quod
te dcmonlVauimus. Ergo cùm de pr-ticribeiidis hi-
turis penfionibns , autre tp ûqu.rrirur, non à die ccf-
Buttis, autfimphciicrdillimuliiraribiLitionis i ied pa·
lain, h5c p rare 1 aie p r cru o cat rt tibcrcaiis , peractus faifli
remporc· inçhoiibitiitpolTellio „ & incipiet ctircire
pL'xlcripiiü, quarcxmoribut proficere poterit au Ab *
n, ArconiequenrtT icquirenn ad approprimenrum,
cris tëcisi bsibéittinris ditpoïitsOp de quo Bald.dd.plu·
res.Crdefid.intV.i.
i Quott ’ï de interuertendi modis amplius inquiri- F
rui' in luK fiibiedEu cuïom, &· prnprictaisj fiebaben-
dum; rerum indmobilicitii quidem, & Luis eiï quibus
fru&its iÈaifciirnlitÎr&ÎmOTcdsaîc percipiuntur, pof-
icillonesrivnàpratcipu:' ratione reftim jri . FruAuum
icilicçrrprrcrptioiie. Nam e nt rmeer bamus adhqc
précipité habcaKir,· fie hmc prteceptoduiino firindi-
runi. vr fructus ferat, conttn perceptio finis cfi porif-
h l mi s p o tTcJ E i q n ii .. &; etTectus pra-cipuussvi geimutcn
N a m ararf, fubi^ere ^creorare, patlin are;. occare,far-
rirtj ictere, deniijite quouitinu^Ho colere , aitus fune
pi6
potletforjj quidetn, kd έζ tc: umgtjjcre, qui j ·
qusd diaintttttiiec m iuo-vju coniittemrded iniëdi^'
j pe Chu st, Quarc fruftrà c olii , qui fru êxu u0n !-!' · 111
git, quo Jtc vl iJicontesissone pütielfüti^alTCToarjnp
pro eo pren undari deheur qui tru£his cc-U«.1|L ,■ 'j
itdhun denu minari i fup H.ti e c on ucuâtsqoodBsild T
x it . c.Cmn noi l ] 1 l eat rxc . vl e praeferi pi. c ol.^vtii fuW
verf adiftam rerruun , crfinmt vfqucqpaqpcjfec^
ipie coms: mr lkldd. ;ls bortbus, D. de viuiitujtar.tSj^
Ang. J .Titia, ii ile Lblut. & quos
coni. jo, hb.i. vLtlk. prtctWca rlEadumro,^^
coitf.iji. cûli* mi, i* <?c conf.in vof+ Btiü,
dcacq. pflfiifii CalE SaJji. Fulgoi. AngJ.Qu;^ T
Diisuv. i . D. de legat. t.Ctrpdb iupcruir.pra fuo.nu"^
7.&S. I ta Tt-quà fe □ tbis < oik- git 4 terfl . (innQ !
di iit videam t , quod Specui, dixit, tit. deprahor. μ
indcHr , ift càmcolonui* inquilinus, stit qoi norij
t?u !p i v firma ri w dici Jbl er , fr uttus J Ibi coUijjjt, & rt
iinet, poJibiE-o-ncm mvrrucrtcre dicatur , ιωπ iain^
quam cum venienti domino lorei ocdudst^ dtimj
coin mimes fente b x , L nt-c v fufifudtuan rjm.Cdc
glü£ A i ig. S A\\ Bftld . 1. m idè s gl rur. C.de ptïfçt^.,
iLniio. gkil’.i. il qiats etnpnomv. t.i.G cjOil.tiL&k C
com. devfiicap, Ang* Bidd. I. Fonipotûtij, b. qmn
vfiisE ajimt.Cafi.Luec àuituatûtm.Cod. dedid Jj-
iicudii in en etnidub tue, qui non ill'i fruâmlipaii;
fed alttii cuihbet, quàm ci 4 iq uo cmidsttsir, tntoij
gvï dicere folenr aSteri de fruilibus rciponisTi,^
ûùm ilium in Jmnum. n, lu ροΐΙνίΓιοηίΐιι adininiqi;
jngTciii parituri îik poiFeffm interurratm. Noîli:!
tsiÊiî l η , an colonus , .lut firmarius tramfaat , deqio
rcxd-r-Î. in amittenda. D.deacq.polEic 1. perrgrë. -j. |
q ni b as, D. d c acq. po C A ' . colû n il s . D.de vi, k lie,
mat .de qu 0 1 cm ga £ Il di fpu t .λ io. d . 1. vlum. C ώ iq,
pçs 1 1[ Coll d.i. C.de v lirçap, î m fi s f. T Iraq. jRcaüiq,
ii m ica r. Nam cù m .n titc y oiut rimiis talcs iidlimE-
ferc polTedianem. fiers non por lII, vr ipLsniiifeax
aul· n .ll3.uu , oitod non fiabcnc : Sed ianoca fiidBi
Tianskt tut ; non Eanqiiam cridira ab colona.tfilia·
qiiam vacans occupai ,t a b appta-liendentc,
I . ntUs.D. de «u.vj- poli ik Iqîercgtè, ÿ.v3i.rod. Ptïlâ
Dire & fchola, Bald, d.l.nn.r.deao-.pod^l
i sera o. codait, vbi fie Ang. tacpsapudTiliqis^.
çon ft. parrc. j J i mit.k nun l. n, Qitb fi r,vr oltï csüïïis,
fie firninmis ait en , quàm locatori snclpiunrsTuiWi
nsit redi cusi u tuer c , es cui fi c fd uti 0 in ρυΰΐΐϋο^'^'
ftimatm ,ηση ex fbdo coloni, fed per
occuparinoe-m. Qiiod Ain fubdins qnpÿîtk#
mus accidit , qui eu ί quam rrduusfolnunri akflipj
licet, quàm vero domino. Neque eium poludflit,^
polfidentui ip fi, idebqut facto luo mJul 32ΐΐΛΐ,5π_^.
jiicn h cui hoc modo fotuitur , conttiuiiuinn pc'a.
houe, a quocumque iolurio facn £r,vc3ucrke(xi ^
Jurum fit , quod Barc, ml- litibus. Cod. de ^
cenf. lib lï.traûir.AleaL.ïn, l.qu amtiisj.fi cuikIlw
I). deacq. poif. Innoc, & Patior, cap. cnmv^, .
c-xt. dercit, 1 pol. 5ocin* corsl. \&6. J'
loan. And. c.vlt. exr. dc otT. vicar. in & vll] Λικ X|b
Bald. d.E cum nemo. Angel, fart. I, qui v n'llCÇl
qn n d per coSon □ m , vb 1 tenet per 1 uvf k PX A
tionem mcrcedk neminem coniKini ini® '"'‘f
' ne , fialiu? l-ealircr pofildet, ficu, i fi pomiieff
pt I £>!1 C p en flor is, nec alcen eft i bl u cnm - A «l *' ^ ^
dc natari conoenic , quia npn ratb ictniMJgtf F ' ,·
nca fieri de t'iôlTcfiîO ne l'ediuss coidlitucL j aut
l ii 1 1 fnl u ri one cn tauom tn, au r reeep for uni, . ^
ditTririornm±vt loqui folrnt, qui eri 1 £,x U _ ' .
confimianr qu em v| m lu ί η p o JTe t uon ;ri ^ c!ij
pur ic faci um , & folutio lituofi conibtuii
ριγ Des Appropriances , Art. C C L X Vc pi8
fûlutcurin poiTclUiinr * fi locator in poiTefsiofrc foliis
t! orss non man fïf. Tribu ir igitur fth inter ue rtl o à co-
[υΐι;5 ficha eau tam pr&ici i bendî, otûdd i ur c v i cio fii, A
j J, fin. tificnnsiâ , jn . appt optirci entis Ckiiit£isbiJ5>1&
^fi-r^cionibus çituW.s , idquc eoncraliji'iv-ciuilis
(jïfn&firitjiaem; Nain in rricamariis eriam incormjir-
JjsadmimuM > qtiia nullum his virium tihCtar: ex. auch.,
nisis iidr-i, Cdepraefcrip. 30. aixno, vbi Bart. &: alij
Cad. S.ciimncmo. G dcacq. polïeJF. Cyn.Rsrr-Eald.
Alb. PnTiUl. poftglufi ylr, Lncmoa Crdeacq-poli.Spec.
Etr, de prstcxipr Dütc,. i. cùm iolus s D de vfucap.
panui*. dx. cùm noii liceat. Affliûusdecifi PîeapJÎ.
j$. iticip. Magna. fuit dubitatio : qutbiiï locis ditTe-
nuit h quomodo . Si qu;ando colonus aduerfus domi-
ruin poilic prartaibere. Üald. I. plûtes i.pppûC G de
fid.inftf.
o . Kukjlï|Cfi^ÊLnün poiTeflîon.um numéro adfcri-
bendie Lune hæ,quas rurorts , curarores , pcachocrq-
phi de rebus pupillorum , minorum, aur pauperum
suer tum. in luas vius , qutts denique omnes nri aliéna1
curatores intercipiunt, niii quod rurorum, 5: curato¬
rum failum iiuprobiui clt , quàm colonorum. Hcc
Ycio fem cl Configit s cùm patruus quidam tracris JÜiilü
ru cor durus , i u bonis pu piïlt fundum rep erifTet quem
libi olkn ex hicrcditatis paternae dniiiione conrigirtc
caufiirccur. Hoc cafu ίϊ poil-ertono ageret iu% non du¬
bium* quin pupillo rcfticui deberec^qur apud patiem
pupilli fui [Ter* mords Si c^ptï tutdakteiflporc,fip.p-
pomme A fuo rempote sntcrdiÎttim intétatctsiç. Sed
tunû îuçû-Jï; patruus polTetlioucm mto-uercem A dm
poflcdaar, Ipic ροΐΐΐταϊΐο fondu m tb [fraierai; ,πτΙρΐ-υΓ
cv rati CÉLulo igpropri.uicrAt. QuteÎHp ambigua in pc-
titorioprop cct i mpifo hitatertï faëïi , qu,c eu m a pu ro-
pi-smcucorumfccimtaccpiÉgnabat , ApvrquimdJii-
cilisuitefucriionis probatio i hoceft, pojfeilionkin
cutpre^propccrca quod ciuirnudiaitus pofÎêJfûrij re¬
ferri ad fuis caufas produtticias debent , in ambtguis.
quLcïcm,vnde euenit vr cùm paire m pupilli morcuum
in porte [sin ne fuüdij conflaret, in eamque mtuce fuc-
cétmlb, quod tilde ipfe oicor poifcdilTcr, nomine, &C
vfu pupilli poÎfçdiffe eriÎtiniarideberes ex iiï s quæ in¬
fimis ditcsnuS Si îalcm eâfelegis p rrrfum pr io n c } q u îc
pfu buno iiicct , quod Raid, in limili iubiccto dixicl.
vin prima 1 edu ra. C. de acq, poÛl Rcfpo n di ni ü pa-
lani Si diftiriitc coali afei rurorcm iibi poilcdiiTc per
aütus. ibli domino compère nces , & minimè eu corios,
nomene &: mrc pupilli po llêdifle videri ,nec pro fur Li¬
ram acquircn ci rafem auÆtoidïpofieffidneinj qurrin·
dercrminaia clFcr , non notoria , mrc publica , nec
proprio iure, qualem eonlitccudo exiger tt,dH ji^^fjïr
CTj^iri J, ^dappropriandï folcmniracem Quod Ji dilu¬
cidi conlLarc portée cucorcm fibi poJTcdUfc,intenieT-
fun videri, improbi quidem „ fed acquirentem es tali
poJTcirtonc^Copfuccudine defendi, fi interedliim jion
£ifet bannimedtis, cum ea lamcu dirttn^itmc , & ca-
iii uro vu iatione , de q u ,t π 0 s fu o lo ço , cùm dé rebus
pupi ITtribus tracbbtrnus. Id qasdem ex muribus,
uamicripriiuris alia dLipo Licio ciÎ, tex, 3,qm fitndum.
§. fi ruror. D, pro empt,
it Idem veru [eurieuduin in p roeuxatore , oscon 0 mo,
& omni rei di emt à im i n 1 ftrat o£ c . gloC <L §. fi curor.
Nara horum nemo p.oilidét,etfi dcrineac,idcôque nc-c
pricfcriborepotcftj nifi muîiica pofiéilioiiiscauià, id
cft , iullo titulo acccdenre, Exiucerucrhonc auteai
nemo pulli der, nec vfucapiendi caufam tribuit mrc Ci¬
tii li, Lcùiti nemo. G, dcacq. ροίΠ tn pcafcripcionibus
quidem qua: ex ci culo currunt.
i i Eadem caufa eft pan is qni morcui vxore, ve curor,
im curaco c, queni natu ruir m foSeiitus ippellacc, b o-
<sfrgtr,iritn4 ttn Ci/f/, Btit,
j[ na idmrum adioÎEitrti'ac, A' procurat. Neque àSim
Ijoilldcr, etiam ii vfum fruCtum haberet, vr luicciui-
i & in qui bukiim prottinciis itaruiDur t ure , n cilris
quidem moribus, rcptuiiacQ , cum coco ntutoC-do
bon.raatcr. Itaque fi quod uonpoiFdet iRtcruerccrir,
Si anno toco palam A publice purtrdmrjric locus no-
ftei s approprtjn enris., 1 urc ci ui li rep ugn tn ce. Id id t an
in marre accLpiaidLmls qua de bout ipacc mis filio¬
rum pdfsidcr quidquam, v 1 in 1. macer G.dc rei vend.
Nam Jt ipiafuo nomme punedtisc 1 facti- lucum em *
ptori ptidfcribeiiri. ccx.exprelrtblfivinear.C.deprj-
lcrip. lung.rentp.
Eadem femen tia cit de inaviru , quires vxociis, vr s.;
proprias poisidet a deinde diflrahtcex contractu, ex
quo appcoL^riiï] cucum iequicur. Nam iure putli vfu-
capio ex cafi contraclu in hibe cu c ita cn vir. D. dc vfu¬
cap. 1ÎLCG conLuceiidlJLL-uiu exnoiona pûlitfâionepîu-
prio vendenrii nomine, excrc.icaJqua[Uui.s mi qua, ap-
propriandi iuca rpeciranr.
T am vi t «ofa e rt i ure c» ui li p n LTeisio, quam vfufru- 1
dtuarius occupat, dc pro prie c atison uüv Conilae enim
vfuinfruittiarium na rurali re r s id cit cocpo:;i]icej: qui¬
dem potlidcre , quo ii Bacc. Alex. A ca; ceti crad iuit, 1.
C portëfsio, D- dc aeq, poJL Panor. Ab.b, A id:j d ç.
cum non liccaC, Abb. C, illud. Fs%, C* Cnuiatti , eod.
cir. ciuilitcr veto non-pofside c , e^gloi' L nairtrfihtcf.
D. dc viiicap,. glof. magna L ÿ. e? conrmriu. D. dc
acq. poffVfitoO, c. f.dctieimr, D. devi Si vi arm.ïî.
rex. &Cel1 ASaly.b in.ee vhdru&uatium. C de vfuf.
Alex. L pecrgre. <j~ vlc.,U. dv acq, poi?. Part, l-pvrpe-
nta. C. de iaer o fi Eede fi A L c omper it. C, de prsu Lcri pt.
f,a, aiiutu hi. L 2. num. i C, de lui'. empJuc, EaU?+
in praf J eri μτ, parce 4. q uarcrr parci s q.' xi. f d où m j ca
flr, po deis tonem alrcti fribucrç noti poccft vfu tTU-
ü uan us, eùm nullam i ple habear * m utare au ce m 1 i bi
^ eauiiimpofreiTiouis nequi c, nili nouai eaufa inîeruc-
niarextrinfcéus, fi aliter fae!t ,ijiccrueEcii : 'vndc vfu-
capto longi trmporis Icqni non poicrrt iurc ciuiti, fcd
1 ure coniiKiudmaia li , id id em quod m fuperi uri bu£
ca fib us ducendum. Pl ii perdi fti.d lis cit probaciu ped-
fefsîouss inceruerfï , pcnpfet adtus ancipttes , A
am b Lguos , qui j n paccpciont fira ii itum coi1. fi FUm e,
Se ideo probata vLutrudhis Cciiiicationc ad fuam cau^
fam rde cucu r , 5c ca de cau (a p rop cie 1 irio pq riu S pru-
fime, ni eüncracium ptniclsre oikndicur.
Confiquicur idem itaEuendum in do.ir ia qua: v·;^- 1
E rtruicLir. Idem in fecundo nAtis qui fuo viagip.
Haïti ft quid deprupticiAcs decidunt, anevendunr ,
non aliter UÎii polFefsioab Ulibus autcursbus tiabi;*
prodclTadapproprimcrirum .quàmh ipii fuo numi¬
ne palam Se publici· purtederinc. Quod aliquando- in
conctouerftam addudcünrigir, cùtn qttaidam lur.-^i-
uà vidua, tam dsunifno ccmpcrc vixiiTcr^vt nemo ex-
carec qui do v £u fruit ti s eau ü poiTet teihri. Nam prit-
fumprio in dubio eft , quod qutique fibi, Afiio sto-
îroiic polFcdcfit. Alex, ionf 13/.. voLt. quse omr.inu
probat Loue Concraria e ! uen ia cflr. 1. Di u lls. D- d e m in-
teg.rcftii . Prubacav itifrudtus cauta hoc dcfuimi qux··-
rendum , tmincLTueria,, Aresccalircr, A aiLualicer
pnSlellh tic , ah eo qui vendtdic quàm libet viuicu-
ituacio.
Dc emphiteo ta hoe quoque ccadiraripfum non j
pulli dere-Cun liter , fed fiec quamdiu qualicaTem do¬
mini rccognofcic, «uUiS ibculis , vi lUiredixiinus. Ex
incemcrfione riuucn & rcalihus ailibus pplIclForiiS
ilice cbfuctudinario polFer, dc qao ta[, h in cmphiceu-
tlcariisC deiur. empht. A L j. $. e* çoiitiwo mun.
jj 7 . D. dc acq . o ufi i & eonfi,37 ■ hb, r , B arc. Si C y n. d. I
c υπιΐΗ'πι. Salve. A Gtft . d.L uequ c Ca ft J. cordi 4 40*
Q-Q^ij
.ί'ηΓ'.Τ,Ιι.
pA I \+ 1 . Il r,'jj*
.11.
pi9 Des Appropriances, Art. C C L X V. ^
vt j> domino vafgÜb cadent indicanda, Sed Λ m tus omne dcfunfti iucccdic > ignorantia fa vil
' proi-nakdahuiusttaaarioniscÎkinart.iSi. detimàlt non «cludu. velue, cum fcfaiu 9I^..„
■S Idem mdiQMdtti» h crû do minus ex abquo (UfettU
fn fient , vtl comrmilârius dcptuatûs rcgunini tiu-
^hmiTL, l|U i nullo rempote praicribum , de quo Mû’
lin.îneoniÎbus.f.a. qhil.n muirujo.
i q In céd'uari o qu oqm= iui idem Ibu tmur. quod il··
li tradunt.* d. J- «mpcrii , & i L ncçw vfilfeiiûs**-
Creditonpûi non polUdet, & fi corporalirer deti¬
net s débit o ri pnflider, quo ai dominij quatiendi efte-
àmîs, tipq uje h a:c po (ïf ÎEo'ptode (Te ad approçti men-
tum poteLÎj 11 qtiis nrutmn ab eo habeat, quia ex titu¬
lo iominij cranihtîuo non pfl#iec,necpto fuo quoi
ficceflanum cCl. Ideoque nullo tempore prifcnbere
poteftj ivec alteri app ropnandi ouiiani tribuere L nec
creditores. C+dc pi^no.aitJ.i-D* piGhsred.Dofï.tl*
L maie igicur ,pet teit l, eu m nooÎGmi. C. dept affeript .
yj. apno.vbi Saly.gjo- c.tùmnon!icearm fin, est* de
præfcnpt, vbi JÛoüb Quin tarait inrtfiimerc pof-
i ellIonctTi pullir de faito ■ non do bium, arque in ap¬
propriant!] cauiam tribuere, de quo locusTiraq. in
conit.parte v finiic.ii. mim*8, Molin. q* 6t* iii hb* de
vfur.
5 tackm Si sworionim geftoriscWa , quoi BaM,
ifüi c conf*i%.Yûi j.& conftitnenEis fc alreri potlidcic,
qui prçicnbete ntquhrBiil.ConCjfip.bb-jdoCusTirac].
isi cQrtüir. patre ;.limir.ir. numéro j,
1 Ci ui les ve ro !k quas anÆâalcs vocant, cifl quoad
contrahentes inter fe valent, 3c obri Lient, invequi
conÛtituît le alieno tiomlbe püiHdete, internectere
alienam poifdtionem nequeat , vt nec precarius pof-
frLTor,nrc aduerfus tum preiorifaerc vllis fecults,qtfod
Srcpb. Bato dixitconf^ii.ini.dubioUb.i.Bttkl^Qid.
4^S hb.i. de qim locus T;raq.in conll, parce 3. limit. ij. . ,
i & B- t axn quoti ait cribucndaLnappropriandi D ttaiarôi lie fc conte riaarsnccc(jar!insve rtpaiæiŒRS*
1 1 ■ 1 . : . .J _ παπ A-diiv Ârrv riiukAÏ 1ιΤύΙΐ·ι
dcfutiCU non excludit, velue, cùm feiens adier-mm vd
precario poftèdit:& ideo vfucapere non poterit' ,.^'Λ
dei unitus non poctiic, & J.t. C. de pcecar. hirdîLTi
tins (aie) qui precarium ionitituit^ Etneriad-ttiHj^
iio n cm poildlfioiii s. Idem ictibi r AlcxH cnni’.^, T^.;
iv incmifa ve rrente , ëc allegat d. 1 cùm Iiîeice,
quetalea heredis çônuçnici ad reftjtudonenijyj^
bonis poiTuntab defuncto > per c ra farrti v fit s fr tvft u.
aut coloni nf j am conductionis p’aurprecanj,
Idcirco &: inretdiitis polTtlÎ jriis conucnirL Uairjj*
D, fi vfustV- priât.]. 1 . j) . b^betaucem. D.vI'll^,.;,!,..^
ad. fiaue. î^.un cùm naturalis poil eilio quam1 vf^f.
huilcraruv; habet, co motmo gonldlidetur quii 15
prbprietiifio rcienp* , idqweipib iùrii*quiHjÎ Kui.··.
sïr,l. fi anogatoii .D.deadopt.coL^. verE fclbodi*.
Baltb c. eu iv accefliflens* &c. q u,em Ecekdiaiii
7. exEr. de conftit. Bald. 1. £.qLi*fli. 49. D. di.m.ü.
mW Conicqmcuf dominiunprotimrti motte vlafb*
ituarij inter dïûis pclTelToTiis e\pei iripolTe3 Jt pot.
fdiione demum „ & reaHbns adtiordbu* de-plwu1^
tare. dd. vei fnü, negatoria ici lice t , ve! ç% casnaîredij
reftnucndare , qui üb viuifudtuario prifta* fûla,
C Scd [amen nort prorinus viruincft, uiisfftbanr^
de fd£to polle ab proprietariis * «fpeUi de potTifSoJir,
quod tmoL dixit confo ti. Barbae, conf. ji-telu. ]£
conf 1^7. col. 1.0. Hh>ij. Bocr. tir. de teftsm. §.ιΐΛΓίΙ^
cif. j 47. icCnaET! rit. drîfuttef*§. u MôttTLkifciiif
30. 011^.174. ic vSozin. c onC 13:. voS,l fidtorni lil-
fuin e ftn q no d es h fleres y fufrndto al lj ^ ii talium s rail,
fàiti Contradicendi habet , vcSvi obfifht^d Jobkj.
lum nmcrurbj. §. cùm igiruf , AcL p ü lie i Korte fia. D.
de vi3 Jx Y 1 armat. Ëait. I ■ 3 . Ç. de p ignot. L Èdr ru f .
fl force. D. cteücq. poil. Mo! in. rir. dcftud.f?.^ 24
5. q , ■ . mtm . t j* v du r i Γι via fr
conditionem aduetfus extraneo s, nos piidcméas ric-
cimtis foro > & ralciti conftiruentem îx quo tempore
inicruerterit, & de facto polTcdcr]tJpc.|ÎE: cuti tribue-
« iiipra defendimus, ira citcrnet, vt hoc caiu , nccis
cid per couftitutum pofleiGoeft tradita approprioidi
caufam poiHt tiibuere/ι rein alicnetjquia naturaliter
non te net, per ea qua: diximus, num.i. necis epricon-
ftieuit, qunfuo itnmine non poffidet , nec iure fno
quod valde notandum e El, mû poflej&ioms cauia mu¬
tata fit,aur mterueriio faits.
quai ad cum non ipe itent, fattas, proquiks-ipiÈ:»
bet alienir rei poireffor retem ionem habet). Cabrai,
P, devi, Sévi irmst. Lnouabsre. C,vndfVi.^ijW*
h^' Raid. rexe. l.cofonus- D- Socac. Bald, 1. empe^n·
C» locir. vei fi mobihababcatimueiEa, quihusciit-
hendis tempus dandum eft, denique fi qLudquinuf1;
ÎhOfiiruTj quod cauiar Cognirionem requirat , xndi-tftii
unt hit i edes , q li anttinu 1 b et aütn 0 notnine ptdi^·'·
rinrtüi tum maxime Π qiKthias vfusfruttns , an -
cioiiii i n con te iib n on cft d. L. va ftùfBc d*^-c f ■
t Ut, sut mtCTUCI j IU I HWI. - - k ' f i l \n*t
DcmHToin poildlioncm caufi rei fecuandr } di- p nabet gUTfin,quodg.ob & Arcbd.dtxcnuict· |l· >
r 1 ' verb, levocafo. txtr dr prscbfnd. Sed pnJictt® p:f
ditiones efï reuocauda , hsrrede vtirfrnitiiadi iUït^
po fside n Ee,iu re ord j lu ri o, & regiiSafi
vei .iii. mod. ]. res qute in conrrouci^ft. D.dciüf· " ^
Itaque pronifio , & vindici* Ébmpcr hsrcdi HerfKO-
iis adiitdicari debent , fi pOprierctius in pro mptuin-
ternionem non implet, ttec Jciure fno prülwt.p^
qualitas vfusifudtns in ccnfrlRo cil. E.vh.
no. qui ara & polîdfôris milia probatio eff ï
deÎlmauit.D.dereîvcnd, & fufKrit ri
non iuie egenti* 1. vit. C.de rei vend. & hoc B r ,
fit, verbo pactiones, titule pc. confbüic. Qï^ic ^
3 n di .{Un® è M ol'. reitil con fti r uit in 5- 3Û· mljT"
” uerf* fcnteim* func , qiua quidam ex ca praifcribi
Îiollc purent , quam fetiten riam non (meciufa Mo-
in.iitrir. du ccnfïb. §.ji, num.30. rcprschendît, cim
talismilinsnoti polltdcat, 1. Îiquisantc. D-dcacq.
pofT. Scd in poOeflionc ht \ Sc fine pofTciUone nul-
L praffcriptîo atrrcrc poûs t, L fine polTefsione D.de
vfucap. tum quia ipûi niifllo rci aliéna: recognitio¬
ne lti smpheae j S< confcqucntetpciqHitLiam interru¬
ptionem, per caqmc atite diximus p Sc iuoloco di¬
cemus.
Ü Qjue iu colono 3uirorc3 æ c ο π 0 mOjVfufrLi Ô u irio ,
cpniUtueiirc,pïiecanorent’iitûiîixiintis.cadem'.in b»- p
vedibus cônntidici , & cenferi intelligi oportet. Nam
cùm in cauûim omnem deluncdiiucccdant , ïïen me-
tioti itire viamur- Ucoaur 1. «w creditas, C de pi¬
gnon adbo. idem de hèrcdibiis ceedirqrie ftamit,
quoddc.spfo creditore 3 Sc Cuir, etiam 3* nec fnidtua-
rinm, (C.devfuf, jdetftileviufruûuarij hscredr SÉnlct,
quodde ipfûvfüfriîtluariû , 21 que Îe ira conluluillb
Icribit, ûc baucs coloni quamuis colonus non Jur3 du
mino pnifiditl. cum in pintes D. toeat.&l. cuir ha;-
rcv D.de pifpet.Æc remplir* fcrir.cùm hier es [inquit}
cafurcuerûonis fendi ad dominum pcrmûrma_
filli, aut aho modofaitam., dominurrL ρΓ5Ρ^· . ·
ritate, ooiTe : n qtedi fc udu m . virtute ibici™ Μ
tac. Sed tum dcvnum ver uni cil , cùmvaUapuî ^
litaie vafTaliaqij con tmu criiain nullam c« Γ,,·ι(
i ure quidem in rem ,νΐΐο. Quod h facc^r m^’
libres detétoris, quamlibet alieno nomme c ff_
defunctus t ÉJÎpqifelÎLûne cfledebcrct,
pidliififnejic ifto i[>io criit deciuit Conçu] » , ^ ^ ^
9l
, il'g]
μι Des Appropriants, Art, C C L X V. pu
3 J vol.) . & So2. d ■ eo n l . i ; ] . yû] , 3 , texr. L 6 n. Çqtejr. A mm ccpe r ri s caution j bus , quib lis is co ntr ail
tarit»! & qux pluribus Hue Congerit, Tiriqi inL fi
vnqiiaiBs vcibu etuertatur , nuire jjj, Si feq. Née eil
p-o banda ÜZaCha:Taneio ping tio^qu.-tm Sc Tiraq. no
probat ttï, ^ g, t. cal, j. veri. dico plus criam,
qsiad H viuiTLiÈhlàf ïiûis rem quam ex eau ta vilisfru-
A-jï polfidcbar, extra nro vendiderit, acqucis rrigima
autuî polledciic 3· quod nihilominus porcit agi aducr-
iuscum iriterdifto rronendai propter retentione Îhx
eiuihs, de confolidationern cum naturali, quod quam
Îalfurn fit, Æbcé&Cûa;. co'nf [Si. !ib, i, dcqifs Tiraq.
rmekmtr » litem intenderunt liberis eius, quivfui-
imitus liare acceperat. illi prarfcriptfonem. oppone¬
bant. V alia pro agentibus indicaturo feribit in Curia,
viaiijBJientiiii. Etexbii qus dimnusjuris quidem
fpecieim habuit judicaram, cùm vfufruiihiari} hEre-
dts tji èautàiti cias iuccedereut , de quo tettt. eft t d. J,
cum hxf«iD*dcprrpet. Jfc iemp, pr a ic, cxpreffiis , &
-Alex, in Lptcic confilfy. vd.Ltnrip. in caaia ve rieni e-
CidLd. L nec v fii] rudi uarmm. Jkl -■. in preicripr. 4,
narre 4. paxri^quÆÎt.xj.BaJd.d.confijÎ.fiJib, j* & con¬
iti id congerit d, trait. Umm. tettia dedarat. partis ^ Itat non currere præfçripridnem viuente.tsô, qui ad
quinti, quod v fu no ftto cft nqtiflî ru u m , h a p po to ro yfu ni fni£tü, Si vi agi un 1 ascepi t, ptr ea qu^ J " '
proprietarius riTesjt poiTriTinne heredem vfLiEiLtihi a*
rij palliis iic 3 quia interdicta pDÏÏeflûri’areiinendx ,
poit annum in. Gallia non dantur, nec pdJIi.i plcgia-
inemij qnarÆquipûlent his. Art. Confuer.ie>6. de nj.
£c ttq. ί deique qui almo toto palTus fit alium polfi-
dere, Ciuilem fuara amifilTe crimino videtur „ quod
nos ance diximus, iti ve rho Japejpftfur, d; rarfum ver¬
bo dtifiify. Tum quiain hypothd] pro polita , pr.r-
fnppoüra ρΰ fTeLlione 30 . annorum in hEtcdc vfufra-
éhiarij, decennium etiam iurc , induceret oblimo-
pcmpoilLtiionis , arque idcôcinitis perditionem, in C
CO praeicrtim3 qui narutalem nondum adeptus cit, Ι,ίϊ
dc eo. §r ii fnne. D. de acq. posT vbi Arer. Anchar,&
Panor. c. ci!m veniffet. cm·, de rciL fpoliac. ScEald,
à-J coiïiÎ ijo. veri! Capîo tarsien lib.i. Nec alirer ilixitlc
putandus eit in conf.^ÿ* lib.j. quia ibi de v en dic irio ^
ne loquitur , id eft, de petitorio ^ cui eo [p^tio prtiu-
diciumnonfiT.qQp cpiiJri tuens .-annis poliedit no¬
mine Con ibi uri 1 quem tamen T i taq. iiba co utrarium
pueat t dilideo Bart. d. E. ii de eo. r, putat nuira ci-
niicm, ii cnoili tutar iili ppfTcJljgnrnn ftarim non reçu-
peratj icGarolusRuimis conisu?- lib. t- lk quos îa^
w 11· i _ anteiiuti-
mus, Tn li^ccortuntriii intcrmi Jia-tede-s vtufrucLUa-
rijin poirrilionc e flt oportebat, & i\ ibi Valli malis
racionibus non bon.-un caulam ruetur, cum dicit pof-
feiipresaonmfi xl.anms in immobilibus prafcribcie
potui lie, qui hoc cafu necciliria ron tnt , ciim ha>
redes fecundo nati lirulum pro b.rrede, pm dubio, i c
pro fuo haberent , quOCaiu quindccennariafpedlan-
d:L,eiiEj nec longior vlla, deinde fallitnr ciim pur acri¬
culum, pm Jr^redcj verum non e.|Tb , & pro puiatiuo
accipit êi im!ê E. fin. pro fu 0, &; Ir ncnulr.pro hsrcde^
Si i- fin- ti.eod. ti r. ad mnbi li a rcitringi r, co n t ra om¬
nem fenTum , 5c rex. ptripicuos. Sed ni.iKLan.i r^rio
fuir, quia b.ircsviiiuerfaEjs m caukm conitimur lj,&
vitia cius fuccedir , St ideo tcnciur ad rdKturioBiïtî
poilèiïionis.tÜ.cùm hçresrcrriglofi dJ-EruCipin hre-
led.verii neque iLÎtedi, almd innuit. Alex,d«coilf S4.
qui in bacfpecid loquitur, & Cifl. vlu (np, Sed h-xc
dubi rui oai ter i us edi loci , nunc caurfqm depüflbÎtb-
nis agimus , quamquam lk i Canon iilis plgrc-s con- £7
feientram mnlçfidci ad perforas rcftringum,6c nutant
heredem eriamvniiicrfiilem, cx Πιο cipire pRtfcribc-
■ ■ pofi^non vreridoacçdffipnedefiïnûi, ίϊ tumm fi.
ceTitaq, rnil. condituri limitat, xxn Qnarevcrioc D dem prçfcribetis habet, vt hoc cafu ex hypothefi pra:-
ilii Molin. fententia m libello de inoÆ donationibus
nura . f ÿ.6i, Si ΰ er. qu l feu bit d ona tin ne m biitam rn
iiaudem legitima , nullam die i pfb in re : cuius vi ta¬
men hpoilclïîo tradita firiitualicer ,ποη elfe adlinti
nullum, quan tu m ad p 0 fi elbo nem . nec poil c doiiara-
riuin expelli deficto, neu: niti vii ndltonis, (quod in,
donation i bus inualidis omnibus dicimus , e?t quibus'
realis potTeilioabipfo doruiorc invita tiMnilata cb)
quii listes non poreft expellere domearium , quod
fup poni mrifceu udum quam opinionem male iodic..
nimfuiSfet» concutrcnt-e Eituloin pcrionah^eiedis &
bona fide.
Qux-dc· eor pe rallum poiTeirionlbiisdisimus, ei¬
dem^ t n teli Igi vol u mas de i ncorporilibus, rtfi vere no
poflideantui·. Sed tamen <Sc ipfa per adtus externos, Sc
ladi aequi tLL!irorcamitrrmrorTÆv iurrrutTrontunQua,
re iti polteilmne pr^betid x. quis confhiiuimr perrcce-
ptionemrn Canonicum adignarioncm loci in choro.
ego nuper confuirns in nobiUifima connonerTii-i re- Si ingredi n nem i r capito! ihti,Bc erili em em, in poiiêf-
mondi , citm donatio qustlam multis caulis ab haere- E fionc ianfdictiQiiis per cÊfHturionetrs ofticiarioritm
. . jpPP! — ....... ...... — i - ..... per c
dLhus donatoris oppugnaretur , qui vfusfrudtus fto- &· vfurparionem aûttütïi i Luiiîbcli< malin mun pmlef-
fionc efigendi Imperareris , Bpifcopi ,, ficirtlium per
mine rem donatam terni i [fer, qnam multis amns ab
demsttario p 0 ETe Jlim conflabat, mullis etianijdccoii'
féafu donatoris exordiis aci ibus pofieiTonis, qui non
ni fi à proprietario geri pofient, negaüi poilè florio
vi ncetc heredes poilc3& oo.nat'atititu Ilk vindiciarum
putiorem fiuurum, falua quEftione propricraris. Kc-
que legalem, aurCanfuctudinariam difpofiiionem,
quscktrcdcmfaifit, de his accipi pnfit , quæ in bonis
pofièlTii defundli mords tempore non faiiTcïit, quod
ferio Tiraq, peri equitur, d. ira t-.te mvHfafst. piima
declarat. λ. parris, & tejr. L vit. C de cdifl.d. Adr, ro].
qui cafus à Molin. deciditur d. mini. jp. 61. Si 6(5. Sed
dcilU quoque notanda dubitatio huc incidit t quam
Kicotans V a!i.a Pan fi enfis, mox Britrui mei Patlamen -
ri cbnhiiiirin.s retolit, rtafrixv, libri de dubio iure,
quam ex iutc nofiro paciio retiiHc, Cum nobilis qui¬
dam marim us 1 Lam pra-di nm fratri m niori fase ndum
dediircr,vrusfruetus,Ac viagi) iuresetli^;c p?.rr3asmot·-
tuo co qui aocepefiit harede.i eius, pr.rdmm veEnti
ίΐ inhereditate reperfum diui ieram t , & triginta annis
pofTcderiinE, poit an nos trie intüj Si tres b bcri maioris
^frgfirfr h m CwfMit*
imicrrileniDru , Si fhfiragLu m r.etcpram inter eligeti-
rtSjin poflHEojieciirr petcelebrarioncm facrorum.
Quo modo acquiritur, eodem amittitur, fiquiiquam
raiirecpoifidemi excludar his adnbits.vt vfurpet ipfe,
ille peior exduiiis dtfpoTïdeàrdnimüm, nec recupetrt
in rra annum poiTeilioncju, Sc locum. In r era ern iur, f:
aur procurmor, aurturor,quod nomine domini Face*
re debuerat Gbi priuanm tribuat, vndr illi effeci iri
feouuntut, quosamc diximus, dcqnibns ροΐΙκΕπι-
di modis in incorporalibus dii .erit, AIcî.îji Rue tau.
4 a. D, de acrp polf. Inmmc. lari , & idij poft eum c. in
litetis, exir. uc refi. fpul.& fSald* l.i. Gdc feruitur, Sc
aqu.U
Exquibui omnibus apparer·, id quod inirio pro- 18
biindum Îumplïirms , omnes eos qui alieno nomi¬
ne, Ær SLirc nam ditinrnt , quandiu qualitatem cu¬
rae, Æi mandari agno fciinr, Sr conuedribucs cas re-
cognofeant ex quibus m detentione, Si riccüp.iiio-
ncrei funt, poffidere non po fié, ac confeqncriter,
nec praricribere , ne h mille quidem annis in pof-
QJ3 _
pzî Des Appropriants.
fcllïcme fmt,quod invLlft,ae Dailo- λ
C^ju^fc.io. anno. oÿbeit. Nec
ante pnl fidere poliunt quàm eauhm poil ] île mil mu-
tniierint j- sur polfidtronem interner itriin. De : ιτίΐιΐΛ-
tiombus pofldliüniim talium iciFfCittili prolmcm-
IbrULinrurtiubitiVtionei , hxc vero fuinrnrt r neminem
1$ ilhL rnutairecrniiam poilctlsunis peflkii iiihil cxmnie-
cus accidat I. cimncino. C, deacq.poUq.f üfiid, D.
cod.tin Cmus diéü Ænftf teft, vt «dûo nientc fêla, &
coq!T.icjonc taciti mutare cm ûun'pnifdli unis libt W*f-
Rcj id = llf vt « alia catifi. rem lube aequam cs.qya hi-
brwluri in rebds mobilibus, cum didmas, neminem β
cogitatione, & mente rurandi lut tum facere, ni fi &
c ont redario fcquuca fit, tic nettto animo Îbio jpoÉTef-
li om-in ptffèft iittcramef e, quafn alterius nomme re*
nendam acee petit : vc.luti fl calonus in futumm cou-
ftirrut domino mit foliiere * prrffiotipolltllioncmiioti
imeruerrit iiacibB mentis agimlonc. Opus igsrtLc
citfaeto,, pnefertimitt poficlfiombus quif fiiteatfi-
bus corporeis, nec tEs.iisfenmmr, neccapiuntur , nec
foins itriimus În lui valet adeas adipi Icendas „ aut in-
tçrucrttn cias, v c iit Bald. 1 1 1 » C- tour, dé v lucap. qnod
itoï fuimis pfticiiui fupra. ld faclum fi intcfucncrit,
nutiart paEeflicmis eaidam contingit , idqui varie*
Nain pmcaufs ι ratrandhpoi! c lil o am in fia, aut vstio-
iâ fit, vcluti Ji colonûs'à domino fundum conductum
redi mat, propter emptionw Sebum CKlrinfecus inrer-
ut'nicns eau U imiomn nam qui prius pro illicito pof-
ii J eba . pro ÎÎiolnci pu poilj clerc, qui atee r bonne fibi,
atqucifta nuitauo iulbam poildlioncm eHtriî,quu fa-
£hltà extrinfccüs additum* id cft, emprio iullusde ju¬
re gentium titulus cil â veto domino habitus, fed non
o mues nui tari unes rai es .fui ir , fu n t eni m plu i‘«r ini u-
fta:» id efh çinimiurto riruln,vdüti quia coin π us do¬
mino titulum fini fdciis queikicririn rtecem iufti do- q
nu ni , cui ante procurabat , vcl clutl de facto b uct ms
rêanet& Îibiféprmk, vel verûemcm dominum ex-
dudit, bis fir estrinfeois aliquid quod polTeflionis
caufam mutat , fcd de inibi in miuEtam , quod cù*n fit
imcruerfintdb.dc qua nns .mte tainnuiltcu Haec tarifa
mutandi vitiofam poiTciuontm afficit , vitio inter¬
dum rcalUircs md bilis dt, & fit furtuia^am iicnimo-
bilts efh cAm vis committitur abiadua, aut cxpulEnu:
ÉÜI
nam çoropnlfiiia;J& quaii violrntia- alias caui.is rr;idi-
dimus.
jo Hïc vitia* fi rcaliaftinc, rare ciuilî rem b totum l
impraicrip ribil em reddunt,!! perlonaiia tcum per iona
«iwncfcuuci&r elljuticu r, nifi in bipedioribus vniucr-
Grbbusjùntbuial^ fide L.C.dcprxfc. $e>. anno .nam fin-
gnlirrs praderibunt, fi acceffione non vtutur, I-Γι par¬
tem. Cpro empr. Sed rure Gonfuetudinario T demo-
nbua neque rea Sia * n eque perfonal i a vita obi u n c ac -
qiiir enrious, cx periri na. quidem aiiitoruiri , fi illi an-
jio toto «aliter, dt-iadto po$|ÉaÉ , qu o minus
id yitiurn acquirentes cluant banni mentis , ii uontd
intcrcelUnn. Hirciain multis, millibus verfLuim,S£
per plexe fcbola d^ct, qiupt viris item immu catiir, quo r
modo, Sf quo im‘c ante tradidi mus ex Art.iSt. Atque
bxc dcliis ptaifcriprionibQSj qux ex ritulLs cumnir.
Nam rriccnnales omne virium admittunt, nec impe¬
di uni ul' e ornm incur fu.
DE AMBIGVTS, HT ANC ΙΡΙΤ'ΓΒ VS
POSfîf'SSÎ'Ôîî Ifi VSi
Cnp, t*
I Ιί;ζϋ* [· ffïtfiianri qtur JirtHiiit, & wt/m txenipU,
1 Psficfiit ,t »i!t> .i Γ+,ί ί v il'yji ±t‘-vnt k mwifa f
-5 tT*dt pvtïji «■ f?jj J v/ fméjrrtiùtiio.
An.CCLXV. 5,h
4 ρφβί* ex inutili rp?f{ rtfht trjt»ifirrtnfm
Bwitijrij txhihtt* 4&mtJlfnpmUtÿ, HfJ-
5 Γΰβίβίο tntertA ex Ja ru m »t 4 nte mAirtmnfiaff ftR
iitiiUTiA * 4 ftb ii tfb dt$A fc rilflWeU l! fun f i|rjJ ΐ
jÿîrj’oj, ' ' *1"
6 / Hwltf prdfii mpiio imis^uod lAur dt mirih (>
^fu reTtVrjfumAiitt.
y PnturAti rii pfljjti jfîiï AtulwiA φρ tltft.
S anzrjri ultrrdüm.
5 y emitti m rettn t) vjitfraiJnJ, tpe fyn thiiiti
[ Ο V tnAtTtntifl Rd ii pd t r r fiLï itiihié ^DjfrjTj·).
1 1 l Hitifufitjfo ijjT detemt njfiiru·*; fui 1 littdi u
n pmidtrimo pejjefiùitn mAt^Urt iHfUËrttgulx,
ij ρφβι* etiAm nati tr^diu juttinetwjjt in^t
jhntt.
14 !£ntr4Hi pr-ί cojilr.aitftnte ff/ b IrttUsftmli
βοπ(·
Ιί τφβιί* ÎV pUfilm twtlii hiben
derïprafnito-ifitr.
Fît cur 4 f.i n 1 fetuff T npclitd inielltpitisf tUi
m>N exf/rtjpi. fltd.
lj siirtjMtiw m «Itm quii frafidipi îftteÜi^üu ^
[λ lit rAt J".
Îtrff»!* non fiifnuditnd* m c&ntn.flii
15 er tjW Ititet aIim jit L· tremi* e yHiktéii) ftjliittf
prxftitiiitrtr ex m»nm htm dhan negitit,
AUrin fi te> fii/t,. in l>xvripn(iiàt*t rem t ^iuii wmt>
ihUr
Domttr retente ~>ββ™ί1η *n f^i , doMUfitpp.
de et.
Ptttr TftnhcTit nomine fifij, 4tr (tb> ptfhiei!, lini,
1 d Frtcii Titi r tn 4tuio tifi ptjÎiden wttlhjgtttr*
EXfrt Ίβ etUttlitdie Achti sn fi tft&il iHtrUr^mJià.
U vfflm feh proprietarii cwgrntMn tifôpftrt-
butent.
ai CinmucrjU Tant Aratii ana.
Expofuiitius (ni fallimur) ftds diligenter ρπΐΐ:ί- !
fioiUim vitia in au' fotibus , quando budmaisfeil
h i.s d i decendi , c x plicat loue ve r b 1 du ptfejfmt & ■'■‘‘.iU
tum J c i n te r n e v \ i 0 ti ibus carum, q uti betn, qu* i'
tta rtanfeanrHQuç omnia dinl t^tuii: de yo lldliombui,
quas talcs dit clteluh cftjid cft,qtiaî fintictu bitiiuîec^
uéi’ fa1, '-ι' vu lofa- pro bar u u c pet v furparioiiem
aâuum, qui nô nifi dominis, A: propriembjwta
conu c ni rc. Se q ui m nni mis qusd asti cafi li snqaniinf
S; ambiguarum pofitJfifmumdd dt^inupq^^b
cérur per ^ actus, qui tam geeend coueEii repoli uni,
quim ali [ cuius nomine eam ingrdlï fnpt inin'^C^
nrm adnum diffitiiUs diiudicado cftprili dubitrio^·
tcrmmritioneaceipiat ab aliquo accidenti ci ti^S
quas inferius adicnbémrii* Ac prpïiü-fÉiiiiÎqriul^j;
diettr probationem omnem rt qu i noc^rp 5 d\ in “ u c
rem probitnri non prtiddTec.in prtffentri^icFql
bat. quia probatio codudcre débet per d φ<
ρο I le , qn ad Rb efO CCS quoq 11 1 pi ^cipiüt de ^
dii.5, qriæ cornu nia vocaiir, hoc eft, q^ 3 'J"jjr
tio prOLieflè, & comtaiire poifinr qu.im tint. lf
vt pd'tîefitories cius grs>eris,id eft, umbigur ^ 1
ris petutcant & aduinths ci fLun EH tii 'i, nec ' ■ *
dicari pofimr, vduti cftm don'ànôvsiciriàvTEO.. .
trahendo matrimonio ficta proponitur, ne1··
affcu.i lis donararnm rerum fisdaprobeTur^tq’
diram tamen nolbcn contendi nu'. . c &,< 3
macri monio tradi pofTcflio pordt, ÇÛrtjpf ' j0,
Kicratiun-suon fit, fed excutio
nationis legitimo ri-mpbiè facta· h Lii*n l·""'
donat, anrc n upt. & uu pro iuu, aupl o 0 v £ ^ ^
pz$ ’Des Approprîarices , Art. CCLX V. 916
ri^&conftimend0 in dotem mutant iibi caufam pof-
feifionis,qu?apro tradita habeatur, ambigitur, de qua
Bald.l.i. Ç. de donat, ant.nupt.fi foluto matrimonio
4 poilètlorio cÔtenditur,iudicium ab fado pendet,quis
poffederir.. Nam & ex inutili donatione , & inualida
rraditapoifeilio conftitucretdonatariamin poffeiïïo-
nel.i. §. fivirvxori. D. deacquir.poff in 'qua etiam
tuenda ciTet,falua quæilione proprietatis in petitorio,
quodverumeft, Lvlt.C. quor.bonor.&Molin. dixit
in tit. de inoff.donat.num.66. addito exemplo,ex quo
confixit (vt obiter id dicam) non effe inutile titulum
allegare, p rop ter ea quod ex nullitate tituli ibi confiât
in p offellorio iudicatum, etfi ex tali titulo propoffef- ■
for e polîidetur,l. quod vxor. D.de acq.poif & re vcra
taJ.es dubitationes etiam ih poffeilbriis plurimuu pen¬
dent à titulorum validitate. Tamen fadi non minima
quæilio eil tradita ne fît poifeiïïo vxori ab viro, per a-
dusfadi. Nam fivirfortè hommagium fecerit, aut
recipiin fidem curauerit, talis adus eil, qui citra ius
homenque proprietarii & poiTefforis geri non potuit.
Quod vir fuo nomine fecerit , non potefl vxori profi¬
cere videri, fed is polîeffionem potius recuperare vo-
îuiffe,aut penituille videtur, veluti de fi infinuari paf-
fus non fit.C. d.l.cum multe.Nam araffe,coluiffe,im-
plantaffe adeôq·, & inædificarte adus ambigui, & an-
cipites funt, ôc quos maritus mariti iure in rebus vxo-
riis tam exercet, quam in propriis, & frudusvnde-
cumque colledi eius fiunt eodem iure ciuili, & Con-
fuctudinario. Ita fit vt talcs probationes fint ambi-
guæ,& non concluderes per fie effe, cum iidem adus
vnum atque aliud probare polfint, & intentio incerta
fitjvndepericulofum eil perfonam adoris fuflinere,
nifi quod intérim hæres intentionem fuam fundat ex
regula, le mort faifit le T if, & intérim dumquæritur,
5 negat fe deffaifitum litigare debere. Hîc quidem fi de
poffelfione tradita conflaret pendente difeeptatione '
fuper tituli, id eil, donationis validitate,vincerct con-
uentionalisprouifio legalem, id cil, contradus Con-
fuetudinem d.l.n C. de donat. ante nupt. Sed cùm de
poffeffionis traditione ambigitur, atque ita deexecu-
tionc Contra&us fine qua dominium non transfertur:
magna ratio eil quæ pro hærede facit, ôc hoc cafu exi-
ftit, quod dicitur , donation requiert aftion. quod verum
cil re non tradita,aut poffefsa ex voluntate donatoris,
Nam ea tradita contradus perficitur, &c dominium
tranfit,nec adione opus eil. Itaque & legis Æliæ San-
diæ capite vno cauebatur, vt fi eiTet donatio fada in¬
ter virum, & vxorem , maritufque re nondum tradita
excertiffet vita,ne mulier poil obitum viri vendicatio-
nem haberet, fed tantummodo exceptionem , quæ ei
daretur fi poffideret,quæ lex Augufli temporibus la¬
ta eil. Quæ omnia nos de corporalibus & realibus tra¬
ditionibus accipimus : Nam conilituti ,precarij, & ta¬
lium poffeffionum effedus , inter virum & vxorem
non pluris vfus facimus , quam verbaliuVnpoffeffio-
num; quod hoc cafu Tiraq. dixit in trabi. le mort faifit
le vif. declarat. i. tertiæ partis, & his locis ad quos re¬
mittit, ficuti nec momcmancarum,cùm poil traditio¬
nem maritusprotinusrefumitpoffertione, perrfdus
proprietario iolicompctentes,vtcùmvendit, arbores
cedit, homagia præilat,fuo nomine & fimilia vfurpat.
Hic plane cafus cùm fe offert de dubiis poffeifioni-
bus,dubiis etiam titulis vix eil vt pendente lite quid¬
quam certum concludi polfit pro donataria, quo in
genere ea argumenta funt,quç in hoc ipfo cafu Sozin.
collegit parallela in conf.13i.voL1. Nam quo nunciu-
levtimur inutiles funt illas prxfumptionesiuris, qui¬
bus omnia maritarum, & de mariti bonis comparata
credi debcnt,exL Quintus de donat. inter vir. & vxor.
1. ob maritarum. C. ne vxor. pro mari t. Imol. Alex
Rom.&aliis.l. iure.D.deacq. poff.Nam eoruni, quæ
quifque habuit ante matrimonium, caufa dubia effet
non poteil, at eorum quæ quæfita funt conflante ma¬
trimonio non fine caufa illo iure dubitabatur , quo
nulla erat communitas inter virum & vxorem : nunc
cùm moribus habeatur, planum eil quæ acquiruntur,
vtriufque propria fieri. Ideoque ad fundandam inten¬
tionem hæredum cuiufque, fufficit probate patrem
aut autorem conilante matrimonio ad nouam poflef-
fionem venifle talis fundi, nifi hæreditatis titulus pre-
tenditur ab altera parte.Ergohic cafus de eorum nu¬
mero eil,quos dubios & æquiuocos in poffelfionibus
diiudicandis dicimus , &qui à . titulis multum iuris
ducunt,etiamincôtrouerfiapoffefforia, aüt ad effe-
dlum continuandæ poffeifionis ad præfcribendum,
aut tribuendam alteri præfcribehdi caufam, de quo
nos quædam in tit. des partages, q.4.
Ambigua etiam illa poil effio eil, quam Procurator 7
accepto cuiufquam mandato de emendo prçdio,emit
quidem, fed fimpliciter, &fine adieblione qualitatis
procuratoriæ, & ingreilus poflèffionem poil aliquot
annos videri vult fuo nomine tenuiffe, 6c fortaffe de
fuo foluit,& quamuis mandati teneantur, fubiici ma-
uult periculo adtionis infamantis, quam prædio cede¬
re. Hunc vero nullo tempore præfcribere putauit
Ioh. And. ad Spcc. tit. de empt.verf. fi pars. Nos ablua-
lcmpoffeifionemvbi fit, ipeblamus &ex ea appro-
primenta conilituimus , nec ablionum perfonaliura
vimreipicimus, quominus quidem res ipfapræfcri-
batur, faluâ adtione ad rem petendam.
Ambigua,& illa quam tutor non pupilli, fed fuo S
nomine videri vult accepiffe,tanquam fibi olim ex di-
uifione hæreditatis paternæ obuenerit à patre pupil¬
li, cùm tamen tempore date tutelæin bonis pupilli
fuifle dicatunnam n udius in accepti tabulas retuliffe
in rationibus pupilli confeifio ertet pupillaris poilef-
fionis, contra redire coiitrarium innueret, etfi contra
probari portet.
Eodem numero & illa,quam venditor, aut donator $
retento vfufrublu exercet , fi quid vfurpauit de his a-
blibus,qui non nifi à domino exerceri poffunt, veluti
fi homagium præilitit, partem donatæ rei vendidit,
vel grandes arbores cecidit, qui funt adlus non vfu-
fruduarij,fed domini:ex quibus magnæ (æpecontro-
uerfiæ oriuntur,cùm modefti,& grati donatarij inter¬
cedere non fuilinent talibus abtibus , demum mor¬
tuo donatore poffeffio in controuerfiam deducitur,
fuerit ne defundi, ac per hoc hæredum, ah veto do¬
natarij.
Talcs etiam cùm patervni ex filiis donat, deinde iè
fuo nomine arat, ferit colit, dequoquæritnr , cùm
ambigitur, an per hoc pater rem à filio acquifitam fibi
ex iure Confuetudiiiario propriam elle voluerit, ve¬
luti profedlitiam, cuius rei declaratio, verbo vel fabto
fieri in vita patris exigitur.
Nec dubito quin tales multi cafus exiiiere, & feribi ii
poflint talium poffcllionum, quæ dubiæ funt. Quod
cùm accurrit ad earum diiudicationem vtiles quedam
regulæablurifconfultis traduntur, ipariæ illæ qui¬
dem , nec vfquam vno loco , quas vtile cil ordine in-
telligere. Cùm vero omnis hac de re dubitatio de cafu
certo, aut incerto incidat , de his quæ certa funt nulla
probatio exigitur , cum in cerris locus lion fit conie-
fturis: Ergo quem certum eil fibi poiledille , fibi
etiam ius quæfiuiffe, & præfcripfiffe conllabit,quod
fibi, & pro domino gefl'erit ex. I. Titia. D. de leg. 2.
Quod fi vnam tantum polfidendi caufahi haber ex ea
caufa poffediffe dicendus erit , & iudicandus potius^
%iy Des Appropriants , A i t. C C L X V.
ouim ck math , auc vitiofi cailfa* fin pNg kabçt A
/quod tmics accidit cùm aliquis pluvcs nabec tim-
iok) cüftît)|IMiî; cmit caTtis, c x his qua: hac de rc
92 S
mfëriox^demuai, ,*
, preitutç adtus '^aiTciTorij omnes quoiqmiqiiatn
exercée determinari debencab Uweanu, idclt, Lem-
«cr reftm ait titulum cowelactoçj vtommtio,,friiciiir
collegtflc , & tenuiflcquifqw putsindtts fit ci et*
îo ausrm hab«* Nam à primordio rituli poftenor for-
munir etyriitiis, tj,ï.r,D.dcdol. excepr. glofi. b qua¬
dam rmLÜcr. S λ d't fri vend» l.i.G, dcacq» poil. I i-C.
farn ÎlUi mutare poiTcflîcmis nemo pottft, nfi ?·
erufentibus , fraudis, perfidia; > mrcruerfonij d ^
fumpiiü contra leges inducatur, ciim ç0J1[/
fiumptîo fieqticmqMeprobiimciTccil mrritci D ' "
ίο cio. Ueéque potius alieno iiomiutqüaln Ιι/ΐ^
pofl'dlimtÎsptûporiiïiir, quam fuo, pei iutenic^
nem , & perfidi aïn in pqiieffione elle talis pqlTc|!iw
prtefumcrur, quod Bartdfodr, 1 , P.bïââ us/D. q ^ l
mod. vfuf- dftm.Gith 1» nec frudiuariiuiL· CJt.vfjf'
Scein. conf.ioSjib,j. mim.$. fic conf.if. lib.f tlaJ^
1. vlnC, de 2cq. pof, Qiure, & qui mirio fc pb^
diimpon. li'ic.ilcfcrbc.iib.io. idqtic nonfolumpftl torem Ui lire mk negodo dixit, «fipd^inpÎ
iratficam poflbflroiic, fcd eliarti mire traditum.» fi torte cclTu eam qualitatem omilerit , tamen ktiq-rt ΐψ.,_
ta mteüigpÉUÇ» quodBidd. dixit, LlVocuratoraiLi^,
em cLicnc. D. de Pracur» Baf 1. 1. qui fi tuum. l/h
terr. adt» Alex. l.t-£ n unciario, D» de op. no.niLx
Succedit contrarius çafuSî Cum fodicet d !i’.m
Wx.&lS
is qui timlum habet in ea repcriatuL'. Nam crfi tradi¬
tio r ealis η ο π pr obe rue j ta m en e ius p üfiefho * . & m-
gixflio fuitmeWiJr, qui c.vuf.unhibukex fuo titulo
cam ingredi, fi: fi fine fui auctoris conlrniu non de¬
buerat, .di,:*. & L fi -tsr flipnlatioriCd D. de acq» pofC
quod vulgo tradunt iU.i. B.irr. Ang.SaSy. Sodn* tofi
îf. tib, .y/ Atyg. latè L fiipcr longi» vbi «St Saly, C. de
pbrifbi ? n- armo» Barr, fi» idq I» cum folus ad fin. D. de
-, vlacsip» mit expreftè eifcr contradi ftum. Nam & fi
ignorantem pro corradi c ente accipi volunt, tamen id „ glol» & Alber. D. inand» ci alioqut negan; in. ccr>
^ lyCl accipit cÙm pretium folutum ntm eft: liàbfi ^ iraaibus^peiio3K^rxtrinU?cusiubaud]5n,l2s ]j] |ϋ.
incertum tfiqutrqtiis nomine polTedctib, Itictuo |]c
traditur fibi pottil Equitii alteri rttBa&ticgpj^w
rtrepratfumi, cum libi potias qtumialij beng 3^^
mtura· ptarfumptione qui fqite malit, L Π pa-ilurn, D.
de iu'ob, I. & magis, D, dc folur, J. Papiniatiaîj v$
enim hoc qpfü anSor iulbm commdiccndi cauftm fi
prerij fidem nô habuit* Quod ii folucti eft, non cft cur
COBtriidi cur» c fique fu fli n en polfeifi a debet ei u s, qui
in ea rrpericur ex fiio titulo, Sc Li tradita non fit, qnod
nosin feriiis dicemus fuo loco t A : Mart. feribit d, L fi
çï.ffiptthiionc,^: L· cmntbW.D- deV&Op*Ang.d»L
quiddam mulier Birt- hCtlfus* immcnui.D. de acq.
poC nos inf» loco fiqucnci» Sed hoc quod dicimus
vnumqnemqueprxlumi inpoiTLdlione elfe, cx titulo
quem habet, intcllrgc cumuuilor cft , tlrio « pia:-
fnmptione fe fundat Γ& ci ptddeft, jlioqui fi reus eft,
Arptotcfi.trm' ft excauû potius dia, quâm ea, qua: u
proponitur habete, necrirulo aljcgaroah.iitorevti-
r ut, cogi nequit ad eius pr.ufiunprioiiis vfum, fi alio
ritulo /au r c aula v [ t ml t , velu ri fi cum qitis rem Wn-
dicarcc , nihilominus cum alto de re conrrouorrcntc
rranfcgen c, anr gc π craUwr quidquid ion s habet, eme¬
rit, & poft modum alius ahqnLj rem ab tali venditore»
aut tonligÉte fibi hyporhccatnm dicat, non erit reus
cordus pf^fuitiprio ne fiipcriiis tradita po'îcffiontm
c x ti rulo ab jâorc d c duito agrio [cer^mfi conflet v e-
rè , cam es tali titulo truuRTtarmcilm ante noti hil>e-
jiularus fuero» §, Cbryiog. D. de verb» oblici, ^jn
poilefiionibus repnédÎJ c tu fuere Bert,E;il.ÀJiï,Lri,
Rom. Arer, d» f nunctifio , tk nos hunc lomaiin;»
ginius , art. ?£ί» & ili partag. q. 7» Ergo qLiodqui&ij'
poiTedcrii fiio ηοίτιΙ ne, Sc profit potlcdjjfeJ
icripfi Jlc intelligcndus enr» & pro fuo»
Hoc tamen theorema interdum faflit, CÛPil&Bsstij
al i a pne fii mpii o ne fb t u nrc, hoc quod prafunîsi’çœi
fijfa nittitnr, eluitur, vduri cùmquïfquantcK Ethico
ofiicij, aut imtmiti muneris, aut fuiccpù imiûri,
aut curationis 'cu iniquam in rc abena ροβ^οίπι
appnebedit , rins rei de qua mandaram e.ib.Nhtaua
tum fuo,fi' J alieno potius normne, id qttodbiflnitft,
exe quu tu ï c fie p 11 1 '·· udus e il· 3 fi m andauris cft
tiiim quod geritur. Jdfbque tutor quod ds.trpipiii
geilerst , etiam non expreua qualitate pupilli netnin:
gilliiTc i π tc Ifige n dus eft , 3 i tigaife , couti ii 1 ifr, ψλ
Bart. dixit , 1. poil morte m.D. quand» ex fiâtnstd»
filia’. D» de folut» idem in L fi paTCUus. C.ctfmtfurri
vtriufipjc sud. & negoriorum geftot, itoms^aiius
gcmx Ar omnis denique adniinillrator, vr Itnbir,
Cor. conf»i7» lib.i, ffc boc rbcorenutcdftidip*·^
| -r. Nam neque quitquam plunliustimliscxapiendio ^ ilbdubiratio, quam ante inrerancipiterpi
* mti prohibetur: reg» nulltis pluribus, drrig. iuri nc- r ' " T‘ r"‘ """' " "j: *
qde visum ex plLtribus agnoicete fi fatis iuris habet ^d
ubr Luc ndum ex alio , & magis expedit, force proptet
auftoris creditores, ccfi cum polTeffio ex eo ttanllata
cft, magnacmi Ia eft adori iisfiftcndi , ex I. fi pro fun¬
do» C de rranfiuft» At etef fi: Eart. 1» exc&uia» C pro
etnpr. Alh. quidc, fif Bart-I.i. D. pro emptore erisli-
mirtt vfuca|.fioncm ex titulo pro tranfiitfto , tum de¬
mum procedere, CLLtnros traditur no mino ttafzitio-
nls, fecus cùm dumtaxat recinetur; fi: quos Tiraq*
allegar, in retrait» confasiff. i.i. glof,T4» numcr.Eo»
. . . ,p| _ _ ·ρ
pofniinus» dfe· tnnrtio qui vxori pridium donaiih h
contrahendo matrimonio, drindepof&dit lemde-
natam, incertum quo nomine, an ùu?, an aOflat^»
Nam cti m i pfe legali s fit bo nor u m vxoris n-dnriiiisit>
tot ex moribus, jdeuqtte truci ibus hqhorn cllis iriai-
tur, CLtius pudoris eft vxorem pcllerific ad itianifri)·
ni um vel uri ,ntem illice, deinde clufifit, & οΐ;η ^
ofticio, & chari tarcvKt.fr is rfmvxoriam wv- *'[Ι5
quàm fu a m tueri deberet, afin tc d uli mulfifi plc-
fi onis appr.r tu.· n fi ont m , i u re fi: v fu eius aa
fpeflahat fuo ipfius tonffüiu, J a ito fi: propuli^
Quod fi quis c innante nullam poiMionem in rorum F Sc litem m.ilaitfe rranfinittere nd hetedes,^111
habuLifet , eam poft titulum naûus eft, td cil, ad no-
mm pofTdTi □ nem vente, au r agno ferre titulum debe¬
bit, ;\ur diuerfum ΰ quem habe r probare, quia fcilicer
fundata eft aûtorismî ii tiocx prarfumpeiotto, fed hoc
ij alibi ftifius. Exjftere veto, fi: diuerfus cafus-poccft in¬
ter cos qui certi dicflnir, cùm fciHderbonftut aliquem
al retins nomine iiigrcifuin poifefiionctn. Nam con-
tiiiiia erit pnefumprio femper, fi: ex eadem caufi; in
po fi clfi 0 n c cu m effe , i taq u e null ο pra:feri-
b«, pro it impedii me legis pi*fimiprioncA quiacau-
$ç debi to fin j te. C mu prtfferiim coni tigaiis ftt*
dia: non fir, vxorem Viro dicam irnpingirii A ΙΛ^
fime em in ius vocare, cùm fk juiifierts
adiones omnes in viri poteftate fim. Cur n rei
polTcifiones funt, non potius pheet en.· i p1*·
deuri titulo determinari, quod faciendum
reguli s demonftmi 1 i m us ? Qnio '-p r^r P01
ηιίίΓο bona fide, eontt.uftu» prefertitr, taui
aucecedt-ncc ]>rx fum itiur po Ll rdi 1 1 ê , c qam vt ■ ^
toi1 , mteruerfor, fir compilator alieni iim*
μ9 Des Appropriances , Art. C C L X V» ç\a
ïpfum Iuftinianus lege antiqua improbauit , quod
niariti decipiendo vxorcs fuas faciebant donationes
ihfinuâre autem eas adis intèruenientibus fuperfedé-,
bant, vt infedæ manerent, quodipfum correxit 1.
cùni inultae. C. de donationibus ante nupt. Quare etir.
traditio rcalis ex donatione matrimonij caufa fada,
non probatur, ccnfèo nihilominus eos adus, quos
maritus poftea exercet, iure & nomine vxorio exer-
citosvideii, & pofleffionem pro tradita haberi debe¬
re. Éaldus exprefsè. Li» Cod. de donat, antenuptias,
vxoréroque in poiTeffione foluto matrimonio tiien-
dam, contra mariti hæredes, fiquidem nihil contra
donationis validitatem pfoponitur,quodincôntinéti
probari pafsit. Hoc genere eadémqüe regula conili-
tui poteft illa dubitatio, cùm quis vfufrudu retento
jg adus poiTeiToriosexercuit: Nam nomine acquiren¬
tis feciffe eos intelligendus eft,& adus illi precedenti
titulo determinandi funt,de quo tamen fæpè magnas
tragoedias excitari vidimus, cùm haeredes donatoris
defendi fe in poiTefsione debere ex hæreditatis caufa,
& iurc faiiiti contenderent, etfi Molinæus pro his !
iudicandum putat fi traditio realis non probatur, in
tradât. de donat, inoffic. numer.66. Similis cafusin
tre qui rem filij nomine emerit, & poftea poftedir:
am filij nomine poffediffe intelligédus eft, non fibi,
quocafu, filio acquiritur, vt in aduenticiis, & ab ipfo
patre negotio gefto : quod iâepè in rerradu fieri foiet.
Et quod procurator praecedente madato emerit, fpe-
cialiquidem, nec longo poft mandatum temporis in-
teruallo, nomine mandatis cmiffe intelligendus eft 1.
qui in aliena. §. fi is qili putat. D. de acquiréd. hæred.
Alex, dcalij d. $. nuntiatio. Imol. Raph. Alex. Rom.
laf. l.poft dotem. D. folut. mat.
19 Excipitur & alius cafus, cùm qualitas procurato¬
ris, matiti, adminiftratoris expreila eft : Nam adus in
ea qualitate fadus præfumitur, 1. cum poft $.i.D. de
adminill.tut.Dod.d. §. nuntiatio, & d.l. poft.dotem,
præcipuè laf. quod tamen prçter omnium didaintel-
ligo, nifi qualitas honoris caufa addita effet. Itaque
quod Epifcopus, Abbas redor fuerit ftipulatus, non 1
protinus ad lubfequentem Abbatem, aut Epifcopum
pertinebit, quia hortoris caufa hi tituli fiepius adiiciu-
tur, nifi etiam fucccflbribus fuis in eadem qualitate
ftipulerur, aut de re ad dignitatem, aut beneficium
fpedante; Ergo harredis qualitas adieda ftipulatio-
nem in ea qualitate fàdam probabit.
10 ldçmexiftimandum, & fi fine exprefsione quali¬
tas adus alterius negotium relpicit, nec agentem pri-
uato nomine poffet refpiccire. d. 1. qui feruum. $.
idem in eo. D. de interrogat. ad.Bart. d.l. poft mor¬
tem, & quæ nos d. arr.96. & d. quæil.7. in partag. &
11 Alciat. lib. præfumpt. 23. præfumpt. Quod fi
vtrumque poffet ex æquo refpiccre communi homi¬
ne fada ftipulatio intelligeretur, dc re quidem com¬
muni, ideôque & pupillo quçritur etiam fine expref-
fione qualitatis, vt Barr. dixit, 1. filiæ.D. de folut. Sed
idipeciali iure.
Hæc vero omnia intelligi volumus , & vero ne-
cefie cft,cùm de præfumptionibus pugnâtibus diicri-
1 men difeernitur, &quae quam vincere debear, aut
pofsit. Nam fi perfpicuè intentio agentium probari
poiïet, fruftrà de præfumptionibus pugnaretur, quæ
non magis contra veritatem probatam poffunt fub-
fiftere, quam lucernæ aduerfüs folem. Ergo fi vllo de
prædidis cafibus Procurator, adminiftrator, manda-
tarius, de quamlibet alienis, &fuæcuræ permilfisj
fuo nomine contraxerit, fiue tutor, fiue marinis fibi
contraxifle omnino iudicandus erit. Nam fuperiores
cafus de dubiis inquirut, &flatuunt, cæterum in cer¬
tis non eft locus comeduris. Cuius rei vehemens eft'
probatio, cùm adus qui geftus proponitur, non po-
teft rei alienae Procuratori aut adminiftratori conue-
nire, veluti alienatio,· pignoratio, homagium invfu-
fruduario, grandium arborum caefio, dierarum mu¬
tatio inædibus, aut rei ipfius conlumptio, cùm vfus-
frudus diffiniatur, ius alienis rebus fruendi, falua re¬
rum fu bilan tia, l.n D. devfufr. Itaque fi tales adus
occurrant, neceffàriô iudicandi funt proprio agentis
nomine fadi, quia nullius adminiftrator tales gerere
potefl, neceffe eft igitur proprio gerentis nomine
fados videri, cpii non eonueniunc alij. Ideôque fi
Procurator iuffus alteri acquifere , fibi ftipulatus fit,
dominium ipfi ftipulanti non mandati quæritur, 1. res
ex mandato. D. de acq. rer. dominio, 1. pignori vbi
Angel. & Imol. D. de vfucap. Barn 1. qui mihi. D.
de donat, etfi mandari adio eft mandanti aduerfus
Procuratorem , vtadiones cedat, & ftellionatus pu¬
niatur, vt fraudator, auc intetuerfor. Neque enim de
coiiieduris agendum , cùm res patet Si verba adum
exprimunt. Cùm dubitatur colligendae funt ex fado
conieduræ & opinationes : vt in illa famigerata con-
trouerfia Tacaruillana, cùm maritus amplifsimapræ-
toriavxori donalfet, eo mortuo, demum &vxore,
vnica vtrique filia fuecefferat, qua &: ipfacxtinda, qui 22
paternorum hçredes erant, contendebant ad fe ea
quæ donata dicebarur pertinefe, cùm cx aduerfo ma¬
ternorum hçredes contenderent, flatus controuerfiæ
ineo, an iure paternorum, an vero maternorum , vt
ex donatione poffedilfet filia, de cuius fuccefsione
agebatur. Res conieduris, & probationibus illuftrâ-
da, quæ defundæ voluntas fuifiet, cùm agentis. St
patientis fada effer confuiio, & vtrouis iure defundà
tenere potuiffec, fi libuiilet. Sedan, & quovoluiffet
dubitatio. Kcsmométofa, magni litis audores,Lon-
geuillarius&Lauallus ex aduerfo hçredes. Præiudi-
cio, mox pleno poffèffbrio pro reo, id eft, Longeuil-
lano paternorum hçrede pronuntiatum. De dominio
res adhuc pendet apud Parifienfem Curiam , & multa
hic dici poffunt, quæ circunltamiæ fuggerunt, fed hu¬
ius loci non funt.
Atque hæ ferè regulæ retinendae funt ad diferi-
minationcmaduumpoffeffbriorum, quorum inde¬
terminatus vius eft, nifi ab his diiudicatio petatur,
vti diximus, & perturbare iudicia quamlibet dodo^
rum hominum poffunt, nifi fübfidia à talibus pe¬
tantur.
Et de aheipitibus & ambiguis polTefsionibus
hadenus;
DE POSSESSIONIBVS IN P
Ca
X Fojfejf, ciuiles Artificiales exclufe foro in approp riment» .
1 Exempla omnifariam pojfefionum anilium.
} xstcejuifttio dominij non protinus prafuppomt ptJfefio~
nem.
4 Dos non redit ad mulierem fine noua apprahenftont.
$ ffwfruHm retentio poff. transfert > non econtra.
ERSONIS ACQVIRENf I VM.
p. 6.
^tnnuU.itio contraitis annuüatur ρφβϊο* ihid.
6 Clanium traditio .
7 Fer afpeftum.
S Confhtuti poffefio.
Traditio inflrumentorum »
9 Cufodis appoftio*
Des Appropicitiflces } Ait- (LGL XV*
ly SignAtt ÂrbtTfi AticdtlfA. _
U F*b?r|ïiti Onfitti. m hxttdrm· dh dtfunib·
Il Candulhi. , * λ- t
^i(ÎUf éttfià Μψγ4ϊ rtfwntur «* /*/- »*«φ~
TthiSir,
1 4 Jn Mij'ÎJiiir.Î pro pejf. « wftmi.
i f Np fiitw einikt i'·* ff « f Jnwr «nfra Wfi. _
^fj*£ ρφβια fiiffrii tntfr vmitA hmlti, mL·
Pù{ft{f. iimlei imtilti *â Apprafr>mevu< tiid,
16 Pt^..ciuUtfb*noît*etmmtf<tâu"ÿAUftt.
1 - JuiUppfftff ditmtur rttyefl* f*rtinm t qti* éltertu»
reij>clï*fnr
là Màl*fdti dnetpi dater jh frfpeÎhf· h* ht Τ¬
Ι lj fan* fidet extÿ fnr tr^dimmi femp r< „
2 û Afrfirf :gr* dw ptwei.
i t PtfftjL ingredi f !f£ <t»urh tutfittpt nm t deWt.
it Sik tterm j«f diti(rfti γϊ(φ t&mtrt wgviitnd* ftr-
tfti fi iiKfH%r
14 Ftrirt t tddUtt tT dfiifrsdtik w γΦβ· fu> dvdU*nr.
1 4 ^yfn j£ n u r*n p (çnfc ntia-t fifiefiit B)·
Cm t TA iuwiL Utif* .jptetMdx J Π pojfrf-
2 j Fret 10 rr?» feinta iùw tti twn ni» ir-tnÿif ,
jû F'tdti h.iÎttu Ae fraie damnat/fi irAmfcrt fine ^
nme,
47 Frttÿ folnmnt nttrA
î H Avenus catum poÎFcjîÎQîiüm «pUcanoue dc-
Rtnchi fiimus, qui in perftHUS W&oriim cxigUiltur,
h oc. cfti tic extrutm î quo ndtiibueiidassppi^PïiMuJi
Ciutis ex, forma approprimeori cdiitâlis, vduti ab
inflrumciuo agence. Nuncfupereft, vrdchisdilîera-
mus* quæcx per Loi iis acquirentium exiguntur,, qui
pars cil ahrtavrttfti prominosd, de quo autg. fiimffl
ïqq u u n [qu'il fatr wir ullrt cr ffrfim dtfiifj* fdiQ-)
Hæc î!1a particula cft, qu.rdiarut Xfaify, quod rm- ^
itmiLfeÎkhoc loccï non effe nbiefctltwodbus expi'cd*
fum, aimea cllèt luns.c-crdiEma rcg«la3 &_m Fora
nmtilimum iiTLimpEusPp vclun ça^quacindilcipEna-
rum præcmiombus dictintur, poftulatt» , nili ii u-
men Îüi videri aûquam poilurr.id per ara uiptj liens
e^prdfiiîc arricuïu fcqncsui , verbis , fjr il tienne cr
fajfaiimmmMitf* nam co ioeode acquireme loqui*
euv textui Qu nr rraiâado cüjp magnam materiam
iu^craî, vt ordi ne percipiatur 3 digetmcLa nobis crit
in ims fedes, Quales elle poLldïioncs debeant in per*
ibnii acquirentium ad perficiendi e)i motibus appro-
primi nta. Quod fit inilrusmcntum, artï adhjs ido*^
ncus ad transfçtcndu in . Qj_>·· perfun.t rrans^tre pot
iïnt, Q115 itera accipere 6l appc,xhtndeic queatir>
Qj.iK ccs tradi· attr àpprxdiendts Dcmum quomoclfl
eradi debeat. Qnq rcmporc rcadirio exigatur. Qme
difcnCsip materiam plan - tonirnidtam habet com
fupciiori, qiücil de podeidonibusauctoruim, niiï
quodvbenar bxc cil, in, qua plus ttubitationss of¬
fertur.
Primum igitur cum de po.dçfsionibus in pctfoiiis
ncquircnlium diiTcrimui , repeti s^ktmus quod ante
rfiritmis, rcaleStCOEporalcs^&ÉiÎli eGcopotrcrei per p
silus vi ii bilfSj ic ieniibilcsJ norodo^ Sc confpicuns,
Idfemcl prommciatumexcbdit eas Ouiftts, qux ci-
iiilcSjdb aliis ciiuHisimæ t meo tudicio, ab Balao apto
nomine artificiales appellantur: hoc eft^qas prêter
namrim iiurc eusili ex attefunt reperes, &ab co
luam poccftatern habent T cum hiituta nihil raL- in¬
duxerit r vtfcilicetj polfdVio quivere tradita non e It,
pro eradica fiction e suris habeatur „ emn c^men nec
accepta, nec apbtaclienfa, nec oculis vita, neque cou-
tathi, nec vlb dc fehfibiis humanis pcrccprafir. Sed
animo lolo concepta, cuiulmodi pallci sio nes pluri-
9]i
frjjt/ic FÎÛB <*™<r Aftnhtnfo ftitf ymm r
iUd. * '
i3 titit Ita Λ vnt pefftfie } aI elio htltri p ^ ^
tfftù HiV tfpTvprufndi*
27 ftJfefUi ntitiJtflA*» vmfiqutMum bliti id fJ(l)|!a
AirttctdcTUem.
50 isficfju* f> vjfi fient f dheru naif(,
3! Tiiitltii nb titopifrftiù h4L(fifilrjH,
J2 ρφβ>* dit p rteedtre ÀcltA( titulim , A n Jih'qmi Lji*
fit' ' J”
44 PvjfrjitaÎTi bmtfifsiULtit ftàfeçm Jeltt titulum.
54 D epùjjrfm/t tba* jf; usuL· iftiUhtiu.
Tittilt fikUtmi eXtiH-fi^jii , jfrri,
- Fdt itTi t U àuŒhn f ptfrj™ t itiiitii vif a.
Fiiiatmntét tidtwtmtnUi tluumur.
jfj <_,fn jpfrepnmmt# m fia tx "Vir ηλ ρφβ
t/Λ î \îa pufiefitB iptiit 4l fAitir* ihid.
4.7 Strmtwe débit* , iwmntu ϊ*μλ fefjtfiltr fi,
Va jî4 ρφβισ &n vdh*t dd dirlnny innfiAtmm.
Stipulai* "\A(tidm pafsjùtntfii tr*di yutd
jhld.
49 O'Krrfi tfAdatd* r/? in Affrep àmtnûu
UitM *à ptihUcUftAm âihenmtlfrdiit:. )i)l
40 Sâifind ex cAtifit eridaum n*n tnH/ηίηψι ^jjjp
Jiflifiw,
niixm iuris baberedkuntur3 quiiLfolaiumjsDrilhtt
transfer drue, ci\ïe qua; narurx finit kilo lacto ΐτιρ:-
liendannu·, là animas è il apprsebendeudi, Fiuii Ytta,
ÈC ineen rio Cor, fi tt t u dinï s Flu t, eu m raies et igcm.iiï
ignoratione clanailai iarura polldsionum kmeD*
mm], aut quorum iuccteft incauti iuri ibns iliu esdu*
dcrc ncuc , qu i n pots us per n ù rorio s ailus- ksi itr-
tur ad rerum fijarum pçcfecuçioncm, qui ircpucit
iuris îioflri. Ergo cas. difpofirioncs rciioiHiî, ke
quidem vlu, quae jure ciuili dominium ûiicp^il· 1
ni s appi chcnfiouetransfcrrc dseuBturhvtva«l5ùl!-
gàtar ialeffittirinifi, 1. fi part" mu- ü>. fi pcrfaiwina D.
quematl. ierüir. traite. \, àTitio-D. defurt.
f t b 0 nor iun polle J sio nem , qua: JonuaiuUi ntira
qts* fit bonis Îuur transfert, 1. 1 ,Drdc bonor. ptrÊ
Et cÙuti reftituca hçrcd.itits fidiicommjirjcifl l1^
miniujnrcrum rransfett, ciirapûiTefsioutiBli'klb
iripriticip, D. ad Trcbcl,
Scd & hçtcdttitis aditio idem priflat d. I ti31
hi redes gloL. d. L fada,
Scd ie eù:n res Ecdcfiis donantur, aut ibroiii^.
idc m accid 1 1, L vl U C. de Sdc roi, Ecdvt.
Scd de cura in pülîcikfcmem ex primo iltrrrrc·^
fus Lmpeditur pro poLlcLlote habetui, Lqunmeii.l
de bon,au£l. nui pûfsid. c. condnzk est. kdo-
cont. Nam id non, procedit, quoai ppifcripri^f”
gloCrcg- fine polTcisionv mi. de Lui R'Spd1^
4:0, incip. lexquamuis.
Item de cira fub pado legls comtriïilûtii^5^·
diiur, tcx. icglof.l. cûmiJÎôr;a:,C. depavl,df‘c|®l”'
I tum i 11 fundü dutab. tes, & gl^L L furtif·
fund, dot. j
Itera in arroga ti onibus . i arrogator, init 1 3ia'
per arrogat. CcpoL rir. uro dor. mLOi.t+
Icem m a.ddi ftionibus hberqiruns ’
C aufa. Çu initie, de co Cul ltb. c aul, bona ad dt '
Lrcm in donatione, qu^ fiibraudoalimcnt
caufÈ, L 1- C, de donat, ψιχ fub modo, ψΐ^ ü ÿ
dimtur abglofi Lfi ager. D, de retvemU “ b
publicia, Jk d J. fundum. D, de fund. dora-, H
Lifi notât Î, tradi tionibui.C. depa&h
1 te m in cont railu f boieraciïj. J > 3 ■ & lm '
Cep oh iit. pi 0 duce, num, tj.
5>3 3 Des Appropriances, Art.CCLXV. p^A.
Nec tamen confequitur quæfito dominio poftef- „
fionem protinus ex côfequentia acquiri. Nam nihilo- Λ
minus opus eft apprehenfione corporali, ex glof. 1.
• eum duobus. §. idem rcfpondit.D.pno focio,vcrb. do-
minium, & 1. vit. C. de Sacrof. Ecclcf. & quos Tiraq.
citat rep. l.fi vnquam,verb. reuertatur,num. 338-C.de
reuoc,. donat, de hoc tamin legatis, quàm rebus Ec-
clefiæ donatis, quàm item in rebus dotalibus, qua¬
rum poifeilîo iure non redit,ad mulierem, nifi per ap-
præhcnfioncm Ang.l. in rebus. C. deiur.dot.&quod
1. licet.C.de acq. poil Cepol. tir. pro dot. num. f . & 18.
Sed iure confuetudinario dominium fine pollèlfione
nonquæritur. B
4 Suntvero artificialium poftèffionum modi,quiin
iurevfitantur, vt cumvfusfrudus retinetur tranilata
proprietate,notat.l.3. in princip. D.deacquir.poiT. 1.
quit'quis.C.dedonat.&l.fi quis argentum. §. fed & fi-
quis. C. eod. tit. Sed vero non putant contrario cafu
idem effici, cùm fcilicetvfusfrudus transfertur pro¬
prietate retenta, quod notat. Alex. d. I.3. in principio
num.14.ex Bald.c.i.tit.quid fit inueft.Sed &id fallere
putantjfi contradus elt inutilis, quia eadem opera re-
foluatur talis pofleftio, qua & titulus,fcilicet annula-
to contradu, in quo retentio vfusfrudus fada eft, ç
quos audores prolixe congerunt, in l.i. §. fi vir vxori.
D. de acquir. poff <5c T iraq. in conftituto , tertia parte
limitat. 7. num. 16. Angel, d. 1. licet.
5 Sed& eadem effici putant clauium traditione, fi
res in præfenti eft 1. clauibus. D. de contrah. empt.de
cuius pqllelfionis vi & forma multa Bart. Alex. Arer,
imol. Iaf. l.i. in princip. D. deacq.poif.vbi & Raph.
Socin.Ripa.Lud.Rom. Angel, l.licet. C.deacq.polE
Dy. d. reg. 1. in G. Sc quos ibi Boer, quo loco agit, an
ipfæ quoque res , quæ clauibus includuntur, traditæ
videantur,de quo Ioh.Faber.&: Angel. Aret. §. fi quis
merces, inft. de rer.diuif.
C Sed & cùm res in prçfentia eft, per afpedum apprç-
henditur, fi nemo detinet. 1. 1. §. fi iuflerim. D. de acq.
poffi Tiraq. le mort faifit le Vif. declar.3.jpartis, 5. quia
concurfu voluntatis cius qui polfidet , iecuto afpedu
rerum poiTcffio transfertur, d. §. fiiuiTerim. 1. quod
meo. §. fi venditorem. D.de acq. polT. Dod.d. 1.x. Alex,
num. 7;. &1. 5.111 princip. ibid.an vero id etiam pcrlu-
dicem, Si exccutorem fieri polfit,prolixèdifputat Ti¬
raq. in conflit, parte tertia limitat. i7.Nam non putant
f)oiIè,nifi cum aduerfarius impedit polïelfionis rea-
em ingrefium,de quo Bart. eft fententia. Rom. Alex.
Raph.Cum Aret.Iaf.Ripæ.d.l.i.in princip. Panorm.
c. cum aliquibus, ext. de re iud. & quos Fely. ibid.
cirât.
η Tumperconftitutuml. quod meo.D. deacq.poff.
& precarium, 1. quædam mulier. D.de rei vend.etiam
fi precar ij vox addita non fit ex Angel. 1. 2. & 1. licet C.
de acq. poff.Item per traditionem inftrumentorum 1.
1. C. de donat. Cùm autem inftrumentum dicitur de
eo intelligitur, per quod de iure tradentis apparet hoc
eft titulus acquifitionis, non vero de inftrumentis per
quæ de re ipfa contrahitur , audoritates veteres fole-
bant appellare,vt Sc traditio obligationis, & fchedulæ
ab eo,cui obligatio contrada eft, operatur ceffioncm,
quod Bart. dixit,l.Labeo. D.de padis. Ant. But. c. Ec-
clefia. ext. vtlit.pend. Alex. d. I.3. in princip.D.de acqi.
poff. etiam fi res abfcns fit cuius præfentiam malè
glof. d. 1. 1. & Bald.ex ea exigebat, quem redè Cy. Saly .
èc Angel. d.l.i.repræhendunt, l.licet, per l.feruum fi-
liis.§.quichirographum.D.dc legat. i.Dy.d. c.i.ibid.
latèBoer. apoft.ibid.
S Sed & euftodem appofuiftè rei , quæ propter ma¬
gnitudinem aufferri nequit , & præfens eft , pro pof-
feffionis apprehenfione eft, 1. quarumdam. §. 1. D.de
acq. poil'. Sed & menfuratio poftefsionem operatur,
quod Bald. in Rub. C. de peric. & coin, irei vend·
tradit.
Illud quoque fignafTearbores,autgregem,aut quid 9
aliud, pro poftefsione eft,l. quod fi neque. D.de peric.
&com.rei vend. Iaf. 1. traditionibus. C.d.pad.Alex. d.
I.3. Nam in fignandis doliis aliud putat Bald. in Rub.
C. de peric. &com. rei vend.
Sed & quandocumpue lege, vel Confuetudine cau· id
tum eft transferri polfeisionem fine adu corporali,
vt ex illo pronunciato iuris noftri ( le mort fu fit le vif)
poftefsio transfertur fine vlloadu corporeo , de quo
operofa eft tradatio Tiraq.proprij operis. Cùm & il¬
lud quoque fine dubitatione fit, quod alibi tantopere
contendit probare,id fieri pofte ex lege,v.el ftatuto,de
quo ille in d.trad.declàr.ô.in præfat. trad./f mort Jai-
fityôcc. Angel, d. l.licet.
Sed Sc in contradu focietatis poftefsio transfertur ri
1. 2.§.profocio.
Item,& conduxifte ab emptore pro poftefsione eft.
1. quædam mulier. D.de rei vend. 8c quos alios Iaf. no¬
tat, d.l. traditionibus. Bald.ibid.Ioh. Fab. §.interdum,
inft.de rer.diuif. Ang. §. per traditionem.inft. eod. tir.
glof. Abb.&alij c. 2. extV.de Confier. De eo vero,qui
rem fuam conduxit, magna eft pugna, de qua Molin.
in feud. §.i.giof. 3. num.25·. Sc deinceps.
His atque talibus cafibus iure quidem ciuilitranf-
ferri polfefsionem volunt, talem, tantamque,qualem,
quantamque habuit, qui eam tradere intendit. Nam
fi non habuit, fruftra agit , neque enim dare poteft
quod non habet,quod late Tiraq. perfequitur d. trad.
conft. part.3. limita. Quod 6c in vera quoque, Sc rcali
traditione traditur , ex qua poftefsio non transfertur,
ab eo qui eam non habuit, quos glof. dixit, l.fi à Titio.
D. de rei vend.Tiraq.ibid.num. 13. fed in omnibus ta¬
men quæ vfquam fingi poftunt , adus aliquis corpo¬
ralis requiritur ad fimilitudinem traditionis, qui pro
traditione habeaturjquodAng.dixit.d. l.licet. Sed ta- 1$
men negant eius generis poilèfsionibus æquiparari
inueftituras, quæ fiunt re abfentepcrenfis traditio¬
nem, bireti impofitionem, & talium fymbolorum in-
terpofitionem . c. ex ore ext. de his quæ fiunt à maior.
part.cap.c.2.extr.dec5ftit. Alex.numa;.& alij late d.
I. 3.D. de acq. polf. Ang. d. l.licet. dâri tamem ingre¬
diendi potcftatcm putant per tales adus. Alex. 1. fi ex
ftipulatione.D. de acq.polii &c d.l.3. num. 1 G. Dy. reg. 1.
iuris & quos Tiraq. in trad. le mort faifit le vif. in præ¬
fat. declarat. 1. ad finem. Quod ego puto nifi animo
tradendae pofteflionis ab dante, & accipiendi ab acci¬
piente fierent, & res præfens effet per ea quæ fupra di¬
ximus, quod Ecrtah. dixit in d. ver. poftefsio non traf-
fertur, & Alex. d.l. 3. & alius in poftefsione non effet.
Pan. d.c.cum aliquibus, &c. 2. ext. de conflit. Cuiuf- 4
modi poflefsiones omnes , quas artificiales libuit ap¬
pellare^ quæ artificio iuris indudæfunt, poftunt iu-
re quidem ciuili locum habere, & vfu etiam fori inter
contrahentes quidem ipfos inter ic,in quos vim fuam
obtinent, Sc poftèfsiones veræ trans ferunt, & fua po-
tcftate finguntur. Itaque qui fie poftefsionem tradidit
ah ea obligatione liberatur, quapromifir tradere, &
vt dominio tranfiato ex vi traditionis fie fadæ , adio
ex empto, confumitur,&: danda exinde rei vendicatio,
quod Bart. Bald. Ang. Salv. FuÎgof. Iacob.deS.Geor-
gio, Iaf. dixere, l.ab emptione. D.de pad. &r quos fuse
congerit Tiraq. in coriflitmarte i.num.7.quin Si tales
aiunt fufficere ad eam poftefsionem , quæ ad præfcri-
bendum, fed non appropriandum per bannimentà
necclfaria eft, quod Bart. & Fraucifc. Balb.putant, !;
Des Appropriant , A rt. C C L X V .
Celf iis.a dcvCiicap, Dfiqrie quantum^ i - Λ
ItcrtiïCi liiffiarquapiei Futmia, dlirndcffrna, ciiuLls
tantum poifdïïo.qaod BaJd. fj 3'
Quithm Freuaciolus, & rcxc. fit L b fundum. D- Je
fuTTj. dot, Seinos-calci pofiptûnesih tùtiim repu-
Ji;m;niLL3, quo ad externorum nramdiaum ne. ex
liis aducrfuscos pr*tanbi iongüfimp tempore poilu,
η jo J loWè iftte: finira* profcqmm m loto d- }φ
6'im fcpWsscoM^fiip^ioïi-in Îcmenuaro çm^L--
rim. tiLcopûlTeJioncs.iJ pïîtfünpciôneÏâibn .Uübce-
tÎp ^iiosTii aq, tnücfttrat prima partc.ianikioiti nu-
Si lj l· efficit a nobis igi Ug funt nies pofFcïTk ncs in ^
iipproprinicnrotum materia, fine edi dalii fine, fine
pet prxkTÎptioncm longi iSpiJtft. tnultomagis* quia
quimlcccunio toc© pfectaio pofrelEontittalteri per-
ITM fi Ile non pareil fine fraude Factum videri, ad celan¬
dos inctrccllbre* incautos, dJlimnlatct^udiu pdf-
fe fibris nomine, ltald. certi çJmrdsè quttad extra¬
neos prçeÎium talcspoifirilioncs ümulittaspuwr, 1- ab
emptote , veuf, qui-ro qualiter. C. plu J vikr. quoi
ag. 1 1 xc fnri cmiflu ma obfrruitio , à quav nicn-> ca-
fus excipitur, fi taks poftclfiçms; appr çheniî o non mi-
nus bannira, fit promulgata fit, quim ipfe conrra&us,
quoi alibi dixumti , quia taü Ca(u poileffm in ûOtQ-
rium rrittfir,
lû E* quü i Llud q no qu e confeQH i tu r fiW e jn mim e-
ro „ &c fpccie .po ÎTdlioniS interdirai inMs, intrrJ.imi
etiam ïnitiflaseili, éf aj vfiiiCBptones aliquando Valü-
ïc , interdum no valcrt : Ecd iJ relati uè„ & diuerfimiiii
pcrfcmaruni r c l’pecbi » tmod in imcrdi.dtq quoque v ri
poJlidetis, fie policiers retincndstconungitî cuiixs
cit formula, .fie cqfrûeprtci, quod nü» vi non d.mv, non
precatio aker »b .ilrtra ptifiîdcrfr t «eqtliiiitcliigitur
vicioitiSF etlc poflbifiones cas dunraxat» quas quis vi »
djni , vel precario ah aducrfaido teneat , quas ab alio D
etiam fi vi, vtl clam irneae, non viriqÎÿs foce rcfpeifri
culs qui litcminrcnJitjquud difcrtc, Kx & i.D. vtt
pot] s J. ç$primïï»& in vfudipicmhiLS A poiTeÆiOniim
,« Lffiiria, tex. ffiatruitj, LvIr.D, deacq, potf. Nam viiioùs
,r pufTeliimes diammr relpedu eias, eut virium fit,
dioptim am uium rriperln iure,ii' ratione défend im-
tur, fie profiriuntui'viuLapicntibus , JC apprciprianri-
bus , i dê^qiMr diccï é {blcmm , fidere effi traditum» t.t-
\ix vicia vno modo purgari, cûm Mictc resin pof-
fetïsoxiem dominoriî re jient , q cio d ante tradidiinus,
çîî quo apparet vitia folà reLtrionoad perfonas earü , ^
quos rdpiriimt , tiiiudicari , Se purgari , aur noccrc,
ex tomni duntaxac perfona, QuoJ fi: jii maîa fiJc
quoque «feci dit. i quK bifrons efli, £ç cuiufpkaiTi te-
i"n têt u bonadici potcft> qox rcfpcêlu alteriusmida
iîtj prûvt rei aliéna: Îcienriaiüeftauc non incft pia:-
Îiinbend , de quo nos luo loto dilfe retnus , & vulgatu
cfr illud in sure , quad prauerbio dici Îbîcnr*qiiod ad
te liberas ifdes habeo, h lop. ^competit. Ώ. fi 1er ui tus
vend, fie m polîefEîonibu.s , L cmn à re. D. devi, fii vi
parmae, ôc L ffeqiiitur. §+ fi tu vi à mc.D, de vfucap.
Sed quia iiifc Îcdes fit ci us loci t iti quo de quali-
çatibLispollcilïonumin acquircnciunr pcri’onis diffic- F
rimuSi fupcrefkid, qutidpra.Tcipuuim,fiiTnaximi mo-
ynend elfe rcfol nendum r an qudd iu potleLÏtonibus
auftorum rrididimuSjhk quoque bdicaïi debeat : vt
feiliert nihil interfit iuibene, an itiicïfbæ pofTcjfrancs
acquirentium iî ut, Îiuc virioperfonali litjorent, fine
veto reali j Sr an ex iureparrb* fie mori b un profice¬
re talcs poiTeÎÏLûucs ad approptimetsta pofreieuda
quranc.
Sckititiefrilhidcx race ciuiti null.tm pr^feriprio-
netn , quit titulum requirat, id decennales aut vi-
9l6
eennidcs perfiri poïïc ,L fi mala fidespoftïclçndt wd-
tut : tiE cil , alicoa: rei fdénrii sefpcôù ς·υι·, i !
cuius res cft, aüihent, niilcfiilci, C. -de prit;
temp. Qn_od uralcoiuigLi Cauonifti ConfuniTitir
vk. Je praeJeript. ext A dieei ruis m loeo de boni ^
SftlcùmiJ dicitur, sure quidem ciuili diatur, : θΓ|_"
quiimiure confueittdinario rcceptiim fit, tûm htni'
iierfum co locobona: Jidei necellîtatem ci tü[q '
proptimeiorum mater] r, friilulerimus^ & fuïjiiticnX
euts cluendam docaeiitnui rituioA bannimcncii Je
quifqium po fit] ua: snalac fidei probari ône^âtupjjrt
tioiiem reripitudam vfu putaret. 3ed nbshoc^
inquirimus de ea taittuin inala htlc· , uLii
îiLi d d tis 4 fie c&ntrshf i u i v à ci tut, hoc t ft t dife ^
tiriilum habet ab Sempronio t net veto pc-flc Hicr^m ^
home fïiici veru nccdTstatcru iui'c duili indjeuar '
pr.chenhonis tempore, hoc cil, pdÎfeiTidciii
3i.un ab c© niogrellu-s qu alitai dctetJnjr.atîu,
glofrdmt, 1, i,C Je y lu cap. rransfor. fitf|atiiülg
perfcquiiurj. clam potlidcre, D, dcaq, pcftl
qui rïtuhitÎi babct, ah confenfn amâcrhpolk^ '
nem nolente eu p capiar non Îü!u:opremi, aut cüm
mffiym habe.Lt audor contradicendi caufan), ùu|i. j
f idr i poffieil or eft. Se pu flèllio vici oix > fd n-fprfe· liji 1
akdoris dnniixat. F.tvcrn an tnlis -ctînptoe appicprs- 3
nient u lu poilu pcfÎKerc inquirisnus. ]\:Kvaiir il&
fidei mcnltira cil, cùm BaldusaÎiOïmais&dd pplfif
rores improbos' Faciat, alios improbiore^ qucfiim
improbiiJüuos, Lî.C.Jc cûd. cxleg.& c\cpL· Lubiict.
curai modi fi qui fiant, an aduei fus extraneos piifa-
berc poflï ut diaim 1 1 s iû'i bi , Hic gu æritiaî it. ji.itdoi
π 1 1 CI orc s lu os ap pfopri ni eira pet ftec il poilir.:. ^
dmri facimus» nu re diltbrcndmn effi , an qui polMf*
nem ex titudo utgtrrat ut imittruauctonSjVirioiiDÎj'
Iran cm h ubeee d icatur, llcc.pt 4 çft i tms h;:r.^, κ·
n em iTicin quamlibet præcedcnte tsrul o puffidlinnrta
ingredi rit vendita- pofït, Jiiil ts s quo ιιιυΙυ'.Άί-
iui, p 0 fle Ilione m rraditi lut Rtculrat-fm Mgtrinrrli
concedat, aut vero ingredi fclar, fi: p.afrirtwm^
acquirentem. I. C. acq. pof fici, liée cx vttj.C
eod.rit. LuexftipOlanonCrldi fundi, D, dr stq. piffi
vifum cffieni3nIufilpt'udccLi£»nec iniuria, fiWijiiTn-
qüeiüs non dicere dc re quantumlibet
mmpofTelkonenfi ingtetii, ciiiti tnultÆ caufi irÇ: A
cite jjofsint- curahemnib imcriii rcir.nomt^'^
quia pretium fu a di e, vel in pendens foiutum acnlifi
uui veto ita cdutnii, aur quia ex Itfgc cocftans<pW·
piairi receptum iitTC-iucumvt,quod diu i, fictiitïip
poflètHonis appradienfio o.-em oporretet ^qrihui1^11*
bus ratio non pLimiTtit, vr ante quiiqunm ρο'^ρ0'
nem ingrediatur, quam ϋ praUbietir, caois ^le?
debet : Qui ali te r fari t prata o j u dicandus, qui
cfr. 1. nemo.D* de rcg. mr. Tdtjfnc adebveramp^1,
vt ne in î uuicars qi lidem exccuri one af uct
cxiflivncnt, quam pet co% quihui eftcaïuniTsiai ,
meminerint. C. s nd, vi & vulgo, d. i. Îi txtapi1
ne, BalJ. 1. nec exvcra: Cod. de acq. p°if .
tainen fcholaitici auitotes valde ta compbe^ri^
ignoranre, an demum fcicntc audorefirii Pü, hta
imior.HtTis vlEus conienfiiifrr, in quo ilii ^rijrj{
Cctcrutn KïC éft mca de hac re fentida, vt tu
aitt patiente aufelorciuiüadnhitatiucile priai fil
iiifta poftailïo fu, ficnonomro rata iguocaW L ε
contradi ccnre haberi oportere, Pemïirutiutem·^-
que a nt exprelTb»aut racito rontanfu, 0
tura m ('Ivcmi loqüiimur)' i ndidifte per et ■ 11 1 ^
aucquoJ in magnis dominiis facere folent p ■
lorum procurationem, am bir^p^^k.
quamur enim catti mullis.) non efrp0^e
937 Des Appropriantes, Art.CCLXV. 938
<Ucliiïè> quod ance diximus, fed tamen fatis eft vt per- .
niilfUsingreftus videatur, quod Alex, notat, d. 1. ii ex *
ftipulatione, &I.5.D. eod.tit. deacq. polf. Bald. d.l.
21 traditionibus. Item & cùm hæc. verba contractui in¬
dita funt, cùm res abeffet, dedit , tradidit , afsignauit;
gc quod vulgb notant 1. prædia & Iaf. d.l. fiexftipu-
. latione, d. tir. Idem cùm venditor confitetur fe alio
nomine tenere , etiam fi expreifum conftitutum non
fit, quod ait Alex. d.l. fi ex ftipulatione, per glof 1.
hoc lires. D. de rei vend. Nam quin ea poteftas dari
pofsit emptori excotradu, nemo dubitat. 1. credito¬
res. C. de pigno. Sed & fimplcx patiétia idem præftaf.
d.l.2.C. de acq. poffi His modis qui per fe erit poftef- β
fionem adeptus vitium facere non putant poftefsio-
23 ni. Sed cùm ignorâtia ponitur, hic pugna:Nam igno¬
rantem, abfolutè pro cotradicente haberi putat Bart.
Alex. Iaf. d. 1. fi ex ftipulatione, contra Ray. Raph.
Cum. Caftr. Ang.Imol. &Saly. d.1.2. ita demum co-
tradicMudicant, fi pretium folutum non eft. At mihi
neutra fententia feriiife medium videtur, nec fimpli-
citer omnem, qui ignoret, pro contradicente haben¬
dum, nec femper foluto pretio videri permilTum. Sed
id totum non à contradi dione, aut contradicentis li¬
bidine, fed à contradicendi caufismctiendu,vt neque C
ignorantia vitiofam polfefsionem faciat , fi contradi¬
cendi iufta caufa nulla eft, & titulus præcedit ab eo¬
dem audore qui reludatur, cùm tradere tamen te¬
neatur, neque qui pretium foluit in ea cauCi femper
fit, vt ingredi debeat·, cùm præter pretij petitionem,
multæ fæpe caufa: dici, & elle pofsint, cur audor pof-
fefsione cedere non debeat, veluti fi in côtradu con-
uenerit, ne nifi ex die certa polïèfsio appræhendipof-
fet, vel fi quid præter ea ex lege alienationis dari, neu¬
ve cautum fit; quod ante dari, fîerive côueniat, quam
poftèfsio transferatur. Eft enfin non foluti pretij caufa
iufta contradicendi, fed non fola. Nam fi fides habita C
fit de pretio', appræhendilfe fine vitio eft. §. venditæ
24 inft.de rer.diuii. Id nifadum ütnonfolum.cùmpre-.
tium folutum non eft fed quandiu quidquam vendi¬
tori abeft,redè reçu fat vendita poftefsione eedere,in-
demnem enim per omnia præftari venditorem opor¬
tet. l.diligenter.§.i.D. mandat. Igitur pro contradi-*
cente habendus eft, qui ignorat, fi quidem caufaim-ha-i
bet aliquam, & indemnis non eft; pro contradicente
haberi non debet, qui contradicendi, caufam nullam
habet, nec ali udeaufatur, quàm quia nolit. 1.2. §.vld.
D. fol.matr. cumfimilibus. Nam.quæ frons eius eft, E
qui cùm lege contraftus, &ex promiffo tradere te¬
neatur, nec eam neceffitate polfit effugere; quod no¬
tant. l.i. D. de empt. a6t. & quos Iaf. allegat d.l. fi ex
ftipulatione , recufat tamen, fi poifellionis appræ-
henfionemincufat, nec aliam caufam habet, qua quia
fic nolui? qua iniquum ex tali arbitrio, &iniuria vo¬
luntatis pendere exeeutionem côtraiftus, in qua tota
eius vis eft, cùm intérim ipfe apud fe habeat , quae dari
oportuit ex contraftu. Quis hic iudex faueat tam ini-
quæ voluntati ? Itaque fi modo vis non- fit in appræ-
hendenda pofteflionc, tuendii omnino eum qui quo-
quomodo eam adeptus eft, puto, fi modo vis non eft I
fadla, Sc pretium foluit , ex lege præftitit caetera* iufta
igitur polfelfio cius eft, cùm ex prarcedente titulo ha¬
beatur, quod glof. dicit. 1. quaedam mulier. D. de rei
vend.Bart. l.Celfus. num.16. & Ang. ibid. Bar. hcùm
folus. D. de vfucap. &1. eum qui. D. de publici 3 λΆΙτ
25 ciat. d. præfumpt.23. Alia ratio, & caufa eft eius, qui
pretium non foluit, cùm ex côtra&u folui côuenilTct,
& vero etiam fi nihil expreftiun fit : quia ea lex fubin-
telligitur, vt praefenti die foluatur ; quod glof . ait.d.§.
vendit*, inft.de rer. diuif. verbo fidem cmpcoris.Imo,
* /irgtntr* in Conf. Brir,
& fi tradita fit, in quo quidem contradicunt, vtglofi
d.l. diligerer, & Petrus de Ferrar. in practica in forma
pofitionum adoris. Sed Ioan.Fab. d. §. vendit* aip.
Doctores contrarium folere tenere, nec per traditio¬
nem Videri fidem eife habitam de pretio, quia traditio
magis fa&a videatur ad acquirédam ex vendito aôlio-
nem, quae ante venditori non competat 1. Iulianus. §.
offerri. D. de adi. empt. Sed tamen iunt qui contra pu¬
tant, & traditione videri fidem habitam de pretio, nifi
proteftatio interpofita fit. glof. &c Salyc. l.quod ven¬
didi. D. de cont. emp. 1. procuratoris. §. plane, verb.
vendicare.D. de tribut. a6l.Cy.Bart. l.inciuile. C. de
reivéd.Bald.& Angel, l.finon donationis. C.de cont.
empt. Ioan.Fab. §. fed iftae num.x8. inft.de rer. diuif.
Alex, conf.86. lib.6. Curtius fenior confira. Sed re¬
gulariter pretio non foluto dominium non tranfit in
acquirentem,& diredla vendicatio datur in rem. d.§.
venditae & 1. procurator. §. fed etfi dedi mercem. D.
de tribut, adlio. & alteri vendi poteft. 1. quoties. C. de
rei véd.ôc fine periculo pœnæ ftcllionatus,quod Bald.
Saly. Iaf. tradut. d. 1. quoties. Alex. Imo.i. à Diuo Pio.
§.fipoft. D. de re iu. Sed fi fides de pretio habita fit
tacite , aut exprefsè, vt quia rem abduci véditor pafius
eft, aut aliquandiuin pofteffioneefle rei immobilis
emptorem citra reclamationem , quod Ang. dit. d.
vendit*, tum non védicatio, fed a6tio ex védito com¬
petit, dominio fcilicct tranfiato , quod tex. ait. h qui
ea lege.C. dca6l.empt.BaJ. d.l. nec ex vera. Proinde
pretij non foluti non tam inexpiabilis noxa eft, quin
celeri fatisfadlione emptor péfare polfit, quod minus
præftitit & vendicationem impedire, quod glof. dixit
verb dato, d.§. vendit* &l.diligenter.§.i.D. mandat. 26
1. eaque. 1. etfi debitor. D. de precar, celerem auté fa-
tisfadlionem incelligo, ante litem vendicationis mo¬
tam, vel antequam venditor alteri védiderit, autobli-
gauerit. Nam poftid,non puto moram purgari pofte,
rc fcilicet non integra. Id etiam addemus'', quod in
veditionibus (latuimus frequétioris vfus caufa, idem
in omnibus cotradlibus dominij rranflariuis intelligi,
vt non ante pofieflionem appræhendere liceat , quam
præftito : quod conucnit ab acquirente dari , fierive,
quod Bal. & Saly. dixerunt d. 1. traditionibus. C. de
pa6l. Bald. d.l. nec ex vera.
. Sed-antequam manum tollamus de tabula, &de i?
vitiis polfelfionum in perfonis acquirentium differi¬
mus, traélanda eft affinis fuperioribus qu*ftio,an fci¬
licet, qui titulum ab vno aliquo cofequutus eft, polfit-
ab alio poiTetfiohcm hancifci , quæ ad præfcriptionis,
& approprifnéti effeftum valere polfit. Hic igitur agi¬
mus de hispQftdfiombus,quæ refpe6tfi extraneorum
vitiofæ funt, cùm ante de vitiofis refpedlu contrahen¬
tium dixerimus; Primum igitur de his polfelfionibus
non loquimur, quæ ab vno de volutate alterius, id eft,
ipfius alienantis tradutur:*Eflet enim hic cafusdein-
dubitabili. §. interdii, inft. de rer. diuif. & alibi fæpe.
Sed de his intelligi volumus, quæ nolente, aut infeio
alienate capiuntur fine vllo refpedlu caufæ, aut tituli
præccdends, hoc eft, in quibus Sempronius titulum
tribuit, Aiidrbnicus tradit, fed ηδ ex caufa tituli Sem¬
proniani, vel fi nolete etiam Andronico acquires eam
coeperit, in quo regula conftituitur, cùm accidit, Vt
titulus à Sempronio habeatur, poftelfio ab Andro¬
nico , no pofte vfucapioncm procedere, quia poftelfio
capta non fit, ex vi, &confequentia tituli, quia An^
dronicus Sempronium ηδ agnofcebatvt Dominum,
atque hic cafus nullam ferè habet dubitatione , quod
Bar. Imol.Ang. &alij tradùt;l. cùm folus. D. de vfu¬
cap. Quoniam cùm poftelfio ad vfucapiendi effedlum 18
ncccifiuiam habere debeat relationem ad prçcedétem
RR
Des Appropriances , Art. C C L X V. ^
HjX-C film ita poirier umts s iitocdcmurnw
dum cLlud]dTquod pracipuèinquiïiuius. */
vitlataIiomptïilèis.w>iHiiTi hue rcljpcûu anftaüï
excemom poffiur impedire putfcriprioncs. j ^
attende Λ*^ίμ«3ΗΐΛ diflfcuiu. Nam· de i tire
bmiiicit rffpoïiiio , omnibus riruSaris quid^ ïï
Icriptionibus nocere vitia aequi retium, id nji ’
fidem fqm rei aiHenæ' fidentia dicitur) rüJpeêtn
nonum, Je quorum iure prqiciibciijjidem kiioiij^
non ignorât eo rcporcqüùpofteisioünu inaifjâmf
id enim tempus (pectatur sut dikidickftd is v i d ü Γ15 ^
919
dwlunii· hoc eafti eo ner a rumi accidere apparet, cûm A
diuerficsx proponatur cautarum* & perfonaru , in to
o.ii mulxuin triboit , & eo qui poiMImncm transfert.
Vode aCciditfeprunud poiTcflrnnem tfMcAi cnu ia,
\d eft, titulo, ne altera alterius fubiidio, Si utre valere,
aut inniti pe# Itu fit vt polldliq u qui: apud aucto¬
rem fut Ej π 1 ruti i .on poflithoc caiu, cuiuea quam ac¬
quirens ab# naàus eft , nec acttffio vnius ad alte¬
ram fieri j quia -iccellio poiTçflioms nunquam datur,
tuii ab eo habeas caulfin qut poifcdic, fi .fi nide habes
non poffisvrramHUeiungerc, quod Baro Alex. & ea?- —^,<4
3Lp ten notant. 1. Pompe nisis. qujs.D. Jcacq. po(T. legi r una s poilefsumcî,, I. e. t- de viucap. ttànsbt, $
& nos in loco deaccrfliombus poltcllionu trademus- " notanr vulgo. I. naturalirer, LJ. deviucap. Q^,
Ligo qui titulum habet ab vno , ningere non poterie " '4Λ"',Η*1"' rt,,c —
polle Elio nem, quam babil ab alio ex diucrfe cauia.
Jdcoqtie fit mtcrrupcip propter medium inhabile, vo-
luîi in bisqua? fermmi natio nem no iccipiûr, propter
materia? dijfimilmtdmem. Itaque cofiefccrc maceria
nequit, non magis, quini in nifirionibtis arbores, qua:
cortice fune difitmilj, quoi agricolae praecipiunt. Ha-c
recepta Lententia. Bart. 1 cum qui, f.vk- D, de publi-
cian.qtLï tamen, perplexe tradunt. Ang Salv. 1. fiipti
50 lôgLC. «te præfcript, liig.tcmp.Barc* Atig. CaiUmoL -v--b- . -·. τυϊ T ,
aL·. dd. câra foins Bfib.l.Cclfiis.D. de vfteap, An- C ns Ce cemficatiom non cft iMKcdhim ah toi^ |
fi. Lqui bo»a.$.i· D. de acq. poil! Quûd Jiqms titu- vîtitttn nr,& quoi id reiuicic, crantante w iorkmn \
audborcmvcrû patientia ciu s cntiuiiVidaasiuQjj^ 11
fine c lande [Uni tat i s , fuie alsa purgat ex cùifcQÊt iJ
terpretathio, fi nuo ρΐχΓαΐρύοηίϊ-τζιηρακ aoprâf.
icm in poiïcfsiojicm elle auttor paJtus [ir, qufij ^
ante aimcrauiipus ex 1. minus inib'udttiJi.C.di jtc,
polTp Sediure coniiietudinario vitia hatc omniajfj
polïefsioues rtipiciunt, fine daudflUnitaiii/iitt^
Jehriï, fiuc aiiaqtiaflsbcr refiia aut perfotaiia, fm-
refpcdn aui torum, lUte cxirqneoruin,
eltuinmc, & detergorut, ita vi alia omnis fibjuiiitet.
furre ab quopum habeat, puiffiliont-m a fcipfo,vt quia
vacantem apprehenderit, cru vinofii fie, tamen valere
ad vils capio nem A ug. putat, d.!. curia foins in fînc,quo
ioco 1 oqi Litur ct> cafii quo polidfi 0 ani«Q#ri t , nam
ftquucotirulü mutanpolfeilionis canfatTb accidit > ex
nul b In iuitam caufinu : qiiodibid-Bjir.A: Rjiph* Cu-
mais, tradunt , at qu c e .1 h adbeti 11 1 , cü tn d e traditione
confiât , à quo fcilicct fiiila fir. Nam lî dubitatur, in
dubio referenda eft ad titulum praccedc tcjn potlellio-
niîfubfequûiicauüi^ ex notatts in Lqu^dam mulicr. . ... r ,
L>+ de rei vendic. & quï: diximus fupta, (tue ah codem D pertri iori homines non ignorarent, cauliiEjituiM
audtorc traditio fadta proponitur, fine ab alio, quia recolerem. Atqut hacc quidem in apyiQpijnrrfts
ptÆibmpÎum, 6c incuitabilein, SrapproprituÉrujif.
ualficanl , quod in protheona hilius diutraimo^S;
firpe .fiibL TantaviseLlappcopnmcnroium^n;
bannimtntis coficiuunir. Quatogcandtopccifmti
fori , aduocatiotkifqtie ncftia? tonus, tradiraliis é!
jnc motia tecon di âcberc cens co , non de njfestiiJ
riÉ prudentia anno rata, ncctot ïam annus mforepcF
cs perimen tx vesfanti , cum imperio , Si iSlalbfi Mi-.
φ tat u s pote ftate* v id crc c oiu igir , i fia , ψ a bl·
bus, 6c fuis caufii dedocent, cù m fie fi«i, ΛΓ|ώρ
per titulum potcfbs data videtur aequi réfi, poficllio-
nem à quocunque accipiendi. Hic Burr.RaphXuni.
prolixi fis d. I. cmniblu*. Ang.t£.f, funetlAgi* Supctril
cfi us fiius , ahpoiTcIÏÏo fempcr tirai LimÎubfequi de-
beat,an edam p wcedere pofiif ad efiÊâû vGicapiendi^
ÎC npproptbnds. Nam quin iubicqui poiiïît, milia fere
dnbstiitio, cum hic ordo recutn£t, 5< natura, fi motio
tx eodem titulo Îiibfcqüamr traditio. An praecedere:
cdi&fiibus. Sed drapprnpriâdi fperic altenbjpip
feripestmem maior potelt eflè dubitatio,
quod foloiapiu teporis. Sc pofiefiione cs
fici unnir, nec biti ni me nra vfiirpau t, aidbui «p
bui tur de qua antediximae. Quate ab Icvilibüp-
feripnombus lixc pufterior appvopriandi
non putatur multum differrefin quibusilbpaito·
num vida fuamviin obdncnc. Sed ea dubitatio^·
ex eodem ntulo luoicquatur traomo. ah pra-ceuere Bumvinamaiuvimouuiiuji, . . . v · ^
poiïi t po i! cifiojtnaior cmfa dubita di.qito tamen csfu ab ea quaftiotiff, An in praferiptionibus cpn u. 1
nrocedcTevfiicapionemconfeitiunt.BarLTinol.Alfe. E nariisbomfideSj vt in legalibus cxïprucuï * çiiod - 1
r „ ,· Π1 I . Γ.Ι.. ΓΙ „ι _ ,Λΐ.
Ang.Cumiu diitit-cum foluj. Hoc cmtn cafu mann
po Etc fsionss cautam propter riralû exrrinfecusfupcr-
g.ihi
ucnknccm.Aidefinerc priorem poifi-fiiom-m, fie inci¬
pere fecundam f x fiipcruenientc titulo, ex régula. dJ.
cfim nemo, etitdiuerfumquiddla tradere videtur. $a-
ly. ex glo. L fi&retttÆi picrium. D. depetu. hæred.
eAquelaituTncorfi reprehendit, qui circi caufam pol-
fidendi nullam habeant, procurant fibi fien titulos
aftcdfatos ad caufandas ptaffcnptionw.Scd tamen co-
fenfu aliorum Saly, fentcntia vincitur, vt hoc quoque
tafii, id eft, amecedente poficisiqucxitulutuviucapio
procedere polsit,iiili quidcinin bencficialibus in qui- ]
bus pofle&ioaem anreuertiiTc rimtum, intrufio eft,&
vicium immedicabile- Hkc fere recepta fcnrcntirqmfi
quod dc titulis putamus quidam i Bart. dsilcoriunt,
qui ex titulo puLtrnio ab vno Eiabito , pofteisione ab
ΰΐίο,ηοπ putar procedere vlu capionem, quam feti ten¬
ti am ceteri oppugnat cxl. 4.D. prolcg.6d ptiricriptio-
ïif'i'n admittunt. Sed nos ho tum titulorum denoim-
ii^tionem, Af vfiam cimtota fua marena pridem cx-
pidimusforaj vt rem nihili. Si inanem opinationem
de rebus, quçd ngi luo Joco fasc dificremiis.
propria fede cumulati trademus. Nutic id fiatJTfl
cemus quiiidcccnnij lapfuin , quod ad noRrrü p1'
feriptiones pe rfidefias exigitur, iuibam caufsni^
cx patientia cius qui praicribs p-aumt, «
omnia Qurgan videantur, & pr®lcripriap^nw™v
Sub hoc cod em pi çdi cameu eo . do qufiitao b
fefsjonum in acquirentibus, inciefir iflitqpoqgj|
ratio, anilla poJTcfsioquam nrixdTarkmacqttt1
diximus. Si fine qua nulla ρΓΐΓαίρΐίορί^ί[[ΐΓ·
polTcfrionc; D. dc vilicap,& reg, EiccpoLfeb^. t ■
icife debeat, cum traditur, au ne etiauij j
vacua, prçiciipu0,atu apprqprimeimimp^»L · \
ne nullus efferus fit n odeis i unis non vacnïs^
pnefeibfdoiaut dominio aequi tendo, ac
iitarcsviSn »obb
i ri i 3---,β \ϊΓ.τ··μ^γτι
Ϊώί & Ji6i.im to. Va® portSoD«
qua· à nemine fu occupata, aut drtctii, ^ ifi
nemo teneat, aut tetineati ci tiiliier,aw _
: ^iTfnrioL’Af'il·^
C □»<« cram.^,.^ * M® "S-
(ί mo io i os tr adtn ri î poi cniiui fibqÜU 1 *1' (0Γ.|Κ η·
a. ÿ. vacuam. D. de ait. empr. nec
vacuam c LVcpmatem.u,quamaliu^ ^
p^i Des Appropriances, Art. CCLXV. 941
conuentionali. §. fi me in vacuam. D. de verbi oblig. À
ouia vacuam tam de iure, quàm de fado intelligimus,
in promifsione vacuæ polièfsionis tradenda·, cum ne
illa quidem vacua dici debeat, in qua alius infideat rci
{èruandæ caufa, etfi pôlïeiïbr non fît, ôc in poftefsione
duntaxat fit. 1. ii quis ante. D. de acq. poif talis vacua
noneft. 1.2. &3.D. de ad. empt. glof. l.vlt.C. vn. vi.
glof.Saly. Bart.Ang. Caft.Bald. Alb. 1. cùm res. C. de
probat, glof. 1. ii fundum. D. de fund. dotal. Ang. &
Alex. 1. ii fundi. D. de acq. poIT. Nam cùm alius rem
occupat, tametfi nullo iure facit, & de fado tantum
facit, tamen qui hoc modo occupatam tradit, non
dicitur fatisfacere promifsioni de poiTefsione vacua
conceptæ, nec adioni ex empto in qua ex natura con-
tradus venit vacuam poiïefsionem tradi, d.l. 2. &in
glof. verb. intelligitur, ôc 1. emptorem. §.i.D.eod. rit.
1. fi cum fundum. §.i.D. de contr. empt. etii feruitus
impofita non facit cômitti ftipulationem , polTefsio-
ncm vacuam tradi , quia propter feruitutem non mi¬
nus vacua fit: quod Bart. ait. d. 1. Lin cuius.§. fun-
36 do. D. de legat. i.Ang.& Alex. d.l. in conuentionali,
& fi libera non fit: quod Arct. Butr. Panor. & Fely.
notant, c. cum Ioannes. ext.de fid. inftr. tamen vacua
noneft, quam alius quomodocumque occupat, fiue
fado, fiue iure, quare vtruque,& liberam, <5e vacuam
tradi coni.undim, prudenter apponere notarij folent
in concipiendis claufulis venditionum , dodi vfu, ôc
controuerfiis, vacua vero cftquam procurator, aut
colonus deferuit , aut ea quae haeredem expedat, iure
quidem ciuili.l. cum hæredes. D. de acq. poil, etfi ex
moribus alio iure vtimur, propter tranfmifsionem ex
iure, lemortfaifitlevif, vel cùm Dominus abeft: hos
tres cafus côiunxit tex.§.quodautem, inft.de vfucap.
qui vacuam ab abfentia, defer tione <5c negligentia pofi
felloris examplificat.
37 Duplex inde dubitationis caput, An vacua poifef-
fio , ad dominij acquifitione proficere pofsit, an item
ad præfcribendi effedum, quando hæc non eadem
omnino ratione queruntur. Et recepta eftfentédaad
dominij acquifitionem no requiri vacuam tradi, imo
fi tradens Dominus fit, dominium ex titulo Domini
tranflatiuo, transferri etiam iialiusinpolfefsione fit.
Hoc Bart. Bal. Saly. Ang.Caft. omnes denique reci¬
nunt, d.l. cùm res. C. de probat. Panor. Ant. Fely. d.
c.cùm Ioannes, Iaf. 1. traditionibus. C. de pad. Ne vf-
quam repugnatur. Quare fit,vt qui dare promifit,cum
non amplius teneatur, quàm vt dominium trâsferat,
quod notat 1. fi rem tradi, vbi Iaf. D. de verborii obli¬
gat. talipoiTefsionistranflatione etiam non vaeuæ, li¬
beretur. 1. vbi autem non apparet. §. vlt.D. de verbor·
obligat. Sed qui vacuam tradere promifit, vel vedidit»
vacuam omnino præftare debet, propter exprefsio-
nemin ftipulatione vacuam tradi, ôc natura côtradus
in véditione, quod Bar. dixit. 1. Celfus. num.12. D. de
vfucap» Iaf. d.l. traditionibus, glof. 1. fi ftipulante.§.i.
verbo llipulatus.D. devfur. Iaf. 1. quod dicitur num.
14. D. de verb. obligat, etfi in ftipulatione remfpeci-
ficam tradi, aliud pueant Bart.Imol.Caft. Alex. Iaf. 1.
fi à fubftituto.§.x. D.de legat.i. 1. fi rem tradi. D. de
verbor. oblig. vbi & Iaf.
Contra & in vfucapionibus, & approprimentis jg
noftris traditur, quia vacuam omni detétore polfefsio-
nem tradi oportet, alioqui occupata ab alio, fiuede
iure, fiue de fado, ad appropriméti effedum no pro¬
ficit, quod Bart. tradidit, d. 1. Celfus, omnes dida.l.
cùm res, ôc cùm ante dixerimus fieri coniundionem
poflefsionu oportere fine vllo inreruallo inter audo-
rem, ôc acquirerem, vfque ad bannimëta, Ôc certifica-
tionem, oportet talem elle poiïefsionem, vtvédifor,
aut alius audor vincere c5tra omnes poiTeiforio pof-
fit, ôc emptori præftare eandem facultatem. 1. empto¬
rem. §. idem Neratius.D.de cont.empt. atque id non
poteft is, qui vacuam poiïefsionem no apprçhédit, ied
ab alio occupatam. Quare nemo ex approprimento
edidali optimi iuris dominium confequetur, nifiqui
vacuam polfefsionem nadus erit bannimentorum,&
certificationis tepore,quod idem in publiciana inten¬
denda exigunt. d.Lcùm res, &1. cùm qui. §.vlt. D. de
public.quia pari iure, publicianæ ratio, & preferibédi
facultas reguntur. In quo tamen valde notandum eft,
' quod quamuis in ftipulationibus vacua pofTefsio di¬
catur, in qua alius fit rei feruâdæ caufa.d.1.2 D.de ad. ^
empt. adeo vt ftipulatio committatur, tamen inpræ-
feriptionibus pcrficiédis talis modo occupatam· efle,
non impedit prçfcriptionem inchoari,nec inchoatam
interrupit talis mifsio, quod nos in cridis,& inquâta-
tionibus (vt loquuntur) alibi trademus, per quas pof-
fefsio cuiufquam non interrumpitur, fed durat, ÔC ad
preferiptionis perfedionem vltimo licitatori proficit^
quod valde notadum eft,& ab Bart.& Imol. traditur,
d.l. Celfus, nu.14. &: 1. milio. D. pro empt. feribit Bal¬
bus inrepet.d.l.Celfus,num.i5. per 1. acquiritur. D. de
acq. rer. dom. ôc 1. 2. D. pro hæred. Sed nos id iis loco
de interruptionibus ex profeifo tradabimus, & valde
notari conucnit.
De traditionibus pofefiionum agitur fequentib. cap.
DE ACTIBVS TRANSF ERENDÆ POSSESSIONIS PROPRIIS,
ET TRADITIONIS EFFECTV.
C Λ P. 7.
1 Traditiones ad transferendas pofe fi. reperta,
x Traditiones fi, fla, veris aquipollentes.
3 Artificiales, CT datiuapofefiiones.
4 Quafi traditiones tn incorporalibus.
Pojfefiiones incorporalium er earum tradendarum mo¬
di. ibidem. ·
y Traditio non necefaria pofiidenti aut tenenti rem.
6 Non e fi necejfaria exeeutio fententia pofiidenti.
Retentio operatur tranfiationem. ibid.
7 Traditio necefaria in approprimentis , & dominij
tranfiatiombus.
Caufa e fi titulus. ibid.
8 Regula a dominis dominia , a non dominis vfincapiendi
conditionem tribui.
9 A Hio ex empto confumitur traditione.
10 Traditio in exeeutionibus fententiarum necefaria.
Argentr. in Confi, Brit »
Bannimeta fubfequi debet pofefiionis traditionem, ibid .
π fin perfonahbus aftioriibus prtuilegium tribuitur ex
caufa , non ex tempore.
12 Traditio in vniuerfalibus quoque necefaria , cur.
13 An traditio pofefiionis tn approprimentis probari dt~
beat, an prafumi pofiit.
Faflacr accidentia extrinfeca non prafismuntur.
1 4 Simulata traditio an effeftum habeat.
Pofefiionis traditio caufam non requirit. ibid.
15 ^ fnnuliata traditio ex titulo fimiilato.
16 An ex conditionali contraBu pofefiio transferatur.
Conditionis defeBu pofefiio refoluitur ®r cotrattus.ibid .
17 Contraftus conditionahs quis dicatur .
18 An ex contraBu conditionali vfucapio procedat, aut
appropnmentitm.
1 9 Ouid m Cernitutibhs.
' J RR ij
945 Des Appropriants , Art. C C L X V, ^
Λη ^txMSrsiïti miiti*- A
jMittxiimh aniitttvh, frff'j Ί»ηη£(ήη*1ν
r/?.
ΜΙ». itj'ii. ,, . ,
Îtiipltte (su dirhot «η i r^/ÎMi p «J* fjJ 1 ■'■'*■ ,
Cortdtti*ati ptttfitftM frt ρ»τ» , Upfi tempo re tm- ij
^iWï". , l£'
Ttr»fUt Ct»ir4iltu mn exiflenti f ffl/Siijriirw éltettdl-
tftï. I&idm ^7
^rrrjit^ dd»m psjJfjJüri attîwi . ^ ^ i p.
Jirem ni u |Ni3f rmprfldi ipwjpfefrf ce+fitJini* fW. lS
φ itnirtdut csriditttvjlf.
CintrjtÎttf condi(ta)aîes^ti6*d f trtti t hxLettfàr ρτϋ
pHtfsqMd j J riïKJfl») . jÎ'jJ.
ΓίΡ-j/fiM ^LiWflîrti na-π cUrrit dtite lrAP_fi*tu>titm ptf-
jtfltittii.
νάϊίιο j ti rtlnBim pur*tfit &purt amp eût. ibid.
*?
trfgipcitftptt mrt nfidt ttoflxli fraf/aïs i;(r
£X ^πτμΑ| tmAu 'amU *îptvpTtmmttm
ExttmreRnrtfblukiL· yfiasph fmt£îtt & Km
ibidem .
Wfflïifi fPSiifVjpnjï^iifÆiJflrii itaiffli w(irïtJ(rf
PÎÿiÎ/4/4 ftBitrfJtirf,
ftnttftu* nndtmmît ÉpptUttdttm,.
KeirjRm iihv iUtrtCA dis ρφβΐίαίΐ tue
ms*
*sîn ïttr$Bm tut y it excnmrxHhf^b gmià rtUm*,
di f*&*
De rintJtÎhbw fui mado s» i*teHrfkfûmttn dt[w
Ex άφίΐα jwod* m n«nyendtitmmi fidondiantu.
ibtd.
Quuii-um in (tnrfsilsÎ iiiitt m tft> ne wft txiid^
meittr*
Λη -ϊιρφβίοηύ audit t tut vtniimrdts p ^
éppnprirtitfstum.
V cïiîiiir yt ro it ri transferendas ρο I ieJÏÏo ne 5 nadi¬
rs on c+ Ëilvcro nadicio affcus naturse^ corpore exer¬
citus, per quémfts item cofpOiCÇïi de manu m manu
transfertur, quod notant. 1. 1. D.dcacq pofi ΐ, per
tradtriuinmn nul·. de rcr. diuifi Atque 1m c
na, ycta, fie ab natum reperça lïaiiÎfiitEfj,, idcôque ex
ca naturalis poifiritio côfiriïur, per aûus icilicet cor-
x portos . 5: icii fi bus iubicitoî. Repercrc tamer iuri.s
audioT-ûS alias iiiitisifcT^darLim polidlièiuini radon ·"$*
qusbns cettis quibufdam cdmui vruntuf T cnm Wh
prior, vrnarnra:T irama^isrégularir ficT frd illi Tnnwn
jgmpolÎcre paüloininug artificiaics > iili nam-
rali. Hisvcro fidxcrraditiomsnomrn indidere* quia
i uri s aù^irr 1 ta ce Hnyitur tTaduioT qn^r tamrn huila
qualî qaisdarri poieilso tradi , tk exerceii dicitur,
fotmali polïcitiûm aequiptiller, quad ipfumfu, oim
pet v I ’uin rri ton jcni£mcra}tX vr dicere [oient a[®rij.
priatuin , & piùenciàirt amSoris taies aitiiscuEric!.
mr, velu ri fi in Îernitoribasitur, agitur, piofpianir,
fern i rui itineris, afrus . pro ipcdns , poillicii dioirur.
In magiftratibus cum iuiifdi^io, icimprruitn.fm,
c et Lit, ins didnrr, vta tribunali üc'dcfp^m ûbiqinu
feodalibni, itclirnrcliratn per euocarïoiifiiD.cli(&
tum, fidei, d honvigrj ptÆÎuririurRi, îji ptæbn::r
Erclchaftids, per fflliontm in chorts, ^.Ojtinila
cleÊfcionenij per incerdlrritEam {vt Joquutitur) t Qtf*
frag]Utn,vt CLT]ufir[ue rtk finis cft , de quibus uidilii-
iiüc, c, in litteris ext. dccaufi pofi’ & propriar, Sk
I LLL1 ï -iU t ί. LU I ΙΛ ^ L L 1 ■- » ? '[u.i a ,-^r «.r -, 1 ■ « L i
inccrcdlk^t^conibruco*prcc^io,înftr«n-eEi^ ^ ]. l Jnprincip* num.4-% & H*inpmapn nunUf-A
triditioncj&rwlibusjqiiir mbi non ab natura û'd nuis de acq. pofi. Angel, altj L hcet, Coji, raq.p.
— - ^ Sj^ïUT
audoricatefunt repet**, faris conuetiienrer ab Baltlo
arrifidiles lune appdlafï, & dariux, do quibus, ca-
j rûmquc ctfcdu pcoKiierat u'adario And, Titaq, in
iib. de conftiti an per nmnïunatiatali tradiuont *qui-
poÏlcant , an itéra vetbis rcfoÎuunrur. ticuti verbis cf-
icdum fiium perficiunt. Sed cas omnes n os ex vfu, ic
foro, cùniUc pcrfom’s audkornm fumus loquuii ex*
pulimtts, mult 0 mugis ctîam inpcrfonis acquireutun
reikiitius. Vàleant igiturduili quidum i urc, In fuis ca-
fibuï tiufmodi traditiones, nos an approprimencls
oromuiïi EatiiHtne Anrlur, fine ροίΐόίΐ'ιαικ,ίϋΐ^
iur. in i. rradidere. Canütiift. c. ptfflent3itmict#i
jnd- Ln quibus omiiiuravera, ftûôrpoialisfo^»
non cft, icd tamen ceilio „ 3c patientia pro ttidricns
cii,qaod prolixe T traq» exequiturin teECS,ÎL|.t:^l·
7. nijin. nt Sî ί,ί. giofii. numtr.51, &ieBiper,i%s
a itus corporalis intius vidnit, qui quafi tiuditii®*
loco eif , Æcvcrae tradsrioni æquipoJler, qdtulB®6
Atu>. dixir. d. t fi cet. Quarc non eftfimpliûinïtri
nous ciuuuuw — U * „rr,„r . . Baldi fententia, qui putat m incoîporalilws.
noilris rcalcs, Æraftindes traditiones, Sc fadipoiTcf- ^ ilonem ncccilkiam non c.tTe I. mdiciorubui i*··
_ . . j- I i ■ - Γΐ . C _ 1 _ - - - ιι·ΗγΪ· ||/·ΜΛ î H IFI î[|l
fiones exigimus. Sed tamen eas , quas qua tiir aditio¬
ne s- appellant vfiii'pan Faro quoque Sc com merci is eft
vfirarum; Dicuntur ver o taies qua: in Kis rébus vfur-
pantur , qus proprie pofiîdcri ncqncunt, veluti qu*
corpore estent , idcoque fcniibiü non GibHduntnr^
tangi., viderive nequcunr , νχ iitra Si fcjruitutcs , jn-
corpotain enfin tafia funel. fet uns. grincorpomScs·. D.
de acq.rer. dom. glofi verb* corporales. $.pcr tradi-
rioiietn inFL derer. diuif. ]"Jiin qciott incorporale cft
manu appræbcrtidï ncqui ci q* mite Quintilianus di^ir,
Isb.î. cap. io. Ideo quia loco non concinentur. I. fi
ÎdriciJitîfiaifiUaii g, tractatum, D. JeEudic. L Caitisin
pri ndp. D.ddcgat.^ Lviorem. ί legayerar. D. de le-
gît. Uc.um de ifinitjnis, i, vbD.de hind. irtftr, i. crir-
po raies intl. dereb. corpor, ficmc-orpor. Cùm igitur
fuSfcnfii.? non cadant ilia, rclitiqüirur appradiendi ea
nonpoifei Jd'ïoqnc nec vtri pôfifderi l.j, g, fi iier.D,
de uA. empt. fi fequirur. d h viau^D.dc vfticap. Sed
t un en v ri b mti i tau (à n: per tu in „ 6i fil his q uo q uc pof-
feiltonés dlê , 3: tr an fiatioiie$ eat um , per adusquof-
dn.ru corporales rebus- accommodatos ..qui çtitn.vfiif-
pantLU', non germas L^Sc naturalis p o [Tdiio/ed um üi
paibs de Li. C. communia vtri.ufque ind, rtifL-îciun
pariciitjsUTi addideris, quod rect : Rom. .ιάώ
fctipLÏt LPompor.ujs.i. fi iidlu. D. de aéq-p®^ '''
crilioneral fi ego. D-dcpnbliaa.B.irt, fiqad11*^'
dçfëruit.Bald- 1. pcrdiucrias:.C. mandaî. ,
Sed& alterius generis quûfi rtaduidicm app-
lanr, cùm is cuircs. tctdi experitur, rem aprdït iv
bet, icab aliénante pcrmittmtr, vt imi inde a^F
rc ns, & idem derentoc eam ifio.iüie iribe^q^5 i !'^
poJtîEfioms cati&ra fitâ ροίΓρΕίΰί murai, fd itf- -■·
t eC potefi, cùm mutandi legitima cauri ίύ j ^
r intercedi ex titulo, prioris polMmnk cwb m
gui tu r , fi: n oua eau fil, noua ltc m po LLli *. ^
quatcum priori coniungi poteft, iiqpos fie, '
aiunr , alienans non ignorautïîr rem ab acq ·
detineri: veluri fi dcpofita,aut comnmdata^
vero-ramroefivc ignorare p«fiïr. Q.ll"ίJ,'u^, J &
8c noïtedio ciï apudacquircnrcm, ^
tu cnucQto ρο Π eFsio&ii lus , & domiriJ uni ^ , ,-Γ^
cvt v rd : UC i n t,· ! le &u s, ri r uî us rj!^Jfû ^ '-jpruiii'
qtiam rem, mim.9 ri. de acq, volt tta ' l
rum cdiikatc, aut dtuturr.i cepap^ns c.
lOlld-
P4Ï Des Appropriances , Art. C C L X V. 94 6 ,
podelTione confici pofiit. 1. qua ratione. $. interdum. /
p. de acq. pof. 1. fi feruus. 1.3. $. fi rem. eod. tir. 1. ii
rem.D.de euidio. 1. fiue autem. D. de publicia. l.quæ-
dam mulier.D.de reivend.§. interdum inft. derer.di-
5uif. Bald. Saly.Iaf l.traditionibus.C. depad.Bart. 1.
ii finita. §. lulianus. D. de dam. infed. Bart. fuse 1.
certi condidio D. fi cert. petat. Quo fit, vt in rébus
iudicatis, ciim pro poiTciiore reo pronuntiatur, ne-
ceiTaria poifetfionis traditio non ut, nee dominium
transferri dicatur. 1. exceptio. D. deexcept.rei iud. &
quæ communiter tradatur, d.l. Pomponius, §. fi iuf-
iu. D. de acq. polf vtnec in tranfadionibus quidem,
inquibusdimifsiorei apud detinentem operatur do- “
mirnj tranilationem , quod Bald. & Iaf. tradidere, in
l.debitori.C. de pad.& vulgata turba l.fipro fundo.
C. detranfad &quosTiaq.$.r. glof.14. num. 6j. in
retrad. & nos inf. in titulo pro tranfado.
Proinde huic traditioni pofiefsionis per retentio¬
nem, addunt limitationem, vt ita demum retentio
traditionem operetur, fi venditor , & alienator quili¬
bet feiebat rem elle apud retinentem, per glof. 1. hoc
fi res, vbi Ang. D. de rei vend. Bart. 1. cùm folus. & 1.
7 Celfus. D. de vfucap. & fi vix eft, vt cafus ignorantiae
dici pofsit, cùm patientia imolicet fcientiam: de quo C
dilferit Tiraquel. in lib. condituri parte 1. limitat, 12.
Aret. 1. fi aliquam rem.D. de acq polf. num.z. ad fin.
Quamobrem relinquitur in dominij rranfiationi-
bus ex contradu , & appropriandi effedum necellà-
riam elfe traditionem, nec aliter dominium transfer¬
ri. Haec regula 1. traditionibus.C.de padi & d. §. per
traditionem, 1. traditio. D. de acq. ren dominio.l.pc-
nult.C. derei vend. Necvcrb ipfa per fe traditio iuf-
ficeret, nifi titulus antecederer, aut fubfequeretur,
1. nec ex nuda. C. de acq. poif 1. nullo. C. de rei vend.
Itaque ed traditio viri ma contradus alienatiui per-
fedio,quodgl. dixit l.i.C.deperic.& cora, rei vend. I
g Bald. 1. ab emptione, col. i.D. de pad. Quamobrem
cùm traditionibus transferri dominia legimus , intel-
ligimus praecedente habili caufa dominij tranilatiua,
caufa vero titulus dicitur, quod glof. dixit d. 1. per
traditionem, verb. acquiruntur, & 1. nunquam. D.
de rer. diuif. glof. 1. fi ager. D de rei vendic. A quo
tamen , cafus illi, quos ante pcrfcripfimus, excipiun¬
tur. Vnde ea regula conficimur, quomodo dominia
traditione à dominis fada transferuntur, fie à non
dominis vfucapiendi conditiones, ex notifsima re-
ula 1. clauibus. D. de contrahenda empt. & §. ex ^
is, inft. per quas perf. nob. acquir. Quam tegulam 1
volunt afhrmatiu · procedere, negariuè non femper,
Bart. Imol. Alexand. Lud.Rom. Angel-Caft. Cum. 1.
Pomponius. §. cum quis. D. de acq. polf latèCæpol-
la, 1. ex caufa. C. pro empt. vbi regulam ponit cum
fallendis.
5 Vnde fit,vt re femel tradita adio ex empto, quae
ad tradendum competit, impleto contradu, &pro-
mifsione confumatur , ita vt fi poftea rem contingat
cuinci, vt alienam, adione de euidione agendum
fit, non illa priore ex empto iamconfumpta, quod
Bart. tradit 1. fi quis aliam. D. defolut. &l.qui pen- j
dentem in fin. D. de ad. empt.
Sed & traditionis necefsitas fententiarum quoque
exeeutionibus ineft, in quibus cum adiudicatio fit*
dominium non tranfit, vt nec vfucapiendi conditio
fine traditione, ex fententia Rart. l.ex hoc iure. D. de
iuft.&iur.Bald. l.i.C. communia vttius. iud. Aret.d.
§. fi iulfu. num.29. vbi &c Lud.Rom. Ante traditio¬
nem merè perfonalis eft,quæ competit ad tradendum
hquoties l.penult. C. de rei vend. 1. quoties 1. Quin¬
tus. D. de ait. empt. 1.· qui tibi. C dehaeted. vel ad.
w /frgentr. in Conf. Brit c
vend. 1. fi ancillam.C. de ad. empt. 1. fi qui tibi C. de
his qui à non Domino. 1. fi ager. D. de rei vend. Sed in
rem nihil iuris eft agenti, quare nec ea alienata actio
fundum fequetur, aut polielTorem. l.i. §. haeres, ad
Trebel. 1. aeris. C. de donat. & quæ aliae in eam fen-
tentiam allegantur.
Quare contradam venditionis bannire, aut pro¬
mulgare publicè ante traditionem inutile, & fine
effedueilet, nec cuiquam neceife effet intercedere, Ji
quia regula deftifr , hicobftarenon poifet, quando-
cumque intercedenti.
Sed nec hypothecarum ius tribuitur experfonali-
bus adionibu$,in re aliqua, quia perfonalibüs ex prio-
ritate temporis nullum anteponendi crediti ius tri¬
buitur: Sed omnes tales creditores concurrunt, 1. pri—
uilegia.C. depriuil cred. glof. l.i.C. depriuil. dot.&
quæ vulgo notant inreg. qui prior in 6. etfiexcaufis
contingere poteft, vr alia aliam antecedat, fedidnon
aliunde accidit, quam quia ab perfonalibüs adioni-
bus ius in rem non acquiritur ; Sicuti nec in hypo¬
thecariis necelfaria eft traditio. l.i.D. depignor.
Vnde 6c illud quoque accidit, vt re düobus ven¬
dita, liue ab eodem, fiue à diuerfis, is potior habea¬
tur, qui prior poHefsionem confequitur, àqua fcili-
cet dominium tribuitur 1. quoties C. de rei vend. 1. fi
ea res. D. de conr. empt. & res eft Vulgata, & quos T i-
raq. in retrad. $.2. num.l.-o.
Nec vero ea traditionis necefsitas in particulari- 11
bus tantum commerciis, fed vniuerfalibus quoque
exigitur, veluti in venditione hæreditatis, aut here¬
ditatis appræhenfione, in quibus rerum fingularum
appræhenfio necellàriaeft, l.qùi tibi. C. dehisqui à
non Domino. Bart. l.i.D. pro dot. 1. cùm hæredes.D,
de acq. pof. Bald;& Iaf. d.l. traditionibus, 1. quae tibi, τΐηιη. \n tt-
C. deharred. veladtivend. Iaf. auth. ingrefsi.C. defâ- tra& §-5s‘
) crof.Ecclef num. 28. &rinfeudis:quodMolin. agit in
feud. §.13. glof 5. numer.4. latèCæpol. tit. pro dote
num. 1 3. excepto contradu focietatis.
Cur vero ea necefsitas traditionis fit ad dominij
tranflationemimpofita, ratiocinatur Bald. 1. ea lege.
C. decond. obeaufam: quia fi contradus perfonalis
per fe dominium importaret, nulla in iure obligatio
ad dadarn fimpliciter fingi pollet, quiaipfe côrrâdus
per fe dationem importaret ipfo fado. Addit & aliam,
quia principia naturalia (inquit) non poifunt in to¬
tum tolli ab adionibus hominum, vnde accidere ne¬
ce e eft , ne traditio à Domino remoueri pofsit, quia
naturaliter dommia à traditioni usinecepere.
Confiât igitur in transferendis dominiis opus elfe ij
traditione, &verb traditionem probari oportere, &
quxfupra diximus in cafu certo, id eft, cùm eft pro¬
bata i ufta probatione, traditio, intelligéda funt. Suc¬
cedit illa de cafu incerto dubitatio, an aliqUo Cafii prç-
fumi pofsit fi non probetur, cuius qüæfiti nort eft par-
uavtilitasjproprereaquod fiepe contingit, vtproba-i
ri non pofsit, vnde fit vt ad præfumptionem , fi quâ
de caufa à lege inducitur,vtiliter recurratur, &: hic po¬
nimus poifefsionem, bartnimenta, Sc cerri ficationem
probari, fed de traditione dubitari, quæ ipfâ poflefsio-
nis initium eft , atque hoc modo, fiue ab audorc, fiue
ab extraneis polfefsianem impugnari, vulgatum eft
theorema, fada non prçfumi 1. inbello.Ç.fa&æ. D· de
cap.& poft. reuerf & cùm eiufinodi fit polfefsio. l.i.
D. de acq. poif. relinquitur traditionem ηδ præfumi
& probari debere L verius. D.de probat, tum quia ac¬
cidentia extrinfecanon præfumuntur, c. fi forte, de
eled. in 6. glof 1. fi vero. $. qui pro rei. D. qui fatifd.
cog. & 1. fciendum. D. de verb.oblig. Ideoque fupe-
rius diximus, & probauimus neceliariam omnino
RR iij
5>4 7 Des Appropriances, Art. CC L X V.
probationem cflc poifefsioï] is baJMiniifW'arL.im tern- .
porc & «i rificitioni.s . poflctsionis ftUwm «# m clt
tradiuo : Qu? an i»feç£bi contrahendum inter le
pralirniiitui, aniediLfcniimui, « 1- minui mitm&us.
fc. deacq, liart. l.CcIfus fie Lcum foins, D. de vlucap.
dtïcitiniülljue pïarliimi, fi ml caufsc légitima; Hahçt
autor quatre contradicat , fie légitima Cftula* id eft ts-
nilus aiucceftic, quod rdpcfiht quoque extraneorum
i udicandura cib Fric ergo ad fu pcriôreï tradit i onutn
qualitates* véra, fifli, quafl traditionis , ifb quoque
qu,x pr^ïùitipta dicitur adrtciciida* fie fuperioribui
conliunierand$i
t4. Qupii fi cui libet fimulit.un traditiimcm adike-
n_\ h potent, d uni modo int-clligat ex lumslara traçjk
tLimcppiTefsionem hem êttuisftrjfi , onn ilia partium
incentio non ePt,vrc tradant, Éed id inmtLiUE potins
quod non iii. Quod i\ quoquo modo fiar, vr eam tra¬
dere paires véiint> haud dnhic tranfercur polkfria,
etiam ii rirulus non valeat, fit domituum nûn trajet,
quia poflifsîonis traditio, de trenilado caufam non
requirit ad tîanflatiôncm * fed à fimpÜci k£to par¬
tium intercedente conicntu pmdet 1. 1. $* ii de iute.
P. de acq. pu if ic 1. quod meo eucï. tir. Hiec Eurr. E.
emptor. D. de aqua pluu. arernd* Bald. en §. C-illi-
dis, rit. de prob. fcbd. alien. per Frai. Angel. Aksn
Iafl.u fi vjrvxori. D. deacq. pof. EaL 1. fraus, D,
ij de kg] b. nos letrid^. lof, verbo mifontrtii* Proinde
ni dubio ra fi miiLiro contraibit lîmuÎatatradicio pra-
fumitur, quod Bat t. dixit d. 1. emptor, iJli d. S, fi vir
vxoti Balii. l.iT C. de JidVhg.fitd. $. callidis. nam ab
anteccdcic firmi laro fun ulata enâ colequcntiadlnicc:
tamen id fcmpcr nece Liari b infertur, cum cx iimuli-
to egntr.idu vera traditio cflcpofrjr, fi hac intendi¬
tur. luqLiccuin anno 1J7Î- dit tertia Septem b, cou-
trouer fia occurri flet, in qua pater pnediu m vendi d i iîê
proponebatur, mox idim filij nomme retraxiiïei ü
idcimque polle rius yendtdiife îlio nom me puter di¬
ceretur, cum emptor de eo appropria llèt, is filins
e uius nomine mrablumerat, id poltca venditabat,
vduri emptor non habu dici , d?* f*ify , kd tamen
contra cum uu dica tum cft: quia i5c retractus, de poE-
fcfrio fimulaia apparebant, cùm vbique pater, vr
dc fuoeontraxiilct, 5c frtij dnntaxac tioiiien fimulac^
fump tum appurerer,& omnia patris vtditate, & Cauta
tiila.
]Ç Sequitur hoc eodem loco in quo de qualitatibus
poficlsiotuun in acquirentibus agimus, grandis fila E
dubitatio, An ex conditionali contraitu potTcfsio
ριπώ iradi pofsit, de au oli conrtadlu procedente
ponèf&ioiiiis D'iditso iubfcqiuita, pura, anconditio-
iislis exiilimafidebeai, fcuti ipfe contraitus, in quo
brcuitir refpondtndum polle fs innem cx conditio-
η,ιιΐι coneri£hj,£cputc dclirb conditione midi pof-
{e* ptovt partes tonienferint, Videndiim iglttif erit
quldaitum ft 1. qui abientis, ■& i, [ime in vacuam..
Di de ucq. pdf quod fi incertum cfr, in duhia ex
condirionili contraiStu, codi rionalisAi: po ifcfrio pre-
frirtikur, idek, iub eadem conditione traditi, quod
Bart. dixit, L fub condicione. D. dc folucio. EaKi, F
tojjf.478. coivi, lib. 1, refoluto contractu reiblui-
tnr 5·: poiTcfsio per dekclum condicionis, qniafctli-
ceivt cuent us conditionibus retro agit, &reffeftura
refert ad tempus cctitra&us, vt infta dicemus,
ab eo tempore rcfoluit anmiHaia cauft , cx cautiuic
prvrctLto, quod Io. Imol. tradit, L naturaliter. D. de
vfueap. &L Molin, in rit*dckiid,f tj. q.i. Quo fit, vt
fi co'ni^tus condition ali i cfr, pure in pttiens tra-
-dicapofrefsione, conditio, dominij duniaxac trunila-
lioni inftt, po-ilcisiom uouiolu, arque ita accidat, vt
coti nem io fufpenfiua lilusdc fui natura Εΐΐΰ^.
rcfoluthlAm» id cft, qua: contraitu no ipflutl 10
kiipemlcrc, vtGtici lôquunnjïjpropteivprjfj^,^
ttad it ionetn, naturam fivun , qpar cil fi 1 ( p c el ct, q i -Lq ^
non kruct, kd protinus cftectum iiuim
concra^Ui fine iuipetUione , & Kntcafruiduist J!
reiblurio in fufpcnio maneat , quod kliola tiaàjt ·
i. doris ku£tus. D. de inr.doc. Bafid-.-çÛ ç^ufr J
voLu qutf loco icribie nulb m CondiriouéiÈpipy^
principium cilcmiiT contractus, il fcroel detitatii^
eilad traditi un cm, quoduirdligenduiu cùm ipfirfi.
difinpuraefr, alioqui fdçus tudiicauiiuiti S Οοικί^
naliscJlct traditio, quod Sart-aitd, bi.g. ü vu T:.:nci
glo. 1. pemilt.D. pro dac.Cspol.Ftt. pto don notui
D. de-icq. polfivoi Alrx.&lafCall;. cenf i^.mb
6c quos T iraq. §.u glof 1. numcr.i:, in rtiait, ^
fic inciC- iTtrail. cpiuicrtt. in fin. Matiu, j.
Î .15. & 1 te t um. $1 J 4· SJ S ■ & i -J J* gkf. vtrk kfc ^
d itione L ferü 1 tuici . D. de kt. vbi AugeL & Cdl Bi
bus in Ub. dc prsiicnpt. parte 6. cafu u. Hsc lq,
tentia recepi 1 efr, d.ÿ. Ii vir yxori, qu^m tamen Prdi. 1
bcrcus Brulelbus libro dc conditionibus i- tü-i. ta.
pugnat, perquam dofte, vtis csruditiftÏEiuiiD ώ
fil, neque putat t‘X contrAChi condiîionajîciômL'iiiia
trajisfr tri , & ii pure tradi eso fatta iit , 3cgk.fi üp;.
n ult. Se d eas rari ones nu tic no n vacat expendtir, k
hoc calu cuLtic viucapio ex riiulo pro mo , cùiailib
non fit Barr. Li.D.proempt. & LfLibcondnonr.D.
de fol li c . Ca-polla m ru b, d, tif* p ro fao^videfldasSaa
tic. pi:o dote.
Porto* eümmntmdhis, cuit aûusconditbnki'
dicimuii, coî mtelligimus quot Lun [uhflaritu,iLrmv
ten.i , 1 1 1 e il cem teuiii S , poiituseilin alkp oictnr,
fit cafu fututo , tu lus euericu comractus pctlb'iuçA
eïEiÎmim iuam petfeclionem aexspir, adSiEmiib
purus, de finevÜa conditione fa Lrtus rfîer,
feitu in totum corruit, quia cb knfiis aduitfertSiEJj
Ëuemu igitur conditionis perficitur , defedh-üôn·
guttur, cxpÈÛsdotie altemtritis calbs futpünr,
nam no s b 1 C fi m pli ester de ta! 1 bus, id cil Lyr-dinuu-
libas loquamur, inqoibus conditio impedit
tranflafionem Lû; qui h.xred i rate □ l. D- ck cntir, nli
]. liarcdi. (j.i, D. découd- &demonfh, L tjuiaoRei·'
§,l.D, deacq. pofi’vbi Batt.fic fcbola l.lixc v-mdinL·.
D. de cont. cm pi- L boucm.ç. fub conditione, 5). «
ædi L edi et* Ttxqti e nec udli o ex tah tontbd a 1^'·
L gteu<"· §■ fub conditione. D. de pijpibr.l.mk^
diém* D. de verb, fignib remoto cnimconlenfj1*?
ait a, obligatio jmtUa cû trahit lit, ntcct'goaÀid Jljgf»'
rut, qufe dicitur obligationis c lié fusa
D, de obi îg. & ad. L/ub conditione Lqui pt^·
D. de cond* indt'b. Quo fiçvt deitcicute cfsndti^
non tam in priorem cauCtrb dominiumiedeat, 'ip11i
permaneat, &£ non mouéatu t k I ua eaufa. ^ ,
No ne îgî cm ., bis u 0 fuis ,dc uen iend u m ad i“iitla ,
pFxdpilc inquirimus. An excontiailu tojjditi1^
pL-LT-ipLtù 1 1 ÜL^ LLJ1 J L I LLLj» JtaJ b t-iVUJiil·-· ^
vJucatiio, fio ap nropi s menai m pi océLlit, L-, J ï^on
minoex tali contraâti tr.idbio kc’ts fi ï; dtib]^g
duo capita effe pofikn.t,vmun fctikci ^lLCr'L'j3J'",·;
rem, id efk* inter comralicntes interiaptiCuL^ F
fit ,· an yero & aduertus exteanctoî. Acqunad
h entes quidem tes fil non dubii , mon ante p ^
thoati præfcripriones * quàm aut eïtitenn, J ,
freerints quoddîkrtè Imperarot fiatuu . eu ■
iUixhG dcpt*fcjo.arinb. ^ ί* (lt ^ ^
nc.D.pro emnt. L peu* D.pro don ni m euoi _
g Jiio tiLiih nata fît > ac ne adio quidciu A' f__ L,
qu enda , q uar fub c ond stio n? dra i, r'_c L . ' -r.
(quod modadiïimesj côfcquimcw0» vakl'^ ^
P4 9 Des Appropria nces, Art. C C L X V. t>;o
pr;eiçnpricmem cnn'cre non polTe Li. C, de inn.iE.cx- h rirer pqflMEo rcrrougi non poifit, cùm iitn.fl lie üelcu^
cepi- iSiD* C. de bon- mater. Ttaquefi conditio cxri- raiis ce fadlt, ned cffc&uni habeat lu h àdie ,Aquo ap-
KtiriâtO nafccttir,cui præfcribi poterit ab altero co-
outieiiiiuni, illegitimo rempote a£tio internata, mai*
fit. vtprobatgloCd.l. pfimlr. bdctccerk , ititotimi
n [ ijIlls a uni hua b ii lu1 , id c ft , ad nihilum redutitar ex
caufii· de praeterito. lcaqité ex eo praricriptio nulli fi>
cju: poccnr,vndc cLicnict.vr nulla ex his preferipriom-
t>Lix qUÆ- hue tirulo currere non poffiinr, pofiit proce-
drre propter tituli nïhiiitarem , vt ita diram , mm an-
liuüâiio dici non debout prinatio liabitua^edpcni-
pra:btftf&ctl3nec de pi'æfmti inferat præiûtnpriiic, ad
prucrrimiTt, quod ËalçL dum 1, ex perion*. C. de pro¬
ba t.quod Alciat. cjtigït.pr«fuiMDtk i . lut.fj* cxmcn id
verurn oft,qüo atlathisipibs fâuvfli apptiriieniloïits.
qui rétro non agunt, quia hodic fâitum . ber i factum
dici nequit , fed effe'£tus tamen tetro ad titulum pote-
ftate itirifi reflectitur, vt ex en [emporcvim Eu am ha¬
beat, adeffeûus iuris&r apprnprnnenîorumpïii'tè- ri
itionem, alio qui niii poJlèifio tetro reiieilcre tut, do¬
tas m bilnas tituliex càufa de prêter uto.ied non iiupc· g minium quxfirumdicinon.pûfïèt, quod fine polief-
dicmr cui'fus earum, qua: ntiunm n6 requirunt vr cri-
ceriEiijumin perfonaubm , Æc quadragenariarum in
immobilibus , qüæ protinus ind pient à defectu, auc
t ucn ru Conditionibus rndicfto·, nouante, qma prms
aêtio non cft naca , clu pnferibi potuerit. Quo fit vt
qui dotem rccidi Itipulams eft , quia ante diffulucioné
jïi'airûnoiuj agcrc nequit* nrc pnelctiptïônem etiarai
patiitur ante idtcnipusL tali. D. dciur. dot. içadlio.
de pecu lio annalis , à dic , ex qu o femus, vd fili usf. de
potdlace exierit rr gularit er comp u r an da , fl ci^niütÉo-
nalis fuerit obligatio, non à die iniit* pntdl^tis., frd à.
iione ποϋπ unpolfibile cfl·, quod egointel|igp ü mo¬
do poilelliui ante banmmenta appirhenvi lu , vndc
rüenir vtconditione eriftaice& cotitmidu vltimam
perfectionem fuam ίο t trente ,appropriméEünî appli¬
catum ^ibili materia; vno momen to, 6c in punito et-
fcihnuÎuuin confequatur, qnu çod&nq cxifbt , nce
vilutn tcmptïS rL’üiiqtiaEiii' tdoneucnforniandis oppo·
fitionibui poil idTquo conditio eutnlt* Idcôqut quo¬
rum inter eft intercedere, cugïtam Jebcnc, id aeddere
poiFcjVt per cand tti onis exiltcntiam ex dudantur mo-
tuento ( nifiinccrcedanr , atqueided inrctcedcre eos
die condicionis exiftencis Computctur, Lt. §,antiuî,D. C oportet^quod ni fad uni, excludi cos pa r c il per a ppr o-
quEndu de pcCUÈ. adtio ajmabetl.Sr quinquaginta dies
cxeuikrifitutuRort? pradixi, non cttriant/iib^ditip'
ne dato l.penult. D-de escuC eut. &c rempota ad itufi-
cata fa-denda data fub conditione damnatis non cm-
ranrgio. 1, i] ic jionobtulit, 5". Ii quis. IX de rc ind.
*? Quod in conflit urroiic quoque ierui tutum fub con¬
di rio ne Ang. Sc Caft. 1. lcruicuteç ipfo quidem* D, de
feruÈt-Eradunt.
hxqtubtisplannm fit, non ante indpercpr^firi-
ptiiniu.ni tempos a in Cûniradtibus conditi üoali bus,
quàm condidoextiterir. Sedca iuris cheoremata ne
p r i eu c ntun i . A b ud acd dit, cü m inter con rraili ! m ï &
cettific-itioricÉii , fonnata eftoppoficio , nam rutn in-
icrmptio fit, tta vt criaiu li caillât conditio ,ορρο fi do
in cc i:]i o fî ta impediar appropriment i cftedum , & re-
rroadtioncm adtempus eontradlusinhibcai, vt me¬
dium inhabile per quod fieu non poteft aliquis rrntsii-
tudn aliquod extremorum L quiftlla. D. deferuit.
iuilaco. pracd.& quod vulgb Doiiîot, notancJ. Pom¬
ponius. V -quai Jun-D. de acquir, polh vbt Raph.Ciun,
6c Iaf- Ergo impedit approprimeüttififtOppci [î do m
cafu cxifientis conditioÊiis , non mious qtum ir. fim*
incaute foro accipiantur , magnopere vjdendum eft, D pfici ter puro, qua; iinori interpoiuacit . per exiilcn-
& facilis Eapius nondum per expersm enta durans- In
rionariontbiis quïin pruriens non valent, iedmutre
confirma nrur*vr inter virum & vxorem, inter par rem
δί filium in poceilate, dominium à die mortis dumta¬
xat transfer ri nutant Li-G-dc inoff. do nati 6cl. dona¬
tiones* C*dr donat- inter. vir.&vxor. loan.Eap.l.fra-
tcc i fiat rc. § -quatis t u tn n um. 7 i.C.tlc cond .indeb. e r-
go idem in v fu capiendi cnndirionc.ncnifi ab eo tem¬
pore incipiar. Idem Eirt.l.fub coditionc·. D. dcfoSut.
Cùin de appraptimetisi quaeritur in torum lie baben-
dum; Ex cdntraâu quamlibet condidonali , fi modo ^
poficJfici tradi ta fi t , fil ic. condi ttonabrer, quod indu¬
bio pr diurni ru r ,;'vr di ï LiriUî/iluc qtLod maius dtpurc,
conditione cxiftrnte contradi uni purificari,£capprD-
primentuio confirmari , fi ροΐΐΐΕΓοτ bannsitientomm,
ic certi ficui on is temp otc in pûÎTeJlîoo e f net ί t- N .no
fequuto condinonis euentu, heuti tituli^ita pplfti-
fioniî cb'eûusrciroïrshimr rcflcdlitor ad tempus
oontraftus , perinde ac fi conditio tiündüatn tfietap-
pofita,Si contraibas ab initio purus fudlet. 1. oecdli-
ribr g. quod Ei pendcnrc. D. de peric* commod, tei
vend, 1 vir, vbi Aog, Si Atvx.D.de vulgar.Si pupib L
filiusfam.vbi Bart, D. devetb. oblig.Ll. f.ii quoque.
D.dc collui L qitre legata. D. derc|>iur. Liub condi¬
tione. D, defontt. fiquideln de poicfb ritus condi uo
non eîb, uam cas pro impletis haben^oinj tépus cxc-
queodi pt.rteriii, qua: Philibertius Brnfcllitis homo
perquàm bene veriiirus in iure . fufius pcrfequimr tn
libello quem de condi tiom bas eruditi- feri pfit , l)b. i.
Mam in omni condition ali comiiiflu; , exiftente con¬
ditione rctiip u s co j 1 rradt us,non v er b c x iltc π cis condi*
rienis at tenditur , d. 1, quae Legata I. fifiliusf. D.dcrc
iuiU.non omne. J.n D.iotL tit. Ita fityit licet reguli-
riamccmdicicuiiSj icbiumitu en tor um fblcinni-ipcrJL-
cttut rippraprimentum ex dominij Etauiliirionbfv ce¬
teris foleiTihibiis.
Nec obftani qu.Tde condiuonibus fiilpcnfiuis di- ii
simus, quibus impediri dominij tranfiaiioncm dotriti'
mus, atque etiam esctrirmm, itave carriuf pnyferi^-
ptionum inhibeatur , cx iegnlanon valenti agere &rc.
in qtia diiudacatio.ne plcriquc falluntur, t]uo ad extra¬
neos quidem,. Kamcanrractus. Sc fi ccidsEtomles imi
ex conuerione parti um inter ic, tdeoqntct ccmdicio-
num euentu diiudkari debeant, ejuoad esmhcos ta¬
men pro puris hibemb fimt, J luo i lege, fine ab con-
Trfrmonc adboo es habeant, & ius incetcedendi -, h lcf-
ge habent, quibus ex conrradku. inter duettf initu ,re-
ttadlus i us competi ci ab coutmione habent, qui quid,
dati fictive fibi ftipulati fimr,c-a de rc de qua contradi t-
tur inter emptorem, dc venditorem. Atque biomn^
intercedere omnino debent centrai! ui quali bet cou-
ditiuri Ai,fi quid risprseindlicsi pei' dominij tranilario*
nem gignitur, i dque prsefimti die inter tpUl b,inm'm&·
ra, nec expedhfft debenr eius ccmtlirloiuseilriMum,
qux fotos contrai tentes tefpidt, inter ic, Ii rr.odo tr.i-
F ditio fa£ta proponi rur. Ita fitvtvna Ipongii ilctcrga-
titroJtmia.qus de conditionibus ίοΓρΐΐιίΐιΐι'ί diximus,
fk de impotentia agendi impediente prxfcnpnonts
inici um, quia porefl-is agent! : π on tn b ni tu r excernis à
fAchocoittrabennuoi J de èque1· nullum fibilocuniivË-
dicat reguli non vsleiiii a^erci qtini iuta eorum in
prompm fune, nec vllum e uctictT tn fcxpcdtajar , rbec ab
cx ifiem ta condicionis inter duos fN:nr.1enMj.tnhmjn-
tn r. t>uatc ccmdndimus concradu vctidirioms ititer
dn π s i ns.ro, & crad i ca pofTdfi one , e i Lam fi conToicbuï
rritflPKr -ii miilC \.Ί iiilln i iTi 1Γ«ηι>ΝΓ ΤΓΪ*Πγ“
fub codicionccoiait, imauis Mafisbam venerit, veo-
KK fiij
oji Des Appropriantes , Art. C C L X V.
diiotinonanreaà Wicaudum aûioAemcompew- A
rejcmaïu conditio déftecrit, kdcùm defra-nr ptott-
mis competere, qux tl i'uo tempore non mtc mx eut,
id eft, intra quadrarintft saine* praifaiptionem piTh-
ciilh tcmpoïc clÙus initium à dcfcitn «Bditioms
complice rur- N.mi hoccaÙLjdefteosnrüttu^miilU-
r0 aüt p l:, t i lis ad minium r edafto , v ic« tftona p en-
pdo* itqkimdecetmana iiüftrâ locum battre non
J,0lTtti qQunjjlU ralis line tituïo çnrrix , hic autan n-
iiitusnon eft prôpwï dcficicmiàm conditknm. fcditi
rorum non iuMftifc Qüprf fi txiftiï, coniraitus fuum . . L tlJU
fgriinifeffc'ftum, & rerrû-ftgit à die, qao faftiisdL g Icmrn-imwru entre. Qnamobrem rfhcùur, ^
ilt LifiLun 'conditionis , no minus iuum çflàihjftj r
teÎïftpqünirL danûiiÎLtinjfv'tdbumuE) & Ç}· foSyj?5
ni| fui’· i en Γιο h c i mpeditur ϋάΐϊοηα m ÿ sett i ri,,, ^ [
fine paileiltone non transfertur d J. traditiu^T
Idcôquc foins c ont ta tin s per fe,iïüUe(l Luflü '*
tercedcndijticc ideo a^cre quauit retrahentis
non valentibus min curri t pradedprio. Qu^ j
polTefliomi traditio accédât, criam fi conditinLinli "■' ,
& jpÎâ i cxiftcntc conditione retro domini uir, con1 ^
mâtur, atque erumpienum ipproprime^tiiris· fifo.
po ciBo co i vil ôorlah s fi c f pro litre retractus ira-a^ Ji
cporrctL·^ remplis côfangiiihciscuirwc, uÊo<(uJci^
Scd tamfP quoad extraneos j qui iüü m rc ha eut, luec
conHns o h fi Maibliaiu tiiiiiï veuent, non t-ft fufpetiLi-
hj t nec eorum aiHones [udpendic, Si nquod iusha-
hencpeotinusà rendit! one po ' Wioni s iJhd exercere,
5c asiones înriridcre debeiUtptrre, A pr.' testai die 3îiu
i r* ban ni me nca. Si ee.rtifiiatiimem,alioqaJ eucnience
conditione pur^ excliidnutut , vf rftqflu eonii'actus
confiimituro, A perfeftisi h Vit mnitms, fedçôditioiir
iéfkitnçc cornue tSatlus . neeexeo îræfatibi pardi,
iiucadu d'us cour rahenr. s T Ls a l-:w1u cri as extraneos,
euodBarc, ImoL&«Tcnrr,niuPT,Liw™raltter.D-de r dtulo quamliber q.bndi
vftienp. Quod du m dicimus, mrçiligi volumus de co- ^ Namque i!h j»t equam ïnerms ratio fü,ejuc.ddrr>
dirtonihu'i , mise fiibftantir cnutiatluiim apponito-
rur . SciiieodemisufttaiiirtiHoiiersi impediunc „ nam
quï^aut siatatalibilSiim: accidi' ruais bus contra iiutun.
finit appoJîtx* fnbftantiam, A cofiÎenÎïiîn non impe¬
diunt, de quorum diftcrcrirta Jpcus cft Lpn diau D. de
cohtrnh empt, AngcLlarè. i imgmrimn.$> adeo.D.
de pa£t. Non currunt igtnir pricicriptiones in contra-
diahu sanie condidonisdefecl uni f cèm condiciones
iu'.dtanmm,id eft , cofemfuni impediunt. Exquoap*
parer magno nuper crrorc dtâas à qnibtddam femen HH ^
rias, nüL ciïm exconttadiii conditi un a! iretradlus pc- Eet inftrumcntam , S: mwensm a’mafhi.driirj·
rctàm' r &a£ttirfeio'1itewiiiKdcmnec tccipiendus ci uni ab cofuerudinc dtrtur^io reirafta^pit'
diceterur, putabam retrahendi rem pus non ante cut-
rese rerrahoiii, qtiim conditio appoiiiainconttailu.
venditoris , & emptori» esridÎTtt T quaimoüt tradiïR
pollèiTïo prTfupponeretur inali fdlscet pcrcepraTi-
raq. fcfttendaea de te. ^ l. piof to. qiS. ά Col. Cuntri
L: 4, annus cft.D^l^cnd. au'ï. de pc eu!, annal, vbi Se
/,1b. quorum errorem B.oê'ri j îgnei & Sanfoius iuds-
csa ariiuoorc*
ij Qu. t fenremiâ too cafu vrra cft T curri-fdlicei· non
cit tradica poiFriTio , nc,c eium eocafyrempus vllmn
dudun tur ptr es iiten t i sm c o nd kl ojilî^u··
adu cuit contrait ni i &iolcmtiihuj , fie ornoem mret,
cedendi locom daudic. QiioHr, vr pofTdïcBijjw·
tr:id ii.x & fub con J ni ont [fadirr , d ata icrdir!:.^
esifltnTiaj pares dniii pLstcin^preiitppoÎJiis ti-mrtutses,
lis, vnufquc edus tantum dmerfus victcri dthrat ρρΓ
feiboms non tradi et , in qoo tempora intercdij-jü
n on currant , cùrri m p r ion hus przfaipdo aji^ ü
ditionali.
Nattiqut Ülâ pcrqi
guhnon valcntiagcre, ouponum proptcrcocdiiiü-
iiunn pcndfirmm, quar prïip icuc faliararioffl,
fui poti-fL adaptari . quia trfi contractus eoacitiosiu
in t ci c ontrahen tes ab a mds t iorse p endcc , mrn kiiir
inter k cairtên ius rctiahendi, & condictioci (hliro,
qtiæ retraiïurocompertïj eondinonalis pou til- Sf
pratienri dicoompetit, tk cKcrcetur3& Viilrtreuifimî
agere. Quart de .attui n c retrahe π te p il ratsd ailiainn
rctrahendani 3 aut id i us quod coudm oadt tll, ai:
infertur , etm tmtr cas tantum inttïlu.qiiinaiaip·
curritcxcrantisinterc: ledi» per rtguilam negâcîuam, E fircordiuii
ri uni v tui at , d iutr Ιΐ s fdl ice t caulis, V nJt pepim
impeiii Æiguiturde jtetionead; rcrraâûîâtqin^
jnttndi nonpoflic , ideôquc nec p f t { c ri pu t· ; u rt treP
quia ea quae per rertailuni pc ticut s condit: en Jitiif.
Nam aôtio ad rerractum puri effe non deJitp/tü·
quod peti ru t pond suonale eft, iéd i d ru.Le tiarrnupt*
qua te qu ί rfi m η u e eft re n abitur, p uruiiij ί: ρΰη®ϋ4
ton di n omit, fi raie eih Sed rerraétns. sitio πι^γπϊ1
do ÎLifprndkurjâb eomrc .quodpetinplai ικΡΠΜ
pendet nec (it cordi lignai is, et fi peft caiTi^cTdo^
n eldvcl um,i ilud iu s q uod rsraHi^t
/i·· Λνπ 'jib , feJ txpeftare· dcbmi ο.·η dicionis eucn-
ro 1 & pofidîlonisirndinoncm Si uir ne ipfi quidem
ve n hfjri, oim BaU. tradat 1. fioratiiium C. de £ dii.
a£t . p:c n dent "' condi π onc contraditi s n oit po lTe redhi -
bitoriamincendi , quia vbi non rltob ligatio > ibi nec
rclnhmo e*Te p ore [V, vbi habitus non licence priuaiio-
m-tut dici poife,
Sei enim c-tn pôfltfGo tradi ra eft excontraftii
comi i nonali, (me putdj fiucfub coud st mne accidi t,vc
omnmo exrranei intercedere dçbeant inita tempora
a,pp: ij primt iitomm, quia fic demunium rali cafu rran^
m em prqr· · m . & m anu s mû tattif , A: rerroaiti o fit F ilii s fa os non Etcere s tam eu c omra putam
9\
iir ^ ....
ad t rm pus contractus pe r exi ften i iam condi r io n ts , iti
vi ii tctrabensrali comniflu condicionali non inter¬
cedar intra tetnp a s ccrn fi Cati o ni s. omnino reppicd lis
non Ht, ficica ex contractu, condii ion ali prarferiprio
currat, propter traditionem poi^ifEonis, A certinc.-t-
tioneiïq quod tandem Tiraq. côcludit,kd breuiter A
tam raptim svr ni ftd ulo.expé damr# 5 n cclii ci vix qn eat
d.§,t.glof.io, num.^A?,t,gioCi.ntim,iS^ v led
tamen ei non a V entier in eo , quod ait , fi pofftfPp fit
çouditiûnaîkei tradita , interitu prtcfcripnoncm πολ
cod inouï m i i: i n l exp e dter .neci n utile c ft ictrahenSj
ius etiam, ilib cOHd irione, ai :en am u vml iurdo|! ^
trahere, quia noli cilionis qiiamtcadiram pudiifj*
nimus, non minima commoda (but, A (I pttf- ::i-?
pr< >pu n tnir, con ditio fu fj >e n fus i n rifobnW^11^
fertur, vude intérim netïâhfi ïsdtfruiïas.
nonipfo i ure cootracl usT& nuilraminoi eolleitl^s'
ioluatur, Π ad a£him f.iCli , & tradi rionempt^^
eftj quam u is eo i.m in pa d o Eegii ώ irutiitTori^ , r- ^
icâtibnis in diem,ipfo i ure cx conditionis Ntshj^jF
fului com radium vdint , id toque ralciempt0^·
a u i_rb iiu : i i *i c s i rf llj l j i ^ ■■ ■ ιοί·,· j >-· ■■
puti funt , 6c fub conditione rrfnliuintur j ■
enim Fmdus fiios facere , quodTMq. pcrfcqt·" ..
retrait, conucnr. j. Quapropter pureccn· ^
actionem liâbcr ad rctraliendum iuscoiidpiun. >·, ^
vti 1 irèï eam intendi r , & fr pé m agn o fu ο n iu- ' ^
bono. Cum ergo in poccfhrc habeat «m
corrLiLint bunia menta ûmniâ, ejcrc^ulaup .
Slgprr, fumpcii .ex q ua vcJu o r,rt pcilancon^n ^
srk re rr.i bend L eu e l li m ,q nod quam iamirn Kl. Q;
ilis ad lenium. Addimus verb ex multorum c J
pf j Des Approprianccs, Art.CCLXV. pjq,
polTè pos qui. iuraedditionalii habeant, aitionc-S filas ^ a J ftihilicnda domini a*& aequi cctinm fccumatcsre-
ijircnderc μώ fais conditionibus, hoc eft,Yt aliquid, Se pétri fuit, nce aliter confirmari poifinr, qur1 *’-«
«t— — -J - - ' :- tiiOninibiiS quorum ÎnUTcitmiJod f ή iofcr
nam eiaoci-
quorum intereft, qubd in foicmn ibus fir,
non minus iiirexcft acquirciîtimn intarcondiiitinalia
Ktemociim, qa$quandomnqtiE: metuenda tînt co-
gnoieere.quam qu.üiib« puta, vc ta, vendit oribus , £t
au&einbus inter ceifio Opportune1 den undetur, fohv-
tio tempeftiuirecufctoc* denique vt fibi acquîtes fuc-
,t 4 . . CUtfrit, Quarracicr* vr per ie parer, icaincmraoibreib
ilis quod petitur rcfoiubde . fediusper quod petitur, Itaque vuli·. remedii frequraffiinus vins foro ; Inrer-
id en, rerra&as, non eftrefolubjlis (ubfbmcia *fedef- dumciim puer aliquis , irtoffidofas d g nationes <kd;s
fc&u,fi forEC conditio non exiftac rei retraita·. filius, aut h rres fururus inter ecdut.vr quadoque mor-
bTce proçertJs:iccipiConucnÊrdodlorum,kutôriasf ΰ tuo donatore fin optignindae donationis lâiuum libi
n puTieriptionctti non putanr currere , antccoiidi- fir, nunc agere non vatenti* adhuc viuo cuius res ift. Id
cuodconucLiit* de fur, fidtve, cum condicio rariterir,
idque puC-'jdt prodenti initantia ,, de quo Bart. Raptu
Cum, Arer. 1. lecta. D. fi cercvp.ee, bait.UjiceprsE.mcin.
$Ac exerpt Arcc.Lcum sta D.dc v*rb«£ib%aCrQupd,
(t ita i ura candi rion.-J ia quoad eo π icquurio n c fufpeEi-
fafunt, quoad adiones non funt*in hae i pia retractas
aÎlîone.quod ante iudicau-it Papa decif.ij7. Eft igitur
qui pradcnptmncm non p
tiiirus cu rutum iri retracta , quia coram Fundamenti
aperte fubrutmruLjdc regula sion valeri agere, di clliu,
iddicuur * c jure Ramum : lcd banni menta nuik ptr-
fupponunr,&: pollcliiouis traditionem nullam, qua.· fi
inter umere , nec conL.uiguinci intercedere , omnino
excludi eos contingit. Addo vero ad hanc iejiïenuim
magni ponderis rationem , quod iï connu gac contra-
dum fub conditione mccE duos celebratius cui et ta¬
li contraito r radi rio fh£fca cft , tam porcit es raSi ci tui o
aduerfus extraneos quofcumque praeferibere , quàsn G
cx cocradhi quamlibet parentes, notando jL,G alienam,
ij D de mori. cauCdunar.l, qui alienam cod. tsr.Liiaiic’
narn.D, fol .matri. Do natio canGi mortis etiam «adi¬
tione fcquura reuodibilis eft-, fi denator fil petites Jir*
& tamen qui cx tali titulo pod cilionem apprxhende-
r i t iContr ü q u o fcn nq nc extraneo s pcçfcribft , vbic apLt k
& appropriât: a qui leges plane id crm firmant t quod
inccdiximas^ürtrL-aâLss qui rrfpçâu. contrahentium
condifionalcs dicant u i', teÉpeâu extrasieomai quoad
prælcriptiones pro puris h ah eri. Nam n cales cirent,
reCprdtu extrineorum , non m jutis adacrFas eos pric-
feribi poffetiquamsduerfusipiam donatorem, con¬
tra quem pE*îcripdo non procedi rjproptcr naturam
âdus.
Amplias etiam dicOidi iure dcfmdo.omnes omni¬
no quorum incereft, e nam Ii sdbonW mere conditio-
balcihabeanrjOmen nid oanni menus acqusremium
inccrcedanijOiTitirs sque iuribus fuis excludi, quia crLi
de eo quod i n conditi one eft ngere nequeant pr^ien-
ddie, ance euencum conditionis , tamen plegiamcnta
(vrbiquamLic} coaicruatona mrédexe polliinc,. & ile-
bent, dioqui excluduntur. Quare in plegumenconnn
nuncagccenoq v
quo d , ΐΐ i n cridi s quoque , & fa bl lallari o ni bos acci¬
dit, quibus omnino i uu-rcedere creditores quantum-
libet condirionales debent* ns faciant, excSuduntatidc
ϋ nondum atlioncs habent pararàs. id asc certidima
forircgLilajauddoritarcmeiinTi à iure habet, quando
difetreinhoc aijdtionum cafu intercedi oportere ab
creditoribus condi ci onali bus ceti fu e re , in induiidtio
Raph. Cum.Iaf- Pertus Bcfuciiis , Hieronymus Tor¬
tus, ClitLilophoms Gafblloneus, 1. ilira iVipuLirui.
IbpularuSd D,dc verb.ohlig. C.ird. Corti in me-
morialibus verb. ÎlarUrovçÎ decreto, Qjjodii non fit,
creditores excluduntur* vrinlidioll, anc négligentes
Ce lupini.
Vnde vera illa lenten tia* quE ture iradicur, ifcntrn* ^
lia qnamiibec condicionali apptUaduna, infra tempus
ap pelliti îoni bus ptafilitucum, non expedita coitdi-
tnjne l.i. ^.biduum. D.quind.appeL fit, quem cafum
non rcctè Barc. Jpeciilcm puut*e[uodTiraq. norauir*
Scego probo.
Ex quibus , plane faliarrt apparer ciTc femcntiairt* 17
quarius retta^ns . & aitionis inttn tands tempora
D v ah à die conditi 0 1 iis exdb-Tin s, au c deficienti s aurc-
rei,cùjn exhiscoaRet, poflèilîonc tradira ab co die
currere* & intendi oportere , vtcacrt'tas aiftioncs om¬
nes. Sed nec ilia quidem vera iure: quidem noftro quE
tam magnos auiWes babet.qun rrrub turifi res per fi-
descominiiliim alicui conditioiialircrreiicia fie . li.pé-
dente Conditione ab harcedi? abenetur , ïk quandoque
poft condicio ex ri tenerem non prab’erïbi iiduerfus fi¬
dei commi liari] actionem, quia ante conditionis exi-
ftenciam agere non potiierirjdedque ptaricnptEO
currere cx regula nem valenti &c Nam prit· ûippo fin
diuifinne, qUardam conlbtucbat vetus confuetudo , j; harredis poffeirione. vel legali ex motibus, vel cx fait ς>
jiwi rijatraitni ptf. id cft , rem in eadem c*ufa manere*
quç nimCConibruatoLia pragmatici appellantTqaibus
dati, fieri ve ni! peteretur , in pnricns quidem , féd ac
approprimrncoruiu folemnu quandocunqur aitio-
res intentatorum prohiberent, vique faluæ de re qn-E
inconitadum dctfu ita erat, .titiones1 elfenc , vcluo fi
cùm lis de re certa , aut prjtdibpmdtat , t-a pendente
lite vtnetit, vtilc. remedium eft ralii imerceilionis , ne
re poÎterius éx lice gdiudicata i n terccfibri , i pie inté¬
rim appropnmcncis excludatur qusç omne luigsum
sblorbent clunn c* quod ante de vitiis petfutialibus
appr.thenliuo* emptor ex fuo conttadlu fequutapof-
feluoae hannimcnris* & c.rtcns ib temn ibus pleni lll-
TTiim fecorinrem coniequetur cit.regÎ Ju fhfyi & quia
ex iure qiuEiilibet conditicmab intercedere*, & oppo-
fittortem fbtrnsffitHebmt. Et tamen iftqeft rurifeon-
fultomm virlgica feuEccia ex tex J.fiu <5, fin autem aua-
πει r. C communiade lcjgat. vbi Caft, late Corrucortfi
JC4.V0! 4 ad fin & cotil.r 17.3, vol. laf.&Mlql 1. §. fi
vît vxori. D. de acq . pn L DaTd. c on f. ; rt. v oJr Baft ■ Bald.
An g. Rap h. Cum, A Ls. A rei, Tnfl. fiaulégetim D, de
legat, r. diqnosSoci nux allegat confi 7ifbb.i. Non
notaninius vr c li m mit it as tes fuas di fbithi t, cm p cor F fuite igitur utri s ci nili s tbeorc mata , pro certo lu re fo-
folemnia pcragif*Yi0r intercedit ejulata dedoooj iu¬
re, quod cx dic concubitus fibt ouï litum cft in bonis
mariti, nec tamen ance peti pprm.quàm monito ma¬
rito, Icd fiiurrrim c.mieric, appropnmitum ptodmis
perfici contingeLj&: ipfam excludi quannunlibec age¬
re non valentem, de quo nos aitital^ Dcsilqac c.t
teccpci fima prailica (vt loquuntur) in iutibus con-
fccaaniiis, de quibus adhuc concroaerfia non eR* aut
incena fpc.ù'ih Ac fieri ratio ipfit de communibus in-
itUigcmiii fumpea Joruit * quia cimiappropriincnta
tum ingredi entibus accipienda omnia , fed diligenter
à peritis inquirendum , quid fini pareto cum his con-
ucni.ir.qnni aduerferm·, tic auifboritas £dlar.
M agi s verb irridendi eorum i u.d ida, qui nuper H e - i?
be & Mercurio ledi indices cmfi-bantin vendirieme
Facta cum padio rcuendendl, non arLte cOnfarigiiiqeis'
retractus tempus currere, quim condido defeci iTec,
& res redempta non cibet, qnx plané c.rcicas eittn fo¬
ie, ciVm de conrradlu condi ticmnli, id cft calas fu ^la¬
cii m conditione pon itur * argiui nt sd c on rradfch haud
ΓίΛ*. 'Π ν·
ϊγ.ι ί ? .·; vw» .
9SS
Des Appropriances. Art.CCLX V.
dubii putum , felfiib condition* rdbluMm , cùm A ^ fenemfi cxüte .aut ille-dk
ilt .ta^roifaH.lta.u. De corJm.mjhl.os por^l**. Marner fim fotcftd^
c ' m !- , ,-v î . . .„-Λ ii i .iri Hier leu nendum, ni ffifrmradLu uifems^uc Çpaiawm. &
iccraiis.rmuuHi^n ^ ^-- -
itieuihm olknJ.muS dnwnggn
traloitreklcûniwewraotowe··"' ■njilcIUH’io-
ui-jn-'.'Mm «du'li , & roopo» ' ·Π-“»Λ. <*"“ * ”
Lii «BBb. ■ n« ' 'p«!"··· ci',lJ,r'"1,ls î*mum·
ûiii.'icomrachi,-.4ii'J:l^L-xiriu1iil5,Pl'0J'ult>^,?^1:1I:ilr’
ipctmolmm imcrdlè. vmno c»r.ta«. hWhm«
j^ù^unomno ,»t.v«orclol.,nnh.. Calchc
repeti ,& inet Ifitp cbnüwiir. Ex emm cutrattuî hic iub
„ \xa r e u n Ji ti olH'ïc nvnd e u J i per fè pttiu* eit , &
dmnem fixaiu perifitîoftemliabec , t ofiitbim*omnçs
cîîl ctü s g i· n - t ai 3 quos ctmtmft us p u ru·:. , liur quoad
en urr.ihimrcs/me quoad i sir.-niO^adqui'Ji mi dette
nir es ccrn tirai tu duorum pn juc tJiim etmdipfi appo¬
nitur fobftâmi* , qtmr eftVctimi eiusnüniufpciidti'i
lcd rtiblucioni ditmtàJsat',,; ïikucjue iota rcuendittom
condirionc cft s i pfâ v ttidicio no n c il. Quate çrnpror
intérim re ftiunit, & fiu&un itui? tarir , née refiimir»
imo £c vendre pàttrft, vt pLmè 4<>it)U&Uü& fi fiib ra·
demlegereuendendi, quin ncc pilum reuendendi
■■* îpiç i luc rcCûluk côrtaâum. îed hu^um hominis cri-
m conj.Tj.dlu infenis^uc Îtparacim.iccünC.Wj
di LieriU τίΓρ e cübtts , e n nrr abêti num Le j | jCn ,
timorum. Contrahentibus auidemcoittijfiwô
in Concraûtijqiii banni mfj it ullum appropiisti^r^
noccrc porcllj. tpic enim contrsrfiite'taatfeijijjj^
aux upproprLjiietitmH-frjnpùo dl·,
pi'ivÎcnp ti ontbiis* Seal h fejtaratint&CBnicaitii gj"
inttTUaUû idcomiencrir , ica ytiiurfeen^ji^j
püilit did, magna ratio fdric , vi imereedi délits &
oppolmo forait an ab venditqre j, yeluet^^M
ftccur. Magna vis e fl âpp ioprimtîitDTüm , fc4
«iam fi incerce (Tu ni itou fit, piiru comimbs
h ere i &qtibd conacneritprafciri, quia
cci im (-s ijircrnalki Éadï^rdpechï ConTiattijtbi^^
tie»U-r ei méfie : quodagitT iraq. in recr, conamt
i* x. gbf.i. ^ renia & 4. f. quoad
iv:r.,&: qüi alitée FacLc.jnr.l.L- noc-rflbüLCii^
cft tadlumi& v ici ΰ li ρ o il ê iTi o eon tralegcns cjoskiec!
tium apprafiacnii, Idtôqiie valtrctKiri d-kishp-
pcopriinctLim, ex his .quae diximus antcesl mimi, it.
tlrudlus & l.t»ec ex vera C.df nCqmc.pci.&H^ij.
ipivj i m c te l '-1 niix cott-iu um . 1 >.·α r.c uj.h ιιυιχ.ιιιι* Lw-1 ^ . . . . s τ , v ^ ■ un·
iit fimilt nr artum tradiiioni, id cft rettadiiionem, C yuLidone. D- eod« Quiud uxtrantosii nkscotiu^
’ .i,rV. -fr 1 n i.ân lt»uts CLuomiiTori*. tioiiescoilffatlui mittbt, nihil periculi in eti cft, ouis
r git, o. ]inrm::rniuautui.irîwxM.vin, imnniuuui.m.i-1
1 ' i n qu?h ns omni h u h di fifri a p.i du legis £ uitJtnfil ort-.tj,
ik adicdionis in diem, quot ipi'o iuft' rcfckere ira dü-
mrjit.i vtirudus. talis «iipnuis non h.iMj.quodTir.v
queb traifat in rrnttifc. conu. iongidiSpuiaiiDuc &
valde vttli. f i* gl"f. uu o> & i. verbo Jenatpnfi-
rr\ numer’;. Quarc grandi errote argui mr de contra-
dl u Γιιΐ'ρ en io côdition e, qmrcunknjum adimit aflui,
me ante rwemûm vius , Eibligiiooncm » an adtioiiem
Et ner at, ad ctyitiadum purum, Aomm cïpiric per*
fcduivi tcquntapollcilkin« vnde txr. vi cim etiam in
ïïiçi-ç eondmoTialilms fiqmna polTvfiionc docturi-
_ - _ Ili u r rrr ia ovrlTMilî Ar i-m
tioiicsconrr.dufi infiuut, nihil periculi ia eti cft
cu m ipfo conttad u j ' rom n Igannir. Kim iiipp^
in bannutttims cumin e Dnimohiiori t i nci caa, vl·
niim,&ifaiidtm fircnn· fitcccirrndiTmlttciï
arricifii 169. fin kparacim efiet cauta coButria dt-rn
ingrediendo poiidîioncm,dc fiidlo raitirnappjnm-
fia coni r.iheni thus non rtoecret,qüûSCa coiWEi^inr:-
Ipicitj f$di extraneis obdlet Jequurp appvptqp»
pc- c regulatn 3 dst (λ <[yy ni 1 1 1 s 1 rcddci vru.
PflJtRfflDiit Hac cudanonc de poÎll'JÎifflEn nu;- ,'j
Li natibus in jwifonis aequi ven cinm , id quoMfl^tifc
Jfiçrë condinonaulms κ-quuia poisi-si.unc nutucri- JLL j "iL . . .
truis tempora opponendi . currere vetantis, & cos D ren dum, anctiubs, an vero naturalis ψοΜ«*ρ
i 1 ;.i . . lrb .ι,π«ιμ.· lo-i.i_ rrHl ιγρ ητΊΓ^’τι π μ i> ii; À* iinnranrtmerttiTOTM
m 13 Λ L '.Il I 1 I * ^ ' ’ [ ' ] ’ ■ 11 - . - ' 1 - »
appr np rime uns r.c Utdî , idc m multo magis iudic.m-
dum Lit in pu ris A hucipib rcutndendilcgevaldi pu-
f[1( qüÎXtn firnttutiim bugèlatc que t u t'tLir, Ί itaq. d,
Cît. de rertitcl. conu. glufib num. ïï-Îcuj. derct. II?,
il. t, qlo.io.q.9. nonaer.fi Molin.f î^gUif. y Porto ta-
leniXiuttaihrtti tondirionatem. non elle Lite Tiracp
doccr. d.fj.i. nunu?4. in conuenrion«jii|: boc
ipfci , du B.iib [en fit lib.de prarfoipt.i* parie icniæ
p.imsq.vlr. .
Minus ilubîtaiinnis eft sn coucracfcibE).s iub modo
Minus dubîtat in ni s eilsn contradibus fnb modo tenta·, procéderez' perher prçJcripiituiesvpiimi,#»
Conccptzquia talcs refpeftxiconditfcttuliii puri fime V. naturalem ad îtoc, ordinaram efiè , quoi! noitolu»
l v<u,rL· K hier frrif>fnra.D.de manumifi rcihm.iti- difletuimus , ffd nos ulleudirnuvin .ιρρΜΡ0*Λί!9|
I ChlüLUhL! WMWPUlUfli kilL Ί i i ••■J llUUUiyii |MJhiwi!UUU |W-
KÜ4te pnrfcriptiones s & approprimcnti^ixun-
iLir. HpncduhiiiLnonem exercuimus (iipttijiimb
dr< frffii ; nec vnaeftiun ciaiii. & foro fëlumE Üc-
Cilla vit juris, nemine ci u hum udipifri pofe^iiipu
narLU'alcut idc unis fit , c^uciswslto tnodo dicimt.irtei-
nem Jiurao adifufci poficllioncm polît·, r.il· rjm.xt-
poraliter ineredtarur fcnael , iugrcfiinn rvimcr: run
amnio pulle . mfi .dius carn nceupauvnt, "fi: rciinstK
ans muni redi pc tandae de! ponderi t. 5c‘^î',ι, 1 i'.uiline
tentar, procedere,^ perfici jucicripiiones robir.i:;
■ 1 1 ·τπ *>Λ . ι z.·' γμ* 1 Ci π ιτητη ; iï r . £ΐΤ1ΓΐΑ ΏΠ$Λ ^^
CûîlWtyl La^Lj ULd. Lai ig, .> 4 H. l^VLL II H. S.· VH·. ■ - ■ - - ** “ “ f B
Uibcrms.çi. hxç teriptura, D.de mmuxntil. fcftam.iti-
qpe ex his prodnus nafcinir aÛ ιό pr fiita Bturipne de
modo implendo Siibcno.f Luciui.D.de atm. legatA
iitilnh-garam. D,delcear.j,l.quihusdicbus,vhi Batt.
D. decond.de dem. Quote modus domini) rranfiatao-
ntm n un fut pendit, nec res , per noniniplemcümm
modu-endicanpoteib, fed condici l.fiextranoiS Lli
donaturus* D. ac cond.caufi data. Nonciiigitur dii-
bî tan . i mu , quin ex con t ratl Lbus fub modo appt 0 p ri -
mentum procédât, atitpbÜefiloni:: fub modo tradita,
qui a m n d us contrahentes dum taxat tefpiar , q η ο ά ii
extraneos quoque modus ccfpiéiat, cum lus aliqui a. F
Cp.nfernirexcomraitii. duoriun, nô eAneccIft exm-
neojcui relinqui tttrztttrrtbttituc quidquamfex modo
intercedere, quia comrailus banni tui’ , & promulga-
tur.ttim fu o modo, idcoque i pia cont tactus promul-
gatio, proco clu tdbuutiivinteiTunipic.
jo Dsl eo quoque qiucrere incidir,h noc modo conce¬
pta fit venditio, ueniii cx ^l ie. aut amm piaftcrico^ac-
quitendprotmilp.U L^itut bannlrc licerer , quod Cepi-
venditores Façiufit, cùm.tvdcniptîonern, [peranr n nec
alienationem pukm fieri intérim volunt , vel fi di-
diflrttiimu5.j, fed nos nileudimusiH appmpditiw^
vtcam qLi c rc qti iri, & ci U i bn 1 quae aiumo ,
qur corpore, &· naturali cert .-.neanir, alioqricahsij
mus ab Iit po iidvndi , potTefiioncm
naru r nie m * ci lï d etemi s > m .ui ι-ai apad talem, ΓΐΜ®^'
iltt juris cife rurfuin dtulem in utilem ΙΛ
ruralis adiungatut*
QJ I
POSSESSIONEM T E. A-
BtRE P Ο S S V W 7-
G^tp. S.
r:+jp lüiiprf iitgtyfu fi φ ttm flÜ|liUÎ |Ν^
jTfTrf.
f-ffftjpr vftirxforrf Jjüîsiii . ,
jjr«' ttitâ'Mtefifrjt, tràJi'rü .jk^i
£f j .( m ÿtfl wo rrera m*n .
PTiÇHfAtùr n·) ir pù trfl "·ΎΠ i lift ad trfiti'SitSi·
Exu Iki t o loco de qisn h c.tci' ba- s
qUJi’cnJtc/& ctlibus traiîsFcrândaj polMo^^^
pi7 Des Appropriances, Art. C C L X V. 958
(ftcalms \ qüi poflbRonci» ttadere pnfllnt. In quo fie a fenfuin pattiuirt, & rerum ifetiis rpofliuitibus y vr ç
habcmiuni,<Mfi tmditio peo fimpUei iidtu fadfci, & na-
rtjCx accipitur, OtïBiefi tradcrcpolîc , qui & natutalcs
aÎtus pernccrc polFuit,quqd notatur in J. poileffio nem
niipiltus, D. de scqüir. poÎIcf nos art ic* 4 £4 - Sed nos
}uc de o:aiitioi5« loquimur ad tÜâilm iitfiSj^iranf-.
ferind orturi do un j ii ο vum .au t π ra-fc ri hendi coLidirtû-
pes, adcumvium tradere pone eos omnes dicimus*
quibus de al] enare periml lu LTijVr regulariter omnibus
qui in rebus fuis iih-crum habent arbitrium L in rc
]iiainlat.i. C. de mandar, Namquibusîinrcceik-iiEÎii
conrta per procuratorem puteft aequh'i, £c appree-
hendi pollcillo perconftliütutb* nur ex lege cummi f-
foria. .
Sed & per ndjotîortim geltorcm peteft frqmitâ ta- T
ïificauonci-alroqui tien l.lt ego, D. de negot- gcibgio.
l.qmmihi.D.dc donaLvbi BAtr,&apoft.âdcum3BakL
l.i.Gdeacq.paftl _ .
Sed jd quidem intetligi debet foluto prêt io, miiÆ
aliud cum domino cottuetie rit T allé pmeutarot i man¬
daram £îr. Nam fidem de predo fia nvre procu titfoip
conceduntur, nrcdlc eft conféquehtia ncccihtna père Π hoc eft,ad tftdchti&m vendere lieq uit.es limplici qui-
nmii*quihus alienare non permittitur., ncc tradere ad
cun.de m fi nem alienandi p crmiiTiim cil, N 011 tgi tut
minati^, prodi gijiniani tradere pofiunr, π ce hi in qui¬
bus confenius no cadir^ad eos quidem efterius. Nam
Îimplex trad ici 0 per fe, de qua in L II rem tradi. D, de
■vero r obli g. hoc non imp or rat , i cd fimplex actus Fre
di eft. De quo laf. 1. is cui boni?* D. deverbû. obhg,
üultu t. vbidt Ang. Imol, Lud. Rom- Alex. tod. art.
Doit- d.3. polTeilloncrn pupillum & 1. pupillus. D* de
acq. rer. dorm
1 Îijmtic: pcocurafûtes inupbcitcrad negotii, C
coufticuci, id poifuiu * quia alienare nequeunt , ac ne.
omnium b-ûitorimi quidem , cum in procuratori bus
cum libera, aliud traditum ile , quia alienare polle di¬
cuntur tcx. in vendita* inii, derer, din ii. dfcl. pro cura¬
tor cm;& 1. procurator totorum. D.dc pro c urat. gbf..
AngcL & Fabi & f venditi. Ilarr J. procurator cui
generaliter·, atque id quidem itire. Namvibfqri nun¬
quam cuiquam taiirum permitti vidi* aut alicnand-
iiem:otinorum à quoquam faitam probari , virtute
cuiulquam libcrx, ni£j Ipcri-ilirer rei alienandae unii-
datum ofteHcicctir,:A; alio qui nimis pcxteuloÎLim lue ¬
rit, An vero in mdiuiduo enam rrquifamrtibSj, autj)
talis fundi, non ïmtncÈito dubitati poreilj ex elem, l.
gloil ve fbo nominarim de vita S: bûnefl·, dei’.uos Γαρ,
arr.jjiS.
\ Sed qui pncfftaicm alienandi habete tradendi quo¬
que poteitatens habere indicando» cJl, etiamJirtadi·
tionii mciirio m mandato iidta non fit> 1. fundi, vbi
Bart.D.dc vfucap. naua cum tradiao ad venditionem*
im alias alicmcioncs necclTariam coorequentiam lia-
beat, antecedence mand ato .id quoque m mdatuin vi¬
detur *quod non per polTc* fedpercog^fiteere tenerur
is qui mandat, l.qui proatratoccm bindebscam D, .
dcconAindeb, Aut, ^ Fely. c.i*vtlic. tiûtîComEÎti
Imol.Aleit.Iani.de pupillo. i, vir, D.dc op. nou.mmc
^lo.Ltioii eogendum.f.vlt.D. de pEotur. glo.c. tau fis
verbo poftiilataekt,de ele£l·. gloil c.olim. Abbas ikt.
de off.deteg. cum igitur tS'adLtiDconfcqticns fit ad vi-
ditionem l.i. & i. D . di aCl.ein p c on fcqtu r ur id quo¬
que mandatum videri, cù]Ti Si amplius cradirum iir,
talem obligare dominum poflc ad pecnam iacafij eut-
Διοηίϊ, cx promkilioneiua 3 ii ira caneri in ea regione
fit receptum , quod vulgo tmdusit L procurarorqui
pro e mit ione. D,de procur îc O Idtad . d sxie c cuif. [4^ -
•&r quus Tiraq. in couilituEO piirte j,· limic.Lj. & lindt.
314111^4- allegat.
4 Tanta autem vis tins mandati cft, ve etiam mottuti
■domino, trade re procurator poiïït, qui a ic il ccr ex J e-
ge j ic debito antecedentis ob ligat ionii; domini Facit,
d.bfufidij, &£ Bntct. & Doit U.f .&d Sl tiquis. D. dc
donat.
Ex quo feqi4itur,vt ]ion folum naturaliter rradere
pDdit.rcderiarn perc5fiàtutuna,cù;]n m modo traden¬
di nil interfit cuiufquam, de quo tamen magna ptignn.
t ft etudirci rnm,ap ud T i taq*d -lim it.i p & p&rf.i. :ηιιρ1.
ii.Siij. Sed apparet inant'Ju dic dubitatipnenvcon,-·
dettimflijridatOi.quod Barr .dixi t,dJ. tundi, Sc Ang.d.ÿ-
vendi et.
De comunâri ptTfcinnidcmiudiaumjquoddetie-
gotionimgefto.Ce Bart. d.l, qui mihi donatum. Ajx
item quifquam )lbi tradere pol Iit, ante t.raibmmus &£
Bair.l.i. D. de [li p. &r, d ifb hgtiir. Alciau Lqu odctmque
ftipubtor.D. de vfrLi.oblig.
QVIBVS TRADITIO FIERI PO-
ΤΙίΤ ΪΤ Λβ'ΐνΐΐ.ΐ*
Cap. $.
I TrâAitojitTtfttèp umni&M i pttfwt iqjKf rem
i Pftjnilt fait fi-
fuYifjo fliifl fc-fe/f. rfiiJ,
7'mJgt AiLpifit pMtfi. ibi fi.
5 FrtCHMrtr ρΐίβ ex gtntrtïi m&ifidte f>r*Tnf wlfM im
btntf.miibsts.
4 D iwfi&Ui* ÇT ffoCHTAIiTft .
pet 1 tttm t ta fit tlt J.
j ptf π Γξΐ I/vrti ft» ° ftff1 ■
d Libertm prt/vwaBi.
7 Scritmy it vjltim.
Regn]aritctpoJTc[!io omnibus his Ifadi pOîeftü qui i
acqmrere * & confcnrirc poiRinc aihii , & iunt entn-
mere iorum capaces* 3c animum 3 dipifccmiæ dus lia-
bent. Quamobrcm qui ijucllcdtu canent eam accipere
n on p 0 durit , qu ia vtdu π tatem n on b;tbcnt , qua: 1
eitttait.uiolt. iT.adipiicunur.D. deaeq.jpofhi.quotl
rnro, (fi il ftiriofo L fus qui. D. de acq.poil. l.n unquam
§. il i’cruuî.D.de vfticap, l.LuJto.i.eimi quieod.tit. pu- s
pilkis quidem fi non omnino ijicclleiSuçarec, A: ani¬
mum applicui e poccÉr ad Lu bi cilium per fes etiam bi
vt ilibus. adipiici porefti infans nequit, Lquamuss·. i. in¬
fans & §, pupillus, D.Jeacqu. polii InunHs illudi jpu-
tatio:an pupilloipft, an vero eiperntcçtêmacquiïiH
tur,quç tamen randiLt Alcs,vexatd.$,4dqbfc.icmir3vhi
Arbatt. Imol.Cum, CaiL nec qUfcquatnludianrtit in
re itiu[il],cxeOe[lqiiod ibriûlus poncflioncmadipiki
ntquitjqma iu dicto caret, d. <5- adtpifctmur , adepram
tamen ante furotciTi retinet in tutore L ii is quL D. de
ncq. polfeilione glofi d.^, adipi Icimur. Nani quin per
tutorem , Sc cutatortm pro pupill-u.cipiqmilLE nulla
p dubitatio eild-i^-pCcproCLirarorcin. D.dc ncq.polf L
1 donataruna.C.deacq-polU
Sed & per prociicatorem quoque quaritur L i.t pet i
procuEotorcm.C.dc acq.pol. Li.fpcr procuratorem,
D.eod.l.ii rem mihi, D-de viucap. etiam II matudattlirt
fpeciale non habeat, fed ^enerafr tantum, B-irr, L qni
inibi donatum, D.dc donat. Dfi Alex, Cum. Imul,
pet ptoCütatotcm , quin cifi mandatum non habear*
lequutajati habitatio nebquod Cafl.dixir.l. feruus cô-
latitik:· f, 1. D. de acq.poi'. ii inodo alieno iiomine Fa¬
ci at,gb, ii I . t, C.dc acq.ppf, Q.ui mtiam ignoranti, d. 1,
i.Ç.cod.fcd vfucapteridi conditio, & principi u iciemi
di?i5iuao ac quiriene d. !. 1 , G e od.vbi glpd. poiFtiiiS, b
p Des Appropmnees, Ai t. C C L V
ctfi poflAaâe 3£x\> pof.g!.d, s, iKinacqmrnnm & A
lit îpihmeit* dd.auu filial D- de«4-pP<‘ ^ «
bciifl&ialibuï non uoilL-t Imc ™daio ? proptcrca
quoi aipiiD. ftpt- importa F"™1 F«
incompaiifcrtlitatcm Ar ideu mandito opus dr.
4 Noti lôci de diiTcnlu prociti**orrsA' tudem^d^
per procuratorem 13m& LqdffiibUoi 4-
I C Lüd Et ferc rccfpTii icnra im.i (?ft polkabuncm os
.· irt^rionqacdpitfniiü diiiidic,ttL,niiIeùm malifiiu-vcr-
Γ-it ur i n re m;u id au , & « «« i ibi inralie ri n :don 1 1 n mm
auvem cvinrchtirinctradci«w,cpiudiu«ria.bi earifti-
nÎAtio poifdljonts» & dommq^ùm donumtnn nrmo
iimictae mtendat, mfi in almnuiansfcraij'pdÎir.inDnÉ
vtrô frt'pr itjiûitàm qui in aliù noutrauRewit L quoi
m eo, l l , D. J- c ac ψ ρό |Γ· ■ & 1 . qu i mi tu eod 4 k.hsfc vul-
güîa diicopEdcio, Lqui mihi donacum & d,§, per piû-
c Ltrntfl rem Se. &uy> d.Li -C. çod .
De dominio, quin per procuratorem qua-’ri poflic,
9$ o
nnîla dtibiurm, d.g. pet proctttacaciri) \bt A r i
vbi BaU.C. Jm-quas pafc »«. & l.pi^
iÎEortïmTC.deÎtcq.pür.QaL-d.Lqûiimhf ^
An per procuratorem reuocaumt, tradit · i
ψι mihi & L cum quis· $.t. D, de idut, davrln t '
t ïad etc p oJ 3 itjcp ioc □ videud i Bc bai. L*fj.|j 'u ,·^ " /f 13
fligir, v ·-·
SBd&pcï negoriomm gcForein
iio]:.c( quôd Bai'udrd.L qui-mihldoijaniat .
i ti p cî' i oi i ioco cimu im n s.
Per ] lïxrram perfonana lr i .C.de acq„ pojp & Lr,r
qtliü perforas.
Perknutm ncftmm,-aut bimahacpoirdluinl t
item acquiiitmis. D. JojLcq. po£ ^percatu -m
v i □ [iiirntti! m h ahertï u v. jS . ji lt cum d. 1, t.fij piT
chntn inonaitcrio.
Har ictc perlqrtr funt, quitus poiTrlUo cmdtj^pôi
quus acquiri poteiL
QVÆ LUS TRADL P O S S V N T.
C a r+ îOr
i o t nn'iA trAdtiimim rtiipTmt^ju i ncqut/îdmt m.
i fnfarptrth* rrtdt virt nr$»ei4ftt,
ία ttirMorAliViM x‘7wi aIi^uù tvrpQtitù tcqutrilttr.
5 * rti îlifffif tTAih pcf-tl ρφβη J latr ■
Flirt PM i.ndmifo ίΙΐπΜΐβπη ncyait Patio, lirtct.
a ^Γτ> rx yendiiwnr ! 'υμ hn ~ïtr!>ut(ju<id wri* Lth*, pu -
i(<là r dppnprtmcti u*m -
j ,.,'ίυ tx ids, vtn di trt) ixrfhif <n i lits fanât ,
Dtmmum Uratn tx uh cBturtrtit iMrjr/iriMf. U>id*
6 h en cUl/efn r rx vmdimnt r ψ4)ϊη m d J Urn .
7 CanfiTtHA ttù pri 1*1 £tntr*iU.
S /wfj wrfrMtr nmpot nfift àictrt fôftimt défi* J Îc^ki^
nmt Lie.
r> Îrütr pfitiitnt vfpdtfidv Àppupr/AtiÀi Landittimem
tTAniprri.
10 dtfnmt£trutt vrndmtc furti mem firfxndo
jVflJÎU
ÏI tntr mtt*d* icrftfcauptr rtldtiontm *d tlmd,
)ut> nvmtnt ptTisnrJinjrum. dvd.
Tirnli « ijj^rrerFrtîJwiw pvttftjpmfitATi ρσ ipprthm-
jiailrm JfttrticA m futidt md„
11 Peffeftvinti LDtifaifudi η αγιχ i ji 1 1 τίχ Vil* η ί .
Ftw'do y ru dt(t d ffiu ιικβηϊί-Μ , ^‘AmpUmÎm ftf-
fifîtt, ATI pvtitdtl AppTrpnmemnm.
Il n fjfrû ytndifv fingnixtunt pA rti» *n Apprxfitnjh fi F
ner/ffiria Lit.
Fr\Jifii?nrr Ad iifiiitrutff fmts rtdtgtni*, tLfd.
14, Ctrpùnun rripléX dftitjïe , CF ,.tn * wj ü J.o p rst fcft U jJ UfJt « S ,
ï£ U'tffàtii or, hw mm pti? h-rf utrlit , M ai ion _h man 1 ■ ir,
certes, &£ appartenances.
V ne m ai fu n > auidfign tfu rt >u ytndiUvxthttt, ihd.
\ζ Mtd:*tAri*fyitU'/t>rtûïCr y^ pATttîy
f Orrmes Oftimito rçs eradi ροίΠι n t ad e ifeil 11 m ap-
propniuicti-Uic vinc Apitmdi , quai mco ni mercium in-
derc polÎûnt, de poiïideri* dp.rre exclu d lui mt rcs
i acr.T, reÜginfe , do mmaoialcï Regn m , p u Li Kcæ , &c
qua.·: pollcniEfi eius gÈticfis lingulas pei'leqiîenrar,
propret impoflîbilfiutem aCijüÎficioni.ç & perpetuam
proh ibitiû ms caufatntdeniqa<otnjiift p^lluieri , qua;
divcruücm'i. de quo Alex. f inoertatn, num.^.D*
de acq.p'oR’.
i. De i si corporali bu s noce diximus vif c q nid em , &
ciFcnniiliLCT pollldcri non polie ^ iileoqnçncc· rradi. 1.
feiuiK:,$jiu:orpoi:jJiï.D.de acq.tL'r.doîn* qtiafi ραίΐι-
17 fondit o r *ftrà an yt»diii vidntur
t S J injpds ru M j 'undarum nm r/7 ntcrfftru
1 ÿ Quai Jppdldisÿae de terrer j » ttlligiinu
Fr sirdtDt t* ùrTtTmlfktnnu d fnijftpKcriidlti, dü,
iq ÇhAid yt rhs J t (fiigu ei rrii .
FetantriittCrtitn Apf'tÜAtu, tint.
iMftfdiSiû rm rf fli/· rÆbnidxfnt i<L "inîJiJrwi, il/j,
21 Qtud de AloIrTtdiiiÜ,
il ÿttiddiptdA^sff.
ig SitAifîArsa. *n yer,t.tHf.
1 4 FrtutîtFit Prt pr tpk vm (a m tnttua rrrpMn&Îàt
tn hu riéfiif rerarto pAri j fHÏarwFfl ppffrdadlminÜÈ
rflL;ltd<
15· P ij'7 1 1 m«# /Fd/rii/drti . f art ixmtî*s. ürit.
Fxuprrjii tpittifurfmt ί/üwj O*
inr. ίΐί/ftfj.
16 h >tf>* rate/ ή u ηβΐ t liait t.
funUittiiO rwftfitpofl f* fi? χτη mu
17 FrtUf mity j shAo arptut y msnem τη.
15 Tfjrtjdifd di m î ; n rtfdtciw vtwfil*
15 ΡαιΰΐΛζίΑ frpATitA à dûtfixtfii >
50 Fox dt leigneü ri e tyHiieiti*
Fox dTjbcyGanec. tbid.
λ-ΐίϊίί p offrira ni* adspiferndé jn
Fnt ,Εί'/ίΐ appr^funditfir pofrjïto tetmti & 1^
Frihrtifi· (Apt te iHrifthilis KM) j· r,thtpf* t/mdj ;^'’^rίll,
ibtJ*
lafeudti /un ptjjfifàec, ftd rtt rtwuwiww·
yj .ÀsStiiïr.Aru'cS uofi font Μεφ,ΠΧ . , .
j 4 Çtiümndi PojJ'rfirü tretU fur u mm rpifpï! '
trrm moïtmHtMttiint.
5 y kAh tx itîtiir pr x\m fs tirn CF}
JiTAiti rj fjr ApprifrimcD-turtf.
P dort tamen dicuntur, qua- nota fcft rraitario T>jr'^
fu b u i mu, fiç Canon i ft.n mm. A t ch , ï u j]iu. Ar.a
Franci, e.pr.xknmim Jetci-lib.uuS Idcoqut^
i m i erdiita ur o bis daucii r ,q ucid, A les- ΐ a b ^ auj J· .
].!.!>. de acq - po C Falfa tam çn eft fen ^ ,
dojninij irinluEK.mem in tabbiaî P^^vi^^y.C
requiri, 1. rradrti 011 ibus ume firiX-arpscr.
co mu ni n vtri u (, s ud. nam i u i p οίΓείΠο, uu [ b ,
kib 0 ad. tianflutiorteiri liominif exigitur, 3 <V L
uliquem actum corporalem apptopriabUit ^ ^
qiiaTLturj fic ;uuc docuiinus 3 aiit.pctccil^1^ τ ^
freq nenti lis rflr,. [eqmrtupatirurifl;* ei- g™· 1 ^
ρύι Des Appropriances, Art. C C L X V. p6z
quand. fif. vel priuat. & quos alios lacé Tiraquel- A tia caret fpecieveri, & fiplures oppugnent. Mon 6
lus congerit in retraft. §. i. glof.7. num. 12. & §.
(, glof. 1. num. 9. & in trait. conftituti ampliat. 3*.
P1
ienillimè Anehar. c. fine poifeilione de rcg. iur4|
6.
. An rei incertat tradi poifit, âucefle poflellio du¬
bitatio eife poteft , in qua iuris certa eft iententia par¬
tem cuiufquam rei incertam poifideri non polfc , fi
quidem ratione loci, & quotæ fntiul , & coniun&im
incerta fit , 1. locus, «Sel. 3. Jf. incertam. D.de acq.potfi
incerta eft ratione quotæ , quæ «Sc quota fit , id eft
eft igitur ad approprimentorum eftedum commo¬
da hæc venditio , vendo quicquid iuris habeo in ta¬
li fundo , quia poifideri nequit quod hoc modo ven¬
ditur , vt incertum. Ideôque nec approprimento
fubiici i quod fine poil'eilione non procedit, vtnec
præfcriptio vllâl. finepoifeifioile. D. de vfueap. Pro¬
inde vt hæc verafint in poifelfione, non eft proti¬
nus illatio facienda ad titulum. Nam titulus hoc mo¬
do conceptus , vendo quidquid iuris habeo in tali re
inutilis non eft, & valet, 1. quod fi nulla. D. de hæ-
quam partem in re faciat, &quæ in contradum de- red. vel ad. vend. glof. L emptor. D. de vluC. pro
ducatur , incertum eft. Incerta ratione loci, quae vbi 13 empt. Bart. Ang. Imol Caft. l.fi fic legatum. D.de le¬
gat. 1. Nam incerti emptio valet, & confiftit iure ,
fit non poteft digito demonftrari , quod accidit in
omni parte quæ cuiquam accidit pro indiuifo. !Nam
& fi fundus pro indiuifo communis oculis fubiici
poifit, tamen pars quæ pro indiuifo competit, non
poteft. Cum , nulla gleba, nullus ceipes , nullum ato -
mum, tuumeflè dicere poilis , ac ideo ne poflidere
quidem p olfis, id quod tam alienum, quam tuum iit.
1. Mseuius. §. duobus de legat. 2. Ergo cùmpolfcf-
iio iit localis xsltvkm , quod locum non tenet , pollide-
ri nequit. Sed adiiciendum eft , ii etiam incerta iit
nec quidquam incertius iadu tetis,l. Se quæ nondum
&1. fedquod adeas. D.de pignor. & vt hipotheca
incerti admittitur. Sed effedus talis coutradus pen¬
det alioqui datione , «Sc probatione iurium audoris,
quæ nifi probantur, inanis effedu fit contradus, «Se
iuris tantum remanet , cùm in re nil fit, quod «Se Ol-
dra. dixit conii 164. Incipit, vifo. Alex, conf 28. vo-
lum. 1. num. x). & conf. 187. lib. 2. Fely. cap.2. num.
xj. ext. de refeript. Alex. & Ang. d. 1. locus. Quare
ratione quotæ, ita vt nec tertiam, necquartam, nec C &periculofam hanc putant elle venditionem , quia
aliam fub nomine quotitatis, poifit vendicare. Con- vitra idquod prælcribendi conditio, cx tali^contra-
tra, quæ certa eft ratione loci, incerta ratione quo- " ’
r · 1 _ · _ n ο- λ nii^ rannnp rmnfa
tæ, pofsideri poteft, &-è contra quæ ratione quotæ
certa eft, incerta ratione loci,redè polfidetur,vtrum-
4 que incertum impoflibilitatem polfeifionis facit. Vn-
de accidit, vt cùm quis vendit quodcunque iuris ha-
. bet in talf rc, aut fundo indiuifo, traditione fequu-
fca præicribelidi", aut appropriandi caufam non tri¬
buat , quod inferius dicemus. Incerta: ratione quo¬
tæ exemplum traditur, cùm fic icribitur. Vendo ti-
du non tribuitur, nedeeuidione quidem venditor
tenetur. 1. quod in venditione. D. dehærcd. vel aih
vend. Bart. 1. cotem. D. de publica. «Se quod magis
mirandum fit, ne ad reftitutionem quidem pretij ven¬
ditor tenetur re euida, nifi fu<ftit fciens cùm vende¬
ret nil fibi iuris in re ede , quia forte inftrumenta vi¬
derat, rei à patre venditae, quod Alex. & Alber. no¬
tant , d. 1. locus. Ang. d. $. ihCertam. Imol. d. i. fi fic
legatum. Quam ob rem rarum eft tales venditiones
bi quodab ϊΐίο lapide ad illum interiacet. Nam etfi fieri , cui incommodo vt occurrant , prudentes pa-
loriic rpi-ntc pil· . incertum eft emotam rei partem res D tresfam.
locits certus eft, incertum eft quotam rei partem
vendita faciat , quicafuseftd.l. locus. Contra pars
omnis pro in<diuifo competens , certitudinem ratio¬
ne quotæ recipit , fed incerta eft ratione loci. 1. fi fur.
§. vit.1 D. devfucap. 1. emptor, vbi Bart. & Caft. D.
pro emptor, d. §. incertam «Se §. ex contrario verf.
quid fi duo ead. 1. «Se idem. 1. vit. C. vti poffid. in fin.
Hæc multis Bart. Alex. Aret. Ang. Caft. Imol. d. §.
incertam: Hîcilla confultatio Bart. conf 74. incip.
Petrus vendidit. &1.2. C. quand. & quib.quart.pars
jlib.x. Cùm quidam præfupponereturvendidilfe tres
perticas , aut chordas (fic enim loquamur , quando E
hæc nobis menfura recepta eft) terræ in tali fundo , in
ea parte quam emptor elegiffet, & eas ie perticas pof-
fidere emptoris nomine venditor eonftituillet , negat
Bart. eo modo tranilatam poifelfionem videri, quia
incerta effet ratione quotæ, incerta etiam ratione lo¬
ci, quia locus in eleifcione emptoris efietpofitus, &
necdum conftituti tempore eleftio fa«fta effet. Icem
quia ante admenfionem venditio conditionalis habê-
daeifet, 1. fi in venditione. §. vbi vero. D. deperic.
dccommod. rei vend. 1. Iulianus. (. Titius. D. de a&.
empt. quod & Bart. & Aret, cenfent. d. §. incertam,
quos Caft. Alex. «Sc cæteri fequuntur , vno Iafone F
excepto , «Se iterum Alex. Caft. Ang d.l. locus. Ideôr
que eo cafu potiorem fore , qui rei hoc modo vendi-
tæ poifeifionem in fpecie appræhenderit exi. quo¬
ties. C. de rei vend. Hanc fententiam Iaf. non pro¬
bat, quia etfi hoc cafu res incerta fit ratione loci,
qui pofitus eft in editione emptoris , tamen ratione
quotæ certa fit , quia tres perticae agri verba fint nu¬
meralia, quæ tam poifint quotam conftituererefpe-
du totius , & relatione ad totum fa&a, quàm fi per
verba quotitatiua fieret enunciacio, nechæcfencen-
^irgentr.m Conf. Brit.
Sc cauti emptores fingulos quoique fundos*
&iura quæque nominâtim exprimi in inftrumentis
emptionum curant, quia expreiforum omnium cui-
dio debetur, non expreiforum non debetur, quod
Alb. Ang. Alex, confirmant, d. 1. locus. Caft. d. 1. ii
fic legatum. Hæc igitur cautio eft emptoris , Vt lin¬
gula "exprimi curet, venditoris nequidquam expri¬
mat , praeterquam id quod certiifimc poteft præftare*
&garentire,vt loquuntur, cæterapertincntiarun>, «Sc
appendentiarii nomine tranfigat, aut fub verbis quid¬
quid iuris habet. Quod & in generali quoque con- 7
nrmationepriuilegiorumvfüuenit, quæ ab Regibus
concedi folet duitatibus , «Se 'communitatibus initio
principatus , fub generali claufula iurium quæ ha¬
bent, quæque prædecelfores eorum habuerunt, 8c
quomodo vfi finit. Nil enim iftud notii iuris confert,
fi de anteriore iure non docetur , fi poffelficJ , «Se vius
non probatur, nificxpreifio fiat in referente, quod
fatis fit ad indicandam voluntatem confirmantis, de
quo longa eft difputatio. Folyn. d. c. 2. ext; de re¬
feript. Oldrad. d.conf.164. Do&orum d. l. fi fic lega¬
tum. Balbi in trad.præfcript. parte 3, principali, quæ-
ftion.i.
Enimuero ex eodem theoremate incertae rei pof- 8
feifionem dari non polfe , exiftit illa notanda fenten-
tia, quod filius quamlibet fundatus in légitima fila,
alio inftituto hæredc vniuerfali , non poteft dicere fe
hæredem , aut faifitum de fua legitima , minus etiam
eam fuâ manu appræhendere , fed de manu infti-
tuti haeredis debet eam capere , quia legitima eft,
impoffeffibilis, vt incerta ratione loci & quotæ, ra¬
tione quotæ , quia etfi a lege diftinita eft pro nu¬
mero liberorum, vt auth. de trient. «Sc femiifi ta¬
men minuitur per æs alienum , nec debetur nifi
SS
Des Appropriantes , Art, C C L X V
964
left.
«·» '· V-*- s. *». A
donatis* idque fbtoro obueniijet , ytAiimi vtBjj
diiÎLcc ah (ci itibus Îludiànim ciuiia Tindi)!* ti··!"
but. Nani cùm biiuiitftcmis dh ^ n. iuïcrcdli iDnr 1 7*
inttianmim quidem vi abj entes , na&ta^LjlL
riiïs re cl et fi porri cweru Ill.iitl indicaro dcarmlc^·'
du ii huit j, quia maximui n.itu paiera poCTtl^ V[^
dicter# vi fumn, IrKULmLUcmajnuyciLlcFaiii g^··
politione. Nccquîcqiium icitur illi ίραύατι^ϊ,
clufi lune , & quamquam in ïpccic r.sdsdurc ,
cz cam.cn y lilitAtiscaaÏafe'ric » &■ fnakgi j.utUll!
dto i' « as.eonüimata, Neque Ük talus qutm czm
homo doctus Aymo. Crauctts tkcim cgnf , lf,
obÎk.#, quia frater reni communem filo , fcrftIJ
nomine vendi derât , abléncc Si pofterius ijfflfcS
Confia ac igitur au cLorem non poik-d 1 ! ' c , l:‘ ; , ,r,-, :· '
midi i.-.rivanrum igitur de Itift-èius valcrepïfcriba,
di cauÎa & Æpjituprmitnrum pbffii^àncirrçafl^
liter pàlîiffor tu o tantum nomine vend':.
Proinde , quod de meerw rei poiicCGct-yi i|ihi, 1,
mus j imertinm hillk » cùm fidlicer iflCHàtiiihp
relati o nem ad ai tu d ter tifi c ari poteil , veliiD c^m [f.
H*c fcMontu ItonL U. Cqu^fc qu, W.
pan. BakU (L quUi.1 Cod. de pwlhcaclUal.
WÂiet, d.$. incertam, «dens W-ÇqnL ι+7· “b· il
Mcx, tunf 144. voSum.4. dt‘ quota diljuiu-
t„, TtaqudL tcictat. U lmin.:
da, cfcdarat. qu:*u.iT uu.vi, & x\. Jcm™* tdi
vera cil ratio taiiwiti dilplicer, quia Iwlicei Icpti-
nuiJtccru IbmdoneqLmr.roh id , quùdiiuum po‘-
(itiere àlicno , yf qui quota fît bonorum non luxro
d '1 tans , N uqi te emm t piora p e r le i ncerta c ft qn i a mi - ^
nui & igmsranir quanta lit » ncc minus quota
elle ikilnitccrta; quia maior aut tumor cilcpoillt ,
quod limpLi cirer rWum çft. Nam & il tndor iirquo-
ra Baronis y qui tnagdli » ram r n tsme munie ftj agi
de rema^ut filin, quotn, Batonis t quàmagdli, ergo
6c ii de eo dimiiuu potuft , quodeit rd tù un ι , ram en
quod Gipcreft^ fètripcr quota eadem cric> niG ούητ
liberorum Jiumems co^m-oucmrnr, sut controucr-
tincium capacitas, aüt incapaci tas. quorum drtra-
ftlûne allant quota pto munero falkctc^icniiuni,
dicl·, authcnc. Et çftifta nuidem fcntend.iex mort- - c ' ■
bus , 2c iurc conlueiudinat w inter nobiles multi' ve- ^ latio facta elt ail certum, eu m i n Mcteme îiiïi-Île,
rilTima, non ex 1 lia incerta; rt-i , aticpollvibouis C.uifa* latum 1. cemtsu. D- de icb. crt-dJ. au prætpr.f.i, B
de qua iup. Sert quia polie Ûiiarci , & iaiiîna in Joli-
dum ex moribus cfl apitd ruaaimum nam . idcdque
îipyd du ds riïe nünpordt, eadeni ntunero Sc fpccic,
l.j. f. txconirano. D- de acquirendi polîcll non ma¬
gis quamvt quo locdfcdeo UJ ledeas , qtiod iunli ail;
q nam quai n ilia qi roque inc c ttae te i r egula y ait rc pu -
tdl f cumaut nmncrusUbt rorum aut conditio dim-
finûiü , id eft., qualitas païtagij incontmufrlîa ed.
N-ini tum accidi rmceixiAmtam e ΙΕ quotam , qua* ab
factis partium, &.nmkitione depende quali > fntn- , . — .1 , ^ ,
tu fi;s idcôquc hoc cafu poffidtri fllimpatltbilc.quDd u principalis , alwqmindetçrimnattpoftfcié'
(IvuinSomius vend icat , quia verè hoc caliünccrâ- tctmma»mm-aHiloniiiü^rofck^iw^g
nido cft Ktioncqtmtx , bci , tui recti accomino-
d.ULir (Iipradicta itaris d i ψοίπιρ^ quod, nos ut parrag.
noftris egimus, qrucft. & Arc-condir. py. deinde
illa ratio dc are alieno , quota: adi udtean unem non
impedir in reatibus debitis , ad onus (vr loquuntur)
contribuendi iblutiuiti , tiui imminnenda porrioms
imnencc raruen quora^ natu iempercrir terrui M aut
quaïta, aut radis, edi foriaiTc minor. Nccilda Ene
vtiliracediaitiEurtid v(uin, quia hiicafibtis i nema:
quotç,fi cuncingat fccmidoitatum quuram foamven* Π
de reiud. Linftiturio trdis. IX dcconi indic, (u^t
fi irtcemtudo dcrcrmrnara Gt:anrcbajM.Éj^aj'pr
mdndirrncm m podTdÎonem
propnmenCU.ua procedet concurrence cg , quad de
iurc àtidcunâ ,id validitatem rstuli dôèeaÎiii3Éî udat
1 n potTtÊone reali i"ir, cx reguk d» Jtt$> teHuJli
,,..r,,,,. £ ini-^rnHTitlLim. Td, iit VCtUlll ζ!ί. [r'f7I
m ic.unt- d. t. mcertaiunum, 14.
Æc cum fundus exprcHits luin eft,ied klt luiminc
pcrdnenri.uum compfithenditur, L· emptii ifili.
ter pofTeiGonan appnrhcndit , Cndl vniiuiifejri
dere alicui cotidlcuco appoiitn , mit alia tradi cioire
imereft txrernus, qui in pofieflionc eA , rahii tulotu
n.ecclle formare oppofiticmem canna t;ilc Jrprq'ii-
nienram, quod milium, eft& hueeffedu.gipiib1'
C-ctus « rulu s i neci u etiam no iFci ho ett, ldcotî tët·
niLTiciua flanc, quod Π ci r dus dcierminaui p d
grclTum fpeafid fuudi v Sc poJTellimus , neciSfd^
determinata tfTc &r rei ccnx bonniment* ,
non obfunt vendicanci. Iraqne quoiieskuertf^
liani , vendo quidquid iuris habeo , Ln bi ic jfjr nuii'
do edrei fiindi . procedere prilcripcioncmiuw ciC’
prkneuto nihil agetur', quia vicium effcin polTcllic- m auctore annalem podefl^m, iwqn--
U qui debet habiti , λ Mrf, ex perfona anotoris, mcci dcu-lmc pufldJionum dicimus , %
-Lr hic v i rabique vitium elt , & in prtTanu auûoris , iüt, & ciim per prûimraioreni quoque, acapi^
lipu cujt+ 1. pe n uU. f fcd ctf i fu n dus fX pro ccapc^ir*
& Caft.l. emptor, eod. cir. Nu> vIuampluuid^H
iit luiture annalem' pofle-ffiimeru. Proinde qn™ “
. .v .T1 -■ .. . I..T-, r, "HL
nt li ic v 1 r abiqi ie viti uin c it , in pe td ona an il α tis ,
qui infpecu' itonpclTodic, Scita pcdxma acquirentis v
qui mcertom raîic>ii$ quota: &. loci poilidcrc nun po-
tmtd. §. incertam ibi locus, nili poneremus iecun-
donatum· jpecifict: alupud poiFcdiffe anno roto,pDftea
vendittifièj &: maiorem namnon intcrccilillc. Hic
enim ptoprur [pecifid rei poitcfticmem. ic traditio¬
nem cx regula d»U»fy procLdurctappropruTu-muni,
? per banm menta non tnterpdlacn. Vt m c.tfu conuer-
fofi maximus natu toiius ροίΓίΐΙ αΓ t c< dcToto fai li¬
tas (vrlcnpummi'i ratitum dr i : .ercdirace iit Ikrax rri c,
& Vendi derit·, vi Iccunm ului iu.nu quorim ftruare
nequeant, fc d au ta cr.ii i i d orte re. ili hann rm em ts , c ar¬
ietis foleiTinibus app rupti menti ardiilalis procéder
αρρι opri me nv, lui . ‘ 5c iècniïd on .uns e K c ludctu r, l .ifuo
i-ecurfu, conna Limiorem nam , qiti olletium vendiditj
uni ïî niS reliqùrim eft, inanis relinquitur aâio ieetm-
donaro , qui non nitcrcdJIc, idque iLi quando curia
fejllo , qUii non minus oerta dit débit, qu^".
ipli apprxbeiiduriinl.j,, ij., I altus, D, Llcacq-p01" “
Càicrùm abilla icgali fcnteniia de îiicedw-1^
pofïcfïîonum, excipienda: fuiitconfuecudia^y
üx moribus , niimitcrio coidtiei udi ucs
F vtluri rejuin hrrrcdîtarianrm in hirrdis^·^^
i m i 1 1 hi ί = *« i il -LL -1 i-
taies funt , de quib . lof- d. f 1 1 tftïÉWk & V faH·
' Proinde ilngtihris etiam ^
quo traditur , h vcmiicus bindus ϋτ* - : . jui
bus, 6c tamen ampliores pol uni am,p L r.
nemdc tnto procede L 1. $- cuir. - ^ - -^[π
cmpJ.u in principi D deatq^P^^J^
nuum. D. de legar, i Bald.mrub R· <
c inquit trx, vnu'tcrlinas, jSflupafW· f
lidetuiv
(ji5y Des Appropriances. Arr.CCLXV. 9 66
Seii qufc crc r, intririujs fpaftçtui , Sc im<iligatnr *
jp ïodirLC'jic· r-LTQLTi iplatiun , qua cerri & drtetmi-
ι;ΐύ corporis funt j quantum & q un ce nui icliokfti-i
Cï leiitentiç DoÆonun obnncr-e duKcniiEjVÎu id quo *
multo maxime qaïri conuenit. An cdm ca-
lirum, vÎÎk-.âçxT pix-cornun , m agris âurVfbe ven-
ihcur, qùï de pîuribiis UngLilaCibuicètiftcnE, parti -
cukrium c Or p 0 t um-i 1 pce iTacia iit traditio, &apprx-
h enfin ad .ipproorniientLiin edictale cünicqueLidiim;
5ynt iftaipluriW tmdita fateor * fed rarus confen-
lus j a£. plané fcftluî diuerii , nemocrrci ndvfuinaé-
cùiniïioctaiiè feripht , de b b qtur vis vnqu.Un vr/ibci’ B
tile otium £: Icholx fitus docucrrt. Melius îfta pet
commercia mtilliguiiiLir. Cum vulgo venditi pries
concipiuntur de pr,x dris rufticis , vfurp ari folent h arc
vocabula , il mujtn i màtinir , ffl-rif , feigântUt d4
pirttànitut ÎjfM quod ficuamars ineff tt ch*-
jî«n , forttttfft , ff tre ξ$- 4i‘P*rtm Antti di'vij ffiiiiH, In
vrbibus , vtanguftior finis , ita denominatio rci sr-
Êtiorpcf confines > de vicinos, nifi etiam nortuuncll
Quii.il hse vocts.perfe v-âteant , quiifeparatim , quid
comunriim diligenter infpiciendsim : quan tu niq ue
cum p ofkriorjs mriiptud entue [entendis çonueniatit Q
■ccpéridéndüm 1 quoniam de fl hic do polTdligrmm
endit Loue traito-inus , ta, mm hï regulariter ad mu¬
los., eoriimque conipræbciilloném arbtaudx func,
ne plus traditum indicemus , qirim in alienationem
deduû'uù, en ntt j. p ic e lqlti rn tdppionem, & fi non
tqufl negandum iâ polie accide re r Quod dum fa ci-
pins pnus mceihgi cernuetur ilia corporum m-feri-
pïio quam iiiïifcon. fhçitin L rermn mkrura D* de'
vfucap. quæ-'de PhyiïeaWatermin noftros libroïdc-
duita rit, quai SifL.id vJucapicmum uirdUgencsam
fclîneni defetipta eft , taincn ad poOldUonum quo¬
que rtàclacjoncm, quajvfiicapiomnn principia font, ^
vehementer condizcit , de quibus hso Eocus agendi,
Corprn um quidem , vt Üle iurif. ait , non vna iia-
intarEl: Namaliuvnofpiricu , inquit, cnnH,mtui &:
i u bit ilunt , vt Eiomoj equus·, fis um . DcquO eo loeo
non tradidit, quia Ferè totus cituliTs de vfncapiom-
bus de talibus agi c, Qupd du L mo di cft per lé cou -
Îtderatum , vnum totum emiftsmic , &pet feitibfi-
{Iit, nec alteri appendet, de fi plura fine ,νηιιιτι quadn
que fuum torum cft. Ideôquc in appr^benfiom -
bus pb'lÛiïiqnuHi* vnum pet atind non aoprihen-
ditur, vt mferiÎLS ditemus, & vulga foholt agit in
i. vetereï ’&i. j. in princip. & Lp^ïdia. D. de
icq. polf Lhatenim perle , Si ah crins pars non Liiur,
& Cingulari munero: inrelliguntiir l red’ dicimus.,
infin. D.dc verb. fignif. 1. Clins. ΐ· vit. D. delep.r-
l, Q uidam vero cotp □ ta ex pl u ri b us inter tê coiiar-
rentibas ctmElànc, vt ardibeium, nauis & talia, iu
quo ptimi gerter is plura compingi podunt, aux i.un
inde per fc mm coniidetabuntar „ ied vt pattes in,
toto. I raque Lapis ^lignuin dciegul^, St qurpti-
mi generis diximus hoc torpore vnum tocuirij fk in-
rcgrdlc [src loquuntur) conflabunt ; &ζ qux fïnguk
nitîütam Ibam feruantj compara mutant Hue quo
ad do minium rx his qux. 1. y. & irqu, Èî 1. in rrrti
D, de ici Vi-ndiesriotie , traduntur, isuequosidvluca-
pia nem tk poilcllionem d. 1. rerum mixtura &d,l.
in rem. vit. Itaque ia. corporibus ipf« provi per
fc itant, aut alteri cohxrcnt , mutator ρυίΤνίΠο, &
viiicapio , qui dus confvquens dt( quamdiu enim
corpus alccvicohîtrêC, naturam eius fcriLit, fepara-
iim fua m tecilperat quod d. vir. apparet. Sed de
tertio genere propria * & priripua dübiracio , quod
de pluribus fïnqul a ri b us corporibus coriftat, H-d ft>
païitis f fie difïàntibus non cûJixi'emibus , vtfgcun-
vÆfgŒtr. us Citifsris.
dnin , fed vni cnllecHuo nomîni fubüriuntur t>m-
ïiiîti vtplures ou.es grfx appcllaimar , pi lu es boucs,
aut iiimi-sica, armentum, plûtes pord, hara, pSit-
res hümutes populus., 2 ut turba, aut turma , alu co¬
li ors, aurexeruit us, Îchocipfum dequnquît'rîmiis,
villa , caitrum une r jmjvn *v\' {htmps prdvt Lub fevni-
Ueriïiuteni tetriton j T aut agrorum continete diam-
eue s non ver b tonbdetatiL per le ifta , & fi hoc mo -
docompofua, non confuta, ouancurti advfucapio-
nem naturam fuaitl fensant, (bdiüei'bnn i corpore
caufam b.abcrc dcprathcüdantar „ vc fi quis grege uï
emerit . £c poflv^ ouem sdiiideri te* idio ti rnuQ , liste
gtpgis appeiïatioril df vusuerfititi fiibiirictun fedta-
1 lj loi quoad vlucapionem, uatuiam fuatfi & eau-
fem Îtquetur3 ica vt it fanma fit quantü.Cnlibet prx-
fcriptogrcgc . pvxlctibi ipÉ.i nequear, yel fi enam to¬
tus gtexpr-rlenbatu r . quodficiipatdÎ, Jj omnium
patiioaburuui, cjtquibuï grex CünOtat, irai, & ea¬
dem caufa fit, quod Bart. dsxiti dt inagis perfpicut
[mol* d.l. îcrrim mixtura tex. quidam rericmt, bic in¬
quam eius particularis l'pcciei, cuius diücrfa Cüiifa eft,
pireferi pno im pcdiatLir ab fua eau 14 , qua: qa o ad hoc
; corp ori non mi icetur. Sed .quoad pu tlbilü on Ls rraial -
lationem hic Îub.fitlendum. N .un Ctim invlucapio-
ni bus , &■ eau fa requiratur* id dt titiilu.;* E, d uni eu.
C. de prxf long. temp. 1, rtcLlo. C dcrei vend, vfii-
eap. vctiufquE du fectu impedi tut* fedpoflèfficj quo-
iTiinus ip fa tranfeir , mT vetat, Γ raque rerum eirum
qux fubvno o ominc vniu criais, autcolleiliuo eon-
nnehrur, poffeilioper capitis';, aut partis apptxheri-
fioncm* dt toto apprxhenGiimelligitur, gregis , ar¬
menti, tetriton), i urüdidlionis, bcncEaj. Γ, grege. D.
delegat, i. L 1. cod, tit, Lj. D. de acq, h.crtd. 1. in
Ciinamodato, ί . vh. D. commod, dclacerdorif capite*
h Cou. Alb. Bald. Li* D. dcofF.ptxf. Auguflal. An¬
ebar, c* irshn. dcrcgul.iur. in&. &c. Huc pollcf·
fLocicvcril fecundo inudo cud* rit^ l-IuCt. cap» inli-
reri s . fXr, dc nril J poli a, lc J te ruro qu x adtunguut ut
fua caüfi ie viiicapio cft, 1. qui Kutdum, §t i. 11, pru
empt.
Sed| illa suuEio migis neCeffiuia, & advfixm ac- ij
commodata düfpüratio, Ciitneiufmcidi corpora que
nullo non die in corasurteiis vetiantur, in quxftio-
ne fune t in qua tra litatione nemo adhuc mihi videtur
id oHerualfe , quod ex toto r.cslpfa, Se viusnoftnia-
bat* In venduiorvibiisquidem pr^diotum luee feri
ab no Liris notari] s , pri uat-o qi udem Dri tao η i ,r v [ u ,
ΓοπηιιΙχνΙιίΕραηΐΓ , Uahdnii, ~vrntii* z? ir*nf}mc U
mtiftn , fmnws tma fJeigntnrfeTtlw$i £r 4j>jntrt menât
d"Vfitd litu. N. In qua conceptione videndum cft
rimo , quod ad Jonnnlj effectum . quid cotum ver-
orum vnumquodque valear, aut jioITlc* Nam hoc m-
rellcbto conU-quetui' polkilloiiis apprxhenfione ce*1
l^nui jd talem iitulum, quii pbÉïèSmm T traditum,
tranflaiumvc·, intclligatur. Acpfimiitn Caftri fipni-
ficatio-m, q ux ab nolitis lui et paJïim viurpari, xqui-
pollet in lua quidem fpecie, vox d‘"Vfle wnifm* ÎÎ qui-
^ dem in ruLticis loquimur, quia Ln vrbauis aftrtbbrir
e ft ffjTTîi ficati t> ex n .it ut a rei ipfUis , Sc materi a iubie-
bta, led in agrts appclbiriont d'i^ï wmi/Sw. t cni agri
fubfunt, cx communiter accidentibus . ca prommeia-
cione , nonfulum adificia , cortis , A: prxratmjrj;
fbdtfciatnld crixitorimn , pigrorum vmuerilcis , cx
qua componi cur* iiitvlligitur, & molendina , depe-
dagia, Bi: talia* Id eôqu t fuds partes hab enc pr opri
dc particularibus fignificam, vt praf:oriLimfit,ca pars
quit domini habititiofii- deffinata eft , ] urinis nudio¬
ribus, &lurilconfuliis, nedemde partes illx lingu-
loics quas GiJpiddus ptoprio opere dvfcripiitj tum
96γ Des Appropriances. Art. C C L X V. 5â|
] j mmia . bubtak equili^ Λ dfI ftu&dicxt.
e r— «·.'■ *τ" pt-Tr
^bih ; & nui eiufmodi ii, ni «un cortem.. pol '"«t . Λ φαί ax°. Mm. D.4c«q. *****
51 is tuum « .1 . . ,v JT ibi ίϊήΓΤ. Aret, Alex. hnuL Ang. Cum ÎtaMfcp
tam: quia feilicrt hoc nomen vjiHit'EÎîtaïii cun.mi'
cortis
oui) i
racoris çubiha & qui «.j ««“*"“ .
W.I»», rylmrc-Jiw, <l«* *Βϊ!· Γ·"
lurca did i'"11»111" 11ιίιν!'·1 ^ k"1™''
/,r> inteUigunnir * quod hoc motio intttaftum u . t
pH«it «pluribus dhbmrbus compotum , quum
altam m prcAliori lîg.ita° « |tadms oah.ertn-
dUu contour crtciuiiiit QyoJ veteres piaupiiiim
dictrb-mr nos manemun didmn?, quod )lh ,irotliiC-
ca5 uds gramina, & alia qu* mJaicquunrur , ba a
corte c ompitci intai uro s , quau i covi em vutau c-Arct
t 5 i π cdÉfere eu nf. i f, Tum villi, &harq \m n os mi-
Jieanas folmta hi* quidem regionibus appellare.*
' inrdkEace JÎmÆfcmuïi , quini domim prttiiei faleiV
cum eotom ;·. 1 1 rc oronii & can·: » , qusç ante dta-
mrts j vn a v oci s G;i U ieita' >/> f nw rjftj· ii gn ificftt io com-
ptxheisdic » Manemini habitatio eft . Sicaoftt i quo¬
que luris .mdtore; c.iltn ΐΐμηϋί caiio nem v turpant,
non proarce cincii m, & munimentis quod lorraU-
t juro appeilam ♦ fta flt pto omni agro ruut, & Ecrci-
tonj Lubieeti vmueilit.uc, c\ L pupillus. £ retrito-
j-iLjin, D. dcverb. fignif» ftkdcme lunoc. eap.cuiota
Pedem ex. de rrib IpoL &c. in beetis cx. taun pat.
17 Caftrum aut villam dtcic ede nomina vniurttatk
defigiuduA, qiuc honorem, doit 1 cJ, 1 1 in ,& i urUBiili 0-
ncnÎn npotte m,& H oittacm p a tat m Lum- t it, dc i ut* ■
p,ir. Birt Arfcrc Otrerh d. L -, in prinap. D.» dcacq.
poii; Lud. Rom. conf. 44^ OWrad* coni, a μ.. & U
j3;Lrc. tu qm fmt teb- glof. verbi I ombar-
diar, ntgat cnAxatlc iurçjÇômtnuM habere iuakliêHo-
ncrn j non magis quimviHi$ , quas pro vicis es cora-
JinTni ital i ψ ûgm Gçato aedpit , cum tamis aliud Jmt:
<lc quarum omnium ddEcrrpOjone miriâ, ça quidam
congerit Feta cap. Rndol p hui essaie rdbspt. Quod
ad rçm fans fit, vius obtuiuit, vccaftmm pro vni-
ueifrcate qtuittam cerri donunij acciperetur pe111^
unlrra GjJltca wnifot » dux thtmvt „ rx quo consequens
cl’t: Docï. putaucnmr vt vendito caftro , A' tradito.,
v en dita quoque iuri fdiftio tçrriîori uni , i;' d 1 Ari ilus ,
ciirohirms dici tabettt , qrtae perquam vulgant cft
fcnrenna Ban. vhiqurl.U di iurif omnium iud, âL·.
vhi cætcri omnes* L inter cos D. dr acq. rcr. doni. ].
liahtnl· D. pro etupt. l.i,C- Jecxcuf mmi.lib. x J. 1.
doverb- nqmi·; A quos congerit, Lud* Rom, coni.
444. ίί Alta, thl.f BuLU longaidifpuratiqnc* C-i* cic-
ta ca, qui cur, vend. & quot ηοιιϋΠηιέ omnium.
Moi, in feud. V 1. gioh f, num, 4^- Ar 47. &r quos
Alex. 1.3- rmrn^, D, dciuru'. omnium iuil. id toque
v LTj is to aA\ ro tr m J ire iu nfd icti n 1 1 em pimm 1 1 & vai-
fallo s cum fap viiîalhgio , & fuhicÜicmc, atque ven-
dir.i medicratt* caftri t medietatem im'ifiiiilîônii tran-
Uu ikfeinlLt Lud. Rom. d, conC 444 ita vrfub bis
verbis, vendo medietatem Cattrogsromj etiam inion
fit dtftuiiï caftri j vef agrorum i, i ncçrpKcaiionri n ta-
citndacn p Lite r. ad iu f l1 d iition c m e ol uri v cud i 1 0 rem,
quia vis vocis hoc imporcet ex HjacotïipfathenÎîonc,
quia iit vtuucrLiiis. Ita δί cùm-veiitlitür >«e nui fin.
!
hciifiiuLm, & coUeiliunmdt,
C. fine pultatione, Tanor- c.a.dccouji c^sn^ ^
bus.cxr.dcrç iudicat* GuiJ. Pip- V^JU·
conf. 444·
Scquinirill hat hnmula, ttrrti 3 qaf v
re voce nl 'Vj ■ wnfm , detr rmiftioot*, nec
( cinei e oesern modo» qu 0 vi ï i Usm j .& nvtajdi i ta
sorem addicio nÜdo Jiçsiur , quod larifen^g
intetprctatuf bisdiôfeum A s
titio ili perata, quod hic quoque inajjil t Ltaiieri can,
Aar, Nam ipfa coiuprxhcuiio verbi vjiiuirf.ilii ita
nt mtiûri) per it fuliiciesir.at M omnis^paiil^
prafiientiouem . icd ioiUmUu diThitatiuuis tnitla v^
lif ttrrtf, adisfla cfi, ideft, bisdiiitim
quod mitariut uw perquim. fepèin cunu*
£t ihu - vfu fialJko ficit , & pleriimquc nrJinifata^
itaque ml amplium atair, twK qutavuiii^
nrr.ihi iiibieqncnna tLetefiniiuiitui a p^c«fit,nhiB i
C t-i u Lct em qLuijitai i . L Titia. $, idem relportdit. D, di
vet k ol·, L fcio, GCaio, D-dc firnd/iuLl W],^.
u iu pl uri uni. D. Jfi leg, r- A' generali ; ΐ I JufuUjjui vi>
cabulumad pra.-<;cdenn,ï ecierreu',! fiflidai.jvfemsii,
ia. D. de ro n t. cm pr- A qu ar C t \ uiongi t h prmtcit, J, f
Cato quod Ùld.pt uâbits probat d , emi ιμ,ίαϋπά
fiibicdira. , ·,
Sequirinrin eadem Fomititap^itthi, ta^jCP
tjTpxriwMtri ■ qua- voces luuar tam late pafcupn,:
n u !■ tu sin 5 vi dcn. polîu n c, vr ni lu l rete nun iinMi
que tiauJlita videatur cum fuo imperio. MeM*
fteriui duteb/nius. hac voce (^ΜΜΜίΓί*Μ1ιΙΐ
D Jojn m i à du m taxat , ec vmu erili arc m?,
flro intelügu timMuftioncm noniijgudl+ifile^t*
nue· nec ''lie cil, vt quod hk de io mini ü dicrad^
lion e fatal ad fupen ora, quot l paulo 3πιέ
L ienium ducitntta de dominio dumtaxat dtirr^ m·
telSigi debear, A quod fit Auitamqiub^b ite
idem Oldrd. dr verbo iurium ienfit, clixhqp: cl>;
vc 1 1 di i i n src oiU mu m fu orum iu ri um quod *qt«JtE
itoft.ro (dmiflt) dctcrinsnaaowcni jrapitfidaitiiwte* ■
ri or 1 h n s , id cil v ta fuperibmtù 1 lit 1 rpietïnantmvo'
îiicrj & ex Itisrtftriugi, A incita , Nècquidqu^^·
E wn 1 1 on 1 s J ic n d .cou s : i fi, pet l > qui mmu.irn, ^iinL
Lud. Roiïi.couitad.SodrL X fi is quiduCL'îunta'^
D. de reh, dub. & t. duo , în ratïonr crx. D-èfBJ.:
vrb. pLiedso. Qmmiobfeûi id quoque tradstuilitad
n cnrianttu v 0 c c h 1 lu s adi aü a qu * om vàm rtni11^
ma AlsttÎfi ma vider i poterat, nManiplliiiroiiip
hen A y q na fin d lia ex pr# ÛIs ,di u et fit iwqiiaqMP
re i un kti£li n.btmiiuo non venicr « vi 1 a'1 -
rnni , quod tutame qidfqaccxsibmaïui'in
cotraàBarr. Imol. Arc.t.fjlkirtainwiiiJdA^
d, conf. 444· A rano itaüs td poftolnt ^
quia fit vtùuertâiis* Ira A cùm venditur ynt awfcn, fermoue itl inrelliçatur, quod neinci niii
N. miui linon tabentur vox , ^ferrfljiamcn im- F naritEuiaridenommiticrav jlienanv - jj
portatur agrorum vnïiterfitis , fed vendito jtâÈtô- h à* Tt*. iur. în f. Hoft. Aeitcri c. J _j«*
1 iot suit man cri 0 » autarce. A fontaitio prcfiSits^açci-
pt volait Bah ç. tir. de ai lcd, ta idqtiod voxfigmfî ■
cat. Et nos dchac Do^onun-fentcnria polkrius vi*
î.S dcbiibuÎ. Certe ad id quod mme qmvnmus iiiÎbdr
uîtilligitË vetlditiorte , li'Vur m, uf$n jwï th&mpî , A
trtattionë po^dflïpnis cttaitam quoque poifèïTi nociti
vi def É oinuiitm agrorum , A doman ■ j i d ri u s T A ap-
pemîctitiai’tOn ci li idem, itivr ρπΟΊ ieulari s a ppr.rhen-
fio lingularium non ni.tgiî itectfiim iit^quaniis; iim-
- - imination. Jiin ■ ‘ ^
fi de rcu. iur. in i. Hoft* à: ci un r.
I U Γ, par. c. v en ions, est, de iuei m r * & c· ]1J S ; 1 ,
oifvkar, m Glh ccrn JÎ qtud uiit
du ’i LOnck- e.'-ndom efk qu,e ^ \ 4,
mento A fiLdimiomnij A dommi lu u f,T '
ei di j ima dmna maxime- in tacnarioiubii-..
eut limbe, dx. *ie Kf«is ulauvcLt1™^ ^
ma ium,fL folueiulam m tes Λ J ,|4
lioc,A illiid.d; ibi I«*And.& ^
j-.nuiri. 4/. VeisiemigiLunauvcrbvt'Hmcv f fl()|
ρ6ρ· De'sAppropriances, Art.CCLX V. 970
traditione relatiua, & confequutiua ,eaquæ do- ^ luti Comitatus. Bârôriiæ, Ducatus i quæ dé pluribus
inanij funt dumtaxat. Quare fine dubitatione cil vfu
noftro, id de quo tantopere litigat , demum tamen fie
concludit Bald,. de molendinis , & diftri&u eorum ,
aux dependent à domo vendita , & in eius vfu fem-
per, aut venditionis tempore fuerunt , quæ conclufio
cft Baldi, d.c.i. tit.de capit, qui cur. vend. Alex, d.l.3.
Aluarot. d. c. 1. vt ne de nemoribus quidem quæ vni-
uerfitati domanij accedunt, aut Caftri, parti non acce¬
dunt, de quo Aret, diffcrit eonf. 148. intip. paucis eft
agendum.
i Ne de illo quidem probabilis effet dubltatio,de quo
inquirunt an pedagia , cr couflumes ou da ces iT ptagts >
quæ caftro aut alicui dominio debentur eo vendito
veniant. Dependent enim ifta à domanio, non à iurif-
diftione , cum qua nil habet commune domanium
nifiexcohærentia. Non magis quam coruatæ quas
appellant, quæ ratione dominij debentur: & doma¬
nio domini, à re, rei fcilicet , licet per iurifdiûionem
petantur, & debitores conftringantur. Necobftat
Baldi decifio l.à procuratore. Cod.mand. & conf.293.
vol. 4. quo loco negat venditione particularium fun¬
dorum in quibus pedagium prçcipitur,pclagium alie-
dominiis feparatis , & diftantibus compinguntur , &
incorporantur ad faciendum vhum titulum,quod hec
ætas talium titulorum ferax nort poteft ignorare. Hçc
ciim femel capiti vni fubie&a fuilt, vt partes vni tota¬
li integrali, naud dubiè vnam domum, titulum, ôc
denominationem Comitis aut Ducis conftituunt : ex
quo fit , vt fub denominatione Comitatus , vt vni-
uerfali contineantur, ideôque vendito, auttranilatb
Comitatu, fine vlla particulari deferiptione trafeunt,
& transferuntur , nec pârticülaris poifeifionis ap-
præhehfio necelfaria eft tranilato capite, dcappræ-
hensa fede principali, quo modo nuper in Ducatu
Pontiberienfi accidit. Nam appræhehsà fede prin¬
cipali , quæ in Ambiliatibus eft , nec Montconrortij,
nec Guyngampi , quæ fubic&æ vrbes funt , polfeilio
fingularis neceffaria fuit. Nam & hic priuilegiuin
Principis , & patrisfain. deftinatio , in his adiungen-
dis concurrunt: quorum alterutrum per fefufticiens
eft, ad quod faciunt rationes, quas deiure Bald. addu¬
xit d. c. i. de capit, qui cur.vendid. Alex. conf. 199.
vol. y.
Sed & deftinatione patrisfam. tales pertineiitias ic
natum videri, quiaidnonà parte ilia, fedàtotovni- C fieri certum eft , cùm interueniente facto voluntatis
r i: _ j _ j ,4.,kîà t-ri (irp i .Ί -anr vprX dpHsrannnr· PYnreiia . vhum
uerfali pendeaqfed cum toto haud dubiè trafire,id eft,
venditione domus,fenfit,Oldrad. d.conf.Innoc. d.c.
ex literis, ext. de iur.patron. vbi inquirit, an fiquis vc-
dat omnia iura quæ habet in aliqua villa (vicum vo¬
cant) cùm tamen villæ vniuerfitas non effet fua , fcd
haberet ibi aliquos fundos vel iura, non venire ius pa¬
tronatus in venditione, quia ad hoc vt veniat, oportet
venditionem fieri de tali re, quæ etiam fine exprellio-
ne vniuerfitatem dominij fignificct, non rerum parti¬
cularium . vt ante in venditione concepta fub verbis
Avne tnaifon diximus. Itidem in venditione fundi , aut
demonftratiuo, aut verb declaratione exprefla , vhum
aliquod feparatum corpus alteri adiungitur , & con¬
corporatur, fiue diuturna polfeffiohe, fiuefenfu ani¬
mi exprefsè probato , veluticùm vni alicui vill# fuæ,
aut caftro, oumaifon , dominus particulares aliquos
fundos adiicit, aut prata, autyineas, autfyluas , quæ
neceflariæ funt ad villæ vfum,aut vero certas medieta'
rias, fic enim loquamur,finium prorogandorum cau-
fa, & amplificandæ domus, & dominij: nec dubitatur
quin patrisfam. deftinatio hæCpolfit , qüod fine alte¬
rius iniuria fiat, 1. quod in rerum. qui teftamentum.
u> tf*(**jvi* uiauuuj· ·*·■*'*''*** - - - - - ' , - * I *’ l
caftri, vbi habeat venditor Ecclefiam,aut capellam, no D D. de legat. 1. l.ptædiis.§.domum.D.de legat, 3-l.quæ-
intelligi venire Ecclefiam veditione folius fundi, aliud
effe in venditione caftri,aut palatij iure vniuerfali prç-
fuppofito,in quo fit capella, idem in iure pedagij cen-
fendum eft, quod & Panor. latius tradfat.&r vniuerfi-
tati dumtaxat cedere putat d.c. ex Uteris Bald. conf.
238. vol.4. confidcrandum.
23 Ne illud quidem dubium tali venditione , de telle
maifony terres , er appartenances , venturas omnes quas
medietarias folemus appellare, quæ pertinendarum
loco , & vt partes totius poftidentur , & fimul vnum
fitum.§.fi quis ædem. D.de fund. inftrud.legat. l.qui
duos.S. fi quis partcm.D.communia præd.l. commur
ni.§. communi. D. communi diuid. 1. dotale. D deiur.
dot.Lfi quando. D.de aur.& arg.legat.l.Seiæ.§. Tyran -
næ. D.de fund. inft.legat. üoCus. D de verb. fignif. 1.
planè.$.i.D.delegat.T.Sedin tali deftinatione requiri' iG
tur aliquis actus fadti.jpcr que appareat fundum adie-
(ftum vniri veteri iure perpetuæ pertinentiæ , ne fcili-
cet, præfumptio obftet , quâ præfumitur gratia com¬
modioris culturæ fieri , non vero vniendi gratiâ , 1.
intégrale corpus coficiunt cum domo,& quæ fub vno £ Caius. §.1. D.delegat. 2. &Bart.d. 1. quôdiluerum.
titulo talis domus poifideri,& haberi folent ex vi vni-
uerfalis appellationis de telle maifon , & quæ aut ab an¬
tiquo fic polfeffæ funt , aut deftinatione certa patrif-
fam.funt adiundæ, vt partes fint ad faciendum vnum
totum intégrale, & vnius tituli & dominij.
Sed præfuppofids véditionis verbis talibus, mal fons ,
terres ydroits çr appartenances d'^n tel //?/*, multum omni*
no attinet noffe, quid pertinentiarum appellatione ve¬
niat , etiam fi vnius generis intclligendas eas docueri¬
mus, nec ad diuerfas fpecics extendi. Pei tinétias reètè
Innoc.defcribit d.c. cum ad feden. ext.de reftit.fpolia-
Raph.Cum.l.ferui elc£tiohe.§.vlt. D.de legat.i.& quç
pluribus Alex.cof. 169. vol.y.SocihJ.i.D.de teb.dub.
Nec vni colono localfe , aut pet eumdem coluiffe pro
vnione habetur , nifi flib titulo vnitatis adieôta fæpè
media amplius , quod argumentum valdè probabile
e liet, & Alex, ibidem indicat Alber. Brunus trait, de
augmento concluf.iy Namque paterfam. in porefta-
teîiabet de pluribus vnum facere , autdeviio plures
d.l.Caius, &l.redtè diciinusi D.de verb. fignif. Hæc
verh deftinatio depræhenditur conieitürisex faito,
vt quemquàm per vnum, & eundem colonum, aut
tor.efTe,quæ lege,ftatuto, aut Confuetudinc deputata p medietarium coluille. Alex, pro neceifaria probatio·
funt,vt alicui rei accedant, addo ego , & quæ deftina- ne vnionis non habet d. conf. negari tamen nori po
tione patrisfamil. aut priuilegio eadem deftinatione
habeantur, l.quod in rerum.§. fi quis poft.D.de legat»
i.l.prædiis.§.qui domum. D.delegat 5.
14 Priuilegio Principis talia funt , quæ eius benefi¬
cio vni capiti fubiiciuntur . & vni titulo, quamuis
ante corpora feparata fuerint, & per fe fubfiftetia, ve-
luti vnione, & coagmentatione partium ad vnum to¬
tum, ex pluribus diftantibus , cùm prius illa corpora
per fe integralia eiTent ante adiunitionem fcilicet, ve-
sArgentrAHi, in Conf. Brit.
teft magnam in eo conieituram efle maiorem.fi etiam
interieifa fepes dempta fit,vt ex duobus vnum totüm
fieret. Fru&us item in eafdem apothecas , & domus
principalis granaria collegilfe δζ comportalfe.fyluam
cæduam, aut vineam adiecilîe, cum medietariæ, aut
villæ vites , aut cædua deelfet, vel fi incurrens ager vi¬
cinum dominicum deformabat ex illo verfu : 6 fi mi¬
hi angulus ille , proximus accedat qui mihi deformat
agellum, vel fi cum via ad facra, aut viam publicam,
S S iij
97i Des Appropriantes , Art. C C L X V.
„
'971
aun flqmtturâ t'Tettib. villa nili longé hîc du- Λ ckot noniht c.nf «contra*^
Hiutihrin poteft tumendi tfiiiutu* [^-^.in,, lia- al*iL fait. W vf rffc k-nEï.imCKYlVo
lr „ , : , , , nm yt cà riUircs ex coiicmgencia laiti certiettraarum feviHuecfidium eaftn , viHic -, j,,
, :;pI ;& colle· > vffiina .U quo & Arec-contl 1^. Iitt vins de cxpemnmtalnri iîgrnHadonïm
πμΛλκο qidimvciiis elfec* nuper apparuit* cmnn lu-
«tioiwdùLMhii re^eoA^iiW't ^«JKtpeiUt Jm-
Eàks deuiiniri Icdotipcini iiire lirHuibv lubemu
qninrrcTÎîas lihras^un oirilirno Itetuctidum luit.-qntd
vnitiji donHiiij dricriptlone iurclligiconuenuec, qtud
totum, quid péf tes.
Contraria omnia contfaiixit! mtfeem indicant iun-
Ji dénoué vmptHe ni].· it fepiir&Uisi IluLuüA inmaïui
fvi ïrji punitur} domini culii, tepitaw poil cil) O-i dnu r-
IX opéra; , fepi'SEmeiitclæ , quod Arec. Imol. Alrx-
ntf. ii- d.l.f· ienncinr: nam ca quac uainra, S. 1 iu
tîii ivparam JttntjJ v. i niLiiceUOîioii çedijnc , tire de nia
aliud infertur, mil aarlcgCjUit drrtiuarmnc patris fini.
ftHndientnatitrvt Aret, IcrihitconftUA Itaque ven¬
dito ciirrotum perdncnrii·;, cuimriidicho non crac,
il porte a idem domums îutiiHiiilionem. emerir, canon
cedet caiVro, quia non Iblitm iHa feparabükfimijiéJ
etum feparau per ic^quod B:dd*timr,c,i..f*CK contra·'
rit^ttiute iniitlbile re alicmfacb, & Aret.c0nili4S.in . , . — „
pdiïcip. lrp que tradito caflro eu iuriftttlta frpacato G cecUr, quoi! ante es equi. Arer, itfL&dmfacujin^
titulo empta, non vcnicrin ymucrfalc, quod en t< pa- vc pri netu aliter, & perte Anus t qualia τι plutimea
r:iium,quod ic Atct,& L.i id. Ko ut. *lt χ,ίτωιι· , d . L 3 , Ait · funr baillin
f J·., ~ï ?
mnriute rmneice, d Tmrimuftn , qua: ctli.vi ar[>. 1. "
rons* vjuU'LîIIlÎj', & tpixLfbtxmEu hqec vniuecl^,^
nuruj jniçgtalis acrdpimr , ntc ver b ctk^innf^^
ms, qnx crû cum donum* coninnila eft,
icfiibiiltic*· & lepar.i bilis eJft . uiEdkftu, ninrjf^'
adxi (àc vrtinïe diximus) Aipetic tanti mornfDpfft
ve .sdeeiUcuMs loco nequaquat u edete ^?ηΡ. J
ϋ e sfjjrlmi , necingcnerici toncdTiauf faliini*j
ΰ qua! i pce 1 a m pn >u i ii onctit mereamr. Iraqur
1rs domanip pef lume voccin exdnlii iLtriiy.iitiù iî^
!Lgmir,per rcgnlcuntqui de vno dicic^c.Qauuoimt
hurv haberi <Lbec piu nmUk, & cabi faÎLÎc incemij
par π um i uJ i rand a cft. N 1 c i J IDcdoEc·:·; π d
meainiiinidioni·, qux tundo non c«K»rct, Wd}
qus Ππΐΰΐ cum doimrtio ib eodem t>un i.noeotjifj^
data j-irt , fed fepnratLm ex bIu eaufa a':, dio, pi4
coKxrerc m n diJmt , Ccdpcrlc rtanaiis ίυιιίΐι^
iKçdbinui cedit , ex eoiiirrciiEia, nec peuiumtuij,
no mine intelîigitnr. îdtôquc hmdo vendito m? .£-11
f1:™ _ . _ _ J „ __ λ . i. Λΐ- rnril A fn.r τ . 0 -W- _Ll. 1
chat 1I.9. lini· po^l-uion.., Lnnocc. cthn ad ièdc.Spec.
ut.de pruno, LV iec. dccrria^.Ltm L-i.
tolverC. Ξ.ρηπύοΧ,Ι.ιΪο Icruit.dr .icip S.il vc.lv Ange),
Llicct.C. ù icq-pofn AlbovLde pupiJb. §,ΰ irt phiri-
btis^D.Ue op.no. ruiner,
Èx quibus fagaitTiT inuelnganda- funt cmneilu-
rr de adiuniHônibuç , uu lejxuauoivibus corporum»
tX delUnaeione ftutrisfiun. lute in tmptiaeisbns· ■ '. il
venditur m fim &bteo. l-c E. lulumus t A' I. crediror
D.dr aâ. emp. t. ii aquae ductus, l+ filtuLu., L qui lim-
dumdeconr.empt. lluein vlmnis voluntatibus. 1. cc-
il.s cnX, g, vir D.Îil’iu ve nd .1. p ra diis i Tirio fir b ,d -
neas. D.dc leg v J.l,Sd5e-S.T'..Lnna;,D.dc JiiiiJ.inftr.
iiucin primi Icë lis Æc concdlipnlbus Principum Tl. ii
qiundo.Gdc bon, vac. fiue in vfucapiontbusj.ii alie¬
na, hoc ittre.D. dtvlucap. iiuc m iUtutiS , Ccmfutr-
rudincj aur legibus. Innue, Pager, & omnes d,c. cum
adiedem,
17 Sed A: val td.e comciln ε.έ far pe petuntur a pr en j
magnitudine, aut cxiguitatc,qux val ori rei ύιπ«ι no
rei pond er, quod Arer, notai , d_U. & Bald, c,l. eu. de E
cap. CSnmiliiOldrad, d.vuriû 51, pot l.ciun in fundo.
4.’. xor.D. de i ur. dur. Foc quibus omnibus h dfrtmaEio
viuon ii, au r i 1 icorpora tio ni s d iqn'ï btndi poct il , pro
■mitis habend .x i init corp ora , & pr c dia . A' p er t i iteniia-
mm nom inviti contracti Fu sA' difpofuionibus com-
prarbendunrax , ita vr eradi noues implicitat, A; roLiri-
iuv firtar ad titulos fuos retaex, id tale rannimquc tfa-
di di ile imcllsgcnd-r fine quales , quantaqüfi res but
apud frademcLH , quiaindilcfet^ poiXdlioncs femper
p/à riruluin antccedm ç cm r eferri debent, ts bis qu^
ante dtxituus» de Büte. l.cuni ibitis &: > L Celibs. D. uc
vûicap. b
Suncrert hic ilLv duci tane» qiwtn huc rei cd mos.
Au venditsoiie (di U m.c i{/n . mdntit , » frtfTtturM·,
C? ttpjurtnHscrj luriiHivFio ve luliiaintcllip irur. Mic
abi ptotiivus-occmret r urba Üoûoruro pu··’ llgtiaita
Bnrt, vendit uri videri, ÎtSÜictt ii GaFkto'iautt‘ci cnhsc-
rea· .vaiuti ienntus '! fundo, < | da liaçc-fit vocis coi-
Ivitiuar ^vipncrJah’, :’aflri, auc Hc-iians vLs,Arporc-
ftfts iCAm diuquL per-.β* coit iTdeT-wanf) habeat iusab
divH n cScrm 11 e» coni c .litro ,m ? r tl oraai ' o , quod M c d.
attâ:oritaùbus-|atobtorit.i.S.gld€;. iuim.^4. & Bald.
ftmrbaills.ij.MiSi-par.ira! , qurenoî redimü'ïnis,
mil· Lt.i & iiDis i o!t ums adiicèrc , cùm 1 1 e pedem ,™.
dem ibit habeant .it quo ptndcam , icil foLitm jiu:U&
ftit , d om 1 iu j ce in nLs pem pj an cLi t.i: icrîLtuïULUiij,
mina n v r, ullum habrmtA fi licbieiltuin Ηώ^ΐ.Τ^
lia» inquam , domanin o. ■' · t·. re non diiciinturAa,
que vendito eu non Ccdunii ve acccilloi^.TihKî
opinationis Dpctorum , Lite ilb dc ulibmliiaaunr,
tuli -Juui a pan vl. itr dii politum eaprefsc.IgranrT.
dito tuflsccoprirdio , tuluieoriijn .icccieiej.mQirL·-
D pnhcnJi pti 1 o ex vico miri u nis vliw b queri^ui-
JiihalciiTiplicAt ili aEir nationibus piadiftiinAjri·
i u di c.i π t ibus , nec nu 1 cii 1 u comprit bc ndir,
-ad id phin · colligit Bald, d, d, T. t it. de capit, d'aiic
vendi, c e iï i.m tivm courra co 1 1 eludet ex vi V janaiib
verbi , exirtt i , icd non ert calls comprihenlso cofei
v oc is tHdffen , Coli d o mi ut j , au t perci ranua»^
iiiruinr, dc quibus fuigulis iuclec egimus, fd/iib·
noanulia tantum porrigi illa conuentr, nonvitad
ampliora linetxpreffione , quam icnrenriariili'^;
que B.ddi ii e,i/ icnprio adiuuat , <juî pyrit,- W 11
omîtes fundi vnius cairri veneant , noc ert , vtcgnin·
EiTnrccor, lonnn domr.nuim , qimd prchftût V|OTJ
niiifdiitliuueia α 'di
(demtitfon) heri defendimus .
vendimme concofRim non intelligt^ quod ck cc t->
pt rui Aret d, 1. j. Er netum Bald c, j. <i, vk nef ^
moJ, ffitd, dmirt-in cafucunucrib idem pu[at,vbr>
ditione iruifdidHoJUS , domanumi ycndlumi «ri151;
tcÜigauir , quod idem reperur in veiidinonc
nttm fvt jomiLinrui·) talis caltnCJ. 1
_ . ■ i - , "····■ ··'-·- -rsflaJ. Reus-
ihi£^>·
fend, Kirr. cou:, îeie, doni. Ai aguar,
c rmf. 444· X1 ce ex eûîo prot j o , q?iod péW
riamdopcndlcce faciunt Tmildiilioiietui
ULtn S tLL L 'l· IJAll· l »- » ' 1 L ' ·■ * t ' ' i L.. ,, rt,
dnmojVcluci à capite quod B.ikÜcriLvcc.ad ^
dr allod. cu m & per iVllec» Si fepiirabi&W · ^
quacè vniirur dominio, non per conituio^ ’
aqua’ vino, frivt vmim tmegnun éai
&: ideo non magis cedere debeat cd Itn,
Rrum ipiî . ex aot.it, ui 1. l, F>. de Içgar -
u.ir. Liu.u ' - >\n·· - ■ 1 -jjii
çonriariq nemo iinifdiftionw vrndinpne, ■ ^ ^
vaidirionciTi vendic.nteric ,vtanted™itnn· & \ ^
ierdut bald. Ci.
non viilvti va^a libium alienari
cortis vero appellatio vuiiisiriiniErtn *UI·
p7i Des Appropriantes >■ Ait. CC LX V. 874
ûnù & <d oman ij figtiiiicat, quod Arer. plenc notât, d, λ i ail lis ciutato prions dominij obiïrquio,· Sc fïde, nouO
i1 - - ί ■ r,l 1 11 .·' I ■ .■! V ΙΰΠΓΜΙΜΓΙ -I T*J .il J ■ 14 I π J J . ifl - _ . „ F" . J _ . , - . . _ _ . 1 Ί n ... - .. . I. il
ctuif.Jp & isuiuin éK fente uria Baldt îitrifdJÎâiq non
Tenilitnr tali JcîtamiiiatiûLie. Quare m cpiuxailibus·
daminij n an flat iiiis iiegoVi?hdjudcFlif6 , auc.-pwrdw
rLifticOj. i d c ït, Lob verbüjdApe, mutfan, iutilHitt.iciitim,
2μ: yailallagia bomimim venire, Èuc cacoh.trrat do-
mjn ίο, A φπ feodata J sr, jfuie non , quia ipio biiio ie -
menti v i Jetât alterius expre Lsione, A ç n t] æfâàïia mil-
km, ί η qui le fundant, interpretor quadiu d 6tu iiiéïa
i nanti t vr tumdomauij dependentis .cedar. Le para οχ
nLhikomnuiqms retineat. Multomiiuis venient qur
pet le fepifraca fuite, Aitibikitmir., n ce coha! rcncpti
fe lac ramento, nouoircniDominoacquircri ohlluu-.
jiçUaCj idque iiLlÎLiaurloris. Fuir ilia pnatuip tem¬
porum obferualio inoiFenfà, flec adlmc exoMcorè
eanapatitinniL', ncc fine effréhieft, b modo hoc m~
iclbgamus non tantam cflc rm3 formatrices! Unirem ,
vr aliter pradiCEib polfefido non videar. Qui it'ior de¬
mendas rit. Nain l-îIum ratio adipi fccndi poifrfrio-
πϊε iurildidioiwlts, î uris' .auctoritati A: 'exemplo non
Caret, in quo traditur ccfsicncm in inoorporiilrbus
pro trddiriunceJTe, exglnl". l.vlnC quand. fif vd pn-
uat.Bart. A Bald. Li.C. de uhlig* A acli* & alij alibi.
cainfeodationem? dequo Arec. tLconC 14S. Cuiui- β tomen non cil is foins mddtfrrransfertadie in ralibuï
mpdr pleiaquc Ffciot Fcuda diuerils tempori b us a do¬
minis Jocorum e topia, aut lirtrediiaribus delata, qui¬
bus principalium ci rul uni a ppdlirionbs fobvmus in¬
dere , tirante· Vitti A fiftin O, F t « IgrW À a Itfirà H
^ Ptly, MAltflrou à Feîigfit, ÜtAufirt k Su ne ltlîiti
ifla pcL'htpe ex concdsione à capite feparitîa, & di-
uaïo iurc,& caula com patata, idçpqiic principali do-
mïnao vtndico non ccdcrcm ifta, vi per ie Hantai, nee
OohætcüRdCapiïi-
Efgo li· quis valet innfdtdttonrit) ostm domanio
uatltrUiomSi & iitud- chcorem,i potius ni pcrfonaUbus
locnm habet. Sédcüra iù^dj^onuim priïcr te* 3^
iLt’ieminn perfonalem, & obÎeLpiinm, à rc rci de^
beruuur, auc ratio nervi, haiiddubie appttçhcfâpol·-
fdliane tendi dominuAs, A pnnapabs domini), iul>-
iedtinnis quoque omnium, A vâÉlalbtij rotins apptÆ-
henfa videtur, quu mu mreipln refidrm , l. forma
cçiiiuali, i’ed ii ego, IX de· Ci rmb. A lato Mol sn,
dii pu rat, q. A iii fri id , net ! 1 ic pt ή or ;r , fc d its
eunuaiiun tur, I . dcnîqu e . D . de iur. fi f, attj l le i deo icri-
comparare j neceffirhabebit exprimere, , cr C bit loan.Fakiii|.prçin.diciaJescol.p, vcrL onid dices
fiibitii, td iurtfdifiit# , ûw Ltcti {'eêrijfdnfe : qua nbSTOCC
vei tn nr prü iure va liai II rio d<smi nanti in to:o 1 tr.n to-
rin, vbi doimmium eft, n,im vox dr (feigtenTu ) fol a
prr fe dotnininm hgr.ihc.iL, fed squiupcs cft , A tum
dciiinniuiudireAdAiLirifdiitionak· lignificaE, qiiisn
proprietatem domanij dominantis, | rovràpracede-
ribns verbis determinarur, vt ante docuimus. Qujî
c^ode communi vfu c iu ere i urum , A Foto dedu-
cete voliti, vt tandem aliquando iuris iludinii pet
omnes omnium, librarum, Afrfttcnnarum pugnas
raptati, qua in hacdiiceptarionetej eriimrur, — :_
frtftLr^e aÛ'io.quod aiiio cafrilûria, ulii oif.rc unique
finrtifiiici^lis, aut intcrdidum Domino com lm va ital-
uin noncomputic, etiam ii fe vaiTnllum ntget, quia
iusnOTi vemÜQtuï in pttfatum , fed m rem* Quave
appràdienfitme cafti-i, lubie dbiortumquoque, A vjf-
ih.lioti im ap prs] ien ii p u taiti n t And·, de fie r. iu en ni*
Nrapol. I Licip. iînereab, & BalA c.admantT, ext. de
imeiur. dicens Daimiiuru magis acu! lu; ti.ibcre a4
frudum, qnàm ad Tif alluit), vmteres ipiâ ίοιθ]·^Π3-
rnr, non homo nifî eau iilitcr, Ira Lucas de penna. Lr.
C. de fi 1 nd. rtip* & lier* & Card, À Alex. c*i. cti. qnid
rtiniScornpcrTfreonquicfcerent, A experimentis crc- t) ficiniKÎUruri, appra;! ici tone domi nij principalis v,·. A
deient, per auia hue tandem pfotioJuti.
j : SrqU i tut, vt illud quoque tradamus, de mod is tra¬
denda1, atque exercenda· poilefstonis in iurifiliibiona-
libns, quando hoc pria pur inquirimus inapptiipri-
menroruvn fnlcmnihuî, A efltiiu , A fum ea He re
fortailcnon Jguoti Eoei, cùm de ca ad ipi Icenda qnar-
rirur pcrVmnn aftiun totam apprehendi, vt îndiiii-
dinm, fi de voluntate çradehtÎ s exercetur* Nntnilio-
qui cùm conttanolenrem prixfenbtrur, liotiàmrbus
praifcribiqukmqoantujn poifeiliira cil, qtuc vufrata
iridlatio cft, c. Cumotinicxr. de prtricript* fcdliic
IdCiisfepaLiram operam à no bis pofrir, qüam infr.t
priftabimus, Nuncrantum dicendum iurililiftiûnis,
pofleiskmtm apprabtndi pervium connu acutum,
ci 1 1 lufiidj ÆHpni fubÉ ii ητ,ί uo c,i ΐΐ 0 n mi cl iei itcl.-. i mm,
receji rion.es ho magiorum., oFKri afi n m erraf ione m , re-
CogniL loues , inili’uciîcmalium pollefsi on u m τγπΗ i Π n -
nés. Otciuinexprefsè tranfLira iurifd]c'rionc,cohx-
rcncc quidentj non le patata, manerij iphus- apprarhé-
fio fuibcir ai appro pouariitum, A ca?rtiaccdunr mrir
n cric , relatione farta ad titulum* itavx lingularium
fubieitioiÎum ncccJfiirunoti lit apprazhenllo, quin A
lïïlhgU quoque, A l’ubifitos frudales fippradiL-ndi
purant, Quade çaufû A Hcnvicus Rcx caOrd. quaî
de audtiuiiib us edita nunc obi ematur, eum [ïngula
quisque ex confinibus in libella pradicfronis delcfi-
bi nibcrct, qua: audttani fubiiciebatmir apparitoris
feripro, inniiliclionem A iura frudaïu in i.-nere , A
fÆrrrnfriannn trtnlo Eme IpccialÎdioirmn’arcünt'peç-
îendi pcrmÜit, quandoide-îtcinp, A jguotani i l lc-
ditoELcrac impoisibile, A'tnLiifa eftvcnditio. Tirvo-
liintaita AfpojvEaiÎca pcniiremiOTuni yox non idem
prÆfhïti'it, vcauicdacuimtMt levt expreJ'ÎÎDdlcr ne-
àlTnrb iuL'ifdidl-ionis, A bailtiagiociim, 11 te xspref-
fionevnias captrisfèpiirat», domanialis appiihcnfio
lu diceret* Qu ,irn«hvem omnes nokfos liberos bm
t-ffr iubco- ab ilk imicierataopmartane antiquorum, îJ
d’ AitttirQilïtti , ne minus ad appt oprinu· morum ef-
frÈfcum vafrat, aliter poJFêfsionrm api iriuhendillc 1 ;.r
principalis domini) ingrcilhiTL , vt! vnicüiii iurii-
di itionis aitunij etiam in aliquoluinedo indiuiduo
ad elfeibumtoriLis, fi quidem urnteliibocolLarittlo-
nvanio. lu citetis frpamtarum rerum kparsT.i eau fa
& traditio elh Ncc casvoces fraiici vnqiraïui fftridi)
Vniusfoliivs Hibicilionis appræhêufto, nonfnlum in p audierunt, nrc ilium vfu m. àquoramen is valfaltus
psrricufiu'is fubicdti, fed La tins bailli agi i (vt luqsii-
mur) îfpiTcfsîûtie en hi u Lit, qui unndo non. ripngiietir,
quia Lubiedtio, A iurifdidto îndklidaa eit, A vno atdu
tûiiflmiit m po llcl"; ion e rôti us* H^e eb lubcnmis. di-
co, quaniatnaLinoittamcmoriampîirquc cuacnmiltis
non aliter tribunalia noibr.tules polÎeùiorjcs in iu-
nfdidionaiibus appræbvndt poiln ernfebant, quam
pir Éttùtirrüfticti <gr Aüsrmm, vt loqui folcnc, Hrr ver-b
del egaïioncs vont (vtbi e clorn ni a b .atti t or e acqn 1 reti
j quas alibi dimifsioncs fidei vocant, cùm vafr
excipfrmltiscflfic» aiitcimm ptuxrsqni per aSmcgii-
tioncm ûibiedboniîvtndttoti iaibam in polTc-fvione
libetratis ièfû confli rtuiFeitt. Nam cum aitilor cnui
non habeat, Ain en non Ut vcudttix>nr-S rem porc, per
1. bæc auîcm iura* D. de fetuit, eam cJn-i r ipfi rtudrré
neqiur: qiiiactLi rafriaïqnod in vendente. dtrtauk
frrrur: tdtnen non citpojtl’fsitinispar c.uilTi, uec de
aa beiiic infrrtur, quia rcaUtcr tradi debet , quod non
b 1 1 lu 1 iccLi paca (vc ante di üi m lis) ex A itgdi φη f 1 j, 8-
idcoqucadeu-rUiv talcs coiifiitucos in Eibcrtacc appro-
£S iiijj
Des Appropriants ,ArtXCLXV.
toacewm «en «Ofernr , & « «*> ««* Λ &, fnFcr rccopkk»* Μ\χύ probri «pifc^j.
I . , 1 . 1 _ J-. . . : . .V 3 η ter narre 5 dun nutat. vt & in 1g cari . V™
propter defc iï am rcgul É . dJ* . r
1 Vt V-rrabunc locum expleat qü* «s tmdi pof-
fint id quoque inotfïcÏlidttm , quantodo qur per
applaudi non pofi une vt *ut
veiS^üdc tom cmdi
ci tic rc ccitt fit-, nam nains ροΠΐΓ#ο > non minus,
quim domüi fri* lnSrc&T^ ÎC
marnrntorum. luti pei ^ppoiicionem cuftodis, dut
i.iét u i ii- 1 prtffeme vtmdirmx I quammdiuil· D- de
niîll'
acq.
lfiadubicarionuior, an en tinjioaficflafiüQboua- ^
ru rn pcæ Lcn ti u l HJ, ·& foi 1 1 rorum tra π s ferri i 1 3 prxtcriis
policJVio Futuro! Limpofism Erqnltlcnicdam future-
nntt transit rri poiTëfüior tempo de putant, ÎacokEu-
triga. Eirr. & 5;fiy. l.vJr.C, qtw tes pign, obUgtfi pofT*
& quoi T iraq. in conft. parce i ampliat, i. qui in
do ufti mro loquitur, quom inite dubij lit in reali Pc
naturali Traditione. Qucnl idem effici per tcrëndtr-
nem viusftutbus putant > &c transferri polTcfsioncro
etiam futurarum 1. fi quii argentum. $. fed fi qui¬
dem* quem rex. & m furacis quoque acerpi viduor.
Atque adeo per coibtummquod ille agir d, ampliat.
μ. $c μ Nos vfii quidem contuitum ad appropriant
dL quidem efkanm ex albo rcmcimus. Sed nec ta¬
lem poiTefisionem futurorum fumus ad mi Libri a J ap-
propnandt efferum, mfi feqiHita corporali ipRrx-
hertffone, Èc iplbrum bamiimcmorttm, & Certi fica-
tionistcLTipore per regulam, daf*t(j. QusrcmuJto-
- r urn ferm-ncut vno piou imciito ex vfu dii uuurur , &c
verum e ft
QVO TEMPORE FIERI T R AD D
ÏÏÛNEM Ol>0 KTE ΑΓ.
C a p, iï* E
Nos hic de ap prqprimc π tn n: m ibktmfibtis lo*
quimur: nam quo ad firapliccm dominij tranflatio-
nem i Domino quaqdq cumque «praecedente titulo
tradira pofleirio dominium transfert,, neccnim prx-
ftxüm dtvtJum tempus à uste ûfiipfiecnda: pdiTdsiO-
ru 5 frd quoad approp d a ndi effe cïu m, tiecci Te eft eam
bmin ime n rorum tempore apprihenlam etfe, ac ad
CEïtifîdtrioncm vfque edi cahtimtetam * alioqui rui
proficittu'j per ea quxicripfimusin regula. Jmfitfa
Sed ccff regubri rerum orduie fuhkqui debet pofi
fefsiq tinilum an.tcccfs.iire tamen vitium non fcabet, t
fubfequuto titulo ab eodim , quod nos ance cradiili^
ιπιχΐίχ R;trr. E, cùm foins. D. dcvfucap, Sf Angel L
fuper longi. C de longi te mp. prafertp.
inter partes duntaxat, vt ^ in loeationc quoqu- pï
probationem. C beat, Εκ eo vero quod; iaih, r
ftiptt traditione per hatevecEa.* rtaiÈclic, aiibraiJ.
adiit, tranffuli^dc ralia* polTcfiionemnon rritiVr’
fi res quæ tf adidicl tur in praefqntia no ffï jt- Vï ^
hucmeuire non potuerit. Contiatffl fi in C(jr)_J
iir, idfôque iniuobilibui tahbus verbis transtcrri l
fimvpcï fiuum cffeâLtm itabere^ quod Bild, diiit ^
Rnb.C* dc contrab. tmpt. loci apud Bart, Alii Cii
Lud. Rotn, ImoL 1. praelia. D. de acq, ptff ^ |'
non idoneo. C. dcfiR inftrum. I.i. C, de f«£ &·Ά
Rnb.C dc conrraK. empr. Alixlar' tortf icji^
Balti 1-i.C de acq* ροίΓ. vbi & Cy. & ίΙτΜ,&τ^
vulgata. NfC mmen finccffc&u eff, quia opeisrut^.
culfiitcm ingrcdirhd.3 poffUfioDeni ptqpria nnileru
cate 3 nevi ci ofa fu;,, Êi contra L minus ιπΰτΐι&ιυβ,^
ncq. pod'. fi poffcj aCL|tiircns in ea rcpetiatiu,
&; illud efhciij quod cei Ei oiicm ailionuiti dtreâsmuf
&vdlium importat, cx Li. C. de obliger. icjtftQif
vbi E^art. 1. ied nec fila V^gfia ab notariir noÎlrisAï
more appohta, confbtui r ροίΤ^ΐΓΰΓΓίιι, aftoteracpi^
curatort-m in rem Tuam, cofHtutnmopcrantu[srcnr
C tt.iqnasn Spec puratj iit. decinpr.i+lcicudunL/iild.
fi cx ftipuladonc-D. de acq, poit neccnim idvoburn
copiUturum L-fficit , quod hoc modo foibi conutm;,
confb cuir fe nomine emptoris pofTidcte. Quice dii
Ci ilia eff vis verborum.
De verbo alfigno lati txadhrio Comti cojifuî,
ijb. +.
QJvr O H O D O
Cap. n
FIAT.
Ante docuimus in corporalibus per aftus nituta-
Ies3 & corporales; in incorporalibus per ailtiifaifti,
appropriât osa^ui, qui geritur.
Γ
QVtEVS VERBIS FtDES FIAT
ΤϋΛύΠΙΟΤΙΪί,
Caiu ij.
Cum pofTclTio attu.s Bâi fit, verba non defiderar:
quia principii naturalia ab anibus doihbus in cotu m
remotteri nequeunt, Ea)d. l.j. C. découd, ob.caufi
indcilk dubitartoiiii inftrum ento probari pofsit, Pc
rcita eft Baldi tlncenda inl.vlt.qureft^RC. de edift.
D. Adtian. to]. ei tnitru mento fu per promifiione
facio non probari poifcfiloncnij, cx coquod/aftam
f [Par λ c n a p t n£ ïVsticî,]
PlçtiWtm tiuth rjr diuerfifM At lurt
imj>Îîr*iiQ hili txfiifjj CT" (WIW.J»
Sulhifitiwnti tFtùiïtanti. tld*
NrXx dcditrt .
Mijli* r x primi decrtui t fjr Jtaiiido *n ji·
(w, cry*
Jl iifiiP iXt*nf~A ttt Aie At).
Ex itdtwdirAtiisnt tp' nuchi e t.
Tttultu f*Sift (β.
Sentent i a tribus? riruh*i»% çrrmm.ïS*
inii tjhntAiw titulum awt.
Ünmimj imprimat,
tsfddtffio tx uuft fuptris,
Euuift* fittefurtAgium nmiffi <β.
io rti pyfn ÜAïii,
i/tdtiidirtm fjlft heredi [λΗα.
Î.hXitJrditlQ rkttliU *β.
Srnutnu An fn fimlut^grBCKpimetilitnhfa
St» ttfl I UC n if 'I i 1 4-i p r j i' l r<pt u nem m π
^Afitttrtinu' Ant <mttd-ttii m a rrtii Apptfci**
iVif rdttftA dilrnt
Cenfri)[tv initrprftatiMM.
Ρνβ extern itttiiti iefft f* nt ti idmini^ ff,hi
purgAiie. ,
Jpirt qntriAreennium cmmn* AppcSATiipirStt. »'
lAn iurew tuulifml.
Cia/* eiffi&mnei Αηλ , ϋ- Αίιατβ l4ttA.ywulir
'SftÎHt v4untdrte iHrifdiBmnit, _ ^ κ
Dtcrtwm tÎÏ&*tiom ni mmW‘ ακψ],η>φΤ**
i>et iimpirrp:.
Strenue danti A>fftrtnu<t. _
ht>Un*UTiff*ft tTAnfatit h
ajj n»* ItuAimti m dtfimtiii ^UI whbht
TlfAlBiSttlt. ,ΛϋΓ
^ipprUttie λ [enteriti* tenir* itrimm {tD
i» sfptfnmem. Ηφ,
577 Des Appropria } c c . γ
Hmikï iltttrdflfilHftmPtJ· fW'M» Mm [ach^Q^ V «
Hifmitg i!tt f rrfjpft i&f jVir ((jÿ'if
jJ} BxLïtHim JMital'dt tx.ffjttftî,
y. ' ί>ί, rf^wrv/iii'ji ijr^j j//o mrt,
\ (Us n U Wj It "ffl ird njh m rem wdtiAUm.
P ’Jfn a& Jfirtîo aÿftfytyp.ajïit*
j[ peeretiim utulm non cjL
! Cumin lire c.iuiii p ignorum, eau fie crudita: .fini
plure.?, çanucnlionali an:, pi trtfli'ipnj ïii 5. judici-ilium,
de gjjîhus glof Li,D, tjLçpigiidt.Hiib Jjucda; in*m|
rationes eo mm pçrfbÿltndorüni, & dilbraîi
ftAut, cjlùÿ gLqjf tnçimeur I. à Diup Pin-, $- h pigno¬
ra, D^dtreiud:. inter quas hcEcipfa çft » egjn pigftfsw
creditori à indice addicuntur pro fuodejnio,.:vetpri
iuri pridem Yfurpira,. Si. in yeccrciû CoufucnrdsTjrm
traduilia, poftremo abrogata, it: inMgwanôa refor¬
matorum quod apparer., nouo iuvi, & reformationi
inferci çùm fol a in vfiu m^h-TÎt-sdiL âù&Êï haEano-
ne ! quam nos atiitiiJicarîoni lir prt tkererufti diccrc
; fokrnusùifôtcu N emilÎadürnraij· i mperratio, Îtquaî
■d Arationes fücrt veteri iurc pcricquecidi pignoris*
ex tocae^oliiiere. Addsctioex auûioneptr ïicitacio-
tiL-su fola ilipi rtiï Ai,c îpfa quidem cutili juri inaudi¬
ti ? cura de ca fctipnis Îiu § Ji fuprt icbus, ex quo lu-
rifconftilms vfutapkntti eatifarp rtibuit ei» cui res
'addiita cib, Jj res debi t&fc noti foi r, N l'C i amer s non,
&- alia? caulae iuntjUidicialmm adi udiCitticmum, quam
do interdum coucingir. publice tes fuh h&ftp, i iiico
difh'ihij es forma un d·.: jure haitr fifcnIiS*Sed& cüiu
ex unxi dedi rioois cinfa , Ctun iufftl prxîoris. frtuus
bvel cxcawia,^ fpq. De depubliçîfU mdt.L
z. ç.vli,. D. fi ex naiût,'ca.(ilL& gcoeraliier-D. de tioxu.
Vtlcûna rx dininidifcAi ccutfa non cane rue, Inccbura»
4 D. drpccul. Nam midiotx pri ma d cacto, qn.r pi-
,4Sh. ^
: -'&lP!%£asfi£ fi 4^
V«· .^st/ ^r'J ^Z<L fidti poi-
e r t rLii asipiar ;·. JA df re^. nir. üuanuti rnoc
^'!r V * 1 IXïLl^ ibuniir^ poAeriûr de bûnaâde,
f- Lîn r ^ A^fcrpdorHTs d^ckhdas- iunt ixt-
ylt, itweria: emur) di ι?δβ(λϊΡ+ Curtia, v* i(i Λ . ιΓ ,
t 'didrîilinïduruiii potlélU* piobcit, '·, α^ ]t] P° J
upPir>,i,iÎpkao-B Îdklale» L diuturna. c“' T J‘ ' f™ V™
v »,i L‘j 1 Î-J L *. | Jiif · » - . '
unit». C-itoruivcnJ. ^pt^^ma.qtlrdrm
t«, ScaMdio, «vafe’P*· >??· L
IrnJüie, fine jaione pt,rondf“rf!lü‘,lc,sl‘ni
dîiînnitnis (it, traditione irqunta 1ΙΙ11η^1-
rai nin m rranAcrat ur, ii damnatos rci ï j ιΐ'1ΰ^ x e
im nonDonrmus viucapiendt coilfiiOj fici. *
libtJC qp-jiflen lïonali ti rtito J , Ρωτι ponï lis; ÿ, Π i
du acq. poil adeo vc;ltccéJ3îoderiir ex pcLfunisuudJ-o-
rom courra rtgeiias, quod nos Tuo loco pci fdqitcmur,
Acdepçri&nalÎbosqüidetn aitionibivs, Frqtiura ta,,
! tenria domi nmm transferri 3 aui Titicapirudi condi-
rionern., dubitandum non db, tes^ cxpreilb nou (b-
ium;ÿ. fi rnihi. D- deviueap. Sed & in veneCcaiiyni-
bus quoque^ cimi rcs vejâdicld Îëiipécaiudjci:, rridi—
Cu ul t il , ii Dpminnserar qui refhimi 1 3 qn^nni tilibct
i nique daninacüSjdoiîiïniiim in üint ctû iir rellîtLrso,
trausfcrutr: aurloiLtate j^aiencise qit^jro titnÎo^ft^
iniDonnntis mjLi état , rraniJremir vfy capiendi coo-
diitOj&cxeo appropriincimini incbûjtut, (îdebvtf.
poJitcJlipxic exddcrUiaeui ad indicatio Ëtéfciteft, ptibli-
cjanadcnrr,qnjc vtilis eft vcdicario.L^. D. de pub licia.
t ^ ^ Ita β quis rein refHciicrc î u [lus, non Üsdt , idco- t
^nus pnrccriifm ϋοηίίιιυίι,ηοη fuie Gilü excctnioms, β qnc bdsctilimacitmé p aitu s c If ι d cil, darmtani s ■ clt -id
ied cnmra.tci.i· c π ë rdtio. Ncc pe c hoc i oül u s p oJTi Je-
bar, Ibd in poiTirilion e er.u , Lit qtiis ante. D. Je acq.
poil! !. li hnita.ÿ.Iubjjnis.D. de dam, infett. Ex fccu-
do Ltiblus poflïdehef, eaufa nittrendi latitatio dchito-
E!s, jfei eaipfa pôflitJÎu. «üêwAcî pocerar , quar tricia-
5 doeild^.lLilisims* Sed nec ex iudicad c.rtifa3 miillo
qujriudicialc pignus fbcscbat „ fînjs.erat execimoms,
icLialiiidiisdicatumcrpeAab.Ltj l.c.bct.C. ü in eau I.
iutL Illae dominij impetrandi ambages t Ii debitoris
fraude emptor tio inneniebatui ex l.vIc.C fiincauT.
iud. & Li. C.dciut. dora.· imper, ■extoroexolmèrc,
ic abolitas expedii» vt lenta tirnedia, Sidilut.^cau-
TÎones aduert u s debitorum fraudes* N.^ra mîffionea
exprmto Jccreto atini expeiÏado* fecundum J ne re¬
rum j Lutation ts caufino , dcindc millio c x feCimdo>
cîimnç fie qmdcrn fîiiisellctj prolixe s& hnuoia:kie-
luni j excantatione? ip.alt iuum peiféqucnti, fif qui5
beuoficos homines, ractüpfridi* deterrerent ab of¬
fri o , Si dcbitoru in contu maciam akivnr. Quare i fta
non fine caufb polbenora lAculaesectriit fbro, e^tvLu,
aliquid ÇLiagis prtcfrafhirn canendum pmaïuni*
Irtiquï Sc audbiones, & pignmtEcsntjf borujrutnj &:
corporum nexus , inftrcuntnta quae garentigiata. p
dixerunt, repetere. Nec ndbuc fatis Celeriter quiiqui
ad luam perue nie, tanti fune fugientium arces, &lu-
dibmcoramcrciorura i udicialiuin. Nec iftaquifqua
prxfradtè conflit uta mirabitur, qui XII, rabul. cau¬
tiones in dé bit oro? pridem coClicutas hmdô ^udiecit.
^ lJroindc qnod J lie tex. dicit, im r 11 tgen du m dt ad-
diAionc ex debito Lito, ab eoqni Dominus erat,, &
qu.iebic cauriotradËmr, reperta olimeric id excht-
dfudasltypci thecas anteriores. Quod f; ex debito à
non Domino muddiiïiû bvCta fit, traosfcnur viuca-
v olorem i:ei,trt iudicialk emptio, ex qua dominium
transfertur i Domino, i ncua Domino v fu capiendi
cüdino, Uins.D.pro emptdded ik li rcs. D.de public.
L eius,. D . de res vend. I* (i π certo S M r. D. ct umnotL
1. Ji pr optev. D. ter. am u r. I . É i fidei 1 1 lior. ! f de po 1 J r
Sedi Si miJTio in poflilOoiiem ex fecundo decrero 9
idem pi'ïftrU 1. pbrçcns. 5 lulumis. L |ΐ finita. D. de
Jam. infe£b. vbi B.irr. Rom, Alex, üdem tlb 1. utiÎè
poEfidet.D. de acq. poiT. glofi d.Q.D.drpubhctj. Li
DuiO Pio, i. fi fuper rebus. D. di; re Jub.Bald. Si Flor,
d. Ui fmtra.ij. fi de vcefcigalibus.
fi quis eus domi ni j à principe ïmpetrauerîr, aur ïd
indice, dorai mum in creditorem crati s ferrât ti. C
de iur. demi, imper. Li. C quand, dicter, opus non
eit. Bdd* L c. G corn m u π ia v cri lJ que hid.
Sed et fi rcs ali tn,i qriaui- i isl ibet I cicnti . an dore u
iodicr aJduftabirnr, ex cui fa funeris, ertam fi Icgatii
fie, rribuitur vfu capscndi condirio L st fi quis,i. Eico-.
lonus.D. de religio, gbf J.Lquiaaildrc.
Si ex communi thuidundo iudieio vni tes adindi- jt
cara fit t x pl utibus con forti b u s, q u rid i nr i d mn ti r , 1.
ad bfticiiitrt. C. communia vn-iuique iud. lires aliena
fît, tribu iturvfucn pi mai conditio Lfi pcrcirotein.D.
dcvincap. balJ. d.Li.C. centiïHiriùvc. iud.
Scdetfi i üdi ci s ai uü η r i t,ue rcs pupillaris fdfotci- ij
fort vendente, adiüdta lit t caufii prÆlccibendi .icqui-
tur Li .^.Pomponius. D.quod ÊJi, cur. autor
Si qui? cil en hir rcs. non cfli C fen r eiirsain ad i ud ica- 1 4
tionîS nirodiratts ohcsnirenr, vfbcapicndi Cfindirio-
nem aequiter 1, iUnjIiber, g. Quintus. de ilaruEi,
BalJ. d. Lu
fit qui Îcninm alicruim ex caufîi, noxali iuiTu iu- ï|
diCis dusit, vlûcapiendi conditionem acquirit liSc
T <f
979
Des Approprianees , Ai C C L X V . pg0
freiwrslictr. D. dé rio*. S. item îi. t>. de publia.
£l-«> Liu^viocunupe ίί ii c-y v per io i xili s£lieinc oa-
aulr trader* upufqiiam lulfi» cft, fuit « rtali ^
■ ·<£ · -. il iduailis Domnuim Îcwrcrtfla lata clt, *V' _
"Iwtade
■ lînduerius .. - ·
ifttta, h UjicidotDÜnuiu^x Icittenna* ve
’Jil» cituS-ü crân-ifvitur, & lUradfüv&diin^11*
ITUTIUS non fcir, «f^fiena·· f nd,,K’. J,l.‘l>Ii!'1i[.L'· ’ ri
cum ptrüri rts rtftüua .tftïi ,„,*.■<> U-iCardo-
raullo«e,w«K. Nsmttoaovunus l.^te
Donvtaœfien ™φώ. l.).i· «cn',tnmo· ^ act>·
. » ■.· : ... Jrwiii.rnrnr
A ·™ΐ fan di » vi tricrij à indicé fo£h*ipipd Cor f
ïiio»caa- ■ . ,
Tlteu ttfCGjpno eft* tûrtide Hire i
Ll£ine<iornini| prohuiiriifuitt cfti«céatw[fl'JrUb1'
ante dminusf^qttarh Lad, Rom, tr,u:t£ \ *3^
1b , tk B Ad. d. I . c . C. coiuiiiuiîû vtr.iud μ 111 *' ll 'u!-
poif. & fruftn de vWPicnJaqu*»mr, cum *é$ p;o-
. . n,i h, Hxtpmlwi&fiip-
Addo vero cafiim amtm, fîftmeiiiîi iuh*ij
fu^nùw.tx UU. .ulTurpiLo»,^^»
exrmctû, qnodtlfi ftxmsait* firtttcïiœhiuluî «dri '
titulum rc digirtav S.pfo nihilo cft. Nec fl··*
lententia de nullitsire- arguitur, Natta i;il raraiidÎ
nnliiBït : simrtrtmr, fWlfcTprir. β«|^
Λ gwq fiwgul.nttwdixii, c. u Ssctrdotesxvi.hQjii,'
prtltftdw, cm ht adm^ ™5T a
efttra&mO Ek.rr '*°1· Al.c*· Luf Rü3lL A
Ati <rçï us Cit m d,/ b s u ! 1 u. J mà q u od iiu^i s· nui
i jmfitroorsib^·1^^115 * bi^udutSEiruius cit fen- parte » partis quntifiir, id
tcv na aatl*^l,:4^0 ne^jr bonam fidem rc- quo iture , tribunalia noSlra v
■ 1 iElalpv * generaliter id probat , rufi is fintenriamm nuiquim pi or
ib i.!ofi quam Si ti albus fc 1h‘
I UrihthniP .-« 1 1 i %■. *
feralis eftrqiiiiJ b:dd.& FJorin. putaiVrin caubt
Jfi U* .1. _ rL r.j:V, i Λ fi,,;. . jT
il'o λΆ< dcdartltri mfciti. tlnrr. Lf) finira, ç. Si devedi-
Kr
Abus, P- de J.'Lm, mfetto- SeïS InuocJn c, coimn-
utii επε3 qm de η^ι,^
a nui quam pfonultCMUE, uccvüucn υμ
dicam m i u Γγ l n^u i i t ni ü |U' r n ppdlatior.cmj ocr vi jip
vt loqutjnmr, fimplieis nnllitâiis qujJituiisbhittMib
fît- I caque ôt fi i Ufi diceinfi du nul]iiarc aihi(jErfrr|
mil ri i^inia anais prarferibi, îamtn n appelai ij
poil nbr ru r . pure c: i\m per Ordinaî iimts Λ.,
interponi debear > ndi irtterpofifa lïr, lletcrabiu’ii
irit. est, de dolo A: cuit, tie eo qrndê eafti pra frriprb)-
tLcmeüin mala H de admicrit, ner ex fcncêrsa qiridein.
Idée igi lorc L-a s p liguas q; im fit d, f, fî. j u itb at> Dodtor. L , . , . ,
rïcit-tncttfj d. L c? jcptir.i, D. de exerp^rri iurl. 5c L fi C hit in rem iu dicaram, & idco idoueiutitulnj pa^
quj5 rem » & 1- i» ίιιητ ce & me. co. lu . dequibufdam î caque feqilüto qitindecinio t:ï tau ritubpcritbj:
cafibtiSi inquibiis andumimum tt.insftr.atur> côrro-
üfttiiur. Sed ]a;rc longa distinitione concdiautnr, à
Ltid*ilinn* &rBald. L t, C, eoitnmtniavEiiuîqur: iud*
jiir, 1. 1. is qui rcus.D. de public, i itdit. Darr. <k exttri*
J, ,·χ il oc iurr^D.ic T mraiuroririscfttei
ùdtcatÆ. qua: id cfBdt, vt dominuim rrlvfcratur, cùm
ali o qui. ex it^nii'; uegrnC , cum qui rem fuiro, vt abu-
narnrdticuai* xut midat tuid.im , Jo minium tranl-
fcm\ Li^,fubdJiui,D.dc coiuLob-eauf.
F.xdpÙLim tamen .ib> eo ^totenurc , qtioj ante
p rn’ Il ri; pri o, 1 1 ο n Îbl Lim ad utri lis ct;m , roncr.i çij, r
iiadic-itum ell, fed adiiefius qüctsjiüque iBrr.wnjd'
vt <rs ali d quolibet nrulo , U modo poilllfi» ifem
apiid éttrtl quidetimiit.Qmn fi cui libiscnintuifin-
fenriam* Ît poiFciVionis rr.niit^ohnn bannirr, j|p>
primentum edictale conftquecur. Quo mugis ronc i
annos m foro viTi^nrem iubit admiran, noadur:-^.
riuile*qui iita anîmadnertcreE* necati fuei; tra^ii
occurriiTe inter roc comroucriias· qui fcü&nâjuii
lirulü vteretur* & Liboranri iapius eatific
diximus^domsmEiiuex jcntentiarrsTidcrH .nikrenrcn- D raur. Cum perquam frequenter accidcxii',iuti [:■-
rsa mterloqumom Jsr, omis non cÉlecLiricam pcircfia-
tem prtEant^ quiainralEbus* inet de tirer* non furio de
dominio ÎLiifieértir.tdeàqLie non finis idonea eau fa fit,
demi n [j itansft rendi > aui vfueapiEïifis caufard.^qtix
Ba) d i ilnrenii a. vit d . b i . C. Comi u u ma vert uiqu c i ud ,
Itid.Rom. in d, ^.fi mlÎipA: ccrti lmcuiu cfl , vt ex in-
rvrloquncort-a fuper dominio pro-mincietut , & nos in
foro dieerc Îblemus in m.art'ria petitorii non cnrfere
pro u i il unes, quu , brr v end cnrc n d no uur t , reg- fît ;
îi bs fuo maire ad finem demmerc debear 1. 1. fi per
CitsT Si OCCifto . büiiOj.^f p ro b aro i ure>qi3ô|B[iüiî
exemplis non porefr non etfc fi rmi ffi.rtiMtnjcute.Gai-
fiterndo onnnr.î iuris ciruJos id mittit tiiilpwar
in vint Se m dicati conrcndcre, non le m per raimft
quoniam ab his interponere appel UtioniSjCdiifi^
multos annos beneficio lirer srum Rcqiaramcblpr-
panun h etit malo exeinplo et incerritumo ίΰΓί,'ί^
fit vt indicata qiitc firma pufnb'anmti.ÿÎilb
rionc ΓιίΓροηΓι in d'ubirim rnioccniur, ^prioKifli
trouer îi.- 1 veCïuHef Ut nouo imierrro, qucineccllsirew
vim aur alin mod. ideôqtic inrerim podeffio apud E eftacriiicrc,vrcadem opera titulus
rcu m c Itb d e bea t, I . fis q ujf lu co nt mi icrfi ,î, D. if e i ure
fifi Quod Si fi mriihreï de dominio inciderer iudicsri
velati cumirxinflruméntoauEhcnricoigicur, fedex-
emeiones otibciuiur^ quat procirtns probari ncqueilt,
Sc finem iiris peturtniexpcflaiit, vfucapiendi condi¬
tio tribui ma pollet* lirefiiper prihcipafi pcrilimEe,^
incemunpcocc luccefliur, Quacnobresn Se ego puro
ev. incidenti , aur proniilone conflata poiTelTionemon
valere eam ad idoneum mulum adkaufiuuiaro pn-
iLriprionein.
Îrd aliiim exceprionem addunt eidem rbeoremari
iri arbirruli (curem U,vi non iic putanda idonea, ντ ύ-
tulo* aüt fencetiQic indicis æ qui. pol eat, quod Raid,
dixir, LvltC. communii de Icp. Alex, d f fi iuifii,
quade reiliis.non afleniior* nec f uis validas rariones
adierunt & magis mc mouei quod arbitria ad inCtai'
mdiciamitr reda iiafimr* quodque per homolomirio-
nem à Je^c , exequurionis p oteftas tribui car i u dicato*,
ex j. cum anccLi. C. dc arbrr. quod idem fit ex Ordina-
r toni b u s Regu m , n c ob £i ftti it c q Ltldcm appellari o ne.
î taque p armn ad in o di tm cfl T qi rod à fin t x tu i i s d i îTl· -
fimi fi quidem exceutio ftquuraficj&mditio piitdij.
quii f cur cunarum jLlntrlus extraneos inauittoi^!·
Ius vfiis efi* ex riruto ^rrequlu res i tirer a bos viti. '<-■
& L firpe, D. deiiid* cum contraria orrtni.i c.ieui^i·
quum ûLuslcnicntiam pro mulo oppfjrLir.fcq^^·
cenuiuui fubÎëquuium-elK Nam r.im π-J lk -Lus π·Τ|
contra quem, lar.t rfH entem, vr rinLlusprofirJr,^3
atluerflis cxEraneos, contra quos omurs pnriïrp
perficitur, vc ex alibi quo libet. Iri: quoappaffi
villicas» iR' ficunras incomp.urabLlis. Nec rnub qy1-
Ollam obticiac eodem iteratum benciiao
: .T- ■ i ; _
polTc p n fl qui π lLccc n ni u m , quod ihiptriti fi;1^1 · [
p riali faciunt, per quoi fubmdc crruoptsrui,^- .
appel tariunes reieuit* iniqui qui .rdtnitninr* ^ ^
p lex licis finiri: exceptio, id cfi, fines nonridp1^
duo forti 11 îini obilcnt, &r an dicaci fcilicer ,
fcripcionii ex titulo, N nm iales appribrionc’ rc- ^
ro i mit admittere» ml diud cft» quiun coniji
primenntm, SS prrrfcriptÎonem pecfrftsrtij .
Ibmiriaraiî), jd efi. Confia etiuimein ^
reftitiiere, quod ex qçvacumquc caufavetitum t ’
arcemo vfu improkicu* & proinde li1^:t':JlL!:i11T1i^U^||j
quant ex vlJac.iuû contra αρρίθρΓητιίη:ιηπ(.|·ΐ·
m
p$i Des Appropriances, Ait. C C LX V. 982
^(indmirias pr«:£criptièmK rcftitoî , &rno-s alibi ca *
J: l'c iptciiiiccrdillcrinuli, quod b fû pcfTimi imus '
ïjmftcïj 6i iipftromra commerciorum fcearitaccs , £c
GoniieEtidiiasiui^epd&iskhcfdiiaturj qnæ exquo-
ounque mu lu appropriât (rmtfri fota çr tanwt
A r ï l Lr fequenti eÿié^wtn Jmfînre , iïlia
. .Artical (>► Fi t vcro in u na T hémide-, Sç rcpugjianribui
krtç rationi bas ominbus·, ii qmitjuum püÎL quincto*
te n ni llitï , id eft, CO π Lum ma [ ait) pj·^ feriprion cm reiii-
tui rut* es vils omnirio cmia, qui a appropri me ro cotv
iliLTUTiica, £i iuris irtfcutione feqtujm * iurc ici lie lî
quacfiSQ» non poteft non improba dfe t,ili.ç rcitirnrio*
Îraliéiii iui'j-5 coiupilatrix, nec tnimierrn reccuTctc ^
e lied us appelLuionk pou JL fetb ïiirerpofiue , poil
tempu5,&: nare confuctudm.uiointerclufLE, nern ma-
gis quam tarera appraprsmenta, qu.T poflquam per¬
le ihfunt rempore* pqgtcxm tiüuflibcc nul Luaris ti¬
tuli* conuclk nequimus inter maiores, qui Jocusd'u-
iiii's à nobis inferius mdtabitur, Nara dominio tiô-
qtiedsredto pleno, dd atribluto quirfiio* nec vendtea-
tionec aitto^ncc insvUmn (upcrcfr* n-ee Icntennavt
fimplfx aulicarum accipitur, icd vt titulus, qnl nulli
■appi’Elatioui iuhncS.tur, ptbp t c i çô Ic 1 1 fimm imerpre-
tariuum partis contra quam lata clt, /1 miri cotum G
jfj quindccéniiim mm rc.ciamamc, quod amedocuimiis
in prothcori.i, tum de confcnib tacito diximus es L
aliemriouis. D, dc verborum fignificatione, Quo iit,
vr & fi intra quindecemiiuni aliquo p'r£feirit. , ic be-
mefido Hierarum appellari ponit, atque ita itidiciri vis
ad mcndcmrcuocari poriquindcccsmium ncmpoffir
iure confummato, firmiÆma dominii fecuritace cô-
feqmuaper titulum , Si temporis lupium, deconfru-
ΓιΙίΟ, ex quo raara iiidLcan approbati prodo raptio, e a-
qticiiiris, & de i ure conlequiftiï dri. alienationis·, At¬
qui mulcb veirifimilfc |Io£ feiitentia in l,pç itaris.
D.dc dum, intedh qusedixir cum qui miiTionem ex O
fcamdodecccto paiitnr, quodammodo rem prode-
relido hniberc videri, qtua ibi liceri nor* trahit fcc mu
cscCü don ci Π d oïruiiij . At poft execution em ab lege
fadum mot'Æ purgatio non acimitciuit·. 1. iam tamen
icinpnricip. D- md- Jot. Florian. dJ. Scgeneritljtcr. 1, Π
is cui.D. dc Icgtit.J. 1. qui ob rem, D, rlc cond+ indeb.
Xnd. Rom, coni. qay. Barr. &aiij (LL i% cui idem
J5jn, l.iniuiam fiq.4., D.de vrtbot. obligar. Sfapoib
ibi prolixa. Fkverb Eiic abConfuerudiuc cetriiiunc
1)er aequi Firioncun domini^ perfeci- Aitai] flari eit rira-
o, & temporis Lipfu. Hæccft νεπίΓηπ.τ,&παηιοοη- ^
idetatio meu, & omnibus partibus er cetris ήιτϋ,Αί
Confuetndini s kliimptis coHÎbüiî* Quo ci re a,, me au-
tor c, i am ind e { cian c rn bu nalia n ollr a , bono, de s· er o
Optimo i uri, it quando cafus occurret rStvetb occtir-
rctiiïpc I partocinuri, & fcncciias quaiaimque fecuro
qisindccennij hpfti, pro ritui is opponere, non verb in
iimplicis indicari vimT qj aduernis cxtrancosprodelle
non poliet, icd ορροίΐπι in vim tituli iduerius quoi -
cumque proüciec, fi ita n erit intra qui iidcci tu mn ap-
ptU itu m, fiipcr appctlaiion c Conclu fut η . Ita jj cr,vr
ime non recipiendi* id cfl, lins finit* improbi lingi-
tores eadudiintur îuïiiTimè, Fb exter ηΐ i-% Coniuetu- F
dîne, fine eodem : ne talia, deinceps rdmiii qtiiiquam
pcrtbtitibat imperitis audoribus. liqui emm tiU‘s,
qua: no magis folein teremr,^ puluercm -ψη d doitos
Magiitratn s?qii am ipHt cera, q ua v runcur.
Dedccreds,an ritu! i loco habeantur, nonlgnuua
eft dtibiiatio, mt icilicct tribuar vfucapiendi condi-
tionem, vclutt ic fentenn J,&.aîi par vroufqne ht vis ,
effeitu 5, quad o fcnre rt tia m ii tu 1 luu efltr ex opri m s i
%uimus.Id vt mtclliganit decreti dcîcripïio, ik vfus
paulo altiils nobis explicandi^ Cil, quâdo id plurum.
fedpro d ignitam rei nma omnes funt mJoria, pr* fer¬
ri m aiuftürcs ê ichoLu Rcctè β,-irr* lrj* ί- iïcanfa, ίλ
de bona r, poffi qua? per Magiilratui· expediuntur,
fctipfit, tcf e m cauicf cogmtionc v criai i. Sed cauix
cognitionis genus non νηή cfl , duas enim ede cogni¬
tio nes v I u di uc r fas. Priorej :nj u ΐ nilore , rc n t in¬
dice eonlletv fme quibus etm lifter e nequeat* arcpie
ideo ccmtentigfa dicatu)’. Ude vjao quoque* D- de rc
itui L sii cailla;.^. caufa.D.deminoiib, vulgato c,fo-
nntu de verb, iign, Neque ad di fol us id emccrc po f-
fit* quia Tir celle eit,. elle cum quo Cb.iieciuiiî , deindu
Ubi nemo iutUcare pqcert, trita regula, non reiisf quia
netnfi entra ic ms.didurus iit, ciun indicia iuiniittum
vc plurimum reddantur, nec iudtx 1 rem iolus qui ad-
ncrius inaudmi nil potcil c.i.exn de eauf. polToc pro-
pnet. cui ii\ li.ee lex e It perpetua iju-siaç à-nu-ct^»
Materia Imius cognitionis eft in allegationibus , éc
probationi bu s ad nerf .irii s cu i uique fu et) . Po Iterio c
quaic lpLi caubc cognitio appellatur, iilterius i pili
rtatnrse, & generis e ft, pc iriiier vero id ros afhis quos
lex non aliter fieri perTEiïrriraqu'Î. ex certis, deferiptif-
qur cau Lss, au t i ol emn ibus ,qu i vt fian t .an te M agi fini¬
tum. d aceri oportet, eas ineiîe, vt luam poîdiarem
accommodire velit, quod abti r tactu rus non Jit. Ta¬
les -cngtiiLio nes, nec adore confiant, nec reo* icd eum
iridice totum nrgotinm uanflgitux , ]dço que volun¬
taria: dici Colem* v 1 ab contentio fis diitniguantur. Ld-
circo cim quid tale expeditur, iiifijh&e, ik imgularc
iudiciiim dicitur* retpectu contentio ft* quod Uald*
dixit .1. muber, appnf. ïî. D. ÉuJ. mat. hoc diferimine
lutifconfulti* 1-n -j, nuiictaiio. D. deop. no, nunc, SC
Can^iift, r, vir. ext. de ini bas cp^pbhes notant*
Fit igittir Hbipoiterior ad informandum ludiaiuni-
mlimdç.liïs.cauiïs, quas lexmcife vult, adhu qui ge¬
ritor, vtoim minorum bonaalifimtntur, vt eaadlinr*
de quibus inL mflgis prtto,D*dc rcb.cor. cum pupilla
rntor petitur* vtea.qttc..in tir* qui, & à quibus, itinli-
nicnrj s prx flandisj, aut cd iicarioiie pupillg.ru m , vtea
quæ in rit, dealim pr'jçlt* ίΐ vbi pupif ed. ds-brat* in
bonorum paderim ne ex Carbon, vr cequrin ttt. de
Carb. edià, In tiqii.i; ventris uomi ne, anitquseema-
ripato giaria aguoLeciuia’ Jicis *,dc quibus in fit, de.
bon* polii éaqtia1 depsatis ti nilis csiguutur. ]n liif
aii io mdUexercetut , hd ofiido indicis expediuntur
omnia* quomodo* ffeinea quoque bouufutnpoiÎcL-
fione conlutrtudin.-irui accidit, qurccx caduco datur,
nos deffieJitiam ioE(rmu$ a ppcltatr * üi likic.taiibuj
omnibus iudsctm doceri oportre de bis esufis, quas
lexantccedei’epnftviïà^quod Baid. d:xitn l.vlt-G*vnd.
eognat. Batf.Batd- & 5-ity. Cafk donqucicholarota
1.1, C, qui .admit.S; 1, r.C.quor. honor. Tderique liiU,
talem cogniiionnii cSicidurialem vocat l. crrtmn. C
vnd. cogJifm quia ad inJlmendam iudiciscorcrentiAni
reperta At , nec cum ®ji.o quam ciun indice diJcepra-
m, Itaqo c nemo ad eam* v e pa t s, aur.ad uct Îâriluf vo-
c atur, nec propter πονοναύοι 3 en i, quifqnam dt nul-
licate iftujn pareil .uguere, quia talis aihi sitam M
mm eri, vi quiiqutun vocari debeat* quod Cait. dixit,
1.1. C, debentor. poiTTfeund, tab. CabL d. E. ccmirn,
ίΐ 1 . vit, G qu 1 ad nnn i, CU i iri modi Πι πτ aitu s VoJt 1 nt a-
ria.'.iurifdjctiu;U5r çumics, 1. adus.C. de fer* ba.jî. dies.
D. quis orT in bonor, polTcf irruet, emancipatio#
manomiriio* mfi nuntio, tutoris dit Uunoeom nii-
noris aliciuulci , polTctHqAes:boiapruia trrsillv, αυε
iusnon ifibitilnt, nec p r ari u ditant iiitruri, pefirorio^
lîuepolTelforio, dcqtjibus glori l.t. verbo i ucom mo¬
do* D. de bono poih A: ii qui em·, grm eis adtus funi
dc quib, d. I, .ufLus, !k finqnoimnrs hJ*dci.TetnmTc-
quirunt, fcd tamen qui lequirut, nanprupterca coo- 1.5
ÿSj Des Appropriantes , Ait.OCLXV* ^
faireàtia n U. In nofirk qràqtâe bonorum
ni b Lis èdiftilibus, id dl mninu huationibtjjk^·
rcmiotr cpenitioiiis cife dkuntnt , qui* requiert, A
lcd VüliinEArix jvuntm , ex co , quia udiiet laJ‘.Vim·,
amidicLim non tuWiu, qiMïW wlibas dio
noreftalinuwLlpamçqla™ i«»«ie iiatjt*e i,.r#fte
cuiw vocir « «4 riecciTe fit. IdïoqiK- omnid* etiam
ferino cxpedimmit, vt «itaris datkmes 1.;. fik de
fer. L qui habet. S· q^ibet. P. de lutcl L nec man-
dwe.ldnu. D, de me. & aituMt. ab lus- ftfft. 1, tu-
tot KPL Cuy..Lï- de ruL. Srcur.«.dM. aMw, tk quoms
lo c ή , Αλε. ί· i U ^ urandu m & ad p ccuuns . f . U de q ivv
lu iccv D. 5fiur«ur* & domi expediri » L voluit* f vir.
i\ de iiicc^g. a£h B.iUI. & Rapit, Cum, d.fi qm Ka-
ietidis fumle fit, nec quUquana vetâtiic; fijXT
genere quilqnatn docuit, fe gradu iucctJlikÛL
[Γ,ϊΐ gr
f &ζ ftermiutedeFuriih, nr
m Ii.
kH, St menas talario ^
ureguliirific,
ftc ne , cum cognitione fJ. * &%iaatl 1[Lj
ideôque nec. in perii orio , nec ik ppiTc carq^''
jus habenti jirtcm-djcac , quod Ihrt. ixprcikdi^ ;"
$. i t cauCtjtj nod fi c État ni tu r decretum t ftjqiiüd, fl ^
proximior fupcrueniai , & id doces;, rc in iûtroni2
Ecftlmw taiv.micme poifdkmj, quàiu petiti ^ ,c'
^ _ J . . . A , nuo c agno fiendum, hxcvero cognitio cqiiter4iD&
bec : & .ul min i lirai io deteri ii, & i imuntaii u m fieri : H er it* & quod cx conih tt u part in m indicabitur f;Litr>
quod Bkd, dixit, d.U.i£lus,& Angellus. 1. i. ad finem
D- Licui plus quatu pet L fJetdiara. ik alimenta pu¬
pillo' decerni, B artui. Anrç.Caft. I. Djuus.D.aikgtui.
kilaiiiam. Bart. & Ca& li-C de cund.in Jcb, Sed ik
luperitts di i\x jbonorum poiTiffionés, & tthmri fima-
i i.tne-s peti dd. caiiia, fic & nli menta viori doinj
nomine, aut alii 'fcL-miat:, mormu m.unto dccernj ah-
femrtbushicedi:bu5, quott Ani· But. ait fimilitudinem
puçi'dh dmr c. vit. verii qiuxcu qüü tetnpoiT. exi, dc
14 Fer, Denique Si decretu quoque, quod mmiiftèquii-
cn erit, itaque i ei puote cogmtionc nemo^aûdiif^,
ptlUnïj qtiia natura ailus noti figebat qacmù^J
vocari , quod ii appcllamik, appritnrioktojs^k
nem cumEcrcetuLqdc denuo tcdintegyabfe^^}!jr
re miliis patribus ad fumn iudiccin, Akflic îij
exemploruoi die* port-ll, cùrû voluiuati^ fnirifitit
contcniiofiim Îc Doik iLadunt, d.l.i.C. qusaila^j
d. j» li «ufintcA c tmte nriqfa quoque in Vbkntrt|^·
cum lites rranCiiHtmibus finiuntur, quxptlilisuij-
I ogari folent in curiis, tsrnen non ptoptçic: ΐψ
Quam e lier crcdcturu-, Liuapcun alienationi rerum C diuntur in cor.rcntjoias , quod rractari b-rün"
* ' .- ■- . Λ 1 .... j·— . . Λ 11. I ,,Ι.Γ ,l' -/«Ïim.m.n ηγτι,ΓιΓ i' Ιιΐ. ΤίΙ^όπΐΙΓ ΓΓΙΠ1 ri‘h,in.^iip#ii+-
minoris ex cm fis iurist quod Ang, Cy. Alix lutgol.
notant, d.l.ACÏUs , il] quo mento B.utolum, & B nid,
Cad, repradiciidit, nnn Ant. Biu+ P,xnor+ verf. Idem
in eo Anchar. x'ccf. circa hoc loan. c.vlr, cxr. de fer*
inlinuatio decrcrii lion requirit. quodBarr* ScKqiii,
aiunt, I. ModtfÎÜniJS.D, dedon.Bald. 6c Alb. 1* illud.
CI, de Sscxof Ecclffi Han* d- $. fieiaufii. In Snsncmo
vocandus eft, fi cuti nubaenc nnpilk* in potdSfltr tu¬
toris non cil, texr. L in copolaïuiis. G dt- mipr. & l.
jFcicndjtim*P,tle oc* nupr. êi lin coniunâîôrife. C. co
ïir. de mtpî. Cur ifta igitur omnia, locus, rem pu s, &
com munn vtri o l . iu d, Id coque cum td cinipaîiirij
c au fis iuriî, ml p ro fuerit ho mol ogarioncn ilkn?,
qua- nil addic advim rranfaftionis, Îceiifüi àfra
tefcîtitfimr , nec maiore sicgono. Proinde πμβϊι
Iran ficus bu πτ de voluncac ia in cm lî eutioiur, , tutu
id per aectdens, &ptÆter primordialem
ram.qtrodlBald* di-tii.dJ,]. icvUmia. O qiu. jrau·.
j n i . f ό ppo b d . L i , Alb- L non clt o-innim C fc
mamuuiCvintt* Gifi* Æt B;di. d.J, afibn s SalycL i.C
debonot. poil l'ec; cab. cotafdiol d.Lt.C^d-
mitc. Qii a: v aldenotanda finit nec oju niissBcdi^.t
oducrfarijfvoGiiio conteinnantur , in cailla cil* Ii.tc £) rainen volilllma ad vLmn , S: frcqutnciü. l.*Pe(Îlu3
. . . . mir . .'un m finir H fif i* iH i fimuia tam raùfin eotmi ci
muura.cognitionis , c tim m [upc tiare fil .lomnia tam
exiiratitni vteotiiotin obferiiarionc iudicittm, Ariu-
ïj diLittitmcominr 4* 5- ficaüfi* fi rgo quotS ex quiqnc
iarumdecemirarÀiudice, diuerLa criant nomma, &c
appellationes habet. Quod ex cont-emloia index Hâ¬
tait llnçennatd, cuod ex hic polleri ore decretum, &
Ii interdum harc’ nomi m eouhindannitj &profen-
rencij, dccrfcuminterJum accipi amr, vr d- i. ficaufii
& alibi, in quad nutricati une «lui tu le Deuftores tût-
qucni» l.nec quicqnam. S, drcretLim, D. de oth pro
co η Γ* ik melioribus olim pugnamt Pctnis Sttlk non ^
fa-licitec, quod é,lconrroucrLiA icttai i poterat, lifta
1. mifiorivm.Cidcpfted* minor. Proinde cum lupc-
isota omnia l genere cogniiiorus difcrimuiandadixe-
r.tnus cooLequitui, vt cùnrtcainrercedit, A: nomina,
de efFcclits sti utenmr, Iraq ite ple tu moue acci J 1 1 v t v d-
l-LmtaiitEiurifdidHonis materia, traîtleat in coritcritio-
fam, cum le aliq lié s me d m m m terircir aihu,&au-
ιύ tri ri poftülau it & li bel Eum p □ rrc.vi t & d icain i π tendit,
& reiportfionç conTcfibmo fiitta dt, voluntariam di-
uerfam irai li. Exempta manifrihlTimi fiant ex IrisquÆ
âncediximus±nupriEc pupilla- ah dus ai bi trio pedent,
nec do cretum vlïum requirit ut iure quidem ciuili ex p
d, L fdendum, &d.L tn copulandis , qnodfi cognati
diflemiant, Ac intercedant audiendi funt, ticc aliter
rcs diilbluerut, qicàm prifidis decreto, 1. j. &: L m
cuniundione, Cod. eod- tir. dcinipn Mimhîc quid
noflrx prbatim lege? c&ecritlt-vlrça ius non dico.
Sed ^ialind excniphnn in I. etiam il. Π. de mmor.
Refhîmi tninor porell à pra-ioteaduerfus adiriomrm
Iii'i'i'ditatts, nemsne vocaro, ri nullius i ni cvdl, Qnod
fictkr, decretum erit ex ri bel! o·, fi credi tord sotere il,
ticccfiarib Voeandi ilint, quod fie vocacir Îbraetur,
caùfiï Cognitionis applicatione iHudiueiifi^ïiln
idem, aur afiusmeliüs info-riïiattrs , Si mdritWth
caulk fuutni ple decretu reisocet, qugd Βίΐίά,α,
i li. demi lit c vall allô qui con trnnax dl fiait I, l.Ç·' ^
i ul] ■ i L cd ne. de ri. 1 . q itanJ U4 s * D, de te h «t, M*·
J. mile. D. de acq. ροίΓ. irii Alex, muiuq. Κεϊ^
de fcriptO' ferri exigebat. Alex. ibid. iiumui. _ ;
Co nt rana ruti 1 1 ta m i entenri^nam &r imbi ύΐΛ
fil, C, de fine, ex rireti, récit, &ab indice rLflûàô^
quit ί. index poflca.&L quod iitifir. vbiittiohDi»
le usd Doil. ili. luftk
Sed kc< fidfa c,nri'a ujterpofimm 绣|ΐ*'
cretum. LScïat egcçiGc, l. tutor. D, de ait. ü
ab his. I cum veto, f lutulentum, D. ^
crebra cxfpl.i .lpudBitt.BaldrCall.Ang jAi.x. ’.
lafiSoi. d. ΐ. hiflè* -,
Contra in fententia ex Bart. l.qui tcibuitnra··
D, dc cxcuf. ruror. vulgatus locos. Iqvp^^ri^^
Irartes vbi fcrioÎa toiü.D.de verb. obl:g^
Id coque dccroiim in iero mdicaiajn Miqu
rtanftt fi fit qui conqueratur. Arenis mrerhtr
Raid, dixit in margarita, verbo comtariu^ir^- ;·■
Biin.d.f fi cailla. Cam longé contra fit une^”
Item locus, iempus,. partis Vpcatio,ni '■’* ^
fune suiiiciatum exquibusprcniemunt [erut-i ·'
ante docuimuii, conrrarra amnia sn dtcreio.
Quare duriiratimi quandoque, au ab ^ L'- ^
pcllari pollet, cum ex fimplici libcJkrpiÎE
i ione per vtam nu 1 li rxiis fu® utri pol £ ^ c ^ „:i
verus forum in Britannia non alitrtio c afin
n u 111 tare & decreta ft t gii ere, fi ad Ju en».
aliter fieri inaudierim, quoad
ari ret ί fi rccep rtun . A: au flori latent c i j- ^
Des Appropriances , Art. C C L X V.
ex Laie j)i*rtir.$ · tttitur,; D. de iujnq. A
riK Bald. L tin. C. qui Admitti ud fin. Spec. tir- du. iip~
jn-L fl verbo, frtl nuciqniii Si î. quibus Certè àppa-
bon de nihilo dubitatum, quando 5e veccrcs iili
dübicadféviduntur·
, Prôidflc vt co tandem dcucmajniu quod mquiri-
tmiÿj an decretum titulus iit, aut ricuti vjeem habieaié,
appjrct titulum non elle, nequé euim de fiji natura
alicn:·: [ion cm ccmtbiec, aitt aitum domiiuj craniLi-
ritmiïij ftnl ci km faâiï fldutnitj nue fiicicndam an-
rintcrtic, quippe plûtes liberum fodiint, drcrctum
^eu. itionem antecedat , atiiubieqiixtur, vtglùf. I.i. ^
verbo decretum. Q de tur.vel curât, illuft. peribn.
SçEakb c. .2. ut. dejfbud* fin. cnlp. nohamitt, Se 1. 1.
C qui admit, Alex. 1. fidendum. num.xS. D. deverb.
obligne, N s h il igimr habet decretum aliud, quàm.
cognitio nem de folemnirarc', Se eau fis, qiuc actui ni¬
te ru emre de b cm, ex qui bus mdi as perm ifiio non l’t-
quitut’j Se aiuffcont.vs, fed dicnncitinetn per fe non
cmnincL. Opotict itaque fubUamum alienationis
tube de s îji qua praeordinata eft materia, finrquauul-
Iluo accutcniapplitdnk eft. Hefi (vt ante diximus)
decreti appclbtu] nan femper natutatn fitara fem.it.
Se lape fen tends eft, quam déctetum appdhnc, quip- Lj
pe mdicis proriurïciatiim, auditif ex aduerfo parti-
bus.. propn. decretum non eft., vt ante docuimus.
Pt dinde an aJicnario. ex en taita, caulani viucapicndi
rnbuat, pofterius dicemus.
1 [CVvAfc e la cii o su est raillée
AV C ΚΕΑΝ CI LA EN F Λ Y E Λί c.N Γ. |
Π a riment t? *dxtr>4Mc , quid!
l lic apparat, de co exeqnendi more menritmem ~
ficti* qui jure cjuihvinrpabacur, l. àDïuo Pio, §, fi U
piguor.D.dert! iud.cum» fcilicec, emptor pignorum
non inueniebatur, idcôquc çrediiori ipii adaiecban
tut, quod fit unie, a fi. iupetius KtpreiTitm dh Sed
acftimatio, & pignoris pretium, non vu tare, ab in¬
dicantis arbitrio , fied aH casinone legis pendebat pro
eo, icilicet^quod duodecim annis i entem sequat et , id
clina Jetritr er âdxtntnttr , appellabant T St YâltulTe
cum inorem ad reformata: Qmfiieiudiufc tempora
sppare e , & illa ipfa fotm nb ji£tiomtm * qn τ à Cori a
Eritamiicumducta cft\armn ijq.^* judicat, curti- vo-
jendbusvii i terminai, de Hbernni vult elle antiquum
inorem, nidjt titneli videre non ccmrigit quivtere-
tar, nec hodie calisindicatio ptiEdioruni cfleE rolera-
biüï, ne inTcditiinisquid^nipecuiiiarnscoiiilitLEcn-
djs ex Ordinat* Caroli IX tji/. Sed illa tempora. tu-
lere, ciinrfleiheuuirnmndli pccutbx minus, Sceide
re dUletmmus iu ardc.iii. Proinde h^c foinuila in
totum eroleuit* nec ca iimquifquanivotur, reperti)
uu&innum, &c bn rationum vfu meliori i ex Ordi¬
nat. Regum, Scilla Hdirici atmo
11 [ÎL co n VII ht.] P
Jîùtm pffi 4t*$ientt rcfr^Sita rnifitnguw&>ri*in itif-
tnitiiftir.
Verbum prilcutn, pto oportet., aut ucectTc cft.
ProiudeEioc intelligi conucnit adius appropiimejiti
couicqiiendum, df omnes omnino extraneos fuclu-
ditidos. Kam ad domina ECiUiflatioaeiii, Se eo emittis
pciffclionum horum nili d necefïisrium eil. rc adin-
dicata, & tradita ux crediti caufi Sed non jSne ftuftii
Jfic Ar ticubs feribitur ad follendam dubitationem
yirgntr. tn Cmf, Srif.
quàm AndrTitaq* magno conatu nuitur expUc.ir·?;
An fidlicec re per auClticnem dittradiii locus Γιε re-
tmttiu. Nam lue apparui cutm omnes credi ttjrtüs fo-
kmuibus audtionum excludamur, es Ordin, Regum
Ü L ii co icinpcrc. C. dc rerniJ, pignon fie pole eas
adhuc ban mi ptiitot mu iokmjiia CotUuctudo requi¬
rat, efie aliquid quod ad plenam ieaiLuatL-m adhuc
esigattir. Iraque aduerius tpÉôs Dominos, qui non
interce flerunt, nec cridircxcluiiuuttir, rum aJnerius
rcttsbeiiEcs-, liare Iolen ni tui comparatur, :Upd de re-
itaituerji niulrum pugn.it Tiraq- verbo tu fjsnjpflÎ/sf
* y e n:t t rum. S. Sz 14. îk V ς-τ u π uflrc ï v 12 J iqU .l 1 1 J c j ü U-
hiiiUlê comperi, tamen Ciufii non fuit dubitandi pia-
babîlis j cüm aitio ad rcErailum snneperfecta.m alie¬
nationem , & tradi qoiktli 11 em naicaruri. Itaque .m-
recedcrcvénditi«nem nccclk oil·, iir.ee talis· afliunis
jiatiuuctcm. Nec enim eo mote vtirnur, de quo in
L dudum. G de conr. cnipr. vt anti- conuiniri pro-
pinquos opnrtesc, velint ne emere* aneequ^mexi.La-
tioo vcndidoliatj nccvlladcjiunciatiouL·, aut in ipe-
Cjc* aut in genere fada* excludi p otium confimguiuci
ab rettaeî ti ante venditionem , nec auilioiubus ilbs
quia alienation em cspeCt.mt: quod&Tiraq, idem
inptxfiitr rert. dilTcnnt, ik' f 16. glot.i. mfin. ïdeo-
que confiinguincus quamlibet tefiato conucimts vt
emai, aut edidtisiuï integrum habet, qius i vendi¬
tione demum qaiatur, itaque huic caufic htc Amcu-
Ius cump.tr4.rus elt , poli venditto-ncm, addicito-
nem, iLshcetr t^uo citet qui vr creditor inin.ilimtia
amRionutn exeiuina:edef » ante venditionem LciUcer,
idem vt conlangum^us poli cam admitti polkr ad
retriiAeuii , alioitirt fciltcet, G tempora largiuntur. 1.
accuiitLU iLS-D. deadulndcaneaiidom, D. de exCep.
rei Ldii. Nam aliasduhirandi caulas T iraqudln relin¬
quo, quo loco lupra, quia non lune Imius loci.
1 [.QWE BANrilE tu SOIT fAlTL-J
i λταα ί/Ϊ πΐίφ unoftw a nrfAitM Ijuî» rt*
i Ex AAcrtfy a fttffmt nnt If ru huit.
î, j LVf7id!r+w ffimjj ht mftrttjfiri} interejfi.
4 Qmâ (tittnm nattit .ni A'fproÿnmtRHtm.
Ednmt, voce pet o muta xqtmi alente Latine edicltnti
dixtciK, H inc edidbàLes appel lare tibuir, qusç
nos appruju'imeturi per banni mema dieete m tord
fo kir d s, N .un quas v u Igo publicationes vocant, tri¬
bunalium, alit.iUdiciwnm promnlgaciimcsdTc pu¬
tant, bannitucnrn· :ul populum, Sc mercatus perunc¬
te. Igitur contraibis oportet edictis promulgari certo
loco , die, hora., .conu-LTitn. $ed luti usai tus finis, tk
cliMuionininj Ipcilaiiiiuveil, nc quid, quod cu-
iufque rei iubElanriirlkj onurtatui, névcqood. ne-
cdlariùïti non lit, di iuperduae ad vitisiidum actam
acecrJaCLir, m quo plerique fallu ntüt. is: hitîunr, cdm
ConrraifiiautR tenores, pflim çx toto,.^: omni in calu (
preimuigJudospui.iric, alinqui banmiocriiA irritari,
£e apptopritiierit;i cucidctc , quod perquam faluim
cfi. N;mi idiuetienduirr ell, exeo, quod cm u [que
intcrcrlloris inter fir non vgnor allb, id quod Jioii l-!L
promulgat um. Htvt toturn conriaituLii pronruigaflè
non poteii, non e fle ccnx, S: indubue c, turionis , ira
fi aliter factum Iit noti protinus putandus aetus non
fub iiftcce, ii iiiteceelToris n un i ute re ft id 1 1 i ll c Lique 1
renotem totum inilrmuemi pubi icar e_ magnis 1 ribu-
oalibus receptum nnririV, cdm ex dekripto Ferù r £c
bt-LiLculu promulgari ibk.iut commifins..C]Vi-i lecesT
cûdiEiones, paétâvè cotum fint,- vt qui (que midugiit
quid iua interiit, Id cum audit expergi i c 1 quemque
TT
ιβγ Des Appropriai! ces , Art. C C LX V.
i ■'.uirrcr, il i « i ·, rt i umcniornm ik*us,iiotai t prüi au -
toWus, cartel -l'-piL· · I ■_> nik'-· ι·4·'Π Clt necclk· pïomuJ-
,r π uu . pn i imifqiié fort CcmUKiudmc nppom
praefenci die, cîïm ex diu ioluendüiri effet fVsi
mut nno îu-m pro nui I gab c , tum vera empti* lr'
aui qmdpÛTti momcntciÉiim luppieilillé , Lrj A
n.i cuiHK-mirjiiL' , a ut àà^apho^ id eft centri i^"
ahqua Je umur.iitu dempuim clTct, fraudr^ r ïr
Ûz, tiqua diiccitnij prorogatio rit ad pEte^Jy
traitum, intercedendum , t% anic,!^, η,ΙΥι , f
c ru li me r c rial iç π tis eft , fi de territas grii.u;tj.tc ^
ditionum cçins contrarius pramulgatip py* £ ’
bat ad retrarium non vain * venturus ιί
uennono lvusores non ignui-itTer, velutï qui
lis concRiÎtus prtvtüdgatitmcrm audii^
talc
r quT pro . ,, Λ - ► ♦ ,
jokiu, & rceiiikintsur vt ïib amoslis. Que titvt alu
ratio (il Uvpcthecunim, alla mmim rc.dmm, vt lei-
umicurm Aux drirnonuniundiriim al s a mrerailm-
num L-o>itcnwtori,uUim, vt Ur. s pendentur, & iiqu*
tiies litm, alla retrait i mm, alla verni icauonum ad
, inaronrimL-ntLirum efferius- Oian creditorcihypo-
ifu'L-ΓηΊ ΐ Audsimt uiiioirneiiiaiub tllii formula, Lm
vmf.ur f {■*»«·■ 1 "tprütriiï ktlrtlt* twtuftrtt fttgnm-
rtt tri a trunüjmrtt ,1 fri* vntdfhüât^ tu lîrfJW|f, nihil ± ^
c j-.r, μπ iLiîini , quod Γιιλ iiiicrlir, lî non in fpeene « tigrapho coqiiemiTcï , vt pretium cal·?,
. ■ u s êxprcflîo fiuSta efk, quüv (? nu nti siblc m ni a ucrctuï perle, vel alium rtthïl .enim htpiefi,
i.mnimcnni dicamur. Neque çnim coru ni in- dû obligamqut elj rcprx&ntajsdi in pctCjin
£c(t qatxrrniqac tandem flnilo domini) rnüiUiiuü i tntis coitripirur, quod alibi diximus, & p:m? ^
r^hypotKecaratrinsR'ratiii^cùnseJtomniliast'iLii-
dsiiiigiiUFrii, id vû , d mm I LS] tKiiirtàtiiiis îéqtii hvpo-
tlicf ncdnisttir, Îi non interceditur, Imque nil sn-
re tr 11 , i lie ne , Art .eriion abus (le conctarius qui prn-
nWgatur , h arque In jiochcc.i e^. t-unnibuî escluâi-
mr.'Wlb dus quoqm· imlk cCt4 qui fcmirntCta .... ·. - , . , ,
Itipcr fundo virndiui prétendit. & fundum lenium- lcmpcr necdle dh promulgare, accsdinïabr^Îbj.
terr. ',Scràm avidit aljciwrirauocumquc ntdf^quid C naturdk qitMera perte onmrnn φ3
tr ab em decqpiL i m c'aul j hçe tur i alii atijedsy ljuu m,
u ! onhu i c l'i riiditi onibu s retraJ lumtcs detcmnciit^K.
ini-tan· m vtmdirirmcm r i.-1-..nilis : vü-oque eiiim lioctUus adducumur ad rcnali.eni4uw, Gttévmn
■ - - | l , ■ f s l7 vQ.n
deferiprio fit, A comtcntio, ncquiiquim iflioîAr.
r c Lli Μ o r roi o p t i tid u üa dcâpiatut , qnod ci il mJ,
Juin vnqu;im fuillé affirmat CKopinm n·, mii^ÿ
Rnll. fnim'n Lucius allegat , vt née alitHfivniqtiç’g
raqucllusin pricitiione retrait us metttotar. Diri n
ibbÎtuirialia LontraSuusu quoad rcEialrcur^s quik-j
. 1 taies inrefct'lïorc s.i-iiilcsquaniûmvc lu pre-
[ilj:u .■ . uéniumf iiînevcTidirict, an ftaudulcotapci'-
ini’Utn in vend irionem ιί lohibtlisï v troque ciiint
modo es, v troque canît-icln esdudicur , lî ftem m-
ttrçcdÎT, b; Ücrr οιηο:. u tccllbri t liquidandiciim
piTECÎTijûlauK mproiTii !;.: isiiîo, jnliruinenti, Λ con-
traduv e^hibiçioiiùiii perere , & exemplum legere
tiL.mi. r- dcicribeTr infamlrafe ii.ibet .quod umni
inrcriellüii liberum dl, ^abmditcobïinctrir fumi-
Lîfjûr pcfiTtuneffi Rurfom, flqtibprseJiumytpro-
prmiri vntdicer, qtud mrereft esus, quo quiSquam
trn.l * ni quïibrir, iîmodo intdiigaî de te ffia cou- D
rni i, [d agi, Vtiast lut» «xciütlatur , fi qui demi
vendrur poffelTor fit, alioqui fi non pollider, inv
puni ban lumen ta coiuem.nl poffuni. Nec enim id
qnûd nüftnrm rft, b rie la.âonoibro alienari potu IL
tquod nollrum.Iî. derutu iiùi.tii iî vx mortbus.çùm
v c n di ror Éàiiîtu s e no , v c ante duimLjq reçu tfü
nduti'lïis vrndirorcin eit cuiitï res eft , in ta b bus cl-
rulum corirrac < oî; sn Îndjusduonortproranlgaifc, m-
hii mtcrdl rem ipfam, ant ieriucuicin vendicancis,
fiur «od irons avpdrhceinp îi mûrlu vetc lubfitvmu
d e do- ■ ’ ni i cran ÎI iitiuis . & ι n ge ti ere pi'ü m u tgnus fin E
K, 'rinalitifuproalioprontiilgari admitto, qtio-
iiiaui r -.uinmiiu rchmiafmt ucccifirifl adeon-
cuflum , i-, .1 conn i-.lI'c, de sbud ppûnmlgallt*,
omnino που cromitipatle cA, Arliic cxptcdfuui no
cer, quod non erur'dltim tigrinarum· nem erat- ita¬
que in'Lcitt fit huttsm duLirnto, qui pwmnlgacio
mmi Formas i.afdetn concra^libusomnibus: crunpa-
nunr . vi niuribiis p-îi'ienbus u.ifiicm fidelias , riint fX
to q yod Ünrn'c li brw m 1 1 «*rc II ni c rie nda: fîn^C fuav
fiquillar-cs Ii..;-,.;.uii cauris & rcfpcdtuw Qnire qui
ali- i , ;-!.·.·■ vl.ii, êc experimentis refellmmu· > noc
fi·· rrnii" mtellipiint feripto imprudmater affisi, j
n · ■ ■ ί 1 1 r q ut s Im il m oïts fc o pus , ant m eus fueri tT
u ime c a uü dictum oibn, non oportere tus i1 utile
Cal i î i smiaii , nec caprâitdsc fLmt (vcu-riraLes contra-
hentium id .îilcu panda? non ïndi£fcas itioribui n u 1 1 t-
catcs, Sid ramén pcriailolîllimè erratur m conri-
pii-ndis bammticntiï , quæ ad exrittckiidqïi rettiullus
comparantur, qui conl.mguineij; compcttmt. Nam
in his itragis mmùfvc rdixiÊlff , quant courrai h» ωπ-
ri ncatii r, fiep c ban mitien c i red d li fraud ulcnta > i nde
fie vt njaiiu ptctiiuvi di-vuTe, quatn rc ver a crac , aut
o uoque foro ini o len î fuit a lit et , quam es cc-ninti.
talio coniraÇbu pronmlgait^ Sednnsi unausmu·
tL-Tceliurum fimi fis caufiu QaqdnosplutLlmsilidiai
voluimus, quia taiia obieilapuriroi qutocriK· iidibfr
J; Cicbro remuran tolent,diiiu sd Tnn^iam nen pm>
t in lis ratio fuppctits îc cum finr â Qanfùrtulàfp.
Lupia certo quidem, kd vallante vfu&.isf.
[Par
C ü v £. j
Idell, exaisffconiatje, d: iullti eaibsirtnlis-tiri, m
iv s ipf.tluUeil pi’üviiui , & «/(*«»{. Νκ tamtmili
indicis commifiio (vt loquantur) sutmaiilapLari-
gintr, fed füa fpemte, tk arbitrio cpntt^qii#-
Ciunt. Getenim sd quoque ad ii·, icndu m clt, viti
Curia ius bamiimcntuttiin )Labcai, nec cnnimniiiL
id ms hiibe nc , ci .m b.mnirt eoutra&iH iit aicn νώ·
priij rymboJuni vnum> iJ. clt, ab uitc al*s 'tofiiiWi
dependeat , quod nos. [iu-·. .mic.iS?r nouiuiitiusjiltt'
que l at f né ÿW» η λ h*Htr pijhicptr /un pnijftiiLfrJ-tlV
n' A ranfiyHtifiNXTit faut sic Jrtilt ύι·
hw^iîeiKr /y Ir1· bamv sw. TtHctntrji m tttfAnt. ^Βί Ά
Au p uifiic mm tfitux ·ζηϊ » r ft Vcn/lf , t xpprQpnu JWt J
ytfid-r.i fttrr t'<tr ia Cjrirdf l'tiffié: Aias jt
d» fngiehr tifc , ?.»> if! vtntfi nt >'y fqiwnt y i·· te1 ■
digu x fingu Jîiri ai limati uc c Li c me T projftece L β
multos in uo falli dcpraii eurlimttsmlritianp?115,1'
rtij , vi Coufiittudinis-
[Λ qV i la i vrisd
tcTioit-3
Id etk , U tenture fcedtk 0‘ *h)pn<f > FcfP?|
cnun cft litue ConfuccudiJii iiirildkiiontsvsc^
pro nexu fcudali,
171 [Ov PAR Ço'VR
I Si OU fc p mt appropier p:u Cour fif-
JmÎMvm wie prax>m ψ mwhti*
gn 'Ut if in fr*, thü , *
Des Appropriances, Art.CCLXV. p9o
. inferia r.f tn vitnjL· fi4 un : j ’aferuribtû , tti*m in fri- ^ FtfpdUn x , peune tfu'iSet *]) fini fM tnt avt ny fonhr. ifo w
itjj rnfhtm -i,
$wprrt&nî4s mtÆgitur fenidii nan tstfrfdtiîianif·
li'id.
Bannies faites fatfsexpKifiûn, pat quelle Cour
fien rendent. ihd.
Bannies ne ruquieraie commUTiGn de luge,
Op p.q lïti ο π s I J i ïü e xprdlion J c Co ut. àU*
.A r ri t'inrén* ternteritt fm , yUitm bariniitubfn*
β-t. riddL
isTfirtftDtithiinnmenii· omifïi mf^rte 9 tefruÜto *d
l&tum retopetAt.
QiUtltfi sjmJ tliniUT indiuidswm Cl Tt cenfrAÎÎt
JridittidiU i^nnirnwifi ‘hdtititluxt fyptthittoj fetui-r
juin. ibii.
gtfU fi finti pdræsntrst rit urn&igm,
Q u fil1 u in cenfimo.
VÙi l'.inmmriiJit Jïtri CpiUttt dtferUÜUit éttj fiindù
rlufitnAtltti
^in btnmtbffli ftppUri ptfUnt p&rticdm fipnfi-
witinc,
FJlü hoc ellec additum iiircdubibircrijr, anjftiid
première injLiîUt , rji kcÂhfedeU (eriiîlte fetdde. Maïs en
ca* de refert (nuit niez! , £T pa ΓβίίπίΙίΒΛ mes -As ih z π n e L' c ί
(' a β Àdfft y ntn pmti-n-AMe À r* iftn tir fitj\ MS. i.( d,< T$n
fetiUmmt^ut uppAment *ή $*y , tenir t sent {lmrtâefr*ni
Alita* ) Semper uni l'il coufiJcrm debet •diJcrirncii îll—
riicUÛioitis mfeodiitue , icquærariojic lendi compe¬
tit, & dus ψχ per Je ab ieudq cft3 Sc per le
fLibfiftit, fine feado/vlto ori inbcreüt xut mût. op.-rr
Cf fit rat (vil ut (t piUrl'ÜH-ÜT} Aj·. pi Lp ( J fr J ' l'/J ί' ί tf TC fi tiiCC fit
Gttdo% pimrctfii'tl x’vbrfi ttn jî/gidc nativa. que p<tr f»î>~
itclitn tiinfÀiihinnÆt tri C:ii À'jpptl. Cvfimi 4H$i îii&o-
B iâirti S^jAHX tj}*Uu Afidit jttgt ne pajjhvictiî {■■*■'■ .or/irtllt
dti licuiAgti dit dît GotlL· oeî Aurrt tri f titn&it JS ψ\ 'ili pxfftti t
fitr tum tnfènnrrt futr tenture. Alïtlie h'SC Lulipemer
ajiiiniLciLtcLii comienicT JN^m cçj] vfws ab ainnib.us
prrcïpimi'ïiion finit caniennoct midis càüfiE.
Sert hk itaddit dubitatio Λ Îiqtit?daHc|[iiiriJà ac- ^
e iAcîc vid i ni μ s Λ :ipparitû r c ontru et Uin pro m 1 1 tgati l,
ici eLt] b’inniucm (vr loqui IqÎce IbiijmJtuLila Cuiui-
qüa Jti ] uri fdid iottis mei irionc Et(3t a,, qu is locus quçvc
ituifdiâio ûbfi'nun debeat ad eerriheandum. Ali
véi’û baniutnenia valeant » Valero qui. rfcm qotifbat .
fiçi'i polTec, an icilicet b^c bannimenta·, Scccrcifica- Q nam omiflii nieucio fiippiccui- Λ CfruiiefiidirLe^ vr per
no heri poflVnt apüd iaperius irifempiL Nam iurü"- andloncacnn cius cursa! fîidts ciiciintur, cui nunirdia-
dsdionis, aut Curia! appellatione de proxima iiucl- tè Scproriittc h^todia fühfiuic, de quibus qusricur.
licendum videt cttu', caque immediata , yt ordinaria Éft'enimlîic naturalis ordoremm» Vï i priina gtadu
falicct & regulari prodet [im in realibus. Atque ira incipiatur, atqLïc co p toxi rno non remotu, d^caniâtn
iucÜcatum Airt: fto tn Οΐίυ perqutom firnili JciibitTi- proximam habente t qunerado ab Tiraq. locu tupe-
t rnq, in rctradb §. β, glnC y nüjm-r. iS. £.c 15). Scd
hac exprritionc dempta cil omnis duLutatio. Cuius
i entes itjaii Sla iuce noLLro patrio, pr»cer iuiJ.s ciuilus
rationes, multo probabilior eau fit rfl3 quia non yt
iltoruLc nutFraucorum inferiora tribunalia fitptdo-
nbus iubfunt iircalu γ^ΙΓογτϊιϊ ratitum, quod loin,
non adlermr, & prolivé abeo tcaitata eft m 1 radiar,
celliinie caufa limit. 10. vnikficvt in cognitionibus
omnibus pfiteipui de praediaiibus co urfos ici Ilis ia
index murtibus anrefcrwnrj .te iurc inb remiLiionrs
ab omnibus indici hn·; petere poilit n de lobis orJma-
tiut dicitur „ Sc probstut arcic-n* fup. vbi diximus.
Fab dixit in titulo de AttiL cur. bedectam 111 pnmii: & orne. 9. & :q. Iraque fimplicj & abColnta mril-
inibintiis 4WK ijHrr nf r lenti 9ΐ?άβιη(α £T mentej , ideo-
que minui miruni, fi in eis bamiimtnt.L edam & au-
p r np ri m «it orum fokmiiicates.-coiiGcr pofTum, qui
conucntns. finit lori dicendo de caulis intercorum
tribun sliuia in prima m liantia apud fuperius rcibu -
r_il, dc ptojitctea coiiticnci velati apud kuim, &
competens nibunal tfipondere coguntur, faluO Ut
re remilGonii petenda: &d jtrferioreni, & domiiibj
indicem. Et hæc verd funt & vi lis obieruat in non
regiis tribun idibusfiibi citis, flromdehaic lupcnon
.... .Lkn~ .tnn 1 ιηίπΛ Λ- ί ηΛΓι4'ιτί'·Μ'*** r ili* nmm
dïclio.his mentione, tint cxprelHonet vei eLLum îhp-
pieJlo ciitbén omine, dcptusi'ma, irumcdiaca, imd-
ligituia nue lali u.riu retlè' ceitificatecuc btluperiore;
titbunab, qma càm proximum i Juge iubintçtlig.i-
tur,· ni du terminata unund irione uifcL hoc incercuL-
lliros dreumuenire, dc eludcrc, qiuavrio tribuiub
binnimenta, & ccrtificarionetn Jun oporter, abo-
qui η υυοίΓίΓΟ-ΐ η ορ ο n crctu t b 1 s^qu o t u m i nterdb çinn-
parcvno, atque ep.dem u bEtruace la perias ,& infe¬
ri us tribun ;ïl put qnàm incoiïmodè, purictilos^dc i~
ns acd pi debet cionJupinè, &incogitatiter du omni .. fidiosd. Efl Lgitur fimpLuiiccr iachi ciiuocmio· (deiu-
r ' A 1 - 3 . yy— “·”«■ r—Jd;, * nfdîdsôn) auc fi- ocatio quoi in catuin luppreLTlt „ 111-
tclHgetida de proxum dt immediato. Quo a ego inrcl-
bgO) oifialia: coicilutfc probÿbUtiibiiJintTitav't ained
lucbcai'i debeat, vcluti fl c.k madatû, mit 'Commi fiions
fuperiorïs ir: bunalss fi<tta J mr banni mcLita. Νι,ό cid
iurc qindcm, & vib noElfoinc prtmiulgaiicuics iudi-
cis comffiilbom'Hi noti ctfquir.uir, fiontque culufouc
arbitrio, cSe vi u vc I. i.^nunciatio. D- de op. no. ιιιιηο
nunciatio (inquit J qonliabet iicCfffiïtviain prêtons
adiitoncm, ranien mtcrdumacdditj vrqiiTbnxid uô-
tigit viLiirlk , absudicibusuiiürnrûe cpmniilhopf's,
*i I . ; .. _ „ J._j. ΛΡίπιι ι».ώι»
fiijaçiîonïiïéï fed 02 dun taxat, quo· rationg Icndabs
obligationis cotopetic, pwr r*ifin de U tenntrtj quia
hkac rcaiibu5 quicritur, Sf de approptime litis cati-
fequetitibus rcalia. Nuui fuptnoriias iunfji d iono-
Jis, id cit, quir ratione tuf ijaiciioNLs urarum per fc,
&jn abfitaito eonfiderato compecit, non idandli-
curcti, res exemplis fiet iltufliior·, Vitruius Baro pta1-
ildi Rbcdonenli fubiicitur ratione feudi, itleoque
ei criam iu prima inftan tia vocatus parer Arrcipon.”
det certis qiiidem diebufc & dicto conqcntu , jmï
pL.ii dl.r, çp'en 1‘tftdnn Aeftn «beitfAfltt , id.Ljtlt , d?\ btnU-
gtt prùihtwrnt tento dudit-BdU» , ÇFfmrtt sttftpmt 4p- p vul propLti alUullti.ltil appis ilOlb ardmaiiacmn, | ■
prepritr pArdetunt le Serit fefitt de F^eapei en t' endroit dei
f Uidl tento pntr Ul fubrech de Zntrh
Atque h xc in diis omnibus CiriiJis obtbruacio,
qui iubildumLix ratione, dc caula teudi, diuerium in
ceteris, vti titiper cùm fedibus pL'.eiidtatibuÎ CôLildi-
raendi.s certa qciardam tribunalia Regia, dialia ibb-
ieiitit (int, in cafu rd!bnus(vc aiunt) &. caufis ap¬
pellationum» quiT anti· fuo arbir.tio uidicMj^kt , id
eft, Prsefidabus-nüti paruiHèdt. Ça? ieïhtritàges βα*ι\
ejditfj stinfdiihtm m nr i rt ptumit Jppnpfitr ληχ fieget
finir, m Ctnj* Brtt.
qticrsid fiiTt debet, vel qma eodem tempore piuribu-s
paroeciis ii nt Kicsenda bariuimcta, qu c?J b 0 mo v n i 11 ■:
corporis prie (ture nequit, A’cùm dcafiis accidit, ne-
coilari u per M agiitnt lis iubucnitiuium cit , &L pluru i
apparitores ddiLpmdi. Quod cum t;r ncccfcrio iudi
candutTi auitoeirate i uperiori ί M ugil Lr .vi u.s litti m
banniincca proptuiuïL L|aO'.i iudex (uperiou ni Ins Jun-
t.ix.lt, tpue p. n eiL.11 1 ·, , it cogniriou ix J u yc finit, inrclb-
gi;ur m"ind.u'u, & comitiat; LtuetLamapciainores U:·
penoris, lege non agunt, idclqcxpkiUt dc Ius qn»e ,d
99 1
Des Appropriances, Ait.CCLXV.
conUioeo» micriomlodWi i^mna» ln atopiri A *4 Ktmihi.n toriu,. <m
Z Ù&a* « p.» «Ai e», φ* -*·« r fC#ia:c Γ "T'1'1 **4
&MIC-& imvuJdi uTüîu or-tline lu pro
1ui & «Hrcftiitis sndtiei 1. oihuuiw S* omcuiui. u>
de » luilu, vr alibi d'mrnus,*: Jwe qiiwd baiHuinen-
(Λϊ & ccttiJkationtm* .qunwi «rwm ctt «im
iinUcem lien opotrere, aiursiunteure* decat»
&Aa. Namquojd .ntcrwlu.n*.
idcitoppiirnicmcsUlnc opcdlmnc fotte ffqui^nç
Étoteflis, & cùÎurequeinelitwvalercpoHïnt, «p«
eim cTtrïam faciar mccdtigunrur, pci; quant banm-
menntJîiint, qttod (î per infariocmi faitfffunï, cuift
k 'atLiur
inminu·,»- ..k,i.L.rt.n ivijiu i iraqialli n'jil.i
ntm quÆ ccnït PiàtHi. Cfinqnbiant, inï|ï
JuLimlLikn ci lê qisuubki cnnrraci un, ^hK^,
frrdcrarit LÆdiU;ï«$.i. L ti plura S . J. ,LbciJ.I;>, æ j.j,
edidt. & quïti illc φρίΟϊΐ \n cnim loenin cnn^
Arque e.i {msoindtifii) a pmi tedêies damna wm^'
peu· videbuntur faïîaci Iperic iurn. non nit»qc^jll5
modifie j qmn Îc iutlicaniw .iMuM'c mnli
non nrtalii's patronus dicebatur in iiL.mbnun.ii;^
Sfti omen tint qui fixeuiarat ilcîlj o quid in ^
vîtes id prqppfxîuro fiiiflc / n^· non la»$diniiüij
.1’ ... Π-1 ht J4I1 1 ΙΜ.Ι,ΓΠΠΠη ΙΗ&,ηΡ t|Jl..l:j|
m.n„fi.rnr quod n tire mfcnorrm hdte lunt , cùm vim m . ; .
SAiovIm M.-v!!,,mi„.-.pi.uviun5Q aitofio- * P«.ltcr,a.. ί«« .^β,Λ«4ϋ,
Lr.'.-li obiic ,Μ.ΙΙ »«Λ ÇonloUmobftup. d
ntetti alligari inférions tuilo.l-prÆK'di. & L mm or
aurëm Maÿftranis. D. de mina*. ■& qu* dhimm,
-Att-iû, tamen uireinomt'iitoia lubicnmi oportet m-
icnrioiû pardam, lanquoni patmnpmiudciint, 500
an dorç ban n mi enta I ic rm r, in rrre td cri cam en km-
ptn· mtenderinc t & modo rc drelleéte reteltmcui
ai fu perforem penne , & proftqiiutianirm alte-
vant , Sc nuta l'nprmiaoppüildonum cepora lus Utum
F1 · ψ mim r“-“S c Stofcdâi“”iît^r^« »0 ■-■■ ■ ’Â cüiüS
,urIS ptokq«»d·. V. ‘rt'·™ lr° ltqJ iuncèt Ifc Ml, aioab, KïÆ
usuiniv Qi“”t bqaujajjiu. Ivi.il Q.i y | .rtu..'iamr.i , aut ,dm»K Mmi
qtaamrelbr, aùt hune, sut wbl colkre poilimt Re- dum o »ntuoü . .
sjia- λ f to 'iiiuti sur} kcnc adreilitnrnduin . quoi cr-
aut me ogirintia fidtiimcft 1 û motto iurrilu-i
tempora Èntcrceilio’ureniatur. L acetsiàtiiruSi D»dc
üklt. & alibi .Jicertuir-
N a ici tut veto c" his miss vetlus de lurifdiiïnn du-
bànnü alia. A ït fi qu.v vtlSa , aut calVrum , a m àom us
rnihea veneat, qu.t plut te ftuiis, aut haUiagiris
(vtatmir enim vernaculi luids voçibtiï) atit i-icdit ta-
r :i s- confies , qi ta1 1 n dl uei'lis ce £tl i oc i s· lit* J uti ,
\_UiaiLM( L3a - - - xMjitrVj-
Uim , qui ram encnii raiiodttatiotifr fdkçr, idvtfj ■
ntulco m aqts· ext birl e , qui lana wra infeici r.ido plT_
fuadefEt, U umen cum pcrluatlSle vttnmdtH. ^
ro^amîrcfpoïsii mihi videri in f 0 rnubpatiHR,
6 primum , Cùiti dicerent iudiûhUutin elle-çorh
trattuTTi· η îxi quo [L'catu vili, fittuituc ïtiuuQUÿi^
πίν, ineptè & ptarter reraeofltgi. N un ui propre
themate* cùm qwatrrtciuT. an rctïaûuî Ioclv, dit:,
uT-pcdiciuli, suc ailmimm·! ejuUsnoniKiplteat-
. j .. I ,„H.n.ii,'!iilf‘nnvi A'
ïtaftil'Ct-
_ _ I . I - VP m ■
me nti p 0 ce SL· r c , C η n cm ύ n 5 - n mi CÔntt^ Ap
qrÊtm daminûiiû cuitilquam fundi, antpndLjahvnî
tn alium ft quata puiéliîotictrnnsfecnua bmtfst
natuI.a n jrîcgt lüWicitur retraitai data· \\àêm. bi
ctcc.iMÎ nte. Approprimennim lbltmmta$çft .mp s.
( . L.i t & iccticncalis > adneniens confR^w lai μ:
L Lfo ai exc h dionem iiirium encrtnwuw, M
vcrsulqiie adïus liitar. , etnitrachtÈper ic titMlfe,^·
ad il ne flçnti ;im requiri c j app t opri m criron, U k
^:?=S”SS5=s
1 1 Lchbus adii cirnr appruprimemm, quwl Wmp!
ic noufufefifliE, ici vc qttiHraî escmpribifefflWr
mr eonivadN, ïuhicftûiiio, Si tnasrïii. Cart*
lundi Üt in iu« tfi iniîirùatio, cuius
bit- Watt, l.eüm k:x.D, tic fîdciuff
t racal , v ituti ap pt< >p 1 1 men tn 1 n net elfe c k
litis non enns nulla iici pallie r quod
ci iblentj non effe quali r.ntin lirte fubicdo.keiP
D. fi cert. pec- Sed vitiari per fe .tppropupiKfl^g
Teft manente conttadu : «niftai «mm LindnJaciiK
coûtai ans, &appropti menti, v^rr q
«dudit esctaitCDs quumm marin, nec «tn»
ics n inan inuititr , qpptopnmeumm
erqo qmtritUL m esfci propoli» , » fi
iiivprdpe iauit , N arvneî ts η 0 n 1 te m , de fu nfl L -i
r . Γ., ,v l„d.K «SiUUJffW^
fimutsloquutl, an tnqinmx iit omnibus ptomaigan
conn-acbim opmreat. Multa trie ττγϋύ poliunt de
lus quæ iliïimus in loco de qualitatibus ροίΓΐΰΪ;οηιιιτΐ
F n acquirente. Qütks tradi pollunc, Jfc Ticaquçll.
liane diucffo qrudati rerrailuste. fed rumen pan-
luis cumino rationibus.. §■ ΐ·ί. gtnl.r nunief. a. A: p
S. uioili F- Qumer.ii. cllptoSeqminii. Tu nc dubita
jtiSnsgafeilcm vfusobfcru aci unum efle , in omnibus
ontmuo patcidis vbi quodque membrum ^ ani por¬
ri, . domus fit lira, bannir i omirfccc, & cerdScariouts vc\t manente conexu : ^
item in fi» qieque mnl'did»nr dic lactendas, irtfi E bnspcrlc, tum
»cr ftiptiiorcm umniura (ici,*; hre nu» crfn m contrite, & «ΡΓ·0^™; 'nK ^.,,4»
CCTiificario iliibdE, in qui de omnibus omnium io-
ciirtrm b.innimemiitdlari opocccï, aiioqm U pa*M
line itirlfdi ctitincs * nec Jibt iniuccm fub alce enantur,
apu^i omnes earum Magilbattii certfiieaudum i(L
K^ietcndumefi ijricur, m ommbüs omnino parrr»
ci]5,in qmbiisrt'v Suxlmi v bannimenraika oporte¬
re , quia cum populi ts eodem rempote, hora.dte, Suis
factis tm-erelte pradlinucnr. imo Sciubcanq, id de¬
mum Siiife qui fq ui crede udus eft, ex caprçliitnptio-
no. quod eo 'loco proisuigttmucftvbi fuir, &icùm
non mû vno loco vnutn corpus confifterc poiliT, de F
vnn adi otium, tin tedn' inleectit. Er id ipftun m auitio-
m h m ficti Ord. Re mi t i IL Rega anno. τρΐρ. Êimt
l'cimuaca artîc- Moîinentî if 66. Quate minus ïam tod
tcbol'aitias diiputatnniibn . relnil um dbj qtiisT icaq,
façit d.'î.îÉ.
Audi 1 1 1 quan Joqu e d ubi i antes : Ail pi opot 1 1 0 ro
item tlierimc* onu parces qttafitamptxdij , aut villi
yendkre duicrtis tiTritrin π ) ubueetcntuv , S: in qui-
btndim (vt loqui fuient) j aprtmeîacnm cille, iirqni-
burdamaon icon, mconfatigulnetis admitti deberet
in parte: ^ottinmis tnrrïïoc ^
rc monti ei admitti rtcrahcircem id ^
aiïj contrâitnstftindiui '■,·, js^uc emm ■ ■
tireur de oommclu deqnuoirn^^
nofiettus viderimus, lcd devi appropriu^
quod m pacte perfectum Lu Rbrdoiie
nacre ccftetdc tebus eodem connactu. j i|i:(hu
contentis, NT'-’c enim_ à- eontra^u jnp ^
aut obexr«tE'AcLusn:iicirnr. :·■! ^..Lys,^
Videndum rgicur . sn apprnpiinKtl > ' ,
indiuiduitas admittat ictwhcJicisaÆ.^^
aütiapnrtti _ ιι„ιίΐιΛιι«Ι^
Sedante timen de amnact y mJLed ^
dum c'li,:vt hxc quoque rana ^ ^
il., 3, tic, de a: dit. ediit. & J. fiftalai* D· ’
ççy Des Appropriances , Art. CC LX V. 994
si
niti iniquos effe eontradlus , hoc cit aSrcr.i. pattiam re- A
ntccntc ut parcs- refo.lüi non polie 5 id vci'o quis negat?
Sed ciurt mdc inferum: miilo cafti refojui per partes
potlç contuilum, ïd v u r.q pue: π lirer, . & i mpericc. In-
td figendum tft enim difcnnicn , quodeft inrer refici-
ludoties contra cortùflriuûiïcriï, & citra conticntjo-
nem, quæ ab altero eosicralicniLtiin pcnincur, & ea-
iitm qua? i legis, aut fbtuti potcilaceinduitir ]Vnr
Non jilijIIl aUrt Tçat çqïïÇfahcpitïbli* en 0 traditi mven-
dirionrs fenid conceptum per patKi rtübtiicrc: Tu
râindiintfenaniLçâx inféras, non atàjjlius pofle le¬
gem. Retractus Megc rri b muu ex fadto alieno, Htm _
cofluuirioiicrn, is pordtaïe legss Æc suris parti], in
parte rei’üluir contractum, quotipiu-E ex art. if.' 4. &
iyji+ Non iiitrm homo poilit faccrc, quod le* inuice
aficro* Qimvnilrn aliquem fundum plu ri bas domi¬
nus, & ditionibus fubiechmi ver diî venditor r Domi¬
nus fasdi .ni, eam partem folum admire leur tpitf fui
beaeficij cft. Hisc rdbUitio parris contrait tislegalis
eft, &: sio tio mi π ιϊ,&ι 3 ege fir diuidiitu, Eodem rure, de
qui de pluribus fundis Venditis quoidam vcdicac T aur
■igtiofi jj ο 1. 1 l > cmiiràcl um iefoltiir in parie. Itidem
L pluribus fundis venditis diucrfârum linearum, re-
irancns quliquc ad (uæ ranrum lineat fundos admitti- ^
rut H fi exemplis planum tir, ccil indîuîduüÎ fir eun-
rratdns .. · inucmioue, sut bominfi factojeds quidem
fioteiFacc dluidtmjn fieri, quare ntl 'ibftitautn feqai*
i'cojitïnga diaidt aliquo extruxfecus itccidctc, ficuti
in içilamentiî dicinnis,quat indiuidna ftim conditio¬
ni, travt pro parte quiiquam ïdl.itus, pro pacte in¬
itii at use il l polie nege lu r. L iusucrEtrucii. D. de reg,
iiif frd ramène* poil fiiito accidere putdl. &vcro
truhrb accîdir, vrpro parte quifiqiiam intdWui ne-
periatur, alttro de mftimtis e x ci Jeu te , &: porte ca¬
duca fatia 3. cura: vhi Eiai'r. D. demolE relit· 3, .Cura
hrercdic^re. D. dcacq. hxrcd. Fit igitur comradtiijs ^
conuemione , aurnatiira inJiuiduus, idem diiùduus
lege,
SequLnir, vt fi diddaos eA contraârusablegc, dr-
uidua etiam ait] 0 ad rettadîum, ram ex couüentione,
cHiitn e x lege elfe paiti t, vt iu cafu d . arc, 19 4 . Q uod
fi réfpondcju, ibi quidem c outra rcguEa^ jiuiduam
fieri aitionetncx parce ^etis, fie vt idem in poccftuc
rei non fit , cum.aiflor partem turins.rcdb:· petar, rcus
pxrrcm rotsus focum petenti no ri recto Concedar. Ac¬
cipio; ScdlduuüdinrcdprOCisciumibuscoiitraâi-
businiuiL cibferuamr, vt corrclacinorii eadem ratio ^
Ii r_, n t c acto d b ccee de bcar, q uod n 00 £c m li irom agis
reo , Ii hic locum habere non pa teli ex ipfa q<ihi per
fe , cùm.aitor de curo pm‘m perat, reus partem, ctm-
cedcdo, non fibeietur, quod, inquam, nb i pia natura
adlns iiou mbiritnr, tribui necdle enc 3 di u net. 1 ad
coi lc frictu m fot emiti tare J cga!i> appropn menti exd u-
fiuaiii pane iuris agentis, perquam rcsqtutqUL; per
parces detrahuntur, de potentia retrahendi. Nam ίο-
lemnius extrinüca adicita conrraitui, per parens vim
luam implet» vt cuique parrifucritapphcara, nonniu
nus φ tàm s n t ütu m , fui e coco in rrmenit . p
De indiuidiiinttc ipfins quoque appeopri menti
Inc differendum siobi^ cft : Tn qua tpia ditudkanda
pueriliter labnntur. Nniu de çoruractui indiuidui ·
tat e quam hic inepte argueretur ante demouftraui-
mus, Et Ht ciàm irupuidiia diounc· eETc apiiruprimcnta
agnofeimut:, Sed flagiciofusliicp/ilralog] fmus. Nam
Cilni huijunJuum approptimetiturn , aur inilpuano-
iierTij aut decreti io temni taces iurifconfutb dicunt*
penes feinte ί1 mu inJiniJuiiatcm s id cft, fiquid ad
cas deeil dc 1 qu;c coHint;tudurskquirir, eorruir fa-
teemutas Lrs 1 .1 m. Iu, appropn mentis, fi iria b an J 11-
L·' /ijtWri m Cùnf f,
JViçntafqco, rcmporOi $< diebus prir-ftripris.nDn in -
cerueiiére, I i 'flari inreruàlEa,. prfecipicaia , Jl cernfica-
rio non intercellir, denique Ji quidliorurn dceft, nui -
lumedappropimienrurn. Arque id eflqund dicitur
approprtm enarm pen ti^ie induitiTuu m - nam nulhtrrf
Koru m leparari ab al rcr o po cr Jl, Sed abiurdi llimc i n-
dc intenur indiuidhiras penes fuhiectiiS parces re¬
rum, coiarradlu s aut appcoprruacntii.c-Dr] tentarum.
Nam que cota toEid.i;, ik indi u idua ihlemuicasappco-
primcnci cuilibet fundo vjüac, & patri applicahilis
eft, &c rota valet ad partes lingulas, & Luum effedtum
Laber c lucurtiquecofjbfOri, &: indiuiduo applicata Jit,
Lmb S; lege di ui du a cit, quia Jmgujis terri, coriiS fini-
Lut, Sc Jiilringimr, nec mvtas cuiufqur cr.ari fcenrl i t,
eiii vmas uudi partes linguis proponantur, vr voiuv
caltri pintes caftellanire, finguli Domini rem tuam
agunt, filai caucntjlingulirecralientcs, lingulaterti-
toriivimapproprimcmomm coariiHut, aut ficcom-
primumj riccconfcqucDria illavliaducitiu de alio ad
aliud: Eit igitur appropriiçeim folçmnitie; lisud du¬
bie p tuer fu hieitas paries di ui Jrni .
Nolo mihi credi, isifi id fimilibus perquam ncccf-
fariis oftcndoj vulgatum e Ll iu re, meum etiam foro
hypothecas cil e mdiutduassqnod fica£jpipiut3rsvi io-
tïî lior in toto, tot® item in qualibet patte. DtLnior
cùm Omnia bona iuafubicdt hypotheca, de ca uiJ
fubducetj ti quid decrabar, & creditor intercedit,
pars alienata toti it ebito fubiacebu* qux item parces
rerum b^porhe carum apud dcbicomn iuporernm,
eandem fonrm (ubibunc : iv' tamen eucmer.vr b quid
de bonis omnibus hypotheCîc fubdudluiTi fir, fiuc od-
Icnfu, fiue aheuarione, flue pr.rifnpciunr, externni-
bjJojTLinnsiJtbicuds bona in p-ifint* candi boue ua-
iieaiir. Mulier fi quid de bonis omnibus maciei, docis
rcflicutioni inbiciTt is alienari, aurprraieribi pafPafitS
reliquam Itsa eodirioncmanebiit, 1. aillduis.C. quiK
mod . pign. vet fiypoch, tndinidua igitur bypotbeca
pencslc, pcucsiuoiciSi.ii parces quatu maxonèdiui-
dua o flendi fati
NiPisl magts ïndïuiduiiçiiçiliure feraitutis, fcd ca,-
men fi vna ftruituv debeatur pluribus fundis, dem pco
vnodti domiiiinabiisT aut alienato, ferai ru·: prn reli¬
quis itionebir, L pro parte. l>. defomir. 1. ad csmn
eod.tit. 1. ii quis d uas, j, fi qtm partem. C. comitmnii
prrnl
C^m non ita pridem rcgmri orJiktthnw infinuari.
conrraihis ilacuilfènr, qui eJEcnt creditori hypotheca:
fiibicth, non alias lus prioris hypochcctndbuebant,
quiiuJimcuiuiquermitorij nibunali infinuaiio ef-
Lt fiiila, vbi debitoris bon a dferit fita. Itaque Rhc-
dotie ÎnfinùaJfiî, Nannece omi fi iTe, hypothecim dini-
iïile et,v. Hic caibs ^pptoprimtntorbm folémiiiiati,
1 Si i uri tam fimibs cll, quim ouum ouo.
Ex quibus apparer appcoprimcnronini ïolemmcy
vtquàm maxrraopciiesfcmaiuiduafiur, penes fiib-
iectas paires valde eflediuidua.
Culti mortuo patrefiim.de hn*f edita tc cjui cen¬
tra ulctliui , conflat vjiius bommis vnnmefSs pain-
moiTium > voam hereditatis caufam, itrirufum, &
tamen vna boiiornmpofieJïïo, id eJl, mantis Icu.nio
pro toto patrimonio non firlhctr, fedab lingulis fvn- ■
dorum dominis Jingubc bonarum poffcilsones pe-
renda' fime.
Vna interrupi i □ apud vmutf ex patrem is finfb rilril
e fiivit q uoad alitu n s y n ;i li s in fli tu ta ni hi l uial ccrn m.
Efl enim 0 mni ni oda di uid ui tp s pt-ues | ubi citas par¬
tes re? per fe indiiitdtix. Ex quibus apn^icç Mtld^
fiil Ii qui cruicca putani, piralogilmo verbi îudîur-
dusods.
TT uj
ifPF» i»»
.LL',1 1 V ,1 |'|l’ Γ LJ — —
fr jkiï H*t<
470. τΐ. c:
99J Des Appropriances, ÀU.OCLW.
uEinrrij &: ririone partis οηϊιΐΐχ ad mtum a£y0 ^
buitur, Mimvbs frmel iftii ÎhmiWs , quolibet J?"
ncula uinitLiiioncaoln ad totum udum
dinn, culh null.a régula quantitas icritans qonlW
tint. Et ranienqtiid hoc abfurdîuS;, cùnt 1 ή
Quod Ë.indiuidaum futurum cîïl apptpprmiÆn - ^
rum .ccmlequens erat non p! Itudb us bas id, fcd yna
dijntHât perfici, vbifdlfcct c*p«t clltt ra vmdiM.
aut «nè maitir F«« vulgatibus «fjd» U Ma-
commi ffiim . Ώ. de i ad, l qu t «a. î · vie, D, ad Ί r e bcU. — ; “ : “7 ; ; ■ ί - ^ “· . . jp» ^
cun, itniihb, non vero infringi propter aliquam par- duudmtas nu- appareat reiuiu . & pardum
Γί sn d &&Λ\·α v fed & pernuq Lia eorum æfti mati o clt, f um ï v bt y ait t régula v pic per inutile m^ù& Vj.
qui indiiLHluicWm hkihmjunç «parte. iîî . cùm & **'■-
Atio cimlis, ^reiquaUitri, & magna; co tnUtuirt ci cjç
mne âge nos paciüicum lUuere debuerint. Nam li
iruli uiduitatem nvduciiiflus in recuitu, lui aCturem
non evdudùniu potius ratione pains ab reo apprp-
pi’iari, quant ;i omittimus ad tutu ni ration e partis
o mul'ar : il u aide· min indiui di lis impot-ciu îa in agite »
tu parte exclad.it itoro: quoi gloi. dis b e. ii capito-
lu esu tlccoiKcCprxli. Qaatciudiciocarcnr, & l'Aj
ci onedefti ruuntur, qui adtoribus potiws fan ram, quâ
iclSt contra tn.rmegul.tSj atque adeo toptra natu raid
! h A manus. D, de obbg. & ad. Accedit illn ratio lu-
riUxmhiiu: iW, inqriii:, de dattinoviiando agitur,
cite non potier caufirius fit, qui tener, quàm qui per*
fcqmtur 1, fl üiruum, $:frquitur.D. Jeverb. obligat*
& en m rem rare v tu ut communi, & cpmmmso m-
re gentium, & tegibas pcrmilio, p%m & boira ndc,
Cuni magna cura', ai rebus forte propriis di {tractis
premtm rci coin pa tan dx magno i-ipc re rum tuarum
d&mnot auîeiîertt feideeetir, vr ptomulgaiione cou-
rca&usad cognitionem Hcncnicet omnium. Car lue
faiiccnratWiqui intercedere parmi , cuius aut lupi¬
na ignorantia rft j aiit iftf iiata dillinuiliLBo, idqueaJ-
r crins noce Ί Cur exiriutdinariot&: odiolu lare ageti
fanetur infrnfo iurr communi, & commerciorum re¬
gulis, & contra ipfui s fenfus communi; rationem ï
Hïc quis non videt prx polieram rariocinacioneni, &
orientem locari in occidente retords opinationibus p^nusu, ^ »»* '"Μ--ι'ιζ““ΐ . . T . 7 v~
IU fi umd mentis bab«, atr non putius agentem toto D icnptum>qmtum poileirmn» tantum apptqcatott,
w£ ratione partis appropmtx ? quàm ad t-Otam quantum ^«titüm^dj^^
admittis rsnonc parti ente; non ilVcttÆÎ Itaque non
poccfl· ratione agcnnhiisHkindiaiduitas pro acente
valete, quod jpÎuittctTiral· iditteutiaenam luîtine-
ïur,caius iudioo ipli àdiüUAn volant, cùm eittoto
Cüutririuiti pi uber , qui ^odem loco lie il.ituit in b oc
tjfu, fundas, inquit, vendrnw citiu finibus B ri rim^,
iC-pi.:^inJ-i vrriqnf tm'itoriü cx pane iubicctns^ii-
L^j.fa vttobiquc confuetnda, Rcttabentci Piâttû
inno j Bncatinixiri :»us editis excludüiitur. Hïc, m- - — T^-TJwliua
arum, Kquis folcmnibos approprimcntisEntarai* £ miiusms, &in<Înudmtmi ranone . tuv « ■
anticipant emptor, iwgar retnhentan iJimrrc'dum, ttaflu , (iuc m appropntneticonm. G**-»*» f
sic ad ea quidem qux in P’Ëtauis J ira Lunr , rarsoue in—
ditudui ptopter pars em approprier^ Regius omni¬
no qui bîdiuidatiacempro reo, nonvç litiproaftorc
adaocuitv
Detiiqac.quïd abfardius tali ibntcntiuï Nam ab
abfïirdis irl· d L Ici plinis omnibus argumerst.iqua-rLin-
sut, cum. effata principiis dife ipHnanitn. , aüe nacnrx
reo Lignant. Cùm oh m Caftr □ btien Û) Γ3 orninü ■> 1 oui .
Lauillus ampbLlîinam Calbrobrientij ditionem ritülo
cnnadonii m Montmoretittanum Conneflibulum
IÜLIt
Sed vt etiam prcllius dicamus, nec (vt u-oir, ■
fülciir) procedamus pet emen^îciiEa CUf&aeb,,
aperto, & cxprdTo larifconiulci rcfpot)foau<lài [c,
pugnace , calant bunc pridiaè dcci deuri, tsi [. ïe[U^
Jî mixnuu, D. de vfucap, is ex Pbi[gfopS10fULll
Ceptionibus pctquai». clcgater
ponit, qaod au m Flutare h. fccerai su bLudJo cm n.
tiiius, prarcqica counubialia, Prunumfin^f^^
γπο ipiriui conSiUiVeluti ]iottioj.apis, equus- 6·^
dum quod cx pluribus, fed compaitts^t doitua^j
uis. Ttroum quod cx pluubijsdiflsjiuboj, J^:^j
nomini lubicdtis, vi grex, populus addovdUn, un
praedium i aiit caibumex pluribus ftin-Jss , *aqt viîü
compeditum. QmilljS duobus pnaribux bactenuuni
i π qu xftieme eft. Huius vero cotpoiis vniuçiiï y ς
C conibhus negat vlbm clTc pr^Écrlptloncm , lcd vt un-
gularum pamum poflefiiolic, iia& prarfenp[L£in£m
dk , k lingulas paries caulas item ibas, &jjnrtkdj.-
res habete, itavt per parces vfucap^dïntiyhiuniiiiii
p er k c orpus non item . Hi ^ cafus plauc m tadiui-i^.
is eft de quo quittmus, Cakuin, lütvilUqœrjil nu¬
bas agns conitar » & de tertio gcnctc dtqoram ca¬
porum, quae Iucticunful eas ponit, quod exptdms
dilbuiEibLis conlbic, in quo l ui^ulx paitesiim aita
bibent eduliis m prJpfcnptiojiibQS, &1 afpiquican.
ris, InhisjgbüE vera regula, qu3malibt1ii.iii:niiu!;t
p cm u Π r, &n 'is )11 fca perfcqu e mur, cantum :rV p
qUÀlltüJn D^nniLUil I , HJUUU Ili-
v i ιΐπμ ulorum au i mal in m po HdTio cft , fc vwu-
piéncitt ibpiraciim, ideo praicoprio vnhupi»i
aJiaiii non ptït'tJgicur, net etiam contra ticfcuiis
rui5, patri prskriptx propter cnrponim cmdun-
tentT di fep arationem n quoct Canunius fuse rr.v.yrrr
c. illud e:tt- de ptarfetipr- quibus hxc daLursnn if··1,-
fnnaprxddLiiit. ira Vtnil rxpccffius dici
mirum eft vllus vnquam quibus iudicimp, U lu·15
elcme π ca c ο n Ib rert κ , itx li Jk in boc hi rq tuce-piu·
_ t ■ ■ r i Γ. . -, ü-h vfi ÎFITl··
a tuf. _ ..Λ * Λ
Quid vero q uOad bam ii t ti rnca , li paltTCiarurti
ambigui fimi Rcfpbdco, i faûbpcndetjSjFJ^
ne, eus ccsiit.r conttibLi.uirur, cuiiisrei^® Λ-_
fumicut ab co , cuiparcrciales decima: foluautuT'
not. c. i. ext- de panxeh. vbi &alif&oi - e!tr-'7"
ciin.fc à [ac tornent orum paTcptiorie>r*tfE -
bigitum fir, nec probati polfi^mobiquf 1» '
V aîrbuiït , vel in al tcra,v t actus magi s vaku. ,
Quid vero ii eadem domus in conlinio
donationis rn Montmoteuctaruim Connettabulum ^ Vcro u “iTiudicacur \ψ &
Fulti , ccnfcbanr in omnibus omnino parerciis , & ία
rtfdidfoonibus promulganda lo contra ttmn , ad np-
prop riaui di loi eruui a Conficienda, 6i alkredum opti¬
mi i uris dominium, & id quidctfi cx confaet. dLljfoli-
tionc, Ea. diidoGaitro & decem. amplius caftelianisi
coi j liai 3 bnge angulum aliqLiem, a at ngfSlum deh-
ΐϋίΐΙο,ιίΑ vz omifld en parte ci A ili , in qaa littis cft. Hic"
-, quifqaam cani dtjsptt, vt pacet tocîasïtppropri men¬
tum corruere propter omilkm agellamr quod ca-
men utcelTe ett h appropimuntuni fingi car indiui-
daut, vbi Bwx. D . de Jam - in jm
■ Demquc iftud quoquéquâi opiner, cai v
pridium tmifTet, cui frtuitasdejrt™
Jio, quod in rdoiionFairiionc
oporcercT. Monet diibicationcm,qu® j
in LMxmus, ç.v5um, D. de
m fundo domi n ance elle, vt tus poiciLtum,^ ^
Fuiunm infundi) frruiente vi: fekfr
legato fundo frmïefltê, ab co qu.
r_ui’„ libertatem legatam non videri» d
yyj Des Appropriantes, Art.CCLXV. 998
(^(.rtççnbiieiîecfcrûitnSiitlefl.vc céûimrerprèrûr, £ omnino preefumprum Ile
attiü, Îcd potins paflïo, BanoL & Imol.d. $♦ vk. D.dc Λ|- . a L- ■■ ■ - -
liigat- 1« Adde quod ah agence potins, quàm à panen-
^ jutis denominatio fi cri dtbeatt itaque vider? po¬
rlii π loto dominanti hannimenfifiicif^dar. Sed ego
coiirrà puto, &z fifpondi, qtttst çàm banni menrotum
& effcûtisîiün fit. vt lus tribuat, aut acquirat,
fine quibus dominium périt £him EîuniFerrur , fed
pofiusvî alienum cxdudac, exadius folcnrmiraïç» à
conlurtudine induite, ipfa autem . &■ banni menta
caettaneos rd pic tant , quibus ptadudiciusn ad fertur»
fcquirur cotoco facienda in tribus tes. lïcadlT cuî
ius detrahitur, & ptiiudidumfir, de qua: Jiminüi-
nir pet palfioncm. Neccnim cius fdenria requiritur
ad 2 cep n rit ur, vt in loco dominanti bd n.mmen.ta fi e-
ri debere dicanrur, tedcius potius cui praÿudicautti
adfertur, Aequi excluditur libertate* vnde relinqui¬
tur in ra parce cia bannir! debere ,vbt res effc » conc/a
quam acquiritur ius firmitatis , ei conrraitu j & vbi.
imprimit urrfolitcr. Ideoquc de caiu non abfimili > il¬
ium /quicum extra vrbem c fier» petciifîït cum qui in
cicrar» flirta, aut icio, videri his pernis fubiici » qui¬
bus h.iÎLibdunmr,qLii invrbc pcrçuriunt,atrenriepn'
fummationc adtus, quod ah, Pari. rub. D.dc acculât. C
Sc alij alibi.
5 postremb inquiri id quoque prtteft,an horum bail'
nimeittorum vjçeiTt Lnppieie poilu denuntiatio cui-
quam in caput faite» v t is fiioiure excludam! , îHiti in¬
tercedat » &Γ r eifc£ itegar Tsraq. §.·]&. glof. i. ad fin. q.
iSt & ego alTentior , ni fi cùm conucnnis ex Forma , I,
diflkmari.C. deingen. manu, vtafhonesfuaa propo¬
nerer » fente nna ex du fus eft, quia noluit» de quo nos
alibi. Itaque nuper miratus fum^ùm aadillësn tcce-
pEiim cius hiùtuni , qui ad exclu Jendum rerrahrrtcrm
aEegaflctj, eitsn habnilTe cognitionem contrat lls iu-
dici:ll Uer fiiôfcb id efoautti un U, cùm uuHalaenm iuf-
ficicns fi*ad excludendum» nlfi kg aies , & per iohni-
jua confuer udsne induite : π e fi m caput q iiidetri de -
nunciatio fpétifica fada éiTct , cri us ret demonitratio
ex illo T iraqucl loco péri pote fit . Confcw tamen ve¬
terem ficholr pugnam dirimi » citius primus audot
Barr. fut C in 1. rem qux no btS- D. d e aeq. polfi qui p u-
[ac barmimenca , qua: indicis attdoritare fiunt, vthi
quotum ime reft int n certam diem com p areant, ali q ’
qui litre fuo exclucbisirur, valere * quod & Ang. pro¬
li, ir. S. fi vero non implens, auth. de haered. & fidcid.
aflafi. etft fiunt qui repugnent. Sed nihil hîc cft quod
tonrridicatur , coin non à indice fedipfocQniinjtudi-
tit audoricatcm habeant. Sed hic nos in Prorheo-
riiLcitis.
conuenire. Proinde um
n[PAft ΤΠ.Ο IS IÛVRS BE DIMANCHE.]
folanne cft boc die poptilum conuenire „ ifecuiof-
que pxwciÆ certus » vt alio non pofHt , ne n;it:di qui¬
dem dominico» aut alio exempto i talibus. Quam¬
quam quoad hsfc ipfii hannrtnenia aitiTUTjfrio edam*·
num in qu i bufdam tribunalibus obier nari, ve alio dic,
mercatu fiant, quod an recte fiat »ab eopendcr,
quod infra dicemus, verbo titux dcteufiumi^ Hoisn^
dn ni ct tam vbique pene t tinam ü bferuari pro mulga-
tionem.
Sed enim hoc loco in quiri potefi: An ficuti in pof- t
fefiionibus acccfKo fit ck per Lonis anciorum,» fic quo¬
que in bamiimentis fieri pofiir, v eluti (i duobus for-
fini pTCtntilgaiiS emptor dete flerir , an fi J i us -St ha'n,.!i
cius reliquum quod eft perficere poffit* In quo bre*
ulter rcfpondqo ex eodem litudo banm menta i dmer-
fis , ίΐ certificat i onem fieri poile, fi ahtr alterius liz-
resfit, iitq-neadeij finguSansfuccefFor rei de qua ban-
iitmenci ficmi. Et djueriis titulis non polie banni-
mcnia conmngfi
11 [D' H VICTAJNE en HVICTAIÎÏE.]
e*ftfit£ii±d(a#ri*} fe compte de mur à iour.
Ei ts verbis veterum dnhitatio plani prociditur
cùm inquifierunt» ars dies à quo, thesi rem ad quem
in termino computati deberent» dcquoük opero-
fadifipuiatiOb qu.uti attigimus arr.ij, de qua veteri
foro nemo dubitabat : βί hic apparer vtrumque com-
putitri cdm ogdoas inteSligatur de dominico ad do¬
minicum, vr & m aufilionibus quoque fle ptoicri-
piionibuS- Qit_arercprzhendenda eft i florum info-
lerria, qui acutius fi b i Ceteris videri vi fi, pndemvfu ^
con fid tnru inu dii d u bitatione ad inqn s fit tonem rcuo- ^ _ L ‘ “
csrcmt»cxquo accidere uceciTe fuit, vî ncc ver era pro
^merito obtinerent» nccfua illi cuiquam probarent»
qui prifea vfiurpatioiie in vfuni recepta nemo de fe-
nicuib us ignoraret. Sed lllu d fapie uniis M aredh, ni-
hdvivquam de ioJentnibus, aut receptis nuit.r rui luti.
Notandum hic edam iurifcofuirornm diibitadohcm
pn-tidi, an rrinavno tempore » ii dic, ediifaidem
polleant, quod iuterpd lata,
“(Sans i ntirv Atu.]
Erge fi longius tempus interponatur non ptode-
£ rit.ru· nide obfeiu ar o tempore, ignorantia cuUifquitm
capietof . fir infidioGe procraflinatioTiCî fiant, £c jei-
teriidîüitut , quamquam ytms confuettidointcrual-
blongior,! admittebat., exeuiufiquc fori cotifiirtudi-
uch vt dc nunc quoque fieri pofTe^tcrti fieri nufqium
poto.
v Cttm paftèh igitur
i detut itdnfli mtnlprftr» didirflU
Tam et fi huius diei pracipiu femper in Ecdefia
ve ncratio f uit ab apfis mfccndj 5 cr epundtis , So I oai l-
ntsapocalypfi , Ac vero eriam Conflantmt lege fimet-
ra, quod Eufebins in cius vita ficribit.Îi kx feripta
c-jctat in Cod. luObniani I. dominicos. C, de fer. itavt
iuti fid L&icma] is maters x mhi l agi puller , tatnen qufit
mutata viucndi ratione non aliter populus m pags.s ,
ac vicis con uenire folcc , qu im fefto di e, & aliti r cu m
eo agi non potuit, neceffe fuit i fla humanis commer¬
ciis indulgcri » itavt non aliter dcnunciationes , prz-
cepta, ediita, valeam quim illo ipfodieisidiita de his
rebus qua: incommune aguntur. Nec de rebus luis
alio tempore con fulture populus poteft cùm non
tunr.es ad mercatum conucnumc , ad jfacra cicmcs
Γ [In C O N T I NENT APRES t' V S S Y t,]
t P'adf mpn , tt< *»>{!* fft.
i T’irri'i'crif ™ t^t*t mitpitu frmândiif *β,
De vi huius vocis, inienttntnt » moka T irjt^ m re* t
contient. ^ , ». glofi hl c qu idem ex ίυ b &·.> * na ■
tccia inielligiruF, antequam pdpnlus nd'altosaÔus
dîucrt.Ît, hoc quidem vbi receptum eft cum popu¬
lo agi poft Tacta. Nam fi inter iacraiJii^r»'/,w};:ig!h'i ‘
1er, Tuus Cuique lertit nrio rnos gerrnd i ix eit. Pofi in¬
erti vero iiitelligiiiir., poftquam faccldos pronunda-
uir vetus illud λχοκ æ^îct-î illicct, abire Quirites, m t
concionibus, cnm magifLrarus populum dimsrtiiPt
’ cui lucceflls noftrum» Ire mifileli.
TT idj
9P9 Des Appropriances. Art. C C LX V I.
'P-*
grand' ï
:ss r. 1
comme au ïermoîi.
Sacra fofrmmaqufc per onrncm dominicam per¬
tonant in populo* ^utaparr.mflïm.
tercilê es EccL'iW praTeripto pra-fumpuim dt 1 a-
lkâppcüflriWr, qux fâintuclerïoedmmnjr pwdo,
oui &Jï vt foibtmt* kro rccqnLis cit ui Y cdclia*
nune fcurten nulla n r >n Et delta tcrii ü r, N rCMircj 1
non Sa eadem viseft, & rorum qui firaimifU voeu
celebrantur, ad baiitiimc tuorum qddem cfrcôum» li
i I;_ *..LK..inhtr Λ41·*1 mr fil fnlr^hlltlUlIC 11 'I -
looo
Λ contingit * eim liscjOtadg mdfiftjiitr fic^ijctti·
concepta iit , an ρίτ omnia equè Britannis ^ rct
lia obiinçre detiÎ.aCj fl# alitée b:rnnïiBcnQviliatir . .
Îi in ratum Uæc forma obii; mata bi. Aüvtrbfi^i
loco* mit trni pore ilu übftxDaiip fit* fiemoy^
iusrfcimri debeat. Nitrique te veterenteonfi^^
ncmfiium cadere cinquc foro morcin m^ticic ri]i'
fiant filëT Bc veroin multisadhiicrKtincrQrt flihj
turibus quos Limbaliotiis «km pu voce anudlj
mus a & Pleam ldi quîb us non dm* i nko , sut ^
iib v ful' partui , lcd in mercatu & diealio t i.^ubuxin
camrcailùi fum appaniûrés exlrgefcudi, qUClJTç_
teri voce vtatorcs appdlauc* &c baiincriosfcc,^
η .ιπτν ir c-onfiittUiÈuc v curi* Se firæiciimnnn r _
*l"hraivur τα I.WJU lll "?■■■■» 11 ICTI VLhLL
modo Lion dia edebranrur ? qui rnfo folemmbus lu- Qimf de confttetiwlnt veteri* & gÿfcîipttj
« «·. _ : .1:1 _ m^>à\wm ΐ «i ai ■ HT» hVru· ytn 1 g ri/yj - B JiiipijficiOIlC | btliti» IpllUi i iJfoCLT3Atir lïftL
A . .. -,^tioac.;r
ipcfitiont1 , buiLiv ipüus refottuatx aide. tjriJJ
tuerti u » denique liane fiententiam Curie ηοή^.
caioobtinuiflc 1?. Üôtobr. anrxoj^acciKiiB^'
crebrius, hli hi, v t diçam quod loitio, nil hc-xtim
aim Nam vim vniücriâiis co nfiiciaidi nu
que fori obirruimonc * Se variante vfiinfriiajimp
i>fob( ? .quia cô n k nti ente* Si conlpiiinfc
ii ttULil.t îndudi id iitare > Si, ηΐ-ctfl iiriu m iiLiLcuiru,
d ^ ^ cio Π i. in li η. V vc£tc ne gat i mflm aliter po f- ni onuii ι π certitudo. PUi. quod ùh V-tpij (mm ^
f" Γ_. . i;r m rdii quemotem n cnn ut chat, tticlroïc iuto ab κΓΰΓ-
m a toi ib«s J udîïatu m cite * ai ta cwum indicàlïT .estn
iili verba confuto , medi: at t q uc «p mu:? rt (wiwrjl
A · ' ' '■ "fc-T — i tau-j;
jno-αυ S1UII ilriLUt V*4V i-·
bcanmr>& parcecialiW /v\ toqiiumwr) nt- quii dfci-
tri ρι V B Γ, Quid vero Itis fubLans bac in ce aftu d ίίη t*
qui arme pugnos incentanc Ioni, non video, fi feECiv-
dii-ruut lgnoEitmiam al> contumacia obtendere* qui a
abetlcperminmir. Sodquampotcb , jtnhnic JorniÆ
à çonmetudjtieintlnéia-pcr ïiquipolles iatisberipôi-
fit,* vcîuti ft populus non miuiu frequens poil meri¬
diem jd contio oem coouenent, anibibatinimcnra
Ü.Ç. 13,. t^ioi. i.in nu. ^ u-μι; x . ,
fi , quam qua fmma nubila fir, quamquam m caiu
non liiflimili ficri admiuit gb. clem.i.vcrbo diutino¬
rum je (ôl tontp.
* [£ N LA CONGlttCAÎltlN.]
Non in latebris* aurangido *aut I acelio, a ut fu-
ïvllo terrore popiilq i <k bea frequenti i Sed de b pu¬
pillus. $. prohibere. IX de mil, âtti. ûaid. L manda-
rutu, q, q. C. mandat-
5 [A HAVLÏFf
Clara voce, non fufurraricè-
1 [Et iWTSLilCXBL £,f
AiTa Îcüicer, id cft. nullis tibiis, fed ote protam,ar-
riôdaà, no ti GrioL ac ne Lui as quidei n* ac ne c G al- inti, ce v im * ^ v - eil" . Γ * “A n:_
licaapud vlter LoteGllrit.mnos* iiqm^niranondmn nequeant r Nuncquaii esterms m
vtanf LLr I* mdjccs.C.defenr. & im«iiud.& 1- Se J & D iuj de dominorum coud mon I bus* &
f, nupjiltis. $. de quo. D. de iriftit. adl·. & O rd. Îlcgis
Franeif. tn dectirtis iudicum an no Mec idem toc-
rit ex. programmate poÎUaÆïJÎlbj nec enim omrïés ti-
tcrai faune-
cjl J aonjUmi il* ftrtturr,'} NviiU fâki iK&jiiluriiii-
ιπιίΐΐΐ, pro euiufque rus tlicctttis tirbnrio* qmdiiiüd
L Jtt quim quoi pul’licÊ mons* ïquaHU^s dcrtenim
perces eliditur ï cùm tantulum itlik* quoctkcjùi
inores dtferiminat. forte nuits* aut agri lugttit,
CLint prafrrtim fi vniucrfaÎitH· vakre coaiiiïdimm
MtœitdffliH, nihil rcipîiuatp dcnuims dirienioi Je-
ctdut. quod ille vkfcms articulus ÎpeÎUmr,· ïèmtà
Ulc qmd cm* h verum fami volumus ,
feripnas. Sed an tauri fuit priuatorum p^tqm
moi , vtiuri publico derogati oporteret, ί; pdJit
coii fen fii rccepia: IcgsMpeera interitu fcctclb^
cantibus dc modo vrendi. Cur non ^mkoinifr·’
hus*& vlhtlcgcs efiè pcrruttnmtur, qüÆ ktip^l
. · kt^ . . .- . . ι ΰ ^ vritu ■. 1 1 tunimninc»! cv3f
tt[Avx L1EVX ACCOVSTVMF-a.]
Ari emfii î/Wîj rfaput dwafit fârtwtUrtf «Jf-
prQfnAiultdt utrpi Utit-
Locum lad hic defignat * ad iUum lapidem, ad Ü-
lum pofltem^ illômvL· cippum, quo; omnia adrcec-
ptuLTi cui que iurifdiftiord morem referuntur., .cgj»
diipoficiams oocafione perLxpc dubitari cx facto
tui de aommoruoi Lunuumuiifu,, i -
inquirendum, quid Mc. autiübi «Ita , feiWw
t.i&fcrqmfiduiiUaiimr,
blicam formam pumt.vt omi train quatuW^ei^r ,
dtre id , dc qua tiillcripri, nil cerri eim ^
quando polVcrior manus his rcformaticss sfi
nir. me aiidorc & poliremus ille articulus *
luraiiter, tfc vi>a omnibus approprituenml^'^ ;
tur, Qtiod fi an ditioni quaque
pi i IM*· -
MRu Jl HW
lend ubi videbitur* cognito probatoque , q^'.
'n tabulas publicas tcftniOJ]ifqi«K^
modi erit in laomas puuxiv.45
xur, vt cuiuis diicerc dc fibiprcilpiccte
eludere ncinim permutaturi
Article C CL X V i-
di
« 1 1 aucun aetj n iertr*-he ri tage ‘ -p ar (]U elqu e ti) tre - qucoum ) . ,
é& ' & il le tienne & poflede* notoirement 1 par l’efpace dedix ‘ ^
«"-bi ait foit vue bannie * dotir il ait informé en Cour, llftradu. irefji
‘· nets tous n approprié. “ fr.r aviifi fera l’acqueteur approprie par tenue
quinze ans ’prouuant le riltrc fans bannie, s’il n y a en interruptio ^
rooi Des Appropriances. Art. C C L X V I. iooa
Q[1m^S d0jmnît l' domitoiitnt Δ reifùli, 0* immvbihi/ titulo d mt contraclu * quolibet Λ 1 £ÿ*
^illrn ttntAt , 0* pojjidcaï propaltm decemall, J φ Imitttm bmnimcrnum con-
pcinti k cuminfomma ajW à Îla rcLtafaerir 1 omnimotL· fiamum m &4ïiftcrfitf m-
MS* "fitturnf ffificftrusmret dominio. ' Vt Kr tHe qtà rtm nc^mjitam > non damf.QjJêdcrïr
P quindecim armas ·> '-prQb&ns titulum 1 1 dlfqttc b an >mm n ta rmn file mn i Ui t fj 1 nifi ' ixtern-f-
pU illù* ροβψϊα juent.
Fîlc articulus nandi prîtes eonfucmdims binpli-
cicet, tamctlï ci pridcm-iniércus,, lcd quomodocôra-
plurcs ali j defciiptos de vÉiïp jPucis ïôanDj^COttlU^
ai L'ont', rranfiir in cotifiiemdi mis rex tum , quÆ édita
cil de ordinum genrisfententia , iucoiiaiioPîimbri-
amm co a nno domi n i t, 4 jt. Confli curionis i piïus dc-
foriptum e x tat ihfira nra 7 ol 5ed hoc ampli ui h Le af-
nciilusliebcr , quod hic cercifîcatio banni mcmnnim
€Xtgiuirtillo adhuc torpore ignora, tum quodilk n>
nradui damca-tat obfciKu jiçt indefinite mccrceflio-
jies omnes excludit,
* [Si AYCYW A.COtV.IHfiTi]
Modo is. Lie qui legibus., & muribus çpmtnevtij
capax iïij de contrahere, Si ConTculum inircqiarLic, de
de eu ce sgâiuJ.,qtiÆ in comm crcium cadac, fie lesinon
reflitat principio aequi fuimus qjusr nos poitenus fî-
gillarnn peiTequcmuijCX l.h in cmj3riûiic.ÿ.onmuirn.
IKdccom.ejnpt,
h [H e n, 1 t A g jl]
C_uid ha-c didtiP videat fie importet, diximus Ιιιρο-
noci irncLi) d , verbi:· ^ 'kmtajtv, h Lie quantum ad ail i o -
ncs periônales, fiue hypothecarias , fine fcruittttcsat-
ttncî.
* [Par ovîl tïltjie c^yr ce soit.]
DE TI TV LIS IN VN I VERS YM ET
J- N Sl'ÏClt] QVi T VUE, A VT C Û N"
fdctndine iavfu habenmr.
i £W rfi tluüiti f n prtferiptir» àx* JH! 4[>pr?pnrtienrir.
I rrjftriptît fctnpoTtf fine tuul# ompTMtdti t ntr
mfîrA j r «fl deifnn δ rtd.
j Tituli Dtitji&i . pttA fini , préimprimer «rwi dwifiv.
Qiiuijm mm,
4 Fi forum tutdorntri αηβάιτΜμ.
FmfuwptGrifm tititim Ifa. ώι4.
5 Kff prjfjf J Wtf PB flîi« tmftKtudi) PJ en rcripit .
C T-mr utris i» pr/efcrytieritliff naitl.
•sFÎhtumyHMtwerum txempL. il/id.
■j ^intxtlfstla mliir pTtfitifM rfjiripfïilttF fit d/-
iwntuT mtllt.
S ra-iifiFiM er rtprt&it.
5 ^Îrt ex hit dorm.r) rr*tjj irAritfm tnr.
10 {{i-firfitenei td&frfw cnntrü(iui niiÆoi .
JtevuLj .(ΧψιΦΜ iAujh iùmimum JiUmnit. £7* tint}.
II NitlUtAtei rrifefiiux j tt<* ttfbtïtu m bihëi Jri r ertiti Jte f-
βτ>4*, yt lOltr comtijtei er dlm pnhtktnu
gux itpuUiw tare uni jifiaiît tftbwinttir, O* ortlU-
icftH i4U\A >:f?ri|tih f#m ptiilteitstMm ^rtmtgexrt-
htu TJLi crfwft y (7 * Λ«ί,
J Je i&irtftïlfist ïrffipumfôiieSitÀniittili itUtttifant.
n Petstnltf (pmiftiwiithtft.
i j fJi tittilit jfffl j (J ai a.
14 w-i"fj ex pturibw t itnUs êvntmgAtpffc ryth .
(J Tituli mx trtrtjmttii 'prdffriptuiiij' CÀftfœ ffc.w
mhmftt.
A iù PeSitnih iT}f^iiT»inàiif & 't'/iW , ζτ" afjjdii -
rtsnn lie âIîî roiitrA cinurti. J bîÀ.
17 Tirait wjÿràeiii
Hic tnàgitqm rEittm argmticntum , fed tamen cnm
copia o ni ms pr-fter rcr;i doctis uigtatii.ftt7 dabimus
operam, ne quo extra emuen ((uioddicicurjeli-ca-
ituirivr tic quid inrerina omictaim^quod dciiderarriu-
rcpoflïr.
Ac primn m , v r id iiitcllsgrttur de quo agicur s ci ru- 1
lum conluctudo κοη aliud înccDigitj quam quod jure
quoque oui El riruhis νίΐ,ηΐ eibcaiiLa amnii dr iurc gtb
ri mu , coniucru Jinano aurduili dominii traiiflittincii
nam eart e nr atl banc ron nô pciament^dc quo glohfic
^ Gard, ZaKchtOVf.de: cé fi b.ÇaiEl. Ctdilts. D* de vinenp.
gluf! c.didum i. verb.· hiiiiülata exr, de elcti. T alc.Î
caujks dbe.tr con Céflifus in conuendonibu s , quæ aim
in ipedficuo’- îiûijien connaâas de iureduiti rmn I te¬
runt, vt empmuiiSi donauonisj permutati uni 5, titLrJi
dicurirur.Nani db qtiitUm tirlilus citra Confl nUtm rri-
buirur, qui ρςοίϊιο JicJtUf.dL· rebus qu.vnuSinis fiunt,
& ideo fiunr occupantis, un de bis -ivx pîo dcr. ? Licto
i u n r hsbïEJc/rcl· calmt n y- tqs pctqi lûm f atrts , 1 â coq. de
cônHcnrianaIibuscincndura,ifi qiubuS ritalo.<.,& cnn-
«aitttsptt» L'ûdem licnTÎtciiru fbltmiis appellare.
Hoc polito inidligi cqmuiut hune îirciculum de -
approprimenris edi étal 1 bits fbmerc , que nulle’ calii
huc titulo podiuir pcoccderc,ru dehis prflcripaom-
bus>qLiit ci u idem gen cris Knt, dèécnnalibusÆ vicé-
iiitlihuîfdlicct JLircciiiili, nur nire L'oiiiLicrndunno
quindcc.enhariisj qine-or^nes xque ciiulunt requirur,
autvcrnm , aut fieirri nttfbd loqui lblct14p.txcs.tnn.iQU
Nullo iullo tirulo pollîdccés (ait Ic.tJ ratione iuris do¬
minium quarerc prulubt]triJt',dt: ideo mrennodoim-
mj nunquaabiumjtur.Lmillo.Cidc rdvcncLvbi Gril.
& S.ily - &iilij alibi Dmrina, inquii* ροϋΐτίΓιο r.mituii
iurc incceUlodis ime titulo obtehin , prodefle ad vfu-
capionraijhac fola ratione non poteftbdiuriivwC. de
PticEcrip.lqng. temp, 8c Lvlt. C. pto herede 8c E Cel-
lu.s, IX de yfueap. cirait eus pucat, qui en inique rcï
qui fi] mm po il cflionc bom h de iÉàdhis e fl 1 1 , pro Luo
viucapcte polie putarenri ex quo apparer nec iure5ncc
moribus po Ile tales prieicnprlonti procedere fine ti¬
tulo, exceptis CûlitruadeqmbiisnosiiiE verbo ^γβμ-
ivtitltiîkie*
De qjr a Lfx a tiuvs titviorvm.
Câp. t.
Sed vt Iuïc trafiiatin mechodo^Sc prdûtçaçEÎpiatutj j
de ritntis primilm m ymucriiim^K de qualitatibus ca¬
tum di c nidum cfl. dei nd e particulares q u oique , qu i
aut i uce, aut confucrudine inducti fn via h.ibirirr-pcr-
fcqticmur. Ex titulis enim quofidam vcrosapprlhuK,
hoccft, qui germane tales fime, fie domimtun rr.msfe.
runr iure quofilam vero fktos.ipn icuicir nô fub -
fi [Tuor, atque adeo coii itat noni fu belle., dûfÿtanicnles
fingit dltyQuoCdâm ptarfiimpco55qui cum nonappa-
rcatic,reduhi:, iteincerK^praUiroiinear tamen ab It-
gCj alios putariuos, quû?. cuni qoiv non liabcat , iulla
1003 Des Appropriances , Art. C C L X V.
. . Λ ii Γ C,, ·*»*- A firQ-nnim tihilnnim î-· inrp ιμ·λΓ/:.ι·μ»·.,«
I004
timen opinatione adduftus habete fc putat. Sunt cm Λ Sitorum muloium c ture proferutur.qu, dife, .
uuidam inutiles, improbi, nulli.quibus lex, aut non af- tncluderc Molina. pratfCr,pto cu„,om„es f «
fait, aut vero ex tocd oblito. Nam de lucramus, aut ptos, aut taeito^elle putat, vt illeU.Cdereiiiotl
oncrofis inutilis hic mentio , etft & lia qualitates ti-
tulorii fune, quia ex vtrifque aeque domimum, & vhi-
capiendi cauia trâsfertur, l.iuper loguC.de præfcript.
long. temo. 1. locus. D.dc acq.pof. De quibus omnibus
Icil i expedit , quid quantumque valeant ad appropn-
menta, quoniam ne ab his quidem, qui eam libi ope¬
ram ex profellb fumpferunt, ea res vi quam meo ludi-
cio pro dignitate, & materiar merito tradata eft·, Nec
Franci fcus Balbus alioqui immodicus & redundans.
ptos,aut tacitos elle putat,vt ille l.i.C.derei vx0r λ
in quo conftat ftipulationem nullam interceifi(T
tamen pro adiedta habetur : nec enim fit id àp^r ^
ptione, quæ in cafu dumtaxat dubio figcùmhic T*
certus fit nullam incercefiiiTe, etfi de
eo non pugnauerim præfumptos potius dici,quamT'
dos debere.
Porro præfumptos appellamus, quinonappircnt
quidem,aut probantur, fed tamen intcrcefii(lepr$f
i rancncus — * . . . β muiuui% de quibus longa tiadatio eft ini. fi Ceitjs^
fatis diligenter eam præfcriptionum parte perfeqiiu- nis.C.de pad.&l. cum de m remverfo. D.devfur,^
tus eft , cum in vniuerfum copiofum tradatu de præ- " . . ■ ” 'flff WM '
feriptionibus feriberet. Ac de veris quidem titulis to¬
to pene hoc libro agemus , ac fuis locis fingulos , qui
vfquam in vfu habentur in commerciis^ expendemus.
De fidis etfi rarior iurifconfultis mentio traduntur,
tamen tales , qui re vera nufquam interceflerunt , led
tamen finguntur intcrceftifle , hoc vero a præiumptis
dift'crunt,quod præfumptis locus fit in cafu dubio, &
incerto , quo nec rei veritas fcitur, fidis in cafu certo,
cum fcilicct nullos elfe , aut non interceluffe certum ptus utiuus luem cmui quuu vclus m iuo calu, com
eft quod I ud.Rom.dc Fracifc. Aret. notantinl.fi ali- C lex præfumpnom alhftit , alioqui decemanni acquit
qui rem D dc acqu.polT.Aymo Crauettalih. detep. tioni domimj non lufhcerent. Sediftaqmdemiureci.
part. 4 .capite incip. Abfolutis nu.49· & ieq.fidi tituli ^ ΓιιηΓ — - *
exemplum eft in l.i. in princip.C-de rcivxor.adio.vbi
lex fingit ftipulationem inccrcelfiflc in contradu do¬
tis quæ tamen nufquam interucnit. quod ibi gloi. no¬
tat in verbo fubfequuca ; prodiitur d alia exempla ibi
in glof. Item in glof.l. his vcrbis.D.dc adopti.§.fuper
hoc auth.vt nulli iudic. coi 9· Aliud adiieit Angel. 1.
hoc fi res. D. de rei vend, cum per litis æftimationem,
d folutionerti cius æftimatioms, dominium transfer- — r--- — - - - '77 . '
tu- (-'do contradu véditionis, qui tamen talis non (it, maritum, vxorem putatiuam, dicunt BarUliconcu·
quamquam hunc cafum Aret, potius taciti tituli ciTe D bina. D.re.amot. dotem putatiuam 1. diuorao.^.im-
putat, quant fidi. Additur aliud l.i.§.accidit. Cderei pendia.D. folut. matrim. maritum putanuumUC.
vxor.ad. quo loco extraneus dotem marito dedifle di¬
citur, quar tamen vxori quæratur ex tali donatione, &
traditione vera marito, fada. Sed hic titulum fingi in
perfona mulieris , cum qua tamen nilcontradum fit.
Sed & in eo,qui fcienter indebitum foluit,fingi dona¬
tionem l.i. D.dc cond. indeb.& 1. cuius per errorem.
D.dereg.iur. Ergo ex fi 1 is titulis non minus quàm
veris acquiri dominia, &vfucapicndi conditiones vo¬
lunt, (i modo vera lit traditio , quia fidiones duas, ti- vlt.C.pto herede 1. Uellus.JLi.de viucap.oea«>^
tuli fcilicet,& poiTeftîonis lex no admittat. Hæcrece- E gunntl.iuftus. D.dc vfucap.l.nuquam.§.quodvii^
ptafententia, auctore primum Dyno,& Iacob.de Ra- D.devfucap.l. quod vulgo.D.proempt.l. vit. ·?
uen. quos mox Bart. Angel. Caft.d Raph.funtfequu- ^ 1 » n l„r 1 vir Π nro fuo.cum IcUicet ·
ti d.l. fi aliquam rem. Sed hanc fenrétiam,& famofum
errorem Molin. nuper repræhcndit, & exagitauit tit.
de feud.§.i.gloCy.numcr.39.& fidum elTc, aut reperi-
ri in iure titulum vllum negat, cum omnis titulus ne-
ceiFavio, aut verus, aut nullus fit, ex veris vero quofda
tacitos effe, quofdam præfumptos, qui per errorem
fidi ab dodoribus dicanturritaque cum dicitur fcien¬
ter foluentem indebitum donarc,& in eo fidum titu -
lum efie, Molin.negat, & veru efle putat fed præfum- gunt, & plura exempla Caft. adiert. cl,1‘
ptum. Sic qui ignoranter rem fuam conducat , in quo F in fum. dc vfucap. pro empt. .edidit ver t ^
fidum e (Te titulum donationis putanr. Molin. vllum d.l. quod vulgo , cum quis a procuratore p ^
efle omnino titulum negat, quia in totum talis contra- - Γ··~ — rnm no
dus non valeat. Quod ii quis fcienter conducat rem
fuam, vt fuam, tum quoque titulum elfe præfumptu,
elfe enim donationem, & fequuta vera traditione fe-
qui dominii traniladonem ·, alios cafus hlolin. fimili
argumeto eludit , & occafioncm fumphlfe videtur ex
didis Aret, qui tamen non omnes cafus exæquat : fed
fidos & ipfe titulos admittit, & valde quidem diffici¬
le eft receptis fententiis obfiftere,& exempla quçdam
V.LL JlctUL.VJU A. LUlll V.IV. Ali Avili VU1UJ. JJ.QCVlUf ^
Bartol. q.vij. incip. Mulier quædam habens ampiuitl
patrimonium, & nos fuo loco tradabimus,ci\mfci]j.
cetcx decem annorum folutionibvisvniformibus &
explicitis cuiufquam debiti , aut cenfus titulus alleca.
tur.aut cum ex lapfu temporis centum annorum, it
immemorialis temporis , ex quibus omnibus titulum
præfumi volunt, cum nonprobetur , velcummariio
dos ab extraneo datur, præfiimitur enim mulieridata,
6c ab ea marito, nec parum hîc mometi,quia prefum-
^ ptus titulus idem efficit quod verus in fuo cafu, cani
lex præfumptioni alhftit , alioqui decem anni acquitv-
tioni dominij non fufficercnt. Sedifta quidem iurcci-
uili accipienda funt. Nam quoad approprimentaedi-
dalia in totum iure confuetudinario nulluseffdus
eorum eft, cùmcerti,& fpecifici probandi fint,vtinf.
dicemus verbo, promant le tiltre> & art. 5 6, mbotihrt
certain.
Sed & quidam putatiui tituli iure tradutur,hoceft,
qui re vera non funt, fed in opinationecon(ilhmt,hoc
eft, quos quis non habet, habere tamen fepuM ali¬
qua iufta , &c probabili erroris caufa, fic matrimonii,
m putatiuam, dicant Bart.Liiconcu·
t. dotem putatiuam 1. diuonio.^im-
pendia. D. folut. matrim. maritum putatiuumli.C.
de cond.ob cauf.& putatiuum tutorem, tit. de eo qui
pro tut. filium putatiuum Bald. d.l.r. col.xi.C.quiad*
mit.quibus opponuntur, verum aut i uftum matrimo¬
nium, vxor,maiitus, filius, aut pater legitimus, eosferc
vbique iurifconfulti veris exçquant paucis cafibusex-
ceptis, idque indefinita, &r vniuerfali oratione, id eft,
incauta , quam ex aliis fuppleri , & diftingui oportet,
infinitæ funt 1. nemo.D. pro hæred.l. 1. D. pro legat. 1.
vlt.C. pro herede 1. Celfus.D. de vfucap.Sed eas diftm·
1 guunrl.iuftus. D . d e v fu c ap. 1. nii quam. § . quod vulgo.
D. de vfucap. 1. quod vulgo.D.pro empt.l. vit. D. f
hæred.l 3. D.pro folut.l.vlt.D.profuo.cùm fcilice»
fta caufa erroris eft,non fupina aut ftulti hominis, I*115
ratiocinatione fcilicct, in emptionibus vero propKt
frequentiam contradlus, ηδ nifiiuftiiTunum errorem
admittunt. Caft.l. nullo.C.derei vend.
cip.&glo.l.quod vulgo. D.pro empt. Proinde erro
dc titulo intelligut tali, qui li verus eifet vfucapi°n
perficeret, vt Caft. feribit d.l. diutina. C.de PrÆ. crl
long.temp. Sed & cum errorem dicunt fadn m
gunt, & plura exempla Caft. adfert. d.l. dHWHB· .
' in fum. de vfucap. pro empt. edidit vero & I«r
d.l. quod vulgo, cum quis à procuratore
fus eft, rem fuo nomine emptam cùm non 1 - -
probato viro , aut vicinia , aut fama de re
aut legata à principe, aut teftatore , aut 1 qui ^
roreminduxit & aluit. Cæterùm error lunsaci^
capionem nunquam prodeft 1. nunquam· · ^
cap. & longiffima eius rei tradlatio t
qiiarta exr.de præfcript.quarefi qms donatione ^
alium titulum habet, ab eo qui donare ^ ^
& valere purat cum legibus valere non poli
loo? Des Appropriances, Art.CCLXVI. iqoî
iriiijftufrcft ,· nic.'proM ad vi ucap ienclwn ► Sic igiriir /V remariti ï^cdàre pofich fisTtor. fcd fiea. D. de
Qpus cft, cuius crebrum exemplum cûin co, qui
Ci-:jri fi: fiolnm h-tvedi-LiL putaret , losrgo tempore ροΓ-
tiiiifjl·'.' potica matotcintiatu Fratrem compertum dt
yjipiri, hic vcrè , & iuilo.evrore mu lus rmratiuus cft,
esc qtio jure pttfcribittir glo- I. htefçÊ&tàtcm* Ch in
quib.cafib. ceiK long. cemp. prfcfcript. glo.fi L vtr.C.
pK>haercd*hfina,lÎ. D» profuo. Nec dubitatur valere
cumin vinccîmariis· pLfcfcnprionibjj.s iuris, item &
ctcceusuriis , de tricimi'arüs miror SÉéMn eÎÎcpugnïj
cùm quidam iuris errorem nocere m his putent * qui¬
dam comrà. Sed apparet tamen trullea de tituli validî-
tarcdifceptari . vbi titulus nccdlariLLs non fir , nuod
pbnÎîiis AymO Craiimadoclus iunil sigÎLaciii!ih.de
K.juport' paire 4. c. incip. materia nu. 6- fli admirari
non definie, ctirpocms En opinione, quàm r an ont
conïsltac imis lcif]Lcias ik corum mi oclidtatcm deplo¬
rat, quibus incidit iu Lali bus pugnis de bono iture lu-
ftirrh Denique putaL talibus quoque pre&ripiiombus
errore iutis obciTe. Sed nos nas pugnas magno mor-
iditatis bono, hac de tetvfu reficimus, ncc titulos vt-
adult. ncc adulterum nxarici tore occidere, quod Bat-
cbLdidt J. marito. jT.vEdm. D. de adult. nec patrem
pro dote piiutiiu fili se obligari I. iicumdotciu.
cranfgredfimur , D. icrl.mat* π ce donationem inter
pumuios Loniuges valere 1. p ,f. videamus. D. .de do¬
nat, im. vir. flcvxor. nec tutoris puradui faÛiutivalc-
re in. alienandis rebus minorum, Bart. &BalJ. 1. ii 13
qui, D,de eo qui pro ttir, nec ilium piitaduum reneri
iid irt ] ii- r éditât t- patris putarim. Linito .1?+ devibcap.
Bald.l.t. col.11. C.qui admîni. nce doiiatiorfis fadlai
^ tutori putatiuo. Qjræ cum ita fmr, cur dominium, aut
v L11 capi endi condit iojie m plac mc acquiri ex tiru I o p ti-
tiuiuo? cum traditiones ptitatiuxs negat valere ad vfil-
capiendom. Date, Alex. Rom. Aret.CsJd» d* l.CelfiiS*
Fcly. d.c. de quarta Bal. hirritu mr C, prodimur, titu¬
los volunt, Qiute prudenter , ircum magna ratione
iilavfus reiecLt,
DeSuutk mulddiiü^nuUâ , itn^rd>kftx ?tpttbki&' >eifiàï
isf/i fMpiiptüwtm tda jiri fwfiint.
los putiUtiuoS admit timusj, fed veros, &r probatos exi¬
gimus, ίί firfimtain iurisdmlis maierifi fyluam prac-
ddimtisiflc tales mîmes e* fftoribus emSmts ablegant- C Confequens cil j nqui lido, valde quitfem illa ferilde 7
mus j ik ciccmius tovo , verutque de traits titulos ad titulis·, nullis* (mitibhus > illicitis autimprobis, &: ve_-
- acquirenda prirlcnbcndaque doDpk cXpotcittulS·
Quare ruibi ida Fçpe expendenti intentius, non [olum
fc hola flaris auctoribus, quorum labor in Vmbtacon-
fuininir, fcdipfiî quoque iuns cuuhs principibus, iu-
dictum hac in rc dctuitlc vnderi fole^vt vllarn omnino
Hü’iipi'ûdcntïain exriri de mirer, qua: rmn meerta , va¬
ria, vaga,pto iute Ccribenda puraretmundo , Ck qui iu
rc rauci ponderis, dcconquirtiidti domlnü^ de vero,
& certo fure- uaduccrrur nd opinationes iitoertas, dc
phati calLis dc rebus , Ékidem indicandum ilatuctent,
de eo quod tama , fermorte, audirituie , FabuUcquif- D
quam accepi iTet, quod dc coquod t3buli5,inilru:neti-
li.q dc comperta: iidei ilpatmcrttisefieE contignatum,
nec quidquam refetrein vitïcapienda rc alscna, an
qUiiqtiaBa emiflet , vcrè , aut emiiTe te putaret errore,
quam feu ce m i am Ccl fus repnthcnd it 1 u te , & v eLcri-
hus difpbcurffb oftendir * PauL tU+i, proenipt. &
fui Ile eorum ralem- & bnediftsnitinne faitennam ap-
patet-r quanvuis cxaiiorum reifjonJis campo Ilea di -
ihnciii neccHe fuerit, ex ïufta, xurimutlacaula, dio-
titis. An Îcïlicetvüi tales idonei idlulnmipus rife pul-
iintad cauiuuks pr^ictiptiones , tribuendam vfu-
capiendi cotidirionem.
I mit! les vniuerlabccr vocant,qui 111 re cunli non cô-
li du nr. lui r p roptvr i n b abi I initem p v ri nn aru m mi n u s
idoniaram ad contrtiitndum , iiue materià quae in
commercia siqe l cadi t h ίΐ ue ex d efeitu ffdem nitatis à
Luxe rcquili rx,fjue quii lex non all!ftit,aur ettjca rcii-
ilit, h ; s i:fi i m n mni lui s de caulis contr aû-US cor mon t?
fcd cdfi-dti nem ynd.
K ulli luntt qu os lex. au t confur tudo propter cer¬
tas cauLis iruiuifat , cuiutmodi lunr donationes inrcr
virum , firyxutem conlbantc marri mOiiio failsc , aut
vei in ure ai i Unctu di natio in vnum cxlibecis collaræ,
sut vnum de haeredibus prsriiinipris aut vct.o ipu-
riiSj &: inceiluofis , itneiatus Isberis- Sed ΐί" nulli lunt
inqiubusconiciilus deficti , cùsn in contenfii pnÎit^t
ik natu tabum, obligationum maceria, qLta· fuion lub-
filbr, nec conmiftus ede, nec dici poteit, de quuvut-
. . . ^ . gari loci I, r. g,. [1 vit vitbri. D. deacq. poih L vbi lex.
qui repugnaturam. Sed Ircqnentiorcs iurifcouluSro- t D.dc vfncap. 1. cum lex, D. de fick-infÎl late Tnm, c.
rum pugiiit funt, q uim v c eas deprecari quifqnftrii tic- E cùm contingit exr, dtiLuriur. T üdeÿfünt ^ qtii 'i pu-
beat. FucritifUhmnaniingcnif culpa, asit lentuum jullo, funoib , demente fiunt, fine is qui contrahit
imbecilhtas, fïo udicij in mmtis defeiluij Triboni ani tales dfe friat, fiiici^itorer , Si qnndi ali terre ibombl-
cfi'te ijic-ogirantia fuit, qui tam oduerfas femetias vno fe iurifeonC videtur La. h π papillo fl,j jj. il fui'ibfô.
volumine côitipingeret, & di 2 lad i antes in theatrum D. proempr. non cmn fenfuruihabct , fle multiplici
i]iducerec,cijm licerer eligere è multis mdiores,Îc ce· intetprqtWMMie eluditur, alloqui icriprum ceftilliTtiis
^ ' 1 ^ J '|T '' r " iuris rvguh.s matiifeilv repugnat, Idcoque extalibus
vfu capiendi conditio tribui nequii , de quo nos infe¬
ceras refeindere. Nô fine caufa igitur ii ta melior vfus
repud iau.it, qua: ii recipiuntur, non vulLl, noh aurte
incertiores dominiis nofhlsfuttU'îe funt, rdl coiiilitQ-
cum invfucapionum i ure, fi ritui t dominorum ut fer-
inone,rumore incerto, fama. mendaci illino fcilicct te-
fte reponuntur , ncc quidquam imertit, res ne ita fit.
riusin loco demmoru prjeicripiiombLis dtJlLrcmus,
Sed & iit vniuefJum titilli funt omnes bom; fidei con-
tradtus, quibus dolus caufimi dedit L eleganter. D. dr
dqlo, qui idvo iitutilcs dicuiittlt glof 1, multum, C, fi
an ralem fibiqiti [quam fingat; nec pufiti non videri F qLiis.itrcr.vclfib. fithcnntraChw,C.dehd.mJbrucneji.
flttltahomink cogitatio , qnt toto dece nnio crefbdt-
nr, quod noli vidit j π-c peint lis iutrof pexerit , & edi
fthi in Linimenta, & probati ime? teniin (uartimpcrie-
ri t, A: i fe ipfb rati 0 nes aihl 5 fi ii,flc rerum fiia rum au-
iloriraces π on requ i fient. Quodfivllo tejtiporchatin
boc maxime, quo tantaefi rdtationu miscentia , ite li¬
bido, comieint teiici, nec ferè alnee tales 1 indi pttta-
liui probari pqflfenc., miiumque til ίιινίί prudentibus
in hoc argumento placcrc pottiifie , cùm atioqui pu-
rirent, & ilatacrcntitcqucpucatiuLimnunium* m-
l.li fraude , qtia? in materia profer iptionum loquitur.
C. du pr.isfi long, rempor. ex qo ibus mm proceditur
pneferiptiones rirulata? quidem, licet aliud iit iti dolo
incidents,™ ud glojl ibi dicit.
Improbi funt, quos valgo reprobos fol em appel- Z
fitre* uleil, illiciti, qui perpetuas prohibitionis caulas
habent* & pnbhcc damnamur ob turpitudinem fadli,
& eas Caulas quibus Jcx refiftit , fleeos inhibe e, vel uri
in quibus rerum turpium, fle illicitorum commercio -
rum p romiiliones i ne un tur , vteu de pradfdarepubJ.
ioo7 Des Appropriantes. Art. C C L X V I. IOo^
c-cde facienda, iudicio corrupend» fiunt. S. qtdd enim A cap in contraûibus quidem puris , «fi in conJ· j
ex lus talibufue caufis detut , non præfcribitur , pro- nal, bus negent eandem tegulam ptocedetc M ,
. . Λ, nr.ili damnatum vfum, & Franf. Arct. d.§. fivirvxori. Nam negatiuè no»
ex lus talibùlue cauns acrui , . » > r-
pter virium caufarum , & tituli damnatum vium , te
e tfe dium , de quibus ImoL d.c. cùm contingat, verl.
Item fecundum 1111.56.
Vetitos voco, quos lcx,ftatutum,confuetudo,tefta·
tor, Iudex, de re certa quapiam fieri vetatded hoc pri-
uatis de caufis , vel odio perfonx , & propter aliquod
priuatum intereifc : nam de publicis caulis fupenon
articulo diximus. Ac de his poftenus figillatim dille-
remus, & de prohibitis odio perfonæ,de quibus Soz.
conf.yô.nu.ô.lib.j.
His præfuppolîtis diligenter dubitationis ftatus
retinendus eft, cùm quæriçur fcilicec, an tituli ex tali¬
bus caufis nulli idonei fint, ad prxfcnbendum. Nara
cum dilfcntur,an dominium,anitem poifelfio ex inu¬
tili contradtu transferri pollit , alia deliberatio eft.
Nnnc de præfcriptionum conditionibus agamus.
y De dominio recepta eft fentemia , illud transferri
ex contradtu fimpliciter nullo , ex caufis quidem pri¬
uatum interdie refpicientibus , fi rei traditio fequa-
turà domino fadta. 1. dotis. §. vit. D. de iur. dot. l.i.
D. prodot.Bart. Bald. Alex. Caft. Iaf.Raph.Aret.So- c
cin. & tota ichola. d.l.i. $ fivirvxori. D.deacq. poif.
Bald. Sabe, latè Alb. 1. multum. C. ii quis ait. vel fib.
glof. 1. contradtus , verb. vel id quod emptor. C. de
id. inftr. Batt. Bald. alij. 1. & eleganter. D. dedol.
fcbola vulgo, l.non dubium. C.de legib. Bald. l.i.C.
IO de fufF. Alex. 1. fi rem aliquam. C.dc acq. poiF V tun-
tur demonftrationibus è iurc , tcilicer quia lex reicil-
fionis remedium contra contradtus quamlibet nullos
applicat. 1. fi dolo.C. derefeind. vend. Confequens
icitur elFc, dominium transferri ex tali cotradtu, alio-
quinon effet quod reicinderetur , liquidera id quod
nullum eft, refcilTione non eget.l.nam & li fub condi- ^
tionc. §. rumpendo. D.deiniuft. teft. glof. I.3. Cod. li
aduerf. lib. Bart. 1. 1. D.de tcftam. Item re tradita ex
inutili contradtu dari condidtionem ad repetendum
rem traditam, l.vlt. C.de cond. fin. cauf. Atqui con¬
fiât condi dtiones dominis rerum non dari, nifi in vno
cafu aduerfus furem 1. vit. D.vfuf. quemad. cau. Igi¬
tur ex inutili contradtu dominium transferri , quod
condi dtioni locum faciat , vt rei alienatæ. Item con¬
tractus nullosnon recipere confirmationem. 1. ex bis.
D. de donat, int. vir. Arvxor. Bal. l.vl. §. neceilitate.
C. de bon. quæ lib. & cum contradtus nullos domi-
Franf. Arct. d.§. fivirvxori. Nam negatiuè non « '
cedere putant, quia fcilicet caftrs dici queant, cjl·,0"
dominium à dominis non transferatur, & tamen ijf
dem à non dominis tribu atur vfucapicndi condit' '
quod illi rradtant , etfi Bald. in rub. ext. de pralcriD ’
verf. Itera fcias, diuerium quiddam à receptis fent«i'
tiis tradi.
Sed ratio potilfima quod ex titulis nullis procede
revfucapiones putant &text. d. §. iiàpupillo exptil
R mit, exeo eft, quod opinatione præfcribennsadiu.
ΰ uantur, & in putatiuos tranfeunt, qui veris iureciuili
æquipollent , dummodo opinatio ab errore iuris non
nafcatur &' Bart. notat, d.l. eleganter.
Hæc vr vera fint, cùm ad forum veneris fufpenden- «
da fententia eft : Nam cùm multis, vàriifque decaniis
contradtuum nullitates arguantur, non omnes cauli
eofdem effedtus generant : funt enim caufe quædam,
quae perpetuam, & indeficientem prohibitionis na.
turam habent, & nullitates inducunt , vt cùm illicite,
& contra bonos mores contrahitur, vel turpe quid· I
quam in contradum deducitur. Hîc cùm tales cauli
quemlibet de populo refpiciant, vt populares & pu. j
blicæ ab omnibus deduci, & argui poliunt ad infrin¬
gendos titulos, & præfcriptioncs ex his confequcn.
tes, & ideo praeferiptiones ex talibus nafei non pof-
funt. Sed funt nullitates alterius generis, quæ priuatas
caufas , & intereife refpiciant , atque hae 1ère alioiure
habentur , & dubiae , & ancipites funt, hoc eft, alios 1
atque alios refpiciunt : cuius rei exempla poftenus ;
edemus, tum illud etiam , an ab omnibus ,anveroab j
bis tauum, quos refpiciunt, argui poflint.ScribitBarr.
in 1. naturaliter. D. de vfucap. quem alijfequumur,
tria elfe prçfcriptionum fubftantialia,tituk bien,
poifeflionem, & bonam fidem , horum defeftus fme
initio occurrant , fuie fuperueniant incœptisçisCcù-
prionibus fpræter malam fidem quæ fupmwno
interrumpit) eas in totum vitiare, & quod magis mi¬
reris , tales interruptiones naturales elfe, quod liveru
eft, cum naturalium interruptionumeaconduiofit,
vt ojnnibus interrumpant , ab omnibus talis interru¬
ptio deduci polfer, de nullitate fcilicet tituli, fiueini-
tio nullus fuit, fiueex poft fad o ad non titulum redu-
dus eft. Hanc ego femcntiamnullomodoprobaue·
rim. Atque inter eas nullitates diftinguendumceiM
11· r _ :: _ ΚίΚρπΓ. CU-
C. de bon. quæ lib. & cum contractus nullos domi- nm. Atque muer ea. b r \ 'ÛM cu-
nio tranflato fcilicet, recipere confirmationem ex no- b quæ publicas, aut priuati intereife· caulas > h >
_ r^nr,, 1, r ind. &l.cùmvir. D. iufmodi funt tituli prohibitarum alienatio
quæ publicas, aut priuaui imaaitwuu,» . -
iufmodi funt tituli prohibitarum alienationum a-K* J
ce, vel homine priuatis de caufis , c on 11 cl e 1 a tio ne pn f
uati iuris, & intereife fugiaris per fonæ,fua; lex n°»
alfiftat, fuie rcfiftat, fuie in pcrfonam/iuemrej1^
ha prohibitionum côcipiantur,quæ perplexa e
toli, & aliorum diftindio. 1. cum lex. D. dehd. in ·
vbi fupranu. 8i. quamlaf. improbat P0^110^ _
cui bonis D de ver. oblig. Nec fecum îpfc Bai ·
feiitic. l.non dubium. C. de legib. quas ego au
ciuiliter tantum interrumpere cenfeo , ^
JlXU LiüHAliUV/ ^ . . .
uoconfenfu.Li. C. dccontrad. iud. &l.cùmvir. D.
de vfucap. dicunt , confequenter aiunt videri fubelfe
idiquid quod confirmetur. Quibus rationibus pro¬
bant ex inutili contradu transferri dominiu, & adib-
nes relcilforias dari, ad id refeindendum , quod de fa¬
do procellit, quod Bart. & Bald. & cæteri difterunt. I.
ÔC eleganter. D.de dol. Nam de polleihone minus du¬
bium , fi realiter tradita fie , cùm fadi lie , nec a i ure
pendeat, quod illi agunt. d.§. fi vir vxori,ncc polfellio-
ms ttmOÙio cauiam requirat. cm.Iuer
Hoc fi verum eft dominium transferri, in promptu F uatum interci^ drimraxar p « qu0ruram-
regula confequitur , quibus ex caufis traditione faits fequennbus effedum aimull UV ■· d ίιΛ
cxtitulo à domino habito, dominium transferatur, — * s' -1— -m nec ab alus ob..cl >
ex iifdem praeicribendi caulas tribui, fi a non domino
titulus contingat, fi igitur titulus nullus à domino ha¬
bitus dominium Transfert, eodem cafu titulus nullus,
à non domino vfucapicndi conditionem præftabit,
vulgata reg.l. clauibus. D. deconr. empt. & Bart. &
Bal. tradunt, d.l. & eleganter. Salyc. 1 contra&us. q.
4. C.dc fid. inftr. Iaf.d, l.non dubium,&: ahoqui vttiuf-
quecafus aequiparadonem indiftin 0e locum habere . - - >■ · „
yqluntalhrmatiuç.BarrA'cæteri.l. Celfus.D.devlu- ha, aut alicuius cçi'tæpc'i'0*iaïP
lequentibus errccrum ammudiru 1 /
tcreft, & non aliorum, nec ab ahis obn >
glof. & Bart. 1. eleganter. D. dedol. g « .
Ium.§. Prêtera, uD.denad. veri,, do» J #
Bald. & Ang. Tiraq. 1. fi vnqtutm , v«b. « t
num.ts.de» &m legib. connub. glol. 7·
finmirj. io.qu.Lcùm pater. 5- 1*«» ^
Alex. 1. filiusf.§. diui ,num.
titulorum nullitates , quæ c°7 ^„ *1.»«;
tur à teftatore, vel homine , refpcdu e - jeria
i · i · _ i _ _ π^ι-Γηπίϊ* oriuat* auiuiv ^
ιαορ Des Appropriances, Art. CCLXVL ioio
j h his demam oblici pollinie qui de rumba j\ vbiqmrric, annales conucnrioncs iuiamento firifas-
l'uuc, vei eu pcrlüna cuius hiuore pfoliibititï fa Ara tfl,
^LLÜJ li cas nulli rates non protiquancitr jpli tumiidu-
Ùl> rcLpcilu extraneorum , praditiptiones ex rahbus
eiruUs procèdent, quos ilia· π an rclpiciimr, Se. appro-
pftivieiiKL perficientur. Quod Ak/vrieribii.iL nifmiSL
vî.'JuU fi quis ïxoii donauait coLilburte imuriusoniû,
vd vm cxbxrcdibu'·.: fUtilri$a Cpnitietüdû eos ntulos
amiutlac, lcd reipedtu piLuato prmtano tantum ,cùm
deretoruiUeraali fiant . Si perle praelcripribili extra
perfanox contrahentium. Talcs nu! litares aegoub
extraneis obiici polie, ncc ab aliis intendi, qiûm ha>
redibus coruvn, quibus ïiijmû, fit, exçrtmcos veto ne-
go opp|ij$SiTc de mdlitute^htfn dûitaçlojuuti poflfc*
quod ία. de Imo)- flibobtburc indicat. d.L cùm kx-
glo L d. L fi fraude. C ad- de prs fi long. temp. Ergo ti
maritus vxori rem alienam danducrir, püEO donara-
tum exi-üi tkuta aductfiis vemiudotnsmimqusndc-
eenniu pgcicribclre ptiiTc, &UC per bannimenra appro¬
priais , de quo tes, eftl, (1 extraneus. D.dc doiut-i ti¬
ret virum dvrvxareni3 & itotstflir.l qupd vxar. vbi
ttlofi Sc Doit- D. de vfucap. vt Sc m cohrrario cafu ,
Cùm extraneus rem maria propriam vxori aliena: de¬
là poiEnt- R aria redditur , quia canna leges: contra -
iiunri fempefc imprcili fit mala fides, E. quemadmo¬
dum. Cod.de iigdc.&ccnfi fi|>. m ÆeReg. quieuniTa
iura, tni. l. finalfi§. liii aurcm. Cad. comimmu de ic-
gne- A I ex/conf. 46 . in lu l. lib.j. glof- 1. n Cad. lk li . ! . i ti¬
lt ru m. cap.dudumdedtdni. quod indecin^bquu
ειιγ,& quos Tuaq. allegaturi reciaCt.conucnr,'^!. gW.
a. niim.pt.
Inde cfficirnr, vt quic contra bono'S mores &e tur¬
pi de eau. fa ttanflacdfunt „ quocumque titulo îk con-
ttaclu ah omnibus arque ai effectum lnffingcdonim
titulorum ohitei puliînrT vr ncc prteferi pria e jî Eut
procedat * vt<£uod iuditi datiltn fit Contra légcmlu-
liam repetu ndamm, U permit. D. sdl. lui. cejieî. vcl
medico ob curationem } vel ptocuricoxt ob quoram
bris, funt eriimiftaoninli illictrij de prolubita pn-
bÜci de taiiia, qur alrcrapirScftdiftintlionLS Barr-
d. fi vît vxoriin fin. Se d.Î.cuin lex Tînq. vbi fup.
ied de altéra et dinefria propon itur polir i a , cuiuü
rci 00 m merdam uuecdictum lit, rei latrr, publici
vi ns, lacri parnmonij prlndpis; damanlj Rrgis.nobi-
1ίιχπιηι,ηιι.ΐ5 vocar Atr.^iî. præfcriptionein non com-
dent . prrlcriptitmemaducLtiismantuiu petficijpof- G aerirc uur caulan, .tb vlk> corridu, qmu Lonfinkis î_.l-
fc apmionc nlanti flliciuiin cxdlîmn,nrts , pûtiiis
quim veritate ptiiprictrtils. Sunr igitur mdk.tEcs
(prÎLtatircfpcülLïî fiimpar inrdligo) apptoptimenm-
tstm impedidua; , rdped a carum , quqs comin-
gunt, lcd rcfpcdtu extraneorum ralci Hun juin , quo¬
ad quas 3 in pro 1 un ru eil r d p on lia . quu ad t e fib et as
ade.s habeo , (lue dulus infic , qui pçrÎanaliflîmus cft,
d. gloii 1. fi fraude, modo extra publicam caufarn*
jbi t altud vitij pcriondis. Dcniqüe eadem iureifta
metienda putamus,, quo 'Si' ïnrJ, ni bonas fidet rra-
itanone inctimitur , cuius defedtu non minus ri¬
tibus applicari non puJtlrabpriuariSj proprcnnfiahfi
litarem [Lriaicdlx materiat, idcoquccjim cuiuilibct in -
terti t talia non contrahi, obiici à quouïs calium nulit-
tates; poliunt, quod pcrievcrnmcil&Bald.dixic. hi.
G- de iuli. no spoJlcnus figiUariiii de quaque IprCic
dtlfiremus.
Tertia poiitiotfi, ctsiticoitiractus in fubftanrla-
libus icticir pr opter imporeniiam confimfii.trio ctin-
uidi entibus , vt in infante , fu.tiofa3 demente , in bis:,
quia obligatio nulla producatur , nc naturalis qm-
drn;i, timlummdlutn efiL- 5cab tutimbus etiam extir-
tui atii LirEifcti priones 1 m pedin v ol uhe , quam ipfius D fus obtid polle, 1. 1, vbi Bat t , D. de nû uatr. Sc d- 1 . cum
1 '1.- r .. 1 ιΓ. t... . t I .. .1 ..L:C _ ...... I . r ii 1 _ : II . .
iiïuIl dclcctu , Îc tamen andpttcm drcinafimi, aut
bonam fidem admittunt, id cft relpffhu vnins bo¬
nam elîc.qu^ eadem rdpcChi alternis makfir,vt pex-
icribens , quoad vimni bonx iideL fit, tdeo Se prxlcri-
bcrepofiir, quoad .ilium maU rcfpci^u cniiilque di -
uerlb, pi'n fidcnrii, aut opinione prxlcribcntis Λ iu-
rc.du-itiqucalieno. Quod But. & latafdiola notat.
d,l. nanitalircr, nos propim luco inJ. cum. jrf 1- Tales
elfenuJ litate? titillor tiiri defendo» ex pnu^tis quidem
prohibitionum cautis, ncc niti auilfi crin tertum pete
lex. Tmol. vbi fup, mmn./ti textfU- /< fi ii pupilla. D.
pro cmpL Sed nos Latius m fi ή. id luco de pr.tiaipt,
adnerfiis minores, Cfiuiveto fitaliselTef petfbna,qug
mcuralitcr obligai’etur,iiam proceilu temporii eriam
Ctuilis rçualçfcerec per cxclufionmi agentii: re pra;-
ieripen ex tali ritu La.
SupitipiTS siLiUnarcscum i publicis cautis aur mtu-
ralibus originetnhabCiUWjptxiciipcianes inhibcnt,&r
mmralitenntcrfumpur » & omtilbus ptufim* ab vsio
obieitx Acprubatai, etiam extraneis, qüos 11'oii aliiicl
pru co quem rcfpiciunr, & ipfo proiequente, pro ex- E irucrdlc teipicic , quam impediendi, curlus praderi-
trands nil Rcfrc, &z nas Infius potlca m tirulo dedo-
mtLonjbus pcrfcquemiir. Qjiod ttunus mirabitur,
aut imclliget concr.vntdlirjccs cotraânrum iiitcripfos
qnoqn.tr ccmtraJientes ptÆÎcribî , ii fins temporibus
ρ·ί'ϋροίΪΕ.ΐ’παη fine, qnte materi^elt Amculi ini.
v t cuncta extraneos Art. 1Î9* quod mu!ro minus in¬
ter contrahentes admitti debffet . propter ia 'Tlilu
fuum Sc dolum p«donaleru,ex quo lex obligationem
generat inperfonis conirabentium, qux fliificert de¬
là crcr ad impediendum praferiptionem, quod tamen
nuo facit.
ptioms aducrius fe > Qo.t: omnia diiht intelligimus m
praifcrijîcionibas titulatis, id eft, qtix titulum requi¬
runt , Nam qtix line titulo Currunt, vi noftra &. legalis'
qua4fagenaria.,dc validitate titulorum non inquitut,
qma curti nulli tinnii exigantur in talibus praticriprici-
nihus, $c ii nulli, iiuialnli, inciuiies , produc;mnir, nil
nocent diu quidem irntem preferi pn Luli, quod Caft.
dixit, L fin. §. ftfd.fi quts. coi j. Ccommuniade legati
I u. Crott. Fer d. Loaz. l-filiusf diuu D. delegat 1. dc
quo logucit liilputario apud Ctauccam' in li b, de rem¬
pote. Liicip. materia ifia. 1 1 um A. N iti bis ex G a -
Qiiate ratione cimis , ί·: fen lucti am communi p nnniilarum deuretis bon τ fiLki neCtffiitatem exigL·
hs.'ÎtI nmnnnfTiM fîvn finir . n'tm de nnllir.iriblis miH etiTOinm frnrrnrii',· hitillCMlOS Dalll naniumiis.
ifhxmifii ptoiiLinciatafixa finit, ciimde nulht.itibus
imitai-um ag'tur, St mquinun· , an tituli nul] i idprie-
fctbtiqnes eau fandas vrdeant, Qmi; mtJliwceS.Of bis;
taufiitproucniant 3 qui perpetuas Se publicas prohi¬
bitiones eornmerdj Se contrahi udi hxbeant, rasi
quoc.unquc· obtidpOlTtf iiuc extraneo, iincCotralien-
uhusj &r probatis ρπτία'ίρπηη un i Sc .ippreiprimen-
tumni cutiumi impedite. Atque eft iilud quidem in
confelfa apud Batt. ^c-alio^s dd. non dubium , ik d. ).
càju Icjî, lacé Imol. ç, ci\m. conuugac exc. dc nuciur .
Mrfrgtnir.m CwjMit,
mus , qvtorntii feiitendistitbiia nospallinanimmti,
& alibi rclolnimuslat^.
Sed e Ù m dc ti mia r iim π ulltiati bti i traftimus 3 q u e
à priuaris ciufis dc 'peculari inccrcjTeproucnmnr cx
pt 0 hibttionib us aUcJian niui m , qua: i kg l· v ti horti -
ne, vd ftatuco , vel cx defertu fohrnmitatis indu¬
cuntur, luevern tain Varia &: pugnantia m fcholis
t radunt u e, vr ex· his cem nihil confici ptidit, quando,
qttibfiiuc Calibus prarfcriprion.es ex calium nulhtati-
bus impediantur, prximuu Je iiU dubitat 3 une } an
ΙΟΙΙ
Des Appropriances, Art. CGLXVI.
1012
extraneis quoque tulles Militâtes proficiant ad inter- A polTe Iurifconfulti ignorabant , cum de i„„omi
ruptiones, de quibus caufis cafibùique particularibus conuenaonibus dillererent. id én- n„, j:*. · .
huius quidem generis , per lpccies pofterius agemus,
quando diue^fiilima Iurifconfult. refponfa & Pj.incl“
pum referiptas regulas confici , nec cafus exprcllos ad
alios cafus causafve porrigi, regulæ generaiitate pa¬
tiuntur: ii prius de exteris qualitatibus titulorum di¬
xerimus.
De titulis refeifioni fubiellii infrd dicemus.
De titulis conditionalibus diximus in loco de adu empuucuiuu, uul .uiuuuciuu,uucnaunt nominih
trans ferendx poiTeilionis proprio, ex quo id repeten- β fuis quidem fe defici, & ab aliis vfum mutuari, cùi
’ poffcirione non impediri principium ef- fpecinca non habeant , & propriis ddlituantur, r«
•λΛ,,ρ «i irWofn /ΊΐΓΠΠΓ- OllO lYlinVlS ΓΓΗΓΠΙΤΙ Γ
uiniuumuuu^uui.turanL, cum Cie lUftomi
conuentionibus diilererent, id éft, qua: diftinitu”^
appellatione nomen non haberent, & tamé fiifth”1
tem& idoneam materiam tenerent ad dominio·^
trailationem , vt quomodo res & negotia, nominaf"
petant fua copia, ficneceiTe fuerit ab ipfls J
adibus qui gererentur ,contraduum diferunina t
defignationes accipere , cu appellationes proprij !i0
dum tradita puxicuiuiu. nun >.*.
fentix contradus , ideoque prxfcribi poiTe aduerfus
tradente, fed eam prçfcriptionem inchoari à die dum¬
taxat conditionis deficientis, quia ante agi non poilit,
fed aduerfus extraneos indiftindè prxfcribitur tradi¬
ta pofleflionc,fi realitcr retradita non fit : quia quoad
eos contradus pro puro habendus fit.
15 De titulis quoque fimulacis inquiritur , an ex his
prxfcribi,aut appropriari pofiit,quç propria eft mate¬
ria Articuli 2 69. ex quo confiat poiTe quidem, fed de¬
cennium adinterceifiones dari: & diximus eodem lo-
- - , — — “rc propn no
minis nec dum vllxrepertæ client. Ergo cumdic
contradum eifedo vt des, facio vt facias, aut
emphiteofim, aut antichrefim,oftendunt nomiuib^
tb aliis vfum mutuari, cùm
. . , - propriis deftituantur, rem
ipfam dicunt. Quo minus mirum ab gentibus fu^
lares, &iuri incognitas appellationes repertis deno-
uo conditionibus inditas , ad adus , & contradus li-
gnificandos, veluti liuelli, precarix , fidus ab Longo,
bardis, Cambij, montis pietatis, & taliu ab Italis, nobis
reditus conftituti, dpmanij côgedialis, &: dimiffionis,
qui contradus non ideo minus pollere putandi funt*
quia nomen in Latio non habent, ac fortaiTenevfum
quidem, cùm nobis perquàm frequenter vfurpcnnir,
vt fui etiam externis , & ferè fit , vt ex deferiptis con-
*·ι·λΑιιιι«υι ( ιιΚΠ-nnrioli miQ nmrJ pv 1λΪγτλΛ„Ι.._
cennium ad intcrccfiiones dan: & diximus eodem 10- vt lui etiam cxrernis , cc reie nt , vt exdeiciiptiscoji.
co fupra , fi quidem aliquis contradus fit fub i imula- C traduum fubftantialibus , cùm quid ex his paulum-
rione.de ouo*Molinxus invfuris.quxftion. 6 1. modo inflexum, aut immutatum eftin alias.&diuer-
UilUUUUl lUUiuuuirtuiHw, vunx \.λ niipaiUUIH·
modo inflexum, aut immutatum eftin alias.&diuer-
fas conuentiones tranfeant, &c tales efle definantpro-
pter immutata fubftantialia,qux cuique funt attribu¬
ta, quod cùm fit degenerant in alios côuadus nonmi·
nus,quam filigo fidere afflata in auenam, & alij atque
alij fubinde exiftunt , & fxpc nomine cavent, de quo
operofa efi commentatio. 1. vbi ita donatur.p.dedo-
nat. Tales funt omnes donationes ob caufam,dequi-
bus. Tiraq. 1. fi vnquam. verb. donatione,imqo,
nos inf.loco de donat.
Proinde fic expenfis vniuerfalibus, quîderitulo-
V-W IU y XX VJWlUV.iH - - - -
tione,dc quo Molinxus invfuris.quxftion. 6 1.
24 Sed antequam hinc digredimur id inquiri conue-
nit , an ex pluribus titulis quiiquam prxfcribere aut
appropriare poilit. De pofleflione quidem non du¬
bium ex pluribus caufis haberi poiTe , fi omnes caufx
eodem tempore concurrant,in eadem caufa, &: domi¬
nium ex pluribus titulis eodem quidem tempore con-
currétibus. I.3. §.ex pluribus. D.dc acq. polT.vbi fcho-
la, &l.eumqui.§. de peculio. D. de folut. Seddomi-
nium femel acquifitum ex vna caufa effcdu confum-
mato, ex alia amplius quxri nequit.Jf. fed fi in ré inft. rroinae ne cxpvnus vmucuimuu», ψν
de leg.l.cùm res.C.de cont. emp. Sic pofleflio mea ef- D rum fpeciebus vnliter fuperius funt tradiu;
fedaex vna & eadem cauia amplius mea ex alia fieri quoque per fpecies eorum, qui vfquam vfui
nequit. Sed in hoc non conueniimt, quod licet domi- -
nium haberi nequeat ex pluribus caufis diuerfo tem¬
pore concurrentibus , prima caufa remanete & fuum
effedum fortiente. l.in fundo. D.ad l.falcid. tamen in
pofleifione contra eft , qux poteft haberi ex pluribus
caufis diuerfo tempore occurrétibus, vtilibus, & non
contrariis. ].2./.vlt. D.pro empt. Can. cap.vt Apofto-
licx ext. de priuileg. Quod fi fecunda caufa eueniat
contraria primx, tollit primam poflelfionis caufam.l.
fi quis ante.D.de acq. ροίΓ. 1. non folum.§.quod. vul- E
go.D.dc vfucap.Ratio eft diuerfitatis,quiaplures cau¬
las habere permittitur poflefllonis adipiicendx , &
confirmandx,qux in dominio ceflat, quod femel ad¬
eptum amplius acquiri nequit , nec noftraintereft
alios titulos quxrere prxfuppofito quidem ρποΛ va¬
lido. Nam cùm dubitatur, adius adiuuandum cumu¬
lari plures poflunt. Sed fi ius inclaruerit ex vno, ita vt?
pro eo iudicetur , res prxfcripta ex illo dicetur , qui
iure magis valuerit. Hxc fumma tradationis. d. §. ex
pluribus.
i c Qux cùm dicuntur omnia de titulis dominij tranf- re iumpta, qux omnem alienationem
latiuis intelligiconuenit, locati, depofiti, commoda- F ftatuliber.$.Quintus.D.de ftatuliberis.de qua ^
ri & tales excluduntur , ex quibus nullis, fxculis prx- ta apud Fabianum de Monte in fpeciali tra
feribi poifet, cùm implicitam habeant alieni i uris co- illa fpecifici côtradus appellatiua, qux precio t
gnitionem. l.vlt. G de acq. poif & alibi fusé diximus.
Ac tituli quidem qui iure ciuili in vfum recepti funt
pafflm in noftris libris habentur, & multi memoran -
tur. I.3. «Scl.eumqui.D. de publici.l.3. JT. genera. D. de
acq. poffl & extant fpeciales de quibufque tradatus
lix, xlj. digeftoram. Nec dubium, quin & alios quo-
tulorum excurrere , & audoritates iulis de (ingulis
tradere, & qui,quomodo valeant, autinutilesimad
approprimenta & prxfcriptiones-.quando ficutiBald.
ait vniuerfales regulxvixfatisfaciunt intelledui pra-
dico* nifi quid de quoque fit aut traditum, aut exce¬
ptum in fpecie exigatur.
DE TITVLIS· OMNIFARIAM. J
Cap. 2. »
Fermutdtit.
Inter antiquiffimos titulos huius generis, primi no- ^
minis tk vfus traditur Permutatio, de cuius origine ex
Homero iurife. diiferit.l.t. de eont.emp.& ex veteri [
bus quxdam memorat nuperus Tiraq. in retrait.^·
num. 1 6. & 17 . §.30. ex%nr tradatus de ea particulares
in noftris libris.
Emptio; j
Succefflt huic Emptio, & venditio, non illa in ge^-
re fumpta, qux omnem alienationem continet, c '
n 1:!_ r « ο Γί Ji-. Π-of πΙιΚλΠ Q-iie Qllâtflfll
xfj. digeftorum. Nec dubium, quin & alios quo¬
que ex commerciorum vfu gentes quxque fibi repe-
rerin.r proprios, & incognitos iuri ciuili. Neque fieri
taapuaraoiamunuLiviunu-raii^wv.—
illa fpecifici côtradus appellatiua, qux precio c
ce conficitur, de qua in iure fpecifici tradatus ^
& ille imprimis pro empt.D.& C. Hic vero mul
firequentiifimusfcxteros vtilitate,& facilitatecontr
hendi fuperat.
J Ditio in folutm. . .
Hunc fequuntur omnes qui quamlibet muta ■
minibus in hunc refoluuntur aut relahun · ,
quotiefeumque fit , Vt quidquam interce >
Des Appropriances. Art. C C L X V I. 1014
yic$mccdS ilî , quod item viccprcci), lmiuimodi eft ^ cuti Pocia luribic , rcs nbn parca labore „ fiuç fnn-
^ ïîlu Lu fiilucum, afin pccunia toimencam dl·, dcbide
fucidtis dtarurpro ua> dequo plura dia non eomtenic:
cum hune loaunimpleucrit Tira, inreira, $.i. gt.14.
& ij.de Ls e* quolocLL iiluiii inferciit Fabiiin.de Mon-
ti· iLiraft. deemp;& vend. Sc nos ta de tts quidckm
Alt fâ, fupE it.
IttjtïfUmirtQ.
4 Eodcm rcridi c, & 11 qs aricinuiio., hoc efhcii m quis
coude inçuuus cft ad te ffitueiKlmn valorem rciCLsiui-
qitam, quiaeam rcihrijçbac, 1*1. Si 1. liris. D.pto cm pt.
J. Sri ?k ü res vbi glof, D. de publie. l.hoc u rts O. de B
fti vend. ftart. & ca:tcril, Pomponius S. fi ίαίΓιηΟ-ιΙβ
àcq. poifihuru; titulum quidam hitum appellant, quia
vere talis non fit in 1. H rem aliquam D. de ucq, pull.
Sed Molini temni efTeputatjfcd cacinmi^üd & an¬
te cnirn Aret. dixerat.
Ftrm ut*ttotUi[pt ùtiÿttrt fmgil il) *
j Sed fît rem iimnobi lem in allant rranftuliilc certfus
tirulo^vül permutationis, aui alio quolibet permuta-
tionenifonaiite.ËÎxleeeSi- anrierapho conuentum , ,, r
!: .■ *, » «„>™Γπ1 n feq. & 1.ÇL1ITL foins. D, de vluara. Alex* coni. 14, lib. y.
ώ-·*·* ^.twu 1?s. vd.4. & -
plox donario ÎJt , Éîue retento vfiifruflu , fuie ob eau-
Lara. Qu arc il au tes aliena donaci cil* & e>; co muta
quindcccnnio noÎlelLuperhunc ti Lulum.de Confia-
rudine pticfcribiturj £e appropriimnito e'diÊtîiÜ ae-
quiritur* Hic titulus pro donato, Dedoriitionibu-S
veto mualkiïs poitenfi fiio loco dicemus , idem 3 ri
don^rtonc mortis caufa.l,fi alienam. D, de more. caui.
donat-
tolmàm*
Scd Ar iscui fes aliéna in fidorum dataeft , proLo- S
luto prasiçriMr, hic titulus pro folut.D*
£tgà tlitjt,
i.cpàti quoque , defideieommifli nem diffirailis ti- 5
tiihis eflj rc aliéna legata^ SepolTcilai Idncritulus pro
legan D.
J5 mifinttù fut fA rtJJjj.
Diuifipnt.Î etiatu quod nos pactagiurai folemus ic
appdbtrc ri ntl uî efl. 3 idone us ad appropriait du ltt s fs -
uc contra cohicredcm, fine contra cstrancnm.Tr Arr.
ucicntt . ...
quod promit est ut , rcfoluitn r m o b ligatio nem pretâj ,,
qualiiamquc tandem cqIqe afHngituir pi&nra,
aur.,rç£tûrium » quod nos diligenter nobia videmur
excquuti fup.Art. ΰι.
β Sc J & rei immobilis quoaimquc titid 0 rradirn? , fi
jüEliraata Eradt£iu,Hrcmprio;eaqL[e in emptionem rc-
labir ur J. 1.$, î ibrnatar um 6c § .a: [tinutas ,Cud. de rei
vxor. atti Lpc.ti- D. pro dot. & qnæTiraq. congerit
in t c et. § . ï-gl 0 fi 1 4 .n um .13. de ro.iedjd acdpicEidutn
tdit , cùm iitnuauo fit lui vepris defignandi caula,
tjec de Lprcie relb tuenda predfô conuc-nurm cfti
Nam fi rem reÆiciii· conucntum efl , ciuptLû non ht,
quia co n cr.î naturam vcndid unis cik-t > m “te cm non
abenarl·, ideôque m inuenrarijj, mmottnn s lu qui~
bus ptedum, & ïdiraario Lolct npponi , emprio Con .
ttafiLtm 1 quia tutor cï ordinatiombus Rcgum tene-
türmobjlia vendere , nccfipccies ipÉas rçfticucndo La-
^ ■ , cisfacctet j Qrd. qgLtpccuni.i iridtrcdaôtalocari de.
bctpidcgque preci mu reiKniendo^iio res eftimàta e [t
mu i liberatur, Jferpcricul u in ici in cum rrauilr , idquc =■-
iHnri. ciani fi canus vendiderit *ye iua cnim vendit , qnta fi
f.irti- u ume a:ftiiu.ita finir, potuit fibi coniuterc t & aïios
infra.
ÊctiAi.
Scd & Feudi quoque titulus efMominij %τί1ΐ£ irani- u
latinus, de qno Art. j 43 - & estant libri fendoriumSed
fi pec n]ua accipi cur pro ingre [fu { v t l.o q u m it ur) fit in-
nomimeusj regulandus (Vr aiunt) imnen fecundam
Daturam fcudi, de quo Îafid.J.i. nuna.;},
Cmfnt.
Scd^c Cenfiis quoque nonis tiralusdijonmis do- 11
tnsuij cran fia ri uus 4 ùm fund us datuc pto tmiuorcdi-
cu fiiptifundo pr.fif fbmdo \ lcd no Ltcr alio iut g qu à ri
legalis , aiic aliamtn proiiind-irtim qopfiiemdinamis
lialiCEuc, ^doeramui;, Ait. 73. taies vccercsyc-
ütigales dbttmn t ti [ ► fi ager vedtig. D.
Em^hyteojls.
Eut 1 1 h y tco fri etiam ci tu ! uü ! me v eted tradit lis alius ij
ab iLlo ïuibnianl , de quo io titulo de ime empbyt.di-
uerfus iUcjfi agcrvcitjgnf vet em pliy .petat. C.x ter ljuî
de rare non lempef efi perpetui domiftij ctanOatiuu^
q nia treque tirer ad nliqtiOil breue tempus d,i mr , îrt -
tefdmn perpetua cïnpbyteofi s 1 fed eu tn padtû de re-
ncniiindQï propriè taracn hoc nomine diarm, qua;
‘ arbitros Γ ,v ... . *.x . ■ ... .
teneatur vendere 3 quia vt de trio ftaiucrcpotciljrfti-
mationcmfMueadoj.qtiam itrbifri dkere* .ScJ ne c
fera per tffiimario emptionem fucit-c Nain fi adtimi-
tb deinonfiracionis duniîarAt eau la li^attr J unitat so¬
nis non rei ïUcnldx ipiiaoiiut iiiti tionq confractui
qui tkmfua n amine inanct , ncc in vcndinoiieiti
traniit,CLiins vei esemplum cft T Art. jod. huius Con¬
fite d,& Mûliu. aitigit in tir.d e cenfib. À et. glo C. t . q.
vijjmum. io6;&î n J.& alibi [lepe, latè Cepolk tit. pro f
dote ntt m. * j.
Nec dubiuLTii.quin aliç quoque fpecies fingi poifintT
qiiE nominibus variantes in lutnc ipfüttV venditionis
contraS uni ctfeitu rclbluiintur , de quibus idem
quod de venditionibus ibacucndum eft, fine quoad
au pro pn menu ,fiue ciuoad domini) tranfiiiiionem,
fine quoad Liudtmia, fine quoad retradtuï con langui,
ncorum , autfcudaks cficctus , denique & confc~
quénîus ofnncs»
i PffUÛO'
7 Danau quoq ue tit nhts c Jl ni ulco gtjriffimusj vi fi-
tsfrgtitfrdfu, iri Cwj. Et a.
LiUfü't.
Liuclli dricripiinne tpfU quidem TuÜds feriptotu 14
bus confiai , quod Iai.oficiuiit- de ime
cmphyti quidam aindcin cum cniphvteofi finir qui
alium puEcnti& nos omittamus quando noltra ml ju¬
ter rit barbai mu co u tractum no Lie*
JYiMrÿ.
Prccati] Srpi'tcai'iüC A'prccatiai'um dilcrimûiaha- ]ί
ben tur sn c. ]. tic vlc.nc.de pcccar . cj:r . origiiitni pciitc-
riores dun aLongobatJis ducunt ignoti cartens Λ nifi
àd quoif ab bis rnaiianint.
Sftpttjiem o" dvirwnÿ JuUt.
Scà 6c ti tuS us fiipcr lie ur tus riKcutn fupçrfides .fiai- râ
di venditur Ivge dieba T vtfingulisamfisfoliiatur ati-
mmtn aliquid' '111 recognitionem dominij , Scfiniruc
fuertficiri iitceiitu.quüd Batd. difit m rub. C- de me*
emphy. & LdidJ-t. imm.43: Scd meliorationes tuas
jiq q piïditiupcrfitjariLts > Lient «nphyicüta* QuaTC
Γ V V i j
quia m eo-maciauuiuivui.v.x j i . r c .
jfolcnc, concedo tibi fundum precario, & fuperhciem
ïurc proprio: de qua multa IaCibid. Ex hoc ntulo nul-:
lis· feculis poliet congedianus praefcnbere aduerius
dominum j manente ïcmper recognitione implicita,
fed nec aduerfus tertium , quatidiu pro i uo non poiii-
dct, & alienam proprietatem agnofcit, quod ante tra¬
didimus, fed nec precaria cil, qua: datur ad vitam, nec
precari* fune, quia de quinquennio in quinquen¬
nium renouari folent, quod glof. dixit, d. c. vit. Nec
emphytheofis, quia nullum dominium transfertur,
fedapud tradentem remanet, &ad tempus raro in
perpetuum datur. Ideoque congedialia domania di¬
cuntur, quia fuo tempore migrare accipientes co¬
guntur.
Dotis.
17 Dationis in dotem celeberrimus olim titulus fuit,
& frcquentiliimus, per quem rerum dotalium domi¬
nium in maritum transferebatur, foluto tamen ma¬
trimonio rcuocabile, de quo traftatio iuris in tit. pro
dot. & folut.mat. & tit.de iurc dot. D. & C. de in Lin
rebus eod.tit.& 1. i.C.de rei vxor.aiftio.Nimc hic titu¬
lus nullus cft, quia rerum vxoriarum dominium in
maritos moribus noftris non transfertur , fed illæ ca¬
rum domine manent. Inter ipfos ieitur coniuges is
titulus nihil cft, fed fi aut à patre puellæ , aut ab extra¬
neo res in dotem , aut (vt loqui Iolen t) in matrimo¬
nium data fit, aduerfus dominos is titulus proderit ad
vfucapiendum appropriandum, fed is titulus non
ante matrimonium vfucapionem inchoatur , quia
condi tionalis eft , 1. penult.D. pro dot. late Ccpol. ad
tit. pro dote.
N OXÆ.
x3 ‘ Noxa: quoque deditionis titulus eft iurc,l.&gcnc-
raliter.D.de noxal&funt fuperiores quidem illi titu¬
li permultis in viu , & femperin tribunalibus vfur-
pantur. Qui fequuntur mirum eft fiue iuris ignoran-
. tia, fuie errore, aut incogitantia faftum, nevfquam
vfu in forum dcdufta viderim , cùm vtendi perquam
frequens fefe occafio offerret.
Sententiæ.
i
I9 Sententia optimus titulus eft , quod nos ante late .
J oftendimus art.'z 65. verbo, par achaptde influe, fuie in
reali reftituere quis iulfus fit,fiue ex perfonali tradere.
Itaque fi fentetiam quis ter promulgauerit, & certifi-
cauerit fua die, approprimenti vim confequitur,idem
& fi quindecim annos pofiederit ex iudicato. Eftque
vtilius multo fententia in vim tituli vti.cum cafus oc¬
currit, quàm in vimiudicati: proptereaquod res indi¬
cata: faepius appellationum vfu in foro rccuduntur ex
referiptis, quæ contra fatalium temporum lapfum re-
ftituunt , etiam poft complures annos, fed perfefti
temporis approprimenta ex titulo, &lapfu quinde-
cennij nullo tempore , nullôve obtentu refeindi pof-
funt , fed nos eo loco fusé. Sed tamen qui tam bo¬
num ius in forum deduceret , haftenus vidimus ne¬
minem.
Pro HÆREDE.
20 Nec minus ignotus noftris, qui iure notiftimus eft
titulus pro Hærede. cùm quis fcilicetin hæreditate
libi delata rem alienam repent, & eam pofledit qtiin-
decennio , is titulus lulficiens eft ad approprimetum.
ιοί* Des Appropriances , Art. C C L X V h 10li
aut is conttaftuseft.qucm nos congédiaient dicimus, Λ dequout.extant.D. &C.Sedid diligenter noté*,,
aut non fatisdici potefteui i iure comparari poflic , antequam., t.tulus procedat, oportere
quia in coillaclautulaobferuatur, qua m talitro, vti cedit vere hteredem elle & rem particularem inhe.
1 .· · - ■ - ditate repellite , & poflcdiüctanquamdefunflip
priam, quod tex. & glof. tradit, l.vlt. C>pro hjfc
1. harrediratem. C.in quib. cauf. cef. long, temp J '
feript. ideoque negant hereditatis peiitiohem toHi
præfcriptione longi temporis, à quo putatiuum titu,
Ium excipit glofd.l.hæreditatem.Ergo qui lisérés non
eft, nil vlucapere poteft titulo pro haerede,quiaisics
non eft. Sed fi haeres fit, & rem non haeredi tariampu.
tet defunfti fuitle, cùm ede? alieni, rcftèvfucaL'
Vnde fçpe reperitur cafus in quo duo tituliin perioni
hærcdis concurrant: v eluti fi defunftusrem alienant
emerit , haeredi cx eius perfona , titulus pro empore
competit, ex fua,titulus pro haerede, & exvtrouisce.
lcrius dominium conftquetur, cx quo citius poiTeitio.
nis tempora fuerint completa, l.$. §. ex plmibus.D.de
acq.poli. & 1. nunquam. §.vlt. D.devfudatè Cepol.
in Ruhr, pro fuo. Itaque quod Nicolaus Valla olim
confil. Curiae Britannicae in lib.de reb.duLiis traftatu
15. tradit in hoc argumento iudicatum in Curiafrç
ttimonio rcuocabile, dc quo traflatio umsm tu. uro vocat. Rhenenft , de co hierede qttipamfuctf»,
dot. & folut.mat. & tit.de iure dor. D. & C. & in l.in C qmolim praidium ex vfu fiucduS caula
1 _ j v - 1 . n Ar. ovnr οΛ-in.Nnnchictitu- pilfet , à quo hæres maions natu id poil 50. annos re¬
petebat, valde apud me effet ambiguum. Nam valde
falfum cft fundamentum iudicati , fi quidem tale fuit
titulum pro hærede titulum non elle , quem ille pro¬
bandum kribit , &c verum eft. Sed titulus pro hrcrede
verus eft titulus , ideoque eo probato , & poiMione
quindecennali , excludendus fuit aftor hæres maioris *
natu. Nam quoddeinteruerfione p o ileill onis loq ui- 1
tur, rationem à iure non habet , cùm hæres ψίρ.νή
fuccedit, polTeftionem non dicatur inceruerrere, iie
incipiendo, & ex titulo proprio, & illa 1. vit. C pro
D hæred. extra rem ab eo allegatur , quæ (vtiiipuius)
diximus loquitur in co qui hæres non eft,&ideotitu-
lum non habet, ncc pro hærede poteft præfcribetc, at
hk fecundo nati liberi haeredes eius erant , &tm
alienam repereranr in hæreditate paterna, ideoque
præfcribcre poterant, vna tatum ratio obftabat, quod
cùm fuccedcrent titulo vniuerfali, in caufam defunfti
fuccedere debere videri deberent, ex 1. vitia. C.de acq.
poiT. de qua ratione alibi viderimus, déqite vitiis <X
perfonis auftorum vniuerfalium An.i71.-Yaw·]*
predecejjiurs.
£ Pro derelicto.
Titulus pro derelifto inutiliter album occupat) a
quia haec aecas aliena potius concupifcit , quàmdete-
linquit fua , itaque materia deficit , quo minos»™
fu, quod tum fit,cùm quis rem fuameâ mente, «ar -
mo relinquit, ne amplius habere velit. Sed tam '
linquens erat dominus protinus
dens dominus fit , fin non dominus , &. ics em
na iufto fpatio quindecennij ex titulo pro e
prrfcribkur, 1.1.1 prodcrel. &1.
. miflilia iaftata inpopulum, quarante*»»
• amittuntur , fed tua ante non fiunt , quam e PP
henderis.
Pro svo.
Succedit hoc ordine titulus qui
citur.quanquam & is pene line vfu. H»“ ‘ RJb ‘p,
fuo triplicem glof. ponit figmficauou οη]ηίΐ
pro fuo, & Bart. 1. 1. D. eod. r m fuo iute>
eos poftldere videri, qui rem vllam, ξ ^ j fulC
& ad commodum, &vtiluatem fuamp°*“ · ^
ιοί/ Des Appropriants. Art.CCL XVI. ι0ι8
mala fide, fme iure, fiue iniuria , poifideant; hïeenim
fadi elfe demonftrationem,non qualitatem iuris,hoc
modo qui rem vt fuampoifidet,fadum notat.de iuris
audoritate nil dicit, nec titulum per hoc infert. Nam
titulus fine adminiculo iuris conferri nequit, nec il¬
lum quifquam fibi, aut fingit, aut fabricat, fed ab alio
habendus eft, aut à legis poteftate, & difpofitione de¬
ducendus eft, fed pollidere rem , vt fuam non effc titu¬
lum habere, cum diuerfa fint, titulus, & poifdfio ,
quod Bald. ex parte fcripfit, 1. poft fententiam. C de
ient.& interi, iud. &l.fi ego.§.partus. D. depublicia.
Alex. 1. 3.$. ex pluribus. D.de acq.polfi
Secunda hgmficatio huius didi pro fuo eft, quæ
qualitatem poilefiionis determinat ab aliena ex vna
aliqua de caufis à iure introdudis. Itaque qui emit,
donato accepit , aut alio modo comparauit , dicitur
profuopolfidcre. Sed glof. perperam hunc titulum
eife putat generalem , qui cum particulari concurrat,
nec enim titulus hic eft, fed determinatio potius qua¬
litatis polfeifionis; Idcoquc in talibus numquam dici¬
tur, pro fuo fimpliciter, aut feparatim, <5c per fe poifi-
dere, fed pro luo exempti caula, fed fepara emptionis
canfam, nudum nomen finere,&- in terminis fuperio-
ris articuli reperietur fine vllo cffedu tituli, quare <
glof non rede iudicat,hfc duos titulos fube(fe,& con¬
currere, vnicus enim eft determinata polfeifione à fua
caufa.
Quo fit vt tituli pro fuo illa demum vis fit,vt inter
titulos haberi debeat, cùm ex his caufis que iure gen¬
tium dominium appræhenfione tribuunt, quifquam
pollidere ccepit , v eluti ficeruum cicurem, atque ita
alienum quis in nemore cœperit,aut gemmam puram
in litore, aut auem quæ alterius eiTeCcùm nullius elfe
putaret, vfucapicndi caufam nancifcitur,ex titulo pro
fuo, atque hæc germana cius appellatio, & vis eft. Ite
fi ex contradu conditionali polfelfio purè tradita fit, J
intérim vfucapio inchoatur, non ex tit. qui ab condi¬
tione pendet, fedjpro fuo Bart. 1. 1. §. fub conditione.
D.pro empt. vel li ex caufa dotis ante matrimoniü res
tradita fit, quodlatè Bart. Cepol. perfequiturtit. pro
dot. C. & tit.pro fuo. Eft igitur titulus pro fuo in fu-
perioribus res inanis , & fine re appellatio , nec vllam
vim habet praeterquam in vltimishiscafibusadvfu-
capiones perficiendas.
De tit vio pro transacto.
Cap. 3.
I Tr An fi Elio an titulus, an contrains nominatus,
i An ex e a dominium transferatur, ζτ quando.
3 Euiiho An mtranfaflione debeatur.
4 Ε^τηίβιη 'ruris an pro donatione fit.
5 A/ι titulus fit tranfaftio fime fuper certo, fine incerto.
6 E: tranfaihone non dari r et r aciam.
7 Z anfaEliones fifta.
8 laritue luem fingens, ht tr an figat.
i Dcranfadione mirifice pugnatur in fcholis , titu¬
lus nfit habilis ad dominij tranilationem, aut vfuca- F
ienc conditionem , & fi épigraphe tit. pro empt. C.
ancuoque adiedionem habeat, & pro tranfadio-
ne, dqua deciditur in 1. ex caufa. C. eod. tit. Pri¬
ma dbitatio eft ab eo , quod quidam tranfadionem
pro ontradu non habent.vt Bald. &c Salyc.l. contra-
duslde fid.inft. glof. 1. vit. C.de litig. & quos Tiraq.
toneflitin retrad. $.i. glof.14. nu.n?. Corttramnlti
obflnt , quos idem ille aceruat num, & res palam
loqrtur omnem conuentioncm partium alterutrius
obliitoriam contradumelfe. Quidam contradum
Argentr. in Conf.Bnt,
A efle admittunt,nominatum eife liegant. vulgo Bart.&
alij l.fiue apud ada. C. de tranfad. Ex quo multi con-
fequens elle putant, vt laudimia debeantur, retradus
competat , cæterâque omnia quæ de exteris titulis fi-
milibus confequentia funt, vtgabellæ. Quidam repu¬
gnant, vndeilla prolixa de retradu dubitatio eo loco
apud Tiraq. Denique tandem anhelantes depugna
plureseo decurrunt, vt tranfadio titulus fit dominij
tranilatiuus , cùm res ab reo in agentem transfertur,
fin apud reum maneat, dominium non transferri, ne¬
que alienationem videri, propriam tranfadionis 2.
p naturam feruare, id eft, meram elièlitis temiffioncm,
Sc redemptionem vexationis. Ideoque eo cafu nil no-
ui iuris tribui , fed placari iurgij materiam. Quare ex
tali facto dominium non transferri/ed retinenfideo-
que nec euidionem deberi.quod glof.& ex ea, fchola
notat,l.fi pro fundo. C.de tranfad. Contra elfe, cùm
resfcSc polfellio manum mutat, & fie tranfigitur.vt qui
antea non habuerat, habeat ipfe.hoc enim cafu,& do¬
minium transferri, & titulum tribui, & alienationem
videri, & omnia alienationum confequentia. Decui j
dione tamen ne fic quidem confentiunt, & multum
^ intercile putant, an conuentio fimplicem iuris renun-
3 dationem, &: remilfionem contineat, anverb,&cef-
fionem quoque iuris eniiciatio inclufam habeat. Hæc
fententia Bart. 1. 1. D.pro empt. quam multi protinus
funt fequuti, Ang. Alber. Raph. Cum d.l.i.Cæ teri d.
1. fi pro fundo. Card. Alex. Aluarot. Mart. Lud. c.i.
tit.de iniieft. int.dom. & ali. de benef. Bart. l.eius rei.
D. de rei vend. Bald. l.i. C. de bon. quae liber. Ang.
Aret. $. fi quispoftulante. inftir. de adio. Alex. conf.
168. lib.2. Cor. coni.16. vol.z.Bald. l.cùm hi.§. fi cùm
lis.D. de tranfad. glof.& Angel, l.ftipulatio ifta.D. de
verb. obligat. Hoc fi verum eft tranllatio polfclfionis
ex tranfadione titulum iacit , iuris remiflîô non facit.
D Id quàm verum fit, apparet ex his, quæ longa rrada-
tione Tiraq.perfequitur, l.fi vnquam verb. donatione 4
largitus, num. 175. C. dereuoc. donat, ex theorema¬
te, ex quo tot confequentias deducit, ik nu.198. con¬
cludit remilfionem iuris vim donationis habere, <Sd
quod magis mireris iuris etiam dubij , & ita incerti,
adeo vt infinuatione etiam indigeat. Quod fi ita eft,
necefie eft remilfionem iuris , quæ donationi exequa-
tur , titulum elle , & ex ea vfucapicndi caufam tribui,
ficuti ex donato , fiquidem donati titulus eft, vt ante
diximus , extat de eo fpecialis rradatus in libris iu-
5 ris. Non eft igitur metienda tituli audoritas ab tranf-
latione rei, aut remilfione iuris fimpliciter fada , cùm
remilfione iuris, etiam titulum tribui,cx illis locis ap¬
pareat, & iuris certi remilfionem omnes peileagno-
fcant titulum elfe, etiam fi polfellbri fiat. Non confiât
igitur illa quamlibet recepta diftindio , de tranflatio-
ne rei.aut remilfione iuris in titillo tribuendo. Quare
vt id dicam quod fendo, mihi ab ea non videtur tituli
attributio fieri ad ‘effedum appropriandi ; vnde igitur
fenfes? A præexiftentia materiae (inquam) iuris quæ
fubiedum tranfadioni miniftrauit. Nam cùm nemo y
proprie tranfigat nifi fuper incerto l.t. D. de tranfad.
& Dod.in Rub.C.eod. incertum verb fiatnegarione
afleuerationis contrariae 1. iubemus.C. de liberal, cau¬
fa , & quod Fely. tradat fuper hac regula c. fi clericus
laicum. ext de for. compet. tam 5 allcucratio nil mu¬
tat in veri fubftantia , fi contra negationem doceatur
de iure, quod ibidem Fely. tradar, & Bart. l.poft rem
C. de tranfad. l.non nudis 1. non epiftolis. C.fie pro¬
bat. Quamobrem fi iuris veritas manet, ôc docetur,
propriè tranfadio non eft,&: fi cft.tituli validitas pen¬
det à probatione prxexiftcnris iuris , quod immutari
nequit tranfadionis appellatione , quominus fit vera
V V iij
ιοιρ Dés Appropriâmes, Art.CCLXVl.
ιοίο
alien atio,&c dom isitj rfanfl ai i o , Tl i s qt d niel lu s i ua ha- A
beban, JrenaHUc.autcemifit, qoibufcttnqoc tandem
verbikidriverii, bue eriFumis, fiucremilTioiiis·, Ime
qpiriaJidi, quorum maeiium rfiÉcrinn ch cOc Ban - pu-
r:n;T &l t’orrafle verum diffed min in en lu cêrti iuris,&
iridnbij: N.tm qii.r froris dt affirmantis , iurnegamis
qiEod Lonrr.trilc legitimi s doçp trienti S probetur. ul-
M ,li i·· t il feue erteia , prup cor π ult ru m .iH innare , vçl ne-
gnrciûhiiuranenci rc,quir liqu-dis I» apparca^tstiuif'·
nctioqujdceriiuris piarcxiltcntia. fit, alienationem,
6e dominii tranfUrioncin confat , am viiicapiéndi
c o ndi rione m , ri ab co q Lri ! Lab et ad eu m q u i no 1 1 ha-
beilïi cranflatib » quod tî apudeunupuiiis h-iber, ces ^
ex tranGiltone remaneat , b 5 Lid di due -, i ni I us di ri ne-
q( iiï , fed 1 i ri s L'ede] »p tic?, tl Eus b :tb« t » ti culrn cft,
(■τι nu li t o ta Idiota ft-pugnacct, & indiftinriè negaret
iii Imiplid dimidio Lie titillum non rite domini j ttanf-
Uti&nm. Nain triuifoci io , quac ex præiMiiÎtencta μίει
iucis iiuproeoqui lus Si,iber7tul aimé agit,quinri quod
iteem dirimit·, &yc£Uimcm, vtl fttmjjcus rnutnir*
Ideoquf nce rnïicafu m fymoniam per traiifadrionem
înaJirur^.fuper co,& ibt gtof. cx.de rïanfii£b Neque
ctiivn resuumfquam propnaex precedente iuce çon-
j i } ômtnto: i &acqiitriio.,arripÎ5Us> eus magis propm C
caifs iicrt pond! c% ritu, contra throfitnara  rccc-
pris iente netas ex 1- ex pluribus, D- dcacqu.poff
Nce ri qui lu s n du n.ibcr, amplius sa alium ttsnsfeirc
potdK qüim habet , cx.reguk npnq plus. D, de re^.
inr, iuri icp: tir certo, A de qtto ccmilat^ûï addit trnttl-
iidus nid quod eontroueriiam dirimit. F.ft igicur
rr.mûuflioiii. CAiift ni. muta nd principium efl carias
veri & u-él· glof Lerim hil. il yim , verbo trartfari.
D de ctanil qmt: puent dïmHJlri n nu Continere ali eus -
nortem, li ins habens .il ;.| tri rcmifir , quam ibi Jaf.fc-
quirurf& B art. & Ιοί! 1. nulli- D- trod. tir. Nonnairi-
tui igitur ius ex crwiiactionc td hdbçnti * riri ngiioici- D
car, & adgnafdtur, nec dominium m otm tifefectLir*
de quo B arc, dd. e.D. pto etnpt.îk Lcutun cri. D.de rci
yertcLfevulgOjl.fi profundo- C.Jc crinfadt. Coritra-
rEa omnia fiint incafu contrario d. ï ernsrci , ôc 1. ex
taiifiLvbi Doit* C. proempe. Quate fi quis cùinipo-
) Liens ftTct polTt'iTione rci propre , eum poiTeiTorc
îtan legent . hauddulue domiuq tr.inÜaci0.elt> & tituli
CFcncio.pro iririfaclo , dequoTnaq. quo loco fttpra
ciciuimus nu. tu orefatm citât , velueL emm rdiquan-
do acadiiieridiinux , cum mirtornacucï deferenria
inunus letiAE ion c rtt {Ste etilra loqnamur) nbtimîiiTec: F
Îi.tptLLtrnir naui maior, eus iu··. liaud dubiè cuntpcte-
hat. res ex cniifactione apud miimrem nunJïe.Hic Fi¬
ni his fuit h and du bie d o mm l j ira η Π .'.mi Pom rur
ctiasn çafus cxlqurfric.s.Cmcrri vend, cùm ftamdus
cmpeoii fcdpolTeilioiic priov, de poiledionc dcitâns
cilee, litc de proprietate inftituta trstrdiaâione apud
p π o rem' cm pto re m retnaufit. Fuie liictimlus liaud
dubiè doim:u)iraniLinmiv , & vlucapiendi eutulitio-
nis. Nee Ii.t propria' Trantaétiones Eunt, te J littili po¬
tius innominati domi ni j minJlari us. Neque enirn cùnft
talcs çomtcnrioncs ttànÉrt tn riLutos dienuus ,vtuca-
piendi notantes* prorinus emptiones elle puqmdx p
timE,aut ex eicul·.) pio emptore vltic.ipi» ied ciiIes iitnt
quales lu* quibus maximecomparanrur tHc (vtloqui
diletiï) silÜmiLiciii, Il iêmiuu.D-dn’u-ÎL.impLLO-
nesleilLect, cÎim uro iull; certo , immobiiu pecuma,
aucaUlres mpevotu.im icfolubilis J mit, petmîixa-
fiçi nés Szlj lu tes pro rc, vrc tque rlndus eibn vcicmque
datur, 8: pro quocB,.pîrttcdatut Mai oiun de iuie cer-
t o il un r per tcan Gü i u lies c xi ίί m ie i ïirioiniriùi.vr c ο π -
1 1 “i i r:·: > \-> “ï , ci .iit d u mi ni i , & vil icïpicnd i C on il i ti on es
EfaiisfeïunCj Sç nimi i ns i is eu Lnpman t m> à quibus co-
1 orcm d u ατηιτ ëc ab 1 iis naturum
cran lâêlioi tes appdantur, propfÏÈ
fimt* propter iüïisçcrtjrudiflrnii Jk «aLcnam·^?
Îupc r qu a t jLir.ldri i u non cad lï li.Li. g, vju tS1
d J. i i vi fl L N i m c ft i gitu t qi ioJ an re dixin ilL5 ,u j .|t,5
diibiü tituli ariti mariti ii i menda ab
quod ex liiperiûribüs parce.
Süp iifd’t iafus alccr de e eau (âibooe >
pt A, id e. Il , fuper iiftft· i nccrco A' ton ttoucjfu Γτηκ'
iuns ptoptec uirss difbciiltatemdudkiûtuiii *
inHabilicaiém, addû & uüiicum pt racriitattm, hÇ
quant eniiti v cri us dicidebint aléa quannun^ ^
lu c ni ulro pro babil tôt effet D o etorum d iflindb ,u
tri trànilutionc, am dimillion^quM viinfl '
ris meer cit udo determinari ab euentiijdjtKiiilVjp
ne. Sedcgofic indico, netum qoidem ridai jmi,^
rirdum efibiu, Jiucdimirtaturrei, iîuc traitsfcnirsi·
fri tmm qui rem ex îr.inlaâtionc obtinuit, rtaib^
re vi tic ri , crK ee i iculu, qnemm lite dt-dcucr^ ( ^
gÆLiLTat, θί euius vigorc co.nfe llinnrm unrifuidi ij.
1] L'i f.u i o L LIO ,pe r rra o llietioneni cX])KLÎj t,& Ji ΠΜΙΙ h..
jneJîc, ccr ce implicite, & conicquciiïtx , qiiorlinti-
imn dcdüxcrat, de poÊitlHouiv viadegstjtmn^
dum , cùm adorvndéjtfobavct , noiilukrrr/rk
ri pro fuo pociux.quaLnprotTaniackopqilididiL^,
que enim tranl-irtU' vllocaiu prinripLUinjutiiitfi
diiccre peitulij icdlit iuiiLçmapreàmlraSijÿiEtm,
flente, de qua culti dubitat in ntta cril,ca Jçxcnrjniiu
ab traniadione, qusc iuri creato eriarp ibriiid^^
nicdpfa non creat, aut format. Josqoe quilkirimi^
fex co rinilo habere videtur ,dc quo atitciKiirauriu
i uci at, qu a- tTatffaûiotit lopitur , ipi.i vmuî.téabr
incltidii confedionttq iun , : quod Tiraq.biàibar
d. h livnquàm·. vteb. donat. largicus-nimiii. ha
igitur traûfadl io, litem, ik a un h i g lj i r a eo lu Jj.m l^ i r j1
mate nam primariam nïriï non gcnctai, Èîiluâio
i fç tion habet; Srd aliunde mutuam r, Cd.™
tranflgas, ii nullumius pmts conttouridiri.vyiri-
riara prurire ee.iniâc'honi. idvcroiusiu^iri,^
rrantactu» rctlimoniuin pfjf bcc t docili iit ucrfcu. Ht·
i g] nir h oc c ah i tjuiiJ at fit i, nmiti rnlus t iedsimli p
te ui confeffo , nec exea dominiucn EraniiEiicor, ;St
vfücapim di coin di rso. Hoc ergo ca CiX , ΉΚ Jisdifii ’
debebuntur , nec gabelbe , nec carcera (vifulclai _
co n Êcqo e rit i x etmer as hu 1 1 u domi mj rrxnibfiisun®y ^
Ac p enc i m pi ;l m J rit niti Ti raq . EriitcitriaiftdF1
ris, ad contraria applicatis m perorem ctifidcmddiffb
rtic. & p urat el'i I l a lV i uris in us'Eti dati eotesiturn,:uri
ad rem {vr inquit) led ad. licem, Qu* finjreudaritS;
pLair, lUfCfltê rit eueitrie, r.çmmiiÎràctop^P| 1
A pcmidofcun , vtptxerextu i oris *iMiiï1«C5:Ç
A- in gererariones, & hamiiia s propa^o.r.Liri^#
quant vH.i cunncntiqnc finire eas polhc, ^
rigare cogatur, ri de prioris liris in.u ciii>
ci’m sus incerta u? pm drrto rcttiiiirur,
i alium i urium cenuilioiiem i mtutibiis ■ ^ Γ _
fieri poife pu co, de quo Bare. d. I. nU-tL1
d. verb. do-mrionc, notu.rçii. Etporx
vno rannim cafu trunlaifiLon: m Lieulmn ciear- ■'
ni i rranflatiuum. Cum fcilkct ms ahcnano?^G|
Sa riaroui cftA meri- voliuimtit aJ^^riijAiP. I
e i Lis i LTipadi' n s A lui e coîoï l‘3 A' i un ^ ! r I
d.l fi pro fundo, Citio·: ricri irius ιΐΗ, A' j; 1
1 L-ari. lâri. & ba ne i entet le rait t in n? r,.tu JPf
defendunt , Apluic ratione ctnitoLTas atn.· -
:i ligin;Df
m' [·!, ri, dm trwi^V? ^“·Ρ“
qui limulanmr de lidalict* mauria, ^
ion Des Appropriances , Art. C C L X V. 1022
fit,aut nullo colore pida. Nam fi ea alium cotradum .
fnnulat, pro co eontradu habenda eft, quam fimulat,
emptio, autpermutatio,aut talis qui detrado cortice
detegitur verè fieri, de quoMart. Lud. Bald.Card.
Alex. & alij , tit. de cont. inueft. int. dom. & alij de
$ benef. Curt. in trad. feud.4. parte princip. quæft.7.
quod frugi mariti faciunt, qui cùm res dotales alie¬
nare nequeunt , ne fua reftitutioni obftringant, & fui
periculi faciant, vt Iurif. dicit, lites fingunt, mox
tranfigunt bona conditione, fed & ad dijudicatio¬
nem quoque conqueituum eafententiaprodeft,dim
dubitatur, an res per tranfadionem pendente matri¬
monio, aut remilfa, aut tranflata, inter conqueftus
habenda fit, & veritas ex fuperioribus patet. Nam fi
DE DIMISSIONE PRIDEM
ET TITVLO P
C A
ï Titulus pro dimiffo . An fit titulus habilis ad prx-
feriptionem.
2 Quid efl dimifiio.
3 Dimifiio fieri non pote ft prêter quam in heredem pre-
fumptum.
4 Dimtfiionis vis & effeflus.
5 Dimifiio reuocari nequit, nifiex exheredandi caufis.
6 Dimifiio ante promulgationem V im non halet,
7 V tuens heredem non habet, CT num. 17.
8 Heredis fies ius non tribuit.
9 Hereditas paflo aut csntraiïu dari nequit.
10 Fufia de hereditate futura an valeant.
11 lur amentum illicite conuentiones non firmat.
1 2 Donatio filio in potefiate fieri nequit.
13 Pater mter vinos dhiidere hereditatem inter filios
potefi.
14 Naturalium obligationum caufie.
15 Latitudo Voluntatis contrahentium non efi angttfiada.
16 Dimifiionum caufie rationes.
17 Dimifiio contraflnsefi vlt.voluntatis , natura mixtus.
18 An re flè fit tantum iuris attributum vltimis Volun¬
tatibus CT tefiandi facultati.
19 Melior lex que pro homine teflatur.
lo Tefiandi facultas moribus nulla.
21 Te ft ament a dia non debent que facimus.
2 1 lus prefismpti heredis ex moribus ineuitabile.
Heres prafumptus in multis cafibus fundatus efi , &
intercedit afltbus viuentis etiam non expeflata eius
morte. ibid.
13 Jure confuetudinario de futura fuccefiionepafliones ad¬
mittuntur.
Eius rei exempla in matrimoniis prefertim contrahedis.
24 Pater filio (hpulari potefi portionem filie maritate.
2 5· Jnanis efi ratio, que de Votis captande mortis arguit.
26 De donationibus, que fiunt a patrib. filiis m potefiate ,
aut emancipatis.
1 Sequitur nobilis dubitatio de ea, quam gens noftra 1
olim dimiflionem appellabat. Erit harc difquifitio iu¬
ris Britannici fingularis,vt exteris ignota, noftris vero
hominibus paucilfimis quidem, de fontibus cognita,
quo magis emitédum, vt ea qualis olim fuerit, & quo
iure in commercia venerit, quifvevfus antiquis fue¬
rit, intelligatur: eôque impenfiùs, quia parum per-
ipeda origine eius conuentionis,plerôfque deterreri
ab eius vfu video, cû tamé maioribus noftris, perquâ
frequens fuerit, &vfitata, ipfofque adeo Romani,
patriique Iurifconfultos, plcrofque omnes his fale-
bris implicatos coperi doceri, quàm docere maluifiè.
d de iure extranei adoris apparet, & pecunia data eft,
erit revera, & effedu acqueftus communis, etiam fi
ex vnius ex coniugibus capite lis de re pendebat : fin
non apparet, & res verè erat controuerfa, &c incerta,
eius propria ex cuius capite lis mota erat, etiam fi
pecunia, hoc cafu ( incerto iure fcilicet) data eft pro
remiflione litis, fed illa pecunia, aut tanta foluto ma¬
trimonio, ab eo coniuge conferetur, &vt dicunt,
raportabitur in diuifione cômunitatis, & mobilium
communicanda. Htc mea de argumento valde con-
trouerfo lententia : eiufmodi tamen, quæ cum certis
iuris principiis, & receptis theorematibus valde con¬
gruit, & ex fenfu communi rationem habet, & finen-
di funt pugnare fcholaftici audores.
BRITANN1Æ VSVRPATA, Hinc art
RO D I Μ I S S O. 53 7* N.C
. 4.
27 D iuerfum efi iure confuetudinario, cr hum. 31.
28 An pater renuctare pofiit acquifitioni profefhtiorum.
29 Patres ture patrio Vfumfr. non habet in bonis filiorum.
An fruflus rei donate in Vita patris conferri debeant .
tbid.
30 Pater non potefi rettoexre donationem quam filio fecit.
31 Donator quinis non potefi fuam donationem reuocari
ex eo , quia immenfa fit aut inofficiofa.
32 Nec dimifiio reuocari potefi.
3} Donationes Vetite certe perfone reffeflu ab ea foluni
poffunt oppugnari.
34 Oppofitiones heredum etiam Vinis dominis admittun¬
tur iure patrio.
33 An donata filio co ferri debeant inter coheredes fratres.
36 Pater potefi prohibere collationem , aut difiimularc
finendo filium frui.
37 Donatio fieri non potefi a patre vni ex filiis.
38 An fruflus rei pr erogate pro iure fitccefiionis ve¬
niant , in collationem tam iure ciuiliquam patrio
remifiiue.
39 Donationes ob canfam non funt Vetite inter perfonat
coniunfhtt alioqui prohibitas.
Merita obfequialia non funt idonea caufa donationis.
ibid .
40 Donationes ob caufiam proprie donationes non funt, fed
potius innominate conuentiones.
41 Donationes in legitimam.
Deprerogatiombus Virilium portionum inter heredes ■
Cranfint reuocabiles. ibid.
42 Bona fiiperuenientia Virilem augent.
43 D imifiiones Veteri iure patrio in Vfu frequentes, fue¬
runt innominate conuentiones.
44 Multi contra flus no fin turicimli ignoti necprxteru
inutiles.
45 Contraflus quidam pro tempore frequentantur , aut
defuef eunt, Vetus antichrefis noflrum. engage.
ac trepide pronunciarefolitos, quid ineofibi maio¬
res noftri voluiffcnt, de eo fcilicet argumento, quod
in notiflimas iuris ciuilis regulas incurrere palam vi¬
deretur. Quod dum facio , attende quifquis iuris pa- ,
trij , & prifci maiorum moris ftudiofuses.
Dimifiio an titulus eflet habilis ad dominij tranfia- 2
tionem , & audoritarelu ab iure haberet aliquam , an
vero moribus tatum fuftinerctur, an etiam in totum
ciuili ratione deficeretur, me etiamnum adolefcente,
nuper tum reformata Cofuctudinc veteri, inter peri¬
tos iuris & fori dubitabatur, quibufdam ex illis iuris
Romani regulis ncgatibus,quibufda etiam confuetu-
W iiij
ιοί} Des Àppropriances, Art-CCLXVL ioz^
nnonut irvis λ niito illi deiogansibiis» A arforâ à legibus * .& tmlli Romanorum h-
1 . 1 ,-..,1. ..1,,., .Umii'lîumsvox nul- m oublis. fl UQ Ufjuiquc aufrotei n comih^ri
WOiibiw, i^llü ticniqut- îiuÆhjwnn cornai^ j*?
i^r.iklct » ciihi dc eo pridtin il majutiiuis nofiji^ *
querela i lanfadtum cL’le, tüJrm auiu ictlî-cer, oün«
ptopri a \ .«oru» i fecun .cacc-s^rtii&fonuin iidS
quee sn curcimrtiis taniliffiam habenntr ί[η·ηπ-·
r e rum bohrine s, & nuper: nari conucLktc idtpece . "t
cordi, i· iltdicamiLEi quoniam resdT niag.dnvon·^."
Zi ilinftre$ adhuc ta tfc i't controuerGa· iVïucin-, nr
?! ut ah reformata Côiuenadinr, mlb cadets Îcn|; r"
rtpctfiini,q»iï fîîit bis ornante tri, & iiibirelLis
dmatl quoque nais aumui ‘
qicmcL U'oniVMi Gfiliictûdme d Wicnw » j
qun.ro kgaetuv, & quotW^bimc kmenuampu-
injecte, ti&veîen qrmlirn vlquam l'epcnn. Du, -
S quideinverhurn hhokW iitns «cnpr^bu
jïon mîoram. fed *» pro^qtum
qualfiradi minem u(io nomme mérite appelle euro
U icilicdt, q^^udaïiqutmJiqvenditm·, uur aliter
alienatur, & tiP-ud datum m elle, & mutese permit-
[]ml. excauladomimi cranibiuna traduronis. tow* de
ouoi-irr. fcripiii Lcïrai&Hftb. jMc.D b ccrt.per, ^
&oiosnosdt;-.mmv.vrupia, mW de attu transit- aur i odrinar, aiitcsptnmtniorum.quaiÉbt^
t nVv pollcilioiu^ Hanc quai! traditionem v ulgo di- ddiidarat , libet retire qmd pndeni nobiq ÇA $ K
muli' mem appelLmr Lfi nui Ikndo.O de .Wa* Scd en m veteribus «milita coimtttenc, & qUÏ
, Kito de qu i iàmusIouyeaJiokiiiU acripini üimil- cum tenu* ie vaWi! moroso* feu*, N«
* lï.incm vcius fourni AiVpcllab» > bonorum omnium tamen illis untum cch s pugnandum mt.qnifo&cfo
ipuntanoam ■ibdicationcn'i1& quod verbum fonat di- ilii dccuucn.m.noiuum, latis acucofrim,^
iDiilIonf m •■m ini m>iuu put hnn. taceret , non pn- tAuis adhuc nun oCu^ «d mru cmtlw
uariu mnmni & abmmur , v; magiftti loquuntur) bus me tim potuerint «.am «temiiL·
nfC ή π’.ιί 1 j l" f ibftetir.nixiHre. Urd Ctiiionis, & tranfia- Qy^ dunil^s ntulusdi^lic tau^,-
no,,· ’ vin m alium . k d nsiTitn non tpamlihtr illum, inr. Sumptum eft de irium viuraoi ^tcdcin duSdq
fcd mmd ■' .num qui iur.-.ic moribus hrres dimittêti efle, ac nr dici qmdeW foflc, Lpoft cimncijTMtIl
fnrums elÎl t, ou, m nos m Wnfa-kimpt.mi iolcmiw §r..D dtlu^l^
■Ίτι -ΙΙ ΐΓ Oi'od << : lurt'i. 1 11 ruti ι ύι fnon potuit qtuf- L bus dubitan non pon. II, led l. nbem qui fiu Aaidtt
‘i ■· -.ι. i i· . . ri.«r Sr .·,,.· Une iiM'.* mirvnnilt I lin ήαΓΓΛη-πν h'rr&rL^,
ÎLLnii-JL:U ‘,. Μ ; mu :«· τ* » . . ... . Γ - t
qu’un plus l; JimilIîtiii^qUiunt-itbiirreilirate captre,
j- . ι ‘ . i, .^‘ϊ,.-,ιΙπλ,ίρ rfvtii-rn m,Ti fl utiiLimil·
lu 1 1 co fl ditio fi c rc r. l’ui; ι ψ ru r v et c ri b us * mriiso sqii κ
gentibus exiri ss h.vrfdttan| urris pÿfogatio
jrpiA'rw d'^>Tjpt aux duufio bnfiorum iruer
b i re des ab v i nente - 1 ti’achrs dimiiUcnis fu s r, v t d omi-
niutn, & prûpïiecas b on o rir omnium m dimiftirmm
Λ perinde transit tretnt T via alip.dbolibet coinradu,
[uicciùili lubiÎi^ legitimo. Ita fiebat, vtdimiitxmt
nullum iuiilicnadq aurbvporheci îubnCitndi ttln> D
querecur, catiioduniaxacdimiircnriYui&uiHi.Vcrc-
rcs cal-ail ane Ylpfcawiir, euro fenestquifpïiim atfei'b
ïr-are, atqui rebusfuis-ffiptreiTe amplius non pullet,
grati Ivcre-iiis opefam prterogriro ofbdo pionoCabMi
Yt ruto rei fani ibat js curam r ^ pairimonij procura¬
ti ernem com mc darer , qua Lci.l , c et arc arc, pru détes hu-
ni mes, rt rum, & v fus peri u, longutn vadere mlEs feli *
citiadinibili, viucre, qübd Diocletianus. Salonis fitcic-
bat, iam inde ermftiiunm»· ne eiunm vita diu fuerint,
v iuerc fe nunquam it ntianc, quod ille R-Oiu. dicebat.
Sed hic anceps alea, nec femper cn lilio cüctus rcfpon-
dit. Kim mli longe ante meditari pmresfani, & btue t
iutrnii'câri dimi Atriorum moribus bue deuencrunt,
pone illis ncmfÎîi,& praeftu ptrnjrËEia. Nec enimre-
5 uocati dimiiüo pnr, rat , niiï ex quibus uuitS) atic ex-
b.rr .'datio, auribaiuriuiusreuocationcs fiiuu, Sal Sc
J l fu r· ' ..ία j un ifi jûaiis erat tes ■ 1 , m ·. itica, au r d ubi um
p^ttimonium, mst adiïiinbl l'.uïq , honeftü dimiflionis
xitirlii iTL-l.i tractatio rri’i lolchar, reperto prîtes tu
ne ’dcnii· nam bonorum inrerdiinuiirm, & irtfenfas
actiones d: nrinretur. H*c haii'eJitaria fpei antici pa¬
tio, ne aui:^ favuiliimmi opes ncqobia cuiulTqua pro-
digefentur* Proind c ±c Ipeftu quldrm ^lernonkmlla p
ante dunlllloniSYis xrar, quam. p.ublicè ediitis in rm r-
caugauc tribunalibus çrar pro'mulgara, quolocodi-
ηύίΓοΓ dn mi dis uni babuitlcufuiT is concridibus ma¬
ioribus no (tris frequ£s,uc quitquâ paulo magis item-
mato lus non habet dimitlsonis cumlquam lahtiîas iu-
ter maiorum m linimenta, net anre reforma&un Con-
Ê firetLidinein Earbarus quliqua dubitabat, quoad bib-
ciliorcdi cam, au magis m b do m ud o nari fiitit,qu i fibî
acutius cancris videre vifi, primi quod Lucretius de
Epicuro di^t attollere contra futur evculosaull, & in¬
quirere adorli iuiit, vndedimillicmi origo ,quec illi
LllïJ UU ■ ' - Li'il ■* fcJVI II ^-UlUH, . v u. u . . XÎM LlrE: terî
fiim, &r CjUibusiurc quodam Γυο prciitiuû hsttÀm
debetur, maior difcep.tstio, per Lin fuü^içÉ^p^
pulVli. L fcripio. D,vnd. lib, L cùtn ratio. D. il·.· bsr.
darci* Le. vbi L’an. ïîald.CUib C. deiur. îr frfr. ipit.,
Cy . Bald. CalL L iuris igmi tant i s. C qu ι admit· i\
quis veto bon implens verb* -uiftm , antb.de ËtcnL
ίί F île i J . I π u b ! . e Liin fi 3 lu s . D. de ?c th. obLig. fri r>
mm quidquid ni Lif^inodquomoilocûqiifkù^hrn
dicitur, rpc tantum tribui certum fil, ne: iushtrtit-
bu ' uantu Liilibct t peranri 3c i mro tuent» , min) Sàfi
dki c t, i . fi. put est. D, de a cq. b scnL Ca Ib- Wpf· U
i. Sorin. ceint, z 4!. Il’u.i, Q_uol1 ip ur.vil; jp'lbli
locus indicat. Qnai-.diu (inquit 1 haeres tndûflftsri'.;
cft, r-ihiS üitfen a kruo JiatredemvocaÈ liliurt., qu'
qu.mdmjiiclncres fitfiitutLti, nectaméiiviufinpii
qurdquntm porcll.ms habeat de re vlla tlsr^mfi. H
iJeniDUr.il dixit eonf.04. Anebat.. confSi-bcliii
cap, Lcdr lia. txt, lie.conllr, Qu^ïcntgaL Biît. WW
fpern m d i fpofi ciqni bus ipeftaï i, vc
drlr unit LTrouicipationero l.vli, qu.zll.vh. cippctii-v
de pact. 1, 1 . $ , ii i ■ n puberi. D . de cn Hat. i r ·’^
patre filius habere bona dm nequeat, qMod^.
AngcUinoLAtct. Alex. Tai . di vue 3 tcxCoindiil
devulgar &pupiL&- vulgo l harmliTiu.D.q^ j.1^
cogant! Bart. &iniol. I qui ILoinff inpi^ap.&*
vetb. oblig BaSd.l. quamquam in fin. G W&:· ' .
rart.Imof. A lb. Cilli. Ι.Τίππ Seio-i-Iiupa;,!^*'
legat, ι. V. rgo cft m v i u l j’ s h r·. dgm ηό» hab^· ' .
fil'uim quidem non ture pcrdini-iJfiioiiefiVJ,‘ltJ!n. ,
r edem obtrudi, Idcbqmr uccvlhim panetri CEnfJI’ ',,
kmtate uor rionem bl lo' di vm vi 11 vt, quoi loatu ψ
vbi fiip.1 b Frater à itarre q. r?· β-dd. I. aliud- C.
ÉCCl allegant, , r.j
Secunda ratio eft,qui.i paCro.aut COnttawS ^ .
tas dari ntmpüÎÎit, ac ne IpCcic quidem vjlaoi.
lio n i s i n ter vsuos , L baro 'dita s.C d e pfb “■ dh
« CO.C. dcimirll. iKp. l.ïlr.D. n
ImoL Ang. I. HmÎïfs.*. vlr.D.dt “““"’jj pVjl
note quidem γΐτ caul^qu* Lirmeruia i > :
c4.t»W|dftu». 5-vh. D.
. ..... c. . . iV ,li d. Rom . n k , .
Î.xm J- nu,;. p."-LL-isl·· v. - . ” f η a rf r. ni’**
pugnat fatiotc pia.' caulas. Pflui.Lud. 1 ^ fluit·
I. pjao.Crfi çoOu.L«.l Rom.ripnm™ »,nfly
ϋ ter in iexto ipcciali cunira^nuui. x v
r in iextu ipcoali coiMraCinuin·'- . Γ^1 e^vii' I
qui loctis latè excretnir ab Gmliel. ΕίΓ.0:Ιώ.^|!| I
tins, vah duas huba feetb * vya' fDjfi [
ïozs Des Appropriances; Art. CCLXVÏ. ioi6
pofleputanc feaorepiæcâafæ, Bald. 1. vlc.C. de paît. A obtfmuife, fine . ratione effe. EiTcieiturabortiuum
«^«ΛίΛίοηβη, &fpiuim»,qaiSecPaa:em, me
fuetudine quidem, aut moribus fieri poilc putat Bald.
l.z.C.quæ lit long. coiif. de quo tamen poilerius vide¬
rimus. Dimiifione igitur hæreditatemdari non poiïe.
to Eius pronuntiati· effedus, & confequentias elle , q>,
iure ciuili padum non valeat, quo gener cum foeem
pacifcitur, Vt filia cum fratribus æqualiterfuccedat 1.
padum quod dotali. C. depad. l. pad. Cdc collât.
Sed nec illud valet, quo conucnit, ne filia de fuccef-
fione paterna amplius quidquam capiat, quam quod
dori datum eft, aut cum renuntiat reliquat hxredi-
tati 1. vlt.C depad.
Nec illud item quo pater pacifcitur, ne filius agat
adfiupplemétum legitimx,fi minus habet legitima, 1.
fi quando. §.i.C. deinoffi teftam. l.vlt.D.de fuis & le¬
git. Quin 3c palam Bald. amétiam eorum incufat, qui
fic contrahunt 1. cum Archim edorum. C vt ίηροίΓ.
matrem poftet oftendere.
Atque iila de Romano iure, atque haud fcio, an
plura etiam dici,&; obiici pdffint. Adducutur etiam de
communi fcnfu excomuniter accidentibus rationes.
Quo iure fieii , vt viuus vidénique paterfam. infodia¬
tur terra?, & contra naturæ leges , & ordinem Domi¬
num in folium Sium 8c auitas.opes accipiat, & fenex
infolentis hæredi; exponatur arbitrio, copræfertim ·
tempore quo formdolofior inopia, & rei cuique fux
maior neceffitas &vfus, hoc euentu captari mortes
viuentium. Ita enim fieri,vt ab ingrato, & feroce filio,
reuerentia parentum exiatur, & patrios ante diem in-
qunat in annos, cotumadam filiorum in parentes ali,
filiam quamlibet obfequefem patri externum Domi¬
num inopes paternas introiucere, q> videre, & pati
mceftus pater, & quamlibet rigens filia, fed ab mariti
arbittio pendens, cogatur, licmiferando exemplo pa¬
tres adigi ad molam, & de alieni choenice demenfum
diurnu quamlibet iniqua ftatera accipere, cogi. Quod
fi etiam accidat, quod nimium quafrequenter euehit,
- & iemper timendum eft, vt prxteixrumnas exteras
votum captandæ mortis inducentes, 1. cum donatio- C aliquid humanitus in perfona dimilïàrij contineat, vt
ite.C. de tranfad.T. licet. C. cod.l.ftipulatiohocmo- mens voluntafque bene confiet ei quem elegeris, quit
poffi
legat, eat.
Denique iure pada omnia de fuccedendo, aut non
fucccdedo cuiquam certæ perfonx, damnatur, omnes
ftip ulationes, δ c tranfadiones irritantur, vt contra
bonos morcsYadx, & libertatem teftâdi tollentes, &
do. D. de verb.obligat.l.cum duobus. §.idem refpon
dit. D. pro ioc. late Bened. c. Raynutius verb. duas
habens filias Alex, conf.28. Jib.3.
i Sed nec iuramentum tales conuentiones confir¬
mat, c. quamuis. ext.deiureiur.Caft. Raph. Fulgof.
Rom. d.l. padum.C. de collât. Bart. Angcl. Caft. d.l.
vlt.C. depad. Alex, conf.259. 240. & 38. lib.3. Decius
conf 63. Steph.Bert. conf.29. lib.i. ScconC.zcft. eod.
lib.DecifiTholof.432. etfi hic locus cotrouerfuscft,
& notat Cepolla tir. pro donat. C. 14. cafu. Ioan. de
iniquum, & crudele ad exteros hxrcdes, aut tutores,
proeuratoréfve noui cuiufquâ Donfini, aut hieredis,
de fuis rebus arbitrium deferri, & legem accipere, &
quod lex vnicuique liberum de fortunis fuis indicium
permiferit, adimi contra 1. in re mandata. C. mznd.id
vero ne matritnonij quidem caufa fi etli inter exteras
præcipua fit) elle cuiquam ademptum. Quod Baldus.
& Salyc. tradidere. Quam trifte fufpicaciifimæ xtati,
dc rebus fuis ab alio ftatui , & vt olim viuentem deiici
. . de ponte, illam diaetam in tedibus mutare, illam fe-
Imol. c. cum contingat, cxt.de îureiur. latè Ioan. D neftram aperire, illam arborem quæ profpedui obftat
Çrot. 1. frater à fratre. D. de cond. indeb. ex fundo auito deficere non licere. fir nrnnh,K
n T ertia , quia hxcfpecies eft donationis, atqui iure
donatio filio in potcftate fieri nequit, I.2.C. de inoff.
donat, vbi gloi. Sed hic locus fufiffime tradatur ab
Cepolla in d.tit. pro donat. C. 1. irritam, pofita regu¬
la cum quindecim exceptionibus, tex. l.i. §. fi pater.
D. pro donat.Iaf. confin8.vol.4. incip. contra dona-
tionem.Decius d.conf.259.1ate loan.Crot. & Baptifta
Cacialupus 1. frater à fratre. D. de cond. indeb.
13 Quarta, quia licet pater inter viuos polfit diuidere
cx fundo auito deficere non licere, & protinus accur¬
rere inrcrcefibrem qui tantum licere vfufruduario
neget, illum conuiuam accipere, denique de veteri
fortuna pro Domino vfurpari permitti , ôc numerari
odiose quot vcftes, quotfoleas, aut foccos atrriuerit
vetulus fenex. Quot patruos numerari exutos fortu¬
nis, famem, & malorum miferrima ferre & pati co-
ados, mortuis fratrum filiis in quos fortunas fuas c5-
tulillcnt, pietatis officij, & charitatis mifetada exem¬
pla. Acfunr îfta hadenus. Nam & multo plura dici
hxrcditatem, vnicuique portionem fuam afiignando, E pofifint, & iufiæ declamationis materiam fuggercre.
1. fi filia. §. fi pater. 1. ex parte, ξ. ab inteftato. D. fam. Contra veteres dimillionis ius antiquum & vc
hercifc. 1. quoties l.filij patris.C. cod.tit. l.penult.$.fi
pater pro fuo. 1. cifm pater. §. euidifi D. de legat.2. &
quos Corne, citat conf.228. lib.4. num.io. neque eo
cafu donatio intelligatur, fed fupremi iudicij diuifio
d.l. fi filia, imo prçrogatio futuri iuris, quod fieri po-
tcft 1. cum quo. §.vlt. D. ad legem falcid. Tamen ifta
diftnbutio eft reuocabilis,quod Bald.exprefsè dixit iii
1. irritam. C. pro donat. Socin.côf.4. lib.i. Decius latè
conf.86. Barbat. conf. 80. lib.3. num.39. glofi tit. de
pace tenend. verbo friper côtradibus. & §.item facra- __ . „„ . ^ ^ tJUilcJLClil r.,„„_-ILr]LV JJ1ÜC.
menta.Caft. L vlt.C. de pad. Bald.l. fin.C. ii quis omif. F obligationum nexus gigni, inde cimlium &narura-
— iquum, deve- 14
tuitum gentis morem fic tuebatur, confenfu conftare
omnia quibus hominum focietates teneantur, com¬
mercia, congrelfus, catus, ipfa quoque cœleftia cor¬
pora confenfu ftare, in quibus fi quid aliquando côtra
accidat, miranda ifta effici, quae tonitrus, terremotus,
igniuomos globos, exteraque terribiliagenerent. In
vita humana nil præftantius fide, cuius materia fit in
confenfu, fi quando ab ea difceditur, tumultus, bella,
inteftinas difeordias exiftere, terrorefque exteros.
Confeiifuçontradus, & commercia cOaleicere, inde
cauf. teftam. & Baptift.Cacialup. repet, l.frater à fra-
trc.D. de cond. indeb. Sed dimiifio, & fi huic praero¬
gationi fimilis effet reuocari poflet,atque alio iure di-
miifionem veteres habuere , pro irreuocabili con-
tradu fcilicet, nifi per ingratitudinem.
Quinta, quod cùm ex his appareat dimiffionem
cum iure ciuili affinitatem nullam habere, neCon-
fuetudinc quidem feripta, vllam audoritatem,quado
dimifiionis verbum feriptum nufquam legatur. Idco-
que quod errore primum, deinde Confuctudine vtédi
lium obligationum in iure diferimen, earum tamen
materiam ex xquo in confenfu ede, effedns varios,
quia politica gubernatio prçter naturalem cofcnfum,
ciuiles nexus addiderit ad profequutiones, quos ta¬
men antiquiffima tempora non noraiit, fed tamen na¬
turalium etiam, ciimfol rfunt, non femper inutilem
effe vfum,quod l.fideiufTor.§.fideiu(iror. D.dc fideiuf.
& alibi fæpè in iure apparet. Quod fi ad naturales
obligationes, etiam ciuiles cautiones accedant, vcluti
fomentis perfici contradus,qui necefiitateni indicant
Des Appropmnces, Ait. C C LX V.
IOI7 L*es ΛρρΓΟρι icUiwv.3, .. ^ L. ^ v_> ^ ^ * . i0îg
iitrafeadi cimquoifcnurl μ·«ΚΓϋ,φ«ν*1ρό·<Λ A linyrdiû. N«co r^tecdinnflione np>^
ffm 1 tiLur C acoDii^âA. K:im vimvilutati f ortums fpohcmrur, fcd vtcamntorumwûdijpr^.
lententi u.l.u ■ . j,.-.·, ,fF id numlcimi- u cantui, rinailia irt officio habeamr. ces toluL-
ÆmP< ckwiivmliccre. Excohcrivridquoduiro-
ψ, il, XL- lu·, .mues
ûiit m:cr s
&inLficif,wfiib]ei'Juintt:mi;<.nrcnfLu appl^™*
«WM I«p. 1L,hrV SïhÎ
«pris,*™ ciâ^ülmüiieprohibia^^ ntibile
5-mir. E a ifn I Lif-libef ϊλ ûs infinita?, ■ ^Holntit co,
ττΛίι 'ι .7τ mdlci.côiieiiircdcco quudsuiukpum pro¬
bum lit, Vf m alium srasIVraruc* nûEaridaqiicexnma
ιΗι i ultmiarii Imperatoris fcncctiitu-C. vt ub h?«d.
1( vd com. hflcïed» N^dRianpt^d.inLnindiriLm
ucantLir, familia in ofhcio habeatur, tes cotifciuetar
C-lüco p tariert tm d snuttents vi u fr uétu, EïLnim
C-LULCJ p L l-LILI i LJ U 11 ,11 U L LL:p lu V i U-L LLCî U. illLU^m |lj jj,a
flancs eafdcm conditijpnes recipere» quiveoad^
(tæïci'î, & li dinti florius rem prodigar» insU hatcir
ingrriciisfit, m ïïÎÎjcïo non Tu. legç-, liicéuranf., &X
cxTiîi1 reditionis, ica rcuocadi di miffi-K^pape^huJ
J i etiam atciditjvt· aliquando ingtacus aLii|ui5
tins Qccurrac, anidco rerrahcdx pqrlturûj^^^^
torum volutares un ea benefice ntkï Au ηιηίφΐπ^
î ugiu ni vs iquam ài flui fi c vxomn duclu lu, qü;a ^
,...] conT hxvcd. NoncircanguiandamJantudincm ingiumviiq^n-u-»·· ^
volücatis corcabcii rium proo cirni fiiiam fmm5™ « quam aliquando ex coim^o pigdimc, atrO^,
iuris & in 1 v; rms.C. de emu. ftip- reperdit ninna aut Ncro , autgiwlcns Dommus cuis parer
ïu ns, i^_ _ i r - . , - a. , uurams erat . ailr nd rm ω..
iuns,Cc in î.vcrtTis.v- uvwu«<· ^r* - - -
lubcditarc mrercLilcre Komimitïi volutares, Qux leu-
tentis mirilÈÈ' !uüc argnmmro quod r rad niius.cn n -
lie ni une qui putamus» ntt fi mcè& libcrnmc, omnia
in conieniüm deduct po<c> dcdttûique tucud» elle,
ab xua»ftrinbjM,quiç satura jure, Icgibu^motrlnis,
au: ouili exprclTadiÇiûfitione pfoptcr polincus eau-
fus expréCsè ntohibi π non ce ; ïttfciru ûr. Nam ρχκτ
caühffi expredlis aliost Jingcxe, fi non ah illis ducunrur,
indiuik ell , & arbitri j hberurem tuutu Jü-î «rütcrn-
Êtnns hominis. Net ignoro, uu^bk obüci iolcain»
niiarquc anrcmemoriuimus, de dailïbuscauli»,_«
nM libertate, & capmnibrum motiium oecafio-
nj h Li s, Lv t.ilibu s- qu-v eu iuLmodi furit p oiler i us v idc ri-
mt]5. vi Idc tantum dicamus Fn titra obiiei, quod de
mfimtoin rebus fuis cui ulquC arbitïÎo, ^e inoderario.
id ne obudeni' ex Lin te madata-Cod, mad, çnm uiirmm
riq_ iclus sb voluntate, & coniënlu occepir3 itaquo
lihëi ratem iirbitrij ru cm ut nos, son i nccmftitni iam, dp
jaihhilitnteni mentis çiiiüfqiie, qn^t liberc^Tcm elle
pucc-r tories ab piaciris di Rodere, quoties lubet, quod
nec iinmaiu (brietas ραπ potlit, ucc fidei vin eu mm,
. . . r^r,n,TTivNic Mcrvis jrfbfri voUkati CU-
aui sveto, auLuu4w^jn4Jvi*YH^MasparerniicÎ^^
ex ie, ik vxore ma auguratus erat , dut qu-Jcm ^
cum leges conderer futui tun nullum putabar pan^
dam, aul sn atri eidam. Srd nmeti Ncrotiiï nàîtt
A grSppina, occidi non nolebat, ii modo
ret. An abhorrete oui nes ab vxoribus clebeiniis.ejij
lucrsr abquâdo, imo& niuItscfttcurifijitXanriL^
aut A fp ai Ln ei udi tum , & pb ilofoph ans Edeoque
rms Icarium? An tden ncmbttftamerojfetxtrdanik
rnitiauir, quia fututus Iit aliquis .capatot; aat tc%ib
por ppiinil-Sfll na "· ΓΊΐΐΙϊΙίΤ-ί’ηΤΜΐ iPTST.rll'lIn TYlI l itl ·ι|· ■■
IÎ1 Ill.lLl It . tj U I il 1 y LLIIi. LL*J I · t ^ u , J.LLL 11!^
Ç cor rnbul arum r Quis ideo nil i eraij.qnia γλόΙτα auihai,
&. ferisdemtcunnirrt^ijin poiiuSfitCutritniiiiinD^l·
_ .1 i-H. A* a··. Ili 1 1 m ni γτι γμ Λγ π ms π Jii-nii!!.*
ΐχ. ILI J a ttç· ut LUI I \.w t . x.^um * -wunu iMUUlUyi.'^·
uirnbarredcm, & oftkiolum fiitutu, &: qutadimiil n-
ncs tav'b in alios, qua in liberos* aut nepotes Eunr,air
grs riîïi ma, & iucu fnüfl uti ά fil toru m nomitia,^ pls:g
huRaanuaris appellationes non rtpfji'cntantiir kjto
pou us , quitta jn fcïtn tï Ipla i m proboru, icJ’crbi jr>
tuml Quid illod an nihili tdiü: repcnamnitedimii,
quo, iicuri veteres Turifcôiutrt fcciflê legûtur» odicSe
aâioucsverbis remperarcrntjfic hic qucqutiaAnfe
mrerdiitionis formula, verbis,:&ré muiîireai:urr vr
quomodo in fqifid a£tîo prodira c fl; , rjtiC rruïfidi io-
nec Humana forirtas ραπ potlit, nec fidei vinculum, quomodotn tauu am
^ eMm4.K«KBmvUW«i.afenvolât»icu- D locft,
.·■ : _ m iwn πιϊίΠ , . ftr rAfimuEa: fidri ix& m;d,t ttaiktionss fungcretut,ii hocmcdiSïm
neC coititnc rupcLimun.»· 4. m ^ s l.t ■ , , - è (
uiUiuam purklnell, cum prortiiflb,
conci-aitu obftldufflitur* Îtiniuriam voléri vulgo hen
ncnfcnc, cùm kmef vllaro iu partem libere conccÉrcdr.
Ç&t :ùtfl faüfeens fenex atfcfta xtate, hbalcenbus
fcnfibus remua (uaruin pxocaratiortem alrcri pt-rdi-
midionem commender, cedere curis quoque, & mo--
itrftiilima folidrudine defungi pruadus cil* cum in eu
bac tatione curï depqniinriîriqui lege, natura, mns
ordüne, mata incogitant i, & vd imritoqiradoqiiehç-
η I i.t J n r. · .i iT nr f ιττπγπ i' fil· m 1 1 3 Γ(Τ fl tl ΠΠΙΐΰ
IO C LC j, lit. Lpuilt%s:i Jt Λΐιιΐιυ.ιυΐΜ·|ι v h. h. jo.éi.v. iu»i^,i¥‘»«v— .
£ k, & jnahf ttaÛ ατ i unis fu n gereïU t , lï hoc mtdu Sitfl
jrt-pen a e il t Sc fpedo fus colo r adu mhiadi flajuj. f0
& legum cefura& merita abdi car tn huncftdftpflw
elu.ii ut, Ά: fîmes anrcuctiai ur, & mdioridiiaciut-
ponutut eïciceniÆ rri prtuntx- Nam tasKiiinnm
îîütliiiS coguariones foilfe conflat in dirrriVi™
vfurpandis, cùm .fv r îlleïtir) honcfta prxîeï^^^
m i n.a c ulp r, Arq iit ifm de 0 (lie ii s vua£ cû nmiuïiihu·^
Supere fi. vr ad eas rationes refpondeom ir > ^'-î Λ '
lyre Romano obiiciuiutir, inter quas eapriLi™a::u·
■ I 3 _ _ ..il., I.T Jiri'i
ordine enatu inCOguann,oi vej
K, & bonwafeoiirorniiBnKA nuntorcquaqi* UiKRonuno oB.K.in.w.inOTTmc.p-v^
cil.'ili rcpricfcntHJ fucccffio.* prmogano ums hçic- E nt.quod nt;.« vmcnm UircJcm ‘r
««odluntSC^nurnuu
üitatii recipnnuL λ·.< . . -
ï cum que. e.v!t. D. adlcg, blcid. Nam cur lue qnM
&b caiiiËîibiur· iîeri fol et ad .estremn viriocum d coto
W LUUum· . . . . . .
dec urritur , vt media minus turei! i gatitur f Cur emni
cum qui bires a b lege & monlnis deftinatiir* fa mi iis
fucceifcir. Dominum potius ulacct appellare, quam
curatorem rerum, abense labcitudmis vicarium 1 &
ret fiam ibatis promum, ie condii m? Cur arare ingra-
ucfce te î d fubfidium cuMKim, in-tatè reiicimr,quod bus hirredmmtm·; captcnnis, ^u^^;;nrpctii
olimveteBS, &Cq.l«« Epileo» . lop;» & -
rm ptdeunâoàb» ρ«Λη. fpooBrfecid»». & «««>.& " .‘““Γ, 'nm„La‘-
r ■ _ A„«r«k,iir riTiti rrt^liiimrpç iihi fînn-ntarcnr.
Hocvcfo ncrao negauenc, hcl ψ ivw \ i, ιϊ
ti sbmtut, pro[?r:i' cuiuiqua iure hertfdtcatisKii.· 1 1
cum hereditas difiniantr ELisdldtuccededi
furn itis quod dehmdbus habuit J-hireditai.D-^p
mtv Nan poteit igirur hiredii, hitréditanrie spp ^
tia cocriteterci niu perfonx cuiquatn* aute 'P^'f
fimiSnis iiris,dc· cuius fucccillone agitui-Mcc·»1 ^ .
à Icitis Jifpo li tionc pedet, quod W tta acçtuït 1 1| l" ' '
b u s h art ei li tau b u s capiendis, in te co\ uet ud 1 . -.-.no, ■
11 . Γ-..Δ, ilrrrn rfldEPW
reni tu procurationibus praiith fpontefacjcbani , & exxcïhik U hitun narrefiinr f ^ · jiSCU>
fohcLre qu^bane.cum coaditi rores fibicoopurcnc, F quomam eius ^
, . , . ,τ , rtn « rtiiinr ri s . & fu CL-çffbrc s viui , vide ti- ei r, q u 1 pruxi m u s eft » &- a nem 1 _____ . .
loiiare qusreoatteiCuiLL lu^uhh '--.l-t ^
vt 1 uri optiones muneris T & fiicçeïToies viui , videti-
idfque mamittarent i' alij Citlarcs d iceret, &r principes
viri , inccqris eriam leni i bus, karres, filios, plure s ex-
ternos bomtncsad principatum , & curarum paitici-
pationemallegcrent; Qiiodii inibleiiiS aliquis dï mif-
îarius litp’es ftiturtis fingsinr. Cur lion ille potius fpe-
ratu.i' , quem nautminadet credere futur mn afTeft-s
scrail s patronlimT cc li dum ftibadi u nam? Cur m alè po-
tiu·: liber ominati? Nam liqui cales fu ruri finir non
defutueasi leges3& liw, malis omnibus comparata elle
quoniam eius qm uemnem co . γ
gir. qui nrovumis eil A a nomme ΑΠ»*^
rshnshaues destin anu; > ahlara poteftate . .g
hircdis inftiuieudi, tam certa, Siinuana . · ^
vr prope m u da 1 ^es v id earur, I ; cata 4 11 9 ^ ^
rcfpodir.D, profoc. & hanc
fbuete feribi t Bald rd . t. mii urii dorah f
diimb-ES Oc linem, A: usuram)
iionis comtadlus, re wpr*fffl»ia ^
PL-L,dc pott-nri.i in ailum rianfeat, te.
litULv nec folus controclus fit, ntc luJj hxw- ■ ^
I025> Des Appropriances, Art.CCLXVI.
il
iusdevrroque mixtum, quod idem diiTeref efolent in a
donationibus inter viuos, quæ in vita valere non ροΓ- Λ
funt, fed à morte confirmantur, vt à patribus filiis in
potefhte fadæ,de quo Bart.l.r. fi pater.D. pro donat
Neque emm dimiflïo valeret , fine præexiftentia iuris
àConliietudineprçiumptiuèindudi, imo efficaciter
attributi & realiter fundati fi nihil à cafu cotingat q ui
fi nullus incidit certiflïma fpes eft. DiiTeritur ab fcho-
ïp lafticis autonbus, in 1. licet. C. de pad. de eo pado,
quo milites duo înprocindu congreiliin, mutuo fe¬
ci lient, vt fuperftes alteri fuccederet, fit ne teftamen-
tum, anpadum, an aliud quiddam, inter quæ mul¬
tum intereff; propter reuocandi facultatem, aut im- ®
potentiam ex adus natura. Et teftamentum elle fim-
pliciter Pet.de Ballaper.Cy. Ray. Arec. Salyc.& Alex,
putant. Quidam cotra non putant, ièd in genere elle
yltimam voluntatem innominatam, quod Ang.Bald.
Fulgof. Iaf. putant & Angel, rurfum l.j.§. genera. D.
de acq. polT. Sed in eo tamen hærendum illo iure non
putant, quia vtrumuis dixeris, & cenfueris, tamvtra-
quedifpofitio, fiue teftamenti fpecificè, fiuevlcimæ
voluntatis æquè reuocabilis eft, vt ambulatoria ad
extremum vitæ fpiritum. Quod Oldrad. dixit in eo
cafu, quo Rex Aragonum regnum partitus inter duos C
nlios dicitur, vt fuas quifque pro diuifo portiones ha¬
beret regni, &c M aioricar ΰ, neque enim talem difpo-
fitionem, teftamentum dici, fed ordinationem quan-
dam vltimi iudicij difpofidonem præuenictem,quod
ille dixit confi zjn &c Bald. tir. depac. tencnd. §. item
Iaeram en t. Certe talis difpofitio non multum abellet
ànoftradimifiione, imo plane fimilis effet, retento
præferrim vfufrudtU, nifi quod illam reuocabilem
exiftimanr. Si tex.d.l. fi filia. $.fipater.D. famil.her-
cif rcde expenditur, apparet quod ante diximus, ius
de contradu, &vltima voluntate mixtum, cùmtex.
dicat non videri fimplicem donationem, fed potius D
fupremi iudicij diuifionem, glof. addit donationem
cile cum caufa collatam -, cft igitur cotradus, vtglof.
cenfet, fupremi iudicij diuifio,vt text.&l.cum facul-
tates.Cod.quinum.hbe. lib.io. Sed dimiffio mixtum
ius eft de contradu , & confuetüdinaria diipofitione.
A contradu habet, quod inter viuos fit, &fine ex-
pedatione mortis effedum fuum, præfentidic forti-
tur, quod ob caufam fieri folet, aut matrimonij , aut
aliam, quod in totum reuocari nequit, nifi propter
ingratitudinis caufas, quod vfumfrudum retinet , &
alendi necefiitatem continet. Ab diipofitione fuccef- E
! foria cofuetudinaria habet, quod fuccefforij iuris re-
■ prçfcntatio cft ab viuente, exd.l.cumquo. D. ad leg.
Falcid. quod alteri, quàm ei qui bonorum futurus eft
hçres fieri ncquit,quod pro maiori portione fieri non
poteft,quàm in qua quis fuccefflirus eft, ab teftamcti
natura in totum nihil habet, quia in totum teftamenti
fadio nulla eft cuiquam iure confuetudinario , nec
quifquam hæres inftitui poteft vlla in parte rerum
iure quidem inftitutionis, ôc fi iure relidi, aut legati
aliquid aliquando relinquatur: quod fi verum eft,
iam nemo mirabitur talem difpofidonem irrcuoca-
bilcm e fle, quia nihil ducit à teftamcntorum natu- p
ra, in qua tota reuocabilitatis caufa, & materia fita
cft, propter adus conditionem, & ambulatoriam
vt dicunt , voluntatem teftantium quæ femper re
vocabilis eft 1. fi mihi & tibi. §. in legatis. D. de
egat. i I.3. $. vit. D. de adimend. lcga't. Nec quod
{jæres habet à teftatoris voluntate, aut prouifione
I . ct , fed i Confuetudine , cuius difpofitio nul-
amreab homine alterari poteft. Quare omnia
ia fundamenta , quæ de præceprionibus legalibus
texuntur, & iuris affumptis , vno verbo corruunt
IO3O
fublata inftitutione haeredis. Redè Francif. Tigrin.
irreuocabilem eife dixit illam difpofidonem Re<ds
Aragonum, recepto moribus iure, de qua Oldrad. li¬
tigat pene incerte , & Bocrius iure eum fequutuseft
decifion.iyj. & 355. Quæ magna preftrudio eft ad di-
mifliones noftras confirmandas, & afferendas, ctfi
vulgo parum noftris hominibus animaduerfa, & am¬
plius demonftrandum eft. Dubitare interdum cogi¬
mur, quæ tanta veteribus legiflatoribus caufa fuerir,
cur teftandi libertatem tam infinitam cfle voluerint,
cur neceffitatis tantæ , vt paulominus fttilta quorum¬
libet iudicia de rebus fuis, legibus fuis æquaret,quod
illa 1. i.C. de Sacr. Ecclei. agit & §. diiponat. auth. de
nup. xij. etiam tabularum antiquitas, 6c venerario
prçcipua, Romanis adorata, G ræcis reperta, cuius
illud per omnes libros noftros fubinde regeritur, vti
quifque rei fuæ legaflit, ita ius efto, & certe de rerum
dominiis transferendis, fiue contradu, fiuc teftamen-
to, mirifica antiquo illo iure libertas, &audoritas
fuit. Illo iure de feruo, de filio, ad necem ftatuere
licuit, vxorem concidere, & necare, & quidem nexum
debitorem difeerpere, fi non foluebat. Hic quod ne¬
gari nequit rerum, & bonorum refpedus nimius, fi
quidem hominis necandi caufa funt. Sed enim ne
illud quidem non valde mirandum, quod adeo vete¬
ribus placuiflet tantum pofteris, &:fequutisgcntibus
pene omnibus difplicuiile. Ac primum de illa tefKidi
libertate multu cft ab pofteriori iurifprudentia etiam
Romana detradum, quod 1. vcrbis.D.de verb. fimiif.
indicat, & frequeter Iurifcofultorum refponfa often-
dunt : immenfæ tamen ea de re illo iure manfere
rradationes, &: operofa volumina inftitutionum hæ-
redum, tcftatorum, & inteftatorum caufæ , fecundæ
inftitutiones, coniundiones rerum, & verborum, ac
proinde tertiæ, quas fubftitutiones vocant. Etouis
immenfas feripriones, de quarta Falcidia, Trebellia-
nica, Pcgafiana, non audiit, quis acutas, rixofas, &
falebrofas iftas difpûtationes, & iriuenta, aut intelli-
git, aut meminit, quibus difeendis mfta hominis ætas
non fuflicir, & in quibus iuuenttis inutiliter teritur
& ingenia vexantur. Quanta ibi crux ingeniorum’
& bonarum mentium, quibus litium ifta materia’
& fubtiliiïîmæ pugnæ, & quadrifariam fedus pilus
difphcet. Quare humani generis bono fadum, quod
iftas prouinciæ,dynaftiæ & regna pene omnia, pofte-
rius abrogauere , & exolefeere ραίΓα finit, &vero
quaedam publica audorisate damnarunt, vt noxia, &
perniciofa. Nec huius regni prouincia, pcnè.vlla reti¬
net, nifi ficubi Aquitaniam, Lugdunum ifta adluic
vexant, quæ tamen præcidi illa ipffa genslonc^ ante
petere debuerat, ab Regibus, fi fua bona nollet, &
aliqua ex parte fadum eft in conuentu ordinum Au-
rehan. de fubftitutionum gradibus. Certe ftudioii iu¬
ris, multa, illic, opera confumpta in his difeendis, re-
uerfi ad fuos, & rerum procurationibus admoti, fen-
nunt, &agnofcunt fero, multum boni olei,&ftre-
nuæ operæ perditum effe, cfim mirificae iftius, &ar-
gutiflimae cognitionis, nullum effe per¬
cipiunt vfum, cùm melioribus melius confulris. lice¬
ret incumbere. Sunt enim illa pofitiui, &vt fic di¬
cam placiti iuris fcira, per' omnia, quæ nec in fen-
fum, & communes notitias cadunt, nec qiiicquani
eorum pofils, finedidanre, aut magiftro percipere,
ex communibus intelligendis, ratiocinatione na¬
turali, quoniam funt placita cuiufiibet lancientis ex
audoritate poteftaris, non intellcdu mentis edita,
quæ fola antiquitatis , &: audorum maieftas defen¬
dit, ciim fi nt per fc valde fcnticofa, & magna mortar-
litatis arte ad implicadas, nedendas, inuoïuendafque
IOJI Des Appropriants
, Lu.,
Ξ,^νΧ pn*U™> «fdiral" “ jr'£|*
cln hxrcdion inLlimrLontm,Lilc|l, iclhnJi fccol-
ttemi» to.u.nprac.idciuM, ac tel» >"V jf
ïli, iim, « ls tores dto aaam , <pun» tosuims
JtoMltoaS, & sr::dl>s pOfW »1 Ρ“““"
îrocirn. Ici 1rs p™ haniinc tcftaa Aq« Γ^ο1“ rlt
céàfcw, FKpem»,&in|Pto>Fapro — m-
iUbiiuiimo » iiJctTtillima, verianli & m peiai iempte
cugit!itîonc& percurbaeionibus me pu, & ûimuno
ciuod Placo fcribic ^«n. vt à qua g«wc de
micrailct hacrcditas, eo iute certo, &tcqiubiU, &
iiAïurï e tarions rcgred*#rur. 0?° muciito n» W“
fdubrius, in Èunnttii commerciis rcpcrcum, Hac
ratio in· obuum uum fratudulciu*, δαηΐιψίπ =>r-
boaim capmcioTÛ, qüaroraeïesferyMf, vtftcqiKU-
tem illi a cati, & km, ohm cintutn Ko-
mamt. priikro rcip, thidam caupo mirionem. Qui*
fiipptffîta, quis ifeggçihi quis fahificata tcfhmçnta
non audii r, autBoraanomm b'ges Camélias ï q1·1*5
ilL-U iMtcrtiÎj, «f-ôallî indica &Üo tcftattifntp noidi-
π i vr fub .nr.plüTuno nomme , m harredts ms du- L
dererur, falfum comimà non pollet talibus pttpu-
cnamribus > nuis amp] illimas hffrediraccs: a probroiiî
îa-mmis libidini datas (vt lücloqmtur.) Pm«n qtuL-
qut· luamad menfuram in giûms libres. Quiseiiana
Su infanda tempora quibus Iimperamn cyraniwjnon
totam Imeilitaecro ctlimfiiTe, miferc defUturaï fibe-
ri:> crt men fuit , & Facul ramm nau fqgt uni ,· cum alij
quidcni fibi relinqui pro m.agn.0 pteruiis «Splonoo
mterentur, alij non repudiarem, fed de alicno par-
mm redderent pto magno beneficio ; qnis ptfBWma-
tos ccllaturcsA ïefefaws-Gerai'noa legife&quE null-x
fedntio polllt côgcrcrc ? Quibus probris fi iurc opu-
mo liberamur, reuulfis à radici çauhs miii , quis
huno feniii m maiorum oonlandft, & : illam peruer-
Em fjipic m i-un non deteftet ur ï Hac cadem vanont
inofticiofi propinquor nm,^ parentum voluntates
5n libems, & genus Lumn, freimm accepere, quorum
maligna i udi d a frccji le utata îllo fctulo oftcrnitmi lu-
rifconfulifirum qm-reb. La-D. de indff. teftarn. ■&
matrum perurrfas mentes, L liquar mrotes. C-de
iidminift. tut. ftiam tum infinita: HctrnciiE refUndfe
fui feena comparare cogcbancm , bine tiruli de m-
iisfbo teftamento, de inof^'olîs dors itionibus» 4e t
nunïxiscniLsiquç generis, dé que re coniundls, aut
verbis, de iranGmtàoiribusi de lui taris sure, de wli-
busitïKïieufi argamt-nci^vt inn grande illud volumen
iuris noftri , quod tomm pene intali maccriaconiu-
muur, & rot Imperatorum r.mdliones, fmcvfu itnt,
uec legero penc necefle Et res agentibus, ac ne m
fchoîaftica quidem vmbra> ad v wtanda (dicere value-
ram) atnendit adolcibentium mgenia , Îivmbcatilcs
fciamachias, Ec aSiaquifqua iuri s appellatione digna-
turï In genio ram cruccs 5i Fndis pmnumdelenncû-
fa- , Se felebrofaé iu rtiprudi clse arcanis prodira, vt icm;
per Liiiftccer aliqniS, quoautorc pugnaretur, &diÎ- F
fenfus atiiSoritare magiftri beret probabilis, vnde
Ulx crumnofa: palmar , petuicacium homirutm, mul¬
to tKamkto labore, forontes viaoripetokiem,*: rei
laaufeaÿuin. 1 I^cramcnlchokibci auûores vocal»
( iïdiis placée ) iurisibntes, ptagmaci c aram kcuuas
(vr loquuntur) ç mi nus ablegant qui ill.is excetras vti-
liter procidere e^periuicnriii repetere, alioqni in bis
jrtacem cofiilimptun. Erve.cn cot pcrcuiha.Ttonibti.s
uitas menses, in ftacli, ik mamocalcgc frJ Jtari uçceilê
fuit, Icgémquc poni, viquaquilquc lege familiam ii-
, Art.CC LX VI.
ΐομ
ccpilFet, eadem gend po[tciïfque tranCmstu at^*
■feriet, nevc idem ms nafcinuisimudctct, quo ite
quifquaiti crtuiHct. Nec
pe timentis feccubruiti profectum, vc tiniis i-nCii^
lundis çdo£ti mortales, iero r,itjdi:m iapetir.,*; ηΜ . j
ius optimum priicisviium eLTct , id idem ^
orbi pcqpemodum toto d'ttcirimtan.yjdeitti^fl|yj
do motibus cumiquc geds Jndiui, & lapd-sntius iîüîI
co i fla c tedcrt-ucut, quorum immouj
corruptus tiJiot -fututus cflcL· Ncc ime euciitu
fuit, quando ambagibus illis reftamcntomn es/efj
t'ublütis, cétto, incorrupto iurc,
coepere , càm vnus ianguis capiendi legem tttm^
vnde in totum controuercendi maceria i nteta^t k
faxillrt gigtitiarum coiLibiiur excinfto, Del·^^·
tibus certe milunUliti efl^quodin tiibunnlih^ciciltij
indicator, etfi de modi cuiufqut rneniuta inta oqh®-
rede,1; e^illere quardïin eoncrouetiiaE folnifj dsp-iib-
j iis can i e 'ntib us lis fete nulla. Quam illa nomerdS fe
gesdimdiorum in n.ofttis libris T vna ccrtc fulifliTutï,
gradibus muolutu, duodecitri ianulias me adciltfen-
re , exitiabili dilüdiOjTbolôÊr implicttir.iiiiitjiiàrowi
annos nara, trium non amplius vciiuLiniKxtH ri)m ,
vnaquirqnc vociui ic , implicata oradoiic, continirlc- !
ret, Nunc, nullo non dic* idem futor eandem gn> 1
rem agitat , Atc eadem, nec luis mibs Adbuc occor-
rere- didicit, liber exclamare. Quis futur dtiuts] Git
jlli EryfiFiis alitur tali mire, aur iniudapticmri.Git
incendia ixciuntur, quibus omnes
quando neccile lit ? Cur ficts lubduniuj cruid^
piîrctxxu crtmli mot gerendas i>f infans tdbrbftill
bertati- l/tam lu quarti libcrtarem teftailfeJi
compare s eniti ifla immedicabili litiguuli tiecedii*- \
ce, quis ex {impliciter non dcfipicnnlui, jnifpcnjr 1
in totum nontcftari potius, qium abnmtfMi Kiti ,■?
ignem iniie ere? quod Neronis cxempimnÉte®
île , qui fe mortuo, certain igne miieed, 'mii ιοώ b-
cieba 1. 1 mpe i>b U sn fcclcratl fi o mi nî s Jefidénura Jb» |
fiTi k h ei raa n i gei teris s £<. fboru p i odio ,
vixeris f rlixsm tfeti as po Lt erorum optnteA7 ψΑ ?' :
cete fuUmt .uuiiuetfersxs ofFxs propinare prfe:m
licigantibuSidc Erulsslkra- Magna
bili ratione alias i ibi leges gcnces qu sque Lnaivuqi.
illis antiquari volucre. Sed indt ïiqicn euerat,1^
cau [ i I urifc ο n feliri , & v ereri iurd ptudeiniÆ Wüei
libriSi cûm difcrimcn Hopaiuii ,
dign dlcrrcntj i mprndcntts in vetesum
rentur, c ùm pri tei, fcd alie m i uris (entent»! otsi;
alios item mores deducerent, vcluu libumiiCDi^
ccniidem squinam appingcrcr,quod mc
Komani antiquata ksta, deriuamin patux^» ' ‘ ■
]ii.s iltttpptaceffigjnir ad cfHc iend-i eoLeq-jU-i^S i
que in nitL patrioT ldque perquam
*Ηκ· Sic Ici licet aqua cemperaiur*
illis ftucliJliir.um ius,& inuiojanim fur,
in [ ora lti abrogant, δε damnant, 02? ^2^9
finita iuris aporelefinata legum , hoc
ccmfiitcirich. Non valet atlus iure, quiaço ‘ , Γ|
reftadi ftcultawm, velueex Apotlirus^Pf^^^
co n i ad mo res, & ilua pntria tmipefc * w P ^
fime kbantur, & de fJîffimo
filii ma confie quenria, .. qÆtf.
Nam fi demonftori etiam »onginc
quod dicimus, ne longum IIe, c»fW
nue reflEimcnti m inibeutione d1^
hac fine, ne icilamentiqaid«n aPPc™„y j ^
res non fiibiu vlk J-i. D. , dcvulg.
mé. D- dr bis quairi tdl delcnnCom^^ ^
natioiiurc,ne.uuLiur.um quit-ei^ >nti' d ‘
1033 Des Appropriants, Ait. CCLXVL 1034
ffiftiturionis iure capere, ablege capimus, quod ex A ptum hæredem intercedentem audiri, vtdonantis
hæreditate capimus , ab homine nil inftitutionis iu- mortem necefle no iit expedtare, quod-certiflimum
re,nam legata, Ôc quas donationes fubinde Confue-
tudo appellat , aut /impliciter , autobcaufam, aut
mortis caufa non rciicimus , fed intra modum à
Confuetudine præftitutum , & vtviuentium difpo-
fitiones. Quare nec legata quartis illis fubiiciun-
tur , fideicommifla omnia nihili , nec quidquam ha¬
bent ab vltimarum voluntatum natura, nifi quod in
teftamento fadba reuocari poliunt. Itaque iunt ifta
valde oppofita , nullum teftamentum iure valere
pofle, in quo hæres inftitutus non fit,& illud è Con-
.luetudine nullum teftamentum eft'e polle, in quo
haeredis inftitutio fieri poflit: imo vero ne ttftamcn-
22 tum quidem dici poteft quod facimus. Nam quod
rubricam de teftamentisConfuetudofcripfit,nihil
habet cum teftamcntis Romani iuris commune , &
eft potius codicillorum materia per quoshæredi-
tas dari nequit , quod feribit Bald. & Saly. 1. 2. Cod.
qui teftam. face. poli'. Alex. conf. 28. lib. 3. Bald. 1.
filij. Cod. famil. hcrcifcund. per 1. Scæuola. D. ad
T rebel. 1. verbis ciuilibus. D. de vulg. & pupih fed
ipft fine hærede feripto non confiftunt. Itaque cum
tam multa Romano iuri repugnent, tcftamenta di- C
ci nequeunt , illa quæ Conluctudo admittit. Et
quod in d. 1. licet. Cod. de padt. traditur vltimæ vo¬
luntatis innominatae appellatione potius inrelligi-
tur , cum fubftantialia teftamentorum repugnent,
voces igitur vltimam voluntatem in genere inno¬
minato, teftamentum redtè dicere non poliis. Qua¬
re non iam eft , quod quifquam teftamentorum le¬
galium fauores ( vt loquuntur ) alluat Confuetudi-
narijs difpofitiombus , tam conuenienter , quàm
vitibus brafticas, cum longe alio fine, & vfu feri-
banrur. Quæ omnia eo dicuntur, vt omnes intel-
iudicium videri debet radicati ante iuris , fine quo
nulla cuiufquam intercedentis ratio haberetur.
Quin memini cùm aliquando interceilor aliquis de-
nunciatâ interceifione,iudicio difcedere vellet, quia
diceret conferuandi iuris dumtaxat caufa fefe inter-
cenilfe , de quo viuete donatore difeeprari non pof-
fet , inftitillê donatorem , & ex S.conlultointercef-
forem coegifle ad caufas intercellionis edendas , at¬
que de viuentis fucceflione, ipfo etiamnumpoftu—
£ lante elle difeeptatum : etfi Imol. non putat in vita
patris competere ius inofficiofi , 1. Titia Scio. §. Im¬
perator. D. de lcgat.2. vbi & Caft. glof. 1. totas. C. de
moff. donat, vbi Bald.&alij Baptift. Cacialup. d. 1.
frater à fratre. 5. quæfitum. quæft.23. D. de cond. in-
deb. Caft. in rub. C. de inoft! donat, per l.i. §. impu-
beri.D.dc collât. Imol. caja, cum contingat, num. 14.
verfi Sed contra poft. Ich. And.Dy. ext.de iureiur.
& Bart.l. fin. D. delib.ag. Quid vero cùm præfum-
ptus hæres viuenti litem intendit άοωνας autore
Confuetudine , de quo litem excipere viuens domi¬
nus cogitur ? Quid cùm ex roto donationem oppu¬
gnat ? quia eam dicit , mala mente, & in fraudem fui
fadtam,quod Confuctudo vetat, quia futuri hæredis
fpes diminuitur. Quibus exemplis apparet , non de
nihilo elle prçfumptfhæredis ius,& cxpc&arioncm,
quæ ad tales adHcnes intendendas, & luftincndas
idoneam materiam habere probetur.Non igitur ex
toto illud iuris verum eft viuentis hæredem nullum
elle. Quæ fi tu è iure Romano coneris defendere?
vbi inuenias?vnde facias? tot contra pugnatibus fen-
tentijs , & tota reclamante iurifprud entia , quam
vftus antiquauit, cum illis imperij fui finibus. Cuius
ctfi magna olim fuit au&oritas , tamen tâta elfe non
ligant , illa afiumpta de triuio, viuentis hæredem υ poteft, vt aut Confuctudinem vincat ,'aunuwu.«*
non elle, & illud, adus non valet, quia impedit libe- quod ille barbarus a udor pridem dixit,fcd tamé ve¬
ram teftandi facultatem , illud item , inducit votum
captandæ mortis , & illud , contra bonos mores eft
dc futura fuccelfionc tranfigi, quæ iuris Romani
funf rcgulæ , meras elle , iure noftro confuetudi-
*2 nario , nugas. Nam id quidem viuentis hæredem
non elle , verum eft , non fimpliciter , ôc abfolutè:
fed quo ad præfentem de rebus alienis difpofitio-
nem , fed tamen fublata externi hæredis inftituendi
facultate, adftridâque legis difpofitione , ad vnum
rè. Ergo cùm Confuctudo hæredem futuru demon-
ftrauit digito, ex languinis iure,& lege, tam certum,
vt alius ab illo elle non pollit, non relinquitur cui¬
quam æterni iuris audoritas dc rebus fuisincofide-
ratc,aut inofficiose ftatuendi,nec Ipem de lege fum-
tam licet fruftrari. Id ftudium côferuandæ æternum
familiæ,& gétisne importunis perturbationibus di-
ftradæ,aut loco motæ, malignis cofilijs aliorfum di-
mouercntur,quamiure,natura, & pietate par effiet.
aliquem de eadem gente,hominem, fimpliciter fal- E visumq; abunde cuique libertatis elle, fi tantum cui-
fum effihæredem non efl'e,qui tanta necelfitate iuris
futurus hæres deftinetur , vt euitari non poflit , & fi
hæres fimpliciter non dicitur,fed cum adiundopre-
fumptusjcuius iuris tam immota, ôc fixa fpes eft , vt
multa iure Confuetudinario, huic iuri præfumpta,
etiam in præfens tribuantur,anticipato mortis cafu,
argumento certi iuris , & iam nunc (vt loqui foknt)
& de præfcnti fundati. Vulgo dicitur,& verum eft,
neminem fine adione experiri polle , atqui nemini
adio competere potcft,nifi à præexiftentia iuris an¬
tecedentis. Sed tamen præfumptis hæredibus multas
adiones dari compertum eft, vnde nccclfe eft intel-
ligi ius quoddam de præfcnti competere ad confer-
uationem futuræ , Ôc expedatæ hæreditatis. Eft
enim id ius quodhæredipræfumpto tribuitur ine-
uitabile , nec per hominem tolli poteft , quod Bart.
dixit. 1. poft cmandpationcm.D.dclib.leg. Caft. &
Alex.l.quodScruius.D.de cond.ob cauf. Bar. Caft.
Angel. l.qui cum tutoribus.C.dc tranfad. Bal.conf.
431. lib. 2. vnde eft id quod noftro iure dc bonis fuis
paterfam. amplius triente bonorum fuorum donare
ncquit.Quod fi cotra fit tam receptum eft,præfum-
yîrgcwr.in Conf. But.
Λ
que liceret in alium, quantum in fe ipfium , alijs itc m
dcccfloribus licuiflet , néve amplius triente, legatis,
ôc caufis nô necelfariis abfumcretur , cùm iure ciui-
li,cxccptælegitimâ,indomitâ libidineprodigere om.
nia,& profudere in externos liceret , ôc omnia bona
etiam donationis titulo confumere:quod Iaf. & alii:
dicunt. 1. is cui bonis. D. de verbor. oblig. quod illud
etiam demonftrat, quia dc conqueftibus cuiufquam
opera , fadis , fi ea poftea alienauerit , ôc de mobili¬
bus nulla cuiufquam interceflio auditur , quominus
libere difponat , qui acquiliuit , quia ea à maioribus
F non proucniut. Eft igitur legum ad patrimonia anti¬
qua rcfpedus particularis fundatus in perfonis hæ-
redum. Sed & exemplis quoq; alijs propugnare iuri
patrio libet,vtveftigialicentkc illius teftamentariæ,
nulla, aut exigua fuperefle probemus: atque inutilia
ab illo iure afiumpta , in ius patrium , tradiici. Du¬
bitare folent Iurifconfulti , ac demum bene con-
flidtati negare cogutur,e regulis aomani iuris,an per H
matrimonii causa fieri poflit, vt de hæreditatc patris
quidqua cum parrc,fratreve conueniat amplius, aut
largius , quàm quod iure legitimo veturum eft mor-
XX
ioj5 Des Appropriances, Art. CCLXVI,
o pâtre, w prolixa tra&atio LvIr.D.dc fuis & legif. ^
LraÊtum quod dottkCdc p^U.puto-C^ col-
hrAquîuis ïït.dciwix'iur.iifC UniyvÜc puteciqiiæ
dut Ltatto^quom-am pk ιιλ manu à ' I ira^iiawerur
|Lb tic rïiuw|fn*q.tf* nihil bfcaiiiplWt· mrc ülcc
mu.s,nJ lî quoi Lite mi, 21. ddlirc Cûuflitiiit hm non
y.cd'c , uuod vfli Se experimentis , x monbii· confiai
cJîb inl iiïli mû , inter nobilespra’i'crtim : & hd-r.rc-
â c ç o h fiiin ar . (3 .deci fi 1 tf. & d c«( -îcm .& Cûi'f è t &■
Air fr er.q.T ho. 4 y 4. b t n e d .ç. R a ymi t m?, v c rL>. eh.is
Li a h c tu H1 ias* nLim . îm . fed, 1 okPÜb .1, fin . C tl t pa i t.
& r
CÔtl.
$Èfi**e potum.. - . . .... ^
netcicquod illis lotis fchom’.ici .luâqrcs ftatuvnr*
v troque çaplte * priotc ami per m$£jÛTtàrdji caufa'm
de i uec cilicii c fat lira culn filia qtiidqeuiJn oonuemte:
polie m-'gst v potteriorv quod ne eu ipfo guidé pane
cuit fratnb%m odone minus legitnmapUttnos rt lin¬
quat u £ , tas uiis , q«od ΐρΓύρτ, in parragiiu nobilibus
praetergredi pntribu? liée 1^(1 '«lotie Æqmt conditione
filias loc-ët, bec vnç exemple quii non vidée tôt Su¬
ris roulai de cifiumemciumcndiriumbus iiifriftciî
Primo qued de furura fueecilbiie pailmniimurncv ^
eudo qued ruines n nequit c.oiuco. d. 1 l gi m p a etmn
quorS dorahj reftio quod negatur filium hoc modo
col beats âge 1 o po fi c ad fu pplt metu m 1 cgi t ira acco-
tra receptas fcnithias , quas nos Arwapcollegimus*
quarto qiiod Inc vitres per noué de (lia btrcditSïÎ af-
ilgnat per viam contRAus , contra aifumprn pu oie
Îjf pane h uîlis liifp Litationis. Qusd quod pmr portio¬
ns filia: fUpülaïur tviiicx ihiribus ira vt caste ris ctfî
coha’Jttdibits ruide ca quîcratur. Hart fursiconiulii
exclamant lie ri inulti & ce luttante T lie midc,A fit-
tOjfi
turajak îus Diduci poil t., vdlsti couttu boa^ h
rt s ùuutum fit > quodalij aiunt , vt iUc
A lu aror. cap, mulier. & cap* filij dr. Π feue i 7
centra lob. J Th. I. u Cod. fi maiicip.itafiiti· -î" ^
J3îtld, &'Saly. l.jiüthnn CqeL deÆdlat. ajj
pugnent, eues Bcjitd.xlbgar d.vcrb, duasS?
filii;, jLumer. 197. fie diû. quadlii^, lh^ ,J
A b x and -diconf.iS . 1 iba . £c d poil pugnis, ^
Au frer, vin m.te ree e p 1 un i mote tn aeno l’tut i; ^
inisdain probatu ittrn Quare nec ük 0]L,h-Jr ^
Pultli dubi t a π n^i de Aiagçni} rrgm M ai odcaii kj
hM/'lir milTi.l . 'Inrull rlVIi .- IL r Γ ' .
de Lucct il.^.ur Π 1 ■ r- 1 ! l tliT.i a .Kc c. v Un dii.T f3j(J
fi lit fi m ili extoi pl 0 r rti 1 îfigi rui . I rgo lie c |13
ôc EtaniitièLenet: A; cfnu· ntic lies fieiLpoflcie fc^ç.
ditatibus a b viucnribusquorti iniereÎt: ïjifu quoi
qu 7 quibus Tue ced ëduna cft3 non fbluHicimtbKcn^,
ferfoiuc iiicctdiuir j qued d'urne quùi^adttjttuii^
pD. pu ibcdi d erra l· O Hit ^ dclcripbe
contra Lli cet Ü-. 1- pacii.ru S. ? . vl r.C.tU· j>aÎl;& Lci:n,
donationis, f -de a r.i ni. eiiod ipfuiu ['et. Éî Cy.fui.
fe re d.l . pactu. C . il ;■ col Sj t . Ai igt'l À , 1. Aipuisijo W
modo ftrL’vi- A: Alcx.c rmfiiS . ] j b ^ iï e a vatÎqKjj^
talc padlusÎi j 1 tel1, nui lacnliasnûJi rdiiuLrar.Quiie
&a c,\ cauliipaÈiumdc: n o ü iuctedf nd&^Trpt.
tatir paiT.I, HtpuJario hoc modo. D. eîc vtct-.ohlig,
Btncd.x'bi luperfiiLj*^ iu:m. 2,S. qinitibnuKiti
l upe v qua tot am iup ex ficicni luperÛtiuiBCj îbc3c^
iurtuiiihcin torum toi] Leur, cnna ή uiLnientniulli
finir , nec il [tamen ίο i um caufitauc t· ffeNÎtaïrlIii É*
po (iVi.iiE* T olle rat io ne n; iie eau l ;< m fiiiiliin ? toUu
[egeni. De viucmn hereditaic conitahrrescnliier
q li i a te il a m e m mmn li h e 1 e a Dic tolli n;t f joDmCHt
icor ea quidem quç ]"xe]iiiJu5li.ibior:Kamqiujitltti Ljuidiu»iuum>iH)H ml.l.l.,,·. ... luu,lUl
éos fuis tccibni: tent-nç 1 mil quantum tum naturali 0 tellainerua , toiles dictum, ΐίΓ v(um SriinciD cfei, _
une polii lS ratione côiieinunt, ifecii lurilconiuiuis lu-c ratio probihiüoriis.vlla fiipiredt* -
diqinvLliKirJ. coauiuiiu, f. vk D- de verb. obbg.pcc
liipii !ai ipnem n6 po fie rdta ton m v ni ex Ινατ l d ibus
sequit ere. * ii^ ouod non & cxtff is quoque >.id ptu-
r:n lis p m oraculo li abed uni t ft- 1 Ida i u t .1 pl e tu m eque
intra a]pe.U‘itioniniiiir,\· pltrarqwc prouincur idem
iusquod nos quoque vili rpfir,& r; Itatur II ner. ded.
ÎD4 A' IJ4. Exî-li conructutfinLsart.4c4.quo cauctnt
ii pater dotem filia: aifigtiauerit in boni·: maternis 11
■ra portio amplior, fit vjnlt.rcdrgt ad x-ni Eo rn , h se quis
jion vidt i defiiHurAfüccçtlïom· paito conu.idu
dedtliA hicrcihface pains & macris côctadtu côfer- ^
riidq, it i L UocabilLU-t A' viiiufqueconfenfij fmciri.
corradil.p.iiliJ &t omnes omtniii DD. Si: π tetius quod
Bald.]fcum A fdu.mcdor.lt', vi in poJLlegat, cauiu e
ciuili fieri polle negat > is; \ix eo nkiccuduic poilenJ-
rriittiuQj.ijd3i.ti tionilluit efivuicncis b*mfe cfiei-an
Ho ribi vidtrix importLUiiilLmil omtioneni filii aloti
audire, Ja milfi portio rse qu;e me de haeredi tale con ¬
tingit côtxa omnes regulas cqm ar.+oy degis, patrem
qui filio y^ortun dedetii rriemem de bonu fui L. Tot-
tuniique Omnibui fi i io malim eotribuete lencri , in
qua noua nupta habitura fit fiium a^^e*.irpnEin&- .
i'jesicemariiOAuuo etiaçmium patre. Mu· tot exem¬
plis planum fit d# hivrcditaic viutntis re itè con-
ixiibieo volente idqnc lEreuocabiSitcr, &viucnri3
quodam refpeilu hoii'éduareni dici , & rdlandili-
b erutis ne ·.· eiligiimi quidem lirpcreïfe \ Uluiv, cum,
nec mftiïimo lut redis vlla obtineat vfu , lk idper-
ftruilLÔncs c 3 η π c· s , q n ·. tel : ο 1 .1 fi sv i a u dti j i e.s e s h
Îiûiitiombtià congtruni inutiles elVe , &c fmfirade
iis argmidfnra torqueri leniora plmna , ex qito Ss
inanes Ula; fime Lcholardubirationcs , an per ilatu-
l ta licte in cui Liliibc : poi l tb: te nulla i.ui.lq:
Multn. lue dicere poir.i-dc deTedu cauli finiit, quE
diipol itione m quoq, Ά Ik l l e iteif , ^dlaiacbona
u lipJcuir Tiraq , 1 pe e i.b 1 1 ibe fi 0 ^dicti ccflintic W'tfi'
quod fi quis vigere pc-rgtr exeo quod cotuiB btmot
lu fîtes iu de hereditate vinentis avntrnhfst*^11
vu:em captanda: moi tis imiuc-atr E-t ui-c cl-ücltî r-jcra-
ni pridtm ieiponefitlJened,. quo le>CQinwi^%^
m us,A nos in pa rragn v nnft i i* q.^ pcriLi-iiMiinas.fc
düL Lilii ilei tam inane videri illud couuluüuiiîi iu¬
lo Romani, vi mirari non l{ lJ uiam n qtrbl^tae-ujn
H uxa. k v e η a s a e io loci n icrcri potucru spud tpl»"
prudentes bamines, Nam praercrqü.ins
Ipla ii qua: efiprtriiurprio c :rp t ai i on b jitf
bitarisjoffiqjj. generis, rangiiiniSi&niuiEtnlHid^·
11 , c< ne et ili tudinis i ei±m propinquos cluind·^111"
adopritius C dtadopi. n ea tam metUClrin ',T
dilpofix ionesd v h ea î j nfungere , con l Bçwdi^^
tat u m c fi , non hpmims s rju,t lantu m infe lLIlS '
perfera prreftjtv.pn h^tcilii, qoaf i]ium,f^'cl .
mifit , qnu: muta udi note Slarcmadtmit, ^
U lo 1 m p eia· ore a 1 ion a n do ditium H I , f« ^
iumri iiemo occidii A aliquis [ucccOurüi ^ Q,
i r i Lii r pnterfinn. l^cit·, cuiri de herciiîtittaii.i
jiat m t fi m: per e fttta ,£tu m, fiufc allidi I pohtw^PT
xet «eccJMcarijihoc agit quod c^iuvtudc· *1*^° .
l\ vt Theologi loqui foletprscoidinaidi1
mittqiiod à \e gc fu binre I ] igu q r, liot Y LLt’îfq'’''':Tj,
a 1 iquad o iu x paj ritun.e rogsiiintm f î 4Î> :l1 'û°' ' ^fS
liai t idem antcuetrir , quamcontsderaîîou^ *
o u ideitiiibnuir, 3i thCod.de Jita L,ï Cl f " g
Jelcnt. Nec ca beneficentia bene motat? ^
1037 Ües Appropriations,
quam cupiditatem prouoeatura eft , fed expe&atio- A
nis moram gratitudine Ieuatura.Lex necdlariü hæ-
redem dixit,qui contrahit, etiam voluntarium fum-
pfit. Airenticndum igitur legi fuit. Nam noléti quo¬
que idem hæres futurus eft,led multum eft,legis ne-
ceifitatem beneficentia , officio, de pietate anteuer-
tiiTc. No eft igitur illa captationis caufa.' Quod fi ve¬
rum cft , cur veteres illi tcftamenta codebant?cur fi-
liosadoptabant externos in hæreditatis fpem. Cur
donationes causa mortis reperte funt,fi ante res do¬
nator capi nequeunt , quàm præmortuo donatore î
Curtor difpofitionesiure indüdæin cafum mortis β
concipiuntur, dc tolerantur , nec par ratio iurisau-
dores ab his dimouit ? Poftrema ratio-de libero cu-
iufqj in re.fua arbitrio ncruis caret. Nam quisdimif-
fioncm fecit nifi ex libertate arbitrij ? quis emptio¬
nem, aut permutationem , aut aliu contradum init,
nifi volés,& fu a fponte? &: tamen cu funt facti infta-
foilis, aut ftulti, aut improbi eft quarrere vt diilbluas,
cfi femel placuit. Non eft ifta putanda arbitrij liber¬
tas , mutare quoties vifum iit quod fpoponderis fe-
mel ex fide,fcd peruerfitas,& perfidia.Quod fi à co-
fentiente fit dimiillo , quis iurc eam feruituté vocet,
in quam volens videnfque quifqua fe induit? An non C
lex eadem contraditum omniumrQuid qui de re in¬
ter carteras inarftimabili,id eft, libertate perfonarum
pepigere, devenire fc ad participandum pretiu paffi
iuntj nonne contradtus leges pati femel conucntas
cogunturîCur diuerfum in rebus externis, de fortu-
nis,& htereditate ftatuitur?Cur patribus filios diftra-
liere permittitur, & pati commercium ex legib9 co-
untur , de ftatuendo hærede non idem permittitur
are quodconuenit?Ulæ dc Mofchorum leges, filios
ter vendere permittunt. Si libertas ifta eft, mutare
commercia,& rcuocare contradus, cur de libertate
tiominis,re fcilicet inæftimabili,no idem multo ma- ^
is admittiturîNaturà ifta contraduum cft, vt de li-
ertate aliquid adimant , fed non præter côfenfum,
venditor de re quam vendidit arbitrium non habet,
donatori de re donata quicquam attingere non per¬
mittitur Art.aid. Cur in dimiffionibus diuerfum ce¬
lemus faciendu?Cepol.rationes adfert omnino pro¬
babiles. 1. irritam. nu. 3. C· pro donat. Nam illa dc iu-
re rationem,quia teftandi facultatem adimit,vt con-
tfoftam iam hinc neminem putamus obicdiuum. In
dimilhonibus liberæ funt dimittenti cautiones, dc
conditiones., quas pro arbitrio recipere poteft , quâ E
lege, quoque modo præftcntur in quoilibet cucn-
tus. Non cauifle culpa eft imprudentiæ , an non ea¬
dem noxa contraduum omnium ? Quod fi vfusfru-
dus retentus eft,quis in rebus fuis aliud habet quam
vfum , quod ille verius indicat ex Græco epigram¬
mate ducta fententia. Nunc ager Vmbreni fub no¬
mine didus Ofelli. Didus , erit nulli proprius , fed
cedet in vfum. Nunc mihi nunc alij , dc pofterius.
Sed quia perpetuus nulli datur vfus de hæres , hære-
dem alterius, veluti vnda fuperuenit vndam. Quin
ipfi quoque Reges, quorum ampliffima, dc auguftif-
fima potcftas cft , inter mortales , dc fortuna regali, F
êc domanio fuo ftatuere non permittuntur. Quod fi
teftantium volutates prouocare olim licuit, dc fcor-
ta quoque amatorum hærcditatcs capere potuere
Romano iure,quis eas ad filios, propinquos, dc gen¬
tiles deferri ægrè ferat,anticipato munere, dc benc-
iccntia,quos Confuetudo iurenecelTàrio , &incui-
tabili vocat. Ickdim furenti perturbationibus, amo-
■re,libidine odio, precibus, gratia licuit , naturæ lege
deratione non, licebit.
Ex quibus omnibus dimiffiomjm vfum dc finem
xArgcntr.m Ctnf.Brir .
.lit.CCLXVI. 1038
nobis non indiligenter commonftfalTe videmur, v.f
iamæquiores bono iuri patrio eos futuros pücem,1
qui fe totos iuri Romano dedidere , de qui nil redè
conftitutum putant nifi quod illis libris fit traditum,
ne pofthac de abrogato iure tela legalia ad oppu-
gnâdum ius patriii coqüirant.Nemo iam hinc excla¬
met viuétis næredem nullû elle, quodreipedii quo¬
dam verum fit, indefinite falfum. Ne quis deinceps
occurrat , hæreditatem pado , aut ftipulatione dari
non poflc,pada de fticcedendo, Romana decempe¬
da metiatur , alia nobis méfura recepta eft,caufas fi¬
nales teftametariæ libertatis,£aptandæ mortis,liberi
arbitrij tam diluimus,vr aqueæ fine in totii. Nam &
viuens quodam rcfpcchi haeredem dici demonftra-
uim9, dc ex eo iurc pcrfçpe adiones dari, ex morib9,
dc pnefumpto iure.CotraduVero,padis, matrimo¬
niis, ftipularionibus hæreditates dari, fremente licet
iurc Romanos docuimus de frequétibus exemplis,&
receptillimo vfu , dc auctoritate Dodona pragmati-
corû,qui pridé in foro cum laude funt verlari,dcm5-
ftrauimus : fi modo virilis cuiufque hæredis portio,
aut alia iure patrio debita 116 imminuatur.Præroga-
tioncmiurisnæredirarij ab viuente , ipfo etiam iure
Romano autore defendimus. Rcuocari pofte ex iu¬
re patrio negauimus. Quibus omnibus confclfis , &
rcuulfis,enitet illa libertas cotrahcdi,quam nos tue¬
mur, de re cuiqjfua quomodocumque libuerit fta-
tuedi, cuius aduerfarij imaginem tantum tenent , vt
iam dimiffionis caufa idoneam , dc fufficicntcm ma-
tcria,&r aptum iubicdum habeat, cui confcnfus ap¬
plicari poilit,dimotis quæ obftate putabantur dc iu¬
re omnibus, &: iamiam valitura illam Iuftiniani fen-
tcntianijde qua ante fumus loquuti , non elfe angu-
ftandam latitudinem voluntatis contrahentium,
propter nimiam fubtilitate iiiris.Id ille de fuo etiam
iure Romano pronuntiat , nos de illo , quod gentis
cofenfus,& publica vtilitas induxit, fententiam no-
ftram tuemur, ac vide quo res abierit, illi enim tot
millibus verfuum negariit, bonis moribus conucni-
re,vt hærcditas patio tribuatur,aut conrratiu, iuta-
meto tamen confirmari quod ita fadum fit volunt.
Atqui ifta repugnat, contra bonos mores dic, quod
tantopere defendunt quidam, veluti fi contra ius di-
uinum degentium fiat,quod Saly. dixir.d. 1. patium
quod dotali Alcx.d.conf.aS.&iuramcto confirmari. 1
Scdiftud per «tin™ & hyperbolcm di dum verum
non eft.Ncc idretic dicitur contra bonos mores ef-
fc aut nature, aut getium, quod alicuius lingularis ci-
ui tatis iurc, dc placitis introdudum eftmili cum ipfa
natura côfentiat , aut turpitudinem fadi prohibeat.
Sed loco fuo illa mord bonitas , aut malitia circum-
fcribitur,ncc magis nos illud ius tenet, vt contra bo¬
nos mores dicatur , quod illic ftatutumcft, quàm
quod Eugubij, dc alibi quamlibet ignobili pago. Sed
ne de eorii quide genere eft, quæ cenfuta,& i uris ar¬
tificio , argute dc erudite·. Baid. contra bonos morcS
cilc dicit l.padüdo.tali.q.3.C decollat, quia id quod
ibi dicit obtinet in eo loco,& intra eos fines , in qui¬
bus tale ius cft conftitutum, fed extra non proten¬
ditur , dc Alpes non fuperat, cum rationibus nitatur
dumtaxat perfuafiuis,& impulfiuis, non licccilarijs,
quod Bal.l.i.vl.quçft.C.de inoff.teft.Ccpol.d.hirri-
tam num.18. Imol.d.c.cu contingat num^y.notilnt*
niii fi côtra Canones iuramen tum iniquitatis vincti
lum elle putamus, dc obftringcre flagitio. Nos vero
ne id quidem, quod dant recipimus, nec cilm c 6 tra¬
dam probamus, qui iure non confiftat , ob id, quod
iurametum additum fir,fed lcui opera epifeopi quo-
umi ea potcftas eft, iuiiurandinccefiitatem remit-
‘ ' XN ij
1039 Des Appropriantes, Art. C C L X V I. 10^·
tunr & iïîiffiiftranisinütilfs quafqut cormm rames A confijctudo
refcintlunt,Ac v fus habet , & iribimaüa qbiciuam. gmstcdauir.cû vfqut ad liadorSdfeccmunr^^
Suptrcft vt ad alia quoq; contra dimiibones ohic- tah acquilqiom rem ioa« poflL^vclmfcnag^ ΡΓ
:a icipOndci rous. Qu Q d le 1 1 icei Jm* in do iiarfoi i es rei 1 nr n sfir Arrr™ m i π «n . « r, , .· ι ». ■ ‘ . jL aiü
ila LéipôndéiTOiîS. Qoüi __
rcibluuEift, atqui don anime 5 fifiis in peteiLne faitas
iurt cnnliflcrc nmipoflc. Tum illud>diuiftones qui-
de tri bonorum à paire inter liberos ficri polk- , ied
qiiid de vïtunæ voluntati s natura, nimium ducant»
reuocabik-s elle ad vkiuiu vnx fpicitü, qui* fil ris 1 e-
quiis fit ctadmim , ambulatorias çfTe er Liantium vo-
»7 llm. rates, ai qui contra in tiimifiionibuifiert. Quibus
ΐ4-ι beos (i Logera m irmueniusiim, &aburid£G?
liduci aurores locor mu fuggeruur j. [_ fr4Î L
Cepolvbi fup.Eto1d.& addirio nd'cû dliw&|Sj;
te h-equemior lentenda recepta
poilt3t tfi Bittkcogsig Ji parer. D. ad Tr< béL/u-.-j
fli n t pu ta t & glo.l . luîti fisiu .v erbq ex pe tkivn ]) ï
ïtga t.t, ' vb i B ac E. & eættti & L p I tir ci, IX cC ^ g
. . _ red.CepoLvbiiup.utiuûcafLE. Atqui jure- tioflcq
obsedlÎÎjVt r lj ipondcamu^dihicndi finir obicdhonû ^ trio crmilat , non aliter acquit quant fi votuati-Và
fines, if:1 caiibr.Imx veteri quidquid filins ι n poteika- fitam patenit vira diiVo vti fafto eipi'eJiçjLr. fôUtt
ti.aiC.quitL' b atjqua'tchat U; a tri ex piuGi qu alio et, Jîue ·" . ‘ '
prcifcChriadiLic aducruitta lu, D. Il qim à parte ru an.
tue rit, Lplutf&Diàe acq.harred.LitL: glol!,& DtfôlL
i.fc.de iuofÈàôiiat.Litè iti in ]- fraxer ii fratre ,ÿ- qoœ-
(Itu.D.dc eo nd.iudeb . Id mrc nouô Iu tUmani im mu¬
ratum in açhacliticiis, eoo fiiniriimquc vt pater in tus
viiimfruêluni haberet t. sikniniRraticiie proprie-
im filiorum ellet Li.C. de bon juatan pi'ofcâriïiis ïu-
î ;l v e te ra inte gra iiun le te,, oh c as ta ni a $ doua tir' n es
à pïtrrihus filii s in poiefliux fââas. intutum inutiles , - . . r-
rlVe pu car tint, qui a prok£briunidici ^ eikid colla- Q fit , an part rre île i's iiùcier iHitpcrLtOiQneiiutjitr
tel ftuôdlpairc profi ciic l r et ur . non ton fi fi ere igi- rcii fie i n, rionc ro ?q u .od Ilarr.^drniti:! ddeo^i, l (t
nirtilcÆicquifirionem mperfonafitij, tjui.i fiidotn- . ' " i-“- .
ne quod acquireret fi ti us qu ï î ere t pa rn T Cor i ngr r e t
paivi per fi hum re.idqiuri doitujiij cauûm in fb
ipfain teevâm & rtficàÎi,veîtifi fi püî tanta impi-
i ii in parietes iitcutercs^vi ilia in caput ruüf ecmerc-
rur i fs cud etiâ in ilia fit quam refradume Optra vo*
ο n qr.td ioru fcdicet app tj cas loi iê ad v ifa t] kv i h oc u-
Joç aÎ'piciemis rcgcriturJdeoq-, fi ho in pote date do-
railê, fibs ipfi donailê elb > quod impofubilc efle pü-
târ i.ÜL-d & Ji quid-Ssdc cencraHttr. D^cvMt.Lfibcr
tarum îgirur racu.i bæc.iuzu rcunuciati.o ^
hil exptiinit/ûnb pothrs ntm atquihiio,['.Q.n ^ ^
tmcioîic : led pernega donem , qUiCcirmamo^L,
ex rncica voluntate ;ti! mut.' init, qnud Cal4iÎut4ià|j
en m c if orte t. jg. r. Yrtiiux ta m iucïwm c xpief^
ôrefi d. I ctiui oportet.jf.fiii auremrci^lnijucrtio-
ram fie expreliamtenûriationemdifftxctiaaciirdii,
cir,eïprclTaquoqu.c dechrarionc h aidmimoiiiii*
ri polii: potius putanda dl ante acqujiitiejirci' h
ÎêinelaCiniiiïiÎi iwirc per dotwatioiLc dul.Mra.d j.ÿil
iur no ve railla iuiiiccmi'ultomm jcntgniia^nï^l·
to timporc renun pet filltiuLfa, acqutficMuiQjJqji^
riium refidcrcapita fïhum piut ar ex proiditmix, uxp
eotînuü Siipfo acquflirionisacitîiii. pacrtin'tfîlirt.
Relidet eram hauddubiè apud filiu urripio iurtafi
part c m tti fi ri tiill uo in: i Lui mot u m eJ^'id&fjyw·
v oJ cnri qu xm u r ,n c c j‘e h ps t r e film d< jnatafii rclfc-
xuii j:i part em quomodo vulgo pLsiat,ÎL neùjpf ijiir*
dem lob. Rap ci ll.p li ca c d.h I rat cri fratreisua. ι'ίχ
d; Ko, quaquüm id pedcci ntiin & timidiircuttrrt-
botno, D. dt vcrb.oblig. quarc ii qusd eiuiïnodi fit* D cepras coi r=irias leniendas & ituisR.cnjùüu.1^
negàiitVtttJ momtco dominium, ex tafi acquifidono T 1 ' - J* “ “Λ ..._j
rendercapud ldi uni Lfiquis uro eo.g.i.D-Je fidciulL
Olt.cotil. 34j. libx&l.] ■’ttr.C.deinûdi tdt- Attpte
fine dubio bac (ërueiiLiajAi confiLtüunt è iurc, additis
tamen exceptionibus compluribus, quas ad quinde¬
cim ftvè Ccpolla colfefgic Jirrita.C pr ci don. & piü-
J o pauciores Baidd. cuuï oportet^:. C.de bon. qutc
liSi.Ca-fir. c-onC 34 j. vol.i. lob. Baptifb Caciaîup, d. I.
frater ί fratre i,xv, ad fc queutes 6c ïbul. Ioh. Crotus
laC per 1. donationes qu.i^ pari ntfs+ C. de donat.
1 f oc fi v c rutu e fi ? re nudari iuri q fttfarts. adii & o-
pcelst· psfTt· condiictudinis audcritatcadirbiiiiiuri
patre ,o: lus m fl li j pci [ cura cô fi rmari ρπ [ί·ι =ni dnilj-
rationCpimo &: ddlmiuiaia vobiratc»necciici!a,}Ctt-
re ia cuinis poterie * [1 eiufiiiodi déclaratif Marçl
le ιίΐο feic prodat, nihil ampli* ad pkntiutii àctÿliÊ-
tiütieblio exigi , cuius taciti metus nullaicrfifRîel
apetttus prodere vltacxprcilio , quaperaikiibiu·
ri o nss rrad t rtoiic fe ou u ta qux Crmp cr «xàgxfiar 1. LJ'
r i li ianiiâJD , de don at, ί nriv : r. & viccri
t , r 1 . r; „4
iur, vir, & vitor. dJ 1. 2. C]- dc inoffi donat- vbiglof. & E vol.iancip, circa bona qu τ h u rum Q ,U.C Iqp
Üoriorddcàqi.ic nec ex t.tli titulo viucapi quod boc
modo donarii fit ],!.$< li pater di Lii patcriD. pro do¬
nat. L fi anullam. / , E pateri I). pro luo* Contra in
emancipatis, quibus donari potic conknmmtfi. fine
oniaciparis.C.de donat-Lcum facul ratcs.C. qui timn.
libor, lib, x. Sed inrc confuctudinario ncmruiniflo-
lumpcrf? & fithpHiciter venjm.cit, sani nec limpU-
cite r do uarion es i patribus fi likiaiu , Fact.v , i n u ti ks
iÎintTnec em&niriparis fimpti citer vttlcs. Principio il¬
lud coisif at dus quidem confuemdiriariiim in profe-
ΰίιϋ^ποη muluiiii dillsdcrc itiuria Romam difppG’
alt.vrl libi, cuius finis cilvi filius parius iccului^
qnj. patet (ioiniot; Quippe donatio iti! a IwdrilÿF*
nbtlitatiû έν rrailario ;uj is iti dsum iedottiiri;
οχ qu a mJhuo :;b aiit cou lî cl 1 1 râ cap rcc paîîis
il]:-. m quam attus indicat , no ümpîicis rt mmcûicil··
n LS., fe d e L ia çcÎïionis , qutc corn admiréaru r iui c
*1 u c tudi n ^ l i o ,pl an li 1 1 : fit nul! L:m i urô> tfgkiutH.î®
leflcxiî lien lire c x talidikii quidquam rcacqririp
tri , ciim afhj's pia.Ti't agcnT i 11m iméncneiti r-il
ftart pofiinr Lno omncsD. f cm· pto $fvô)^1
îiiri.1 non fiat , in materia pià-kniin ίιΐοπίΐ^3 ,
rîoiic.ouüd art.fcnbuius libri fkatust , nec itiiibiblu- μ piabili ad cor km a un , & inter pcriôitti
_ _ η. j ,.,Λ i; ..a,, λ,.. - i. T....:/.1 _ _ .-.vil iTr ' ' >T . - . ..-J— ·#*Κι*ίΙΙυια»ΐ®
e ï.Liiai, led co adicbbti (w m jh rlcfcrt U ^ueïlîc tiwi r
aS tjr h dtçUirt m ikJÏ ep /.s s ri /h tr,i ) Non ifto iurc £tifta
acquilitio i li profe dt ;t ms , k d in 1 n i fte riu b c n’,i uis &
dcéliEûttc volutatis ex pce Hio exigitur, de quo Caftiv
L cil o porret. f .fin aine m r cs.Cd e bcuL.qu x Jib.é [ tque
VoUn-itüLïs huius declaratio ambulatoria vi que à J
mortcm,uec ad Siiredcs traniït?vr in d.arridîccmus-,
quatn dcciai arionem multi m calu Liï vnqoam.C.de
1 e u oc.do n.ex igut, quns Tiraq, notât fupbrillakgt·»
*9 vctbo reacrtaaiÈiii uuuu io-Quod clui dicimus imo
■ n , h 1 ioni s. N.i m qu is n on v idet verbiï iÜ ül'-|
Iilis.lV mora tfie luiiincaiioncn-j iuris 3 Ë qW
dicere (b|c3it,viia maint porrigitur 3 qs
h^üd iilis
pi tu i": ik v u l«a mm fi r i n mor itms axioma , .
rettmf nt vdu t an. 221$. quôdipfuïn iure
d i t um c il 1 du a'd i i''U£. x r chu s. 1λ d l ü C'par. ;
Îeriius.D. de rc iüd .Qu r porcit i gitufj. tj I]i>r ./ ^
d tcario métis cunilquliquod iïhi aéqüuiw ,'^Γ|
fi alteri donec ? Ktc mim alia mente
ahocuifatura (fojwtio non tÎb,cï quc' LLi L ^
ιο/μ Des Appropriantes , Ait. C C L X V I. 1042
reflexio,quàm vulgo imaginatur , in donatorem rc- A dione, & fihe modo valerc putadæ finit fuie imme
currere nequeat, præter adüs naturamj& intentio¬
nem agentium, tollitqj legis difpoiitiohem hominis
prouiho. Additur perquàm valida ex confuetudina-
110 iurc ratio: quia acquifitio ex doiiatione,inter ad-
uentitios titulôs exprefsè ponitur d. art. 501. verbo
ou jiti ne leur eujfent ejlé donnel^, quO cafu ipil filio ac¬
quiri voluit cofuetudo, Ergo ii aduentiria cil acqui-
iitio, patri nil in ea iuris eit,quin cum patre ex omni
tali caufa omnis contradus cum filio confiftir,de va¬
let, quem locum Iohanes Baptiila,d.I. frater à fratre
per fingulos cotradus perfequitur,& glof. & Dod. h teri ftipulanti, & in cotradum deduxitfquod fingu-
nnrK.Vlldf* ii in πίί* ·■> 1 1 r !■> ov m p 1 λ firnr ,1 , /”L ο . _ 1 r\ π i · * 1
fæ, iiue & trientem excedant , iiuc inofficiofæ , iiuè
alio cxccflu laborent,prçtcrquà dolo donatarij,quia
talcs caufæ donatorem no reipiciur,ncc ex cius per-
fonæ confiderationc apponuntui, &c traduntur à le¬
ge, de confuetudine ob refpedum , aixt flituri hære-
dis,aut cohæredu qufieodem gradu futuri fiunt mor¬
tuo donatori, quorum refipedu nulla eil donatio.
Quare ius reuocandi ipfi donatori nullum eft,quem
fuus conficnfius præmit , & repellit , & fiuum faduni
obligat ad id præftandum,quod femcl fipopondit al-
ΓΓΜΊ (linnla nri Λ- in _ — 1/7 _
auth.vnde fiparés.C.de inofr.teft.auth. cxteftame
to.C.de collat.dc l.padum. C.de pvid.conucnt.de 1.
fi quis pro eo.§. 1. D.dc fideiulf. Bart. Cy. de Saly. 1.
30 iubemus. §. 1. C. ad Trebel. Quin illa quoque non
infirma ratio,quod confiuetudinario iurc,nullo cafiu
patres vfiumfrudii habent in bonis aduentitiis filio-
riijin quo à iure Romano difccfiimus , dedifipofitio-
ne tituli. C.de bonis maternis:ficd reddere rationem
patres cogutur de geila tutela, de reliqua fiolucre , de
eade præltare haede rc,quæ externi, praeter cautio-
nem,quam nc iure quidem præftabât 1. cùm non fio-
lariter notandum eil, & ab Dodor. traditum, ImoL
Alb.Cailr. 1. Titia Seio.§. imperator. D. de legat. 2.
glo.&: Dod. 1. fi totas. C.de inofE donat . Cyn . 1. r . q.g.
C.de inoff. donat. Quod autem iii cafu 1. fi vnquam
C.de rcuoc. donat, aliter ilatuitur , de ipfi donatori
reuocatio tribuitur,cafus fipecialis cft,dc difierta ver-
borii expreifio, alioqui diucfilim iudicadum erat, de
adio liberis dumtaxat tribueda , de quo loima com¬
mentatio Tiraq. d. 1. fi vnquam.verb. reuertatur,dé
verb. in ciufidem donatoris ead. 1. de Cy. d.q.p.Nori
igitur qui (quam donator donationem reuocat , ipfie
lum. 5. fin autem no habeat de l.ciim oportet. §. non C quidcm,quia immefum donaueric, quia vitra tertia,
autem.C.de bon.quæ lib,Ita fit, vt cum filius nil ac- quia inomciose,quia in alterius fraudem. Aliorum,
quirat patri de vlla caufa aduentitia, ex omni caufa " ~ ~ ~
cu patre contrahere pofiit,quia nullus reflexus obli¬
gationis, aut acquintionis rit à filio in patrem, quo
iure vtimur, ceflàntque omnes omnium legum di-
fipofitiones fiuper eodem reflexu , de reacquifitione
fundatæ , de quo tantopere , de tam frequenter pu¬
gnat, de fi quoad vtilitaré quidc pater in rc fua auror
dfe nequit præfiuppofitâ patria poteilatel. 1. C. dc
aut.tut.Quç omnia eo pertinet,vt intelligatur vale¬
re donationes ab parétiV liberis in poteliate fadas,
d: externorum illi rcfpedus funt, ipfie veto donator
de fiuo fado, de contradu tenetur, nifi quidem vt
alatur,fi alimenta defint, qua: humana confideratiO
cil , ab æquitate potius , quam iuris rigore dudj , fi
alimenta cauta iivdonatione non finit, quodCy.de
Iac.de Rau.putarunt in 1. i.q.o.C.de inoffiteft.Rav.
Alb. Imol. d. §. imperator, glofi. 1. vit. C. dc rcuoc.
donar.vbiCy. de Saly. Bald.Raph. Fulg. Ang. cimi
no reperiatur iurc cautum,vt ait glofi. 1. in condcm-
nationc.D.de reg.iur.Non eil igitur iufta donatoris
y. ^ _ i 7 |Λ q i wn ^11 lUUu UUUillUlxj
fi nil aliud qua patria potcftas obiicitur , quia ratio- u vilius expoflulatio, fi præter tertiam bonorum, fi in
nes fundamétaîes,quas iurificofulti de reflexu acqui-
31 fitioniSjde rccurfiu iuris opponiit,in totum iure con¬
fiuetudinario corruut, de diluuntur,ita fit, vt fiublata
ratione finali de efficienti legis,tolli quoque difipofi-
tionem cotingat,de cefiante causa neceflario ccflare
fraude præfiumpti hæredis , fi inofficiosè donaucrit,
alios i (la iura relpiciunt,ideôquc rcuocatoriæ adio-
nes donatoribus, non dimifloribus dantur, fa dum-
que nuper inuito iure , quod auus quidam auditus
cft , cùm rcuocare vellet dimiffionem nepoti fa-
dam, de fi adhuc ea lis pendet. Quae derccèptiflimà
fiententia eft in prohibitionibus omnibus aliena¬
tio fumitur, que fi mutari contingat, neceflario eue- tionum , quæ cuiufiquam ccrtæ perflonæ refipedu à
nit mutari de ipfias difipofitiones. Cùm igitur fic tra- lege, aut homine indicuntur,ne paflim cuique reuo-
diturno valerc donationem inter patrem , de filium c.irc licear, quod adii fit , ficd his dumtaxat quorum
in poteftate, quia reflex9 acquifitionis, de iuris fiat in E fauore,de causa prohibitio appofita eil l.peto. § vit.
patre, atqj ideo fibiipfi donare tali cafiu pater videa- D. de legat. 2. 1. nihil. $. omnibus. D.dc legat.' i. Sic
cffedum,quæ certa eil regula diiudicadarum difipo-
fitionum omnium,cùm à luo fine , de vfiu confidcra -
rur,tolle caufiam difipofitionis id eft reflexum , tolles
ilifipofitionem, tolle rationem,tolles didum , quam
r ationem nos ante tot modis fiailulimus de morib9.
Quod cùm erit fadum , manebit talis conuentio in
laeitudine voluntatis contrahentium , de in materia
ad.iptabili , de confienfiu applicabili adui à iure non
pro'liibito,Iam enim fieri non potcrit,vt quidqua ex
illo nflumpto falfio inferre aut colligere poliis, quod
reflexus fiat in patrem , quod ex eo donatio non va-
quado teilamentum rumpitur ob præteritxonem li¬
berorum, tum demum illa ruptio vim habet, fi is
perfequatur , qui præteritus eil , alio ex filiis profe-
quente qui inflitutus fit, non rumpitur l.filio prætc-
rito vbi glofi. de Dod. D. dc iniuft. teilam. 1. maxi¬
mum.^ lancnnus. C. de lib. prcEtcr. de quos ad nau~
fieam congeffit Tiraq.d.l.fi vnquam , Vcl'b. reuetta-
tur, num. 31. quodidem quoque in lupplcmento lé¬
gitima: traditur 1. ficimus. C. dc inon. tell. Sic qui
ιπλγγαιπ «λ*-. . 1: _ _ 1:
leat. Manebit igitur adus inter difipofitiones non mortem defundi non vindica*t,indi<mùs cil hærcdi-
prohi bitas de permiifas. Atque inde fict,vt qiiod ar- p tate , quæ applicatur fifico , ficd famSiæ hcrcii'cundæ
gume.ntum texitur, à donationibus ad dimiifiones,
fime vi ribus fit , ctfi affinitate cum his habere videa¬
tur. Non igitur idem iure , de moribus ilatuitur de
donati onibus filiis in poteftate fadis. De his quæ
cmancr.patis fiut non idem fimpliciter ftatuendii eft,
quas va Iere non minus quàm filiis in poteftate iudi-
camus,i ed no abfiolutc, verum vtramqi vfiqj ad legi-
timae dumtaxatportionis quotam, fi quidem non in
fraudem fadrt fint hæredum , reipeduid quide co-
hærcduirijficd reipedu patris donatoris , fime diftin-
y frgtn (r. in Confiât .
iudicio luam portionem peten^ab cohædibus, non
repellitur, quiafificumidiusreipicit, quodglofi. di¬
xit 1. his conficqucntcr , verb. non pertinere. D. fa-
mil. hercifi. Sic nec dimiflbrum eft dimiflîon'es re- 34
uocare ex qualibet cauia,nifi tales fint ex quibus co-
tradus reficindi fiolcnt , doli aut metus , dc tales. Li¬
berorum ea adrio cft, fi cui minus , quàm per côfiuc-
tudinem relinquitur mortis tempore , Vel fi ih frau-
dejn hæredis fada cft, vt Iafi.ait 1. fi donatione num.
7. C. de collât. Proinde etiam viucntibus donatori-
XX iij
1043 Des Appropriances, Art. C C LX V I.
aè fit à nobis antea tcatïatiim (etiam fi foholaflici
au £h nre s π 1 iccr docent & i ’eiu iu n t) pu ià ( vu ili 1 ;ti mu)
de ha: red irato vi nenti s tic nie ibllia tus elfe dchcatL
qui ta p c riHrii D -de nçq,h:r.red. Hoc exp r c fsé fenil t
Cy. d J, i. q, 9. Anyei- hueIl deimmenl . donat* ÿ.u
Oillrin fub. C+de inbif.dcmat* Ihtld.l.i.Ccod.tir.&
S'aly'n Pot- de Ferra r. in pradtka, fit, Je douât, verb.
3 u l'l· Lioeabt J i ctT-îsed ea uira nos non renenr,admitti- ^
inufiq, viols otiamniiin do h s tonbtfc i n t erceili o tics,
p ro [ner t njj|i'ULit;es appru p ri lu tncorum exclu Γιο-
ΐκ·ί,& nictu prnrfcripfjrmuiu, ha de sms tanum vt li¬
tis cuentus + non prius cftettnm jinrm cou le qna ru r»
quàm inors donatoris confcquura fitTquippc quàm-
hbet refcifïâ donationes· donat or reluis fois firuitur,
&l donn tamis extraneus qui ab ec caiiiam b abêti
friiitus’ fu os fitcitt quando tastxfuo contraéThi , &C
donatoris ritùJô', & iurc eeafeqiutlïrietii rciiuc frui¬
tio libera fmr , rcictûî quamlibet refpectu hærcdû
donatione , cum t os iu nuire prciieere , & quomo-
dolibet perdere donatur , vc fisos* pomerit , qtiod C
g] lj I’ J ix it I.i , Crïte i π u il dojot . eire.i medium , add.
Barr.îri. C. [i quidin fuaud .pattern.
Hx qna ration [up en o r i ddputrt rion e fte qu en¬
ter in concrouerfiaiu ^îdoilum memini in foroj Am
quod ex ciufiuodi donationibus, piitlcgîiri^præcc -
prionibus , relulftiSj dotibus, pne rotation ibui virilis
Juercdiraria; , aut pi' se di h vnius ex filiis nomine em¬
ptis t vni ex pluribus heredibus prxfumpm tcli-
çtü'm i aut donatum dTcrii patre , mortuo pofl mo¬
dum eo iiidiuiiionc liarrcd iratis conferri üporï ere t
inter coh^redesysn vol o quod hoc modo vm dona-
tum eilcTjdocj^maîfimottiOsde mobilibus, vel prae- u
tUli praicipuum die deberet donata rij.
Duplex tftcra£tario , quid fcsticot i ure Romano
cautum, quid item monhus, & ture pattio obtineat.
Ht fatendum cft ficuti in pleraque juris cmilis mate¬
ria, fic hic quo que ad mirabilem, fiucmmariûneru,
iiuc His dicere , inconftanriam accidiflé, duminsiuri
repugnat, refpOHiunirciponfo „ fanitio alia aliam
tollit ,. imminuit, interpungit, abrogat, derogit , &
idem titulus diuerlorum temporum pugnâuscon-
ifcjturionci coni i net , qua- fequti tam poftcmis iu-
rifprndienQain nimium quam per fe diJbdio$i&,mi- H
fere implicuere. Sdioljmici autoresm lioçipFo the-
niacc ieptem djucriornm temporum iura annotant,
Caftrcniis etiam noiirmh vlt.Cik· cullatdl non ilH
po ri us iuris 1 udib ria furtri
Summa fere coiilenricnits ferttetia: bafc fdt-Om-
r fiia. qua: cumque viue il te patre â filiis acquiruntur in
potdbxto conftiiuiis, patri acquiLi,ii]coquc mortuo
patre intc r liberas eo beer e des eo π ferri opo i tere , Γι
modo fui Imr. Ab boc iure , quod vrteris' iuriipru-
dentia; fuir, bona aduentiria excepere Cod icis iure
cx rit.de bonis imtemis. Nona ea patri non acquirr
fl'il^usdouatari^c·,
Jiir.iira.C.cotl.iu.l.i.t. illllJ.D. Jcmllu 1
lai-auth. exrefumtnto. Cod. eod. mtnt. iD υ ■
Cj i m .iU , Li em.i n c ip ai i, flari . ! Su b coiulEtia^ . S
fclut , glo.& ImoLdc a) i, | , ta) i\ fcrtptu ra . I) jJ i , ' ■
i‘A ngel.fic IpoUdi litiLis-D.de vcrb.ahli^Jj1
i.C.de uiolF.donat.CcpoL I. irritam '
C.prp douar .d Eue rib cnfn cum [eiijcer don^Q^
rem donatoris nun expeel.it idvabtbruLtndcdpj.:'
tinus ab ipfo adu valet , id eft , cum fitemau«.L
vel in pote liare in cafibus Specialibus , m
1 e f e p ro tinus dica tur , q ui a t? loh , Croco à Bqpdib
Caccialupo emuncrantur d. I. fraienafratre/t 4
CepolrdJ. irritam , toties fru&us rermn-doj^an^
conferri, quia vr aducnririomm onirdum hi t^s
pactis nrun t u ut , & m or ris ccm pote repcrrijitia· |,.
e er proprietas an uen tu eo tum non coriffrinirivlt
C.iic collar.Lcom oportte m prinap.CA baiLnti
lib.Ac ibidem Cait.jj . fin ante infçs,
Sed ais liis coirrradiiTtoi i Lire-gui] is mu lioicaJam-ji]
cipiût ï Nam .& patrem prohiber^. collanbtiem'^
fc ï e fta i n euro, au rh - ex te bamtneo . C. d e cnlbc./i .
que etiam ad ueni i i iorum vlumfructum iibi cibi*
tum rem Lite r c filio dj.. cum oportet. quüdRirm, ^
Inf. ptrfeqnuinut d.autb. Crocus &CaeLUa[ vfi
fup. Qinn Si dil:LmutatJCine,& patittusipantiiUj
quifinitfilium fructus debitos i Liupcrapcrc, c-tii
ti ru.-i t mi nus,qu L n -, < xp r e- É& ceti i onqaut rexum.
ci-itiom-,tHtod Da id. ait d.nuth.q, 9, L-^Qn[.d.Jt
irate r,fal. j. Ca 11 .d, Lcii m oport er.y.iÊsï alitai
1. 1. C. de mofh donat* de quo longa, efl iUipotarib·
Eotr. deeii. i$£. Nam vetera digeftonui liira hdt
ibb·, & emiiicipariS irt collationibus tmino- : qoe
Bure .agitai 1. paret filium D-dccolht.
Fu eriut illa ve teris illius rei pi.acumina ainmp.Jt'
gutsc nmoms. Sed ilia tamen melior LLuiipniidcwr,
qua: vtfimplicior, ita actionibus boiuinum rr.Aio·
magis eft accommodata ture nofiropatrioiDdiidi,
non vc ars eflei hominum nimium acta&rumjtl-.t
limph'x, necaftutj regtila iuris nubigui ίΐιίηχ-ιί-
di. lam primum iure patrio di ferirniru oLxoialb?-
rum , d: 1 1 nin riga m tum fuflulimus , reciair.^rii*
qua. patronos iu loro inter rogat, quis fic tiiai,iafjii£h
ohm magnusiSlc Grammaticus Angel. PôlitifuauSj
cùm iurifconlultus videri vellor, flfe prodidit nn:J
tal 0 m, j Lee u sagis umlei pa;o i ’a£ba doiutiu . qua® . *
lio inp ut eflj.ee v a Se t. N ec v b rb magis ceftanscii b
vni cx liberis , aut funi ns hicrcdihusrcItnqiiiçWi b
quam m 11J q In cra nuo i nre r viuor, quominus n qi 1 i*
quam tm iuris axiomara, toc coniUturionrs,^1
ftjonia tmifcoafia) torum necelic Jubeat cdifafr
Dua: fimpbcircr , St abfolutc in iueCipetiio^0
nes finit ceruillmac. Non cite euiquaifl patiiri nipflj
non nobili permitium donatioms x am alterni
ni fi quidem quoad vfliriifruiinm. Quae i pfe parer iî- F lucrat ini colore-, cuiquam ex
flis emancipatis donet viucrifi, eorum neri t ic' cis
protinus acquiri, ni fi fl legitima aliorum filiorum
diminuatur. Quod filiis in poceflate donet non va¬
lere, mone tam en patris ii modonfinrcuociuerit*
lum etiam emancipatione confirmarijqruruinlibet
ïiaualîdai donation cs,criam fi fruilus donata rij fiant
diipofirioijc rciroactajquod ad frmftu! ad tepui do-
11 iri ΰ η ί s.Tgi 1; ur qus morrv donatio nes confirmetur,
id eft, fiïïis in poceflace fa&as non conferri , quia ac-
qtiifiuo à niditc patris inapiatj& regulainriitb^qu^
fibtrispriiunLp'-^
h irt td ib us quid quam e o ferte inrcr vinos de
bili, aut immobili impiius’ 'quam alteri, t ί®ε ^
laS- qui articulus tam inter viuos, qui in vit
lÎitarcintélligirur. Eadem lex inrcflan air-u f-
^Ci.omnifqut patrifamil. cuiquam facub-is a & .
t .i fi u e ii er Te, nue per imefpoficanupwi01!
prie ] egâ.ndi - Eas nulla n mtn ul b ingenii ? 1 fri K.
infregi ήί,πη Ilus mitnmoruj fiiubr,iuuri ! ^ -p
chaxlr.il, uv -.j prditto,non iludionl rn cu ύ sg
iinia^aiit fi qusralÎç. idoneas cau&s vii^ FJ £î.
io4y Des Appropriants, Art. C C L X V I. l04.6
^ ^uem I°cû pè exercer Tiraq. in 1. iîvftquam, verb·
*&®. nec illa, donationes côS« ta'S j”/ Im81us’ » «· <·««»*. *». Itaque talis
f.ium æm,al,Wi< a,r,„.„ x , m PÎæmd}~ donatio de earum genere eft, quas Franci* prôuin-
eiæ quædam, ob prouifionem corporis appellant, id
eft, ob alendos donatores, quæ tantum ducere p'u-
tantur de natura contraduum in ter viuos,& irreuo-
cabilium, vtlaudimia, & quinquagefimam détail
contraftu deberi putent, quod Aufrer. diÎTerit q.
Tholoft i78. & Tiraq. in retradu. §. zpNon eftiai,
turtalis difpofirio fimplex donatio , vt de donatione
recte argm poffit addimiffionem , veiuti aut eadem,
aut afhnis ei fit diipofitio,fed mixta de contradu in¬
ter vmos,«&futuræfc
tcxt.exprcifit l.fi filia. §. fi pater D.famil.hercif.Cor.
conf.rz8.hb. 4. m fin. Quo fit vt non redc- de vno ad
ahum adum arguatur , & inconfequens fiatillatio à
matena,&contradudiuerfæ naturæ, «Se regulariter
argumentumafimihvaideahoqui infirmumcft, vt
Caft. & Bart. ait 1. vit. C. de inoff. donat. Sed nec
vitima voluntas eft , quoniam immobilium difpofi-
no per tcftamentum in nullius poteftate eft de iure
confuctudinario, fed ab lege & moribus tribuitur vt
e\r 1f»C Λ /-*»-* J.’ _ * « . ✓>»
cium æqu alitatis ftatut* à confuetudine /nec illa
omma,qu* Bar.Iafi& caetcriexiure indiuerfum di-
8 eunt, auth. quod locum. &lfili* dotem. &1. illud
7 & vtrobique lafon.C.de collât.
Atque hactenus de collationibus inter ignobiles,
de nobilibus ratio alia, quia Ci\m abfolutè d? mobili¬
bus ftatuere poflmt , & vni ex hæredibus , aut liberis
partem,aut vcrb totum praelegare, prohibere talium
collatione poliunt, ex d.auth.ex teftamento, & pro¬
hibitio reincidir in fimplicem donationem permif- B
lam, vt Boer, decif. ictf.in fin.& Iaf dixit d.auth.nu.
j.gloi.l.fi donatione.C.de collât. Idem ius de frudi-
bus immobilium ptærogatorum , quia leparati hil
ahud quam mobilia funt. Quæ omnino intelligi con-
uenit , &c animaduerti , quia in talium diiudicatione
plerofque in foro fæpe decipi compertum eft , dum
m receptas iuris ciuilis lentendas incidunt , &falfa
de non veris colligunt.
3? Atque ea de donationibus fimpliciter Iucratiuis
c
veiuti meritorum, eas ne inter tales quidem perfo- fnnnA kI.L; . 1! /“? ja Equiet extraneo
nas lex, aut confuetudo prohibet, art. vit. tit.de do¬
nat. quia non minus in fanguinem fuum officii, aut
commercij iure licet , quam in extraneum quemuis,
lnufta quæpiam caufaintercedir, fed ea ferio pro¬
banda eft, propter fraudis præfumptionem inter
co mundos. «Se iufpedam de re alienationem.In qua
Cum nulla alia caulâ,quam fanguinisintercedit, non
eft iufficiens ad fuftinendum adum , imo illa ipfa
adum vitiat , quando alterum alteri ex hæredibus
prætuliiic , peccaffe eft in confuetudinem , atqui illa
- vzw icuui iui5uunauanquici extraneo
(quod futuro hær edi ablegedeftinato, «Sepræfum-
pto non polfet in prçiudicium aliorum eiuidcm ^ra-
dus)ca donatio caufâ mortis dicenda eft,neque enim
aliter donatum vult quam fi moriatur.
Sed & eas quoque donationcsiniuremulti admit¬
tunt filiis in poteftate fieri, cum in légitima? imputa¬
tionem dantur, quia filius, no minus légitima capax
fit , quam filia dotis , cui donario ob eam caufam fa-
da valeat l.PomponiusPhiladelphus.D.fam.hercif.
Γ" 1 * * * * & ““11V· ’ CiL 111 cumuetuainem , atqui ilia fignario^u^cabiM portionis af-
ipfa caufa in dubio præfumitur , quod Cy. ait d.l.fi D Bf?b conf So o < frïnT ÇÎ?UCa“VXtar*
rPMinndimnc _ > i * ^ „
~ " — . . ” vau.«,4l,ul.u «.«.udincnto.iaem
Caft.d1flerit.conf.345.voh1. Non debetigitur in tali¬
bus donationibus generis , aut cofanguinitatis men¬
tio fieri, quae caufa adu vitiaret. Se caufam donatio¬
nis applicatione fadi inficeret, fed fub commemo¬
ratione meritorum , quod fi vtraque caufa mifce-
tur , ante ferenda eft accidentalis naturali , fi ea pro¬
batur, quodrede Coraf. putat d.l. frater à fratre, ad
fuftinendum adum. Meritavero elfe oportet, non
obfequialiailla , quæ maioribus, autpatruis deben¬
tur à minoribus confanguineis , fed talia quæ extra¬
neos quoque inter fe obligent, quod Bart. ait 1. fili*
•p Cuius.C.famil. her. Dod.auth. vnde fi parens. C.dc
inoff. teft.Caft. d.l. fi donarione.vbi «Se Bald. Bart.l.fi
tibi. $. fi partis.D.depad.Sediftafuntalteriusloci.
40 Accedit ad fuperiores rationes, quæ ex fimilitudi-
ne donationum quæ liberis fiunt, dimiffiones oppu¬
tandas putant,illud quoque rcfponfum,quod dimif-
110, fimpliciter donatio dici nequit, fed innominata
potius conuentiojdiius generis funt omnes pene ob
caufam donationes, quia dimiffiones, aut retento
vfufrudu fiunt, aut dimiffarius ad alimentorum
præftatiomm obligatur,& æris alieni diffiolutionem
quæ obligatio femper res obligatas ex conditione
hypothccæ fcquitur , quod textus aitl. filiusfam. §.
Biui.D. de legat.i. & ibi Dod.Tcneturitcm adreru
datarii acminiftrationé, itaque incidit talis contra-
dus,in conuenrionem , do vt facias , &r donationem
ob caufim,quæ non fimpliciter donatio dicitur,cùm
Bald. dicat donationem ob caufam de futuro, efle
contradum onerolum,nec continere caufam lucra >
Jiuam : quod ille ait ccnfi 18. incip. notiffimû. coi. 2'
bb. 1. per l.non vfque adeo. JD. Ii quid in fraud. pat.
1 r ,. 1 , ’ . 111 "“w* eipimoniDus
rclpondnnus dc damnationibus à patribus fadis fi¬
lus m poteftate , huic dubitationi abunde fatisfccilfe
nobis videmur , efle refpcdu quidem donatorum
tales portionum affignationes irreuocabiles qui de
contraduum inter vmos naturi mixtam conditio¬
nem ducant, qui irreuocabiles funt, etfi ad iuris hæ-
rcditarij quotam , quandoque extituri alligatam ha¬
bent taxauonem,& reftrindioncm ex d.1.% filiæ fe-
quuta morte donatoris, aut parris affignantis dum.
E taxat. Et ciimjpatrcs potcftatcm habeant in vita le-
ginmæ repræientandæ 1. cum quo. $. vit. D.adl.
falcid. «Sci. fi fihj. «Se 1. quoties. C. famil. hercif. latè
Barhat.d. confie tiam fi intuti cogi non poffint, quod
late differant d 1. frater à fratre auth. quoniam no-
uclla. Cdcmoff. tcft. Coi, fcquitur reuhabiks non
efle tahum affignationes iure noftro patrio, etfi iure
ciuili ex plurium fententia reuocabiles elfe puten-
mr quos congerit Ioh.Bapt.d. 1. frater à fratre q. zp
& Barb. d. conf. 80. Atque ita fieri receptum vfu,
quotidiana experimenta docent, cimj parentes filia-
præftationem obligatur,& æris alieni diffiolr tionem r n^r/f°riC109^S °lllærcnc^s bonis conditionibus
W 4« res obligataT^ conditioiie Γ
li iij. «Se 404. indicantjfed & periæpe mafculis idem
præftant,cùm filios maritanr,vt meliorem conditio¬
nem inueniant, imo & articulis exprelfæ confuetu^
dims facere adiguntur art. 406. 407. «Sc 4o9. & cùm Pèmiffm
eos quacumque de caufa volunt prouehere , quin nobili-
etiam vfurpatiffimus mos rufticis , vtvi’ui , valentéf-
que inter liberos partiantur bona fua , dum contro K'c’
uerfias, & lites metuunt inter haeredes ex intentio¬
ne l.ciun oportet. §. non autem vbi Bald. C. de bon,,
X X iiij
1047 Des Appropriantes
qos lit. & uiJirij Tui ftnamn t*fdf Λ
ιού, π; jurcliei liltjmni rllfticis .& firoplKjht·- -11
Pn ii'Jc.vt ir..iBis fuflm:jabm,& iiMi'™bus.Qua’
îlifpofitwncs i L'üD. -m ime h-aude élit non poiUt,
pokman imunî-i^JL^contaiib, fccondiisont*
ί itJt i( 'i i l l"1 li T fois. Qu are * e SI nid I car uni tn.< »
ni-i.ftjs hib pareri nporLiTt\qiioJ tu iiç rct mulca K ne
concorda* maitimutik liribuï, ^uirgmimpl^-
,-Crur diflbluttfidc proiuiflionum triitnittomaliura.
Fcc ce rixe , an taies afll gnari unes S l;mr per modum
■i utH. ,Vj an dû certo corpore, ri ipede * de quo ;v MgP
Jji ioatur in Lqu.ocics.CI ami!, ben: i le, quoniam qua¬
cunque tandem modo ffaimter Uberos Jæc φιοΜΐ-,
liuc 1 petivi » en ad quopm-bxrc dicari a
irur, su vi rndlme^Iibeikh^iu^ptdudoiurkiniij
antcuiuilibei allignatioms kcraiiuar ci culo » plus de
bonis paternis captif quim q tu tira futura vli \mlw
i i j J-, el î l- à t ace , 1 1 e ira ίΐ d es ! çgirsmis portid JÜb □ s , ri
ohïiqùîE m&furiqnts ii. nedum fiant contra conluc-
tudinis iiiienricmem* Qu a eu neciUotum le nccnuiis
rcc s pi il ms qui p u cm e û ) egiri ma çüiqdam e ü ] ibef i s
«ilicnafa fforattem' ri ad tnt niuram bqnotuni* quae
: : ;irci‘ liabif-i 1 1 dîîgnattonis tempore â iijoiku hooa C
auda fïntj, fuppk-mcmum ped ntmuodo * quod B ti-
trie· ÜxitdiiLs L juidhim. V' λ IJ. L i· C- Je his qu.r in
ri’a’ud.crcJit.ri Lvît.Gde yfupiici n*4 -& quos Crm us
siJ]epr.drLltiirt i ï frntL'ü mmt.40. Nam quoiurc vti-
îrtti r id perquam inJ £ um e Λ fquia l iipe rut ni enda bo-
iiorum virilem imgetjri: minüic lus m-imuuLiis, quo¬
niam taxatio à mords tempore de terminat ioiicmiÿC'
modum ftium eapie^uod eriam iurç nuUiImcJ.ud
Alex dente ce Ijtipuludu Hoc modo-D..devveb.oblig.
CaCV.ri Ari'x.l.m taiïonc.Dud l.fklad.St J ne longius
proucbamtxr , iam abunde b s s rat loniii us rdponki su
cil , qua' ex donarionibus dcducuiintt contra dimii-
fioncs j bis item qu;c lu affigendarum legitimarum
porciüiuim in vin patrum tanin inref tilios uirigan-
tur/ r iaraplamtm omnibus e Si c ncccfo bc, riio mrc
& fine dif]" , qui1· in iurç Rom. mu cradunnitpru R-
cc pt s Jli mu iV nt c ni in , lo>i çülïmè v c r o aho , qu a· a b
vfu fime produa in forum Je ditnilbonibus, ri i mu-
ridonc icaiifarurn motan en nu dirpobnouLa, s qu«
rt5 insmis inrelleita longe aü^efum c ententes abdu*
cunt tu fallîHimas taciocmaïioms, ri mirisircônri-
nucnna.Sj. du iuris Romani icntctii* à caviis dsin i lis,
ayt obi o] œ ii sri abrogatis vfu miittimicjuconfide- £
rate iurc getilljri cuique regtom priuanm vfurpato.
Pû di t nui m c ei obicdlü rcfpondramuï.quod
née à Romano îurcj nvc àiLripta-Çonfuctudm c au-
dloti tarcm luibc rc dïnifïïô p u cacn r . C ui rd pond eo,
dimiitioLüs conrradtum maioribus nollïts bulle pc r-
quim frequen te m s ri \ ίΐ E amm jUt c vl! a t a miii a p c u-
ki magis fVi mota 3 n ou talc altquid bah c r ! nt er mai o-
ruin rabuhs.Quarc cosuTLiccudmis vim habtrre*quOa
πικίχυ vali-iir , omnimodo débet , qiioionuïcsvbi-
que hmilix viîjrpauëte , cuod .omxui tnbuna-
liiiudicauere.di: quo numo olim dubitabat, pamo
iîinpbciorc mundo ri minus r îxofo. K ce tademun* p
conïuctudo germana. obtinere putanda eiriqu^icn-
pto dt coin p ri [jj cum fubftancià Ihj3 ri diffinitione
Jii.ri dicanir clîc ms non ib'ipcum, née coujuciudi -
ta s mue cia qu:'c in p ouulari ton feu fu clt , i ip tu m
exigatdnoffctifa vero oliftsru.uïo confenfûm impor-
ret^ ri atgaif, K ec minus silt-’ en nfeiil us vniiutialis.
virium m vnirterfum 'obtinere debet, quam nie in
iS
Au. CC LX VI. Ιφ|$
v fqmmi feriptâ ( onfiiei udinc vepefirr 3 ac funnslcjii
veicri quidt m. Audit· (etl rcs-ίρΐ,ι, ri toncraciip.
qu eus ciebitc y t ce r e s îîiïhi bc b ri .inriqut ,i «ituau.
T u·, s*. Jlcd e ji : m qi ιιμιο m a l\ lh , qui coituncrcsiv·,'^
V LI J LL J LI LU VUELLviJlL&N νΗΙ.' L I J il ·■ -
çaitc»& pce regiones diuifus·, cui canmm authorit.t-
I p q i . ... J . . Γ,.,Ι,,,ι r ir M.-Illi i 1 1 Π I L b LI .
pan tue ideo eiieir foro, quia ili toris pandedaiijj^
\ -luminibus u timida non iinbcJit figiiiEtitim fan
Nam ri ti certos quuidam concrariLis,
icc m ccr n vt yt tus uirdprudc ne n dciip aauii , i'nln |:i
accidemia , ri diftiintas de! ci ipiiouer, antrihiiisp^
Cuiuiquê fubibuitiabajllaturulia 3 aut accidtiudii-f,
ftjn î J i fl tuait x i amen cad c i ή tl la Lipienm cirm [k-
res multo, ri elle, ritbd poffent mecimtiifiiidii^ui
proprias appel fanon es nullas Hr.be tait, umpui^
cos d.iïic, tries v t-ro infinito» elle, ri friait, 4
quara UiLnitic feibeet conut nti ommi
L t v er 0 J xiniit] on ri 3 i i non a pp clLui u c trie «atn*
ÔuSjpropriam ture quoque ciüi:i,& t. pcpit aLL dticra-
ptara auûoritatcm liabct la ùm facultates. Cmù^
liber. Ixb.iç-.vbi ditcml! ..ma delriiptiu ciusriUtû-
i ü üC .de m pÆdff A T aiiiîm ol; m nüllaieiîct jpxiiu
ça nome tic! ai cira , t|Uia uuffi iicumnaitmiinitQ^
adrin b i p oi km , e is t a m en n aturam* ri tutnrakir·
tribuere uuiipeiiri 1 to r oxn d l i lommans quLic ^
n-, ll5nnc e if: 1 .1 λ flï ne s, ri lira le 1 11 1 quid e m vaÿ^n-
l u rr e mes, ri l'pcci c ponu s h di iLitdligunUir, fnïnt
i tiras îi pp dia doitb, i iid crin al ce mes idbDr-cs m b,
riiULinri prçicnptii verbn appclbucte^cuuialiano-
rame lpecifico non poilriit : quuctStsiiluipuibi-
modo timeatis cuiulquc ivtbftinti.iUbusisiaais ir*
que aliii.s coniicnriones tranfcwit »<ÿi«ni(nterijiftt;
y'pu i a J u t as cur r IX de ά n n tx. vt ktm fmpliciîîïb
Lxm dtuco b generis coimtnrioiicb j. q^ triEaw
ça «d 0 n c ip e - 1 bc i üuiufqu e en ntra ttas* Qui unira
onmes , fi modo materiamhaheancnorfpiofcffiBat
â ]L φ , ri jpc.uu confenfui , poilbm ïàmi^a
pricilare .ulappeopriandum » ri nnusfcrtfJnfcîjs*
nia ; quiiamms conuencioii.cs > modo npp»^
t a ■·. i [taem escor raiUU', ri lu ris d.nt achCÎîîniid
ixnciil.Ut lenientia luit mi mi. 3. uCvt^bbxt^
contra lirrcddiri gt,'ncrulirer.D+dc noraLib.j imna
«ms Jmulllonis contrarium jjfq ssinominKO^
b c at j e 11 i v fus taie non n u tribuir tei ügniJicnitiif^
nef inelegans :· Appofi:^ icriplic CoîiucohUîv·^·
q.iiutiui.tam conuemioMm , qun; dimifîi^P
cuira funihs rit , per quant patermio =*V'r,J
ny c cio nt· m x mpert ;r,l ege d 1 cta v r l1llil j. c
do ru ra ,& c en u m on t ruin *φχτ t 3 intoni·, fl
nominatam couutT.iioneiiipitdvtitcm»^ 'alz ,
t c. Sed enim quis fcudum» ri Icudidauaati^
comme 1 ens squ 1 1 Ca tu s, a u t Pa p mia tuis ac n, » .
rifconiultis quidem vtccribus quifqwn* -
lendi: Quart· ri de cmphireudci* , !lU|laj-J
cauta m priebui t, rilcc ne is e 011 c: attu ' ■ c 1
inter nomtnatos* cign qmbuidiiuaigcpd^·
qandusvidfifiur ,Vt UlCi-giLltUS p^TUSri I^s -
dem nbunifit nomin.unmvidrit , qnûd s l
sviLtmvifum 1. iurifgcnriijm; §·ψψ ^ . 'J V
Anqtlri frilLÜ-ÎLginma.
quictn Ecck (Ianim.D.de conf-Sed *n i' ^
rium habet , quii i uri Jlomaiiomog ■
traflusr-nit vero quia simommaius. Q_ ^
cmpliitcoiïm ebullit foro, f WP
quak'i si cc rtt t '-i :n jitamiS nnxir Έ <■ ^ gUjh ic-
3 -j en c c k ren r , qu : J-on à g «J m r 4
peni funi , nfc-enim vetus illa -w .
. j .. .· H . Λγπ ·
tir-fi .tger. v eit. v tl cmp. »- r - - ^eihisi»»'
r* ■- r- . ;■ . originWl^urtpu^^..«
Lis inia lcripra coniuctttdu tribuit amiculo libri hu- m nun lie, 1 wnc- 1‘ ircoentta ,
tus vliirao.Sed jnrgum ri dnnülloms voctmnegant giomim , BriL.mpt.i pt toto - b
io45> Des appropriances.
dam contraditis cum ea affinitatem habent. Quis
liucllum damnat aut prccariam,aut precarias,aut fi¬
dum Longobardorum inuenta, quia iure ciuili nuil
quam auctoritatem habent , & tamen in Italia fre ·
queritantur , & exeant de his tituli in iure canoni¬
co? Quis contradus alios quos Neapolitanorum,
Boioariorum , Alcmanorum leges , Belgarum ,
Vandalica: , & Ripuariæ memorant? Quû? doma-
nialia noftra congédia abrogat , quia ius Roma¬
num ca in totum ignorauit, cum maritimae Bri-
ranniæ vfurpatiffimi, citeriori pene inauditi contra¬
cta? fmt.Quid quod Zazius vir eruditif.lib.2.refp.c.7.
tot anonymos adus nominat,ipib etiam in iure Ro¬
mano, & fucceflbrias ordinationes, quæ per Germa¬
niam frequentantur, nec teftamcntum, nec codicil-»
los, nec quidquam aliud , fed voluntatem folam ap¬
pellandam dicit. Quis vero iftos reiicit, quia T ribo-
inanus in Codicem luum repetitæ præledionis nul¬
lum iftorum retulit, quia nullus iurifconfultus me¬
morat, ac ne fando quidem Accurfio auditi funt.
Quod'fi ne confuetudinis quidem feriptio horum
vllum retulit,quid tum ? neque enim cius inftitutum
cft , vt actionum formas , aut contraduum nomina,
aut differentias deferibat, quod vetus alicubi tenta-
rat,fcd infcelicitcr.Melius ifta àiurisRomani princi-
piis,& vmbratili diiciplina percipiuntur,vius l'criptç
confuetudinis in materia, & commerciis verfatur,
funt ifta rudimenta ciuilis difeiplinæ , confuetudi-
nem confcnfus , &c commercia formant, alio vfu, &
fine. Quid quod etiam contradus ipfi, pro tempori-
4 5 bus,regionibus, hominibus, nunc frequetantur vfu,
nunc intercidunt, quidam ex toto maioribus noftris
frequentes, hoc tempore in cotum exoleuerc , & fl¬
euri de ipfis vocabulis olim Poeta dixit -Multa cadunt,
renafinnturque,cùm voluit 'bfue. Patrum memoria, quo
tempore fignatæ pecuniæ minus fuit^iullus vfu Bri¬
tannia: frequentior contradus fuit , eoquemvoca-
bant,i/’iwç^c}nullius in veteri confuet. crebrior mc-
tio , ne hæc quidem reformata exolefeere nomen
palla cftjcùm vfu abierit, adeo vt fi etiam veteres pa¬
tronos compelles, cuiufmodi ohm is contradus fue¬
rit , quæ delcriptio eius , dicere vix vnus pollit , cum
alij fimplex pignus, aljj hypothecam putent, cum
veteris iuris antichrefis fuerit, cuius diuerfadcfcri-
ptio eft ab fimplicibus hypothecis , certe ne latini
quidem iurifconfulti in fua fuppellcdile reperire
potuerunt, quo nomine eum contradtum appella¬
rent , peregrinam appellationem mutuari coadi è
Græcis fcilicet. Hunc contradum quis hodie reiicit,
quia nemo vtitur?non quia improbus fit,aut damna¬
tus lege, fed qùia vtiè rationibus fuis nemo putat,
cum hac m creatrici & nundinatoria ætate , qua hu¬
millimus &c clariffimus quifque iuxta fœneraticiam
facit,nemo tam parum attentus paterfam. repetitur,
qui quod in antichrefi fir, fortis repofitionem ab an¬
nis vertentibus expedatevelir, diuifis, & particula¬
ribus penfionibus, cum multo breuior pateat ratio
locandi æris fui , idque cum fœnore annuo , conni-
uentibuSjimo audoribus legibus quibus quidem vi-
uitur. Ex ipfis vero patrum commerciis , me puero,
. frequens fuit obligorionum nexus , qui ( de dem ment
CT attenante ) appellabatur , quem ante defcripfimus
principio præcedentis articuli,nunc vero tam cxole-
uit,vt ne de vocum quidem fenfu inter patronos co-
^cniat , cum effet ante reformaram confuetudincm
notiffima obligationum formula , & cotradus vfur-
pario,ex quo creditori pnedium in folutum cedebat
pro eo pretio,quod duodecimo anne? fortem repen¬
det. Hunc contradum nulla lex damnauit ? vlug
, Art.CCLXVI. IO5O
aboIeuit,&- anriquauit. Quis igitur cotraduum vime
aut validitatem ïeftimet ab eo, quia nufquam feripta
confuctudine legantur? At ne emphiteofis quidem
vfquam aut jprecarij mentio. Nemo igitur poft-hac
moleftus fit nomini dimilfionis , fi modo vfius boni
contradus,& vtilis conuentionis intelligitur, de cu¬
ius origine, autoritate, & vfu mea eft hæc Lententia,
quam ideo pluribus explicare, & tueri ne celle ha¬
bui, quia quibus rationibus , aut probabiliter oppu¬
gnaretur ex iure,aut pro dignitate defendcretur,ne-
minem hadenus fatis inftrudum videre nobis con¬
cit , cum omnes dubitarent , alfereret nemo , mul-
tofque metu à bono contradtu abftinuilfe fcimus,
cum ad manum rationes non haberent,quibus vete¬
rum ea de re morem tuerentur. Proinde cum omnes
aduerfariorum omnium rationes,confenfus, & lati¬
tudo voluntatis in materia non prohibita vincat,im-
pediri nullo modo debet de omni ea materia, quæ in
commercium cadere poteft, fi vtiliter fit, & honcfta
ratione confuhtur patrimoniis , generi, &pofteris
ordinc,&: lege inferitur,quod eadem iege,&*iure ca-
ptum eft , propaganda: cuiufque famüiæ & gentis Jyt
fortunæ. Et valeant indodæ ineruditorum de rebus
opinationes. Si iure legitimo ôc moribus agimus ifta
obtineant nccelfe eft.
DE DONATIONIBVS SLMPLICl-
TER NVLLIS P R Ο Η I B I T V S V E , PVBLICA,
aut priuata de caufa,aut perfonæ refpcdu im-
nicniis, inofficioiis , jreuocabihbus, an titulum
tribuant.
Gap. y.
1 D onatioues inutiles jiulla ^nojficiofx >irnmtnf<e}(?’ earum
difcrimen.
2 n ex hu praferiptio contingat.
3 Donationes quxpublicas prohibitionis caufiu balent , non
"balent adprxferibendum,cr earum exempla.
4 Donationes nulla priuatis decaufis,an p raflent titulum.
y Donationes inter l>intm cr Exorem nullx , an titulum
pr a flent. late, ibid.
>~/£n contr a bonos mores ejfe dici debeant, tlid.
6 rriuatarum caufarum expenjio 111 donationibus inter
rurn (y vxorem CT feq.
7 Ex donatione mutili refleÜu coniugum prafcribitur ai-'
uerfits tertium.
Trohibittoncs perfonis a ffixa, ibid.
5 Quid fe res aliena donetur.
10 Donatio mutilis nen confirmatur morte fiure patrio.
11 Donationes inter filios.
In donationibus nullis non funt neceffaria refcifiiones.il·.
11 Inofificioft donationis querela quinquennio non clauditur
iure patrio.
13 Rcuocationi donationis ex Ifi vnquam,an praeferri pofiit,
*4 Ex titulo donat tonis a muliere fecundo nubente fafta.
15 Ve donationibus ob caufam.
16 Donationes qua excedunt taxatam quotam a lege.
Rcfcwdens ejr refcijfonum fimul intentantur, ibid.
Donationes fraudulenta re cr confilio. ibid.
17 Querela iure confuetudinario exoleuit.
Donationes fraudulentae ab ipfis heredibus donatorum op¬
pugnantur. ibid.
18 Donatio "bni ex filiis faSla in totum remeatur.
20 Nullitatibns mfi 30 .annis tionprafcnbitur.
2 1 Nullitates qux heredum rejjpettu incipiunt.
22 De Donationib. qua ff uriis fiunt.
DOnationes non vno vicio afficiuntur , aut labo- r
rant.Sunt enim quadam i implicitet mutiles, &
icq Des Appropriances
imitai qohpro!iiteT;r: aEtpic k^mtiemtrtf autre ■ A
Ijictihi , & lûuure per loua- , snt odio# de qutbns Soï,
o, if.7,v]rb, j.tnninÆPtihlÏÊii fintim ^uturiuatade
ciiuili auxilatn inoffitioitc qwtr re,aUt coiifilio, qui¬
dam inin'.anV.QiiJ·· omnes ritolosinfi ingum r.um·,
(>d nqn cadtm pot* Ibcc^iut vcïcthr h ni fit. Inutiles
j h 3 l i JÎn Lptic i «.■ l' qu i b ai Uv* n *<3 fr te t , ψ «c pi^cr
Jt-qejtt h tint, non mnm contra Icgem. prohibita:
Jimi , qiiLt a Itpe yl I confie tu dîne prohibetur, ne-
'£,mü»cySi primmme pore ni ire *quod inrcrdumAc-
t j.1 id 1 1 y te·.. ο un 11 i Ccr L'âiti comtut/rcio non
t'ftT jurroïpttiiAuit'iTiaiifc aincmtE ,aut per Loua:, jj
fa fa l H o ilium tik d cprfhtio π v m J ι n me nia: ilint ,ψχ
donandi modum ïi lege nixattirru ‘ûvlunt , extri-
jico fuffcà· ,i ικ> fti eioiîr rt\,t \\tx kgidmam. liliorum di-
imnuuiit,eonliho,qiLa: mala ititntt;,& odio preium™
p ni h xteJ is fi u iit , vt ad e u m non d e n mia e , qu ode *
: ii re dcbcbiU tfic f yi conte crudo nuftr.t loquitur ; m
fraudem fiite’ eitüî qui fuctcekïc debet i ure pti·-
3- ftïmpro,& langui nisgr.idn.QiL.i· iinguJ;r1an1& qui-
J t> ticu! n s ps'ï il c π c Λ m ] r i ii l iL l It i n ter i ts riftoi ilii 1 cos
di fontano » ■& quia Ec»ulisyttiucitjlibusco«tWn!ji
nequit, quod de diiudicandanim nullitatum caulis
ab fcliolaÉiçp audtonbtis fluitatum eft^spr ndendac ^
nobis 'ftintipfe fpecics donationum , qnæ vfqaam ia
iiiuMuu en ι-j iite nubiie bibe ru ut, deinde qu.v qusbus
fimilcs tint , ik eodem tere itet SiubeukLe , ne m a Ilis
e r tulit a citure indicanti i tuta Itas pvorititisicadtican-
hilAl pritniim docendi fumus aliud dte,CLim inqui¬
rimus , v a leànt n e ta «c s d ο n irio n cs m t ei c t;m tra hen-
res im-er lcTan etiam pr.Yllippoitee nulliMtr^&inna-
lidii.trc eat tuti intercos, reimqtmuF tamenaliqais
cfFcdlui. ,Λ'.Ι pr^leribendum admrius cxtianeos,ciun
contingit res nltcnas tioe modo donari rvtibseltdi-
Π in fl i « s qti x .in ch · r e pu m ù m Bar . l-ii tn. t ft s r i Lcim
Ic^IXdt· hidnl-A: Lftqius pro m ,e-«Udtr& l.Stius& D
Angi D„ ad L falci J. &. Intui dubium. C, dç legib- de
cauli" (ciUecc prolubirionum 1 quitilege fiunt 7 Si
contruduS nuntii laut. cl.iu. publica:, aut priujtcrsTi-
b nilis fn n edi i J lc i dbil ampSiiii fl I L- 1 cornu us urchi tc-
dtari, & fbnte.s in mille ritio; diducere, vnde .teddir,
m jpti Îibii'Cpitgmi'Cî , fie illi ab omniba^repiigiia-
ÿ retutiTamerfinoiiffciidntteKicmReci-pca I. ntcnti-t
cftj qua: dertuuones public.sa prohihirionis caulas
limbe anrt &de communi btntti li m v tibiate deiitiâiHis
principaliter ^ouinitcfpLLiu infrîtigï , ira vr uiLaiics
toro coneidflnt,ntc vüitm eflèâum babeaut ad prix- ^
icribend u m Λ b u c tm t' r ci ^ n rrab ours ] p Los inter I e,
fiue quoad extraneos. Taks vplttaies publicarum,
a ut pri u a tarum cautarum, q lut pli ma t to, autlcoi n-
dario talcs fine Bûi't. dillinxti Ia. D, iolato marruno-
nio iiceum. jequura icbnl a, cusu I modi urnt donatio¬
nes earum rerum, quarum i n ce j dictu w cll commer¬
cium, vt fictarum, rtligiefatirm, libe 3 hunuun,, I l -
gmiclui, diuninia parrimemij , de quibus inh-nus li-
i»iJ lat i m age m ifs, ols ttirpitudin e ni dati , vt q u x p i'a·-
lidj, çonrra Linitam tcpcLimd.mim damitmt, vd
medico ab regtoio, vd procumtori cati (arum tk· Ili ia
cuc n rn , aut c uiqua m obtaidcm^aiii facinys mtpc Ea- p
eicndum,quidc re eradat io t'ilpêrpeiun in iurc Jlili
tir.de cond.obiutp. cauf ■& tegula1 S.patbi qtuectin-
tra.C.dc pa£U.geiicraticcr Ui pl.igij. tXdc v< i b.obli-
ipiJ.quod eu 1 1 ruidi, C-di, 'i d.tibuirptCaui.dejiiqELe
omnia quau contra ius ]i.LUTta]csautgun αηη,αιι: bo¬
nos itio rt;?; doi un 1 1 u r , lui t n Ii ter i n il i ] u 1 1 atiorrein d e -
dtEctuitur,Ëa,qL)i.i pt-Lpcmam.A' : mdc hcicr.itm pro¬
li ib i d emuni, cani A u [ i ab e ut , ci ts i lu-s cx.corn i eri lilii r ,
| de ouibn s f tonus j n re 1 oquuei , fub Joco c^e ne ra ] i li l·
iiciJls nuliis·, qurdilc repuenda iunt ? i Ludt duua-
Art.CCLXVl
ΙΟβ
[ I Lini his nul lis di fier uim lix, de fped r fcill cÿ r
nens. Mirum vero tmu Jiuic quoL?u<·
pias tHe i a, domi umt qua gmaÈiaf nttsto ' Ï
h b id iiurmSunr, ficeonnac d e itu l· cin i \[ , ia<|L
a d l l i iciî ii a L· U n a π ο π cs i 1 1 c oi leub i p, Jf"
Jiat, piavtertpiam in clerico & milite Li. Q jc’^'
i jit c t v i tum fic t· x ore tm K om ,co nf^piiifc i n. .
icdicL t iJJoi uni linminutn <k icmpoi Lir.i ?'
rn n r. Sed Eb riftian sc genti de mi r.etara κ i î.q ip
prohibition e» & fccriaiione iPaub ?
pu lita & verito concubinam haud dubie is /
ter vetitos qu oqtic rep ο n lj id us dk,.£ rgu liihtt
pt rpctLMS pt olsibitioius! caufti lutbcimt,
de caufis popula j is prohibitio t It , &
Ijiccieï, & i n di indu a oinnia atque agit. iujjifjpjS
donationes omnes comta proliibiducin tïtiliy
caute fadtnscitiiiij|iot& omnium rrfpeiUjuiuilç π·(
est Ius pt.elcnbi,. ut .·. p p t'opibi·) ptue itiquia k j, ^
fcnfkim atuuillat, fie ad n i Luium redigit
ti oi ic,& ptiuarionc pot n itta· , i ta u ί ηΓιχΙαι-ι v£’
rur cttctlu nuis, quod de fatto ,p rocvilir^siiic
(urnam eius qui ennera legcmreeir, spiin.(pir,jj^j
[.•.cluni, panam imponar, 1 ja:c fè rë. ui Lonfi-jifucÊ
U n tem ι λ apu lI feli o Ia ft icas au cto res , q y \{γΛ jlîî
I u praei ta u i m Ui, fic C anom ti.crciim tôttpmà»wj
i ure i u r. I a n l"!i mo eatv p<
ïcd de J l i donationibus > qui pïÎuatnt cmf^
iiabm: ui'ohibirionum -, v el qui: n ipt ihi pmem
i , : Lit, i' e [ odio . 1 1 nu o itu fu n c cranii LÉouee Îcfeolt a;
Ho margumt ntû lii n. s η en ο t pygiiy^Leicgcnfàk
o ft -, e ι ni a , fi. l ι n m ni fb I il J ti, fiç qu ï m friulaii lijg
oc fti ■ qùs m vfubabt Jstnr, &' uuircojdutîeïi:
ηο(>ι·:'ι ikb lliuIo de do nationi luts ÎinbiJiriiidrf.ia
Non plura brachia Briareus iis tabulsshiLw. ηΑ-
II in et i ci ne quâ Baitqhis f aci t dd . cimi h .rri^iau Li¬
ro aur qitadraginia. co lût uls ca èjSMMi
d, L.eini] tontmgmc , poflrtnio eailiaims v:sïl ih:
perdi fticil cm fié qu;r etcciiiont'iii y-arinRjcikm
: ecpiLiac. Dcrnqnc indien ]pco de hoc SEYDmrji-
îd eoiitL ntiuit , dum yfurpitû mert ée cilih
ρ.Ί r n e u 1 an bus i e g u la s e una η i uj cmiipiti^erc, lVîü-
lietcs pafEtim cm rites in taccum iccoiwetiqiib
operoio inccpro, propret va qitoJ cittn ciufnrq^i
pvrthibkiüjiuw c.uilit, fric m tutuittiirJriîpwÎtû
d t Jucaiti m ■ quod vl plnriuunn lacalcsgcdtbajiit
que ranoncs iL.ibcrqH'rJpcuas.vriO à niniiî,
rc ge n ri tirn fc rc nullas, e Lie mt , v t ca fus &. Ipcucsêl·
ue i J às d ilHci le lii m lucos iit if astioni n u
i n ge n e i * d ι il l ib u e t c , cri m vu u I quil que caLus ^ ;
iiiùm i. p eut , ne e. duel I ub ordi i set n r varicînrr iuu ;
quod c nique gui ri, fi," ipii Riouiaao populi.' ·α-
nsam fcnpium cÎb,tum t tiam mutata niulnaac^,
ligiotic itollrA per Connues ciuilidiipolIrùan'A \
fit , vr cùm rtgul ■ compt giite a ptiïfntjnoppd'
to.s eaius vt lori eaf i \ alios incidant : viuk ki;id
l'igulas commmii’a eogLLiuur,s^:inLnlinirijai ■ i£-
pi.Nop m Liera uziiur iurilprndt-uriA uün ,1^,.
qi 1 1 .i s , & v l i l u l i i · : I i c ap ot l J c I m a ta fe te nu Un i'··
fi. ab circnmfantiis fafib tantum-^ECU ι ΐί · d
bonus Cürauctta dienr tiiopInioHcpOLLU' . J* f
plinam ver An, quam i ertoiurc. |g|tutcumr--a
i i-tdn l ut toi η: ή e; ιι i fk Π i ne , .m contrat tuu 111 ^
Bar.diftu.ufbemibLn imitduitur, de defeitu ' ^
autinatcna:, sn q u ü pei mu ni ab Angc,eiij.p
dinar. C.idveniis ecmanit exphtore , bc"
ftlitid huiclaEitiliud icpra'bfHaii. U cm c',f r>-
ti rient, Ipeeies p.crtequicuf . Ar P1^.. ;ι^
riiiuranii porclbate lupcr contractibus pr ' kj,
quod iliij ftiCilUU,3lLtl WâtCRlfflC Ji-|L t'Ü ^ 1 ^
ιοβ Des Appropriancês, Art. C C L X V I. Iôu
/ eoctem. & ideo omtiiitiri acqüirenclo rehuciarebT
iun^vt ad alterum deiieniat,de qüa tradlatio cil eru¬
diri viri Tna.11 T uni in Âa J,·,.. ~ : _ . O
. v T . , ^ ^nriolccnc1œ pro.
hibitioms in lege ad effcdtu annullandi , an m perio-
na contrahentiü ad alteram eoru,an in ré,an in a6lu
ipfom concipiantur: an 'per verbum poteft, an per
verbum potent, tam infinita, & pugnantia compin¬
git, vt cum nec ipfe quidem fecum cofentiat ab om-
diti viri Ioan.Lupi in iriibide donat. int. vir. &vxor.§;
47.incip. limita, primo. Quin 5c cafus particulares
complures traduntur, & colliguntur, quibus valet
donatio.Gcncralitervero omnes, qua: vfquâm fiunt,
gula cius diitindtionis cnpitafabcfadlcnt^quocWt^e-
prehendere fit fhcile.tamen meliora tradere non fa hliea ' v ΜΓ·1ηΓ· 'lr· & v*or; M »on fieret, fi pua
cilc &vcroimnoflîbileelliiirem,l,.^ ° r j “ lca’ & perpetua effet prohibitionis caufa, veluti
«enem 3C ,e uri N contrabonos morer feifa. Harc ipfa dubita iotna-
verborum vi^ ST nX vZL d ^ 'pfe M 8mm, “f™ F*b“‘ fcholafi.aa auétoribus pu-
. . . . l'.iiipus teratur, vt ciiica-
tur.Ergovt quantum advfum iatis elt, rem in thefes
colligamus, cas que in forum folent incidere,expen-
demus. Omnes nullitates donationum qua: à prohi¬
bitione legis incurrunt , non ab conceptione verbo¬
rum i( liquidera nullitatem difertè non exprimunt)
fed à caulis prohibitionum publicis,aut priuatis me-
tiendæ nobis videntur, & fuo fine,àperionis, 5e cau¬
lis confidcrato. De diiudicatione nullitatum hîc non
tradtamuSjfed certas,& iudicatas, & confclfas nulli-
r * Clia;> ηι1ιη- præccptis teneamur,addo 5c è iur&eenrium etiam 1 ■
tares pra;fupponimus,& inquirimus, anpofirisrali- C velun.D.deiuil.&iurc.igiturobliCTationemnawra-
bus quantumlibet titulis præfcnbi pollit. Dcpubli- lem mmr-diri . ?. l ^
- 1 - rr . . 5 ^ an can-
bus quantumlibet titulis præfcribi pollit. De publi¬
cis caufis ante in vniuerfum egimus.
De priuatis fic iudicandum putamus, vt cùm nul¬
la. donationes elle dicuntur prohibente lege, aut
5 moribus fadhe, hactenus & intantum nullitates por-
rigamus, quatenus finis prohibitionis porrigitur,ad-
itridta Icilicct prohibitionis potcilatc , ad luam cau-
fam taxatiuam,&perlonas reipedtas,nec porro pro-
tédamus id quod caufam alligatam habet ad certum
finem,& determinatas perionas. Igitur donationes
omnes inter virum & vxotum, certum cltnonvale-
re,& nullas effe,lege , 5c patria cofenfum inter ipfos D
annullante , totis tit.de donat, fup. 5e de donat, int.
vir.&vx. art. 225. qui in vltimis voluntatibus loqui¬
tur, 5: 218. qui inter viuos.qui cafus multum infirma
Bartoli 5c Dodtorum diitinitionem reddit, cùm illi
de calibus prohibitiuis tantum in fua diftindtione
locuti funt. Sed ille articulus p cr milii uè concipitur.
l’homme cr femme depuis le mariage pcuucnt s’entre faire
donaijtn , nili ii id voluerunt in dilpofitione pcrmilH-
ua cafus exprclfi, in ilatuto negatiuam includi,
non cxprelli aut omilfi , quod longa difputatio-
. . craae-
. & contra bonos mores elfe dixit Bart. 5e Bald.
eum lequutus l.i.D.de donat.inr. vir. 5e vxor.5e in 1.
pactum quod contra. C. de padt. Ane. & Cnft. 1 fi.
quis pro eo,D.de fideiufT.Catd.& Bald.d.c. cùm co-
tingar,& haud fcio, an etiam plures , ita vt iuramen-
to negent confirmari poffe. Rationem adierunt,
quia id fecilfe quod lex prohibet,peccaffe eft, 5e po-
tcilati non obcdilïè , quod Paulus iubcat , & è facris
præccptis teneamur,addo 5cèiure gentium, etiam L
lem impediri per eaquæ notantur l.is cui bonis. D.
de verb. obligat.
Tum ctia contrabonos mores fieri l.-i.2.&3.D.de
donat.inr.vir.5c vxor.non valere igitur quod ita fiat.
Rationem addunt ciurifconfulti fententia, quia
coniuges mutuo fe amore fpolient, & deteriorem
locupletari, meliorem depauperari.
T um illud, matrimonia nc venalia fiht,&: obfcqui-
is , 5c affectu demerendam mutuo à coniugibus gra-
tiam,non pretio, alioqui futurum, vtdiuortiaconfe- 6
quantur,li non doner is qui pollit.
Ac nili ab tnagnis iurifconlultis illa: tales rationes
adderentur , abunde erat, quod rclpondere audere-
musjfcd obeft au<ftoritas,& recepti pridem maieftas
1 uris. Sed illa primum ratio quam poilcrioriurifpru-
dentia attulit eiurc gentium de inobedicntiaaduer-
fus fuperiorem 5c peccato, vt antiquorum non fuit;
hac quidem in fpecie , tam pueriliter dicitur, vtmi-
randum fit iurilconfultis hominibus, tam parum ra¬
tionis hiiffe , cùm illam conquirerent cnerucm, im¬
becillam, & tam lege du<5tam,vtinviadeficere cam
palam fit,antequam deucniat in congrèllum. Dilfc·*·
ruimus in nrnrl^rvri^ : .
: y r ; . . . Λ- 7 . "5“· <-'*^αι.κιυ- paiam m, antequam clcuemat in concteiliim. Diifc-
ne indigeret , & tantis viris fuit laborandum 111 tam £ ruimus inprotlieoriahocipfoin præfcriptiomi ar-
gumt,nt° > generalia illa geiitium , tk
nnrurn is nurum vmnm . *. /' ... y i i·· »·
X - - * y T u quvquv cauto klk. G ICIL I ClUl
Quare manca elt eorum diltindtio. Sed vt id oiten-
damus, quod diximus, pra'fuppofita nullitate talis
donationis,ad effedtum præfcribendi de iure,aut ap-
propriandi de confuctudine, videndum de caufis
prohibitionis, publicenc fint,an priuatæ.Namfi pu-
plicæ funt , veluti contra bonos mores , necelfe erit
perpetuam credere prohibitionis caufam,quodante
refoluimus. Ideoque futurum erit, vt nullo cafu va¬
litura fit talis donatio, acne morte quidem confir¬
mari polfit , vitio influente ab perpetua, &c in omnia
indiniVJno iii - - i ο _
TT . ’ ex m omma Humana: locictatis cauia? & cùm bonum m.blirnm
raliter & 1. fi plagij. D. de verb. obligat, l.padta quæ
contra. Ç-de pactis &c quæ fup. diximus. Sed ne iura-
mento quidem confirmari potérit. An enim iura-
mentum vinculum elfe peccati î contra rcg. non cil
obligatorium de reg.iur. Atqui contra receptum elt,
id eft,& in multis calibus donationes inter virum, &
vxorem fadtas valere, inro generaliter valent in om¬
nibus cafibus in quibus donans non fit pauperior,
qui finis eft prohibitionis l.fi vir vxori. D.pro donat,
c.vlt.e^t.de donadoiiibijs inter yû\& yxor. 5c l.^.D,
'o . ^ acino ^ciunini y ςχ,
naturalis parum virium habere in fpeaebus diiudi-
candis,cùm ad eas applicantur,5e (vt noftri loqui fo¬
lent (parum ftringere , propterea quod nil frequen¬
tius eltin inre ciuili, & patrio , quam ca rcitringi, in¬
fringi, tolliidiftingui à iure polltiuo per fpccies5c in-
diuidua cum occurrit. Oltcndimus nullam certio¬
rem cius regulam 5e afliimptum elib , quam illam nc
quis de aliéna ladtura locupletetur , fcd quoties in-
fiingi à iure politiuo in fpeciebus propofius,tucndæ
humanæ locictatis caufa ? & cùm bonum publicum
in rrw\ ii H t· 1 V» ·-* J _ 1... _ · . ιι·ι· a 1
, . . ; «UUIUiUlU» CAtinpiit.
nec dubium, quin multa alia addi po(lint,& quotidie
occurrant, 5e ipfapræfcriptionum materia di«fti exc-
plo eft.Præpolitis obediri regula elt eius imis, atque
adeo diuini. Sed quot exemplorum millia de promi
polfunt è iure pofitiuo,quibus adtüs contra fadtinon
protinus in itantur, aut nulli funtîcùm fines prohibi¬
tionum præfertim expcndunturrltaque 5c cum pro¬
hibitiones fauorem perfonarum prohibitarum re-
fpiciunr,rcmittentibus his quorum cares elt, prohi¬
bitionis ijeceilitatcm contra fine noxa fieri palam
icyy Des AppropnanceSjAit. CCLXVI. 10^5
«Snoibw, nec pcccitcm adinm l.etii»·* Λ 4**™* tolu fmir M
K,nc^UmUv..«R « pfohibitiomsvi^ y» Ê^l^b. D. ^ WiaÆ
™,lt nittcnfift»! lationis , ici ^ v^m.cumiak^La:^^^1
ad nï lÎ.nVrîbJetdîÎrÎdlLs & vitra cr.mm.n progr^ u* in fywtt coairrunt, ha^ft, cùm rtcr j^JJj
dicnaiïttS ■ quod W iiifo in fubif*n ncinurtum: p .V ht, & IpohamrkbtraLui* & mimo aftci&L fE"
‘ · ' ' 1 ' Uujs h* niitmc Caft Λ l; C qui s^ra ^
a cno l.cu nt , qui. inc u — . , ■ .
IiiioLeipC.ciiti cobririgïitîncmio membro Jal-d-Lpa-
th qus' Conmu Ha; dittmâiq «matarum wul fc-
Liim , is g ilibus prûhibitïûnit'i i tiducu iuur ab pumi¬
cis, filia: in vjiiucritim agüitr& p somnia polione,
ntcpnrtiu m , n u t [i si gu loi u t π r c η n n ci a e i o ei ibu $.rm
dHî'O'i itioni bus i\ibiLuinnmr+ Quod fnlLientenria.
iit· nulJjiaicsdmint cilii contra legem fiunt , reapic-
dain vniucrfiuii fuit fine diÎUfl'â;io.ne cauiîirwnijtrrt-
tl ut rot, λ Η a r t, cà pi ta iton ftnuT ntu rt to E.a ! ioi u m de
diiudicatiorte nulli urum , quïa montra lege'S ibita , ii
verum tftj.quod aiumjiv vniuerfum vita r delta, & il -
\,i € mni a capi ra d iftir. irioni $ dealb ~n.d a I 'ticnin C ± ont -
r.eï Câius cxacquadi,!! yriU5,&' idt Linguis, id cft, dicti
ratio pc r rtmitiajt îtfiiiè diffum1.! tti r. Eodem modo Jiil
i,uu j'i’it Lindi iit i 'i donùeni c , cimàin libertas., & tamen
i'mii mets oppoiin-tn viti lubcurnr,& hominum i&T
pradipuim, nec contraitis commune pt opu· rea ba-
fif F«i, de icnjsd.confij^Ejlesilonatioijfj^'
iionnliter dixit contra bonos nudrcs.eJlbj cütiiïo!
per i e in vniucrfu na talcs non fuitjiifi circumii j.i;
concurrant, quare 6c illas legibus illis cxprcllhi'i-.
fas* non finales, (e.d fuaiîuasét induûnûîjot üiml'
d ; ΐ ιί , d,c:i p.cu m en n ci nga t ,r-n m,%,
QtEamobtt m i n cjj tifli m c mcohfcqutnm^y
ü girurà mit tu ni i qu ;m cin itari s proprio , & | iripuUv
Ϊπίνη i prohrb itiones poli c,quar invniueriiiiu'a^hr
non magis^quàm vc a conciliis promncblibifl^
f't‘ tjitux octunlrnics s, & 1 1 mtpet dû ftin ccuEdm·
iu dicio ra;u e n dep ra n sto, k sc eu figebat ρΐπιπίί^
cis de Pari ikn fis Cui ix Atrei lis , nec d^ct rj-J ^L-.^0
iniucEihliccrtu putabat polk, qtipdillaCiiiaitmj
engufti terriionj iints abier oanilittiiflet i riquei
rehgitmis cauia. N on tfb sgi ttir s ciim de nauuir.nt
obligationis U iuu udis qL^iiiur, arc fi1èndaQüiitD>
pedimenti ab piirtdpüs ciuijil us, id elt, eiiiiiùdi
prxmojjmvi, ni e U11IE KI n,-. conmi-ujiu L'LL.· , , , ■ ■ . m.
bcTidicuniLitjled cont ra ilncubuem Cuidque liber- C Ψοά auJfai ilbl iûnibtim^aimmkc
ticcm ce m δ£ ίπΗτ iute ec urium e» igincm habeant> cL eate mc impedire lus locale, am poMuu^
o uod rrlof ilisir. c 1 ce Luxfcript. m d.tc alij U C.dc & U ir.icrdum non natam lmg« ad dltLttis,qiiùSif
_ _ τ e prxfcript.
ÎeiuŒuiSi aqua. Diftinguit igintr iui poÎInuum |wr
quam fxpe juturiiliiU^goititm iura quanttrttilirut
primafia, de de principiis eorusmutuim fuinpta, ntc
misins ipfa diElingunuira iufe poiutuo , quam ipfum
ius poiitiuirni à cu'cunkaciis fabri, AdJuruss è 1 beo-
looorum vmbtaailii lîmplitem eotirr;uienriom.m
iunpc fitiLio non e ile de ib peccatum ,mfi inquatum
juri dimno conuciriat/t non per elationem jimnn,&:
n er co n tum p u; m iti penof Is iiar i aut d a to fcanda lo, „ , „ .
cuol. lmoLdiHierit.d,c. ciim contineat, tertio mem- D omnibus domn uniibus inter vitum fi: yiûrrjn ula
bto mî,ÎfidnHnr " accidtint,vraltft iocupleturj-altcf dirioriui,^ guides
t nimuccoii illa quoque r.mo,cux de bonis mo- co apparet, quad la oe res aliena donant , quo raCa
ribtss oppuniiLir , poli ei ieris uni I prude βτ«· di , de vakrc ne ïwiiCQnfujti quiaem ncgani-UiViiiiç^
fchokfiKçdtiîiianltranoniijCuiiis qeca floue m feho-
lall id a u îlot es (un : pie r c db co quod I u ri feon tu] tu s
diiir. J.],iJtiOirihus( inc|uÉï}îccepu'm efl apud nos* Σ
K;. maiorcs.Tnqaiij nofiri donarium es ititer virum &
Vioie îei p c ο fi jb u et un c. H oç cùm luti tcc-ii Lu I m d i -
xit , de iiLic Roman, t ciuitait recepto dix i fie mrtlli-
gL-Eicv s. Se d nos cum boni.·; mnribus quidquamre-
iiiEcndît»
II! ipfitm magisL planum fier expenissrarioïifoj
ciuilts prohibitione: m talibus donationibus ieîîe
iirutn êc vsorriiijValcL L· enim nefflfl^tfiiiaGtfa).
runilîtj ve aher pauperior fias uni lLo aifeck , è::-
tiu r, i d t fl j qui sccipi t^gt.xca lo quurion^ îoeupha-
tur-Harc rariDjfLcutiiiisrtci diid qmpulflentllÂ'ïïh
u cri ali confbiu tioni non conu cm r , rim nb üt^tk·
nbus caulis fumpta t & contingens fit. Nccrnàt
D,pro dotui.Kam dJ.L ratio de pauperatioirijtfiul·
lHj nec fempe. i' , u ec i 1 1 omnibus JonatiojalwS'Jfll·-
dit , non Jiiméir vnint ririliiLir ί c o m fU t tr e ικία □ p. v*: ΰ
mhi I ah c n donari po te s t , qu od \'M u dtmnwd îta-
dat , t . j m en icc ·. du . v t iju Ldd im fstpc cnanL jtitùEù
reponat ur, v e) uti lxî m n obitiias, geiic ris ninfeb,
cognatio,& grndns ad dignitates proifloueApif'
- - -- i . . ·*■ ■■■ — /.,\m |5[im.cjb·
pie Liare dicimus* uomlcliismoribusimelligivolu- £ uo redimuntur afimiratibus. Quod àmliEi^F
n-.ik qui line ptiusto cuiufquam cnutatis more , stuc quàtn iftudx.Uiu ai t Jl ία·ι p.aûptiioteittfiWiïB®cœ
s qui Un rpnti a t o eu lui qn
\ i n rtc l p ci , ic v lin pa t i , q u i visu Lua rtn v I tra te rri to-
rium vtL titiumnon protendunt, lcd Je bis uni natu-
jii^vi , << cominuiiibus gcnribùs omnibus icnfîsvbi-
LLmiqite· locorum obtineant, quàin infiniîa^ &. cîjiïi-
îouuicabilis t il natnta, ne c i incianfii pofteri n-.r i u-
rslpiudemia diftinguëdum putauitimer bonos mo¬
res cil ides ,& cos qui boni mores dsauiciit j & dedu-
cumur à natura, Idcûque ciunlurifconfultuidixir
inor ib us. apud nosr e cep t ü e ft , d e- R oiu η h o iure itn-
liî, quod tujnc ultra aJpesT in utroque citerius clandi-
turjiec Cal lnun rcqnave al ia magts tcnctjqu ri Hugu-
bifpags.quod alicubi Hkrotu mus dixit, autnlfcriqS
diiiifqiiaîn more--, qui principia habtnc ab voktnta-
ri LtaïuentEUir.iid cic,i mis poli vtibtate priua-
caf ied a b par ci pi is vni uerfalibus ncqitaqu5m,quae
ïpidxqut timiicJfKqmin es obligant b & aüLiringunE,
quod & JL?a]d.,reû;è djftinxii.!.pattum dotale. q.r^.C,
decollat. & Ci'pfd, pltii ibus probat. J. initaio.nnm.
a^.C.prü ne ïlhcqindem, &: lot-ali iure in-
hniti, é!·: petpetna ratione malo more fiemlid.po-
fdt^quod inter vu· lue Ct vxorcm donatur, nec pu fe
lie faCtum , » m d vulgb lîarr. norar.k CvûïumMC'
C od . de dot, prtmiJK Bald.l. i. D.Ll cprt.prtlx^
bue nite. D. de suiL ü: îur. & l.fi non loncri,^ -■
D.de tond. moel·.. H..i:ur. c. vit. car.de ctônatlînt·^
Sc v x or, & difl é rit L u pu s in rcp.d.cub . §,71.11.7.11^
quotl per ccmii. qui m acctdirdd t il , 1 1 0 1 1 e e 1 ü lii i i > J'j
t: miuiiij diminutioîa coididcratione çiledtbti,^
principe bs aitusfïnumipicicndai .cftidcRcp^
& concordia ma trini ü malis·, liiiec LEairicr^J··^
minum obiequia* ben rira nria-dt nient, ■ '
_ tut . an* t Ldo m ne Di ] qiiid em a Lue mu cl
Kèc iiunr kgal.cs contractus, ÿc «jîwsk r^'nt"' |p
Cjetas reprsrhenditur m qunm :ΐΙί£Χ_[°[ίΠΪ
niain,alcor operam, & mdtdk'iam conriit H®
r unaq u c mi l.t couiiïgrs tanta tb aratione T ; t"· ^
tut' ,vt qHani de paupt raticmcm painiumui
cwmaitinii non mt . m«c firqqnunamum ,^·
r uni. Qiui iciun i, quo iure v 1 un ur,jll λ «W _ ^
jus ratio, ptn'' ex tôtü inutilis ihnoi]’^iLtl ' ■ ^
cil» rro}“bi,10*1li
confuguiTi vitam , pacc ÿ qu oa mW ;t
1057 DesAppropriances,Art.CCLXV I 1058
jn communi nihilominus vfu,& fructu manere, cum
lege patrià promifcua fu coniugum fubftan tia, quo¬
ad vi um,& rerum dotalium frudus fint mariti , ma¬
ritus côtra de fuo vxorem alere teneatur , quod Art.
çonf.4o8.cauetur,& dilapidatione dotis cogatur re-
ftituere. d.c.per veftras.Lfi conilante.D.folut. mat.l.
vbi adhuc.Cod.de iure dot. No igitur donatori fim-
pliciter perit, quod ita donatur , ied ita manum mu-
tat,vt frudus nihilominus communioni deputentur
’inque communem vfum cedant , atqui tota iuris ci-
uilis cofideratio in prohibitione donationum , ipfo-
rum dumtaxat pertonas refpicit, cùm donatio illa in
vita inutilis , à morte reualefeit , & donatarij morte
euanefeit. Confiât igitur id à lege tantum prouifum,
ne ipfi coniuges egeret, quod his rationibus, de qui¬
bus ante fumus loquuti, abunde eft cautum, ne acci¬
dat , vt iam illam rationem , in qua tota vis prohibi¬
tionis fundata eft, ex toto concidere, &languefcere
appareat. Ex quibus planum fit , ne citra calumniam
quidem dici poffe donatorem fpoliari , quod à con-
fentiente fiat,&:volente,sitque ca beneficentia: col-
latiOjConcordie coniugalis,& obfequiorum frudus,
Sc compenfatio , ii non malis artibus elicita propo-
nitur,Quæ tamen non eo di da accipi volo,vt infini¬
tam , & fine modo donandi libertatem inter coniu-
es probe, quodaffedusvehemétia, metus, infidiæ,
landitiæ,&fepe mala magis aftuti mens poteft pro-
licere ab incauto,& vero folct,fed ego prohibitionis
l ationem oppugno , quæ tanti non eft , vt in vniucr-
fum valere debeat, dc ius noftrum patrium defendo,
quod ea de re fapientius multo cauit , quàm omnes
omnium Imperatorum fandiones, & Iurifconful-
torum refponfa, de conqueftibus fcilicct qui collatâ
opera conflante coniugio funt fadi, & ad vitam dii-
taxat, & fub euentu fuperftitis cafus, cauitquc ea de
re Confuetudo fapientius , quâdo haeredum quoque
in prohibendis donationibus rationem habuit, vlti-
marum voluntatum intemperiem inhibuit.
Poftremo quod venalia futura matrimonia putat
admiifis donationibus, ratio eft de earii genere, quæ
in turba pugnant , cùm per fe non audeant coiiftere.
Nam fi venale matrimonium liber appellare, quia
alteri ab altero donetur, hæc ratio non confiftit iun-
do ante matrimonio , de diuortio ne fiat , negata li-
beralitate dici olim poterat , nunc fublata omni vo-
luntarij diuortij caufa nequit; & iam olim Federicus
de Senis ei obicdo refpondcrat. d. conf. 140. quod fi
donationis nomen,emptionis,& venalitatis nomine
placet infamare, vt id venale dicatur,quod quifquam
donatione promereri vult , tollendus de libris dona¬
tionis contradus, & eximendus de commerciis, ne¬
que enim quifquam ita donat, vt nihil promereatur,
antidorum ab natura, obfcquiii, gratia. Neque tamé
propterea obfcquia, aut gratiam venalia quifqua di¬
cit, eu id quod principaliter agitur {pedandum, fit id
eft gratia,obfequiu chantas, affedus, quod inde c5-
fequitur naturam adus non mutat.Non emit vxoré,
qui vxoris gratiam bcneficentia,&: pignore obfigna-
to promereri voluit , tale commercium adus no re¬
cipit , nec æftimationcm coniugalis amor. Sacratus
cùm facra celebrat gratuitam operam fando officio
impedit, nec vendere dicitur,cùm carnalia metit fpi-
ritualia feminado,quod vulgo notant.c.ad Apoftoli-
cam ex.de Symo.N ô eft ifta rcligiofæ operæ emptio,
fed confequentia extrinfcca, quod fi aliter accipitur,
nulla gratia futura eft, nec M cdicorù operæ, & Phi-
lofopnorum ftudia emi dicuntur, cùm falariaimpé-
duntur.l.i.D.de var. & cxtr.cognit. N 5 eft igitur no¬
bis illarecepta fcntentia,fcd viu potius getium dam-
xArgcmr.in Conf,£rir.
nata, qui eas maxime donationes probare , Sc tueri
folent , quæ ob matrimonia concilianda funt fadæ,
nec propterea venalia matrimonia funt, & fi cauillo
quidam dote libertatem vcndidilfe dicuntur ab Poc-
tis-Scd iftp. alio fpedanr.Non enim obfequij necefli-
tas ab adus ciuilis neceilitatc,aut adione ex donato
gignitur,fcd ab natura, cuius lex eft benefacienti re¬
pendere mutuo. Nec illam rationem in prohibendis
donationibus mores patrij fpedaucre, fed intempe¬
rantiam intempeftiui amoris coercere voluerunt,
generis , & gentis confideratione , &c fuperaturi do¬
natoris fi fuperfliti elfe contingeret,& egenti trafla-
tis ad hæredes mariti fortunis.Ex quibus pcrfpicuum
eft, non modo non pubiicas elfe prohibitionum cau-
fas in donationibus inter virum tk vxorem,vt contra
bonos mores iudicari debeant, cùm funt contra le¬
gem fadæ. Sed nec illas quidem quæ priuatæ ab Iu-
rifconfultis adferuntur , perpetuas, autnecelfarias
habere intentione?, aut fines,cùm plerumque varia¬
ri nec fubclfe contingat , & ab circunftantiis iinmu-
tentur.Melior eorum fententia , qui non putant bo¬
nis moribus repugnare eas,ideoque etiam iuramen-
to confirmari,quod non fieret fi bonis moribus pro-
hiberetur.Quod ipfum de iuramenti confirmatione,
etfi forum,& tribunaha noftra non recepere, tamen
ratio ex eo petitur,quod publici moris rigor negatur
infringi, quod Bart.cx aduerfo docuit.d.l. fi quis pro
co,& idem.l.Seius & Augerius.D.adl.falcid.'& l.vlt.
C.de pad. Antoni. Butr. A Imol.d.c. cùm contingar.
& quos Alex, allegat.conf. 137. vol.z. & conf.S.vola.
& Rom.conf.4j.Iaf.d.l. pada quæ contra. Cepol. d.
l.irritam.num.zS.Quod cùm ita fit,euenit quod pro¬
bandum fumpfimus, donationes inter virum «Sc vxo- η
rem conflante matrimonio prohibitas elle refpcdu
certæ perfonæ , id eft , coniugum &c gentis coque ad
extraneos non porrigi , fed in perlonis prohibitis
fubfiftcrc,& intra prohibitionum caufas. Itaque fi-
cuti celfantc depauperationis caufa , in qua Iurifcô-
fulti totum fundamentum prohibitionis , & nullita-
tis in donationibus conflante matrimonio confti-
tuunt, valere donationes putant.l.fed etfi coftate.D.
de donat.int.vir.&vxor.l.i.§. fi inter virum, d l.fivir
vxori. D. pro donat. Alex. 1. quod vxor. D. de acq.
olf ita extra eas perfonas quarum refpcdu prohi-
itio apponitur, & donatio proderit ad titulum, fi
res aliena donata fit, & approprimentum ex tali co-
tradu contra extraneum dominum conficietur.
Quod fi quo cafu accideret rei alienæ donatione , ré
donantis , &c patrimonium diminui , ne tum quidem
donatio valeret , vt in donatorem recurrens , veluti
fit, cùm re alienadonata , donator ad pretium con-
ucnitur, vt rei alienæ alienator, l.fi fcruos.C.fi vend.
pig.agat.& iure noftro patrio, Art.1S3.Nam hoc cafu 3
contingeret per indiredum donatorem de fuo do¬
nare, & patrimonium diminuere, id quamlibet alie¬
num donando, quod pretio redimere tandem coge-
retur,quod-glof.Caft.dixit.d.l. fi vir vxori. Ang.el.Sa-
lv.Cyn. Albcr.Bald.d.l. irritam, &: ibi Cepol.num.43.
Quare prouerbio dici folet, qui predium dotale, aut
alienum alienet,fuum ipfius,alicnarc videri,nifi ipfe
quoque alienator adioni ad pretium competenti
lapfu temporis præfcripferit.
Quod igitur contra leges , aut Confu etudines co¬
llante matrimonio donatunvfit,ab ipfis inter fc cor.-
iugibus , præfcribi nequit , nec ab hæredibus ex tali
titulo , quia titulus nullus eft. d. 1. quod vxor , Sc pro
polfcfforc poffidetui iure ciuili , hæredibus vero do¬
natarij , iure quidem ciuili præfcriptione non opus
erit,quia donatio morte donatoris reperirur connr-
Y Y
1059 Des appropria n ces, Art. C C L X V I. Io^0
tnaja· pnemortiro qsj.idenid.onartiie: nd'rn ïriDrsdo- A povt ic4mcbnütio inoffidofe (îmt,îure
n 1 1 n m λ ùa lu oA i rritilm d ed uccté^Ît hoc #i t'as ftie- îjwÛ li m f rçrtdïi Ht *au t ira ttom tal e a jt, **
nararij,.^ . . -, ....
rat JonaÈûrN prbpdajh.irti il ÎTrraneita prqcinmiq:
cùm e xmhcorum eau Γι m , aur Fa a orem n an r t Γρι-
; ci afjii dft f iita <* II· ad péri iitiiiï p rohibifas . & r e s pe t te
alienabitis in commercio miutrï, quo'd BhJd.tludt.di·
I.ftil· 5, fi î iis aii cei su C de bonis quœ libcQS.Ray.dJJl'
qnts pto ccuFulgof atîth, fiictarnc nea pubetum.vbiÆp
liart.iiïtmJiï.lino]. tic.cùm con ri ligantium. vrél*
! lahér m rem ré fjp e Ûu lu p t r ία sta: : i ta fit, v r qu x pro¬
hibiti o lies h abenre aufit s a fïï v a s p v r fü nis . hui lo s in
terni m nori afficrahtjVd rcLiriuc^ rcipciÎmèJddr-
J. ' mi -i uui taies in t0L’ p-
dixs m ws, prtjrt er proHibü fohem Confj , etuk .■»
prinum poterit jçpdcôqmî ex vdibus tfrufeîv^
Fitcj-cdu âdti-crftis alhlm pfæÎtriberciTon
rtiillitas rejriïrcipettu indici'iut.4Lj*fi
âo. & Lii parer, & d.Limcam , quis fiosUm
mus. 1 deoqitç, ricc qut rda i nôffi ciüfc
iftvfli elXnrç tempora qnWennji d mtS
nnr prolo quenda: prw.hxa, quod accidit £urc A 1
i a les dbhmo lies ποΙΙε non liant , Ccd Γίοιχ^^
vi'am η li c rcDSed π ce v Libares rt· friiKn h,„ ‘ ' _£Ε· t-
tCrl U Π *■ Π U Ci JJ I LL LJ J - L l· t 1 LULlü ί jLXi IS. J j-’L ί U U L >. IM U. U Vldlll \|U v 1 C-ih < JIM 1 1 LL V L ΙΙ^ΛΙΧ i g CiÇttlïQjlçj « 1
co S< cùm fundum ^doralem ali en art Ux lui ta verar, ü qucdtccnmj finie, hEredi £* ?·
ic.-fpei.him habet ad imi liens per lonant , neindotaift omnimodo nu U iras aitui inlu, non prfclcnh^hlf
remanear, & cius conlukrationo lit proliibirio , & «ftnsratiiîiditwfini hminnn:-...!.. i ...· 1
titulü-icô tra datus itn nu !b r un cil· ver o û la tmi fa p rt-
if.tti iuccrelTc,^ Π iceusidario piibiica liL^nitod B Art*
îk Ak’K, la C.èt ça'ieniracïAnr. dh 1. 1. 1). iblui. m-tr.
] ni ο ! .v b s (il p ,n LUE 9.1a li d . ] .paiits quîc con Ira &: Bald >
!,cuni mutrE.Ci.de donat,!!1. r.vïr.Âi vxcù Eundum :a-
meri fundum h înàriTus.AlicrtAUfrit , alienatio valcr,
quL.i prohibstio perÎbnamproliibiràiTirLOît eîïtcdit*
nçc ad maritam porngirur s ίί_ ci culus rati courra il·!!
rs ibuecnr MibsadpTKÎcribcndnni , botrgloi. C-xitr· C
V Angel. ImoL tradiderunr. d. L cùm Icx.glof- Batr. de
AngeÜ L cùm vj r. D . de v fuc i p , I oh . And. A ntb , Bue ,
ImoLdi £t,çap .eu m conrmga r. Isn 0I.LIU.19.17.A: 8 1 . rie
vc I ut 1 ex t r a ne us r en 1 i ti te r c5iuges dontu'i prohibita
prxfcrlbit.ttidem tnbdo aduerliis cumpnrteribtrur,
ri! on c rem en traite i propriant àlter côiugiim aîceri
tin nau c rihqtï Êa doua 1 1 di prohi b iho , ex qtta an ntl ] ta-
1 30 tituli fequirur^ixtri] n cum nu π re-lpu:it,iireiddl·
do ca r^ tione qna: trad i f tt r,dj . li cïtri π c us* D .J c do-
rtat* inter vtr, îC: vxor, & l.ft vir vxon.'D-ρτο donaro:
etLia fcrlicct den.-iror bac modo pauperior non fie.
d ü uacari i âdü crfu s niios , h re uiori quàir,
quad raginca ans ibr ü rem pot e. Qgjrt &'quïe;!S «
ncis fiunt jmjnU'niÎus ; id elt , vitra thtiitiipjj j,
d onatons , v c 1 1 n fratid em harredis j rtc ipf^
niuLJar itus r,n ifs in fraud cm legis faibç probcc^U
q u e qu e t c k fubîj c îu ni u r , liée a lia va
110 m c n i 1 tatis qu id c m ùi ufis ut fmaidh liomiiiî ?■<-
dem faébe3tjuod diferimen ttaüm,dlfi]ïfcC[W£j
p t:mc. D . de iur . par ,K n m in fra uiem |™ ÂdlssiuÈ
: Îtlîf fl allas vol u ni effe. Vrriuique EdîilïçIÏs dcfeâîd^
habetur ddJ'l libfrtu.5, Molin. m. de kuaF. dDirr^utt
Ci. ic ij s con trtvfu r.qu Éeft.É'ï. iiaqu« nili fccipci^.
des mira quinquennium qu ereî am t rum dtf Ά
dnduturab reuocadonibus îurcparho^iïttaivnrf.
ira modum L· lege tax.i tuiri fia ίΐΕ±ΐΐ JcinduDru: ïih.
gÏEimam Ctitifuetudinis quotam, qui tsmé^Lcifii:
t-x ea canfa incederer, anc aitioncm qtiifqtiaijiftb
m e n da m put ar ïd j n r mi ne m , dire hÔGDe ν«ι«.
n v fi ta ru ni aduvrfus cxn-ancos,aucfà!tiiLïiMid!{J.
ut c i u s coh^ re des, Sf oppoii ώ donariojif JcsisHirae
aur cxccIÎle replicari. Nam in iVaude b?[idMi,mih
!ed ex co.. quia prohiluno ex primti eau la ccrtas ^ mente faitas in tôt uni mdlas liaberi
petftma.t refpicigns, ad extrineos n 011 porrigini r,
quoad quos titulus crtbuitus validai, ad piaifenbc 11-
duni ^ quod probandum fumpfimu.s s & eb DoCtori-
bîi5 nt.m cft in fpede rmditum , Îtd perfpicwii cartscu
iuri s r arioni b us i n n miu i‘ , nec i nu u lis co mm e ntaho
eftitii fip c huitiLt continget* Atque ilhi iritcr ccmtri-
Is e sites quidèm . Diut rfu m ïnrt: patrio , quoad b ac t c-
des donator is» quorum retpeciu moribus apponi cur
peu h ibitj o , [ c eus qn ami u rc, nam &r £ l moi te d oz ta-
toris donatin canfirtnaruiÈ:, contra· fit morib us^ itUrt-
v ίίι j idebque ex cals tnulo præfcnbiadacriuî'nnc*
dent ntm polIctmr^fcripdonequidcEiiaiiiiifidTali
propter ci euh nulüraci. m,ex cautà p ro h Lbi ciiiâ èn
iu p cr ior c cafu , cù ro ίο ! 1 ,is tixci'il us pi opûÊRtf, χί¬
α e d Cl m d e k] id i iu rc qi ud cm du il L p ûff H , ψι frius
cil· hominis tantum , A: Itoc cafu quereia eyptorn-
dam propter coiitrailijÎ vJiJiEicem pâÉ0»)8
ex ce lu. . Se à v i x e fi j, v r iu re pat no obrinn i pofMVp
Î.ïC-eÛus nulh-rati fubijetatur , vt fit esdem rasit· pü-
quoad pattc'tTijCLifïi caufa fit pat , ^ipe/ vnbaN"-
que rtc ad u er fus quidem eos praifcribi polle t , nulli- E poccndx lempcrCoiifuuc.difpunat.
tare etiam îpfos reipicirntCj qué notat Tira. L fi vn-
quatnjiit prxfaî.nu.^ô.
Sequiruf de eau cris don a non uni fpcciebuj dicc-
rc,ie qii λ qitib ut. vit iis 1 nbo rt ttr „id t· ft , qi 1 x. Sc qua n ■
da de itete aliqua ne carda tmcahda-, tinilû-S idoneos
p r a; fia et. non poiEn c ad vfucapmnc s, lT: eiiim ηύΓίΓΑ
fîiec iradlaricij &: inarc ria, b lu us Iocj propna , nce ra-
30 men omnibus qbjuk. Dqjuhonum quidam nufis
funriri rôrurtî , iurc quidtflïî Remuai i.eipcdhi con-
cVaheiirium , vt ltà?:Hc quibus anre dixi mus , inter vi-
ii ru en A; vxoïrm i p L 0 un e r-tilhc.Lt.S. fcicnditm. D-de
donat.u’.E.vsr »£?i v xor, code m jure morte eunfirman-
rurqnLLTU 0 r ni o d cm ,i t ore. ί ure patrio, Pc con haute
macri mbnio.de diÎïblnîo^iTiOj'tc donatoris çquè nul-
teefunt JdcnijUL' neque aduciiiticonirahemes , ne-
que hœrçdes eorum piahcrilucLKrjdhiculo poflïiiit,
nue qpproprnu c urum icilfidUj· h in te r v 5 rum. D.
pro don . E odem i Lue, qua: à patte fin ht fil tt> i n poi c-
Ihu e, mdlaekiTit invira, fe d éied c m rat ure ccu îkrm su
tue- , jjiri cum legi tinta alioi'tim filiorum dirai nui-
iur,quo cafu nulla: no funtj fed querela: fubijdimrur
Qas don n ionts r c uoc îm l m ob ί "υρΕΓύε^^ J
Uberoiura initio valent , libei isfiatiiipio iaîc.·^-
m :· η π 1 r , pred c qti enre ip (om c r do rvtïoi e ex il.l- Ir· 1
quam. Côd. de rcuoc. donat, au :tm teurjart^fl[l1
ante erige rimam anouin pi .tfecibi pofie jTiciq^'
rat .d. I. li v nqs.iri.tti v er bo ren e rtci ru rmu-1 ρβ.π1 oti-q ■-
rc nnn ni It lonj^ffimocempbjfei id dft,- qüaàââÿM?·1
nn n éî po il et i n iu Inedtû i li i mobili .
Quæ l e c li 1 ub nuhiTib as fecu ndo n aber ε^-5 |B]'
ri t ί ■ liant contra 1, bac c d iitah. C. de freorç» ^.rl' *
ta\i Ordinationem Re^s.an,t|Soi nulliqû·1^;
p tu r Jêd de ipfjE per quA thm ad tegirim unL L!^_
d ucot u t , Ho b is c xqcfiôs ï t-icindii u r , v t adaf1'^
rrnneam.Eas vero qua1 ptfjprct ûdiurn ppr-^j'·
licitos congreilus futit veiir:E3vt quzebid.flii15^'
feqtittilocoexcquotjur^qtiBsCdfuerrAi.^q·2
Eat . H Ls fpcçiebus o p 1 u o r dôrtitdûniin» dP'f ^
neris materia 3 quoct ad approprirnha R.iCJj-ri:^r;:£n
ri poifct.Nam de donaîimiibus ob βΐιΙάΕΡΛΐ
lucrAtiiïas, Îêîl oxicrofhs c»u£âs bübttq 11 '^^..,ι
tio eJft* quortUtm inter qcu Le um qve pecfonai - ' ^
io6î Des Appropriances, Art. C C L X V I. 1061
prohibitas non minus, quam contradus cæteri con¬
fidere poifunr , nec ab Confuetudine prohibentur,
feclufa quidem fraude, & caufa rcaliterfubfiften-
rc , fi modo æqualitas fit caufæ,& rei donatæ. Plané
amplius donaff e quant caufa oneris ferret , in dona¬
tionem fimplicem recidit , itaque inter perfonas
prohibitas vetita , quae fufa eft tradatio. Tiraqucll.
d.l.fi vnquam verbo donatione num.i40.& 141. Sunt
enim donationes ob caufam onerofant, non verae
donationes ·, fed conucntioncs innominata potius,
do vt facias vel contra :Ideoque contradibus one-
rofis attribuuntur potius. Ob caufam autem eas di¬
cimus , quae donatori commodum aliquod vicilfitu-
dinarium recipiunt, & caucnt, quodvulgo notant L
vlt.C.de iur. dot. talis non eft matrimonij alieni cau-
fit , qua merè liberalis eft , & gratuita , quod Angel,
dixit 1. fed hoc ita D.de reiud. Caft. 1. 1. C.de donat.
Iaf.& Fab.§.præterca inftit-de donat. Tiraq.vbi iup.
num. 14;. Ideoquc nec inofficiofi querelas in dona¬
tionibus onerofis habere locum Dod. putant, quod
Bart. dixit 1. non vfque D. fi quis à parent, man. &
quos T iraq.d.nu.140. vbi fupra pluribus. Itaque ta¬
les donationes remittenda funt ad locos de titulis
onerofis,& conuentionesinnominatas.Sedtotaifta (
tradatio, & annullatio refpedas dumtaxat perfo-
nas concernit , externi communibus præfcriptio-
num temporibus adftringuntur , quia id ius non eft
conditum eorum refpedu , & ante id dcmonftraui-
mus.
Proinde iuri patrio magna habenda eft gratia,quæ
tot iuris meandros, infinitafque complicationes, tot
circuitus,fimplici, & aperta terminatione concluiit.
Laborat vfque ad fudorem Molinæus in libello de
inof.donat.in conciliandis, l.fi totas.l.ftliqueat.C.de
inofF.donat.dl.fi libertus.D.dc iurc pat.d probabi¬
liter diflerit,etia fi omnino id difficile' fit periuadere,
demum cùm multas aduerfarias turmas non minus
quinque dificcit, fparfas riliquias colligit, dadfe
tranfducit. Pugnatur de eo, an donationes in fraude
fadæ in totum , vel in partem reuoccntur , id c ft, de
cxceffu tantum, nec ifta nunc libet expendere de iu-
re quidem ciuili, quando ius patrium, quod obtinet,
magis fpedandum putamus, cuius fimpliifima, &
commodiffima recepta eft vfurpatio vfu de donatio¬
nibus, quo exceffu laborant , d modum à lege taxa¬
tum excedunt,re tantum non etiâ conlilio, non am¬
plius refeindédum quàm quod excedit, atque hæ iu-
re patrio non alteri quam extraneo fieri poffiint.Ex-
traneum vocamus , qui moribus donatori fuccedcre
qon poflit , in quem trientis omnium bonorum per-
milfa eft moribus donatio. Sed vni ex heredibus prç-
fumptis nihil prorfus tale donari poteft, nec titulo
inter viuos,nec vltimæ voluntatisipropter omnimo .
dam aequalitatis neceffitatem, fi quid contra fit, non
folum homini fed etiam legi fraus fit,quia fie squali¬
tas eluditur, ideôque in totum nulla eftdonatio.d.l.fi
libertus , vt cotra confuetudinem d in fraudem cius
fadta.Hçc quidem in totum annullatur,etiamfi con-
filio fraus non incilet, d charitas donatarij praepon¬
deret χςνργχ aliorum cohæredum no dico odio, quod
de fe fraudem importat,fed d fi fimplex «ep>i*infit,
nulla erit donatio, propterea quod fraus legi fit, cùm
ponderi aequaliter librato additur ftatcrç alteri quod
praeponderet, vt Brenni gladius auro appcnfo,d
aequaliter librato. Eodem modo cùm Confuctudo
aequaliter viriles librauit,fi quid paterfam.ftatcrç ad¬
diderit, in fraudem legis facit, etiamfi interdum acci¬
dit, vt non infit confilium fraudadi alterius, nec ma¬
la mens aut affedus, fed praeponderans donatarij
xArgent.m Conf.Bnt.
charitas, multomagis fi tali affedui,quod Confuetu-
do damnat, fraus ineflet. Neque enim fraudandi in¬
tentio diuidua eft , fed aeque per omnem donationis
adum fufa , & ideo totam &c quamlibet eius partem
afficit, quod fecus eft in fraudantibus re tantum,quia
exceffus feparabilis eft , & reducibilis manente adu.
in eo quod lex permittit.Hac diftindione in duo du,-
taxat capita fiff a , nil clarius, nil vtilius, vt iam mife-
reat illius pugnae , cui Molinæus aquam fpargit , fed
non vfquequaque vere meo iudicio , cùm num. 50.
donationem re & confilio inofficiofam , non nifi a'd
fupplementum reuocandam putat, cùm id à caufa'
iudicandum fit , qua; indiuidua eft , & per confuetu-
dinis verba adus annullatur : quo fit vt cohærcdi-
bus dire da vendicatio detur aduerfus extraneum ad
rcuocandum exccfiiim,cum re tantum exceditur, &
ad totum cum confilio,ctiam inofficioia dicitur -vad-
uerfus dpnatarium autem cohæredcm familiæ her-
eifeundæ iudicium, quibus adionibus, fi donationis
exceptio opponitur ab donatario,replicatur ab age¬
re de nullitate donationis in fraudem fadæ , aut ex-
ceilluæ, vt cafus incidit, itaque vna &: eadem inflan¬
tia, cademque textura hiifde probationibus resagi-
tur , & eadem fententia terminatur, euitato illo cir¬
cuitu, quem ius ciuilc Sc fcholaftici audoresinuexe-
rant dc intentanda primùm querela, deinde vcdica-
tione.gl.Saly.Caft.Bal.fi filius inofFdonac.&rauth.de
imméi. don. probata eadiuerfis iudiciis, ficuti & rei-
cindes&rrefcilibriu negabat olim fimul deduci polle,
quod nos ex ord.Rcgu pridé correximus,&Caft. me¬
minit d.l.i. C. de inofF donat.l.in caufa: §.interdii.D.
deminor.de l.fi fine.§.quireftituto D.deadm. tutor.
Itaqj cùm tales donationes incidut mortuo donato¬
re ftatim hæredes aduerfus extraneii vel fuo^jpforu
cohærcdcsintcrdidapoficffbria intedere folent ,tx
vi confuetudinis le mort fiifit le vif , cuius rei iplc Mo¬
li. excplum adferr eodem libello nu. 66. &: alibi dixi¬
mus. idque apud nos inter nobiles non folu propor¬
tione , quæ maximo natu copetcret reuocato dona¬
tionis exceffu, fed pro torali ( ucceifione & portioni¬
bus virilibus alioru,de quibus ipfe fiifitus clic debet,.
& afij vna adionis cxperiri.Quod fi donatio re& co-
filio inofficioia inter cohceredcs 116 reuocaretur,nifi
in cxcelfu co tingeret fecundo natu, filios donatarios
contra confuetudinis textum faiiitos reperiri & foe¬
des donatas corii fieri proprias depto exceffu, cum
tamen eledio iit maioris natu in tribuedis portioni¬
bus , atque ita plus poflclfione habere cohæredé fe-
cundonatii quam iurc poilit, idcoque in toturcuo-
canda donatio vni ex hærcdibus fada,fiue re tatum,
fiue rc & confilio inofficioia fit , quæ extraneo fit ca
demum quæ re inofficioia fit valeret dempto ex-
ceflu. A qua nullitatis confuetudinariæ caufa ? il¬
lud quoque accidit, ne necefle fit querelam inolfi-
ciofte donationis inter quinquennium intendere,
vt iurc ciui 1. vit. C.de inofF donat, acne regulari¬
bus quidem refeiffionum remediis vti , quibus tri¬
bunalia Franciæ omnia nullicates oppugnandas pu¬
tant , quæ decennio terminantur ex contradibus
omnibus maiorum , &: minorum, ord. anni 1539.
& Art.huius tit.vlt. Sed totum tricennium detur,
quo iurc ciuili regulare eft ad dicendum contra-
dum nullum , quod Bald. & Ange), dixerunt
1. ficuti. C.de prxfc. 30. annor. Bald. conf. 410. lib.
iiij. & conf. 189. lib. j. Socin.coni.ioù.col.a.hb.j.quia
hæ nullitatcs non funt eiufdem generis, nec tem¬
poris, nec eodem iure competunt, quoniam illæ quæ
intra decennium clauduntur , nafcuntur ipfis par¬
tibus ex fuo fado inter fc, vt ex dolo, metu, aut tali-
Y Y ij
1
io6$ Des Approprânces, Art. CCLXVI, —
busi.-uiiïs, Set* quiÎiirredi&mî mjnutiIsinbiKciorn- ^ ùo naturalium , pi cs hJs oui ex ecm-cuW i
-'λ— -·'-·— -·· — r — £-:- ■
quoquam m io ritia & ieheniàtcvjroris^™
e-L pTi crâne * oui concubitus '
biltllr il llrtrvHiT. i*Ti+mi P 1. ■
i u lu donationum competunt,. nonniiêuntura ton-
tradtu j aut iurc contrahent i u m h Ucctpet rosum fa-
ci; u Li ii projdticantui·, & aequali vr.riufque dofirtlitia , &
ώη.ιται·ΐ] fmade, Aciïiiuria, lid à pa-rÎbuahitedum,
ah cûi'iitn c'apiti incipiunt courra voluntatem
ipfonim cqntEahenïiiiiiTs n & lils niuitis Irictcdilïtis
dantur, idëéqiK! non.^kmiwtTur regularibus pr*-
fciipti t : ni h us m i ]J if atu m j aut te le i Urn u ma > qu a: i pi i s
inter le ç&m-rahemibiis competunt propter jriU-r-
ιΐΓΐιΐΐΊΐίΐ'ΐϊηϊρΐΙϊΰοΐΐίΓϊΐίΙΐΙ’ϊίΐϋ cantas, & haaedibus ^ , _
quidem j û:d non ni! i t s periana contra i icrium dan- p ro h îb e rc c,& J eges i(icek, & Cmonts hunccAirf
tur , de qmbit-s m h il hlitisfim* Gu-Ut mort’, douai* At E I uni inter v me* s & rcprcatiimemMbeai .
- J] modo cum ta complu ft·^
conc ubi na eil'e pol î et^ngii !ibcr a, de oLiiki
CüncubÆiitJc naturai. liber* Cfui'ctpri in ;\p
naturales appellabamur , Sc ex ttfbtmentticÎ^
potu a irt* no û’.itftato etiam erat quod-dehiaS?
nurh. licet. C. demt. Uberia. -Sed cuira puiiJ*
ÇonHanOm ProphirogeimcEiB cqribwitfô G.r
Harmeiwpulus refera η tue concubin^Æ
τ.Γ· ·.ΓΓι ΙΐΓ'ΪΤΓ X' I i·· « 'i i' r, I ι.··γτ A,- Γ" . . ι '
Uæ citra cooiidcrnriuncm * ίηφ çfitia Unctum totum
dire ito impuguâdum duiuut. I leoqu l longUlnnum
e e m p us Ait ut tn J ib us in icnnn dis , i d e it, î r. . . , o normn
γκ fu penoribus Decif UctitUS: ad peren Jrm fupple-
n mentum legi tunî^de quo B;u’t- untenttateprchen-
diuir Lfi quis filium. C, de unpii. reft* Tirar]. 3. Il vu-
quam vcib, terni tiarur^i mn.j.gjulati. Harc diiitdsca-
tio perquam vtilis iumititr cx rationibus Dart.
bi. C.ii quid i u (rauil. patro, quia li3cits.de iaiilo * dc
contractu defunéti jîou tenetur , quem probat m ^ ^ _ _
fVaud t m fu,t m h dum * fe4 die e ci ο 1 1 · uni opp tijpa i C ierunt S puri] fuir e vere ribu s v u ]go cuuc cjr ri^üp
iure prpprio, πρπ ranquani biTçsidefmriLoicri- tierp niiJlum oileu J ere poilent* poptdopnutgij.
ptuSjfcd i .itiqeuiTi neceilanust&muiro à Ceuiiuctu-
dme f idus „ A' oblaiu-s rrbidnuu * quo magis auda-
■L.ttT faCirurr. eius- impugn.i t,vCarguit,rj ec limet !*v in¬
dicantem, D, decuiit- quia hac caiunon pro cadtni
pcrfbnij, icd diucria luugitur' remtra ctumnuues re -
tubas p A rq u e Jiadtcnus de donat io n.u m 1 1 r ulia: v t ar¬
bitror non tnacçuratèjac ne murilitt r quidem*
e.x Noudlu luilsmani pcnndlijm.ipp^i-^iiu^..^1
fl e nor Leoj üs Noue il a. , iulfuJu. éc !]J
J d i ςρ Éis eu de i e t i t id us * vude e ucnit f y t
CO i j Li-μ di b.j. Oldrad;Ct>nf,i d χχ Éfc fû:, yyf
nu m t e m ]>ori bu s i sa-t orale s e* aj jcrqna dda .μΚγλ
dici pullent* hpdce vero eii loto hulb* quandAi
to Lns concubitus prohibitus cft,
tia nothus & natur;iies infertile putat , IxJiJab-
ii'·, en vix turenofapotel· Honomtoâs^jÿl
fpumnonc dc fpuriiv Icnltt * & CuiadumbbiLjob
Donation ib* qvæ spvrït
riyiiT.
titulum fdetwim Ι·Ύύβ(Μ
t\'jturdfiitÔ3 C7' tjlium KtmtrsA c?· dijfsteRUJ:*
Çwmî/lfMfW ifao wrcptTinijfiM ~>eîiint.
Ffnfrftpiio *x dejutwtsr [aü* βίί« tMttutU rstft fuet-
dit,
i j )7a rdi ^n.àniiiïp rjfcrsviinî pflt titulv,
n fpott *9τβΙα> bijUrds ÿc-pif*
^ ex ult ut u Upr.i jtrihert pujitn
e po (lent* popide.jin.mgtk
ti . Λ vago concuh it u , d u ah □ s olû n litci b dcil^ruuy
ü. V. ici t UH f et! {* I Alfrilrm ififuti s iTititfflj M biigf.
t ior î kir; I prud l j i t ia ei i atn e .un voCcm aîftjniii
p;t , pi'O bis qui ex v]jo damnato conddiimiiipto,
îtue adiilcerino,fmcexcaxiiinguinei^, 0υαΐ3ϋυ,
ter ai rende mes * &: d e Lcru J ι.·.ρ i. indlctuLVai frcci
n e fü'i iri die: tuf jCÙ ni j otei trar.fu ertàlcs
tomirem cxfaeratjs* Ho mm orcuiium i^iacviuii
nù eiljpe quid ex tcit.arncnro*vti ab itcdstilraiit
Tiins rapient , ne vc mitri fuccodant queiî’iâaftj'
1 t u c ,iléi p o ferai « 3jl atb . ii qua iUuilr is. Cainio.vui
icliolaitia Auâorçs-, S: copioLifiimm ÈqitAOriar
bip* idem Baptifta ]* fréter à frarre qàï^..D.;ilt
rond. ind t'b , X e ûii tnt-J 1 1 ii- qu idem di^a citniiMi,
q iiod Alex* ttU'Üdi: coi’. I i, /q . lib* ai j . ISücî.&üÎ’jt.
.^ed ûoioium bodic rxxqqsp rosiditiu ijllf|(pi
metito impaii* ne quidqtiaindiisreiLti^Lii^oaUffl
patentibus, mit ti lüï aJimr haiuralLbumainUiU
] railbaii pütlc-eequeim eide tuf * & COîjf fiaEMU-fui.
j, ji. Confuctudims ccrte n offrir Al'î.
eot .Tcpicf Itrrccl iratis capicruli p.qtcfl^s.pïü'^·]?'
Confcqucni tft ilia ihqmûrio de donat inn-bus* p Eif tnim ille Antriiîur, Luolübiciuè coraptui;^
qutr hishïur.r, qui iurc , ant moribus rerta. aliqui dé
ou la capere prolvibesuur^cuiulniodi apud, nos , H-
Lj, iiuc naturales, fuie [purij^autalio quurunque t-χ
congre (lu vecsro gemri * quontmvt ricc appellatio-
nes. necenndicioeaitau, lie nec eodem iurr^ncc nl-
dem· leçibus ru ns bisagstnt * nurcontrafiittir. Γπ-
ιηΑιη,ςμϊρ qtKÇittlïr* an ab parentibus aliquid hts re¬
linqui donatione , reliilo* aut abo titulo poffit* ea
propria tractatio cft Articuli 4 rc . Sesi ianun bîe
1 quoque imdhg] ccumeuir. Eorum qui non permidb
lupinis eo m ple xu na ibu n t ua , ;d i j 1 : ;l t c 1 l .i t e c e! ic un rur
( arque hi gneeé nothi) tum fpurtj , poftcnonLU'U-
pi udentia ttieni nefarios * incdluoi us*.m an feres ro
petit appedarûquos uo i galUco 'fermone \ no nomi¬
ne Baltardos idleiTnts nominare ex adulterio & ia-
critis natos atrodits Britanni jdttneiw nominant*
quorum duobus dumtaxat Articulis nicr.no estât
fub titulo de basbu'dss iufm. Natur .ilium aha iuieci-
uiii , al j.a poilcncL'i Inritpnideritiv indicatio, y ti de no*
rhorajn quoque ; veteri iurc naturales vutnbnot,
, ψ' rtanr natura iïûj ad. d tlFe [-emianaadopd un rurrt
l quilrgis fiiij ceiifibancufi Ctjbnor tamtn iignifira-
p L'i'i onain hlS verbisf Jj P^d Ftfuaydt Àfcrtn i
un nt i'jfrcrci|l? tft teun tant ) I qu e at veibDi rru^!11
c t prson e p er Lo q;> aHiatur impt 1 1 rma , ηΐΥΓ n1' w-
TutalLs quidem obligatio roittfahi :n*relbr1[Lir· rJn
quia prohibitio tmpnudinem iacri, ilhcm^a
gr e il û m , & damnatam con r.u ndlioncnj s Apa ![ s ■)
odimn pcrloiur ; quod Sozitii 74. yol^BP1 .
dlXLf, vc ib ea homines decctïcaimrr ( 5: ti. ip'1^
alieno vitio labore dicuntur * quudAlciàt·^1^
rergtmcxcquiiur c.d.
Ergo quos lest rapere v cra^i: [.ddem viL^ipeae p- ·
ibet^d* L vbi Itx de i, aJtfjaanojifS. β< dr'fcn t .
’ P&WàW
quod cxprclïit glof. Lncir.o. D.prü légat*
quod pauperibus col. vit. C*de EpiJ.&C^'· ""
ami 74. Bald j-mjIJo.Cde rei vend, .
mm putitjCtiam ii laits nacuràtu rade CîXtir^ „
le légitimé putaret* de vt u-hspuliêdillct»
1 iua q u a ii tas na filaeis or çracor T quàui veta ψ
naruraliîprÆÎÛppüiitmr , Lu
caufa Angelum aliter iènritctcm iï-aph· ^ LV\.
praéhejidiqÉe Barr* pi ffequirur cûnL- ^ u flUi|i
taülls traditum bafiardum, uatpraJ^ l^unaiiu ^
io6s DesAppropriances/Art.CCLXVÏ io 66
titulo de bonis parentis quidquam ptæfcribere pof-
fe , aduerfus legitimos hæredes , fiue ex teftamento,
(lue ab inteffato , fiue donato , fiue legato , fiue alio
lucratiuo titulo, quod Angel. & Bald. notant d.I. ne¬
mo. & l.fuper longi.C.de præfcrip.long.tcmp.Saly J.
a.C.pro hæred. Balbus in tra&atu præicript. parte 2.
cafu 12 .& parte quintâ partis quintæ,quæft.4.Panor.
& Fely.c.ex tranimiiÎa. ext. de præfcnpt.&r Bald. eo¬
dem titulo. Bart. d. conf. 119. vol. 1. Bapt. d.I. frater à
fratre j idquc verum iure , multomagis Confuetudi-
ne in naturalibus , & baftardiscuiulcumquecondi-
tionis,aut complexus, qui omnes ex æquo incapaces
funt omnium titulorum gratuitorum. Neque in his
titulis tantum id verum eft , qui à parentibus baftar-
dis tribuuntur , fed etiam ii ab extraneis de re pater¬
na, quia confuetudo eos palfiue declinat ( vt noftri
loquuntur ) in verbis cr nes’accrotften leurs biens , pro¬
pter incapacitatem iuris, & poirellionisinperibna
prohibita arg. 1. fi extraneus. D. de donat, int. vir. &
vxor.& l.i.§. ii inter virum & l.fi vir vxori. D.pro do¬
nat. & fuperioriloco, nuper de ratione huius di<fti
tradidimus. Per contrarium fi res aliena fit ex titulo
ab parente illegitimo habito, præfcribi pofiè dici¬
mus, quia tali cafu prohibitio legis ceifat,quæ de bo¬
nis patris concipitur, hic autem præfupponitur alie¬
na eflc,id quod poiTelïïuum fuus ( en f es biens ) expri¬
mit , quod in alienis verificari non poteft, argumen¬
to eorum, quæ dicemus in loco de praefcript.mino-
rumperl.2.§.fi àpupillo.D.pro cmpt.Quæ omnia ta¬
men intelligi volumus de praeferiptionibus titulatis,
id eft, noftris quindeccnnalibus , quas omnino ba-
ftardi vfurpare vetantur de bonis parentum, triginta
tamen annis putant polle, id eft, noftris quadraginta
de re immobili.Bald. d.l.nullo Francif. de Ripa ï.i.D. D
quor.bonor.Aymo Crauetaconf.16j.qui 'tituli nulli-
tas in his non confideratur,& fi hic quoque eft quod
contradici pofiit , propter incapacitatem præfcribé-
tis. Denique id etiam notandum , qui baftardi præ~
feribere nequeant , fi tamen anno pofiederint , titu¬
lum vtilem ad præfcribcndum , & appropriandum
A fecundo acquirenti dare polle , ex his quæ diximuà
alibi»
Confequens eft illa dubitatio , an nepoti ex filio
baftardo quidquam relinqui poillc , talis enim nort
nafeitur in poteftate aui , quod cum accidit in legiti¬
mis etiam impediri donatio putatur , quod nos pro¬
lixe fumus perfequuti in loco de dimiilionibus. Et h
Lucius D. de vulg. & pupil. traditur naturales in po¬
teftate parentum nô nalci. Hoc amplius vitium,quo
filius naturalis ex alieno fabto laborat , vtantedixi-
g mus in perfona eius fifti , nec ad natos ex eo progre-
di,quæ longa difputatio eftfcholæ,l.Gallus.§.& quid
fi tantum.D.de lib.& poitfuBarr.profelîà opera cofi
nS.lib.j. Fcd.de Sen.c0nf.j7. quod & confuetudo in¬
dicat, cum natos ex talium matrimonio facit hære¬
des parentum Art. 4jj. Hinc ftatuunt relinqui eis
polle, &: fi patri non poflit , fi non contemplatione
patris,& in fraudem legis fiat, fed proprio aftt <ftu ad
talem nepotem, ex quo confequens eft, præfchbere
eos polle ex tali titulo , quem le x non improbet , de
quo text. & glof. inquirunt l.vlt.C.de natural.lib.Iu-
re confuctudinario nil ea de re eft cautum,fcd vix eft
C vt videri non pofiit nen in fraudem confuetudinis
fieri , cum donatur ei , qui per mores fuccc-dere nen
poteft, cùm ne lcgitimisquidcmdcnaripoiiitvltra
virilem. Nec pemtus extraneus videri debear pro¬
pter manétem affedienem fanguinis , itaque exten¬
tibus legitimis liberis, aut nepotibus tales donatio¬
nes admittendas non puto,nih de alimentis,aut mo¬
dico aliquo,v eluti vncia,quæ duodecima pars c ft to¬
tius afiis,id eft, totalis hærcditatis, quod olim in filiis
naturalibus vfurpabaturl.matre.C.de nat.lib. Quod
co magis cenfco, quod noftri naturales non eo iu¬
re vtuntur , quo illi olim legales ex concubinatu
non vetito nati, cuiulinodi noftri non funt, vtante
docuimus , ideoque his minus indulgendum , legiti¬
mis non exiftentibus pinguius aliquid relinqui fe¬
rendum videretur, modo ne quid omnino in frau¬
dem agnatorum,fed vero aftedlu fanguinis fieret.
DE CONTRACTIBVS F OE NERATITIIS, ΑΝ TITVLVM IDQNEVM
TR.IBVERE POSSINT AD PR.ÆSC RIBENDV M.
Cap. 6.
1 3/f » ex contraflil tu f cener d tltifs praficribi pofiit,
2 Pecunia locatio fiaenus efi.
3 Fceneratitiorum er commutatiuo rum contra ftuum diffe¬
rentia cr materia.
4 Emptio rei f λ fla de contraflus anatocijmt titulus idoneus
efi ad prafcnbendum.
J Melita non offendere titulum quam tftendereyitiofium.
6 Contraflum fur anum nullum tempus approbat pulla ra-
tificatio,cr ratio.
7 Pretium de fenore redaflum anfœnebre fit.
5 Vfiura propria m mutuo. 8 Nummi y fus.
$ Foenor is odium.
CT F cenor is necefiitas cr ~vfiu. ibid.
10 Redituum confiitutiones.
11 Reditus cr vfiurarum d ferentia.
Il Taxata reditus emendi quantitas lege , efi iuftum pretiu.
Euiflionis praftatio non efi de fubfiantia contraflus ven¬
ditionis. ibid.
13 Contraflus yfurarij impraferiptibiles.
14 In tonftitutionc reditus ex ce fus in y no mimo totum con-
traflum yitiat.
In reditus conftitutione non habet locum l. i.derefcind.
vend.C. tbid.
Specitrum incerta aftmatio. ibid i
Argentr.in Confi.Brit,
E IJ Dolus reipfa qui,
1 6 Cauft impulfiua CT finalis differentia.
17 Si vitium m cauja contraflus impulfima efi quomodofiic-
curratur.
1 8 Vitium vfura non eft maius vitium dolo y i cr aliis.
An dominium rei per yfiuram acquifira transfiei atur.
tbid.
Vitium yfiitrarium perfonale eft. ibid.
19 Condi ilio indebiti m contrafhbus nominatis locum non
habet.
Emptio fiaflafiub commemoratione prefif ex vfiltra contra -
F fli. tbid.
20 Pretij vitium contraflum emptionis non vitiat.
Pretium rei fiurttuafiurtiuum non efi. ibid.
Pecunia redafla de re hypothecata,non efi hjpothecata,
ibid.
Pretium de refien rbri fenebre noti eft. ibid.
Pretium non fucceditloco rei. tbid.
21 Hjpothefts decifio.
22 Refcifitones exercentur realiter aduetfus detentore t,
23 An ex contraflu legis commifforice reprobato, titulus tti~
bu t pofiit.
24 An exyenditionibus cum paflo de retundendo.
2J An reditus annuus praficrih pofiit , cr quanto tempori ,
YY iij
ιοό7 Des àpproprianccs, Art. C C L X V I. Îc6g
λ iwtf iûrtunt ifrfffif* Â iC> CtntruÎîtt* l/fatânj rtdn»m ümgfntritu,
Sd*tù* rtàïw λ m n 2min* f*«* dminum rmgr*u*t. ttoh* a n L· rMuum t^ucM , ,
Md. ^nnAtjp /àg| ,£M
t Erit \v?c lo l“0 Π π n ah re de his contra ôàb Vf Inqu t -
rLTt.' , qui pmhibiti lunr ratione improbi fanons :
Et vero duples dubitabilis caput ejtiftçce puteit*
QVm de fanciariciis quseritur , a tir eominuraririis,
qu ; ftinï Λ tî e riu s genc ns. ] fa nt tu riric s v àcant nu m -
iTLifios , quotum marttii in nummis 3 & qui pfü fuo
ii tie habent > ci parte daiïti t qmrftu in * vt plurimum
ύ atd L- m. Nara in te rdum c r-un Ιο I u ni E u et uni re po-
liiLoum pro intcreilt· habcntivt cbm quis ve ndito
piSKiiioj êk. receptu pretio intérim dum aliud quafar,
pecuniam FriiSdarn locat , quæ vicem (Vudluum alio
luti praedi j reponar , hic dtiiiis'frii£tus cft pro nocu-
ralipcscdij venditi repo fit U£,b modo tçetirxandimt^
i\ coeû: et Luio abiit* E7. pane accipientis aurem pt«
fine tales contra ctüj hâtent vfum ali ce.t pecunia·.
Se d cu in homo locup le $ e n IoHun Itabem p ec tui i a m »
cius vfum locat., mi τό qtixthis cft, di vero vfura far-
mal is j, quam nos lu com mçrcia rc.ccphnn S> fié i i ad
iuihunj, de taxatum cirdirntioaubusmodi fiat Jmet-
efle nomine fulemusadumbrarediti «ccdicvluntitt, <
fic fanus diminutum j & imptobu appellamus, quo¬
cumque tandem reditus nomme.CQuicim vocemus.
Etiam ii omnia figmenta appingantur, tales coiitra-
£tus de pecunia pecuniam aeqii irunt.
î Sed commutarim aliud intc!tdgnt,quia funt ad do»
mi π ia’;& p rop rictat rs.r erum sequi t e udas re per rs,£c
ad commetem rct n m ad vitam^iScvium necdlarium,
quarum vfu carere non pu [hinnus. N.im pnki mimo
catocrunt , & verb Tantalus in fabulis experitur * &
M ida e,v i tam ii ne histranfigi poilc,quado pecuniam
inter KümanieeflttJî pe Lits duas Phimis repomt.de-
nique pet ft wl vaht ad vfatru Horum ergo contra- ■
tluum eum tanta, f.r it crebra nec. vilitas s & fanor,
plerumque fithdriiMbm artiitefa „ Vtibfterartidj de
tonutmtj nu es quam plurimmn poihmr.niutijeitrur,
& meliori vefte Icic o il entent , ic fpcciofumcolo-
rem ducant ad umbratione , & bien (apc tanto, vc
connn diiüdicatio perquam diffieilk lencbras !uf-
fundat, etiam perlpicacihus oculis , propter circua-
ilantt-iiriini Liruas, tk çm-wp-ùr , quonmi diicmucn.
Ari h o ce 1. dcfcrtphrliU r. pulitjfbri vero dubiMtio-
hes Molmazus dudlo^éc pjanè.accijr.ito volumine de
v fur is j ita vi pelleris rtifuï plane rtljquiiîc videatur,
quod ea dere fenberem , aut comiEKittarenUit, ψα
magis nutum fregutiKÜÎiiqiim vfci dubitationciTi ab
eo omiiïbm,rnJt ü eamdigLiam non putaüit,qtiæ co-
gtcarsoncs fuas cxtrcertt,quai pluteos, mt>ùildbi,&
canfcÎîliï toros (olet commi et ere diitcuilone. Ea ve-
3 re cil ciuiiuodi. QuidLini ctma reditum annuum de
vicino redemi jiet pecunia , impetito fubinde anat»-
cifmo Venditorem Imritt redegerat ad iniquas con¬
ditiones, atque inde magnam fmnmam coml.iiiei at,
quam cum iicbiror,iilaiL i editus venditor d Lifo luere
non pollet jjn;c reditum luerc^coaitus tflprpfdjum
dihrahi-re creditori pro co pretio , quod aranito-
cifmo içonHarum dlct , idprcdium creditor ex cuuLa
emptionis , aut Vt-rb in Ihlucnm acceperat, & toio
qu i ndcccn i u ο ]κ > ΙΊ ederat cx coci tu 1 o . Jd pc dt m d -
diam, venditor vendre abat, 8c exe ipi e u ti d e e ο n cra d.tu
emptorijdc dolo &c fano ri venu La replicabat. Res in
Curiatii cx nppdl.irione delata. Tota aduocatio cla~
mab&t contractum viutarium Ærvit faiLni tfhi , nec
ex tnli titulo apprqprpri ρτΐ fle obllanc elegis prülii-
bitione aimuSlatiua puliirca dc caufa , ficutancc diL-
feruimus : Et titino negabat eiiiiam dJaiti, eitqua
pretium cohHatum cfTct, Yinofameitè·
apertoaiiatocthno, dcvfurarumvfurii. ki|]'f^d
tu r temporis piaieripnojics ubJhue , rmÛ.1 lod*
ta les eot i tra£fas eu n iî r maie polTc , enjus rcj
rionem aniloritates , excmpJa £;
qu. 17.& 6n<ipnci Moliniiim , & ïii pj n 0 j jp,
u c m j quia ci\ u 1 oroadus v fu rarij (faf cj]1Jg
tidie renafetnte vîeeo labounc , perpetui [1n^UQ*
ïiifxifteJifts iinerrupiicmum cuufas aqftjjS
pi'fdubîriuas ex continuatione peccati. Γ-ua fcp^
appellatus debitor dc fôlutione in Ldilnu ia J 1Î
i i. m per r eciiÎii 3 td i c au famoblj ceu· pcitit s v,.]Lt|j,
cere iotemus m hishtdicatis , fluar
perpetuum ,v 1 carce ils, spptl&ndi «m p0[ £'
currere , qivmimis quoridtè appellari pvt\A
quotidie etiam tartcràtus gl'S Lit cur, Si qnorifs^dcbt
toi ex contraii Lu vfu tari 0 ccnqienmirad ioliiay^
toties habet quod apportât dg-repgrtnft^w^pT
peccati, Sc impiadcnpcibtlis virij & inuiucrpS
m at cria; . Qu od perp e mb vem m dfcLiin fefe
prodit 3» taiibmrcditiiSÎûnflûfaEÏlri)teéi]Jiüïilc·^
ccmifCÎ ma· v ale ηι,ορηε res aperta &dcCtûeriijaî
ti t.im cedere Jeb eu r Tqu . vin loli lacer ni·, A] otjr u
CQuftiruciu dubia cft , ner de ca docaaqcanlbrc,
■ne n de pciihànîbuscx csLufarcditusvntfijqiM»,
ti s , ttial .i n ie Jis ei u s c 11 .qui v usti m prrfiimir , Jcrij
non fippam , cft firim id quod fcrïptüra. prti&jKt
proxims! tudtcare , maJciJe eo opuuriidinjiiGif^
& i c eundum legem fi: nururam iubcanî iudiotr,
Nam fii ipLc ecdicus coufti.ru co ccmpen-pnirAi
poeeft, etiam ίΐ yllus titulus non cilc e vrte enish»
inirur cinjlttî per fo I n lio n c s v m for ine ί farriTirjTt.
peritai, cx traditis in Lcuui de in 3 e vcrfaC.deiiri,
Sed iftar coniectura: in redubia t^pitmtÎif,çfevjriÎ
pa tet alsa c c ulli ra e (i. J ca que rc cl e coisihliticriC. t.
duduiti. esr.de decim. me liits eilênpn cJtcn-AtECrl-
Itim iitulum, qiüm oftemjere vir in fu in, itMul.iir.
lv- mmi. 151. & quae. 3 ('A' Ύ iraq-in reîtift. hî.gbii
n um. 5*. . re ceu fe it* . Qusmobrc m nuliotafii , mila
c nmprobanorie liue tacira, tnjeexprelQ.niilloinli'
c.iroij nulla rntiheanone tale virium leuaMibinjlb
tempore pradccibicur , cùm idem femptf rinvmin-
ftu.tr in .itciim eatificanrcrti, qu cm nurus cojiitaliü
psrrium poteft confirmare ,qu3a rnarcriac 1 nhabiiiA i
co r ru pt x ve 1 a e u j ύ lege applicati i ■ quod tD.e ftW5
omni r.o p e r ( equi cui d. q. 1 7 .iimplin none
vero quafl.ioiiQde qun.agimusdd etiam tiidBV,pf:
eu n la m de fil note redacta m ce ii» 'fcftebmitvi·!^
c.cîuîi Cii*ext,devfur. elle igitund prcciurn piqiibi
famorc redadtum ndtpo dubitATct }fii tpfiiJiilhiip
b t c ,fic vitio fum. E | xc fivp c à pc tiris fari liipgtf®' ^ .
tu detonari cùm audiiilem tri.uniuEn q Jol ciccrxs ,
multor um Dodforum fcncenrix & rcipon&f^r·'
re iicur .cxnrii qui contra p 0 e arer, ^ c ώ»ι a- me ^
imn dlct , contradicenti mulns adrttirjdeibti^^
tii s funi , fc eique feript is ratiti mbur, v t ex
E i 1 fu pr cn 1 uiu i Lsdfaa r l i:!,i r J c md in Ctu iii IA n
b, atque iterum in Rotbortvigeufi
Nec dubni magnos- plerumque errorer nsagne ^
ctinftnJu propugnari, qyisenimEnage-tiîiiiei^
polii c , ii non eorum multorum ftnteitqïix fr ^
tiosu'S defami un r : Quare et fi reaptav
pugnare 11 c que p&ci liiorisfit, ψΡ c^®fghui
tncommo.40 ferendas poiius puto ! A , j
ienilr Atiftotdcr J quam comiclléndo M*
7
8
9
ίο 6ρ Des Appropriances
vfum reddere , Re femel conftituta incertitudine iu-
diciorum labefadare, qua: certiffima huius feculi
pernicies eft, quominus tamen verum praecipitatis
præiudicatis eripiatur, Re è fontibus petatur, nulla
inuidia cft , fi ratione iuris euinci poteft , Re apparet
ex affinitate materiar Re contraduum vicinitate du-
dtum paralogifmum, & fadum fucum iudicantibus,
dum aliud pro alio fubiicitur. Namvt eam fenee n-
tiam refellere ordiar inde, vr.de firmum alfumptum
petunt : Neque ego, nec huius artatis quifquam ne¬
gaturus fit,verum id elfe, quod initio coniUtuunt,ex
contra du vfurario titulu tribui non poife idoneum
ad vfucapiendum aut præfcribendum , neque vllo
temporis quanticumque lapfu, reditus vfurarij ccn-
ftitutionem confirmari poife , ne refeindatur , neve
reliquiæ,vt indebitæ in fortem non imputentur, ne
que vero tales contradus aut ratihabitione , aut vi¬
lis iudicatis confirmari poife. Proinde Re fi magnum
cft , quod ab initio concedimus , non tamen in pro-
pofita hypothcfi confcquitur,quod intendunt, quia
eiufmodi contractum negamus ad faneraticios, Re
vfurarios contradus pertinere. Diximus initio mul¬
tum inter fœncraticios contradus Re commutati-
uos intercife , Re Ariftoteles id diferimen perfequi- (
tur in politicis. Multum enim differunt fine, mate-
ria,Re vfu,ita etiam non hifdcm de caufis nec eodem
modo Re tempore rc-feinduntur , quia non eiufdem
eneris vitia in eos incidunt , nec hifdem morbis la-
orant aut labefadantur , quia fubftantialia habent
diuïrfa.Fœneratitiorum' materia cft numus,idcm in
contradum deducitur , vt aliquid plus accipiatur
praeftituto tempore , quàm datum cft , Re id tantum
quod datum cft pro v fu pecuniæ,quam accipit ns rc-
finct.Harc formalis vfura eft,l.fi tibi.D.de pad. l.ro-
gafti.D. fi ccrt. pet. Haec vere Re formalitcr admitti¬
tur in mutuo , Re fi etiam alij fæpè contractus com- I
mutatiui finguntur ad fallendum , lcd eftcdu cùm
funtdepræhcnfi in mutuum relabuntur , Re proprio
cius vitio afficiuntur Re labefadantur. Hoc colore
repertæ venditiones cum pado de retrouendendo,
pada commilibria Re innumerae diuerfiones , qua¬
rum exempla colligit Re difeutit M ol. toto libro de
vfuris feripto. Hic artes & mentita: appellationes
contraduum, talem vfum natura no norat,nec gen¬
tes vllae,ciim ne nuraum quidem cudiifent initio, fcd
fimpliciter rerum permutationibus vterentur, Re
fpecierum ad vitam necelfariarum:Sed auda horni- j
num frequentia commerciorum neceffitas numum
rcpcrit,& gentes omnes aeque probaucre. Inde gra¬
dus fadus ad numarias conucntiones , cùm initio ad
comparationem rerum necelTàriarum effet fadus.
Re ratio reperta, qua numusde numo increfceret
pro vfu & dilatione foluendi, Re tempore conceifo
ad foluendum,quod quia faepius maligne exercitum
eft, innata cupiditate habendi , odio humani generis
femper flagrauit fccneratitia,vt inhumana , illibera¬
lis, & vero faepè etiam crudelis. Inde illae Romani
λopulifeditiones,nouæ tabulae, nexus corporum,Re
ominarum direptiones. Cato quidem fcenerato-
rem graffatori æquabat ; inde illae veterum odiofiffi-
mae Re formidolofiffimae calendae , Re illa -ήκος «Vy^o-
tb)ü)ç belua, Re quod tantopere Strepfiades apud Ari-
ftophanem metuit , Re Lucianus exagitat ·, illa etiam
magnorum virorum crux , qui ca ratione patrimo¬
nia exhaurire foliti erant , dum gradum ad fummos
honores faciunt beneficentia Re profufione. fic Cae-
far, fic Alcibiades vixere , vnde illa: leges imperato¬
rum de fccnoris modo in illuftribus,negotiatoribus,
pupillis, rcbufpublicis, diuerfis diucrfæ. Illa vltima
Art.CCLXVl. 1070
Ecclefiaftica cenfura de modo vfurarum Re vfuris in
totum iublatis. Sed tamen cùin magnae interdum
opportunitates rerum gerendarum , Re rei facienda:
ob inopiam pecuniæ hominibus elaberentur,necef-
fario recepta eft fœneratitia, Regentibus probata,
non ratione fedvfu. Veteres lurifconfulti Rerefpub.
vfuras propalam probabant intra conftitutum lege
modum : Pofterioraieculaconftitutos reditus prae¬
tulere mutatis nominibus, res non multum certe di-
uerfas, quam cauponationem huius feculi depraua-
tio vfque eo auxit,vt nemo firprimæ,medi£e,poftre-
mæ denique notae(fi modo aliquid in ære habet) qui
non eam exerceat. Plcrique vero confulti meditad-
que patrimonium diftrahunt , vt habeant , vnde fa¬
ciant pudendo mercimonio. Sed tamen turba pec¬
cantium admilliim leuius facit,cùm iudices patroni,
primi, medij,infimi idem faciunt , nominibus quod¬
cunque velent. Sed vt propius attingamus , quod in
quæft.eft: Aperta Re fine fuco eft vfura pecuniam in
tempus vtendam dedilfe , lege didavt certo dieca
dem fors, & plus aliquid foiucretur creditori, hic
obligationis ctfedus duo,vnus mometnneus de for¬
te rtftitucnda, alter fucceffiuus temporafis de patié-
tia fruendi conuento tempore.Talis contradus lar- 10
uam non habet , Re fefe prodit, ideo damnata Chri-
ftianis legibus conuentione , nemo tam ftupidus eft
qui lie cotrahat. Afttjta fecula pro tam formali vfu¬
ra, reditui! conftitutiones reperere Paufonis equum
(quod eft in piOuerbio ) Sed tamen ratione quadam
commerciorum, gentes, regna , populi , vfum hunc
probaucre. Ipfæ dynaftiæ , cùm res inter fe gerunt,
for tirer, Rc vfurarum leges. Re normas contemnunt,
fi quid Francorum Rex regi Hifpano dcbeat,fi quid
Gallus Alemano, aut Venetis fub truculétisRe enor¬
mibus vfuris foluicur, idque nullo fumpto colore,
quodnos nimium dodi malis noftris ignorare non
poffumus. Tanti funt leges his qui plus pofiuntlDe-
lcripfit Moi. diferimen Re fubftatialia vfurac Re con-
tradus reditus conftituti prorfus diligenter Re con-
fiderate q.Êg.Re nu. 44a. Nos id tantum attingemus, π
quod ad rem faciat. In vfura formali fors luo tem¬
pore reftituenda eft 5 In reditu conftirutopcrpetua
alienatur , nec creditor legem dicere poteft reftitu-
tioni, alioqui in formalem vfuram reciditur. Rut-
fum reditus conftituendi infiniti fines non funt , nec
cuique quolibet pretio redimere licuerit , eftq j ran-
dem ordinationibus Regum, quanquam fero Re poft
inultas multorum difeeptationes, conftituta taxatio
Ord. Caroli qui nunc regnat ad rationem vnius pro
quindecim. Id pretium vel obolo exceffiffe in totum
contradum irritat , Rrvitiat , minoris cmilïe fœnus
eft improbatum Re vetitum lege. Quare non eft hic
expedanda ccnfura l.z. C. de refeind. vend, nec re¬
gularium refeiffionum , quæ in contradibus com-
mutatiuis vfutpantur,vnus obolus locum caffationi
contradu^ apperit, quod Re Moi. notat q. 14. 6c ite¬
rum num. 185. Nec vero cotradus tam nullos Re vc-
titos vlla præfcriptio,ftntcntia,iudicatum,ratihabi-
tio confirmaucrit, quia quotidie Re omni pundo vi¬
cium fuum rcproducunt. Sed cùm de talibus fœne- iz
raticiiSjfcilicct adcommuratiuos,fittranfitusautil-
lat'io,grandis folœcifmus admittitur, quia Re natura.
Re fubftatia, Re finis eft diucrfusj Hypothefis, de qua
differimus , contradus eft haud dubiè commutatiui
cùm fcilicct prædium pro pecuilia venit, hic enim
fubftantialia omnia venditionis Re emptionis con¬
currunt, nulla hic obligatio fueceffiua,quod in con¬
tradibus fœneraticiis fieri diximus pro patientia
fruendi, tota momentanea cft. Re momento contta-
YY iiij
1071 Des Appropriantes, Art. C C LX V I.
107J
Kicur j venditione lediccr , &
traditione, Nam quod de
fil b ftanci ale .n 0 ti cil i n y editione t Idcqq ucnec U nv
i?cr 3 tice in Omni contràâiu venditionis euidbo de¬
betur, emod itccefïc effet acciderc frmper & mnnu-
tabilircc/i ettiûio cifct de iitbftïtia, quin & lapé sa¬
lis obligatio JW· cffcélu efi , cùro fêiliccï-venditor m
confeJlc doiinivus eft i ci v edi tannée vllus vins jciio-
»i$ de cnidionenion cil- igitur ïfta Jlicec fliun obliga¬
tio decui Adonc s cri» de natumliteoniWUii, > eùm
n.-itur:iluLm& fiu b fcl /iridium vmgttum Jïrdïf crimen,.
^ d fchola traditur 1. paitii coiuieusa, D. deeont* ^
cmpt.AngdiurXgtnr mm, §. a'dio.D.de pikk vulgo
l.vbi ita donatur.' "D, de donaf:Sed uecqmdqu-iiri in
hyporhcJi propûlita j cum ia-nc rritifio nue v [ marie,
conrra&u conticuit, «cepetfe&a venditione qufib
qunm fupercfkquod ccmporc ibiuatur, mr exigatur
ah vendito re , nu Use v fura- eu rru ne. Sed nec quod in
13 conftiru cio mous tedicuü atridit^iktaxitic eli prê¬
ts j,iVd ab eonuentiotic partium kgcitiardpit.Qiiud
ïiiilLk indifpcfahite peceauun efî , nunïû vnuia pn>
l j li L‘, 1 rjxacumihminmJll· , vil grauiores vfiuras mdi-
Xiifc conrraitu.LLJ commutati un, finenoxa elqdum-
in puntfto difibluiruii A ittulo appropriai autyfufgjiinün p.ojTeAukq:
C U iiti 0 ne ob ij ci 31 0 t fit, ri us c ό MM itus île , aur imur x fer iptibilitarij rm!'
i ,, ‘‘ s-1 — ■ -us n^iji
aib nget aJtcna:, & ex iot6 dnicrÉe CiMltrîtÛusni
r itr,nein □ v 1 lui fq ue cû nexatius n,i [ ur;mi
dam pmibit repugnante rarione,Uïiurà,Si
tin achuun. Rcli nqu irtir ,li quodviùumeit^^, '
éhi in hypotheil pi quolita, lütin ρυβ fÎltciÊçe ■ "
UiijiulLiux potms elfe, aut veto in mitcria ptttü1
Çaüfoïit c&acntem fiim un t à 11 ccdTit/ut .
ad y fur as tenctuTjCoginir prtcdiuiri Tendcredtafi
vt vitiofa caufimftuat in cont&ifihuh
fpontancar , atque iravirioliis comra&üs
Cêilicatc frilicet prioris , Si mj-VdhrnarêfÈx 4^
& in pr?rio quoque Éi mi ïvciU- vitium, qui, 1 de v|i;4
conHai ü m iiî. j lie c p oflît i n p t et inm le^iîina
quant contrait tu ïtanfirc. Quibùs obÎtdSibbâhus ί
omnmo rdpopdcti dp eu rct^ At prmuirri cnm tji it^
cctlirate e'aulb· fanant in hypothefi propofiuvçmlj.
lioneni inutilem elle putant, it ab eaufifm,^
tpiia liccedïtatc viurarij debid exptti fit ycnditÏD
ji 0 n re itè ea ne c élit c ai d te si u s ,qnx nec à r.înua uK
â iurt cojnptlkrtpoimrad aetumyëiiittiîu^driu.
picet, quiadebiuim vlumriujn csi^nur^tufr^
modo d'm idta.il »uJti ptetij non e.vectlat dcprco.v C quin & l'olutum rrpctipoEcft c. debitorcî, çKr.4
iioj K ;,tn cû' m L p et k tu m, qu.e inco m nmtainj i î. ve r-
fimtur,crria, Îc de termina ta taxario lege quidt fieri
nonpûilît, fed pendcar acircunÎtdniks , Ictcts , tem-
poriouîj^i r e i mun rtui’Æ co pia , A' înuermudim1 ίΓ-
ft ïmationum , d edi oa tto ii v ero v a lore i n ce ntio ad
\îtumqut extremum pemifla fit » modo non eXCe-
dnt,quo J v u igb ira Jj t u t ki, C . de re J dv e ird .qnç n un
paritu r prêt i n m co nue 1 11 in deu c tgot· v it a a J tçriun
extremorum Itaqilc non e.ÎtilIa decipiendi vo,\,qua
\u(go vrumur fins cômüda, côm deceptio' fruiidt j'4
i n te i nd uda t , nec fm e am mo ff-iudamii fie ri poil t r.
M^camemde quatradV.i mus , & lege permittente
fi st j & iure in eommcTcus recepto cxinccrritudinc
3 lVun tio n unt , qua: □ b 3 rb ttri 0 euin fque p ! u ri ? mi-
norilveitrdieanrui’ , idcoquc reélc de ecptso vocari
non puïuirJ'eJ prenj imminutio, ic bcn.i conditîo-
14 itctmiiLio line mteinionc decipiendi,. Idcoqne lu-
rifc&nluki eûm idinteJiie,ercnt, nouo nomine do¬
lum reipl'a mpf rtfiuccëjnoc non fnk
lerct , fed cueiatu : Kant |i dolus cou filio me il et line
vllal.vUone coarraÛus corrueret ex roto, 1. elegan¬
ter. D. de dok nec v 11 a Vilioris L· xAimaridniuit-t-
qualiius sur de dli on em. exigeretur. Sed ftcuti in cir- E
eulo ïodi.vco Aibronomi Jamudinem imaginatar vi¬
tra ci traque ècclbriciim lint-cm ad «xicnboncm li-
cnorttin, ire lurifeoniulti in pùcto vexurn rerum va¬
lorem ponunt , iïztaiW , &: facicudijtcin inter rxtre-
ma, ad qUK de ücrgtte liceat contruhentibusm acfli-
inationCjiSr côucnrioiie pretiorum, qu.im Mol. qui¬
dem nimiam putat ad dimidiam vfqne , nce a’qnitntÎ
conuenire ta ni enormem , ê< fi legis condcndar po-
teitatenihabuijrctjaUcci· videbatur coflimnitus, licc
fonallc Ene caufi. Sed viatnur rccqpns. Çju^ omnia
0 pe e r in e n t , v t ê ntel ligat Ltr coiLi r aû LHim c omiml
mrdurSdo ; id ifdrtur ncCt tfitate iurisfcciifcdkn
pore Ikquod esccprionc pe r^ictuj oppoitacitUr.
r e no te r.i t,& fbl u tu m r epetere 1 ,ίΐ no n fonti
debitum. D, de comi Jmkb . Dl natuu&atatu^
qui aut non Soluere potuit , aut aliundcfoijieffisi]
ncccifiirio ad opritrachnn venditionis dcfotndiO,
v t id qu od debebat s m picini m fitu debfoim inipi-
tarcr.Non igitur eiusgencris hircneccÉEiuscft,^
contractus & ftipulationcs folct mftinBtreprojBfff
c> d g ii ont m confc niu5,quod no tant io i-Ci^rimine
i,il]nd,D,dc verb.obügï Sed tlïa, quaraiiurtaBD:/-
Jiiia appcllaii lbltt,jdcft, non pri’cil î vtî , Ickriu-
dliuas, quic per caufns impdbt s ^atldiiciidsflfov·
d Lim, q u a m Are h ni. i n c, ii quis v fur a nu u. q 4 ni-
inEiliuam dicit efie voluntatis s cwiufniodicyiBïiB-
dit m a ilus b ominum & çontradtus , eos tiullw^ii
rtddi.qquin dominia ex con tractibus idwjtis peti¬
le sa ÉUiï tr;m e fervi tu r,qu g j .ut Bald, d-laX. dejig·
a Ct . e tb m fi v l s qu a da impn 3 i c, rum \ ero CCfgit py
ci3e,quia(v ΐ loqui fokntj voluntas coacla , vqllifinî
r. m i n efi Xc co nicnJ 5 1 m i mplica t, qu ed ftcut I. inr-
tn m,§ , vo len [ i, & J . metu lu b'anu.s,& 1. Ιΐ Ή'1^·
jî . li dos.D . quod met. ta w f. B ;u‘t, 1 . i: déganter, d.:x
dol. p i Li ter cafu s quo kl cm ipücid es quoi fol)’· ^
laJ 1 n 01 a m- km terpofi t a s . C -0 e ti -infi talis vu t^e.iïf
pluïn eft i n 3 , ifbi qui d cm . D, qued met, im uf-ciim ^l!a
Lüni co pepigit quem melm bat De-kJltUiricaFS-y
EWîfui intcmencrcE a&bocipfoCHiIbrex;
vk.ï.Jî fü'iicratof.D.quod met.canJ. ire quoidu.'·^
ni b u irur at b 1 f tç ob co □ tractu m viurasmu ^ ^
ncratorcfhihnu, tucru ne athleta nexu-Ecertiituni
abelfe cogeretur, jS&in bacipfafpfcie Arc.1.''!· -j|1,
d.c.fi qui s v furam. No pertmet fgjûui ifta .
con tra ihis Eetn etatit io^ i x ^ ' iirjt12 Λ.
Γα e fie ab fccncrariciis , nec cade vitia, ita nec en dei
remedia erit tu ea opponi , magnumque Æfinfignem
errore admitti in ivypcitheiï,dc qua differimus , cum
contraebus fccneratitius aut vfuxarins dicirnr _s cum
fit mete coium.utatiuusj id e it , emptionis aut tlatio-
«is inÎolncum,quï in idem reddit , cum nulla vfuta
3 EieakitCeUktri a ut poli contrarium recurrat, imo
in toium fi liat uc nuc i' Ilum dc his accident thus ha-
beat, qurc fefteratjrioruni fiunt proptfh & cocomit-
. jtc nriiuN imo igitur poli liac d idui u s cit,|4 cp cx tali
t )j · c. L L 1 1 I L I 1 1 Ί L . I 1 1 t I LJ .^U-L Ul lui/ J L 1 L iLt-Λ. LI U L 1 L L· L> ί ! J 1 li.1 - ·- J »1 11 J ·■ «a n k, ± -u <■ 1 1 w u ? j a 1. .r r _
tatuioium naturam,fubfi.antiaiia1fîneiri, loge diuer- F ilafi vcridirioncs,aur alias eduennones»· lrTiT
' 1 ' quidejniure, fcdiicut fitmcornnujiitiuisoifiin-
iubneniendum cfi mediis regularibus refciiuan »
ejute i n c o u cm ftibiïS V furpa 1 uur y b c:lli fu ,
metus 1 k ïx ,a u t aliam m d jreu ^
bus niKilominusdo minium rrAJifiqtl11^ ^ r-fiX
litcr Ardi id* eradit vhi fupra, dymida
mm aequilittr in. vfnr .uium^truifii c, qcm l · _ ^
logi q u 0 e u e c u id mn agnoi cun t , & C}'fK ,PJ
fortion Bald. conf! mi libi Mndp.vtiLiwAW^
r ■ .r» i i n : _ .·ΐ,ΛΜΓ.ΐ-ι vk 1 ιτιΟϊβΙΡ^
faffipAC Agendum. D ifisnuhs caula vis
1073 Des Appropriants, Arc. C C LX V I. 1074
compulfiuæ, quæ actus infringunt manente domi¬
nio apud-priorcm dominum propter impedimen- ^
tum confcnfus , quod Bartolus dixit, d. 1.& elegan¬
ter. Neque enim cùm ex caufa vfuraria contradum
cft , maius vitium imprimitur , quam cum vi, metu,
dolo,aut alia fraude fit contradus, quæ tamé omnes
c aufae in commutatiuis nec iure , nec vfu alio curan-
tur,quam rem ediis refciffionum. Quare & ius idem,
& caufa & remedia etiam paria , & eodem ctia tcm-
pore,ideft,decenniopræfcribunrur,quod& Molin.
icripiit quçft.ig.num.ijo. Quod femper in comrau-
tatiuis intelligi volumus cuiufmodi ift propofi tus in
hypothefi,nam de fœneratitiis , his & in quibus vfu-
rarium vitium recurrit , ante abfcluimus. Falfo igi¬
tur, & malè de aliis ad alios infertur, malè traducitur
intellectus errore iudicij de diuerfa natura ad aliam.
Cui id etiam accedit , quod in contradibus commu-
tatiuis, id cft, dominij tranflariuis , non quæritur de
dominio prçfcribendo,præfuppoiîto quod in hypo-
thefi intelligi volumus, quod tradens fuerit domi¬
nus, nam ftatim dominium vc nditione,&r traditione
transfertur, l.traditionibus. C.de pad. & I.clauibus.
D. de ccntrahen. empt. fed agitur de præfcribendo
folueret , adione excideret ex I. Iulianus. §. offerri.
D. de cont. empt. quia debiti ad indebitum compen-
fatio nulla eft.l.fi procuratorem §.fi liber, homo, &
l.fi mandauero.$.fimandauero. D. mand. manente
venditione valida , quia condidio indebiti in cotra-
dibus nominatis locum non habet , hoc cft fundus
venditus repeti no poiTet ob pretium non folutum,
■ fed ad pretium agendum effer , quod Bart. ait 1. cui
inuicem.D.de cond.indeb.l.fin. D.decond.cauf.dat. 18
1. inciuile. C. de rei vendic. Diuerfus cafus eft , cum
fub commemoratione debiti cx vfuraria caufa præ-
dium in folutum datur, is enim adus etfi quoad quid
B in emptionem recidat , tamen non ea intentione fit,
vt emptio contrahatur, tametfiex ccnfequenti Sc
euentu contrahitur, fed potius vt prior diffoluatur
&: debitor liberetur ·, itaque* hic fimplex condidio
foluti autinfolutum dati competet,non refcifiio vc-
luti de contradu obligatorio, quia indebiti codidio
non pertinet ad refeifliones , propterca quod partes
in foluendo non intendunt contrahere , fed obliga¬
tionem diifoluere , nec cft hoc venire contra pacta,
quod in refcilfionibus fit, quod Mol.notat. q.i 8. Id¬
circo nec refciilionum temporibus, id eit , decennio
adioni refcindenti, quæ venditori competit ob pra- præciditur,cùm condidio pcrfonalis fit, hc ideo* tri¬
nitatem caufæ , quæ contradui caufamdedit, quo- C ccnnaria. Hoc diferimen vtriufque remedii , quo¬
modo ante docuimus. Ouare nec hic ma æ fidi i rô- - - _
modo ante docuimus. Quare nec hîc malæ fidei co-
trahentium,aut hærcdum facienda eft mentio , quia
ad præfçribendum tali adioni bona fides non exigi¬
tur , vt latè docebimus in loco de bona fide , & Art.
i6ç).8c vlt.huius tituli, quod tamen Mol.facit.d.q.17.
fed alio quàm refeiffionis cafu,tamctfi parum confi-
derate in materia præfcriptionum tricenariarum,
quæ titulum aut bonam fidem non requinit. Proin¬
de in hypothefi,quæ proponitur, plures cafus dedu
ci pofsut , videlicet cum fine commemoratione vfu-
rarij debiti de venditione conuenit , deinde eodem D nec pecunia redsiU ex rehvpothecata.ipfahvôo-
theca; fubiicitur l.quidam.D.in rem vert Bald.lV vit.
rum vtrumuis intenderis fuis vtrumq; prælcriptio-
nibus fubiicitur , nec de fœneratinorum impræfcri-
ptibilitatc participat. Quod de pretio obijcirur mi¬
nus habet rationis, quia certum eft ficu ci', Ôc ohm
V efpafianus putabat , virium caufic vnde id redigi- 19
tur, non influere in ipfum pretium , itaque pretium
ex re furtiua redadum furciuumipfum non eft.Nec
à domino rei furnuæ vcndicaripolfet.l.quivas.§.
vetare. D.de furt.glof l.i. & l.non vnde originem. C.
fi cert.pct.l. Labeo Sabinus.f.i. L). de verb. fi^nif.
η/»/* ι>λπ,«;λ^λΛλ I _ _ ! - r λ ^ *
contradu aut diuerfo conuenit,vt in pre rium, debi¬
tum vfurarium compefarerur. Hic enim cft fimplex
contradus venditionis cum fuis fubftantialibus, qui
vt patet nullam habet caufam aliunde quam à con-
uentione partium,de re & pretio, fine caufæ alterius
impulfiuæ exprellione, atque hic nifi aliunde peccet
etiam fi intendebat , debitum vfurarium in folutum
dare refeindi non pollet, quia contradus vimfuam
non ducit ab alterius partis intentione, 1. fi volunta¬
te. C. de refeind. vend. Ideoque nifi aut initio incer
ambos conuentum fit, aut proloquutio fada de vfu-
Ccommod.l.eum cui. D. de ad. & obligat. Sicncc
pretium ex krnebri caufa redadum krnebre cft,
quod quidem male colligunt ex c. cum tu. ext. de
vlur.nt c pretium de rc k udali fc udale eft,quod lac.
de Bello. Aluar. Mart.Land.Card.putantc.i. de fcud.
non hab.nat.feud.nec t nim in lingularibus pretium
fucccdit loco fc i , de quo Bart. 1. fi rem , & pretium.
D.de rei vend. & l.fi ex ea. C.de rei vend. 1. kd etfi §.
i.de pet.hcr.in qua traditur rem de pecunia cm~
ptam,vt hoc cafu præfupponitur, non iuccederc lo-
rarij debiti liberatione, per compenationemcotra- E copecuniæ, quineriam & mutuum , & alii contra
dus nullum vitium ducet ab vlfa caufa in mente al- dus de aliena pecunia fiunt , & valent ad acquircn-
fliim ftinnlanri r rG rnnrrmnt-i'A«o.w . a1 _ i
terius retenta , quia in alterius potitate contradus
efte non poteft. Nec fi quod vitium tali adui incile
contingeret ab euentu, id non eflet in contradu fed
in folutione, manete venditione integra-.quod Bart,
dicit l.fi ob turpem. D.de cond. ob cauf. & 1. vbi lex.
D.de fideiuf ideoque fola folurio oppugnari pollet,
condicendo id quod cx caufa vfuraria compcnfatum
ciccum pretio ob fundirdebito.-d.c. debitores Bald.
l.fi marito.Ç.i.D.fol.mat.vcluci non folum indebite,
frd ob turpem caufam folutum per copcnfationem.
Eft enim compcnfare foluere , & indebitum eft cu¬
ius intentio exceptione elidi potuit, vtvfurarijl.fi
non fortem. /.indebitum, & §.adco. D. de cond. in-
dcb. Sed hoc cafu refeiflio contradus non compe¬
tet, etfi foluti condidio dari poteft fi forte emptor
fundi ôc idem creditor re non tradita ageret ex em¬
pto, & venditor exciperet de pretio nonfoluro , re¬
plicanti emptori de compenfatione, venditori dare-
retur duplicatio de indebito, dreodidione fubucni-
retur.Iia emptor nil foluiilê depræhédereturi& nifi
dum ftipulanti etfi confumptioncm expedant ad
reconciliationem 1. nam etfi fur. D. fi cert. perat.
Non igitur pretium ex caufa vfuraria redadum
contradum cmptionis,auc alium in quem influitvi-
tio vfuræ afîicit , vt inutilem faciar, fed id à c.aufis
contraduum fpedandum cft, non a qualitate aut
origine pretij d.l.non vnde originem.
Ex quibus apparet, etiam fi omnes repugnarent, 2.0
contradum de quo in hypothc.fi per quem rescnii-
tur,pro pu cio,de vfuraria prauirare, aut caufiircda-
do , non elle ipfum vfurarium , nec inter fœnerati-
tios commemorandum,fubftantialia,naturalia, acf
cidentia omnia diuerfa efte.Eilè quinctia verè com-
mutatiuum , & dominij tranflatiüum , neque vllam
vfuram ex eo continuari aut recurrere. Ideoque fal¬
fo tali contradui p rnefcrip ti bili tatis coditionem im-
poni,quæ non nifi fœneratitiis c6tingir,ob id fi quid
in caufa im^lfiua contradus, vitij iniit, no elfe op¬
ponenda focneratiriorum remedia, id cft impræfcii-
ptibilicatem , fed commutatiuorum , id cft rdcfllio-
1075 Des Appropriànces , Art. C C LXV I. io7$
xn.amb·» MM*™*. ,-™iiribiu.r, «<* condi- λ SRjfc.Bin^
âiu£* ItaraLncbnoripU. oJiium .F» loi- x^-partco. ». h«. yg«)fi)c«t«ns<;ullMjcreri_
pli™,' «ni», cauli, * fte. «F*·*? 1“*·™*»·« ™? M*
«fitittpUft rtC-ÎÀtti quiÎqiie.Mph . dorm~
Tviorn tmmsfci doaxmuis, & .lcïioïu refciiUu isc ex
virio cauti competenti pmffcrihi licwti carens per
<tolmti>ietiim mtc vim inn* * vcht ddn^mc au¬
stere quod Confidentius patroni rcipomciinr.
Qliùlï midis conTralu-Jiiibitsdiximiis* widiienw
dçSrc Ai In us co nm l h lu; lin gui ■■ ri b u s fin c v ni u tr-
itiliÏus pronuma&àtus , hoc d e lus etiam qui ah if fa
tcmporsi omnia decénio coaréhtl but,
müui v. e hiiitu £ de vjen'u ίππιηι^^ϊΐ non pojf^
p clclü li n1· lï.cycniiituîïi rçqfipçraiCj quod ncriofj
mu dixerit. Séid in n> cumr ϋυυΐιίΐΛ,ππρίτ^ΠϊηΙ.^"
UOn ri El! lu lUcîï k'd tijlûri· apprjdicniuijï^ ôoft |Π'
gir.ru annos YcndicaiipdTh , 5r an prarfcnptlouiis
po [Vc ifons obiter^ quai M ol i n.putïj d.q,f.s , g,- -yj
d.confildcin Bald-tpurtA putat ncc v|]q
caiut.L lù-ntibiii-fini’i'L·, id rft fa un minatoribus β rriaatvdl quisUm paÆiMpofiëodio
u ■ c.unl-dc IL Lîd . daMii viedeg, toinmiil] & || hn,-...
•Il . ι . . ... ί . . ; . . I ■
qïsiic iüÎLCcfpMJ prarferijuionra poHinit perficere
aux à il· Incipere, mm & fiiictatiapproprisutinto vx
en pire lue onuicm atYtanc excludere , rdciflkmem,
il· condittiomin mcercîudd· chorum fpe redamandi
i adcn-.ptâjiiJi tfftimercdluni* Ksm pLaiierqui.quod
vitium vivra· pciloualpcft , isr pcriqilatnlum egjc-
ditui [ii'EÎcrnm lînguiiU'is lue CLffuns,quodMolin
notât.
lernca
us idc xcxt, k'gis v]cl']ti okîinr ici credi potffefrjj
eidcri per çuru deciium-Id tin probât Aiimrox.Cdxd.
Aïex.coLï,.ldLm Rum*& FmsirifAm.in Ιι,Ώ.Αζ
uccj.barrcd.Ali'X. add. ad Bart.i. aun noulÏauvcrU
offeram -C de pra I c riprq o*anne. Uarkctt.totif. pJik
j .col. EC'.-y-vr J^FxetTea I .xi-u.liiuoh. de SiinÛroGtor-
çtQ Lnauiuinn.O.dc rébus crcdit.Spcplu Jitui.oaial!
& & fi ι , .: d fin cni ,ul iùttm propm-ra- ΰ>« Lmutuiiro.lJ.dc reftusç
. ^n&tnai fcniiidi empturis, ibppropnmêtum conl. ι ïÇ-Kifi.
edsitik porfoerne - Üquc u vcW»Wr adiurfbs IcnpT.paitej. ^rtis 4;M; -:lL' rir"
c m nos rdc iflro n es π r ι onbu s v t-ndi tord j us coiv. p ç - ca lu p ra I e i »pt ibl te f U l u m ac crc rt ιρπη ^gWn,
1 ... . ;·..;ΐ: . . tus: iciipuom ptimmiTHiï turc quidem ϋΐιωΐ,οιίίϋκ;
π π nu t . fi uc vao.iurc ûjî]-
i ginçiL a rnurum, Ksin mia in
: i priosiibus longiilîiïùirrnp.ii-
îuL riuiia ïmïo nabca turbin m· jicciiiuluiill^an^-
beat, a n ce π u 1 1 o prifuppq jHo , d c qu afsrarihiaqiqs
non l b inquîre ndunul eius.D,de rcb.crcilit.iilcll·,
cum titulus necellarius nun fit , de iufiitu ib t
qui fqu ,i m ad li l , π ur. e tl ! abuondu m yCijm JiixvÜî
tiî, ulo plcnîil imrim (loin u j mm aequi cirur., idtcquc
d r ς j u ι λ icq u 1 1 lt γϊ mi '·! non i ir quarredutn, Nüui nim
pignoriULüiù uct lu qua. lbkito debilo.adiwÙBC^
musiçi'caïuagiü appoheo.
bed ;1].\ iti t π 1 1 u co 1 1 rra Chili ns v fu tarin r u nt ad mu -
ner , vt de hri iit vniueriuni diJÎeramus > qu^ndo t tk
quis.vfus'eo.njm c lie poil il ad prtdaiptioni'ij , ic jn
ex calibiii n tu lus idoneus tnW podic ad v Liicxpicn-
dun^quamto à quoquAm eu nuu Lunradbuc ordinCj
ic rarionc utri's*t'Xpticara, ctfl lunimacim quai dam
ipetiesMoliarnttiq». Nec ca traibaiio parLimviÜiï lo- , , . . ,■ .
r. ■ ι·λ _ „.i.. . i.„ Γ-.Η U duiTjpignus competita rtTnoradtunLiHjttWlwp*
advCirm quando ea djEcfprano tribunalia iÿp^faii-
aa gat .Et ponaaVUS Γρ vcii' ni ni pa Cto ! rgis com milfor i®
in pignocib. us adhibito ,cùm fdîitet pecunia xv.uîtjo
fub pi£rnottbusfiimpc.i Tkx dicta eft, ni il loi άάγΐ-
ciWLaTolutterur, vt t^no r a ccd c rente rcdkori pro
fu o d ebi td. ] I a c d e [cri ptio cft lu ri (bon üiiroru m m
l.fin.ÇÉdt' pa£l+pigno.& Citio.in-c.iigtiificante. ■Sc c ►
UJo voi+fYt.de pignÔL^c pnl.tm t Cl· lu conft [1ü viura-
r ι us cil talis contta Cbu s. An v e ru r cs.i m m cl ι b hue
ciiodo ριτ nô ÎbhtTTkmç m conimiiÎà de acquifiraptu-
ibrsbi pin LÛT ad ucrfiis domùuma qtiÆtiï ui, Eric cabis
à priore clilVrrt , quod in illd luperiore vmum cil ir
cati I 11 ïmpti J il wa , ) n h o ç co n ti a fl u ι n s pi o c wib n lu
&nieuetp çantiadn s culus iukihnriii&taihdpm,
& amiiill a n tur , q u la lex rt b tut e ai I c oiui t nt ioni, o b -
ftat, prohiber, punit , çadirpto'hibi donis publica fij
perpetua obnirpitudincm facti , l u r l- Jiatnnx· oiuiJij
&<tiüinoJyrolvibii!. Quare dubitari requit qum cu¬
rracius tafis mitius fié» perca quat diximus ini neo dc
tittilb iuilllsj St pruiiibidi , ik loccrdcdonafionibus,
quo neetlk e il ficti vt nullus iuris effeto ex 10
producipoitu pern o.t-na L v bHc-x, D.dîf fidetuir. & 1 ■
non cubiu ni.Cû t' Ice ibu s , k cd udi i m .c xt.d f dt-cim. * - - - r , 0
&hisqtiff Alcx.jIleiai.coi^+Ui^^&ÎodiKi-Noïi F iHiamm,qu.i: mucnes teh jJ^in.ltmt^ · ^
iiotefl igimr vir· Litu talis, tituli vffi pradciiptm do cuiarus pr.-eleripcmiuo. mm optmnfc 7' _^r.
lusquoi rifitltim exigunt per lici > hueaQuoluscon-
trabentesffuc excraneum^ ncc r.ollra. igitur quimic-
cemrLiis^uia tirulu.srcptf.ib.tLLLS e It, ptuptu' fcclus,
Sc pcçGiLLtim ex requit qui cOticia de regub juris m
vi. quia lex put dicap rima urum oorifenf ui obijciru n
trecalUnucK BaLd. qui inecm·'. 111. libn. dominjuin
t v tali contractu rranslerri putat & r.eibrm λ 17 n ■
d lui 1 h.[lj ο J pe t fpi tu c Faï h 1 m dl ex d odiri n i d . Γ. v ui
kx j dv' uf.iTg. Lp.i eontr.Vj Sc hb quos Alo linteus citat
per annui! ationcrupS-cH ίοπιτΓαί1’ϋη],πση^ΐώ
u jpbj ïfû a mus dute i , v e 1 b\ ρ oth e ca. nbq riiu ciun
quadraginta , reimqtutur tem iplbm pthaiq^
quis quoque actiaiubutpigiiDraririk , À-liTjOt’nr-
car ii s j h ■ |i e? il intra J egit : m a e cwp oriinîtiuita κο
ίϊ ητ, ptiiTc lltonc ex qualibet miullacauJriiitituuli
ex dominij.£auf'nl.v : c.i r 1 r r qnoqut tes titnpA^k
p:ju. , ani qu nuis dolo polle ffr. Nec eft qued p
A ] l x .,i n t t-x eo M u tin.d - q. Éi. au nj Jj tir deL^
*.„*„*„* . * LJ1_ prarilribemis.. aut FuccdTom lingulari^ 5MTvqii/J-
e dib i i : , raod in illo tuperiüte vit tum cft m E Falis , quando ilr a de Canoniftât Ûm fcmetrtii!|.Bg·
emitur , quino.n putant vDo tempore curi fl™3*1
praFcrii·] . L|_ui' perpetua futura fit in ccnuaHcJiUr
hi rednm v r.i o ici vi iiuerf.i] luni fucet [ibriiiadia^·
Îj m ea u i r. tn dfe, quor un:· eon ί bent ei aliena [ck="ü±
rmclllac: non pûfijr^deoqut· Aïl incipienda ptll^
Un· poile, Îïngulnresvcro iUca-IÎbrcs-muJçpi^.
m é .n i it q lloJ J l irrdcS, v t v ii iiLetrileS bryiipntld
ce libres teneri puram ad e a onera nd u n p ^ ri ' c 'b_
nam de fujibti}niô quia mali lides traniirtœ««rJCy
p e l fo tinlj 5 dt . Jb d q uia bc(| iqtu m detero res -UL w
nec cft iioc alienatu ctinibiem i:ini cxyiK^OV
raiioncsrefflli goifuuq & "q'
nncioiub. non obtinere aope-u11^
Joco de l>om fide. De tituLuri vlto PiS'l;c.rlJCI“J'
bus aha ierucnuacft· , quia. vitiato titulo iu ^
L l iiiiiciiintur, quod Eài'cdoccr Ι,,ηΛίώ'ί^
' “HuiMiEaiscft '
fin nt c iitii pa cto J e r e trq nende j 1 ■ Ιο ή:ι ^ J ^ ,v!îÿ.
enas pretij pactuin de rcnOUcndcndo,« ^ ; yt
Coi/ueiudo, deniquf vitia umniaconcUTiu»^^
J11 ί au kilo fit coutra&um viuuinuind·^ *
i077 Des Appropriants, Art.CCLX VL 1078
omnia concurrere præfopponi volumus, & quçcun-
que vidant taies contra &tîs,de quo DoC.c. illo vos»
exr.de pign.Alex.d. conf. 4 6. & j4. Barb. d. ccnf. p-.
Steph.Bertr.d.conr.i85.B?.ld.d.conf.3l2.qui quomo¬
do ex talibus dominium trâsferri dixerit videre non
poilùmus , cùm id tam aperto iure conuincatur , ex
iure prohibitorio & annullante, vt ante demonilra-
nimus.Qua de caufa hîc per omnia eadem ftatuenda
font, quæ in foperiorc quæftione diximus , cùm hæ-
dem fmt nullitatis caufæ , & rationes , Γι modo talis
emptor in ροΐΓοίΓιοηε fuit , &polfedit. Nam tanto
tempore illa præfomptio, quæ cx circunftantiis col¬
ligitur , quod non fit , vera venditio imo pignoratio
potius eluitur, cùm pro fuo emptor & domini in¬
tentione poifedit , alioqui fi emptor in terminis pi-
gnorationis manfiUet, quod apparere pollet ex re
cognitionibus, folutionibus pignorationem impli¬
cantibus, dc aliis talibus aCibus , haud dubiè nullis
feculis præfcribi pollet non data interucrfionc an-
tecedente,quia contraCus fimplicitcr elfe pignora
titius agnolceretur, atque ita ex eo nunquam con¬
tingeret præfcriptio, cùm is non fit de his qui domi-
nij tranilationcm operantur , imo eius natura repu¬
gnet, cùm res fua nemilii hypothecari pollir, dc cre¬
ditor debitori poffideat, de polleffioncm cius con-
firmet,l.non folum.S.qui pignor l.pignori.D.de vfo-
cap.& quos Mohallcgat.d.q. 61. ex auth. malæ fidei.
C.de præfc.30. anno. & nos fupra traCauimus in lo¬
co de vitiis polfclfionum in auCore , &: pro hac fen-
tentia decilio ell Baldi d.conf.322. Decij 1. petens. C.
depaC.Hicronymi Cagnolil.2.C.depact.inr. empt.
col.j .vcrf.illa vero an fadtum. Alex.d.conf. 46. Sc 54.
Petr. Girard, fing. 18. Balb. q. 2. quarta parte quintæ
M partis. Sed cùm illud quoque inquiritur, an reditus
annuus præfcribi polfit , fi forte non dominus fuper
alieno prædio reditum vendiderit,& dominus quin-
decennio vcluti debitum foluerit. Molin. cx tali ti¬
tulo præfcribi polle putat , fpatio dumtaxat triginta
annorum , quia penfiones intra id tempus folutas
poteft dominus deteCo errore vt indebitas condi¬
cere. Nam decennalis præftatio, etfi præfumptio-
nem inducit ex l.fi certis annis.Cde pact.tamen non
eft fufficicns ad acquirendum , aut præfcribendum,
quod Mol.exequitur d.q.i7.& q. 20. Sed ex folutio-
nibusà non domino faCis fuper re aliena præfcri-
ptio non contingeret , vendicatopofteriusfundoà
vero domino, quia res aliena hypothecari non po¬
teft ficut vendi l.aliena res. D.dc pignor. &inRub.
C.fi res aliena pigno.dat.fit.Bart.&glof.l. remalie-
nam.C.de cont.empt. Ideoque emptor ànon domi¬
no non conftituitur in polleifione per folutionem
fadtam à non domino l.quamuis.D.de acq. polf. nec
colonus aut cenfuarius foluendo pro re aliena rem
alienam cenfualem efficit , quod Anchar. & Philip¬
pus Francus traitant c.vlt.de off. vic. in 6. Hæc fen-
tentia re,& effedtu ilatuit tales reditus, præfcriptio-
ne longi temporis acquiri non polle , propterea
quod dominus effedtum pollelfionis , quiàpenfio-
numfolutione pendet, poteft per conditionem in¬
debiti refolucre , & ad non caufam reducere. Ergo
longiffimi temporis præfcriptioncvtcndum erit.
15 Atque illa quidem de reditibus , qui legitime con-
ftituti reperiuntur,& fecundum taxationem ab lege
fadtam : Nam fi vitiofa ellct,proptcr iniullam pretij
declinationem vt ante diximus , nulla inde adtio na-
fceretur , & quod folutum eflet reditus nomine in
fortem imputaretur , nec vllas reliquias talis confti-
tutio pollet producere, propter recurrens & indefi¬
ciens vitium conftitutionis , quæ ipfa caufa eft , cur
A nulla præfcriptio currere polfit ad confirmationem
reditus hoc modo conftituti , quia nulla temporis
longitudo vitium purgat, fcd fobinde magis , ac ma¬
gis auget c. vit. ext. de confuet.quod Moi. fcripfit d,
q.17. ampliat. 2. Tiraquellusvbi fupra num. 33. nulla
recognitio exprella, aut tacita , aut implicita vitium
adimit , quod Molin.ait ampl.3. & j. nullum iudica-
tum,quodille fcribitquæft.iGTiraq. latius eod.loco
num. 3.&in hoccafu intelliguntur fententiæ om¬
nes , arefta , & iudicata quæ proferuntur de impræ-
fcriptibilitate ex contraCibusvfurariisfceneraticiis,
β cum commutatiuorumalia conditio fit , vt ante dif-
feruimus. QuamfcntentiamMolinæus vult accipi
non folum in fimplicitcr & abfolutè vfurariis, fed
etiam cxceffiuis &fobicdbuisreduCioni, cui nullo
tempore præfcribi polfit quominus petatur. Et id
verum elle potuit eo tempore quo Molin. feribie
anno fcilicct 7340. cùm inter Curiasregni imo nec
eiufdcm Curiæ decurias conueniret de legitima ta¬
xatione redituum conftituendorum, cum de decima
duodecimaque pugnaretur,dc qqindecima ambige¬
retur. Sed pofterius amputato lege regia diffidio , &
fancita quindecima pro vno , nullus iam inde excef-
3 fus admitti poteft, quin in totum conftitutio vitiofa
corruat, etiam fi numo tantumpcccatum fit, itaque
in totum contraCus aut vitioli , aut legitimi funt,
nrour ad extremum alterum declinant , nec rcduci-
biles font , nifi cùmpadis vitra pretium onerantur,
quæ vitiantur ipfa, nec vitiant nifi contra fobftan-
tiam contraCus apponantur , quod Moi. probat
quæft.;o.& quæft.iÿ.&quæft.io.
Quanquam Reges ipfi minoris conftituere folent,
vt illa famigerata ædes Parifienfis nuper reperir,
aperta vfuris mensa.Scd conditione redimendi per¬
petua ad rationem vnius pro duodecim ( alioqui le-
^ gc vetantur regni incolæ ) quod cùm omnes faciant
in illa officina fcrneratricejncmo damnare audeat.
De reliquis fiue aneragiis , an eorum repetitioni
cùm foluta font præfcribi polfit,ambigi poteft.Mol,
præfcribi putat triginta annis, non minus quam con¬
dicioni furtiuæ,ita sa repeti id demum polfit , quod
intra triginta poftrcmos annos folutum fit , vt inde¬
bitum ôc ex turpi caufa folu tum.d. q.17. nu. 197. '& q.
61. lib. de vfur. ante id tempus foluta non polfint,
quod rationem habet , tametfi ille inter contrahen¬
tes ipfos, authærcdes eorum quiddam interelfie pu-
E tauit èfententia Canoniftarum, fcd nos id quale fit
luo loco oftendemus.
DE PRÆSCRIPTIONIB. CONTRA
PACTA REDEMPTIY A EX DISPOS I-
tione legis : Item de iufto pretio
redituum.
Cap. 7.
I Depaflu redemptiuis lege "\el conditione.
2. Conditio redtmptiua ;« lonfitnciombiu redituum va¬
lorem diminuit.
p 3 Indicatio alor ii redituum confiunt orum ad rationem
IJ. 15.23. cr 30 pro vno.
. Conutiho ratiocinationis Molin ai fuper aflimatione
pretij redituum.ihid.
4 l ustum pretium redituum non poteft deprahendt qua¬
le fuerit in iure ciuili.
y Vna a'ftiwatio obtinere nequit in diuefis orbis par¬
tibus .
6 Reditus ad rationem vnitit pro decem in Normania ,
Hiffania , Roma, V ver macia , in De'phmatu , in
agro Parifienji.
1079 Des Appropriantes, Art. C C L X V I. jOg0
,-ms tiitunum m i J ■ J
rerum Ttnm pretium cit <{mâ 4 tip tix^nm ep.
HtdifUL ttftptï ,td u x*tiw*& h» rt-
j/flWJ?i iQttf* , . .
tftc 4$ iiffiriétmf "$***€****$ rtdtmprtcti# m-
tiiihr
1 Hic ribi itimisemdlliina ilia Aibicano de Fxk'n-
rdonibus cernera paûa rwLcmpciua > Iwç vx «?"-
ufjitione & ccmera&u competam > but üïdilpoli-
tioiiilcgali* & MtA.<püd.<mJc5aiiwm exempt nili
force in domanto RcgÏÉ: placer ci cüiplûmyonc ce β
quod al senatum exdifpdfiqotic legis pcfpetuo re¬
dimitu le efi , nee liuic fac«lncn'liisfa:eulispr«fc£i-
bitur.* quod inferias Cuo loco dicemus , vel cum re¬
trahendi taçulcos àConfuertudiru: trib\dcur * vrl do¬
mino de co quud aliinatum Lit, quod ritictant d- c.i.
de ffiud.dâr. in. vitili cuminllL Haï veucndcudi_jK>n-
dicioncs ex lege competunt . Moi. esepipbmaditi-
dtc de reditus cottÉfeuttonc o.d rationem .qujndv-
qm ÿ coi m£to pcrpmi?m viijfmclïc redimibjliwitis
toirdirionenij A LiccclIif-ircLu . Sine qu.iiniqua tue ra¬
ja, fir rediras ctuifltitucio Si io re improbata, quia [i; i -
lice c,quind e d m mioj i fint mfiuin pretium vilius , mil
eiiimaddkmi: ex parce emp tons redira cudi Sauta bas,
qu.u valorem rediras dirtiînuit c* ce nia parce *v t iple
purar, cirque ica contractura rcducic ad aequilibrium
i valons; pren^ad txcequüduin vtmmqm? , id quod
ille η c c p c cita u 1 1 don e d e tV rt dic ,d. ! ib.tk v l u r . q . i ■ &
paüa u u s ura 1 tan c ml imc udi bai \ race sn a jppo L ica in
iorum vitiare cou crac Lu tu putat. Sed qui poftenus
ibrtpiit Didacu5 Hifpanus quidam tTiuIiru? IsKi ê-
ful ^c.fi.vman po.tim çam quitu vitiare teriph cl at¬
que ita in fuü Gianmxuli in Htlpatup PrÆfûriom-
JicccniTi. Scd A an in reditibus quoque ad rationem
yigintipro vtio femandû lit dubic.it NS ülin.d. quafl.
j.ieruaaiuiîi veto aileiKTai eu. de ccnfib. quem pu-
fterius fcnpfit.ÿ.jS.numqr. & μ. Id vero fie dctr.on-
ibat, «x iu furia lcilicrt prêt tofum * ψν confiltcrc
putüt in pim£to trigïnm afixqttiiÇiduâà couiectura
t'x iure ciml Uquet in <i.iin .mremauib. de Ecclcf. tu.
vcndiTioreditir.im aut pjrxdiorutn Ecclefià fucorum
ft.uuacor ad j a cio nem vinus pro^i. id vero fieri yif
i ■·. a-LÎüiTir.iriojic· & faüoïc 3 ec!eiia.nirn,· de su cqcU
fe extremum cxtdVu.s. conte in L^f-item incip. D.
ad l.lalcid» uxan ad ratione vniuspro vtgitid qumqi
tfseqne id cxnemutu i ndcJ'eciu, medium igitur pû- E
4'tunî s n ter J Sla cxti e nu c oit ! 1 ù . i e ii i. rtîgii ira . 1 far c
Mulina:: collectio docH licet hominis , in moins la¬
borati nef n c C e dirib mfi cr, N am cm ni$ arpa rc r Jl a-
ruiifbt-diucrfiilimis Lesnpm ibuSjidiicLi ad I. faicid.
rcfponiuin Pauli IuriScuntuld t lt„ Alexandn Împc-
x acoris fc iliccc xtare contlitutto.d.auc. deEccleS. rit.
luiliuiani Imperatoris, exquoccmporum istccrujl-
lum colli^tncr , vc edam ancorum cius' furis : quare
male tjilcrtur de ft-ftimacigne .preciorum vniûs rrnt-
tioris ad aliud , rv per le tiiiaLiili & inccrrilfima.
Lit su de 'hsdüra non fune feripea oppofiea pro por¬
tione al tetius acl alind^ac ne mentione quidëpnOLis F
1 1 1 fecundo fii cta j vt vj deri debeant rc lariut.efTe i en -
pta^adiefe . <k vnum dici .funumm» a aitertirn mini¬
mum mutua* '& reciproca cbmparadcMte. Curprc-
tium jj# maximum dicidcbctà· mtstremo cxccf-
fus , liaber fortiiîe racioncm aliquam Moliu. nifi-fi
co=i in opponi cur.éd: piliJljiiVai autb. de alie. de cm-
phy. qsiiT doinc.‘>xsliinat pretio amtoruin quinqua¬
ginta mictuum quod iÿ excedit. Cur autem mim-
uimu in viguit iquinque poiitent Mob raxiqnem nA
tuber j .i i l c auctorem * V'Jidç fit 3 vt iiecid quod me¬
dium ponit, poiliE cerro confticuere, !ώί)ΤιΧΓι™
ledione m alccro extremorum: vude
vt miiltoiniftus fationis li abeat * cum prtn.ni.^
luti iiiUm e.vcreniLuu vigind qtuuqitE non. putap
Ita, & idem do pretio xv. pro νπ'α epuj dcyioc, ■
pro vim fiai Μι it) tu pu tac o m ni no ί
& Quo br ciiiïi (ûam hatic coEfcfHijc, J
ftacme 3 yt Omîtes cex, î c] HUgnau l cî au i d i utÎQ,
nium Do diorum itmemdis .vJuerfamcs peorrrere
cogarur m:tgno ëc confidenti aufy, Inde fiqvt L·^
pluce.s fpcci.de in repubboa conllimniin putmi;.^
Socin . JJ ud.& tui id a m alij cÜ . ; . i d ipic fus
cfié ailèrat * Êcli.ibct foc rafle baciiucciili-niLfn^,
ex parte.Quod gluf.Saly.AngcI, FulgqfiCïiL^^
tli, ]>ra:tc,rt,:iC. de lacrof. eccSdpRocts, cdtif
q u os Ti c aq.rc ci rar î n mm ftd' , > t.glot i . nimu. =rt
C'bai rtu.dfj vcjiiiun tu rtihxpt Ç.i.üc cusifxj. b-’H·
fi um prcciimi puranc, quod delmctibus fundurjHj,^
nn.ui amnsiviginrÎ â :J ipfe iallumSc crrdneumjflb
s aï , ni u tto min us r cccpi u ru s quod Saly, & Bili L d
cuis a rgrnt.^.ii vero alicuiu s .C . d pd oi i. ruumiuÎhiia
elfe quüd quindecim auras rc pou. mit. Mnltb miui-
mc au dieu ms quod Iohait- And.ad SjH'c.i^aiai
ï ion cil i v u ras pi o d uodéenn t i t. d e vfur. MJiî
deme sure Romano nulquain vjderurdfpidiridi
po5le*tjuod preci ura fuerit prædioriyn, nccilîiciitsr
piUTicnLtrcs illius reip. reliuiojiçni viktti allFijilaj l··
iiabcnt , ëc fi quiJ indc fiatuitur ,ΰνπρΙίυϊόκϋΐΓίρ |
potciRquaïu quuJ Ida quaeque tempora mlcrt m j
& n-qmuili.s indicat m a ex hac dlurcffiiuotuRik '
poruraarftiraadoitc, &mmata, rcip.fctnracabg
ncquiu. fuerit HIa Parfit InrifpoiifulûtfïiijmiiÎt
p,o.arci imperio, cudein Jufciniam iftnTc ÎdïUûji
Co ttbi^Al ai iis , Vaufi λ b s no n fuir* net Ji
v biq u eiîïo code ni imp rtio Ram i p o tuitjirï Üritnp,
Occidctire, & caeceris orbis pauibnSjQüitdvdii-ï
lïicl dicatu) fie iuiê Romane· t rs c c lc i J 1 l n lj ιγ aviqu ira
mcdiüdiciü cciligii lu dioc quidem m geuiTtc;oi- ·
j vi s regulis ilia porius valere fincndaeil , quatml.
ji r l 1 1 a r c c nm. D .ad 1 . lai . eofi t lit S c. J i cec tinnii! iofifi·
nu t ui . Non r u 11 am{ inquir }va rictarem loca, & trrr-
pr .r.i aiilVrunc,gut>d m roium ver oui clt* exvbnt^ .«
te , pnrdLOUisuiuu , opporrunnaiè Ιοοοηππ,ρρ
rt i numman*, racrcarorum Ircqucntii , &-
ti a, pac.tr a am tm'kdta rcp> NçççadeineSpr^J
îçihnùt iu PbiJtpi VxU ilj iut Gatüli V J.refup'·®^ i
Lu Le fia cola Ibancia Anglorum bellis * qcir fcaJii-W
R L-gis pr i rai t eraporî b u:v p acatis muni ^ i p 1 / J
di ni fr a.tTcs, D J f mr . fi f. radiai. Qui n qiiæ ^ |1VJ“L
opt jmace·, opuk ntiSfiuia prxfiia obtiiicnci<ï^^p
j ■ nuo vemerëjVr pene mcreüibfic Jiqiisicr.ocrJJi _
t dm soi nus luit * liue ρΐαιηίε. *
Rijju.mp. cerra crâ.m çaliuin iftiin'awû
ducenfia tucrunc i.Lms coniliiucaad eï rem-if 9 1
luiicifiiin· diditas francia- prouin«« 5duiccL^
tk νΐιιΑ rcmpore*& locis, quepomnu ^LIÉnf ^
ntn tau r, ram prandiorum , quàm re.dtujum , ^
adtiinario rarioraibili prb portione sb
irai ica n on e colligimiAv I ufÿdioniiti ârEa * f
bibirionc,!. fiiundus.D* de rîb.tor. fifj* JU', jv,
J j de i co mt iiiJ Ui n i v b ' 3 ai. D.d c ] cg, t . -H L 'FJ
n fcind.vend.quin Si rra.-exltmgibpî υ!" '
r:bns cxcurfionibus pi cria nuirai , & 1u^,.-q.î.
lierblti ttrrt p&rtrt rfi titw? pj J «£*■ j' «Î fiUl? -u ..Ji^
ùü . ÿ .vï ( >ri-.D. dt an . Icj^ Qd t*
ÎLta ncqncunc propcer vulubilRit^ (Jj.i
iÎimptuuin,quæ fiiiaprc n.n ma tubra
1. P ι-ena, & vlusdom, φώ
empta habebant* nunc nercipraraqui.a
ιοδι Des Appropriances , Art. C C L X V I. 10S2
gm,
4rtM7
li.c.
draginta comparantur. Sunt igitur ifta conftituenda A
ex côfiderationibüs affixis locis ipfis,quas fæpe vnus
riuulus tantum difcriminat,vtdiucrfiifimaconftitui
mirari non definamus. Ante annos viginti cùm præ-
dia centum annui reditus tribus milibus in Britan¬
nia vænirent,vt adhuc fit,traiedo riuulo in Norraa-
nia mille non amplius proflabant, id ipfum inAndi-
bus & vicinis Cenomanis in ipfis regionum finibus
fiebat.Noftri ciues quo melius compararent relido
patriæ commercio in finitimas prouincias migra¬
bant, nunc vero quamlibet audo rerum pretio his
locis adhuc aequiori conditione mercantur, nobis ^
etfi pecuniae multominus eft quàm illis , tamen ea
caritas praediorum perflat. Redituum vero quanta
varietas in comparandis ? Nam vtpofterioremRo-
mæ indicationem attingamus illae Martini, & Ca-
lixti extrauagantes tit.de cont.empt.conftitutiones,
ad rationem vniuspro decem patiuntur, adiunda
redimendi facultate perpetua, ea dempta ad ratio¬
nem diiodecimæ aur quindecimæ erant ftatuturi, ii-
dem Pontifices ll interrogati fuiftent, quando ab illa
vrbe cætcrifque Italiae politiis nos omnem fenera-
tionem primum accepimus,illis magiftris cdodi ne¬
quitiam» Vicini vero Normani illam ipfam ratio- C
nem irrefragabiliter retinent & obleniant etiam-
num, nec Rex ipfe cùm ibi domanium fuum vendir,
alia lege vedere potuerit, & apparet vetuftum apud
eos elle inftitutû, quod veteres multae tabulae often-
dunt. In Prouincia Betica , in Hilpaniis circa T a-
gum, quæ Granatae imperio paret,ad eandem ratio¬
nem decem pro vno reditus conftituunt, Tagum
tranfgrelfi ad rationem duodecimae , quod Didacus
eius gentis incola fcribit.li.5. refolur. c. io.in quibuf-
dam Germaniae ciuitatibus, ex lege , ad rationem
vnius pro viginti , in alijs ad rationem quindecim
conftituunt, quod Conradus in lib.de contrait, te- ^
ftatur. quæft. 83. &S4. & Vvormaciæeam vltimam
indicaturam non ita pridem fancitamefle lege pu¬
blica , in Delphinatu pridem ad rationem vnius pro
viginti , quod Papa cius gentis indigena memorat,
conf. 180. Pariius pridem ad rationem quindecimæ
reditus comparabant, pofterius vilius coepere ad ra¬
tionem dccimæ , duodecima: , quindecimæ. De eo
etiam totç decuriæ non ita pridem pugnarunt,quod
ipfe Molin.refert.d.quæft.j.Tiraq.lib.i.retrad.glof.
6.num.3.Imbert.lib.i.inftit.c.34.Idem Molin.quæft.
io. num. 146. ipfe etiam diuerfa pretia, eaque tria E
refert eiufdem temporis in limite Picardiæ, vlterio-
re citeriore, &ipfavrbe,vt bella fecuritatem turba -
uerant fruendi. Ipfe Rex cùm lege infinitam fene¬
randi licentiam cohibere vellet, &iuftum pretium
femel lege diffinire, nc quid amplius de eo liceret
vagis cuiufque arbitriis anno 1562. verum pretium
fanxit ad rationem. quindecimæ , addita quidem re¬
dimendi facultatel& tamen nullo no die domanium
fuum diftrahit ad rationem duodecimæ , credo pro¬
pter redimendi conditionem perpetuam , ipsaq·, ai¬
des illa publica Parifienfis feneratrix nuper aperta,
exemplo Italicarum nundinationum , eadem ratio-· p
ne folet appendere,cuius occafione,&£acilitate ho-
noratiffimus qüifqùe nunc feneratitiam facit , & de
fuo menfo demetit, quo fenori mox collocet , pro¬
bato fæculi infelicitate probis, improbifquc inuen-
tô,quâdo id omnes faciunt. Dc noftra priuatim Bri-
tannia(;vt id dicam quod verum eft) veteri Cofiietu-
dine feriptum extat., atque adeo innouam relatum,
prædiorum ipforum iuftum pretium ad rationem
vnius pro duodecim fuiife, id que moribus taxatum;
Id vero tamdefue.cum eft,etfiinConfuetudinis tex-
\sirgtntr.w Confient.
tum inferiptum , vt hoC modo emptum certiffimum
fit refeiffioni ex lefione vitra dimidiam locum fatu¬
rum, nec' vlla in regni parte carius emitur nunc. Pa¬
trum memoria crebræ redituum coiiftitutiones re-
periuntur veteribus tabulis , ad rationem vnius pro
viginti, apud Ambiliates , noftros fcilicet Lamba-
leos,plcræque ad ratione vnius pro quindecim, vix-
que ad eam rationem conftituti ante Ordinationem
ferri poterat , nifi illa audoritatem fado addidifiet,
3111101562. & pofterius cùm ex Pontificali & Regia
poteftatc prædia Ecclefiaftica audioni fubiiceretur,
me ex relcripto regis delegato exipforurefcripto-
rum, & commiffionum tenore , prædia ignobilia ad
rationem 20. pro vno nobilia ad ratiohein viginti-
quatuor diftranere iubebamur,& vero ex eo tepore
fæpè iuffi fumus, & ea indicatio facro concilio faud¬
ra. I nunc & èiure Romano collige quod, qualéve
iuftum fit pretium, idque in Gallia,adde in Britannia
hac, aut vicina Nor mahia,aut in nudinis Lugdunen-
fibus,aut Campaniæ.N 011 reperias vnde facias,müî-
ta occurrunt, multa contradicunt , nün eadem pro¬
portio , quia intrinfeci valores rerum fubinde mu-
fantur,quod Stcph.Bertrand.dixitconf.iSi.lib.i. Sa- 7
ly.l.fin.quæft.7. C.de cont.empt. Quid igitur céfes?
Hoc fcilicet iuftum eife prætium & adæquatum re¬
ditus valori, quod lege moribus, aut vfu cuiüfq·, pro-
uinciæ fit c5fti tutum & taxatum,quod pluribus Ce-
pola diiTerit in lib.de fimulat.' contrad. præfumpt.2.
verf. verum quia didum eft num, 2S. quippe vbi lex
figit pedem vitra non licet progredi. 1. fi cum fuerit.
D.pro foc. quod Theologi quoque confirmant , ne¬
que (.vt Gerion Theologus ait ) quemquam oportet
fapientiorem fibi viderilege , aut fibi fcrupulum vi¬
tra legem texere, fupra id quod ftatuit,quia potcftas
legis cftfupcridjd: ei rerum pretia fubfunt, & valo¬
res rerum æftimandi fubiiciuntur, quod Molin.per- 8
fequitur illa quæft. 5. Hæc eo pertinent vt intclliga-
tur , quod ab Ord.regia taxatum eft legitimum , iu¬
ftum, Sc adaequatu merci pretiu dic , quod illo tem¬
pore quo Molin.fcripfit adhuc taxatum non erat,dc
opinationibus iudicantium fluduabat, cùm lex nul¬
la elîet à qua pofterius fixii eft, ita vt ab eo declinalle
in defedùjid cft,minoris emiife in totum côtradum
vitiet, vel vno numo, quia non ficuti prædiorum , ita
dc reditus incerta æftimatio eft, fed in pundo confi-
ftitfixoàicge, cùm prædiorum æftimatio latitudi¬
nem habeat lege non vetitam, ad vitro cirroque de¬
clinandum. Quod vulgo notant. 1.2<Cod. dc refeind.
vend.& ipfe Molin. fæpe explicat. Sed nretio ad ra¬
tionem quindecim conftituto neceffitas redemptio¬
nis ad implendam iuftitiam pretij , impreila eft ab
Ord.Reg.net alioqui per fe pretium iuftum eft,&rin
pundo adæquatum, fcd alia ratio pretij ad ration ë'm
viginti pro vnoraddo dc decem , &c odo pro Vno co-
ftituti,quæ per fe iuftaindicatio eft. Nec eft oneran¬
dus talis contradus extraneo , dc accerfito onere*
Quare noil fine caufa Molinæus in d. quæft. j. fcrin
pfit fuum no cife,de quoquam ftatuere fine conclu¬
denti, aur fufficienti ratione de iure,cùm ipfe agnof-
cat nullibi in iure determinatum ccrrù , & adæqua¬
tum pretium fundorum, quum fit fa di; ôc i mpolfibi-
le,& pendeat à circunftantiis,& cafualibus differen¬
tiis, inferio ru caufarû num. 118. & 128. etfi redituum
videre fibi vifus eft taxatione in iure, de qua nos an¬
te dilTeruimus, dc quibus in eandem incertitudinem
reuoluitur num.ii8.& malè exiftimat etiam coftiru-
tosad rationem pro viginti redemptioni obnoxios
efte, etiam fi contra caUtum eifet.Nunc vero taxata
ratione quindecimæ ea cautio contemni non pollen 9
ZZ
1083 Des Appropriances, Art.CCLXVI. I0g
euonmrj kds-wecçflitas lanu'cilaeiL Nanwdm Λ de ndü^iiriuri ^ ^
2mfa redkus ad rationem vi«mirPro vno cor tat i. tM.cmu nouflitni, veteres vt ipfcdutir
craoi MdiiudÎbülfrrU , alïHduW. Qÿoa tdco genmn ..V.ncmniMacé.tie. Are^-KÊST,
hic dixi , quia multi ilbm Malin, fentcuiam , vt tmlCumquibusieie iiiulciadiun^re.w^*
grande praMudicacnm acdpiunr,cnorc îudicantii,*:
difceruaiyd^uiu çautii-nim, quarum ditterenuirdi-
fprdiïbno murât > vrcîimiJU-piuer rali conditions
taiemptitixpj^reribi non pQÏWn eonbtturo ;u lîu
ricmcra viginti quia ex legc in fie , ego cuti Et a lege
non inelîè defendam, & ii uppoht.i Lu ex dilpofirio-
ive GonEvaficnriüin noli minus pnrffüfibi potfi\quani
cuiuis ,ilij fidcmpriusi Conditioni , de quibus iam
iasD nobis dicendum,
Et-hstSi.Fiiusdercdcmprsuis conditionibus o le-
ζϋ, quibus fele it qtixiuntdi^a téitippra ab Içgi-
Λ ' " ’ ' alU
, , I ' i ■ ■· ι ■ I I .■ j L J L- LJ ?. I L I L . L . u ,Le J ΙΙΠΐΐΓί: , KjjA,. '
t m i |UX da M cijt&jn coin pura biii$ luiitc^^
Nec ita pridem omnium cxmiiDm|
C|U,1 nqua m cr ud lt i 011 is ficti ci aaftifflit ■ 7™^
i 1 l icnpti & omni bus laud e maiore , ΗΊ h ^ C;]·. ~^Ί
tnim memoria etiam Nicolaus BoikraceltS^
dubie Iunfconftdms.* ii fori petitus ieftiierif
ddcif>itf.& iSi.rum quj eadem ietineutc
I gn e u s pro feilbc k eum apud Aurelioi^^^
“ Rcuhomagi PnlieJ, qin&apicrescgu ,&f>lli-
nens ptokihi opera ccnf.11, Pdk-Tioi Andréa^
riLq.in rerrail-conucnt^ j.gbÇl. qui-tïECWî«ut
nunc , & diligentia fu pe omit , aliquid
Moli.lib. dcvftir. qilcdhonu 7- tsnmcnifip ic·^
ftion. iis. Padi t mus quod ictam Didgcns .q^
Hilpanus, virii iple (quod n pnarct} eruditis ,*< jg
iaipriîuiio rnm bene ver fimn .
Multa in ea dlfpiictmoitc illi proitigniiD
Cinna qnrJquC t Q3Îu q lü Ii ere^no n e ode ο,| ^
eiiUuna }iudido,ac ne {itccdïà qui d. c m j O i ί n. j-J u
C de v sano a rgun 1 1 11 t.n co tige I Krc, q«g faihim tft, 11
Caibs duicrfos matcriamquc
frp iratam ramen fpcciebus confunderefit.
Separandi fnnt j^itui' Caius trescencLachu^ior
diuefbj vr & c Îieitu quoque,
Γ fimus- cum quiriiur an vciidirionetonutililfe'!
legr,vt vendi rori redimere licercii Jiuc illic ptïiil· vftt
riene ct mpom , liue £tib jUis^e^^tt^jjquei^
qumdoc umqiK\pe rpc t uod rmpet, Ce üiaiiiliiisjd.^'
jf{£ , fitab. empeore pixclcribi > &£ quatnmiiipyB afjj
çjéfÀ [atuba in turc Quoi twjatï. À Jr fumitur ex J.i.Cdo padWnrxinpE.&ifûi
luri pjpswtiiii λπ prijtriifitiitr , iitm dzlUrzti itiïicntJft ScCUndùÎ CU'm pofleLtOI CfCuirorHi:!ifnr JIlKl!^ 3
Λ/ nUim/ihm. D fer end] pnori Juntn ctrdiïwm r ii^^tçp£i*
CtnÀsiit nufndmdi <jwd fgvifui , nnuftth dhm tnec. L 1. Cod. qui pot, in pig; habédiul L ^-vf·
bus appohtmtur 3 \t reti'ackui Si ahjs , arque rai
tms quomiims neccire Îir de prçfcciprionibuS catum
laborare.
DE PROSCRIPTIONI B, ADVER-
i Vi P a c T A P, E D E M 1’ T 1 V Λ
ex con tien cionc,
Cap. S* 1
I cendtùom rffirrurfidi pTjfmli pc^JÎ fitgn* CT*
κ(!η ρψ(λ ru f jriif f ni
1 Pc 1/tndl mm fuir}* 8t foria ytmtitJ, ftmpfr, pnfttui
ulibw*
t, tnuT c T( iiltr hubil J t*f iffrrrndi p> iori.
4 profit rl< t p tfîti futuÎt λ ri,
J ÎiHum rtiLn/tnù tun ftmaftUt tft fttutïM , fid Τ'*
condition *tôiï.
Ξ Ndltinfttli* iwj^Ufipu diktiinm.
ÿ t.'t'ft prïfiribi ppfittptr{*f}*lt,>rt nu λ ns fuit ^tt<er f/Ur.
jo PirJvnzÎn mn tuditamur kmndttujfd *1 tuait
m> cr' ρτν tu ft en h.
Il ^Îrre;9a 0- WAtCit* pro ptifmhcwdi fdtitirâft,
1 1 ufw ni i pu il e fypn thtt*p r*f(rtÎi fejïit, t t dtp rdftn-
pt i çml’W l.'yptthttd mffi.
I } lAn ' fit Ititita twpttr prtfmb a tu!i p*fh>.
14 vifliidt Tturtodrftdt rtuittrr sjitrn dnur tdntrfiupipi-
Jentttn ttrUtim in Îtaî) WJ ,
1 j Rts ism 10TK pr*f{Ttbitu r ex fitnist huirti k fcfUR it tn. 1-
ft*TA
iû Setuhdm tmpifrfitb txdern ir-fr ndiHtmitm
1 7 Rfjoiii tt in fV ditttrL· yn/m r m tÈtilu m L· ht*tA
tS Pretpriiert tnpffit miitlvudmrftfi Uiwtim.
19 md j fa r FMi'; tjftrçndi pcjiii pHtftt ifort.
3.0 yAn ex tituiïr ttfàfiiu tftibi iSm pryfmhtu r.
Cod. de pictior, an bu:c uni ptiftt
picntîS prxicriberc.poibt ^neieatndui^^ïuîx^
etc i & mtfliU cotmeribian po{lcrsoi:pwarJ¥drjpi
glolid, L 1. Cod. mil potior, Indus iSobkatiimîsxtrt
éü. Lcim no cillim L.Ci"cd cûni illud. Ccjd.de pdtfl-
p 030. annor. __
T ertiti s tu nt debi t oripfc, sut v cto credicoTjKib-
dcc^ an alrcr al oeii p raie l'tba r crtiitEor pignurÎtiriïi
ik vend ica ion rpignorisTcl clTiutioiUrcaiii^1*
; bit a r In· po dtccarix , qua; ipia dudiratjo.iRi
iionfirmi mtiatux. .
Quo s cab 1 S-propter materix rtfl mitatem \àr^
fticu aurores imrmdenrcr tubcuctCi
c lui m fît j dlue rloï elle j.lC ab k^tabsnubsflA
0.110 fâéktftn citvr Igneus, cümpfiniurj caiumtirt^
. dLiittluIccpilFr c j in’pjndt :is.irtdT;uSpuLkiJD^
pius fit* CbaLiaijctiî a;m vil î m tun de ■ pii 01 1 et#
m enta dutet 1 r ,tk ï$ 'Tamen ruiù.4.3· ^
i Scdde bis qtiæ ex conacnrione partium contra»
£tibus appDminairqngtns pugnaA' acenâmadfini-
çario ichobfti-cortJin au iorum, de vmo euam pra- ρ
gmaxicorunt amefignano Atcurfio, çaiuivniuapu-
gnnnEtsienrcndx exianrglof.bcùm notiliimi, i.cq-
dem auttmtempotc.Cod.de praif.jc.aruio.&l.iî fi-
nîtif ftut auE«inJ).dè cbm, iuftit.&: in L Éi rem a 5k-
nira^.omnis, D.dc pignormit. & J, omnes·. 4. pnua-
• tum.C.de prxfcrspr.;o,aijntîA c.i. de lege coimrdll.
in i,pignort.D.de vi'ucap.glof. bernard i fin.
cap.qu onia m in r η n ente r,C xt.vt lit, non com e ft .h anc
pa-rteimnulri ieqounrür, de fortâflë eosmfefiusde-
îcribemus. CtmttaqbÎlisit Cyn, di paâp dis: ttùçn-
minartjgir. .λ.
Sed ego 'JxhoJakieay pugnas recedere .
tnijCLin Iûci petiànefii eMentiibnï
rLimcucraïLocinantiuiû , vçipJi-fefeïnW^^j
reLelÎnnCi neque ira tnultum iïbesnt P0^.^.
oppugnandas receptas frureiniai, prgüqUü
jnHiïiiTi eit> rts a gentibus opera ir- ^a3,te^
ti 1 m ar cingemus qUÆin tu ro obi jri i οχ πί·
cijehomiiioni quoqiieïn inre i-aereiraiojLi,
iblcxc inipt Utre depi elundiniUi élu- u
iila pronunciaraquxabndfolcnr· .
Primum hit qtix per ulo du q ixq11 ta^ ^ j-
co mpetants nullq t empore prjtfcribi |0= lt
qtiàd pro re rediiutnd.t compe"2" ; 1 ' p]ÿ
1085· Des Appropriances, Art. C C L X V I. ro8<i
bant ex 1. viam vbi Bart.D. ne quid in via publ.Idem Λ
Bart.l.vlt.D.de cond.ex l.dc Lpignori. D. de vfucap.
& d.l.ciim notifïïmi. Bart.& Angel. 1. fi rem. §. om-
nis.D.de pignor.a&.dc l.i.$. adhæc. C. de annal, ex-
cept.Ioh. And.Barbat.Panor.d.c. quoniam frequen-
ter.Panor.c.Inter ceteras ex.de refcript. Cor. & Sa-
ly.LHcet.C.deiur. delib.
Adhæc verborum toties quoties, & talium , quæ
fupra adiecimus , infinitam elfe compræhenfionem,
coarélari ergo contra voluntatem , & intentionem
partium elle, & tempore conftringerc , quod infini-
tæ libertatis fit. 1. quod fi nolit vbi, Cepol. §. fi quid g
ita.D.de ædil.edidt.& d.1.2. Cod. de pad. int. empt.
nullum tempus præftituit Ang. & Imol. 1. 1. D. de
vfiicap.Bald & An^el.d.l. 2. & quos Boër. congerit,
decif. 131. & 182. late Tiraq. in retra&u conuent. §. 1.
gloff.2. num.6.
Obligato adreuendendum femper obftarc malam
fidem:quia promillionis fuæ nullam polïit obtende¬
re ignorantiam , qui locus apud Can. exigitur, c. vi¬
gilanti, & c. vit. exr. de præfcript. Sed huic eidem
refpondetur ab his,quos in loco de bona fide citaui-
mus,& ab Tiraq.congeruntur in retra&.conucnt.§.
1. glof. 2. num. 27. & 1. fi .vnquam verb. reuertatur. C
num. 290.
lure etiam cum hypotheca addita eftpromiflioni,
dereuendendo, ficuti alienatio impediatur, quod
vulgo notant.l.ea l.C.de cond.ob.cau.& quos Boer,
congerit, d.decif. 182. ad fin. Hicrony. Cagnol. d. 1.2.
C.de pad.int.empt. & vend, fie non polle præfcribi
promilPore pollxdente , nifi quadraginta annorum
lpatio ·, quæ hypothecarum præfcriptio eft d. 1. cùm
notillimi & l.i.ÿ. ad hæc. C. de annal, cxcept. lure
conluctudinario & patrio rem , aut ius immobile
non nifi quadraginta annis præfcribi Art.271.inf. Id
vero ius,quod ad immobile competat, immobile vi- υ
deri glof.l.i. C.fi aduerf. tranf. & quos Tiraq. in re-
5 rratSb. lig. §. 1. verbo eu Autres biens. Ergo non minori
tempore quadraginta annorù præfcribi poll'e,ctiam
fi polle admittamus,no ergo triginta annis. Hæc fe¬
re fiunt quæ in ea quæftionc probabiliter dilfcrùtur,
cætera fere nihili. Enimuero quantum ad id quod
primum obiicitur mirum eft vllos omnino quibus
mentis aliquid eft,dubitafie , ius ne elle & dici debe¬
ret quod ex paéto ad reuendendum competit, an fa¬
cultas. In quo probâdo ad cætera deinceps efficien¬
da, multum vtrinque fcholaftici aurores laborant,vt E
hunc v eluti collem,aitera pars,alteri præripiat quo¬
niam peroportunus ad res gerendas & patrandam
viéloriamvidetur.Nam fi ius eft,omnespræficriptio-
nem admittunt , fin facultas nemo. Elie fipargenda
aqua pugnantibus,æternum alioqui certaturis, id vt
fiat , intelligi primum côuenit quid ius quid item fa¬
cultas dici deDeat , quia apparet plerofquc errore
viarum in aduerfia caftra lapios, id eft , in altera par¬
te tranfiifle errore iudicij. Facultatem Fcftus diffinit
facilitatem rerum agendar um,hoc eft , vim quadam
quæ efficiat, vt adtus quiq·, agendi facilius expedian¬
tur, & finem accipiat intentiones , vt in artibus libe- F
ralibus facultates dicut vires explicadi, quid quaque
de re præcipiatur,& in re medica facultates ftirpium
pro ingenitis viribus. Sed ifta longius ducuntur pro
lubie&a materia, iurè quidé ciuili facultatem appel¬
lant liberam , & nullis nccelfitatis legibus conftri-
<ftam potcftatcm,quidlibct agendi , vt à natura indi¬
tam animantibus omnibus , de qua in 1. 4. D. de iur.
perfio & inft.eod.tit. i^piicw Græci, quam Cicero in
Paradoxis libertatem appcllat,& in Politicis Arifto-
teles. Sed ficuti ciuilia rura naturæ fiuperuencrunt,
sArgcmr.tn ConJ.Bnt.
ius pofterius eft ordine natura,& naturæ facultatem
conftringit, quod Mirrha apud Ouid. queritur , hu¬
mana malignas(inquit)Cura dedit leges & quod na-*
tura remittit,Iura negant , & quæ omnia initio om¬
nium fuerunt,ea fiunt Ungulorum fa&a,& lingularis
dominij,eft igitur ius hic quidé, id icilicet quod pri¬
uato propriôqi cuiufidam commodo cuiqua tribui-
tur.Nam quæ iure publico competunt, vt ire via pu-
blica,è fonte publico haurire,fimpliciter iura publi¬
ca dicuntur, quod lingularis hominis eft , iusTitij,
Scmpronij, aut alterius dicitur.Ergo facultas à natu¬
ra principia ducit, ied à iure gentium proprietates,
emanarunt , vnde & ius publicum deducitur , atque
item priuatu & diftincliones dominioru. Ius publi¬
cum cuiuisde populo tribuit, vtvni ex multis, ned
quidquam priuatiuè ad alium , etfi inde ad fingulos
aliquid commodi permanat. Inde illud quod dicere
fiolent facultati non præficribi,quod vere dicitur , de
his quæ a natura,aut publico iure tribuantur^ itaque
quantocunque tempore nemo præficribere poffit,vt
qua tu ieris 111 publico nullus alius commeet, & fi
numquam ea commeauerit,vt nemo ne acrem hau¬
rias aut elementis fruaris ifta nulla præfcriptio effe¬
cerit. Nc-c recte quidem, quæ de tali facultate di<fta
funt,quæ à natura,aut iure publico rribuuntur,ad ea
quæ priuati & proprij cuiulqua iuris fiunt traducun¬
tur , vt facultas dici uebeat de eorum ordine quibus
non præl'cribitur,vel ea quæ iure priuato ad fingula-
rem aliquem homrrrcm deferuntur. Id enim ius eft,
quod ad priuatum quemquam defertur priuatiuè ita
vt non ad alium,quod ex eo patet , quia vendi , cedi,
trasferri, de quocumque modo in alium alienari po-
teft , quod in fiicultatc nunquam effeceris , quæ nec
cedi poteft,nec transferri, nec in priuatum ius tran-
firc,aut commercio fiubijei. Nec Chafi.d.confi.xj.nu.
yi.re&e eam diftimftionem improbat, Cum ipfia illa 1.
viam.D. ne quid invia publica , de iure publico feri-
pta fir,de via publica ficilicet,dc priuato nullomodo,
deeamipfam diffinitionem Bald.probauit. 1. licet.
Cod.de iur.delib.iij.quæft.& ibid.Fhilip.Corn. An-
gehl.fi finita. §.poftea autem. D. de dam.infeit. Iraq·,
quod priuato interdum permittitur de iure publico
aut itinere interdicere, iure publico fit non cuiufiqua
proprio.l.2.$.i.D.nc quid in loc.public. Nemo enim
de talibus libi quidquam appropriât, ita vt non idem
cuiuis æquè competat , hæc facultatis vis verbo lati¬
no lubet deficribitur , quæ libertas eft arbitrij quam
Theologidefendunt , cui eleitio permittitur rerum
expetendarum aut fugiendarum quæ verbo licet re-
ftringitur , vt illo procacis foeminæ diéfo in hiftoria,
quæ cùm forte femur coram Imperatore Caracalla
nudalfet,dixit ille, vellem fi licerct:refpondit illa, li¬
cet fi lubet. Hæc acuta nequitia vim facultatis indi¬
cat, quæ id agere poteft quodeuq; appetitus organa
impulit. Ex eadem effedus ille de quo iii l.in re : ma-
daca.C.mad.& illa in Euagelio eadé patrisf Cii ait.An
mihi non licet de meo facere quod volo,<% l. femper
in conuétionibus,& Ι.ηυ omne D.dc rcg.iür.Hçe fa¬
cultas nullam præexiftentiam commcrcij, aut iuris
priuati prçfiupponit.Idcoque ei præfcribi nequit fied <S
cius poteftas ex. illa. 1. viam , elicita non fuit produ¬
cenda ad priuata commercia, & iuris priuati caufas,
quæ fi per modum iuris priuatim attributi cuiquam
competant , haud dubie ius dici debent Se ideo præ¬
fcript iones admittunt. Mira hîc confixere fcholaiti-
ci audores de facultate, quæ ius non parie deducibi-
le in iudicium,dc iure offerendi præambulo,adionis
aut accellbriojdc quibus lati fiecefius d.l.cùm notilfi-
mi,& l.fi finita vbi A ng.de iul.pignori. D. dc vfiucap.
ZZ ij
1087 Des Approprànces, Art.CCLXVI. Ic
dt- cil qüod tendit ad iiirisconftruadoncni aiu nam A nutnqi, & Icq, qui fie Angdum ecmf. jj-ftip™ a,
aqqtiilîtioncm , & dus complures eiufmodi rljco- aUc™.& Alber. Brimum tonf. Pi. ItailJ Ί
Γ345 , incertas proinde & vagas , ôc quas iuo qiufquc leutmtendum e* luanamra uon magis i*pei2 j
marce Elxir alius rcuellMuin fpedebus inciti em λ p- lui nattintatcm , pretii reMunem .aiitrtiuS^
p]Lcau- fte de Ius genera volunt inferre : vnck crebro lioncm , quam adi io ad vendendum , 1Μ[ C;"
eucmtvt ram in finita m ai ena fallamur , de iiibinde
fallantMihi fernel & abiiiluri videtur ntnni imi nue
facultati , qu=E de re p.oflibill &£ ceiînbili tribuatur
priiujo cui quant priuariue poite praricrihi ex gene-
i-a] itat Ciliïe ur ,££ Loivsncs.C* de pr x I er ip f 3 o, annor *
Itaque quod dt in re adi wdi, & fmtilibns lirignirtA
de declara tienne internecti tu I quam γοίηυυηιχ&τϊΐ- ^
libus,:m facultatis an iütis purius Xmt3 fmflra cernui
Ctntib, quoniam rebus ibli legit imo tempore poflef-
fiSj de per jtricfcnpiiijnem.neqntlids fruftfâ de jure
iidcumdi diÎCeptetur. Nontnim Jic habendum us t le—
]ibus»veluti lit m ri pridcriptum , fed iiç quoi nu du G
rcs aliéna ptaderipra fk^cuius prçkriptiüne alienum
tus & adtionès excludantur quia acqurlltio luris m
piatferibenw Ce exçUifio perempti iuns inagme.
N eu ignore? qu ibu i cum m ini res i η ] nie mca ft π ï en-
i La futura fît,quîhu$ iplis priuiùm inter Îe rôucuicA-
diï ci'iCj.quid quaque de te ft ira an ^intérim ta diibrc-
pa»tcît& fuii Lis proiequerw lingularum argumetv C
ta, mil quod initie dip hare dilputaiio omnino prse-
ur rein ah fchélafticis sutoribus cJTer imcûta K oc
ouidem loco* Née niihivtiquiiip macis alieno loco
v idc ■ t qui-dquajn p ot efl , quù m b oc 1 ncer r um c fl de
iureofterendi , cum depacto cctroitendendi agirai,
quod incptirtimc iili lacukath cite parant, mm me-
7 rum.iCcrttuTijfisumiiprppfiuiiis iücl 3i cenfeuïde
beatab côiradtii priiiïtcoqne commercio natum , Se
ab obligatione naturali, & ciuili pro quo ait)* valde
£vt loquuntur) deduci b ib s m iudicium cüretit.psa;-
icrîpriï fei Site EvcrbiSj^ut ex vendito qiiuddiiertsili- „ ,
mi· illa-CirCde jmft.inn empt- vend, ftatuir Alex, O rneirflraumms ) quando cum φίί actacie ϊικϊϊλϊτ
co η Ι',χλ oLi .Cuttini feniw, conf-n. 1 caque tam fti- i.ui‘,pcr a ut poft obbtjioneiin^ocic; cipeîc Ai Seà
pulnufi c 0 m petit vt al i] neininï^ ms eigo necciîd tir
id judicari, quod fi non cft, midi t it quod iuspropnu
cuiulqua dici poibe > nihil quod pcricriptioLii fubia-
ccrc poflit j ii abtio non fubuenu'. Nam cùm -.sctio
vcndiccm cunipccai ex nominatuum ancum, liurttip.
qu .x nomina polftfllua funr, intclligirur in iurc v ch-
distorii efle^quod Balddnr ub.C.dt· verbar.Ggnüino-
I .1Ï , I m pe rriiicn rer ;qi tu i b oc i η I Ubi. ect u dedu et um
e Sd pro rai 1 orteil us o È ere n di in Fac u E 1 re e ll e A' idc-o
p L 1 1 ' I NonuTatftmem, lainetii Condetutiaq^ j,
cuern ï c uo n g u ffir , quà m f,b laro ik foluio
quidem non loluti pretjj exceptta
ii oppofita nontil , ctii index ex ofhcioinCQïh^ m
natione exprimere poillt pretij folucndi con£
nem , tamen Omittere etiam porefts fiÎC]L[ w · ·
apponitur, quod vulgb notant I lulianits.^oi^v
D . de 2 ct- ciup t ■ Se □ di ucri a ratio e £fe acliuri i·,^
ratiti a- „ qua: Ipecies ad cei num eaii;m j ^ ^
t u m per t in c t qui a an tc ea uo 11 nafcicuf,
debitum oblatum tSrfbJ aram fit d^.umaii.icftiuit
actioni non nata: negant vulgo p r arferi bi p ^
Fallitur Barbarius s & catcri ciWdciwjecaTudta.
ftini rcuenditionij aeguunt- Nec JHccjjc IbiriUol
iheorcma implorare : quod in hanc ttiaiaiaufija
iblf m adducet c i ut i oftirendipriferihi 3 cjiu detm
ad a itionem acquirendam, quod <x veteribus Aifr.t
re Fcrt^-aCbci nirni n 11 m,54 , in ili t, de aftio. Ar.^Lii
1 nioL d , L p ign 01 1 Bai r, L i ,D. de cond. ç x Ug. ΐ; pE j,
netiavbi liipm Ca fc, cônl .iiqdib4.Balb. b j.ualbi,
pricu4.pme quinta: parcis qa, NamÙocçdïiiàg
quxfita prifupponitiir ^me ipflmn, aur cimujifoil·
re ottccendij ncc tJhid idem quoesei alLnnui ia hoi).
ta:c S it j quod rendntad i uris iam qiuitn Eûaâtni.
ri u s ie ni , to ries i us n p p el lari t ergu & pà&ripty
elli' , nec facultati itibuesiduni , nuüdiiiliL& Üy.
fcFibnnt d., h Ij cet Aog Jmol RortrJ.qujudiiii^til
liD, dc acqn -1 1 ï r c d. Sed n ec i Uu d Bald. i i ;um ix u
t i illini j quo d pote flas offerend i nata JuiiuuicjW
cum adtione ( quod in hoc caiu accidit j. n stiicdt-
r.m·
>a
finit ifla plané incerta theoremata, nccpu.lpaumi
Jubcntiuris auitôticatcm» Sc negatione cttuli ppf
JuntjCtii tuas ad flipulaEOPCsiiabcnr, SedecîiiEirJ
clt ntctiic atlid prob^ n dum,quod initnduuiiiibi-g
c Ù paitu dt rt uej ;d e nd i 1 egui m ü ititipote jjultfi-
hi , cùm Cunftet a trionem pcrlcmjltjn, ^
pr a: ί crip nbil cmcil e, qu x ad id competar , 5c tLliif
muni cile quod idius i qtuhnidam : acu hau u te&
tnbn ru m , v î il L quoque i ncmilis Bart . rari* in L -■
pr-xlcribincm pofle, cùm apertiflimè iniurceile £ uiffnori* dc conditionibus poteflatiuES q mbtisnon
1 1 J. . e. .. ....S. 1 „K 1. : . . _ _
appit ear vendent is, .propt 10, S. pr i luito· , Ar ex cauia
piriuauîjfir courrai tu. Nec fine cauia 11'ripii.E Anget,
m coni", ff .ineptum cflb quaacrc hic deiurc offeren¬
di , de-.quo rum cilc quetendliLin cùm ariHo nara non
üit .ante obltuionem 1 vt in pignortuiria , i. Ii rem, Ji-
ximnii D. de pigno, a£l. Sed in hoc calu protinus .ab
ipii> contractu natam elle a itionem , crii non r.iii
oblato pre rio c xcqunt io fequi poifi r. Hanc te n te n-
ciaiii qu.r plane iuri congruit rationi pirillfequu-
j 115 efl Anr.Rub. conF.j, An cb.ir .a> 11L ;$t. BaU. cani.
|o.j. Iib.nu m^rlaS. Decius, Q.auel. Aquenl. Currui^ l,
pctens,C.de padhAlexiin hac re varius eoftfiuS.iib,
6. Balbus in prieferip. 4, parce quarto: partii princip.
q,j.Cagnd,U*C, de p actam, emp, Îivend,vndc&
id 'argamcnmm , quod vulgo iumimt à pignora ricia:
natura ex d. L G rou.$, omuis, vanum, bc inutile efl's
vt ad certi um c^fum pettimms, cum protinus à coti-
rraCtuaftio ad reuendendum competar, exiflente
die fcxerçcnda, & ante rcfliiurtoocm vlkm pretij,
ita vr ftcmappoGtiL exceptione tequi condemnatio
poflit^aodredc Aymo, Craitcita fcnfitinUfeiro dc
tempore, parce quarta, capite incip. circa pfæmiili
pcaiLcribimr, quia praeterquam quod ί·ί Ln iuisid;M
v liiniis voluntaribus inceiligicur^quod ImoJ, |
1. pignon & Ang. d. 5, action um, hic ctiun canlU
côdiiionîs vocem improprie iuuii , vü m p±C7iumi ]*· |
tiu*. dicendum Jic , quod athuu cortdi'ni:;,n:ilc^il,1t ]
facit nec iuipendir, quit propria natura j
t ft. ΐ . u n mi s , i r 1 u b c -un dm une in îIaÎc v crb. j ip
C.et£riim talis coimcncio çpritïaihïirtveiidinçj* j
b a c \ ege, fuitu m eoi id μ icu jale tnnoi 1 tdscir.U r, N |
Jeg. cum. vt ante docuunut i Λ Glub ^ i
{bili Cr e dicatur, non cfl retolucio rnagisconiiiH0^
p lis in retrOLltndendo, quàm tii vendendo fti^u ■
vr p ce ci| loin çnd i lex 1 n i ub liant i;t cumraour
vei idit lonibus , fic i u rc uendicionibus ptenj ri ^
tio, V tru mrjue eodem iurc conrrxft un N
nos oportet 'vGtntl loquendi fomuua , ^
mimelblutioncs fieri iubcoraliduric :qti^ u.
cené^
f conditionis) non profila qua' m prupruï — ^
|l:acca["uà]ium e uêruum accipit ur , Jed P°F . j
ieito,ideoquE quam rcx.l.a.C.de c
vend, juiiia legem contuitui appdlat,L*t^. j
lege poflei cenditiofiem dixit , quud η^ίΕ:
ioBp Des Appropriances
Brufel- vir excellenti eruditione , iufto de conditio¬
nibus, libro oftendit c.i.num.i4.& rurfum tit.3. nu.
8 37. T iraq. in retraCt. contient. §. 2. glof.vnica nu. 7 6.
Ineptiillmaverp & inciuiliiîîma illa argumentatio,
ante oblationem non currit præfcriptio venditori,
quanto igitur tempore offerre nolet, tanto præfcri-
prio inhibebitur. Hic primum quanta iniquitas
vium præfcriptionum id eft acquirendi dominij in¬
hiberi ab aCtore, propter fuamipfius voluntatem,
& à luo faCto caufas impedimenti neCtcre, & ean¬
dem vim tribuere impotentiç 6c voluntati,cùm vbi-
que tradatur,in iure regula, qui poffit facere vt pof¬
fit, poffe videri.reg.quipoteft.D.de reg. iur.vnde il¬
lud debitorem iub conditione creditori præfcribere
polle , ii creditor in poteftate habet conditionem
implere 1. 1. §. qui fub conditione. D. fi quis omilf.
cauf.teft.Rom.d.l.quandiu & conf. 84. incip.circa id
quod quæritur , vbi feribit tempus conficiendi in-
uentanj , quod currit à die aditæ hæreditatis ei cur¬
rere, qui adire potuit , quod ipfum late Fely. perfe-
quitur c.ex tranfmiilaext.de præfcript.Balb.y. parte
quintae partis q. 3. & part. 6. cafu xxij. quo loco non
immerito Alex.repræhendit qui in conf.58.voL5.di-
xit cum creditor agere non polfit aduerfus tertium Q
poileiforcm pignoris , ante difculfionem principali¬
ter obligati, non currere creditori præfcriptionem
debiti , ante dictam difculfionem factam , quam ta¬
men quotidie in poteftate habet facere,quod ipfum
cum aliis eiufdem generis multis in quæftionibus
Ioh. And.Butr.&: Panor.pcrfequuntur,c.quia diucr-
iitatem ext.de conçeif.præbend. Rom. conf. 352. in-
cip. quæritur primo. Sic cum creditor vni ex correis
debendi , foluendo aCtiones cedere debeat , fi recu¬
lât cedere ac per hoc correus non vult folucrc,præ-
icriptio creditori currir,quod Bald. dixit c. cùm non
liceat,cxt.de præfcript.quo loco hunc ipfum cafum,
de quo quærimus,Bald. perftringit , an aCtori impe¬
dito agere ob defcCtum lolutionis pretij,currat pre-
feripno , cùm ipfe foluendo impedimentum remo¬
nere pofsit , 6c Caft. d. conf. 220. lib.i.pignoraticiæ
præicribi ait etiam ante folutionem debiti , quia de¬
bitor offerre in poteftate habeat, quicafus tertius
eft ante à nobis deferiptus, quod&Dv. quoque di-
xit.§. rurfusinft.de a£tio.num.ij.&: gloi.d. §. fed cùm
illud, verb. tonftituta : &quæ multa eiufdem gene-
ris,& iuris traduntur. Nec apta eft rcfponfio Barba-
tiæ quod etfi pofsit , agere tamen cogendus non fit,
quia multa permittantur poteftati, quæ necefsitati
non fubiiciantur,quod dictum de præcifa nccefsita-
te verum eft, de caufali non verum. Neque enim
præcisè cogitur, fed per caufam,id eft , nili pati velit
contra fe præfcribi. Nemo enim redimere cogitur,
fed nifi redimat , &c pro redemptione pretium offe¬
rat præfcriptioncm patietur, quæ ipfa patientia in
fciente confenfum implicat 1. alienationis. D. de
verb.fignif.vt diximus in protheoria.
Quod de verbis toties,quotics, quadocunq·, & ta¬
libus obiiciunt, plus fatis eft ab Tiraquell. refpon-
fumd.§.i.glo.2.Boer.decif.i3i.& 382. Socin. conf. SC.
Quod de mala fide apponunt , plane fine ratione
dicitur, cùm malæ fidei dici non pofsit, qui bono
venditionis titulo pofsidet , nec tenetur reuendere,
nifi compellatus , 6c pretio ante reftituto : quod fi
non fit,nihil eftlapfo præfcriptionis tempore , quod
ci imputari pofsit, quod 8c Bal. dixit coni. 303. lib.i.
&Socin.iunior.conf.i4j.lib.i.&Corn.conf.277.1ib.
4. Anchar. reg. fine pollefsionc in 6. ver f. item intcl-
ligat, & patet ad fenfum excommunibus intclligen-
tiis.
^irgmtr.in Conf.Brit.
Art.CCLXVI. 1090
Quod de confuetudinis quadragenaria immobi-9
lium , 6c iurium quæ talia funtprælcriptione obiici-
tur, puerile plané obieCtumeft, nec ego in eo di¬
luendo operam pofuilfem , nifi in eo plcrofque fed
iuris non latis peritos magnum aliquando momen¬
tum ponere depræhcndillcm. Sed virium in eo pla-
hè nihil. Conftat quod initio diximus aCtionem ex
vendito , vel præfcriptis verbis , quæ ex paCto de re-
uendendo tribuitur d.l.2.C.de paCt.int. emp. & ved.
perfonales elfe , ex promifsione fcilicet & cotraCtu,
nec ea res dubitationem habere poteft. Ergo perfo-
naliiï prçfcriptionibus talis aCtio,id eft triginta annis
fuccubit.Nec ad rem facit, quod in ea fundus, & res 10
immobilis veniat, quia (vt diximus fæpe ,) titulus
aCtionis , <5c perfonale faCtum ad diiudicatiohe per-
fonalium fpeCtadum eft, ex quibus obligatio oritur,
non à materia aCtionis , ideoque nufquam perfona¬
les aduerfus pofteilores dantur,& quod in tali paCto
ante id fieri diximus, ex vfu tribunalium Fraciæ con¬
tra iuris regulas fit: vnde euenitvt perfonales aCtio-
nes fiue quoad contraCtus , fiue diftraCtus & refeii-
fiones,perfonam obligati in conucnicndo,id eft,do-
micilium fequantur,quia perfonæ hærent,nec ab ea
feparantur. Quod fi in præfcriptionibus naturâ im¬
mobilium feruarent , ciun in his petitur fundum re-
uendi malè,& incaute diceretur,l'pcctandii c fle qua¬
draginta annorum lapfum , quia ea præfcriptio tum
demum vfurpatur, cùm titulus nulluspropomtur,
quod inf.patct art. 271. At in cafu propofito conltat
emptorem habere emptionis titulum , etiam fi per-
fonali obligatione teneatur ad reuendendum. Ideo¬
que fi illi verum dicerent , fola quindecennalis præ- >
icriptio fufficeret titulum habenti, quia tanto tepo¬
re omnes aCtiones reales de immobili materia præ-
feribuntur , fi titulus adfit, vt hoc cafu præfupponi-
tur. Sed cur non fiat in cafu talis pacti , in cauta eft
perfonalis , quæ ad triginta annos actionem produ¬
cit ex natura pcrfonaliû , quæ à promillionibus cau¬
fas habent. Deniq; quæ ratio inuiCta ÔC irrefragabi¬
lis eft in hypothcfi propofita,n6 quæritur de re præ-
fcribéda,fcd de aCtione, inter quæ multum intereft.
Nam cùm res à domino ex caufa emptionis in em¬
ptorem tranflata præfupponatur, ex caufa habili ad
tranflationem dominij , nihil hic de rei præfcriptio-
ne inquirendum eft, quæ tum demum locum habet,
cùm res habetur à ηό domino : fed quæritur de præ-
feriprione aCtionis perfonalis ex pacto de redimen¬
do dominiOjintcrim apud emptorem manentc,licet
refolubiliter. Eft igitur infantile obicCtûde præfcri-
ptione rci,quia non de re agitur, fed aCtione, ad rem
reucndcndam,cuius tempora logiflima funt, vt per-
fonalium omnium, id eft, triginta annoru. Nec pro-
fitcrea immobilis eft aCtio, quia in ea venit immobi-
e , quod quoad quædam locum habet , hic vero ha¬
bere ηό poteft,vt in d.art.i7i.& 273.dicemus, 6c ex-
tant DoCtorum hac de re fententiæ,cùm re alienata,
& tradita tranflata eft vfueapiendi conditio à ηό do¬
mino, vcndicationes, aCtiones reales eodem tem¬
pore extinguntur quo res ipfæ præfcribuntur , id eft
quindeeennio cum titulo , cùm res nondum elt tra¬
dita ·, perfonalis ad tradendum minori fpatio trigin¬
ta annorum præfcribi non poteft, quod gl. Alber.
Angel. Flor.putant l.fi partcm.D.quemad.fer amitt.
alij l.corruptionem. C. de fer. & aqua, qui cafus no-
fter eft. Nec vfquam confuetudo contra ftatuit, quæ
pcrfonalibus omnibus de re quacunque , tempus
30. annorum indiftinCtè ftatuit. Denique li quia in
aCtione de reuendendo de re immobili aut potius
ad immobile agi putant, ideo tempus quadragin-
ZZ iij
iopi Des Appropria η ces,
ça-aïîtîûftim'cïpcrdlÎinlitm; longe fai lumur, qu.mdo À
immobile ipliun ib lidimi,&' natura raie quimi cccu-
niû piœifriMcar ab co qui ci ru] luu hnbci, fi igitur in
iplb immobili naturaid Jocum habtt , muJtnritagîs
liabebit locum prttieri m io,in co,quod talc clic pro-
piericfperium îmiUûbjlisiudvCant » CJf régula pro¬
pice vjuimquoiiquc iule &c. falluntur igitur luud
du h se.
π Hou fine ersufâ, igitur lïMc partem amplcitunrur
magni auriotesi R omamts quoq l)î a ntl or cil te pà-
rt’ono,id cfi, fe('vt loqui cur', allegante elle iudiçatum
d. L in engnitiüiic , & liane conumi tient file dicunr
A n g . I u b J ub . b a ' k Λ U‘x. D c ciii s , CJ.la u J i us Aq u en- ®
iiSjCur tiusiifn ior AnE*ft.ubeu5j Fclv. Sbeirt* I hero-
ny nuis CagirtjUis··, la l! Franck", lïalk S replu B ertr, in¬
dus Par p a fi a iiotadimis.Mactîu.A0ica& aiij.Nec ta¬
men contraria: fenrenriæ iuidefimt adftipularorts.
Imob Ang. libi contrarius, anre lignant quos mute
lïominaulmus Rnphaëlcs duo, Croius, Alnar. 11er-
m a p ugna x .Ikrb.it lus, P a lcbC e pcl.Fa Han us à Mon-
rc failli Sabmi.Gu'd, Akv.be nuperus Aidât* ChalE
ïgneus ambigit, vr ik Albcriciis.
Tu pugnantibus aquam (p-irgc , pugnam Jirimet
puvliamiibmorum ronuumluakatis , N' Curiarum Q
amp ϊίΠ unarum tl ecrc ns concordibus· ne deinceps
V I rra pugnand um J ) u Cum PanE ieji [fi; Curia: d être -
tum p r a- indicat uni ci l eue Tirai]* Mcnrolonus,
Cl j ail* Ricbnit, Molitu Burdcgalcnfis Curia· Bocr. d,
dccii, s El, Se civrcramm enam regiarum. Rothqma-
gcntls IgUL üs j d. Lin cognitione annoijîî, Noftnr
tciftin Britannica: cria amplius , a nuo rr~o. <k ip-j.
Enir? Tb{ j part, c™ ïrdi\çûi[t iqifft. !<?-
ptmp. N ce ranu effc illud Diuioncnfc * iï quod vn-
-*'*· 1S7. quam fuit , quod Chil£& Montolqnus iiicmoranr,
T,‘>,w“ vt cATera viticcr'C pnllir, qun minus rerum ,mc per-
perLiaaLjtfrequer.fius fickuîicarmtm obtineat ait D
< tor nas Ljui an 1 m perate r. D.tle J e g.ir* t , &·§*.ι* a lu b ►
de reftit. Se ea qiisc pa rit x i . menfi quod Igneus ret’tè
fcqucudmn ce n fc c.
Sed vide quini infinita Jil inris materia', & verb
quàm dilfi di oi 11 m argumentum Conunercicrum in¬
ter mortales ram diihdtolbs R- iplbs^ çonfoisâ dubs-
c.uione i 11 hvp 0 ch e ii propolira .paccide rcueiicîen ·
do ex luprcimrumeLuiaanm detrais : eccc nui dm
rt· En rgi t \i lin ulIc s- ë ex c err a. Di ivimus fptrj o triginta
snnOUlm praderabi a etiam ex rali patio nafccuik
exclu tinnis quadraginta omtoruan creditas &r de- ^
fen Îai a qu sbu fdain piwic ripd 0 nes , fed v n à v b tx -
cluf?Ecccc 'ahcrl furrepiuir* Frcquentiilimum in ta¬
libus paci is e:il apponi hypothecis , H vero tam Flt-
qitemft Lü-nair . ve criant b πρρϋίΪΕϊΕ iiqji itntq pio
appolitis liabemir Em: vckui cautiones in Ferri [oh—
tK £k notariarum tTtare^aiii isiizuq.if inïia oarulta.’,Je
quo cradacao doAorum 1. quod E nolit. $. I] allldua.
D-dc ardilit. c-didto , quod ini CepoJ. fusi periVqui-
tur*Tiraq*Ln cosiJbtq, parte liniiratqi. num. 7. Nam
quo diu re cojt Iit erudi n arto omnibus obligation ibiis
eas i i teli l tintai quidnni putant, ex art. t. R" ili b E' q*
rir.de obligan quale fit alibi dicemus* Jgirur u ap- p
pnltta: isntj vu Iginmpcdiri alienationem putant j li
emptor l em tali patio obnoxiam vendiderit , quod
vu]gb liorant l, ea lege. C. de cond* ab catif. Se J* E
ita quis. §. ealegc. D.de vltI-i. obligat. Bartol. 1. li
creditor. fin. IT dedi lirait* pigrior* iiuc fpecialis
Et fme generatis hypotheca dixit Boer. dcctf.iSi*
Itidem fi obligatus , vel hicccilbi' eius yninei-fiibs
1-e.m pnÎltdKÎt j non y ntc putant præfcribi üuJïè by-
po me caria: pro cautione talis pacti ^ppoEnc quiin
i]u.adr3ginti annorum, fpapo. Hrgo idciii euejuct
λύμτ;.
K.C*
Art.CC LXVI, iQoj
q u 0 d in 1 . e um notiffi mi ,vr ttfi perfo^lk &τ ί
tir mgmta amik.pÆdcuri petfona oldiLu
drngmtaannifpeAr.rtdi lint) neque dubm f'1"3'
commit riis diipoiiria de d.L cum
turs qiirc-aJ h£ exprc-lfa cil J Ώ
ni fin, Sed nos poitetius Eatutaik dii' 'f C
tolh omnem obligationem Eue· ciLiil-m ιΐ,Γ :Uj*-
[t-m docebimus, prêter iiirisdifpofioo*. " η'1ίυϋ·
id e o quod can fe qu em fui t co] 1 1 nar^j|er[l
IHubliita, nec alcetam amplius airetrt d^nj-V ^
in omnibus omnino hypotbecii accdTnri^k ^
1 5 rabii mis Jnctt proprio mfra:a «,17^:2. Dl,
quis deinceps iliLpui rationem de r.dibll£ ^ *
Icmcl canos inquilirione abfuluaiirui '
caram prÆici'iptionibus* ‘f S?
Proi ndcj nec du m fi u ss i u qui rendi , de ia ipfa é ,
teirij quam iamdltduni eradamus de s^r.r icLinr,^"" ''
b lis pactorum d e rcdim e udo* Nam qua; adii £
mus de pacti sd icta fnnr inter ipfiirn empioc^.*
vttiditorerri compoEris^quod illa oaig] 4v.be dns rt
C.dv patb 1 nncmpt.agtr :b 0 e eft „ amt ititaifc
i crie cnntfahcntes ainbigEturjLddubitnriainr,^
Et de fecundis omproriLuut, quiremboeturd^.'
uendiribni obnoxiam a primo empeore omerunçjt
ue fecundus emptor legem res vmprædifbiR,
ntjEue ignqrauerit.Sed cafus adiicj potdkqtititi^
ipLilvge, Ai .ropcMià prioris contrariais ccibüiîci*
j'c-d inscrit , qui ipfc cafus faedius decidi ρΰ^ί
e Cl nutu donc exprf 1E1S i Conitar rnim accida* i
vero iure fieri polît, vr t mptor3 quiliadcgerjiitq,
alte ri en Jat re folubi li u r qu idt ri 1 profcoknitp'
nio vemJirore ,qiiodTiraq. pt-rfeqiutiiriajnnd.
coniient.ï-j.pkïj.pmLuiicr.ii.SeJ in hadjjrjiiJijW
sd primum Stamen du ni clt*S[i primuSvùiïi‘tôf#A
cto fecundum e mpiorom rei dece morem
j e pdEtt qiio.d ne lino pugna eia n figi [utinterfdic*
1 adi eos au flores , ar-riore vtnufqtie
ihu e n n n Paul o C .1 fi . J . 1 . i, &l 1. fi e in a vt ndn.·, C1.
d c pign α r.a ft. T is v e ra quici 1 n q uc es Gnl lici ïtic>j-
n.iJia Sicquencamras n c i l ;r t- e y, d t j tut a t i en e η ώπι
vfus fori , & regni praecidit , necampliutdnhujcir,
quin reria primus venditor detentorem mpsut
pollir * Se libi ex auditu acceptuiii Tirm nfitlp
ui m t s ibun al ta 1 1 igr clliii c 0 1 1 1 irma t;ÿ. ;. gioLi. tn r:·
tratV. comient, alfciit vero Molin. n. 6j. & pos fine
bis ad fit mare poiTnruttS pali lorigss fcliplnuus
d i Ipu ea : i os 1 es, q u is Ti raq.co rtira ittit d- ^i. njri.7. ^
Boer, a. dccifi tSa. Ch.ili. tn conf Eurg, rai ^^';r
Tfflifitft >1 rarijjpf. §. 1. Se conC 4-1. Idqueet^tririi·
flaiii tuni cinis is riijoiidn , cuiu-t priiicipfjrrqu·
gsi.it adtionem perionalcni Rmduin ftqrti, ‘qwod b·
r.nq. Ι'οΐό peri equitur in rei rari. l:g. Î.S. gloi. p1-^11,
p. Nec E verum dicere volumus* hitcariin
ticrhii detentorem dattiP, dt eadan dlii perfefl^
lisqu^cx pario micndcndi darctui jdntdb pri
lt.luii emptorem perfotnlitcr, Se dc.fnripi ^Trn"
nvi Ilione obligatum , quoniain unprilibiie fir^ift
pcrfbnam obligati .-er lun edis eius egredi, awa
.ilium dari, quàin obliguciim, led tft vriiis
vindicatio tfiir-vfil inducts rekifoanie prçuo. CM |
E verum c It , eèm o euius vendieano reaJis ^ . & 'l!
rem concepta , Se deter.torrip canurni.ic r·' ν¬
ινί, eueniet vt repraderipta qiiilideceniiifq^Pv
app r ûprin te n tu m ca exckidarur f quia n:
vendicaiLoncs cxe’udmuur vr niabs
enim tale parium reale , quod Fafil- aiccyiik (
tus , ver E nota hk duo tu. E dt mueib f11^·
iiiei) rei cohaeret : quod Angfl* ^Γί’[· ^ _ kflij
giofi verb, propriam, ‘inii, de locat. cigP
10.93 Des Appropriants, Art. C CLX VI. 105)4
r^alinm rrrrmnrn pi J Γ -i , i _
realium tempore ei præfcribitur,quod fecus accide¬
ret, fi ilia ipfa perfonalis , quæ contra primum em¬
ptorem competit aduerfus detentorem , dari poliet,
quia non nili triginta annis ei præfcribi pofTet. Ita¬
que ea aého,ctfi pro eadem re competat ad rei repe¬
titionem fici licet Ibluto pretio,tamen quç perfonalis
eft in emptore cum quo contradtum eft , mutatione
perfonæ naturam mutat,& alia eft in perfona fecun¬
di emptoris, & diuerfo tempore præfcribitur , ficuti
in hypothecariis quoque iolet contingere, quæ in
perfona obligati & tertii polfeiToris aliter atque ali¬
ter præfcribuntur d. 1. cùm notilfimi ; fcio quofdam
tales aftiones , quæ propter obligationem in rem ®
" 1 £ - jp '· - xn ivm
conceptam,aduerfus tertiam dantur, codiftiones ex
ftatuto nominafle , cùm nomen non reperirent eius,
quæ potius vtilis védicatio dici debuerat , atque hinc
ad illud axioma protinus decurrifle codidiones om¬
nes pcrfonales elfe , ergo &c regulari perfonalium
tempore præfcriptibiles , quia rem fuam nemo con¬
dicere polht l.vlt.D.vfusf.quem. caueat. Quod non
protinus confequitur,nec quæ ab ftatutis tribuuntur
lemper pcrfonales funt, & natura fæpe repugnat,
alHCr "'T POirUnt qU/^,L Promifllone> ciuio a iure otterendi. Sed cùm hic cafus expreiTariï
?^ihD Ibcr. notaun m G habeat conftitunonc imperatoria difputatioLm,n5
nîim fcnnXlS· tX C° Tn^J; 111 rctra<it· ^^g1·;· operæprenum in eo tempus confumere extante
num. 8. Confiât igitur tales adiones adreuenden- l.cùm, notiifimi.§. fedcùmillud. C. de præfcripr.30.
A debeat emptoris pro fuo venditore præfcribi non
poterir.Li.fi pignori. D. famil. hercif. &quos Boer,
citat d.decif.i82.num.28.
Ergo quod de iure datoris refblutoobiicifoletl. l7
lex vedigali. D.de pig. & 1. Pomponius. §.præterea.
D.de acq.polf. obelle non poterit, vt nec illud quod
dicitur rem tranfire cum fua caufa l.fi conuenerit vt
nomen. §. fi fundus. D.de pignor.ad.l.fi debitor.C.
de diftr. pignor. quia illæ regulæ rebus fie liantibus
intelliguntur,quomodo contradus tempore fuerut.
Contra accidit, fi approprimentum, aut præfcriptio
fuperuenerit ex capite &fadoipfius emptoris pro-
prio, quia fi interccftiim non iit, omnesomnium
actiones, & hypothecæ excluduntur proprio acqui-
rencis iure, fine attributione alia autoris,quam ipfius
tituli, quod Boer.notauitd.decif. 182. nu. 38. &: 49.6c
conf.3. & item 14. Quod verum quantumlibet dimi¬
cent icholaftici autores.
Iam locus hic eft de fecundo cafu difterendi, quem ^
initio hui9 difputationishoc ordine pofuimus. Cùm
fcilicet creditor alter alteri vult præfcribere , & libi
ius confirmare altero fiue priori fine pofteriori ex-
clufo à iure offerendi. Sed cùm hic cafus expreilàm
**“*“· ^, '■‘“'-i «u-uunes aareuenaen-
dum pcrfonales efle, aduerfus obligatum:fcd aduer¬
fus detentorem extraneum vtiles vedicationes,idcô-
que diuerfa elfe præfcriptionum tepora, vnde adio-
nem ad retradum aduerfus emptorem primum , iu¬
re quidem ciuili non nifi legali tempore,id eft rrimn-
ra annis piæfcribi, aduerfus tertium, qui ab emptore
cmerit,rcgulari dccennij tempore,quod Tiraq.dicit
in retrad.confang.§.i.glo. 10. num. xo. & 12. Eodem
iure,6e exemplo adio quod metus causâ,quæ in rem
frrinrn rlirirnr nnn niii . l_i;
«tiniis auucilUS ODII -
gatum, id eft, metum inferentem præfcribitur,fcd fi
res ab tertio pofiideatur,ctiam decennio,quod Bart.
&alij notant l.fi quis vi. C. quod mct.cauf. Quod 6r
in omnibus perfonalibus in rem feriptis ex eadem
caufa receptum eft, ne longius tempus in hispræfcri-
bendis exigatur,quam in his quæ ex toto reales funt,
quod Angel. 6c Alex.n0tantd.L3. & Raphaël. Cum.
conf. 54. incip. Lconardus 6c Francifc. Balb. 4. parte
terriæ partis , quæftione i.& alibi dicemus. Sic 6e is
qui à minore emerit non facile prçfcribit,qui ab cm-
Supereft ille tertius, cùm quæritur,an creditor ad- l9
uerfus debitorem iuri offerendi pollit præfcribere:
nec enim hic cafus d. S.compræhenditur, 6e ante te¬
mere mifceri materiam docuimus , quo cafu vere 6c
formaliter incidit illa dubitatio, an iuri offerédi præ-
ferioi pofiit.Sed ctfi de toto hoc genere præfcribcn-
darum hypo thecarum alibi locus fit dicendi aptior,
quod 6c nos faciemus , vera eft diftindio quæ tradi-
quod <*nos faciemus, vera eftdiftmdio auæ tmdi
fcnpta dicitur,non nifi triginta annis aduerfus obii- D tur multum intereiTe vtrum creditor poiSdeat , an
gatum, id eft, metum inferentem præfcnbitur,fed fi vero debitor. Nam cùm rrrm fîr rrpLr,m ;
i-aD.cuxitd.l.cumnorifiimi.Bald.inriib.ext dem-æ-
more emerit rem minoris régulai, tempore præfcri- E feript. Idem ille & Panor.d.c.quoniam frequenter.§.
Dit I. poilC lllOnCS Ol J.vlr.C. il ÜU1S 12Π01*. ΤΟΠΙ 1111ΠΟΓ. fin.rvr vrlir nr'.n rnnrrll· _ r
iiiixxvjLxo jl 1 urnipuic 'piaricn-
bit Lpoffcffiones & l.vlr.C.u quis ignor. rem minor.
ïj efle&l. vit. C.vndevi, eiufdem argumenti fpccics
traduntur. Iure patrio hoc dubitationem nullam ha¬
bet, potcftque tertius emptor, fiue faciat, fiue igno¬
ret legem reuendendi priori emptori di&am , rem
legitimo præfcriptionum titulatarum tempore ac-
quirerejvel etiam approprimentoedi<ftali,nifi inter-
cedatur,quod 6e Moi. quoque d.q.di.in v furis fenfit,
quia talis padti fcientia non inducit malam fidem,
quia nifi petenti, 6e pretium afferenti emptor rem
reftituere non tenetur, vt ante docuimus. Neque
enim confequitur fi contra&us refolubilis fit poten¬
tia, protinus etiam adu 6e eftedurefolui 6e freque-
ter euenit ne rcfoluatur. Ideoque , 6c ante diximus,
ex titulis qui refolui polfunt nihilominus appropri-
menta perfici, quod in loco de titulis conditionali-
bus oftendimus.Hoc idem Bart.fenfit l.ncmo. D.de
legat.i.
16 Minus habet illa quæftio dubitationis, cùm quæri-
tur,an fecundus emptor , qui emit , lege indidâ, re¬
demptionis primæ,&ad onus(vr loquuntur)prçfcri-
here poftit. Nam cùm illa vcluti interr uptio haber
T j illi
vero debitor. Nam cùm ccrtii fit, creditorem in vti-
litatcm debitoris pollidere, totumque id quod ροΐΓι-
det , commodo eius pollidere l.non folum. f.quipi-
gnori.l/crui nomine, d 1. pignori. D.devfucap.l.dc
acceifionibus.D.dc pcrp.d tCp. præfcripr. Ideoque
nullis fcxulis poteft præfcribere, quia pollêllio alieni
nominis æternam habet implicitam recognitio¬
nem alieni iuris & polfefiionis , 6e ideo perpe¬
tuam interruptionem , &rin definentem , quod Ioh.
Fab.dixit d.l.cùm noriflimi.Bald.in rub.ext. de præ-
r^riof- ilL. C - ΤΠ _ 1 A
hn.ext.vtlit.ncn contcft.&conf342.Corn.conti76.
lib. 3. Caft.d.l. pignori. l.fi rem. ÿ.omnis.D. de pi». ώ.
Balb. quarta parte partis quint* q.2. latè Igneus 35.
m cognitionc.Hoc cafu fruftra litigatur de iure oifci
rendi , quo opus non eft : nec enim ab eo prouenit,
quod res præfcribi non poteft, nec abvllofado ex
perfona debitoris contingente , fed ex recognitione
creditoris , 6c agnitione alieni dominij, iuris, quæ
per fe fuffi ciens eft ad aeternitatem interruptionis·;
Nifi quidem interuerterit poffc filo nem creditor , &
offerentem folutionem debitorem repulerit Sc ex
F tempore interuerfionis xxx.annis poffiderit, quo ca-
fu ( quamquam improbe ) præfcribitur 1. ncccredi-
tor.C.depign.adi.&rios ante tradidimus. Sed cùm
debitor pofiidct duplici ratione res præfcribi nequit,
quia cum fine poffelfibiie nræfcriptio non procedat,
creditor qui in hypothefi eam habere non præfup-
ponitur,prçfcribere nequit,cum apud duos efie pof-
fefio non poflit 1.3.$. ex cotrario.D.de acq. pof. Tum
quiaverchoc cafu habet locum illud theorema iuri
offerendi fcih'cetpræfcribihôn pofle , quia quotief
cumque ius offerendi cum iure excipiendi competit,
Z Z iiij
io95 Des Appropriantes, Art, CCLXVI. 109$
....Λΐ.,ηπ,ιΐ'πί Λ j. FrMilfpUSfaùHa.
hoc ATWfe «“S ™ A
, ur, toôt.1 cil urlhim timi’iM P™1™™ ‘ cif*'
tepcibniS ci ■'- cura v cï pecua eft ? h pur ( -5" r '
vï Ja^iunocc , coiicsü^icmn oflrrc-ndu pu—
lut rcvJ:t& agciimindudercmiod Barrai J^pi-
. Ji» mo^pigvelhy-
norh. foi. À&l Aï ce.
ÎoUouL us- Dccim l.rcEci«.C. Je pa^A Lf,s[ ^-4·
vu tic annaret fmllii tantum opemrponhu 1 Ι»»-
η,^,ηΧί , :'·!ΐ vus etVcrem-i lit ii.s pralonpisbile , an
ftîculca-y mcLL creditorem Se*1'· btforcm .qua? dutow
tio Fruftra toï paginas occupât, toungcni.t taugac
hoc quidem in Lubie il n.
Uxpoiiiimus { m fallor) fms diligenrcr cpiid de pa-
ûîsridewpnuis loge vcljtominisdilpuftriont· LLIl]i·-
pci entibus iudjcandtms lit, sptod iui prsjÎcriptionijiu
vfiim;cai»s& Ipmes d ■· dm * ηηυί,οο flramque omit.'
wdidtmüs fetitiûaui , contufK fllsbi 11 ve lins .cuiquam
e s p c nia 11,0 tradita, v 1 10 quitte m S 0 cq,
f'üNTR AÇTVS RESCISSIONI SVB-
] 1. t TV î, A N T 1 T V t. V 'ii LDflX i V M
tri b LU t ad p rarfen h c V&m * C
Cap, i>.
ï PfÎi’si ««a aiafr/irJcrtifWf^ , î* J* ^ j
1 £hcî tt dw.xjgt d) rtm .
rmVrtr. !Ei‘
wj£u. t?111.
N unede hhs ci π i U s in qu uen d uni· rqu t c s c <nv tra ttt-
hus r e L· 1 11 i ou i fu b ictti s tnb un ntu i' ,v c Lun t x i us ca u-
fis^ci iiitr ci, hiolojfraijdCjCireuniuenrLonCj, 9'î Ictlume,
vh.ïà dimidiam jiifti prêt!} coin 51 t tnrit î denique e*
nrrmbus iHis caûiis, qu* coit^aflitniJipMtijrsit, D
huius Lic.vlr, Dubium Dot , quod coniraltom t v qu t
ÎcLuilt côttaÛumrefeindipt Ile cn Clo doloanttmu-
dejn ni.iLi Kdû funt., ncc probabilem tfcçufanom.· lu
pui F,é‘ti ftabcctî poliunt : Qu a WÛla fllïL» cU:r
|Llïd. ili c. mollolkc „ cxr.dc Jouir, prafcribijmik
«égayer u lu il l.lI'u per lun eau fou ^mcctdum.-D. de
ndiiorib.ScJ Aricq-Dutrius côtta ncgaïqnekice prn
bars polVf 1 m ή S.opi uioncrrii qupd vc rtun cù, nocui, t
!.:is culiîx de praîtcrtpiLouie Îüquicur.Dutcitim Ojdj-
iiài.iequitLii' c, de quaru ex de pri Îtripî, FdyiuduJ.
duhttitjS.ii«iCiir.4,& Alix.recitat,cutiHjfi* £c f+dib.d. g
Balbus in iepetif-l Cellus bmi.quinti iiucabdi quar¬
to , fiirre primi ScJ kafîpufflüSs dircmïr vftis , dii»
^ <jm\ . Re^is L 1 tdü u. XIÏ. «. qu ddoripun c il .t itjî i. -
1 lus vit nsi. huius ri ru I. caucum lit decennio prarlcribi
rcfdflîtjnibiis omnibus î.tUbui, qtiancuitdibct md.a-
tides it dolus Sj^tcmcncritld caafd liecellirati cosvi^
nuTdonmi, Üc cuntraduum validitati ïcpeccumin
ter cüttcrjheTtïts quidem: Kam estranci legitimo
tempore mularurtim puricrtpiiummi pnrfcribtint,
û quid ad coi deneneritj quqd iwdinimuslilpfi,
fpeciali Je bac ie dubitatione de patKs L'tdempti-
uR F
T JT V LYS £SL F'tUVILEClÜ.
De prmdcgns hoc quoque inqusiiturn, ajjh^p.
lituli pt-ubeR ptilknr..^' an coucurrtre ptlk^ .,^1
tu !i‘fciiprionibiis,Iiiti:· n<AnJ.Gtm.& T· rassi c ,]< J,,',
Ai à n λ Cil. id qn a· lit ru sic c. c u m ptrlb ug Je· u··^
iu e-.Ieliau.FlLtr.dr J. uc.de Pc-ima poft jfloCU | ■ iLli\
de iund.parJiban, N ec dubitant priuilcgti cütjj^ü
a b hb» qui tiotcftattir habent, vim babtee titub 1 Ll!l
fuu & pro donacobdeoque c 5t hi-ι pritlCribi poilt/ét
quod p ri u ilegi| lus usa· d t s i r , i'u ppleil pet ilm·^
l.-Lpfum ; idqtlê anko er.ti pri m legs lui indsi vk]ilLqM/1
nu e fu H l c i c ns 1 1 r ik r.s m va is J u m crlam cfrQj-ekirii
çjuod Bald^btit l.i.verl. tttm quaeritur. Cl-acfethii
in l.fùlenifubuSrC.de Êidesnlf îl-.ILl iim, quej dcur;i.
ri iuris diÎitat,decrïiïic. AnpehteSnlv.mLcDLispair.
C.de pra^joaiunor.nun dubitant, quui qtprittfcj
ntuloprasfctibi pnhic , l^ul.k:îî BisJbus Jidi
parce qiismor partis q-i. Qu^ Rn te c da v aÜt ■] ai r:^
da c ll5 p ropî c l ta ü inu nt 'mit A ce^d; cxeuipnoncs h,r>.
ritfium»quc obm a principibus noflrj^ tunalïif fcu.
pro prcluniur, nobilitates & iacultatcjitjseib fcq-
da ju )bi li « ,(jiü£ n moi a ] '■ · s 1 l l) egsa c 1 1 m sss l urL· Pjc;-
iniiici, Raucmisbimij R ordinatüs pt οιι^^ιιηφΊ
bcfiuE, ü quid horum défît quod iarpcdeeftc cernai
1 imusq'tt teiu-tsuur ex Qrd.Dticii l'eiti ntmot^
acestist vc plerumque çoncrj dicatur , .qwt-tMiwBtj
hi·, qua- diximus iu il mendac tuntjcriajn ii ad tormsau
i xii Mvl'eCiim aliquid dciîtdî practtTrtkpikpflëfil·
ne l xciisnrionis î cpcriacur , quod ipfepraW^i
dem J élus r, per ta qtli uo tant dXEu* C. de.^.p.
t i-im.& d.C.asm p talon a; alioquïqm pquilqiiiir.T.
It'-ai,^· in pulltiliouc non eÜ, inAim bdoiulî^
Π tîu J Bj U ■ .IL L tU ■ 1 1 L-mmbus. 1 n quo taiiifiuJiiu.
tt 1 v\ u m s Irt a 1 ^ iuHegi) tt π uï î m m i αηνρϋβΐ
bi polie, quod Panorrr.. & aHj norme enoerrraje
de prud c ri p c.i 171 ü! . r , vit mi. e χι-t od.oT.&·’ hio-tfi d '►
T,_.,v oh t . quai ré ^ a s si mad 0 1 r Sione d.igns J- lh
Cap. iO.
J L^frj priuiitçixttiprinctpM Viffln tîriili ibuntxf,
il ^nc,v pTmil*£w taunlid» »«rj hiiu jWtf ^ >Λ s lt>-
^μ·μγ.
% iTuukgjitm ijnmjfnitittÎiifMpkPiiittnm
{e-ψι <{U ^frjl'isnt.
rca qunti r ade re mquiri fepc.conunpM loçcoim^
le as Aytvio f'.rauttÎ.i ρηΠη puu:kgi:i > >■- t'"!
vucit cpisr a bpl'u immemomLis TeH'.^^vEn
ptsudegiis xqttiudÜetê diéimuit exiciiWBj* _
c-;.Cuhi..tir.qii,t lïftcfc^nL Decius conl^S^A'·
ni o, d. c, s Liopi e m u abtolu tis t- ?- <h ccJl ■PïUiim:
uuiTiemorLalt convUidir minori cemeninoj coiUHr
r-'t lv .Îé C'a r J .Il wunx km*
Dê CINttH AM a p H..-Ë Si. u 3 fTlÛÎ'Î'
Cap. Π,
Pfdftrtptjo t(h ttn Λ ru f-erft mï\ φ ^ F
CinîtiliirtAjHre lob fittt tUtti *nt, (?
Fie prre k 1 i pi son e c r m niàtia , an vvdas
taticrcittaimn fcltohdbvi aurores, cum w
lurijrrtodb nruk , modo prml egij vnn .
tempon, qnæloh. And- puaicqmrurca-t .
btnisn ùrlafa Balbus iu tracl.prxlmpf-P^ .j.
daccrti.i' parti s. quai Pt - li*& nos
w fer ip ilmiis in verbo a Itr: & y er bo fq ' ■ jjj
«ml que onsluiTt dia poLieqtli Plrhf
b vis es tribuitur* quod rame n a ■■ , '
rerum veritate 4 itaque nbn latL . . j ' ££çuiii.
dtlppiitiuni , qvio cafu Ipqemmm fr ■
N t c v lliun p f *1 b l' Lpnoivis ipccie ^
quadrntruoarialorigLorcm , ·]λ
itho! illici ^rLim-iL-pognaUr, qnoX r ^
\097 Des appropriants, Art.CCLX VI. iop8
l.vlt.num. 13* C. pro empt. Craueta quidem titulum A
elle negat lib.de temp.parte quarta,capite incipien¬
te materia num.2,Fely . c. fi diligenti, ext.de præfcrip.
Idem in tempore cuius initij memoria non extat,
quod minus elle putat centenario, d.c.incip.abfolu-
ris num. 5 . vt vie cm tituli habeat , etfi titulus non fit
verus quidenijied fidtus,de quo ille ddib.parte quar¬
ta c.incip.abfolutis nu.4S.q.io.& feq. & nu.9. & quo
loco idem de talibus fidtis titulis putat , quod de ve¬
ris, cùm contra melius fenfilTetSoanuscotif.2<io.
lib.2.
DE PRÆSCRIPTIONIBVS IN VNI- ^
VERSVM, QVÆ EX PERSON AB.VM
inhabilitate impediri putantur.
Hxc cùm in vniuerfum dixerimus de his titulis,
qui ex genere conuentionis non putantur præicri-
ptiones admittere , aut vero materiam idoneam ha¬
bent dubitandi , fpeciebus etiam quæ tales videban¬
tur explicatis,quæ quidem in mentem venire potue-
runt,vt cùm occurrent laborandum non ht in appli¬
catione iuris. Nunc hæ nobis tradlandæ funt , quæ â
conhderatione perfonarum exiflimantur pvæfcri- C
ptionum caufas impedire, demum de his quæ ab ipfa
materia laborat,& fubicdti inhabilitate.Multa enim
præfcriptionibus ex conhderatione perfonarum ob-
eiTe confiât lege,naturâ, magiflratus imperio 5 lege,
V e luti,cùm vir vxori donat , vel cùm pater in liberos
collato titulo, aut extraneos alienat -, natura, vt cùm
minores,infantes,furioh,dcmentes.Magiftratus ini-
pcrio,vt prodigi, qui diminuere vetantur, de quibus
iuila dubitatio per quam fame occurrit, an ex titulis,
quæ ab his funt habiti,præictibi pollit,nec inanis hic
labor eft,qucm nulla non dies regerit imparatis. λ
Et primum.
DE PRÆSCRIPTIONIB. ADVER-
ISVS MINORES.
Cap. 12.
1 Trafcriptiones omnes, aut conutntionales , aut legales, aut
ftatutarid,cr nu.6.cr 17.
2 Conuentionalcs prafcnptitncs qua.
Cceptx cum maiorib. currunt aduerfus mitiores, ibidem.
3 Etiamfi aduerfus minorem incoeperwt}CFc. £
4 Minori datur Refiitutio çr nu. y.
6 Legales , vt titulatd,cotptd cum maiore currunt ^c.
7 Tricemnana dormit.
Intellcbiu* l.ylt.C.in quil.cauf.ilidem.
8 Frdfcriptiones iudiciales currunt minori.
Jdem in conficiendo tnitcntano ibidem.
9 Ορκο ordin.Fegta ad placanda* h<ti controuerfias,eyc.
ΙΟ ιΛη contra minores praferibi pofiit de eorum conirablu .
11 tyCdultorum çr pupillorum fublata differentia , nu.
19.
12 Decreto Res minorum funt alienahles.
Summa diblorum. ibidem. ^
13 Ve rebut alienis a minore dtftrablis titulas tribuitur , CT
num.x 4.
14 ^intmaduerfio in l.i.f.fi a pupillo. D. pro empt.
i; Ve re minoris propria ab eodem minore difirabla nulla
pr<t fer iptt 0 eft.
16 Vere minoris ab extraneo alienat ata.
17 Hoc m cafti ejua eft ftatutaria prafcrtptie.
18 Mediati emptores pr a fer ibunt aduerfus minores.
19 Omnes prafiripttoncs fine difcrirmne currunt aduerfut
nunoresiuremmncipah,(y nuy 24.
20 Vatur Refiitutio minori de re fua alienata fine decre¬
tale.
11 Ve temporib. petenda refit tut tonis.
Viuerfitasiurium in eo l.vlt.C.fi maior f abi. CVrlt.l.
detemp.in integ.refiit.pet. ibidem.
11 Rtiialefcunt contrabhu fi refiitutio fuis temporib. non fit
peut a.
23 Solemnitas ex tempore prefumitur fupplttur.
24 Non danda Refiitutio minor ib. aduerfus praferiptio -
nem.
1S Kffcindentib.çr Rtfafforiis eadem tempora currunt.
Cum de perfonarum habilitate quætitur, primi in¬
fantes pupilli, adulti occurrunt ·, infantes feptennio,
pupilli anno 14. adulti ly. anno æflimantur; minores
æque omnes, de quibus in præfcribendi materia mi¬
rifica diilenfio,non folum poflremæ noflrç iurifpru-
dentiæ & fcholaflicorum audlorum , qui ab Accur-
ho fcripferunt, fed & veterum quoque, quorum rc-
fponhs pro legibus vtimur : ipli quoque imperato¬
res in fuum Codicem non eadem flatuêre, & eodem
volumine tamen inclusere, quæ cùm conciliare in
fcholis nituntur,re vera aquam maritant igni,homi-
nes veteri fcilicct facramcmo addidli,& nimium co-
htentes Iufliniani prædes, cuius effato vetatur quid¬
quam contrarium in fuo Codice , auc congcflis arbi¬
trari, vnde tam multa fupplere, addere, detrahere &Γ
ariolari coguntur , pcrfæpc contra manifcflam feri-
pti fententiam , quod h admittirur etiam inferi viti¬
bus bralhcæ poliunt reclamante Lyeo, Colligam ta-
men,quod foleo, <Sc res agenti conucnit capita rece¬
ptarum hac de rc lentendarum , vt his quoque fatis-
fiat, qui feripto iure vtuntur, deinde ad hæc noftra
patria iura vcniam,vt quid moribus profe dium fit ad
tollendas dubitationes intclligi polht.
Iamprimum præfcriptiones ciuilis difeiplina in le- 1
gales & conuentionalcs diuihr. Legales lex reperit.
Conucntionales à contrahentium confenfu origi¬
nem ducunt.
Statutarias gentis cuiufque mores induxere. Nec
dubitandum quinplerifque legalium incertirudo, &
variatio inuenti caufam præbuerit, cth quod mihi
quidem videtur nufquam adhuc fatis fixo iure ea de
re cfl conflitutum.
De comumionalib .pr&fcriptionib . aduerfus
minores.
Conuanrionalcs,quçab contrahentibus apponun- 2
tur conuentionibus, vt padla de redimddo intra cer¬
ta tempora , & fi quæ talia funt , fingularem hobent
tradlatum, 1. Æmylius. D. de minorib.l. vit. C.fi ad-
ucrf.véd.pign.l.cùm filius. §. in hac.D. de verb.obiig.
De his conflans fere regula traditur.Cùm à côtradlu
maioris ccrpere aduerfus adultos,minores,infantes>
pupillos currere, addo & quod magis mireris aduer-
lus nondum naros & qui in vtero funt quando· id
Bart.&: cætcri dixerunt d.l.Æmylius & l.etiam ei. D.
cod.titul.glof.l.qui a patre.C.de rcfl.milit. Nec vero
vllam dari reflimtionem , quamlibet minoribus adv
uerfus tales præfcriptiones, per glof. 1. cum militari¬
bus. C. de rcflir. militi & Bald.c.i.tit. quo temp. mil.
Bart.l.2.C.fi ad.vend.pign.
Ampliant vero , nec fententiam mutant, etiam fi j
prçfcriptio aduerfus minorem incceperir.fi modo ex
contradlu cum defundlo inito, veluti fi didlum fit in
contradlu , vt ex certa die tempus curreret , & ante
eam diem contrahens mortuus fit relidto hærcde
minore. Sed fi conditiotulis erat contradlus, & poil
iot>p Des Appropriantes, Ait. CGL^CVI
Π00
«iniiitio Mècit t fc totus h- A re volunt currere adulto, ÿ. pswterii* il àUi^[ A,
vl,|. ri ,Η-Kfft Lormcnmîi-j;(.U)Li uar. & l'orpol, tir.pioh, frud. Jicnqxr Frtd.W.‘
fi .l loîT.;ïlcin pe rsn?i, illud hue Icmitia cft diipofma CouÎlîCttidjHÎfi'jitMn '
mot rem contrahentis
ciii$ elt athani * Hic -yideci perteft
nun dit pi^eriptinnçm , legalem poçmsyillu
àuteui [rnimuiktn cR Ruidi Ult.C4uqmb.CiiuL-
intfc.ÎéftiQ.n^rt'itJiccdH
Γ xd p lu nr :, cv d e c lira nr*c u m I iffipl ex no fa &v r u , &
4 ncali^titiAninioris-proponitur^iec va » qwtaein.
uim Lo^ftum tft.NamiimtcLpdiatLO h&a lit ilii*
VJtje moi-alit commUl'a, ;uir qüidquamni cHisdrtc-
i ii ls Éî éf tuu 1 î t filari t e lî in rt toi κπ i ,B-irt JJ. Æ m y b us
; . , j | ?1· f i & %Uv I r. C J n q u ib.c.i u h Lu i rit çg. it fl * B ar c.
A l i μ . F u II:,. I m okLtnm il ί lus.
Excipium iu'm^T muiori cxeonliderntioLic mîrip-
^ r itatis IticcmTi non pptlir T id tit , ex eo i piod minor,
icd i) w maint t àlitniaUAullireitLratwJiisconipctiTj
viduti abieiuuc , a lit ignorantia: , .icit talium daci ro
lbtuuoncsn,L a cl.iuii J.i , Lî qui niihî ittfta Caula vide¬
bitur., OLiâr miunï-ïbits □ i.bmuuYdixir Bart-dJ. J· im¬
bus An n-,j£ j-c i ti tfi-i i ulLdc v Luc a p . A t que i sla de L u n-
uc 3 Lti OjUilib.aiuuJii-i m U lotct.
Di legalibus Vuftwfwnihm mtr*
Tiituerts*
f, Lcgnks multum îsiierdH à émus perfema incipiant
jrLiitùi'e icilicrr, euiininoribcccdit , autab îploitu-
nure. Nam decci males , & xi ce un des tirolaias cty-
pqasacum uuiorc volum currere- , A, pethd aduxriu*
quiuiiibei mmumn , &ί ρϋριΒίίΐιι^ίιΐ'ϊ t.iuscn l cüi-
uniq tien l J 'u ta nr L il eut v tu l'iakb C. . J c p-ye r :ps- τ o ■
an no l . A: cm cri Jd.vk.C, in quib ,c.ul1 ,glub ! -aux ili il ,
Dde ivunotib. verb. cdbhrij-t^fa&eft S.iA-Mi *duer-
{Üsylucap.
Ncc tariH'J] eadem potcibLfl ηίίΐΓποα-Γυτ iongiLb-.
7 ina:,qu.ç ltcct siîdioaiacumdeBinûo durante [siipd
lkuc icmidi e ft difp ofirio ccmi Ltctudims ntt^ij IM
|3. lc Αίχ· ÉÏTOHia mHtireiîieerj j icconfLidhim.
quod mille opinationes lacttarnnt : nrcmtHc. ' ’ ^
nec vetera Etfponia, ricc i inp c.ra. toi n m ccniPti tdîf rj_
ncs v 1 ks mod ü iïbi r ü Lpond cm ^ vt rcec c j pfd ail t(J1]
pûiûijïH't eorundcmJLOmmu.nl, (umH
mtcrim fubit admit, iri b o minum iioftroruntfaQjt
di.nn* qui ub vltiiri o id:pe ïoeo Λ cLi ΰιτι m ü ffltornn és
c iteéki . Cm m i i I as co llnA.m q nt.s n utuum ialentit Cl
g pcnmentisjii iusnmopoËti'opew nô ad ftxL-.r.L, -,ν.’
j nitores eûs die opomiem prmdjp||^ ^cyE
n t ci LHLiii 3 e l·, i h l|uï iJiaiicoisccrtadones pl^p^
fit vno vcrbirloyfe ycrbülbs îibiSlmpratÎH'iim^.
ilkurit>iies imncs iiïpe rerum eorrqiçfcercysc ^
illudunt.
De iUrittari \s pnd c ripti misbus , comia
poil ers ùs dicemus*
DtTtlw mwvTVpi préfet tbtmfù
tpf tmntm dylrtxfritit,
G P r o\ j vd e ne il lis rcç. ltJ l ■; η inde m pacata funtdilü-
d ia 4 & inulta du b rtand i adiiuc ipgesreliÎbdÉtïiÈi
j τ' i π u l lj u l praJiabcndii* Nadts lupta de psriwiit
ain.m eft t hic de rébus dicemlünt
Ties.uJuü lu liac maten.i iepurajidi, Aalîcilistt
contra minores pm-ktibi pûilit dc ioiuraibai
ipds tdcio*
Aid te m de iL'b us minorum Je conttafotiaiDfil·
terno faito,
A n J c ce b lî s a 1 i ci i is e x don traitu aiîr tonrakf
faito.
t.i in de ptimp qûÆritut, in toftnn ntjitirtliuliitn1*
CH tnt j lcd datuf llîIlîuleo d.Lbeut, biec toïicîliatio
til, dJ.lici'i tiim ilia bv liitn.L.inquibus caulv., quæ
C !v , & bai d I L I , d J. Ile lll ec ] * v le, φ j I -b : . C . h ad u c n
v fufiajn B:irr.d,bvk.Ang. Sitly.Paul, CidUji mtr,;,C.
de 13031 tnitru pce. Iraqnc !, vlnmain imeUignnt itt
pfjrfLiiprmnn . quae corn ï .3 minürem inclion mr*mié
ipip j ure ilidum elïç volunt, quod. Û inchoata Fuit
uim mainte , cuullt volunt led dnurdUtut;one.n>-
Maqji.r il verum Dtcyi v olumaisr.Se J u mol J ambages
& Line ratio ne JEiTigmaia* quod ex co appatet. qum
I n ■ '.LLiùe donnie z ku ont,; dt, adueçÎiisadultum D ü minore habitum de rr duspopriq^tr^
■ ■ , 1 . 1 cauLaiu puile tribuere 5 vt nec de te rtiUHKiid (flo¬
ts Adlu c χγγλ ne 1 , Nam cm m rts minorum uimpWq
1ml* deç re l o liIlc ngri u e l p e;tt , vetante I egi ,,ίιαοίΐ-
πι 1 1 . . D- de re b, cor. ie tuto ri t . de piÆ J, uiiiLc·^^
m ubilt'N quidtm Liquo iutc J, Îcx quiEidotcs, Ch
a J l 1. w i : Il , τ i . 1 . ëe Ang, notât L;, ÿ* il à pujiüp;
empr. il contra ht cont rallus j Sealienati«itq''J£
iii nt ex aire ciuili, cunus quoque conl u ctudirarinn
utLurnr ..il. i,· lA j::, vntle rucccdif ilb cralky’-
S.· h ne rriMfmcacm^mata, oiluu ex co apparet, quu» ci I, quotic a ,'ui pruhibaioncni legissacéi! h_“'"
p·. .LLeriptmnL.seum m.nnnbii·. eti-ptas^de LiuubjsH- £ tio iuLUcis aut h.uuts > tones impceïrinan^
nbà *. 1 jl letcnrrcntc minonrate m t hei uufattc fuie u h ligationis narurJi.s * Je pcrcindcq^W
Ip c réftirutiun is Lquod t e tnpomt .d t rc/buhftgW ■ di e £h ι π i , 0 ruod \i an, , b s 1 r bi. P M
l.j.vetbn tttdiûipC.li aducid-ft'miud.
g Excipiunt pridtiopiLtutcs üidtcM!ei,vcluri p c rc in ^
pt stinis mibtnr.u: ex trieur, ίο„ quas nnnut ibus prird^
iè s olunt et u te ί·Λϊ ne vlL tpc t c Liituuoins ,.ivm cirin
turor non eiHbbiejiJü· 1. properandum, $* ptn iik.C.
de itiii,^lob& B,irt, J,b bu. ée ukin m mil antia.Lp m-
larjajj quod Balbus lia ibji s Lttjjm p ure cain .xjtiij.nu-
&·. Quod de qjrefto eoufu matum fepacrojio leubic
C-bop.lib.de Pduil.Ruil.Îe mi loi il h euna: placutjfe^
ebm tamen lape maioribus qyoq.tie idlmuioncii
ccmcedat Icuibus eciain de can lix. Ideati uî tempore
priciçripto çfm fidendo inneuntrio, 1, vlt*Cde iurc
delib, Ç pu pii lu 5 a uth . de 1 1 Æted . & s lilcîd. g 1(?,·: : - 1 - au-
xiîium, Iaf. d. 1. properandum,, ?,vk.| kec llü m iure
dicuntur tanin: vins freipicimilmnc idiitiuthis ca-
itbi 1 s , non ibkuu mi l ia re s , , qw pd fr c qn C i 1 1 e χ v l u uc-
mfjfed ciiaLti maiptejifulqnc iuitoribui iœpc de cau-
ksquam oportuit, vt 2c illud quoque non obier wa-
rur^qitod ccin.pus p e tendu buielliLuraf^id eiljncien-
di boLitugqiA: ingrediendi polLtllioncm fçudi de iu-
etikdum, quod Ban, ,Li, . . -■■■- .
iccj 11 ù c r.u ti e n r u 1 u q. u e n .1 lt . Je p c. 1 m,ln
1 us i u tord .1 uc t. Da 1 1: v e rb, oblig ■ coam t«t M '
L.moLCL- a lt. qS-i.dqdi. m f|iidmagLiucotip^^
ful· lacum tft cbicrimtn aduhonun, & p^upill°[jIIT'1
oinnjûmque mmoi uni exaquara ctuiditk , |1ül k
cësbabeaiifj bue non, tm*e ,uri ànî'yg^-^'f"
quaJbu L.li Lut.itortTii JL.dicjis. CJcLirit'U'^k-··
quod 3 moL Angaïugu. d J. b i
a: lt lll foria lie pet n-taitm dTriudîeij LiïibKi ■ \ .
tak» . . .
laniios, qn.iré nihilinm'fmt (îrMiolaslfi^ ^
t:as iikliici iiiÈoannuUaudon qu1·^ a^ur cou .
cem ad mit ts J le r. StinrigLtiircïtotduiiJl^^
Eue Ctun pupillo fuie oun adulto 11 ^Cî;tn.
rem baUc-mc fine nullims: icaytdtrette^^
n c ■■ re ru 1 n iiurti ni mi Lioribu-ï d eiu utj ^ n$
cl m ns, fieddea ti' cou ! i Iriuh c b b ■ ' ^ , j·'"* ;’-f . fi
dominium a perfdmt miJiorhabic^i
L|^xdr >|iuC.!,l'
Libus CojiLt.iLubljs vlULapLenfli c „ulli!
iioi Des Appro.prianc.es, Art, COL %■ V I.
ÎÎO.2
poflit l.vbilex.D.de vfucap.l.alicliarionis.D.de verb. .
lign.l.i.C.fi quis ignor.rem minor. eire Lylr. G fi ma¬
ior fa&.al.rat.hab.glof.l.non eft incognitum. C.quib.
nonobftat Iong.temp. præfcript. vnde.accidit, vt an-
nullato in totum titulo , poifelfio nulla de caufa re¬
maneat apud acquirentem, fine effectu, & inanis,
fimplex, & nuda detentio , idcoque non idoneo ad
præfcrihendum l.nullo.C.de rei vend.l.vlt.Cpro hç-
ji red.e l.diutina.C.de pnef.long.temp. Contrarium eft*
cum res minorum alienantur cum decreto ex iufta
caufa interpofito , quod Bart.& Caft. dicunt d. $. fi à
pupillo , quia res minorum non funt per fe inaliéna¬
bles, veluti vitio rei impreffo, fed tum demum,cùm B
fine decreto alienantur,quod nos inferius perfeque-
mur. Ergo fumma erit huius fentenriæ tales contra-
dus non tribuere præfcribendi caufam 1. bçnæ fidei.
D.de acq.rer.dom.l^.C.de audor.præft. l non eft in-
cognitum.Gquib.non ob. longi temp.præf.l.vlt.CJn
quib.cauf.in integ.reft.l.vlr. C.pro empt.l j. C.fi quis
ignor.rem.minor.efle.Hæc fententia line diftindio-
ne recipienda eft,fiuccum minore contrahatur, fiue
cum alio de re minoris vt propria minoris, fiue bone
fidei fit, qui conrrahit,fiue rem minoris elfe no igno¬
ret, re affeda vitio quafi reali priuilegio peribnæ, C
quod Bart.& Alex.putant 1. Pomponius. §.cum quis.
D.de acq.pofl. δε glo. d.l.bona* fidei. Nam etfi tex.fi.
C.fi quis ignor. videtur præfcriptionem de re mino¬
ris propter ignorantiam acquirentis admittere , id
glolfa eluit, cum intclligitpra feriptioné àmaiortate
inchoari,à minoritate ηό putet. Quarc ηό finecaufa
dicere foleo in legibus noftris multa aut pugnare aut
temere cogefta , quæ hoc modo côciliari dicatur, cu
poti9 de abrogato iure dedudaapparcat.Sedimprar-
icriptibilitaté iffam intelligunt inpra feriptionevi-
cennaria δε longi temporis : Nam triccnnariasquæ
longiffimæ funt, putant currere aduerfus adultos, D
v eluti logiffimum tempus fuppleat decrepu^ , qqod
Bald. dixit 1. 1, col.xi. C. de fer. fugit. Caftvl.vlt.& pc-
nult.C.communia de legar. Balb.mpra fcript.j.partc
quintç partis q.j.nu.j.d: 4·& parte 6. cafu. ij.fcd dari
reiiitutionem. Huc femper reuoluuntur tales nugx.
Nam contrarium eft tempus vim decreti fupplcrc,
&;ldari reiiitutionem, cùm alienatio fua folemnia
habeat per fuppletionem , fuper quæ ratioadfertur,
quia mala fides præfumitur in contrahente contra
iuris folemftitatem cum minore , quodSocin. dixit
conf.22-lib.i.& conf.29.eod. lib. δε quos Crauetta li. £
de temp.c.incipicnte Materia num.4. fiquidem fcie-
tia, aut aetatis, aut rei minoris praefupponiturglolfi
d. Li . C. fiquis ignor. rem minor, elle δ ε 1. fin.C. pro
empt.
13 Cærerum de rebus alienis, quç à minore diftrahun-
tur, an titulus tribuatur idoneus ad pneferibendum,
rem diftin&ione tranfigunt , vt praferibi res. non
poifit,ex tali titulo, fi emptor rem minoris effe puça-
ucrit , aut ipfum minorem qui venderet , quod glofi
dixit l.magis puto.§.i.verb.non valct.C.de rcb. cor. fi
ignorauerit polle putant, & in hoc , cafu d. §. fi à pu¬
pillo intelligunt , quod fatendum fit , manifeftâ tex- p
tus mutilatione , & contra certam iurifconfultifcn-
tentianx , nec ea fuppleri quæ volunt tex. ipfius ftru-
€tura patitur & ei perfiucua vis aftertur.Ncc mihi.il-
le iurifconfiiltus fatis lecum conuenirc videtur, çùm
rationem fubiungit quç di dum dcftruit ; & idco( in¬
quit ) rei pupillaris ab ignorante prefcription,cm ad¬
mitti quia plus (vt ait ) in re fit quàm in opinione. At
quis non videt contrarium ab eo ffiitufiaim præfcri-
bendi facultatem tribuit ex opinione exiftimantis
rem pupilli elfe quànx cx re , çùm re yera minoris n5
fi t . Quo d fub fe qu i t urp 1 a n è άνακ^οΜν eftanteçedé-
tium, quodglolfi fagaciter fubodorata negationem
addi voluit pro affirmatiua,yt lie dica.t,vtnon plus fit
in rc,quàm in opinione. Quare miranda omnino ifta
eft hofttorum (uppletio, quæ negatiuam pro affir¬
mantia fupponendam cenietineo refponlo, quod
re vera cum aliis pluribus aperte colligit , vt non im¬
merito ibi Bar.dicat elfe difficilem nifi ibi de re alie¬
na agi intelligatür, alioquiillurh textum procedere
non poffe,& Angchait difficilem elfe palfum.Sedibi
de re pupilli agi oftendit cafus oppofitus fequens.
Nam cùm in priore cafu ipecicmde ignorantia po-
fuerit, aliam ex aduerfo oppofuit de feientia pupilla-
riratis, in quo rem ipfius pupilli exprelfi, quæ & in
priore intelligitur , alioqui de re aliena ad rem pro¬
priam non erat futura relatiua oppoiitio,quod tanjé
iurifconfultus aperte ibi intendit, & aducrfatiu.a, 1 4
quod fi palam oftendit, Proinde de re aliena àpupil-
lo tribui idoneum titulum ad præfcribendum, etiam
fi illi omnes obftent, & pcrfpicua ratio pro nobis fa¬
cit, cùm hîcconftet de præiudicio minoris non agi,
cuius res non elfe in hypothefi præfupponitur , cùm
tamen in eius relbedu & eonfideratione tota prohi¬
bitionis caufa aftïxa lit, nccçontra&us.nullitasex-
ternum rei dominium refpiciat,& feparata fit confi-
deratio dominij , δε præiudicij , nçc titulus afficitur
rcfpc du externi , δε verum eft quod dicitur plus elfe
in re quam opinione, & valere potius contractum
debere ex eo quod re vera res aliena fit, quàm ex
opinatione , quod res minoris credatur , & cura
contra ipfum minorem qui vendidit maioremfadu
præfcriptionem inchoari polle conftct , confequcns
eft contra eum,qui rei dominus cft, & maior, perfici
poffe,& hoc tantum requiritur contra externum, Vt
emptor titulum habeat du /αφ,δε hoc cafu fit, vt qui
dominium transferre non pollet , fi dominus effet
nihilominus vfucapicndi conditionem transferre
polfit , quia regula l.clauibus. D. de cond. emptione
non femper negatiuè procedit : quod Angel. &; Caft,
dixere d.$. fi à pupillo, δε cùm hic minori nonpræiu<· .
dicetur præfcriptio admitti debet , quæ confideratio
fumitur.l,2.$ifi tutor. D.pro emptor, quæéc ipfa lu-
mitur in donationibus inter conruges. vetitis, ex qui¬
bus tame n præfcribitur , fi contingat rem quæ datur
alienam elle l.fi vir vxpri.D.pro donat.1. fed δϊ fi co--
ftante.D.dc donar.int.yir.<Sc vxor.quod propria fede
de donationibus fumus perfeq.uuti, qui cafushuic
, tam fimilis eft, quam ouum ouo, &.ab fiifdem confi-
dtrationibus fumitur & text. exprclTus eft d. §.fi tu¬
tor. & exprefsè Angel.l.cum qui m princip.D.de pu¬
blici. Nullum enim pupilli inrerefle verfatur in alie¬
natione reialienæ, nec feientia, aut ignorantia em¬
ptoris de pupillarirate quidqua rationis habet, cum
de re pupilli non agatur, e.tfi quæ fit mala fides ratio¬
ne pupilli alia fit ratione externi dominij. Nec fi pu¬
pilli interelfcr ratione hypothccæ , aut alterius iuris
ad rem id fufficerct.ad, impediendum emptoris ap-
proprimentum 1, fi quis fundum. D. de acq. pof.glo.
vcrb.pQlfidcnre l.ficut.C.de ptæfcript.jo.anno.Bart.
1. fi ædcs^D.de fer.rqft.præd. Baldus tra<ft. præfcript.
2. parte 3. partis q.4. Sunt enim nullitatcs contra^uu
diuerfis refpeftibus diuiduæ , δε refpecfiuæ. Quare
tota illa de præfcriptionc rei alienæ dilceptatio mihi
perperam, & contra ius.abDocl,conftitui videtur^
potius intercidere illum. §.fi à pupillo patiantur, qui
vt vere loquuntur procedere aut fuftineri- nequit
quocunque te verras.
Sic igitur ifta conftituimus.de re aliena à pupillo
vendita tribui idoneum titulum ad pxæicribciidum
IJ
ιό
I?
'Jr tU,
nx.
Des Appropnanccs, Art. CCLXVI.
HO]
adui-rfu s vcrn rn doro ini iro cx . d. $. fi rn tor*
Dl' i e minoris- propria cxrittilo ab ipw minore,
habita, fiucctirorc eius, autiudice, llncdtcrci^flur
tumtero π μϋα, pr x £cri pi iomun coti fici non yvA-
fc , jUMd idvlLikirnirrw ητΛ , -sut nfpopnmasrum
vnliïitnmi > Fine enpar jmiiorek fciiierit flue igno-
rauicric* . ..
Ktm eadem et tottnrslio pr.rfeni™li rrMWiio-
Tum^iiarabttJftio ,vt(li.-Lv& propre diftrahunuir,
jjt.iur c qui J f ni cmiÈ di fl ï i»çu η Έ τ an cm pï 0 1 r c mefl c
itiin.ciri!f’(ciuerit*v[ non nifi 50. gflirofum pr.vicripTio
cnrrnr λ ïcmpnfL· mai on s aitas ÎSjAfi igtioraufisr, quo
ca Fa d t'eem a π ni τ mm pr.trÎ c al tes fif xj£ri ntc l abi en¬
tes praM'cribi pofïii 4 makmtatTÎncijitendovrdist-
inusgïOlïd.fin,vt'ih.[iijiu>rimi in fin.C.Îi maior hui.
j t. nt, hab . Uk .C-fi quis ign orux tu miner* cfi κ ëc
IhuT.xÜ.vk.
Di jh tufariû prjfferiptùiïîbia adtarftn
m suons.
Sçd yfiij Æe iuf e noftr n c 0 n tu etudi nori 0 d iu e tfi 1 ail
recc p ti 1 nv’ r d c r t· qu \î g t n nnttr tiqi te mi π o fis proptiii
ab tertie „ vt iOa ahcniEa pndcnptio procedat, (
£ modo vendu or in poficfilorie iwanaii Fut ni icm-
por-c atienatioms , ex qua bitotiunenta fini ictu-
uri ta vt d id pofii t r cm ve ni U I c jitJj i/v ri , idqu e
nuiionme non expetiatn , lcd ïdpe&u Îuibito ad
pcrloiiàm vc nd cnn s aiti alicmiis ,&£ fine di flux trio¬
ne tac «eut mi ignorantia·: , qaamglo..ETîcit d. 1. vît-
Tanta cft appropiimc-n tonnrt noilrorum i terni ras
& sü&orkas , ialuo {vl loquirntut ' rceurfu tu mo¬
rum aducdiis t J o S- tutor es , qui non îmxtûeilctiinr,
ve! vendiiores ï p fb d qui alien mn c!i fixa s ejrum I.fei-
tio^i.Crii.vend.pigiiot-tgat.Linatcr.C.de rdvfnd. Ær ,
JD X';, Je rcb.nlu in non ali t ii.&J.jit. ι£ΐ. vïukiJlud D rc in itu nmnidpalc, rtcercdpcrcÎirtsft^BMU
HOi
A Icf^tçi.flueeohücfttipnaleïifincdifeiii^ç^ .
& pupillis currere es moribus de Icnd^u^
m ™{ί* rt IUtl!’ i0,,,r· Νΰ1Ι"“ hm.hB »
pupulorum & adulterimi eïaquatam cortÆrirm7? '
qnod llart.& AngcL& ImoLdixerniii.d.] 1 ^ t,
pille, D. pro ciopn quod sure ccnlbctiulir,w-,'r..ü5'
ttïmagis v v ru md .Ne cillas dormitiones .4
ccpimus, vtinanïarerum vocabula, vt utei)^ ■
IcnpTÏoncsqiias jpfo iuredkunt cnrrm·.!^^
Ait u tion.es. maiùU'flo mns ludibrio , cüodsÜi I 1
Ctjd.i n qn ib .eau Fin snt cg.tc ft Lu 6 1 0 ntcc F
nercicits qüa^cnerklitcr feniiiuit, onuiib^'Cl£
bus quibus olins reiliraiio dabamt liodic ^0lûtl
mi n 0 rc m 1 c rua n fllduns , ne mo rfci adfnittptLtnf *<
le.ckitn faciant medicü- , plané haie rcdolcni Γοι ϊ,^Η
cani. Itaque fine cxccpiionê 'geneiilijfr αΒίπ^
diiin putamus, tk vfus hac quidem lÉfeli ^
( qua tiquai 11 nn ώ ri h lis i n Lu no jira^cpa; i,: j·.,. J V|
fcriptio'nei [hTtirarkr gem· éditer cmr'nni aducui];
minores qtiimfi flatmis cxprdsc excipinnfnr fi^.'
Ci nt reguibj.fi line lnrrt ae.^.l.ucius.balcadRiniH
tnr.quï prolira cft tiaimtio Doftorjr.cconftitoiüf
c xt ,d e t tf'.i n un t g-fu J ï u s T > rn q . in rcrfsè,
Je iremm tit-dt praticripr. ^I.glci.i.o. pla.ctrqri’fo,
nino acquirentium ucununi potins canfalj qunn
dununu conutlh pmextu minoruarii, Lcuniau·
ti oribus conclu ilum ni.> n dfc
peillc mhiortbus præicnpcioncm padîs iacun^
r ci·] 1 1 ni ,cé :r; I il nt kgi ti π ιέ rite cd : ci b rgctid. ^
cro id requirendum puto, quod Cuniurreioijn
ad m ï fi tjt'j l: j. n u fqua 11 1 n c n riüi icm tliriricflànîità
inmarcti:>. ptiricripiit ilL Quaxcnon c#sdjaitt»
dm’. Bai. docti m tf a ei. protomlfeoî P fcnuiii^ur
gt îi ( t a \ 1 s rc gu Ea i n ta I dm s , Quurn· s i Imttmiaif^
a ddir^'d d errab ît iu ri c ô m n u i to 1 ks lire, lÎaaii-
quûquç valde quidem quod ego ncnfcd nütaudlim
3 en ctïi r . vt ani n ibus cafi hus-m ™ rbus di * maus sd u ci -
lus in morts non prtrltrih , lum quia r.ht nnitt-j ιηε
ipitPfiue turor.es e o rtirtî, id iht.elliqcndism fitilc im-
111e dû ris LiupiotibiLt, iiKurbu?· cuîpa arguiinr igno-
ratidîtis alicitarxgnditronis., Icdcc-mta t fi in mcttis-
tis 1 inptqribuï ^sd clL his qui âprimismerunr, qui
is pra-Fcribere polTûnt , !k appropriai c, ntctmio
( Fu.ut ante diximus ) vinum fiocreale cftried etluij.-
tiûht pn ibiiic ckinrn Brio qui i-jajjnWtec-mitntin
IttfLurij itiutc Ci uir. r: j : 1 v;m τι m e r pr e ï ,1 χΐ',νΓι m il c:·,
quia Ifs eux cntrfgit .· Iri-tn r*on -eit J acin ’d t in-
tcrptecarioufmj at pethoccnclttdii fta:ai7m.oiûi
P r a ldi i pi ii u en 1 i nducat , n t e tam 1 0 nu iuiwimll·
ciati'-'-JM- lulti, camnon c.vigctc, quodiUcdiwar.
ctun nenbci xt ext de prartcnp.&qsuwcianiibt.Ti'
raq. trad./f wtn /j ψι h- -u ,· Fr p r. r 1, 1 ,r ί c d x r ^ x . 0^;’
a U l 1 1 (Uni 1 1 u r. 1 11 c c rra , v , p z , & p *^a crfut™ twt-
r.i linit n 1 un' ccmrrtt,rcLaî& phjm inirdi-mnfii:n-
tüs j fi (uü jure (triitoircs , fi enam ndcmprinib^·-
LiUrit j?î. J J ·» ' J ,Λ. L . L I 1 L 1 1 1 ■ I : f./ 1 .1 h- iL.n 1 !■■■-· luj s 11 iu,·· îh*·· ► ^ t . · ■ - ^
piaicnbtf, quiabtiüi empore rincpadcribcrc rô £ bus-cxtcm^clii reine» etism iauorc, ad '.txiriIoïîI'^
1 1 1 _ j 1Λ ntw tomrjsdus· ndnurtanmr: quii nulla piakiqw ,
ji-rd perficitur, in qua non m i nor aliqïi isakuucitr* I
c > : ^ · .·. r ,. ; u t oc c un' a r . S·; : ·„ ·ο u c pra-ΐ hndJli nicieaii rfl·
Li .11.u1 n'. , &■ l'jii: λ ld L- 1 [ i l l bu S îldti ç ffi™
I au . ■; : i nid Ecia Fm I Vc , tùmfiiÎiTndc k i
ctudt ri ît t ceisi rc u i r I i l u rxliiciTcur j ^ *'
br i zi s b nbi; .·· . It oc c ο I o ï c ,iu d igttaccmitr»^ m κ™"
r c fil nui oncs ton: r,l dt cuti n S prricsiptionri na-J
4;ls luitarenr, F quidtittabïnaiorÎtjdib^P®^ '
prxicriptionés. ( r. ^
Preinde cinis alienationes d u r-u mis m: nCir-u1 ' J
ita s i n 1 1 tas e J Pc di ci iuv 1 m e de LTiobiJ ibi;: : Li 1: lîr;
bilibus , nos fie dicbil bwdlipnitss , ne
uorc iiblcc Ja:,fic vr dii eiitxvecHcatidiies |ω·ν'·'
pro fa ldi us df iitur tam a J lier fus cinprui™ li‘
âdueriiivtf rfii m ι ·οί!« ilorciftii» cauiç-f an* .
ik il,·:, D-dc mmoribi Lmagispinttifi^iw .
tOïuni>.ÎVc iiecefTarii refifiirflûistml'r.û.Ku
rfi vobis. C. de prÆdkiiinor^tpjncao^^ljg^
iurdlirri comienir, cfim debmutn non r ^
Nan,RinKm.«h.r.ni^^.#4®
dim C. d c p rÆd . m inor.^iri'falFi de «ιί 5
prohibetur, imeiTofiti iahcct pcrfioha,ad rxrtnplû.
tim quocl tar.& Ab κ alise iv in LPt u ρο·ιηυι·.^χΓι m
quis. 0. de acq. pc.fii qux fimic-irio tfie üilcrd. auiln
mal s- fi dcuC.dt' pi'icfeo.amuBulb.in pridcripJ.par-
ec 4 . parns q.i 1 , A le x riri, cù m quis 11 m îiau j;. AngmiÎ;.
fui nux inibde viucap.cx ÿ.fcd i fie infi.de ari.io-Tmol,
Lîxirtiunri+£ u nd r.D.dc 1 l'u.cap. qui.ui &. Soc in. refpô-
ibr c oiiLiôi'.lib, m nu . x j. l^. d m in u s firp. vcj U n c ip .
îiec dum finis Lpollr 11 Iones &1. vit. C. liquisignor.
rem minor.eifi boendc de a J fi^-r-um.i+A T ir.iq.in
rL'rriséüignag^J.glo.iojmni. 14* ldi ope ab a fi uns
vfurpai‘i£ïc cautioiblct , vt res minorum p»cr alios
inedi.tr é acquiranc, & apptoprimento conicquuto
ipii ab talibuï'i.’ mptonbus x uuuir riiriimiqieacLijo-.c
i d quidem fl fraus dereqatue. Sc d (1 eon [1 1 iütn nuk
lum pjçfuppômtur fraudis, moribus confiftir appru-
pri m e ntuni : et fi i u t c L iu il ialiud , ci'im di ΙΉ niti 0-
nv frimtglo.d,l,linrC.£‘i qitis ignür. & aha le cm. l.Fn.
C. ii enaio r*fafr.n ] , rn r. h a ti.quù' ïamç n régulâtes prç-
'icriprionesâduiitqint mhfr.,: qui rem mm uris (.me*
ruui nb tertio ignorances niinoritatcin. Porrcï ρίΛ-
frriptiQuçs omnes quæ à maioribus incccperunrj jiuc
jÿlysf'
no* Des Appt ôpriànces, Art. C C L X V I uc>6
politu*». A*. auet* rmfKmduM hnribj. c* A t,6. Fch.c, fimnuhujo. *,«, α. * κ iarf, &·«#.
K"*· T"1"·;*1 'L«rdoiim5(™»n»i«ii,eft, au. cuciam ionrr. n«m.^a,Îc .robwA- BaJAuS.
«ùm' Hn?î Λ pifctet. D. dé tianfa&Lavfiir vlt.Coit.de
i3 prxiÎJïünoJi Id igit-fir ktinm confcqurns 'éftinqlÉ^
os ·ρό L· C de J c r. fu g. Sl iJ J-j'lc ni J di π c celle es pr^-
iun.pl ion c folcmnicitts t ali c decreti fdicH&mcrap-
poJlïi ift'ÎÎjfbeteiciïfûiiïia]t!!J& difpoiitiusi legis einm-
ciiijio iùriit confirmatoria ton tract us qtiamfibet mil-
Jt.ikUÎ ruiri dcxrcto ^ftijiÇiic fine dfCrcWi;vtnic ii.r vr
Cinliiniüu.xrcmfÎnnütiio iucc&dai es Ldtccnniopra-
îvfÎtOjàqüo tatnen ciftisquoichm cvcipuniErd.Lvlr.
C. de tciup.in ϊ n e. reft* [JEiireiti l.vlti C. fi maior
fadEc utii i il i i pia decennii prEiHcriptifinc ccr pratum
ftmp.tnmregatfti.pitcft.qut.irihiisvriltseuc. Pro B itiiiiorefotfo , auralia minoriras fup«.mrnitfii«f ab^
eo Wlle k Ιίικμμδλο ■ Üi uM r mi in n . < :lt fcntfc , an rigiuvramia contra & ui aim pccdccctfor c
repntraqu.-c tempera redi n titio pcumdErfit,& quan¬
to ti rn.pt >rc rcilicLiiioni pr-Tictibatiir. Nec enim ea
d e re eadem ftm pef ipm v aha e rub t, Na m cum νοΐίι f
ficiiipEudcncia a tino reftittitiones oimits e-scludcret
l.t.D.dc ptLp.& mj3lph|icTfcr.L hin honorandi vbi gh’
ve t fidi Sed tum rei 'g ita. D. d e attio. Sf obi . |:vhCd$
eo anno polii eriij's .& IufLiinano' qüadi'Îcmiiiitii clt
conA nui umA 1 1 .v] t„C ,dt temp.fn infceg.rtflic. quod à·
primo d te mai on ta ris currit. Se contui uü cil: m pnn-
dp i ο „ (V d in Cti rfu v cik , qu < >d i ils' le* d t Ipüiiii qua tu
legem glollc mcdligunc a\mi es minorum ex décré¬
ter alienatae lu nt , lcd reperitur endim.C, ïiiftintani
a] ia, qu ac qninqii c ti tiin m Etacui t.] rvJ t.C. fi mi tiot tin £t.
alicn. rar. hfibu cr.quÉt plane in praefiniendo u tnpore
di ucr fa cil j i tec aliter GOiid ilia r i p n cc j"L j qu^ m chi o-
niodo gjtef.ee pcilt,qti$ diai liûcvltimum qmnqnvïl·-
nij tempus ftaruii, d. Lvit. C. ir luaiu.riBdtiiii cnm rcs
minor is J i nt dre rc co alie n 3 ta eft. M en le iieë tia v tra-
■epie compingi début me cutn iua diftm&iohCj nilï
aïtrn temporis meminmcii cura vtrsqiic [nftini.mi
liti Pra;fe<fto Μμιγ millï. Protndc vc crjam ,i.c-
fcîpialmiiquod dant} iftitJ ime quadri t finium T i’ine
quinquennititn^CaufsF qüæd'&iii inrerpdlantcs cÈau-
iulad; qnamtlii tu (la cnn la videbitur, vtigiiorami^
abfenriç^Se qmbni etiam nmiaribus.fuccur-
iinirjadmtcrpciiadasprfarlcriptiotTei, fdlit union ütiv
pet<.Jidar[iinsqnod illa l.vlc.Cdt temp. in integ reft.
pcten+£\iituit. Sed nec oiim itis noftrum oonfitcmdt-
iiari uniende te ccrttafrfait. Hana vetus Confnetu-
kiitijaiu alia i.iJiSj quoi! ipfiim iLla Ord.nn. [fjp.cici-
p: t, n ec i nrt d nbi ta tu r . Sed mori b ui j %ç eu Mite cudi- îa c.
nanojüre prcfcrmuonc-somncï cimi ntaionblitccr- Μ
pt n s , fmc v JJ λ rciÎitn c ίο ni s i| e y currere dite mus r,d-
oerJush^rcileh- coritm , nccabftntliriut ipnorantuc
vjianî ratio ticm Jmbt ndahi in flaturariis dtipeduio-
itibus, quod (ifllitirEt ruilkisfuEiiFtïii eiblitinin finis.
Qnif é & iocQnfider.nelitab iud içib us * &" v e r b eer-
ribus àtegnis-, qui appeîludün.es ab decretis tnü b t;»
ciiampbftifLgcJimuin.inniini recipiunt ^ enmeon-
- rra dus onm e h c uni ruino π bus fatli tutorilutsV e to-
rum ceufirmationcni a b lege recipiant decennio
trahfafto5exd.!,vlt.C.fim2t(n hdV.ôr Otd.amiii;^. ^rt- ift.
jicc pq(tii'J [cmpusqiiçliio admirccilda frqfiutnuÎJi- K,r’
tatis huc iniquitatis pcv appellation cm. NeciwuT
rdcindcnïts & refdilbrî.is action ca diferim en ad-
mittimus quoad prefcriptiomim princiiii^quod vu-
rus inrifp: odctitsa facic-baf^qniarcfcifiorLis non a me.
n, mpora \ olebant nu test, qu àm in reib u denti bus
ei.it obtentum, eïFcguk fton va knri agere, de quo
gJo.dd.in ïi nn orai iis verfiSed cum refdJa.D.dc aéb
, . e\r obligat. A Lberr.& Saiyc.iigiinid.quôtliïiunorteC- L 'L'1**’
do vctubjfiima tufa α n^i i ντ ilis relu mpie rat, refor- D Jcreki.miJt.ScdcûmhodicrejciridcrtECs&rcfcjilb- *
riar aûiorcs onde ni iidlanria in ci il Jant l> r , vtnJ quc
ex icquo ôc es êiufcm tempore, proderiptionuiti
tetupus tütrit , &: v u n nique vuicum iic idem deeen-
niuiii ciidudir.
DE PR AS CR i PT ION IB VS AD VER-
s VS M t N TE Md T Os.
mata qxi ad r iomiu iü liril iniani mal Lier ai . Ar.jfii . Sed
eodem reformationi^ ΰηπό-ίνΓ meule prodüt Regis
Francifci 3+ OrdirtàfiOjid eftaunoij^. menfe Se¬
ptembri , qiiîe ad ifta dUci imin.i loJîemla tinSrasft,
quod élus verba expriitnint , & vr îJîas du as vl rimas
kges conciliaret Sc patronorum conter cationçs , ίϊ-
ni. dülinfliont lÎatuitp't decéniutn coruidimm à die
tcrpEÇ inaioritaiisCurterer?id erftjhis quibus maiori-
tas m vigeJiiïiD quint û tinno Lndpitviquc.ad tj.ail-
Λι ηυη,ηιιί clt cius anni ip*p.fLrcn *4. Hanç e Jl iuris ctuJ-
liSjtnorù tnque ea tic rc S ucce/li o, ôe q uod quoqué ec- £
porc ius Val il cric j es quo receptum cil, vt l't Παπτίίο-
nci ex oirmi coiractu te mpore m inoris artati î fiitto,
line cum decreto j fine fine çoiurraidu'inpuspcii
debeanr, fin petite non fine couctaftus-’rcltilefcant
CD Li firmet Ui^qu 0 d lik Lv it. C. fi tn ai or fadlus fan-
>itA“vi Ecx.ait fie tcr-ite qicaft a b initio ieguimo de-
creto ftiUTet res aîierntit , exafto tempore adeonfit-
roationcm praefinito. Quominus iitm inde labonan-
d-ttin fit in fijtd vcrjancïbns^dev.tliditatfjauc mdlitit*
té dccretiji tippoficuin erit,,& ex forma, a lit materia
laborare dicetur, cuius fi calfiitio petita non erit iii-
tra dcccnÎLïiTi,nec uuliitatii, ncc appellationi s v Jlinn De fuELofis^mentecaptds, deifiefitibus, inkiiis, &
inpcrcrit remedium , obtinet erum id tempus vim bis omnibus qui ratiocinandi vi praediti non lunr*
^ dccrcii. Quare comoila elt vcttEsiUa , fed i mtiE- quari folrt,an cotittali endo idoneum ad vfucapjcit-
ds.agiuraLCOttccrnatip, an ibli limitas e:xt|iiiftCa,cIc· .1,,.« - - .3?-- fw.i... .
qua in ailu non confier cx diuturni nue temporis
f u pp] catiir au t pr a:fu matur , ite qua J . fi fi I ni s . C . J e
p cti r. harciL quà i n ex d ccc n u ij Iap fii m u lii p r.rfu mi
VobnijitiulEi abmium nili noti rrigintaauiii excefiê-
tmtjquod Aler. putat eunfiiyp.vol^.ic conii tj.Jib.
4-Irni>].crtp,perucnic cxt.de cont.cmpt, Anton. Bu-
ri'ius.cap.Lfiucrfisïcxi.df der. cuniug. Andur. cotif.
isffgrnir.m Cm f Ut tf.
Cap. ij,
I Cotilr i ftttf fU m fi μ rkfsf «S’t i X (Ha fli irf/iVi
i i amjtritm fundtno/i ts m in te tsailL
FvTiajsrum Crp*^il*rum wmf*r*nüf jf/d,
3 Ttfpài p λ fu ntim cî îifànwr.
ÎWjfüWW^tfPjire Jjfellmtes font gtlresjtuj^m.
/(/id.
q T<L· tftnfm hcn font fîtffiàti/to λΑ rl-hgtit 'mw nt-
Ltrndrti,
EXfctifw. f,fiffarkfv,Li.ff.pr& rmpt.
J CctUTsifiw tum foricjh nuUt jitif djhme>fmtfon»*
rmtfoif/t.
oum titulii rribuere polii nt, Duplex dubitation 1* ca¬
psi r , tin adutilns eoiipfos nui cuntrabunr , an vera
adlierfus extraneos laliitiEuSus valere pofiit.^ec du¬
bium conttaitus.qùi cum talibus fiat , .:x toto 3iuiJos
efIè,qiiot{ tclhi. fi i furiofo.D.pi'o einp, fejtpi'iniirf £
at q; ü leo 0 b ligat i on l m n u Ufi ctmtruSi i , i te qu lJû ba-
t u raJem .1 . pu p i fins J>.de a ς l . & n blig, t.p u n j tlus. Γ>.η1κ
acq. rcr.do m, ptop te rea quod furio fi tales coku sd
A A A
no 7 Dci qppropriances, A it. CCI XV I, t]^
wnhabffltUt0«Cpm!li«UiS»»Jmn,i..qt,<>cftfl.b- A
fcwfcdc liihieâpiii conttafcteJl, & i«« 9™,»°»'
maais conti attubo nltltu ut quàni i figlini Ιίΐκ'ΐυΐο^
ncquceufti» vol Ycllc,vd iLtdle pdjuuic, b piLpüli+ L *
dK rcg.i m . 3 . fut 10 i i c ü4 f m titi tlo- Si y bupe <]m d eu-
posll uim qiiÎ^ilDppublict,
dfcrtgï te. Sc cçnf:hl?.it. Quibusri* ipoufi,
P i uiçi F ^ Ar ce i üfcit ft'gulæ re pugu^r, ; "f4
jji-ΐα lu inirem , eofELimu:
Ëçè.diu 'mfy , iuppS t· rç , ktft pciiîs qitfc * C;ç £„ ^
pot e S L p ai i ,ne c kuc c » ti£ Quiq & ra t u i n , fug ■
ç\ plitûtiuormn tmdonuuiôsa terri·
upiniit Lo in: ru «m ρ.ΕΟτι s jquMgtot vc jh^' p^5j
p ri fonis al fewre prohibas k l<?gc,Qÿ^c cMt.mil
m if] *s i c triu m- non h a bu lu s vau vo t lu; ta î em aces «*& _ cm fg i J t m in μ u pii lg d:.#. Wfl» t tïTJJidç jtj||§£
1 ' '■ J’ ’ ■ · ii - u- t- r-'-JV· Jj auidùfuiït.Quidivnimon puïüiutïitalitiituSft^j'
tis abTmtis ÿc non feu .lien* h lu» habauur.U.Mu-
i lofusXfdc iut.codititL l.vbi && voce. J- hirioh Jîæç
ïeçriur. cùm qiucEbentem dicunt , remouent sâufii
dutkm abpetfcna, veluriim moto garni ofganotij
û-iibbilia
hiLtuluni
um ntliitu,. vt fiq|i\«4bmücitiipinaii'Uxa
n iudatj isitadct il ne rtce.jp tente» cundor-·
di : au o . ex em plo. I urifeo ti fil h us ol kmli t à i LU'i qfq
ngddlioncm apprehendi non po.fUvl.ia 5- adipiUi-
rmir.D.dc acapni!] &l.p.üiTeJÎCibiteniilbipfbtuulo,
Sc Lquamuis.L.d i* D. eod* Quart tronc ïb probabilis
iUa dubitatio do£torLim,an fiuïofus pupillo, un vori>
magis mbiUL çptnppraiius fit in mater laciutli, qup<i
[LU mquirunt.Li.C.dt; c li rd urin-il A S.c x.l . 1 1 futacorenr
lubcfU+Cak in iiticg.ccfl.Earr.S; TmoU. Iinpciato-
rci.D.iie rc ÎLtd, Iij,ld.irqLiL ncquc.D.dc rclucor-ldi ur
in cu.tu.dc ben ei.fr ai .& vulgo.Lvli. C.in qmb. c.ruk
i n mtvg. re£t> 'fanor, & ï dy-C. cum no it licear c s t .tic
pracfcriiu. Idem Fdy.c. baftûrdis tu. de ï« inet. De- C icjnporc m uni niai V qinctÉ^qnod livcnuti fuiuen,
niqti r ut ctmi dit in faru ibgS uaagi s corr. parari . L irt ï r ;i dt.ti s y al c cç ikb leî t ► i ïu ^o L un. C,. qui-tefi-iFn,^
negotiis. D. de teg, iur, à quibus omnis egniadus &
iduiltas atubum .rituum cxphcandoniinpcruatu,^
ram cft ademptarum in pu psilis co tuta fifjfl quibus
incipiunt fumna. ngririarum communium iudiraab
jpia natura fine magiftro jdeôqucSi ratiocinantur,
£c coHigunt^ic a lienium praebent, & ctmieniiunt* ft
ptoxitTU tum pubertati, & y?ro cxillit uiqtubuidam
praecipitata quadam , Si nr.vcoy ingenij vis ad quas-
qiil· ii er dpi tarda St diiudicanila , etiam ii celet lus
de re v fu ea pi Qneu i adu eri us tp.iakj fiuia lu^,
Utilfiw tciciuin p.oilc , quod^oL S; Λ Li^.]j:jjV4_
d.btainrqui linubd.^. ii i Jrur Lcaio Ang^h ivib eo.U.jg
acq. p. o ibSc d dc x rc nu nt t'i p atç nti ani abaciy ui j,Ki
fonit furio fi . ideifeo quocu ] nquu r efpLclij nui lur·^
aisruSjAiigadibi fnpplct ibi dore aligna
a-gi, quod Si ni piqpille i n cjpwitipftiii 'f-fj
4nii narunt : icd boc icriptum patin equit
tca peri"pi.cuiL5 e-it,ik' cx fiipcrigabaiicyifeiibi^'^
fed gioi. d.L penori hipjdtt iontradliim ταφία/κ
qiiï ji e rdpi tarda
confuroici'ediuitntpio e in *nin tribm:HEQtoueJii . _ - „ .
i talibus eonfcniuj capacitas non polbc. IdcoqucSc ® duionisdiis perimia^cuiu ijua cpntralLitiu,w;r
poibfalJiimigUipr qtiodihi indicon. diciitotiit^
Si ciculCi nuUirm eitejSi conii»! iii riaium pruildliqtt
iradeic ncurpoSlb , ntfi Li ibioiidieonftLlunlb^m
ex contra t: x I c hoJa; 1 en tc m ia, cum co n tiamm itii
p.ipmLani pnafetn pullea â ΐ Liltiiu.uiij euripgwrt
Ldon.ua ruit) & imugirtaii pi ante frripnunt^rati
d.i.li i Fnrujiu agi de rc ·ιηια dÎci; i.n pollet Qiitfl-
ptoi;ii,vt occu iTEmt i - ! i 1 . ji o f I eilioi icm. 1 1 aiyuripisf·
caid u ιπ ί i e c c Lim h 3 s qua· i v p p U nt illmn cni, ^'c
coiiiiftercjitec fine bis, ne c püJtc.cï igcorq^^
naiutaluer obligari ditantur, quod Bari.notat,
de nouât. St Angel.ji.pupillusunil.de itnir.tlipttkCu-
itii oii nil incCl infami ac ne hmoio quidem, quare
neutri lromiiumr gctitri ca facultas citautai3çnfii,u
ido neïtSjV cÎênlccri cbbgenr. Nam çift tn his appeti-
tus quidem mottinrut arca volupuattm , awjtfola-
r em, qui pmm funrfenfus m puero , vcPbro in legi-
bus 1er ibit , ideoqud atl quaedam otrc£la rrtouentur
aiFcntium , qund à no|lri$ quoque fchoiafticjsau-
ilot ibus traditur. L uonatattum, Cod.de acq.poül &
virgules pulpis, aut certi putris (font cruituh blandi
pr.Tteprorcs , clc merita velint, vt diica e pruna Tta-
men 1 n quale s q ualcs alTtn £ ns n5 1 um p I eiu a s*
s^tilb LdoniitaiLnnloquitur,ircc materiam jjdontiuu
p rqffc a nt a d coti fenfum qu i a d ob ïigarion e irt ic co ni
merda exigitur, nani cales qyoquc alleniirs etiam iit
■ftirio ibi cadunt, qui à qui lui Edam rebus fok'iu I pon¬
te abhorrers.· , qiiafdam impendit) diligunt , ipit- dc-
incnrcm [vidi qui perdite Hagraiaa omnis. muiics in-
itriuncnd amore, ôc IÎlx Îihi videretur il interi
nentes admiiiris dfet , qui etir.tn Eleàquibufdam ab-
lioi'i'crtt, vc itricda mmcione eorum eo t us cobor- ,
rstfc er e c &c p crtnrbapciu Γ , v idi qui mdicia Ua traita-
tet, & Crpiifuiic forum frequentaret, d; conuentus.
Sedilia Huit facultatum uaturalium eftecta, iudicij
dc rationis non finit* îdeüque tam imbecilla huit m
fiinoits quàrn infamibus, &■ cum æcatc adolefciuit
organis non malè ;itfe£tis , idcirco non benè pupillis
fiiriofi comparantur , itiquibuifentuniiicrcfdt vis
2. intelligendi. HarcciW itït tint, Stdepri-fcripEioni-
bus qua:rsrur , nec furio fï vlluscottfenfus^ Et mirum
c A d.li, j . ii à furiofo refp oderi c u qui it fuaofo cm e-
tntn conEiatitrc, ^ iliciiata·. predubecuq νάίΐρϋ
conditio hem rribus, ex.ratioaql* qui cum alie.p.ii
rtg. inlr. ik k i s q dj Ximus liipi » m nuiaCrr·, ^
yfucapre ndi eu n di ci un c m tribue r e hoel ρϋΐΐίφι^
rinif i emptori, ergo furiofimi i π u. I c ûinirni s , tiopui
totum nullum iudidum iïç , quiimprtu^ciLLi^H
quodeunque fad(, etiam is m ratione kpc!uA|K-
I i- r e a n i i L. qu i b. non ell pÉ-mu ll ’. fac. ie ft.ija Suiiuu
igitur huius faitcmia’ eli: txeo Lifuloqiiuf^1'"
docunqut· ab io 1 1 pi b 1 iabt at u EjjtfieÎèïipàcipïroÎ^
trnr I .· llS tranuuu uuuai imi 1 1 1, v. vu .ut [ n'i i* w . . . . — n — r,T" -
bart.itud.iSc l.quamin.i· u V t.D.dc arqiutcd. poli! vt £ poiTt procedere Jiav finit) funi aequireurip!^
L μ 1 ’ u c in telligar, quem tamen igftpf^nriaccaiuniisSE^
fai à fniioib videtur excipere, £trd almd dicqWj
luiife ab omnibus exiflimiunr, qua.des.dpf^®
apparet, nec id potui Üè diûert· conitaauibiiifiH i i ιί·
gul is α p c ttc ih in ο ,n ffraiur , cx ) u$ qui: de irio™1™
Six imus gkif.noiarh yh. C*fi qtus sguüÇfÎt?Wj'
no r, ellè lk gSo f.L b ona lide i D.dc a l q.rcr.
& A 3 es. Ukmpomu.s^.aim quii. D.de a yjS
piitfersbfmli impoEC sitiam iuielligimus rctri lM
it-fpetlufm i ofqkd & exter norum timiimuiif ^
tui u s sfbo dur, im o t uul m non dh nec did dc
hanc rra&atiudiem idoneii oongejiif BoeL.ucti·1'
furiufotum coïiditituiü,&iurc. .
DE PRÆ SCRIPT IQNIBVS
TRA JiROUldOi'
Cap.
I Cum fj edixit »f XtfHwfo duiiUr» fl Φ i;,,
x toitow* wtcTili&.iew wgtontiiw ^ r jt
liop Des Appropriantes, Art. C C LX V L me
L-ffl iL· it mr.mre vidttmr lutcrdiilum. titd,
ntt mtcr di tiitt ?J ii» itmrtBm y*ient,
Std^T1 p tt m st Igàt t u p U inttrvensrejfl^t.
iSî wdtiAfo nïiÎrdiBfsnM tttiftmdta ntur^fn χκίίί
fmr 4
fat tnt h* j f'rodigitiitw pttfi àfptSàth
CitmtHm pùdigt nulli ctum β turbem
Vent,
Cum pnhfbifa {fa- £r btmtmiunrfinturmprclitur
iwfUrttijïi trikuntr*
A &■: de mre irre ifagabilis· r H pratfutnptio . Èrgovbi-
Cumque leges prodigorum eortsmereja. jfitèrdièunti
dcHbicntibus femper loquuntur, l.fi abea.fXdc νίίι-
cap.dlqijj ftmdrim. £,qifi foens, Lfi qui $ Cuni foret.
Ώ, pro i'inptd ad quem vium rtpcrtajllaedittaln-
lemmade quibiis ftitHit.Art.fppmEfi: IlarujiomrA
quemadmodum. C. de agrie, fi: ccii£r. ljb. vj jesque
quodmedip rempo te i n ter fe ace tkni fit cdt&aafie-
mmum crit,ii fraus parricipatA non probabitur,vale-
bif icquuta sbfolutoria. Quod iî cilui iudïcMum fit,
n j ■ - . r . r . . *P F 1 *Ληο iftinretp' Gea, intérim alienata i rt eodem
De ptÿgis, abus nequam , profufii, nepou- fhta manebunt, kd con'GrmatoptiILcriusiBdidïiô·
□iaam- *> atl urtarëçbiunam rcddeiic, ncc e^fcu pwfcribi
porent praptertururam indicati de fc prouifiomlis,
Oh medq temporis: pcricdiim. 1. impera tord, $,v]r.
iJ-dr app c ! . Lib exe qmm o ji e, D.qu o t , app cl , non hv.
cm.quaniuk m îcLtimnniû fctcndoaliuii iïaruat Bar.·
Id ut ηΛ. furii a ce i p e .D,de bis qui nor.in Envi -, Qu bd iî
indicatum infirmatum fuerit, dieààtib detualiriia
faâ.i p Exfcribcndi caüiam p rarihbit, y c ab quoco m -
que idoneo. à t empote hta: fente ut isr fi; contrafibus,
Jtcc iniiifLa interpellatio fit iniquum indicatum ob¬
erit rem ibam gerenti, , per eaquar diximus Art.yi,
bus, deco&oribus & qui legeRoicia
tet quaruordecira ordines non iedcnt , fie. talibus
cauiubus qui iicquc modum ncqucfïncm cxpeiiiâ-
Kum habent j icd b on a iua da'apïd.uido profil udunt,
quos leu dciûribir U. D. de curaro, Εχηόοί” eadem eu-
bitatso. H os veto ne nstnralitcr quidem obligari
poiTe putant : prodiges intcllippouis , qui fentcinîa
iafiudscii taies eife pronuntiati sur, cognita causa L
i IuJianusD.de cura ntdnoii. NçquefcÆiûkÎficasfrn-
tentirts recipimus corumjqm putant de noror:e- pro¬
digis idem iudicamdum t en, un ii firnEcritia nu n-
düm intenicncrir , qu« opinatio ·&■ ratione &nie- c fnp.Quae ii non îur t- kta t-'V, pronoea ti cüûindocu'mi
1 - ...J . -- ■ ■ ■ Π cfl-R'IT -il !.Il'_ ,4. .U,·: . ‘ . 1
Horum indiciis reuindtür* fit contrat· Il Bait.iudd
cium , ne nif poft fenee ntiam bonorum alicnanonc
cuiquuminterdiitum indien ri debcat , vtgbfl fiab
€-o. £>. de vÉitcap, Barr. Gdü. Alcx.Lutf.Rbm-ArmcL
ftancii. Aict, pu rat Lis cui bords D, de vcî bor.oHig.
Item B art. Baid, Angel lrnol Liscui lcgc*D.det^
ftam, Cûm omnium b culorum alienationem le gts
omnibus permittant . qua nulla maior profulïodici
τ, pot £ ίί iidquc cîî eau Ci d o n-uwins. Quare fine i udic k*
cuamilloitim cft fenrentîa,, qu t parant ex ta cauiâ,
quod noro ri ù prod igi. con fump ; cnnt.dari reftit utio -
*■"“ -i.',.jÜL. plané vfuirefpiii^fir pridem non
. reprafhcndir contri Buldi fi; Lui,
Ïloiïi. opiniicionct J. Liscui bonis, num. 13,. Inepti
ctiam il [a dubitatio , ati daco cüiquam cutatorf vt
prodigo, bonorum interdictio fâcla videatur, stn
item boni 5 interdicto, fi cutatot datus no fit, de qui¬
bus inhinti Liter iLubitant bominei oriüü , ci\m lu¬
ceat perfpicuf nrque ititerdiâti tine curarc.ite,uc-
que curatore dato relinqui bonoi um adfflin iitrao o-
iicm^quam neque in te td'i clio^i itque cutAto.ru datio
cuiquam potrit permittere j de quo. Bald, 3. t. Coi. ju
ver Lare a pc rfomm·. C. deconfcl Succedit enim le¬
gis difpo titio ctiam non exprefla. Denique· non hae-
xcndun.1 , quiu ante jnterdi^qnii.fententiamlibçra
fie abi o luta cuique fit rerum fastum alienatio, ft
aliunde ea non reptifUendirur ·, etiam fi aperti· pro¬
digus quiJquam fitHcrcs tuîores ad JSn. D. uc admirs.
tutor. Sed veri ad contractu si nualiditai lio , tiruli
ïiuHitatem, fiz pwfcribcndi. impoibbilttaEfin, e tiarti
fcicnEb cius qui comi abiÉ^piEirtir. Namvbiquc ti¬
tuli djunminrur s cibn coûtEàhentÎs ignoram ia ad-
umbrari nequit, velutih contrahens interdifitloms
fenteuri aecum ferretur , adfuit, aut teiftis aut index
que poterit , vt Rb fcntendiSoinnibns , quarperpe^
tmini , & litccdHinim gratiam t-π inferunt. Quod ii
appellatu mnon fît, fruiira ilk IcIioLt dublrariones,
an .ictus fic conrr.niirtis valeam 3 fi prodigo euraror
datus cft n\m prodigus non ctrcr.Senrcmkenifn pro
veritate eft, necvlîp'tn iudicanciti llatappcllatior.c
r c £ and e r ur,li eau fie ct>gni no, vocaro etijOTitiS iutrt-
fu ir, id fit > p rod ign i p£o Lira c 11 r quia t u m non jlm-
plex decretu m dl. quud relocari poife^ex fiilfacau-
i a ifttcrp. oJiEttin, lVd ver t fie formai iter iViTtcntia fuis
. ■ . = fubfbtrittaiibuscotiftaiii, qüatboctcgiao fi; rnoribiü
ncm.Htc t&topt plane vfusreipui^fir pridem non D fine appellatione refond, nequii , quod idem multi
fine caul a I ,lJ. reprich end it contra B ald 1 & L11 d, ptmmr.d , U cn j bonis ,fi: IÎ non defti n t.qui rep tMeu
K 0 n nr ο £bm igi rn v ti 1 uli,qui. c * comrafibu c umpro-
digo tacta ptjcttnthmtur, quoniam m rotum nulli
Ium , cmn ne obligationes quidomnaEurah-spolTint
producere , fic milLun tali 11 m voluntatem ellf Imil-
confoliuJi dicar. IfbrioJl O.derrg.im-- Ideoquc in
bonis isibil liabcie dicamur = nrc domimijmtmus-
fertCjd J.I u ί ia 11 u s. D.d c cu ran fu r iof Q11 a tc pia n i:y£c
m caput tc i lJIijll' legem talibus titulis ne valeant /&
νπα impeiiTiua & cnixitis ol>eflieqiwtn
E tirni contra ilibus, qiiiac uan p folii ti cnud icis· qui ίΐιυ
per fntcrdidliojie pranuclu , ad Legis prnhibmoneni
accedar, ro tstJ ii t r 1 re m Italie n abu fin, & legem rc -
iiftcrc potcuriic contrahendi, fic mulini udn tribui
idoneum ad viucapic udum, quod illa. L qui fundum
exprimit, de d, L, i\ ab eo Barr. 1. it quis cùm fçitcî. D.
procmprddcni Alcx.Caft. Lud, Rum, AngdJafdX
is cui bonir.fdy.fi: Bar bat.c. paflor alis c xf.de rc iudt
&l Barul. v bi ! lx r D *dc v fucap. Hir c fu mm n, rcccjttae
fen tc Mtiç,fiK qua rei inquit u.r non pqJlcifiliuiappro-
priandt canJam , cx conu-aCbu alienarionisciirn pro¬
digo beto, iiu^ uducrfus prodigum ίρίυιη contra
locis vel mercatu , aut domi ci fij loco promulga ta fit
i nterdi irionis fcntcnrsa , Bc (vtilLiloquomut jpfa:-
coiim.irii , quod nos fnecre folcmus , quo cafunuUa
ignoramir cuiuiquairr qua nrumlibct probabilis cx-
cufario admittltirr , ncc pnfitio recipienda e i\ cuitiD
quam ea dcrc.I.li pupill us.|f .pr aipoiitu m.D. de excr-
ciuaft.quii magna culpa iit ignorare, id quod omnes
friunt.Lmagna Culp.uD.dc verbor. lignffi quate iunsf
fargtntin CenJ^rjt,
t qnu cala iJt tULumJ].s nitercupiio,
qu at q tu nsbus p rod cil,Ciï m 1 1 tu 3u m aJfi ciat ■ quûd lu¬
ar Bart.pcrlequ itur-liunuraii rer.D.Jc v. ibeap.
DE INTERDICTIS omnis gene-·
JÎ.1S, fT ANÏiryiVll ΙΕ,Ι Ij Y A K T,
Cap- ψ
A A À if
Des Appnspriances, Art. C C L X V ï . llu
Î1XI
i Snterïhilt tittihim tien îrtluunt.
$
Pitbltx uueffkBw legif ,
omnti inttfMfjlitru* prmul&tri vm i
bt4 ut.
î .ScJ prêter en s qui ex c aiiËL ncquîtk; & Jecodioti w
diminuere Vfuntitr i legibus e tûpi plûtes l'epcriun-
cur7quibus benenH» ab«™tkmt mtcrdicjiu^mcv-
dnmeuam R admhwilr&rjoiie. Nam
^ mcmecçlïi ocddiïIet3 CuKihiii3 hL Atiïonij &ΐ4[ώ_
Mil um veto ma gis -in eo munero ah Sçotca rc>·.' '
Æolonë-m ÉBiwm ïegiilarocero , & Arcbef^^ ^
Carcïiis quidem ebrie rwftjn Scnçciicxculài,
tint , iHC. Cæfar exprobrat tous Anti.c«anû|i!bJ
pui'tis Ciiamad t Skii tand u m .triécis fimorc® p ta d e fi
diutur amSfcore fadti Poe rarum maixrao,^^ ^
dibtis arguitur vini vi m g! us H umerus ; ieSvitij
u) res , & ex empli conquiri non oporcci „
quemlibet magnis vins vitia eiie ilia non defoui
mu üM·! ΜΜβϋ
tu'iite admi-uiJl ô ri u i \c mte r dici u il u n um no π tt ft; v. C
ciiHbusvFiiûitwtis Fada dt , t, des ftTcnaiurrii«M> . .. ;-τ —
didi iîMplicitiT dicumor, & frequeurior torum Eu» t^uulntineagimus.aiiitmJicumcbriùtacbiu.i
menïLo in iure quam prodigorum, quibus etiam ad- 1 fc conitihik » exrac gi»U* vfuiquiüjiie il, q.4,s1^
mmifti’sl·’' io imerdsotur : de i dibus refpftndcqd; L, Γι
ii b ch, rÜ.qui fundum, dÿ.qui i densi. Ii Furîbio, & b
tV muheri ,D,dc cur-at+furioC L h curatorem lutbens,
C.de in mreg* idhrmnoi:, L. ecru condiûw^'Jû®***·
JD, |i cerc. peuü. patri pro fe. D. de miliaribus ,A
nlib i farpè . Hûc gt ne re i tin r-, qui Jeta: maidla ris c li-
iuë admik'K’>qLu ex die ad midi crùninis res iuaa -lLîc-
nar e Yetarmir-Lv taCid.l ,ΙιΐΙ,ΐϊϊ&ι dh Srd ik picruitl·-
que tes btigioftrab indicibus iüiciian prohibentur,
VT duu hflcrediwiiu? fünl,& dehcreditatc.quefliiJ uft,
1 raine J) tumaltè hffScrc , vt fruftra fit kprçRn!
— — - ' o j , 1 - ^'4·^
vaÎere eos non pumr, ίΐ Lu d. Rom. Li.tn ptiijripjj,
de ve rb . o b J Lg.dubitat , an jpfi fibi ^
qüidem erfi milia J,ir adi rur „ t amt n et r çgnjjî vulg*,
ri s iüri fp rü dru 6æ p mb une olm m contiitâùï mm
vujLtT, quia ebi'i] mentis compotes iïonfijiît,. (We
dolo ttûu -carcre1 eutil , qui voçatutn ad cctium tifii
1-ugù muirauerit »vr ebrius feûii 5 fuis tumituotiibiu
conci'aherctjquod glôHSi ha Id. dixere i^i(j]um,C,dt4
dol. Cèm ad venu ni viruin doneque fempa^qut
v η q a 311 cb r iofir m eorttrct&uS i Luifi pues ndi fuurjcJ
La 1 K'iui cio n es.D Janiil. hère if. Jaiiuus.D*dt perit tb te- C id*b tndicij^niîftrniiamericndum^qmiv^
ied^'cl cùm dilîtpidiatio tjiflctur ^quacliab iege fiunc
addita hominis piohibihon é i n, toram domitU] ura n-
ilatioimpedifur , & obhgatirtms nu ruralis pot nu La.
inhibetur quoniam icxrciilhr , ita vt titulus ab tali¬
bus br.biius vfuciipicntli condi n on cm noti tribuat
j de re aliena , nec dc propnadommjj rranilationem,
quod Barf.disithj^t-D.denouan Sc laimorar. dJAscid
bonis m hn.Nam altqqui iimpkx Icjits pruidhitio n-
tyltim ηό aibeercr 5 iiifi vlcra ad imnia! lacio nem pro-
^ cederet. Sed omnes cas cuniiqnc gi neris interdictio-
? liCS>quai aiuditibushunr , antè publice promuJgarl
p c reum eh plerôique ebr los J me d ÜHiieima fol, jnjt
n il ii crudi n e v ini T quam 1 1 b et ma didos 3 ettttitiiEiJicn
ludubentcr coiuraitus inire. pJriOKjurvfmftfesI
inriiaris fen /ibus rnclitl-sm vuio rem gerere, Qustri
neque omni nimio s jicc iiinprj· îndulgenJuLavitiii.
Lr per le exeulanoni^fi poit vinum in noiticn unude-
nncj qtiam culpa prarcrflï^ & 1 i dei litoruni penun
ex ea euipa temperari vulgo voluniLrefpiaindm
ti.iiebnquunc.Di de p^it.f rgo fi tam alte meti eber-^
ras ini edit, vt mdicium iTioiiea ci, pcrnubatirriai^· ■■
natione , deficiente conlcailu non valere conadu
isabtâr aducrius extrancosigno- D putoJcduinvchefnrntemoportere^quzDtai
pportet3quani vim
fanrc5,cx i lteoremacc Jdair.d. I. quxmadmcuium,C.
d e agri l,& c t nC ia et ici e titia pr,r I umttur+
DE EBRIIS, ET Att CQNT RA CT VS
CÏM iUTLln FACTVS 1VU e O K 1 1-
lUi/nqec idoneus ad pr, diribendum.
Oip*
ii.
Zlriertim valant Ari* ibfxni**
f tum Viri.
ιΛη £l>Kÿ umiumtftiuiTit durinm ιτ
mm mtbrtMêi^ute An VAltAt.
Efir/rrww Âtutrfe ïondttivrm,
Efoij juiiL-urt imitantur aA tutiitr* vint.
.i d un a ΐ , Qu od £ qui di o i îtgento ί unt 5 <k ïiidktnr
ce i L) il a rT a h ed c c nk ndum , eu m & r gradusquùiùn
cbrreiatiscilê conilcr., Sc quoidam madidosvinfl*·
dor m ueu p o fitam c dm i nu lu c r i ni e ι® «k-
mcnriüi/i: inricariiqüodScncca d,cpuïolaJaib:t,-Î
in lib . de rra nq. vit eu al iquid criam i n e ani iéïu Bd4
data opera, C. quiaceufak non ·ρ o Jîl E ft eri ara qti
xci ir iobiiiun ie nihil poiTc- Si qui igÎntr tiiled^
non reilè cVculadoik' vini ad élu denaos coattidis
vtunruijj nain ΰ£ de rc fita domiimiftî rranikr.intje!
i aliéna , viucapiendi conditJOnaSj n^c iindidlM
culpam pcrhaiÆ pereiexcrc.
tsïri ftmh& dit hit Jil; ir; Ürt j/c; Ί/fiu
fÿw-
ï D.c tbriis. δ: vitiolenris cxiifdcm fere caufîsdubi-
tari Éb|er3qm;tvtSeiu-ca ÜUxifeniÎLc.ieTihir: F.br ie¬
ras voluntaria ril infamaj, R m lib.tic rrnuq, virÆj ln-
Lircm vnius lior.uittiauîam appcILatj extatÎÎÎajrriÎà-
JiqniÎi?dittindVit>i f. vinolentum, qui cbrittauun fta-
t us mentis intc-mcri îo u tnv voc.tt* Nec inu ti Ü s dubk
ratio quando talium hominum nimium hae regiones p
feraces i unt, paulominus quam Alcm anorum, &
frequenEcs cx cacaiifa contrailuum refriflicmes rri-
bmiilibus noftris. Patrum memoria siullaadmiJ là;
ejedis .ova na ah Pri ne i ]>i b us o h ri nebatur tute eb ric-
taris profcifioite & pra/fatzonc·, ncc adhuc mclso-
fum adulo niti anibus idvitiunvo toto ccmquic Icit,
quand n ne externi quidem homines exortes cius
finit·; & prouocaiis Liris itrenue panes it ipli fqas
a bibendo iuflûitnr. Habciuipii înagnûmm virorum
exempla, Alexandri ii non .per viti u:n Clyuimrecia
Cap. ϊ7·
Hoc eodcnT genere efl 3 quodinqniriittr lusn*
rutis , qui cum bis iontritbwinrr, qmiflmffÎDid'
confli mpciwi fiinr, velurih quis ab co
rium feorto daturus erat , quod cxép)iun cil Ι· 11 1'"
e ii ni farci- D. pro cmpr.addo, <k quod |
frequens exemplum fuit corum,qui aijhhantr^
qui lji vfum rtmiurati in regnuni incet]1^ p^-_ 'Vj-
tT,inr,nntquod frequemiiTimummalei®· l''p
conf.ncgar ex talibus caulis , dc rinilh YUiWip^ '
d J . h qii ico ni fcirer . fi quidem ÿfus i _ ' -
nunarus miis nimnefeiebaturabetuptofe,
adumbrari ignorandi n pilet ptifrextu311^ ·
tis , aliud feiiferenir : IS eque enim quiiqW^
fu s ι.Ί Ι e de be r, qtl i d q uito ιύ in re ftià i , ;L|rU.“ l ,li
modo pecimiam Luam locet, quodj+oL ]1
inj Des Approprianc.es, Art. C C LX V I 1Π4
quh cèm fcjretvbiBiu:r,5i Aned.BalJ.c. ex parte
coha. ciridè’ co> 1 i lil-t . Abb. c,h diltgemj. extrde con-
fuct. Alex, & Iai-iUrisciti boms,Sed ip fis in ter Cti co-
trahentibus prodins. fune reihfliowcs,qtiibiis decen¬
nio pilier ibi en r ad Lier Lu* expaneùs j cet^ non vi¬
deo, quare prifcripi iones impediri debrlc, ni fi cCun,
turpii'eftciufà contrahendi, &darqnatu!i finis, ve
patt'idilij, perduellioni?;·, talium, cùna participato
conlilio emptio ea inctnuonç fit*vt in za$ y (us pro¬
tium conl LijtiaiLir. Sed f emaris Turpibus caulis leges
coni in c v ςί u r um oh t i π ere nccc (Te c fl * £c de re alieni
pradcriptiones 5: approprimenu.
/iWw r rf jpruf ΜΓ^/ίί f tkcriut tribui quiit.
Cap. iS.
Sed quoniam de carum pe rfo turum idoneitate, Ai
titulis qii,Tmrur,qiia: ipfit per fc dimrahunr. Dc his
quoque dubitari contingi r,qua; a]iftno*veluri fi pro-
curatorio nomine qu i ii à ïi e n u m fun dum yendicfcrir,
nec tk.matUto catiller, & emptor ex tali titulo quin-
dcccnuio pofitderitj An Ile praifcribcrii pûfllr, Non
hic longe deiure ambages, qua tui o difern iiirifcon- ^
fultorum eadere-cxicnt tcfpûfa.firiüÎiii opinatione.
diiibu.5 ereptor crediderit die mandatum , prirfcribi
pû]lk Quod p rocurato c mandari Ii nes egre fins^uit
fraudulente fecerit, viu capiendi conditionem nou
tribuere 1. qui fu ndn m- $, procurator. & E, vlt.D.jiro
empt, Alex, 1- Pomponius, f. cum quii -DAciepolC
jium. ti-β a rtolus Ac Angel ull. cùm vir, D. devfuiap*
AU'ï&ndiConCnvoLq.ad fin, Quodvr turc ob rinea c*
nioribnsa&; Coiifueeudine polle non vldcnit,p cr re¬
gulam dn fiify . Nam esitrs hic agatur de pradcribendo
uduciium dominum rei, cuius nomine procurator
non verus vendidit* tmti poreft vendkor vider i, vr ^
far finis v en ii id i (Te , qu od nece lie fu ii , cùm pro cnri-
ror non polfidcar , nili domini, id dl alieno nomine,
ideoque vfucapietufi cond irionem .idticrius cum*
qui d cummi ? elt* Bc eu lus pro curator n ô Fu it , î ni bu e-
rc nequit, cùm poiFefior liumquam Fucrirt Adueiius
extraneum voro pr'o£cd:crf:t,noh repugnante eo cu¬
ius nomine resgLptaeil. Hiec vera nee maccurrata
rra dario de muUs,qiiibu;$ ciitifie infuur dubitandi cs
con fidcrati o-ne poti oiiarum ded itita: * au t ç ï fo rm i
eonue nrionum,&r padi orum. Quas ideo per fp cries
figillanm cicqui eonfilium fiat , quomsm vjiiuctfi- £
Ses togulas interdum male ad fuas iptcies ipplican
Contipg.it,’ Sc veto (pedebus irenc me fi iliuerii ali¬
quid m materia itiris* qua? difficile regulis confici u-
gïtut propter Fa florum immenfam vari etacem vnde
t u e n :t , v t en am , quo rmn e fi lue c pro ft fia doc endi *
confidendi que opera* mcogicajiriï, aut errot e, ple¬
rumque fallantur , & fubindè fallam ipfi , dum inter
pracepta iurisf^: cxpctimtnca fori Hudtuant* incer¬
ti incertiores dimilTuri luiganies* niii (i 1c Dux ali¬
quis oficrat cogitatio num , A; fontes iipcriat dubira-
rionum * qnar pér ûmndS omnium Ubros Jparla· rmt-
quam vno lo co re peri u tiro repeti, v S itpa int Ster' - j,
cuacoruni indicia farigaun
DE CAVSTS SVMPTïS EX. CON-
s ΙΠ EiATlON E Uti-
Nunc do his caulis agendum , quit êx ipfis rebus
pnvfcripribiiibus dubirandi octdioiies ingerunt ,
propter unis afiicieuriam iphs rob ari odi non. Ne¬
que bk de viriis realibus diilerLic ffotnf * qiiiç ante i
nobis ex pei a siit, haber enim illa fmS CofiitCfriUCncs
(Itrtf.ÿTît, _
ic cffcfhisj fed de caulis aliis, quar e.x condirionerc-
rum iplarum , aut de prrfonalibus mixtaruin ambi-
g exnii materiam mini fi tam * ex iubiecti quaJ itate &:
v furti* & hoc diffciut à realibus vitiis* quodmpr^-
feriprionem non femptr impedi um* aut prçfcrioen-
di tempora prorogant.
PnmitrHt
DE DO MANIO CORDN'Æ , SEV
K.t 0 Μ ί : AN tLLVD PRÆSÇltlPÎI ON t
iit obnoxium.
Cap, iÿi
i Dvm*ni um r^n i t?* Orw *
I ï rfi i C7* t iiijfeTrniUr
j ^«"4» tr fit rifwmwli i-iffirmu*.
4 CtWtri rrtu tn grjifrf fut ti müfjÿ*
j DtmA nm m rtgni dr
Îrittt m pftuAit p*trsrnt rdi . j biâ,
6 C*ftto in ^Uïl'ttt Λ tiiiidrï ροαβ*
7 Dîj TiAnrf suliiiam id CdtnfTAm J"j hvfitiripttiinrf*
5 QtteA t ctHififrAtanis f tujk ^ntnittt m njcmprrft dont*
litnm,
9 PfiiMinan dtnundun tfga l . f r*f. r ift ju ?f ; f fubsjûtitt*
10 P s prffîTspPmibHi rrrnm jlftAiium m vrs mefjüm.
II -liüiij innYpurAUbtitim.
1 1 QHAnmm Uwpits t xtgafnr gd >*1« dam mmj.t λ h f ia-
CSTpQFAtiWWi,
i y Suprtm t jwjpfry Jj tnhtU prtfenin m-jittun t , t?-' mbili-
lAiti.
1 4 , c? dtftrctitia ηβη r ψ*α ttlt ftmp art profit) -
l'Aiitur.
IJ n Irltrii lurh in ühLat,
jfifj-frfjiriVi i j tfjd fitb iiFJv pinitipey tb/d.
lii ÎTifrtpUt d< YtUüUiH pulUauum lAiwnvm (k1 débets
décompté;,.
1 7 PfrfpT, 'pntjjri {uisr* www t(fitr
Hoc fc primiim Ioco offert, hoc quidem regno*
Doma ni uni quod dicit tir Corona': , Ar regni, LjiioiJ
tmperaroribuslhcruni patrimonium fuit* Et fuit in
veteri Rom- rqi. hui us: ^Indmfiraiiüins fbrioa non
vna , quando caiiun pollcfiîûnutn , qu.T public# ha¬
bebantur, defiinario, ncc vnus vius luit, cùm aine ad
fifeuni principi on al iit ad xtarium pettinetenr, iÎaçç
qüicîem populi itnperto vnmn irrariitin fuir. Mu rail
rcip, forma Impinacoru pocçftatc aSiareip.admini-
firano fiutAmp oratoribus (bus fifeus, populo ætariu
aliqua nd iu ruanfii. A Ugttfti qüidein impe t to. fii ê te ,dc
populo juif prouinciir,qiiç cnbuta in trarmm tfefcr-
ron t,Im peraroribus eti a m ibc. A rque b aud (cio q ua-
dm en for ma v aluerit. N a m clu n lin p e ratures pofle-
riLisomnnimpotdlarcfuaLiirodegillen^yirbisqiii-
deniiErariuin elfe pùiîi fun^-cmn t e ipsa,v troque* Ad
fi feo , Ai' era t io p to arbi trio v tere n cor , R pri inn sXh
Caelare Gallia Romam renyrlus cffrqgiî aiaruun irt
vfusbcHi, qu'p Poqipe ϊιμ abf^inuetat* îpfe quoqm?
Aueufius ao>4 liàbutfh'jw (liHuIîc ficuc .Difn hii-
bii lib.jp Td quidetn antiquum fîfci , & iérahj diferi-
me n ftiit*quod Jul^Ftoiuimis indicar cum commqda,
'publiriumn fa mil ia tum cx rracio C.ri ;uis cx fficu
dnri feribit. Sub aequis camen.Impcwtoribqs mali (i c
diibrinicoftendic Plini} panegyricus : Atfqrtafic(in-
quiijfifcum* qii.un xctriiiit) non eadem fciicritarc
cohibes* imCLtauto maiore ipunuo ohis liccrc iibi de .
tiLO,qiiam‘pub3 ico credi s, &; Cor 1 1 e f,T a c lt i locus e ih
Signatum \ inquu.) argrtitnm Jifco vel #tario attine-
b;in.u'.!& Ditiih vita Adrriiii.Ckmmtm /mqiurj om¬
nia debita condonaiiit, fine ea pertinerem regi jioe
serario. Et Spartianus, Damna torum bdi^afinquttjin
A A A kj
nij Des appropriafices, Art. C C L X V I.
fifcijmpriiiattitii redigi vernit; fcJfiioinma iftati'a-
ri uni recepta, Meminit huius rci quoque lutin U. §.
. . ...i perpetuo [ χ
rifcûiii’u lto ruus cou futiditim Γοίΐ miro cum o mh ia
5îî6
i ii r co ti ira nu cas , fie ci ui lis resmk;, I. tes .
iruticrik. IX de air, fiilprôluUum.ç J
Neque dus rediras pi-ocnmio ad vitui* '
quam,vt iacri patrinio'nij Comitem pertinet
gum i piorum difprj fn lunem & cotu^quifiiïü· ”
curant intendentes financer um ck ord, m,»
cft ah regibus Ae l'i^eri du finMct^uxa^. à*
ure , cr ΐφ%$ΐ, rationes ad auditOres^C.,*, ^
eompiJturünv^iiudicacio ad Cameram theSua^
chut. “ ‘Mi
Hîdcm les A t agouti rcgnoaiitts A Lber,
prima parte iW.q*i4é.& ];i.Cl Ê]ius£i, àuinuitiT
1 D.de legar* i ► Conn a obeincrm biü quæpruméju,
reges Jubé ut ex his eau fis , quas ianu-diininir^·,,.^
fie ru s cernis httred s ta ? ib\ Quare mh pïincipan&tjj
troftt r ohm vnitus effet regno, quod anno |
efeliic Diront1* ta fegé no ttmmuijvr inru irC-^-r,
in regium Francorum dcuiûhitus.Ncdtc^.p^
fiicatLoni b u s re gus ob ciste d ir, pro ti nui k
traiiiennr r ctSi inre frudi fii-.l'iltiofté
UcrfLoniSjVi de-lara necdum ngima.îdcQqueriurc^
e a en uü regi b us quarritur a ali en ari & donati Γύ-ι
imo fi*: 1 1 in t J tai ù .i ii rege li e n e fi e lo luhc tur 3 5 1
latrïmonij procu- C di heccflitas d>. Lr Ci in magnis fetalis Duc'^
Comitatuum, Matclnonaruum coniliniwcndbi
D ο ru u i αιη o vni r : in fç p ta bi Liter fi: céfolMari t qued
n li p cr lus tri in u ir tbus F J a tïCmt: e Cl con Ciit'iier;i.l(jf.%
que t alia bona de la tant cd ü agnita , fie priiati
moiiîj ommi fubîkiunnur ctmumtnibui éctmilii.
b ci s pra 1 c π p ti u n tbüî priuarORi m, quod Ealdiirik
U- in princip. C com. dev'fbcan*Î>scuti fii kaudt,
rko r û p a mu tonia lia ex t ru t cd t Ikrü boni t^ub
nb u s ai ït.i rntn p ta: icrip ti u n tbnilu biiciunttf.pf c.
Lioilciliunes ni. q .4, Rom, fin g. 4. FcJyxtfÆfki
Mari# col.. 4, verf.& kmc eft* vbi ficDtciipaè
imperatores iniradta popnii porefbtcübtihrrét , il-
Lua metio priuari,& tacn parrimonij.tum rci domi~
ni c æ , t# p i- et la in ri Fc i , v 1 d l . J e agi L- i 1 col . tk. in a n c i p. (E 0-
m ini ov elfiiivel rei prs uar.lib *xj *Co d .nu .je c pigra phe
omnium nooiitta cx^rinuc rit* Cod* Ne l'cidom*
vel terfiploj fie tit.de Étind. fie faltib, fçi domi. fie n ti ci s
de fu u Lt.parriinoma l, lib.K j, Fuit itaque iri dilpufidu^
ne principum nlimJ priuattian, aliuJ Ficrum path~
inoninm^qiiod indicat bnjiud lulianuin. XuD.de le¬
gar- 1, fi; Fuit pLiuatumiJlud patrimo muni communi
cjcrerorum hominum coiiditiojncjfii Icgefubiefitum
ord inad o i uri , v t prius ti c uin llib c t i ’ub ftantia , qu x
JiLpobncun CumitUrcrum pi'iinnnim Lubiacmi,dc
qu o j P a kr iiii Tqu e cius qui Appan tores fu erunt cre¬
bra mentio polUcmis libas Cod. fie cuntTlieodorc-
tLti Ctircus interpres didt
qu cm inquit avy ζ<χ.τ& τ ^ ?. ibi . Di-
uerlii fie tbb Γ00 ipfkComite J.reri patrËinonif procu-
fario de qn.it. t. C. de indifilion, lib*x,C,fi;' l,S' 3 r.C.de
vccligal fie comrnif. Hoc dilcrimcn ne icbolailici
t^üideln icriptoresnoilriignorauerunr. Cyn. fie lal.
L procuraro r* Cod, de edeud* TaC ]. tr D, dé off.pro-
cur. Cifar. Alex, conr.i.hb.^CalLDUnf.ioij-lib.j.id.
fin.Qux eadtm forma hoc iplo regno obriiicr. Kani
quod fibi reges quoquo titulo pi'iUadnvquaii erunt
empt tonibus sh rered ir anbusi-don atioiie , cou H fcaï ίο-
Hibus.cadudSj vr de fi. rem iis., & albmagüiSiiurcdo-
tTiarii) uon lubcrur, liée pariimonium illud fadnitn
cfl^de quoloquimurTrcd vtrepriuatiiitijquire corn- J
munibus commerciorum regttlïe.ta lia pitin ia f ubi 1- ^ conibitJai.fii Sahc.aiith. qitasaüioucs. Citüiai.
cenr3fii alienari communi jure poDiint 3 fi: ptæfçribi
fpario regularium priori p donum * quod Molili- $■
3U.Î11 feud. num* iro.icnbit-Diucrfum inillofacrû
patrimonio j quod nos domaïuumappellarmiSj eo
Icûk e t quod ah régi b lis p v r imn'Us f radi t urn m iiic-
cefl ores venit j non regnum, & hominum Îed regni ^
fie Coronati E ub digjiicatis nomine propmi.inalicna-
kik » cuiits et ii procuratio Regibus pçrmülh. cft , ca-
men fcmperjfi: u tnn t cai u ili e n a ri t> rntï rdi fila e R 3n ô
mirtrSjiinb multomagis quam prolatis rcrutn Hedc-
çccle f. in ta J tb üriptur n ou h a b c t locu ni tlbcrAs,
Ke rci uo mi suc, vc l rempi. De iaerî pMxjn^iijfè·
ien p tio uibus variæ fenrent }χ t exTatl.L d.!1.;. Ktid
dom, qu# ennuis temporis diffimiionr fummid
principis patriinoruo talia reddi iuber fie In-coAiii.
milia lungi rcrnporis praiicriuiionc· obflâte fi;o: ns
i l tiiM-ti iuber. fie J. ‘v3r.de funcL fii faltib. ώηαίπΐ'.ΐί
Quidam non 'ni 11 centenariam obede pupitEfllk
!rgc viqnam nixk ni J t ex comparatio ne piuicdpaa1
1 1 uni l cciciïa fri caru in in ca il b iîs U· li.Calé fitwl î;-
fiailicartimjcscqito cxrrcmx nccfiïïrariî, fie bdlorû £ def.vitlde i jjcoiiféqu enter, fi: iiuc vlbltdi cuni'A
calii fie fratcriiorG appagiornm * v etc tes etiam do ra¬
tionis EcdeCani Caulas excipiebant, quod buiusle-
tuli impie ta s j fie iaeerdorij imminurio non admitdt,
cj^aïqipiçfat^ ea de re Êigu οεΛ mipcrai. Fi-mcifci
1, anno 3^5. Deinde fie C:aroL I X. qui nunc regnat.
Molinis amm qifi.quod nos Arr.ji.lnmus periccuti
Hxc rtgni facto tan tta lex.qua; regci.ipfoi^fiiCurias
Pari amenta res iaciamcnto obftringiijiie courra £c-
'4 dpadnnrur, uevddcisderissregimi obfcqmitturj ft
quando courra. ftatu ;trtt. l· t u lits xterna au ilori tiis> fifi
vendicâtiû *td procuratores Regios peninerjimmo-
VK J ». ι «L I u S- ι J j L 1 %jU II IILk. l ιΛΛ. J LU L 7 P ·-*■ XUgw v*··»»" j
expridl 'une,Quarc iure ciuilivcriFunn ilia fLisrearï
re gui ara ge lierai cm fie v ni Ltcrfal cm , qui' raJti ia p--
uaris quam publicis obtinet 3 hic quaquccbiinc^
dcbtvt, vi qtiadraginia annis dûmuûnialk^1^
fundi, piEcdia prxfcribantur 3 qmc dilpeliuoj-r
omnes. C de p'radcrjpt. xo. snno. A" Lvlt-G^rM
patrimi lih, xi. auth. quasaiSioncs. C· dt inapl. tt-
clcfl fie quoa Paiior. ciratc.cùnràiiob!.st;s:Î.c*p'ri"
feripr* Angrl, Acet. |.rcs fjfdinïLdcvfcé®1.^
conL f i. sof.i. Plateal. 1. CrdefurjdhJiinuiopb, ^
>j ,M air.h , A ftl i d u$ lib * ; . conft. ntb.p
Επ,ΐίχα,ΐίς' indi I peri Gdiil is ,ncc contra regum auüon- p lem Aret, conii [>q. incipiente coninltatrô*™ ^
tas , autvlta Cuiiarum fiipremantm areita valuerint, decif. 1 6^ nili quidem in orientis parribirs v
pr^feripeio nun recipi fbaturLnulii Cole
nulla temporum cuiricuJi^nulla fecula pbtiuuerintJ
nulli comrS ibus 3 nulli connu e tei a. N on ingen ti,x
principuiTi obfequii, ttou quamuis onarofiz conrva-
ûuum leges poit centum , fic f^gintaplus minus
C annos Baugembcutn opiiium, dt Longouillanis
Diidbus cui£tum,poft: tam mu Itos Caftrumiiouu in ,
& Eide numerato pretio conflabar „ tamcontigiofa
clb eius rei poLlcfllo ^ & quo magis mireris s protinus
nb manus inic fitione l unurituiciu^ pojlfilbr fpolii-
momat Nec ignoro complu res eilt, qui
exibant falso , fi: quidquid arioleittur tine 1 \» ^
quos Ay mo-Criu etta re tulit i a d. 1 1 b-.de iéjrp^
iucip. Abfbhiï is parte 4 . q * i?- nuin. fr ,
indicio interpretantur d. ]. vit. habettib
i n c li 1 i t a ribns haben tibus iu ra fii 'pbA .. & * i:F ^
tuli.vt eadem r atio de principe
di ipofmo imgid itrc ius contineat ^ fit ιπ τι . ■
ιπ7 Des Appropriances, Art. C C L X V I. m8
■ ■ hn’ tilu il Je articulus facir . me offinilium
prinespum pacrutrôiiiis extenr-d. Læ 11111« & d
Cde ftJ!iil.ji;ttrtmo.& d.auth.quas nOiono. Et pro-
icüomïTihc.iquxdAmco ioco fcHoliflici ati&ores
fmitçomintttri , alfi poil alios :è fiuû feaiii reventes,
tsnod leâc nulla çsprimicinfdct comparatio oc faccr-
dotij ,& Ljnperi) ,οιητ nultam neceilarum coWcn-
nîim baba ad abrogandas diijpo firioiics > qu æ dea]-
ecio fem cmike in fpeatrA'difcrtta feoinde noftto
mifdim tcgaliiurc iionefline* difcepraikHic mui-
tumponchdumopcræ, quando ççrtum iit nullius
tuiulquaxn temporis pradériptipncsubiici poil ede
domro.mio .1 iiûqu OjV el in lin cam (vil oquCtu Γ,οσιη- “
punrcccpro dKccptantibus. Scd ëc taîjo cadcm co
run^î qtijc nuper in patrimonium , & domnum iu tu
fçgalq receptaiîmr. Cuius rieipicndi duplex ratio
ili , pliera iun quoque imperatorio vfürpari per ( j~l-
ctirporaciomm (cilket* rie qua tit, innsrC, de bon .
vac& eorum iti torpor g cd.x. C & 1. fi quando Si 1. Il
vacanria.C.eod.tir.quçexprefli prinripum pragma-
ik^ nuiiuffiûnc fie bat , nunc pet refeiipfci 5c (itéras
pat ence^vt loquuntur , qua- ad Pàrïaincni.UiuiÛ &
compu iorum Cameras mfigniiiur, qiiscdclaia bona
delcnbunr A" ï« rçgiain iubftanria redigunt, &
artitu [ils facit , hcc officiaiiti m patientia,
nut coimiticntia contra idvajftct , de quu mulra
ton ero ucrtit'Crau etta,vbi fupra q.4. & Boer. d* dc-
tifiiû.4.
Dl- e c> q Lut i tu r j an cilm bons ad rege m Jiarxedl·-
tatCjCuHrcjitrûnCjÎuralbinagia vacantia dilata fimi,
dintea in domniâmoê fie riei&ucrifliiiE suite inccir-.
ppracioncitij; quanto tempore prarfcribieapûillnt,
Nam vendi po|ic,A: di enari dis nnns & boer, dr de-
Ljl.mim. ri. confirmât , cilm Hltu delata (Tant j nccà
[■ reçu rareté regis· a g n ita , quo cafu falo qn ad rie η n io
prakiibi volanr j eciaiu finciituiol, i.Cdcquad.
I1 Γΐ lc/ ■ j- mo ■■· O.de i n r. ht Fanor, vb i lu e . A ne d .
5e ik .cl .I.i. C.coin.dc v fucap. A ce t.conf. tj^ . Dy. reg.
pois e il or Balb^ai tei.j,parii.s.q,i.Siu bona fifeo dr-
nuneaaïa non lmrT ncc agnira uim line ritub nrote-
di c p r.îlcfipîj o v ïgmd annorum;]d die aut Vicâmiraj
aut eu n fite^ doni s ,1 J n orniiibus.D.de p c rpe l &; têp.
p ta Ici. J .i. Date rcq.r.eisj.i.g:. pr^lcriptio, D. de iur.
fii.Sin praicribeiis titulum haber , non ante dtnun-
ciaris bonis regulatis iuris tû mm unis pralctipuo
pcoccder^quirdeccm anndrum t il EquamuiC D. de
v 1 . Cûlj"C vitKaprd.j. rcs fifcL. Niani fil eus Îimpcr priÎciisr fLj
corporatmcbûam ccÛitate irucndi Arationis red- & contra eum regutar. prafcmmni tcniporepræ-
dend^ coarkonbiis regq pntnmonin 5c domina mj. fcribicur ex gJoiilacob.dî Rau.Cy . AnscL Alb Jj j.
Dchnvm prxui.^ vda JÎgia^un , & comité bcet Ç-k quacLp^-fiEitb. & Salie. l.ip C cl de vfucap.
Fab,5t Angel, Are t.d^.r.es fiJbij quia principuni ab-
fi. j st L p er pr,ï fend am prn eu ra cor is au ni qn c h les J 55
&: regij (iipplicur. Arque ifi:a quidc m de mre ciuiU
compingete (cholaftjci icriprares coa5lifunij vt ve-
Ambrôfius appt liatjüuüc panoncelli aflïgiiiu^ qus
ligua iunc iacro iiindï.pofldlknis , ne Ciiiliccatar-
isngtTC5dc qurklei.i.C.dt aqiiicd. b b. xi. C. & alius
<lc his qui porenr. no mine & alius vt nemopriuat.
rcg.tit. Quæ'cactcm fupriuari.idbiiurdsbritnrfbncs
xppc ϋϋ ba n r voce res . Del c np cioi>j ^ 1 n cc gix for ma ! ,
fi intra,C.de bon.prsfnipt Scd, Uivacaiuii, & l fi
quand o.Sed alla accorporationls forma n -vr Marcel-
retis luris ciufiis Scijr
1 inpera co rjj finten tias ,r c IponJ a,
5c çûnfiirutiônis cosL^ilrarcnt; xtemum alioqui pu-
gnacuiai , quas. Triboniani fciliiiàcio nuftn^ libris
ΐίη,,,ΐ,,ΐ^Γ.,, 4i tnfcrcisrjiurrsnicrt pojttiutp^roncmodum otnnes.iiC
ï™.v M la sptor loquLtifr , qua- ad fupcriorem D in quibus deligendi·, mdiaun, i(j, dcfiûr, qu^cauîi
^ ^ . fUJÎ cur lue viuij ^egamummoresmuitadamm-
fc haber.vr radw , asm res ad fifcüm ex ccmfifcacio-
nis aut alia eau fa delata: ίΐμρι .τΚοΓχ & no lie [fie funr
per manus regiorum rcecprcetim. Se JcEolâ coaüo-
rttm reditus percepti , & coto decennio ratio reddi-
U ta, qu,t ratione vt-j ut lin liiteamcomputi vt dicere
lülencüïgrt'flafji Jomn nio coniolidanrar, £ζ enneor-
poranrur t &c conditionem cititirm domanij alTu-
murkr.ram rariorte impotentia; ajteuandi,quam pj ς-
fcribetidi. Majic:vcrô tadraur lapfn folius anui fieri
Bac v.p litat: d- J. li vacartria. Se quidiin cum iequuiC
quid.iit] N'igim.! aituos- requirunt > ïitioLt aucto cita- £ ftitumfic fifèi condicio demior.
rcT,t, & icnitititarenr. Jari primùm ilia folcitmii de -
brio bonorum vacantium,, auraltititde fifiro compe-
tciicium.de qtiain m. de ddarJib, x. C & tit* de iur.
fi ici, D. & C- i 11 toi mn e s oie uit , Sc q uod ca d u r l· ad
fifeum peftïnct per μ ro cura rores regum expletus·,
tum il la pritfer î|Tt:onu m t empo ra ^ quadriennii , vE
ce u nij ,d e cem si j . qn a rum fii p r ;un cm k ni mus i n lega-
libiiïcîi fpofiiiû mbns, cum de rebus ibh agitur „ n ul¬
lus prouinae Prçfes valere pafiunistfl, cüm îlioqui
1 cm feqn utï inavt fuper ext. de ré keeelef. non al te-
nand.qui put.it non minori tempore rem ex ejnphi-
ceofi ad ti.de fia m reueiCngdici poiTe ιηοΐΓς prélat i
r eut d tam^au t remcorp 0 raîam , itavi amplius i-çon-
pby tend cari nequeatkduti de menii 'efTeita. Nos
iuféregio mcdiamviain Icquuti rem quo: decennio
toco fie habita, culta „5; sn 1 ructu habita iic , relini-
tam denomanio dicère.&dcfçre foleiniJsT 5e eodem
i; iure regere. Froindecùm de fifcalibus pc aifcriprio-
nibiis quatritui-j vitra dommansalia incorporata,
Tetitftiuns .-ffirgra::: ü:,- quoque iuicrcg.nl.fa . . . .
qui iynibola finit fuprem. Impcnj , & luprcma rc- r Kcnfio exigatur , fidei conlcqucns cft
f'flfrllll Γ HT ΙΊ 1 Vf ΓΤ*1Πΐ|·|··| Xr 1 Π ί· 1 1 Λ «i i- ni ί j'I-r nrilvi 11 ni Γ .. J . _ .. / ' Λ ■
cognitionis.., vr tribüta , Sc ceniiia iinpr.vlcrspribiHa
die. ejs.L competit, C. deprarfeript. ;q, anno,c;cum
nosiliccac. c. audientiam* vbi Fçly, cxt.dç pr^içripr.
1 4 hSed & quedam refdi'u ata peine i p ε ' i n fignum lin-
cularis pritiüegij * qitiC nobilitates· inre paîrio eon-
lue ru do appellar, arr.yi. vt tcgitimarcj gratiam cri¬
minis facere, & talia, qu.v n us illo art. lusmis perfe-
quuii , & prie fer jpttfcslia clfc s & verb ptstfcr&im-
nicmoriali rempote putant α fup er quibufdam, jf*
prxuTca. I>, de verbo. %uif. ficquos co .u't, con-
_ quam prm arorum
id cft regis quam euiuitds, quem nul I mn quadticit™
niurn excludit agi nccmjnullumiteuttempiusbre-
11 ins qtt3.dragmia a unis fine titulo r fpdlir, N ce id
V nqun m qui nunc vimine, quomodo quidciu, vi nen¬
dum putant, adiTidl uri fiant , in re dominica excludi
regem d eia ciconhfCarionc prard iôruni qui likj r uni ,
am bonis vacantibus, au c talibus inris immobilibus,
idque ex 11 cgi i g entia officialium minori rem porc
quam quo pnuati quoque excluderentur. Cùm 6c
cakis quidam rcpcriaiitiu' quibusiplb nire talia fiCtO
dcfcraittur^e-tiam fi appradienfinon finr,s\: appra:-
hmi.r, - Γ-i.. — r . ^i^riiqpjelrJ,
Epfa pci' f c appnhcnllo iüs ntm.qü.ti'it. Quare cam
bono i ure tim breu i tempore t atque adeo brcuLori,.
qu;im vllum prirnttum excludi filcmn pafiuri non,
lunrigui etbm in malis cauli 5 (fiam ille auçor loqui¬
tur ) nfcq indicandum putant: Se qui fe principibus
p er au, ira obiequiu fiidcin e n ter vendit u n r, Sc mi fe-
rorum preces occiufis atriis fi-itidmur , in tui fera uda
ifta poimrLa , quim in fanda , 5: c lire ni e pro fu (io ge¬
nant, Sod tamen veteres il Si 11011 putabam eum ma¬
le iudkiuurum , qui in dubiis contra file um dlk ru-
A A A riij
Des Approprianccs, Art. C C L X V L niQ;
1119
dieaturtisljionptito.
picnicr Si moderate aliti-S disit,
lciui(ifabb'ioiïo.p«üdp«. QuiU'c
lion bernes videri» quand o tap Liu£jb
boni muliisvidçri Ecrit. Relpautkt Ί nanus ml
xift-iror ad rflaiiontniquatîdaih Fhsjjynon ™mus
Lbininihis cubique loci, quàm pecumar publiera:
ctuifuleiutuniiÎlr-alittSt iLcsii fiicnm comparat , quü
t re Eêtmc cirera me mb radeer citant.
Qiia tfmpgrum imquiwti: Littum videmus* vt
fliiamlibiT uica Tlu midt , tam muJtipacmm , & - . . . , . r
iorum U««l« ad diem*» de rauodn.» caulrn - hmrer.^w mre lu rraduum^uulvlurtcp^
deuocentur, peftTOui™te]npqnim.<umcula,fc re- qujdprdcomi^qTudregra,
gui ares tidumt indu c'Us jure prailLiiptibotijann ad
l'Aiiones rrddeiidai*, aut dUpungeiidaSj awrecti-
Cbnil.is reuocaatür coaftortrm hjrvtfdcs, turc iüiotn·
nino vllî 3 quibias ülud { Ntt* t in margine j^ginse m-
nûtinatrins brvpaiÎum cfh est pecunia rt-gia. Cum
ceiia fit Hw-is ciuilis diipolîçifi ®c talibus iidtioncs, li
ibis ctitiponbus pîopüiitje non iint , xx; ancien uni
fptio excludLquud d,U« omnibus. D.ïit per pet, $C
temp. prie Icri prie cxpruriicjtfil.fi qcwmemnque. D.
dv r eq.rcis.UuhasX Je iurÆUibr.x.quæ criam iu.-
fh.s tiid atticnes vtdi conert ma EE.cn qubd lins tcni* C
norïbiis pro polira: non lunr, nhoc exemplo priiuri
detencantur Îua& iricndcrt jquod ctiatn-îuitÆfîÎcÎ
at/ticmes coticremart piircipiniirtir- Hœ.c yera ch de
imçr-TtÂt.itipi lenientia quo nomine rcii quiît taiioJiuni
concinentur, denique
quod cunquc de rngia pecu nsa apud que mqtuni Jiu
percit. Neque enim tales a triones adi domnum Ll
caufam périmait > mobiles Jcibcct , vt de re mobili,
& pecunia competi, mes. Quare maligna illorum
io]rtcij.?qui unttî poft tempore pupillos hir edes ad
rationes rcuqcant , & fe pultas tempore a&iancs te- ^
ftrrtmoKimn^nu multorum fraude, uim morte , bel¬
lis . & tu mulnbus inte il inis , Sc citem ça Abus » tim
mulca pj oVuionifrux precarii* rabidi , it: rcCamu
i nterdidant ,qyç ta m en tam acie rb e exi gu ntu rjv t v iu
dccmique i e prrtfa.oftcndit, aures æquLrari ucdu-
dj η r li r. E t fo r ca fie ign déc cmfii iri erat p u b ί i at necti-
iitatj,niTi lurt ipnipia:da,vnlgb ludionibus, mulier-
c ulis SC V rop tidial ύ Κοιϊι i nilaus captaretur. N c te-
iradandisquiLtaii* & (\riranc locpxuntitr) rnndc-n-
(Hs eam pinsi amplius· tempus y ice muoiUi·:!- in am¬
nibus , Ita tuebat i Sc i peu. D. dtathn. rcr. ad emit,
pert^veio mutata ptricmaddùeriushçrcdeiidiim· H
•tmtJT JtctniHum, Exiat e,i de re T tata ni rcipmiiÎo
ad PSinif ccjidtdsrtEoncm t qutu largitiones ab itilsgi-
lltatibus cinitatum de publico ambitiose faâas,
contnr prineipirm mandata poli xx. armos teperi
vu«, quia (vi jlle.tir] lie Futurum tu , vt multo ri-m
reatmatcsconuellantur , ίΐ congruit L pciiuLrfup,
d. tst. de adm. ter. Quare apparet centra ïus hui,
quod adreddfjidas j aci ü nes de regii pecunia: pro-
curatione qsiifqiiam pusi Liffura viginti jtiuonim
compellitur , quanttuiilibct reliquatur , cum in cam
opemit tot cxiciiftnagi SEra tus, Jk Lcr.tns, quos liue
lsn.to DJfhir fif Cuius caidam fa- A uati regum. Nam iu mubi3ibu!;ttgtEhre£nf2f ,
alius di*,Minnqum, malam ei'- pritmes patiamur menuq , ψχ qobis
. ; n n, it ueteJih eU multos Lum , tx art, i;;. T um uc aitiômlïiis wribialiU
li l b , ad ratione i r ed dfftd u „ aut quod fcli«üiw
nom j n e de beu tur. Na m de fp cd abbuj qiiitsiCiiiÎÎ
priieriptianibus cumin ! qui in cammiirUlï1^£l·
dunt ob vcitigal non ία Sutum , ont de lus qnjc
mine k&masdl a ris contra mortuos iorifcu'^'
lux quinquelutlj pieHaipTicncs Urnt.LnÇ;··^^11
gahbusivbi Ajbct.BsldAr Saly, de delttiant^j^
crimine gloÜy^C'.. de auaflat«& ].
DE PKÆ SCRIPTI O Ni B. AD’VÉfc
S V S E C £ 1. ï 5 1 Λ 11,
frim-li»,
A N RES SACÎIÆ, abllGlOSl
i- a λ vl a un tossiNTi av r saltem
rcs propbanij.qiiîç iunt m Lccltfut
piriimonsü.
Cap. 10*
s brj f* t r* λ ir>p r* î'iï>put'il a j !«t4 Uif f eJÎMÎfnp^mt
X frit ijh.-î 4ïji tffitir,
j Γφβ» ?J fJ t'vdfjf*u\tiï
1 s>r*Jtnfrt ru qu/drtçiKf* Apnm\m. rrrtpw jitudiufiib
fi Arum nttt rtüih & C*ni/nHt>.
ί Fra ft tsptonfs r f fm ecc kf*t.
6 iFvfhtA La çr τεώβ A junk& J fr,ymftumi>M w
tur,
7 Ü mtl wti Ipr.' Hi-iktnn/iïtl W iflfi't /7jf H dll tiW
S Çttnfsuito jm-trtfnini* itTumumlfu
JuL 1 1 1 N ί ,
5 TrdjcriptM i?uli!ihfn„
ic ^ίβ ben* mîejÏAtum 4fp ofrimOi<if n/flL ifô&aü·
il JV/brj {t d f fi* r jv m f ubjurtt j'itu'î*
il Extr*neit> tjjirff* raryth tnt altjhjhiM n «-
Ij, 1Λ lî.C , îtrfu i fi î é \L Muttit* fÆîU C su. Jj.Fftii
i ^ Sitfc faute 40 . ANüit p T£ fini» fi) nr r a
17 .îttjrrfl u* dUlm· f» de d. L >1/. /. mW
iS. ^
i $ gitAtm r nijïw jfiuJa mk nen a dmimi tinyt&h
I Itic eodi τα genere» Sa iurc fuiu:, resiiieisq^^1
aeterno, inq-ro kjipnbibu!. mdjta
j d qu c m d eA in a :x fi 1 nt. Nam fiitnd a tqde à rorJ
abus fu ni confc LTai^l·· um imo eom iiietcio c naiiufr
rut j fit in d i f, .ο lit ici n oui Lomi du ni non cadunt,^
pohiden qtudem poiliint,ÿj res lactï
uïiiLinrer fLipul:. v\ :cm, $ .facra U- de vefb*°b
a piid 1 u lia Jiuru.5, v 1 r, D.d é Jtgar j . L cc-t;riiHi»M-^
quis.D.dc verb. obliger J, iii raucum LE ûl
vcide fit ex ilia acquillriouisimpcibbilita^ ► ' Rj
hibitione abenatiotiis, vi id quoque
pouus uqnum erat incumbere, vt jus imperatorium F vlucapijSc pralcribi non p.oiTe,ex reg ,F _ j NrjuJJ
fub bonis regibus oppugnarent vt plane iniquum, de v fucap J . v iucapicmtiri D. eoq, rif- 1- ,r d ^
per quoi rcs pria an à file a vetuiui quadrivanso Λ '
pnlcribi fl.uuimt' Li. C. dequadr- préfet, nrc acïlo
vitra id. tempus contra fiicum daturad pretium rc-
pcteutbim, dim eodem ta fu iucjsr piiuaro.s tncen-
iiiLnn üctuc CftruojoÇJi vend, p a gat- & at ibi dixi¬
mus de repetendo odtirriüs venditorem pretio rei
nbco.t, ex quoprarferipiaertab emptore.
Atque badtjuis dt prifcriptianibus rerum dottl-
inanialium, & fiicj immobilunu & patrimonii pri-
Γ- e v i Lî-h.u ns λ l Lica pion an u- wu. ^ ·■-
bilt.de vlucap. Quod enim poflUci^E^
quit» Liée pLaicribnqiLiapudeJLori'vrU'l;hlll“
icadem, asir adiunctum neceffinm^ §f,
t x S it eris exi.de p 3 t>b a e . Q_o a tie ^ ia:’ Ll P ,|L,
ftii fini dofiWftij i m γ ailil·' il cm nlicjin.u ul.l lu ^·
Qr arc v c ] [e n, t : ei o ad a m ç 1 1 u s cejn pi> L ■ · ■ l' j J1 ^d
fiç^uia, quam rerum ' ^ίϋ,
o rd. Carcd : qui j tunc Kgu af , ^Fre ■ ^
ilii Des ApproprianceSjArc.CCLX VI. πζζ
i Proîndç vi'.LTi faCKÜt-iHdiniiï-iêM ikirr^igim-m-., qua:
per Poinifiets rite iouiccrimniT; & facrixvfibus ap-
p Lifa rrt tWjC li ini mod i ;tde s j p fse Lier s£ l'un c ? c crine t c-
ri^dpjiSfrÿikjSüiiiïii iitiatt «cqicmofqttt. liiftm jmçdh
mm iâCjrûnjrn opine , veucs , auicca qtinf coniecran-
Eur^liJUfAiVclit/ oditoria J^notürifiTi cinerum, Mnr-
•ryiLiin me moi-un· & reliquias. yai» dc quibiu Fucino
j.niarryiLis.C.di· hcxoi.cccktik digdaerx. Nnmpiç-
diûrLHn.Æ poilêiliomim , qtwe ad ccdrilas, aut reli-
-gioios locos pertine ntvalb cattia ciL .. «uiatitc iacri
.îlvtiTi necinaficnabiJcs tfmplidteTjqtiQmsm, ex cau-
fa.&rncu certo tilicmncjir quod Toun. Fab^disti.S^
nullius iJdt.de tçr*diuif«& DotVeg*vldm.Ci]i *5113-
bus exu [i s i π iureg jrtfii c u r.non i_ft j 3 cc e f.Cano. cum
non becat eïtr.%. deprieferipu & hancdiffercnriam
nttigit glui.dÜeg. vJiq capionem verbo Lieris , Îk ·ξ- Ci
qui.i anthvmicJt alien.cmphyt.Se cirpitiliiis Fab.f.
ieligiutijui ihft.de r end i u if. tùm ilirer facrum, Si re-
iigioUnn & prophanas eeclefiitpoifciftoncs diJliu-
guit.Igi.tUJ.' & pfaifcribrncii condmo dilpar. Nam vt
res j aera: , & ït 3 i gi u i a in eorum alienari n equeunt,
nili icdctnptionts capri uûnrm éaulâ, aut fatue mt-
^ rrema pauperum , ita reitcclefia profana:., (.Valic-
pah,$ iUM'ÎCubi polium , !x i ua prx: feriprio ucim ha*,
bent prxfimca tempora quadraginta annorum , ici- ^
Jictr γ vbûmquL itoa hriiuim j tempore res ccelc fia?-
rum pi ruit rtbij nec eas tegribrts pritfcriptiwne* pri-
nararum l erum renent^ ut Ei. quas .attionci.C. de.a-
d'ofcccleff. pro temporal ibus a nili, de tccidU rit-
coi.vbul.emncs. C. de pr&fcrlpc. p. mino. quod An-
gcl. Aret, ik atteri notam. d. res Hic i mit. de vfu-
c :ip. Quod spiimi Canonibus quoque receptum Si
cantum rfte. [J3ucLc.de quarta, c. ad aures ç. Lquta in¬
dicanti ex*, de praricriiu. capt vliim.de pn-icript.in
é.ç. facultates 1 4. quam. 1. iciquc Ycnnn in omnibus
omnino cccWuium poilcflionibiis, criam fi in dote j-j
iiju etckiiarmn „ id cfb.dc ftindaricme, quod Ftlvn*
feripIÎE d.c.ad aii res tXiEald+NoudJo libello de dane
paret 7.fetn]u Ealb.m prtrlcrtpr.parre t.quintiF p.i.r-
lisjairtpbau.ldque in omni eccii-lia^ie' 'loco pio ob¬
linere putam d.^.pfo temporaiibus-c.a nobis, est.dû
p F-iefci j p .c .ne tuo ij,. quadi. 1, Ia rc Γ e \y * c. -ad ?-ud seu-
riîiïifod. ticui- es tepra quidem Rnm, eeeleiia. ut¬
ili en t-vr [i.tfm.eeckd.tV d.autbenï^quai aidiones, dc
quo tamen p 0 fieri ds vicier i mus. eodem de locis rili-
gioiis nadimiuiyae praclciibt podinr.b+D. de mo rt,
infe r.f li π h q.u a odo in fti r, de v Fu cap. I . n loucmvc rua.
C- de religio. Religiofnm boc fignificacu vocanc, B
quo njütnms illarus cit n quod olim quilquc vo-
Juncate fua facie bacj nemo Jmdst: ime Poutilieuiu
au tot itate.
j. Pri ter Licrn & re bgio fi J □ ca pa il ciliones e c cl e-
ilarmn p l_æ Ler ip ti o q ibus quidt agin ra annor uni iub-
ncHitirnr, fine pii natus aduerfus ccclefiana > liuc «jC-
c\ cfi a al sa a d u er fn 5 a I iam p 1 3 fctiEwr , line p tr latus
adoeiliil·, prélat umd.cdliud & d.a utlurnnqiriis· ηΰοΰ-
ft^^l^d.|.|>rt>tcitsp(>falibus,diC«dc quarta d.e. ad
aUfcs-Naiii imi ilii pniiiioc. placuit. 1. a. ii. quirft·, 1-
imis antiqui pcrliçc po [tenora antiquata dbA: ina-
r.i labore Ini. Fefiasgat inliiseonalîaiidis d. audi. ‘
qu^sadUones;
Conmciun ceckrlii adueriin minatum pr^feri-
bit, quocitfu nite communi, dc regularibus pt^-
fciip non ibus vtinu' 1 quod vulgo içhdE tradit, d.
aiitnem, quas.aititmeslôhait, j^od, c, quiadagru-
dumdeieg.iurdnvi.Panorm. &: Fely. c. iancloruni
cxt . (i c prad c π p t- Balb .’.· b 1 fti p.
<5 Eodem iurc lou tnnnes pij, ! lofpirjilia ^ & lepro-
id rue iv quar coniti r.u:iums nLicturicattni habenti
Pu π rifiabits -, vrnn tü rd.cap; pro re m poral ibus , vel
paupcresincciti, quibus aliquid rdiftumeilj qnod
ΡαηοΓίΗ^ Fety. tradunt cap.-i . extr.de pra-ftript. $c
■cap.i. ex rr.de reltuuian mt. EiaEd-1. genero. D* de hvs
qui noi.iufam j- elp.c.dc quitta, cum iis a) 1 e Elationi¬
bus quoque eodem mtc Srtimtur/quo| lWt, Sc Bald.
dicunt auth. Iloc ius porre Cium. C. dc laeruf. ee-
dçf.
Pi'oînde ctJj tricennar Lt priferiptiom-s. nd qua- 7
drageniii a s pt odu cum ur ad uerfus eed di is^vt i te sti
dccciinariar , & declinaris: tamen quinque η na tes
omnes j ik lus hteuiores m iim ftàtu permanfnt,
ttsam aduerfus eccJdiasj velutt, triennales ·3 perem-
p tiorn < i nilati x u;e dhi liirûi'i *,ρ r τ t Orix u nnales om¬
nes in quibus indulgentibus etiam Canon iftis fùà
tc-mppraordinmia pnmancAt f etiam adiierfuiee-
dcfias^quqd glaJ.dusivetb. duranribuS: ybi pauom.
c.cum catiËttuîtr- dc contrad. cni.pL vulga etsarnd
auibcntic. quasa&nmes s denouet. àurhent. Kxd
conflitutiQ iiuiouarx-coLFcly.d.cap.de quattn, & Ci
Il cautio. a . ee^uii txrr, de proh 11 r. De ci uiui aurb ■
qua·, -litiones ÉL'UÎlt miu dictmuSj&r abrogatione. ii,
J:. v J cin 1 -C.rfe fac ro F cede F
l .inimierL·} dim bona cccldtarum dieimusj.dchis
inu-lligirmu, qui in dominio ftutr eccleftÎirumqiairl
qui pr at latorum aut clerico tum iurc priuatonim*
iunt propria^ea non eodem iure habcnrnrjfed in hts
regulares prafFcfiptioney [eruantur „ qua inrcrpn-
nattis funi conllitiLEigloùfi.q.q.c, poiïejEütitfiSPs-
uortïi.fîc Fetv.c.i.exr-iLe puniet' ipc.ldempap.or. c.fi
diSigena q.vlueur.cod. ttt. locusvulgatusc.ecclcn.i
Salaria; ext.de coni Ur. In no c.c.iio uerir ext.de Ftiiti.
exc.Pantir.de abj c.Jtlidtils cx.dc otf. legatiRom.fin-
piil . 4 yt iSaly , & lai. d. aut h . quas a-iti ores.
Sed tv' m nbi lia qnoq ne eo: le Uar u m non Fi cm rfi rb-
Uci patiuntur communi pnd er ip doni cric nnij ,tcx»
auilr exi. mnmidliSH Imqi. & Panurm. Caldcr.c- j,
cxt.de refit, in iiiteg.Fclyvckle. quarta.Dy. reg. poifef-
for^v Lilgo Doct.de .uuïtenr. quas aeliosies. Sed cfm
iure nollro patrio Gqpueiudtitario mobilia priuü-
ronun-non minus decennio pra'fenbannir Jigald :?ll„:nJ|rJJ.rJ?1;J
triennium exoUlcitjiicd cocccleiiaitenibimiur.fVd *rt -q
iurc conununi vttiuur T quia coniueiiidnm-jijtentiti k.c.
non Furi tus deterius fl.uucre ecrlefiis qnam-peiun-
ti.9 , dç quo Pasior. d. g. de tjU.rrt.i , B-alb. j.patte q.t.
rumi. 8. hr-oLc. illud exi. ds pi^rfcr.& quos Rart. d,
reg.pofiirilbr. Hxcde lmilns- ctijnpendiq colligun¬
tur de rcinm ccchliqüii'arwm p t arfc vi p η o ntb tr î
quibus, id quoque addunt, rituJiîm m his non tcqiii-
r i jPe ab CanouiJhs aiudem/picintodo nec i un- dui-
ΙίΊ I cà in b oo di itui fio , quod itis Ctiiik· bon :ui 1 ii dem
jinri evigirin quadragenariis & rrtcerinirÜVj atni
nntlain Jme bona fid< Canoni Ibe admittant.
Qwaie cum haettta funt t m :ig»i;i· dii b itandi· occa- 10
fio tcbnqiiHur, nn res c cclc Jni ru m noftrontm np-
p fopriin e nt urum Jigib 11 s iurc ccmemnir, ita vtU
qu iiquam et tranetis polle ii br eam m ■ alîquam-vi n^
Jidcrir,ciim anno coio notoric pofieuiiTet. fubie-
qLiurribannimentispLMdarnSj aut I v udi eus ccdcfirc
non ûiiciicdltitit , approprinaenrutn petficiaruT , £C
emptor fit plena k curi rare tfcféufus3vtïcx.CpnfLiot. &***
loqtdftiri nreicii hi£ÿ.à.ùt fin c tuLiloarîiùiluTt. vcl fi
ctLani mulus Liropopatur quindccennaH prakeri-
priai) c Me m î j li ci arur. H ic pi mè-, Si iura,de i Ltri nui
audloH'S pitguant : Nain qui il iurc duilï ôc Canoni¬
co 0 .milii urum J I r,a n te doc ni m u s tV i n c ο v n us cou-
{•cnlns.Seii cùminrw cunfiiç mdinarij perpetna^fixa,
ίί- ead e ni i n vni uefFu π i regi 1 la rcru tu o m j p u ni pra -
knptibilinm fit COU Ici tu ta d.amcul.iùS. 6c riq- &
ïU3 Des Appi'opriances
,i7i* me dubitatio , an idem in rcbns ecdefciAi ris
■en nfiié t e do v olttcilt , dei ndu II vol ait , ο n p oce ί’Πϊ.
Non vol ni fie iduor c tel u JÏAriircxiïi îtder Sc iuiis viut-
Ils iïibmeliçcct dilpobiio cxeeptiiMt *b otdmario
CÆtcrjorum hominum j'i iuatntULii iptoi Non po-
lui fie e ri ;tm in a e; η u .ifi I il Canon sftaz fiint a iïi mi n-tU-—
ri ex traditis d.e. cccltJÏA Emota· tiaris Dénude re¬
rum ecJeitnftieiriJin alienationi *1 ullas dic ,quie
Iiri.cdeiitidpnviiù'b i bJ cm n itare hunc: muli. hoc jus
portée Umide fac^ccLcf.iüd eAuie iusio;q,i.ldeoque
< x lus dridom idoneum uiluii non poilb , hoc rtei-
builpits, hoc regnophtcuiltt & obieraraium vt iih-
rcr tadse alienationes non teneant. ht vt rb conien-
fum, qui in ut» ferme innuin p:u id tHiCoil igitur . non
lH'tfe ifl pradaris colligi le patientia ..quin nec r ad mm
ncc cxprcllûcn ipü pfidbxe querm^n ce aliéna tiojvis
v ni un ras implicari poilu in eo, quîvdle non pcitcft,
liccpermittitur une, Ctun vium £c procuratio si cm
rancuin rcr uni cccldtafticanjiii habeat Quod h ali¬
ti r admittitur fut m' un i ilca.\ t diilimuktÎGnc, gratia*
pecuniali angui mis iÜcÊcbns,ecdeis:Lt un bom dtill-
pintur & dilnpidtiLtu^quotl nupcrlu votis-ftiirp re¬
dira: naiionij qiiEcnhobiVfjuiis principis diictileracj
c Limbe ordinem iJJum j ^ ordînii opes omnimodo i
c u p e i c nr j ' er der n i & i p fi co rtun , qua: in p or eitatc
hat'cant , facerd otiorum inihriunenta interucrie-
r c n tjV onlcren c* abolerentj concr eniare nt, po Π t iLo-
nfS;diiÎiai]t'i,tntjd: miferi vexarent. Quod h pue-
ί criptioiit s b t eu turcs admitt er e n sur * no n a ute u u
cli u ai i polie quant molino prarlato , v αία nui e aut
iricurjo 6: ftcgbgcrm: quo patiente facta fu ditU'ii’
£tio, qu m a ntç agi n on pofllt , qu o.d i’ an: , disk L qui
J undum . f. in eut o r D, pm tmpf. Ange LArei.jfi 1. IniL
quikahliccr, glofi. ά_ IntoL c, vit.cxt. depr.rfcnpr*
glof-vlcm-i:* mini n:, de pra?ic. Qua- non iuic ma¬
na. rariôfle dicitnturüneor^ ied dt quod rclpon- ■
cacur. Nam votai lie conluetudimiauciore: pra-
icriptidntv legale n &: Canonicas tollere ufUndit ge ■-
ntrabsjdc fine exrccpdonc dtJpoJicio, quitad omnes
Kqurordinei.cv homines pertinet, qeiado cuis quû-
qucotdinis coîdcnhis in llaïutndo Kpciureîntcr-
ced.Ltjiiieriit que illis juompiuin f tum deinde teior-
piaLorabui iiquidl aliud' iiittrtdilllnt T idnorninatim
excipere de teck iiaflicis rebir^cùm insnon ignora-
rirr3 & qmd filet en. de rf fl»c ciuili & Cwæo
•l onilii u t uni . Id cû m η ο n k ccri i ît eu ni il 1 1 i ffc nie di¬
ra ti aduoeatïs onlrnibus omnibus vidétur idem om-
iiibitiS cuiuiuii ordijsL^ hominibus ios llatuilli·, & ea¬
dem Ivv.i· une]] ontnes niubtis eùncraditeic lictfit,
aequc’itajun ·, t'KCfpcii incs vnoiure cojtduiiire , \r
jiraiitmuftnlraiafic pcrpkxa?., vthominutn h i mu mm
cadetn ejTeç recutita.sqjui icopus tordue cudinis pr^-
tipmtsiint j, cdm cuihberlice.iT intercedert* Nam
uod'.duhitatur an potuerint* iv Canoiuilaium ca
crc omina pl.ic.na_, pronuntiata t 6c oracula vn a
ÎpongiîîdcTcrgujtn]t: NiliiliolicctiJli oïdini lictrc
de re.iiibüj, 3 de quibils abfeilutt , aittma a Si illibata
cegurn ptFtcftds In > fine de quiétendisiLuc de rrans-
itre ndis domin iis agatur , quod ο 1 i ni A ugti Îlk d si; it J
c. tpoiureS. d illinet. &c nos dcnionilrauirruis iuse
dttio.44.fu p rsu Qtirtect.1 de l'eiLidieurnduiinun &:
j'n.iniftraiuuin omnem audeoritatem eilc t Sç pupuli
#c gen ciî cui u Lepe , qu id r a de ne co n llit n.i n i , ecclc-
ih s h Em m ut in qnod aile n .1 nu n c S nul lie c fie d ican-
tur,qua: Hue ce ira lolenuuiaïc hani vcruin elle ,0011
quia vi l i um cea I c vllti ch rn li c,ati t r es per le i na ) ic nu -
biles fuir, quod a nre docuimus., ÎcdquianiÎt L'olcin-
rîras j &c CituJieincetcidafir alienandi , legi non laris
iit. Sed hçc- tuti litas obct^cuin pfarlatcq-aut extjjiiico
Art.CCLXV I. m
tonrrahcnclidif rt' ccddi ,,ϊ: Mckfe
ficum itt nci contralumr uc ro c^ckfia £ f1 ^
h c ntis proptiiL * in eoi tis puireflknc r eptri J?* ^
ruinus appiLipttmcriru.tn [u:occdtrcpuTail]. liiUa
de t-cbus ru inorum : quod in loco de m
iciipriouibus dtxunus fuse per regula^ .hU^
qua ;uire luo Joco t cui rigui» umtic.\ donS,'
ttanllal loues s & fccoritares adueribs rrnurr
fubiiciuniui, vt piarim qm Jine inter ctilinr? ?
tranJiiuttant , non pcflinc fnpina négligent | '
paru wcudire , quos quidem iplbspcr conti; fT "
ti t u bm i clone um ad pr»i cii b e nd lui t mu
bu c re y. u co Λ q ua m ip ibs m inore 5. Sed -alia
extranei pp!ieJdjis? rem vu iiaim dilkjJunrji
a) s eti [ ion ■ à in ala tis noîi t fl u lçî reefîu tri .
Jc nrenua ea de rc mea , in qua Barrol, Cüa&a Ί '
ρ] tu s d e lib cjra n dum pu τ u un m ul Jti ygrcjie y
iL^v h i id c m niorib u 5 li lj rgn udi a tegi rui , ^
abi ulu ra^; iiidiUintb conliieiudinü
ei J l L j . ch u ne m iu bmtel J e £t;s ηΐ non adin iicir }
n 1 j c , qu o d corriger e v ol uid c ρυτό nda cft ^ ^ ,
Edk c. u l n cj n ] iceti i j exi .de pa ,τ l crm. Ncc I
hic rdbimrttonim operam, & jdduStiartiwVi^if
dvkdcratii, nec id prariti til3’c quod yocc^^^Hii
debuerant k itinarionc^m incogiutantil, Stciiuhat
e c eU Jaarum Jauor tnoiientaicd multa funtfui;^
tradicipoilint»
Icitur ciVm aUcmiinus prsedia A: pofR th-ar^saJ
E ede fia pcrnnuires, notjVe fucrasd^dqueexi^.
ia,& mu cerro altïnari polle atque euatii pudita·,
Explodenda eftilLi IcJloIîe cniiti'ouetiii, JtiiiujbU 1 1
cfu Λ Ime J.vJt. C. lIl lâciof. f cd.etl qusdr puibp
pnoribki ilarutt aducrtu* tcckfias a
ilicum , un r.· nuu uecalionem praebui ile sidinn.
teli ilh indigetia Sc difloluta coni arci natio cp.ihl·
t:t.num,qu» line ordine t3; Codicem IuAitii^tfc
ti' L lu ] tj LÜn t· ad ari 1 1 a cem potu m d nier Γτ5 rq \ç&-
i e s ,ηυ 1 1 is ;fi j ,1 1 1 ; m me n r ton c [ c tt a, vi neiciaSidrta-
hji i;v mltoppQiiris qua· quam nliasliimniil^wi
quam Kh-άγ [hilus sile obtint re vülucrtr,, vnd: ti¬
ra nd; ] j li coo fi ;itu s opi n son Lsm.an au rh. ψίΐ ίώο-
nciead. titulô & loço in ecdefiatanEuifl Reirie-
rdliVacur.ati callis!. vit* Cod. 1'ud-nt- p.innuca-
prrilionc vrduijpa' d.:i urh. correcti :nti:Jl^irur,.‘.i
1 n corretloeiis Πίτι cxtcjiito rfc k>enr i p :u iT,:te, att
iuaipti rate rationis, ( j : qi 1 i b us m qu :r enda d!i milt-
rando feft diilldio implicuere^ demum bene kqpB
incerti m cerri ores legentes dimirtuur. ila vtfp 4
prta cet l a illa eJl . 1 3 cmorif , &c A rcadij co 1 1 ffitBHÔHi, I
ft atura & Hxart gula !, orni its C: d c. pt^fi^oi.aEiW fif
j . vlf.Cal.e fu nd . p airimp. O mne ius fti Ucei lluc [c-
b licum lUie pr3LKiram,qUL-iCumqiie de uufàqii^·
tint.: annorum J pario pnaicrihi , umniLnisompnim
λ n tutiorum ttjopuriuo dtJpurjLLcmihLrqirjriduAd
quia illis legibus eccleJiarnm cipiella mfûriafi&1
j rûn urat* a m pl tara ea diJ poli ii 0 , Vt idem obititq^
& in ecdtftis· l |uuque , 1 a suih.qu» dl decccikui··
dc relata LiLitiLlum C.dc iacru fiecd cf ï-quas
néî, qu: m praferiptionem aiC tusca rrOfliqan rc iq
ptr,c.dc quarta ext.de prxfcnpc. Quibus tictUJi-1'
i ui l.< 1 egenn ] U am v J t .C, d c Laeto fie r d l f . Οϊΐ'π ίο° •il'
letfidi re, A' delti i ti po n chat , v t qu k aj 1 teitui· p-1'
fteiioribus iublata intdiigi deberer , vt repw^u»^
dc iu jsdiuerfii.ipstunque aurh, cuirirulu·' fr <:·'·'1111'·
ecdeiapur de tcdtlbs oficnns, & o^idoiqaiJl*·1^
bus fafta erat, quod ex c ». apparet , licet vulgo*
accïpiitur , fied raruai bï spfacparijiieontkw . .
Ida ra' fu ne N 0 u ek exi. noiiiin irirn » &alia a ntl ' ■
l^.jior. csprcist·, qua' di de ccclel. L"lLIÎ' ;
Des Appropriances, Art.CC LX VI. 1116
\ r p et om h es xLan π oiu pradcripiio lies v alere n r yÔç Λ
sus ilï ud Lonmes (5,: L vit. C. de iiuid. pat, couiiima-
j cum. Quui'c inutiliter t.ilh vit. &c d* auth.nuftros li¬
bi os occupai 1 1 T &' ne gori u m laduu t feholafii cis au-
teiibii.ï , cum Ëa^iio'illic ίρΐ’.τ (fiienç ç^nflitucï s .&
vuk cm; ranti faciamus hui us impcraràck friifumj
îlIjl ipja centnm annorum pjjçicripütï abEmilfena
cccldd.s corrupto pecunia luÎhnidKOj. & qusciîori-
bu 5 c lus eiToi'i ;i c r.t t , c ùm ex pcifoj ι ,ι M ani iini cii-
iidd:iLu il] a ccclcita bjp/qs poiL tempera legiûnia
Ότχ fer iptio ι ιυ m tx du deret ur a£fciq tiîbus,fec crat il-
ïr pretio vKtLis^ne opponi poÉïct* Quod Suidas (cri- ]>
piitjCimi de PriÎcaEnnJlcno loquitur 3 idem d con-
J.equptus quod volebas: eam con futuri une tiiÎulLLi-
lir* Non eftïgitur.aqjjf miranda mcemftâtia^autper-
uciiitJLiin iegibus.fbrendk sn co, qui lie kges ftatuc-
γ.{Χ,&: qui Tribonianum, haberet i u π Lpiudc un ai au-
EorerOjCiti punio iub ir.de figtrçi:4& rebgcrei s quoi
t aurores niitoiiçde ci> me me ram. In legiLms demum,
GitoliiAy Ludouki extat nominativi ccnihusium vt
jti. Eantu mannorum præfaipcio locis religioiis op¬
poni poffir non a,lk , idquc criain in Legariu & lu ιο¬
ί! ÎiatibuSjtju-ire mù II quod de ccclciiailicis piçfai-
puoinbus amphusLv!,t.C.dc iâ.i:mii eederi aut îl]a C
ü,üth. (vt Rom-cecL quam adhuc multi de noürû;
ipiiquc imprimis Canoni ftsttucimir) retineri ppfljc:
tametis valere illam etntum ajmoriim,&adliiu; ob-
riiLcrcputijrit in retiiÜhsin rcdcmptîoncmcapLHia-
r u m j, qmnd Tb v ud ci : us putat i n !i b . ü h n**. . J^lîh-
7 /fftici'c in capite de qiradj agvrwiria.Scd quii ichcJaiii-
Cj au dort s ml u ù r ism bit ncide te pa t tu neu r , ηιυτ i tl
noilrqs libres relata l dut , eq dccureero: eoaÂN tunt>
vt diccient,cal us illos quartior d-Lvlt-iegan , mfluu-
t eü ti ls, y e n ditionis , donari quis , Îpcda les elfe } ira v t
lex iliaicmnesircgu|aiir,tlla auth.quassitîoncsam-
pjLttiorfgulaejllgideriniil. vlr. ejcccpiip pitluum tpe- D
ctalium 3 eüm te vcraillal.vltn abta-jT^Cni intclbgi oc-
betet ± vt qüæ apertant fpe ci t* litatis rationem m illis
cabbus eïprcfij s nullam plane habeat, net h babuif-
ic t, ; 1 1 ο o r-dinc p o n e n da i iterit a n te d .a u.tl i . t step ceo
fdhcet ante rcgciknijidque fine vlUalrerius iu idEe-
ramemionej quærcs mdnifeftè Çc eotiClirnticimiiti
reptuÿjaiitkrrij &: fateiLiatoruni ineogitaiicLim ±
feholarticorum hominum inanem line caq.(i Lt-
boicftt-prçdit 3 quibus omnibus ingenuè fatendum
fnttjqLJod duie t lat Jiuc rfo rum hom i n u nq tk teuipo -
rum conbitutiojÎÇi contraria vna pagina cotqpadat JL
E ί Inst, n iccigi tnnÿa fadtum . Quoc l h ratio vl !a ton a-
liationis apparere pottf ft , ea lie co J locanda eritvti
u n re fb t tum us^v c rcppi 3a point îur in tl. I.omn es y ani-
pliatto d.i uih.qua& atri on es ^ & qiiadti iia placet ex¬
ceptio d.lJln- quatuor cafmun cxprdlbrum s de il
non ap p o i i tit ord i nf-nec congrue cam a uch,inl crui c
I merius, bi amhtmica: cpnJlitutionesjïoftn'i-orés
ilnn Smtitdi igitur pugnare illij quos congerunt J. 3.
vit- de Bocr. dccif ZÎ4. Alex, conb fê-pliU nArmo.
Ciaiieca lib.de reinpo. fedione 4. cap-abiokiris mt.
? . H a: c n l iana il J 0 i u t e v t-ra funt.C ü m ad i us parti um
ve 1 urris , t riam fi duiii itirc cos tafus pro fpe ri ali b us p
& exceptis habeas j 1 1 on vlquequa quinte mi Uro ob-
tmebi r qu .tndo kgai i c:tfus dccüti s. dbdp ed (ici ctïu-
fuetudinis difpoiuiojie arni^j. mihiiurio in rotnm
locmn nul tu ni habit, du n±[ tonis A: emptionis cafns
nihil rantmis de ipeciall i me habere videntur s quo-
itLÉnus his iictiri caceris quoque ptadbribl priillc^
eonnrjuiubns re^ülis d+ 1. omnes Ac Lv3t. C. de hu-d.
patrimo &d. NoneLcxi.Vk tonporeregLikripcEfo-
rulîum a£tigniun , iant corte hypotb ecjniatiini * ica
fiée vt ni coïiun îuuiilisiinmcanüal. vit. de l'acrol'.
eçclcfi ncc tribun alib us nofiris negoriuna facefidc
amplius, vt omirta m.quod illgs quatuor ca lits etiam
nite duiii tocum Labet e volum > jnbis tantum ci ni?,
tatib us, quaduintr.uiti.ii.uperiiFiTi obiineant, c« teras
regulari i ur a un erqquôd A Je \\ dixi i coni". jçv u voJ
ntmuiw.A: luoi it-quiikislÎapb. Clum francii'. Balb.
in praÎiçript. parie |-patri.S:qLiiHCiF ^ ^ parte ire ni vlr.
Ca fti 6. &. A uge) . 3 „ fi fini ca.$ .de v' c ü ïgulib us.D. de pu-
biica.Æc iiçpuu tonJ. 113 . Contultaci p propofira .
DE S PIR.IT V A lt YM P R Æ-
s e jt 1 p x t-o m ji v s.
Cap. il.
I J/l innisi™ 1 rNprjjl χϊ^κΐιίυ , cr f Mif tnt (ht vdi funi,
i tv ίύΐάιμ.ι rtift pfrj<!)A+ ({{lijUjli-
eafi ,(p~ fttnUt {(Ύ
j J 'fiTiUimhttm prifmfijefflip cXrmpU "wru.
4 Tilului ncftjjïtntà tt) bvL
5 ΐ-Λΐμ-iidfi ior>jsii:niUnri fr^Bismsutf» fttUÀ rîrtrf rjfüH
Spiricualia per fe imprafctiptibiliinonfunq cesud
îieî er Capace s ralnini peçfütLis agitur. N .cmp c in ter
clericos qui beneficium, aut tittfium ecdchaiHcuin
babtnt, quibus talis pollcllj o , Acius comtenite paf~.
lit j Ac in quos cadere qiitat. Laïa icitur ex toto ra¬
tium incap aces ckeroïa n tti c.M ç [fin ia cxi.de ek·^: t.
Ldeoquc L.iJium adiierj us ettÎ-æ terni auilo tiras eit,
Ae reperirio, quia podediomMnrapaiics func , fine
qua nufk prarkripcio , adilndiOati ^ aurpeifici po-
tclljvulgara rcgnia,ilne pollcjjjipne.D, deviucap. &
cad cm m vLtrx.c.caufani cxt.dc prarfcripuvbi uoih-
deconmi pj xfcriptione tratt.ine, ioL And. & loh.
M onadi.LM.de prüficrijitrin dlknotni.cJvlt. txr. de
conEijec.Spiritualia nppelk mus Jiipt omnia, qua: u-
rinne oflici), diguitatis , put perfonarus ccclefiaftici,,
a ü r riru 3 i eom p e tuii t in iu at i ucjka v t akrri ctume tir-
f e nüi e p< : r j qti 1 e in i de m ord mis 1 son fie , an c bc-
ncficiuntA' tnaLum non h a beat, Ardiid.c.quEid au¬
rem 1 . q.i .Caid.c.ri'ia txt,de de eim- PncpoL c.p et ne-
nic.i.qq.Quatc inter perfonas eockfuîfcreas ratione
liiulotuni inorum tabum pr.t icripciori es a JuuttE.jn-
mr. Sùntquc vt cariera: projdjanarntii ροίϋΊΓιοηϋΐη
quadragcnii'jsPiquodd.c.caufiim notaiu,itrquc con¬
tingit non Eblum iurirribits qui pcrtiiiciiriaG tife fo¬
ie eu ad aliquod ahmiju capEitT vtdccEmag prnv.mî,
oblaiiuncSiprocurationevjviiitationcs , bcnudiAliEi-.
nes , γ fus ctrrantm ceremoniarum, aut veftiumin
aliena diiuct îl, fed cria in ec-riefia; jpk? iota; cilfti Ilia
reditn ab diit eedefiis in totum uira-ibribtiptut, de
quoad fubieCrim nent, & quoad fruchiin > ik qüoad.
vni<jF)rrn,dat3(vt ante diximus) ptadcribcntiiTin ca-
pacitate^quod Fanor, dixit c. contulere fit. de J-ym.
Eald.E.i.Cdc fcruit. A; aq^
Etgo cçdciiïYna aliam.prjfctibir.c. cura exr. de j
iur, pai. idquc qüqad proprietatem glofi c. 1. vtrbo
mciifam ext.de cxcci.pEiidar.lob. And. c. qui contra,
c xt.dc rcg.iur. Bald.d. parte j.q-io. Et priekius inte¬
rior intra mciasprxiacurÎ.fnæ iuracpsicopaliLi po-
trib ptai’icrib-jcrc , tk vti i>freqmutci.Îum talcipra:-
icrip.uontsin Arcbidiaconri, & carccrisdigmraiibns
ecdtfiaft.Qauditis exèm 0liiTvcxr.dc prælcnpi. idqi
pmianué ad l'.pilc, quod lalè DoAtores t4r.vû:atit d. c,
auditis, aut etiam accuinukiiuè. Taies pradoiptin·'
pes etebrse m iitri (diitionidibus v ί urpaium de eo-
giiitionibutixeeilimm , aiU Ciükruin certar um , vt
maiLimomalmm , â< aluiititn , .vtiü ArcbidiacoiUîii
fiiit Cmvh
rndjifî. '-$■
ÎJÎ-IO, θ'
H-
R4* K**»"
jbdjg ft/ù-i.ftJ
trdnti *-r^1 fl—
w-i. Il K £>
CiNflJ. IJ J-
lÎCJjf i
in 7 Des Appropriances, Art. C C L X V I,
iiïS
Ditiiinjfii contra Madoirieiiffrfi lï.pitçQpfi-À’· , & t ( t- A
bru fut)* talium extfiipla, qui £um non liubciiric tahu
iu i. a a b o ni i i tti 1 la & Icf tpt u- h u-e „ n ecc I lé eft cAs i l i r e
pue feri fi ro l'un J a rï , ni n id pfi n il e pin nwi < 1 A «? n d^M,
itdc-vllrt hithi'itnr {«sprat* iVoiudeauii id liait contra
ms fcrîptuïïi iirtihfni bpohef ttlkgari c. 1- drprdc.
in vu nec amplius poflimr pncttiukrc quant quan*
tfUti polle J Cl lui tu mque ïîÎlL ttfjjafJ&iWlibüst lolvitf
indicari·, jp qyibus qsiiqUL-f cprÜuntuL' , de quo nos
alibi fut) 1 £>(,■£>. Sn! $£ j'iæiÎTïpttoncrs fecundum pül-
iu'dioJiiiü qu.it i rai c m , (Sarcnviinns ίίιηι iiccipKjïdff*
l'ïinatiu.x lî prilinriut pu lié d ci mu , quod indubio g
taEupra:fLuihriu:,qLiod Pan.or. Jixitd.c, auditis, aut
r< lcii ni ü! ,it] u i· c- irt c fm gab tj i c\ pa £lo ta lh eïr .il c ord.
C refers: a b cas caulas de procu i ariü u i b lis,<S; vifi can¬
di uJire eontroru HiiigduqtW t^ihusi^rfjb.iiSiqua: ori-
gkltc3& ordinatio mrcEpiiceipaba Llu jt:.dt qui b. Kli-
îy.&T Panor.c^citrn ex eÛicq txv.de ofHord* 'J3atK d>,
q.ri*quxs viia poilbilionum refuta diAcnninarsii in-
iûiinustM rkulotum o flendi nequeunt, quod pci
quam mro ficaporclt in tpriKvtempormn vxrnftati·,
tv mt^aLione psadammiu. S ci & air a inftimejtidiin
beuyJiiit) ndiUTluî* Epiieuposab infer iuri bits prac-
liuibi loir ne- i & vim udi & atiÉtoriziiiidi permuta- C
i k> i H' '·.( v c loquuntur^ cou fWrcndi ccrra benedicta,
ordin ftotÜ-iul mi uores qrudem otdines, h quidem
tsirspriicfanjx fit 3 qui ordinare poJÏlt * v c Abbas fuor
rcii gi de c s,c.n bba l c s iLe pn ud c g . in G.
1 ls.î pCLidti, n ciie in îungeud fr.
Tus nabcndi Baptiitcriuro in ccckiîa, tpiar deinre
nan babil pii s excommunicandi} dicab£oiut.ndi ^ ist—
U'tdktndi j ίΐ modo prieEbnbtu^ mulum liabcat , à
qii-oiftadcptndeunt , & quai phi rad.c. audiris cra-
duruutjSi Bylb.paric m- partisq*n.
Scd vc c c> n iiü i une o rdin is Eju icops Lb; îd cÎt> qwae
noti nili ab l-pdcDnocoufiTumur, vrmasorrs ordl·· u
ncs> non pcdhmtab pr a' lato in Γη ion pni-Îcribi 5 aur
poiiidcri , nec ni fl a b a lin t pilcopo , id cft , b abc urc
ii mile ni or d*L‘*qua n rû vbi l'aner. ik aiij cxt. de ιοη-
iutt*
Ma^i > ni i ni m3i u fc rioresn ri ml u ni >c.r emptionem
ab èpiic n p ali i urüd i c’ti u n c piftfc r ibu c po île * quod
aïnxin; i fl, & perturbanti se diioplinÆ initium* It*tVr
immediate Eubilt [unuBoPonrifici, quod Omo. no-
taiir. c, cbm non liera z c\ r. d c p r*c fur* c* c uni o tim c.
cum peribna; ejtr.de priuil.in i.Balb.vbi £bp*qua.
Qüafrff I pdcopahs > de qua in e. de qnarta tsr. d. £
pi'ifk'. fi obis Hotlus vins· cft , quando eam bpiicopi
η o On non percipiunt, t'ic viüiublata cfh.
Sed de parœaaJLi aura vni p.nitua contra aliarn
pi ad'etibi c,qi tbd Balb, er adlat.q. e S.
Êi trx5 ch^tndi aut participandi cJedHom cetti
juaiïaïipfiEicrihitnr, bed îc JibcTïniseoiiiniatcius
iligcisdr ctrpta ροΐΓίΟΤοιιε pradenbe ]irts,per exclu-
fioncm p retende nriijde quo AiutJii.but.c.pcrut nit
c'xt. de refilih Ea!b* q. &h^; b oc i patio xhantitn-utn,
îvec fit diibjidkrü de in nbus dii continuis , aur conti¬
nuis ad ddcei nenda prarferiptionum rempota , qux
tnm hi/j’im utra mtté ic a]ia iimr ,-tcd cinn a re pt r- P
fonac Jebcnmrvt ius prjrJ enta fidi > il· hue ipium iiii
tdi^cndi,nou niiti dinrurniim tcmjJiiSHidprçfcnbcn-
dain'ljb'crtateiil exigi turq-.ocid fe;ànorjior.G,cÙTri ce-
cie ha· Sutrina , ext.de tau L polO &: proprier, Eart. 1.
itdlii.g.non murar.D. de vfücap.
Itis patronatus, v lurarias dôgrîtïone.ç , teftam en¬
tai ia iudicii Cano.intci' I pi ritualia, aut (pi ritualibus
armeiïi reponunt^ magno conatu defendunt , Sed
ilia terricula nos pridem iprcuunris , de quit benefi¬
ce fccinuii ccdchisjiurcjd: rauone in ccrgniuone cs-
utlimn mdicilm mam· re detere coftctudiitit^A·
c Online rei u e ile Λ nb enari prop^i^cy^,"' 1 ^
bus pulli r De vfuiariis cognitn.mhiin’x^^ ^'
q id ifi .i tifincq v r de r eO a me nrari i 5,iitip
feri pra: coni 'i u. t ud i n is a r r. 3, D e ηΐΙΛ. ν,Λ, _ 1 ^
m agi n amat us Ardi id.c.b firram []r èiliS?·
J ;u r . di fp u r n nom· i ; 1 c i n. A uge rm ,& c . caufa^ f i ]
pr ïci bri p t. c. querdam exi* de elef t. Se d r
ïob . A ud, fen cchri a c* qxmd alieni d e i-tg· fm- ^"r
qui ius fcniruttum, de ad-laicum jj trri riOisL π η- ‘Ί -LJl
' r 1 0 1 n fubi i c 1 1 alteri u s laid & v erum cft SeStotioi
iber^m t ud diam, qua; in n trliiiii p4ttonaru^
cuiuiquamiun fulnidanir id vtrq hbn poffc 1
perqn im « qiuiiti eft, & t α lente Mi ' '!
n exn hi h er. Fj r v ero , fie eo ψ p tecur ea ptæftdptio·. I '
quadraginta annorum bipfupcd lamcu i & iiKi!qj
ad n · L- (cç n res 1 na gn irn p r.r t cri ri te u\ if ci.. ^
iiaftiCii diiciplina luiffe bctniijmTiiui leniit
rumlaptUj dl· incuria prifcriptibiiuin obcfimj^ipg
ini u ecddiiMtis fundiunes , &iiijiiifira?p^U|*
bata , ΰΐ rraduila Iu non Juum locum s qoi1sihiiijr
Curiarum lupremaititn anima duerfioBi^ij;
mari oporruetlr > indormi cnribps queruia caum
Ftiertlt* M u] ta i ra u d n le m e r ,Îl·· auarè indurc n? > ^ J
prætcxtn laudabilium conluctudimun pializnp
di Ctm tu r 3 la rend ύ mque m ultorum suaiitij) & in iL
mn pe Ama pietate bonorum jtrepfiflc, carnpliin l|
magni ratione abroganda faJsà pieiaôiiiiaçjK ii
sdn ui b mra, fer en dii mque fu rrar ifta re pre Ii tjidrn·. j
fi improbi emes occahoncm nide fumpfilTtjnai
ip (3 dogmata j, & fi 2 a de 1 ege pru nundata étant.,
h uda éc infimanda _ tradudta ceu lura dclVonmm
v ira ad re Ii gion i s *lt smnuon au. Sed ί uda itt oùa
cenhira à: querela extar do di film i il· pnfcis
CbriiLlïj l fpcnleithms nuper prodiere te iram.
rid in tpiflo lam ad T it um de A.nyfbkitJia. _ _ -
Huitisa rgumc nri e it q u ud im;ii i t j tu t a m rpi®'
puis priikribere pcïlSt,neit neatur Ciipitulninïtijl·
rei tin alienationibus pol! cilionum cpikopilinr^
& t lb lus ij. >ie n u cloi j 1 . 1 ; en l praHl □ re p pflit , vtl a*
cc flui· c I e 1 icor u tn ci >r l i g f r e prou r ui te dcbricifi.·
ro & c.Litmir cxr.de lus quar fiunt à grs'rit- Ακυιίΐ
quidem nuuc magnam diibiurionrfn rua bd'«ii
hfc quidtm regno > quia epik'oporumlbiariiJjiï
ρηΐΙιίΓιοηί 5 in cotum Teparatic fiiht ab oipxcun.·
buü?vi cli uitra ntc quidqusm carmTiiira',],iiipfiifA‘ ,
ne in adrui ni fl tari üntgini e. in «Vxi LLiruocnûi: vi u.Sii-Sc
inter eo 5 i plbsimer le piÎrferipiiouei vfrtaJflrijPî
le re alio iure ere bra; eorum cÔTruuerfîpçEnrBiui.^
niti, qua 111 p ofltflioue > A; vJ u + niüô.’ita de aürtiîJÙ·
ni bn s quau i tfir , qiirr ,id mi n ift tarionii er rurisiffi'
, ed u n r 1 -fii i . D. d c c u rar. fur. N l· ingtelki
Epikapustb in capitidnfii, aiiEEraCcuicir-rsix^·
nomiTi tapiuilitrinm , qui>d capitula fciiulü^,
b t m 1 3 m fi ii 1 1 r Π p 1 ico pu , ί; ip u C riiionid. b 1 L’l® I
pr.rknbi neu polie glof. putnuit dem. viiicaw® '
codri". non ali en. (pt!-· m Gard jcpi'i rbc fidit i ic
e 0 fe miu nt lob, Λ nd . A: lm «pe, c. paflur,'uis£?t·
donar A' c.ea uofdim exi. de Ilis qux-fiufi^r1^
D £ DECIMIS, HT E AKVM
P1LÆS C ΚΪ Ι'Πΰ S IEVÏ-
-Cap. 2.
i trrnfwrtlcs
tnr +
3 TcïTtgtAÀtàw* (Τ' Idiittft&fdnnt· ^
ii25? Des Appropriances.Art.CCLXVI, 1130
4 tk itfitmtniimm frrrjgH mm a iràmù* A
2 DfrimtTÙm inftwLw Unorum tiw Γβ tmiiçuUr turc
tiiitfikffiçi ,
$ PtbiU (Xif4Ptdfi>*Ti4 muttrum 3 tür Teflattim nc>af<t-
Ttnt tait ne.
gitüti l*u dramtrinH préfl-A n jtltrfim<pelum efi ilid.
■jr Laici incApAc ei dtci marum.
5 LliCiiri decimit ftr*f(T!pt!ant Vtl ntn debent.
FtrtP J peftrtvi)ftrn f H dertmU· pr tendu per. Uim tÈid.
9 ιΛη Ui ίί eximptiiiirm k deama pT*jfnb*nt de ihîa a (fi
qut(à.
10 -4» Ec dfju >u a ïOTitrâ jkfjfB pr tf -rd'4 1. ^
U P terni* ivf(td*s* m MTtijetuÎAns mittrAm fi*-
m u ri t r
1 1 JÇjpi râUtt* hibet hititn IîjmW irtmk.
13 'D ttiâ*» f$ Adttiltfitm rtdicrtnf wdem
fure hArMUT ,cr AbrvgAtum Crprobibtmnf txi.
de d eu m .
Ij, CtglMUt timitum ludictiM.
ly Fr*\tr/j>fit ntuAÎiH n .
Confcquens eft mftatio de decimis , &c ptæfcri-
Ditionibus carum * quando ha: vfu hominum ipirira.-
ibus contribuuntur * cüm dciurequidém quatitur Q
CartLc.tm cxt.tte dccimisldcco ÊoÎii*îCÎ.c.ni b^c
t cxï.Jc dccim.vbî Panonn, Alb.hmclritrri.C.de legib.
erh fruftus qui inde percipiuntur, ππ minus; tempo¬
rales lune quam quilibet rcditîis , ideo , 8c locari 3 de
venire y 6c m commercia quamlibet prophana crâfi-
rf pollimr,quod notant in c« vhmi. de for, comp, in
^glofCnYt tiipcr,eKt+dc reb-icdclinon alien-Dcdus
c.venerabÜis ext-de confif.viihglof, Abb^s. Anan.c.
quaedam exr.nc prel.vic iuas.Tlom.coF,A(i6.Dt:du5
1 8c Ripa c.ijCXnde nid, De J p b ityalieimn appellatio*
u£ non pu'gn-O, quand 0 vins obtimiir, liccn'ic ab ori¬
gine inquire ruium putamus s mrent dituno induite D
fine, an vero prçdialcs demum an non nem pcribiu-
les. An quodTbeologisT3ioma:3 Hugoni dtf Icbola-
fticis video placuillô magis nirts politiui , & à Pôiifi-
ci b us ec de lix Cbi 1 il ian x cofhiiun priulbtioms ne-
ceftkas , cim anic Itgem cpnüli| dumra^at p m %e
pnvccptia foi Praitiflüttône legis faitâîuriï po£mii
i utile multi confirme^ & ihud Chnfti feruatoris di¬
tium,. Marc oportuit facere ex coirdcracjune vereris
kgis didu e*iltiment,aim principe rc ποιοι lege non
m!tkucrcî> iÜ modo hkagendum cil, vt fubiefihun
iflcéllîgaipi&qiiid & quale Uc,de quo quætitur. N;uu E
hic décimas acdpinuts cas pndÎaçioncs Îru£tau*quç
ad eam quotam præûanttir rectonbus cccldjiirum,
aut fpilcopis de pnrdns intra Climfqv diocicciim , aur
fiîffficjam litas, pro iataiio iacn opérai 1 8c lpirstua-
£um officiorum femente , & pr^ilattonc. Id tdrn di-
eimuîj ne quifqua decipiatur ambiguo T t^uia ëï aliis
eriamcauLis prærtari quandoque eandem quoram
contingit, non fo] mu ς [tricis a {cd & kïets quoque*
qu ΐ ta m cü cù m diam origine m ie ntul u m hab cant
aliumjn hanc dil’ecp tationem non cadüt* Quarc ad
ea dii criminanda , in. quibus· iilemitas quoraî{ vt
aiunr) idcntiraidnhiribairguii» fi propos cil cura» p
& probationibus , etiî bar deluntj p cadum ptioni-
bus ytendiim a ^SntnciiJarquar petuumr cius ticuii,
6c cailla; qua- Iblis ckrkispofllnt competere , êt pa-
rbehis debiïa; , an ctîam caiiüîm&rcOnibruttonim
habeant aJfaru', Qui tales fimt commerciis liuinu-
îiiî non fubüciv nrur. Qusc com m erciis font qnæû-
ta liîfdem amitcitittur, Rrtï exemplis patd ce teneur
hæcrcgii) cereo côtraheiid i qe net e,qiiod tctragnoti^.
appellant j latine verbum proverbe» iolacrumdixc-
ras, vfusdlcum prafdia foré incaka ooknda ccrtis
isï rgmlrJ!} Çenf.&rrf,
colonis tribuuntur perpernb, aiiEverbfejnporario
lure, legedtéiâj vt mannos ffiigulos décima fru-
ifuum a u cto ri rcpcdarur^hic quo 1 1 eadem, fed csu -
fa feoonilitudo de commercio , 6c eontraibü , nec
quidquam. cuin eeclefuflica decuna commune ha-
b ct,iîaqii e sus admodum diuerl urn. Scdtamcncum d
origo in inctrro eft eoniltniti 3 non Îiuii cauikdubi-
laisdî^cuLLis gener-i.s id dcbttirin t en i cai , Pi d’tôn e s ta¬
lcs baheut campiptirtui & complanètus , quodTi-
raq.incmoritt isi i ctraC-t.S.cglof. 7.011. 31. & jS. Qu in
6c fæpe conti tvgic non dccima/cd aut duodecimam,
vidi 6c alicubi cricefimarn aur lenius cria aliquid pa-
1‘Qclns atq, adeo interdum laicis pcndijOiEcrdum, Sc
cande decumam inter pluies aut parochos, a irr prio-
res diui-diaijiijili.s ena in par ce m laids. Hk ii de ori-
tine conflatu rienis Cofbrct nulla relinqueretur dp-
itariojrc umbiguâjSc origine incerta vidëdum quid
èconicdturis j aur idoneis pniefuniptsonsbus colligi
p olfit, Fuere non ira pridem qui contenderent prius
decunas infeodaras 111 dominio taacoru fui ile , quam;
ccdeJiailicr decimar e [il ii t illi ordini confliruti, 6c
e drcinia 1 lercu liana T 6c Staltcnfi ptobari volunt,
quo i empore nec fe udor u itita nee Teges adhuc ob¬
tinebar, cmn elfcnt illi mbtuaporiusiiipenorisim-
pe tii & ind iit io Lici, ne c v Ilus a.utoi' diu cum q mdem
tL-niporum è veteribus hoc genere in feuda rarum
incmimt.Quod Is verum effer inutiles e iTenc36c con¬
citu Larcrancfis , 6c aherum^qua; ca de re fubfcquu-
loe fune ianilioncs t qu ando hoc iurc i undata incen¬
tione Jaicorum, vr antiquiori , 6c meliore cxCauU'
onero la nirenti, nihil tlÎerncceiTc antetiora conci’
Jii tempora repetere ad probandas lnfeodarinnes.
lmuflai etiain illae concilii inhibitiones qua lain an¬
tiqui 6c boni pnfnmptiun e laiens excludunt , poft
lublcqiiura concilii rempora.c.pEO bibemus ^ exi, de
decimis, & qui eiiam inriquiorcs vrbani fanilioncs
{lursntur, quando etiam prae fumprto non minusva-
ere debeat poiteonciliinn t il decimas anre liiiurc,
domi mo ]£ eorum fniile credimus , quam lim ab
ecdeiia parochis aettibutic, cumiilar de alieno fta-
tuere nec potuerint nec debuerint , vd iï o;què· fun¬
data cifcc lai eorum in re ntiq i» his petendis per luris
pnornaiCj male illa inhabili ras in periculis la ico tum
cirec in rorum coniti ruta i Potifi cibus c.caulam exr.
dcpraiicr. Quod £ decunse ante in mrefricoruiu
erant j necclfcJuic edicis poSlcrius limationibus cc-
ckiiailiciSjqui de omni re dieu pfifftari de amas CC-
cttiiis volimisdeip£sqiîoquçiiidVûdatïS ptcilaci de-
butlk, quod tamen cum nemo fheiar , argumentum
cilpUas-iplas quç.à laids (Vneantur cafie numerOjiSi
f pe Cie eiie? qu:£ olim à cl erids renebantr & quæ eo¬
dem c.tiUjCic caufaqun citer ïjahcnarç iint acie ricis
in manus laicorum propter tranfmatinas expedirio-
nes falicet. Ko [mit igitur quod illi putant hiid, aur
melius , aut ieque fundati iri petendis dtdmisquim
dcricijbccl ncCclfc habent prclumprione iila enten¬
de re ,de qua m d,c.prolubemusi& ad ca confirman¬
dam poilelFionis diururnitaieni probare , quam Ca¬
nones exigür* Nec propccrea pcriculû eft laids pnf-
ieilionibuidquod illi putant) quoniam pofTdikimTrn.
dmt uri vitas iuffici entem probationem indude deri-
ruloj quatvera norma cit talium diiudicationum , vt
uif. dicem us, Denique non poted non inepta dic ra¬
tio j qiiic in caufakiicnrum ,ib infeodatione pe ritu c,
quando omnium aliorum titulorum par & iqua
conditio cfl 1 eitipriu dis, pcmiurationjs , fcahorniti
qitorumcunque itadue ii pr unario, & antiquiori iu-
rc decima: in bonis Bncoruni fuerunt » cur infeoLta-
tioncs· potius allegatur pro titulis, rari feilicet ac pe-
π ji Des Appropriances, Art. C C L X V I.
n c mxud h i üîm u I empi ' t um C0d$iÂiisr quâm vcn- A <?ce [ c fia Jl»âs esta ûi q n ibus mçlâth
j>n ;r ο ciui c> il a) 1 11 j idc ct> , t:i te [L;_ i j .. V 'j
debiti solide frit tolèrent «ihil, £ *BÊ*
i mu ib, sracu ùdui ef^qmi ut iniquit a?, 1 ’ 'f ' r|t
ab negatione eius quod citini i u re dtbê: * ' *
qisa
n e π i quçri t ex a lie na ae cuiariotie'qi^S^·’
.cailla c x.dc veri>, %i. & iniub'. de uarcrlvi-v^
lIlh.C.ÜUatTUm fît l'.ilr ii r· Γίτ -Π C Ι.ί . " Ι^Γ.
ditiones,ccnfus,firphireoici»autalij quilibet , tege
ditia fidisetidarnm d eC in i irum .aut sd retins cmd li¬
bet quûtwï quos col irrat-kitsindto ftcqucntîJTiCBbs
Fui fl t en-ru m c il . Λ p pst e r i gfrBt : 1 1 febd ai i OJ K’iii hae
non eireabfo]LitiiUm.s,& jujusü domini) [yinboUuu,
£c notum .qiiod iils coutcndi-ir* poterat oum lita de¬
cimi rëteniio tncliiw ficïi emptionibus rctrnto iurc
dco mi tnpSn ceo aut ï ;di bus cti π t L'adtib Lf’-C ur ad
fbiaiu infiïodatieiiem recurritur^· eluri ifto Folo illl'C
quaeri iaiçls decima: potuerint? Qtpcircafi verum
aniaiuusfàri] Juin eft » cù«> m c W cio i ufr rru r tfrrim a - , x . Jj |
tint] inferni Ararum de bis mtellïgi ôportcre3qu\‘ pli- ® fieti tuiles furti U equentes ilà* erogationi^ .
dcin cumin iure ordims çccldkftià cSU i t- , corner- eecleiïas fiebant, iam lura cum Paulus verbum f
cioinfcodatituirituuiin laicoLtranllaix. Hcc eiuiiî J;A*^ciBMLÆ,^Lu..;AJii. -■ - - * Pr?"
Boicb,c, qu utmris .eïtr, de dccim . Abhfçq , L· ■
gn o r. H olhi n fu tn.d c p anadi , fr eu : fi a] j L· ^
AbtAT.Mv,c.,«,.d.Knu,.cum(Jta^·
UÎï'uliib fit Îpmuialia mecuentibui , eùtn{j3
futtcriiit , qtaæ icx eit mriis a & natura "fr ^
ex hominis cunifiquam iittgularis opinione iila pen¬
dentium contraria: extenr fiuiftioncs } vï ii J indica¬
tio ab vfu petenda h r. Quod Fl alia dlc -ùrigi>Tév çaufia
debiti probari poOiCj pané aliud indicandum, ri ce
quod de.decimis origine t-ccleriafttds-cfiftcurad-cas
tiroduccndum eiitjqui à commerciis , & contradU-
>us prophanis originem ducunt , n ce identitas quo¬
ti idcntitatémaiguit caufæ aut itixiSrHic tibt magna
conieélura j quo t ils vnatlumraxat decima loiuLiur, c
Cueccdcibc> fine bîco mira vnius pamcia: me tas,
î ] Iam ipfa m c lie decï tnim or tgirsc eci J Hbiftica , quia.
ctl cuiutcumqv ordmis pnraicianusdccimasbnc ex¬
ception e debcai, ni li pnmlegio eximatur i P&tifitfj
Crcdi debctjilkm îpiam elle Cad cm numero ^ &L Ipi·-
cie^quai regularis , & ordinaria Fit 3 de neceilàri.i cil:
cum alienus genetis omnes acadbiitules finr, & ex-
itaordinariar . Rursüii plures quoræ- iub nomine de-
cima: fulueoeiiïivna reFtorijiltera, aut minor lateo,
manuum argumentum qua: laico loluaiur ^ non tiVc
origineiauc canraccclcfiafticam,qiiippentc crcdcil-
dicaret. Et profeiko exiguntdh ΡοιΆβ^^’
eu ra m,v c c s adis us rccogn o Fcaiitu r, £v pm VTVU ^
que rei Facrar uauata opera iubue niarui jViJ nttaz
mere vtTL l es poiFcilioncs V lia de rr.uLii
] icc cuniÉbbcc arbitrio , quando li^-c
tlac ia com em c rar did iud s c m ti bu r. ctmflans,
t n & rr qua bitis elTrvbJ unias debei , tue ic v|Jo j c
do furore temporum aliorfum sbduei ptiuuur
quim par cfl& paci ccmuen] qS: rc, ip.rrjD^tiiliiaf, ’
Ergo cùm in mute iiajdc qua traitamos crniinir-jf
his deci m is agere nes qu x i uris c cc le Π j Hid Jbrur .&
iiii'e fiuc politum, jtucdimnii^rioillicrditaariD,
hnta:ldc iiis vidcMhdum dl, an pridcriptiorutuiiar.
iic E.i i mi r. Sed c i u.s d u bsra lionis muiia ftrnt capita;
de laiciSjfii cleri a sut m ambigu* tiidtetiiknit-cKiif
Capita receprarum vfu ii, mcnti.aium eoJkemus
Qliocf ud Üïcôît U 1 li 1 1 , li m p ÎCX> Ü.'t fi Fojl.1 M K |i F J
riaeli in cotum eos dccumium mCiipacjfFcffr.Nin
cum lex pubiica, & car-ouu a n dtoriraii priadpb^-
tjuihtioxni atque ite ritu io dc ροίΐί^Γίΰηι rtlillii;,®.
poilibiEecll prarien p noué p tu cedere, qua fw γΐ
dtiiTi grauins quidquam olim impolitum oneris p a- D Idticme inchoari ncqmt, ncc poJlilUu Fiutéin
xcccianiS quitu quod ture debtaiur, fcd vnnjn tarum
decimam debcrijftcc quemquum Fusile ram Licilcm,
Vtaur duplii aur gtauius aiiqutdpnftarc ex eadem
ijiuFa vdfcr, autcxigi pateretur. Quare quod boc
inodo pédi lolrt commercio potius pinpiunolaico
deberi iuiiii.indum^quimaiit mfcodatu nie ecdtfia-
ikica» aur ture ab cede lia duFloj Quod i i nem tota ik
integri decima reitori foJuitnr , &: rdiqtuim qtmtt
ram rotam impleat jiasco vidi cur7eadem decima te-
clelialHca origine putuJida, 1 in mimis decima ftilua-
rurreibor^akeri mini, Fic habendum dccimxius tF- ,
fc origine ecdcbaiticum , Fed reliquo prxIcnpEu el¬
fe, qtna ctfS non toti decima:, tama; tamen pntJerihi
porui t- D cniqiic fi retfor i i n io t uni u il fc htirur fcd
7 laico Fobinir decimi tplanè hic crede ecck· lia ili cirtn
e ile originem, ic tonfl ac Lonem fattain frudi titulo.
Mam hic cafus pledfquc locis, Sc pareretis hiv ivgto-
jiibtis viiu fefc offert , civm in totum iid decimard re-
iftores pcrcipiiir, ciYm integri in manibus fine laico-
ruinT]>iiorum,abbamm , vei dc tllud crebro videmus
accidiflê , vr ojmalieiiatis tK roto decimis uibtl ireii-
quusti [upercSkt rt ûoribuE ccdcfiarii ad. vitam to-
1 c radatn , p areeeiani farpen umero Coa di ίϊιΐΓ,ρ ia )n! j
gitioneinrribucrc, qtiThrcram operam tiaü, intibus
crogaresmir. Inde illi inhniii rituli trogisiomnn
uxlp/iihttH^} rrfvr , &' qu* vaenXvf-
qudn jioimnibus appeilaiîiur , equ* olim partrciaiM
ipüntc contribuebant ad alendos pauperes rcito-
les, cùm ixibd his FupercfÎct priffini iucis , qui nunc
veluti per auarictam expreili dctredatnr , iitpé per-
quammalsgnè alenribiîscôiuir. aciam hiiTqui nuper
tum ordinem exd fum i radice voleb.lt, ibbindccx -
sandefceticcs, dc illum articulum Aureliinenfrni de
propre r tepugpun ria i uris c-i , d e pra kan 'ÆJÎDtÎÏ
lificti decretum c. caula?n c+quamuiseït.iîtiitrn,
6c c-quoniam ιί.ΰ.ι,Ι C^c fu Ia iiviclar.Csrd.Fan.Ffit
altori? poil glol 'd,c, cauia m Hoffitjtubdiil™,
Du o cal n s c serpi iittrr^p tatte r qui m li j.· masle gicru-
qua t.LÏco , aut conceiliouc apollolica liRtadite
qu i Fer ΐ eod e rec Fdtrnr Pamc.ad h*c di d|?[tffi.C4iJ·
C.at ap o lio li c s . c >.t , de h i :■: ou ce fiilra pt i lAj,fscd
milia quainhliL't tmicterata conFuetudupitdliini^
q u o d P r. nor. d occ r.c.v It . ex t. de c n fi i tu ί,ηώά- ύ»
i pii .q.t.S t c ph. Bf i tr an d . c oFt ^ ,vol .t . CarJ. t .rlr.tM.
de paiodi.àprsediahbuifquÉdcm, Eigo quatit^- j
quel aïcii s ftio iurc d c d mas vç nd idl^soB redept1'
Icriprioi Lt in λ [ I egat, Fcd omn i uo titulo agtiidutUiHi
quiquia raro probati pofia m ianra
rumirarc.uiLi ndu dl p r -x i b li ip ti o nc ,qn attnb
teporis la pfus co n firma r rudia cm m prariuruptia «IU
de co,qui cani lngo tepore, i.d, e fi, immenituiibpfL·
frderic^xinFcodarionE ccclefiijid elfiiurcortT01
ruit,cast crine re. Non igitur à pnElcti^fianetn^1'
tu r vidi cati di au olori ta s , n ce à te mpori s ‘xfl 11 ? ^
titulo quem cein paris laplus sudiiQE prjuiîuptnir·
H*c Fe utenti n icholi: lolu Menach.lohAiid.^*
ic aliorum Dt.Jc | rah. m £.Panor.C.vlr.at· cor-!"·’
Imol.d.DCUin apoftolica Barbar.d.cdnfijfitP^P:^
pi en trr vola . Balb.q.-. sl! iir. Htc ic ro reççjidlt >n
v ia* lie pat ro n; c on I ulu nt,fic i udicantcs
ii v crû amam us propem od m n h *o verborum
miçÏA.ÇÛj.qtiando vuus ceniporisJapius, & pL|fv
ptioiiéjib prifumpDoncm iqu^ rinttrcpCiif
voro d i li rurn i rép o t is lap i lis cém cil ptci
Icili inde pfsiumpiionc allegati uniJi j.
ncecire Joccre de conceÜioriis fvliba*
ii33 Des Appropriances
quidam putaJbadtv Mamque de co quod ante ire- 4
ce iîïos nirfi agi n ta am pli uî a n nos geitum eit , id eft,
anm Alexan.j. &: Laccrartcui. concifij temporibus,
quis récit Fam* pr ubatsonem erigat , aur quis fçftts
ta de rc refthnonitim di&uruStff? ncqüe ilhifimut
dicenda fit , di; qua quiiquaui îe flari nequeat , neC
atiLid fit quàm auditio ab ΙηΛοτια, lcd quis taliab rc-
itibiLs exjgitiRnfic igiruc negaund cxjgi , quod non
vmis raine n de fdiolaibciS^ui&oribus poitulabac,
quodCard. dixit d. c. cum a poftolicà lal, ctmfirjrEÎ.
vohi, Alex. ccnCvi.voL 1. ïiarhar. confi jf.Y.olii .&
con fiqS-lib, j.Ergo fi c itqt Fc nt ρ n c Lq], aïeu ni dec un a s .
nulJo teiqpotepr itfcribcic polie.
io Àkerum dubitationis ça pue efh ·, an cùm Inicus
prit tcnbere décimas ncqQcat,cxcmpHoucrn idecs-
mis pü-flÎt pL-æfeiiherc , &c ree.çpiafçnremk eft , itec
caniuetudine , ncc coiifcnfii , nec pisfcnpnoue ac-
quir i |>oJlc exemptionem, etiam fitocis initie annis*
nihil, elle t folisnim, quod Ann DitttiüS dixit c. paro-
ctiiiinos cx.t„ de dccitn. Dom, e* i, est. deprabctid·
BnebaraLconi.^.
Id quidem de ex emptione integrat decimat, ideik,
ne in cotum. vlla loluacur, fedtamen pars prieferib]
pûiciij & quota , id rft, lion iota lcd ne cania fplna- "C
cur.j frilk ci yt duodecima ,-vicçMua, aur criccfima
lo Edatur* nec amplior , iitue &. mullis locis p rr feri¬
atu mcik,ncdc ccrcaip-eCic frugum, aucLpcctcrum
lbJuainrjh^cyuEgp notant glofi Εηηϋ Fanor, c, in
aliqtitbt3i.txt.de decun, A; c- torni J Iu m c.dilech cxt.
toiPaul.Parificonfipvolum.^ et ii FcJy. J. c. cau-
iatn pugoat^albart pfüdcriptt patte. i* partis ji, q,y.
nec torum A;· tribimalbdt: eo diibunnt, & vio rece¬
ptum eiLfied & decimaram reliquiis * vbiccJleitLBt,
rcite pnicribirnt quod Anebar. dixit c,i . de dccim.
in û.Rora dcaf.i.in antiq.FeJy.C. b autem cnc. de rc-
feripr. ego. anno polle puto lalibsw -prarferihi ab eo ^
tempore cx quo fruges fiunt colketa; , imb delico
tempore quo colliguntor petit# noli finn Archid.
dixicc.i.dcdeanrmin, d.Brib.d. q.-.rmm.ii. Sed rt>
gunvard, denunciari vtilununtiU m* ic plui es di-
ucrfuu ientcmiain Îcquurituta nc kilscct propter
orni ifain p c ti non em p r iefer ibamu r.
ïJ Ue ecciefiis veto jpÊSïan nltaaduerflisaltsm deci¬
mas pr.Îfcribere poilitbnïcrdum ambigitur * in quo
id primum mtdlLgi eoo eme lolos t c ilotes ecclciLa-
tnra parocEitalium de i ure coin muni jundat-os e fie m
perceptione decininatm, intra lioes lua: paL-ocltia? .c. jb
ps [toralis cxt.de Ens quT fiunt i prélat. Siepb» Ikrr.
confio. y oium-r*Feljf.d.c.m aliquibus etiam aduer-
fusalioS clericos in adia habites in fua parmeia. C t,
cxr.dc dcdm.& illo titulo firpepiofiaturjvnde lirTvc
alij iiuc reftores 3 liue .dij quiconque prarlati qui in¬
tra alienos fines tasvendicantjdociirc ipG teneantur
dû- ti ru io c ùm i ur c com m un i * > p pu gnem u r d. c . i . dc
pr^feripr, ext, imer tales tamen pr^feriptio proce¬
dit* &: recipitur annorum quadraginta c. upoftoHca;
c.cùiu colniiigat cxr.dc dtdiu, glof.Êc Doit. d. c. m
aliquibus.l loil.m furu-dc dec.& Card,conO?.ÎL ino-
do titulus pmbatnr , fine titulo non aJia , quam im-
meinoriafis temporfe d.c.i.I l^c de ccclefiafiici-ï pet-
fnnis recepta féfitcnda , fi modo ecddias£c titulos
fiabcnt ratione quorii ni prtfetiprio formari pofiit,
fiicatifinn ducere, c.placutt i*id+q.t,notdu c,de quar¬
ta ext.de pr^feripi, Ean. c diiggcilum cod.ttr.
Atque haflcnus de decimis proprie acceptis, hoc
e tl^n a: origine ,& causa cccldiallicis ti tufis font at-
trïôuta’jVi ab fpiritualibus cayiis. De his vcrt>, quæ
infeoduræ: dicuntur, ofiina b clcrieis m iecnlares Sc
hucos, nulla in totum Γοι ici ficum lura recipimus,
iArgtfttt.m CmfiïriU
Ârt.CCLX VI. 1134
qu tn na turant ex totu muiam , & in ptopfiana com~
mera a cr^n Luunt, in rotumqnc priorem conditio¬
nem* dei iis exuunt, ïiccquidquaiïi de pridtrtbhdl^
tionc rennenr j JLiiï quodnorrünaMoipfâdccimalis
potfe Ilotes gtittat oncr e proba t ion J.stitu Ei, aut vo¬
te, aut pt^rumptiuA Huïusrci ptrfpieniE in foro
nocaj & lÿmboja traduntur.
Primam quodtn hoc ipfo argumento praEfci tptior-
tinm., dequortaitamus, decimi communibus &
vulgaribus pEtc-feriprionibus iubiiciiintiir , inter Ι.αϊ-
cos inter le, cum tales clFcJioc cftjiufeodarï proba¬
ta lunr, vel rnulo, vel præiumptionc, quodan fmt
inter lA cos in conte ftario nem venire nequitia! loqui
negans * fe ipfum, vt tncapacem , i n re m 1 eme fiià
eluderet. Ejgo laseris itduerfius lnicum,&: edictalibus
apprciptimeniis decimas iil]i acquiri: & icgulati
ominum immobilium priticriptionc quindeccnna-
limuod i pii quoque Îchola.Îtid autlores tradere lutrc
an fi pridem, Fcd timidi, & pede ce ntim, velati or¬
dinis illius iram depre cantes* Card. conL iqi, Raph.
Cum* canfiâj. inap. quia eaufii Paiil. Pari fi confia^
yo].4.& rccirat Feq.d.c.caufam Csrol.Riunus confi
i4i*yoE.j*
Sed nec fipoliato laico agcnripolTeiTc^io recupe- si
fanda; etiam aduerfius clericum, (nam de laico dubi¬
ta ito nulla e (lè pùfictj ubltarccm noltro fm ti exce¬
pi lomcapacita iis, autpra-fumptioms, Ûinfeùdiiræ
allegare u i u r, et Lamii Contra itacuaric .ad deam as d e
rciLfpo.in G.Sc Dodtorum fentcncif, Ant.& Abb.c,
Ir diligenti ext. deprade, Fdy, c. ad petitionem mi.
iy.cxt.àc præfcrtpt.Gozad.confiy-Rorae décif. jp. in
nonis Crauciç tib.de ccmpor e parce 4. cirncip. mace¬
ria muiL 17, Nam cum taîrs quahtar,fiuepropofktüj
fi uc probata, int ctim fuftincai laicum in poLlefilunc
fpotiari cum no oportet de tacto, fid rtflrrui ad eam
pollcfïïonem , quam habet Initio iure* pro priées cis
aut po[lefiiunLs,quod Bart.Ërix.dixîc 4.4.1. cl, bip a
dccifiaSS. de quo quidem dubitari non pollet prx·-
fuppditd fpo]«tionc,ab a-que incapaci, vc laico, aut
eo cui de iure commum dcdma: non competent^
dubiiaiio maior in redtorc ccdcfue in fua parochia,
dc quo rarucn idem ItatucnduiUjqu ia nemini fibi iuc
dicereficci, quut ddtiuctm exparte placa Monadi*
&: Do m.c.ad decimas de de ei mi iu fi.
Ne illud quid cm celebre Lacer aiienlu Condii· de¬
cretum fub Alcxand. 3. de ejuo in c. ptohibchiusext*
dedecini.vfus., iiirjbunalia ucrftra rcccpcrc, ciim
vetat decimas à laicis in laicos transferri , imod
larti olim loin Fab, nota r ac. ^item fcriiiaininit, de,
afriuit. Éclat. ctmfiyf. Jibr. t, £c fusètueiut-Cl.vLLd,
Sdcîliia in fipee, fi u. iu fin. & Molui, recul rr in fcud.
g. 4 J?', qui eo loço boni diffci malam rado nem af¬
fert, quia fd licet Concilium dc e □ fiatuerenonpo-
cuerit, poli i us aiieri quiiurum , qu^ ratio maxi-
mèfalfiiputanir , cum ante id concilium non magis
licuillc rcccpca lententi a ii r, neque ius quori po-
tueriidcre prohibita ÆcmalienabilL, Quare libere
veneunt , dunanrur , TraiisFcrrnicnr àlaids inlaicbs,
comm u ni commere io t um lege , cum i emd ilife oda¬
rio polita tit, &■ probata cemror js dur Turuitas, quo
mucto ante diximus* Ei vero quod magis mireris
iclncl tali tfrirfo alienata; & m commercia dedu*.
itae, etiam ii quo cafuati ccdilifts redierint, nat Lo¬
ram hon rmifimt * R' in fetido, 6z prioris dominii
Condicione manent, necalege fcudi laid tximun-
tiuq Coiltr.r Canonifiarum omnium lecifit , Rtîuü
Cûîidlij d ccr cca^iSc quod exrrtrc Lud.ix.icgkcdititU-
tio toyirafi;! dieicur^tfiumlcnlumliabcr Jtcuu Mo¬
lili, diluit ecfi uucmetacimu; ,. vt verum dicere Ei·^
B D Ü ij
iïjj· Des Appropriances, Art. C C L X V I.
Ctaï1foi*nfii& bticarrice,& sert litate «h* drri- A Publici itito aliie finit vfihusmiblidi,j,TJl|11
nuis hommes faenti itifi odnm, c. i. m- de U un & altem pccuma communi , & publia — ^
ΓλΠ d pcpiitl ijfi. & tf.aic.qiii teild.LÏ.p'. roi- QimcçiIIa
ÎLcbuflinun v craibi vt tuiria- s, cùm Eüribit, & ytrh in¬
dicatum- fçtffc CUin fumiu perfpnaïu ccek fiaiatiuii
14 rvatffkrctcJc/uinia; .. reiLactuni fianguims locum non
h. iben?,m libelle de decimi^ ie,nurti. 2. & i£*. Dc~
nique tmufibui tnnrtïtim commerdomm jeg-tbus
ilibiidimrar tales efleftx décima venditioni b us, pi¬
que ratio nibtfsydo 11 a au ni htis jdotib □ s 3 cru rditil ioni-
t; busJconbprorridis.djfendatif]ti3bus>& ex mro eàm
cogniriitaïc s laicj, & indicum ouilinm. An eh. coufi
^.'Anah.c.ïfQÜ mifera bilem in fin exr.de v fur. N ce
priuikgium c fi 3 ctfi co nomme appel lai qund cft eit
de rc otiin à Philippo rege arino ijOjiCOiïfbtuiuirs^ca
ordinati u tic qiur extni 3 nuta pr.Tgimricis , cunas Be-
nedktusmcnomr c.RayiimiuNpretbJi iduque libe¬
tis aJc fubiXfideLCü.nirin.a}. CluCC üitit.^fï ΐηβίπι
ul ÿ,û .nurmp.Stjfiparkfi), rirul. de priuÜrg. pïurl. 3.
artic.ïjA' aliee quxdan^quodimipEâ quoque* J itipu-
jjinluperibacniii ulioqui gemte obicttianrPer- bvliu-
gadoètua Hilpame Iccibii inipeeulontb. ttt.de
cke. g.rcftati Vftde fici-vccùniiitiomiufcodatioms . . k ...^
*iua liras propolin cil , en protinus eogmtio ad mdi- ç raros annos in pubJrco jjtoficArum
cem duiilem ableganda fit, fiifticiâccuî1 nd cognitio acqtiim Jôcum ,ncc rtfiritt quod-defirudont^
,Ι,,τκ, pecunia cernymm. ***** roilll|V ■
; nmt lunlcon Iuleus loquitur Icg. fid CrSD v 1
ci p. R de coiit , e mpt.m y fu p ubfi co fu n t ,η^ί;
du duitate > vniucrfiurt1 3 aot collegio . AuVc' ■
p^Eciir ad ylW, . Βίο iwc , c4m rdkpolïg
communi fcfiicet &promifau fifcultatenenlTj
nullo cui nique tamen proprio aut janxdcii bei f 5
Hoc genet e funi bafdicæ , ibo, theatra, vid -c T'
fiiburbao 1 , v rbibi i s qui hui da m . vr R otec kpTT
deambulationes hypurtÿj tladia, circi s q^a*
vocant > tfcerm* ii cubi in publico habcimir f
apud PruJcnfcs ex cpiltola IHm. i^Kb^ëpjj Î
frequenter m Itato dibaiu 3 qtifjmisonsnihu^^
bvt de populo vtuur , fcd iiutb prtUato aut propria
i li re j idée iqut fi It m vi u tft nec ve nderc π herj ^
cvd ere , u cc emere qui fq n am .po Lier y ψχ , (f|. ^
Vin .rient pccinmi vcrfarl icribit r t-x - d ^1. ftd Çc-liiiç ^
aliq loco iure ( inquit ) cimutis ifia non ό^Βά,
iu Iqnaiti habcntuiv 6c vfiu Îtmt !. 1. publia, D.te
qui il mine, publi. tilu e:ara onLJtt· pritntuirioQiD;
mercium funqideoque nue pr^idibLpoJ3ÎiiiriIîuli|.
fOctiiïqtie icmpûrc ténea nm r. N ας [I qivj criu-un
nem indici ciuilï tribuendam^" ioksbiriotitilteiaen-
<ias ludici ccdcfiaftico quabtas dedtnfia , 11c ca de rc
cngnofcar. Qy/U’e imper cusn ab vicario quoda pn'j;-
peentï congrua porno pet vie tut , ab coqui ducs mas
infeodaras dicercieirejiudicariim tfi earn file ciLldis
îudicss cognitionem t\ appellatione , lamctfi rens
clericus dSvt & vero -abbaEifia, atioqui dç côgma?
percientis iü dicio cogiuiiaivem, elle eccleiiafitcs indi-
cisadmicatio faEeterurd'cd mfrodau" dicebantur^
beneficio feculaxiurti donatorum ad abbatlfidm
cir. alitim traLisrerecd.vltrui,D.dc ïlucip, t. .£L
ÿ. li quis id quod , w mer fi cum raie ardificiuiuefi.M
quô p ub Li co non η a c etur 11 on pro ri 1 lus tolli tômit
maij lcd iblanunumporu foleai t qoairuliaiafrér.
ttlm l: oûii 5 1 it d,l .4. 1 1 qu ï s ύ ne rmn Cjqua; vaSgo, cm
ellcorum qui genvrak -, fihaimmrmn apptllaisurA
oli m praefidu m>l praicriprio. C.de tip.public f p: ;
nullo quamlibet lo ngo rempote ralia pr^fcrfepi
I.Y ['ucapionem èk d.J,vlt- Dde vfucap.
ptio.FraiicripiiOjinquitj hui pifblico ηοπΰ^τίί·.
pcruciuÛCjidcôq) m conditione , ikr lege fetidi man- D fiftçrc^cque ideo diruenda lunr omnia, qurpiir
li tlê.e [ inLiu in perTonÆm cccleÎLafiicim rranllaias,
fu reliquum cùm de partictihribus praribripriû-
jubus qu s ntur > an.prïicripto decimarum iu te 3
fiouabusnquoqut: dcncatur, teaditurc. cùm con¬
tingat vbi Anchar.ïïo dederim, .m ctiam de iblo^
quod arabile hitmn cil, cùm amc vineaciTcf, vcl
arboribus confitum , aut iylua exdua c contmilfum
vbi Btuniascod. tit. An pra’fçnpns maioribus mi-
nucar enatu pf-iefcripti fmt, an in perioailftius dc-
cimui priEfcriplio de perionaad perkmam estefida-
rias wb'ôrvel in foro, vd publico quciitiEirutth.
co contra bmanjrtt , aut commoduiii , asrt dicarm
f'actcm arntans ext ructa naicumur, ΑιΙ,τΙί,Ο·^
vi iic ap.pr « Îcn pri« 3 înqui Γ > -1 d u b t lu e nd^. Jccideu:-
re publica Concedi non ioleîY&: f .liiüIÊiÎcîÈr.Êui·
^ l.i. D^lÏc via publics-’ ttec quidem tutï τγο,
quamquam reges; viurpant , tametfi mdïbîurEj^
prmo.tu proitciLonisciuEmodioLuniit cumr.nEiui
p mta ta , & fi te alla et munod 1 con traha ιϊγτΛτ iqfc-
lia.aui lqcahr,autbi ccium chmqaut ftuduittjft
tur, de quo I.Lficonf.et.Ubq.Îc qui Rcbutfleolibcl- £ dido lolarioalii nain , arque ifiarcgalLiw
lo q.14,
D h L.OCÔRVM PVRLICORVM,
11 1 PVBLICl PATiummi
prxtcriprioiiibm.
Cap-
i Public* (]«/! dit mur* cr forum âifinBîr,
1 a da t O* 'Itynit * frtifmid mur.
Puftitt* interdUto* ïn pruut* rtA gx'nttir.
ï'uldiu perum* xLdniiù p*4firit>itMr.
ma. PtdltfïiutTi refit/# x^.ànntfprjfcrd'unrur,
S titiiritt. ffcwA bthtt , ft* iri tm Imltt cm-
Fîteipf m.
ί Prid/^fi iutiuulm "Vdri4 a l frrmtipdtts tom tduti-
mr.
7 y fWftjKM· tft timt4tktvim rtntem.
ï De publicis eadem difiincti'o fa l vend i, qua' ante à
rinbfi de rebus [acris cft confiriu ta, quarum ilia- in
vtu ficroruin fiant t afix in patrimonio ccclcfiantm.
. . - g-
lixiftimauir doit il s î urite. A ymo Cranta
rean pore parce 4. capitula tncq tente ma.icnnîuv^1
t -Au c cia m p \rx ί c r ibi poife , fin udû puhBçib db |
pc r h oc η 0 n si n ped tiur, v el u; i fi adli uc J upurl
v tïc i cet fii-ci c u t ih li s >uc agentibus /ei fof icgcprjtu^
pu h S ic a mm v fus non J.a)um ex coititupdo,^^
•urmitt en, mi, A: l’acic ariliiii,mn' d J . pt îe Itepri11· ,
Π Lque non d ebc r eu 1 qtw,m pn Ltn C u tantuui
qu d I un .gpt t raflario c fi Ba ctu 1. CcpulL· rît, ^ 5^ 1
turibus viic.q, ix* NeûttCgandxtmEsmcns^teb ^ 1
pnuittmi viiim interdii sn ir priBCipibui^1^
p diqairatr,quod ciJ¥>dicir did-l.i. k t: qteipn^f '
1. co π t i mi ta s.î; .c uni qurnDuje* v erbor, obu-.pr<?
t c\î .p lu nè. ï ),qi 1 0 d v i-an t i I JJU.& l- 1 Φ ^2° ' ΐ
uiaiïibis.s quoque fieri Folct, qua' hliJIllis .m p ,
fübfu ntj & (b is fcgibu s v i uunt quod » :1 rcD 1 ' G
i,D,ne qtiid in loc+ public, de quoi de m tiS;
de vend. reb- ciuit.Sib. xi, liiild-b·· col-Î*'i'lt
qitsfd«M.Ç.iclç ferais. ftigif. . *.lTT.ôpu- '
‘ A I c cru rs %i «cri s pi 1 biiéd i lui r.qL^^I1 .; L· j
b I ica con fil tu nf,rcditu s q*rx d Ja,po «[>m, _ . (
uiariujdaifiularisj & quai iu reditu p·1 n L 1
ii37 Des Approprianccs, Art.CCLXV I. 1138
ratvm faut : Net enim ifta in viu ftint Imgdorurri, A debitores,' contra 1, Antiocheni inn. Didc pritiilig-
foi ipfamm corporum in vtmtcrfum,deqLtibu*glo.
Linter pubhtaÆhdb vta,b.iî|JinïÉ& d.Lféd'Sî Ceftiu,
&-.J' vniiiciii&c-uni' ihtk de rcr.diüif. ï. in tantum.
D-de rçndiuiftt. quod in lntorc. D.de acq-ucr. dom.
Hoi uni nihil pitiiatusquifqntvm attingit , kd vftbus
iiuitaiiwtt dtputniitur Lartis ttCÎiï r munitionibus
ftnieiïtÜÎifdjïÎ armamentariis. iLel.ifKds principum
a· irüi u m ; &' r.i lib us .v ii bus : H n rn m quoad prud C ri-
prioue s attinet , diiicria ttià iîipcrionbus natura.
4 Prrtribrsbunmr enim omnia tntia quadta'giiira'Îi πηό-
cred.èd illa cpiftola ΐφ, Bythinifiararti cirntatunt lex*
vt quos vclicnr in ciiiitarém fuam suilcnbcre lice¬
rer. Quorum omnium nihil duitatibus licet, qua: al¬
terius imperio fubiunc , fenian tamen illis iæpe im¬
peratores j iSe: reges praecipiunt ,vt d,! hinnii e & 1. 111
boii.D.de priuil.cred.l.Lucius f.vLDy.ifd nra. t. yLÇ-
dciu.'reipi&ï. prohibere $. plane. D. quod vi. smr
clanufic krè roto illo JibjkGpiftol.isü aliud Trajanus
imperator agitai Piirtij ProconlulistelaiionesvCie-
ter elini x; ftnmnuim mi périum Labem, non, nili luis
riim.ipatio icg-onincsC.de pr.TÎeript, $0. anno, lata ^ legibus tenentur, idcoqa e , iicnmili ,vr imperaro-
naititio L \ kim.C.dc l.iu uilcttlchAlcxand·. coniiL
1. vol, 4. i ure eonluetudinario nihil eftta de re 1 ne¬
ci aticcr couilicuciim. Quare regulis vmueilhhnns
hunc quoque r.afum corqiitirhendimrtlligimiTS , A
regularibus ipproprun elutis includi qumdecenna-
lium prçicripttomnu cum rinilô^Îc quadragena liutn
fine titulo , quod tn e ccleii allicis quoque patrimo¬
niis cenluimus propter verba vmüeriïliia , geminata
crnphatice amc. fcqucnr. fasurs tr dn itut , ime
diftiiifitjonc. Hac verae il regula prtricriptionum,
quu de publi cis rebus, & pecunia luiit conii itu γτ, .
ttli Doctorcs quidam iebol.illici mepraqusedam de C tendores i firü me vigente quidem
rebus publias cnsica cum Ium Goniiuend , cum alias
luprcmiimperij lus, & lui arbimj rem p. habere YO-
lu nt,aii as lu penoribus o bnqs ias,id q 11 ii em v été, i ed
id tamen fano quod iupremitatcm lllâîn > (vt ht di-
camus..) imptrij ,ab blcivib metiuntur, fii f olas cas
ftlcum habere putant , qusr & fiirrifaum imperium
Labeam 3 cùm ii flo m habete tam vtctlque bcear,
quie corpora,& collegia habent, & aj c:;m [vtdicnc)
i coTti muneai'. Non eft igi lu î i upre mu m 1 rqpc τ ium
ab fifd viu repete ndum,ci:iïi ilfcu'. w! aliud Iit quini
publica pccui'.ia repolltn Jcaquc Apumeûrum cedo- . . ..χ . p . . ,.f . . . tT _
ma, & n imperat oribus & pracoiiibiibus: Jubcrnc, ^ de pnblitan.&l. iXÎ.dle débit, «uit.libiift; 6f cubhçi
. I . . . ...λΛ· . . L.l _ j", _ ; _ Jil_l _ v 1 1 .1 . _,.l j". k i' - rv;_; _
res, tt reges quadraginta amiaruui pradcripnont-
bui tjicluimiriu-^ iteuri in domanto regum ihrui-
nuisliioloctu Proinde etii libi Romani imperii af-
Icclat iuritccmiulti prolatione reip. & publici , Ik-
naanaiTi dumiaxat rt mp.be Romanum publicum in-
celLigi volunt , nec nih abufiuc illa ad a’ia.s ciuttates
1 1 a duci , quod aiunt l.b n na . D, de v crb. lignif, noiu cft
p ti i ba: arrogantia! , & auto noma ίϊ x, ncc t sumen non
abis quoque cimtatibus , C\i imperiis tuir enant rei-
publica-luntj Averti lacerum i.-.Lii illud imperium
jgno tetre cogirur , multas e ile aibts adqur adeo po-
ccutiores , il'éi nec vigente quidem imperio in pocc-
flii t e b abuce e v r voc c n i, 1 ia t ur ά , ite pote liate i ndc fi -
niruin, & vmuctfalLin admLiiuiüiTunii"utitn ton tra¬
herent , A prcmiicuo in v fu fuit rei»; ligituficatio,
quod frcquennbus eXtmphs lJEc cpilkdarii m Pii,
liber x. otlcnditcüm alibi Ponticatuiti A Bithyni-
carum ciuicatttm relp, cunuonnorat cpiftob 114. ite
Bizan tinorum tpiftola 44.^ ahbi iatpe , A pubi ico*
dcbttoresdiiir , qui Ap.un eorum tcip.dc btrenc , A
pecuniam publicam quat debvtftur . ■& ÊÎiay pecu-
j iia |>ubltc,i Claudio polisànoruru , venitque a J mu¬
ni d pia v fque haxvotis v m rpar io 1 . i": 0 & h i ÿ. j . D.
krniepi ftol.a ao,& l.ii.D.ran pubJi-.t. for. Denique
P tom 1 1 c na.· 3 fta: voces , Ar pu b tici v fu i fimi j tn>n mi -
1 1 us quini acf ,& eJ emen ta ,quofi glo 'C Sikly. A ug, lail
fi: caitcri etiam notant d.L vit. kaque A publico te¬
neri SuctnniusiliSLi, eum qui tdp, eorum unitati te¬
neretur, qticl fnüdo pleMllfique ÎLibllahtiué ea vox
vi urpatiir , v eluti cum peilimum publicuin dicunt,
& publicorum condurares, id c!t veCiigaiiumfic
redituum communium.
facvltaVi pr.îs ciuii nossir»
Cap.14,
pnuilegiLimiamuii vtvL tniliilimuisi morem habere
le conte ruiebai^ne rationes publica: 'pe Ciiuiç ab pto-
conAdibUi uiipicerentuij cùin arbitrium habercie
<h cerem- rçmpub,fu.o arbitratu adminiBrandi j ha-
burî igitur lileum,fic coloni a, Pl ini | epiflola 4S. libr.
x. l·. s go fatei idu m cft no n v no 1 u rt v ti c iuiraccs &
refp. Omnes, kd quaid.un ibi arbitri) cJlefic Lu-mnTo
imperio poilcrc, qn a flam principibus inbcftc, fic
Dyn aliis vt huius regni omnes, praircr admofinm 1
paucas in limitibus, Qo,t fui nrbitrij funt augufta
ι> m n ia , ta m v fti t pant quam p ti nci p es catrcri , quod B An
Barro l,d ixit l.tu*m veanm t- $,itcm i e na. tu s. D. d c pe-
fiî, hxted, ideoque eodem iutc fi: prarfeipiionum
tcmpnribiis nfdçm vcuntnr, Git-crv iure paiilomt-
iius alio quam ftauattmim * dc quoglof. irafibtio. An faadtatj pratfctibi polite, ^fq^dÉicuharis,,
leg-vlcim.C.dc i îictof,«.déi cexnlcg. Cum qui- D, da quid trean ioris appel! it cor-·;· cortineaiur , ante dil-
vitb. fignif. Nec de tHcaiibus prjuapiun pi milegiis ■ fer u 1 mu rr , A Cmu e t:i longa trkiaiiouc perlequtiuL
quidquam attingunt 3 nifi quantum cft pnmlegio ab lib.de tempore, parte' qtiartn kctionc incip. materia
pri[icipibLLs,velgentisn,-Loribus.ic[cibunHnLi.Cilc fall, ?.πυ> jS, Balbdn prtdctip. quarta par. quincÆ
reb. chut. Lib. xi. 1. Jimile, D.ad raunlcip. Hoc gc- patiis in princip,
ner c p ti 0 i legia in pl eri (que c iu irati tins a nÿf qu is ti¬
bulis conti nentur ex prirkïpiiiü conceftiotie , vein DE P RÆ SCR. I ΡΤ·Ϊ O N H E R V M,
■jllaPhnif rpiftola. 4S . Apanscorura coIcjiu 3 de ra- p
tiombpi- fuis non inipiciciitlis 3 id cft, ne npud pi o-
coniulcs d'c pecunia, & denariis comim-inibus com-
p ut arc cagü te n tut, v 1 1 oqui fu Ici Lt , dc qno ip Îb 11 Κ¬
Ι re t lj ri pn ctiqnt üi m la ci oiic j n ngift ramum , aditer . 1
r lis c tu i ta res, fie al iu c piftpli 71. d c hss qui 11a tj e κρο-
(iri, A à quibuÈd-nm ibblutl t lient y & infctuirurc
cdticat i, A c pi ftol j Sff.1 v t btnia vc ndî Ciirt licerer co- î
rum , qui inCi'ftàti decebiftcnt , quod Nj colle s pra·-
tcndcbanqqit od J .] ,G.d C bon . v ac . pi'&h'sbct, I ib, x.fi: j
cpilb 97 , v c ] Lis p ro ropra iitc hibcrejjt· -iuluÎl'itts iuos
^rveuirjff Copj.iïrUf
QYÆ ALIENA IL 1 ï1 IL O H I B Jj H ï" V St-
Cap, λ/,
Frtlrilfitifnum rAîift- {imrforUm AbUrsiw finit ,
a rfifflrti , Mffirtht Π-
rrwtt* j ttfiitlomm-
Γτώώίιχηη It^um tx pniitek cwfis prtfrriptiaiift im-
prdtiwi-
FnhtbfU ^ij/jorfî'j· j/rwJfM3 aut temjwrdiÎit?m de ίΛϋβί
■ idw tttrr bthejirnrr
B E B ii j
1119 Des Appropriantes, Art. C C L X V I. n , Q
4 tMkto tliwMnmm « A caufsë ncrfonis prohibitas egE edhmmr 3 npc
Mut Pt ncos obligant , quod Cor. per fournit d. cW. ÎT
- Jjidimmuttitirtlftlimaei juidyde<tnt. nuiqApJib.j,
PreJ^jtif/e Itff* , gr fnmrti tt iiHetinn inhil fat *mnd- Sunt is aitenus genens p.rü9ïBÏiionei -fl||iï
Λ G œplidrer pc r i e* ied j teur j u m qu ad ,, Jhoc cil ' nCl) 4
alienation es UûJti infirmant iiunpfidter, ifd iïa ^
mtim cùniiii^Sia:&dei€ri|ter à %
noninterçetsefc. Arque Si i ncin.tmi li ' "
tilim UgH
ÛtüCfoy âfàfttt$Æ? _ .
7 Tri JhJuftejiti £<* cpntrjtfvtn déminât <τ ?τφψ**~
nmmu im^nitunt.
Z ΤΐβΛηκηΐύ çM'ita f rtfrttlttmiur unir* DtÎÎ.ftuStn-
tm>
ij FrfWjdJViflfJ ir Quorum j’rfWfj deiMiasoi/
1 u Cemmtv d« i iuëhr bmt de r iWif /ira &t/Jwë *ityajWjiiw.
i De lus rébus qui it ic nari prolu be nttir „ a J mi- ®
rnjmL· cil· Ikhohx dijÎëtifio^ dumcuiuiuis ieiifufuac
çuiïvis regu L v fingu n tu r , qu x perquam iWpc in i p fit
huis priai ci pi» & ma vidimus thefes ineumint. Nos
IbarDm tuaieriamin Aiaciquru colligemus, Il qui
fitii poiïit.v t quidpb m aiLyium comparari pol£r»&
vfurpri Îoro „ & tes agentibus : snquo piimum ad¬
monendi fut π us. , «ou v mu s generis, aut eorurndon
au torum prohibitiones ture proditiis elle t neevun
nu t.iotontatcra prohibenti ino parcus. Quare iejia-
undi iqjit cafbs .ptoltibitiônuiri , nec canfuiione ca¬
llium pemirbiinda eft mtelhgcmiajAUiîüarer.av tra- C
itario.
Quidam enim ex per fouis funditas habent cau>
las proiubcndiruni alienationum , vt cima inter
maritum Sc vxorem donationes proh Ibentur > inter
ptrcmh & p rilbmpto $ b arcd e s, i π ter regtot nm &
medicum i inter litiga litem A: iudicern , &. Ji qui
ciufiniodi funt 3 cuiulmcidi prohibitionum ciufi* fiu-
mnnrur à ptrio «is Sc conditionibus earum. Sed hic
agimus Ac cautis prohibitionum fumptis ab rebus
ipfis, f iunt vero ab lcge,iVtuto,ccmiticEudme 3 iu-
diccjConttaSienribnSj cdbmihtis fed effectu impari.
iin c, quam iunSj vt 1 1 ,t dicam , nosi-aiEttctirit ;
l'ùiu res ipfifc pet le inalicnabilcs non ftint abibbt-'
tales funt res minorum, ec clcil arum^nu}^ q|J^
fmedccreto, Ai certis, iolemniraidsiis aliçnati a£
queunti fin i ntc ruent· rc ,rc ctè tr^nsferuntar, s Aa &
pi.-ticribs poUijjLî , id quidem non pjliin,, y |r^
ante diximus loco en dt· l l: pt oprio^Hitc valg.j û:1IL
Bild . S lh 1 v C-CafL. Cy n. dd.vli -C-is l quintani!, m j|^f,
reilmon eft ncceJli Ak^-toln Ctor. fcrd.Le^.jj’
ίΙιυί,Α: vnlgodj.vbi 1er. Balb,vbi Γυ ρ^Ο>Γ.οθπ,Γ.ι
vol.nSed 6c hoc cùm prohibitio apponi tut rcfcefti
minotTî, Ini cumoinaneo cuntrahasiiur^a^^
liirio extraneum non arclabic ciiamde îc Ληηππ>,
quod autc fumus p crféquuti,cie quo & CafL],vlt j,
fed qoiaTco I , ^ uC.com munia cie legat ni Is chniiiituu
Jit homini jlu.it promulgat a.
De magjifrnniiim iu^t Cantium prohibibojali^; I
/ic puta nï inio tu m cas non valere , nifi n his tïdi I
fiant , qui lura; lunr exprellle , quia nemini tuam
fu.uuirt arbitri lut. adimi poilu j nifi ahquailtliiou-
ii intercedar ί Ü lJ ii cum lege eifeL alicnmwpriil<- ^
It-lLj. iudiciuiris tiiain ex ea caufaprciliiiiiutiiiiia-
Celletn , putant o mm cm >do ecm j nal i cmbiltu: ücn
prop ctr dn p' ex vin culum I lt.oJ ,&ί A Ses . d.i. diui-nu.
lÿf.Ac zç. Bnild. Î acceptam in fûu:. de vftxr. t ai. i i..·?
eut bonis Bart,Lqiit‘jrii3dmodiiit!.C.de agnc.iirtil
Bald.t.eu legc.C. jc ccmd.ob aitf.Corni^
Legalium, fUtut-uiarum , confuctudinaiiatum non D num.cf.gloj.ani h.liocuvspom ctuniC.dc Isfitii^
dilpar potcftnîj vc auAtoritaspiohibcntiuni pene ex ‘**f ^rrtn ~'1
coco aequalis*
t Hic regubi rraditiif, quarlege , coiifucmdine , ita*
ruto j ah enat i prohibe an rm.j ean.ee viucapipoilcjli
quidem ex publicis , &i legal thus' caulis liant , Ac
rem p . r c fpi dcnctbtts3v c 5 u ti i' itio i sn p rilcin pt ibiliu-
rssimprelFo propter psrohibinontm legis, qui com -
merci uirs prohibcn Sc püicLsirixmftniouct ab agen¬
te. Huin e re i v ulgati loci, lege vbi lex. DigefL.de viu*
cap.vbi Angel.di Bakl. toijt ichola lege filitiibim. /+
defl Nos ad Inomnis prohibitiones fttnpjro
mulgàtiones c a tum accedere requ sumus , ΐ]&:ίίι·
pra rîixinLLS'.Jti loco Je ptodigis, A. intercidis, lin¬
qui extraneos , Ac ignorantes iteo arttaiiqeuKiTir
un s t a lia acquire re , prie feri be re ,Αί' a ppreptiw f 1 11 -
finr,Av BarudcJCLLir S. quemadmodum. Cdi J°rt ;i
ccnl.tib- xi.
Qui cx cnnir-i ihi alienar i prohibe ηύΐί,^ιπΜ' 7
do alienatio Ac doiiûnis iranflmo în exirarueijftwi
perteit impedirij ita nec priLctipriOjqirit ui^mii·
diuirD.de le^at.i. Ta cob. de Arer, Ban. Ba-ld. Augei, p traClaiio i, ca lege C. de cond. nb caul.!. fiiuq^
T, I - i ‘"j-#"- Π I I, Γ1 i I r . . 1 ^ I I *. I .. .1\ -LI ... I Γ» I . ..L ηλ«·ι|ιΓΙΙ.
Raph. Fulgo f.Caft.l.vIt.Chn quib.cauf.tn inceguim
relt-iiûri e St ntccll] Azodiif uni ma , de vfueap. tex. i:
i^loJ’.Lalknatioms^D.dcverbrfigqti’ vbi fiait, vulgo.
Lz* C* ptroempt. gloi.h non efi incogninurirC, qui-
hus es u Û [i o u ci bit Joug, tcmp.p ræ J i: t i.pt . Ab b >& F e*
lyn* c. cùm îionliçcat ext,.de pnfci'ipt. Asr queus ct>n-
gn 1 C Corn, con£ 1^4. ad fi nem v er J . his tamen non
obftantsbus.jBaIb+ in ftaft.prxic.parte quinta .partis
λ tege, D, de verb.oblig.hir C- de teb. ab tiqijalita.
CalVr.l.vhi C eod* fdiola iota A. g.diui, RcttnM^
meniuiv ic.ii· ab eradente ex forma carum c-^1*
rum,qu;t vulgo traduntur d.l.ca lege Sc l.qus abi.'fr-
r.iA. D.de a cq.po ii 1 & d du, Cod .de rcb dilieri .& ^ ‘
dus k:ge vliiina (Jod, de p'aft* int* eiupt. dofniiq
tra nJlat ton em i m p edi ti p u tant. Qupd quidem ¥*:
i ii nickviujiokroj ijitercc'iicntc if-adente atqui·^
quinte q.icem j. Hoc genet c iunt Jacrajtfligioki3im- ticmi oontraitui emptoris , îk baiminiculwil·
blica, Ac talia dc quibu> ante iig.il lacim iumnslo- quod libe 1 1 us,r e rcuuo* A' hypotheca [i,i^rr-llS·^
quuri , qui b usinlixa dt publica cauLi j i np tac icripti- τ ur qu ii ide cerni ali p n fer iptionc ri culaiaAur
bilitatis. fqUap|iraprime:iuo* JSecca res dubLtancnqr^^
3 Sfd ea qui à lege, yd fi antro alienari prohibentur, habet in re quidem p.wiofMec cmiurciipd
tc mporatilms de caulis , aut iiaguiofum hominum hnprifcriptibiljras ab Loin ti , vtante
rdpedlUjSiüt lo cotum, dc terminatas vires habent ad
fuis ciui fts,quare & Ius c e ifint ibus , cornu jt rei is re d-
dunau,ic in cô tradlus alicoariuûs d educuntur 3Cuin
priuikgia peususdici debeant , idcoque quod fun-
duin dotale nv alipnari non polle puta ut, ac per id
nccprieictibi.l. (1 fimdum, D, de fundo dora E* id ve¬
rum dt per fiant e dotis cansrunam fi dcfiem-ilori cf-
fdjA1 abeniri, & pruTcribi paceri:;. Seijivc tales
icfcrip t ibi 1 j tas tb Loin té „ v t a - - - · -.r
ve £p tel u p c rfo n ^ ,qua peri d ni r te t umoetn a ^ ^ ^
dum 1'uinn pvohibi no confequitut ^:,:[Ljiri^
qui non tener, qui auftorliaicJegLsJiJO Jilu ^
aequi r un n, A' co n fi rma nr eti am de alie i u 1 « _
bchisqux t dbamento, alienati proJub
gn a d j ilcni lo , c u m pl urc sputent dpi LlltLl Ll·1' ;.ζ
divi, nec.prLeicribi pnife raiioi>e vii.qui·1^
Voluntas dckxipia pamuivimhabfaute. !'·-■'_
ιΐ4* ^cs Appropriances, Art. C CL XV I. 1142
Mtf a wh ■ île itfjp nper l. 2. C, p ro empt, L parer fiUunu *
i.lulius A grippa, D. de lega 1.1.& hpcto.g.libcrrü ëô.
nc.Call.S: Cy.L vlr+ g* iin autem auaririai C-comtriu-
made lègue. feald. & Imoi, d. fvdiiii. Bars.ïrnot.Cait.
A π gel ■ À. 1. v h ï lex ( 'ait. tÜ. 1 . C de rcb. π t. non ali en.
Fely.dvC.eùm non liccac.Cor.GonC 254, hb. $. &: 504*
eoti.lih. Quidam inrer fidentes . & igncnàces. empeo-
resiliftingunc. Quidam ncgaitisiLinidiitLiiAiatiem
probari iutu vt Car, d.conL· 251,4. & ind ifkuiéU prx -
Jcripiionem impediri cùm mamfidlc probetur L.vlc*
i*vft. D. de légat. i+.San;c qui prifcriptionemviiéu·
Haleiti non adanittuntj de tnccnnali LongiÉluna aliud
purent j HéC impedui eu su rc Lin ton s prohibition es vt ®
loh. Cror. Alex. £c Ferd. Loaz, d.J.Diiri.CtirnauLrird.
confli^· Eart. vnum aîqnc nliuct Îrnrin in Lvbi les.
putat impediri 111 j. Diui non pucar. qnàmpôftcrio-
rem fenccnriam fUph, Cum- A" Ak'x.ibi Sequuntur,
idem Alemoni" q>. lib.3. lafinucat d, $. diuî & l.cùm
quid .D.ii cerupci. Ego ci fi pluribus oppugnati me-
Horem icntcnciam video jtajfte exm* qu^ à veto ftar*
amplector* nec y LLirciiacori.s prolubitume pu Lié ayt
domini j trim£latioucmi aur pratLcrïpïiunem impedi¬
ti. Nani cum hominis cuiuiquàm priuatbac ne mdi-
canris quidem onn auitoiicas etle potio , vt rem C
c.QiQïuerdis eximar 3 cuius li^jracommeccaiis citj
fequitur impradcripiibiliiatis ccuiditicmeni à milio
quoquam contra ri u ,auc te ftàmci ico, aut priuaco fk-
Üd imprimi poiïcqi ihiata quidem de cauia &retpe-
düij Ôc quoad txtr.uicitm contmihi non.comprar-
hcnium> cinn nec ur^feriprtoni renuntiari poJlit,
quodvijlgo tridkjncl.iu'inQ pureitD.de légat- l.quu;
fauore publico ad flubihenda. dominia reperta eit.
Inepra A puerilis ratio eft, quiE Je £.d.j Eponae j iumi-
mr , vclitttlexj &Tcftatom voluntas tequi polleant,
quod péE dictum fLutre ibholailici aurores
exaggera n 1 3 ciini hui us priun® legj.v Jpqge alia con- D
ditio &νίί.ΰί priuan idli cet arbitri | ± qua; publicam
n ec rol! er e poli 1 r, π ec æquarfjOÙ oiiiutï pn uatorum
voluntas iubsicirnr, ic paret cU.ucsuo poreft. Ideo-
que quüdcLimquc kgi publics collibui[,etii duruin;.
ferendum til,quod priuaro tcilaEncuioplaCuic^i^pe
rumpitur » far pe mtcrddit, pltttimquc Sine edoctu.
ÿ clt.cum ut le gem pu b!i câ ma j n i r- Dentd e ilU quan-
tacuoque legis pore itas ..dc qo-iin &.difponatjjion in-
ftiisra-· efl poteStatis, fed co% demum tritet, qui Lice rc-
des futui i funtjvel etiam bon orati Jn excraueos pla¬
ne nil lutris· fibi v endien t,a\ m oraàklegis p o cdbs xb £
auftoricoie conditoris vim di estcniiotjutn accipiat
prinatatiii fi ptiu.iri clf , publicam & popularem fi
luinmtimpenj t'il,quod rc&c Gor.idutTbt4& perfr-
qmai r d.Coniajo4. num. 19, d: io-dc d.tonÉî vobr.
Bd d .tiL ea ί e ge . Qu_ic einri s principia repugnanti v c
cLtiufqUtutt pL'iujttQ aibiuio rea lou^r^fcripttbilis
fiat. Nequu i'jotn qui pra4cribir, id habet à iurc pro-
KibenDSjfedab lege it Luo iaitoj aique adeo id con¬
tra ius alienum propret euiiaudam dominiorum in-
certitudinem* Quare· v t demum collium , quod v e¬
rum citjJiigo c outra ttc , 1 cif am t nto ,γ c 1 vila priuaea
turis au r comme rcij porcilatc , publici ietris vim iiti- p
p cd i r i poi [c.h quo ad extraneos q uuicj n jit non eorum
acquilirionibus incercedicurjiiiliinjquc ibliuSjkgLs ■&
confue 1 u dinis po re fhu tm ciFc pu ro , i dque de immu Jl
publica legalis j & vniut riaJjs tit prohibicioitis
caufjj de quo etiam difccptaûo eïtac fends d. 1. uc-
u.o poceit.
îo f iabes igicur de coi a titulorum mari,riij& traita-
cionc per fpcCies non iudiligimem ^ ficuri exiftinia-
muiiconibicntadoneïîij & dnudicanorscm, ne poil-
% barc udum firiu regulis yelufriîdibüï > quando
hacc iptcicrum ÿç indiuiduntruin fena & iuigciads
explica lio dubitat iones de κζτχ dillmufitat: rurn xu-
ris Lonfnejudirarij ^ parrif appltcarionem iiucex
coniiderstmnc & i ure petfbnirurn,fiLu: rcrumipfa-
rumprçferiptionis labotarc put en ru r j u uibu a 1 n ali¬
bi loeu jordincjmcibodo cradira.
^ f Ο V COilTRACT.·]
ï CanirJtiw çr i finit*/ dwtrjà Ο* ίφ tx~
(cduKirtr.
2 gMicUm litaii hitlct j >/h tamen r-tri yjürfuu vffr*
5 Hic di arnrAftt!t.iimwy rtrffljîj f/μ ÿ .
Ec fi idem lioe loto refiarmatorcS .fecilTê vide ri t
poslimc-quod i'^pe mniconlultim noftifs libiisj cum
bisj^ τή cL-ri enuiieianttptoiiiuriicûrtE airit.D.dé
sedil.cdi libicdiTL LolicetjdiW er w n/mâ^doniu nxêre,,
ton en lue voces non per omtiia idéni pdlltntjoVc fi¬
ne v fii ilmr.l xc çdunr vero ip fît ie ië nu 1 ruo. Si ab lé -
fç item exceduntur. Nam in prifcriptiuiium inné- ï
fia eoïiltarquofdainucuJos cÎÎcidoncos adpj’aticri-
bendum &: rcccpcos commerciis ^ quicorirrafluÈ no
finijVeluri prodcreJiflDspro fuojpro berc de^pro nt-
dicacojtameifini rirulopro b^redt nefeio quid Éirni'
le coiErrailus argutantur l. a pud lu lianum g. vit. Si
feq.ex quibusCaüfin pàlf eai.nûranr in Lcum rcs. 1>-
ce légat, t. vnn ludtdisquûqUéj Lp D. de pccul. bed
h 0 c i fia qu id cm in niât e L ia non ta 3e dlj qu î? ndo fc □ -
tenrias iVrit in muitus certum e fl. N On igitur talis-ci-
mlus ab ccnicnLu eil j quando nemo ] nui rus contta-
bir, vu I gara. L π ce cmerc.C. uc iur.de J sb-cum. limils,-
btxs* Sfd net omnes contractu s rmili iïmc , ctW hoc \
fibietlto de dotnintj [ranilatiufj ta nnun ihiciligâtûrj
vr ai^rc do eu smu s.Couitac c omp] l:tî- s ttinnradtu s . Ûc
eilCjiS; 1 Γί ci quidonunij iranÎIar Liai nott lïnt.vx locati*
depcjJitijCommddFiti.pignor iirAcque Inrc verbtu um
rond upltcArco oitériiii c T eu iuftu Jiqutï^d'Héris fi tu los
aduiiLtij vtvnles 6c quaiçunqu ç-côiiuchiiqixes·. s sno-
dbisc de genere turpiumi b Lr , ÎcrfbLisprrfccoin-
mcrciiibbus- Quaremagmis· biCl en us am error aut
incogitanda eil pragrn.it iCOL-mu , qui au lircc tempo -
rarituiouisn pto iinrrcdé , Si pro nuheato vium non
nonuiCj cùm ioret tjptLino.uiabcxnrnriucejichac
verborum conceptione auibotiîarcm habeauc i
couÉbetudin Cj valde· v m uer fa ti .
e [ Q_v h ce soit. ]
t
1 ιΛη dÿprcfrimeuiiim de èti»tr*Îhi » t ηφπ^ί ïffvceJÎfà
.}*£**■ , .
2 Cvmr*ÙM hmfirtftut tjufmvdt ιηβη tutti ρφ'Η.
là t'LVquocnnque. Qtkid igitiir ίΐ fitipcus non rit c
conTfaotujj an nihilominus ex- FO edicf.de appropu-
incnrum confici poil ir l Namquin probari poilit^Sc
confit j aliter quant fierip ro non dubiraïiir Icluti rès.
C.dc probat. Sel. non idcirco. C. de tcMis:. empr.Quæ
ramé libc rcasse c li po (Ven oribus ot'd 1 nuor egu m pr aî-
ieniniMoboenfjrcilriiiUpuiatLirT taïueh h.tud Jir-1
bium-eftiqiiiirt quiiliim ccmtiadhis etiam a d J i uc i tilt-
bus probari ροΙΐΙπΓ,Α· LmC'i n ["b u aneruis confici. Cu-'
i us generis fi qui font j non dubito eriam proniuÎga-
ri , & ap p roprin ie nta ediûA'l ta txiiü fiéri , étconficf
poili^ciim titulus idoneus hode Ébis partibu’s coiiftdc
&- approprimonenm fuk folemnibioi , ü modo verc
6c tx facto conrractus fubilautiit piibJicetttr i vtin
fenp ris quoque Hcrï fait c. N cc'i fi ce q « i dqtta m in J
B B B üy '
π 43 Des Appropriants, Art. C CLXVI. j ^
jjc(lti & infirmationes tien polTc putant A mentionem fociat. Promdedc tmverbs^*. ivj
.mm non ictipionmi >limwus tdl.mom- P1;1 “ V Pla*? P»a ”iprrat:L,vi fcjjJ
tundetis:
COUtfaftUUHl· '4IUU — --T- F ■
feu·. r dit h ni T qukde bsdtpO.LiûT.uur , quod quitta n
(■ nyilns notant l. rit, C Je cdïû. λ Admui. 10L
& ptr bu c fit ts.dk ri « ? rd initio n ibuï & ^mir k, qu k
infirmariOiiem triguimSed a tue tempus .retundendi
prctij non cnrrit , quam iufta prçhariûnc de prcfio
.conititerti, Frtfudê natandum bacgencrrii enun-
ciationc CorrcÊtam veterem coniiietudincm , qu-E
non es omnibus ton rrsÆhburixinniivi e ntoi'inüia-
lemnia- ^rigebat ntl appt ou rim en u.t-di Ûali .1 jCÙtn Vi
i ji qmb ul'd a m muli rata dllm . ^
f [Ex IL Lt Î.lïHJSi et: i'üsïîde. ]
HAturilct dfim fit fciVf vtrL· j iitîtliiginiî'nr.
. H æc fim.t vttbit ti λγπ ïali Lim .khm m , & corp orn-
1 iu lu iigm 11 cncita a., eùial la iu n c Thcopli i 1 l uueccriTe-
liï III C·· L' Λ’ d ί jilfti [ U a ο-l Vitu 1 % kfMTiil r.p\ mVkfttlh
Nam vcrbimi |iuJiJllc jiçr fc ambigu uni eft , quod
ad cl 11 3 les pode il io utis 1 c km polir t-ridit une d 1 ver¬
bum adicrium cüw , quoddl naturæ , Hk corporalis
apprdtniikmis , .de: quo.no s ûipxblfenumus. Hnc C
itno inculcamur ne que* pciftHnnnes iibi.^ deitrtifs*
riahbus & ciuilibni lîitdkau iuris induitis âcti-
ptac.
f [ KoTOiaiMtM,]
fatTcxrai LmptL-kans ii wus T ^vii* /"
tHimeomulra extra carmen , ficchoriqj^1.
■[F,t
AIT FAIT thi TiAnniï.]
ÎJolorium VyigAtt fmfutu ftifii jura npti tf-
Uittrinm ftlh pcrtnttitnii) mummufiti*
Notamrm ijtci quidetnirs ligmScatu prilcis Larini
fer munis fer kpianb tri ,qüt>d ititumuT'im, in via non
fuit j lui inclinantis mipt rij fëc ul a lix-qua n c t v i ul·- D
p.Tnit, pro lo quod publici notum dï , eu sus Jpccics
2 iinasfacinnr , taili [alicçtpmnaiiciuis& moroeû-
tanci : bk Jl permanenti & ibcceUmonotorioaeri-
pir, miu:·: ignoranrii tiulli ptolübilis eftT quoi BaM.
bi\i: autli.quod locum tr Je collai- &· yulgaium cd.
H icvçEO accipit pro fuccdbuavfurpaitione athium
j 1 oiEJTtii 0 rum j aiaj îdij fci' c n d i * coltsuli, nu?.tcndi qui
mssjipiun Jini-s cil, proyt rci cunucnii 'ptrcêptso.
S;rpc cü.’.iti vnicus acuisijciii cflicie iex-agmia. ions
ujsmSjV t m lus qua- millunc coniingtmtjdt quo vui-
1 $ttt}niW(nt#fimprr λΡ Irtcdunt icrUfiçjfù*m,
1 jtécpràfmptl ï Aherfita a&Jm tel C." pXfj'aui S fterrjf,
v<n ariPf i IrtWM» ltêHàfaÜiuyff*Jt*tdiN tdmttt,
fitÎUitr. ιί·(4 r
J iNVj β s txienrv) tn fjtntlf fjntAtt rtùm\
Hic tu'nc faltai'iy or^cmlinitisappr^fiB^^
irirt lligc, £Él cmm hoc ijpfum pari appjfipu^
c di il Ά U i.qiKjJ 1 r ibii s lia nt nn îc π i is conltït, Quod ml
i U o tria ban niin en t a pnril a l 1 r T s Du.d 1 ckm hoc ipium
ymetim ρτ.τίΐατ cum tkccnisij lnpfu.
tidere icmpri banni ni enta mpLligmiui „ dJjincn
minus quam pilodkbiis intcTilannhuaceitiiîg^u
nem b i i udi cio , demu m décru uij laplum, net id.m
pr a Su c c l ir ban u : m c i lurni 1 v 1 n edi u aui fine deçà*
nij f n.d u m 5 quia ï n li 1 1 lis cllct curftts pmc ltlii tia.
poi'ukt (rraadmomtiOjCÈni ad practrèricuiii nullïiè
pot e nria r H a' c ve ro de c c nn al ss eu m x ejû baimimm.
t o J ega lt m li : pera tmes., qu od. e ti l cUt m babeisam
adutritisabirntts quant- prrciVn ri s,cfnn
ft tues dumr^x ai 1 1 1 ) ■ ’.v ;.i ; . Qua re h ic quxn iiur]^ ;
ldi i au qxiod lue \ niânti bannimcnium piadbj, m
Jt quLudcconnio quinqurumum decurrcqbûCHenf
propôrt loti c lu ;l l jdeio b a π n lin ri ii.ï eJÎicLnJiEl.v[ÎD.
s^ubv dc rr.iciü qiiiisqucj-jniis totatn qninwJtniuJnt
piffitriptioneui eontrahan: ad rblkpiutn quia^Ét
uiuLUidc nrao qui demi nulle dtusà ptuporriena^
ri c-T et· la ci: .h vt id adniucaums „ tûm baricipbiiKl·.
pomoncm , glu il lit bruta iu calu limililk
m u ^ i b bibe ip η η n em y e rbrcoi . lu mmatioiicffiCit
in r,de b b. Îkd nimn îliit aliud ftaiucLidantttil·
ritionr , quia co 1 1 tUc tnd 0 1 il no u; r ?p re ilit , ψ cd a-
prclîiu.T .cfnt li vol ni 11 en Quarc calbi omillba-
Ltrt débet pro omiilb , qiümiumqcc p^ï
dcat Lir,qui.v 3 si mat e fia a m re- iiuil i , & pn d'io umd·
Tinte non cil (iiciitnia cxccfto ex pariiareacsciJj
ioritate qiudctv» raucm·. , lcd in çcnnLnidVi™
débet- Γ v quo fente nria dl Ealdi 1. qupd^llcofib·
iU Λ t4 L3'i.V M fc L 1 1 A-' 1 p 1 1* I μι Ημιμν 1 * h. L 1 ι Λ · ■- 4 " ■·-■ rr ^ . . I ,
caice ÎiJiiàtL*fiiciiE c, dm tcddia. SmtinsL d c. raid, £ nnum Cncdt Ibt. dchm^.qutmFrsJKis- Amb-
- - - - tttlit,l Pompomus. cum quis, 1>. de :tcq- j'Cl.qual
Iktntum inducens pra.4çnpti.qnrib in viicfa^b-'
notabili , non dcbcccxtesidiadi'aiùim eaiuiïîq^·
liber iimrhin, propter dviriitm nattttini fisoul»
qLtodiiL fuo tsiuum éafü ükintïcdefaerj^ tmm
jfrogredi per cxunUoncm*
11 [Dont il ait informé]
Ex forma præfmpti artâi'S.isifrju
![U SERA DV TGVT.]
j y μ hitiw.‘ àffrcpirtutiïi ÇT 1 Ci"
cxiltuiir. .
CiHiuKv iptnîitt!if mf#trÀti tcHjXsfliMffltrtff ,
mcrnutfinndtcAiir. livi-
î FJ λ C pTJtfi rifliiite d'i mm iuw JJfi ' f Vf· ^ j
5 Fjuiÿ ïju n wtif n tJ.dr itfti riittit l 'iïûpHtS ι*ίι{^ ,,,
4 Ëxtrptit tifii finiti 4M t smtui MftttirrM y ,nt' ■
UajliL·,
5 . Btsmt Ati mmH tpptrnpwf· ^ n«t
polE& propriet, de nos in pa rtxgsts q. au noiauimn·-.
Ab tab pollellpre comparallc , valet ad appropn-
rncmuni ,li pilam ille a£fcus.,& v liraro mOi'CX'Uir-
parus rit
h [ P A R .fESPACI Di DIX A S 5-]
J? f(tn ni w in vu (iih it, I Ip iàt1 ^r1 α«ΐίί dt> t trm inejsir
JJil'AWaiî f# teliftart^oUii-frA itittriitjotflU orJf
Ht amiti àdie ce tri fi ciripnÙF cdiûor-nm incîidàn -
t ui'jVtin aiT.iiiVf.p.HL'tj & ciirrtmr cojitiilno vtquo ad j
cXtremumdieiTi decem aunoruiri j qui licivptuseil
ρΐ'μ en mpj ctp lia betu r j reccpio imc tj.ru la tarii p ne
ifrip ri q n u n i_, quar û de gcitere b'acc tü & glo.text,
Barr. L pcnujiJn pi'mcip- D.tfe dsuo i. de remp. prat-
feript. Ex qutï apparet dricripnim iliud di Dacts
lob. ordinatique: ;i,i]|]| 1 quod snB-rtum eft in line
b: fibr tarr .701.1 n ter cErorajCX toto dd e fidum fic
qipongciidimi χι n Lancum quod minus ifto co-n-
qnet, &c dv rcu'aôtu taurum loqnimr, ciim bic cerci-
ficariojii m amplius csîcil > nçc muliïllucî ddcripLü
ii4 S Des appropriances, Art, C C L X V 1 . 1146
$ Çht* dictatur infvbtïntpu pmk.trL
7 Kxiiprsvrium Ittv f rnt* nuitrta çr ruture.
S jVir dibit fraixât ad vitrritr* tilt txffptibnt tinitrpptd,
tf CtrtipiJt!* m erm λ îIuî tfî dpp* r ititùr
1 0 C*Jm m^iuhat jwit*pr*Jf τψη uiwt im tmfitttudi-
/utria,
1 Ommriopcnïtiis; , jiro'rfiis', ift'totüm·, plênO inf c,
omnibus mot lis, quibus verbis Lnbocipihibbiedto
vrirti r tc?oc.v alui nus ] 6.0.4,6c i 1 quûl r cU-
apqtrikiiiic quüàd proL-H-jetfltcmJiLje hypothecas,
fine i ü ra qu.rcii n que re ,ilia ex Iran ej s difc-i t ιξ. A p pa¬
ret igitur cnnftieta diti ero verbo infini tut compte- «
hcnlTonis VÎsuti s abÉbluri fiimè;, 6c uÎeniJlimè, acqui-
ce ntibus confidere .vduific, non folium cxpleiiio-
Jeitimtace,& fa r tn a exe r i nie cl „ le d & quoad materia
bciiili fiant ïam : Nam de perfonis fùb. ftq uemi ver¬
bo agmir ( tmtfritiui ) Denique bore vocabula îutis
CürtUVtutnad furie ,& incatfentenritc , quafi dictres
ipfo iurt τ â\in i un t verbo futlintc mpotiiadi Linita,
quod lare Tiraq. p er l equitor L fi vnquaiti verb. re¬
lier rnu.it fhlL ii$, C.de reuoc. don a t. 6·; c veteribus
Ndluxdc fimito Gc minia n.dixïr traebba nitor, parc.
i„ fctiiùdi teinporis , 6c in hocipfo praribripriemum C
i ubi c £to vol ou Fc !y, c . ad aures- ex r.dep teli rip c, &
pucar adjtilione vocis omnino idem (tarm , quod II
aie e rct u t ip îo i u rt Bctcach jn Difti 6, ve rbo ρν,τ-
i Ecvi pt km fis e fffcâüi. Iriiur eûm plejio i Lire domiiiiii
acquiri ftaruîwr Juicdifpoiïrionc , omntmoda pro-
priçrasidtmiiniurn,& fruitto mrelhginir cnbui quod
Baïd,dixit L tuât er quatdÈranâiflU G. de ici vend, fiel,
fremitu. Ulhid CAc fec.iutpr. Frly.c.atrdifis nuin.G,
cx.i;de p de fc . Al a ri an.m rub.cxr.de eau fi poJt.fi: pru-
pritn Succedir igniir ilia jfcholiifHôonjiïï amorum
J f nr e Lin a , quocies le ilk c t Eux γ c t fïa cutum d iüioni-
bnrprardfLs'viitvtr^ quales fimt ifUe ( Jtt fut*/ gr marn D
iîw ) coiie? denotari mus iplius conltrquiirionnm ,
quod Bari* notàuii h 'iitiptfaror. D, do jar* fifei. λT.
couf. 7.1ib4. glofi autb.ii qua nmütr.C-aii velkian.
Cacd.Flor, c, iuper ticeiis cxr. de reJctipr. Quarc illü
ÜLit-is d ubi îj t 1 0 p: .1 ci la c fi . an qui hoc moiio rem
priticriplerit, dpitùuîüm dire cLu m ailbquu rus fit, fie
idco ve n tiica re pofik : an verb tantum, exdpere , nn
obligatio ciuîli.Sj au vero ctiain namralis tollitur, de
cjito in ajtiyi jnfra pliuibus agemns, Nain que dite-
tbrin dominium acquiri fhrutaria dilpofirionelub
] ■. 1 ·ΐ v tr bis c cmCepi a , la tn olmi afierucrniu Bar t- A n- £
gebl.1·. D. de vfiicnp.Bald.vbcriuscdimc. cüm non
lict'.Ti eEr.dçprscienpt. Ftly. inrub. cod.rir. ldque
ctiamlure Canoiua» , quod Ardtid. aitc. r,dc pras
fcnptdri d.Fanoc.c. ad aures est, de praeferipr. Igitur
non tantum exccprio d'ommij per pivticJ'ipcioncm
atqi'rifkï compcccr conuçnto roi v endjea tionc , 6c
pollidcnte * vecutîi criam fi pr.vIcnbenjpolUilionc
excident, a£tio dabicur |'dvriidicadutn contra prio¬
rem dominum j de aduerfiiSqirarn.Hberafiu'm. Scd
exceptionis ni s multomaximum , 6c ccttifiimum:
Namque nppo fi mliri-s ir.gr dium iiihibet, quit luis
fimrx bfl.j vrdicetc fol eut", clique quod in fort* dieu- p
at: iblemu-Sj i< potenti 1b mus finis non recipiendi ,ucc
nunus qtinm tr;i.nLii6bonis , indicari , moti, Qluîîi-
obrtmCLinioppnnïrur ,deea proiinus, iveiligio 6c
ante o5nni,5.dcccmcnd[im tik £quïdem inconrincit-
ri probari ρ<.ιΐΓΐΓ. „ ncoiniuriit coiiùCntusproifocat , ίΐ
cum à datif vt loquunrur ) ci mit hits iucentauEipro-
ban pûllicpiæicriprio, partes (vt loquutitui·} appun-
Îbnrutad deftuiacntlurn ad omn es fines , criam rc-
feruato,vr fuper fine non recipiendi ance oitmia fla-
tuainr. Nam i?a ci.cc p rso, qucüïio'do crcrertc omneü
licis fini ta: j ad proCefiùih oppoljcaoinsuinculoljci^
ingtclEuin ûnpedir. Si conrcitaciütiiisinonparinir
de v endicarione, au r i urc refi quod F I (i G em . di*
vit. c.i. de lir.com. irtG. noftriml.'vIt.C. de ediifl.d.
Adr.roIJ.t, cranfatta. D.de ver b. fignifil.irÿ,vlnD.ad
T c rtii I, A ng.i ,.ÎquÈ fimfliia de afliO, Alex, e onf. 1 1 3.
vol. t. Card. Alex. ^ fi qui. s per to, rir. fi de fcticbfner,
com.û tr.dùrn, 6c agoanCti rn. c on fi 4 ί . volum.i.Ear-
toi. Bald. 1, Imrtiii- C, de tranïi Nam noLuiLibiiimr
ctiam ad ir.enu in vjm peremptotite opponi polie
pnfïconrcftarioncm^qtiod fit inl.cmptor. C.dc p>rç-
Ici 1 pt. ] ong. t emp* bed illi difipoli 1 tô accip.i c nda eft
illius rcrnporis··, qiir.j reosprobaca demtini tnt eu do¬
nc aclori.s bits eÿeçpttones opponebat es L fi qui-
dem.rC.dL· L-xcL’pc.Scd inte noflro voo^c codent rem¬
pote exceptiones oppontlrJtorî& viiica lit coure fia-
tto Îupcraûtiünç , 6c cxcepcionea quod tluh .neridic,
çùm praxcripnonis exceptio incontinenti probari
n on p □ tint ,quod B a r r. m uni ri ibus ta] ibus exccp tio-
mbuii licis finiri prubar, l cvinvquÆtebatur*ÎÎ. I:ud.
fol Eald.b lî qurm Cné de flatrdcfLjn^ltd.emptor.C.
tle pr æic. I on q.î em p. De ci 0 s J arc c on fin. A ï e x,fid lai".
3,ait p: aim . D.dc iufetltr. Qüilî veto dtc.itut j ucon-
line 1 1 1 i ptoba rt3 1 n a rbi rrio i Ltdic.ui t îx l J 1,6: Ba rr. l.i s -ï
Cj no.D.v t in poiuî tqa r. èàt.B ald.Saiic. 6; a Ej f ï, i.Cod.
uc ediiL d. Aiir îütfi Si Cafi.ab etilacionUM nuerea-
.pçdiilÈjîUit brcmrart non male me ticu ^vnde fit,vi fi
exceptio ad manu me fi p pratinuïde caopOrrtaiiu*
dicari, 6c a gemem- arceri mdscits , cùiii de rc preeferi-
pTa lis vll.v tJEe veretur !. omnes. C- de prarlcriptqo.
a nu of A 1 e t ,ίΐ' I afi d -L frai ri:. ,gioficu .de J rt rconidt, m
pritfcn-
mio compléta efijde quo nnniiun ihdiÔln^confu-
litCciru, Lcnaf. ^(S.v&!.i. & eonfinv. voit. Dtc tus d.
eoo Li-z, 6c dk ma n si v e t borurn di fie rcmi.i, qu un de
earcfaai BildJ,;, C.dciuretur. rbira ludlficatione-
iuris , & fo phi II La\ Etvctb de tabum cxccpiiuijum y
natura mirifica fchofaflia aurores argutantur , vfu,
8c experimentis renuti de flatu rJ , doccnrcs j docéridi
ipfi potin i-Nam cum in for u dil.itone,6c perempto-
n.r iurt ciuihvlurpararin fuis nominibus d 6, ,:ppd-
IraûiùbiïSîtiifîiiMnEiquEt fitix fini tic dicuntur nomen
mutant re ,6c in nul 1 dis fine s non re cipicdi dicuntur,
qua s quid t· in p et i ci vilis J blent nid p 7 u cciîii m ( vr lo-
quimcui ) opponere ad mtrriiijtum demum cum aut
jiet' imprudciuiam oniuia: funr,aut probari protinus
nnn potuere, A ideo poli coorcfiaitone m reicitsein
vfumpLfeusptoriarusimaiificrimtj cfim nniur^ (k
fine I110 ad impediendam comefiationem opponi
debeant.HKciJliidsSetenriaj quam fclioltiitia anto-i
ic 5 i tinu LTiit poriu.ssqn sni explicant m l-cliu coiuin-
gatext.de oHIdelcuar-BaU.],:. 6cl.fi crfinini-s. C.qui
accufipofil Imol I. is à quo j>. fi dc teilaimntu. D.de
legatu,· C ait. 6r Iuf,d.i.atipicTor, qnolucodiamt^
proccüuin eflè iiolkun^ cùm i.i]i excephoue côtcm-
pt 1 ptoct'ditur nd vlctriora, hoc efi, quod in foro di-
cinuiSi cimi piu'tt"·; iippunctamurluper principali ;
G ur enim lini:', molcftjim iufiifkat, cui h-ibctpfu-a-
t uni, quo litem ilrauguSet i Qtiod ίί intemipti.0 op¬
ponitur , rurium liiper eo Jolo fine, 6.· ddudicarionc
IntCmipcjoriLs procedi oportet Htéfiiper principali
inhibita. Nam aVm dc exedprione conftar ex lapSn
cemporis , cur à ûorii mora in repheando de inter-
ruptione neewct reo, cûm inierim exceptio pro
probara liabtn tlehcit, criam Γ ex parte agcr.i i·· , fa¬
cta i vi Io q uu t it ur prq^unanrur îQÿod fi ex parte rei
factorum aîk-gniio moram facit iitdica udo , tum te-
1147 DësApprôpnances,
feruato i>oit cûntcilationcm iïivc non r-cci pn c m ( ί,Γ£ li - A
pet principali procedulmn qi.ampnim.m
L.,ï . Iiiîc IC finis non rcCiru'iioi uiltru-
Art.CCLXVI.
114S
quod
JJ ü£>. arrigere J. Laie prscttii Bai t.il-Uî de ccftanaçii-
to & h eleganter il quis poit.Ii.decond.md.Hi que»
ik fia plciilquc iudicannbuï pccCJLur , euiu iite.siu-
per ftirUimt, üitc ytra iiqraîiaprccidcndiÉ Usigiois*
maceriae , lit Îinalitiii liydrafii excrdctic. Kee pL'r_
denduï cil vfas ram bonarum exceptionum* (ICC fo-
coniii pioliand] patiendum, vt poil cunteftiilknieni p,
rci idai nu r, A i uit ucam ivi u tu n3 6c i l 1 deteri us J cgt-
neccnt,vt fîligo in .menas. Sont tttmi ad . ftritigùlaii-
das protinus iî tes rc pc L'ti^mflgno TnùrtnS itui [saxono,
Il i(lj, botui norijir , qua de rc exprdlicft ordiiaaiio
CaroL 7, art. 117. dti jirfJTirfrif & .arefta nicmorati-
EUT.
Prseftîttigitwr dt fppistio coivluctu dmis^Si ver-
boni m cmphaili omnimodam dcmiînij acquilttio-
uern , licvt nemo cenulentus .ririonerei pra^pipcie
cum ûculojrcfp.ondeiCjaut co.ntefbri evgamr, NcC
vero quod h'îc lI lçs t „ iju t va r Ίηί f j prt t mupt jim tfi dit
' tmtfMreÿm , vilain nidicis iuterfiuioiiem requirit, G
quod meanti hiciur.t T cùm certifîcar io raci us ait us
tu appanioris * ik t l Lu Loin iudia» facta de to quod
cgù * c ui u s ùmr ti r i prêtes ru nu p ç r î 10 ini ne s c X£<u ni
appellari ab talibus uuerfanonibiiS repcrcrcigiio-
tmn priieis , fk iuris parti j periris , cùm id in ab exé¬
cute te a pp.e liare , 5cd cft iftud. alterius loch
Hrec volui de furo , qui ce fi quotidie occurrant,
non turmej tanicti imdligujn, quid & quatenus no¬
bis cum ture canuciiiat, ctfi mulri fibi huius rci boni
aurores videmur non malt fùttaflefutüridiîcipiih,
qu ando sfta ex p ç r une mis p oti us dde mn uc , _ £c C.iÙ .
J. JL ait pï v toc- acti t mi iibi cart c ris v ukre viÎLiS , uvon &
multomelikiïyidit,
Is. M-igiLiigirur, & modts omnibus prÆdican,davet-
bortim i florum du tnut potefbui de emphabs * quæ
idem vakr, quod Jinc çm-piioiKs vt ira exceptiones
linùtaciorics t rciliickioneique omîtes^ qti* exicrno
iure pdd'l > Romano îirattrndiw:', fublaræ in totum
int ê lltganrurjni (1 qua- ÎtintipfÏus eiuidem conflictu ~
dinisau&orkai? cimftiraix. Nam ctfmixjs Romani
magna lï c au ctu riras v t qL] idam dmt^ta me n canr a d -
fc non po'tcft , vt confucnidnuin Vincar , aut mores.
Γγο col igitur, p e r p Lcxar*] i n u o Ut , i nex· rcæ^ ik pftji nde £
ïiijEiufS mris illius exceptiones . Nec enim liare tam
jpünirfraÎia d i fpq^jo fub auditos de iu re ci uilitncclic-
^lusrcdpir , quod Corneus lu idpin argumento di-
XEt cemf uu.iü, voLuquoloco dirponcionem vni-
U uerk k m π egit diftmg u i ab io c c opport e re , de idem
"v’r lia lef d ixic. È. cum anci 11 a C. de i nte f! . nup t, & S . in
fraudem . ç. fii l, C . de τ cftam* mi Lir- Pe t o mn i r* igi r ur
inJiuidu,’ valere Confuttudink diipoiitin linenda
cil , ni ίΐ ii quid ab eadem auitorirJ.cc t iii cft conlue-
tudinc i pld excipi fur , quod ficamen lis 5^.165^7 7-
^4ÎJ,;î7 ^71. atque haud fcin an pluribus ccia.
Nam qus narum & fubicfti condirionc impræfcri- j,
ptihiiia funt j ficta, rdigtofa, publica, dommaniilia
tegam, talia m.i nem 1 quoniam dc matcciaaltoqiit
lutbili ib.ni i iP: confiietudo imeUigirur. Ergo domi-
iiia,h y p u rh cc.v, J eruicu res, i Lira rcalia u milia- c l lluu-
r ur hoc ip proprime uro.
“[EwVElUi 1 0 v 5.]
1 QhMuh p{Tfiti*!»m tenlTt t/f pr&- ■
i CoitiTA td/otic! cr rjuorrftj itt wrwtpteftrifi^
SupcriordiÊtiodc mare sia, & iabiecto mtclÎi-; ■
t lï r Λ' t rex.humnt-s.C.de pfæfcijoiànnQ.üi πι1ί£ΐ^
qu c c ;us fa{ mqm t ;V e L quacunque pci foiia^il ώ'
trqui pollet huic noitroMHUri im .N ambfec infehj
ucrialis p et innas qompdicndli onines; t Æjj^:
.primum coritmh c mi uin ,dcinde Sc cxtaaa^
inter eas fortoiorum h eccldlarum ,τηύΐσίΐίΐιι' Ju,
m un Liarem q&i -dias raies ile rebus quidem sphrum
quod lujtl txccrms conti aiiUiiq kt^vr JigiUatuiu,"'·
nocuimus.
Sed &: ab k ncium s 3c ignorantium priLbu*^ ,
preK m.iduntut3dé quibus pugnatur uenê· apui^v.
riiqan ret tatt, & . ;; -gloi . 4. tk A tçx . 5alj.·. likii. i, qnt·.
iliii.C.qui admitt. Sediure p.irrio pi^cifï^aLi^^
dum eJl p Life i iuris fcnpt oribus , deqiMSnDnniiv
bicandum ex di luo! irione attic, iûg, crij jj-jiul
prOLÎitciTuir,^ a Jio 2S&. cm us ratio vaiutrfaJiît^Eïïj
de rt r ta ét u tartïiitti Inquiruic
Quod de ab lentibus dicitur , de i no f an tit^i 5 ^vûi]
im eïIigirLir:Néqiic abicntiüm ratio aliadeciuÎLÎu.
bciilr . q lia ni quia ignoiantcs putannircoïsci)^
domi geru mur - A bie m es ver ü mtciligiuigi qm>t
tra Bricanniainpert^ritunrur,
ised $: qui exp tnn nequeunt , extra £ΐΓ(ιΐΐ|υϋ:ρ
coniprchenios .Lrt.vli.buius cituls & y 4;,
Dcmque vmu erCdis c-minciano vnintrlnlÎELaa.
pienda vulgatis regulis.
N cç vlla icfti ru tin ipt ra oda , de qim aàjsL xl
itS. diiTcrcmus. N e c item vJlaviurpatap-M-
ihuîCuuû euangelica 5 de qua Bnld^ut-adlutilit
v liir + qux ip fa ptidc en ςχοΐίΐ m t cum fuo 3υάΐΐΐί .
n0uir4iT.de lud.
π [ Αγρκογλιε'.
1 Vtshmm virh,
z Ôi*tf daman u tnfTJptilfiîUf.
De Imius vetbi poteflaïc dixiffluiôn eplgt^n
d i j J 11 ini u m quaii [ Ί c mis uuç l ecurttarisA ül,rjr'1 1"'
r is , quod a si tiqt 1 l s oca b ant , id cù , ta Le ta ntue-qun
q uakr , quaiu unique fuit apudeuiii côiinpon-P1^
ieript un i,hoc e Indirect u m il di t efl ma f ULT^idt
domini f'eudi ad u et fui vniMoa* '.ril.ed1 v tL-iluir,
quai c v ai lalli erga iio mi π mn ,vndc f^pc eteidit Juf -
ihim aduerfus dominum, viiîc aducrfuivalidlna
ctîd em prarfer ip t i u ois lapin qOanij de quo iiusp ^
b us an- 17 1 .iufra.v nd e e u cnit dorai πιο isc φφψ
ιπ pracfcnbcntcni tranllato.i; deduûOjVinect t
aitiones onuies teajjfs ad rts ycndiçancüji l- _
ab r> 3 e ri. N am ci q uo du mini um .1 Icer lus tuiui^··1
Hfc iudpii , relinquitur nullas actiones
v en dicandum tribui polfe , quod rt -'-dig-*· L .
ncc mutui. C. qui h. 11 on obih long, terap.
Dqnûnit cnim aoqMÜ«io cilaliejii iuïiststJ" ^ ,
tranllàtqv Quart ûm inde ilto turc
dilputatioues fçhplallieaf , Aft· per üî.
dominium vtile^direclmm.j.an J d
rat ut, an narur ali s ub h ga.t io , jn cia 1 lis ranj J >
W, an ifla in omnibus or.Kfcnp[iO^|
- ■ ■ ’ Mïm. vmV.
v.ikanr, qui mkifi'Çc JclioL·
■i[£t
Π49 Des Appropriances, Art. CCLXVI. nyo
"[Et avsji nu.]
Ηλ votes mdrnrxEatcmiüris ex diuerfitaté fiai
iridicartpA" parem vimapproprimenti indutum, ex
dillinuli fbfmijfini v]kr faiicet baimimcntck
? [De ^rtNiE. a me]
I QfljndtitTWMlifufittvu t&iliutr Legifè JtrtTHUTM.
1 iCtflitm fufjirit.
j Hoc quindrccnnium ab dic capra? poiTdÎiqnis
incipit curme , & perfïctrur exrre modie incepto:
Eiuimodi autem prstferiptio de viecnnali kgsii
ni i inqur ieh ium de c utra t , &idin:ri'u5rrirk nt:cî., &
a bfen tes œ qu t vde t . F al fa veto rit ÎlhoJ a fticorum
feriptorum fente mil * cù m pur a nt flatu tu quopiam
eiuunodi quindccenndrm ptÆÎcriptiont irs inuncé-
Ec^ionviJcrikgakmdeccnnakin , qui inter pra:-
fenreji obtirter,abroj?atamJ;q_uod Cafl .putat cûÆii>
likt. Berradu in diÜion.VLfbo pnftrjpcio quujuo-
do num^c.Balb.mpraficfipi. pute epactis j.p. jr
Hoc cnim t me kg dis ilia decernitis , qua? inter
prarfemes tanmm obtinet j fiihlaEi eft, Se alia mtrci-
dueba iüpenori ckufuk „ fed dsutri fi iurisilli s vt zp-
rnier ex his quae diximus, Neillaqtiidrm illorum
fërnrcnria-y eradam purent prç ter i pilon es fiatucarias*
qus: breuiorcsÎEintJrgalibus conititur ■ jtuturam il¬
larum fcruaic in qu.irura Jocum fuccdb lie püian-
^ Tu nquod nos c tiam, alias cmii o ccu rrcrso Eiçn a t mus.
Porro hîc qumdédmi anus diem vlumiun cecptiim
c ifi? fufli c it l+i π vfucapionib us. D.dc vfucap . 1. ptnuL
D.de perpet . & tem p.pnierip r.
1[ PHÜTTAîfT L 1 TJLTSÏ. J
I O îïCS ιβχ t Ti py rf i^tî? iittMtfSM iitulàtnrn rtquirunf.
CtvtrA mrtfanjtiilt ijut MAU* fytiifüwi* txtgftftf,
fbiJ.,
i Seâ timen çr/ir rtltitr ititiÎÎM kpttl-iiioni btu ieîermi -
mtur,
j C*fn* /n ij.'j ibat tituli· nt mrt quiJrm en nlï tXigitn-
ütr.
u4n titmptdfuivpt Md tittdm ftpiirfitti vtrm . ièmi.
4 Melun tp nm txktkift unthtm , ψ**Μ rïiubtitfit vmw-
fi ■»- ♦,
j Pï uii/ic q*itf I tr fxtgsc ttr,dt "Ίτγλ snuüiprsâA ίβ.
4 £iid fi K ΰ II fdtm jtrtjkfÜÿUa rffidt .
η F /mitât ii ta h iXfloji.
I î:lih tnt*f.t ai) idrm pr* ftïtft ^ N fii vîts*
y rrxfnrtjpii tuait M pvxpAtttashm j yt*A jiunt k ptr*
fit) A.
lo M*tr n* l.rùttt it in rtnt •vtrft^ipatjA.
Jï gu*, 4ir4mrrqtiirAfUnr.
ia Itfu/ftrnumtmpiu^uult.
J y Γτ*β·Α tin dd\-t φ ’jittgh L· mm Attntrum,
1 4 iitut/Pfit! dd'fttl tfft rx c auJa l'pJr/ί rnij-,
ÏJ ytdiiAi ptjftflttnii jr> f*.bi'X* -CT cMtltù 4 finit,
i C -Lsfn }Lm L rrbfli dt· iti nm Jii rpojim hait Ai hw m
tn ptltitntt /jutant (F num. ]S^
ij L/fpsih* rtçiptiptr nauitm piàltr&m t Uni* f tx μ» ~
βΐι*.
Mag nain j&r acrem iuriitonfLiltocumjic canoni-
ftanim pugnam hax duo v erba diiitnum * quatpto-
bationis iieecÎliiAtem de titula per gcrundiiunu
indicunt. Cangniitae uec alk'gatiüiicn \t ncc proba-
£ tionem dru ïi necdlàriam putant } quoniam ab fol a
bonà iule pnEferipcionam vfuin meduntur , vno
quidem cat u excepto Λ cùm feilicet ilis commune re¬
bite praribriîiciiti.c.nde prxfcript.in fi.& c. il dilige-
ti cxc.cci4.dt.qiiod pluribus Bitd. raemorac. part.)-
pnndp.parrei.q4.
Comr.L ί g ri [cm π fulri pugnant in pÿËÎcrïb d ridbus
quidem tirubd , qus: cilni à rimiisvim Juam i’uttoat,
ίί al légat 1 1 J tu [uni pr o bâti op oî rere 3 &c ex c r> bo-
nam fïdem prscfutni^ncc aliter heri polie } qma tem¬
pus folurn per Te negetur cilbinOdiiitoIlend* aut
inducendi obligationis I, obligadonuni fère. §. pis-
" cct.D.de obligat. Hsiotdain lententia cft !♦
di mina ιϋ: l-fuperiongi.Co.de praricripJongi tcmp.L
nullo-Cod.de rci vcniKoti ca de re ftlrblaibcorum
aurorum campi Lfi emis annrs.C. de paît. E. enm de
m retn v crfb. D. d e v linj.3. liiib us.C.de agrjcol ,Æ; ce nC
1.Π ÊiiLtsianirCoiLile peti:.haTcd.alij l.qui in
aJitnsL D. deacq. Iisred. RuLtjg.laîéc.pecucnitcxrl
de tenCb-Barnqi 7. inter luasquaxilionei ci qua· in-
dpu j Wulieî liabcns Akx. canf-rij. νΰΕ.4.& côiilï
iiS.Vpl.d.Cûmcil inrcg.de rïienn.q.if.
Quidam c Canonifdsfôià ailegatiune preferiprio-
C ms eiufmorü qu^drukim rcqifiratjriiuluti: luflicit q-
rei jUeqarutn^· dedudtam λ1 iden puranti vt Îitijoc.
fraternitatis ext.de te Itibr. PanDi.c. vltmi.vcrij.au ίίε.
ncadlè ext-de pradeript.
Sed tatn.cn viqitt ec> lutirconfuEiï eonrradicimtjVt
non folumm gentTcdcdipriiïéti dictre cinq putentj.
fed fpt ciûcuin^cndiùunis.dqn^rÊcnjs j au tabum de
bis quos maiLorauistiusm ipeacdeducivtlim ^ v:
EaldAcIsi.dJ.fî ccrusanm.^Que.d ego quoque pro¬
bo Γ vi eiusnuUiiijsaut valbdLraSiirguipoLlir j quoi,
alioqui non poCfçtad pra: krip t sones opp ugnanda-R.
Quart foie mm: tft iu foro :n cùcn geue rallier de J ll-
D cuntur^nibre agtntes,vt in fpecie deducjniuriprcl··
betituri& vtrbuiftntmtnrorutn exbibiriq fiai * at'
qu e ad eo fc ri pi 0 jfi re ï c Lï magn i m oLticntiP π e c tant
iuftampciiTiân'ettt vIIuî index jitgaiieric. vrAlobq.
ii an ί η . de q.io.in lib. de vïur. λς nokit. N l t.· tanu il \
negandum ri tulo generaliter deducta , fidpzrrt· tui
Oppoiltum de co lit , procedere cûianem LOÎit,·, fie
obtineri t probato in Épidc pûfterius ritufo 3 quia
eiu'rabs,& indefinita petitio vbique à prolianoni-
u t Jc^fiuir Λ t ionnn rrçi bit , A- perçais fpedfka-
tUTjVtper Batt.],.ftrem D.dt rei vend, lk Lfui Co.de
£ annaLquod. PaKor.csccquitur· in cj.num*S,& alij
d c tib c J 3,obl a r. N v n igi rur pra; fun ipti dciureidcra
cfficiciunt , fokltyie igitur s ntcclTiUiuru dt
in ntulatisprarfcriptioniDur licujum deduce e e.
A qua regula excipiuntur iongillima: piLtcriptio-
nes -C.&: quadraginta amu ■rumjVt art. %->% . mf. &
quis empi ion tSjC.de pra knpc^o* annorrin nuo Qs,-,
nonifb: diifcnrinpt in cafu c.i.dupi ariLripr.in i·.
Sed mc in prxfcriprio-nibns libertatis titulos
exigonr j ex Ea rt.ic utentia. 1, li ipdcs. D. dc Jcrotr-
vrb .pr4d.glpf.vc rb. cred idi t J . vk . D. qu çntad.ad lc
aanitt.
p N e c in pra kribcnd asid tA s i nd;i rend a co q fuet u-
dine^uiir enim ifta diuérfiiui'is s ciim prx leiiprioncs
pr itiatim jCorifut'tudincÿ m connn une acqu i raut.
Nec in prxfcripttone feriatu tum titulum l'sii-
çunt,qriqd vulgo dictmt ex J. fi quisdjqrumoirj.U,
Γι k tLtit.vind. & l.kru n utc s.a. o. de fcrttitiSc l.i.C.de
fc-ruit* & aq. de quo nos poiVcnUS vidermius urce
confuc ruditur io, q ude fi t.art.i/ i .· vc rb. fanat. 'Vi-e.
11 A igitur , quod ikic coidu e tudo ll at u ■ rqu oba n dus
neccibuib (iiuliis tx natura gemndiui â culus 3ύΐ
hj'ï Des "Appropnances, Art. C C LXV I. Uj,
P«ai * A T±mT.r^·*
*■ . “ . ■
Su bitindî eau fi na! ci ta r ,a n quod v t ç a ti ru m , id i » »
vt'i'i.· probato viriuni mhuiciit id cthcLendLun qu.m
dei-ennaJe ,ri-ric.Vrmiumim , idc mm titulo
lintipto tribui polüc.-qiiOfl tp non put î> i LlliUi L^dl
maxima ratio ctl, quia a\inrr*icriptto»cS titulat*
zh ritulii pEmdCAiit5t<ïdmqüc pt ne v im aftumnm at»
f o v r nccc flan □ γ ri n e ip io J a cul ta s èa m ι π is reru ni,
courra quos piarfccipcum diceretur , tolleretur mi-
r h- n i ni i c i tu ! um A 1 1 ull it r', m , aut est r t-ι v «ia a f*
qu?itdi,rx qiiibmi eolhbiA bbefr. darüblctir* qnod
fi; inoniJÙbu5t;ihbus;ailfgariûiübiiEa’qimni ift. , &
Biirt. dixirefih itin re ni. U. de rrmmd.v t MolinJi!-
4 fer it in iib , d é v fur.tr. i Λ,-id fi i i.Sc que .n u lu.il i . C ù ni
fi;, in lus quoque citdbus, iti quibus tituli p r .v l u mu n-
tur icgali nrxLuraprione , fineaba probatione titii-
luin oitt-ndifie aliquem , qui v i riolüî a ίρ etlu appa-
rca r j p ci (a m pr ion cm e 1 u at , vt de î f Cti ve tirât e ,q L^t
a pp«riâ.prç jpùprkmcs facifïu i it 5& àdhts a mutila n-
tür, inde illud rearprum theorema mcliuieSle non
ofkndwe titulum , quam ofteudete vi notum, quod
Fc l y .d i s ir .c.i llu ci rnum i.o -c x c.d e p rx tum p t . vu ko c.
dudum i. ext.de dcciiu.CalÎad* dceifo. Ikllam.de cih
iSpJaEeCraucta Ub.dc tcmp.eap.uiap .rtwtffta. C
I Pejrr g cli m probationes de ttrulûQxigimmiviho-
nnn verborum (fBprBwnl<nf)dirtCtt.s>abtolatas1 &lr*
sibirtdt-icrlfÎiLÎ inrejîigmius , LUÎufmodi lunt per
duusTtftd iure duiino , & hilmàn^ptv ppc mfïnt-
mr ma authentici „ quibus ttges p le nam fidem tri-
b mine, vitra quas mhilrequinttarc.a, eït. de probae,
fum tmm tali-i inftromcnta probatio probaraA ve-
mavipparem»qiidd B al dLair.L quoties, C* de iud.&
U. c .quand .H il' . v el priant. N un cüi m eônfu ruido
probationis mentionem intu ht dit poiioet bgmfiûi-
ab cor üm ar bim o v îf es fuin iitlt. Qùüfj per dii4t.
fies pr ob a i e ru ilt v t ] rx format a rt.co nfi i ^ , il!ü[
ord.auni i;^.n.i t. Çj. \ ieq. non eitiftpotçl^^ff
cis, vr probaniiii iu-gcthvcl piobantfiurxtlucai .·,
tins j mfi litttn luam velit (àccre , pisfuppe.f^^
dent reftium idoneitate, dcpoiïikrmjm Ε&ή^
denti ccnoïe , Je qtiibni iydjcïitrium
arbitri u m ex 1 1] i? vç.rbi $ Li , DJ c il Jlib au inapjj
P«t« j vt in qnarfiit-nibtisqÎiûque.l.u J,
latrones. D-dc quaifi io.& Cic. qnt.pro punteig L,
fcqii irur* St'J prxt umpti on es plurimuiu^b arHüi.j
B lE ucuntï & ab a lu s .i nd i dls aüi contritus, & fomci|^'
bus dcbifitaiifur , ekuantur » labcFaân.riTù'r ^j.
vu ! go iiûi :tnr. 1- d lu a sT Γ>. de rc fi.in in rtg. qu , ^ &
dt-iuque ftutuitïius verbis tûti'fuetudÎTiis prohin:·,
rtèi exigentibus, de pl< uis &l liircitis & U j· alibis
eipitiHH;m . ncc prïfumpriopes kg^tsvlUi^
pofit tflieercjin mat cria prsci’mitn Jubila ψ,ι·_^
lIl Linuiins pmbnii conitieujr;d.' veto dcberpi^
manie n tu ni cti:& hoc ord, ûliaetâ* pefipij^-
ar.i ι n a t , Γ a quo u o s -ri tu lus pfccl uitiptos tsn jit; m. '
ra duos &opuMEQs Γ-m n es quos icgcs admïtÎtlIÎj^
io & rn Wjalihuî tiieimus & protcriUlmu^,; ν(Γι;ΐ
probationes poleiinus dt vcijsiicuIlî, imopmim.
torum MbtjJis,
L L· Fi £tis titulis nnte quiddam fu mus Icquac.^c^
riLfi itjnor pote ftas*& vis cft quàm pri-LtuiipTanini,
& i î u idem m calb fi do polle te dscuiiTur^^dvE.
n in cuii v t ro* Ft c ΐ ô s div lu iî , quos !cx fitign, dm
c u nil e t rc v e ta n on c ίΓΐ\ a rqu t: ic a ;ii ca Tu c-ecDo, tiiii
pi o,rJ b i r pt ta i ton m fi d c ince rto die poflüî Hoca:ak
dit, dur U gi vifunuft propccr ccrtas.d^L^îjVtiiii»
qui [Liens rem Îuain conducit abalio , tiaindraiâ*
i ! l m le i It n^i r , cè m ta n ■- n cû ntr a £him düivjw-
tudfiâiTcimeliigcridacftiqtiomodoûillanitisgene-
ralïter Acdptconuentt P de plena fbliccr probatione D nîs etnum lii.Hic !cx hrgit iOper c^rto, x·^
quod Dv A But. aicunc LUcius. 1>. de cond. ^ de- libus quos amc pcrlirinximus , ideétjiw tic ijÿ
monfiJSc iioc3ttHipp»AiiMfil-in^Î.C<kpFo1wt. nu» 1 . " .
G. Et fi enun inter pï obanonum vulgpiutnfpcdes
pra:fuir1ptiOnes quoqne nuincLant, & ctttetas ton-
icûuriles^ tamen p top riè probationes non funt,
quod Bart-dX Luci lis dixit, fed reienantaprobaudo,
non igitur probant ÎpJjc,quod Ah"X.dixitTI.i,C.dè te-
£ IVattu· n .rtuut, Cf-m ignus. cutiElcrtildo de probatione
ftaciutjidf m \ > rac fumptio no» explet, in Jiisrem Prç-
fcçtim in qn.t dii'cdt® & plena1 probationes adhiberi
foh'iityvtin jfta m qua folcn ne cft A' ve ιό fir a corn-
mtuiitcvaectd entibus , vr inlirumenra co-nlî dantur,
pr opter momenta aÎhmm in quibus de trins'felren-
dis dominiis 'girur. Itaque cüiiû eemfctudo ius cnn-
k aiiftoriratc Lu perci c. r . est. de con L, S. C. t. ex t. d c
probat* iwcqukquain puetumpnones tkiureciuiU
ci antcrüfticrîs aut corn pontili ns, cuti ilia proba-
rioiLu mentione pr.tliunptioncs lufiuhlïe lntelli-
genda Ilr, iito quidt-m m lubie ito ram momfmcrfo,
quam libet legales: Nam de prsJiunptiombu.sho-
inuium ratio multo mmor,vt queant exa-quaii.N on
funt igitut probationes ill r fmc petittspropc mIlq—
rfcSjqujr per indicia aut conicitiiros queruntur, for- p
males , aui pkninernims probationes , quia ncc ptï
fe fubfiftutu, ncc de fciiptio nes vlhs ccrrashnbt ne
ab legib u s , aur i u r e ,m li ctiam i u di ca] »x es ad an i -
inotum [baril m matus applicauetint , vndc firpe
cuenit , vt'ombsdH'è, & in inctfio labore nt p rovr ad
cas magis, minulvc lüdicantcs alirnibm .mirmatL-
iccc qui. T n qu a firpe accidir, v t vous a ir, := It e r n t g et,
alrcrdcSibcrandim] puter , noti mmus quam T 1 1 en*
dani patroni. Sed v c co qu x p tu b a tîo I u: s à 1 ege de-
auctoritate indua.mtuï uuISllis euiuftjuambîirJi
ni ira nuLtoriras clîe poceft, vt ta; rnstite j<lbi
q u ud gl u Γ* disir. fe d j: a:c Li d t m n i x v :iU quiks-
cumque. D. de verb. ohligar. alij vulgo l. liquisp
cn’-ptm e.D.de vfocap.it Lit quîsin fen.b.D/ltl·:^!.
T. iiCut ntc proh nti et λ I Si recipitur , quod ncu-^u
fini, pt i doiLc.i.dc aibic.in ù. Fc U , c. rtunndOÈXE-dr-
piarimn 'Alex.ironfibr iS.vol.i. Hanc fi«onp^tiC'
minationem & vil· Lu MoLcxagic.uiir quo ‘uU'Lq1-1
- dixunus , de fi muniiefiè pcnuiilib iff emplis ii'-^
^ pi chant li l· p race! p u è LC. de r:\ xor.a it»T*w
les con i ut t ildo i u duc. te r , liatid d dhic ex hn qW-
prime iitmri , &.· prarJcriprionfS posent prbcedeie
]i rop iK r fi nui lit. r. u cto n ta te m 1 1 en Jl-i tioii i.i >'ίΐυίΛ
vhiqut habit , de vi ralegal^jduurtirtdDSïftail^
de ni i fti (ftiiin vex t'fl,vc jirqibau,ncc· fiqoiiieeK^
mm rei aîitïuc e'cunmo rci fiidhnj prorollji^*^
L fi aliquam. 3"). de aeq. po Éf idcO.apbrd^Î^Î1^
p c o h ce r eCj n te li cl a dom ι n îj tram flanaue , urf qtiu H
dec1- niiio prifcnberct > quodidem in carrera op>
bu sputo. .. ,π(_*
Promdc CL'm df pnïfumpns agrmuî^ fa-r^l
1 . ■ ιΐΤ n mf l'Tillïl imlJ
non vivins ecnciLs nraiEbitipitM elk i funf
dnm muni iptânam dominij err«J ail a ci li i i 1 n- - fL‘l“ j 1
vr in di S.fi idiqm m , c mu fini îài omms ,,
cimus in inauria appropfiibcnfotiiiii t'
ptioiuim* Sed funt alterius cfi^uSc?K?lS^!uls
bus ibli & pia-diatîbns vfum non habcni,
tant um j j adl.vt lc ni bus , q Lire ah hodttne 1
hennir, fruc ex obliudtione nér^ali ],ιιγ] r { :rn,
ώ rca ta: * quoi mnpro pria eü ttatbuto m >a' ^üi
πβ Des Appropriances, Art. C C L X V I 115-4
armis C.dc psufrlçg. Cum dciu rem verfo, D* de vfur. A
J. Ittibqs C. Je agric. δε c en C bb, tîi. De quibus nm] -
ta perpl confusè nb feh 0 lait icis aurori bus funt
tradita , iiiiolleifca per paucis , quac ego paucis pcf-
ftriflgere tïeccitt habeo, càm, de prxTumptis titulis
mentio mddit, Retinendum dt dlfcrimen horum
ppEÏiimptrjtum , quorum alij Je dominus rerum
rfânsfbrCndià agunt, quos ablegaiiirmis; foro, hi Veto
non Jc dominiis i ctum , fcd Lunbus incorporali bus,
p radiationibus , cenfu, reditu , annonis, penficnibus·
jLcqtiiicridis Liniuntur canuNtquernpkrmC larum cft
di Le nmc-n,qiiia in prae feri prient e re rum rea rpfit cor- e
poralitcr tenentur, po^ide lituri pi/irfcnbente , in
præHitipnihtiî, çorttrafit , quia resnonpoilidcntur
ab p t rcipi ent e { ed i po Π L- ï] b tu rei» qua· per ic i 0 Em r.
Idcoquc multum pugiiaimn inter fcholafticos au-
ictcs ^ an adinJudnonem praelumpn tituli m illis t-e-
gibus j reum Lolia m pati „ ;m veto etiam facete op or¬
te tel., iJ cft j debitum per manus fiias pra-ftate, Cuius
pugnte paria taré componit Timq, mrifui, de prit-*
ic ηρ ι.§ .1 .glüif 4 v e r in & bo c quid em . Sed p ugn enr
illt qu mi u m tib e t jTi 0 .5 fo! a m p aqtn t i a m dictotis (uf-
ficcrc , qtïoJ & Imoi.vfii poriu s reerpeum iri fCriiic
foro Li, & vltim-D.dc aq.plun . a t ce ndL C
ic Sed cares mute in con trouer iia non efl, cum id
potius quirrntiUs: An prarlbrjones,, qua; peeciuf-
mudi fiue factum fiue psricniiaitLhuni , fu b inde re-
pctiié poflint iure confuerudinario , iicuti iurc ti-
nili rittdos prodhmpros inducere , itsvcnccelia-
ria non iit prob irio, quam tamen hic articulus exi-
gtr.
it Primum hanc tituli prrcfiunprionem iurc riuili
tria omnino iipcefieelt antecedere, diuturnitatem
temporis decennalis fcilicet, cnmiiuiiinonemprar-
ilatiojmii] per fni|Tu]os quoique .innos,, i; idcntita-
itm, de vnïfbnnitaicm caufiï ex qui prae ftneinnes D
fiunt. Htee ciim co|îfairtï.mc5,negaiit kbormdum de
probatione tituli , fcd induc i pr a: Lutup tum qui alle¬
gatur, cute impuli expendamus.
3i Illud de pruno in confeiT diuruitiiim tempus in
d.l.dcccnnsum mtelligi* leg. Jl fidcLcommifibtiiL. f.
Anfto.D,qui &ε i qulq Alcx.b fcicndliui. D.de verb*
oblign Dott. Lfi iiliusCf de petit.Jna'red* Felyx.ftut
CKt.dere tud.
ij SceundumTid eils continuatio prafiatitiiutmrpEr-
pcnjaelfiidebeti, Si figillauin fingulisanru.tj vtper
intcrualli repetitae cciminuationcm intentiontsar- g
gn an t. ï ta q u e v no anno pr α pl uri b us foluille no n
nifliccrctquod Cjf.SçBaJd. di icere l.trC.de dor-ptciri.
5 art. L. e nm qu 1. Dide 1 nnJugat, Alex, l.dc pttp sito. £ϋ
quis ίρΐϊ ptEion.D.de op. no. nunc* Rem, conf.417-
laf, d. 3. n certis an ms.e.aiXLJennbus cxr.dc priuiieg.
quanquam Panpr. çk folucionc pnmi& vliimianni
videtur preeL umere vcJle lneditun, quod rrgnbre e EI
in probationibus pofleificnum, & Cjit.conf jntn
caiii ipcitabdiurn lib* i. Melior ratio fingulotum
probationem exigit ,· atm tanti iit ptceiiidictj } vt
non ioliun poiTcilioneni importet , fed etiam titu-
Ium. p
ij* Cima pra;£ir tones dicimus, fimpliccsfolutiones
inteiligimus : bbin etiam furum fo [uti ane recogni¬
tio. debir i piub irci; ur-, fortior e iTer agentis intentio,
quia ctiamii COflffiiSiaftes in f.ealibus no n difponant t
nec faciant de non debuo debitum , tamen probant
intentip nem ugenns comta re cogn 0 fecn te tii , 1 ti v t
fi reaifeti 111 pofterum oneretur ptobationc indtbi·*
tij qiue repetita traiSario tdl, Moi.in fcLid^j.glolIp.
Tertium eft daniic identitas Λ eîiifqne otierofe,
quia Jmei iLtas cauia- probationem vagam, & incer¬
tam redd ereï v t v a na m , v n itis coufememem dede-
bito imporcat prae (enim, toties repetita , quartamen
omnino praTumendieil:* probatiifoludonibui , &
con rn ntMi docetur* Sed eau fît ptoxi ma itL efl obU-
gationis a! legatione in genere contentus cil Malin*
ncc ipecifîcirm titillum fequititcxprimiinlQiluiiQ-
nib us prit t n. ii?, ljbide vfut- qu.ic. numer. 111. quod
fo traite ui püll'cJlbtia· fcrdpôEIëtJnquo titulus non
allegatu!· de nec efli rate in prophanis, quia nii com-
muiie habet cum prupj-jçTite E. natùrâlUçr- £- niï
Commune, D. de acqu, poLf Sed in petito riüinitiiî- !S
te reo aûor dtidnm m Epeciedscetc,^ edere cogen-
du s rJTct 3 vri pfc Al ol in. agno icit i bid,5c q.i J .a J £n .
iLioqui defcniionLs facultas reo tollemur, ίϋτϊπι-
En tu videre non licerer* & eemn oppugnare cx υυΐ-
1 itaris C2uiis,quas ttaditlimuSjfic arguerCj & conum-
Cete 3. ic diuerfiSj ic v^riisfolutiouumCauilispiO-
ponere, d; defen dones catte cas, qua; contra titu¬
los diei folent , quæ rario in omnibus libellis ge¬
neralibus obiinc t , ex BarroL d, I. ii in ccm. I>, de 1 ei
vend.
J ίςο omnia concurrentia voltmc inferre fulficECiV"
tem pnefunipnoncin tiruliincampliosineiusprci-i.
bation e laborandum fit * mptJEfLinonibus quidem,
qurc homini ab 3iomine£uur, na in rebus ioli, quam,
diierendam Bartladt.Lfolenr.D.de off.proconf. tic
l.nartirafirer ad fin. D.devlucap. Atolin,$. ymum.ij.
quam fcbolitftiei aurores vulgb incauccprartcmut-
tum,& peritiiicentjquod fi fir3ncceiTêdl: totam ρτς-
fcriprionttm rLEulatarum materiam,^; 011 uram con-
fu nd i cum his de quibus illae 11. Ipecialirer loquuntur
infuo calu
Ex quilnisiam inclarefcit, vt exHliino, per obfcu-
re tradttavcienbus materia, Sc plané vtilis cautio ad
cauillofos debitores coercédos , cuius rei exemplum
Cpn.adfcripjTi Lcomp eri t ad Fti.Calc pcz f jo ȉmi o.
R u ff ico £ inqu it co ris qu adri gi nta a tiliis ce rta m p e n -
lloncm nobili fblu etar3fcqii en tj anno recuEabat,niii
limius de biti ederetur, negabat fefoluturumpoit-
hae , quod deberi non. doceretur : Froindc fi li¬
beret , nobihs experirenir, iudidutri fe exci pete pa¬
ratum Ar tcg.es exrart. Nobdii tabulas mtllas} t^efies
.nui! os hab e bac , dc rufliciis id er ar f uh odora tus. H ic
magnff anguiti.e j Cynus nobilem pronoearum ini 11-
riâj, advtm aminum contulsifc dc iurc feribit , & po¬
plites VuftiCiluCCidille, ic tamen { mqtut ) luris quo-
nueiiuxdiLim nondecrai. Necdubirandum talibus
indigni ratibus tntrrdiiin pcmiùucribonas luentes,
iv mitia jngejiia efferari: Non tamen ferendum cfl
quemquam libi ul 3 dicere, &. nimium hodie talium
cfthn mi num . brgo oppo r tu π o dd , II. remedio vten-
dirimnin quo non eft funJandii(viIoquuntur)iurcn-
tin in temporis lapfu, eft enim decennium breuius,
quam Ytfiifficere poJtitsidpræicriprSoiicniimpjcn-
dam 3 fcd vero parius in Caufa debiti & folurionibus
continuaris , quod Eaid. dixit dd.fi cerris annis Earr.
d.l.cum de m rem verfo al fin, δε quos Mot. allegat.
d.q,io.mi.iQ], Itaque in formanda intentione cx tali
pr^fuitiptTo dd.ll.induita contrarium ao:idrt, quam
his atii pra:fctipt;onlbiLs nituntur. Quoniam qui
prsc feriprion em fltJcgar contra domliium rei, fate¬
tur fefe à non domina comparalfe , fcd temporis Ia-
pfii venientem Icrius cx dudît, Contrit in dd, II. c,uia
qui agit ritui um a domino allegat: Nec en im proki-
ri p oli ê t intentio eius, qui decem ann ua fu perfundo
Tirij peterer, ex ea çûiiilsmtione quam Sempronius
ii55 Des appropriances, Art. C C L X V I,
non dominus fc cille diceretur, ï ji p r jc Ce rip r i op i b u s A
mulL idommis non protenduntur, alroquJ A t taris.-
fç ft‘ïï tc% doipii i î t fle n e , d.om.i niu m p r n ti n us t r an ti¬
ret jute opus cfiet alite proLcïiprioufm confumma-
iini. Et ver J Fitiilra deducemur iurenondiim per¬
ferto » fed ii kpfus decennali* cft » fuiliccirci ad pra:-
fn rnp clone m Rebiti velu ri creati ex caufu prit ten la,
l'cd ms noncrrîitet*ÉrgùvtiiîÎlîimjm hoc utris fubfi-
d ’i ο vt i , 8c ad j srobaci o nem fi j igu S ar um pc n iï cmLim
notarios adhibete , vt probatio extare poilu aftus
per Le nu un tu tan ci ; lauda il Jaque hominum cède -
■jiaiticotiim lLd.iiluas,<i n ,xm odiosè Mnljnrtituiilja lE-
Iillî ordbiSj.amtirio nomme campe Elit, qui ouno-
ncs,& recanta adhibere fuient pci1 manus publicas,
vt ilr vide rcilcEitur , ne nccçJit habean t incerta tc-
ibmonbçotiqim'eni , quoddiligcniLilàmui quifquc
parer fain.inrc fira facit,^ lacère exped Et ad euiran-
d n s ei r ê ui tu s indadtüs j ji c 1 1 rplur es apo ch is -C^d e hd t
inil.de co nfcgu end os fines , quos illa. lex intendit»
VilIls igitur iuiçauiio , qt»m omnes isqtie vfurpait
ce nduci bile cft } etc Se 1 1 a bien s hoirun rs eü tn agis ,
qan rei comment! fitre procurature·!, lune potius,
quàm rei vtproplit irbirri, prafemm in tanta debi¬
torum perfidia, C
Cena cft igitur de u:rc fente niu , & praeis tradita
ex i ί li s 1 egi bu s , Γι ce t ris a n nis , prie lu mi utulu m ex
pncftarituitbiJS,ncc veto iii poiFe fiords tantum , fed
quôd magis mireris in petitoriis eidm judicandi?.,
quod SpÎCul.dixiï iidacaç,|.nimc nliqna qu.6j Jr tto
iftr f end. §. quoniam quje{tq,$[ g.vltim.v ef hcul. cæcc-
rùm 11 humo meus. C.xihlcg.iicuxLSJVd fi quçeraïur.
D.fiferuir.vcnJ, Si Molin. idem putat d.qua ilio*
num. ic 9. per JJ. litibus vbi dkk t lie cafum rocun-
dum.AdJo iQh.Fakmfi.de une perionarum. £, fer*
uituSjVerfSed atipercmfiim.B.ud J.t.coLï.verf. po-
ne qusdem füluit cède fur, Cdc liJeicom Lnquçil. **
4. D.ide rt'F.djàin Idsmd.LiLccriisantiiscoLu vert,
iiha innt multum norauda^Si ibi laficolq.vtrfii, 4.A1-
cir AÎexiui.corifn^iib.q.cv conf. jn-bki A
De dus c.b cure col .7 .verll c on cra 1 pfuni txt.de appe I.
I Soc et b iure verum fic-ciuiti quidun^conm in pen-
toriiiiure patno indicandum puto, per cusranoncs,
quas initio dlxidt probandi ncccllnaic , perquam
ntulornm orrmiujin praJunipiionorr i dicet e vide¬
tur, tum quia lubicfta materia fmdct,ctim tatld mo¬
menti Iit, 6i vero fien iok-at, vt probationes djicChx
admLttinLur , & adhibe an ruti runa per locum i fpc- £
dm in art. 117. qui cüiinif^çiéialÎti-r ia illo «fu B*-
tuar/onriaiia elle regulans düpoiÎdo videtut^t ibi
dicem us,haqtiB: Citmrcus viilus m polï'e il otio nega-
toram intendet , aur probandum ctirde tirulo , atit
aiibot luocumbctjn quo dc proprjetntc, & iurc Cun-
Aitu ci reditus agetur , iinc icitm itione fructuum ta¬
men propter bonam fidem percipientis, & pradum-
ption em legis iufficientnn adexcuAtnduin agen¬
tem , nifi quidem pofiiiua mala fides probaretur,
quoniam eius quamlibet kgabspr^iiinipcitinss con-
rrariam ptébanonçm etiam iurc ciuili ndmsrriim de
td veritate fcilicci , quod vulgo in illis legibus no- p
tant , & vero lahd. E, fi ccr cis annis xijJinjit.inoiics
colligi! a ά fup e c:oi;a , courra .itUm pra^iinnpuo-
oeni, velqtî cûm qiiifqtiam ibtuille dicitur contelba-
îus metu fe c xc qii u ri u rus fac ct c , pro l c ilal u r de rc-
petendo-Scd bsec Lrf.fnsd
Quineriain an vkrardEampcx-iuinpcioncm kgaii
requiraiur etiam partis iuramcncitm , mulra Tiraq.
colhgir d. tit.de praJcnpc. glolf 8,j. i+Sed nos eadem
Optra illa omnia reiidmns , qua: confuetudo nop
agnofcic,vclua.
HJÎ
r[SANS 1' A Si ii i |;r j
Hxc veta p rz feriptio d e decennali Sc v ■
nuxcA.
1 [h‘ir H> Λ *y.]
Hxl dictio idem pollei quoti SaTmumn^
fna naiur a includit diipofitionciii
Cedentis dauEuJx, VI quod fiiftner,»,!,®?'
mando appropnmenco m fupçafu^f dv
inficmiindo in cafu iiLtu ruptionis ..dc mii fliJ
r. diter. D.de v Luca p . Le ù 1x1 noîiüûn
IcripE.jû.an.c.illud c.audins exrde Prtik D| ^
poiUÛ,q.i* *
DE
[NTERRVPTION1B. PRÆSCEL1
P T I O H If Si ÏIRIA ÎEVACTAT1Ü
ad vium.
Ecü rmmcnii c ftbu lus loci irurcna^^tmj.^.
t.sim ingens, quoti denuam & proprurûûnrLj.
fidtf ra t , v 1 male com padi m noüia Ü but , ^
qn i .1 p er quam n e ce fb na e ft ad vibm , ΐ0[{4 ^
quod in tciTu pi i qnjs w ui as , n eque mûdzÉ, 2.
tudo arrigit ,qui à iure ciuili peci oporteriHtin 4
m^ceiia1 dpi» colligemus lub vtiaitt fâûcm, i
ia pailim m hbris lurifcajifu] rorum ,
ne m cogemus 1 n locos , vt ordine , & flîcdwè^
cipiatur, d cind c v I um de mon lira bcmus, fit feri
iute Rottiano ikubi incidet thOidium , ^loü^.
QVID EST interrvptkhv
ï'UtfSCRIPTlÛSIlBVS.
Cap. 1.
1 tpitrrttplfv, Λ·β rf χ) i* risa .
t DiffttfnUth-it-iimlrvnim,
j thi FWJIIPP·*) fllj «i q tuJdM.
Î nt e j ruptione m iu rifcnn fulti sppeJJ^n? attip· l
nem carius ccmporis λ kge, vel coniiiftiitfeii
pnr ferip ticnrm perficicndÉam djAmi^prEMJosj
natura peritos , ved j iure tradi co y i quamTfprts
v i,‘u i pantme m ap pelLibanr* L 1. D. de viua^ qiü l·
culuï vfurpabûTHî quoque epigraphen pesb lcif,
voce per qntim rain jpiis euam i un fp r itd rii cfiti
V lutpaia,^; infrequenti co quidem figruficaniJ^f·
nDUOJsenx noxueja iurifprudeniiampctic,ph!S'
quid£#mi&& ineodi.·^] ttani, indito^
mine ab vfu., Æc rei effecbu Quüüm veciufi li^"
differcLum eR, quod mrerrupeio ptiorem tfinp1,
rtf cturfum ii^ufiLum reducit, tca vr id iofu inde^
t emporis en r fu com p utaîioiu· m nullam habrn , L»
volenti prxicnbete , neceilaxii fis tOfiiti’kPpirt
reduitegtatici;, .veiuri nuitimi in ïomeisflMCUp^
rilliti ita cuenic ,vi fi quinquennium tjrceptni -,
quindcceimaU ptaTcdpdone, dc quahifag^
interni prio intercurrent, oil in toeccu IsfliuT1^
rc cmnqucnniLim icmpus loci in..-OMupufl*
qtimdecctuiq obuncae , ieddenuo ta imegï^^
qu indece ri n >j te mpti s ind Loandum ίΓ3 i!U ^ γ . ; -
ht-accefiio pofibfiionisiiirerrcptiadaSpiri l
pro çinpcorc. f. ii quis bono. D. devfoap^
Idem tamen dormitio non ctfkrrriE , cui
quid e m p rtefer ip bonis üüi c , ied kn nç icmpc ·
dapia parea n t, ik vt dorminoms eau Lis Ce» ^
1157 Des Appropriances, Art . C C L X V I. 1158
priora tempora cum pofterioribus coniungantur,
3 & de duobus vna fiat præferiptio. De qua multa
Do&.l.vlt.C.in quib.cauf.in integ. reftit. non eft ne-
cef.& l.ficut.C.de præf.30.ann.& huius exempla ex-
tant, c. auditis, c. de quarta , c. ex tranfmifla ext.de
præfcr.Bald.& alij l.cum notiffimi.§.imo.C.de prçfc.
30.ann.Bartoli quidem fententia eft 1. naturaliter. D.
de vfuc. nullo cafu præfcriptionem femelcœptam
dormire in iure reperiri , præterquam in cafu 1. ficut
C.de præfcr. 30. ann. quod Caft. arguit vt falfum 1.
contra maiores C. de inoff. teftam. & d.l.naturaliter
plures caius allegat. Sed tamen Bart. cafum mortali¬
tatis , tranfitus exercitus, &c iuftitij recipit, inter do-
mitiones prçfcriptionem & vacantis ecclefiæ,&: im-
erij Saly.l.ficut in fi. C.de præfcr. 30. ann. fed & Iaf.
icimus. §. licentia cafum dormitionis aftignat , cum
inuentarij confedtio pendet, dormit enim præfcri-
{uio aduerfus legatarios, & creditores. C. de iur.de-
ib.Balb.plenc2.par.6.part.
Q^VIS EST EFFECTVS INTERRV-
P T I O N I S.
Cap. 2. t (
î Interruptio abolet prorfus prafiriptionem.
2 Interruptio aut natur alii aut ciuilu.
3 Citationes interrumpunt longi fimos præferiptio net.
4 Litis contefiano interrumpit br emor es præfcript.
5 Statutaru præfcriptiones loco legalium.
6 Jnterruptio non agit tn titulum fed tn pojfefionem.
1 Effetibus interruptionis eft, quod per eam præ-
feriptionis curfus non folum fiftitur, &impeaitur
currere , fed criam quod ante interruptione lapfum
eft , ad initia rcuoluitur & in irritum recidit fine vl- -i
lo effedtu, ac fi nunquam cœpilïet , nec vllum gra¬
dum aut numerum in computatione annorum -fa¬
cit, ad inchoandam vel perficiendam præfcriptio-
nem l.fi ædcs.$.libertas vbi Bart.& Flor. D. de ieruit.
vrban. præd. Quamobrem qui praeferibere volet
poft interruptionem , totum quindecenaium redin¬
tegrare habebit neceilc,in ciuili quidem, ab eo tem¬
pore incipiendo ,· quo litis profequutiodefierit, id
eft, ( vt iorum loqui folet) ab vltimis arramentis
liris·, in interruptione naturali à die recuperatæ
polfeffionis, de quo vulgata tra&atio Dodt.d.c. illud ]
mimer. 14. Balb. in præfcrip. tertia parte fcxtæ par¬
tis verf. Sc primo quæro numer. 42. Alex. Angel.
Bald. 1. vltim. D. de eo per quem fa<5t. erit. Idem 1.
ii feruum.§.fequitur.D.de verbor. oblig. cæteripoft
gloffi verb. folam conuentionem d. 1. cum notiffi-
mi.
2 Poijb cum duobus modis fiant interruptiones,
iurc fcilicet aut natura , qua: ideo ciuiles , &c natura¬
les dicuntur i Ciuiles item duobus modis fiunt , cita-
3 tione fcilicet autcontcftatione, Citationes inlon-
giiTimis'omnibus,id eft, tricennariis,& quadragena¬
riis vfurpantur : quia cùm eiufmodi præfcriptiones
veluti odiofæ , 6c cum mala fide currant , citationes
fiatis virium ad eas interrumpendas habere putan-
. tur , cum fine titulo currant l.ficut & 1. cùm notilli-
4 mi.C.de præfcriptione 30.annor. Cæteras breuiores
annales, decennales, quindecennales, quæ cum titu¬
lo currunt , & fauorabiles , & boni iuris, negant ali¬
ter interrumpi polle quàm per conteftationem,
quod Imol. fcripfic d. c. illud , & idem in 1.2.§.fi rem.
D.pro empn vbi negat vllam triccnnaria breuiorem
poife aliter , quam per conteftationem interrum-
Argent.in Conf.Brit
pi. Idem quoqüe in ftatutariis putant, quæ lega- f
lium loco fubrogan tur, & earum naturam fcquuh-
tur , quod latè T iraq. perfequitur ih retrait. $.i.glof«
10. numer. 73. Socin. in conf. 180. vol. 3. Sed
Cum nulla interrumptio aitiones perpetuet , fed
interrumpat tantum conteftatio , vt potentior
vtrumque facit in omnibus præfcriptionibus , hoC
eft, id efficit; vt quæ 30. annor, eft in quadragin¬
ta producatur 1. viti. Cod. depta fcript.30. annor.
Sediftapofteriusciimde perpetuatione incidet dif-
fererc.
Porro quod in præfcriptionibus , & poftèffioni- C
bus interrumpendis diximus , non eft ad titulos pro¬
ducendum. Nam quantumlibet interrupta præ¬
feriptio redintegrari poterit ex eodem titulo , ex
quo anterior coepta erat, cuius vis , & effe&us idem
manet dc perftat,afficit enim interruptio poifeflio-
nem,& præfcriptionem,fed in titulum niIagit,quod
lof.dc Bart.dixitleg. fi quis pro emptore. §. fi quis
ona fide D. de vfucap. Idem 1. naturaliter & L
cum notilfimi.Idem Bald. in rub. de præfcript. ext.
Arch.c.i.de præfcript. in 6. Alexand.leg. Pompo-
nius.§.fi quis legatario. D.de acq. poffi Quod ta¬
men ad putatiuos titulos producere nolunt , quo,-
rum cftedtum putant interrumpi interrupta præ-
feriptione , nec ex talibus polle redintegrari præ-
fcriptiones,tex.fingulari d. 1. cum folus quem Bald.
memorat d.l.cumnotilfimi.§.imo.Balb.parte3.parti
fextæ.
INTERRVPTIONIS EFFECTVS IN
QVIBVS PRODVCITVR.
Cap. 3.
i An effetius interruptionis de perfina ad perfonam por~
r igitur.
I An de principali aduerfus fideiujfirtam .
3 An de Mno correorum ad alium.
4 AndeMno expltiribtts coobligatif. v
5 An m obligationibus fibordmatif .
6 AndediretiaadMtilem.
7 An de re ad rem fiat interruptio.
8 An atiionis ad atiionem.
9 An hypothecaria per principalem.
10 c/ in Mendicationis ad hypothecariam.
II Albencus nitatiu.
11 An per bonorum pojfefionem Imius lociad alium.
De nojlris manus lenationibus & deprentih. ibid.
13 An in Mendicatione per alhonem ad exhibendum.
14 An refcijforij per reje indens.
15 An praeparati per præparatorium.
16 An quantitatis ad quantitatem aliam .
17 An petitorij per pofefforium.
18 An de tempore ad tempus.
19 An ad totum per partem.
20 An loci ad locum.
Cumquæritur , anpræfcriptioniseffedus Coti- *
tra vnam aliqua perfonam perfe&us aduerfus aliam
porrigi poffit, diftingui in eo oportet ex obligatio¬
num conditione , & qualitate. Sunt enim quædam
principales , quædam ad alias acccllbriæ. Quæ prin¬
cipales funt aduerfus obligatos , æquè principaliter
fuas quæque præfcriptiones requirunt , nec quod
aduerfus vnumpræfcriptum fit, aut quod exdebito--
CCC ij
nyp Des ApproprinnceSj Art. CCLXVI. îî(jD
I -i rur it p wfp ta ad pe i ftinum non fa int,.
■■‘«wie , nec pafliue., mil quidem duo iti ..f, ,
ï.nt , ranum corrtbmm ftpenu* difl* ], 9H
duob.ïeis AiigcLd,! , rjALui'atii ér > “ - ^
A : i çi*t· ftus J nurni p QÇ®tis fa j titcx taQ .,
dium us pt'îfüius <k VFU actmiiç , aur nc.
ttm deducto , vun inttirupcigiuH^It .i ,,Λ*'1*·
cauftm, vdliu-m^
gcrt:p rsc J; ah νπΛ quideme^aMi^^ ^
fliwnc.de qtio : :i,£lQ[Uiuioc&: 1'. n.d>,ai3(tjri ”"
de profer, glofl vertu m te rtupü
fnA; Arct.ctmflqj.map. ] π caufa verrente, <ti,
coniiiccttdiuf glofl. kg* IuIühusp 5. quatuunj.h^
rd>us v l\ts preÎGripiVrM3:id ahum porr^itturjUiii qui- ^
demfcorreifipx*
i De h i » qii ix ncçpffoi i ir fiii i Lt , ;i ki al ju vt fui fi u llp-
jrj.r. n.on çenfentftur, Si Aepii'riïtü iibi noiicohlke,
ûnrsinLçiùm quir $. li qtiisproeo* D.de JoJut. e i c μ,ιτ:
iriremqitioncm faet2.n1 athucrlui rcum pnndpakm
fidciuilori obefle , quominus ipÎ'eêfuü ci|hîl· præ-
feribar fu.e oij$g$tjfiom i qiuitndül. Banni. fequitur
Altÿ.Luiori itl. ï>. de venu obi ig.ié ihi Λ ] l. i .1 c»
edam Ji quo ad pcjdcu^jnmwriiiRivtTfntiitercn-
dtuiiinccrpeÜiLriçmcm tco piiLieijvili hitbiuvi fideiiif-
fori obcik . okmE . I. Îifemüm t. lequicm |c fs* nunc
viticomus P* Je vftb.uhlip.ih AiigfU.yri^xeD.di· p;- "
guor.îlaLU.rani mundatori. C. de non mi.pec,. Ft-ïyr
cul \ cd rCi>ji c ^ ·.■ ù ?, Alh a .5* fin. .C-cie a u na l.csec p r. Ru~
don cm adierunt , quia ciini non eadem Ipecte obli¬
gat îimi i. remea smu . n c· qn e arqu c pri nctpaJu er ?d i u er-
Îh etuitn inrennjptioiLjbus opus Mîhcann Contudi"
cit alia gloL J.îl bdoiujlbr. C s U. D.mand, & iurerru-
pî rouan c&ntïa principalem füéfcnm pocetc fîdeiuC-
i or] . Ου.ιπΊ pu g ii an j ise fandlianT^vr J] cane ui'iorun
fuiTütumin lîdeiullbre contraitui vtT.un ciTc, dua-
bufquc interruptionibus opiis ciïc ^ pnfiruaiemin
fidcsuilbri indicatum iblrti» fs^c conctliaçjlb rn.igi- C
ifarorum c tr . cù m nuflordpünib ft-imatur 1 Scd.-.eam
prabkuu Barc,Lvk-C.dcduiib rcts& toi C! y r:, B ί J .de
AngcL edi Îa]um. AnJ.ati Spi ^hnt.de fiilciuÎ νιώπι
inûjfflnetè aducrlus ambos Lu ixi^eie purut ± qubex
codent fonce obiig.ma Jctccndar. Karia pat.ior lut-
da, cùm lÎuü tin: obligaiianeî.djiu'tJ'a· n.iiura & etc-
ercuu>}& fubordinatijCUindifciiiliD exigatur prin*
cjpaluq periona; alla: iint, incercUcfumti cuique, di-
uerfas ctÎ5 m ini c t Ugi pr^fcripi içmts ùpbrçc r Cj. qno d
întûl.pUTat.ddaur ui ûtiui1 Balkparr.i *
5 Dr tibbgatiombus corTcurtim jnre quiddam arti-
gitnitSk Surir tmm dwu currfivn.i oLdi^arinnc cnn- di
K nÎt i.a iqu c a 0 eo qualitati ï c i u fd cm.id coqu e i ntc r-
r u p no ad u c c [ uni y luun ία Cia akc π no c c r. ÿc pi q L l n-
piLoneniinrcrrumpit pro toia obligation c. ; caius clt
l,ylr . C. de d u lj bus tels. Βαιτ . 1. c 1 d u ob lw. D .de düob .
reîi. AleKi. ldi üei'uum §. fcqui ru rDaie v t'rboi·, obbg.
& du Ang. & IfficLidcmL tiatnrnlitcr» Cyn.l-lin.C,
do a nnabe x ccp. Abg-t ôi .ji . mcip. Quidam Andréas.
Ale^Ldilÿbii s 4* c* J un bu s.p.de i mci u r-qu amuir m
mena comnntïcnda aliter flamant. I. cuora vbi Lu-
pra,
4 l’.x «adem c.tufa pim rnm coobligatorflin tsvna
obligaiione , cenU-nt p turcs tuEores vmus pupilli,
vnios tm ftpe lit noue vlucapery' plu prïictibcf^
obliga t i oni , .un itlio ni 1 ute k ηοίι n 0 lie, 1! artoL lLî,
fl qui s p ιό rcqperflÎî pupfliuSjÛJc adm in .mtbr.vb'i
AngcLde Lncil,
ί N on catfctri ratio ofl flqari on u m f bb 0 rdin ara ru m,
virli?rtcacumqu4.i.tducci'isnom]naiprcy , aur magi-
flratiss competunt. în qLubu' piiiu.y tucorés . iLUge-
ilores cojute nicruli innti‘·, elemn plurcsluborditiara;
finit r.fli ne ksi obligarionis conflntti. Nam courra
vntim interrupi UN aduet fus alrcrum non pmdeliLT,
pollcrq; piari cri bt rc Cü L ni) c flët tien unci ai u m 3 quia p
cacicm obligationis qualitas non bit „ quod vbiibpr.t
Doiturudur.i pcrl.i.D.de magi iLccms-ImoLie' An¬
ge] .v b ifl-ipra.
C Sc d fié cim d i [-reta. . i: vri li s obligatio ab c ad cm
c au fa me na cvtl.ci in ÎuTéd itas ,D.ad T rc li c |.L aclïo,
D. ait. ik ûblïgat. isuctriiprio aduerfus v rmni faf>at
adücrfus oniuesprodcit » quod Barrait d. Il qui&
juo cco Imol.d.Lnaturaiirti·, Nec interruptio faita
:tb donunoindireifc.L prodcllbc vtth. Ituol. Ibid.An-
gel.
.-xhib.
Nota cft regu^quam ptoliKè FcLv. pcrr£qUiÎ|irj
c.auditLS & liaJb.M] tradib ULïlcrqjI< ρ-[Ι(Γ, ^ '
pali dTedu ïltlîo 3 non elle ampliandas piskJpJ
nés dr re ,id tut. , qtlbd ratio irifiêjt t cÈm J£
altt-jù dim in □ tioiicm ter tk« r. Sed e autum
pmiu vider» , quumuin lu pu il cil Vm. ucc .itnplitui u
jyparaluJibus quidem authis.qtLseÜH conicdian·,;
aux accdlbrix non fuit. Sed quiabanc tcjjani^
prolixi pcricquuumr lumnin taurum rcctpcaiiui
opinion utn kVc defeiibi,iid.v cit, cÙm loti ρφία^
anbi lucus JottatTc dabitur*
bed aec e Jlbria^ connexa mu ou pnnclùj|jj||fi
p.irabiljù qmdi n^qne t uit; ■ : · nrcùm piçlcri^.
clioantui , { relbilu putJL.: ; x , nief c<i dcr-iqi^ pri-
ίοπ'ρΗπηχ l.ïoS cum gJohC.dc viur.vbifiilj. éucu
pra fcnpra obligatione fo cm vlura.· quoaac^lca.
p ta- v ut Lit 3quod ï c ly . p ejt û quitur k ÎJaïbid, pu
i.drbttLi,imuru-ii*& 1 Nam
bibb us a l Uui indicant .
SaxjTi cil de ail tone fe patata ad aliam^Î
tu· ru fiers non polL enarn mtcTcaLütmpuftnud
a. ,î udit u gj u J f d. J , Udiauüi. &. quautmp verttrev
tioneiu. D- adcxluK Sed de bis qua^ie lutumù'ib
fe naccdîbnne , ic prtucipali^ , vtpferfcuinlu^k.
pochccaru mil a dubjtatïü.eflé poilei. rjJiekpdst
d c c o cife reen flï rutu m 1. b n . C- de arm .il. ciiq-qat
t r idi t ur , vs sa c ο 1 1 te flati ύ π e . im dtatiour m ctou,.
fitri in vx raque inrtri u ptiu sien t , J e quo limai. I. is-
runhîer D-de viucpolt An-gcl.S£'Jerliin isratki.
quid ..tamen in eo non Lunr orurna* Nam cunLozli:
itituicuij p ra fnpponicu t γ c r I bll.4c.ni Si i:
rjaira aduciflis euidein ptrlbruin c.oiupriurddJro
iikeram alteri dilluniiam accciroriaL-staob^fliii
CiiîLcm. ctJi rJuterflc qualiutta. n blrgaaonri.^ ^·
eus accidit, cùm pcrfoiiqlis Uiptnbnauftligiru^
1 1 ATL d uni m iëdit.,&: 1 1 y pu cbe ca tu t; iernue am qr^
Lia efl , quo cafü dubiuinnon xLï T vtraiâaii^^
priiicipaletTi. e tîc , vnde cucritjVt
[empota non Uni cauli-m , Jcd quod principe
obUgauiy minus quAdiacriiraaimiipraitrikre^.
queat, hoc extraneum Lonxixx- anJLÎs hiLcn-J-^1·'
1 îosifliniLG. d e pritlcnpE 40. anno. idc ùque
nuiiatsonc perlona· murari pm; fc r t p_x i üuüUl t ^ 1
tiq tits j k e xt ra lieu ni de Fo fter fuo π on te ut.n » ^
iu tem pcrfccinitinem die, de φι?; odued^ ^
a£tiü intoïdatuï: , non eÉ amplius aceyn1
ad pcrfoiulurt, Qn.irc hoc cafuccnico,
rcmipcum fuerit aduerfuf princip^1^ ’ cxi‘'x '
non olulfc , cuius aliud ms & cm La
pire fuo orîçtfçripl ionern peiJië-rr.çaoJ Al^ _·. _
gir didr.leg.vltim. &■ Saly. manet que ifl^ 11
ttiTuptiOi quar pcrlbimn ^ j.
quod .^c loh.Fib.notaujr>dk*’ cum uotUlun- u/
Inde itlud qllîfflEUiU , Csun qins-vindl·-17'^^ ”
π6ι Des Approtoriatlces, Art. C C L X V I u6z
vellet iirendere,&fubordinatèhypothecariami An A
deduda vendicatione , hypothecaria quoque non
deduda interrupta videatur. Hanc folus Albcn atti¬
git, d.l. fin, tk interrumpi cenfet, quiareivendicati©
de re incendat, atqui rei appellatione iura quoque
hypothecas & feruitutes intelligi , 1. rei. D. de verb.
π fignif. qua fententia nihil ineptius dici poteft. Nam
etfi rei appellatione generaliter de fuo iignificatu
talia ac multoplura poteft compræhendere , tamen
cum ad lingularia petita applicatur, id tantum figni-
ficat, quod petitur, & in lingulari corpore confiftit,
itaque rei vcndicatio cum ius fingulare contineat,&: β
iudicium fit particulare , id tantum continet , quod
nominatim fit petitum, <Scdefighatum : Neque quif-
quam id pollet vendicare , nili id quod petit , expri¬
mat, defignet, & defcribat quid,quale, quantumque
fit , eft enim lingularium rerum petitio, l.i. D.dc rei
vend. Sc 1. fi in rem eodem titulo. Itaque appellatio
rei hic non genus fed fpeciem fignificat, vt ibi iurifc.
dixit, contra quam Alber. putat. Igitur interruptio
in vnius rei petitione facta , in alia non interrumpit,
glof.verb.lntentionem.l.Iuliaftus. §. quantum. D. ad
exhib. itaque cùm alia fit vendicandi caufa , alia hy-
pothecæ, imo contrariæ fine, nec nili fubordinatè C
deduci,confequitur diuerfos fines elTe,nec per aliam
in alia interruptionem fieri. Itaque vbi citatione in¬
terruptio fit, pro vtraque citatio emittenda eft, vbi
conteftatio fuper vtraque conteftari oportet, quod
tk alibi dicemus inferius in adionibus fubordinatis.
Quod ex eo clarius patere poteft, quod per hypo-
thecç intentionem res ipfa litigiofa non fit,lecus per
rei vendicationem, quod traditur N ouel. de litigiof.
& Bart.l.i.C.de litig.inde etiam accidit,vt fcientia, &
cognitio de hypotheca malam fidem non inducat in
re præfcribenda 1. fi quis fundum, & ibi glof. l.vlr.D.
de acq.poifi glolf. 1. ficut verb. polfidente C. de præ- D
fcript.30.annor.Spec.tit.de præfcript. parte 4. prope
finem. Balb. in præfcript. parte 1. tertiæ partis q.4.
funr igitur ifta diuerfa.
a Succurrit hoc loco inquirere , quid in bonorum
pollèlfione petenda cenferi debeat, cùminvnaea-
dèmque hereditate'plura prædia proponuntur elle,
fed diuerfarum iuriididionum , vel territoriorum.
An petitionem intendilfe pro his , quæ in territorio
Rhedonenfi fitafint, & interrupilïe præfcriptionis
curfum , fatis fit ad interrumpendam præfcriptio-
nem , quæ in Nannetenfi territorio coepta eft , nanc g
quæftionem mouitglof. did. leg.vltim. C.de annal,
cxcept. quæ negat interruptionem in vno fadam ad
alteru territorium produci. Scholaftici audores pu¬
tant, quod in loco domicilij defundi interruptum fit
per adionis intentionem vbique fufficcre, quia vni-
ca adio fit,& vniuerfalis,in quade lingularibus cor¬
poribus non agitur,fed de iure,quod vulgo notant 1.
z. C.de edend. Neutra fententia medium feriit:Nam
quod adio de hçreditate fiue bonorum poflelfio
vniuerfalis dicitur, refpedu eolum quiabintefta-
to veniunt , eôquc de toto iure controuerftnm face¬
re poliunt iure ciuili dicitur , aut eorum qui ex tefta- p
mento heredes fcriptifunt,quia hereditas ius eft per
fe vniuerfale. Cæterum in noftrocafu longe diuer¬
fa ratio eft : Nam cùm domini territoriorum doma-
niali iure ex infeodatione ab fe aut prædeceilbribus
fuis fada, fundati fintexlegefcilicetconuentionis
fada valïalis fub verbis ( pro eis fuccellbribufque
corum vniucrfalibus ôc particularibus ) relinquitur,
quoties valfalus quifquam fine herede decedit , aut
lingulari fucccfiore exiftente tenore inueftituræ ,
rem redire , & ( vt loqui folent ) reuerti in ius domi-
ufrgcntr.m Conf.Brit.
ni feudumqtie aperiri , quomodo hoftris defeten-
dis locus fieri folet. Itaque quoad fingulos dominos
adio vniuerfalis noii eft, fiiigularium rerum peti¬
tio. Neque enim dominus agcntiiürehæreditario
hæredi de eo controuerfiam facit , quæ ratio eft, cur
dici foleat petitionem ha reditatis non dari aduerfus
titulo poflidentem. Nam dominus quifque feudi fuo
priuatim iure , ex lege feudi non fucceflorio res
quafque feudales vendicat. Itaque illa adio quamli¬
bet vniuerfaHs refpedu agentis, qüæ aduerfus alium
de haereditate eontrouertentem intentata in domi¬
cilii loco pro tota hæreditate ( quæ fcilicet ius eft
nullo loco fitum ) interrumperet,aduerfus cuiüfque
particularis rei feudalem dominum particulare iu¬
dicium eft , nec interrumpit , quia dominus quifque
ex conlolidatione rem retinet , &c poifidet. Ideoque
vere hic locum habet, quod ante diximus , hk fieri
non debere extentionem præfcriptionis aut inter¬
ruptionis de re ad rem,autperfona ad perfonam : fi-
cuti in contrario cafu vnus ex dominis pro altero
non præfcribit , fed : feparatilfima eft cuiufque cau¬
fa , eft icitur titulus adoris vniuerfalis , fed tum de¬
mum , cum de iure hçreditatis quçftio eft,& dubita¬
tur de iure fuccedendi. Nam fi iure agentis confello
agi coeperit aduerfus fingulos, qui fuo iure res quaf¬
que vcndicant, iudiciura particulare eft, quod ad¬
uerfus quemque vel titulo pollidentem dari poteft,
quod intendi debet vbicumqüe res fitæ funt, nec
confequentia fit de vnius lite ad aliam. Quæ valde
notanda funt,pro his quâs deferendas, & caduca iu*
re vocamus , ne quod in alio territorio interruperis,
putes protinus producendum ad aliud , cùm fepara-
torum leparata caula fit : Nec hunc illa gloO.vlt.ca-
fum præfuppofuitjfcd alium à refpcdu iuris vniuer¬
falis hçreditarij,quod à loco domicilij Dodores me¬
riti finit. Cy.& Saly.
An interruptio iuper adione ad exhibendum , ad 13
finem vendicandi interrumpat in vendicatione, ita
vt lite finita fuper exhibitione, & tempore vendi¬
candi , præfcripdo vi interruptionis fadæ in adione
ad exhibendum pollit vcndicatio intentari, tex. ne¬
gat interruptionem porrigi ad vendicationem. did.
leg. Iulianus. §. quantum. D.ad exhib. & ibi glolf. &c
Bart.& Fulgof.Iohan. Fab.did. leg. cum notilfimi Sc
generaliter Bald. did.lcg. final, ait nullam interru¬
ptionem fadam in adione praeparante porrigi ad
adionem praeparatam, quæ fententia valde notan-
da,eft.
Ex illa Baldi fententia confequitur adionemin 14
refeindente remedio contcftatam, non interrumpe¬
re in refciilbria,id eft, quæ refeinditur, quod & Saly,
notat, l.vlt. C. exquib. cauf. maior. dcoppof.x. 6c
iterum. 1. quod tempore. C.de reftit. milir. verf. fed
nunc quæro , vbi Caft. Itaque qui fuper literis
refeindentibus clfet litem conteftatus tempore
refciiToriæ , intérim lapfo , non admitteretur ad
intentandam adionem, quæ petitur reftitui. Sed
ea fententia accipienda eft, vt illius iuris, & tem¬
poris, quo vtraque adio refeindens, &refcilforia
limul cumulari nequibat. 1. in honorariis. §. fed cùm
refeiira. D. de ad. & obligat. Nunc vero cùm per
ordinationes regias vtrumque fimul intendi ne-
celfe fit , confcquetur contcftationcin , aut citatio¬
nem æquè in vtraque interrumpere. Quod fi quo
cafu contingeret diucrfis temporibus intendi
cas , quod fæpe fit , cùm litigantes diredo ven¬
dicatione , aut alia prima adione agunt , deindu
exceptione , aut emptionis , aut fraiifadionis re-
pulfi, per viam replicationis refeindentem inten-*
CCC iij
η <Î3 Dcsappropriances, Art.CCLXVI.
dui’jt ex rtfcripio , hîc inquam contingeret , J; finira A nopllimi n 1.1 m. i^Calc Ρτ,τΙα-ΐρΓ^ο,-^^ k*.
lire rcfedide ni u; te ra p di-π, ad rcic [il o ruina intes it rm - ( 1 π v a Ld c dui c rit mec qu idqij am ζ0ί11 ^ ^ f Γί
dam pr^HituuiapIarepcru'ctunrj-cttimflctrt: aitio- l.namralitcr.^nil commun c.D.dcacq.potn&i ^
ut il] rclctiïbrimiiijttt'C per ÿcncliCittiô n e j n , pur a#io-
nt'in qnar rt ftîCtii petitui' interruptionem fieri , lapin
Fciîkct dctentiio ante lircrasobccntas., Jlcermulo-
mm mur. £cd hoc alibi quoque inCidct : clcquoik
C’alE] . 1 ,p u m.£.C+d e iiso f,do mt c.
ij Ex eadem t egula pr^raEppJxd prçpmtum cft,
quod cùin qufcftla itmffidofi fit prépara 1 0 r ni a d in¬
tentari dam petitionem: harteditatis „ L qui de molH-
cioio. D* de jiKiihcml’. ïefti interruptio hicla in quin¬
te L· u lofii 1 1 ■ ί i » 1101 1 1 ri r* 1 ni m p e t ni p e ci tiq tt e h atre-
d'j caiLs quod &l IkiW. dixit } l.vlc. C. de aimai. çxcepE.
KkC régula poreik dtl· vua, qudnesadHositfs pu¬
gnari tesnon finit, 6c Eimul poftimt intendi , vçlun
CafhcxempUEkac iss l.i.nnm. Qde iiioHàicfLin filin,
aicthiredt^qui molluiula· donationi s qru- reUni in-
lenJcre potdb, & coiicm libello conchi-defc ail rc-
ftiiuïEaïïem rti ,, hic cum ackor in factilraic hibe-ar
v train tpi e intendere, quod ftmperin fetu facimus,
non mirum il pra-icr:piio currstin ca,qtiie muifla cft
CLiJri tntemÜ pojfïïr,& iHULmpiionein in vira Fa$am:
Qu-τ çùm boni ex pfttEeàb.Oo'ftôrit^x.
de prxÉcnpnoiir: , futni wmehpoffimtadd^1®!*'
rat lontin caiuum interrupi lonuso, proptci e^1"1'
mterruptiti oppoiîra efl pi*fcripibùJ^^
cals b lis priLcrijino locum habet fmc djEeftifi
per ex Ecn y 0 n l u i ,h is omnibu s vfas t-fiè p™. a . 1 ,int
l uprionum. Nam his quibüij non prtftribitï/**
opuïoitiiicfttupriûnibus. ‘ * ιΜη
De tempore ad ttïTipus,, an priEfcribipoilît î^j
mqnimm ?& neganr, ic^q r 1 L- du im ü>ll£ pt
ad i’ürura iinrilia ptii'lcftptiontmnd'h exicndj ct^
costi mg.it, c xt , de d et un. I ndç n on p u tim
ptEonern nouiliiiOi prA-ftimmn 3 ad mryrfl·^^*
Γ-inorm. dict. cap. cùm contiiigaCjBsld.J, bo, C.4·
cmancip.lib. interraprio iginn id pr^rfentii rzaironi
obibbit,& alia opus ciiun fururkpij^rijw^'g,
per hismcboLinna.
Fartis quidem mdinjduç petitioni Γΰρίποκ,^. |ή
fcnpnn n etn i n te rr u mpi pui mr^ I nu oc, m e, diîttfcjs "
’ I - - 1- ■ - i l ' J. , 1 -
inclût non p«odc fTct «rg. gl&i. fin. 1. caiuta maiores. C ext.de tapr I.ed- iiacn.üaJ J.cip.uS.quidtrgotiiu|de
C-dc inif.ceit.&ibi Doct.Cait.Salp.Jl.rcirc. g.icire D. nmtrft.die re a-Lbit. Quod ego· fie accipio, ίυιη p,u
i lüiTer in hiï s quï* temp^on habent
mi càtti.teihttnentinn nullum di ei¬
de cxcul'tiiror.
Contra
fubordinaca 3 u
tür, quinquctiuium quod .t^l querelam inc ftciofi in
te n ta nd am p ri (i ti st v tu e ft s non cuits 1 1 qn sa de inû F-
üçiofoaginô poteft , iLiccquatn titpet nultiCaïc ptd-
nnncmiun tic, L coiut.t maiores. C.dc inofF.tt'ft.vbi
Doit idem dkrtidtittt in b f s, que cumuLuioncm non
sdnnnrünt* bed luxe intclligcnda Elisit, U tsihstimnU'
tors poilit moranii , liait. Baid.Cifï.balv. di et kg. t _ ( .
contra maiores, cri Lunorc lire uostexddir , dequo ^ unsnregraiLSjquaLnonmEtrmmpsL^vtpKitEDp.
Tiraqjn r t- rra üL , >.1 . sii o L 1 o . q .7.^ ÿai^gloHi.nu. ji.Sc
vr pars petitur, feens il vr vnuiruotiim Lniee.Sc,
iitm il pars peut lu lx ea déni eau fa s esqaiToi-n]
petitur, quod glof. mtcUigir, 1. cùm iLordlirni, ï,
nno verb, snuouacj. C* de praferipr. tr^uscs antip-
tLim.N am 10 tu m v t p eu t u 1 n caufa ji 1 tendi doti*
la , aii^m f de dincrilm ,un bciiint , quod
tant quinquaginta , & quinquaginta pcrfcvtiaN
graliEtT iumptl^rsOn tacere centum, o-ucid ülj iiui·.
nmr.l.i.D.de vcrb^obligar. quod & in penketw
quoque accipùùr, quài ht per agniuonrtiD^
i.ic quklr-m 111 oppofmonibus au appropnmenca_,
quant umeumque «on CLnpLslnbLhbusccinctaobfiT-
xi -n ma. , vriuper utnnibuj,^iki onibns quatiriitacLim-
que fubordinatls interrupi· nda- Ütit a Diones irurat
aiïmim, ah co die quo γγπιΙΓτ Llint oppoikioites,
quodeontta ïoh.rabidiXitjçLLcomramiiorei. iia-
qu c intc rr u p rio Fa ibi fuper c ndi cadone, au t h y po-
thcco^tn rcrtaiitu non pradelkt, m-c ù contra quast-
t umeumque deduéta^oc non c ün teftata fùper imgu-
li s p eEi cson v . l· 1 hoc iuic vtimur fb l o . £
ïû An quatttttatts aitmnc propoFita, rujiL-raJsain-
c cr rutpr it> p rn lit* H.tc qu .·· il 1 o e r 1 i vu ]go ht d.l . fin.in
his te c minis, tamen iub loco potiusdl: eiuù ad cau-
iasn facienda luit. Nam de eadem inmma,tpiæ ex di¬
ts e r fis ca uli.s· debetur, non finn terni p tio a d α 1 sam , ü
profequutio vritus canldin j p ta e facta fui t rte mm
a ici o quo: de dccem inremiit ex caufx mut ni, si on in-
tciTuisiper in w,in qua decem petimtifr ex eau ία ίο-
ολει, gener dis cnim petit id tcikitigmirad fpeahea-
ta ,ita v r gc rtc ralli oppoii t ;o ■ aur a cli o ad fp c ae m rc-
dsg.itur, & jd ιαπ tu m p t- cj ru m videat ut, q uod p r 0 fe -
quLiito particularis dcmonfiïat: edi verum tft gc- p
lierais petitioni thk deeem , ciiin dote talcs iummai
deberentur ex diucriLscauJis, ροίΐΐ quam voluerit
profequi eum, qur peti tionem generalem sn re n du
intra annum , poil imnum non poJlc quniurcvti-
mur j quia mÉL aâ::o iubsiciarui' intercidit qppqiitioj,
ÎC fnpcr a£tionc oportLr conceltari, quae intcntlL-
ïuv de ccrtu, Ei lec EiaCtacso dict. capir. i. dc liberi.
oblaE.
ï 7 Ans ntcrrupr lo fj fta i n pojTé fi’orio , co finito , ad
pe y tortum poC Ligatur & lohan. Faber Jiegat, L cùrs
tu uro.
Pati ratione qui in parte locum prTfcripitia,
ciufdeiti loci qujjciri partem ali-rtr, p ra: FcniiJ uIc-tk
duur, Ia lucus pars iocsuslII , EdeoqtseqiiLÙrjrà
prasicripfit m parte inculti fund i, m aïi.i quoque 1«·
IcripLiilc videmr , cfu u coletur , quod Pasiomi fojr
c onÙ7i.vol. ;4 oh. And. A n y But. c, CLim tuuiaoiia
de dt cimis â tign qui m parte inter rupti ujupcrlû-
ε l Ί no. ri um p u . 1 d v i r mn e ίΐ,αϊ m p.i rs eft ais meo, &
vr particulare LLib vniucrijii , fceus d fepaiscipiî
L it j qnodsbi Is ut. dia t, dcEaJb.d.parrci. ΙΕπνκ
Alex* m coti i, l£. IlL j, negat pncfa'ïpiaiirriltliih®'
ne in hommes YTiius loci j Lihuiiusluciliomiiwiph
ί cri u to s vide ri , de quo nos nr t . 177. quud qtiLdem m
acqu srendo v cru m ede po Sl e cT i n re n n cudci teeusii-
Ici, vt lo So.codieemLii. b-ic ne c pnrxis iJireLTupr^1
prodellct alus, mitquidem vt torum vnaucrlalc ρϊ-
lcribi intenderetur, quo rafu p.irs vuiüerüiïiKt-
rumperer.
DE IN T £ KÎÉ V P T Ί Θ NT. NATVRAU
p i ytsc ftiitiexvH-
Cap. 4-
I In it ffrtp! tt mit?) Jftcnt j aufttitiifitiâ.
X cW # CT ijj in γλ Ui rfftiiw cr ^>ffw
J Οκ/in pv-fJtf.Ui jdi t-jkrrprttn ,
4 Canin rtUMii? tp£> xiu r witrAftf γ*1}φτ!ί
j Friffrtfittnttm Ui^l* tttix iu mtttU 1 8 #»■
6 Titulnt ΓφΙΐχΐΜ Ati vtltet xdpTxfniptiftstlfi, ^
7 ifjrjd u sii m fab/fxTitulr Ht èw* fide f C~' ^ri'
P^mtaumcn J r<fV.,UA
π dj Des Appropriances.
8 Tertium fnlfanttkle ιηροβοβιοηε. »
t) Tituli reldtsuifunt ad fuas nuditates.
jo Naturalium interruptionum exempla.
it Parieti η ■£ ,ραΐι , C7" [Mica pojfejùonem retinent diruto
adificio.
1 1 Columbarij ροβοβίο retinetur per ruinai extantes.
ij Stagni item.
14 Interruptiones à rerum conditione.
Ij Feudum nobile ab ignobili prafcnbi pote β.
, Nihil vulgatius eft, quàmquod iure ciuili tradi¬
tum eit fpecies interruptionum duas elfe , 1. natura- β
liter , & ibi tota fchola. D. de vfucap. & l.ciim notif-
fimi.$.imo & illud. C.de præfcript. ·*ο. annorum, fed
& quique interruptioni fui iunt proprii interrum¬
pendi modi. Quæ naturalis dicitur,fic habet,vt quo¬
modo naturalem polfefiionem dicimus corpora¬
lem^ realem detentionem rei , fic interruptionem
naturalis corporalem item & naturalem occupatio¬
nem contra polfeiforem ab alio quouis fabfcam. Ci-
uilem quæ per ciuilcs modos citationem , contefta-
2 tionem, & iudiciales interpellationes fit. Efteftus
funt, quod naturalis pro omnibus aeque interrum-
. pit, qui vfquam intereife habent, etiam fi abvno
tantum fabtafif, ciuilis vt iudicialia omnia ei tan¬
tum, qui litem intendit, prodeftd. 1. naturaliter , &
vulgata traftatio,d.§.imo & illud , ratio ex Bart. pe¬
tenda, quia polfeflio vniformis eft quo ad omnes , &
vniuerfos refpicit,nec niii vna eft , ideoque interru¬
pta pro pmnibus interrumpitur 5 fed ciuilis a&us ex
reg. res inter alios abta&rc. ei tantum prodcllepo-
teft, qui eum exercet. Eft igitur interruptio natu¬
ralis polfellionis priuatio, quod de ciuili intclligunt,
quæ iola neceifaria eft ad complendam praeferiptio-
nem, etiam fi naturalis acftu amiifa fit, ft modo re¬
cuperandi animus non defit, 6c ad hocfcpoifelfor
comparet , id vero quale iit foro pofterius videri-
3 mus. Amittitur vero cum eripitur, fubducitur ,in-
tcruertitur, occupatur ab alio , 1. eia quo. D. de acq.
poif Perditur cum poifeifor cuiufquam rei poifef-
fione decidit eo animo,vtdefinatpoflidcre,l. fi quis
vi.§.vltim.D.de acquir.polf.perditur & transfertur,
cum alteri traditur, l.quodmeo.$.i.eodem titul. eri¬
pitur cum quis vi dcicbto poflelfore eam ingredi¬
tur,!. rem quæ nobis. D.de acq.polEfubducitur,cùm
quis clam ingreflus,venientem pofleflbrem non ad¬
mittit. di&.lcg. rem quæ nobis &1. clam polfidere E
cod. tit.interuertitur , cum commendata euftodiæ
coloni , aut alterius ab eo intercipitur , de qua 1. vl-
rim.C. de acq. poiE & nos fupra loco proprio. His
omnibus cafibus amittitur naturalis a<ftu, fed tamen
ciuilis fi retinetur, id eft, fi animus recuperandae non
4 defpondetur,fi ratio recuperanda?, aut lis,aut inter¬
dictum poifeflbrium intenditur,id quidem intra an¬
num , poftquem intendi interdiCta nequeunt , illa
quamlibet abtu amiifa pofterius recuperata poftef-
fione ciuili, intérim perficiet præfcriptionem , nen-
obftante reali alterius occupatione , quod lie accipi
conuenit,ficuti è foro antea tradidimus,^: notant,l.
3.§.ex contrario vt.§.Labeo. D.de acq.poif Cætcrùm
vitra eos modos quos ante retulimus, alij quoq·, tra¬
duntur interruptionum naturalium. Interruptiones
intelliguntur cœptarum præfcriptionum ; nam ante
incoeptas non dicitur interruptio ·, fed dcfeCtus fub-
5 ftantialium ab initio. Subftantialia funt in titulatis
quidem omnibus, titulus,poifeifio,& bona fides, ab
initio , id eft, poifeflionis tempore , cum inchoatur:
horum aliquod fi deeft initio , præfcriptio non pro¬
cedit iure ciuili.Sed quærimus, quid fi cum initio cf-
Art.CCLXVI. π 66
feirtea, ex poft fablo in aliquo eorum defebtus in-
teruenerit, an ficuti inchoari initio non potuit , fi id
accidillet , fic ex poftfabto interrumpatur coepta.
Cùm primum de fuperuenientia defedtus tituli quç- ^
ritur, Bart. exemplum ponit ineo titulo,qui refolui-
tur fub conditione ipfo iure,quod in paCto commif-
forio,aut adiebtione in diem putatur , aut aCHone vi
padi reuendendi,vt in l.fi hominem D.de vfucap.an
tum præfcriptio titulata impediatur inperfonaac-
quirentis,ne polfit ficrcfoluto titulo præfcribcre,&
an interrumpatur cœpta-,Bart.negat, nifi dominium
ex natura abtus ipfo iure retransferatur intraden-
tem,aut alium,veluti in legatarium,præfcriptionem
interrumpi,quia præcedentis tituli effebtus maneat,
& vfucapiendi conditio , ex quo contingat , contra-
Ctu ex conditione redimendi refoluto,quiaifta refo-
lutio non fiat ipfo iure, fedpera&ionemreftituto-
riam , vt polfit nihilominus emptor præfcriptionem
continuare. Quod fi ipfo iure dominium retransfe-
ratur,vt in duobus cafibus adiedionis in diem,& le¬
gis commilforiæ, qui extindtiui funt tituli de fua na¬
tura, &caufæ ad non caufamredubtiui, tum inhi¬
beri præfcriptionem propter tituli extinbtionem,
fed non fimpliciter fed refpe&u cius, quem talia pa-
<fta refpiciunt , &: qui fic ftipulatus eft. Itaque fiquis
vendidit fub padto legis commillbriæ, aut emptio¬
nis in cafu certo , eo exiftente titulus cuancfcit, êc
dominium retranfit ipfo iure, nec poteft ab tali em¬
ptore resvfucapi aduerfus fuum venditorem, auc
legatarium. Sed aduerfus omnes extraneos fic , re-
fpcblu quorum titulus , & vfucapiendi conditio re¬
maner. Hæc recepta fententia Bart. quam Ang.
Imol. Cum. confundunt potius, quam explicant,
idem Cum. 1. fi hominem eod.tit.Sed res ex his, quæ
dicimus, elucet, & quaedam diximus in loco de titu¬
lis conditionalibus, 8c Saly.d. S. imo Se illud, Pan.c.
illud.nu.10.ext.de praefeript. Et hæc in interruptio¬
nibus accidentibus in titulis noft præfcriptionem
incoeptam , quas non fatis inteiligo,cur illi inter na¬
turales repoluerint, quarum natura eft interrumpe¬
re pro omnibus , cùmiftam ex fuperioribus pateat
non interrumpere, nifi pro eo in quem dominium
rerransfcrtur;quod & Bart. ipfe notat, d.l. naturali-
ter,nu.i4· & inferius dicemus.
Secundum fubftantiale præfcriptionum pofui- 7
mus in bona fide : In qua vna eftiurifconfultorum
conformis fententia , ex fuperuenientia mala? fidei
in acquirente non contingere interruptionem, l.fe-
quitur.$.de illo,l.iufto. §. etfi polfclfionis. D. de vfu¬
cap. nifi quidem fit de re furtiua , 1. fi ancillam. D.
pro fuo, etfi initio præfcriptionis neceifaria fit ; hoc
ipfum exprimitur , 1. 1. C. de vfucap. trnnsf. Hanc
lentendam Canoniftæ improbant, ik noftri agno-
fcunt his ea quidem in re pareri oportere. Quid de¬
mum iure patrio cenfendum & fequendiimfit, in
loco de bona fide expendemus. Nunc id tantum di¬
cemus non elle in noftris approprimentisneceifita-
tem bonæ fidei vllam.
T crtium eft, quod exigitur ad fubftatialia præfcri- S
ptionum polfefiio, qualem quidem ante defcripfi-
mus , id eft, ciuilcm cum naturali protinus recupe¬
randa, quod Bart. notat-d. 1. naturaliter num. u. &
idem,l. fi is qui pro emptore. $. fi quis bona. D. cod.
tit. eius defebtu sin totum, & quoad omnes fiue in
principio , fine in medio fuperueniens præfcriptio- /
nem interrumpit, Sc naturalem interruptionem fa¬
cit. Cur ira in pollelfione accidat, in titulo , S: bona
fide rationem adfert Barr. bonam d.l.naturalirerd.
num.14. Quia titulus, & bona fides non funtvnifor-
CCC iiij
π 6> Des Appropriances, Art. C C LX V I.
i icd ritu h places ab pîuribusliabcri ptiiTïuu, & Cum. C.ift. h vir, D. deviitenp. PftEpofi Aie* ■
lies rcfpidüm» & fouui refpcÛu quintam défi- Λ conrrndnuefLf fi quisde manfojüt^w^
E. qui idem rcfpcâu aliorum fubÎiftuiit, vc& pcrftamfii fundamen» ρα^ΰιιςη,,^.^^
i n ipedjnm- Η æ ς dieuh tur vtiÜiçï a,-> vfhi^
E-iiTicït mtdligcnda fune , nifi diruto
prohibuerit ïdificiinrcm^ »)ι prohibitb hjZfU!
ni préviens, tum «dm jjidiibcns 3nC3pit p™ ■
box- lïhemrcm !ocij quod Br snoi ■■.!*£□/ :ff|-
n cgariii isi Iueç autem i ura „ D,du ferüic.vifc US ■
alibi diximus» t^d·^
Par ratio & in columbario, qugj fl cÎLrcij t0
ïictquandiu parrain* & vefcgiardUboSf £ J
rd"Mrt>Kli Pfc1ir ■ 1*«.·* rrt M «<nri*.- .■ _ _ _ _ f U,‘"
cî> nnâili
aiij alios,
dunt, q„- - £ .
boni (ides rrfpefitu cuiri fidam eft > quÆ mda alterius
3 re&jedtu eadem eit. Iraqne nec ritnli deteifus , nec
bon* fidei contra o innés peflune interrumpere ,
quin fum rclitiui ad liiasiiuilitatis > autre foluiianis
canfas.A- perfonas re (.ρβ&αϊ,ηί· c efts txcedùc. Quod
fbeus accidit, in poÙcfboue» qua vuiFormiter , & in-
definttc vni c ad cm que omnes rci’pidt , vna cnim
pofleJliü non plûtes , licet ex pluribus eàa<t> , puiclr
cOTiriitgçif e , Lf ex plui ibus. D* Je acquir. pqife l£ l ^ o --™„m
Quare onmuiô fine Ljuarupnnuecotinuaridrb-cr, p retinebitur i eriatrj fi ante eentumanne-î 10
n ce iequtnda quorumdam icutciin.i j q lu pu tant fi 11 11
pamo aliquo rcmpore^velnri decem dierum ,uucr-
uiprio contigerit , dari rclUnirloneru r* L rcmti
îmxru r a*§. Labeo, D .de v S ucap.Scd i n a cqu 1 1 c π do , &
lucro cap tando non placet dari refiitndoneni cnm
ahc na met o γλ;& g] oi.d ixi t,l. nu prato r. v h vi. D. ex
quibus euuj. maior. Aux. Rom. AreiJ.j» ξ. Labro. D.
Je acquix-pDllXîalJdiiftruitutcs, U D. de fer-
usr.Felpn-C.il lu J extatc priE.fcripnBaidau profer ipt*
pane tertia fexra: partis. qj . nu .T iraqan rer:’.
glofiamu ni. 7. ■& 25?. ~
Et quoniam dv naturalibus iurrrruptionibsis lo-
ï 0 q uiin u FjV c»| unnis l· xen 1 pla qu aeda m e 3 r u m vt il sa a d-
feribere, luhis illud cûxn flumen, marc , vcleluuies
exundauit, éî prardia fie iuledsr ne pedibus in pollir,
qund perquàm ftpè accsdsr m paludibus Dolcnii-
bus l.i./.Labt oXquivm.ucrfaii. fAitm quod i mari,
C. de a c q. poifi Qgsind s n te llmi [ nr , cüra ta ni diutina
< ft , velu 1 1 anni , v r frui non licear : qu c m i p iu ni ca-
ftun in pSures varios Alex. & lafid. ç. LsLbcq diftin-
guur Ftly.d.cJUud. Id oc ci m accidit t naturalispof-.
1 ell 1 o perdinitiprarfers p rso j uterri i m pi r u r , tta v r fe r-
uuutes amitcaiiiutr fis per Iris debiti, ii legitimum q Lu amitti pûttiE
colum b 3 rcicdcric , .coque iure vtimur ; ^ pe ,
irequentci accidu vt viïit fit , vr & m nÎnfigi®
inofcdirorum fiiUilsuniiquae poft imiliuiu ΐηΐΐϋπ
eandem à pacribü s fii]n.reftiLuq& tnftàuraiipÎiffi. J
quod nniLû redi prptuberc ■polÜrJquiavtJif‘:i^f
iéiliûnemretinenr, '
5ed contra & ftagni, fine lacus poifcfôon^^
rumpi tradimi:quod cex, ttadicJ.vnus. f. vkifc'j [
ii locus. Quodcgo intclligOj dm fiagnuen »1^
prareüa aliujr* aut inRum Nam exficcaEtolsbext^
dominis pÉœdiü rtim rtfiituit ^ & poflciEo tam %T(.
tc iiutrrumpituc ante p^dderiprionem cùm&lf tÎEi
ca coinp leia non v rondo au 1 s runir> d, 1. 1 nus.
Sed nec limpha cxficcationc mrerrumpi putat Fc!
iy.d. c. illud, mfi agger quoque fiagni ditiicns iit|Ja
VI aqnatn rttinerc nem poifir , v elüxiaggciç ipfnjc-
tinemt polkiliuncm vrcudi cum lkbuvriT , finuiiuj
actqi pr 01 u bicori us j ut er ικ r it+ Sed fi in fu* don;·,
mis ibgnum habeat contra eft ; Namque 'psrRmJi,
N Lacuna: sdiinirttir-t ruisdc propnerataa. rtclu*
bel demie luo pro telluri * jfifi cùui quid ijniarj
propnum r t-fl agna r , quo d ius fer oiruns cil K d acu
non vrqndi tempus τι aniiç rsq 1. fi locos. D, qoemad.
ferui crinire. 1 .v ni uî.§,v 1ιΛτ Lfcq.Ü, de fer lut. ruftie.
pradior. etfi dari rcftitutitmeiîi sqüum cenUi iu-
nfc ôufil.& Actiltctntis,D,dc ferui r.rtift. prédits cT a-
lis clins cœpum ptsticripticuitm interrumperer,
gofiea impletam ins nnn a-.luucrei, led vfinn dt poi-
idRoncm vttei Cuinfhbcc propria ic priuatse. Aqua
tamen vfns per inundationem non perdiim .qui.L îiil
raie addiium rali muraç ci us naturam, qund Bald,
jitJ.i.vcrf. lcd imnquüd pofiefUbr nu, 5?. C, decotif*
ScdiûuJ uitctligitui· s cum ni E aliud quaminnunda-
tLim praedium pïûponitnr, nam fi edam in praedio ü ro Romano erant, venderet, meliotetui'cpmliuni
Serf qnod chafimie perierit, cumtcrttram
iulum ddedit^nniLtiLUi 3 & inteiTuinpiiiiriiiadt-
ttr.
Quod hoLtisirLUMn[itucumrxerdtLT3aaiebiidia-
nedoSinolliL mU'ilcnr , dus polfejRoiiiin nanpaut
Btft, mit. rrumpi, feJ tmeiun dormire, queae Bu¬
bus éxedieric, 1^: ihid, Calbidempuiar, Ρυιροτιΐίι
Fdy.d.cAliud , aut quod tempore fdjiftnwsaütvi'
eau ns e ccl ci ia^aui m fi] n j po mdes rur,donuidMtim
pr ■. ic.ripiiemîs putant non int ci ruptiouem. hsijut
l ■' j si A mi i ba [ in ob isdio Rom t ta b ei c, as , qur È>
Ltiædmcatuin etl, tubmerfione repenti lu polletho
nem aminiiur Ætlihc]j* iï non ex toto dirutum efl , S-
quandut aüt maior pars a or quidqtiam Tûihcij fu^·
pereil pelliti videmus accidere in molendinis squa:
ui bttorc majrssi'ttî [bnc , & ^τΓà in fluminibus'fcre
quoranni-s, quorum rem po rites ibinmerfiones ρΰί-
relliom s non dicuntur iiicetrum perdue Js molendi-
na quidem diruantur, quandiq qitadam de piipre
materi a fuperfimt, psb, Lublicx , trabes , parierstiic,
quaHymbok>& iioræ eiÎc poiîinr prioris firuebio-
H ni-S.HïCcnim fignaeùm fine temporis fucce Ll ni] , £c
fermauenris, fign.jtium rctfiioir in poficfllonc ium, F
ftigmati.CdéfabJib* üi. Qiiarecûm iftaicadunt,
h^cemitio ditut, vrproteftario fiai de iure fuo apud
iodic rm 1 & m figmi m i Lt ri s pâli 8c pc r l ècî infigan-
iürnquqd CepoL cauudù fuis înfcruic.CauteLi^^
rurfum în trict, de [ trui t, m. de fa u h nte aqu * du-
tfo s jq.ii. principali rurfiim , c. 20., mtin, j. Cui'tiüi
fenii 1 r coni . iC . i si cip . Qu tdan i habens molendi nom,
Bahi A ugej , Floriad. ferment es. D. de femitur* Bdd.
i.IrcmKipiltiq.ViD. de rcr, dtüifi Bain Angel. Imol.
quod in lederarv end id iï dum finis Ronia. ûawùr
Au m mem oc a t , De qui bus omnibus H oïb in ftuaina
tJt.de P ex fer* v c ri’ quib u^ ruodis Ik v nid qui m
pratimbî pollunr.
De bis rebus qLî;e applicatinne altenuscaq^
immutamur, fer mm di I. rerum mixtura, D.devN-
cxp. t r nos alia loco feripiimus ex coiporumwsn*
politione Ar: coudirioiiedaiudicandiuu^arLiinrria·
p don es fiant.
Scd iiec i.ol.TE iLlac rariones firnr interruuap^fd-n1^ a
praferipuoDiun naruratium, (td quardiuri a rfnei
ipiis, quidam à p tr r for b ρ rà i en b e n bb 1 pcciarur,
cùm eau fie [mpcdiendarimi prack ripiioEiujn^i^'
currunt- A rebus ipfis, cluu rescondmoneui m'upri
ïn Aarum prarfaipcjonis non fiilccpiibijejn, vciP
cum fiera fïuntrdÎgiûfif j publica^p^rfonis,^^
ces iitcidtincin perfonas incapscci , vcJfl mautip!^1
Clinitionum legaro , aur vllo nqLlo deueniit .
dxutn , p i a fermer e non p 0 t'crir ., At inrcrrujiip^·
præfcnpt io » quia ludius incapax qft p ^|C J, ’ Λ
flis. Sic vt de iufC patiio dicajmniabquid , ü ^ ■
π6ρ Des Appropriants, Art. C C L X V I. 1170
nobile deuenerit ad ignobilem perfonam , ptefcri-
pcio interrumpetur,ncc perfici poterie , propter in-
capacitatem poiTeUbris , fed id intelligitur quo ad
principem, quem iftud interefle refpicit. Nam quo
ad extraneos nihil vetat quominus res prçfcribi pof-
fit glo.l. & his confequenterin fimili. D. famil. her-
eife. Sic fi res donata eft ab homine mulieri , aliena
quidem, &c pollea acciderit mulierem doriatariam
vxorem fieri domini rei, ante completam præicri-
ptioncm,ea interrumpetur l.fi fponfus.f. fi donator.
D. de donat, int. vir. & vxorem. In quo Imol. recte
Bartoli fententiam intelligit, quàm malè Angelus
reprehenderat d.l. naturaliter,fed in hoc cafu etiam
mixtus cil de fe dius tituli.
•Ad interruptionis naturalis modos ilium quoque
adiiciunt , cum dominus fcienter rem fiiam ab alio
conducit, Bart.l. ci à quo. D. de acqui.pofleir.
De interruptione verb , qua ex defedtu bonæ fi¬
dei traditur in d.l.naturaliter, pleniifimè dicemus in
loco de bona fide.
Atque illa & hadtenus de interruptionibus natu¬
ralibus.
DE INT ERRVPT IONE CIVILI:<
ΣΤ PRIVS DE EXTR. AIVDICI ALI,
vt de intercelfioiiib. feu oppo-
fitionibus.
Cap.
I Extraiudicialcs interpellationes nunquam interrumpunt .
I Exceptiones ais eo.
3 Interruptiones conuentionales ,er earum exempla.
4 Oppofitiones interrupipunt.
5 Plegiantentis nolis qrnnu interruptio fit.
■6 Oppofitionum conftderatio per totum , fiue ittdicialium
fiue aliarum .
7 Oppofetio non requirit commifionem induit.
S Judicialium cr extraiudici alium nullum diferimen
. contra pragmaticos.
9 Prafentta indicit alium non facit indictalem fmphciter.
Oppofitjo ef alius partis , il/id.
IQ Qppofuto non habet vim citationis.
II l AftiOtCr eppofitto funtfeparata.
i l Oppofitiones vtriufquegentris fnnt annales ad profequen-
dum, cr’ ratio.
13. Oppofitiones adiella caufa prt actionibus non habentur
fmplicitcr.
14 Defeltus obtentus fuper ftmplici oppoftione non inter¬
rumpit tn alhone.
15 Oppoftiones in prafcrtptiombta titulatis contefiationem
exigunt ad interruptionem.
N une de ciuilibus dicendum , hoc ell , qux à iure
ciuili originem, authoritateni, &vfum habent , non
à natura vt fuperiores. RuiTum ex his qua ciuiles
appellantur,alia iudiciales funt, alia extra iudicium
fiunt & exercentur. De extraiudicialibus abfolutum
refponfum iurifconfultorum traditur , nullam præ-
fcriptionem,quæ curfinn inchoauerit,pcr eas.intcr-
ijcllari 1. alienam. D. pro empt. Hoc genere finit
iimmationes, dcnunciationes, interpellationes, in¬
timationes, fignificationcs,quç extra iudicium fiunt,
fine citatione, & conucntione iudiciali , quarum
nulla præfcriptionem femel coeptam interrumpit.
Itaque quod quis extra iudicium debitorem appel-
lauerit,conuenerit,rogarit ex conlilio l.quidam Hi¬
berus. D.de fer. vrb. præd. etiam per apparitorem
£art.d.l.ahcnam,quod ex occuriu dixerit, non vale¬
bit ad imerrumpendum 5 fiue ea legalis fit praeferi-
ptio fulfilatuaria,fiue longi temporisait & titulata,
fiue longiifimi temporis vt quadragenaria , aut tri-
cennaria quàm libet odiofa,quodait Bart.h diutina.
C. de long.temp.praefc.Bald.& Angel 1. fuper longi
eod.tit.Panor.& Fely.c.nihil &c.iïlud ext.de praefe.
Bart. Cum. Lud. Rom. Cail. Imohd. 1. naturaliter.
Alex.ibi. add. ad Bart. verbi Interrumpatur , allegat
Imol.l.fi feruum.§.fequitur'.D.de verb.obligat.Balb.
3, parte G.part.qu^.num.i^.Boeïidecif^.
Ab hoc regulari theoremate excipiunt praTcri- 2
ptiones conuentionales,id eil , qüae ex conucntione
currunt. Nam eas putant extraiudiciali interpella¬
tione interrumpi 1. fi mandato Titii. §. penult. D.
mandat. & Fely d. c. Illud , quæ valde noVanda eil
ani m ad uer fio JE tiliam 1. fi mandato, ad hoc expen¬
dit Cail. 1. cum qui ita. §. qui ita 1. D. dc verb. eblig.
Balb. in præfc. tertia parte fcxtæ parcis q. 4. nu. u.
Quanquam id mihi non probatis tex. Boer.decif.533.
Sed & aliam exceptionem adferunt, vt interpella¬
tio , aut dcnunciatio , aut proteftatio cxtraiudicialis
fufficiar ad interrumpendum, cum nondûm coepta
eftpræfcriptio , id ell , ante adeptam polTelfionemt
Quia denunciatio talis, re integra, fumciens caufa fif
ad inducendam malam fidcm,&: impediendum prin¬
cipium l.fi fundum. C.de rei vend. Sed hoc non fun -
plicitcr accipiendum cil de fimplici & nuda denun-
ciatione , cui necquifquam protinus tenetur crede¬
re,^ cuiuis, feditademum, fi documenta legitima
oftendantur,& teilationes, aut idonea caufa probe¬
tur. Quod Fely. d. c. nihil ad fin. & Panor. ibid. ni-<
mium indiflindtè pronuncianr. Et Bald d. 1. fi fun¬
dum , etiam nudæ credendum putet poil glof. in 1. fi.
maior.C.de refeind. vendi. Fab. 1. cum nonllvmi nu.
17-C.de præfcr.50. anno. Boer. d.dccif.nCi.4, Bart. l.i.
D. de op.no.nunc.in pnncip.Alex.conf.2(>.vol.6.
Sed & cum iudex abefl, nec copiam fui facit, idem
valere extraiudicialem denunciacioncm putant , ex
ratione l.vc perfedfcius.Cod.de annal.except.aut cùm
pars abefl,aut vagatur fine domicilio,quod Fely.no-
tat d.c.illud,& Balb.vbi fup.Bakü.Ciim noriifimi.§.
imo.§.poteil.i6.q.3. Panor.&r Cano.d.c.nihil, fimilis
cafus eil l.fi praefcns.C.de Epifc.audi. quem Io. Fab.
allegac.d.l.Cùm notillîmi nu.17. Et alius l.z. C. de eo
qui per mct.iud.& l.de pupillo. fi qtiisipii prçtori.
D.de op.no.nunc.Collegit ôc alios Fely. d.c. nihil.
Cætcrùm,vt iila iure ciuili vera fint’iurc patrio in
approprimentis cdi&ahbus procedere non poliunt,
tum quia in malae fidei praefumptione fundantur,
quàm nos eluimus promulgationibus , & ediftis * vt
alibi docebimus, tum quia lortior præfumptio eil de
non iure dcnunciantis , qui toties admonitus publi-
ce,non intcrccifir, quàm de feientia rei alicnæ in ac¬
quirente, qui nec temere credere debuit, & toties
cuocauitcos, quorum interdic poterat, & edictis
purgauit mala: fidei opinionem ( fi quæ erae contra¬
ria ab alieni iuris demmeiatione) itaq, ad interrum¬
pendum omnino neccilaria cft formalis interceifio,
hoc eil, oppofitio in forma : Nec enim proteftatio
cneruat titulum, quod Bald.air d.l. fi fundum.
Sed & extra iudicialium interruptionum ciuilium J
praeter fuperiores, alij quoque modi iure ciuili tra-
duntur-.Sunt enim quidam conuentionales, hoc eft,
qui à conucntione partium defeendunt , & tacito,
velcxpreflo confcnfu cuiufque praeferibentis , qui
ius alienum tacito , aut cxprcllb fa&o recognofcic,
fidlè,verè, vel implicite.
Cuiufmodi cft, cùm obligationi pridem contradx
aeliicitur fidciullbr l.Cùm quis,§.fi quis pro reo. D.de
πγι Des Approprianecs 5 Art. C C LX' V L !i;î
f\ ü st: ι-ri ofi Sa ly.Io h . Fabv r, d.l. Cm η i uot ifl ΐ mi- ί - -A p r ion ei s c poni π lus , quia iiatuta Oppofitj0 flvelu,
imo & Slud „ vvl ii pigmis dattirvt ibid. lob. Fab. rraiudicutlis eft , quorf fiqusndoin ludiciolmJ-
Bocr.d.dcdtïr,. ‘ ... mcuiumjr.il, idfitpcTatcidcnspriHratbs^U
Sed &' debui agnitione pi.eLtripttQ întïtrumpi-
pur ,g loi ,d j.cùm π o tüÎï rm m, Agnukitur âneent criaiït
cpiltoLgçtiiui cci exemplum ponir. Boir.d.tltciCjjj»
àiicepcrfcebarftcaüiqiiidciTi i Nam ρο|ί porfrü.atïi
mliil prod'eitÎiiicciruprioi vt îbid- Ter tbit, Iiuemim-
piçwriccm-j ci\m dilatio petit tir ad tolucndunil, ad
iblun01]£iTt.C,dç V fu L' , 1' U ί UlI'-C.
Q.LiiJ vero ü dcbïtmn fut* cundidouc apio fatUT »
quod vulgo muliguidchirorisfiicmntj eum grauar; ^
CO|il’tffiqucnifîLLU]itt jfiibhtt verbis Λ U rh*r£ e de
fihjj e rtmt , fi .irri'p j*nt, Hanc quitfUwmm til-
Cit Sois. Fakd, i. Cum uaufllmi rmm. ter. Et videtur
renere non. pïôdcilcj née bjic^ti incwrtipcionein,
quiitirtcecta iu confribo er de inter ro ·, qinuucgo
qtudem puro, quo ad proba donem debui vt rnm el-
iCj.nec per talia verba debitum probarb quia lubila-
m obliga rioii» in conditioni! punitur, qu;e rit icuil
ponit, Se J quo ad inter rttpuorscut probaro debito*
& ioteutionc agentis , puto talem eq.qFeilionein in¬
terrumpere pvarivripttoncm tlravt Π π Livii opponi-
tur prrcrtt praricfipru-ruiti , obnnen; aitor debeat, C
quia conte lïiônis vetitas , it debiti fübftamta derer-
nunatuc per px obtui oitem, & conkqutmer Agiifeio
debui, Lrgo qui agno! rit debitum Lub hi svetius [ Ii
peu b^bitut dtben } eo probaio non iummouebic
pexLcripnunc 'agentem γ quia abeo tempore biter-
tupr.i elt , quo debitum t1 sit agnitum , coruüdünc
tiitrrt a pim tours, impled pse peo barien em > agni do
pura videtur futili ex dic r«xoa£by quod in ditaofi-
iiombus condition ahbiis ptiElea purificatis iupra
docuimus γ quod notauduiu t it.
Si peste e nude biti v Sur ac , vel urreragia folvumtur,
fit cqnneritiojiaLs· ijuerrupiio d, 1. fi quis emptionis. ^
Iqb d'idîtiU.idmjtoiiûïim^, Fartor, d. e. nilnl.
Si item hvputliccau res ob debitum Toltntc debi¬
tore appramenditur elol.dd. cùm nonilimi.
lndem cimi llciuida cauno emittitur ijw'ifi
ret. fattr.dt Auin# üityel tiouittic bf dt biti, aut transfu-
iio in .i!i.im obligé i ünrm d.l cùm noiid. mi, Pauoc.
vbj ίίιρ,& ibi Τΰΐνι-π, F ab. verni confuetudo ait ijp C.
Quod c £ro verum puto, LCL.tm li obligatio renouatü,
ane m traiifivtipuem rt'd.iün tcfandittirabqu.i de
Cri u fi -, mitncntiniui çonitiitoues , &-xcflitnuutLir
tioncm , uec rndieti Ii inodo3iut turc. iJrtercêÛ^1'
latin) appcIbbAiit nimium notis R, c.m^nailiijV^
rrtbuniî pkbi'Ê olim ÎLimiliiTcs aducrftta ^.n'Uj
confultit } ro^tmes , leges quT pôftea
pitlars pott'iLitc ab imperatoribus iuiLtlübhrT,i, ,’'
llri plegi^meitm cûdnn firntficatu accipicia^ £
ce ne Francis quidem inrognir^rt ce dicb
tcrceilorcs s vad e sdarc j' il cfRjntaw , (ΐϊΗ^ΐρ^ ^
geUmTLit ex nuîitra forirndi iblemms. V^q. rjLl
pnfitioiicm ici tic et 3 & pdegi.imcntum pBiiôtnÎfife
ILEJTl 7HîfTîXïjirt Inlct conit ingere bit falicet Wfl
^-iÎVï iuriffonfloqLiitLJL Li. D.dcidilit^diil.vfuj
îj j re rc efl ion uni oppo fit loi lu m1 ik ρ ! pgLA LiH-ïitojlîm
ni Îubu'dba quidem materia , Ctim a£bus aliqui
turque court --iftu » fiuc i udi du ub alto qui ohjn bj.
fercclkïri, & c’ius pr^iudicio 6its ne alius Îf:·, N;.rf|_
cedentis peo-pv ias, pip nora c :ls lénikuti, ^urmt^L-int
kl π obn o Mas di Êirafiat , alionct ^ a u ctitmji fubiscbr
feruicute liberas emac , iibibibest^Lit quoeunque
modo in alienum mancipium i ransfer^qucHi Fait,
di, pr.Tiiidicujive lie inter ce libri per kppropfiuirrLi,
denique de eo omni quodlibi darj^fit rive quidpum.
dt re aliena oportetc conrt.mJac?t[uod lorum dia tï
Î'ùlft.opjmnet c l'dbm pWtituiidiimiuwioji Luunan.
Nam omnc ftre approprirnen torum impedittiititni
ab Oppoiitione inchoatur., Éâ vc r ù , a u t genew ütit,
Æo iudefitiLïdj, sut fpccLftcacvprdfâ c.HifiiCaiicipifc-
iet, crebrrus quidt-m îndeeei rmjtatè , & vïm liinmery
c ί i d u\quo p,i r ri <k ituf i n rn eil^accipir ^ ex uni bicfî-
roptmfinn nnntim. Qike pattqaucad dotjftfitii^
de ntic i.U LiraUne perituîo t ft . cilm ejfpt ellam udi-
r iraient ba b t ar ab r>rd j na 1 1 oui bu s rcgtsm , ùuniiî
otHRitio agcTtdum m tus^qitef a p paritori iïîLrricfcî
actuü bannijnentonitn deminciirrrur^quMiiiiiiiinf
ipios aétuSj non valent * necaQiftüriLaiemlnbfiit;'
tiùm vero i p i i a p pu l ro r i ed i cl a. p lo L^ulpiti dc-nurt-
ciioirur t toi et u r ip fe in iua re IkHone mi-fiosu ia ap
poLÎfîtimv faccrtsqiin viCem denùnciationlîy^i''
m,· 110 ni boL .modo lacta obcinck NeC pïûlu.-'.t
k ntciiti ,t Bald Éîqu o ] o co B alb us eu m alkgrtkpW»
gi”. xrç purus q. ^.oniuripaLjaTtiplMt.+.vbLaliuiktJi'
CSb Raid, fcrtbit ^ 6i afibr^nuftcïirainiÉliiÆo··
nem 3 « j i r am ùt da mi c i J i eu π te mSitip ere , cjoqd άρί-
ïÊtidnt'Sj vtagnitjf contre âtu quamlibet rdciisibilu E derït viles non efî adiivitlurus , nifi quidem in tipl<
quod RalvUlixit Lfi irbCentis, C. Ii ccrt.ptt,
St lL&.Il tonie niu pairtumrcs I êqdçflto depojira
fitifît interruptio 1. inter elle piuo, D. deacq. polfifT.
PahpfA J'dy.d.e.illud;
Si tL'ilitror iurutnÎim ÎegatjVt debitam ctcdiiorgaut
φκκ j d^bi ri agnitione praefccmcioijenl lntt'ttüpst;
quod Eald.dKic l.i.caS.i.wt ided nuitqtud.C.de hirr.
Si colonus in i ud t Jum v ocaius3 111 per vendicirio.
ΰί i ei doinuiimiiiiiudidonomitiauttit·, Êc lis de¬
nuntiata fit , cx fotitta 1, v]t, C. vbi in rem iuS-fitin-
tcrruptio.BaltUa.duit-vbimrematb Abb. ik Fely.
JrC.iliuiL Abbas L.qliO nia m tlequentcr.^, quodk iu- f
pet-ext. Vtlir.non conteit.
Denique .quo Lt slctinque actus racir^m.aiit c^pref-
Γάπι,νπ piariumprant i uris ali en i j aii r debiti ton fcl-
fi-oiitm irnplic^tjtotie-s fit interruptio ciuiUsd-l-cbin
Jiodifimi.
Sed iuter exrraiudieiale.scLinkis interrtipiLones,
counuiucranda dliutcrccilto» quam ηθίί Oppofiuo-
4 uemfolentusapjiulJ:i;rc,ab,qua approprim en rorum
omnium propre- Jlus inhibemus. Het mirari quii-
quam debebit ^ fi banc incer cxEraiudicialeskiEciru-
Jr. Cde anml, excepr. tamcifi aut taro., jmritnm-
pollëcid boc regno contigere. Sed neciiiSqt j
ί ιιΕΓει m au t m .i □ dintm utir (vtl oqttt i ul emrj eoiiuf:-il-
fione in oppo I i i tonk fu b liait; ia r cqu ir i t , led i-riiute
facultatis & aibirnj eftl.i.§.minciatio, D. deop.rio.
ntJnCvNimciriirmtiiEqmtJnecdlbrLam noiihahu j'-)-
corss adi tionc m:ideiôqtic cùm necti fima non fit i
tios'è niibibiiiJJbjVe! ciriLicliessiii^cunpcteiiiisaitti1^
race tionitbcucJiE, quod al coqui numumintl^fi^
Ange l ,di s iï L fi vacaat ti n ,Go daie bon rv ao q^j1 ‘-fi
bit .it! o ne m laïc T i raq. cxcre l· t in rctrai t- f i- fi
i jum. Si, &·. S]. N ex tuir.cn negandum qui)) m ΐαΛΟϊ*
quoque intercedijû; poflltjiifoîeariitcoriplàsiff'
iLÎt£ationc5 j qtû aîtitJapptop'rim enta felet^^
rc j tn l'tndron. Jfi tirtjjKMts , aut mifiîonc fiiiîn intri
c jndtm audienîiant s *j?Ttîttamfi(nU iw futfi#
ld cnim àdmirtiinuig vtiuti parum eïisitw vflP6
praiConisexl.diuuSrDrdereftit-ujinicg, _ . j
ScdmvioppoikionïiTtidiftcftminmda,qüiin |U^
dicio vçl extra îudicLijm fi n i l r 5 va Ue A p 1 t'b
cur , CLtiti profcquittionis tfmpnri slrcfinsaWt'
P u t an g cî iudiciïli uni longiora.Qkj opiuaii0 ]J^'^
Π73 Des Appropriantes, Art. C C L X V I. 1174
fefta ratione oppugnatur : Nam cùm oppofitio aut . per fe citationi æquipollet. RedeCatel. Cotta verb*
plegiametum conditione, & materia fua nihil aliud Λ Λ... _ ;► , — _ ι.·. - _
lit quàm teftatio voluntatis prohibitoriæ eius adüs
qui geritur,& repugnantis intentionis indicatio , de
eo quod opponentis prçiudicio fiat,par effedus eius
eft , quocunque tandem loco fiat , nec iudicium aut
iudicis præfenÿam adus natura defiderat ·, eft enim
oppofitio mere adus partis,non minus quam adio-
nis intentio, & à mera, &c libera voluntate agentis
dependet,nec iudicis autoritatemrequirit.d. inun¬
datio. Quod fi in iudicio fieri contingat, id habet ab
accidenti,non ab natura,aut fubftantia adus , quare
à iudicio nihil accipit, id totum quod habet ab parte B iudiciali oppofitioni vim effe
habet , nec loco naturam mutat, nec ideo magis
adus iudicialis dicitur , aut cenfetur, quod contin¬
genter in iudicio fiat, cùm in totum pédeat ab agen¬
te , quo ad formationem quidem , & fi profequutio
fine iudice fieri non poffit, re quidem in controuer-
" fiam addudâ. Sunt enim illi propriè adus iudiciales
dicendi, qui adore,reo , & iudice inter repugnantes
cognofccnte exercentur : nec præfentia iudicis, nec
locus tales facit, fi non cognitionaliter proceditur,
quod Bald. Salyc. Alb. pronunciant 1. interrogatam
& Uubemus.Cde lib.cauf.& fchola l.i.C.de confef. c
QuemlocumTiraq.exequiturinretrad.^.jô. glof. ^
2.num. jj. Idcirco cùm in iudicio fit, tam adus partis
eft, quàm extra & priuati eft arbitrij , iudex non in¬
terfatur , poteftatcm fuam non accommodat , nec
cognofcit,ac fortflfte ne audit quidem , aut intelligic
intercedentem, nulla allcgatio,nulla conclufio per-
fixpe fit , quorum nihil eft necefte facere in oppofi-
tione quidem formanda,fedintcrefiefufficit.Powr les
taufes que 1’oppofatit déduira lors que mefieer /rr4.N ec calor
iudicialis, cui vulgb tantum tribuitur,hicfefe exerir,
quia talis caloris fomes non ab fimplici,aut nuda, &
ftatuto , feu decreto ait contradicentem non dici
agere , nifi addatur profequutio , fi dies ad iudicium
dida non eft. Sed cum caufæ eduntur , 8c concludi¬
tur dari , fierive , fit in adionem rranfitus , nec intra
fines oppofitionis refidetur. Quæ caufa fuit erroris
pragmaticorum, cùm in iudiciis vrgeri fpontaneos
interccllbres viderent ad proponendas adiones; id
oppofitioni tribuerunt, quod erat adioni tribuen¬
dum, & terminos confuderunt promifeua acceptio¬
ne. Et quia accidit fubiedis adionibus iuftas inter¬
ruptiones fieri in quindecennium alterum,putarunt
^ maiorem, cùm extra
iudicialem non amplius anno durare faterentur,
cum vna vtriufque natura , Sc poteftas fit , & eadem N' c*
tempora profequendi,dc vtraque anno æquè confu-
matur. Quia fimplex oppofitio non eft reperta ad
implendam vim adionum , ne oppofitio per fe dari
fierive quidquam expofeit , nec res vendicatur , nec
debitum petitur, cuius fubftantiam oportet præexi-
ftere ad præbendam materiam oppoiitioni,quæ fine
aliqua ante nata, & præexiftcnte causa fuftineri non
pofietjfed vbi fubeft , iam oppofitioni caufam mini-
ftrat,per quam quifque,vt ius fuum faluum fit , pro-
teftatur,fed adionem nondum intendit. Nonnafci- 11
tur igitur adio ab oppofirione,fed ante nata confer-
uatur, ne patientia , & folemnibus bannimentorum
excludatur.Imprudens igitur illa iudicatio,quç alte¬
ram ab altera non fecernir, & efFeda confundit vfu*
cum per oppofitionem id dumtaxat agatur,vt agen¬
di facultas corfferuerur per adionem,vt id cofequa-
mur quod noftrum eft,aut nobis debetur. Fines igi¬
tur diuerfi, quod vetus confuetudo conata eft expli¬
care art.ji.fed vt rudi fcculo, n5 fatis foelici demon-
ftratione , fed id iuris quoq·, ciuilis audoritas fic ex-
quafi ftatuaria iudicis præfentia tribuitur, fed ab in- p preflit, vt ad hoc ipfum probadum fada videatur. Si
tentionc iudicis officium, & cognitionem contradi- quis ( inquit text. ) interdidum efflagitat , inter ipfa
centibus aduerfariis accommodantis, & ab cogni¬
tionali audoritate. Neque enim omnis adus iudicis
iudicialis cft,ncc fi pro tribunali quidem geratur,fed
tum demum , cùm cognofcit , cùm officio fungitur,
oppofitio ad fui formationem nihil eorum requirit,
ficut nec interpellatio , denunciatio , proteftatio.
Quare fi in finibus oppofitionis adus conftitir , nec
vitra ad dicendas caulas, & cognitionem eft procef-
fum, nihil plus habet virium, quod intra iudicium
fadum eft, quàm quod extra , vtrumque enim æquè
cognitionum aufpicia adiones exprimere, & luas
allegationes iubeatur proponere ]. vir. C. de interd.
quem glof.non inrellexir,& aliorfiim detorfit. Ergo u
confequitur oppofitionum fipe iudicialium,fiue ex-
traiudicialium, eundem vt finem, fic tempora profe-
quutionum eadem cenfenda,hoceft, annivniusà
die denunciatæ oppofitionis , quod vetus confuctu-
do exprdlèrar,art.4S.& arr.220. Et forum in extra-
iudicialibus indubie obferuat ·, in iudicialibus pede-
tentim, & nutanter. Mirumque tam vtilem&mo- Hinc art.
pendet ab eadem eiufdem agentis poteftate. Quod E mentofam cautionem ab reformatoribus eifeomif- ι78·Ν·<
vetus confuetudo fatis indicabat c.2j6.Nam aures,&
oculi, quæ organa funt fenfuum,fi non intendunt ad
obieda,nec vires applicant,nihilo plus agunt, quàm
faxa, ficuti olim Liuia Augufti dixit , cui cùm homi¬
nes nudi occurriffent, &ideo eos mori oporteret,
vetuit illa, nihil enim illos ait differre à faxis , probis
quidem fœminis. Ideo quod iudex præfens fic afpi-
cit , fic audit vt non intendat , nec videre, nec audi¬
re dicitur, ergo nec officio fungi non magis quam
dormiens , nec magis pro iudice accipiendus cflT,
.quàm pro ftipite,autfurdo <S c muto:iudicis enim of¬
ficium eft totum in cognitione, & tum demum iu¬
dex dicitur , cùm iudicat, non cùm dormit , aut am¬
bulat , aut aliud agit. Cognofcere verb non poteft,
cùm caufa nulla proponitur iudicanda,vt in illa for¬
mula. Pour les caufes quii dira. Nam etfi interdum ac¬
cidit, & frequentius in iudiciis caufas oppofitionum
edi,&· fubiungi adiones, tamen cùm id ht, atque in¬
de iufta interruptio per cognitionem generatur,
non eft oppofitionijper fe confidcratæ tribuenda in-
10 terruptionis caufa,fcdprofcquutioni; nec oppofitio
fam,fed maluiffe vagis cuiufque iudiciis permittere,
quod lege eratdiffiniédum , quod veteres tam enixè
leruabant,vt intentato plegiamento, etiam qu’tlfuft
iuge A tenir , vt tum loquebantur , id eft , intérim ob¬
tinere tamen interrumpendi vim non haberet , nifi
fequuta iudiciali coflidatione , aut vna aliqua de his
interfationibus , id eft, appundamenris , quibus in¬
terrumpendi vis vfu fori tribucbatur,eemmr ieuriuge,
vt tum vfus erat : & nifi profequutione tali fequuta
plcgiamentum intercidebar , cr se» alloh hors , crfe
trouuoit l’ acquereur approprié. Cui vtentium audoritati
illam rationem adiiciebant veteres ex communiter
accidentibus,quod aliter vfurpantibus & oppofitio-
nes poft annum recipientibus, futurum erat vt nihil
facilius foret , quàm venalem aliquem apparitorem
reperire , qui falsa oppofitionis fcheda , vt loqui io-
lent , par vn exploift fattt par [tu la haye , infidias ftrue-
rct alienae fecuritati, & commerciis, incauto , & m-
fciente acquirente , fi fimplex oppofitio profequédi
facultate in integrum quindecennium reiicerct,non
minus quàm adio contcftata,fi forte rancida aliqua.
ii7ï Des Appropriances, Art. C C L X V T.
finirc-
ii m rts Celle t, pro-
Cuiüs rei rationes
prodivetab
1 V I «\L* H t-’ J "S. 1 t nu.Li»i,x . |
arciijVE oecukus c fpceu lann^qua: inoiutflsAdeJLiïu-
tD5 j & force minores acquirentis lîljfco-5 mu.idcrct
rei gdfct micios, Quis non vider, h hoc admimtttr,
tsnre rerum de commerciorum numicmo futurus
rui uradi pmior^esarparitOr es, & iyngtaplmsrcs
dimcre vdintA ver b fore multos, qüi magnitudine
pfCiij l e di mile pariantur. Cui malo vere te soccum
putabam, fi amo Vita Ctdufque
tur,mtc porro licerer prored m-, J
baiioRcs cxrant,& lie er refellere,
cni alias Verus eortfiietüdo aiifcrcb^UJ» Luftajprç-
iumptto cflct , ceflante inccrcdfore pcft oppflfirio-
Mtm, a ut litem fpome r anillam „ nut tonlattum el¬
le, aut adorem conio enti a hrspuktuu ab jniuftalitc
diiicffiEle „ qiixr noti piam mciuiks rationes icim-
Quare magna rartoui filctc tales oppoiitioues
t-fus dc tribunalia v obierunt, <k d"ui obtmuit , ii an¬
no toto pToieqimtio nulla fit fada, id. fit. Ii ad io
nulla pcopobta eft.
Nec diuerfus eft iam£ generalis Francis flilus,qui
ορρό fiiio ne s omn es an no E nit^cria cont ra quale un ■
obtinere coniLibiionis Uipcridipne nondutn A?
ftaca, in ut bpftt intérim anno apprüh:jlxlçl .[U'
ubfo! natur, quia poli cum lapium tempora Ιΐύΰΐ^
£> g m in· , v r acti ο in ί i i ; ui polbt , Erit i gi c ur Su.·· g. £
explica ndar lin^cÀm Gppbfirioni fijbudiur stîig t
obii c itiir exee ptio prxicrip bonis , & ipptopi ■
t-fod ejl·, finis non recipiendi.
Aie te tutulum Cunidianum, quem de
meo cTtuili , qui mci item ftemmiris cit , rtQkmtç
mihioporccrejreftiturto pretio, &impcniïs,
L· JL c i p i T rev;.
Niii banmnu/nm , & riiu conGiGtudirt^]·^
exduiuses* & tgu hunc fundum meiiîiarttjpij j^
optimo lcd,
R £ Γ L I i- A T ACTOR.
Atqui ego iucerccfli.
DV Pt E C A T ftrvi.
Ilia inucüis inrerccfÜfl cil, quar aimo torosntnctf
fioiiis caitfaia jiulkin edidit , aiütionrin nüDa*i du
cbmit.
Hsc Jtatusîitis iudicialis cfb, & audias pitiés ngtn- ij
mn excludere, fi nû ducet aCdionem intentatam rfi
que executions, SctnehÎlïoncsin terminis', & qua- C fe : «que etiam in praÆripiiouibus tinibm m 1^
■■ ■' — ftatatnlirem. Euancicutemm amitbpltioppûiïiiü-
bEace reorum, 5c poil annutu perlecutLoncmncm
p e r mi m f i n eadti q Liali [ a rr , H et vi o ppo Fi rioti is for-
itiaiisdcd pt:i' aftioiicjn petit Lirdireclü caflari lâusi
ôcqppontns fit a&üif. quod MobÎcribiT^.^i» globi-
nuin.i4&.bcd hancnitioncmt-empotBJm lapins, poft
annusn «un admittit. N ce judicialis autorités profe-
cucioni^ neceLlitatem m oppo (irionibus kidicialibus
fupplct,aut négligé nribu s inditlgcr, ic fi plcniusfal-
fitaiibus occiirritnprqptcr lue cm nubciurum , êc te-i
π ftationum fidem. In quo jakrumquc i» dubitatio¬
nem venire nieiTUJii, cùm fit oppofitio cqnccpra ef-
ntSjVtvina qua cratem non ferunr , rtiq^ipÉisfiâ^
nesdaufb fetnd apptoprmicto exclu duncur,r;]fi ιλ.
tta annum conteftatio iuperhir fiat,quüd fiçé é
inlù?i ackior.ibus , qu sl nuilo apprûpmuqn» rftra
cxdudumur , quoniam etiam intemi puons ibolm
per peremptionem mlVautii durare paitljnt tempo»
nbus fuis lt girimis A rcdintcgrsrbitd vbdEnrcup»
piapctmennim coîifuiiiniàtinn cft , pfopoiiaotrxi
ad id iutrrrumpeiiduni crcuncÎtanda ιϊΐ,ίϋο^οίΐρ·
nf ü priment mn recoualdat- lita veterum ûhlftui-
fet , vtcauiai£tiotiiîiiire%iïûffrt,anfrtfsçrtcvi^ u tio, &Tfus, quodego rluïibuïidconcccteMw
deretut ad interrupti on ss eittai vçluti ci.m quis
ÀcoppC-lînoncm CDCepit lii'efftje wtretuditfde pr t-
ffitjftrtu ÿ‘hjrp$tkee^»e , t>t* de ffimtHtit* Ts, inique bic vi-
deripurefL admixtam elle ji&cmem , vtinicvrupipi
approprimemum dcbcac, 6c vulgo dicirurlibcllxauc
-actionis concepts voce s impropriari debete , vrin-
trutionis àgencts feitiiimtl.fi quis intentione. D+ de
utd. eùm piarfertim de damno vitando agitur , fie
coiife mando iuré. Sed mibi vide rür tali côcepcione
non lacis elfe Êaitiim ,vt aftio propofita videatur,ni-
Îi fiialltgadti , Accondufioiubftquiita fit» Nequc £
cnim,qut lie oppoiitionvmioncipit,iticendir aiïio-
■Itf m neqi agir,ied agere vult, quod BaVt-dixu bain-
piiu s non p e ti. D .do te r ar. hab. Bald. exp re fié 1 ■ fi îi . ^
ilbtd in pt'i u ctptC.de te tup. apptUxr. de quoiri pra-
feriptiombuï quidem titttbm dubitari non poiïét,
proprerca quod be pritrer obtient m intËtatam cou-
îtftai i q ne m ctiiHii exigunt. ï η cætcris i π quibus c t-
-tatiû dumtaxF.t Üufii cit, dubitatio inaiorrScd ego, ni fi
dîesad iudiciumdiiftiiilt, & res expre traqua1 peti¬
tur, Sc caufa prrcjtdi, ncc cirationom valere puto,
nec lut er ruptione ni fieri, quiaord. regutnexpref-
ium efi, cttationfs cunne s libella ras die oportere, id p
cib, libellum inferi T alioqui nullas cfie. Confiat au¬
tem libellus exprefiione rei perita , & causa peten-
-di ,fie conclu fione , qjia? hoocaiii nulla dum capitur.
Quare non amphirSaimo dura re, i lc conceptam oh-
pùJitioiu'mpnio^ fi nihil amplius progrcfiiitn fît:
Mulromimj.s fi opponens aduerfiif ί um vocauem ad
procedendum fu per oppofirione, nifi etiam caufam
-petendi, & athorem fdbietei'ic,
14 Nec treic □diciumJAnt defodiu s fuper tali citatio¬
ne effectum habent mtcnrumpuuh , quiadefeitus
,xp!icarc, quia co gnofe ente me magnas irpitüti-
troilerfutS agitari memini , & peiiomrc ωΐϊΐικ,
cLirn ea de re comendcrctur, net lines oatuEquc Étst-
mulae mrcrceffjouis,^ ut adlmnis laris ab pîtionlîL^
c trncrcnEU r ,nec v S lus m edium feritet.
DE I N T E R R V Γ T i O N I B. IV-
Il I t 1 Λ U I v S I £ T tundi
per cicarionem.
Gap, c.
t ΙηΐίΓτϊψΜΜί fMififj'jfo,
i la((TTnpriatmm timiiiim r hdJ/.
^ C(f4titr)HM riittrruptti.
4 Cit Alto , vi jj ·ΗΜ v-enitri dc tutt rrfytnfwM ,
rumpit. . ..
f Ctt Am mdftttmirfiU
6 Cti a m At i- ri rfh hi·· ri?4 14.
J ititanti 'V-Fi j a frfj te 1 eniti fTifUTU
rAititr/niŒfët*.
5 TATlUil f Jl'lri J Uiillti . _ t
Ofpyhftfiii ppne jilts γαψιιηίατ^ιψιβ^^
ibid.
y y titiat! fu netii Offrit ί4ΐ(βι» ΠφβΜΐ*
jo CittU* rffîrwgmr ddfpaifitiiid.
J I GfticTt L· ttp ajifunt tottiiH /US ce f fur») tuf- 1
IÎ cUufnU m UÆk fini F droi & d'amfes
fions, /fto/d vaIîaî.
EJ CllAlio ttitiAÎlilitr ·
14 JM FA tmpfft miAt# t&f** ‘ 1
ij £u/d fi La Cauli a e v κ au τού 13c dedas h
1177 Des Appropriantes
16 citatio & renunciatio an interrumpant. A
17 Citatio non requiritur peremptoria.
jS Citatio foU prxfcripttones longifiimas interrumpit.
19 Salariis κΑ duo catorum er Procuratorum prxfcrili-
tur.
20 Pretoriarum aBionum prafiriptio.
Statutariœ prxfcriptiones. ibid.
21 Canonfiarum opinatio de interruptionibus „
21 Mala fides non manet perempta infiantia.
1 Supereft, qtiæ pars altera eft diuifionis noftræ , vt
de iudicialibus interruptionibus dicamus, quæiplæ ^
mere ciuiles funt : Ideoque non nili fuis auftorious
& agentibus profunt , externis minime , qua natura
eft ciuilium adtuum ex vulgaribus regulis -, resinter
alios adtas,dec.
Fiunt vero eiufmodi interruptiones, per Citatio¬
nes.
i Libelli præfentationem,
Conteftationem,
Refcripti denunciationem.
De quious fingülis figillatim etiam nobis dicen¬
dum eft , vt tradita ab feriptoribus iuris confuse ma¬
teria, ordine , & methodo accipiatur , & melius hæ- C
reat memoriç,quod hoc modo ea de re t radetur,ob-
feruatùfque vfus fori in iuris ciuilis dilpofitione mu·
tau it.
Et Citationes quidem primo ordine iudicialium
interruptionum pofuimus, quia & fi in iudicio non
fiant , ad indicium tamen cuocant ipfic , & inde pri¬
mus progrellus fit ad cognitiones. Na nili vocatio¬
nem in tus , cicationes continerent , vim potius fim-
plicis intimationis , aut denunciationis obtinerent,
aut interpellationis, ideo ai iit citationem line termi¬
no non valere. Baldd.i.C.vbi in rem adt.Cy.de pct.l.
Diesfeftos. C. de fer. Nec hic nobis inftituenda di- D
fputatio , an citatio adtus fit iudiciaiis ad fubiedtam
quidem materiam , ctfi de eo vulgo litigant fcholæ.
Sed vt non funt vnius generis citationes, ita non co¬
dé eftcftu fi ii r, siit enim libellatç aliæ(vt loqui forum
foler)id eft,libelloru materia, de forma inclutam ha¬
bent quæ forma, propofitione caufæ de conclufione
conftatjaline non ité,aliæ rerii particularium,aliæ ge¬
neralium, aut vniuerfalium pctitionum,aliæ perem-
ptoriæ,quædam non item, ali® indefinitae. Talesvo-
co,quæ nec rem petitam exprimut,nec petendi cau-
fas, fcd diem dicunt ad indicia , vcluti cùm quis euo- E
caturde iure refponfurus ad petenda. De quibus
hic multum non eft laborandum, quando hoc gene¬
re vitiofas elle, & fine effectu vere putat, quodglof.
4 Bart.Caft. Angel.Salyc.Alber.& eft'tcri purant.l. vir.
C.de annal. except. Alexander. Ial.dc Angel.l.i. D.de
in ius vocando. Iidcm. 1. vit. C. de eo per quem fait,
erit glo.Imol.Card.clem.2.vt lit.non.coteft. de quos
Tiraq.d.i.S. glof.2. litim.j. Nec aliter fcnfiife putan¬
dus eft Bald.c6f.290.l1b.!. Nam 1. vit. C.de annal, quae
generale citationem ad interruptionis effeftum ad¬
mittit, vt de Bald.d.conf. de gcneralitate caufie intel-
ligéda eftfita tamen vt res petita certa fit, vcluti cùm f
quis quinquagena fibi deberi contendit, neccaufam
debiti exprelht, fatis dixiffe videtur ad interrumpen-
J das præfcriptionis caufas omnes. Ita vt fit quinqua¬
gena debeantur ex mutuo, legato, pollicitatione, aut
aliacaufa interruptio fiat, ex qualibet æquè caufii,
quoniam omnes omnino debendi caufas deduxille
in iudicium ador videtur, genericâ conceptione de¬
biti. Ita fiet, vrinprofequtuione, quam voluerit
ador earum caufarum polfit intendere, nec obiici
prarferiptio queat; nec negandum tamen , quin reus
yirgentr.in ConJ.Br/t,
.Art.CCLXVI. 1178
agentem ad fpecificam expteifiohem caufæ polfit
adigere , fi velit , ex Lententia Dodt. c. 2. ext. de lib.
oblat. Et fi non fatis iiitelligi poteft , quod eadem. L
vit. ftatuere videtur , vilius ipecialiter eaiiiæ expref-
fione fada , in omnibus caulis interruptionem fieri,
quod perfpicuè falfum eft , de principia ciuilia repu¬
gnant, vt inferius dicemus. Quod obiedum glol. vt
diluat , pro caufa , rèm potius , de quantitatem peti¬
tam intelligit, vt ea fententia fit , rei exprelfione ge-
nerafiter fieri interruptionem omnium adionum,
ex quibus res peti poteft , quæ interpretatio , etfi
apertè vim affert verbis , tamen omnino accipienda
eft,alioqui fuftineri ca difpofitio non poflet,quç per
vnius caufæ debiti exprelfionem in omnibus aliis in-»
terruptionem fieri ftatueret , quia traditio eft mani-
fefti iuris, exprelfionem caufç in fuo 'tantum calu và-
lere.l.ll ex teftamcnto.C.dc cxcep.rei iud. de 1. licet*
C.de iud.c. Abbate, derciud.invj. Proinde cùm ad ^
forum vcneris,quædam de iure dedifec nda funt. Eft
enim illa fententia tradita, non elfie neceffe libellum
citatione includi, quod Bart.dixitl. fi finita. §. lulia-
nus. D.dedam.inf.Idem Bart.& Imol. l.inrcr accufà-
torem. D. de public, iud. valueratque vfu illa maio¬
rum traditio, vique ad annum /64. Cum ctiamnum
anno 1539. Leges Regiæ in arbitrio agentium pone¬
rent , facere ne vellent libellatas citationes. Sed illa
Caroli qui nunc regnat anni 1^4. Art.i.necelfitatiS
facit , quod ante arbitrij fiierat , vnaque omnes lege
adftrinxit , vt libellât* clfent omnes in pofterum ci¬
tationes , poena nullitatis adiedâ fi contra fieret. 7
Quare contra deferiptam à lege formam fadæ in¬
utiles funt,quod Bald.dixit.l.no funt liberi.D.de ftat.
hom.de quos Tiraq.aceruat in tit.de retrad.§.glof.2.
num. 3. Cùm igitur quæcumquc citatio formalis , de
fpecificæ caufæ elfe debeat, hoc eft, eadem contine¬
re quæ de libellus , fiet vt aliter fada non interrum-
pat. Quod idem Tiraq.fufius excquitur,d. loco.
Sed tamen indicia cuiufdam generis occurrunt in¬
terdum , quæ fpecificam cuiufdam rei exprelfionem
in citationibus non patiatur. Cuiufmodi iudicia vni-
uerfalia lunt, aut generalia , Quorum differentias de
deferiptiones fchola agitat poft glof.l. i.D.de edende
& l.edita.C.eod. tit. Spec.latè rit. de indiciis , glof. c.
cii ecclefiaext.de caut.polf de propriet. glof. L ficut*
C.de præf.30.ann.glof.& Doét.c.2. cxt.de libcl.oblar.
vcluti cùm hærcditas petitur , id eft , ius fuccedendi
cuiquam in cotrouerlia eft,velfiuniliæ hercifcundæ
iudicium inte nditur : id eft , de quota cuiufque por¬
tione in hçrcditate capienda,nufla fingularium cor-
poru fit expreifio, deintépeftiua eft 1 erum fpccifica-
tio, propterea quod ante de iure hçreditatis contro-
ucrio ftatuendii eftjid eft , an litigantes hæreditatcni
capiant , quam quid quantumve fit quod capere dc-
bcât:anteanhæredes finr,quâillud,illtidveprçdium
hæreditarium peterc,quç cognitio in foro &: vfu re¬
fici poft iudicatum in cxecutione de folct , de débet,
ficut in genericis quoqj, vt tutelæ, pro focio,dt aliis*
In quibus id agitur primum vt ratio reddatur : dein¬
de cùm id decretum eft, quid quârumve in rationem
veniat. Quod Panor.de Fely.traftant, c.i. ext. de lib.
oblat. Idem Fely.cap. in prælentiaext. de probat.
Bald.l.i.C.de fruCt.de lit.expeni.Alex.de alijdiéta 1.
i.D.dc cdé. F rgo in iftis caufæ expreifio fola , in cita¬
tione, exprella, iufta eft interruptio , ne vlla earù re¬
rum indiuiduorumve præfcribi polfit , quod includi
in vniuerfitate aétionis polfit , nullum corpus hare-
ditariumi quandiu hærediras in conrrouerfia eft , >b
eo quidem qui dcmùm iudicio vniuerfali victus fit,
interruptum enim genus in omnes fpecies agit.
DDÛ
ii7p Des Appropriantes, Arc. C C LX V I.
τι ci ,
tk 1 mitte, itixi cm- dil éclos ou rade
I. Nikisimi5.1).ilencgor·, μς il . Fi-lt-i n * ‘ ^
RirueuSariMU vrb' iudiuonim alia csajiÀeft > m Λ P:l5uultl ,1[l51 Jst-sïwc· aLiicîl ûi^ tcibnLc „ quam a,,· ,
quiLuisad iiLïÎiÎÜpCLOjicnve-x txpriini «porter , 411.1· tpln jure liabtun·, j4 igmir cOnltrua^^
i.iHbeJlo«M J»Ord..iniii. 1#* porc il 411e pet eam vi- tpibuii^ict obnm^vtxd » l-i.is.-ofti-icJ aJÎaht-i aur ■W,‘’
..•/1 1 aMgiiw.iU.vlr^CJc nniukcxcr-pM[uç t l : peu. fiticmisuuCi·* redn i Jicc.tt : S,·. | co li:üi.,fJ J; ; Ti>o
nom· , in j’i: vil., ;.M u ür udiiklkme internïps t λ omni- terni ai s, 4110 iürc,& cGhJuetmÜJit liUcï, .ÛJ{I
b'ïiseâûliiÎtiÎtuic, Iift-îgltiiriiptin^tcçtéïL compçi-
nus opf oi)t)omu-n^ citariomuttjfiiie actionum na-
t ura -/ tjmiti v lus oppo iïtion c S.ge 1 vt· rai t s rex ipit i i ne
v]|.i,alit eaviâ-’ï aut 1 ^ betiriora· lub ïflis ver bis. P*t*r
{cfiàtifci, c T rAifwi Ali'il dtdwtit lertqHt κι tfÎitrjrr* , Id-
quceimm magis, qukn in Operi s.ngrn min ciaii eme,
quir crm lie expreinonem liem i uiquii Jr n mfi petatur,
dcqubmillrit Ba-r. Likj.i. D.dc t»p, no. îîîuk, Nos
iftans tpilim nudaiienrm via Ορροί iriornspr ci cqui
Euknias , qua: quidem m vpio a du nirncioWi cau-
ELi m π 5 requin c v t .1 i c Dy, ί c b pi oï c qu u rk) 1 k\ Qu are
îllit nfiVuciü^tSc qui U.irtùlnd»jqu a ft. le; χαι,ιιι u! t oui »-
gisellç.E recipienda iub (vis verbis ·( caitia iuris md
coi s i cruan J ii )jkiC ali ud dixiiTe p u tand la s c 11 , cisin q. 1.
adinifcnt «am i» 1 s t v 1I:l cauiX a qvue i» pLuEcCUtu.mè
Γ L'iici LUT Jc.düLC 11 J .1 »
' SnJ aUiX CitAci u uunixoi iditso d qui1 nmplim aliqui J,
&. Jqcnninitum leibn-U'c dcbcwjinü vcïîj et rtiiqi
t ivi imi , ,L h in r c m . P.d c tel v
l· Li s qu un puE o nalibu s s· cr u m
b Ttiifi l i belli m a 1\ i a ne te à ίι s fu u et h-ci » Γ, ‘a - i1
Panor.c. i^xuk· lib cÊ, otiht.v lï&
Ledè dt riLipt'L i ποΠ TL V iLtdiciîuni eWrMfrS*
StuUttg/ev, eiau ;a.toc cjidiii'uï iudicio „
^ Tara redire vdJct ad aliam , vi rdVeiiàtticisçh^
Inique pollaumiin , qviod non cjt pernn[fi|3fâCc^
11 cl verè'debuiE.
Atqi
vi ciuiioivum
:qnc ifta liactniu-s de mrcrnipim^fc^ ]
laHomtm , ii nguliritmi , vn iu crfalium τ ^Γ1 ' \
ίι [i ru ; qu ibus 1 d qaoqu e a due icïuJ uni „ pr^iimpcfu-î \
vdiJinï l· ορροΠοοηίΐ tuhil obdie , qttod dirJuu I
i C, t11^u <· LL·' .JU
non [mtm indicem, mt ainuqui miUucrhictajij ί
modio error congruo rempot e emendetur, ft: jr.u-
tçmpnra lc|jiEÎfni a uni a-lia citatio rcdintegfaialit
Stusi enim iciparabilia o ppo iïtj ody diatio,iiti
« pcfrtlrt limi vieil un a tic j rut , quommaïui
l veiubquqd ram in re.ih- C curari pûlGt/ed mai uri1, & fuu teni'iort-u|i:.od^n I
um tlh Qiiodgjol. d,L >ud ic,ii i s qu 0 qu e 4 u. vnd 11 ιη,α\ίπ qui* itnrv ndai |
nciseft e.TtduJus inrrs aiimiiu,^ oppoiiiiotbcttirali
fLL]r,qiiod Tir.cxcquutLis dr,d.y‘.vjif+
iiccl proicqumionis dnmdu neceiFiras nos ndmc.U
ner,vrdc' eo dkamus, quod iu cours LHîL,rJjamt]C!iii.
doque ventre vide [uns 1 Ait fi citaiio inwitfitipdri
anni fada iïçjWr Jpecilica. eiuiUJtd
dies dsCra pCiaat pu U immun, irîonca ϋι«χηρτ.β
Êidi videatur, quodipium in oituibiuftijiicjjfflr
kriptionibu-s qurni pôcdt* Et feio icnpIïÎrTib-
ftoçcîi dc.ji. A4 extiudendai At*.tb. dt litig, ccd. vuj.
vnde dit m r , v t ίΐΐκ ορροί ni v genernlFc imtio iu
proüLlIu ipccifirata Ht. Lme abmitiu ijitLifîtratafit,
vïAcUjiccïËcatumafliriùgiitur , io eôquc rammum-
Cerrum pa t ,qu fui ! pet j il c 1 1 u m i ti , v el lin id qu od c a-
preitum ϊΐΐ,νπιι,ΐ: lEala fat ri c niarcria, cil u La cp-
tiOliricuiis^quoti :mie liQcuiimiSHUtLer.Cod.Lic iud,X
, ii c.v celAjim. nctj,D.dc cji.CL-pt*rei itiJ, Itrt etiam ac¬
cidit, VECOMcftatto ibper vu a. re, ,iut raula via d,tu-
dut , ubftm.it omtii dij pcricioni aucactioni» iiuv qucJlnm idoneam imetruprionan videri. dL (.i,
cadt m do re, litiv a lin de railla , quod ibie. lîirc. ts- ^ gloCi. muu. 1. 1\· 7, Élçt fine auctore , &ïodurÆ-
pre lie dicit q.·^. I d lequut o quidem an ni lapin, quia ·· ^ - 1 - - . Λ
poil id. te m pus v ii approp runrrid Loniumafitr, op^
poluio sn capiubusj .mi actionibus non proicqumis
t. nantie il ;nvc poil id largi umur tempo ta, vt ad alîai
reôcaniL'.l.accuiaturus. D. tic adnli. vbi Isaft. quia m
ûn c ri iip[ nimbus non ht extcniio de- rc ad trm , aut
■ 1 cauJa ad caLtiaiLaquodaTitt’ dciLuumis. Ergo li qujs
Cl1, tu v 1 gcuctalis fjppUlititLiiiï pofiitÿiur .itliutiem in
rein iiiEcndere, atitpiTlonaïrm, autbypotKceanii
Lii’js ienjiîLiti.s , vuulh aliquod Ca ]ub praitidiciutn
piN Conluctudme quiuu s lu i·, nuitorira;eiüxOTDl·
est tuirn illu· tantum co loco , non etiam le mit di-
inon fl rat JS c c a ïam ignoro c:i ca il 1 1 rôti lia cpaa·
d fi que cfTc iudicatum , verd «ùmcab ctiiilaiî
ccfppnfmn , Cluti vfrimo deu nuij die sa adiauf
rclallbria divm dixiilcr aliquis rco iu fubfisjàte*
τ c tu totum π; en Je m. 5fnl vix dt , vrprobciti taialc-
cofdem aitovem.
Arque (îadcnusdc prstfrruiTionjbtis, qciaf uJiiet-
fu s adtione ï h vpponu nr m . d·; ime mu 1 0 curi um. De
fy t Joqui iblenr) audit em mrcndci ic , de comcibtus E rriccnnarm noitiis msior potclt dfc dubif jrio,pxo-
ih , toium ms lu uni cnnfiimit , anno quidcm poftea pterea qitod conflat cas sot â aratione imemiîüüi. L |
li'llt .1. Clltn nivrilïuni f 1.. I A r\ L-rn-iTf : Γ·. ,ίΠΠΐ.ι I
ta pib » nue poilid ad aliud redire puteUj qund
Can.d.qua;. Tanittli non iiïftifttiv 1! jl foto ex Regio
referi pro n lias quoque cauJiu prarirr dcdüfliis ad-
iungb.üc aliqsLConclu i m ne fubnci, aut ;sluisopj>oiî-
tioms toaukisdici: Sed id jntra aiuiutn dinuraxat, id
cil, quand tu cemporalirgimmir , vd lî proleqmnis
E jçdûtùs Isr llnteUtia aûoradatiisiiÈlîüiics.'rediri·. L
mmtu, If Tenui π i. t). de cuict. que en locutn copiée
Tirnq.iiidaetradmgleiEip.muin. 1 f <!v Ira, lyjamante
conte ftaiionem reguLis i iure cui-fcciio , mutario, fit
tiCUul. üùm nnriiimu. („od. de prrdenju. ^c> nrinc-îr
A it c s 1 art o itionea 1 ir in trn teiiîpiiï pmiicupbi'
nuiti nmirinu·, cuin dics iliita. ροίί tempor* Iqici-
na iecidir,aut rciicit m . Quod ipfimv non ismjyiq-
ta ,.tut alilolutè Tiraqucl.probatjVi nccilla:Çftice-
tu iii π es quii 5 aifegn f : Üsed 11a don u m , ü i 1 1 brraf ;f
aliquam dkm pnft lapii prafcriptHUtiniÎ tiinpÎJ
incid a c, qu u d atbirrio indivis itilioundchcat· S;'il
li vagaeà tnünici ttmporis adoMiiuurru aJiiÿk^·
ms, 411 is non vsdet ni.miFeft.is IulüJcs Irgibust1^
i sir erpii ratio 1 1 befj l pu mit ritur. Qu* difaep »ti.p p b. 1 fui 11 r uni, v e q nas quiiquc J ibi vd; lit ΐη'ιίύί»^ l!:
cil [cWtr.diLedira^ dx;i,
- Ex quibus apnarcc, 4 uni de caçlatliirla renie u-
duin Jti, qu-tî trimiiialibus uoitria ümjnibns libdiis
fubisci lolet , \Auj Jtvtî} d'Aitira ivtriïnfltpi ; quud v ter¬
res dieerc 1 olebant, £al un sure nddirndi, vdininueiî-
di.EÎani piaictnqutim quod Tuper pentis nueibuiiur,
nec de L'ÜLicrJX adlîonibus^ut caulis, id eriam habet
qtW niEitlûpctncur vitra lus roisuuune. tuque non
[mteSl tesnpora proiequutionum u iure prrelixa , vl-
tra ea rrodu cernant prorogare, cùm id in po cella te
la ri on e.s 1 r 1 bu ar :n ci loi ulnis in tÎTar· Jj ï , ^ tfir-p';
r 1 Lu 1 s k-g ali b us praei c t i π t îî n lu lu pi 0 rogandis,
inrç.a‘a€tuauc abistaümiSj u voitiifqiii hcftib^
pus viulinum iorum pro .arbitrio Hg^re , cEi,irj^’ .
1 1 mpori p ra;· k r ipt, r u uni coid linuu ara Éuiu - v
b li ic ration i idot itaefl reiponlio , 4 ψ4 m _
' coiiiieur-jjVadimiimf diem ça.nrraherej & '--'-y
iii.u ante u errer e j quia atois eft
k
l it etc i
ricme
implere, nec tco mipuiare poici:, quod * .
ceru ipic : Quando aeenri, uoureopr^i'1^"1'1
1 “ “ Ιι--.|·υ3-Π'ιί':··
ii8i Des Appropriances,Art.CCLX VL 1182
oppôrtuntur, & tempora præftituüntur. Dertiq-,ni- .
miunï quàm abfurdum eft , tempora legalia à iure
praefixa prorogari fado partium pofle , quod ipfum
in fubiedo , & reftitutionibus , & rciciilionibus pe¬
tendis fieri non polfe textu cautum l.petendæ.C. de
remp.in integ.reftit.per.l.nemo. C. detemp. appeb
quem locumTiraq.explel.d.§.glof.2. num. 14. Iraq;
quod diredo quifquam non polfit , nec per indire-
dum poterit , collatâ die poil tempora à lege præfi-
xa. Accedit quod non poteil non manifefta culpa vi¬
deri eius , qui tantum fe ardauit , vt vltimo demum
die aut paucos ante citationem intendat, cùm in po-
teilate habeat maturare; ex qua ratione illud in iure *
theorema traditur , in pari elfe non fieri adum , aut
fieri quidem icd in illud tempus conferri quo fieri
nequeat, atqui fieri citatio nulla poteft fine diei di-
dione,ideft, finealfignatione. Sed illa iuila diei di -
dio legitima non eil , cuius totus effedus confertur
in id tepus,quo ipfa citatio fieri nequit.l.quod fpon-
fæ.C.de don.int.vir.& vxor.l. bonorum. D. rem rat.
hab.qui locus latè exercetur ab T iraq. §.iqdof. 10 .n.
8|. in rctr. Nam cùm citationis is vnicus miis fit , vt
partes audiantur, intra legitima tempora fieri opor¬
tet, præicriptione vero completa tempora non pa- C
tiuntur , quod vetus Confuctudo expreilit ; & eft ab
reformatoribus perqua negliglter omilfum , vt non
aliter interruptio per euocationcm , aut citationem
fieri putaretur, quàm fi iudicialis congrellio eiuf-
modi fequuta elfct , quae mereretur dici , Exploitl de
Cour, hoc eft,quæ femotis dilatoriis de re ipfa princi¬
pali contenderet, quod ipfum iure quoque veteres
probarunt , ne interruptio vi citationis aliter affe-
dii habere iudicaretur,quàm ador judicialiter com-
paruilfet,& abfentiam reiaccufaiTet, & fidem iudici
fecillet de relatione. Quod Alex.& Iaf.notant.l.vlt.
n.dc eo per quem fad.erit, qui locus eft apud Tiraq. f
$.8.gloh2. fed eam poft tempora præfcriptioni prae¬
fixa fieri nullo modo ferri debet , quoniam interru¬
ptionis effedus côfummari debet intra præfcribcn-:
di tempora. Quod fi praeferiptio impleatur , fruftrà
de interruptione qusritur præfcriptione confum-
mata, quod manifeftam rationem habet ex illa. 1.
quod fponfæ. Namq; effedus citationis totus in au¬
ditione partium pofitus eft,alioqui fincvfu,& inuti¬
lis eft citatio, vicem dumtaxat fimplicis intimationis
obtentura. Fieri igitur citatio debet cum fuo effedu
intra tempora præfcriptionipraeftituta, ad interru- £
ptionis vim cfficiedam,alioqui intercurrens vis præ-
feriptionis completae impedit coniundioncm ex¬
tremorum, id eft, citationis , & auditionis partium. 1.
qui fella §.vlt.D.de fer. ruft.praed. Quod fi qui contra
putant, negligentiae fauent , & dominiorum fecuri-
tates labefadant,& commercia perturbant.
Sed& id quoque in eo genere me cognofcente
quæfitum memini, cùm quidam aduerfariuminius
vocaifet, diémque intra legitima tempora dixiffct,
contra quàm in priori cafu, ïed lite in numeros rela¬
ta, poftulationum multitudine fadum erat , ne par¬
tes audiri & euocari pollent , id eft , quod dicere fo- p
lent, U cdufe mi/e 414 rolle riduoit peu e/ re appeller dedans le
temps de U prefeription. Hic cafus non idem eft cum
priori,& multo maiori aequitate nititur. Quare iudi-
catum eft videri legitime interruptam præfcriptio-
nem,fiue citatio, fuie etià contcftatio ad eam nccefi-
faria cfrcr,tex.apcrto.l.2.§.dics.D.quis ord.in bonor.
polfelf.feruct. Dies(inquit)in petéda bonorum pof-
feffione vtiles funr,& fefiionum tantum computan¬
tur, quibus Iudex pro tribunali fedit , fi tamen fedit,
fed poftulationibus non vacuit , vt aliis rebus occu-
sArptntr.m Conf.Brit.
A patus, tempus curreire non videri. Sed nihil eft quod
parti imputetur , ad quod facit fententia Balb. auth.
Item fi.C.de temp.appella.
Sed non eadem ratio eius qui citauit , deinde re- 16
nunciauit citationi , quia renunciando omnem in¬
terruptionis effedum ad nihilum reducit , quod T i-»
raq.redè notat in retrad.$.viij. glof 2.quæft.penult.
num. ij. Bald.3. parte vj. partis in quarta parte didtae
tertis num. 4j.
Denique illud quoque adiicimus non elfe neceffe *7
ad effedum interruptionis , quæ per citationem fit,
vtea peremptoria ut: Nam quæuis citatio fufficit,
etiam fi plures lex fed alio fine fortaffe exigat;Quod
Iaf. & Alex, notant, d. 1. vit. D. de eo per quem fad.
erit,Bald. tertia parte fextæ partis q.4.num.i4.
Sic igitur explieitis citationum qualitatibus,& ef- 18
feftis quantum quidem ad approprimentorum fo-
lemnia pertinet, nunc videndum cuiufmodi præfcri-
ptiones tali ratione , & citationum interrumpi pof-
fint : Nec enim earù infinita poteftas eft, ncc omnes
præfcriptionum fpecics per citationes interrumpü-
tur. In quo traditur regula: Omnes omnino præfcri-
ptiones , quæ cum mala fide currunt , fola citatione
1 interrumpi, quàm exeeutoris miflionem alio modo
vocare folent ex d.l. ficut. Nam cùm odiofæ fint, Sc
ex negligentia cüdantis currant , fatis idoneus adus
vifus eft in citatione ad eas interrumpendas , tales
funt triccnnariæ omnes legales , & iure confuetudi-
nario quadragenaria: realiu, quæ fine titulo, & cum
mala fide currunt. Proinde aduerfus titulatas præ-'
feriptiones citatio nihil habet virium ad interru¬
ptionem efficiendam. Hæc vulgata tradatio d.l.
cum notiffimid.l. ficut &l.vlt. D. de eo per quem
fad.erit Bart.& aliorum 1.2.§.fi rem D. pro empt.
Tales funr,quç ordinationibus regum, aut confue- 19
* tudine ab regibus approbata indudæ funt, veluti de
falariis aduocatorum, procuratorumve intra bien- intra trUn»
nium , de falariis famulorum intra annum , aut fex mum 4rf·
menfes mercenariorum,mercatorum ferici, aut fti- l0l'K,c°
pendiis militum funt confli tutæ,& eius generis om-
nes,quibus cauetur excludi adiones , nifiintra præ-
ftituta intendantur. Nam in his omnibus cùm præ-
feriptiones currunt fine titulo , fine bona fide , fine
polfeiiionepræfcribcntis, fufficienseft interruptio
per citationem : hæc fententia Bart. 1.2. $. fi rem. D.
pro empt.&r quæ Balbus tradit.d.parte.6. q. 4. num.
10. Tametfi non idem Bart.putatin praetoriis , qui¬
bus comparat Comitum & Ducum & populoru fta-
tuta,qui luperiorem rccognofcut , quippe tales non
nifi contcftatione interrumpi cùm annales fint.l.i.&
2.C.quando libcl. princip. datus , & vulgo. 1. 5. D. de 20
vcrb.oblig.Sed ifta funt Romani iuris ludicra, neque
enim vllæ funt nobis adiones annales , quæ vita cu-
iufquc magiftratus, aut finito imperio finiantur. §. 1.
inftit.de perpet. & temp. ad. Sed omnes perpecuæ,
& à lege & principe non ab audoritate magiftratus
datæ , nifi quidem deferipta habeant breuiora tem¬
pora. Ideôque quæ à conluetudine adiones dantur,
perpetua* & ipfiæ funt,licet Bart. de flatutariis aliter
cenfeat.d.§.fi rcm,nifiab ipfa Confuetudine circun-
cidatur,vt quæ funt infra. Art. 179. traditæ, quia non
quomodo ftatutariæ, de quibus Bart. loquitur , funt
côftitutæ ab poteftatibus luperiorem recognofcen-
tibus,quæ ratio eft , cur veluti in prætoriis contefta-
tionem requirat, fcdpræter populi confenfumac-
ceffit,& regia, &c Ducalis fuprema audoritas;ideôq;
non vt de prætoriis iudicandum. Quare cùm omnia
•fixa Rex aut Imperator faciat, cùm authoritatem
facientibus impertitur, f equitur Confuetudinem
DDD ij
ΐ 1 83 Des A pprop rianccs, A rt . C C L X V ï.
uit«riK«*k α>ηψϋοΰΰο»ν ri&awï*W»K* Λ TftAiteprc««to fpeciiilis fbçaiîi J^C. ’
iprsctorij elfe * fbdpimd palis, Λ mipcvuUkpu- M- pHnap.^us.^qpalibtflkpor^l»
tt'Ll.inünéinBviTîuSedteguJni^Hitcijbiillîn,^ ;
ru rumpit pu. î'l’j mil ex co' fequu ta. fit
l' uiiiuiero^tiifi plerumque
gui Libellus conti »gir*vidt‘ftdijin id qnaft^ & !
tenus liçtac „ &. quem, e fie ctum b abeat Luiit-r r'-'^
corrc&io in inrtrrupiiomlîUS: j, quando
mentum varié, & diflidiow dl· abpoLtaioqw
prudenriatiaitaium „ &veroab muihuùir^ 2·
v è"li fori défc-iH altos docere influer* ( docmlllfi
potius; i la’c paii lira eit ichobc m l.z-Cdced^/^,
Canoniftarum m cap, i. eau de bb. oblar, Î,’iïj]uj^
tonna fationcm dieuntbrab Deltorib, wjiubJ^
in critis etiam vtui ta unira tki'ir.Quod PeriFnuü,
âfediïic in p'ràck 1:1 km libcL Juper atUonc^
v c rb, iTiiuû m re . ; d de ml L Ac primii in tlircHïei mu
v cr : : 1 ■ : ·. 1 3 f 1 '.O : rca > ti t- .;J ] ud pro n ho accipiauLM.Sutj t
tium Îictiiikrtul· vari). fliutfitLatii^ut quuitiAcxaeQ
cortigilibcilus dicitur * crm id di ictuni tit in KbclJ^
cpjut uLcloLrii iJjCLiLciunj non conueme, lïiiiiLy.
catum cil , Acilio loco inferi cur * eut cafttgijtm ,1*
ί v ru 1 1 1 1 n i' c . : n ntuni π e , i n Lait] n armcu/iu; , y a
itins praetorii d5c , fcdprindpa — .. . ,
triferis i itleocjMc perpei uas· e fle udlmJies » φ1*
tribuuntur , & folli duiiont interni mpJ, I ixc
aminadiietcenda , ne qnein Baetdi non mrdlccb
fcneenria fiilUrvfu , non percepta dtlh aula-
x I ixc verailninmacft.Ncc recipimus CanobUm*
mm opiiuuioncs , qui putant omnem omnino ywx-
icri prionem citatione interrumpi, quia inducat nu-
l:uv. fidem, quod Bald.put,iE.].a*Ouc ierint. iv acq.nu.
- ])μιΐμ Kc^polU'Llor.év I landl-Crtriicripru rtw-
mio ]u>iaüit,l‘og-Jcr.Repitgmau enim life nius ani¬
lis principiis & îuri (boni ultorum fenccntiis,qui non B
putant propter lupcriieiucnnim mala· i'ulciprçfcri-
p non e n t in capiiL m interni mpi.lnCrde vfii cn.tr .1 ns-
for, Bart, [macurali ref ,D,dc viutap.Timi quia nemo
dc ture fut) aiceii afhfmaiuAant wçgaitri réméré cre¬
dere tenetur : & lUuLta , £Sc magna· i.vpc cauiic funt
potlcflb n bus>quibu s aut tto» credere agét i debeant,
aut aliter crcdeLcipIcrsqi etiam , cum prafercim al¬
teri fu cccdituij kijullnnÿ ignoranda: ca Life , jic ma*
gis reus idoti crcdjr,qnimi ador reo neganti, quod
Antlbtt.dc Panar«4iflerunrt Li auitoritas probabi¬
lis ad fertur « Lfi quas (bbtuoii.C» ile vfii|‘,rci md.fi ς emendarione monere rei i ubftutitpira inrcgra
quis* inquit , (blucndi moram fecem , mdidum an¬
te tu accipe re paratui ii t, m oram feciik· non vidctitr»
11 Qjtmnc conteiUiatme quidem faèta, & perempta
inflantia manere mata’ fidei efteftum purant, qui.t
mal+ifidci, qua* conte il.auonc fit , inter prt catina efiT
cuius idein effetlas dic neqiiit»qui vt 1 a lR pofitiu^
quod Fanor, argùit.diC.iîiüdtSaSy .L 1. C. de kiun.dc
aqua Balb,d, parte j.vj.partisvq^^imiri .j5,Quare ncCe
citarso ni ptaftiE.e poterii , in his quidem prancri-
piiouib u s Λ qü se ese tutsi 0 eu rnm t , &: h oc k' lucnria
Canoniftarum merito in |îm:q duilicft repudiata*
E
interrvptione fer
L I t E L t V M,
Op, 7'
î idiifW m jnitrrttmpàf,
I £t&tSt}rum frwtettwt àhj f, Al uiirrrtifSlt*
5 f nM-mUii iilftltum jjfi U fit*
MuUitflHid.
^ MufrUQ C<trM4 iîjjjfiw alutm ftitl*
j DedtfiTcynitl.
C Liktliwpoji ionftfiAiitmm mn m ttattif,
7 Ù<n*Hoi ijfMj htitsi .
ΐ +si£hrtt}nm i\nm) vj hodiè nfrr r/ï nccfjfc ixprittftft,
f?u λ lii/ti mutin jt'pif/F. j l>i/L
y £ pjiTïflfjJh]· bérJliW) i-fy ut ddffntrftil .
1 0 Üx β jura tairnie jfrr t ή nn Vin îftc ptUfj}.
I I Kmewij rr littL· m ^uandui lice al
4 X MaiâteqtoAmdndtm Un ai.
^Λπο li jp/ff fjff mol An Άΐΐ fitbsTÀiTiân aSiù ÿotfjl.
ij u/itàie ràrAÎÎm juSurdumtA ^tndictcitnf^f^
dm tmijrfït txchidtUir.
t Sequuur dtarionem orditie iudiciîtli Jibeltas , qui
ipfe in pi r.cfcn ptionib u s 3 ongi il 1 m is micrru mpldis,
& quai (bla CLiatlonu tnrerrumpurirtii:, neccUkrius
nontLV.quod l3ajd+ÀléÎ,dC laÎ.notanr.d.]. vit, D. de
cü^crquem fiiitcrir.Fcly,d.eallud. Idcoq^ rab cafii
Vitiose cotieepnim dfc non nocet : qutm locum cx-
p| e r Ti ruqn n retraâ^.i ,g] ofp.nuiïl Îwt repre-
heniaelb Angeli feiutcia diuerium exdftimanris^riU
lad autkd.c exhi Lrcis tiarr.pnortm confli matJrac-
CufminiS,D.iiL adük,AlcK,ïàufte.r>tdc acq^ poÎTcii!
1
î L e,& corredliu s h iu c irca aec ideuedia fieri i, Ilocc^ |
eau (as perlonas .1 g en rt.ç, & pe te nrà caidcm péïbfc.
t tek aitorum. D. de ec tudrii vu Ego notant. d-ÜrÈ |
P.inur.ii-cr.dc libdJusblat. K am cémincaukpctc. >
tli,aut re p;tLïa,aut petfoimatlorii^uî tciiiimà |
ht .i‘jt'ji ett iftud emendare * a ur Corrigere ,fdTti;
mu r.tL L· Λ . A treius ,D . d c aq. p 3 1 uuarcemi .LdrxiiLiiijr,
S.qiïnl tatncn.D.dc aduJt.Cum Dionylïus Syradv
ou's compofitam à ie fabubni E pidvflLtiuo.potqtl·
bdi co rrigendam en mm tnd a ilèî , Epiclurrn iu inil·
tam compoiitionrni ciJatnoA ca pire ad en Et «nU4-
D druiitcominuâ licura.Non flur iftud quod-tsdTuî^t
emenda rtqac ne m uure qui di -m, cum nihil rqnstit.
ίτιΈΐΓ,Α: rotni rej kibftantiaobliterarerm. Cüjd Ho-
fljt'ri pobma Anftiuchus Grütnmaïicusrecognflfc
rer.de vtTfusaliûS pro alin reporicrer, A-ondiijcrpiii^
g etctjC ù m ne garet gei'man 0 s p ocïc verfus eSÎt^i
i p (V non p 1 0 h a il e t „ au t .1 yu oui ile t prn Kciatrc^
Hoc fuit Hometipoema t meiidarcjCiuna^ûqcÎ
maris fubihnria , verius ibn ordme coiloCHoffUï
c : ia li quidam ex eoîo,vc luppontirij toile irtar.ai,-
nëtÈ pocisuiEis arg Limito. hi eu n& in côpingédi(?.vt^
fetbrnwnd:; juut act'idit.quarmutMionecarirï^
" fit. de tx tttto fnvrtcitiir,inant'nrc ea ccficrtur, nc^y
i.iuir il J corrigitur 1. propüneLmtur. D. denm-
tnud tamen. î. fi naui^. D. quemad. vfufcaudiil·^
fiiptilanttin» g.fi hr.uih. D. de ver L obliga r, RfainrtJ
igitur oporm fe; i 1 1 b fia m i a n iv e. e ru endaii d lchlil !
li '.[uni fil ea alteratur murntio fit, non cxiscicJ^nB·
Clhu oisnarobiJjs quidam arri fex vi rreum 1 dculu®
Imperatciri obtuUllèt , calii corufiim pvüductûrjr ■
Jco com'iir :Co)KftiuiJ3a.J'LLi[ jinauenievim^·
fhntsa. 11 liritrio igitur àd fu b danci atn reft^utjO^
n lia res p ro alia rr ptmknr : ve lu cilï quiî dtec
r .i r - X CïLitfa muTii i r j ni ç ex ea v £a locati pr tii^ü _
à Tiri o p e t niU t , m 1 ne p e rat à Gaio , lus caiîbas ^
enufa cadttii j ne c i u liicuïin c|Tc f aut dici qd £-,c ’ L'^
tradi ru t1 e l 1 m qui deeem pe rat , cii m anre '"pinf1 Γ
rÎLlkt, fed excadem csuia, ideiniudijdiim p;“ D
]ïc ex eo i e qn 1 eu n d em na tien t n_i J’oil c i u ^
Jk'i n ri;··:, or opter i denrira ttincatl ü J- aF 11 ^ ' L
item quïçt'itur, D.de doLexcépEi j· linitntis ■
■ a ôt. E t fi mu 1 ta lu per fenfu d'us, §,do dort i îu" ,
s n eu. D cclara rc^aifi 1 a gucTe,adcit' tri.de t ra 1 î i > j
pki CjicikmgcrciWji &ipla figmficatiis
π8* Des Appropriants, Art. CCLX VI.
declarat , nil mutat in fubftantia , nec qui diftinguit,
qui addit, aut detrahit,aut reftringit/ubftantiæ adii-
cit, qui (impliciter declarat nil addit 1. hæredes pa¬
lam. $.quipoft.D. de teftam.Diftinguit qui implicita,
permixta,cofufa,perturbat, ordinat, de claufulis fuis
& oratione coercet , aut confufam materiæ fyluam
diftribuit in locos , reilringit, qui vniuerfalé, aut la¬
xiorem oratione adigit ad pauciora vel fpecies. Sed
verborum emendandi, de mutandi tam generalis fi-
gnificatio eft , vt alia omnia poiïit compræhendere,
vnde accidit , vt his fcholaftici autores fæpè confuse
abutantur promi fcuov fu. Quoredè Angel. Arer. ,
aduertit,d §.Si minus. Declarandi, fupplendi,diftin-
gucndi,reftringendi verba , magis fub emendationis
verbo intelliguntur, addendi , de detrahendi , fiqui-
dem fubftantia attingitur, fub verbo mutandi, quod
Bart. attigit. §. quibus, in prima condit, digedorum.
® Quamobrem facilis hic lapfus. Ergo cum de effedu
interruptionis quaeritur ex libello mutato, fic ha¬
bendum. Nec mutari nec emendari circa fubftan-
tialia quidem libellum poffe vitra contedationem,
hic peremptorius , de cxclufiuus terminus ed omnis
mutationis 1. non pqteft. D. de iud. Dod. d. 1. edita
Aret. d. §. (i minus, verf. fecundo cafu Barr.d. l.i. q.Ç
io. de op.no. nunc. Canonid. c. ij. de libel. oblat.
Nec addi quidem quidquam poted, quod prima
caufa rei petitae non côrineatur genericè , aut accefi.
foriè,quod vulgo notant l.fcire debemus. D.de ver¬
bo. obligat, detrahi tamen poted 1. quidam aedima-
uerunt.D. fi cert. pet. quod cùm fit non fufficit defi-
derc aparté petita dedetrada, fcd iudex protinus
Î>er declarationem partis,debet à parte detrada ab-
oluere cum expenfis. Quod Bald.dixit auth. contra
qui propriam. C.de non nu.pec.Iaf.l. podquam liti.
C.de pad.Panor.d.c.2.Nec in eo vfus variat.
7 Secundus Cafus ed,ciim adicdio fit , aut detradio, D
non fubdantiæ fcd qualitatis. In quo fic datuunt , fi
qualitas caufa ed adionis, vt vis in adione vi bonor.
rapt.aut armorum vfus in caede hominis,vt in cafu 1.
practor.§. docere. D.vi bonor.rapt. Aut in nodris Ca¬
libus priuilegiatis , poife adiici aut detrahi talem
qualitatem iure ordinario ante litem contedatam,
pod ea non poffe. Sed ne adiedio qualitatis, fadum
diuerfrficatl.denunciaffe.$.quid tamen. D.deadult.
Quod fi nec qualitas mutationem adionis inducit,
nec fadum diuerfificat , quocunque loco admittunt
derradione,aut adiedionem l.in noxalibus. $. fi de- E
trada. D. de noxalibus. Bart. d. 1. 2.verfi quandoque
volo.D.edend.Aret.d.§. Si minus verf. 3. cafu Panor.
d.c.a.Sed ea vt iure vera fint,nos in foro tam ferupu-
lofi non fumus. Nam cùm adionum nomina expri¬
mi in profequutionibus nihil neccfle fit, vt ambages
illæ iuris,& deferiptiones euitétur, quae fiint anxiè à
8 iure traditae , in quo Canonicam aequitatem fumus
fequuti,c.diledi cxt.de iud. ex fola fadi narratione,
& conclu fion e intentione agentium cocipimus , de:
re probata iudicamus,pro vt melius ex aequo, de bo¬
no poffiimus, reiedis deferiptionibus adionù, quas
additione, aut detradione qualitatis, alias, atqj alias p
in iure tribuunt. Itaque qui bona fibi ablata per vim
dixit , etiam vi non probata , fi ablatio probatur , id
confequetur , quod fimplex ablatio fine vi obtinere
debet, iureciuili, deiudicio, de inflantia excideret
ador,ob ηδ probatam violentiae qualitatem l.accu-
faturus. D.de adult.refufis quidem expenfis , fi reus
indefenfione qualitatis fub fidere coadus eft, nec
quifqua bono iure excluditur , fi totum quod inten¬
dit non probauit, fcd in co obtinet quod probauit.
Sicuti di cùm beneficio referipti qualitas adiicitur
• xArgtMt.inConf.Brit.
A poil conteftationcm,expenfç retardati proceffiis,&
probationum contratij fadi dependi folent. Atque
nos cafus priorem dico* de mutatione, de hunc fe¬
cundum de adiedione qualitatum Angel, profequi-
tur d.$.fi minus. Sed (quod ipfe ih aliis reprehendit)
confusè, verbis, ipsaque adeo materia perturbata,
dum proprietatem verborum non retinet.
T ertius cafus eft de emendatione libelli , fie qui- V
dem fuinpta,vt ante diximus,quæ fcilicet fit manen¬
te fubftantia. Hanc nos quandocunque,id eft, vfque
ad fententiam fieri polle cenfcmus , c. literæ eX. de
j dilat.l.qui fundum vbi Bart.D.decond.empt. 1. ma¬
riti in fin. D. de inoff.teftam.de vulgo illa 1. 2. id qui¬
dem refxifis expenfis. Quia nulla erroris corredio
fieri poteft,nifi refufis expenfis l.i.C.de error, aduo-
cat. 1. rura. C. de om. agro, defer* lib. 11. de retardati
proceffus l.i.D.de al.mur.iud.cauf.fad.Et fuit vete¬
ri iurifprudentiæ tam anxia adionum deferiptio , vt
eius inobferuatio in totum agentem excluderet, in¬
flantia re ftilua manente de per adionem aut indu-
das formas redintegranda l.libellorum. jl'* quod fi.
C.de accufat.de d.l.accufaturus.Sed res fpedantibus
potius quam artem , fi quid in forma intétionis pec-
; catum eft,curari referiptis folet,de reparatur. Cuius
errati prudentes, de atqui iudices fæpe admonere li¬
tigantes folcnt,ne bono alioqui iure excidant ob in-
obferuationem formarum,& incogitantiam,in qui¬
bus humana, de fophiftica prudentia verfatur,fed
bonum, de aequum anteferri conuenit. Itaque cura- 10
to errore ex eadem inflantia , de iudicio fequi con¬
demnatio folet , quia incertitudine adionis res non
perimitur.l.fed de fi pupillus. §.fi inftitoria. D.de in-
ftit ad.vbi Bald.de Alberi.de Saly. Anebar, c. coram
ext.de refe.Signorol.conf.i42.veluti qui ob non im¬
pletam conditionem repulfus eft , ea poftmodum
impleta denuo agetl.fi mater. §. eundem. D.de ex-
cept.rei iud.l.grege.§. fub conditione. D. de pignor<
l.bouem.§.fi fub conditione. D. cdilit. edid. de^ ven-
dicatione exclufus,quiareus non polfidebat, reojn-
cipiéte polfidere iterum agetl.fi à te 1. fi rem meam.
1. Ii quis ad exhibendum. D.de except. rei iud. 1. pro-
curator.D.rem rat.hab.l.quotics.§.vlt.D.de noxalib.
de qui vt harres egit excluius,hæres fadus redè aget
l.haereditas.C.de petit. hæred.
Sed ha-c theoremata, vt propius ad hanc tradatio- ii
nem interruptionum applicemus, hic locus poftu-
lat.Sic habédum. Cùm emendatio fimplex fit,id eft,
qua nil addit,aut detrahit fubftantia libelli,omni in
litis parte fieri, vt quç adueniat priori materia de ni¬
hil per fe agat,fed fi vcluti qualitas in fubiedo, nihil
vitij afferens libello quominus interrumpat , illis
quidem cafibus quibus libellum interrumpere dixi-
mus:vt in cafu Li.de 2.C.quan.libel.quod fi fuper ta¬
li libello conteftatio fada fit, non co minus interru¬
ptio procedet, quia emendatio fcquuta fit, quia in¬
terruptio vim fiuam capit à petitione rei fubieda, ii
cuius fubftantia aut caufa nihil immutari prçfuppo-
nimus.
Sed cùm de mutatione libelli agimuS,id eft, de fuf-
ficicnda vna adione pro alia , veide lubordinatione
nouç adionis ad priorem,vel de accumulatione coi-
lediua,tum nullam talem admitti patimur poft con-
teftationem, f ed lis prior inftituta luo marte cfirrere
debet , de fuper ea iudicandum, de reus abfoluendus
adore non probante , quia per coteftationem ador
ad profequutam adionem adftridus eft. Quod fi an¬
nus à die formatæ oppofitionis effluxerit, fion pote¬
rit ador, virtute quantumcunque generalis oppofi¬
tionis, inftitutam adionem in aliam mutare, aut
DDD iij
1187 Des Appropriances, Art. C CLX V I.
aliam accumula revaut nouainfnWdiûare, quia an- A fo !W/> u Ul, >« ί»Λ.ηι.
,ii rcrtiporaUplâ non largliLiiniL-, «rrdiowgrcnir 11
petitio inner noua adione, quod tamen inctii an-
nuiïi fieri admitteremus ex refcripra.Sed Λν*ηο lapio
ru’Ui; acmiilîtor p h nain fccuriratcm comcquutus
ab omnibu s c mnnnti adionibnsquÆterqimvi i pro
fcquutri, & consciistis, nullo modo inquieta ndits
cftpÎ ut p er mutationt/tn, fine per accumula tioitCiri»
Hue per fubordinati oneiu non x ndionîs, tx bis quii
ance diximns,& difpoiîtiàne ili.cpiod U tk d.baccu*·
la nu us & l.Titia. fJ.de aceufarl quinquennium. D.
de adu!r,Balciin].Bebiu3,D,depaiV,docalibus. Ang. ^
l.Clattdiü^D-qiti parûnpignorhabt'. Eigois in for¬
ma fine in iniccm|w«ïtiitniftiiiiiiftïïiiëifei'i£tio-
ne , intra, ami um enrari poreft beneficio principis tb
f.quod fi j vi generalis op pci itionis , led poil annum
approprittienrovim fuatn confeqüitECi , plena fccu-
ri tus acquirenti qnffiinir^ exceptio lins fiuirç cer-
niTima. Quart videre imprimis aftôr débet, ne mala
lire inilitnta tunpus ir.uriliteïconfumat, nui ex tra¬
bi ae in ea pro Lcqu c il da : N m\ fi poftca v i dus,atiE c t-
rore dete do > fiuc beneficio referipti, fiue a b ter
redintegrare velit litem, noua inlti titra rüperict fele
ritrfnptiv infjirtixvttertforo ignntt,
l J ftrrmyta m'Jant IA fitantr <*£h i?,
Pr.tfoilituriAmen wdtrrlïe. tlid.
1 4 isfÎtitntÿTitfi rihi h r , fi c tm tm tmm t erutori hifl ^
gitifttilt,
l j ptrtnptimti fnd»r*nim ad ufits fretin,
ïtf PtnmitUt ίηβαπίΰ t (tam ρ*β pn du
17 Judex osa ttattnT mât-eau mft τΐψπ/φμ^
Sequitur ad eflvdum mtcrnmnoruim riudii1: coa
ceftatu» muliû quidem poifnttilimajtivcrbfc-hc-j
cil ad interrumpendas praLcriptionc* , qu*
culo ciuTimt.quje cùm mixtam liabeantfiiuonsc^!
fini propter titulum, & odlj ypropteriïegligcjii^
noti petenti:: domini contcChitione inrcrrumntin-
lut.T aies ftrnt legales decennales, fcvtctjnnal« & ,
ti u fi ta· q uindecen ri aies, qtf te ne c draiiouc nec Ijbq,
lû i in c rru ntpti nt ur, ni li fequu ra ré fponfiorte , iiî é
<ro nt efiatitmcsqux fî t ex con Efidtt in c.en ηοηίΐ,ι^ ^.
p u l ίϊ 0 nis.Seti CailcmlocoJo ngilfima s ponu n t Si ki-
na fides co miM nu , de quo panord^t:, illud imprtibj.
rempart exdnfum^ ebpfii rempota > & appropn- q ta lententia Ant* But- C^yb Uimdominluniqui
menrnrn canfirniatum^ nec de lite mortua aut malt
inftimea vlkrr conlcquen ri ant fi en ad vim inter-
rumpendi. Qu 0 d nos pl nribus rationibus confirma-
nimu5,6c finufitudinc cxcmplonjiu ^ibq.nt.t. Idem
ce nfcndmn i n lubenif ination ibus idirin uin : V t luti
cèm unis vendierstionem mrendir Φ Sc fubotdmatc
hypoib eeai’iim t demum &L retradnio , namfupcr
his omnibus^ £c finguIisficficantcIbEÎonem opor-
tci ad ettedum imcr rumpendi: Akioqui anno ela-
pfo in non conte ftatis appropriincntum rcuakfcir ^
in tiw laris quidem , irt quibus comdMqcxigfuir. parte j.fert* parus q, 4. numer.^ OmnewBp*-
Meque lob, Fab. fc nuntiam rcâpinûis. aliter exifti- ^ que interrumpuntur contiitatione in faro^ciTlIi
turTncm fimplex exceptio de iureVqucmiDettt»tn»
dat B.i!ib+d. parie &- te ma parte 4, qiiïfb pilnripali
H çc igrtut ni fi in rra dntmm fiat vi oppeii -jt-j,
nîs, renatefeit apprqprïinenruiii,. Nainiuni fuhcil.
tares lue omittimus , cum vfiièapiories mobMuica
qiur criciinij iîïnc □, nobii decenïiif t ne Contriladu-ac
qu id ci π p u r ant i π ter r um pi 1 r fi po fi accepiufti. D, ώ
ici vend J. t. vin FJ. pro tmpt. 1. Tulianui. J,qeùu
tmn.D.ad exbib,Ea!d.].t.C.dc viucap.trarukr.iii!>·
la vulgo l.vlt. C. de edi CL <!► Adt- tolL diqUOîldk
3} rnantis tn Ixcmcranuiicres.C^de iiwEteit.Ermclhis
fenil r Gnido Papa?, decificme de quolocuieft
Tiraq. in rctr«dp§. 1 .glof.io.q. 7. Vndf læpe accidit*
vt empto t q ui acquabuii i pollrcma a dtioiie fu b or-
dinaia incipiendo retrahentem agnofeendo, tnnn in
magixasanguftiascompelUt t nili quia intra ogdoa¬
dem prêt iifm refundat, cxdudirur rcrracVu fol-i-
qu e ill t prio r a u t poflcr ior aCt] 0 id efi v endicatiOï Îü
hypothecam perle qtienda. Qiif»d fi ptetiuni relU-
tutum fit rctradu cfiedum fortitc , ad omis { vt lo-
cïdpii u r ου a m ui n cunqu e fauorahilis»
Sed cüm rte conte fiat ion e ]tiquûmïr,defa uiEfilip'
mus» quac lerioj td cil » animo proiequendt liiiiÉat,
K nm 11 dicis graria(vt loquuntur) fini cantvtndefiin.'
dtori® pi ûlcqis Ut ionis fn Clain appareat»
ptione interrupta à bte fupcrfedcrerur, ίί fufpinliu
tantum litis fietet fca non prodénr * quod tcx·. I. ïb
C-de prstf. ;o. an no. exprimit & g'ofi c. placer LÎ.n»
ïipanor. & IVly, à* cJilud , $ç ve tus conuiciiido1»·
prefleratirt Ciikltaqite fi pu fi conicftatsüLieni li¬
quuntur ) adtsonum 1 profequutio retrahenti te fiat E te ccilamm cfi’et rricnmo» etiam li initantsarjietcia·
adücrfns venditorem. H' ’ r ~
priomtlSamdudadTeti infla prxfirmptio ,eflét;ri·
rcimpnonem j de .contciUriêrucm dduncitmè fi¬
dem dl e 3 nec vi m v cnr cont C ftationis obiLutrc J»
be l'e . Quqd & H oïl. i 11 fniTima notât » in tiud.c pra-
ferip-rn 4. requifitOjiium.j.
A tid imus» eu m de conte fiario n e Icqnirmirjji qifr- J
que exigi»vt valida fit^V ordbiata»qt!i iocus àTir^·
hi 5 è exercetur in retrait.^ i. gloi. y.
glof. i* mtm . pSed nec refit rt» fi arne âpüd iudite^
le du ni arbitrum cognitiouaUTer procedcnrcitiA
. . .». . _r..f .. ,Jt.7 . in iiididi$»ad quorum infbr redada furie arbitna^1^
Milslium yflt(4fnûi}e! mrc ma friUrrnTfifHRtur îûrü- p pj.de aib* Ηιΐ fente mia B.irr. ίΐ Bald. I. aWu
JD E I N T E R R V F T I O N E PER.
llTtS ClO îtT ESTÂT ΙΟΝΕΛί , Λ VT
contumaciam : Eran perempta initan¬
da effedus mutttfpi louis
durct.
Cap* 8-
I CtlUfjQtfteriif interruptio.
a Conlrjialrt 1 Mrrrumpt f UiiUt Aifrtfirtÿîh ntt.
fttiipnr.
C ont tji acte dtfwUvru finrfttft xuHtitnt,
Çantrftntit a^uA a ebitet* m .
ίί/ίψι impetrati* an mttr rumpat.
Hjfitiftn tu ad examen Λ futur* rt+m lefiiartt , a n faïtr*
JnferrufMa *dncTfm a&Jfnttfper (crjtuftidridm.
nvn exila datu- vm dtfciht.
Rtc dutirttt jBBti c] a idem durante ρφ efppffieflfRt* H>id>
Tjïîw dffiltm mtTTHmpit*
Ci du arbir.Quo\l devera, &afefellïEâCOnic0Sl|ib
-■I 1 Γ- ■ m J ai λ al ! ·ϊ I f .-ΛΠΓίΐ Λ-T injSrtV* jfl Îj^ïlïTl P ^
Ί CXpi - - ■
mus a dus, qui cotam i partibus fit apudiU 1 .►
tabetur pro conteihuionrijdeqnoBqrr.exr-
pii mendum vctL& fine fbrmi. Quod Apg-i.
mat conQo.Dod.dem.fçpc eïr.de yetb.bgn ■
I. 4, s. hotaucitn. Γ>. de t&m. infeit- ^ lÆ-
edend. Fely. c, i· ext. de lib. obbic. ^
nSp Des Appropriances,Art. CCLXV I. προ
notiffimi, numer. ié.Cor.conf. 180.voL3.Ergo fi quæ
eiufmodi caufe occurrent, quafi conteftatione præ-
fcriptiones interrumpentur.Hofti.vbi fup.
4 Ad ciuiles vero interruptionum modos, citatio-
nem,libellum,conteftationem,refcripti quoque im¬
petratio adiicitur,quam redè negant interrumpere,
nifi ipfumrefcriptum partidenunciatum fit, & cita¬
tio fuper eo fada tex.l.ficut.C.de prafcript.30.anno.
idque intra prçfcriptionis tempora & antea ea com¬
pleta, nec vllo cafu referiptum per fe interrumpit,
nifiin cafu 1. 1. quando lib. princip.dat. de quo ante
diximus,quid effet fentiendum. Vnde non fine caufa
incidit dubitare , an impetratio referipti ad exami¬
nandos telles ab futuros, valetudinarios, fenesex
forma c. quoniam frequenter ext. vt lit. non conteft.
teftibus auditis, vocata parte, vim interrumpendi
habeat , Sc plures negant vr But. & Panor. d.c. quo¬
niam frequenter. $. in aliis Fely.d.c. illud. 13. conclut
Balb. 3. parte fexta partis i. quæit.in-fin. vcrf.quaero
igitur.Ex quo non pridem fcelici iadu iudicatum an»·
no.ij66. mcnfe Martio referiptum, quod intra tem¬
pora obtentum effet 3 Sed poft tempora denuncia-
tum vim interrumpendi non obtinere.
7 Et hac hadenus de interruptionibus iudicîalii- C
bus, earumque modis, quæ ciuiles funt omnes , &
fiunt pugnantibus coram partibus. Rcftat pars altCi-
ra cùm per contumaciam abfunt. Accidit vero con¬
tumacia tam ex perfonaagenrium,quàm reorum, ab
adore fi ad diem quam ipfc dixit , vel etiam reus di*·
dauit, abfuerit. Nec iure dubitant fi ador abfuerit
interrupiffe non videri , & circumdudo edido cita*
tionis effedum excidere : Cuius fentcntiæaudori-
tates plene cumulat Tiraq. in retrad. §.8. gloff.z.
num. 8. Hippol. Marfil. lïngul.2<>i.& vetus con-
fuetudo exprefferat c.38.vfus quiddam diuerfum ob-
feruat,ne ador oppofitione fcmel formata excluda- D
turper vnum defedum, vr loqui folér, quamdiu op¬
pofitionis profequendæ tempus durat , id eft duran-
8 re anno. Nam refufis expenfis, vt prafiudicialibus
ador ad profequendam adionem , & oppofitionis
caufas admittetur intra annum,aitTiraq.d.§.8.gloff.
7.ad fin.Quo elapfo excluditur,tam vi defedus, qua
oppofitionis vitafiniete. Intra annum non nifi duo¬
bus defedibus excludi poteft, regulari fcilicctiure,
imo etiam poft binos defedus referipto reftituitur
ad dicendas oppofitionis caufas, fea non nifi intra
annum.Quod fi is ab defedum conceflionc appella- £
ucrit , fi defedus redè conceffi repedantur, & inté¬
rim annus labatur, excludetur oppofitione : nec po¬
terit iudex appellationis reftituere ad profequutio-
nem, imo ne princeps quidem referipto, poft ius
quafitum fcilicet, Scapproprimentum conlumma-
tum , per ea quat ante diximus, & notauimus, art.32.
velutiabolitâ in totum oppofitione. Quia tempora
legalia non funt in iudicis poteftate , fcd legis , ideô-
que nec prorogari , nec contrahi polfunt , quod Per.
Sc Cy. notant l.x.C.de dilat.Bald.auth. iubemus. C.de
iud. Imol. Cum.Iaf. 1.2.de re iud. Fely.d.c. illud con-
cluf.i 4.1η hoc ipfo interruptionu argumento^quam- p
quam hic multa peccari non ignoramus ab his, qui
fibi licere omnia volunt , nec legibus teneri fe patiii-
tur, magna publici,& rcip.fraude, quos ab principi¬
bus coerceri,& in ordinem ratiopis feriptç cogi per¬
quam neceffarium eft. Quod tamen tum admitti
aequum eft, cum defedus non rite conceffi reperiun-
tur : T um enim , qui iniquo iure exclufus eft ab di¬
cendis oppofitionum caulis, vbi appellatione vicit,
redè reftitui fe petet ad tâtundem temporis,quanto
iniquo iudicio exclufus eft, per eas rationes, quae co-
^ piosè ab Tiraq. traduntur in cafu fimili.§.i2.glof.2.in
retrad. Nam vt qui folutioni moram facir,fiiudiciu
accipere paratus eft,moram feciffe non videtur, vti-
que fi iuftè ad iudicium prouocauitl.fi quis. D. de
vfur.fic qui oppofitionem profequi v oluit, & per in-
iuriam adiniluis non eft, excludi non debet 1. 3. §.fi
quis paratus.D.quod vi aut clam. De reorum contu-
macia,aut eremodiciis paulb aliter côftiruitur. Nam
etfi conteftatio regum ordinationibus, non aliter fa¬
da intelligitur , quàm poft duos defedus , tamen id
intelligitur refpedu ordinationis litis,ne fcilicet an¬
te probationes agentis recipiantur , quàm exclufo
reo defeilfionibus,& excepfionibus,quod aliter fieri
non poteftequam binis defedjbus. Sed quo ad con-
feruatione.m adionis per interruptionem fufficit
vnicus rei defedus, quia fi adfuiffet, futurum erat vt
lis conteftaretur, & ador in integro ftatu effet, cui
per contumaciam rei prabiudiciurp fieri nequit,
agenti quod in fe eft, quia reus prima ftatim aifigna-
tione tenetur defendere , Sc litem ecnteftari ord»
Francifc.f . anni 1536. & Caroli anni 1364. quod Bat*
dus hoc ipfo calu decidit l.vl.D.de eo per quem fad.
erit,& vulgatum alioqui iuris theorema eft,cùm per
aliquam cx partibus fadum eft quominus lis conte*
ftaretur,eam haberi pro conteftara l.fi eum. §.qui in-
iuriarum.D.fi quis caut.vbi Bald. Aib.Fulgof Rom.
Alex.Lud.Bolog.«&:quosTiraquel.§.i;Pglof.2. num. ::
3.cnmulat.& Balb.parte tertia fextae partis verf. cira
ca tertiam.
Huic dubitationi confequens eft illa nobilis, quam 10
fæpè forum agitat, fiapproprimentpçonfummato vde art,
fedlite fcmel conteftara, adorea toto triennio de- iyi.K.c,
ftiterit, an interruptionis effedus duret perempta
initantia. An vero fi peremptam inftantiam praffu p-
ponimus,quç nihil aliud eft quam litis textura & Qt-*
dinatio,rcdintegrari noua lis fuper veteri oppofitio*
ne,qua: formata manet , Sc adio pofllt. Et iure qui*
dem ciuili non multum hxc quæftiahaberet dubi-
rationis,quando receptis fententiis eo decurfum eft,
perempta initantia effedus concertationis manere*
tam relpcdu interruptionis, quam malæ fidei, quod
gloff.Bart.& Iaf.tradidcre 1. properadum. §.Sc fiqui-
quidem,vcrb.iudicij. C.de iud. Sc l.vltim. vbi feholà.
C.depricfcrip.30. anno. Bald.l.vlt.C.fitut.vcl curat.
Bald.Alcx.Iaf.Dec.l.2.C.deedend. Raph. Cum.cofi
42.Philipp.Francus.c. vt debitus cxt.de appel. Socin*
nus c. venerabilis exr.de iud. Balb. d. parte 3. fexrac
partis q.2.Tiraq.in retrad. §.i.glo.<).nu.8i.vti & effe¬
dus quoque qui perfonas litigantium fpedant, fcd
non qui rem refpiciunt l.i.C.dc prçfcrip.long.tVmp;
Bart.l.i.§.vlt. D. de litigiof de mala fide an perdurer, ■
litigant,1.2.C.de edend.Sc 1.2. C.de frud. Sc lit.cxpcf,
glof.de Saly.ita malæfidei effedum elui putat,vt tru*
duum reftitutio nulla amplius peti poffit poft per¬
emptam inftantiam. Cùm.& Bart.contra putat. Sed H
Panor.glofæ opinionem tutiorem Bartoli veriorem
putat in c.illud cxt.dc præfcrip. Sed glofir opinio te¬
nenda eft, quam Sc Parifienfis Curiae arcftaconfir-
mant,quæ Tiraq.rccitat in retra.Ç» iy.glo.2. nu. iS. ne
perempta inflantia, imo ne referipto quidem aducr-
lus peremptionem impetrato, fruduum illa reftitu¬
tio peti poifit,quod & Moi. in feud. alicubi fentit.
Haec quidem iurifconfultorum de iure Romano
pugna eft. Noftra cerre Britannia auorum memoria
infiantie peremptionem nullam ex totonorat:Nam
intra trigefimum annum perfonales adioncsrcfu-
mi,intra fexagefimii reales eratvfitatiffimuro ex ea¬
dem initantia, cùm fcmel erant inftitutç. Franci per¬
emptionibus vtebantur , fcd quas tamen pollim clu-
D D D iiij
npi Des Appropriantes, Art. CCLX VI.
dcrent rcfcriptis &c releuamentis,vt loqui folent. Ita A ta eft, de his præfci iptionibüs,quæ ante brdktU .
vt hæ ml aliud quàm verborum client, cùm re ipfâ ex tempora client mterrupræ , ah is cfïeétus n0to!?
toto inutiles client, quo ad ordinatio prodiit Regis
Franc.anno. ij$ 9. quae peremptiones Habiliter. Sed
ca non réméré in Britânia obtinuit , & farillinia funt
exempla quibus obtihuifte dici poflît , il tamen vlla
funt,Certè tribunalibus omnibus fpreta maniit per¬
emptio. 8c ipfî quoque fupremæ Curie ad annum.
ij<?4.ctim ex ordinatione Regis, art.iy.prçfraélè per¬
emptiones confirmatae funt, ne vlla omnino fufee-
ptalis & triennio intermilia refumi poliet. Atque vt
illanl quoque iuris dubitationem præciticrer,ftatuit;
ne vllus omnino conteftationis enedtus relinqui aut
fuperefte dici pollet, perempta inflanti a:Quod ii ve¬
rum cft, relinquitur ili præfcript'kmibus titulatis,
qua* non nili contcftationc interrumpuntur , fubla-
ta, antiquata, &in totum cxtinélacôteftâtione cum
fuo efteélu , nil fuperelie quod interrumpat , 6c ap-
proprimentum ita retro confirmari, ne rediri adno-
uam aélionem polllt , quia oportuit fuper ea conte -
flari intra annum, quod fadum non eft,aut fi fadum
cft, ad nihilum a élus rcduélûs eft per peremptionem
inftantiæ. Itaque & inftantiæ direébb 8c aétioni indd-r-
natione fublatus videretur. Erant
iura noua legis difpofirioni fubiici nollent &·
trinio leges futuris dare formam negotiis n '
praeterita porrigi , aut retro
debet, quod tum valuit cuin aélus gereretur I ■
confummatum interruptionis cffcéluih L?Uc
nienti legi non fubiici, quæ ratio placuit Bart 1 ,p'
de fruél.& lit.cxp.de Saly. eandem retexuit aliti/ V
feratur. C. de lit. contcfh Sed illa etiam multof! *
ciofior ratio , iusquæfitum interruptione adeom*
’ nuandam actionem, & ius confer uandum adimi cui"
quam per nouam legem non polie. Etdictinturifti
qufdefii probabiliter in fpcciem, fedfubicélæinate
næ mire quam parum conueniant , &
Γ * ,, - - quamin-
applicentur. Nam erfivcrumclUegesfmutis
dare formam negotiis , nec ad praeterita referri fi
fum eflm calli propofiro quod aflimiitur, id ita fu!
turum,, fi ordinario antecedentem inccrruptionem
tollar, cùm plufquam manifeflumfitid non fieri/ed
ad fotura in totum hanc ordinationem porrioj.Qnù
ha’c peremptio inflantia, 'qua fit per triennium pcf
reétè præferibitur, quia eius profequutio fieri ne- Q ordinationem lapfum,non agit in pneteritum/edis
quit , nifi infra annum reperiatur conteftata in titu¬
latis præfcriptionibus,in non titulatis citatio, morte
*3 inftantiæ perimitur cum fuo effeétu, vnde fit vt nul¬
lus aélus interruptionis fuperfit, imo ex toto extin-
guantur omnes omnino litis aélus. Præferibitur ita¬
que aétioni efteélu , non direélo , ficut in iure dici¬
mus vfucapionem non interrumpi conteftarione,
vi quidem conteftationis, fed efteélu, quia iudex rem
reftitui iubet ex iudicio contcftato : de quo 1. fi poft
acccptumde ind.D.Itaque non cft cur fcmidoéti mi-
rcntur,quod obiieere folent etiam perempta inftan
futurum, 8c de futuro temporis curfu ûatuit, totum-
que fuum cftrélum tribuit futuro triennio. Quo fit, !
vt fi integrum tnenniunrlapluin repcriatur poftor. i
dinarionispromulgacioncm, incidatur in eiusdifpo.
ditionem. Exemplis res fiet illuftrior. Quo tempore
lex lata eft, nc famulantium lalanapolliamenfej
peti pollcnt,aut procuratorum honoraria poil bien·
nium , perpetua lege & iure erat aélio perfonalisad
ea petenda. Sed quis ambigit, ii totum-femellreaut
biennium lapfum fie poil eius ordinationis tempora,
futurum vt aélio ante perpetua, in totun) tollatur
tia manere aélionem , ideoque nil obelfc quominus D lapfu fex mcnfium.Quo tempore confuetudorefor-
deintegro perempta inflantia redintegretur , ncc
polTc aétiofii tambreui tempore præfcribi, & di-
uerfa cfl'e aétioncm , & inflandam , lirem , cau-
fam :de quo in l.caufas. C. de tranfaét. 8c 1. poft
quam liti. C. de paét. Ncc peremptione inftan¬
tiæ aélionem perimi , quod 8c nos agnofeimus
direélo quidem, & vi peremptionis inftantiæ , fcd
obliquè,in<iireétè& efteélu impeditur aétionisexer-
citium, propter ea quod approprimentum perfici¬
tur, nec aliter per oppofitionem aut aélionem inter-
mata cft,dc rebus foli aélio fexagenaria erat, pene*
formationem quadraginta annorum effefta eft.
Quis ambigit fi à die reformationis , hoc eftanno
i;39.quadraginra anni labantur, quod fiet anno 1^9.
omnes omnino res foli præfcriptum iri nonexpe-
élato fexaginta annorum lapfu , etiam re ante amni
1559-prælcribi cœpta, 8c quæ fexaginta annofumfii-
tura erat , nili reformatio confuetudinis fuperuenif-
ferjetiam fi tum lis effet conteftata , quadraginta fo-
* lum annorum futuram , propter curium totiusno-
rumpitur, quam fi intra annum fuper aétione fit co- £ uati temporis poftlegcm reformantem lapfu Hic
te fla tum computando annum à dic formatç oppoli- ratio perfpicuè aduerfarias omnes tollit , quædelc-
tionis.Scd hoc cafu coteflatio abolita reperitur cum gibus litigant, quæ prætcritis negotiis formam dare
toto fuo efteélu, nec tempora amplius largiuntur, vt 1 - c - j»fi,niris
J4 fuper alia aut eadem fiat coteftario. Ideoque fine vi¬
ribus , effœta 8c inanis manet illa aélio , ne rurfum
redintegrari polllt obftante lapfu annalis temporis 1.
accufaturus.D.de adult. Quod nos ame fust fumus
profequuri. Hæcvera cft lententia , quominusiam
lemidoéti 8c perturbentur talibus obieélis , & iurif-
confultorum fententiis, quas regum ordinationes in
totym fuftulcre , & forum non recipit, & certiflimæ
vfiis ratiônes oppugnant.
Sed ex ciufdem ordinationis occafione,quam an¬
no 1564. editam elfe diximus, nata eft fæpcnumero
cognofccnte me magna pugnandi materia, cum ma-
nirc. fta ratione homines luo iudicio fapientes niti vi¬
derentur , ex ciufmodi caufis. Nam cùm ante illius
ordinationis tempora , iuris traditio, quæ habet di¬
rempta inflantia cfteélum interruptionis durare,
obtineret , demum fuperuenientia illius ordinatio¬
nis contrarium ftatutum fit,id eft,perire omnem in¬
terruptionis effeélum. Magna dubitandi caufa obla-
ncqueunt,cùm hoccafunon .aliud fiat, & de futuris
agatur. Sed tamen ne auéloritate magnorum quo¬
que virorum deficiamur 3 extat pro hac lententia
Barr. in indiuiduo iudiciuml. omnes populi collé-
verfi alia quæftio , quod omnem hanc dubitationem
præcidit j fi ftatutum ( inquit ) fiat quo bonmfidei
pofteflor quinque annis præfcribcre rem foli per¬
mittatur, tempus quidem quod ante flatutumde-
curfiam erit, non coniungi cum eo quod ftatutum
p fubfcquitur ad faciendum aut complendum quin¬
quennium ftatuto fuperucnientipiæfixum,ft tamen
totum quinquennium à ftatuto p refixum currat poit
flatuti datam,præfcribi aélioni nue naruraantepef-
pctuæ,fiue aliundçinterruptæ,quod ideo addo, qulî
interruptio nihil amplius habet quàm natura. Nmn
quç perfonalis efl,& natura fua durat, in trigintaan-
nos, non minus pollet quàm interrupta ciuili mo 0,
ideoque tam vtraque tollitur fuperuenientia n°u*
legis tempus contrahentis , coniunélo quidem hp
fui temporis. Hanc Bartoli lententiam cæten ^
πρτ, Des appropriahces,
ptores eodem loco fequuntur , Sc è Cahoniftis Fely. i
c.vlt.fall.d. ext. de conflit. & ibid.Imol. vbi regulam
conficiunt : quoties fcilicet lex fliperuenieiis det cx-
çeptionem,toties extendi adpræterita, quod hic fit.
Tollit igitur lex fuperucnicns certi temporis præ-
feriptibuis de futuro indudiua,omhcm vim adionis
antea vt dixi, perpetua: aut perpetùatæ per contefta-
tionem,& ad fuum tempus,quod minus eft, contra¬
hit Sc coardat vitam , Sc exceptionem acquirit litis
finitæ,in terminis illius regulç per lapfum noui tem-
poris.Nam illa non valida ratio,quæ de iure quaefito
obiedat , cum ifta ipfiifima iit omnium præfcriptib- ^
nuin hatura , vt in confeflo alienum tollant , Sc præ-
feribe nti applicet. Quis enim fuum præfcribit? Qua¬
re qui poft ordinationem conditam triennium labi
patiutur, fine excufatione fluat, cùm perfequi libue¬
rit litem inftitutam, Scdefundoriaillaconteftatio
videri debeat, quæ toto triennio intermifla eft, quod
l.fin.C.de præf.30. an. damnat. Se ante notauimus : Et
propcmodumalienaffe ipfc videatur, Se defenfionis
neceffitatem totamque litem remiflfle , qui tamdiu
ab eius perfequurione deftitit.Quare iura quantum-
libet antiqua acquiflta, propria , adiones perpetua¬
ta conteftatione, aut natura perpetuata:, fiuperue- <
niétia talis ordinationis de futuro ftatuentis tollun¬
tur , fi tempora labi rei aut adionis dominus patia¬
tur. Nec id mirum data patientia eius amitti adbio-
nes , quod in omnibus praferiptionibus a' que fit , ex
interpretatiuo confenln , quod fxpe difleruimus.
N ec iâ hinc caufa vlla elfe pofiit , cur imperiti igno¬
rantia , eruditi incogitantia labantur , à quibus talia
fæpe agitari côperimus non prono. Erit igitur huius
fententia’ Sc confiderationis fumma.
Per ord.anni 1564. Se lapfum trienhij ab capra fi¬
xi omnes omnis generis inflandas perire , ante ordi¬
nationis tempora inftitutas, iiue perpétua adbiones
fint natura, flue conteftatione, atque inde confequi,
neadbiones ipfæ redintegrari poflintobftatibus ap-
'proprimentorum folemnibus , propterca quod &
citationis S e conteftationis effedus peremptione
inflantia eluuntur, Se oppofitiones exclufæ ob defe-
dbum conteftationis Sc citationis reperiuntur , at¬
que itaapproprimentum reualefeere.
Tolluntur itaq. adbiones non vi peremptionis in-
ftantiç,quippe ifta diucrfa funt,nec peremptio iniba¬
tis vim luam exerit in adbiones , fcd per confequcn-
tiam Se effcdbu,quia nifi intra annum côteftatç repe- E
riantur, exerceri amplius ne que iit, atqui peremptio
conteftationcm fuflulit,fublata igitur caufa,fine qua
jion ( vt dicere folent ) tollitur Se cffedbus.
Idem accidit, cum adbor male inftituta lite vi dbus,
denub magis idoneam vult rcdintegrare:Nam fi an¬
nus lapfius eft, id facere no permittitur, quia tempo¬
ra agentem excludunt , antecedente quidem appro-
primento, quia mala lis non interrumpit, Se intérim
agendi tempora confutuantur, vt ante docuimus.
Sed cum res agentibus fubinde alia: ex aliis dubi¬
tationes occurrunt, velu ti Hydra: capita, quas proci¬
dere hominis eft in iure & fori experimentis verfati,
neque enim nihili de iure difputationes , Scotiofas
fcholafticæ vmbræ conflidationcs confedariinfti-
tuimus, fi nihil valent ad vfum, Sc inutiles tradbant
χα/χαχας. Cum duo litigantes non folum litem ef¬
fient conteftati , fcd totam litem inftruxiflent, imo
etiam inftrumétum omne apud adbuarios edidifl'ent.
Sciam inde toto triennio filuiflcnt. Dubitatum an
tum quoque peremptalis & vitiata interruptio exi-
ftimari deberet, cum. litem refumenti reus de per¬
empta lire pneferiberet fine ( vt loquuntur ) non re-
Ârt.CCLXVI. 1194
. cipiendi,adhorrefponderet;quodinfe fuifletfecÜTe,
litem ad calculum perduxiiie,inftrumeta confignaf-
fieflaminde nihil elle, quod fibi imputari deberet, vt
lis perempta dici poifiet ,Se foliüs nidicis in reliquum
in indicando partes fuilfie 3 Se erant è dodis, qui eam
fententiam probarent, & Bart. non longe abeaiudi-
cium adferii potuit ihl.mcra. D. devfur. Idem ini.
T itia Seio.§.viiiraSi D. de legat.2. vbi dicit, fi ftatuto
perimatur inflantia ob celfiationemtriennij, non vi¬
deri ceflallè adorem, qui fcincl tantum iudicem in-
terpcllaüit vt ius diceret. Et hæc fentetia multis aliis
caiibus præter propofitum in vfum venire poteihvt
cum intra certa tempora litigahtes litem profiequi
iubentur indieba pcena , aut iuris alicuius amiifione,
multum intereft fcire quatenus ifta profequutio di¬
cenda fit, fed ego tamen dixi contrariam mihi pro¬
bari Sciure meliore deflendi. Priinum enim negari
non polle eam litcin aut inftantiam dici pedere, qua:
nulla diffinitiua fententia terminata fit,led litis pen-
dcntiæ,vti loquutur, effedum omnem triennij lapfli
ad nihilum redigi,nifi intra id terminetur. Nec pro¬
babiliter obiici, quod per iudicem fteterit,qüod per¬
quam falfum cfl : Cum etiam edito litis inftrumenro
' Se produdione fada ( vt loquuntur ) reflent quædâ
antecedentia facienda , contradicendum, forclufio-
nes obtinenda: intcrdum,Se de nouo producendum;
vtamur enim verbis fori pingui Mincrua , denique
multa omnino occurrunt, cur iudex non petentibus
aut cellàntibus partibus non temere operam fluam
ingerere, aut obtrudere debear. Eft Se cum in tranf-
adionedecifa reperirur, aut cum copromiilum fu-
fpendit curfum, inutili futuro vltroneo iudicato im¬
portuna fedulitatc iudicantis. Quare Se tum demum
officium non fecifle indici imputatur , de eo quidem
quod priuatorum intercife refpicit , cum monitus Se
interpellatus non fecit : de quotext.exprclTiisl. i. §.
magiftratibus. D. de magift. conueni. magiftratibus
( inquit ) imputatur , non fi omnino tutor datus non
iit, fcd ita aemum fi moniti non dederint. Neque
enim partium vtilem curam in lite inftrucnda opor¬
tet anreuerti praecipitata indicantium feftinatione,
veluti fera futura fint honoraria Sc fportula:. Hinc-'
que recepta illa fententia , iudicem qui intra certum
diem iudicare teneatur , in rcpofccnda ratione finiti
officij,quam fyndicatum vocant , non teneri nifi ro¬
gatus, Sc fepius interpellatus contempfit , cuius fen¬
tentia: locos icripfimus arr.31. tit. 1. huius confiner.
Denique extat hac dubitatio ab Baldo dccifa auth.
Item fi.C.de tcmp.appel.ciim fit le mit, poft conclu-
fionem in caufa findam , in caufa appellationis qui
extremus inftrucnda: litis adus olim fuit, currere ni¬
hilominus fatalia profequendarum appellationum
tempora , quia ctfi dici polfir quod à modo per iudi¬
cem ftat,in terminis l.properadum.§.fin autem vter-
que.C.dc iud.tamen id rcftat adire iudicem Sc ( vt il¬
le loquitur ) prorcftari quod expediat caufamjQuod
fl hoc pars non faciar,non implet partes fuas,Se cur-
funt tempora, quia organa iudiciorum interquic-
icunt non inflante Sc quiefeente parte. Itaque litem
expediri peti oportere eadem initantia, qua apoftoli
petendi fint : quod l.vltim- §.illud. C.dc tcmp.appel.
ræfcribit.Ideôque Bald.Bartoli fententiam imprq-
atd.l.mora, qui vnica interpellatione indicis con¬
tentus eft, ciim fumma ope niti litigator debeat , vt
iudicium auferat : quas fententias comparat , Alex.
conf.l.vol,4.col.2.verf.qui ergo.Roman. Sc Imol.d 1.
Titia Alex.l.dc pupillo.§.fi quis ipfi practori.D.dc op.
no.nunc.Rom.conf.427.Saly.d. l.vltim. §. illud.C.de
temp.appcll. Sed illorum nemo negat, non fufficc;c
npy Des Appropriantes, Art. C C L X V I
conclufionem, aut rcnùciationcm in caufa, aut pro- A
dudionem , nifi & iudicis interpellatio cum inltaria
fiatrquia fuperior aliter in mofa côilitüi non poteft,
ôc plerumque poilülationum multitudo facit, & aliç
rcipub. occupationes, ne fingulorum dchdcfiis in¬
tendi polîk , quæ tamen tantæ efle non poliunt , vt
toro triennio iudicio differri pollît,fi petatur, .Quare
fufHcicns eil præfumptio de adoris negligentia , qui
tan eo tempore iîluit.Nam illæ vulgatæ comparatio¬
nes de quibus Ioh.Monach. c a.de reft.in intcg.in 6.
& quæ alia in eandem lentendam Felyn. allegat, c.
cùm dilcdus ext. de fid. in il. paria elle iudicatum & p
conclufum elTc in caufa , fallacia funt, & alio fine di¬
cuntur , ne fcilicct poil côclulîonem quidquam par¬
tibus liceat, & cùm nulla tempora præfinita funt iu-
dicando. Hicdiuerfus cafuscft. Quare lie denique
cenfeo non minus peremptam inllantiam cenlcri
debere,quia (vt loquitur forum) partes produxerint
inftrumenta lua,&: tabulas apud iudieem, fi triennio
coto poil produdioncm filuerint , & mortuas per le
tabulas non cxcitarint , indudo profcquutionisfpi-
ritu , fk palam eil fie fenfilie Baldum auth. Item Π,
quam fupra citauimus. Etfv fupremis quidem Curiis
vfurpari non ignoramus,ne peremptio inftatiçvfur-
petur, & arellum eruditus quidam memorat- lib. de
doman.j.ccLé.nu. jy. etfi de lite in prima inllantia in-
ilituta in illis ipfis curiis aliter iuaicent \ &hocipfo
jure regem Blcforum comitatum obtinere, vtillc
ait lib.j.dc priuil.ruil.c.2.
DE INTERRVPTIONIBV-S PER
RESCRIPTI DENVNCI AT ΙΟΝΕΜ.
Cap. 9.
D
l Rjfciflioncs O* r (fl it ut ion es tjuo tempore prafcrilnntur.
z Rjflitutionum O" Fjfc^ionum differentia.
y Quadriennium Reflitutionibut proflxum turc ciuili.
4 R^fctflionib. decennto prafcribitur.
y Refcifliones citatione interrumpuntur.
6 ~Λη athones per modum exceptionis oppoflla^nterrum*
pant.
7 Contra impeditum faBo tertij an praferiptio currat.
1 De reilitutionibus in integrum , & refcillioriibus
concraduù, rcfciUbriis etiam aclionibus quâto tem- £
porc durent videbimus inf.art.28j. Nunc id dicendù
cil quomodo præfcriptioncsaduerfus easinterrum-
1 pantunNcque cnim omnibusobuiu cil,vt fe hac du¬
bitatione explicent. Reilirutiones in foro nos ferè
releuamcnta folemus appellare : Refcifiîones nome
fuum retinuerunt. Rcllitutioncs ferè ex inopinatis
caufis, quæ quemq·, impediunt, quominus agere aut
iusfuum perfequi pollit, concedi folent. Caufasin-
telligimus eas,quæ line dolo aut fado aduerfarij oc-
curruntjVt morbus,abfentia,ignorantia, carceratio,
principis iulTlis aut prohibitio , & fi quæ Emiles funt
lub titulis, ex quibus cauf. maior. ex claufulaiiqua p
mihi caufa videbitur , ex quibus tam maiores, quam
minores reftitui folent,fed minores potius, cùm fci-
licet ad caufæ neceffitatem adiieitur &c perfonç con-
fideratio. Ex diuerfo, refcillîones ob facium aliquod
aduerfarij dantur , qui dolo , fraude aut malo aliquo
ingenio aduerfarium decepit , de quo ilatuit art. 283.
Ord. Ludo. XII. & iuris loci funt 1.2.C.de refeind.
vend. 1. 3. C. de eo quod met.cauf.l.vlt.C.de temp. in
intcg.rell.l.in contradibus.C.ex quibus cauf. maior,
-cap. 1. dc reil.integ.in 6.vbi Dod.& cle.i.eo.tit. Itaq;
U96
ficutireilitutiones, &refcifforiæadioneshr' ·
habent diuerfa 6c caulas non eafdcm , ita etfo^1
fcquutionis modos, & profequendi temporad^
&. interruptionis rationes alias. Quæ cnim r!îy
tiones dantur ex illa claufula fi quamihi iuftac r' 5
&c.citra fadum aduerfarij , officio iudicis nobilu
loqui folent ) conceduntur, non adionis CuiufJVt
iure. Itaque non amplius quadriennio viuum L*?
maioribus computatur à die ceifancis impedari
reuerfionis fi abfentia fuit, feientiæ fi ignorantia f
nitaris receptæ fi morbus fuit, minoribus adit
minoritatis,proptcr impedimentum in perfonaiu*
dum cum accidentali caufa d.l.fin.C.dc ccmp.d fih'
l.z.C.dc refcind.vend.glo.c. cùm diledi cxt. deeiap
&: vend.omnes l.i.C.de iud.latè Angel.Ioh.Fab.laQ
rurfus inii, de ad. & quos Iaf. allegat. Etverohoc
quadriennium à principio vtile, in curfu continuum
fie vt non folùm litem conteilari oporteat fupcuc.
llitutionis caufis, fed delirem in totum finiri ,
exprelfa eil difpofirio d.l.vlt.C.de temp, in integ.re- ■
llit.gl.vcrbi finiendum,^: verbi in minorum Bart.Lt.
C.dc iud.glo.d.c.i. Ita vt contellatio certilfima alio- ;
qui omnium idterruptioniinota , hk nihil proficiat
ad interrumpendum, nifi & lis in totum hnitafit. 1
Hæc quidem iul is ciuilis difpofirio, & eorum quiillo
iure reguntur.Nam iurc nollro confuctudinariorc- I
ilitutiones aduerfus præfcriptioncs dari ex talibus
caufis defitum eil, quod alibi dcmonilrabimus,&in
totum fublatas oportuit, aliter nihil vnquam in re¬
bus acquirendis certi futurum eil. Supcrfunt igitur
vfu folæ relcillionum caufæ , quæ ex fado aduerfarij
dantur, quæ quia exiplo contradu oriuntur, perfo-
nalcs funt, Ideôque vt perfonalibus præfcribitur,&
vt perfonales interrumpuntur,id eil citatione, quod
ait glo.d.l.j.C.Quod met. cauf.& d.l.2.d.l.excoima-
dibus,& d.l.Hn.glo.d.verb. finiendum. Et Balb. per-
l'equitur,parte quarta quartæ partis q. 29. Hocnon 4
minus confuetudine quàm iure feripto obferuanir,
ctialn fi triccnnaliarcfciffionum legalium tempora
ad decennium contrada funt legibus regum. Ergo 5
citatione tales præfcriptioncs interrumpuntur: Nec
fufficerct regium referiptum impetraile, nifi &de-
nunciatum effiet , quod ante docuimus ex 1. ficut.C.
dc prtfcf. 30. anno. Hæc diligenter animaduertenda
funt , & origines caufarum notandæ , ne confufione
materiæ , & rerum per fe diuerfarum , præfcribendi
tempora, <3c interrutionum modi confundantur,
cùmfintab fcholafiicis fcriptoribusperplexètradi-
ta & obfcurc. N ec regum ordinationes quidquam,
nifi obiter de rciliturionum temporibus ftatuunt,
cùm de refciffiionibus extern prçclarè,& difercecon-
ilitutæ.
SvMMA IGITVR HÆC.
Reilirutiones quæ 'officio iudicis dantur, qua¬
driennio excludi, nec conteilationc interrumpi pre-
lcriptioncs. Sed tales vfusrciecitnofter quidem pa-
trius. jj
Refcifiîones citatione interrumpi.
Digna vero inquifitione etiam illa dubitatio . ^
vllæ ex his adionibus quæ interrumpunt, cum
intentatæ,propofitç per modum exceptionis a uec^
fus agentem interrumpant , veluti li quis ex eo co
tradu conuentus qui dolo initus erat,velvim pa »
agenti præfcripferit de dolo aut vi, Stineafite
ccnnium confumptum fit, ita vt amplius reici ·
adio proponi non pofiir, an per exceptionem in
n.97 Des Appropriances, Art. C CL XVI. u9 g
rupta dici poflit præfcriptio , ica vt agentem admitti . ζ
oporteat.
Hanç dubitationem mouitglof. c.z.vcrb. in mo¬
dum excepironis cxt. de ord. cognit. & recepta cft
fententia per talem exceptionem præfcriptionem
aduerfus actionem refcilloriam non interrumpi ,
Bart.l.iï ante. §.vlt. D. de neg.geft.& 1. omnes adio-
nes D.de rcg.iur.Ioh.Fab.l.cùm notiilimi.C.de præ-
fcript.50.anno. vbi & Bald.§.Imo.& Angel.Bald.l.i.
ad fin. C. de ædilit, ad. Abb. & Fely. c. illud ext. de
prxfcript.num.ia.Alex.l. vit. D.de eo per quem fad.
erat.Safyc.quod tcmporc.C.de temp.integ.reftit. Ita
Λη pojfefiio interrumpatur ex primo decreto.
7 Primi cr fecundi decreti mentio abolita
8 Execution is form£ differentia à veteri·.
9 y no creditore dimijfo ali/ fucccdunt.
10 Mantu regia neminem fpoliat.
1 r Terfiatfinam cr cridas non perditur pojfefiio.
11 Quid fi commiffarij non eXeqiiuntur commifiionem , An
interruptio fiat.
Sed occurrit alia comprimis nobilis dubitio, An
miilïo in pollèilioné ex primo decreto prçfcriprio-
. , * .r ^ - - i . © . „ nem fiiterrumpat,duscôtra quem mif|fo fit. An ve-
acudet , vt qm iuper tali exceptione conteftatus iit, ΰ ro,quoniam pdmum decretum cxoleuir, noftra md-
? imgaue™> llCvt decennium à die contradus dolo nusiniedio.audioncs. & ouascridasvoramnei^m
fadi tranfieritjlite linita intentare amplius refeiflio-
nem nequeat , idq·, multomagis vfu quia fine referi-
pto nulla refeiflio intéditur,idque via adionis. Exci¬
piunt cafum , ciim exceptio proponitur per modum
adionis, veluti fi compenfatio petcretur,velreus ex
aduerfo ilium , & ipfe libellum ederer, d conclude¬
ret ad refcillionem,quod Bart. ait, d. 1. omnes adio-
nes Balb. d. parte tertia fextæ partis verf. circa tertia
num. 38. Cùm icilicct reus 11011 contentus cxccpillc.
nus iniedio,audiones, & epias cridas vocamus idem
efficiant. An domini , an alterius qui dominus non
erat,lcd tamen poilldebat.Anfequuta addidionc, id·
eit, adiudicatione per decretum , detur accellio em¬
ptori ex perfona debitoris , cuius res addida propria
fuit. An ex cius prædij emptione , quodpignoratum
erat hoc eft faiiitum in manu regis, approprimen-
tum poffit c0fifterc,fi id extraneus ab debitore eme-
ritvel fciens,vel ignorans, pendant Ia faifteott criet.
Non ignaua ifta inquifitio,ncc fortalle cuiufuis ar-
irri liro rnprif ron/ii »·^ in λμλ .-i . Λ J J Λ — Γ. J Γ. .
fefe adorem conftituit , & conclufioncs capit de re- C bitriifta fuerit ccnfura , in qua primum id docédi fu-
» ~-'JX Λ mus,a prifeiiuris traditionibus multa vfu fori, & tri¬
bunalium hoc quidem in regno aliorfum diduda ef-
fe obferuatione recepta. Ac de primo decreto quod 1
ius ciuile repererat, fic traditum veteres Pop. Rom.
magiftratus pridem, cùm rei in ius cuocati no defen¬
derentur , millioncs in bonorum poileflionem vfur-
paiFe, tribus ferè de caufis, quæ ab iurifeonf memo¬
rantur 1. 1. D. ex quib. cauf. in polf. eat. rciferuandx
caufa fcilicct, legatorum nomine fi non caucbatur,
<Sc ventris causa , de quibus extant in noftris libris ti¬
tuli fingulares,addita Sr damrti infedi cauia, quæ ta-
fc indendo contradu,cx quo ador adionem fundar,
quod per quàm fæpe accidere folet vfu. Quod cùm
occurrit, vterque iuo refpedu ador, &: reus, termi-
nandumque vnâ fententia refeindens , & refeinden-
dum.
7 Et quoniam de interruptionibus ad plenum dille-
ruimus,non ignaua illa dubitatio occurrit. Cùm qui¬
dam aduerfarium in ius vocaflct, aliquis externus
vocantem vi vel fraude attinuit quominus in indi¬
cium iret, præfcriptio completa eft. Quæ fi tum qua
ratione fuccurri pollet impedito, tcx. expreftus deci¬
dit hunc cafum 1. vit. D. de eo per quem fad.erit, & D mcn ab fuperioribus difcrcpab.it , quod ex illis milii
præfcriptionem perfici præfupponit , fed adori dari
adionem ad interefle aduerfus impedientem, 11 fol-
uendo eft, fin minus reftitui adionem aduerfus pre-
fcribentem.fi citra factum prælcrib entis impedime-
tum procefllt.Bald. in margarita verb. præfcriptio fi
dolo.&r quos Tiraq.in retrad.§.24.gl.vnica 1111.4.$. 35.
glo.4.nu.32.Nam fi fadum eius aut participatio pro¬
baretur , non dubium interrumpi præfcriptionem 1.
i.in princip.D.de eo penquem fad.erit, per regulam
1. fi eum. §. qui iniuriarum. D. fi quis caut. Sic qui vi
in vniueria reorum bona mittebantur d.l.i. & l.à Di¬
no Pio.§. in vendi tione.D.de re iudic.cx caufa damni
infedi miffio in ea tantum fiebat, quorum nomine
caucri poftulabaturj quod ius ipfum pofterius ad fii-
periores quoque caufas,& millioncs produdum eft,
ne debitoris iniquillima ellet conditio I. aut. ei qui
iurat-C.de bon.auih.iud.pofiid.quo iure fieri millio-
nes coeperunt pro rata dumtaxat debiti. Fuit vero ea
magiftratuum Rom.audoritas,nccidem duum viri,
defenfores ciuitatum , aut alij municipales potucriit
deiedus cft, nonpotcft negare extraneo agente, in- £ l.iubere cauere.D.de iurifdid. omni iud.Lca quæ. D.
rerruntionem nrrrfrrinrinnk plTF fidam. Tdeonne mnmVin _ .
terruptionem præfcriptionis elfe fadam. Ideoquc
magno in interefle verfatur , Sed quod fic accidit,
damnum ab deficiente confequitur, manente præ-
feriptione naturaliter interrupta , quæ tamen inter¬
ruptio, fi fido aduerfarij accidiflet, rcftituta poli e f-
fione , ex fententia daretur accellio , reftituto etiam
cius temporis quo res apud aduerfarium fuiflet,!.
Pomponius. §.fi iulfus text. valde notando. D .dc ac-
quir.poflelF.
AN MISSIO IN POSSESSIONEM
ad municip.indudumque, ne nifi magiftratuum iuf-
fu fierent præmifsâ citatione , & verb etiam perem¬
ptoria l.a.D.cx quib. cauf. in polf.car. BartJ.fi finita.·
$.Iulianus.D.de damn.infed. l.hæc autem. $. 1. D.cx
quib.cauf.in pof.cat.finis & intentio miillonis fuit,vt
reus molcftia affedus tandem indicio appareret, dc
defenderetur Lis cui. D. in pof.legat. eat. caufa mit¬
tendi fola côtumacia, fic milii in pollcffione rei mifli
clîè dicebantur ex primo decreto, poflidere non pu¬
tabantur. Cuius formulæ crebra mentio libris no¬
ftris, &vero molcfta,&Ciceroni oratione pro Quin-
EX primo decreto, iNTERRVMPAT p tio : Sed dc de ea fpcdalem tradatum.·: edidit Specu-
{iræfcriptionem : Aut vero manus iniedio , præ-
ienfiones,& audiones.
Cap. 10.
1 rftu primi decreti iure antiquo. ·
1 Μιβίο ex fecundo decreto.
5 Trimum decretum non interrumpit CT num.S.
4 Ir contra quem fit mifiOypoffefionem non amittit.
y Mijfiu aliis quoque creditoribus negotium gerit.
lator. Quod fi nc fic quidem reus defendebatur , &
pCrftabat latitare, millio ex fecundo decreto ab indi¬
ce poftiflabatur , quæ intenia contumacia milium
polleflbrcm conftituebat,quod Barr.cxcquitur. d.$.
IulianuSjl.prætoris.D.de dam.infed.Bart.cxcquitur
d.S.Julian9 ,& vfu capio cx eo polIèUbri procedebat,
quod Bart.ibi tradit, num. 51. ik 53. l.?.§. vit. D.de acq.
poflU.z.$.vlt. D.ii cx noxal. cauf. agat. Inde eucnic-
bat,vt cx primo decreto millus polleflionem non in¬
terrumperet eius , contra quem miflio.fi e bat. Imo.
πρρ Des Appropriantes,
nec frudusfuos faciebat, quod Bart.Bald.Alex.Lud. A
Arct.pcrfcquuntür.§.Iuliantis. Alex* late 1. iuite ρο -
iidec.D.de acq.pofl’.îmo vero ne c is cotra quem mil-
fio fiebat , decedere polleffioné cogebatur l.prætor.
§.i.D.dc dam.infc&.d.l.fi finira. §.fi phires.de S.fi an¬
te l.i.D.dc fund.dotal.3M ('ola cuftodiamillo tribue¬
batur l.cùm legati. D. ex quib.caufis in polftcat.l.mif-
fio.D.pro enipto.çlo.l.item ii funduin.D.dc publics·
quod fi fundum locatum reperiebat, locare non po¬
terat ipfe, aur antecedentem locationem reuocarc 1.
4 in venditione. D. ex quib.cauf. in poÎTelT.ear. Quare
nulla mutatio contingebat in polldfione,cùm in fuo
ftaru remaneret apud cum,contra quem milfio fada ^
erat.d.l.fî finita.§.is cui,&c.quoniam frequenter cxt.
vt lit.non conteft. Magis mirum , quod ne decedere
quidem pofleilione, aut cedere milio cogebatur, fed
vna cum eo in ea manebat, nili iudex expreisè ex ali¬
qua caufa iuffilfet, ex 1. Fulcinius. D.quib.ex cauf. in
polfeif eat. Alex.d.§.Iulianus. Sed de agrum colere, de
. frudus percipere poterat*, quos tamen nullus cufto-
diebat ·, quod Bald. feribit. d. auth.ci quiiurat. Nec
vero hoc modo mi Ilus (ibi foli negotium gerebat,
fed c atteri quoque creditores etiam poft miffionem
orti, ad millionem vocabantur. 1. cum vnus. C. de C
bon.auth.iud. poflid.l.vlt.C.cod.tit.Itaqjprofequu-
tionem ab alio cœptam alius perficere poterat, dum¬
modo intra (latura tempora venirer, quod hodie
quoque fit in audionibus. Ex hoc itaque decreto pi¬
gnus praetorium conftituebatur , quod tum contra¬
hitur, cùm index motu fuo rem aliquam iubcr polli-
Cuiitc i»!· deri, quomodo Bart.defcribitd.$. Tulianus.num. 47.
pm.p.pro^ ^ prxtor.pig.de l.fed d' fi iure.D.de pignor.
clfl 'c% 30' ad. quod male quidam eu iudiciali confundunt, cùm
tituli extent fcparati.C.dc prxto.pig.de alius lcqucs,
fi in caufiiudic.de diferimen Bart. agnofeit. d.l.à diuo
^ Pio.§.fi fuper rcbus.His politis cimi queritur, an mif- D
donc fada ex primo decreto , poiTclüo eius interrû-
patur contra quem milTio fit,fic habendum ·, cùm ex
fuperioribus pateat milium non poffidere, nccefla-
rio dicendum pofteifionem apud priorem manere :
Ergo nec interruptionem fieri , quominus cœptam
dc re aliena præfcriptionem perficiar. Sed anceps
dubitatio clic poteft, an fcilicct creditor net talem
millionem interrumpar.nc debitor prxfenbcre pof-
lit adioni ad debitum : An item c contra debitoris
cuius in poileftlone res eil , prxfcriptio interrumpa¬
tur. Authores fcholafticiin noc variant ·, fed quarum £
ad priorem dubitationem , itiris principia cogunt
credere prxfcriptiones omnes , qux citatione inter¬
rumpuntur , vt pcrfonalium adionum ? interrumpi
ex parte creditoris per talem mifsionem. Nam cùm
miisio fieri nequeat nili prxcedente citatione,atque
adeo iudicisiulfu , conlequitur fieri interruptionem
prçfcriptionis aduerfus perfonalcm creditoris adio-
mem,quodredc* Ecly.docct.c.iHud col. vit. fexta co-
cluiione ex derefeript. R0m.c0nf.3S. Bartd.is qui. D.
exquib. cauf. maior. Bald. 1. confie ntaneumverf. ad
fecundum col.d.C. quom.de quand.iud. Sed & in his
quoque, in quibus contcftationem requiri diximus p
aduerfus titulo pclsidentes icilicct , interruptionem
fieri probabile cft, propterea quod reus cuocatus
qui latitat , & ideo mifsionem ex primo decreto pa-
titur,in caufa cil ne conteftatio fiat : atque idco.con-
tcftatio pro fadahaberi debet, rcg. fi eum. §, qui in¬
juriarum. D. fi quis caut. de qua ante regula prolixe
egimus. Sed cùm in conuerfo caiti agimus , an pro¬
pter mifsionem interruptio fiat poflcfsionis eius qui
rem renebat, in qua miisio fit, concludimus non fieri,
per ea quæ ante diximus , & probat tex.l. mifsio. D.
Art. CCLXVI. n(M
Fo empr.1.5. D. ,.ro hmred. 1. « ; qui. D. ci «
ma. d. 1. cum legati 1. 3. §.vlt.D.dc acq.pofllfij
ercditores.D.vti pofsid» ctiain fi miflio fiereriiup*^
lis pignoris caufa , dc quo vulgo fchola litigac Λ
fuper rebus. T um quidem cum mifsio fit ιΓΓ0 p ^
nali debito : nam ii fieret , vt in rem propriam ac °*
tis, d vt luam ci ad indicatam , haud dubie &
fio, de dominium, & vfucapicndi conditio in fUo C
fu tribueretur l.Pomponius.§.fi iulfu.D.deacq. pSr
fccuscùm fit pro iolutione,&execfitione debiti m0'
bilis perfonalis. Et ifta quidem iurc Romano &ciui-
li. Nam vfu recepto de Francix iure primi & fecundi 7
decreti materia in totum explofa eft,&veroexpref
fa Ord. Regum articulo Molincnfi qp.Necimmcri
to tam lenta remedia, delicemiofa reorum effuoja
vfusrepudiauit,& has mifsioiies omnes quæ alio Ini
fiunt, de ab litigantibus excreentur, quodfihodic
fieret, de vtriq; parti in poflefsione elfe licerer, nulla
polfefsio non maderet cardibus , de pugnis ,& fi ψ.
dem in praehenfionibus capitalium cognitionum
non alios fere finis, quam vt reus appareat,& Ihlc in¬
dicio fiftat.
Sed nunc de ciüilibus agimus, in quibus & illam J
ambagiofam dominij impetrationem infolens Iufti-
niani inuentumreiecimus, vt dc illas cxiudicati cau¬
fa pignorationes,ex tit.fi cx iud. cauf Sed quotiesac-
cidit, vr fiue cx indicato, fine inftrumétogarentigia-
to , perlbnali obligatione quifqua pecuniam debeat
dare , interpellato debitore, de lii minatione faftâ ( vt
loquimlir ) fine vllo omnino indicis decreto, manus
in prædia debitoris publice inficimus per apparito¬
res, eadem publicè pofsidtntur,fncdiuerlbquàiii
aut cx primo aut ex fecundo dccrcto.Ncc enimicto
fit,vt res prxhc nfa iudiciali pignore habeatur, nren
creditor in poflefsione fit,aur pofsidcat,fedvrrfin-
tcrim fcqneflro depofira , per curatores au&omate
publica adhibitos, firudhis rei colligantur, deauftio-
nes fiant, dc creditores audiantur, ii qui fint,<iumde
iure protopraxia: cuiufque inquiritur. Neccuiufqua
prarhendentis melior conditio cft, quodprarhenfio-
nennteuerterit, quod è pragmaticis Magiil. lib. k
cnees, notat c^z.Quod contra in prætoriis pignoribus
iure ciuili fiebat , fe d omnia creditorum iuraacon-
uetionalibus caulis , dc hypothecarum vel legalium,
vel conucntarum temporii #s tribuuntur in hypo¬
thecis quidc m , quocirca fruftra illae taris dubitatio¬
nes de quibus 1. fed dc fi iure.E).dc difrr. pig. 1. i-C.dc
paft.pignor.l.cùm rem C.qui potior in pign.hab.ncc
plures ab pluribus prxhcnfiones fieri poliunt, quod
vulgo dicere folent (fuficfurfaijlenehuur.) Scdvna
fcmel excitata exteri creditores , aut quorum inter-
eft iure aut anteriori , aur pofteriori, fibi debent pet
viam oppofitionis fuccurrere. Quod fi contingat j
priorem creditorem dimitti, exteri omnes fuo quil-
que gradu, ordine aliis ceftantibusredc petuntfein
profcquution e rei faifitx, dc cridis furrogari d.Uum
vnus dc 1. pro debito. C. eie bon. auth. iudic.polsid.l.
fcicndum.§.qui autem. D.qux in fraud. cred. Batto .
d.l. fed ctli iure. His afftimpris quxritur, Anper»0'
ftras prxhenfiones, quibus fie vtimur, [ùfits> Po1' »
fefsio debitoris , contra quem fit præhenfio , inter
rumpatur , ne ipfe inchoatam præfcriptionem deie
fi aliena eft, pofsit perficere, néveafij vendere a
titulum tribuere queat. In quo feribenda primum
foro regula , quam ne prilci quidam lcholx tclIPc ·
i*cs ignorauere, per manum regiam neminem c>
cet deflaifiri.Cuius Pet.Rauennas dc Cy.memine ·
l.i. C. de prohib. feq. pcc. dc ibi late Francif ntj
Bart.d.§.fi fuper rebus per d.l.milfo. dc <^u05a||(^T,t,
ϋοΐ Des Àpprôpriàrices, Art.CCLXVÎ ΰοΐ
allegat, tit.de feud.f. i.glof,4.q. z. Boetius decif. iyi. A
Ex quo confequens eft , vt rei polleflor non miniis
perficere prælcriptionem pofllt poftprehenfionem,
aut inchoare etiam, propterea quod intentio Sc ani-
nms prehendentis non eft pomdere rém vt fuahï*
nec Commiflarioruin qui frudus colligunt , quorum
π opera &c intentio vt de re aliena cogitat. Quare rei
hoc modo prehenfic pollet dominus vendendo do¬
minium transferre, quod exprefsè Bart. ait. h Celfus
i\ura. 1 4. D. de Vfucapi quo ad comirahentes quidem
licet creditores, & interceiTores omnes pro; fuo qui¬
dem interdie talem traflationem polfint impedire, β næus potat: ne fciheetpofleflionem vaffalord inter*,
fic tamen , vt emptor qui illis iatisfacere volet , ius rumpant, fed maneant pofleflores,de quo ille d.§.j2„
Sed & eadem cehfemus, cùm prehenfio verbalis ^
tantum fuit , & commiflatij inpoflefllonem non Ve
nerunt, nec realiter muiius funt exequuti, 8c conté-
f >ferunt aut noluerunt , & debitor femper in poflef-
iohemanfit : Nam fitèm veudident,emptor doim .
niumconfequitur, &appropriare poterit ex tali ti-
' ’ ’ ’ ~ ’ ffe<f
tulo , verbali prehenfione realem effedum non for-
tita. de quo text. 1. hon mirum. D. depign. Bart. d. 1,
ii finita. §. Iulianus;
Qua; inprehcnfionibus creditorum diximus, ex-
dem & in prehenfionibus dominicis obtinere Moli-
gl.i.nu.28.29.& jo.Ergo &.præfcribere poliunt non-
obftante prehenfione; ârt; 336. & 338.
habeat offerendi crediti,& retinèndæ rei ex fuotitu-
lo. Nam & fi creditor dicatur pignus poflidere, ta¬
men debitor , quo ab vlucapioncm perficiendam,
poflidere ihtelligitur , etiam tradito realiter pigno¬
re creditori, h 1. fiperfcruumcqrporaliter.D.deap·
qü. poflef.l. fetui nomihe.D.de vfucap.Lncc credito¬
res. Codi de pign; Accedit iuris ratio, quod commif ·
fariorüm deputatio , nihil aliud eft^quam feqiieftri
neceflarij côftitutio, quod neminem polfelfione pri-
uat. l.intercfle puto.D.de acq.pofl! vbi BartoI.&: alij*
d. 1. i.C.de pronib. feq. pec. Ideoquc commiffariorü C
intentio femper implicitam pofleflionis alienæ co¬
gnitionem habet, nec fibi polfident, ètiam fi mille
annis pofleflionem teneret. Ex quo apparet non im¬
merito reprehendendam illorum fententiani , qui
putarunt commiflarios , aut miflbs in pofleflionem,
poft triginta annos non polle in ius vocari, vt pre¬
henfio reuocetur , & polïcfllo reftituatur , tanquam
præfcripferintjde quo glof.l. z.C.vbi in rem ad. & d.
auth. ei qui iurat. Bart. &c Paul. d. §; Iulianus vbi &
Alex. Cum & defedus pofleflionis obftet , & caufæ
alienæ implicita agnitio , quæ perpetuo obftat. Nec fubftantialiapofleflionum yà quibus præfcriptiones
DE INTERR.VPT1 ON1B V-S
PRAESCRIPTIONVM 1VRIVH
incorporalium.
Cap. ii.
1. B»pta patientia feruicntis interrumpitur prsfcriptio,
2. Interruptiones naturales in profer iptione fermtutu.
3. Ciutles interruptione s h incorporais.
Contingit in incorporalibus quoque & inribus
fieri interruptiones, quæ tamen incorporalia, quia
vere , & naturaliter non poflidentur , ied quafi pof-
fidentur,ficuti ante ahnotauimus, nec rcalcin tra¬
ditionem nec vifibilem recipiunt: Ideo nec vere rea*
lcs,& naturales interruptiones fiunt.Sed tamen quia t
fine caufa illam improbarant Cy. & Ioh. Fab. d. 1.
Ioh. And. & Panor. c.quoniam frequcnter.§. vlt.ext.
vtlite non conteft.Mol^.yz.glof.i.num.jz.Ergo pof-
nfio
ducuntur, iumuntur à patiétia feruientis, aut aducr-
farij euiufcuque , eadem rupta fiunt interruptiones;
ac iicuti incorporalium poifelfio retinetur per eos
feifio debitoris non interpellatur per prehenfione
& ipfe coeptam præfcriptionem aut approprimen-
tum pollet perficere, & alteri titulum tribuere. Ex
quo fit , vt iipendentibus audionibus rem vendide¬
rit , audionibus ex quacunque caufa caflatis, aut an-
nullatis, titulus quem emptori tribuerat ante dubius
propter audionum euentum , reualelcat , & appro-
primentum confirmetur.'Quod fi ipfe non vendide¬
rit audionibus itidem rcuocatis , aut foluto debito, E interefle prohibetur ; per confequcntTam , cum quis
accelfio detur prioris pofleflionis ad eam quam re- proprietatem fundi dominantis amittit. 1. fi ædes. D.
cuperauir , quia etfi aocefl'10 diuerfarum pofleflio- de 1er uit.vrb.præd. Bart. 1. naturaliter verf. qualiter,
num non fit , tamen hoc cafu fit potius continuatio D. de vfucap. Ant.But.Panor.Fely.d.c.illud.Quqd fi
poralium poflelfio retinetur pei
adus qui rei conucniunt, eundi, agendi, eligendi, do¬
talium, ita amittitur prohibitione & impedimento
eorum aduum , fi cosaduerfarius exerceri prohibet
& acquiefcitur.Sunt vero tales interruptiones natu¬
rales , GÙm quis de fado adus pofleflorios exercere 2
prohibetur , quod interdum fit principaliter , inter¬
dum per confcquentiam. Principaliter, cum palam,
& in caput obfiftitur,& quifqiie ire, agere, elcdioni
fle μ
pofleflionis , quam coniundio diuerfarum per fepa-
rationem, autintermiflionem nonobftante præhcn-
fionc,cuius effedus in totum excidit. Itaque refolu-
tis audionibus retro rei polleflor femper in pof-
feifione fuifle videtur, tam ad vtilitatem fuam,quam
eius qui ab eocaufam habet, licet pendentibus au¬
dionibus creditores alienationem pofllnt impedire,
fi tamen refoluantur vt inutiles, inutilis & ipla pre-
quis femel,& fivpius vti prohibitus , recurret £c ali¬
quando ierit, elegerit intra tempora præfcriptionis;
fit interruptio etiam vnico adm c. auditis,quod Bar,
allegat.d. 1. naturaliter ext.de præfcrip. Bart. 1. ferui-
tutes.D.deferuit.Ioh. Fab. d.l.cum notiflImi.Cod.de
præfcript. 30, anno. Hæc de naturalibus quidem in¬
terruptionibus. Nam in incorporalibus fuæ funt $
etia ciuiles interruptiones, videlicet in titulatis fer-
henfio non impedit difpofitionem de re,poftquam F uitutibus,autiuribuspercOnteftationem,m aliisin
. _ 1 ■ j 1 ~ /X ^ _ n · . · _ _ J Λ..' jCL.* ^
talis declarata eftynec habet effedum interruptionis
quod præcipuc in hac quæftione intendimus, & plu¬
ribus demonftrandum fuit, propterea quod etiam
hic dodos hærere vidimus , propter audionum &
manus Rcgiæ afidoritatem. Sed poflefliofre non va¬
cua non impeditur dominij tranflatio , & fi in re ali¬
ter occupata ab alio aliud fit, quod nos prolixe fuo
.loco demoftrauimus.ic Bart.fcribit.dd.Gelfusn. 14.
Mol.d.§.52.num.27i
*/Crgcmr.w ConféBriti
quibus titulus non eft per citationem,quæ diftindio
eft Bart* l.z.de fer. & aqua.Quodibiglof. fine diftin-
dione pronunciarat, 6c Bart.fequitur. Bald. Ang;Sa-
ly.d.l.z. Aret.conf^o.Cæpola trad.feruitutum vrba-
narum. cap.zo.Balb.inpræfcrip^.parte fextæ partis
verf. circa tertiam, num. 40. Sed & cùm libertates
quoque præfcribantur aduerfus feruit utes , præfcri-
Stiones carum interrumpuntur vtendo , aut refi-
endo prohibitioni , quam facit qui libertatem afle-
EEÈ
î2o$ Desappropriances, Art.CCLXVil. ^
rit Quôd BartbJ.fcribit d. 1* naturaliter. 1. arboribus. A Bald.l.cùm horiflimi. $. uno. vbi & Ang. Bald d ,
$>icemconftat.D.de'vfufr.Panor» d. a Illud. col. via nosmf. ^
DE INÎERRVPTIûNIBVS IN P RO SEC V T I O N IB V S CRIMlNALlBy$.
Cap. 12*
CitAtio an fieri pofiit die feriato. ibid.
12 Tenu (petits Ueili firenfisinaceufiumilHs f<mi
iw Roman. ^
B i} T alto libellas interrumpebat, praftriptûntmtrb»^
aflionis.
14 Dequo Do fi or es halliicinantur.
ly Hodie alia profecut tonum forma quam ture Rcnune,
16 xsfflor non concludit ad damnum in crimmalib . niL·
perafla.
17 Criminalium profiecutionum interruptio per dt.crtlm
crc.
15 Deprauenienda iurifdifhone,auteius deuolutiine,
19 Improbata Baldsficntentta in reorum capturait,
10 Commendatio huit a traflatue de interruptmib .
I TempM prafixumprofecutioni criminali.
i Jn criminalibus interruptiones futiles fiunt non natu-
rales.
y Contefiatio nufquam necejfiria in criminalibus profeett-
tionibite.
4 Libeüi 1/ana fgnificatio .
5 Libellus quid apud lureconfidtos O1 nu.ç).
6 Explicatio l. nec quicquam. jf . vbi decretum D. de offic.
proconfi
7 Libelli Juplicts princtp.porrefîi.
8 Supphcatorius libellus non interrumpit nifit^c.
9 Libelli for enfin feu conuentionalis alu fignficatio.
10 Libellus conuentionalis interrumpit contefiatione perfefla
per reJponfumyçrc.
11 Libellum cinuentionalem an citatio procédât. ç
x Occurrunt hîc & criminales quoque profequu-
tioneSjin quibùs & ipiæ leges ,& mores gentium
fuas præfcriptiones admifere , per temporis làpfum
ab îure indudti. Poft quod nec publicè inquiri de
crimine , neepriuatim aâionem intendi pailà lunt
iura: de quibus præfcriptionibus agit. 1. querelam.
C. de fait. & fua i'unt quibufdam criminibus perfe-
quendis tempora,in adulterio quinquennium, l.ma-
rin.Çquinquennium.D.deadul. <Îè repus idem in pe¬
culatu prolequédo.l.pcculatus.D. ad l.lul.pecul.ldë
quinquenniü generaliter omni criminali prolequu-
tioni præfixü eft ad Confuet. Art.274. infra:vnde co-
fequés fuit,cùm præfcriptiones admitteretur , inter-
i ruptiones quoque admitti. Sunt vero interruptiones
omnes ciuiles. In criminalibus naruralis nulla elle
poteft, quia nemini fuæ iniuriç vindidba tribuitur, vt
naturaliter fe vindicare pofih.l.non eft fingulis. D.de
3 reg.iur.Cæterü diuerfum id quoq; cft,quod in ciuili-
bus quibufdam côteftatio ncccilaria eft , in crimina¬
libus nufqua;de lola citatione, & libelli oblatione li¬
tigatur vtra requiratur. Inter fcholafticos autores £
primus Bart.foli libelli oblatione interrupi præfcri-
ptiones criminales putauit , per 1. miles. §. fexaginta.
D. de adult.quçdc inteiyuptionen6loquitur,ledde
tepore porrigedi libelli, id 1'cnfit. Lnatur aliter in fin.
D.de viuca.& l.maritus.f.quinqucnniu.D.de aduult.
Sed in hoc arguméto vehementer eft à poftrcma no-
ftra iurifprudentia deerratum à re&o v ciborii fcnfu:
Atque is error mirificas dubitationes peperir , cum
quidé percepta verborum vi de rebus dubitâdi nulla
l probabilis ratio cllct. Eft quidem libelli fienificatio
4 probabilis ratio ellèt. Eft quidem libelli fignificatio
•πολύσημος pro feripto omni, quod cuiuiqua animi con-
ceptum cotiner. Quod adijeitur iignincatum diftin- *
guit. Hinc libelli memoriales Suetonio in Iulio, li¬
belli infidiarum eodem Iulioilibellifuppliccsin Do¬
mitiano , cuiufmodi fuillè credendi fum , ciim naue
Julius excidit in litore Alcxadrino , ciim tranâdo eos
teneret , ne madefierent , vel libelli indices eonfilio-
rum , & rerum quæ vfqua gererentur , libelli famoli
infamandi cuiuiquam cauia, toto titulo de iniur.no-
to fignificatu, libelli appellatorij, quam nunc charta
appellationis vocat, l.i.§.libclli.D. de appel. & libelli
rum, quæ nunc eft charta partita. 1. ft publicanus,
§.i.D.de publican.& ii qui tales ab adieftisdcfignan-
tur.
Sed nota: fignificationis, & crebrius iurifconful· J
ris vfurpatæ tres fuére, de quibus nobis dicendufop.
plices icilicct,qui principibus,aur magiftratibus por¬
rigebatur, de quo genere Succo, in Augufto.Quem-
•dam (inquit) corripuit, quod fic ei libelium porrige¬
ret , tanquam ftipem elephanto. Et alibi , in libellis
( inquit ) fignandis fphinge vfus eft, vt hinceriamin-
celligas, qua* principes reicriberét ad libellos,figna-
ri folita.De quibus & Plyn. Sedeo, inquit, pio tribu¬
nali , fub noto libellos. Et ille Poëcæ verficulus. Sed
iam iupplicibus dominum lallare libellis define,qui-
bus,quifufcribcbant à libellis dicebatur, vtquinunc .
apud fummos Pontifices præfunt fignaturis,cuiul-
modi in minifterio veteres Romam lerelibertosha-
bucre;Sueton. Epaphroditu, inquit à libclljscapitali
fupplicio damnauit. Et olim in Palatina Sacri ferhrij
militia multi tales fuere; quod apparet ex tit. C-dc
prox.facro.fcrinior. qui&rlibellanj di<fti, & libellio¬
nes Varoni pro tabellionibus, & id muneris excr-
cuiile Papinianum Iurifconfultumapud Imperatote
apparet ex 1. referiptum. D. de diftr. pig. Et Spartia¬
nus in vita Nigri , Pauli, & Vlpiani meminit, quoro
alter à memoria, alter à libellis Imperatori paruifict-
Extat épigraphe. 1. i.C. de off. præf. præto. ad Arca-
diü libellorum magiftrum. Cuiufmodi munere font
etiamnum,qui apud Reges noftros funguntur: Qÿ*
quam longe imminuta ab illis Impcratorijs dignita¬
te. Plautus libellum ferentarium appellat, qui £uni
feripto fupplici cupedias ferat. Talem libellum po-
fterior iurifprudentia ex re ipfa fupplieatorium,<·
rcqueftam appcllauic,vtgl. 1. libertus aduerjus. ·
de in ius vodBar.& Bald. 1. i.Cod.quando Hbe |
cip.datSpec tit. delibell. con. Atque is iph 1 e
eft, de quo in 1. nec quicquam. §· vbi decretum·
de off. proconf. 1. omnia D.de reg. iun ^ * fj11
rum Cod.dc praed. min. quarum legum inteWl
pridem valde vexauit bonos
tia non ita r
fultos, plane fine caufa , cum earum fimplcx?
appellationis vocat, i.i.ÿ.iiDcm.Li. aeappei.ee libelli nus fenfus effet , ea quæ fine caufæ cogninon ^
dimiflbrij,quos pofterius apoftolos vocaucrtit,libel- plicari non poiliinr, non polfe per fimplicem r^ j^^
E repudij , libelli profeiTorij rerum tranfuehenda- ftæ refponiionem expediri , quia cum t'onU:|a,3f
uo? Dés Appropriantes, Art. CCLXVÎ. üoô
folàs pràeiehtiüm de àbfeftnbus éXpoftulationes,ini- ^ hoc,cùm de interruptione quaeritur, planum eft ηοχί
quum eft ex his quidquam aduerfus inauditos flatui.
•Quare nec magiftratus ex his aliud quicquam ferc
decernere folent,qüam partem vocari, vel cùm prae¬
cipiunt claufuîam adijcere folentin cafiioppofitio-
nis vocari intercefforem , quod refponfum , præce-
•ptum in fimplicem àdionem refoluit , nifi cum adij-
iciturmaüu garnira ex vi authentici inftrumenti aut
ÿ iudicati.Sed qui libelli principibus porriguntur, & ii
generis eiufdem funt iupplices fcilicet , vt poteftate
maiore, ita anipliüs auferunt,quia per refponfa fæpè
ex his ius confutuitur , quoniam Principes olim in
iure dicendo periti , non folùm ad fpecicm propofi-
.tanïjfed plerumque de iure vniuerfaliterre.ipondcre
folebant. Cuiuiinodi funt quae in.Godice noftro Iu-
.ftiniani extantferè omnia , rcfponfiones fcilicet ad
libellos, Sc tales omnes decreuilfe Macrinum Im¬
peratorem abolere Capitolinus fcribit , quia plera¬
que talia refponfa ad gratiam fa&a conftaret , & ne¬
fas elle Commodi Sc Caracallae improborum fcilicet
hominum voluntates pro legibus naberi dicebat. Et
Neronem quamdiu fapuit non temere poftularioni-
•biis refpondifte , nifi fccfuehti die per libellum Lam-
prid. fcribit. Et Commodi tarditati attributum ,
quod omnibus libellis eadem refponderet : libellis
vero omnino non refpondiffe Trajanum Capitoli
nus fcribit , ne ad alias caufas referipta cius transfer¬
ri côtingeret,quæ ad gratiam client compofita. Ta¬
les libellos interdum preces & nonnunquam defi-
deria Imp.appellabant,quos fefto feriatoue die por¬
rigi nihil verat , cum fint aftus mere extraiudicialea,
&c partis adtricis , quæ cum magiftcatu aux principe
agit.’.:. D.dc fcr.l.i. D. de in ius vocand. Nec Bartol.
aliter recte feniit. d. §. ne quicquam; NecBald. Sc
Saly. inrub. Cod. de in ius voc. <Sc vulgo Can. c. vit.
interrumpere per ie, nifi refponfio confll&uper-
fedta Iit conteftatio , quod ahte diximus; Sunt enim
lii per fe ciuilis interruptionis modi.citatio Sc con¬
teftatio , medius libèllüs,neque fine citatione quio-
quam effecerit iiec adaptari poffet, vbi citatio re-
quiritut * nec ad conteftdtionem fatis eft , fi Uori
eft refponfum; Hæc libelli fpecies in fuo homine
in Francia maniit i prior reqiieftæ nomine intelligi-
tur. Nec iam vllus tyro dubitat, an libellum prae- ii
cedere citatio debeat aut poilit , dnetiamiubfequi,
de quo fchola litigat: Imo veiro citaciohe faepeli-
B belli includuntur ,· Sc vero includLeautum Ordina¬
tionibus Regum i fieutjiie de eo quidem quod illi
ambigunt y ant fefto die feriatove porrigl· poffit;
Nam exoleto vfuiudicialisporredHonis, cum par¬
ti ab parte· quouis loco porrigi induûum fit , fru-
ftra de temporis circuftantiis quæritur. Cuius rei
partium eft arbitrium quidftatuant, neque iudicis
audoritatém aut præfentiam hic adus exigit , licet
illi ambiganr.d.l.i.D.de fcr.& can.cu, delibel. oblar>
Sc l.i.§.nunciatio vbi Alex.&alij.D.de op. no. nunc;
Bald. 1. 1. Cod. qui admitti. Eft enim porredio per
attributum, q fe adus extraiudicialis , quo iure vtimur, deproeu?·
c.deiud. Quibus locis hac libelli fupplicatorijfpe- D cflynec aliter.
ratonus , Sc fi ab iudiciali ordinatione pendeatj
quae quidem Ordinatio iudicialiseft , nec tamen iu-r
dex alibi quam in tribunali decania cognita poffet
ftatuere. Quod Bart. redè dixit.d.§;fexaginta. Dari
itaque ab parte parti poteft vbicumquc , Sc quando-
cumque, fed in repugnantes, vt detur ftatui ab iu-
dice nequit , nifi in tribunali Sc caufà cognita. Talis
libellus no interrumpit eas præfcriptiones, quæ non
nifi conteftatione interrumpuntur.. Sed quæ etiam
citatione interrumpi polfunt , idem Sc ^belli oblaT
tione confequuntur , cùm libellus citationi mixtus
ciem malè cum his qui conuentionales dicuntur co-
fundunnEt fentgntias luas fundant ind. §. fexaginta,
qui de alia item libelli fpccie loquitur , & tamen de
plano porrigi illum ftatuit, hoc eft vbicunque Iudex
aut magiftratus copiam fui adeundi fwcrit, à quo
g alij diffentiunt.Sed huius libelli fupplicatorij fiue re-
queftæ tanta poteftas non eft,v t lis per cum mota vi¬
deatur , aut litis pendentia , aut conteftatio induda,
aut iudicialis textura: quicquam , aut interruptio , li
denunciatum non eft parti refponfum Sc citatio le-
ii i i * λ · _ i: _ 0.1. J
Tertia libelli forehfis fpecies illa, quæ in acciifa-i xi
tionibus publicorii iudiciorum inftituendis olim ve¬
teri Romano iure vfurpabatur,cuius forma exprefla
eft.l. libellorum. D. de accu, quæ profclîloné accufa-
tionis fubfcriptam continet , quis , Sc quâ lege accu-
fetur, cum inferiptionis peitieulo hic libellus etiam
de plano iudici porrigitur, d. §. fexaginta. Etfimili
fupplicio obftringit. 1. fi cui. D. de accuf. Sc porredo
tali libello defifti nequit line Tiirpilliani periculo.
Merito igitur talis libellus interrumpit præfcriprio- ij
quuta;quod l.i. C. de lit.conteft. indicat , & l.i. Cod. E nem criminalis adionis, quod Bart.· redè putat, d. 1.
~ , 1.1 1 i o_T- 1 _ ..... J.ILJ _ _ 1.-. _ .0,1 _ · : i* _ · r>v i
quand.lib.princip.dat.Imol. Sc Fely.c.i. cxt. de libel.
oblat. Ne ii referiptum quidem ex eius forma difta-
tum Sc impetratum fit, de quo tex.expreilusd.l.c.Si-
cut , vno cafu. d.l.x.C. quand libell. excepto , in an¬
nalibus Sc prætorijs. Nam départi impetranti fup-
primere licet quod ita obtinuerit fine noxa , Sc abo¬
lere fi fibi videat non cxpedire,antcquam aduerfario
denunciet,nequc ita lis vlla inftituta , aut pedere ad¬
huc videri debet.
9 Sed alia libelli forenfis fignificatio etiam Iurif-
confultis obferuatur , quæ propofitionc fafti inten¬
tione adtionis , Sc conclufione confiât , quem pofte-
rior iurifprudentia non malè conuentionalem vo¬
cat , hoc eft , qui conucnicndi cuiufquam in iudicio
forma & principium eft, quemficglof. appellat. §.
Si vero auth.de litigiof. Sc l.i. Cod. de annal, except.
Sc libertus aduerfus. D.de in ius vocand. §.il)ud auth.
de exib.reis de quo text.d.auth. offeratur. Hic con-
tcftationis initium eft, quæ refponfione confumma-
tur,& litis formam prçformat,&quid petatur often-
dit,dc quo petatur, Sc caufam petendi, Sc quis petar,
10 quem, ineptè cum priore Dodorcs confundunt. De
tArgenuo Conf.Jrit
naturaliter, in fin.&-l.mariti.§.quinquennium. D. de
adult. Quippe folemnis profcllio apud præfidem Sc
inferiptio, nullum regrellum patitur, dciadlaalea
omnino progrediendum eft, cùm ordo is fit perfe-
quendorum publicorii iudiciorum , de quo nosiiip.
difleruimus. Sed malè Sc perperam doftores omnes,
cùm de aliis libellorum fpecicbus inquirunt, diffi¬
niunt dubitationes , per eas leges, quæ de hac ipecie
ftatiAint à valde feparatis inferentes. Cùm itaque 14
quæritur de libello fupplici, aut conuentionali in ci-
uilibüs an interrumpat, perperam refpondcturde
P d. §. fexaginta. Qui longiilimè diflldet, dcdiucrfils
eft ab fupcrioribus,& commune nihil habet, Sc lon¬
ge alium habet finem , &folcmnia alia lorige magis
momentofa. Itaque multi cùm non probarent Bar-
toli fentétiam , qui ex illo §.Sexagirtta interruptione
fieri putauitjin criminalibus, fuppleucrunt addidit.
§. citationem etiam interuenifle vt glofil. exquacun-
que §.vl.D.Si quisGaut. glo. c. placita xj. quæft. 4.
Bald. 1. fin D.dc eo per quem fadb erit. Sed non fuit
neceife, illo quidem in libelli genere tam efficaci qih
per fe id potuit,adcb vt inter reos recipi accuiatino-
EEE ij
1207 Des Apprôpriances, Art. CCLXVIè
rncn opottcrfct,aiitcqüam dies diceretur, id cil, cita¬
tio fieret: , illo quidem ordinariorum judiciorum vfu
Veteri, quodnolliri dodores non iutellcxcruht:qua-
cc itidem imperite illorum indiciorum folemnia , ad
noftras crimihaleS pioiequuriones protraxere, in
quibus pridem delitum eilvti tali libellorum gene¬
re. Quod Itali quoque feriptotes de Tuis tribunali¬
bus teftantuncùm nullu illa profellione accufiitoria,
i; nullum inferiptione talionis ptena vtatur. Itaque
quod ille libellus olim valuit & potuit, nullus pollet,
ordine hodie, folemnibus&fine diilimili, abolito
etiam in rotum ordine prol'eqüeridorum publicorü
judiciorum , quem illa iara tum tempora exolefeere
patiebantur 1. hodie. D. de pocli, l.ordo D. de pubi,
iud. Succcllit itaque profequutioiiis forma , longé
alia per inquifitioncm,in qua libelli nùlla forma,nifi
quod expoftulationem continet criminis adinilii ,
*6 finivtquadlio decernatur·, Neque enim adhuc tum
de damno dato vlla conclufio,qua: poil inquifitionéj
& interrogationem reorum reficitur. Atque etiam
tum fic demum admittitur , 11 reus fadum agnofeir,
negante eo admilliim probandum, & côcluno ado-
ris lite demum perada , & confettis omnibus expe-
danda, ordine ex toto abillo veteri inuerfo; Nam
huic libello reus per attenuationem tantum relpon-
detjdcmum pronunciatur ex eo quod probatum eft.
Quare infcicæ illuc allegationes, qua: veterem, & ab¬
rogatum pridem morem in profequutionibus cri¬
minalibus, in mores nollros transferunt, & illius te¬
poris legum autoritate nituntur illa ilatucre, quibus
17 vtimur. Nec igitur criminalium profcquutionum
interruptio fieri rede dicitur cx veterum libellorum
vi, 6c forma longe alia,<5c fine alterius, & merus pa-
ralogifmüs quod quilquam difiimilia confundit , &
ab ahis in alia transfundit. Quare melius omnino
Bald. vidit in d.l.i. quand, libcl. qui non putat per li¬
bellum expoilulatorium criminis, ac ne per inquifi-
tionem quidem, quod prifei elogium vocabant ( nos
informationes) vllam prxfcripuoncm criminalem
interrumpi, nili etia citatio acceUcrit , quod nos de*
cretum folemus appellare. Addo ego, nili & denun-
ciatum fit,& ( vt loqui folent ) exequutum ad perfo-
fiam,aut domicilium, quod idem illcpurauit d.l. vit.
D.de copcr quem fad. erit. Quam lentcntiam An¬
gel. confirmat.l.i. C.de iud.fequitur Fely. c. illud nu.
12. ext. de præfcrip. Alex, in rub. Cod. de in ius voc.
Iaf.d.l.i .quando libell. Atque ita fcmcl atque iterum
iudicatum à magnis Iurifconfultis Bononiæ Ang. il¬
lis locis feribit Bocrius decif.26.Nec fuit caufa cur de
co Lud.Rom. magnus Iurifconfultus dubitaret.Li.D.
de arbit. Nec quifquam fori peritus de eo iam ambi¬
get re intelleda , 6c vfu diuerlo , cuius inobferuatio
iS Bartolum fefcllit.Quæ non folum vera lunt in inter¬
rumpendis præfcriptionibus , fed&rcùmd-epræue-
nienda , aut anticipanda ( quod aiunt ) iurifdidione
aut cognitione inter plures magillratus quæütur,
cùm ex præuentione iurifdidio tribuitur : dc quo
nos abunde fuper Art.n.&: Bartol.Bald.Call. Angel.
Rom. notat. d.l.libertus aduerfus. D.dc in ius vocad.
& vulgo fchola.l.fi pluribus. D.de legat.i. Siue etiam
cùm de deuolutione iurifdidionis quaeritur ad fupe*
riorem , ob negligehtiam iudicis. de quo nos itidem
Art.3i.fup.& Iaf.latc conf.31.voL1. aut cùm de tranf-
mittendis adionibus criminalibus ad haeredes , de
19 quoinf. Art. 274. Hæ enim dubitationes omnes, fi
quando occurrent, ab decreti exccutione dijudican¬
da: funt vnde improbanda Baldi fententia, qui puta-
uit citatione reali , id ell praehenfione, & captura rei
cx decreto , non idem contingere , nec praelcriptio-
dit.l. vit. D.dc eo per quem fad. erit, & fi '
lud. Bald. femehtian. «dm, ihcogiumedLS:
dc quo & Balb.m præfcnpt.parc.j. patmiji '
principali, num. 29. quin & reali anteuerti verS -
Ang.putauit, in malefiverb^commifit, & finonlr
bat Ariminenfis. ‘ro'
Hæc nos de interruptionum vfu, 3. g.·
quae dicercmus,habuimus, nufquam vno loco tradi’
b ta,quo materia in fuos locos dillributa melius perci I
neretur , dc ad vfum , & fori, & tribunalium recepta I
lenia congr ueret.N ec ( quantum iudicamus ) ini 1 I
gens hæc opera, aut fine frudu videri debueritres
agentibus, & vehementer approprimentis, & mt, |
i iæ quam tradamus , conuenit ad controuerfiasfe I
de rebus diiudicandas , aut dirimendas , qua quam. |
libet peritos iuris fatigare poliunt. 1
DE PERPETV ATI ON E ACTIONIS
G AFFINE INTERRVPTIONI.
Cap. Î3;
I Perpetuat io ejtiid θ' ‘juo au flore indu fla.
1 Cuiufmodi afhones perpetuatio perpetuet.
3 Perpetuatio non recepta Confuetuilinc^çr
4 Perpetuatio an fublata fit per Ordinationes Kegum,
Reflat vt de perpetuatione quoque dicamus, (ju/j
•interruptioni vicina ell, nifi quod eam lolaconte-
(latio gignere potcll, citatio non item , ea pnfcaiu*
rifprudcntiæ ignora luftiniamlegeindu&aeil In¬
utile inuentum qua eft.l.vltim. Cod. de praef.30.an-
no. vfu quod ego iudico , minime necellario. Nam
fi bono publico repertæ funt prxfcriptione$,ad- I
iedis intemiptionibus quibus aduerfus eas fuccor-
Teretur, quid expediebat contrada hominum vita, I
produci etiam perperuariones , qux per contdla- j
tionem decem annos adderent vitae adionis lege 1
dijftinitæ j cùm latis elfet conteftationi fuum inter- I
ruptionis effedumeflé attributum. Namperfona- I
£ litim adionum tempora , cùm veteri iure aterna I
client, A: fine vlla præfcriptionis lege, Iuftinianusad I
30. ann. contraxerat. l.i.C.de annal.exccpt.l.omnes. I
C. de praeicript. 30. ann. 40.annis , omnem omnino I
de re quacumque prefenprionem finierat, quid.at- I
tinebat cx contellatione addi decennium perfona- I
libus ex illa. 1. fin. Nam perpetuatio nil aliud eft, I
quàm additio decennij ad tricennium , cùm interru- I
prio fit reparatio eiufdem temporis, decennij ad I
aliud decennium : Quod ante fusé fumus profequu* j
ti. Sed cur decennium addi placuit tricennio, j
cùm ab initio liberum eflet omnes quadragen1' I
F les facere , vna interruptione intercedente. HanC ]
differentiam interruptionis &c perpetuationis »' j
ciunt , Bart. & cxt. d.l. vit. Bartol. Balb. Ah*· ' |
vit. D. de co per quem fad. erit. Bart. Bald. IaU·1·
C. quand.libcl.Iaf.& Ang.l.aitprxtor.§.fiisquircm I
porali.D.deiureiur. glofi&Doft.l.vlt.C.de tempo· 1
in integ.rell.gl.l.vlt.C.de dol.Ang.&· Im.l.2*§*fire®‘
D. pro empt.glof.l.i.verbo exceptio.Cdean.excep·
Ang. & ImoLl. fi feruum.§. fequitur. D. de ver j··
blig.gl°f.§. prarferiprionum 16.q-3.Call. Imol.i- a i I ,
d.l. naturaliter. Sedhk dillidiuin, quod cum.
nop Des Appij6priancëS,Ârt.CCLXVI-Î 1210
vlt.Côd.de præfcript. 30. âiino.de tricehiiali tahtuin
præfcriptione lôqtiatUf , cui ex cônteftatione wk
addi deiennium,& vitam in quadràgihtâaniios prô-
duci,fchôla ad omhes omnino produxit prefcriptiO’J
nes; ad'eb Vt quadr&gchales omriea fine difcrilume
vellet effe adiones, in qüibus conteftatio inrcrue-t
niffetjlta vt annalibus hoc modo 39. anili adderetur;
quinquennalibus trigintaquinqué, detennalibuS3ô/
vicennatibus 20. tricennalibus decem : in quo iolo
Cafu h ilia vltima difpanit r cuius difpôfitionem fine
lege,<Sc audore,ad cçteras non expreil'as preducunt.
Excipiunt adionem de dolo , & quinquennalem, ad
agendum' de ftatu defundi, qîias negant perpetuaria
Hanc fententiam plures audoritare , ·& numéro fu~
periores fequuntur, præter fuperiores eriam Cor;
conf.180. vol.3. Balb. ad finem fcxræ partis q. vin Scd
Ang. d. fi rem.UIcut, & l.vlt.Saly.l.cunvnotifsimi,
omnino huic fententiæ obftant, & proportionem
arithmeticam fcquuti, cuique præfcriptioni infua
fpecie,deccm tantum annos, ex côteftatione ad per-
petuationem addendos putant , vt fint vndecim an¬
norum quæ ante annales erant, 12. quæ alite bicnnij,
viginti annorum ,quæ ante decennales, quæ fenren-
ria , etû ratione proportionis meliore nititur , quàm
illa prior , tamen legem non habet ,· cum de fola tri-
cennali lit conftuutum , nec cur extenfio fiat ad cæ-
teras fatis caufæ dici pofsit, præter cafum exprelfum
legis , nec iftas breuiores produci ex mente fuit Im-
eratoris,qui de eo nihil ftacuit, cum fuas caufas ha-
cantcontradiorisviræ. Quare FrancifciConaniea
de re fententiam probo. Hb. 3. comment.c.12. Siqui¬
dem in non expreisisperpetuatio admittitur. Scdvt
3 habeat res Romano iure, patriis legibus, & confue-
tudinario iure totam perpetuationis materiam ex-,
plodendam vfu puto, cum fuis controuerfns, vt inu¬
tilem, & rixoiam. Quia cum Confuetudo nufquam
perpetuationis mentionem faciat, probabile eft in¬
terruptione contentam, contrada hominum vira,
inutile argumentum in totum repudiaile,ciim ex ea¬
dem cauia præfcriptiones pene omnes reformata ex
veteri contraxerit , fexagenaria ad quadragenariam
contrada.Nam quis fanæ mentis putet eam prarlcri
ptiones annales de focariis , & aliis de quibus Arr.
179. quadragenales facere voluifle , cum peculiares
habeat caulas breuioris vitæ,ne odiofis debitis horni !
nes tacito annorum lapfu exhauriantur, nec tanti fit
vlla conteftatio, fi profequutio litis fada non eft ad
fiiam metam , quod & illa l.vlt.pcrftringit. Deinde
quç vnquam fecuritas futura eft commerciorum aut
4 dominiorum, fi hoc admittitur. Pcperit tamen ifta
dubitatio magnas pugnas in Curia Parifienfi in cau¬
ia Rcginæ matris & Ducis Montifpenferij,de Aucr-
i norUln coiflitatii anno 1574. Feb. mciife, cum RégD
næ aduocatus peremptione inftantiæ niteretur , ad-
ucrfariùs'füblato interruptionis effedu iion elle;
iiiblatafrt perpctuatiOnem contenderécivisàque tant
probabilis dubitatio,vt regiam cognitionem,- aut le¬
gem expofceret,& ideo in cofilium milia. Mihi qui- '
dem fi dicere liceret,non tanti vifa, quæ tam exerci¬
tata ingenia, & tain. magnos coetus remoraretur:
Cùm fublato interruptionis effedu herere in perpe-
tuatione,quæ diuturnior eft , pàrüm fuerit probabi-'-'
le, Sc mens ipfa ordinationis, & Verba fint exprcfta,
quædifertifsimc obftant perpetuationi, -.effedu toto
conteftatioilis annulhltO,in qua tota nYarçriaperpe-p>
tuatioiiis fita eft. Sedaudiô,àcaufisprih£ipumèal-;
lentiisilni rerum , mu flare folertt ήοϋ tilto quærirei*
rum præiudica tarum cxcmpla.Sed nc-Mirorifate de¬
ficiamur, aurorem habemus noftné fententiæ Balit
dum C.cùnrnon liceat ext.de præfcr. quîputar, fi fta^'
tutum de præfcribcndi temporibus ftattrat^ aut de
interruptione , necvllam'perpetuatîonismétionem
faciat,.viderireceflum àmrc comm uni,- & perpema-’
tionem omiffam, 11.ee eam fuppleiidam ex iure coin -t4
• muni, quod fublarum apparet ftatuto,quod corrige¬
re potius intèlligendum fit,. quàm interpretationem
cx iure requirere. Iraque illo Baldi pronuficiatotf
in totum tolli putamus perpetuationis nomen &
vfum , ne deinceps eius ratio habeatur , aut mortua
reuocetur ad interpellanda præfcriptionum remé^
dia bono publico reperta protelatis litibus. Quoi
enim confuetudo detrahit iuri communi, ius con—
fuctudinariiim efficitur , nec interpretationem , aüt
fiibauditum intelledum recipit a iure communi *·
quia ( vt ille ait ) lex quæ aliam corrigit , eam non in¬
terpretatur, nec ab ea intelledum mutuatur, aut
recipit. Quæ valde notanda fententiaeft, & fæpè
repetenda occurrit in confitetudinarij iuris inter-·
prerationc, quam & AleX.recitat, & probat cohfi'
227.coh2.1ib*6.&rurfum conf.249.eod. Iib. Ne iam
nobis molcftæ fint àliæ fuper alias , fine modo agge-
ftæ Imperatorum fandiones , quas iuri cônfuetudi-
narioiinferri non expedit, nec iam illud inquiri, ait
iuramenro , an conrcftatiolie , an quafi Gomeftatio-
nc,an fidciuftionisdationc perpetuafiones fiat, qüi¬
bus operofæ illæ iuris dubitationes texuntur, Magna-
morraliü cruce, quorum valde intereft ifta cum luis
audoribus fepeliri nimio ingeniorum acumine ,
noxio reperta. De quibus Balb. prolixè fatis d. parte *
vltim. fcxtæ partis; verum illa regis ordinatio hanc
crucem fuftulir fepulrâ perpétuations. Sed litis in¬
terruptio naturaliter non perpetuat , vt Conteftario;
de quo Bald.l.cùm norilïimi.§.imo. Co. de praefeript^ ·
38.anno.
Article CCLXVII.
ntre 3 frétés &fœursb & autres coheritiers, fIe détenteur cî’heairagë A RTI0.
partagé entfeux ,deil approprie., par an & îour/fans bannie3 au regaid
de fes coheritiers. c 0 n s.
*r Nter *frat res,& forores h dliofvc coheredes c detentor partis hereditatis iam inter eos di -
* fit fu a: portionis demin is & appropriai us c per lapfum anni & diei f ahjque 'vilis
hanmmentis 3 rejj?eclu quidem forum coheredum,
%/Crgcntr.m Conf.BrU . E Ê E iij
un Des appropriances, Art. C C L X V 1 1,
* Dua via cohfulendi fibi aduerfu* partagiutn faflum,
3. Enormis Ufioetiampartagia irritat.
3 Mediocri* ùtfio partagiorum relu font locum facit.
4 Hac difpofitio habet locum inter omnes coharedes.
f CohAredes non fnnt,qut à dmerfis lineis fuccedunt :
6 Ideo inter hos no habet locum reuifio,autfamil. harcifc.
AÎlio.
7 Ctfiionesailionum transferunt pfjefitonem infam. het -
cifcunda.
8 fa rtagiu m faflum cum minore, an approprie t lapfu anni.
Prouocatio ad dtuifionem in minore lafio non efi , "Vr ohm
ture potn. ibid.
$ , Minoriquantum tempus detur ad petedam renifionem .
10 Legitima efi de ture naturali, ejuota pofmuo.
11 Reuifio de afiimatione efi , de ture tantum fiAtuit , noti de
menfura.
11 Modus agro diflus [lippiendus.
13 Supplementum m prorogatione portionis non excluditur
.... tel
nem partium. Itaque etiam modieç inçqUai:
mm faciunt huic remedio , cum accepta po ■
vfquequaquc refpondet data:, quod aliter n°n
tradlibus pure dominiorum traflatiuis , inq Γΐιηε°η'
certitudo valorum inæqualitatcm permurit ^
ruptionem contradlus intra dimidiam qUodS
relpondet in feud.§.u.nu. 42. Diuerfi fines
Uetiarum caularum. ® ^
a[FRFRES £ T SOEVRS;]
B Hunc gradum petfonarum expreiGtexfreqUtn 4
tiori viu diuifionum inter tales,quare non lumtano'
nis caufa cxprelsio fadta efi, ncc per hanc expreffio]
nem difpofitio reftringitur , quæ inter omnes onui
fio cohæredes locii habitura fit, ex theoremate qtiod
traditur in §. gallinarum inft.de rer.diuif. Sed hanc
dubitationem eximunt fequeutia.
Nec in tranfa[hone aut fen tentia, ibid.
14 l{es propria vmuo cjuandocunquc hendicari potefi.
Supplementum an in pecunia fieri pofiit .
Nufquam i uris ordinem, ac ne naturç quidem, re- C
ipimatores qorifuetudinis in ca ieribenda funt fe-
quuti , ante huc articulum feribi debuit i$,qui efi in¬
ferius ordine 17 y Ille enim ftatuit de prarferiptioni-
hus inter cohæredus ante diuifionem fa&am , hoc
Uiticulo deciditur de his quæ poil diuifionem con¬
tingunt. Prius igitur natura: ordine fuit de illis con-
ilituere,poftcrius de his. Sed vt accipiamus quod da¬
tur , vterque articulus agit de rebus haereditariis in¬
ter cohæredes præfcribendis.
I Iureconfuetüdmario fatla diuifioheautpartagio,
djiæ omnino reclamandi viœ cohçrcdi relinquuntur,
fi deceptio ineidir. Nam cum incidere poilintminu- υ
tæ quædam,aliæ cnormes,minutæ & leuiores locum
faciunt rcuifioni huic , & retractationi quam refor¬
matione tcxt.vocat.l.maioribus. C. cominuniavtri-
ufqtie iiid. Quod ipfum non eft proprium aut priua-
tjuum remedium iudicijfam.herciicundæautdiui-
fionis, fed omni æquè diuifioni rei quomodocunque
communis congruir,cum çftimationis iniquitas pro¬
ponitur. Quod patet ex art 260.& j66. Hoc remediu
anno durat, & expirât. Altera via prodita cft iure,cu-
ius hic text.non meminit cx l.z.C.dc rcl'cind.vcnd.&
d.l.maioribus, cum icilicct enormis læfio vitra dimi- £
diam debitæ portionis proponitur, quæ regulari ref-
ciffioftum aliarum tempore durat , id cft , decennio.
Ncc enim eft , quod quifquam id remedium excludi
hoc articulo putet, quod in omnibus aliis contraCli-
z bus admittit art. 282. Sc 283. Ncc enim melior titulus
cft diuifio, quam emptio, aut permutatio, aut quili¬
bet alius de oncrofis , qui omnes reicifilones admit¬
tunt cx enormi deceprionc,quæ prolixa cft tradatio
fcholæ d.l.2.C.de reic.vend. Itaque par eft, ficuti ex¬
teris omnibus titulis lie huic quoque obftare hoc re¬
medium, fi caufa fubeft , & vulgo fcholæ eft fenten-
tia d. 1. maioribus, & d.Li.Ioan. And. ad Spcc. tir. de F
iudic. §. fequitur videre verb. item haeredes. Itaque
alia atque alia diuifionis deceptio locum illi, aut illi
remedio facit , rcuifioni fi renuis eft inæqualitas , &
deceptio refcillioni fi enormis, «Se metæ præfcriptio-
num diuerfce pro cuiufque caufie momento, & pon¬
dere, & hic articulus cafum fuum modicæ lælionis
non egreditur. Ratio talium difipofirionum eft, quod
in diuiiionibus partes non intendunt alienare , fed
diuidere , &ræquam portionem accipere pro alia fe-
paratiimldco quod aliter euenit,fir prærer intentio-
b[0V AVXRHS COHERITIERS.]
Cohæredes dicuntur, qui eodem iurc fucccdunt in j
onmé hæreditatcm : Quare qui bonis maternis fue-
ccdunt , cx caufa ftemmatis materni , patrifain. fine
liberis morruo, non funt putandi cohæredes eorum,
qtii paternis fuceedunr,qiua diuerfo iure fuccedunr,
& inuicem extraneifunr. Itaque inter eos nulla fit
coniundio.quod tex.fingulariter dicit.l. fin. C.fi mi¬
nor ab hæredi. fe abft. quare fua quemque debitafe-
quuntur aûiuè & palfiuè ratione immobilium, pri-
uatiuèad alias lineas, vtne quidem mobilium cokr-
redes dici pofiiimldcoque ab creditoribus conurai-
ri polfunt pro folido , ita demum fi alrerius (lemma¬
tis haeredes ioluédo non fint,de quo nos arta:?. Vn-
dc confeqùefis eft , vt fi tales borladcfuncliinterfe
partiti fint habeat quidem locum reuifio, quodacri-
dit in conqueftibus. Sed liæc difpofitio, quxdcpra- 5
feriptione anhnli loquitur, locum non habebit, quii
coheredes non funt, nec famil.hcriic.iudicium com¬
petet, in quibus confifiirhxcdifpofuiojficrgoverbi
non conueniant,nec difpofitio conucnict, «vulga¬
tis rcgulis,nccpoteft proundiftatuariadifpcfitioad
alias perionas quam cxpreilas, quiadcperionaalia
ad non expreflam non fit c xrcnfio, quod alibi dilier-
mus , ctun & hocius fingularc fit contra communes
approprimétorum regulas. Quod extenfionemnoQ
recipit extra fuum caium.
c[le detentevr d’heritage partage·]
Id eft,cui cx diuifionc portio fua obuen it, parloim
cboifies.
d [est approprie’ par an et iovr.]
H ic annus Sc dies coputatür à die de la choifu dtib-
ties. Etiam fine alia fpecifica rei traditione, quoniacx
eo tempore ceffioncs cohæredu fadæ, fua’ cuiulq«c
portionis intelliguntur, alteri ab altero, quiacuiuty
dominiû fir provirili fua,poilefsionisincertitu op
feparationem corporu liquidatur, &: qua quotçt
ccrtÇjfed loci incerti, loco applicatur. Iraquebefl^
cio confuetudinis, quç quemq; de portione wa
in linea direda, manet quilqj cx coheredibus ,,
fefsione, quç continuatur potius qua trans^rtlIejuS
portionis liquidationem & diferetionero· ηρρΡρ
quod ante vagum erat affixum omni glebç 4
rei comunis & incerta poifefsio, confiffir&-ar, ^.)f
ad locum ex portione attributu, de b
1233 Des Apprôpriances,Àrt. CCLXVII. 1214
jjaffiuæ ratione eafcu rerum* quæ ânte md-iuifæ étant 1 æftimatorum procedit, cùm probatio ad oculum
confolidantur mperibnis eorum, quibus quiddam J· - 1 - J- i - °- ·>
accidit ex diuifioiie earum rerum per text. 1. in iudi-
cio.D.famil.hercifc.ralua auâiorislaudatione, ei cui
res obtidt,fi amplius ab eo fua virili petatur.
* V criticam ur igitur hæc verba , héritage partage , du
tour de U choifiedts loties , quia & domihium & poifef-
fio legis mihifterio vno & eodem tempore reiident,
&c ar dantur ad corpora ex diuifione attributa. V e-
tus conluetudo huictali approprimento taies vires
tribuebat in duobus caiîbus tantum, quand le partage
tfloitfatftpar courte ou par ferment.
pateat , & eadem decempeda detegi poilit , & rflera
iniquitas eius detegitur, qui iterum admenfionem
recufat. Ideoque Bald. fcribir in rub< de probat. C.
nulla legis virtute fieri polle, vt excludatur proba¬
tio , quæ fit per rerum euidcntiam. &c Alex, repetit
con(-4o8.& inS.lib.i. Itaque fi hoc modo didum fit,
huic portioni cædcnt quatuor iugera in fundo Cor-
nclianOjfi quid deerit,luppleri oportebit, ficut &· in
vendirtonibusl.fi feruiini. §. fi modus vbi Fulgof. &
Caftr.l.fi in qualitate fundi, & 1. fi duorii fundorum.
- - . r D.de ad.empt.perc.tuasvbiglof. Anchar. &ImoL
Scd quærirur,fi cu minore fada fit diuifio , an Hatc B ext.de donat. Secus fi à denominatione fundi inci-
annalis præfcriptio contra eum currat,itavt fi dece¬
ptus fit intra dimidiam , tamen reuifionem poft an¬
num petere nequeat.Nequc hîc diflêrimus , an pro-
uocatus fit,an vero prouocauerit ad diuifione, quod
vltimum veteres iurifconfulti in læfione ponebant,
fi fcilicet prouocauerat 1. & ideo. D.de cond. furt. 1.
penult.C.de præd.minor,l. Lucius D. famil. herciic.
Quod difcrimen hodie contemnimus, Ôc prouocan-
tes atq; prouocatos æquè admittimus. N ec dubium
iure ciuilidarircftitutionesd.l.maioribus.& quidem
intra tempora conftituta, id cft, quadriennium l.fin. p
C. de tem. in integ. reft.à die maioritatis computan¬
dum glof.l.na de poftea. jf. fi minor, verbo ftatutum.
D. de iureiur. Nos ex læfione enormi per corraftum
diuifionis cum minore faCzx reilitutionem daremus
intra decennium à maioritate , ex regum ordinatio-
nibus,quod loco legalis quadricnnij hodie fuccelfit,
fed continuum pro vtili.Scd magna ratione conten¬
di poteft annum dumtaxat fimilem dari poft maio-
ritatem ad rcuifiones quidem , licet ad deceptiones
vitra dimidiam id decennium competeret. Nam mi¬
nori maiori effe&o eiufiiem temporis, nec longioris
præfcriptioncs currunt,quàm quæ & maioribus.
[P A ït AN JE T I Ο V R.]
Concluditur ergo hac difpofitione anno præfcribi
inter cohæredes actioni ad petendum fupplemen-
tum legitimae, de quo ichola litigat ; <Sc quidam im-
praefcriptibilem ex toto a itionem faciurjCætcri qui
præfcriptibilem putant , dc tempore præfcribendi
non conueniuntjdc legitimam putât elle de iure na¬
turali , fed quotam dc iure pofiduo , hic locus in 1. fi
quis filiii & l.omnimodo.C.de inoff.tcft. Bart. quin¬
quennio hanc præfcriptioncm metitur d.l. fi quis fi- ^
lium Bald.l.adolefcentiae.C.de inolf.rcft.& quosTi-
raq.congcrit in retr.^.jô.glof.i. num.37. Ahj non mi¬
nus triginta annis polle tali aitioni prælcribi pu¬
tant, quos item Tiraq. cum ulat.rep.l.fi vnquam verb.
reuertatur nUm. 366. & Balb. in præfcript. 4. parte
quartae partis qu. 23. Hoc articulo lis illa deciditur,
ne poft annum peti poilit vllum fupplementitm,nifi
quidem laefio dimidiam excederet.
Proinde cùm reuifionem excludi anno dicimus,
de ea intclligimus,quac caufatur ab inaequalitate va-
loris rerum propter malam æftimationem. Quia de
re eadem fçpius quaeri confuetudo noluit,cum tem-
poribus mutari eas contingat , nec diucrforum æfti-
matorum iudicia fere Conucniant,ne in infinitum dc
iure fuo incerti elfent polfelForcs,&: fçpius retracta¬
ri portiones contingeret. Sed fi in meiura agri error
cft, cùm minor fit quam didta eft , &: æftimatio fada
eft per iugera, æquum çft dari adionem vel ad trige-
fimum annum, ficuti in errore calculi diximus 1. cal-
culi.D.de admi.rer.ad cmit.pcrt.Error enim confcn-
fitni excludit, praeierrim cùm ab alieno fado , id eft.
piat articuluSjVt fic dicatur, fundus Cornelianus qui
eft quatuor iugerum , nec enim iuppleri , fi quid
dccft,deber,ncc repeti li plus eft, quia corpus ipfum
in portione ponitur , &c menfura demonftrationisi
non limitationis caufii adiicitur, quæ latè Boër. exe-
quitur decif.fc.dc valdè notari conuenit. Et hoc di¬
dum fit vice limitationis ad hunc textum.
Secundo etiam limitanda hæc dilpofitio, fi per ar¬
bitros, vt iurifconfiulti loqui folent , vel vt facere fo-
lemusper æftimatores & apprcciatores, portiones
diferetæ funt:Nam reuifio excluditur anno , qui ca-
fus eft huius articuli.Scd fi non hæc forma, ied(vt lo¬
qui folenr)prærogationis modo, commeà valoir fur fon
partage tn baille a vn ceheritiertllh conuentionis forma
contineret in fe interruptionem ; Et ideo pro reli¬
quo competeret adio ad fupplementum vique ad
quadraginta annos ex iure patrio, fed in eo quod da¬
tum e liet, fi quidem æftimatum elfet , obtineret hæc
dilpofitio , nec reuifio ob malam æftimationem ad¬
mitteretur eius, quod fic datum elfet poft annum.
Limita etiam hunc art. Cùm tranlàdione citra
operam æftimatorum res inter hæredcs trâfada eft,
D SuiPPc non h°c remedio fuccurreretur,fed re-
icilforia agendum elfet propter vim tranfadionis.
Limita item, cùm per lentitiam probationes adiu-
dicatæ funr. Namq; anpellandücrit,nechacvia fuc-
cijrretur,quodCy.Alb.(Sr Bald. dicunt d.l.maioribus
d.l. cùm p urarem. D.famil.hercifc. Quod ego intclli-
go, fi lata fit lententia non vi æftimationis pcræfti-
matores fade, fed aliter veluti fi ab iudice portiones
diicrctæ fint: Nam fi vi æftimationis diuilæ fintper
judicem aut arbitrium portiones, prouocadum qui¬
dem erit , vt locus fiat huic rcuilioni , per quam luc-
curretur decepto citra conturbationem portionum.’
Nec vero reuifionem impediet, quod per fortem
portiones cuique obtigerint; & fi ab iudicio fortis
negent appellari polle , fed vitium hic & læfio non à
forte proueniunt , fed ab inæqualitatc æftimationis.;
Ideoque huic remedio via non clauditur, quod ex
Bald.Philip.Franc.notat.inrub.de appel.in6.Baldd.
i.Cod.communiavtriufqueiud.& d.l. maioribus.
. ^[SANS BANNIE. J
Id cft,iblo temporis curfu inter cohæredes. Nam
alioqui legitimus titulus eft diuifionis, ex quo le-
quutis bannimentis quifque vt cx alio quolibet titu¬
lo poteft appropriare aduerfus quofeunque «S c fi ra¬
rum cftvt quifquamcx rali titulo bannimentis vta-
tur. Quod fi ex tali titulo quifquam bannimentis
vtcretur cohæredem excluderet reuifione etiam an¬
te annum, & protinus à die certificationis. Nec hic
text.contra ftatuere putandus eft, qui in fuo cafu in-
telligendus cft , id eft , cùm nulla bannimenta inter¬
ce lierunt ; Quodfiintcrcedant, non dubitandum,
quin regularia omnium cotraituum appropriinen-
EEF’iiij
Artig.
CCLXIX. !
CCLXX.
Novae
Cons.
IZI) Des Appropriances.
ta , lue qüoqüe valeant , eùm texr. difponat per hæc
verba / quelque tdtre que ce fait , fup. art. piæcet cliti.
Qnicunque igitur volet cohæredem excludere rcm-
fione Ü diuifionem banniat , nam certihcatione lc-
quuta cohæres excludetur, nifi intercedat in præiu
dicium (vt loqui iblcnt) rcuifionis»
6 [AV REGARD DES COHERITIERS.]
'Namque limitata caufa limitatum parit effedtum:
Hæc enim prçfcriptio ftatuaria inter cohçreclcs tan¬
tum comparata elt. Sed regulari aduerfus extraneos
praeferiptioni quindeccnnali cum titulo nihil detra¬
hitur. Eft autem diuifio titulus habilis ad appro-
priandum.
Proinde quod de cohærcdibus ilatuit, ncccflario
hic etiam implicat agi de rebus hxrcditariis.Nam in
his quæ hæreditatis non funt, cohærcdcs dici ne¬
queunt. Ideo fi forte res alterius propria in terminis
1. cum putarem. D.famil.hercifc. vel l.hæredes. $. qui
pro emptore, cod. tit.vel aliena quas reftitui petitur,
vel alteri adiudicata in portiones computata eft, aut
cuiéta vni ex cohærcdibus, is rem luam vcndicnbit à
cohaerede , & pro euiiSta de cmCtionc aget à die rei
euictæ vfque ad quadraginta annos regulari iure 1. (I
famil.hcrcifc.ex quo apparuit hereditariam non ef-
ie 1. empti, D.cod.tit.vbi Saly.D.de aft.cmpt.d.l.cunv
putarem. & vetus confuet. c. 40. exprclsè hunc ca¬
tum rei alienae excipiebat.
Hæc igitur aétio cum annalis fit adreuifionem ,
præfcribitur anno , quæ præfcriptio interrumpitur
intentata condictione ex hoc ftatuto , aut heutido-
itoxes volunt. Alb.Bald.Ioh.Fab. condictione ex illa
ljnaioribus, per citationem fcilicct , ficuti caetera:
refcilliones omnes, quod ante fuse lumus profcquu-
tL Sed quia hic portiones reformari confuctudo (la¬
tuit cx deceptione, id quoque non inutile (ucrit , an
deceptione probata fuppleri pecunia debeat quod
dee(t,an vera reditui in Ipecic quod plus ett.Ea que-
(tio diuerforum auCtorum , diuerlas etiam habet
fententias, Bald d.l. maioribus, conclufionem alter-
Art.CCLX V I II, m
A natiuam hoc cafu admittit , autdiuifiorteft calf ·
aut valorem fupplcri.Qudd &ioh. And. ad Su T\
probat.tit.de iudic.§.Scquitur videre verf. Iternh
redes, exquo illa Càncellariæ côhfuecâ 'clàuful ■ *'
talibus de reitituenda re,atit iiipplcndo pretio pam
tra tamen Cyn.Pcr.EaHSaly. Alb.d. 1. maiorikls!?*
rant.Et Cy.lz.de refcind. Vcnd.ac précise rei reftim’
t ion em in obligatione elle putant, quosM0Lfeqill'
tur tit.de feud.§.zz.nu. 41. Ego priorem fententiaih
probo:Ncc me mouet,quod illi aiunt hoc modo fiç.
ri,vt quis cogatur rem fuam vendere , quod quidetn
diredtb in contraCtibus non admittitur.Sedaliacoiu
P ditione fune indicia diuiforia , in quibuscùm ex toto
aequalitas feruari nequit , quia portiones portioni¬
bus lion ex omni parte refpondenr, aequum eft W.
plctiones fieri quoquomodo arbitrio aeftimatonvm
in pecunia , aut vero in reditu , quod fæpius fit , fuie
rei reftitutiohe , cùm fæpè cx diuifionis impollibili-
tate accidat rem folidam vni adiudicari, & alteri fo-
lam pecuniam l.ad officium C.communiavtriufque
iud.fi fi familiæ quæ eft antcpenult.D.famil. herciic.
Quod ex i mpoilibilirate accidit, ex difficultate tri¬
buitur d.fifi familiæ, fi non in totum , certèperfup-
C pletionem partis fupergreifæ, nam vtrobique quis
cogitur vendere auctoritate legis , quod illi abfur-
dum putant , & cum impoflibilis eft partitio , in to.
tum fit venditio , cum in parte difficilis eft , partis
dumtaxat, quodæftimatorum , & proborum viro¬
rum eft arbitriunj, an fieri debeat , cx circumdandis
ad difiolucndam communionem, Sc partes pacan¬
das. Quo fir,vt ciufmodi reformationes portionum
fieri debeantjVt loqui folenr (fans lottuuh*n^tr)iià
immotis portionibus , fupplcndo dumtaxat id quod
ad iultam æqualitatis rationem dceft, non etiam di-
uifionem calfimdo , aut portiones perturbando,
D quod niihis oncrofum eflet , & fumptuofumj&li
nen nego talé cafum dari polle, in quo in totumirri-
tari, & portiones ex toto reformai i æquumciret,ii-
ne vllo refpcCtu diuifionis prioris.Scd hax funt alte¬
rius loci,& incidit vt trademus.
Article CCLXVIII.
3 N b toiis autres contrats d’heritnge, on fe pourra approprier cie!on
ta forme deilufdite. E t a en toutes appropriances c y aura lieu d’oppoii-
lion/iufquesà l'information &s certification11 des bannies,1 qui nefe
pourront faire k plutofi: que 1 huitaine apres la derniere bannie m en iu*
gement ,n aux prochains0 plaids fubiequens les ban nies p en l’endroit derobeil*
lance du ficf,sfi obeiflance y a.1 Apres laquelle certification, s ne fera aucun receu
oppofant,1 ains fera l’acquereur approprié.
3 T N b omnibus contractibus aliis rerum f oli , & immobilium , poterit acquiri à
^feu appropriari c exfiuperius præficript a. formula? & in omnibus approprimentis,^ &
mittetur plcgiamentum , fine oppojïtio / ifique ad informationem / ($f certificationcm ^
nimentorum,' quæ renunciationes per agi non poterunt fi citius 3quam 1 ofàduojecutofop »
uifiimum bannimentum™ iudice pro tribunali fidente" proxime fcquentibus0 placitis, -if
nimentis celebratis , p eo die quo illi ditioni ius effie incipit* fi ditio iuri fiibi dicundofidta
pora habeat" pofl quam tefiationem s omnis excludetur intercefifiorfidlibatumquc tusdcfj1
toris remanebit. ; r£H
tii 7 Des Âpproprîances,
k[EN T Ο V S AVTRES CONÎRACTS.]
Ne hic quidem atticulus fuo loco pofittfs eil, quoi
·(&) coniundio indicat, quæ hunc voluit & debuit
adiungere immediate poil z66. & inepte & inordi¬
nate eil infertus intet ambos is qui hunc præccdit,
qui materiam connexam intcrturbat,importunain-
iertione alienae materiae. Debuit igitur hic fubiungi.
[τ O V S AVTRES.]
Hæc claufula in totum expungi debuit nam ~tmm-
λο yci &adlum agit.Repetit enim femel iam ftatuta d.
art. z66i &cum ibi dixerit (à quelque tiltre que ce foit)
quid voluere reformatores, ciim fubiiciunt tout au¬
tres contrats ? non minus inepte quam ii quis dicerer,
omnes & plûtes alij. Nam infinita oratio infinite
agit , vitra quam nil poteft intclligi in natura in eo¬
dem genere. Proinde repetendum eil, quod alibi di¬
ximus, poilulantibus ordinibus hanc vniuerfalem
enunciationem fic conceptam eiTe , vt vna omnibus
omnino contra&ibus lex appropriandi pofita noua
lege intelligeretur,cum veteri diuerfo iure vteretur.
* [selon la forme svsditl]
Art. 1 66. fcilicet , & art. i6q. qui primus eil. Hæc
relatio arguit anteriorem articulum interiici non
debuiife.
d [em TOVTES APPROPRIANCES.]
Qui fe font par bannies (y certifiai ion.
cfy A V R A L I E V d’opposition.]
1 J 1
V erus crebrius verbis plegiamenti vtebatur , de
quo nos anterius prolixe , interdum 6c oppoiitionis
vt c.zio.late c. ji.led ruditer 6c infeite.
f[ivsc^yES a l’information.]
Inclufiuc,id eil, inter ipfos aitus informationis &
eertificationis. Informatio conilat teilium interro¬
gatione , qui aderunt fe bannimentis interfuiife illo
die,loco,tcmpote. Fit autem iudice fedente pro tri¬
bunali per antcilatorum depofitionem, quosrecor- £
datores vocant.
«[certification.]
1 Certificationis origo CT tutior.
2 Certificatio a8m apparitoris.
3 ccrtificttionc non efl recipienda appellatio.
4 Certificatio in auftiombus diuerfi turis.
5 O 8 iduum quot dierum accipi debeat late.
6 Obeiifance, quid fit.
7 Placita proxima dicuntur etiam , fi coepta fint Iwiuerfx.
* lApprtprimentum perficitur àl’obeiilànccilMf» que p
les pieds foient commencez.
8 S’il n’y a obeiifance où fe faid l’appropriment.
7 Pleni fiima fecuritas quxritur appropr imcntis.
^iuaontxs ea derey ibid.
10 Pefiitutio aduerfù* praferiptiones non datur Jatifinte.
I Certificationis vêtus confuetudo meminit d. art.
40. Tametfi foro veteri non vfquaquevfurpabatur
ante conilitutionem quandam Ducis Ioannis anni
i4i4.qua cautum eft,vt hæc certificatio in poûerum
Art.CCLXVIII. 1218
Ά feruaretiir ad euitandas clancularias confidioftes.
. Eilvero certificatio apparitoris tenunciatio de eo,
quod cgit lege,apud iudicem,quod profeftione iudi-
ciali confuetudo fieri voluit, de code quo mortu*
apparitoris relationi credi noller,in re tam momen-
toia, idque facramchto,quod lcholaftici audores
dicebant referre iudici de citatione. Quod fi ille
morbo aut abfentia facere nequit, teilatione fada
de apparitoris manu res in ada redigitur anteftatis
fadum teftantibus. Quanquam & ex forma, 1. fed fi
quis. D. quemadmodum rellamen. aper, procedi. 1.
i, poteft vel ex cùm ab initio eodem titulo ; id quidem
fæpius in apparitoribus, & miniftrantibus officio.Eft z
vero certificatio adus apparitoris fimpliciter, nec
iudicis v lia interfatio adiici debet, cuius nullæfunt
partes,nifi in interrogandoiVt aduarij in feribendo.
Quare hic admirari fubit hominum externorum in- 3
fipiejitèm fapicntiam,qui nuper fuo indicio fibi ma¬
gni artifices vili , ab talibus cenificationibus appeh-
lari reperde, inaudito nobis ac veteri foro exem¬
plo , quod nefando quidem vnquam auditum effet
•tnbunaiibus noftris,cum id vere fit ab exccutore ap¬
pellare contra , 1. ab executorc.C. quor. appell. non
- recip. Eil enim (vt ante diximus) hic merus &fim-
plex adus apparitoris, qui de fado fuo teftatur apud
ludiccm fine vlla iudicantis interfatione. Quod fi
etiam iudex interloquatur rite fada videri banni-
menta', id pro decreto haberi non debet , nee per id
quicquain additur ad veritatem adus,neque de non
vero facit verum, fed declarat tantum id quod res
ipfa continetur. Itaque in appellatione ab eiufmodi
interfatione nihil deduci poflèt,præter folemniratis
dcfedum,aut non folemnem promulgationem, aut
non verum elfc,quod apparitor retulit. Sed ifti cùm
prætcxtu talium appellationum, de fubftantia con-
J traduum,aur nulhtare,vel inualiditatc cognofcunt*
imperite faciunt, & inique, quia in appellatione à
fentcntia,quæ de ritu pronunciat,id eft, forma acci-
dentali,nihil deduci poteft pro grauamine(vt forum
loquitur ) nifi quod ritum & formam fpedet. Hoe
cùm conftat,fi apparitoris relatio vera reperitur , &
bannimenta fuo ordine fada,plane inutiliter appel¬
latur : quod li eo defedu laborant via nullitatis ipfa
per fe concidunt. Itaque non fuit antehac eruditis
indicibus vlurpatum, vt ad relationem feruiemis in¬
terfationem adiiccrent. Quare ridicula elt ctiriola
; iftorum hominum folertia, qui plus in alieno iure fc
vidiile putant, quam patrijiuris, &; moris peritos,
imperiti ipfi&r experimentis talium defedi, magni
tamen fibi autores vifi,innouandi prifei moris, ex eo’ 4
quia in audionibus eius generis appellationes vfur'
pant à ccrtificationc adionum fcilicet , re plané di-
uerfa & longe alia,vt quæ in forma cognitionis con-
tentiofæ inter repugnantes interponitur, cùm hæc
voluntaria fit,& nullo aduerfario obftantc. Ideoque
quilibet intercellor , poft , tales certificationes ban-
nimentorum, intra decimum quintum annum , tam y
admittitur ad nullitatcs eorum deducendas, <Sc op¬
ponendas per viam nullitatis, quam fi inter ipios
adus certificationis interceifiifet , ncc obftat iudicis
interfatio aduerfus abfentem, quo^ontrà fit in illa
audionaria certificatione,quæ non nifi præfcntibus
aut vocatis partibus interponi poteft. & ideo fi in-
rerpofitafit judicialiter , neceilario abeaeftappcl-
landum.Cùmid quoque perfpicuum fit,bannimcn-
torum folemnia vim luam non ducere ab adu iudi¬
cis , fed foliusapparitorisagentis, & poftremo dc
adu fuo renunciantis apud iudicem præfentcm ,
etiamfi in totum mutus effet: quia opera eius non
uip Des Appropriances,Arc. C C L X V 1 1 1. u%
Jefidiritut iudicatoiquidcn, & iogmtoœ , fed A pcrm, in confe^ione il^ehta,
fa fumi “ùm «xat, auditus fcilicet.lingu* oftiaum «eludendo retraita, <,«, om„esd,la„oncs&v (
hoti cTiaccTlîbriuAa Λ fpontc stppariror poft lcû.o- monta menfuram captant a domtutco add„m;,
ritcm renunciationis elfe verum , quod fcnpcum eit.
-iiem reiuiiic'ivuiwmp - - - .» »
'teftatur , etiam non interrogante mdicc. Quarev.-
lcanthi acuti fcüicet hommes-, fed qunudicio defi¬
ciuntur , ncc fines rerüm intelhgunt , & ton funt m
infringendis rebus benè,& fapienter conftituns,vn-
de hawc rerum perturbationem, quæ vbique eft, ac¬
cidere fuit neccife.
h [d E S BANNIES.]
Ou bat) nie y inCafu articülif&î.fupra.
1 [qvi ne SE POVRRONT. ]
Quelles certifeation CT ihfomttion, fi contra fit , ptt-
na e il nul litatis aftus , & irriti approprimonti ex na¬
tura verbi non poteft,& quia peccatur informa iub-
{lantiali , quavitiataabhis corruit.
r fl[rLVSTOST οχε l’hvî TAINE.]
Veteri £onfuetudine., c. 45. & 46. approprimenti
folcmnia vltimo bannimento claudebantur fcquu-
tà ogdoade, fed addita per -reformatores ad caetera
folemnia certificauonis ncccllitate , ab ea 'conle-
quens fuit approprimenta conium ari.
'[hvictaine»
Qttid efi ogdcM, θ' f »<>* dierum efi.
Hic quoque fubit admirari eorum iudicia,qüi ve
tCrCm ^ _ ΠΛΙΙΛΜΠ.
ne inu.tilij «· pivuiu*. - -
conuellere, cùm veteribus in loro atquc Omnicom
merci© receptum eifet ab oâiauo ad odfcauumofti-
d u uni conficere, hoc eft à dominico ad alium domi-
meumjnec dies ofto integros exigere , lcd fufticeret
cœptos , quod ipfum in confuetudinariis & iudicia-
libus omnibus vadimoniis , ailignationibus , & dila¬
tionibus ad patrum memoriam fie erat vfitatumvt
dubiralfe flagitiofæ imperitiae tribueretur , quod ar¬
ticulus huius tituli primus fic conuincit , vt miran-
que fubit admirari eorum mdicia, qui ve- aiterumnun '««i-
,’fitatum computationis morem nouatio- u habet. Triginta aut paulo plur<
&: proinde pcriculofa nuper adori! funt heroes in partes duxeris , altem
v1 1 ....e _ „ rmr (Ύ Κίς nlus minus vieinti , 1
excludendo retractu, quæ omnes dilationes
monia menfuram capiunt à dominico ad domjjii*
cum , θ de iour à tour. Hoc idem in ailignationibus
omnibus iudicialibus vêtus forum vfurpatiit idc
Curia Parifienfis matrix eætcràrum , idem relia ^
Cur vetera fubinde mutando , vertendo , verfando'
rotando, malumus infidias ftruere commerciis in
tam momentofa , quàm ea rata elle , ψχ ordine &
tempore femper eodem omnibus olim tribunalibus
valuere , cùm veterum vfum indubitata obferuatio
j. edamnum teftetur nona, nec fciat pene quifquam
- nec fidat repertæ.Quid enim? Cur agentibus manus
porrigimus ad fubucrtédâs reorum fccuritatesmo-
ribus nixas, & vfu ha&enus tam certo quam diutur-
jno.Nam vt lurifconfultus loquitur , cùm de damno
quæ ritu r , & par vtriufque conditio eft , quare non
potior fit qui rem tchet quàm qui perfequitur , l.fi
ieruum. fcquirur. D. de verb. oblig. Hæcfeüic« )
præclara huius temporis fapiemia eft, non monenda ( 1
fubinde moucre , de certis facere iliccrtiffima , fixa \
refigere , &: quadrata murare rotundis , cùm libeat I
vti praeceptis tk receptis.Sed, b moribus antiquistes
ftctir Romana, decufque. Hic quifquam malit alte¬
rius temporis elle o&iduum, quam ftati&abàeùo
per omnia fora recepti & vfurpari, fini fcilicetvt
diecula captetur ad fubuertenda aliena commercia.
Namque hic non liberrccudere rixofas dilïèrratio- Ti,<;
nes de illo , an dies termini computetur in termino, ^
quod alij plena manu ante vcrfauêre,fed ita vt com-
pofitis,comparatifquc fcntenriis opinantium, nihilo η·„
dodtiores legentes remitterent , quos docendosfu- w, 4.
fccperant , &. fi verum fateri volumus èiürenoilro«*.
non habuerunt,vnde facerent, quando vnumarçue
alteriim non plures alterius opinionis quftorilates
habet. Triginta aut paulo plures fehtentiaeeiufdem v
heroes in partes duxeris , alterius non pauciores.at. j {
que cx his plus minus viginti , non folum emanfo-l ]
res, fed & aperte defer tores,aut defultores, qui cùm 1
in fuis cailris non diu fteterint, mox in aduerfaria J
dilabuntur, hoc eftvnum atque aliud fenriunt. Cs-
teri boni fcilicet pacificatores limitando, diftinguen*
do , excipiendo , dum dilTidium volunt componere,
clallicum canunt, bellum incedunt. Inter hosniean- 1
dros & labyrinthpfa diuortia viarum , curnonincc-
Cirüh CX laujfliliuivia uiuv*iw , -
ticulus huius tituli primus hc conumct , vt m.ran- ditur bafiW. quid in nobis menus ΜΟ#»*
dum iit, quid in mentem venerit diucrfum arbitra..- E de mutare placet , quiimerpretanone p
tibus , & nos arricul. rj. attigimus. Quate cur hoc tam habuerat cx vfu.an vl Ius «rt™»tc^r«o
/v · . _ niin mm. iîipfudinevtcnnuinï Ouidannonteitanpouum
odtiduum temporis alterius flatuendum elle pura-
rmt, ratio nulla apparet,matcria , fubicbto , & caufa
ftatuendi plane eadem, cùm indidæ folemnitatis, &
formæ partem faciat extremum hoc odliduum , nec
feparari ab pnore fui parte poilit.Cur enim alia edi¬
ctis alia certfficationi tempora ftatucrentur? Cur
deferipta fuis numeris approprimentorum , & do¬
miniorum folemnitasdiucrfo iure cenfetur contra
regulas ? Cur fi diuerfum fenfit conluetudo non cx-
preflit ? Cur hifdcm & totidem verbis oftidui intel-
liguntur diuerfii ? Cur eadem verborum conceptio?
imo verbum idem odidui , aliis nouem , aliis o&o ,
aliis decem dieî^uratur fignificare , & interuallum
aliud. Difpiciatur quodvfquam confuetudode odi-
duo ftatuit , fi non o&auus ad oétauum intelligitur,
idque non ab dici confummatione , & momentis
perfe&i, fedab adus potius qui geritur momento,
idinapproprimentis edictalibus, idem in aCtioni-
bus,«Sc cridis, idem in proferiptionibus & bannis ca¬
pitalibus : in reformationibus profeifionum fcuda-
iium ( rotulos appellant ) in bonis vacantibus & re-
tam naDuciuicA viu..m - r *
fuetudine vtentium ? Quidannonteftaripoflumus
& bona fide intra 50. hos annos, quatuor amplius
millia approprimentorum tali o&iduovaluille , cu¬
ius certilfimifunt telles hi oculi, & aures? Q?°
idem estera tribunalia obfcruaucre. Nec dubitiu-
dum, quin vtilitas obferuationis maior & certior t,
quado fic obferuantibus nullum ab nulUtatibusp -
riculum futurum fit , diuerfum fequentibus viu
dieculç captatio omnes omnium pene-iecuntates
cafum datura eft. An hocdocuit ciuilis ‘aPietI^
F partem tueri, perquam aftus periret potius q
valeret contra regulaSjl.quoties.D.de ver ·° X
architeftandas & moliendas nullitates,quas
fus quifquam alienæ conuentionis fpcculator n : -
boni fide agenribas.QuHwnuvefc^»^
antiquitas in viu certo habuerit non e
quid identitas rationis & difpofitiomspan
non videt. Perge porro exquire à magiftn ^
idem ipfum in iua quaque arte ht
fpondeat -, incipe à Theologis , Cum - ,
mentio, tertia intelligitur quæ fecundam^ V
1221 Des Àppropri ances,Àrt. CCLXVÎII. 1222
tur j Cum Chriftüs dicitin Euarigelio , foluite tem- ^ obfcruatis omnium temporum placitis omnibus.
Iiodit
tamen
1 69. »
f»c.
.-lum hoc, ôc poil tres dies reædificabo illud. Et ali-
biiGeneratio praua & adultera iigmim querit, & li¬
gnum non dabitur einififiguum Ionæ , quæ de rc-
iurre&ione dicebantur, atqui conilat pridie para-
fceues crucifixum,parafceuetotaiacuilie ,poftridie
refurrexilfe, idque bene mane , quod Auguft. lib. 4.
de dotftr. Chriiliana annotat. Eadem lententia alte¬
rius loci Euangclici,qiiem alioquin pugnantem cum
alio Epiphanius conciliat.libro 2. Panna. Quid Me¬
dici cum tertio die moueri bilem dicunt , & exiilere
tertianas, anquifquam itainfanit, vt quartum pro
tertio intelligat : talem cenforcm fi febris illa corri¬
piat difcat vel inuitus fuo malo non elfe quartum,
quo febris recurrat, quod Hipp. deffinit apud Gale-
num,lib.4.de morbis vulgaribus.Quid in hac mundi
fabrica nonne fex diebus opus omne creatoris per-
feftum eft , feptimus quietis fuit, hinc hebdomadas
Mathemathicis ôc Aftronomis & agricolis feptem
diebus conflat , in his vnus dominicus fi quem addi-
deris,is necellario oélauus erit alius fcilicct domini¬
cus, adiice alium is nonus erit , fi quidem monas ad¬
dita oftonario nouennarium facit. Atqui confuctu-
do odtauum tantum defiderat , eratque haud dubie q
in certificatione expreiliira, quod in bannimentis
dilertè erat cautum , nifi quia dominica ccrtificatio-
ncm, adcum feilicet iudicialcm , non poterat admit¬
tere , ficut edifta, id eft , bannimcnta dies dominici
admittunt. Nam quod de verbis argutantur,/?**/#.*;»*
aprcs,Ccdu\o nugantur, veluti o£to dies poft vltimam
edidlorum dominicam exigantur, fcitum eft cria
ediita interucnire debere, par trois Dimanches l'vn
. apres l' autre , nec hîc verbum d'apres facit, vt domini¬
cus prior non computetur in termino. Nec enim re-
<ftè percipientibus vo xyd’apres, int clligenda eft à fine
Namque poftrema dies bannimenti quafi vadatia
eft omnium , quorum intereft ad proxima 8c inflan¬
tia placita.
>[n
s.]
Placita pofteriora tempora appellauerunt , voce
Canoniftis quoque vfurpata , quod nos articul.i.
confuetud.notauimus. Sed nec quaeuis placita intel-
ligendafünt, fedea tantum in quibus de rebus fo Ii
agitur. Excludit itaque ,plefls de meubles ou deliurances.
B in quibus de rebus foli nihil agi poteft, fed de rebuS
mobilibus dumtaxat,aut perionalibus a&ionibus.
P [EN L’ENDROIT de i’ OBEISSANCE
ο V F 1 E F.]
Eft hîc aliquid quod de iure patrio, & Britanniæ 6
proprio intelligi conueniat. Redores prouinciarum
Britannia: non folent placitorum caufa quoquam
demigrare,ncc ficutiin Francia,inferiora tribunalia
obeunt ad alfifias(vt loquuntur)tenendas, fed ditio¬
nibus quibufque , & inferioribus dominiis ius di¬
cunt in fua primaria fede , nec id tamen paifim , aut
omni rcmpore,fedfua ditione quæque tempora fla¬
ta habent, quibus agere , Ôc. conueniri apudre&o-
rem prouinciæ polline , qu ils appellent, congeT^ menées ,
CT obeifances, non diuerfo iure quàm quo Franci olim
apud ParlairicrHum vtebantur , nunc penè oblitera-
to , cùm fui cuique bailliagio dies flati efTent. His
conueniri, ôc cum his agi per eos dies poteft apud
Rcdlorcm prouinciæ, extra cos refpondere non co¬
guntur. Exemplis res fiet illuftrior. Parent Rhcdo-
ncnfi præiidi V itreium ôc Filicerium die primo pla-
dici, fed à fine adlus qui geritur, hoc eft ab ipiisban- j) citorum. Caflrobrientiurn vii. Guarcia viii. Hc-
nimentis quæ fiunt matutino tempore intra facra,
reliquum diei rebus agendis inutile eft , idcoque ra¬
tio eius non habetur , flcdti , ôc cum placita haben¬
tur, hîc omnis adlus certificationis exercetur , quod
de die fupereft inutile eft ad adtus rerum, ideoque
fine computatione eft.Quare delinant ineptire. Sed
fuit intra viginti hos annos hæc feculi labes, ne quid
homines de' folitis manere vellent, non indifcipli-
nis , non artibus liberalibus , non in externis homi¬
num aélionibus,non νΐόΐιι,ηοη inceflii,habitu, ædi-
ficationibuSjfupelledlili, non denique vllo quod ve-
deum,ix. Môtfortis decimo. Hic cùm de hac ogdoa-
de,de qua hîc loquitur,llatuedum erit , intereft quid
agatur. Nam cum duo termini confiderandi fint,à
quo feilicet , & ad quem , terminus à quo certus eft,
ab vltimo fcilicct bannimento, de termino ad quem
quidam dubitarunt.Nam cùm, vt ante diximus, pla¬
cita Rhedonenfia Vitreium aufpicetur, quidam pu-
tabant,etiam fi de re Caftrobrientio fubiedla agere-
tur,terminum ad quem metiendum ad primum pla¬
citorum diem , quo dic cum V itreis ageretur , quod
perquam falfum cll. Neque enim refpe&u Caflro-
teres vfurpaflênt , atque ita efficere omnia libi acu- h brientij placita dicuntur inchoata , ex eo quod cum
tius vid<?re vifi , vt cœlum terræ mifceri & videre ôc Vitreis agitur. Neque enim Caftrobrientianusvllus
pati cogeremur. Nam fiderum politus varij nccæ- agere aut conueniri his diebus poteft, quibus cùm
ftatcs,nechyemesprifcavfquamvbertatcfluerepa- Vitreis ius eft, fed fuis dumtaxat, hoc eft Caftro-
tiuntur. brientij diebus. Quare hæc ogdoas computanda eft
ab vltimo bannimento ad leptimum placitorum
diem, quo die cum Caftrobrientio ius elfe incipit. Et
hoc eft , quod hic dicit , en lendroiil de (in obetftance. Et
ne fe peut on approprier d’vn héritage de C'hafieaubriant, on
autre menee^qu en l’endroiil de fin obeiffance de fis tours.
Et ne fi doutent dire les prochains pleif. qui fi tiennent pour
Vitre jieiceux encommcncef.car les plers de tiennes ne fe com¬
mencent pour le regard de chacune iunfdiftion inferieure »
que par la tenue deVobeijfance particulière de chacun fiege} 01*
turifdtÛion inferieure , dont eft que ft ton. Facit quod in fî-
fimili Bocr. ex Caftrenfi recitat decif. 40. niun. é.
Quod cùm ftatuto Brixiæ alio die ius diceretur ciui-
bus,alio forenfibus,aut vt alicubi apud Francica tri¬
bunalia, alio nobilibus, ôc item ignobilibus alio,
cos dies per quos ciuibus ius diceretur, non compu¬
tari in præfcriptionc perficienda forenfibus , quia
perinde habendum cllc^quo ad forenfes , ac fi om-»
m [ E N IVGEMENT.]
Neque enim alibi certificatio fieri poteft, idque
iudice fedente pro tribunali, Ôc cognitionibus va-
" [ Λ V X PROCHAINS PLETS.]
Proxima placita funt , quæ nulla alia antecedunt,
quæque immediate fequuntur vltimum bannimen-
tum,ncc alia intcrcedunt,l.z.$. hæreditas ôc $. legiti-
ma.D.de fuis ôc Iegit.l.proximus,& 1. proximi. D. de
verb.fignif.Quarc proximis non certificaire,nullita-
tem importat approprimenti. Nec vltcrioribus fc-
cilfe profuerit , alioqui homines , quorum intereft,
circumueniricontingeret,aut magna molcilir. affici
1223 Des Appropriances, Art.C C L X I X,
. . .. Tr-jrmp illos feffioniun dies A omnes tamen ditiones aut inferiora tributialk
nino ms non diceretur. Itaque illos feffioniim dies A omnes tamen dmones aut inferiora tribunalia
forcnfibusfton computari,quibus index poftulatio- iure vtuntur , eft enim priefcnpu luris aut priuilcgij
ni bus foraffi um non vacam.l. audies. D. quis ord. authontate pnnapah conceffi d „iro^„, $
in bonor poffi fer. Sic Caftrobrientio dies computa- communnurevtuntur.quouistemporeeuoc^r
Ii non oportet, quibus Vitrcio dumtaxat ius dicitur,
ldque priuatiuo iufe,veluti etiarti Panfus ohmeum
7 Parlamcnta effient annua, & quotannis regio reicri-
pto euocarentür* etiam fi Parlamentum Coeptum
erat à diebus præpofitatus Parifienfis , poterat ni¬
hilominus affignatio dari alicui de Bailhagio Arte-
iii,aut Campanice ad dies fui bailliuatus, modo lu-
pereffent adhuc o&o dies vfque ad eos , qui cafus effi
communi iure vtuntur, qiiouis tempore euocati rffi
fpondere coguntur faluo remiffionis iurc ad fUoj
ordinarios, qutls appellent fuietls en chef , cr desherit
qui font en tels fiefs comme communément font fiefs amorfh
CT1 enclautfpn s’approprie à toM les tour s, car its-n’itit point
de particulière obetfance , ou de tours propres & priiattft
pour eux ,pourueu quily au huiflame entre la derniereban.
nie, CT iappropricment par certification. Cæterum nihil
ner effient adhuc odo dies vique ad eos , qui caius eu hic expreffium .eft de apparitoribus per quos banni-
nofter formalis , & habetur in ftylo parlai», tic. des B menta fieri debeànt, cum veteri foro certiffimaeffei
adtour. S.v.Nam ftylus erat ad proximos dies fui bail- regula per ordinarios cuique di&ioni attributos fie-
liuatus quemque citari in his terminis , quibus hccc ri debere, qu ds appellent ameneurs.Quodmpcûmo-
confuetudo vtitur. Reddi enim oportet fingula fin- Λ ,ri,rri l"
ouÎis,cùm non poteft fieri relatio ad omnia, vt An-
gcl.dicit,l.i.§. dolum. D. dc dolo. glof. 1. qui in futu-
rum.jf.i .D.dc pa&.vcluti fi quis diceret, homo, bos,
aquila , ratiocinantur , volant, cornuta funt , nemo
taminfanus rcperirctur,qui volatum referret ad bo-
uem , aut cornua ad aquilam, aut ratiocinationem
ad vllum cx duobus poftremis. Sic cum placita Rhe-
i _ Γ. _ j: ► C. /<...·» ΛΤ ι’μ-οιλ r^m nonrc np V 1 -
rideDcre,^» w «www/j· yuuu nuper inno-
uatumeft quodam iudicato , induttumquevtfuum
cuique ca de re effiet arbitrium , cùm maiores noftri
nullum omnino, adum de re foli admitterent, qui
non effiet per ordinarios apparitores c.oafe&uy.
Quod& in vocationibus in ius etiamnum manet.
Sunt quibufdam fui viatores per quos ifta iure pa¬
trimoniali exercentur , quos vocant noyers , (j W.
acivnum ex uiwuu» ^uuuuo.üu. '·“*** r — . -
donenfia dicuntur,n cum Vitreio rem habes, de Vi- C
treis intelliges, fi cum ciue Qiftrobrientiano , aut re
eius foli, omnino illi dies fpedandi , nec placita Ca-
ftrabrientiano coepta dicuntur, quia Vitreio ius di-
catur.Sunt enim ifta diucrla, & fi nomine vniucrfali
8 comprachendi polfunt fingula. rourquoy les prochains
pletl^de pennes pour "V/i héritage de Chafieau-bnant ne com¬
mencent pts aux tours de la menee de Vitré ,mau dufiptief-
me tour des plcHf, CT fe doit la huitaine, dont il e fi parle tty,
compter au tour de l’obeiffance. Ha'C lcuicula videri pol¬
funt , nifi grandes fæpc tragoedias prætextu tantulæ
dubitationis pridem excitari comperifficm vfu , »t-
_ ~ Ι.^»Λ··ί»Άΐ·πηι ίιι/ίι/*ΐι iirmnilflpnf 111 Πί
s[APRÉS LAQJfÈLLE CERTIFICATION.]
Eftenim hic vltimus adus approprimenti, inter
præfentcs quidem: Nam de ahfentibusfequcnti ar¬
ticulo ftatuitur. Audiri tamen interce ffiores tum,
quoque receptum eft, cum adhuc iudcxfedetpro
tribunali.
‘[ne sera avcvn recev.]
Perfpicuè hîc apparet exceptionem litis finit*
dariaduerfus feros interceffiores , in qua id tantum
quaritur,an appropriatum fit,de quo feripto omni¬
no doceri oportet , quod cùm eft fadum , &folem-
dubitationis pridem excitari comperillcm viu , at- noaotmupwusi^uuu^...»».^-»., r,.
que adeo imperitorum iudicia impuliffent in dete- D nia conftant, protinus occludi omnis ludiciata*
_.· _ a;- ftio débet. Ôcador excludi : de quo fine nos lau
lUtl tUllUUlU. \JiiiiLAO wvvuivii . - q —
ftio debet, &:ador excludi: de quo fine nos fans
multa diximus art.z66.vcrbo,</« tout.
“,[ains sera l’acqxerevr
a P P R ο P R I E.]
Hîc quoque verba ( du tout cr entiers tous) iiueri
dcbuerunt,quæ funtdid.articul.z66. expreffa,per-
quæ ius omne cius contra quem prafficriptum eft,
in præfcribentem approprimehto transfertur fubla*
ta obligatione omni ciuili & naturali; de quo Barri
fcquitur.S.fi viam.D.devlucap. & Ang.l.i -C.de iui
plaider, ny approprier d'heritaçre par ladite menee *, Summo £ glof.& Ang.l.cum notiÎximi.C.dc præ cnpr.trig.
quidem iure, cùm ilia miffiqncm obtinuir. Rccc- haec alibi, cum etiam de illa fallaci Barto 10^ eni^
ilUL \J 1 11U1 uni ...
rius vecordia iudicandi, quin etiam caufam quærcn
tibusparua etiam pro valde momentofis obiici ni¬
mium quam fæpe animaduertiffiem. Sed ifta diferi-
mina dierum , &: ditionum fcio in quibufdam tribu¬
nalibus referiptis regum effie fublata : Noftrum qui¬
dem ca etiamnum retinet , fine quibus facile eft fal¬
lere in approprimentis.
ί[εν l’endroit.]
Tellement que s’ilya plufieurs obeiffances expediees en ~)>n
matin , depuis que l’vne aura eu conge', ilnefiepeutplua rien
quidem iure , cùm ilia miïfioncm obtinuit. Rece¬
ptum tamen eft aequitatis obtentu potius quàm
fummo iure, vt in eadem audientia venientes au¬
diantur, fi intercedunt.
r [si OBEISSANCE Y A.]
In quibus tribunalibus is mos receptus eft, non
tione , de diredionc verborum ad prafficribencem
aut agentem , aut in rem conceptis verbis differe¬
mus, dc quibus locus apud Fclyn. c. quoniam ext.de
prafficript. Balb. in prafficript. 2. parte tertia princi¬
pe q.14·
Article CCLXIX.
* elv Y ejui efl approprié3 d’héritage, pnr bannies b en h forme ΓϋΓ-
dite c eft défendu d contre tous ceux du Duché , c & contre ceux q»1
font hors 1 e Duché, il conuiendroitf que l’acquereur les euH .tenus
par an de iour/ apres l'information & certification fai&e délai ^ «
bannies ^ h fans empefehement, 1 s’il n’y auoit dol , k oufrauceau
contraû,m ou aux bannies/ auquel cas°compcteroitaâ:ionJnonobftantle it
bannies & certification d’icelles, p iufques à dix ans q apres ladite certification.
(Ά
122; Des Appropriances, Art.CCLXIX. 1226
QVi fibi acquirit a res feli, per bannimenta b ex præfcript a folemmtate , c fecurits efl d ad-
uerfiis omnes, qui in Ducatu domicilium habent, cfed qui extra Ducatum conftituti
junt \ oporteret , £ vt acquifitor illas realiter , & naturaliter pojfedijfet, § pofl informationem,
φ" certificationem ritejiôlam prœdiilorum bannimentorum ,h abfque vlla interruptione , f
non dolus, k aut fr aus, 1 contraôlui , m aut bannimentis intercefifjet, n quo cafu, 0 competeret
attio, nihilpr œfatïs bannimentis objlantibus , eorümque denuntiationibus,? tvfque ad decen¬
nium, q a delata certificatione.
[D’HERITAGE.]
V bique ferè hæc vox repetitur, vt intelligaturhoc
genus approprimenti conuenire rebus foli, quæ pro-
priè Sc iubftantia taies funt, non iuris fidione, de quo
antedifleruimus, art. 166. verb. d'hcr nages.
b [En la forme svsdxte.]
Per articulos 26/. z66. 268.
c [Est defendv.]
Tlenifiima fe curitas dppropr ementorum.
^/Cn refhtutio detur aduerfm eu.
Quod Iurifconfulti dicere folent, tutus eft, & fe-
curus omnimoda fecuritare; 8c quod text. exprimit,
1. omnes. C. de præfcript. triginta annorum. Omnis
(inquit) adio quadraginta annorum curriculis Γο-
piatur, & nullum iuspriuatum publicumve, in qua¬
cumque caufa, vel quacumque perfona quadraginta
annorum extindum iugi filentio moueatur; & infra,
iit liber (inquit) 8c pleniffima munitione fecurus.
Plenifllmæfecuritatis vox repetitur, &leg.vlnm. C.
de cdid. d. Adria. toll. Itaque HcutSalyc. ait inleg.
Sicut eod. tirul. plenilîimè verbum ponit rem in ter¬
mino vitra quem non efl; progreflus, vt fupcrlatiuum.
Si leg.vltim. C defund. patrim. lib.n. nullam mo-
lciliam , nullam adionem , nullam inquietudinem
formidare debet, qui tanto tempore pofledir, Sc did.
leg. ficut, pofl; hanc (inquit) temporis diffinitionem,
milii vlterius mouendi facultatem patere ccnfemus,
etiam fi legis ignorantiam excuiare tentauerint 8c c.
ad aures in fin.extr. de præfcript. vbi præfcriptio qua¬
draginta annoru omnem prorfus adioucm excludit
Scc. volumus, 1 6. quæft.4. quietem (inquit) eorum
omnibus modis procurate. Itaque Ang. I. Papinia¬
nus. §. fi quis mortis.D. de inof. teftam. feribit cui à
lege detur fecuritas, nec diredè nec indiredè vexari
pofle. Quare omnino admirari non definam, poil
tantas verborum exaggerationes, quæ tam difertè de
Imperatorum, Sc iuris intentione teilarentur, exti-
tiile vllos homines, qui verbis hanc ipfam fecuritatem
extollerent, re tollerent reperta ratione, vt fibi vide¬
bantur acuta, qua tanta verborum pondera eluderent
introduda reftitutione in integrii aduerfus perfedas
tempore præfcriptiones, idque ex vulgaribus caufis
abfentiæ, ignorantiæ,& talibus. Diximus paulb ante,
cum de interruptionibus commentaremur, eifc refti-
tutiones quafdam, quæ adionis iure peti poflent,
quafdam quæ iudicis officio, atque ideo præfcriptio-
num tempora diuerfa efle; quia quæ officio iudicis
peterentur, quadriennio expirarent l.vlt.C.detemp.
in integ. reil. pet. c.i. dereftit. ininteg. lib.6. Hoc
pofito mira inter fcholafticos audbores pugna incan¬
duit, anperfedæpKefcriptionesper reftitutionem in
integrum infringi poflent, cx aliqua earum caufarum
ob quas concedi folent, veluti ob abfentiam aut igno-
trgentr . in Conf. Brit.
rationem Sc tales, de quo vbique pugnatur in noftris
libris, vt non immerito AymoCrauetta vir eruditus
epiphonemate miferos litigantes exclamet , quibus
in tales controuerfias incidere contigit, de quibus
nihil certi eflet iure conftitutitm , 8c quod ab arbi¬
trio cuiufque Sc opinatione potius penderet, quàm
à certis vilis regulis. Sunt vero controuerfiæ capita.
Etiam completa præfcriptione longiflima quantali¬
bet exaggeratione verborum lmp. vtantur d. 1. vl-
tim. C. de fund. patrim. Sc talibus dari tamen reili-
tutiones ex capite ignorantiae rei Domino. Huius fen-
tentiæ audores, ne prolixior fim coegit. Tiraq. in
retrad. §. 3;. glof. 4. numer.37. Franc. Balbus part.
4. quartæ partis q. 2. 9. Aymo. Crauetta lib. de tem¬
pore parte quarta, incip. materia, nutn.jo. Nec pu¬
tat Crauetta vllam tantam vim verborum efle, quae
rellitutionempolfit tollere , idque tam invincenna-
riaquam tricennaria. Hæc fententia manifeilo iure
oppugnatur leg. final. C. de præfcript. long, tem-
por. cùm dicit, nulla, vel fcientia, vel ignorantiaex-
pedanda. Ridicula efl: enim folurio Bart. l.i.§. fi quis
propter. D. de iti. ad. quæpriuat. textum intelligit
ipfoiure, fedeffedu non item, quæ opinatio plane
illudit fenfibus 8c fophifticam fpirat. Quare plures
negant in vicennaria dari reili turionem, quos Tiraq.
colligit ibid. numer. 42. quia illa l.vlt. ignorantiam
non patitur illi obiici. Sed iidem qui de vicennaria
negant, de tricennaria admittunt, quia de tali d. l.vl-
tim. non loquitur. Iidem contra quadragenariam re-
ilitutioncm no recipiunt propter d.l. omnes, vt Alex,
conf. 2. vol.3. Bart. Li. §.fi quis propter. D. de itine.
ad. quæ priuat. Decius conf.29. Crauetta vbi fup.nu-
mer. 56.
Quidam neutrobi admittunt, quos Tiraq. colli¬
git numer. 37. Sunt qui minoribus, 8c Ecclefiis reili-
tutiones largiantur, abfentibus Sc ignorantibus dene¬
gent, quos Tiraq. num. 47. Crauetta conf. 49. An-
char. conf. 170. Quidam ignorantiæ, Sc abfentiæ cau-
fas minoritati anteferunt, quos Tiraquell. recenfet
num. 48.
Quidam alio atque alio locodiuerfum fentiunt,
Sc inconftantia iudicij mentis errorem produnt, vt
omnino admirabilis videri debeat indiciorum diuer-
fitas , aut principum focordia , qui de his tamdiu
patiuntur dubitari, de quibus vno verbo coniliruerc
poterant.
Quo magis ampledenda efl: hæc confuetudinis
difpofitio vniuerfalis ( de defendre contre tono ceux du
Duché.] Et illo art.260. enuers tout CX du tout. Qua ra¬
tione iftæ omnino opinionum fymplegadcs fublatæ
intelligi debent, &in totum prçciiæ. Nam (vtve-
rum agnofeamus) cuiufmodi iudicia eorum videri
debent, qui poil tam apertas imperatorum conftitu-
tiones, poil tantam verborum vehementiam, & pon¬
dera, illudunt menti, Sc intentioni conilitucntium
detorta fentétia, Sc indiredè admittunt, quod audo¬
res legum exclufum voluerunt, & cùm fecuritati con-
trahe tium principali authoritate quæfita fit fecuritas,
FFF
& A
ηιγ Des Appropriances, Art.CCLXIX.
“ ‘ Magis vero admirandum eoprogreiTospr*
lè fapientes hofnines , vt hanc ipfam reftitutio° C'
quam completa præfcripiione tribui volunt nem>
ante inchoari putent quam à die fcienti?. £χ Λ°η
fcilicet quifqua intellexerit quadriennium (ibi
priuata interpretatione concedunt reftitutionem, &
reneftram aperiunt , qua recrudefcant controueifiæ
de dominiis rerum fopitae tempore, & vt Impp. loqm
folent, extindæ. Nam fi nullam moleftiam, Uullam
inquietudinem, nullam adionem formidare debet,
qui praefcripfit , quod in iplis patrimoniis principum
Lvltim. C. ac fund. pat. ibant, quid eft quod fen-
tiunt, qui ter repetitæ emphaiis verborum vim ex¬
cludunt, & verbalem volunt elfe fecuntatem? cum
data reftitutione adiones ad dominium rei prçlcriptæ
vendicandum rcflituunt , & redintegrant lites, quod
redtè Anchar. improbat d. conf.170. ex illis verbis 1.
vit. ( ne alia inextricabilis dubitationis occafio oria¬
tur.) Nam quis hic non videt litem gigni de prioris
litis materia; cum ratio reperitur reftituendæ prioris
litis. An non quod Anch. ait, iftud fucri t verbis ca-
uiife, re ipfa illulîiTc, fi reftitutio ius extindum ex
toto reparat, & inftaurat ? Nam quis neget moleftia
eumafhci, aduerfus quem poft tanta temporum in-
terualla reftituuntur adiones, vt iterii de rerum præ-
feriptaru dominio periclitandum fit, cùm præfcriptio
finis effle debeat laboris, & periculi, quodBald. ait
Li.C. de nund. Caft. conf. 104. coi. 2. lib. 1. & negata
petere, fic fieri, vt ne centum quidem annis res vlb
præfcribi poifit. Atque hoc quidem tale apotelefi *
fequi neceire fuit talibus aflumptis , hoc eft abf^
dum illatum ab abfurdis principiis. Hocvehemen'
ter contendit Crauctta, &quosTiraq. vbi fup.nu
mer. 43. &Canonift. c. vigilanti ext. de praferipï
quos Rebuf. tit. de reftit. artic.2. homines crudeli,
ter humani dum affixi in diuiduorum conilderatio'
ne publicam fecuntatem, Sc rerum dominia in t0!
tum conturbant, & tribunalia implent clamoribus
familias furiis litium. Ifta homines imperiti in ana!
lis ftudiofi feceflus docent,mali præcëpïorcs quando
finem, &vfum talium non norunt. Quid cùm ad im¬
peratoria iura etiam populorum confenfus , qUcm
confuetudinis appellatione intelligimus,acceiîit, cùm
his verbis pronunciat? ll fera du tout CT envers totuq.
proprie. Et alibi , Nul ne fera receu oppofant. Et hoc arti¬
culo. Efl défendu contre totos ceux du Duché. Et alibi,
aûionc reftitutio in integrum negata videatur, quæ C Droiture crfeigneune οβ acquife. Nunc tu putapofte
ftare Momum, qui ad tanta verborum tonitrua vel
ruptae veficæ crepitacula rumpatur rifu vna modore-
ftitutionis mentione fada, quae ifta exibilet in fu-
mos. Sic igitur cenfcndum legitimo præfcriptionum
quarumvis tempore decurfo, in totum reflitutiones
excludi quauiscx caufa, quæ nulla tanta eile poteft,
aut debet vlla in fpecie, vt ius bono publico repertum
violetur: Quas ne minoribus quidem concedendas
puto, fi præfcriptionescum maioribus funt coepta,
nec alia de caufa cil quàm aeratis. Sint itaque, quod
efl'e debent, preferiptiones finis litium, iScdomimo-
ôc ipfa inter actionum nomina haberi debet, quod
Bartol. & Bald. aiunt Li.D.deiürif. om. iud.l.adio-
nis verbum. D. de oblig. & ad. Quod fi bono publico
reperræ funt præfcriptiones, cuius ingenij eft eas mo¬
dis omnibus eludere , Sc vim carum ita dilutam red¬
dere, vt res inanis fit, nec alia quam verborum, vt
cùm te putes Anchifem totum tenere nihil teneas
præter vmbram, quæ tenues vanefeit in auras, Sc quæ
illa eft toties decantata pleniffima fecuritas, quam ob-
uia cuilibet reftitutio excutit? quod vere glof. dixit 1.
ait prætor. §. permittitur, verb. imputandum. D. de - A . , . .
minorib. & Baldusleg.i.Cod. fiaduerC folut. Et ta- D rum fecura patrocinia, aut vt Cicero loquitur, inis
men ius omne publicum, priuatum, patrimoniale metus &c periculi,
principum vna 40. annorum praeferiptio extinguit,
cx quacumque caufa, autperiona d. 1. omnes did.
leg.vltim. C. de fund. patrim. Quid amplius dicere
lex potuit ? quàm cùm quamcumque caulam dixit,&:
quamcuque perfonam , cùm circa ea tota iuris ciuilis
materia verfetur. Nam&Ieg. ficut, litem mouendi
facultatem aufert, atqui in reftitutione lis eft, & li¬
tem priorem, renouât. Quæ funt ifta legum, aut in¬
terpretationum ludibria, cùm antico obdideris pef-
fnlum, poftico admittere amatorem, fronte obfifterc ^
cùm manu poft tergum reduda deducas , veluti in
obfidionibusvrbium qui cuniculos agunt, cùm vim
tantam pulueris ingefsêre , vt montes ipfi in altum
tolli pollint, occurrerit aliquis ex aduerfo , qui cuni¬
culum deprehenfum pertundat , tota illa vis in effla¬
tum abierit. Sic cùm leges plenam & pleniifimam
fecuritatem ftatucre, reftitutione eludere, irrififle eft,
& miferè mortalitati verbis inanibus illufiftc. Quis
hîc non percipit fcholafticorum hominum cautio¬
nem, qui experimentorum imperiti fua fomnia pro¬
ponunt mundo, lites intendunt, &rcfp. conturbant iuug. itmy. ^uci. - ; - r :ain
perturbatione dominiorum, & maligna fapientia effi- F tes ftatuit , &eadcm opera abfentiam &Pr2 cn
ciunt, ne quid fit in rebus aut certi, aut conftituti? cuiufquc diffinit. Quare non eft hæc verbomme^
Quid fenferit Crauetta, quid Boer, decif 39. quid Ti-
raq. obuium eft, & loci patent : laudada modis omni¬
bus ingenia, quæ lites deteftata pofteiliones moueri
poft longa tempora non putant , falua repub. poiTe,
neque de fcholafticorum hominum fenfu tantas res
conftitui poiTe, quæ experimentis & adionibus re¬
rum difeuntur, & ipfos rerum moderatores fapienter
profpexifte apparet, fi non ifta inani philofophia ,
argutatrice fenfa eorum eluderentur.
Ex qua ratione redè etiam illam Ecclefiafticatie-
nudationis formam ciuilia tribunalia reieccre, quam
Canoniftæ repererant, qua de rebus omnibus arbi¬
trium fibi olim fumpferant ex c. nouit. ext. de iud.
Sed nos id pridem excuffimus; de quo tamenvfqus
Cor. laborat conf. 151. vol.3. & conf. 145. voL2.Bali
auth. ad hæc C. de vfur. Balb. in præfcript. parce 1
tertiae partis q.io.
d [Contre tovs cevx dv dvche'.]
i *A h fentes d Ducatu qui dicantur.
yAhfentia domiciltariorum intelligitur. illi,
z Differentia huius art. i? 288.»» retraflu.
3 Priuata denunciatio non aipuipollet certiffcatiotnCts·
fuet.
4 κΑί futuri delent procuratores dimittere,
offert At 4 abfentiA non prtdefi.
Hæc difpofitio fumptaeft ex l.vlt.C. deptifa’f 1
long. temp. quæ de preferiptionibus aduerlusa
ceptio ceux
immi. vQUiuuiuii . —
du Duché, fic accipienda, vt quaeins p .
fentia aut temporalis habitatio faciat locum
difpofitioni , vt dici poifit de ceux
verbis intelliguntur hi duntaxat, qui domicii ,
Ducatu habent, hoc eft qui perpetuo pra ent
fado & animi deftinatione, aduerfus quos
pofitiofada eft, quæ approprimentum certi
ne claudit. Quamobrem & 0 negonj «Λ
tes fint, aut peregtinentur temporaria a ^nUS
v.i9 Des Appropriance;
minus prçfentes intclligendi finie quo ad appropnan-
di effedum in terminis Inuus textus, qui nifi intra À
cerrificationcm intercedunt, haud dubiè excludun¬
tur. .Ratio in promptu eft, quia cùm procuratorem
dimittere potuerint, & debuerint, pro præfentibus
habentur, cùm domicilium temporaria abfentia non
mutetur. Eft igitur quod imputetur hoc modo ab-
fenti, etiam fi abfentia neceiTaria fit} Quod Bart.
dixit 1. Papinianus exuli.D. deminorib. fiue etiam lit
probabilis, aut alia de his, quas Bart. &cæteri diftin-
gunt l.vlt.D. ex quibus cauf. maior. Notandiquead
hocBaldi fententia 1. abco.C.quom. & quand, iud.
quod qui abiens futurus eft, femper procuratorem I
dimittere debet, ad interrumpendas præfcriptiones.
Nec fine caufa igitur eft, quod ante refoluimus, fta-
tutarias præfcriptiones omnes currere aduerfus ab-
lentes qualibet abfentia, nec reftitutionesdari, cùm
fibi profpicere potuerint. Quare fruftra funt noftro
quidem iure vulgatas illæ Doôtorum fententiæ de ab¬
fentia reftitutionem caufante aduerfus vfucapiones,
de quibus Bart. d. l.vltim. glof. c. biduum verb. pa¬
lam, &verb. audiatur 2. q.6. Fely. c. cùm Bertoldus
ex. de çe iud. Contra etiam hac verborum pronun-
ciatione ceux hors du Duché ab fentes intelligendi, per- (
fietua Sc domiciliari abfentia, quibus ipfis fuum hoc
oco tempus præfinitur ad intercedendum anni . Sc
diei à die certjficationis. Quare fî qui eorum, qui
hoc modo abfunt, fortuita aut temporaria præfen-
tia adfuilfe probentur in Britannia tempore certifi-
cationis pro præfentibus habendi non erunt, nec mi¬
nus illis fuus annus dabitur vt abfentibus, nec fub
verbis de ceux du Duché includentur: quæ verba per¬
manendam habitationis notant» Quanquam hxc ver¬
ba ruditer expreflà funt, de co quod fignificantius
dici poterat domiciliariis. Nec huic fententiæ putan¬
dus eftobftare artic. 2S8. infra, quivtramque abfen- ,
tiam, Sc domiciliariam, Sc temporariam cxæquat,
2 quia is articulus in fuo cafu intclligendus eft: necifta
generalis difpofitio per fpecialem inaliocafu reftrin-
gitur, ilcut nec ilia necelfitas formandæ oppofuionis
intra menfem à die reuerfionis, in hoc articulo in-
dufta putanda eft, quae nimis magna elfet reftridtio
ad hunc textum. Et ratio longé difpar inter eum,
quideretradu agit, id eft, deluero: quo cafu magis
conftringitur, Sc eius qui de confcruanda re füa la¬
borat, cui ideo prolixius tempus conceditur, quæ ra¬
tio in fimili cafu adfertur ab Tiraq. in retrait. $. .
glof. 2. numer.7. Proinde nec Caftrenfis quidem iu-
dicium nobis opponi oportet, in conf 94. lib.r. in fi.
qui putat ftatuto difponente per verba abfentiæ in
Eræfcriptionum materia, de perfonali abfentia intel-
gendum 1. abfentem. D. verbor. fignif. & 1. 1. &2.
D. de procurat, nec fumendam interpretationem ex
d. hvltim.C. depræfcript. long. temp. quæ aliter ab-
fentiam, Sc prælcntiam diffinit côtra naturalem figni-
ficationem verbi, quæ propriè de perfonali abfentia
intelligitur, vnde negat illius l.difpofitionem produ¬
cendam ad ftatuta, in quibus verba proprie ftri&è , Sc
naturaliter fint accipienda. Cui reipondeo, ftatutum ]
hoc noftrum non loqui per verba abfentiæ, autpræ-
fentiæ in quibus ille vim facit, fed verbis vti a&us per¬
manentis, quod ille etiam ex forma eniiciandi fpeda-
dum putat, vt videatur quibus verbis ftatutum vta-
tur, quia hæ voces ceux du Duché , cr ceux hors du Du¬
ché, non poffunt conuenienter intelligi de perfonali
abfentia aut præfentia, nifî per concomitantiam do-
micilij localis, Sc affixi loco ab origine, aut perpetua
deftinatione. Non excludit igitur temporaria, aut
fortuita præfentia externæ prouinciæ incolam, etiam
^/Crgentr, in Conf. Brit.
:,Art.CCLXIX. 1230
k fi denunciatio in fpecie & in caput fadla fit reperto
vel teftato, quod in fimili Tiraq. notat in retrait. §.3»
glof. 2. numer. 2y. loan. Igneus 1. fi cum omnis. D. ad
Syllan. Moi. in feud. §.13. glof.2. numer.y;&6. Nec
priuata denunciatio æquipollet confuetudinariæ cer-
tificationi ad excludendas interceffiones , quod Bald.
dixit, Sc Matth. Aftlid. in tradi. protomif Sc Cepo-
la conf. 47. in ciuilibus. Denique hoc tempus non
currit à die feientiæ externis quidem -, fed à die cer-
tificationis, quæ cùm fada eft haud dubiè abfenti¬
bus, & quamlibet ignorantibus præfcribitnr, fine
vlla i pe reftitutionis, quàm nullum vnquam ex tribu-
nalibusnoftris ex qualibet caufa probabili, necella-
riâve admifit, quod nos ante demoriftrauimus.
c [Ex CONTRE CEVX QV1 SONT HORS
LE DVCHï’.]
Hic cafus conuerfus eft fuperioris, qui de exter¬
narum prouinciarum domiciliariis intelligirur,quam-
quam vetus confuetudo non cratvfa verbo qui font.
Quæ verba faciunt, vt & de perfonali abfentia loqui
textus videri poilu, quod tamen verum non eft, nec
? ea fuit intentio reformatorum, nec hæ voces infu-
periori claufula funt adiedæ,fed de domiciliariis tan¬
tum Britanniæ ftatuunt. Cuius rei vehemens ratio
eft, quia domiciliarij Britanniae voluntarie abfentes
temporaria abfentia, pro præfentibus habendi funt,
cùm procuratorem dimittere debuerunt ex d. decif
Baldi d. 1. ab eô. Itaque cùm nuper tutor quidam
minorem ftudiorum caufa Parifios amandaflet , Sc ex
ea caufa peteret annum fibidari ad intercedendum,
qui abfentibus hoc articulo concedatur à die certifi-
cationis, negaui rationem eius haberi oportere, quia
talis non elTet illa domiciliaris abfentia, quam ftudia
) caufata eftent, vulgata 1. incolævbi Bartol. C.de in-
col. lib. 12. Quod ipfurn plerumque accidit, cùm pa¬
rentes venditis prædiis, intérim dum pecuniam ad ea
filiorum nomine redimenda conquirunt, procurata
Sc affedhta plerumque abfentia fub bannimentorum
Sc certificationis tempora liberos in externas prouin-
cias amandant, vt obtentu talis abfentiæ annum in¬
tegrum habeant ad intercedendum, quod facere per¬
mittendi non funt, etiam circumfcripta fraude abfen¬
tiæ, nec pro abfentibus habendi funt, idque multo-
minuscùm tutores in Britannia habent, aut patres,
; in quorum domibus domicilia etiam ipfi habere in-
telliguntur, fi alia aditialia non habent, de quo Bart.
dilferit l.i. C. vbi pet. tuto. deb. &leg.i. D. de tu¬
tor. Sc curat, dat. ab his.
f[QvH l’aCQVEREVR ÈVST TENV
par an et iovr.
Notorie, naturaliter, & corporaliter φυσική
diximus fæpè.
8 [Apres l’information et la
f CERTIFICATION.]
Notandus omnino hic terminus à quo , ad termi¬
num ad quem, anni & diei, in externis quidem.
h [Sans empeschement.]
Ideft, fine interruptione naturali, aut ciuili quo¬
modo ante docuimus.
1 [STl n’y avoit dol ov fravde.]
I Fraus & doltu differunt.
1 Hic articulus in itllmtur de fraude, qua fit tertio.
F FF ij
iz^î Des Approprianccs , Art. C C L X I X. 12^2
. exemplum difficile eft ponere vfu, nifi cùmfîmui
Doli θ' maU fidei differentia. ^ .
approprimentum conficitur etiam cotraftu dolo imto.
Dolus purgatur bannimentis. ^
locus de appropnmento cum malafide late.
Longifiim* pnefcrtpùonet bonam fidem non reeput-
Canomftst non admittunt cum mala fide prafcriptio-
nes.
Omifit bon te fidei mentio an fupplenda fit.
Bon Λ fides ijuid CT diffinitio.
MaU fides préfumpta ~)>eL interpretat iua. _
Non inducitur mal* fides ex dtilo aduerfarij.
Frtcfcnbens an à fe incipere pofiit.
fiteredù mal a fides an liitiet prafcriptiones coeptas.
Media fides inter bonam çr malam.
Confictent ia Theologis , ijuid.
Bona fides cjuxlegbus eft in format A.
Diutuin t poffefiiones pro ture.
Négligent ia me fi confienfiiu.
Canoni ftte in ejuibufidam non exigunt bonam fidem.
Statuta poffunt inducere prtefcr. cum mala fide,
preefcrtptiones bono publico mduttat.
Baldi Auftoritoi de approp. per banmmenta.
Prteficnpt. ftatutana mala fide non interrumpitur.
Lapfiu temporis tollitur mala fides.
^ ipprop . tus firmi fimum .
^yin procedat prsftcnptio tpaindecennalis cum mala
fide.
1 Et fi hae voces geminat* <Æç xj' τί «ά>τα videntiir
enunciare, tamen aliquam eorum elle differentiam
magiftri putant, vt fraus genus fit, dolus fpecies, quod
glofli Rart. Ang/& alij tradant. 1. iuris getium. $. fed
Π fraudandi. D. de pad. l.i. in prine, glof. verbi frau¬
de. D. de his qui not. infa. Rart. 6c Alb. 1. fraudis. D.
de reg. iur. Bald. l.quæ fortuitis coi. 2. C. depign. c. D
cætctum ext. de refer, c. ex tenore, vbi Pan. cod. tit.
Idem Pan. conf.68. lib.i. Certè doli vocabulum in ve¬
teri confuetudinis libro non erat, ncc fuit ratio cur à
reformatoribus adderetur , cum fraudis vox per fc
fufficerec, & materi* articuli magis congrueret, &
texr. 1. fi fraude. C. de præf. long. temp. vtrumque
coniunxit in hoc ipfo fubiedopræfcribédi, & cx tali
titulo negat præfcribi polle, & 1. maioribus. C. com-
mu- vtriufque iud. Quæ voces etiam iurc coniun-
guntur, & fere glof. pro eodem accipit. Sed nobis dc
verboru fignificatione non eftloga inftituenda difpu- E
tatiOjCum doli deferiptio iure habeatur, l.i.D. de dol.
Proinde quod magis ad rem faciat, & fciri omnino
ncceffe eft, hic notandum, non de quouis dolo articu¬
lum hunc intclligi oportere, fed de eo tantum qui ex¬
traneo, id eft (vt loqui folemus) tertio cuiuis extra
contrahentium perfonas ftruitur, ab ipfis contrahen¬
di tibusaut acquirente. Nam de coqui ab ipfis inter fe
contrahentibus neditur, alteri çorum, ex quo con-
tradus refeindi folert, ftatuitur articulo 28;. vltimo
huius titilli , & d. 1. fi fraude. In quibus, &c fi præfcri-
bendi tempora eadem funt, id cftdecennij exvtro-
qucdolo, tamen initia præfcribendi non eodem mo- F
do inchoantur, quia in quibus côtradibus dolus’ipfis
partibus ftruitur, refeiffiones ex ea oaufa à. tempore
contraditum dantur, & currere incipiunt.; & contra
eas ab eo tempore præfcribitur. Sed cum extraneo fit
dolus ex contradit duorum, in quo ipfe non interue-
nerit, tempus intercedédi à die certificat! onis currere
incipir. Quare lata differentia, & magnum diferimen
apparet, multumque intereftde cuiufmodi dolo ac¬
cipias. Hic quidem negari non poteft de dolo, qui
extraneis fit, accipi hunc articulum oportere, cuius
aut fidi in alterius necem contradhis dicuntur
quibus quifquam acquirens approprimentum \^\{
tur, vtciun mentita permutatio fit ad fraudadum κ
tradum , quæ vera venditio eft. Ideo decennium da¬
tur hoc articulo ad detegendam, & perfequendam
fraudem, quod nifi fit, approprimentum reualefci-
& confirmatur nonobftatc dolo, aut fraude, ad quam
aut intentandam, aut probandam nemo poftid tem¬
pus admittitur ; Quare videndum ne iftacônfundan-5
tur, cùm multum differant vfu, & fine, & pnncipj;s
præfcriptionum. Proinde hoc quoque ammaduerti
β conuenit, dolum àmala fide fimpliciter acceptahoc
differre, quod dolus fadum continet alicuius, mala
fides fimplicem fcientiam alieni , quare mala fides, vc
minus peccatum, facilius eluitur bannimentorunvfo-
lemnitate fcilicet, vt inferius oftendemus & cerrifica-
tione, dolus non item, cuius expoftulationem non
nifi decennium excludit.
Quare hic nobis de mala fide fimpliciter fumpta
dicendum, quando hoc libro vhiqite à lioftris prz-
feriptionibus bonæ fidei nécèlïïtatem exclufimus,
omnémque malam fidem detergi bannimentisdixi-
C mus, quod ipfum demonftraduminhunc locum re-
iecimus, quando aptior nullus reperiebattir, ex quo
hoc ipfo locodifertè, exprefsè, liquido, perfpicuè
confiât approprimentum recipi ex eo contraâu.iii
quo dolus admiffus eft , qui mala fide fimpliciter
fumpta multo deterior eft, prorogato duntaxat pro-
fequendi tempore in decennium, cùmalioqui malz
fidei fimpliciter fumptæ noxa bannimentis eluatur.
Decennio lapfo omnis dedolo fera quæftio eft &co-
ticefcit, ficuti & cùm dolus inter contrahentes ipfos
admittitur. Iam hic nemo negauerit approprimen-
tum confici cx contradit dolo inito , fi intra prçim
tempora reclamatum non fi t, quominus in maiuMa·
tio iure quifquam refragari poifit, aut ad leges ani¬
les, Canoniftariimve fenfa prouocet, qui fieri iftavlk
leae, ftatutove vllo poffc negant. Cum aurore kge, 4
Sc confenfu populi nemo peccet, quæ fine vtili in
publicum (latuit c. qui peccat 23. quæft.4. Bald. §. fi
quis per triginta tit. fi de feud. fuer. cont. cum de pu¬
blica fecuritate, dominiis rerum ftabiliendis, &
tranquillitate reip. confirmanda ftatuit, & alteri ah
altero propter culpam aut negligetiam applicat, quod
lembus publicis, & Romano iuri infolens non eft,
multis plerumque de caufis. Noftra quidem coniae-
tudo cùm hic approprimentum admittit. ex dololo
contradu aurmalæ fidei, non tam bonam fidem re¬
pudiare intelligenda eft, quam charitas&r noftra ô*
ligioampleditur, quam mal* fidei afpcrginem elue¬
re, & purgare bannimetoruiri fblerttnitate, quaecutn
adhibita eft, & lata culpa eius effe' negari non po-
teft,quiaut id ignorauit qirod omnes fcirenr,aut ata
negligentia cius qui cum fciret de re fua agi, non m
terceflit, cùm maximè pofiet,cùm lex clamarer e
clufum iri filentium , & ban.nrmentavndiqüé ciere
eum, cui dolus, aut fraus, aut prxiuditiu (vt lo(lu| .
lent) vllum comparabatur. Quod fi effet _
erat acquirens pretium foluturus, cuius fo uno .
imminete euidione & intétata interceifione ^
ne cotradus, redè & iure recufare poterat Uencr
terceffum. Nunc folemnibus peradis.cum no -
retquod hifceret re & pretio fruens, fokn^SârI1
approprimetorumfolemnitaticofiins, in m
■ILL·* inri^ir hahet.auà recurrat, liverit
captionem incidit, nec habet, qub r^c.urrat’ ‘ nnCft,
folum vertit, aut fortunis excidit &(o uen
aut anterioribus debitis vrgetur, cc at 1
experiri, cù tepeftiua interceffione monitu5 p° ^
U33 Des Appropriances, Art. C C L X I X. 1234
per retentionem pretij confulere , in quo longé plus A
cautionis eft. Nec ignoramus hic rem nobis fore
cum Iurifconfultis, Canoniftis, Theologis fcholafti-
cis, qui fibi magifterium de mentibus iumunt, hee
dubito quinvt religiofiilimus quifque fuerit, ita fibi
difficillime extorqueri patiatur bonæ fidei in præ-
feriptionibus neceifitatem, nifi oppofita boni puolici
conllderatio, & dominiorum fecuritas, & publica re-
rumpub. tranquillitas animum & cogitationes ab¬
ducat à fpecierumcôfideratione ad publicam pacem,
& leue videri faciat , quod in priuatorum incommo-
.dum publica vtilitate rependitur (vt ait ille) grauis
comprimis auton Ac de titulatis quidem nullam Iu- ®
rifconfulti præfcriptionem fine bona fide admittunt.
1. longi, & 1. fi fraude.D. de præfcrip. long. temp. In
longiifimis 30. & quadraginta annorum Iuftinianus
præter antiquorum iurabonæfidei nullam rationem
6 haberi voluit. Atque ita quantumlibet furtiuas,res
raptas denique vitio reali affedas talibus ptæfcriptio-
nibus fubiecit, de quo nos in loco de vitiis pofleflio-
num.Ipfas etiam promiffiones vnde perfonales adio-*
nes oriuntur, talibus præfcriptionibus fubdidit , cum
ante impræfcriptibiles putarentur ratione perfonalis
fadi,quod omnem excufationem,id eft, bonam fidem C
excluderet. Hæc l.i. Cod.de annal. cxcept.J. ficut 1.
omnes C. depræfcrip.30. anno, didauitluftinian. &
l.vlt. C. de recep. pec. Sed tamen litium perpetuatio,
dominiorum fecuritas, publicum bonum ÔC experi¬
menta adegerut imperatorem vt fic ftatueret, nepoft
tanta temporum curricula , quifquam importunus
ador aliænæ fecuritati infidiaretur. Et Bart. fremen¬
tibus licet Canoniftis ftatui id à principibus pofle
7 fenfit 1. fequitur. §. fi viam.D.devfucap. Inquemgra-
uiterCanoniftæ coorti funt, in totumque negarunt
fieri vlla lege, aut audoritate cuiufquam principis
polle, vt cum mala fide præfcriptio ftatuerctur, qus D
vulgata eft tradatio c.vlt. & c. quoniam omne ext.de
præfcrip. Atque etiam amplius aufi , nullum de tali¬
bus arbitrium eifepaifi funt regum Dynaftarum , aut
/ ciuilium poteftatum. Quorum iudicia confenfus or-
1 1 bis contempfit, cùm alium finem haberet, & publici
refpedum, cum illi lingularibus fpecicbus affixi reip.
/ falutem dc particularibus oppugnarent, nec quarum
bonum eflet in nece litium, magna mortalium cruce,
publica pace intclligercnt. Et fortaife fuerant fç-
rendi , fi rigorem illum iufti, intra forum fuum con-
feientiæ côtinuiftènt. Sed cum ad côtentiofas cogni- E
riones & politica commercia porrigut fuafenfa, ferri
nullo modo debuit. Ex qua confideratione ipfi quo¬
que præfcriptionesefle, &valercin fuoforo, etiam
in rebus Ecclefiafticis eflent paifi , quae hifdcm pene
rationibus oppugnari folcrent, quas in Prothcoria
deduximus. Sibi igitur id arbitrium fumpsêre in c.
ext.de op. no. nunc. & d. c.vlt. & c. quoniam omhe,
ftatuta vero populorum, Arprincipum coftitutiones,
ii quae diuerfum fentiunt,fic contemnunt, quomodo
priuati cuiufquam aufus. Cuius rei locos Tiraq. in
libello de prælcrip. §.1. Boër. inconf. Biturig. eod.tit.
§.i.Cor. conf. 3x8. lib.x. Balb. 2. parte tertiae partis f
q. 14. congefsere. Itaque fi ftatuto, vel Cofuetudine
in totum omilfa fit mentio bonae fidei , vt hoc noftro
S quod nufquameius mentionem facit, fupplendum
id tamen putant ex fuo iure, &: imperio in materia
fcilicet peccati: quod Fulgof. dixit conf. 64. Caft.
conf. 229. &: 439. lib.z. &quosibid.Tiraquel. memo¬
rat. Sed nos huic noftro pernegamus talem interpre¬
tationem congruere poiïè, quodexprefsè exdôlofo
$c fraudulento contradu, id eft, præfuppofita pofi-
tiua mala fide præfcriptionem &■ approprimentum
l* rgentr. in Cenf. Brit ·
admittit: imo verius non tam pofita mala fide quam
ea diluta, & purgata per bannimentorum folemnia.
Bonam fidem Iurifconfulti appellant dominij aut
cuiufcumque iuris alieni ignorantiam in acquiren¬
te, malam fidem contra rei aliehæ fcientiam. Ergo
malæfideipoiTeiToreft, qui fcit fe acquirere autpof-
fidere alienum, bonæ fidei qui-tradentem Dominum
putat 1. bonæ fidei. D. de verbor. fignif. 1. qui à quo¬
libet. D. de cont. empt. glofi c. eft virgo 34. q.2. 1. fi
exiftimas.D. profolut. c.vlt. ext. dèpræfcript. Exeo
regulas ducünt, qui contra prohibitionem legum,
aut iuris rem mercetur malæfidei poileiïbtem elfe. L
vbi lex. D. devfucap. 1. qui contra ext. de reg. iur. 1. 9
quemadmodum. C. de agrie. &conf. lib.11. Raph.
Cum. conf. 64. Quod nos in prohibitionibus ex pu¬
blica caufa fadis intelligendum ante docuimus. Simili
modo qui fpretis folemnibus his, quæ in cuiufque
rei alienatione pro forma requiruntur, contraxerunt,
malæfidei funt, qui à minore fine tutoris audorirâ-
te, aur decreto abEcclefia, ab rep. emerunt Cuiuf-
modi funt, glof. l.i. C. de fid. inft. Bald. conf. 347.
col.i. vol.i. Bellame. conf. io. coi. 9. Socin. conf. 22.
lib.i. Calcan. conf. 2j. coi. 4. Alex. conf. 46. in fin.
lib. 5. Curtius Iunior. conf 60. iri fin. Fely. d. c. fi
diligenti Iaf. $. item fi quis, coi. 7. numer.4;. inft.de
ad. qui in emente à prelato loquitur, l.ï. C. depræd.
curial, lib. 10. vbi Bart. Sed & alterius generis malam
fidem repercre qilæ præfumpta, vel interpretatiua
dicatur, cùm fcilicet lis eft conteftata fuper dominio
rei , idque iuris vi & poteftate , cùm re vera pofllt ac¬
cidere ne bona fides efte definat» Cuius rei graues Cx- 1 o
pè caufie incidunt, fiue ex iriftrumentorum, & iuris
fiducia,fiue ex diutina pollcliione, fiue exiuftaigno-
rantiacarifata ab alieni iuris fuccellîone. 1. qui in al¬
terius. D. de reg. iur. fiue aliunde. Nam quaflibet,
vel minus probabiles caufas ad excufationem malæ
fidei recipiendas putant, etiam beftiales, vtCor. pu¬
tat & loquitur, conf. 280. vol. 4. Et alibi alij fæpè. Si
quis igitur tales aliquas , aut melioreshabet, non eft
putandus ad primam cuiufque petitioriem in mala
ndeconftitui, cum ius fuum indefenfum non tenea¬
tur relinquere. Itaque, etfi iuris effedu coriteftatio-
nem fequitur mala fides, intentione adoris probata,
quod ad fruduum reftitutionem, & præfcriptionis
interruptionem, tamen quo ad omnia, <SiCanonifta- U
rum intclledu, id locum habere non-poteft, quia
cùm peccata audorum perfonam non egrediantur,
pallio nes animi cuiufque propriae funt, nec ad alios
tranfeant , quod ait Bald. $.1. fit. qualir. fcud. poter,
alien. fequitur, fcc cum mala fide effe à quo res pe-,
titum conte(tatione,fideiurcfüo conftantem opinio¬
nem retinet, multominus haeredem eiiis, m quem
alieni animi affedus, non dcriuaturvllo ciuili con-
teftationis efFedu. Itaque & fingularem, &vniuerfa-
lcm fuccellbrem autoris quatumlibct malæ fidei, fieri
malæ fidei ipfum negant, & à fe incipiendo prælcri-
bere poffe,Canoniftæ freqüentiusi admittunt, fi modo
acceliione talis audoris nonvtatur, de quo Caft. 1. ix
nuriquam.D. devfucap. glof. magna 1. tutor rerum.·
D. de admi. tut. Balb. 2. parte tertiæpartis q.3. & q.
12. c. Canonift. & Dy. in reg. poffellor. in 6. Bart. 1.
cumhæres.D. de per. & temp. præfcrip. Corn. conf.
277. num.y. vol.4. Iafo. 1. Pomponius. §.i.D. de acq. 13
polfeff Fely. d. c. fi diligenti verf contra famofam.
Sicuti nec è contra coeptas præfcriptiortes à defundis
bona fide, hæredis mala fide interpellari Iaf. d. I.
Pomponius. §.quçfitu,&f. in dotem. Quare inepta eft
Panor. & aliorum fententia, qui hçredes negant præ-
feriberepoffe, quia etiâ fi ipfi forfan in bona fide luhï,
FFF iij
nj j Des Appropriances, Art. C C L X I X.
nmen teneantur exonerate confdentiam defundi, A de petit, hæred. Neque ad tuendam confcimti
àuTbonofadohairedisleuatimaladcfunclicon. tuuscu.quam error patrocinatur. Sed de eaconfa * *
quau dodu - - UaiW-r reftituere -Λ-
icientia poffit, qui fi cum alienum haberet, reftituere
noluit, nullo alterius fado etiam reftituta re, ieuari
poteft. Neque enim mifeeri cbnfcientiæ poliunt , vt
vnius improbitas, alterius pietate luatur, cum iua
«marque peccata autores teneant·, nec filius iniquita¬
tem patris luat, qui alienum tenuit, fi lple reftituat.
Hac etiam non boni Theologi fatis perfpiciunt, cùm
& iuri quoque humano , &c pofitiuo conueniant, quo
fuo quilque fado pleditur ex rub. ne filius pro pa¬
re. Vera igitur & pofitiua & formalis mala fides cft,
tia fermo omnis legibus eft, qua legibus fit *
informata. Sedtamencùm illi confcientiarum ark*
tri, legum poteftatem, & publica commoda,
torum fado , aut peccato metiuntur, hic lapfij c^~
mala fidei pofitione , & probatione propter
malos feneftram aperiunt teftibus & improbitati &
lites intendunt, & dominia conturbant, dumficfta
tuunt , ætemam elle vendicantis audoritatem, ideft'
nullo temporis curfu praeferiptionem perfici poffe*
quod vulgo docent d. c. vltim. & Angel. §. fuctiu^*
quam probationes demonftrant talem ede, interpre- B inft. de viucap. Hic obtentus ,& fi fpeciofum colo’
• r - ·· . . ;Λ Λ- rem ducit ab religione, 5c poteft quandoque accide,
re , vt aliquis malæfidei pofleffor fit. Tamen hoc prs.
textu remp. exagitari & conqualfari dominiorum *
& commerciorum fecuritates ex toto perniciofum
eft, fi hac ratione homines colliduntur argumento
implacabilium litium. Quod fi recipitur, qUa ratio-
ne priuatorum poffelfiones moueri continget incer-
tilfimo æftu, eadem regna & Dynaftias collidi ne.
cetre erit, quando exhiftoria conftat, eorum, quj
hodie obtinetur, nullu bona fide teneri, cùm omnes
tariua quam iuris interpretatio præfumpfit. Sed &
medium quandam inter bonam, & malam vfurpant,
qute fit dubitantis fcilicec , & (vt loquuntur) de iure
fuo titubantis, de quo glof. 1. 3. $. genera, vbi Iaf D.
14 deacq. polfeff. Bartol. l.furtum.f. fundi, &d.l. natu¬
raliter. D. de vfucap. Tametfi Theologi qui ardius
lfta expendunt, Sc fequuti eos Canoniftac talem malæ
potius attribuant , quia dubitantem potius cedere
oporteat. Ergo cùm mala fides contineat fcientiam
alieni, eaperfonam feientis, aut opinantis non egre-
alieni, eapenonain leicmis, tiui nui* “w"'' . ir · r n ' · i· —
ditur, vt nec opinata: quidem, ex quo euenit vt eadem ç viollenti poflellores fmt. Certe 111 Italia nullus- penè fj
UllUl) » i iiy v M y 1 ^ 1 .
refpcdu diuerforum, &bona, & mala fides fit, quam ή pofleflor atauum nommauerxt, eorum qui ciuitates,
ideo ancipitem appellari placet, & bifrontem, vtqua ( & magnas ditiones nunc occupant. Quo iureNea-
* Γ V · 1 1 r. _ r _ : . S
polis Sc Infubres teneantur omnes norunt , quo
etiam Burgundia, vt omittam prifea illa infeflàs Gal-
lias, Hifpaniam & esteras orbis partes migrationi¬
bus validiorum &: potentiorum.Si hocius effnoftro.
rumprincipum priuatumerit proprius Andium Co¬
mitatus propria Anglia, quorum vtrumqueloannes
qui fine terra didus cft, occifo Acthuro Duce nolito
occupauit,cum priore gradu defundum Regem Got-
thofredus natu maior loannem, quipoftremuserar,
Titium refpexerit (cientia, mala fit, qua Sempronium
ignorantia, bona dicatur, de quo text. 1. fi quis fun¬
dum. D. deacq. poiT.l.i. §.vlt.D. vtipoifi. l.ædes.D.
de feruit. vrba. præd. Baîb. 3. parte fextae partis q.3.
talis bona aut mala fides huius articuli materiam re-
fpicit , quia externos fpedat , &: contingit , non con¬
trahentes inter fe. Sed ficuti Theologi bonam fideni
bona conficientia metiuntur, quae ab opinatione , &
credulitate de quibufque rebus profifeitur, &: gigni- . - . .
tur, &inftindus generat, &c fyntherefes quas vocant £) antecederet; atque ideo legitimus haeres eiler.
de rebus & adionibus bonis auc malis : Sic Iurifcon- fi moueri placet , conqualfari orbem diris tumaki-
fulti quoque cùm cuiquam fidentia rei aliéna: feru- bus oportet: fi diutina pofleilio pro iure non recipi-
pulum indit mali, cùm iudice fe nemo noces abfolui-
tur, & illud vrget, quos duri confria fadi, mens ha¬
bet attonitos. Illud quoque vtrifque conuenit,quod
ficuti nec Theologi non quamlibet opinationem ad¬
mittunt ad ardificationem bonae confidentiae, fed ta-
15 lem volunt efte, quae informata fit è praeceptis legis
diuinae, qua? nemini non fcire permittitur , vt bona
dici polfit. ^Nec haereticos homines ferunt magna
confidentia iadantes confdentiam, & ad ignes vfque ^
durantes, cùm contra receptas ab vniuerfaliEcclefia
de feripturis fententias differunt ; quo in genere fiunt,
qui nuper tantopere - - - ;Ί>
quoque verbo iadabant , cum confidentiam omnino S
cos habere nullam fada & lapides ipfi clamarent. (
Non magis quàm eos, quos feriptura non excufat,
ouanquam fe obfequium putarent præftare Deo,
cum Martyres Stcphanum & Apoftolos interficeret:
Et fi de his feriptura teftimonium perhibet , quod
nefeirent quid facerent. Non fuit illa bona fides nec
iufta ignorantia, qua: melius informari poterat de
a „ 1 ■ _ r _ o, . _
libertatem c#ifcientiæ tertio
feripturis, & ex his agnofeere, & Chriftum illum p negari tali aut dilfimularicni, aut negligentiæ, F
effe promiffum Meffiam & Apoftolos ab eo omif- tientiæ ineffe tacitum alienationis confenium - a
- ^ - -r-- ' - -•--•i.D. de verbor. fignif. Legalis enim i»
_ - « . . -Ï-N. Γ Λ. -..ΛΜΙΟΐΙ rftll*
fos , cùm tamen feriptû extet, quod eum non cogno-
uerunt , quod fi cognouiftent, vtiqueDeum gloria:
non crucifixifient : Fuit ifta ignorantia, fed non
propterea bonæ fidei prætextu exeufabilis. Sic Iu-
rifconfulti, bonam fidem non recipiunt cuiufquam,
fi non eft legibus & moribus informata, quorum no-
tiffima eft regula iuris, errore neminem à mala fide
exeufari. Neque vllum talem prodeflè advfucapio-
nes 1. nunquam. D. de vfucap. 1. cùm lex. §. fcire. D.
putatio eft 1. x. $.vltim.infin.D. vfufr. qdemad. d“-
1. fi finita. §. non autem. D. de dam. infect. .
bebat. D. de legat. 3. Bald. tit. quib. taoà
amittat. §. aut fi linellario, & (ιψ*
Protheoria deduximus. Nec detonantes Can
admittimus id, principi cuiquam non 1^erc’. s
nullus principatus , nullum regnum
adionum perfonalium non admittat,
tur: Et fi verum fateri volumus, qnidvllusvfquam
Rex aut princeps vere fuum polfdet , quorum ius
omne in armis cft’ Non fic Arato Sicyonio poftquin-
quagefimum annum vifum eft, cuius fiidum laudant
Philofophi , cùm conflaret illos omnes pofTeffores,
qui Sicyonem in fediifent, mala: fidei polîciTores effe,
tyrannorum fcilicet affeclas. Itaque ncceffaria illa
omnino Iafonis fententia eft apud Plutarclii politica,
omnes qui fe magnos iuftitiæ cultores haberi volunt,
oportere interdum iuftitiam in paruis contemnere.
Nec enimlexhoc vnquam agit, vt malam fidem in¬
ducat vel tueatur, fed illud potius, ne praetextu ift-
diuidui alicuius , aut particularis caufx publica pax |
interpelletur, vtque tranquillitas reip. conftet, K '
litis peffimæ ftirpes enecentur. Quod fi quandoque 1
accidat, vt cuiquam mala fides tua opituletur con¬
tra naturalem aequitatem, fic cogitandum in compa¬
ratione publica: quietis, leuiculum id iudicari opor¬
tere, cùm præfertim fit quod fibi imputet, qui leg[s
beneficium & interceffionemcontempfit, nec pow
1237 Des Appropriants, Art. C C L X I X. m 8
fidü Îir.iLüis comiiîUuï.s (lifpTjiuiotje fLirriLiÇjrnpEïCja.Lit
quümôÎÔÜbei ppiTelJSmtti reniftyî non eft reclama-
tum, &inteccefturn. Id idem confuciudincs gcmim,
Ît recepciconfenliimorcs , uudro màgss cfËçerc po-
taçiani, quûfseft^alitcr Atiflor, putat în politicis*
Ψ os omti i Irgi ati tcfchmdqs purat, non mi» ns qujin
l"? Oki-iusricorco. fik 3. fend* QmdveroqLmdlpfm-
î^lcî i con Îacmurum ceniorcSjinmulciscafibusprÆ-
i criptiohes rccipiût cum mala iïde, vtüiredhjbkork,
ie hiscabbu.s ; quos Fdji. Si altj rncmorantpC.vlt est.
de prsfciipt. Fanor, en, codait, Aie*. & Am. J. 1. in
prmcip.D.dc acq^olfelt: Bald.g, fi qui* ptrïo.rioiide
rend, i 11er. cnntro. Denique co dccürruni* vs ad fiaturi
iuibtiam ml pnrrcr ftatuenrium aufloricarem décile
purcni±id fi bi lie eremus non ircm. Hoc fi vmim cft,
/J de tribulis colligamus ficus „ fi qui rc _n fiiihhftamia
, m aLt tidcs cft protinus bona fiat , tîi ni pontificum ,m-
[ fl oriroa i arcrutrutn f , velu ci fi cum diflo aquam poi-
hnt matari vino. Sed id non admit dum s , in itis quæ
perie de. genere malorum Ι’ιΐΏΓ,όπιξ cüiufquam auito-
rit.it a lïuitarï non pofluni, ne câlin imt: fit plant quod
ic illifitri pofiEç ncgjmi, orbis terrarum coutempiit.Cum
nullum regnum nul .],vDyuaftk,iiô aliquid ullum
tutQfOtti habeat Si obicrnei , quæ ïsfnria , mercedes, (
honorark, famulorum protnraxorum opificum ope-
ras, au 1 mtfrçiiçs, cénis temporibus péri ftanut, poft
ca tempera fetneftris , an ni, bicruiij, autcaliaaflioneii
n ulla·: admirrjTj Mec lue dubium mulla mala fide prç-
fcribii, c ùm nemo ignoret fc debere quod pro fcnbit.
N tt prCCatur aut hor i rai e Irgi s , aut ne çligemi a , au r
conienfui elï creditoris . g uod denuneuntt kgc non
auLE ut, aut lata culpa, fie lupi ua focotdo, Iniquum in
fpecie fortifie > lea publici fltquum , fit valde neLtifa-
rimti, & rdp.expedirQj.iinqulmo reliquiis redituum
pccuntarionimjprçfcrtbj tiirab malo debitore .Sed fie
nccEÎTe Fri t ,nc I ocnplcs creditor crudeli patien eia 0 b- 1
rurret^diquado fectirum debitorem magnitudine de¬
bili inopinantem improuifo ire, Nec ÇsmomÎlir en-
gitatlt aliter cxiftimanribui verti remp. fie uiddiofiii
aflione.s r econdi pd £1 m 0 né contio h en ri tim ad utrfu s
pirpillos fie viduas., qua JoqnecxarluraSjfi amilfis for¬
te re cautis: aut tuetnfis xdibus obferuant occationes
inopinato malo ingruant, icaflioncs veternofir in¬
flammentur f fi forte etiam tx debitorum fatiiimre
apoehæ nullae petita funt cxoluri debiti , atiraihitus
fit nimium ferinius mercator drbimm fcripfir libro,
quod fwïKUnp nimium obliuiofus non exptmxitt aut J
it intctîeiiit: Et confiat nnn neminem ιλπτ diligentem
reptrirU Hxc cogitate laptencci homines dobueruiu
prttmcre aii ialutem terum pub. nedum vi fium ex
artefuguintqn tot court mia [ncurrantj fit ^rifianti-
usliribus dominiorum incerti rudmi campum ape¬
riant, nec vero, quod pnuntorum in tere liet, oppone¬
re publica: cranquiUitaii. Cuius; con (ideratione cim
instem incidit , nomum nem eft fieri ïiiri i applicatio¬
nem alrcti petfojis.Qqatc hic quoqne [im mdici per¬
mittere debuerunt talium arbitrium, vr fi quis aliqua-
do futurus eft.qiii mala mente alienum prj-feribae, is
deum habeat vitorem, ncqcçnfûrafiuiconftringjant, F
queid fine publico malo nô pollii nn Nec aliter iitaci-
Uiiis locietatis compages conltareptitefi·, nec quod
Citero ait folicrnuiinis vllus aut periadi linis fururus
cft. Pt omde ne i fia finire π rk nobis dü mtaxat au tho.ri -
bus valeat,e]ttant magnorum virorum ile eo pniudi-
cara, vtBaldi inc. debitores, «r.iieiureiui·, Qu? tam
huic fententtï imo confuetudini nofbjr fanet, vtpro
<a fiiflavideatur,CLlin ficait. Quoties fi.ttutum inci¬
pit à monitione, vel uri itih hac forma , omnes credi -
u lofeitdJis. N,. (addo ego, & imerefic protendentes)
A veniant intra illum aut illum diinn , dciure fuo Lurer- .
ceilim lubp(.thHa aiuifijontf hiris, tu tn7 inquam, iion
intercedente co cuius interelt omnem obligationem
tam naturalem quam ei in te. tolli funditus, atque ideo
(notandum) non exigi bonam fidem pnicribcuus,.
ego difluni maluerim purgari malam fidem. (i qua eifc
emptoris au t acq 0 i renti s,oe poitea pro batm .3 c ne al¬
legatio quidem eius recipiatur. Hac icntenna iiihsl exi
prcflius dici potefi,aJ proba odum^quod dumonilrarÈi
volumus, in appfopr i mentis bom,m fidem nrmexigi.
Qukjcnimaljud Ibnr banitunentanoibra, quamtno-
^ «itiones, quas Ealdustaijwjti Vim vult haba'^illaipfâ
forma, qu j nos illi concipere folem u s , & qu i hu s em-'
nesciemur ,-^t ni intercedant, fciant fe cerri ficarionc
icqui ira exclu fum iri . H oc ii verum ctt, 0 luti ës du bi-
tandi maKikprxcIdicur. Necdiucrium Bald. ducmt
$M <lLi:i llcr ^*.qnem etfi Fely, d.c. vir. ver lie, fex-
rum ponit, ve Jlicat,ramcji ea fententia matufefti pro^
barur ratione Lh en tepore CfiderecuilEpignot. Idco-
queiJem Ihddusfcnbit, idquoJcontempris banni-
mentis e neti It fi'to inter ce fibri * pwnam kgalcm dic
poims.odiQ mghgrntls jndafliin^quhiv prçLcripcio-
^ nem, i J cft, n egi 1 l;cii EJ.L- pttn mm p o riiLSi qnàm c s :: c u-
J rioncjn iniurii ait crius damno , quod eu itari potuit,
& volenti videtur accidere. Quate idem Baldus e.
ciim nonhceic,exr. de pratlcrip. negat pr.tfa-jpriones
ftatutariis per malim fJcnptttniiDpi, ijuia. quones
fiantrum addit, vel derrah i t iur j cnm m uni, tot ic 5 effi¬
citur ius municipale & obieruandum cft vr iacer , neo
tecipit fubauditum in tellcct um i i ure , quia fta tu tum
cüm legem corrigit, eam non ititcrptetacur; igitur fi
boni fide i mentio nem non Faciar,nmi cft quarundaà,
mreinrerpr erado. Ex qua cius ratione pcctrefpon-
Fum ad alias aWum omnium femettrias , qui quod
cvprcirLim jioii fir fiipplcn volunt; Nec diutTlum cto-
) cuit BaïtArciù qui hobiSiD. de acqmr.poir.&' l.cùm
res. C deprobar. quod idco non perft-qtuimirpluri-
l.uijquiainprorheorLiiiobw huridocum fus 1 vide-
mur exequnti. Nondiftinnliicr igitur Ban. U. vit, C
vnd. vi & Iaficonfi/î, vol. t. & confiiez voLi. pu-
tant poil tiplurn iSgifitmi reinpotis pradnitiptioncm
maLnfidei tolli, ÎccLucuari. Sic pernoftra, appropri-
inenta, vers qutiqucdt po fl tluï màUfides cluiritr, ii:
deccjgitur, qmm Bnnolifimtenriain ttfi quidam de
prsfumpta lantnrn mablïde incflligtmt vc Ci-iuetta
confido. & m liiiro tic t cm porc, tamen de vera quo-
3 truc id idem Dcaus putatœnCi^&a^. Quare nec Μ
ilk ipinpff iurifconlîilrorum diiputàriories de inafir-
fiiki politione, aur probatione et lis. per quas re.5 ex
coco impTflrfcnpti biles huitr,&: aricrna: lire# feruntur,
nobis amplius j lego tmm feceUenr. Deniqucnullgr nrj.
fiiioncs, iiulkarnciilamcn fvtloqniroJtut) crunt in
fijro recipienda de talibus: V un que in rotum tcgula
ftatuetur, quDdquifquc ex ritulo domini j tranlla'tiuo
àpolTdîorc au flore poffedcric, ftqunris banûimcn-
ris·, %îc certi fi carton c oprimo,éic crttfiluTiet ifitr id eurn
rctencLumn, itemamqLicciuj auflorÎLireii] fure, id-
quevt ver bis tex, vraimu·, J» r*,*rcr t»»m tum. Et ali¬
bi, île mute dmftarr çrfttrncHTit. Hrc facroianfla iu-
rispatftj anitomis, 3ciiicônmilfafecnrttas7 ftwenek
litium, hic fqlidtudin.it, & peneali finii. Hic huius
ipliiis rei. irnfiLSj.quicX quolibet tirulo approprinndi
fidiltMtm trihwit Qnn vitico profiuiiciato infinitE
dubitariorlesdebona, aurmaLi fide rubindeiiiprat-
rcriptlonibiTS (btuneiites pr^FoLEumtr , .& cniiDce-
feunc , fuuiqnc Tterna; legi vigorcouftat: Et ingens
tribtmUiba^V foru· feges pr±ciditurfvnaque,^:'lrn!i-
Îtlexlex ftatuirur magno bonorum omnium conlcu-
u, & b 0 no hQood ideo pluri bui π ecelïc bab fil expén-
ί F F mj
U3P Des Appropriances , Art. C C L X I X. n^0
gatione perftringi «rtume^^ ^<\ d< ,tergi cô_ Liprionis feftinatio,dum arcanum è moribus, & J
reiiciendam puto, i pltio aut probatio fuetudineâperimus. Diximus, fup. inverbo bira i
tendo, ne cmus dein p p iflJ r*fcribcnfi dicatur, que filtre que ce /m, no vnam fraudis fpeciem i/rc ciint *
exigenda fie cumfmodKa toile pe*_ ^ ^ ^ fed effe,& dici quafdam deh.s quidéLÎ
quominus de CM'r" ,,i2onda, puKt ad fubruendum, extraneis ftruuntur, de quibus hic fftlüfermo tft 1*
quam auftontatc ^ populi probaucre homini fieri dicantur, quafdam quæ legi, quarum J,
fcriptiohabetur,l.filibertus,D.deiur.yro.r^
‘ΓΰΓ& maiôrés notai tuebantur, fie itabant, fie ru- cffeilu difcr.mmaiiq cum quæ legi fiuht in torno et
aui, oc maiore tfadus annullenf , quæ homim fiant non item fed
ouod' idem in noftra quoque quindecennaria fen- refcindi alienationum excelli» cum ex talibus comn.
riendûm nuto & fi Bald. d.c. debitores, non idem pu- ilibus accidunt, quarum exempla in donationibus f,.
tat quod approprimenti fuperiori ipccic , propter
- - -- fFcdum, de audoricatem, &
bannimentorum vim,
fie quidem fentire necefle fuit iurifconiultum in præ-
feriprionibus titularis Sed & hic tex. de fpecie ap -
proprimentorumper banni menta difponit, quo ma¬
ior dubitandi cauta , quia fie ha c quindecennaria in
locum decennalis , aut vicennalis legalis fuccedit,
quod iurifconfulti femper arbitraturi tunc, futurum
eft vt fine bona fide procedere non pollit. Sed ego
exaequandam vtramque approprimenti formam , &
vires puto, cùm vt Bald. ait. d.c. cùm non liceat i
quam bonæfidei neceffitatem confuetudo imponat,
&perfeda quindecennaria ex titulo, fuccedat præ-
fumptio bonæfidei iuris, & de iure , ita vt probatio¬
nem contrariam non recipiat, cùm plcnirtimè acqui-
rcnnbus contuitum velit. Et quod illo art. 176. De
plenillima fccuritate , per verba , du tout e r tnuers
toM, difpofuit in edictali approprimento idem repe¬
titum voluit in claufula fubfequenti , quæ de quin¬
decennaria {latuit , per verbum cr <»/& <Fod iden¬
titatem iuris inducic.
k [OV fRAVUt]
1 tfabens titulum rf doUfo appropriât.
Ai ala fides per fon alia eft. tbid.
i fratea leoii θ' nominû defribitur.
3 Contratlua nudi an tribuant appropriandi caufam.
4 Simulare θ' dtfiimulare.
Simulati contrathuan galeant ad approprimenti.
tbid.
< Simulati diuerfo modo fine dicuntur.
dis in fraudem cuiufquam pofuimus.Nos iure paulo
alienationes omnes, aut donationes contra prohibi¬
tionem iuris patrij fattas nullas in totum e fle docui-
mus , fine dilcrimine legis aut hominis nullitate qui.
dem ardata, id eft,refpedu eorum, quos tales aliena¬
tiones refpiciut. Itaque, & quæ in fraudem haeredum
præfumptorum aut mala mente efient fadas , aut quae
vni ex haeredibus amplius virili, aut baftardo, aut vito
ab vxore confiante matrimonio , & tales omnes pro-
_ I _ _ pter prohibitiones confuetudinis, & priuationempo-
non liceat nuf- C tentiæ in verbis nullas diximus. Eadem docuimus de
his, quæ exceiTu tantum laborarent refpedn quidem
exceflus. Quæ cùm ita fine , & hic textus nihilominus j
generaliter ex omni alienatione fraudulenta, aduerfus
externum approprimentum admittat, poft decénium
quidem, videndum ne contrarium decrcuifle vtrobi-
que exiftimemur , cùm ex talibus contradibus nullis
approprimentum confici porte negauerimus, cuius
conrrariû hæc confuetudo ftatuere videtur, & ex om¬
ni contradu in fraudem fado permirtere. Sicigitur
habe, hic fim Oedipus : Cum confuetudo appropri-
mentum ex contradu in fraudem cuiufquâ fadoper*
D mitrir,de eiufmodi fraude difpofirionem accipicdam,
quæ contradum non annullet. Quo cafu appropti-
mentum admittitur ex tali contradu , etiam fi fraude
cuiufquam fiat, nec enim fraus omnis annullat, quia
titulus non vitiatur. Quod fi talis titulus eft, quem
fraus annullet , vt in omnibus exemplis quaeantepo-
fuimus, tum & titulus, & quæ ex eo lequuntur necef-
fario corruunt, & in totum labefadantur,necreperic
approprimenti folemnitas vllum fubiedum , cui ap¬
plicetur ,euanefcentc titulo in fumum per nullicatem.
Ergo quoties fraudi coniunda eft malitas tituli haec
Λ » ΙτίΛ fî t-i η/ΛΤΛ λΚππρΚιγ fnllÇ frâtlS HlC ΟΠείίφΡ^-
ibtd.
η Simulatum contrarium faciunt conditiones gr amores
mentita.
8 simulatio proboturtffhbua.
y Simulatio aut nuJhtai bannimentorum annuUt appro-
prtmentnm.
10 Simulatio, au rembourfement,
U Simulationu detegenda tempora.
x Hæc fola vox in veteri fuerat, doli non erat, qua vo -
ce incelligi volebant, quod fraudandi cuiufquâ exter¬
ni caufa Udum effet , quod in fimulatis contradibus F
Colet accidere. Ergo intercedendi decennale fpatiù eft,
quod aduerfus fraudatorem ipfum conceditur. Nam
fi is ipfe fraudator alteri rem hoc modo acquifita ven¬
diderit, is redè per bannimenta appropriabit , finon
cftintercertum, tum quia dolus , & fraus vitia perfo-
naliafunt, quæ non tranfeunt in fingularem fuccerto-
rem, glof.l.vitiaC.deacq. pofT. Et quod nos diximus
fupra,tum quia vi fuorum bannimentorum priuatim,
fine audoris fado aut iure is fecundus emptor domi¬
nium fibi confirmat , de quo noftra difputatio fufior
nenda eft, qua nonobftate titulus manear, veluti cum
permutatio fraudulenta fit in fraudem confanguinci,
contradus,& vera emptio, quæ fubeft, non eft nulla,
ideôque approprimentum ei applicari poteft,fcquuw
quidem , decennio ex hoc tex. Itaque hocimpnmis
diiudicari conuenit, fint ne contradus nulli, & utuu.
Hic hærendum, hæc digna ingeniis omnibus aiuaw-
uerfio in iure confuetudinario.
1 [ A v contract.]
Hoc eft , in ipfa conuentione , veluti fi f
contradus permutationis , qui retradui fubie
non eft, cùm re vera venditionis fît, quæ co”rrou*:
frequentiffimaeft omnibus tribunalibus. HoCh>
loco opportune dubitatio incidit , an ex contra
mulato tribuatur vfucapiendi, vel appropnanaiÇ
ditio, &f,forta(Te alibi attigimus. Sedbcarnc
proprie de eo conftituit,& nullo non die in ta b
legatur. Simulatio quidem non vno modo m
libris accipitur. Sed quod latini fimulanom
mulationis vocibus intelligunt , hoc idem iu
i*4i %s Appropriances. Ait. C C L X I X. 1242
ÎiRwUtJcmis Terbo exprimant, Himdanuis &JÛ, diiîl- A led probiino r-Jis fidHoms i-«ïPic n d a c rfet ■ NrcWI
iiiukimiÎWra* quod.doii qiirjaticdrtr nirl , l > o* _ _ _ _ j - ; m cpi.r·
inuhmus vera , quodgltrfi qnoqtir docuitl, j. D. de
caucufljq. Jlmuinr, & afRxniilai filio nuptiu Teren-
rianus Cfiremcs.aim nuptias non cogita. Et Mcrcu-
ïias -Tpihi Plijcürn m Amphîirknc ÎJoikn inmikt
AmpbkricabVfetuunT, Macurium diffimuÎar, & Cm -
fios J im ubur ir qm k^chanàlîa vi 11 mu* L· 1 1 lt apol ugctç
Æfopi 2ÉU1U.S Iconis pellem iudumsieoneni üimtLir.
aiiuumdiJÏÏmukt. Sed Afiuus cÎTc .depraehcnFus cft ab
vulpcfï itiriculis, Sic jbo&tfââu« quidam Gmukri, &
JiiLiLTuis.it; eodem adt 11 ; A: conuenripne ekftunr, vc-
liiti eu iti^ lirnulajH e pcTtnutado^ii|ifllt.Tmlaf un venditio, ^ fetnimu-i.
feripcio ante qmdtagciïmum almum perficeretur.
Huée digtiafinnt ammaiiiierfionc , net vuJra rcibuna-
JiLim j toi. u Arque ex fupr.itüitj.s cuenir, vtram ι·\ na-
héritibus , quàm dominis feu J orum iapfokecenirio
pbArotmu omnis aditu* arguendi qqa-
bt urique /inc, eriani kudùuiorijrn , nut Tentarum ,
qaiÆ c entra d lis quali s Jegi eut p o fl id tempus, p ioye-
ro habetur v de mkgmirrio vero nufia kiiilimia peti
pollent*
An vero ex talibus transferatur poilcllïo antedifi·
qui vei e co j li r ahitur. bed & iî mulari tu m quoque
COnîiraftLis dicuntur, cura fîiiguntürj <Sc revera nidlus
c omrad us lit, λ ut fubc II , vt imaginaria; ven di ri unes,
1 π '1 l: i bits ci 1 m v cra part mm mrciitio noi ifitvllaip. o-
■ί do Contrahere rcinouernr conÎêniüs.ab adlu.Icicôqu®
agenriex îaii courra# uobihr exceptio iimuliLtiums,
quod fiaftùl.Sc Bafd· dicunt Lfiexcepti-û+C. G ecrt. pç*
i;tr. Bai. & 5., callidis rit, de prcch. feuà.fiLpcr. Ftickr. L
mida. IXdcconr. cm fit. Sait, dcalijl. emptor. JX de
acq.pluLt. arCcnd.vdLitimpomp]i,& rheatris, tuiri
Hoc genercfrauctul rutorum conmiiluum nume- 7
ranusr .quibus gràuiôrcs conditiones vllç feripra: funt
quum vere conucmi , qaæ confitngtiincos i retrs-dvii
deterreant j veluti cil ih praTenri die pretium Îblutuiti
dirirur , com ues didirllec ïbJuiiûni, quü vitio d ete-
Îtq ctiam .arefto poil approprimentum, rcrradtus ad-
tudieatuî efl cuidam udortonna t#*. a;+ Oclob. Il
fiip^luraditum prcuj aÎH^uin cil oneisrodar candi -
demis caufa,CLÏm de minori conuciiïllcç, îl maius pre¬
tium fcnpnuu, qtiim càuennun.dc quibus nositlÜd*
larua; opplentur ftt'no, fimulanrur homines &r uni- ^ \ciboimntt. Proinde eKiiliirundmii non cfthanc fi-
vurtto* ™ derradb laru g nullum animans reliniqui- molitionis excepiionctn patlïm , ^ic euiitis coiiipe
ΤΙ1Γ Ai 1 i^e filin h Arm rp< Ah μ n. -, r- i j · I _ 1 .9 Π j ; Λ ■ | ■ Ί ·■
tur. Taies funteem traitas propriè finiulati, id cil, qui
colore m habent, fubil-auriam, vero niilJam. eu m ici U *
ce t fiiil Ilt c Onucnrio Initiir fed d agitur , ncc pL ôblî-
fitioconirahiiurj noiTaiLtrr quàm iilaî fugaces Viti-
tx in/rrorum apud virgiliom , quareidnta’ funt Ko-
min mû, cûm re uiKil Îmr. Hxc di rfereuria ÎLmuLuo-
rnm côrraiftuumin iut'e, Je quirus tir* plus v,r], qugd
agir. C & Κι. C de foffmg. vbi fiJdus idem K vin C,
pi us va ki e & Lfi ex cautione C. de 110 it nom. prç.glof,
emptar.
I. G voluntate. C> de dot. proiniif* aisj. d. L
ad miiingendaappropricnn^o , quodvemm non clb
ied his raucum dari quos iimulario refpidt , vrpluri-
nmtn co^nguincos. Nam qui aotius J iypo checit pe¬
rierit, aut reditum annuum j aut feruituLrin , πατ qui
re ιη ven dicar , excipienti Je approprimenco malt1- lLc
Îimularione cotmCtos replicat, quia quocumque ian-
deracDuiiaclru dora ini f rranfladoo acquirensappro^
E1' i u 1 ΓΓ,ΐίΐ m conficL.i r , n il intere fi uKs agen ris , eu: ta-
1 las ell, de par conditio cius cft^vt ni inrcreedacqno-
cn raque titulo æ qu ü exd ti dator ,, taraetfi ei □ s inu r β c
vbi Barrol. Alex, AngcL 1. r, livifvxotL D. de acq. D faleimiia approprimenti edi elatis conudkre , quod
Pi n /T ί* I T Γ ii i· 1
pofTciE
6 His pofiris cùm qu.xriuitïan ex conttadin fïmula-
to pnfenti atit appropriai! poÎîItjGcÎlatueiuiilj cùiu
Contractas proponitur fïiriuiari rirait» fedinquota-
rn*‘n dc alio quotus conErn<ftu partes confentiuntj ve¬
lari eu rn venditio veri t‘t ,fcd GiiraktUf ptirnnratioj
ruin batuE d ubsè , 5i p ri ferip r io & ap pr oprî menïaiîn
confici poreft extuli οΰηη&άα, fçdiore confueaidi-
nario, non nili poil decennium àdiecerrificarionbj
quo elapfo non cft retLpienrla cumfqtLunpoJritiode-
ikmalationecontraiUis^aittquod alios contEÿ§'ijs.ge* r
ftus in quam qui exbibeeur, di promulgatus cft * ex
quoappropnmcntum conficitur. Itaque viro refu-
mi[ quam liber fimulauis, ic pro verobabeiur, exdti-
fa cunni fimularionis querela fine non recipiendi* Di-
uerfum in fperic fimulationis alccrajn qua nullus c6-
tlaA lis .gei itur, leJ ro rus fnmilatLir, & 1 maga c fi4.ru m
enitn nullus tribuitur riiuiusyiîee domini arnitajxlity
nec conftnfus applicatur aJtu i, & eoius vmbra
fumus* Hoc enim nec mik· anni s res prarftrihi poi-
fcL, ciini nil agatur in prxlcripriombus quidem mula¬
ris ; Nam ί ceux 1 n hi.5 in quibus liniri tiilo pr^idihl-
rur. Atque hoc di ferunen non anim-aduerfum pUT^t- ^
que falli c^q ui conia hi Eubiro refpfîdere lolent es tfut-
iradtu fimu i,ico 110 0 pro: icti bi ,· A3 >t fuca plcnd i cônd i-
rkiiu'innon tribui, quod quaraveruin, aticfaliiimfir,
ex fupcrionbns pater. [Vucedit itaquêapptroprîimeii-
tumex eourraclu firauJato fi vere cdnrra£tu<r illqdisi
geritur, quod diferrè tes. probat in terminis fig. vir.
D.pro donnt.ii ire cjuidem patrio
mniu. Sed eam contr.u£ïas fingitur i priFlcrrbi nullo
modo pordl qatndecem ιιύ quijem, qüia uculusdcit-
clt, nec vIJlis liibeft , idedque hic finis non recipiendi
fi&iciixs kkgatkmi non oSdkr , ik;£ dtcenraj Upfus^
[icet, quia Cuiulujiinteceil^ednoiiideiumcoriira-
ttu ipib.
FroinJcllattacft dubimrio eorum, qui pr.xtcxcu S
Otdifianotili Molihcrins , qua- de pro b.i non ibus Ha-
ruir, in caulis centenariis ambigumran iiinul.itioccm-
rraftus pofii 1 tdlibus probari , tina harc ciccLHl.inriJsT
ic Kis q it;r fii dfo ad t n Uïft.i fune potius ptobenturex
conte iTe uris quam feripeo , quod fiiac-non fdrt Ubo-
rirc, led tergo pori us, non antica j /cdpofticti s ideft
non apevus, lcd ecÛés,& adumbraris, quae nemo ibi t.
pro prodidc rit, is plark delipst. Itaque nemo de ait-
riquat-Wb r.llri prabaciom-s teiieit , nec odriira ipid
jtïinn patitur rti ici , quod loan,. Imo], fertftr. c. cum
contlng.n, 011.77. ext dciuremr- glofi !. tl licita s.^': ve¬
ri taSi Dr de 0 lÎ.prs fid.de quo locus apud Tiraq. in rc-
tra tï. $ r.glof* 1 4- nu. 57, & le quet, & nu.* q . & { eq. Al -
ciar. Uï ni ai 0 r.C. de t rai t fait. Cliafi ti v.dt t rttrtifls. f . 1 2 <
idem T iiaq. d. ÿ. 1 . glofi? . 11 um. 74*
ra[Ov AVI flAKMtS.]
Duplex \îd mu buinimcnris ο hilare pateft,nui]ri if
taris lailcct îtut limnlati 0 n i^prixter fidfum, Nulli rsris
arguuntur , eùm centra iolerà±ùdiuHb;nriaJia pt'cc.i-
tur,quia forma dat clic Lebqiiacontèmptaaibus cor-
ruir^li non luo dicaat Eoce iaifa fini.fi tien inrcfuriJlist
pan bus, ilnnji fnoie rnaiemm., de locorum finne in
quibus hoc virium luillo tempore purg.sttir, A: irnme-
dicabili: cfb Alterum efi: euro gnuiiores condiifoncs
pÏQKHilgafltcir quà tït contra;! u s con tiiient, aut ldi ml
qnod.de.wrotu eos quorum interell, pronmlgAid^
enim finit omtiia,qu^ inniiant,aut deterrent ifmTcef-
fore^qutod En rcir.iâu i en fie Ttra.m rcTn^l^.^-gbf.
z. tftt. jd 4,nuiû. ip. Huc poiVerins Virium
124.5 Des Appropriances, Art. C C L X X. 12^
Jeccnnio à tempore certificatioms cluitur hoc text. A
10 neepoftid tempus refricari poteft. Proinde quod hic
Du iour de expreffit du contrait on bannies adiicerc debuiÇ,w a l a A-
la rcco- ,udic4ticn depromefeou rembourfement. ^ 11 1 ‘ .
gnoilFance vidimus. Cùm prçdio à patre vendito films venditoris
‘"V17· & fratris filius ad retradum venirent, fuccumbere ne-
celle fuit fratris filium, fed cùm poftea detedum effet
commodato nomine ab filio venditoris id fadum , vt
emptori patrocinaretur per collufionem, ego quamli¬
bet approprimento coniummato ex tali adiudicatio-
nc dii admittendum fratris filium, idque intra dece -
nium per hunc text. qui hunc catum omi t, mdem ÔC
ii fimulata pretij refufio fada eft,/î le rembourfement eft
M,f o» U recognoiffance fra udeuf 'e. . Ego ex tali titulo ne-
oo excludi tertium cui fraus fit, ante decennium, cùm B
ex toto par ratio fit, & collutio obftet veritati tituli
YÎquead decennium quidem à tempore fiue adiudi-
cationis, fiue alterius adus fraudulenti 1. & quifub
imagine, per rationem eius. C. de diftradione pig.
Neque enim retradum admifi fle videtur, autpallus
qui iugi ter tenet, &per interpofitionem proximio¬
ris retentionem rei confirmare voluille libi depre¬
henditur.
n [Avqvel cas.]
Et eorum, ôcvno de pluribus.
° [CoMP ETEROIT ACTION.]
Solet quidem in foro per oppofitionem de non ap-
propriando hoc quoque cafu confuli.
’ [I VSQ^VES A DIX ANS.]
Veteri confuetudine c. 41. triginta annon® „
pus erat præhxum ad detegendas fraudes & collnf
nes Contrahentium , vt & refciffionibus omnibu
ter ipfos contrahcntesjfed reformatoribus, & aliis'"·
aderant, id tempus prolixius vifum, quàm hominum
& commerciorum fecuritati expediret. Complet ’
vero decennium exigo ex hoc textu, etiam fiiurecS
li in titulatis vltimurti diem fufticere coiptum puta *
l.vlt. D.dcdiuerf. &temp. præfc. l.invfucapiD cic
vfucap. Sed ftatuti verba aliud exigunt , nec temn
recifms patrocinari debet fraudatoribus. Itaque etiam
vltimo anni die intentari oppofuiones compertum
fi modo citatio , & auditio panium iniudicioeftfub-
fcquuta, vt ante docuimus. Que 1’admrnemtntfiitu .
ploitté 4 l’afiignation. Hoc igitur tempus logum datum
eft ad detegendas fraudes , quasjtempus, verirans pa-
ter folet in folem producere. Nam etiam prcefuppo.
fita prxfixione temporis ad intentandum rctra&um,
negant id currere ei, qui per fraudem ignorat verita-
tem contradus. de quo Arnald. Ferro. diiTerit.Conf.
Burdegal.tit. de retrait. §.15. &Tiraqu.eod.titul.§.jj,
gloff. 4. num.ji.
q [Apres ladicte certification.]
Saepius repetit id quod femper notandum eft.cjuod
fr nulla eft certificatio , totum qumdecenniumcurrir,
& datur agenti.
Article CCLXX.
T nonobftant lefdits appropriemens les 3 rentes cenhues ,οιι^ autres
foncières, &cdeuoirs feigneuriaux, quifonedeuz auparauantlefdids
appropriemens d fur les héritages, c ne laiiferont d’eftre payez a celuy,
a qui ils eiloyent deuz deparauanc leidits appropriemens.
Tj Tfradiêlis approprimentis non fetantibus , a reditus cenfuales , b dut alijfundiaripntc
nonfeudales , debiti ante approprïmenta, dfuper reb. immobilib. e nihilominus prœfttkn-
tur illij cui ante approprimenta debebantur.
Hic articulus continet exceptiones adfuperiores C arde. 73. Eftvero pecuniaria penfio annua pro p«-
approprimentorum regulas,quas per hocipfum con- dio, quod alienatur, impofitaipfiprxdio. Hic>gitur
firmat. In his igitur approprimenta non oblunt agen- ftatuitur ius talis reditus, & obligationem hyp°[ eC2
tibus, quominus debita perfequantur.
a [Rentes censives. ]
I Cenfus Erit annia.
i Cen f u exactionem approprimentum non impedit.
3 Hypotheca prafcribitur de alus pradus quam datis ad
cenfum.
4 Hypotheca excluduntur aultionibus .
5 Solaria CT reditu* fundidri/.
6 Deuoirs feigneuriaux qua.
7 Si res affirmatur Ubera , praferibitur nonobfiante hoc
textu.
8 Libertatis pojfefio.
Stmplex non folutio non confiituit in ptjfejf. libertatis.
9 Débita feudaha externorum rejpeftt* prajcriptibilia
fitnt.
i Ccnfum noftrum quo Britannia vtitur,defcripfimus
. / 1 , rt
friper reipfa non clui /.ut excludi approprimentis,ie
faluam hypothecam & ius effe ei qui ad cenfum pe¬
dium dedic, quod alienatum emptor externus pol»*
det. Cuius ratio fpecialis eft propterobligarionerea*
lem , & quia per cenfum fundus ipfe reptefentatur,
qui datus eft perpetua hypothecae lege & conditibnf·
Nulla igitur poiieffiçnis aut dominij tranfiario t lU
exa&ioncm impedit, cùm fine neceffitate * fo uc" }
cenfus res nulla venire poifit, Rub. finecem.ve re 4,
D C. quem titulum, etfi Molinxus in cenfu pub ico ,
principali nec fortaffe male intelligit , tamen mas
ratione obtinuit, vt in alterius quoque genens >
id'eft,priuatorum valeat. Eadem difpofino <
natio.D.de cot.empt.l.fi debitor. C.de V
c. cùm non fit ext. de decim. c.ex literis exr.depg
Proinde cùm audis non prxiudicaxi hyPPthecx p.^
cenfu per approprimentum , caute inte ]ge , l
prædij hypotheca quod ad cenfus prxftation
U4S Des Appropriants, Art.CCLXX. ιζδ.6
icdfcum cil per alienationem , & cuius ratione cenfus
debetur in ipecie. Nam aliter iudicandum cil de his,
quæ pro iecuritate talis céfus præter ipfum illud præ-
dium principilater traditum obligantur , quod inter¬
dum heri contingit. Quo cafu non eil dubitandum,
quin tales hypotheca: extra cafum huius articuli ha¬
beri debeant , Sc regi lege , Sc conditione omnium
aliarum hypothecarum, quç ab obligationibus perfo-
nalibus , Sc accelloriis hypothecariis proficifcunturj
qua: omnes vno modo,id eil, approprimentis eluun¬
tur, & deterguntur. Sed quod hic dicit , de his accipi
debet , quæ ratione alienationis ipfius rei contracta:
funt , Sc rem repræfentant , & à corpore rei alienata:
abfcedere non poliunt. Diueria caufa eil earum hy¬
pothecarum, quæ pro obligatione aut præilatione al-
rerius debiti contrahuntur acceilbriè , quæ appropri¬
mentis cedunt. Quare generales omnes hypotheca:
pro quolibet debito aut præilatione fubiiciuntur ap¬
proprimentis, Sc diipofitioni 1. ii eo tempore. C. de
remif.pign.Sedillç incopenfationem debiti contradi
pro fundi traditione cautæ funt, perpetuo rem comi-
3 tantur.Nec id mirandum,ciim res in ccnfum datæ pe¬
ne adhuc in dominio diredto dantis remanere videan-
4tur: de quo Franci non dubitant. Certè incridis, Sc
audionibus non eil dubium tales hypothecas exclu¬
di, fi non intercedatur, fun diariis quidem cenfuali-
bus ·, dominicis·, & feudalibus fic manentibus, vt
nulla adiudicatio perdecretum excludere eas poilit ,
quodiam olim forum Sc tribunalia iudicabant Sc Ma·
hier, probat, tir. defubhailat. num.25. Boer, decif.
ï 12. num. 14. Sc in Conf. Bitur. /.3. Sc 4. Sc Pidonum
conf.tit. depræf.§.i. Etnouillimaord. Henrici regis
cautum , quæ de cridis eil art. i2i
[AVTRES FONCIERES.]
5 Latini folaria ad verbum vocant, voce per omnia
æquiualente, qua is reditus intelligitur, qui pro folo
præilatur, immediate fcilicet à caufaalienationis fun¬
di ipfius, de quoi. i.§. fi quis nomine. D. ne quid in
loc. public. Tales funt quos teilator legat de fuis bo¬
nis fuper certo , Sc denominato fundo, vel cùm inui-
cem diuifionis hæreditariæ, aut quomodocunque co-
munis , reditus annuus alteri è confortibus conftitui-
tur in compenfationem ad æquandas portiones, retour
tle partages, vt dicere folent : Denique quicünque non
funt pecunia conilituti, de quibus Molin. in vfur. q.
20. Nam qui ciufmodi funt, approprimentis fuc-
cumbunt, etiam fi didla cil necefiitas d’afiette in con¬
traditi, fpc&anda eft enim origo conilitutionis. Sed
Sc feruitutes, Sc hypothecæ pro talibus , Sc ex talibus
caufis conilitutæ durant, quod fummoperè notant
dum eil , ne quis , id quod iæpè dicimus hypothecas
elui approprimcntis,infinite accipiat, fed hunc cafum
excipiat , quoties fcilicet pro datione fundi funt eon-
ftitutæ, de quo fundo appropriatur.
c [Devoirs' seignevri avx. ]
6 Id eil quicunque reditus, aut præilationes ex na¬
tura lege Sc conuentione fcudali debentur. Et qui fe
rendent par adueu cr tenue aux feignent s de fief \ Udes , cens ,
chef rentes, bail, rachapts, chambeUanage, deuoirs de fergen-
ties , receptes at tels. Id eft , cùm de iure ipfo debiti con-
troucrtitur,quod hic difponitur. Nam de reliquiis fta-
tuitur art. 27 6. de quo nos art. feq. Vana eil vero du¬
bitatio Tiraq. de his verbis tit. dcpræfcripr. $.1. glof.
η. quæ ipfe fine ratione reilringit, cùm illo loco nil
aliud fit quam^isAojia Gallica. Quid igitur dicemus.
Λ fi viciilim dominus aliquid debeat vaflallo cx concefi.
fione feudi , veluti fi dominus ligna & materiam de¬
beat, aut cementa ad refedlionem villæ , aut vfum ne¬
moris, aut molendini, cùm hic de debitis, adtiuis lo¬
quatur, paffiua quæ dominus debet approprimento
obliterabuntur , Sc negandum, cùm ratio correlatio¬
nis idem ius flatui pofcat in his , quæ debet ipfe reci¬
proce.
d [SvR LES HERITAGES ]
De/quels on sefi approprié. A re fcilicet rei débita non
^ perfonæ aut à perfona. 1. Imperatores. D. depublican.
I.forma.§.çumpoiTe(lbr.D. de cenfib.l. hadenus. D.
de vfuf.l. comperit. D. de præf.30. annor.
[Ne laisser ont b’ es tre payez.]
Hoc eft , approprimento non excluduntur , ac ne
folemnitate quidem adtionum, quæ propemodu huic
confuetudinatiæ folemnitati refpondet , quod olim 7
Io.Fab. fenferat. d.l.fi eo tempore, & quos late citaui-
mus. Proinde hîc quoque eft, quod vel dodillimi qui¬
que Sc iuris,& vfus admoneri debeant, no paflim nec
C fine exceptione intelligi hanc textus difpofitionem
oporterCjfed tum demum cùm fimpliciter, Sc fine ex-
preifione talium debitorum res venditur, quaenun-
ciatione non intelliguntur talia debita excludi. Secus
vero in totum cùm res exprcfsc , Sc affirmatiuè libera
omni debito iure&r onere venditur, & venditor in
poirdfione libertatis depræhenditur fuifle anno-ante
venditionem. Nam tum plané per regulam du faify res 8
libera transfertur , Sc fequutis bannimentis excludi¬
tur quilibet aut dominus feudalis aut fundiarius cre¬
ditor. Difpar enim hoc Sc priori cafu ratio eft, quia in
priori relida eft cautio pro domino in prouifione co-
^ iuetudinis: In fecundo exclufa petitio prouifione ho¬
minis. Nechiccafushac confuetudineexpreifus eft,
ne hoc textu decifus intelligi debet: Neque enim talia
debita per fe impradcriptibilia funt,fed prouifione le¬
is in generalibus alienationibus referuantur , in qui-
us nulla mentio talium fit. Quod fi priuatiuè Sc ex-
clufiuè venditio concepta fit, indubie fequuto appro¬
primento excluduntur,per regu. du faifj, data quidem
pofleflione libertatis in perfona vendentis. Neque
enim ifta maius priuilegium habent quam ipfæ domi¬
nantes ditiones, quæ ii à poifeifore venditæ funt vaf-
£ fallo , haud dubie approprimentis fubiiciuntur , Sc
tranfeunt in acquirentes , Sc vallallus aduerfus domi¬
num fendum præfcribit, Sc fibi confolidat,vt demon-
ftrabimus art. 271. Quod fi verum eft in ipfo feudo do-
minante,multomagis in appendicibus verum erit,pcr
regulam, propter vnumquodque talc, &c. Nec vçro
otiosè didtnm volumus, quod ante à nobis didlum eft
id verum ede , data pollcfiione libertatis in vendentei
per regulam du fatfy à faify·. Sed ea pofieifio intelligi¬
tur, cùm petéti tale debitura domino,valTàllus,idém-
que venditor rei liberæ hcgauit , Sc folutionem recu¬
buit, quo cafu acquieicentc domino, id eft,litem noit
intendente, valfallus mpoileiTionc libertatis côftitui-
tur , quod fi fecit Sc poftea in tali polfeifione exiftens
rem vendidit liberam/equiito approprimento domi¬
nus excluditur, nonobftante hoc textu. Alioqui fim-
plex non folutio , fine recuiatione in debitis incorpo¬
ralibus, non conftituit quemquam in poilèllîpne li¬
bertatis, fed eo amplius oportet, vt prætenfus debitor
petenti domino, aut creditori fundiario folutionem
negauerit, Sc anno toto fic tenuerit, demum rem fic
liberam tradiderit emptori, ex l.hæc autem iurn.D.de
ferait, vrb.præ d. Angeli malè agitur. C. de præfi long;
Artic.
CCLXXXIt
Novae
Co N*.
1247 Des Appropriants
, 1, O.c.l;. Δΐ,»ν /-nnf.nrf. vol. 2. dîximUS A
tcmp.vbiBalcL &S4ic.Akx.conCIii.vol.i.ai)tmus A
arc.177. Boër.§. 2. & 3. tit.dc pr.tfcr.pt. mconf. ftm-
”n«. ad îoiidum .» . mmm.yuma Us partem fom
cliiait, aut 1CU1 g b auoconfuetudo nec co - dent cum onere partis diuifæ tantum , embrnrS
cinu.Miecfenlitj'nechosca^us confundi oportet in- appropriabit , ita vt confors fi infol.dum ldon.it
Santia quamquam id magna licet animaduerf.o- cunucntus fit , nonpoffit habcrc iW,„„ .2.
ne dignum, tribunalia noftra omnia ignorarût ad hoc
tempus verbis affixi, cùm diTcrimcn latens non peici-
piunt.Sed & hæc difpofitio intelligendarefpeQ·
xninij feudi , aut ccnius : Nam aliorum refpcft^0'
feriptibilis eft, veluti fi cùm plures yaflalli debea 9
folidum oti <1 revanche, vnus ex his partem fUam S?
derit cum onerc partis diuifæ tantum, emptor A?
appropriabit, ita vt confors fi infolidum à domi
conuentus fit , nonpoffit habere recurfum aduerf°
confortem , qui appropriauit hac lege , & fi ^ J“*
præiudicium non fiat. υ
Article CCLXXI.
ROICTVRE
& feigneurie c cil acquife à celuy, qui a a pacifiquc-
r ment c iouy f fans tiltre s par il h & Tes predccefTeurs, 1 ou autres, k dont
4 il a caufe 1 par l’efpace &: laps de m quarante ans.
a j^O minium dire fl um , b & pleniffima propriet^ c illi acquifita efi, d qui fine Ohinttr·
U ruptione , c fruit us cft, f fine titulo δ per fi , h & pradecejfiores J 1 aut perahosfi >
de edufam habet , fier lapfum m quadraginta annorum .
a [Droictvre.]
Pretfiriptione confuet. dominium dircflum acquiritur
contra quam iure cittili.
obligationes naturales, ibid.
Droidure& feigneurie, quid importent.
Oommij appellatio m fiatutis de direflo tnt eligenda.
Seigneurie, quid.
Prajcnptto taie itvs acquirit , quale apud pojf efforem
fuit .
Tantum praferibitur, quantum pofiidetur late.
Jura temporalia in tantum prafcnbitntur , quantum
pofidentur.
Ve pedatico tantum quantum pofiidetur.
luri^di^lio item.
Et merum imperium.
Infitutio CT confirmatio.
Decima.
.Annexa,
lura feudaha.
Zefgnationes CT collationes in mtnfibtu refiruatif.
Et permutationes, ibid.
Regalia.
Poffefiio retinetur totius per vnum aihtm :
Bonam operam nauarunt reipub. noilræ au&ores
feribendæ confuetudinis , cùm hunc articulum feri-
pferüt, & reformatores,cum tempus quod ante fexa-
ginta annorum fuerat veteri iure, nouo contraxeriit
contra&a etiam hominum vita. Ac tales feribi articu¬
los omnes expediret , hoc eft qui breui Ôc contracta
pronunciatione ingentem iuris ciuilis materiam , Iu-
rifconfultorum pugnam,dubitationes,&rixofas con¬
certationes , & iudicantium diffienfiones veluti falce
praecidunt. Vtiliifima tradatio fi intelhgatur , quan¬
tum profedum fit hoc compendio verborum. Serio
diiferiturinfcholis , quæ fit præfcriptionis cuiufque
fpeciei, vis, aut effedus in acquirendo, an omniu vna
aut eadem poteftas fit, an ciuiles tantum, an ne etiam
naturales obligationes perimant , an dominium dire¬
ctum acquirant, an aliud, an prius elidant , an nouum
generent, an prius maneat, an trasferatur, an occidat,
& nouum refurgat de priori , an præfcribens caufam
habeat à tradente,an vero rei domino,& quæ infinitæ
B differtationes fuper hoc ipfo argumento in nofttis
libris exercentur. Quas hic recudere animus non eft,
fed vt quæque occafio occurret,fuis locis attingentur,
Summa cft fcholafticarum fcntentiarum,per vfuca-
piones , quia bona fide & titulo nitantur dominiaac-'
quiri,fed Sc obligationes naturales tolli.Non eandem
naturam effic decennalis aut vicennariæ legalis, quia
etfi,&: ipfie titulo, & bona fide nitantur , tamen mix¬
tam habeant negligentix confideracionemexfocor-
dianegligentis. Itaque ciuilem dumtaxat obligatione
tolli manente naturali,ex co vendicationem non dari,
fed exceptionem prxfcribenti fi pofleffioneforteex-
ciderit, ex tricennaria aut quadragenaria neutram pe-
C rimi,necvllum dominium transferri, fed præfcriptio¬
nis exceptionem dari conuentovendicatione, auralia
adione. Sed cx caufarum mutatione difpofitionura
quoque mutationes affingunt. Nam cùm dicuntin
longis longiffimis dominium non acquiri, hoc in*
telligunt fecundum naturalia præfcriptionum,cùm
fcilicet ignorantia dominorum præfupponitur.Nam
datafeientia, ex ea interpretatiuum confenfumcon- ,
cludunt,qui fufficicns fit ad dominium acquirendum,
veluti tum patientix tacitus , & quafi contradiuin-
fit.l.alienationum.D.de verb. fignif.&l.i.D.vfumia.
quem.cau.&in præced. art. diximus, & fufiusinpr0;
theoria. Hæc longâ , & prolixa tradatione fcholalbci
autores agitant, auth. nifi tricennale. D. de bon. ma¬
ter. Fely. &alij in rub. ext. de præfc. Balb. in
D præfc.parte.2.q.n.9.& z. tertiae partis ,& 1. vit. · e
edid.d. Adri. toll. ahj 1. traditionibus G de pact. Ia ·
côf.7.vol.i.Hicferè magiftrorum confenfus,qui '
alicubi vellicari poteft diiputando, &nuperpræ ct
ptiones omnes æque fauorabiles quidam para o
diffierucrunt, tamen nec inftituti noftrieft reccP
fententias fine magna caufa refellere, nec vero re
gentibus expedit. His igitur prxtermiilis magnop
animaduerti conuenit , quid his verbis dwB»r e J
£»innV,confuetudo ftatuerevoluerit,nequan °‘
certa illa & diffidiofa iuris ciuilis theor^nata w
mur isnoratione melioris legifiatioms, & P?rJ jn
quo ambagiofas illas concertationes ma§1itr° \0.
totum confolfas intelligi oportet, atque a
rum conceptione plenum, liberum, a o a ^
concuffum rerum dominiu transferri pr$
12-49 Des Appropriances
ôc tribui. Quod hîc, AmÙârtj dixit leges per verbum À
(ius) diffiniunt, vt dominium fît i us , per quod libera
cuique facultas tribuatur de re difponendi. de quo
Bart. & alij l.fi quis §. differentia. D.deacquir.pofieifi
& in Lin re mandata.C.mand.cùm lex in re fua quem¬
que moderatorem facit , & arbitrum, de quo Bald. 1.
fœminæ. §. illud. C.defecund. nupt.late Fely.c.audi-
tis nu. 6. ext. de præfcript. Nec hîc prolixam difputa-
tionem inftituimus de differentia dominij & proprie*
taus.de qua nuper Mol.diiTeruit.ÿ.;;. gloffi 4 .& §.37.
glof z.in conf. Parifienfi,quæ re vera è iubiedla potius
materia, quam vlla diffinitione iuris difeerni neceife
eft, eiim fint ifta verba refpe&iua, provt aliud , atque ]
aliud obiedum refpiciiit 3 Sed ea parum noftrum fub-
ie&um contingunt. Id modo intelligamus , abfolutæ
libertatis &c proprietatis difpofitionem, <5c ius irreuo-
cabile hoc tex. præfcribenti tribui, quale quarumque
fuerat apud eum, contraquem præfcriptum eft. ldeô-
que tota illa fpcculatio naturalium , &: ciuilium obli¬
gationum, & illa acuta iuris ciuilis principia interci¬
dunt, & euanefeunt, tolliturque verbis iftis cuiufcun-
que virtutis obligatio, folidumque dominium quæri-
tur: quod optimo iure vetus Roma dicebat, nulli cui-
3 quam aftioni aut vendicationi obnoxium,quominus (
iam quifquam hoc quidem in argumento dominio¬
rum diferimina cx iurifconfultorum libris requirat,
aut vendicationum , vel exceptionum vires metiatur.
Nec vero fine veterum au&oritate ftat hæc fententia,
quando fic pronuntiant; quoties ftatuto caueatur do¬
minium præfcriptione acquiri, quod hîc exprcflîf-
fimèftatuitur , toties de pleno, diredto, & abfolu-
to dominio, & proprietate accipiendum, quia ver¬
ba flaturorum in potiori fignificatu intelligenda fint,
alioquienim inane futurum ftatutum , fi nihil aliud
præterquam quod iure communi eft conflitutum,
fanciat. Hoc docuit Bart. l.i. D.dcvfuc. Baldusvbc- 1
rius. c.cumnon liceat, ext.de præfcript. Fely. inrub.
ext. de præfcript. Bertachin. in didtion. verbo domi¬
nium.
Quod cum ita fit, nemo iam hinc dubitare poterit
& dominium diredtum acquiri longiifimis præfcri-
ptionibus fine vllo titulo,quado in talibus nullus exi-
gitur.Et confequenter dari vendicationes tali præfcri¬
benti, fiue aduerfus priores dominos, fiue externos
quofeunque vt iam inutilis futura fit illa inquifitio,an
dominium transferatur , an intereat, an aliud genere¬
tur, quæ ipfam non fine fine aliquo ab iurifconfultis I
inquiruntur, fediurc patrio præcifahoc textu appa¬
ret, duobus verbis de droifture çr ftignettric.
b [Et seignevrii.]
Id eft omnimodum dominium, & poteftas di-
iponendi,& fruendi, de quo fuperiori gloffa diximus,
quodhic recognofci pollit. Proinde ciîmconfuetu-
do de iure & dominio per præfcriptionem acquiren¬
do difponit, generaliter de poffibilitate iuris & fa¬
cultate acquirendi intelligitur. Nam defadlo, non
femper, nec neceflario contingit tale dominium ac- I
quiri , fed id tale tantumque quale apud eum contra
quem præfcribitur fuerat , & poiTcllum eft ab præ-
feribente , hæc enim duo coniundtim refpici oportet.
Quamobrem fi aduerfus proprietarium quempiam
vafTallum alterius præfcribas, dominium vtile tan¬
tum præfcriptum intelligctur , quia nullum aliud fuit
apud cum, contra quem præfcriptum eft, manente
diredto apud fuum dominum diredtum, contra quem
præfcriptum non eft. Nec eadem præfcriptio domi¬
nium & hypothecas refpicitlcg. vlucapio. C. dc pi-
yArgmtr.m ConfiBnt.
, Art. C C L X X I. I25O
1 gnor. & inf. dicetur. Id idem obtinet in emphy-
theofi præfcripta; Idem in fundo feruiente præfcri-
pto , nam feruituti non præfcribitur præfcriptione
fundi, fi is cui feruitus debetur in poffellione feruitu-
tismanfit. Igitur in præfcriptionibus longiifimis , in
quibus nullus titulus , nulla traditio præfupponitur,
tantum præfcriptum intelligitur quantum pofTefluni
eft, & aduerfus quem po fi ellum eft. Sed in titula¬
tis in quibus traditio præfupponitur , licet à non do¬
mino regula metiendæ præfcriprionis à quantitate rei
traditae, fequuta continuatione poifeffionis fumenda
j eft, quia præfcribens caufam habere dicitur ab tra¬
dente, non ab vero domino, quod notabiliter Bartol.
dixit 1. fi extraneus. D. de donat, inter vir. & vxor. 1. i
qui alienam. D. donat, cauf. mort. Balb. in præfcript.
1. parte tertiae partis. Quare inde confequitur.vt præ¬
fcribens id tantum iuris acquiràt, quod, quale, quan-
tumve fuit apud eum qui tradidit, vnde fit, vt præfcri-
pto iure vallalli dominium tantum vtile acquiratur,
præfcriptio contra iure dominij diredti dominantis,
diredtum , non aliud diuerfæ qualitatis. Ergo præ-
lcriptione vtilis dominij præfcribens non eximitur à
^ fubiedtione vallallitia, fed fubingredirur locum prio-
J ris vallalli. Nec necandum tamen quin vtrumque
præfcribi , & aduerfus vtrumque polfit , fi poffefllo
vtrumque feriit. Saly. 1. vfucapio. C. depignor. &id
fic vt idem & vnum tempus profit aduerfus duos:
Quod cum fit , diuerfæ & aduerfus diuerfos præfcri-
ptiones confici intelliguncur. quod Aluarot. & Ni-
col.à Neapoli tradiit tit.de feud.nonhab. propr.nar.
feud. Quod ideo dicendum fuit, ne quis quod fimpli-
citer diximus, infinite accipiendum putet, & poten¬
tiam iuris omni cafu in adtum deduci exiftimet. Id
enim à fado, & pollèifionibus pendet, nec fi fieri per
iuris potcftatem poteft,idco femper fieri contingit,&:
' redè Bald. c.x. vcrf.abbatifla, tit. qui feud. dar.pofT.
dixit præfcriptiones tantum habere de potentia, qua¬
rum habeant de adu. Ea materia feriam tradationem
defiderat, nec otiose percipienda eft,& per magnuin
rebus indicandis vfium habet. Quæ & fi magno cona¬
tu à quibufdam fcholafticis feriptoribus eft tradata,
non fubada tamen eft, nec inutilis fuerit operæ , pro¬
lixum argumentum ad capita redigere , ôc in fuas fe-
desdigercrç ,&vfumoftendere exemplis, quæ cre- 6
brius vfu occurrunt, res agentibus , & plerumque ad
oblatas fpccies perperam applicari contingit , errore
; diiudicandi.
Ac primum cum is vfus fit, & finis præfcriptio-
num, vt alteri dc iure alterius quaeratur, 8c adiiciatur,
ficuti diffinitio carum continet, non eadem tamen eft
ratio,aut fauor eius qui alienum contendit acquirere,
& eius qui fuum vult retinere, quod ipfæ quoque
communis fenfus notitiæ fatis docent, quominus
fauendum fit res alienas airerentibus , ne porro poft
felfiones producantur aut præfcriptionum efFedus,
quam quantum aut rerum, aut iuris, aut locorum
continuere, qui locus eft ànobis anteperftridusin
loco de interruptionibus, ne vlla: præicriptionum ex-
tenfiones fiant de loco ad locum, rerum ad res,perfo-
narum ad perfonas,adionum ad adtîones. Nam cùm
vulgata regula fit præfcriptionem nullam fine poflef-
fione contingcrc,reg. fine polfelfione in 6. & leg.finc
pofleflione. D. devliicap. confequens eft dicere pro¬
portione partis ad totum , quantum pofTeifum fic
cantum elfe præfcriptione acquifitum,iiue fit pars to¬
tius diuidui , fiue id torum fit. Hoc theorema à Bar-
tolo primum traditum lcg. 1. §. hoc interdidlo. D. de,
itiner, adluq.priuat. omnes fcholafticos feriptores ad-
ftipulatores habet, & probatur leg. quod meo. $; vit.
GGG
i2)'î Des Appropriantes. Art.C CL XXL Ujz
D de icci poil', cap. cùm contingit cm. dedecim. A quam exercuerit, aut poflèdem legitimo »,„(·.
riorf&Gu,o incauditisex,. dcBpt*fcript. vndc .1- bend, fpacio ,n ea tamum obtmere. Sedi" '
f,Baidifouentia,quamfupracitauimus>pra:fcnptlo- aftus mdru.duos emfdem fpecicr totam fptcitfm"
ncs tantum habere de potentia quitum de adu-Qua- pi æfcubl patiuntur , funodo altus nonpoUttfe, /'
rcfimts præfcribcre Velit, aduerfuseum qui fit m inpolTdWperftet. Quoctca qui imperium,^
poffefi oneiunumaut rerum ffidata de iure commit- p, talcs cogmnones praifcr.pfent non mi»U!jeco.
ni confuetudine, aut priuitegio , tantum de iure aile- are poffeputant.quam fûtes furpedere,eüamf,nul.
no nræfcriptione detrahet , quantum poffedent & lumvnquafontemfulpend.t ptopteieaquodfnf
vfuccpcrit Ipfc , ita vt fi iuris quod prætendmir , lpe- dere, & decapitare emfdem fpeciet ^
cies tint diueriàe id tantum coufequuturus fit ,quod pta præfuppomtui·, fi modo qui pnorpoffidcktno»
per eiufdem fpeciei adlus poflèderit, nec quidquam & illud quoque retinuit prohibendo. HmlatUt,
amplius manente iuris vniuerfitate, in perfona eius, β Caft. lai. &magiftn ml. Imp. D.deumsd.om.iud'
contra quempræfcribitur. Idque verum cft , fiue de &1. fi pnus. D. deaq.pluu. arcend. Alex.latèconi
rebus corporalibus præfcribendis agatur , fuie de in- 68. vol. 2. Abb. c. 2. ext. decapcll. monacli. Fcly. de
7 corporalibus/iuc iuribus/iue feruitutibus. ^ auditis Card. &Pan. c. cura contingat, ext. dedecim,
Res exemplis fit illuftrior , cum iura epifeopalia Cy. & Saly. Li. de emane, lib. Bald. 1. 2. C. de feruit,
multa numerentur, tam ratione iurifdi&ionis, quàm & aq. mira. 51. Rom. d.conf. 368. Ang. 1. fi quis diu-
ordinis , atque in lus ius vifitandi parochias fubie- turno. D. fi feruit. vend. Revera polïeUionumno-
<5las , cui conlequens eft ius procurationum , fi quil- tx Sc vfus legem iudicandi imponunt, eftque ilia iu.
quam prxlatus inferior vifitandi ius præfcripferit , dicantibus norma optima in talibus , cum titulinon
non continué procurationis ius allercre poterit , nifi adferuntur à pollèllionibus fumenda, nequid temere
idipfum quoque ipecialiterpoiIèderit,& procuratio- mutetur, iuris ôrdinarij prætextu. Scd nuic regul*
nes excierit vilitando.QuodDy. dixit reg.poiTeflbr. qui indiuiduorum poilelliones ad omnia eiuid
in6. Feîy. Sc alij d.c. auditis, glof.reg. odiain6.Quip- C ipecieiindiuiduapræfcribendavalere^ftatuit -
iu.hw.j.·— — — - - — — -‘“.i, grandis
limitatio , præter eas, quæ vulgo traduntur iure ciui-
li, ab iure confiietudinario apponenda eft, cùmfci-
licet is actus , qui in indiuiduo exercetur, licet ab na¬
tura, aut iuris difpofitione,lub cadem fpecie comprac-
henfus fit, fuo generi eximitur fpeciali iure, foin fpe-
ciem feparatam tranfit, qui cafus eft art.jj. iiip. Nam
qui merum imperium prxfcripfit, itavtvelfufpende-
rc, vel quocunquc modo pledtcre pofïic, igni adiudi-
care non poterit nocentem , quia per conmetudinem
hæc fpecics fuo generi exépta cft , Sc certæ hominum
qualitati, id eft Baronibus priuatiuèad alios omnes
in o. rciy. tx. u.t.Auuino.
pe iuris cpifcopalis vniuerfitas, apud Epifcopum ma
net, qui iure communi fundatus eft.
Qui pedaticum prxfcripfit (pedagium vulgo fcho-
la appellat ve&igal quod à peditibus exigitur; non iti¬
dem de farcinis exiget aut mercibus, quas pedes quif-
quam collo auc humaris vehit, non idem ab equiti¬
bus, non idem de quadrigis. Tametfi plerumque ma¬
ior etiam ratio proponatur exigendi ab equitante aut
quadrigis cum pauiarium petitur ,pro fternendis pa-
uimentis, filice, aut glarea. Scd hxc ftridiflfimè accipi
conuenit, ne fiat vlla extenfio depoflefiisad non pof- qualitati, jacit narumuus pmuiLiutau am»™
fefta, ne quidem ex eadem vel maioritate rationis. Er- D attributa eft, ita vt ad pofitionem præfcriptionismcri
go qui de oleo , aut alumine quidquam præfcripferit imperij in Britannia, non fequatut piadcripîiopœnæ
ve&igal, dc axungia, bitumine , aut vlla diuerfa Ipccie
non poterit. quodBartol. dixit 1. fi publicanus. §. vl-
tim. D. de public. Idem leg. Titium Sc Mxuium $.
altero. D. deadminift. tur. &1. cùm de in rem verfo
verf. breuiteraduerte. D. devfur. gloiT. Sc Innoc.d.c.
auditis. Itaque , cùm nuper exorta controuerfia no¬
num ve&igal certis fpeciebuseilctindidlum, Sc pu¬
blicani ad alias quoque fpecies , caufas 3c merces pro¬
ducere in tributionem conarentur , iudicatum eft fie¬
ri non pofle, nec quidquam prxtcrquam quodeflet ^
difcrtiliimè expreilum,in cautione peti amplius opor¬
tere , 1. ve&igalia. D. de public, etiam fi eadem ratio
faceret pro publicanis. Quod fapientibus iudicibus
valde precauédum eft, ne admitti patiantur tam odio-
fo in argumento , & contra libertatem publicam Sc
commerciorum, fenferat id iam olim Ang.d.jf . fi quis
interdi&o, Decius conf. 85. Alex, conf.124. vol.4. Sc
conf.io. &32. vol.5. Lud.Rom. conf.368. Incipi.prx-
fens confultatio. Ang. 1. féminités qux infuperficie,
D.de feruit. vrb. prxd. Refiftit enim ius commune
tali acquifitioni , nifi aut longiflima prxfcriptio aut n _
aliqua de titulatis , Sc de iplo corpore quod peti- F vendic
tur , aut de iure in fpecie proponatur : Ita vt nui- XT"
la illatio fieri poflit de vno ad aliud per prxfcriptio-
nem.
9 Deiurifdi&ione quoque prxfcribenda idem pu¬
tant, in cuius pofteflione alius quifquam fit , Sc plu-
reseius fpecies proponuntur. Itaque per exercitium
iurifdicfcionis fimplicis , aut medix negant imperium
10 acquiri, necè contra, quia imperio iurifdi&io non
protinus infit feparatim fumpta , nec criminalem
per vfurpationem ciuilis. Sed in qua fpecie quii-
ignis, quam confuetudo à fuo genere diftraxit. Qui
cafus valde notandus eft, Sc fi qui alij fimiles dici pol¬
iunt.
Ex eadem regula, quam fupra deduximus, id quo¬
que efticitur, quod qui in beneficialibus inftiturio-
nem aut confirmationem prxfcripferit,deftituerem- 11
fticutumnon poterit, quodHoft. dixite. cùmexin-
iun&ocxt. deheret. Pan. c. fi quis contra clericum,
ext.de for. compet. Tum quia non tancum poffef-
fum prxfupponitur, tum quia fpecics eft diuerfa: Eft j
enim inftitutio voluntarix iurildiclionis , cùmdelti* ^
turio in contcntiofa pofita fit, vtquxcaufecogm· I
tionem defideret , idcôque male de vna ad aliam m· j
fertur, quod Dominicus notat, c. nemo de eled.in»·
Quare nec qui excommunicandi ius prxfcripfit, idem
protinus abfolucre poterit ab alio excommunica- j
tum, Sc qux Fely. d. c. auditis. Abbas d.c. cura oim
ext. depræfc. perfequuntur. Nec præfcripta cogni¬
tione de appellationibus cognofeendi eadem a pti
mas inftantias diuerfx fcilicet fpeciei porrigetur,
quod Florian, dixit 1. fi quis diuturno. D. li lerU1,
idic. . r,Jisll
Nec prxfcripta certa decimarum fpecie m
pluribus , eadem prxfcriptio porrigetur ad a ios
dos in quibus prxfcribens non poftederit, aUtP
perit dccimaSjC.cum cotingat.c.tua. c.cum m tu ,
5cpratc.Fdy.Ac. aQdiris.Nccprefcnptioitin 1“
nunc eft, ad iura fuperuenientia extendetur,
qui in aliena paroecia decimas prçicnp κ,ηοη
bit in nonalibus, quxdenouo coli cœpered.c.
"°S™ Sdla praferiptio fundi, au, pra*)
1253 Des Appropriants, Art. C C L X X I.
celforia porrigetur , quæ per fe pofTeiTa in fpecie non λ
func, nifi infeparabiliter annexa fine ad vnum totum
conficiendum! qui fundum. D.de vfucap. quod pri¬
mus Lud.Rom. fibi ânnotaiTe vifus eft,vt valde fin^u- 1
lare quodam luo fingulari. Fely.vbifup.num.i7.& 4.
decla. 2
1254
14 Nec præfcriptio certorum iurium , aut debitorum
fuper (homines , & fubiedos certi pagi , aut vici ad
alios ciufdem vici porrigi poterit,quæ propria eft ma¬
teria art. 277. inf.& Alex. trad.conf. i6.1ib· f. Iaf.conf.
81. lib.3.
15 Et qui præfcripfit vt ceifiones aut refignationes
poifet admittere in aliena dicecefi,non poterit permu¬
tationes quod Nic. Milus dixit in repertorio verb.
Epifcopus I moi. in clem.i. derenunciat, Fely.d.c.au-
ditisnum.13. Abb. deumexiniundo. Sed id in fuis
terminis intelligi debet , id eft, in iure præfcripto.
Idcoque reftringibili ad cafus & fpecies poflelfas.
Namfivelpriuilegiofedis apoftolicæ vel conceifio-
ne, vel conluetudine , vel vt vicario alicui concella fit
facultas admittendi fimplices refignationes , mulco-
magis de permutationibus admitti conueniet, quia
permutationes iuftitiæ potius , quam gratiae innitun-
c [Est acqvise.]
Verhum pratenti temporis lata fententU efl CT
tio nem importât.
Non efl· neccjfarm titulus ttiam ob flante prxfum «
ptione.
N otanda verborum conceprio,per tempus prete-
ritum, quod eft iuris confummati, & peffedæ domi-
nij tranuationis , ex folo temporis curfu fine mifte- x
rio hominis, fola confuetudinis poteftate. Sunt enim
^ talia verba praeteriti temporis latæ fententiæ , vt ipio
iure exècutionem fortientis , de quo Tiraq. ! fi vn-
quarn, verb. reuertatur, num. 32. C. de reuoc. donat.
Hæc igitur confuetudo plus poteftquam difpofitio.
{* omnes C. de præfcr. 30. anno, quæ ipfa tantum tri-
bint huic eidem qiaadragenariæ, vt nihil priuati pu-
blicive iuris cuiufcunque ab ea excipi patiatur , quod
infinita & aeterna illius 1. difpofitio ftatuit. Et valde
ratam elfe oportet, cui audoritas populi, deconfue-
tudinarii iuris acceifit hoc textu ,. quod <3c plus pollet
imperatorio iure , etiam fi illud omnimodum domi¬
nium transfert. Præcidenda etiam illa Canoniftarum
tur , licet contrra Fely. dido. cap. auditis num.13.de C aftlimptio, cùmputantin quacunque præicripti
Lud.Rom. conico, per decR Rotæ nt. derenunciat. titulum requiri, cum prefumptio iuris eft contra præ-
feribentem, velutioimquiiquam intra fines alienae
in antiq. quæ ratione caret. De quo Francif.Pauinius
dodo libello de poteft. capituli iede vacante parte 2.
partis, i. Itaque concelfiones,&rindulta, quæ Britan-
niæ epilcopi obtinere folent à Pontificibus , vt con-
ferrebenenciivacantia liceat alternatim , ad fimpli-
ccs refignationes , & permutationes porrigi poliunt,
hæc ideo magis quia iure primario beneficiorum col¬
latio ad Epifcopos fpedare putatur , quam Pontifex
fummus iure communi non volente ad fe priuatiue
contraxerit, hac quidem in regione, quxideo obe-
dientiæ iam olim eft appellata, & quæ tali iure, aut E>
priuilegio conceduntur extendi conuenit. regul. odia
in 6.
\6 Sic nec dc legalibus , etiam fi ea præfcriptibilia
e flent, quod confuetudo prohibet, art.jii. quod vnum
aliquod eorum ius præfcriptum fit,extra fuum cafum
protendetur, quod Abb.Pan.dixit.c.quod tranflatio-
nem ext.de off. legat.
Nec dubium , quin infinita huius regulæ exempla
colligi polîint à ftudiofis, fed ifta fortaflè non fine vfu
Coegimus, quia non raro incidunt tribunalibus inter
adiones rerum. E
Sed & quod in præfcriptionibus diximus , idem
ferè accipi conuenit in his, quæ confuetudine præter
ius commune cuiqtiam tribuiintur,quæ ipfa non ma¬
gis extenfionem extra fuum cafum recepit quam prç-
icriptio, quodBalb. notat.r.partetertiæ partis. Fely.
vbi fup.dcclar.
17 E diuerfo regula alia opponitur , cùm de confer-
uando iure agitur, & retinenda pofleflione, per vnum
adum aut exercitium vnius fpeciei , generis totius
pofleflionem retineri. Itaque vnico adu iurifdidionis
exercito totam iurifdidionem conferuari , fi modo
alius cæteras fpecics non vfurpauerit,etiam fi intérim p
vacauerint &: a nullo fintexercitæ , quod Bart. & cæ-
teri tradunt l.arboribus. jT.de illo. D.de vfuf 1. fi vnius.
Dde ferui t. r uftic. præd. l.qui vfumfrudum. D.quem-
ad. vfusf. amit. Bertach. in libello de gabellis parte i.
qu. 11. Eft enim vtriufque regulæ diuerfiflima ratio,
quæ vt alterum fuftinet, ita alterum oppugnat cafum.
Hæc qui diligenter perceperit , non magnopere illi
requirenda erit. Fely. & aliorum oncrofa tradatio d.
c.auditis, de eo didfo quantum prçlcriptum quantum
poiTeiTum.
>sfrgcntrxHs , in Brit. Ctnf.
parœciæ, aut diœcefii decimas vult præicribere , ex
qua præfumptione iuris inferunt malam fidem præ-
icribentis. c.i. de præfcr. in 6. Namiureciuili,&no- 2
ftro patrio quantumcunque præfümptio iuris contra
faciat, data materia defcpræfcriptibili , quadraginta
annorum fpacio præfcribitur fine vlla vilius titun ne-
ceificate, alioqui nil vnquam ferè prçicribi poflet,cùm
vnufquifque Icire debeat , quod ad fe non pertinet id
alienum elle j. qui vas. §. vetare. D. de fur. Et nos bo¬
nae fidei neceifitatem ante expulimus foro, cùm ma¬
lam diximus purgari bannimentis , quam illi ab con¬
tra pugnante iuris præfumptione colligunt, de quo &
Balbus 2. parte tertiae partis q.6. Proinde cafus parti¬
culares ab hac diipofitione exceptos , fiue cx materiae
inhabilitate, fiue perfonarum, fiue legis refiftentia an¬
te fumus perfequuti.
d [Pacifiquement.]
Bacificepo fidere quid fit ,
Pacifice dixit , fine interruptione, fiueeiuili, fiue
naturali , interrumpitur vero præfcriptio in hac qua¬
dragenaria, citatione fequuto explctamento , vt dixi¬
mus in loco de interruptionibus. Nec vero minus
dicendus eft pacifice poflidere , quod alius quifquam
de fruduum parte aliquid fibidccerpfit , modo fine
lite, quod Rota dixit decif. 61. incip. fufficit impe¬
tranti, m nouis glof.c. conftitutus ext.de appell.glof.
pragmat.tit. de pacif. verb. pacifice. Dod. clem.i. de
fcqfpol! & frud. Ideoqiie in beneficialibus is pof-
fidere curam dicitur , qui habet exercitium curae ,
etiam fi maiore bonorum parte non fruatur , glof.
c. fi tibi de præb. lib. 6. &d. decif. 61. fiue quoad
vacationem primi, fiue quoad alios effedus, quibus
a<Eung^nda funt, quæ diximus in loco de ihteruer-
fispoflelfionibus. Aretin. inrubr. D. de acquirendi
poflelE
e [I ovy.]
Quid 1 fitfrui .
Fruitus fit , gaudere Galli dicunt lingua patria,
quod verbum fruduum perceptione importat : Nani
GGG ij
iitf Des Appropriances, Art. C C L X X I.
que qui percepit fruâüs, î^fe ρ°α«* P° ^uæ enim Scdhic amplius inquirendum eft.ciW^r.
tur , 'etiam fi alius aret , & ferat: Vnaqu.qu- enim
res determinatur à fuofine, quod nos diximus d. lo¬
co de interuerfionibus.
f [Sans ti
ltre.]
Melius φ titulum non producere qu> m Vctiofum pro¬
ducere. -
Pnclcriptioni i««f w< "imt fW ®tf» fM.
rrJfirfpm futriimuU *n tolUt lumini uiduii»
iure.
PrAfcriptiones ferta M tum titulum non requirunt.
Seruit tu a re rei debetur faflo tamen hominis.
Seruitutes domini/ non fiunt.
Seruitutes magni momenti.
Seruitutum prAfcribendarum temporA.
Seruitutes continitAquA. ibid.
Signa affixa retinent pojfefiionemfignati.
Seruitutes exfola naturali pofeftoneprdfcribuntur.
Sine /cientia nonefi dabilis pojjefiio m tncorporaltb.CT
num. ai.
Difcontinu a quA CT longifiimum tempus requirunt.
Seruitutes cum titulo prAjcribuntur fine fidentia aduer-
fiarq.
Difcontinu A ex titulo prœfcnbi pojfunt.
prAfumptt» exlapfu decennij.
Pofefitonis probatio c T tituli allegatio, ihd.
Pojjefiio ab eo haberi debet, qui potuerit feruitutem con-
fiituere.
Seruitutum per finalium prAfcriptio.
Iurifdifl tonis prAfcriptio.
Libertatis prÂfcriptiones.
libertatis ptjfefiio incipit a faflo prohibiduo.
num»). “l.
Sed hic amplius inquirendum eft , cùm confllc
do hanc folam quadragenariam recipiat fine titulo^' 5
eas fuftuliflè videatur , qiree iureciuili breuioresff!
titulo recipiuntur, v eluti feruitutum continuabit
quae decennio perficiuntur, & regulari pnefcriptj ’
num corporalium tempore. Et fcio vulgo dici , caft
in ftatutis omiilbs ad ius cômune vulgo remitti' opo *
tere. Ego tamen omnes antiquatas puto, & quodiW*
tuto , aut confuetudine indu&um fit , nihil in iutj's
communis difpofitione de talibus reliquilTc. (W
® nullam prarferiptionem recipio fine titulo quadra»,
naria breuior em, qua induâ:a,cæteræ in totum viden¬
tur abolitae , nec de externo iurc fqpplendum, qtl0(j
fpontaneaomiilio repudiauit, ex fententia , & ratj0.
nibus Baldi c. cùm non liceat, ext.de præfcript. Sed
hic locus pofeit, vt dc talibus dicamus aliquid, &ca-
pira receptarum de iure Romano fententiarum colli- .
gamus, quando iila à fcholafticis feriptoribus tradun¬
tur perturbate.
Receptum eft theorema in feruitutibus realibus&
prædialibus titulum non requiri ad præfcribenduml. ^
C fi quis diuturno. D. fi feruit. vbi Doftor. Bart. &alij
l.i. vltim. D. de aq. pluu. arcend. è recentioribus
Cxpol. tit.de feruit. vrb.prædio.c.zo.' "
tradam 2. parte quartae partis q.2. Quamiententiam^ j
& fi Duarenus ciuis nofter olim oppugnare conatus da, L
eft, non demonftrauit tamen, nec fuit cur perfuaderet. 1
Sed nec allegationem quidem tituli in talibus necelïa-
OLU IICC ^ . . . * **-
riam putant , quod Innoc. dixitc.fi diligenti, ext. de
præfeript. Cur ita ? rationes adferunt plane algentes,
quia fcilicet feruit ures à re rei debentur,!, qui alieno.
§.vlt. D. dc ncgot.gcft. Et ideo rem ipfam de titulo /i-
bi prouiderenon potuifle,quæ ratio puerilis &fritio
-v l 1 n xT +..***■%* r> X ι·ηΐ <4 n it* Æriwpim
libertatis poffeflio incipit à faflo probibitiuo. mprouiacreiiuiipuiu.»w,Mu«.*«.wr- -
tZlfum» rnmflU*. D kcft : Nametfifau,tuSàreradebea.vurJ&p-
fi r J J conferuetur,tamen acquifmo eius fine hominis taao )
I but. r . 1 B-τι u _ Λ-:- 1 . P 1»
M
Seruitutes diuifA per tempora.
PrAfcriptio quindecennij vniformis in omnibus feruitu¬
tibus contra quam iure.
Duplicatio temporis in difconttnuis. ibid.
Seruitutum promijfarum prAfcriptiones conftituta-
rum.
PatriA pote flati an prAfcribipofiit.
i Ergo cum titulus non exigatur, fi quis exhibetur,
quocunque vitio laboret, ineo curiofi non fumus,
etiam fi omnino cautius eft nullum exhibere quam
vitiofum, Scpraefumptioneniti fcilicet quàm vitium
prodere fuo indicio, quod Cano, folent dicere in cap.
dudum 2. ext. de decim. Et vulgo folct confuli trien¬
nalis regulae prefidio nitentibus,nc vllum potius pro-
ducanrquàm vitiofum. Sed id ideo quia vitiofus in-
grefius ad beneficia patere non debet. Ideo detedo
vitio fado producentis nullus locus relinquitur præ-
fumptioni, cùm in certis non fit locus conicduris ex
reculai. continuus. D.devcrb. oblig. Sedinpraefcri-·
ptionibus contra eft, quia nec verum necpraefum- mus oppolito aedincio proipetum. ι « ^
ptum titulum requirunt, Sc fola legis authoritate , & F inde falubres ventos excludi, c F - meaiei&ar-
continuatione poifeifionis nituntur, nec metuunt includi obft rudis apertionibus, q &fltumelt-
præfumptionem d. c.i. de praefeript. in 6. Quare & chitedi, qui m ponendis «ancus aeren , ^ ^
furtiuæ res Scraptae, & qualibet fraude quaefitae ce- aprinu
dunt huic praeferiptioni , quod nos ante di fler uimus
in loco de vitiis pofteflionum, quamlibet reclamanti¬
bus Canoniftis , longiifimum enim tempus fupplet
2 defedum titulhquod vulgo dicitur, & notabiliter Ca-
ftrenf.dixit 1.2.C.de feruit.Sc aqua. Cùm alioqui mala
fieri nequic,quod & Bald. agnofeit. 1. 2. num.io.Cie
feruir. & aq. Sc fine vlla cuiufquam authoritate patet
ad fenfum. Alteram rationem adferunt, quod demi-
nimo præiudicio agatur in conftituendis feruituti¬
bus , quæ nec dominio contribuantur . nec pars do¬
minii fint, fcd tantum adieditiæ quali tares leg. quid
aliud. D. deverb. fignif. Hxc vbiquéBartoL doceto,
l.i. §. vit. D. dc aq. pluu. arcend. &1. cum de in rem
verfo.D. devfur. & leg. fi certis annis. C. de pad.vbi
E fchola Bald.l. 2.num. to.Sc 1. vit. C.ne de ftat. derunct. » W
Bart. Caft. & magiftri dl. feruitutes Anto.Butmisia- Λ
tè.c.peruenit ext. de ccnfib. nu. 9. Panor. & Fely.c· e
quarta ext. de præfcr.Ccpolavbi fup.Quæratio,(ipW .J
perpetua accipiatur , fallifiima eft, cùm pleruquetaj- j
n prxiudicij feruitutes dici polfint , vt malis ran |
ipfo, & proprietate carere, quam tales pati. °n· |
mus enim feruitutem a<5tus prxtendi per cuiutqj |
arcem aut caftrum flagrantibus bellis , flulbuS . , · 1
cuiquam tutum eft, vt nuper ciuili tumultu, Φ M
dicat parum momenti verti in tah feruitute . 1 I
mus oppofitoïdificio L’*» i
quiinponcHuisÆuiww.----- - tafl( ■
gunt , & diligenter ea de re prxcipmnt, n P ' fl
S umtffcmomenu.&.Uenobds^W
in eo parum eue muiucuu , —
Dalmatis vrbem quandam pcfcknm
raffc dicitur mutatis apemonibu^&jd^ ^
bus ventis. Hxc fi vera funt , ne r _ r^mic
lttnu.u«K ,wuu.vw falfam Bartoli aliorumque ratl0n^Jx u0 & AnW·
fides femper prqfumaturineo.qui fine titulo poflidet, male inde colligi titulos nonrequ ■ cùm«
Sc notat l.vlt^Civnd. vj.Cepolatit.de feruit. vrba.c.20. Butr.d.c.peruenir.nu.n.agnoice b ratio
—
izy/ Des Appropriances. Art, C C L X X I. izjg
rario fallit , & magni præiudicij feruitus eft toties ti- A Cæterùm an hic quoque aduerfarij fcientia exigatur,
/avi m λτ rplmnfp γίμΜ γ/^ΓΓλγλ ομλ «v» â^PaAivm _ _ _ _ - il η 1! 1 ■ Γ
tulum exigi , & ceifante caufa ceiïare etiam effedum.
Melior itaque ratio fit in patientia feruitutem patien-
tis,cx qua interpretatiuus confenfus colligitur,ex diu¬
turna leruitutis tolerantia, cum prohibere poffet,quæ
ioco tituli habéda fit. Sedvtamur conftitutis, eft enim
rcceptiilimum axioma in talibus titulum non requiri
d.l. li quis diuturno, ne fimus in exigenda fcripti ra¬
tione nimium curiofi.
8 Sed id vt receptiifimum eft, id quoque fupereft in¬
quirere, quanto tempore talium præfcriptiones pro
hic pugnatur inter magiftros, quos Balbus vbifup.
& Alex. conf. xvj. volum. v. recenfent , &conf. io8.
volum. ii Ego in tam diuturno tempore negauerim
requiri.
Ethæc quidem de iure Romano, Namiure pa¬
trio antea negauimus vllam præfcriptionem , fine ti¬
tulo admitti minorem quadragenaria, ficuti etiam ali¬
bi negauimUs vllam longiorem quadragenaria, no-
ftro iure agnofci , quæ ea omnia præftare potcft qua¬
cunque immemorialis legalis. Ergo quod illa efficit
cedant. In quo id quoque theorema conftituunt de- g in fetuitutibus difcontinuis ex did. §. dudus aquæ ,
cennio inter præfentes , vicennio inter abfentes præ-
fcribijin continuis quidem feruitutibus , nam difcon-
tinuarum alia caufa eft. Continuas vero vocant , quæ
6c fi in principio acquifitionis fadum hominis requi¬
rant ad formationem fui , tamen cum funt formata:
fuccelfiuos hominis adus non exigunt, fedipfæ per
fe rerum ipfarum notæ, feruitutcs conferuant , quæ
cùm ab natura infint, hoc habent ab ea, quod per¬
petuo agunt, quod in fadis hominum nequit accide-
r e, quorum continu æ adiones efte non polfunt, quod
hoc idem noftra quadragenaria præftabit, ne iam ifta
ab externo iure requirantur , quodfcientes pruden-
téfqüe authores fcribendæ confuetudinis omilfum
volucre.
Alterum diuifionis caput eft de his feruitutibus,
quæ ex titulo præfcriptæ prætéduntur. Nec dubium,
quin cùm antea ex receptis fentétiis {latuerimus con¬
tinuas decennio fine titulo præfcribi , idmultomagis
idem ex titulo admittendum fit, multo potiore ratio¬
ne , cùm in corporalibus quoque ea fit regularis præ-
ippofitè Bald. dcfcribit did. leg. i. num.y. veluti q fcribcndi norma. Nec his magis neceflaria aduerfarij ij
9 aquædudus de fonte perenni*, feruitus altius non tol¬
lendi , profpedus, aut quæ nobis frequens contro-
uerfiaeft præeminentiarum ecclefiafticarum , in qui¬
bus infignia familiaria, tumbæ, &: cætera talia pof-
feifionem retinent per eas notas, quæ impreftæ funt
eius cuius funt talia fymbola. Quod nos in noftris
partagiis diximus qu. z$. per fignumenim retinetur
fignatuml.ftigiYiata. C.de fabric.lib.iz. fic perpetuus
aquarum decurfus ius fcrui tutis implet, & retinet ne¬
mine hauriente cùm femel conftituta eft talis ferui¬
tus, fie depreiïæ ædcs fcruituti parent femel formatæ.
patientia, quam incorporalibus prçfcribendis,in qui¬
nus nil tale exigitur, l.vl.C.depræfcript. long. temp.
quod in non titularis non fic fit, vt ante docuimus, ex
iententia Caft. d. Lferuitutes.
Sed Sc difcontinuas quoque vis tituli prçfcriptibiles
reddit, cùm euenit titulum à ηό domino haberi,quod j 4.
vulgo docent, Lferuitutes 'Cepol. & Balb. vbifup. Bu-
trius, d. c. peruenit , ficuti & publiciana pro talibus
competit , I. fi ego. $.i. D. de public. Sunt autem ifta
conueitibilia publicianam dari , Ôc præfcribi polfe af-
firmatiuè. Nec vero hic fcientia aduerfarij requiritur
quod Bald. ibid. dixit, num. 9. quæ caufa eft, cur fer- ^ propter potentiam alfiftentis tituh, quod Balb.fcribit
uitutum prçfcriptiones perfici putent ex fola naturali vbi fup.q.z.num.15.
poiTcfiione,per eas notas, quas dixii
diximus, citra vllam ci¬
ti ilem,id eft,citra animum cuiufquam poireiforis,rea-
liter fcilicct,quamuis in corporalibus contrarium fta-
10 tuatur,quod Bald.dixitl.i.C.de feruit»& aq.nu.i. An¬
gel. §.æquc inft. de adio. & §. fi qitis de manfo. tit. de
contro.inueftit.&in rcpe.l. vit. C.de præf.long.temp.
Quod ipfum quoque in quafi continuis fentiunt, quo
in numero ftillicidiorum feruitutes reponünt,cùm,re
vera, fint continua: habitu, & fi non femper pluit , vt
ftilici diorum vfus fit 1. foramen. D. de fcruitut.ruftic.
præd. Sed tamen hoc amplius in talibus exigitur,cùm b
fcilicet titulus nullus eft, quod nec pofleifio nec con¬
ti fequenter præfcriptio procedit, nifi fcientia, & pa¬
tientia aduerfarij probetur, quia fine his non eft da¬
re poiTeifioncm in incorporalibus. I. quoties. D. de
feruit. talis enim patientia pro traditione habetur.
Hæctradatio fcholæ, d.l. feruitutes. d.l. quoties Bald.
d. 1. 1. Balb. d. parte z. quartæ partis , quæft. 1. & 8.
Milus in repertorio, verb. præfcriptio iuris incor¬
poralis.
Alterum caput eft diftindionis de difcontinuis ,
hoc eft quæfado hominis exercentur, vt viæ,itineris, ^
adus , aquandi pecoris , fyluæ cædendæ ad materiam
aut ligni vfum,aut quæ frequens nobis eft ftramento-
rum cædendorum, po»r coupper Utieres, pafcendi peco-
ris.Denique rufticç pene omnes quod Caft.dixit.did.
leg.fcruitutcs, Bartol.did.leg.i.§.vlt. Balb. &Cæpo-
U la vbifup. Nam nulla de talibus fine fado hominis
pofiet exerceri. Atque hæ iure ciuili nullo tempore
acquiruntur , id eft , impræicriptibiles funt , nifi qui¬
dem tepore immemoriali, quod vim tituli &coftituti
iuris habet, vulgata, 1. hoc iure. §. dudus acrnæ, D. de
itin.ad.quç priuat.did.§. vltim.D.de aqu.pluu.arced.
^irgentr. m Conf.Brit . v
Proinde id quoque valde notari conuenit in tali- 1 ^
bus interdum contingere, vt titulus nullus probari
polfit, ne tamen adori res ex toto pereat , veluti cùm
decennij côtinui vfus,& poiTcifio proponitur, ex cau¬
fa vniformi, & iure feruitutis. Id enim cu accidit pro¬
fuerit titulum allegafle, nec probandi eius vllane^ef-'
fitaSjdatâ probatione decennahs polfeifionis,quç tan¬
tas vires habet, vt titulum præfumi faciat. Diicrimen
hic notati conuenit, quia cum titulus probatut,& fe-
quuta eftpoffeflio decennij, de iure præfcriptio for¬
malis fuumeffedum habet, quæeftiüris creandi m
perfona præfcribentis , fecus cùm titulus non pro¬
batur, quo cafu ius non creatur , fedvt ante creatura
præfumitur. Priore igitur cafu ius producitur , fecun¬
do non producitur fed præfümituu. Hæc vbique ob-
fcuriiis Batt. recinit, d. §. vltim. D. de aqua. pluu.
ariend. l.cùmde in rem verfo. D. devfur. did. leg.
feruitutes, &1. fi certis annis. C. de pad. & omnes
magiftri agmine ducem fequuti Bald. 1. 1. num. 16. C.
de deruit. &aq. Alex. conf. 75. vol. 4. 6c nos alibi 16
hunc locum funus fumus exequuti. Hoc diferime eft
etiam, quod hoc cafu non fufticit probare pofleifio-
nemà non domino, quod fufticeret in titulatis, fed
oportet poiTeftionem aduerfus eum exercitam efle,
qui feruitutem conftituere potuerit,hoc eft, rei d<5mi-
rtum , quæ differentia valde notanda eft , cùm titulus
verus non probatur, fed allegatur tantum, quod Bal¬
bus notat vbifup. partez. partis quartæ q.i.nu.^.Cafh
d.Lferuitutes.Balb. did. I.l.ntim.18. Cæpola vbifup.
cap.zi.
Atque hxc de feruitutibus realibtis 8c prædialibus 17
breui compendio contrada materia: Nam feruitutes
pcrfonales, vtvfusfrudus, cùm quidem femel pro-
GGG iij
n$p Des Appropriances, Art.CCLXXl. i2(j0
^uéïiE, ôc format* funt, volunt regulari corpoïalium Λ ruftirarum.qra parnonvfumamim„,tut,f,„e
tcmpure præfcribi , decem annis Tciiicet cani mulo, nua: fint>(a.e drfcontnura„at«a>„ecc1uid(lulœ^
& triginta fine titulo, did. leg. vkim.C.de præf. long. bet fcnuens obftaie fado vllo fuoaut impedi^
« , · λ , ,v,„t,r n Ar vfueam. quæ ratio eftcurinhis bonam fidem nô exilant '
in fuperiori cafu feruitutum vrbanarum ea neccif^
iure quietem ciuili putetur , quæ longa difputatio S
Canonift. did.cap. de quarta, Iurifconfultoriun 1 f
quitur. JF. riviam.D.devfucap.Cæpol.c.î^Balbu/'
parte quarts partis q.3. Porrb difeontinuas natura dt
xi fimplici non vfu prçfcribi, regulari fpatio decem an'U
norum,aut viginti inter abientes,nec enimin prse{^
benda libertate in talibus vlium diferhnen eft conti'
nuarum , & difeontinuarum , quæ quidem natura ta'
les funt. Nam quæ conftitutione , & conuentionedu
feontinuæ funt, vt quia alternis hebdomadibus, men'
fibus, annis ad vtendum conceiTæ funt, duplicato re¬
gulari dccennij tempore, id eft, vicennio præfcriben-
tur, Lvltim. C.de feruit.6c aqua.glof. Angel. Caftren.
Florian, l.ft fie. D. quemadmod. feruitut.amitt.Bald'
l.i. num. n. C. de. (cruirut. & aq. Angel. & Caftren',
l.hæc autem iura. D'. de feruit. vrban.præd.Çanonift!
d.c.de quarta. Angel. lafo.Ioan.Fab.d.ç.æqueftBalb!
iuu.v*ue»«M· . _ _ _ _ d. trad. tertia parte quarts partis. q.i.Ant. d,c. per-
& imis realis eft, quod ratione rei & in res exerce- C uenit. Iure igitur ciuiR multum intereft in præfcri-
. _ Λ _ Λ* liU/arror^ ί#»πιΐπιπς _ ίΐΓ ΠΡ (rrnirne ΑλΓ™**: _
temp. Bartol. 1. iufto. non mutat. D. de vlucap;.
Bald. 1.2. num. 4. C. de feruit. & aqua. & omnes , d.
1. vit. 6c 1. corruptionem. C. de vfufr.Fcly.c. de quar¬
ta ext. de præfcript. 8c quos citat, num. 37. Alex.com.
16. vol. 1. Milus verb. præfcriptio iuns incorporalis.
Hic enim ciuilem poficlfioncm, hoc cft animum viu-
fruduarij, & naturalem concurrere, quod mrealibus
non fit, quod Bartol. &Iaf. differunt 1. 3. §. ex con¬
trario. D. de acquir. poffeff. 6c 1. vit. D. de aq. pluu.
iS An vero in hunc numerum perfonalium fevuitu-
tum referri iurifdidio debeat, aut ius exigendi vedi-
galis , autpedagij, atque ita eodem tempore præfcri¬
bi, pugnant magiftri: cum Bartol. d. l.iufto, inter rea-
les potius ponat vt Bal. l.vl.C. ne de ftat. defund. & c.
tuanosextr. dciureiur. Miliis in repertorio , verb.
præfcribi an poftit ius exigendi. Vera eft fententia
neutri, vere & formali ter tribui iurifdidionem poi-
fe, cùm proprie feruitus non fir , quod Baldus dixit in
rub. C. devfuf. Sed dominij potius feudo adiundi
tur potius quam perfonas , aut in perfonas quidem
fed ratione rerum , nec habent oppofitam aliquam
proprietatem ratione cuius formalitcr diftinguntur.
Ideoque cùm quo iure quidem vtimur , nullæ iurifdi-
diones habeantur, nili iure reali noftra quidem in
Britannia , de harum pneferiptionibus in totum vt de
realibus,& fundialibus ftatuendum cft, &c linendi pu¬
gnare fcholaftici authores de eo ini. imperium &1.
more. D. deiurif. omnium iud. vbi ea docent , quæ
non fatis intelligunt ipfi , confufa iurifdidionis po-
teftate, cùm ratione rei aut vero perfonalitcr tribui¬
tur, quorum accidentium non finit effedus iidem ,
vt nec orteo caufæ. Sed de hoc Balb. vbi fup. Itaque
& vfus oftendit, indubium efle quod dicimus , Car de
iurifdiftion CT bailliages on s’approprie comme défends d'he-
ritage.
ip Seruituti oppofîta eft libertas, de cuius ipfius præ-
fcrintione fummahæc eft receptarum fententiarum,
fcilîcet hic quoque diferimeneffe vrbanarum, 6c ru-
fticarum feruitutum 3 vrbanas deferibunt , quæ ædifi-
ciis habitandi caufa fadis debeantur, fine habitatio in
vrbefit, fiueruri ,neque.enimloco vrbanas auteffe,
autdici, fedqualitate.l.vrbana.D.deverb.fignif. Ru-
fticæ funt, quæ his ædificiis dcbcntur,aut prædiis quæ
fruduum reponendorum caufa quçranrur aut cogen¬
di , 6c ftabulandi pecoris , l.eo iure. §. vit. D. in quib.
cauf. pig- velhypot. Tametfi dominorum equilia pro
vrbanis habeant, etiam fi rurifint. d.l.vrbana vbi glof.
poteft enim eiufdem generis ædificiumvrbanum , aut
rufticum effe deftinatiorie,6c vfu patrisf. quod ibi dicit
de hortis vrbanis , 6c olitoriis. Denominantur autem
feruitutes à prædio dominante, non à feruiente.l.i. D.
de feruit. vrb. præd. quam ad hoc allegat. A lb. l.de pu-
2,0 pillo.jf. Sextus. D. deope.no. nunc. Gepolla in trad.
benda libertate feruitutis , fit ne feruitus difeontinua
natura , an vero conftitutione, 6c conuentione. Pro¬
inde vt hæc iure ciuili obtineant , tamen iureconfue- 1
tudinario valere nequeunt, nâ cum eadem, &vnifor- 1
mis fit prçfcriptio côfuetudinariaaduerfus prçfentes,
6c abfentes fcilicet qui ndccennij, de v traque legali de-
cennaria , 6c vicennaria fumpta , quotiefeunque iure
ciuili fit , vicennariæ mentio aduerfus abfentes vicem
ciuspræftare intelligenda eft noftra quindecennalis,
quæ id idem poteft, quod illa legalis, ηό cft igitur du¬
plicanda noftra quindecennalis , non magis quàm vi-
D cennaria legalis ,dequoPanor. litigat.d.c. de quarta,
6: à pluribus ei repugnatur. Confequitur libertatem 21
præfcribi in continuis, 6c difeontinuis, fiuenatuta/i-
ueconfuetudine, fiuc conftitutione, vno & eodem
quindeccnnij tempore , quod tam aduerfusabfentes
valet, quam vicennium legale, quia duplicatio fit, fo-
la ratione difeontinui vfus , quæ difeominuatio ab-
fentiæ comparatur, vtnotant. d. l.fific. & d.l.vk.C*
de feruit. Sed & id quoque notari conuenit in præ-
feribenda libertate, aduerfarij fcientiam non requi¬
ri , 6e aduerfus ignorantem præfcribi polfc, 1. ftpar- 1
E tem.jf. 1. quemadmodum feruit. amittan. & glof.ma* j
gna. d.l. fi fie. Panor. d. c. de quarta. Balbus vbi fup. I
q.4. Cæpolla,d.c.24· Milus repertor. verb. præfcri- l
ptioiurium. _ .
Seruitutum vero perfonalium, vt vfus, habitatio- I
nis, vfusfrudus (neque enim plures Angel, agnofot)
in §.æque fi. num. 6. 6c alij in rub. C devfufr.præicr. |
libertatem decennio 6c vicennio præfcribi putant»
confentiunt Doit. d.l. corruptionem.
Atque ifta & hadenus de feruitutibus , fiue reali- i ,
bus,fiue perfonalibus iam formatis produ<ftb> :crf^
tis, nam quæ tantum promilfæ funt , & in itipulatio
feruic.vrb. præd.c.n. Ia(.§. æque fi inft. de aft. Itaque F nem^perlonalémve obligationem deducte,
feruitus viæ vrbana cft, fi prædio vrbano debetur , ru- dum natæ fint ante traditionem fcilicet, & patien
feruitus viæ vrbana cft, fi prædio vrbano debetur , ru
ftiert fi ruftico.Hoc diferimine pofito,cùm de præferi-
benda libertate agitur, fi à feruitute vrbana, non aliter
præfcribi poterit , quàm fi interueniat fadum prohi¬
biti uum cius , contra quem præfcribitur, text. l.hæc
auté iura. D.de feruitut. vrban. præd. vbi AngeLCaft.
Pior. Hoft. Panorm. ImoL Fely. c. de quarta ext. de
præfcript. Itaque folus non vfus non fufficitad pri-
uandum quemquam feruitute vrbana, nifi & is qui
feruit, fa&o obftet vtenti feruitute. Alia eft diiudicatio
dum natæ lmt ante traaitionem r·-- . ,
vfus , præfcribi non poffunt , cùm necdum mt »
adioni ex ftipulatu,6c promiifione prçfcnbitur P
triginta annorum , vt exteris perfonalibus omn ■
l.fi partem in princip.D.quemad. feruit. amir,| ,Λ
Dod. d.l. corruptionem", ^ut. d.c. peiueni .
parte tertiaquJæpartis.q.i.&;.necquaqa^
poteft definere antequam nafcatur. 1. fi T
dus.D.decond.&demonftrat. . tntl0mieii
Antequam hinc digredimur > volum
tz6i Des Approprianccs , Art. C C L X X I. iz6z
inquirere, anfieuti libertas à realibus ferui rutibus, & ^
item perfonalibus præfcribitur, fie quoque exiilentia Λ
fui iuris præfcribi pofiît à filiofam. cotra patriam po-
teftatem. Et pofiè putant,fi filiusf. feiente, & patiente
patre viginti totos annos in pofleifione fui iuris fuerit
fie egent, fie contraxeritvtpaterfamil. patre irrequi-
fito hæcglof. l.i.verb. diu. &ibi. Bald. 8c Saly. C de
pat. poteft. glof. 1.2. inglof.vlt.C. de præfcript. long,
temp. Barbar. inter conf. Alex, confi vit. vol. 4. Mi-
lus in repertor, verb. præfcribi an poifit liberatio.
Hoc idem ex titulo, putatiuo exiftimant decennio fie¬
ri, fi forte emancipatio non valuit, nec iniure erra¬
tum eft, ius quidem confuetudinarium hoc idem tri- B
buit filiofamil. poil vicefimum quintum annum fepa-
ratimàpatredegentiarticul.joo. aut negotiatori, ex
re negotij artic. ord.754. fed id non vi præfcriptionis,
quippe tempus 20. annorum in hoc ftatu exigeretur,
fed vi emancipationis tacitæ 8c præfumptæ, noc ipfo
quod pater id patitur.
Sed & liberatas perfonæ 20. annis prçfcribitur. 1.
2. de prçfcripr.long.temp. quæ pro Ubertate vbi Bald.
Saly.
De libertate vaflalagij hoc eft exemptione à domi¬
nio diredo dicemus art. 277. 8c Bald. trad. 2. parte 4. C
partis q. ό.-Bartol. 1. cùm de in rem verl'o. D. de vfur.
Atque hæ funt receptiores iuris fententiæ de præ-
feriptionibus feruitutum,&; libertatum cuiufque fpe-
ciei: Tametfi ne his quidem quidquam fine lite trafi-
gitur. Quæ ego non inferuiflèm, cùm fere indodis
quoque pateant loci, ni fi, quod præcipuum in hac
commentatione eft, vtoftenderem, quid quaque in
re cflet iure patrio aliter conftitutum, ne quem iuris
difpofitio falleret.
s [Par il.]
sSÎC -
αβί
Fallit in prafcnptionibus longifimit.
Vitia realta perpetuo inficiunt pojfefionts.
isfccefiones vitiorum non dantur fuccejforibus "V ni -
uerfalibus. ibid.
Succefor fingularis a fi incipiendo prafenbit.
Pnefcriptione bona fide incœpta de hxredis bona fidt
non curatur. tbid.
p~u w/ ïpproprimentorum datur ex eodem titulo.
12 Non datur in benefcialibut.
15 Datur redhibita.
1 4 Datur contrailu refoluto ex conuentione.
ij Datur retrahenti conf anguineo.
16 Datur ex legato. '
K 17 Datur ex dote.
>j0 i8 Datur ex contracta refcijfo.
i 19 Datur donatario.
20 Datur ex Venditione tutoris.
21 Datur ex venditione.
22 Datur ementi ex cridis.
23 Datur ex precario.
24 Non datur vero haredi eius pefef. qua apud
^ putatiuumfuit.
2 ç Prafcribens habere cenfetur titulum , ab eo qui tradidit.
Cumduæ omnino audorum qualitates dici pof- i
fint, particularium fcilicet, & vniuerfaliüm, hic de
particularibus agit : Nam vox alius diuerfam qualita¬
tem implicat à priore exprefla. Sed vtriufque qualita¬
tis æquè datur acceifio in poflefiionibus ad præfcri-
bendi quidem effedum & vfum , ad approprian-
dum. Atque hiclocus omnino exigit, vrdcpollefllo-
num accellionibus dicamus , 8c quæ quibus accedant
ad perficiendas præfcriptiones, eoque magis, quod
fparfa in iure materia nufquam certas fedes habet, re¬
gulas quidem perpaucas : Et fi pofterior itirifprudcn-
Hîc Laurentio Vallæ vapulaturi fint reformato- D tia, thefes quafdam de hypothefibus vulgato fcholæ
tes non obferuata ratione reciproci. Dicendum enim
fuit, parluy , id eftperfe, non per, /7, quod Latinum
(illum) reprefentat. Porro per fe pofiidet , qui cor¬
pore fuo poffidet, per alium qui per villicum, ado¬
rem, procuratorem, negotiorum geftorem, colonum,
ceconomum, condudorem, feruum, liberum bona
fide poiTeiTum,vfufruduarium, precarium aut alium
quemcumque pofiidet, de quibus nos fupra. & l.i. §.
adipifeimur, &fequentibus. D. de acq. pofleffi Bart.
1. Pomponius. §. præterea. D. de acq. polfi per eam
l.i.§. fi quis precario.
h [Ses predeceSsevrs.]
Prædecefiores 8c decefiores media iurifprudentia
appellauit. Ioan. And. c. qui in aliquo lib. diftind.
Fely. c. quia v. ext. de iud. Quæ voces tam fingulares
quamvniuerfales audores fignificare poflunt, 1. flu¬
minum,^ adiicitur. D. de dam. infed. l.i. §. illud.
D.quor. legat. 1. fu per. longi. C. depræfc. long. temp.
Alex.&Iai. 1. quidam §. nihil. D. deedend. Hic de
vniuerfali audore dici intelligendum, quia particula¬
rium fua expreflio fequitur verbo fequenti.
‘ [Ov AVTRES.]
I Locus de acceftionibu s pofefionum traflatur late.
X ssiccefionesquidfunr.
3 x/Cccefione temporis nemo Vtitur , à quo caufam non
habet.
4 ^iccefio datur ex reftitutione rei per fententiam.
5 1 stccefione vtt non poteft qui non pofidet.
6 ^icceftio non datur pojfefione interrupta.
7 ^ iccefio vitiofa pojfef tonis ad aliam non datur .
more deduxit, non inutiliter id quidem, & fi fere pn
ter fcriptuin.Dcacceflionibus, inquit Iurifconfultus,
nihil generaliter, nec in perpetuum diffinire poflumus
confiftunt enim infola æquitate. leg. de acceflloni-
bus. D. de perpet. 8c temp. præfcripr. & leg. pcnulr.
eod.titul. Acceffiones, inquit, tam latè accipiendae
funt, quàm verba eorum patent. Tribuuntur autem
his, qui in alienum locum fuccedunt ex contradu,aut
vltima volutate: Exquointelligitureade re nihil elle
regulis quidem à Iurifconfultis diflinitum. Acceffio- 2
£ nes Iurilcohfulti appellant continuationes poflefiio-
num, quæ fiunt inter priores, & pofterior es pofleflb-
res, cùm pofteriores à prioribus caufas habent: Ex
quarum pofleflionum coniundlione præfcriptiones
per lapfum temporis à iure diffiniri per nciuntur, quod
glolf. dixit leg.Pomponius. §.cùmquis.D. deacquir.
{>oflef. quæ eadem adminicula Iurifconfultus appel¬
ât. Porro quod de audoribiis dicimus immediatis,
eadem de mediatis intclligi couenit, hoc eft de audo-
ribus audorum, quorum polfefliones <k ipfæ ad præ¬
fcriptiones proficiunt, eodem acceflionum iure,quod
Francif. Areti. not. d. 1. Pomponius.$.quæfitumnu-
F mer. 14.
Colligendæ igitur finit hæ thefes, fiueregulæ,cùm
de acceflionum iure quæritur;
Prima, neminem vti accefllonealienæpoflèfllonis 3
eius, à quo caufam non hàbet d.l. Pompon. §. fi liber
homo, & Baldus cafum ponit conf. 159. lib. 3.
Huius regulæ limitationem adiiciunt perquam
notandi cafus , cùm fcilicet reus adori remvt luam
vendicanti reftituere damnatus eft fententia, re enim
rellitutadarividoriaccefiionem eius temporis, qüo 4
res apud reum damnatum fuit d. leg.Pomponius. §. fi
GGG iiij
12.63 Des Appropriances, Art. C C L X X I. ll6
îibcfhoitio & §. fi iuflu, vbi fuse Alexand. mimer. 16. A inçjpere non vtendo accefsiohe audoris
Hic enim duo obi'unc præfcriptioni , & acceiïïonu
Primum quod ador à reo caufam non habet, ideo-
que cotra regulam. SecUndum quod haec interruptio
naturalis videtur, idcoquc potius agendum viden de¬
beat aduerfus reum ad damna, & intereilc, qtiam ac-
ceflio dari ex l.vlt. D. de eo per quem fad.cnt. Itaque
non fine ratione eifet, quod contra rcfpondercrur: Et
ita interruptio m
damnorum æftimatione aduerfus
damnatum veniret potius quam acceffio pofTef-
jfionis aduerfus extraneos præfemm , quare Sc diftare
videri poterat d.§. filiberhomo, &l.fiàte $.vlt.D.
de excep. rei iud. Sed tamen hoc calu contra ftatui- ®
tur prxfuppoiita fententia propter audoritatem rei
iudicatæ, ipeciali fcilicct caufa, contra receptas alio-
qui reculas, quod Ang. notat, d. 1. fi à te Alex. Are.
Fulg. Âbb. d.§. ii iuifu Bald. omnino conf. 159. incip.
fuper eo quod quxritur lib.3. Gomcs. in rcg. de annali
quæft. 177*
j Secunda regula: eum qui ipfc non poihdeat , ac-
ceifione poifeliionisalicnxvti non polfe d. 1. Pom¬
ponius. §. accciliones. 1. in vfucapionibus. D. deper-
pct. Sc temp. praefe. quare ei, quivt colonus polfe-
jncipnc uu» vkuuu acecisione auttoris vitioP,
Canoniftx etiam data vniuerfali fuccefsione k-0<i
c. vit. ext. de præfcr. & nos docuimus in loco 531
fide. Sed antiquorum fententia quibufd-im a °na
videtur per auth. malxfidei.Cod ! depr*£ii^na&
ns perfonah : Idque Canoniftx imprimis docér^0'
alij 1. vitia. C. de acq. poif vbi glof. 1. an virium n
perpet. &tcmp. præfcr. & litigant Bart. An? Àtk
Alex. Aret. Fulgor, laf. Lud.Rom. d. S.
§.vlt. gloi. l.vlt. C. dcviucap. proempt. & U C(J
tit. leg.vlt.C. communia de vfucap.quæglofli in Γ,,'
gulati fucceilore à fe incipiente admittut pr^rcriptio'
nem, fed fine accellione defundi, l.cum hærcs D d'
perp. Sc temp. alij repugnant, Iurifconfulti ejuidem è
contra coepta à defundo preferiptione bona fide nuf.
quam de nde hærcdis qualis fit inquirendum putant*
quod Alex, ait Sc laf d. §. cùm quis. Prad. papi v^·
fup. Scdiure confuetudinario dantur haud dubie ac-
cellionesquarumciique poflefllonum in aiuftoribus
Minus dubij fi fucceilor fingularis à fe incipit, &con*
tradum fuum banniat aut promulget, autquinde-
dic, non datur accêÎTio eius, quod fuo nomine velit ^ cennio integro pofiideat, tum enim à fe incipit, nec
pofliderc.
6 Tertia, fi medio tempore inter autorem Sc reci¬
pientem polfefllonem ea apud extraneum fuerit, non
dari acccfllonem prioris pofleflionis ad pofteriorem,
propter medium inhabile, & interiedâ alienam pol-
leflionem d.l. Pomponius §.quçfitum.vbi Bart.Alex.
laf. Fulgof. Alex. conf.83.vGL2. &l.cùmhærcdes.D.
de acq. pofleif. vacua tamen, id cft,quæ à nemine in-
felfa clfet, præfcriptionem non interrumperet, nec
impediret coniundioncm extremorum fequuta con¬
tinuatione accipientis. Bald.d.cof.&Gomel. vbi fup.
vlla acccfsionenitituls&fadoprafcribit autaL
priât·, fedfupcriori cafu cum audor mala: fidei bien¬
nio po (ledit, aut alio tempore, & fucceiTor tempus
quindecennij perficit iure quidem ciuili in vniuerfali
fuccedbre non procederet præfcriptio, infmoUlari
fucceilore ne id quidem dubium eifet, fiaccefsione
audoris vti vellet non procedere, fin nollet & à fe in¬
ciperet, hic lis i uris Romani. Nos qui boni fidei ne-
ccfsitatem excludimus , approprimentum admitten¬
dum putamus.
Proinde ficuti nos poflèfsionum accefsionesad- n
Quarta, vitiofæ pofieifionis ad aliam vitiofam non D mittimus, ita Sc bannimentorum recipimusvfu, Iu-
■ — £ · _ _ ; ; I : j 1 _ : _ Γ. . . . . t _ ; . . . -
dari acceifiortem in præfcriptionibus quidem longi
temporis d.l. Pomponius. §.vlt. V eluti violentur ad
alteram violentam, aut clandeftinanr, ctfi fallit id in
longidimis 30. aut 40. annorum, in quibus quaelibet,
Sc quantumlibet vitiofæ polfedfiones proficiunt, quia
nec bonam fidem , nec titulum requirunt , quod illi
ipfi audores nuper citati docent d. $. l.vlt. Sc Bart.
illaipfa 1. §.cum quisPct.Ferrar. in prad. Papienfi in
forma pofitionu adoris, verb. item quod Antonius,
Sc hic tex. exprefsè decidit hic in longiflimis dari ac-
cefliones, quod fecùdum naturam huius præfctiptio- E
nis intclligendum eft, qua: quamlibet poiTeflionem
admittit.
8 Sed nec vitiofæ ad iuftam datur accefsio. §. ex
fado. §. diutina inft. devfucap. &d. §. vit.
, Sed tamen in diiudicatione talium poflèfsionum,
quæ quibus accedere pofsint, aut debeant, duo pri¬
mum fpedanda funt, cuiufmodi fcilicet vitia polfef-
fionum dicantur, tum qualitates fucccfsionum. Nam
cùm pofTefsiontrm vitia ante realia,&pcrfonaliapo-
fuerimus, hoc conftare debet , vitia rcalia perpetuo
poffefsiones inficere tam in perfonis audorii , quàm
fucceiforum : Ideôque in prçfcriptionibus longi tem- F
poris talium accefsiones dari impofsibile elfe, iure
quidem ciuili. Nam confuetudinario iure diuerfum
obferuari docuimus , fufa dcmonftrationc , fuo loco,
nec vlla audorum vitia nocere fuccefToribus patrio
iure cxartic.185. Sicuri nec iure ciuili in longiflimis.
Sed cùm vitia perfonalia dicuntur, accefsiones dari
negant fuccelforibus vniuerfalibus quidem, quia fuc-
celfores funtvitiorum,&culpædcfundorunr, de An¬
gularibus fuccelforibus repugnatu, quia antiqui præ-
Icriptiones admittebat, fi tales fuccelfores à fe vellent
que fi autor vnum bannimentum fecerit, & fucceifor
duo,&poil modum certificauerit,approprimenii(b-
lemnitas cofummarur, fi modo ex eodem titulo fiam
bannimenta: Nam ex diucrfis titulis non procederet,
nili fuum cuiquam approprimentum applicaretur in¬
tegrum quod valde notari conucnit. Nam aliud eft
illum vel illum titulum bannire ad efFedum appro-
priandi, quod ante dcmonftrauimus, cum inquifiui-
mus an ex pluribus titulis præfcriptio pofsit proce¬
dere.
Atque hadenus in profanis. Nam in beneficialibus 11
negant dari accefsiones polfefsionum , quia prouifi
titulum non habent à prædeccflore,fed nouumàcol-
latore , quod glof. dixit verb. vacantium extrauag.
fufeepti, fed vacant, vbi Guliel. deMontelaud.Ioan,
And. c. exparte, ext. dearb.&c.2. vt lite pend, in 6.
Milus in repet, verb. fucceifor. Ioan.Monach. d. c.î.
Gomef. in rcg. de annal, q.65. Sc rcg.de triennali q.ij.
Sc 14. vbi inquirit an fucceifor in beneficio de annali
aut trienali polfefsione audoris pofsit excipere, quod
negat Gomef d. q. 13. etiam in fubrogatis in οιηηίκ-
fignantis iure q. 14. Cuius contrarium tamen fenm
Staphyl. tit. de vi Sc elfedu clauf. cap. incip. fuccelsi-
ue. Ripa, lib.x. refponf. conf. 17· Sc glof. pragmat. m
tit. depacif. verb. polfedit. Rota decif.13.tit.dc Pro-
cur. in nouis. . .
Sed quo magis regulæ fuperiores ad fuaslptcic
applicaræ inclarefcant , volumus eos quidem cat';IS,
ipccieshk inferere, de quibus certa extanr Iuri coi
(ultorum refponfa. . . · |i
Si igitur res vendita ab emptore venditori re 1
bita fit, refolutocontradu, & re tetradita vendito»
ad complendam præfcriptionem datur aCCC: ^ρ0.
*
n6s Des Appropriances, Art.CCLXXI. 1 166
t-empons, quo rts aputl emptorem fuit d. 1. Pompo¬
nius-. |v [(.Έ t'LL·
j 4 $i m ih«r r<?fi>luto commit u ex conucimone i π tc-
tL.idu tüLiMtrtçiuuoJi, truc paûo legis commi ttorioc,
aut idk'du'Musîn dscm,dAtur ritrali.eh.ti acccfsid cius
teïttpûiis retrahenti, qno res ipud emptorem luit.
Dott.d.f prærcreaBaU* Li.C. de vluc. transfor.
Tjr N ce d iis itnilis c« ndtdcv retractus legalis, iuiêpb-
fuemtlmirif, qui a legi 5- o oieitate fit reanflitiô iurâ in
retrahentem tsîis, i;inrique,qiLalc apud emptorem, &
venditorem fuit.îmo vcluiifubLiro dc medio empto¬
re, uisab Ycnditorcimmediàcëmrctrahcniemttafic, ..
omnes atHonos de cui itione non minus conipçtût “
rctrrdumti quam emptori. Dantur igimr 5choC cdu
pollèÎïionum^çccfsipneÏ didi. §, prxeerea.
iG Sed & is cui res i ieihmrdeg.ua cft fiucpütù, fiuc
fnb condindnc, ea ^ifeenttviimracccfsione exper-
fonatcftatoris,& hçredis,quomi»s ab herede cauiatn
non habear : Sed ite vacandi quoque hçrcdi raris lr
Pomponius. $. fid 5c L-gatanus. D. dc acq, poli! gtoh
1. id tempus, D, Jc vlueap,
Γ7 Sed & fi res at muliere doti d ara fit, quo iurc do¬
minium in maritum oLimrranfibai. I. in rebus, (Ade¬
mte dor, fuluto matrimonio & re ad mulierem mict- *
£i, damr eius, temporis acceisib qun res apud ruari-
tum fui i ds ft le^.Pom p ο ni tr s , ί . iiidotesui, I ure noftro
St dq mimum, & pplfcisiû dotis apud mulierem ma¬
nent.
, g R L’fe 1 1T0 coti t ra£hp ex aliqua caufa, fi ue connenti 0-
noii, fine legali s datur acce I sio ci ad quem ex ttfeif-
hoiicrcucrtlTUi], dc quo illi in d.f pt^terra. Nec erutu
icfoluxio t:ft nomis titulm, cum fit ex caula de ptte te¬
rito, quodreftè Arer, nocar. diift.leg. Pomponiusin
prinrip.Balii Lï,G* quand, hc. ab emptio difired. Se¬
cus cum est nenia çaula fit „ qua tamen ipfu tafu non t
minus datur atceffio, v el un cx fecunda vetitliiiune, & 1
mediati.
12 Dem statio quoque datur acçefsio temporis, quo
res ab don acore pofiefla clt d. |. fcd legatario.
Tutore vendente datur acccllto pupillaris polfcf-
fionis I. fi fertius. D. dt acq. poil l. qui fundum, (f. fi
10 tutor. ^ptoeipptH I, in viu capionibus.^, irem danda.
Ifïde diuctfi & tcmpOf. pnrfcript. Sed & rdcilFavcn-
didbhc ex nullitate decredi , dabitur aeeeifiot cm po¬
ns É quo rc$ apud emptorem fuit, quod norsutmus
fup. d. f prfftcrea. Quod generaliter itt omnibus .
reidiïiombu s ftatii cm£u m e fi. 1
11 Sed penè inutile eil admomuiTc dari acccfis tonem
eius polTefs tonis, quÆ apud Venditorem fint d-Lde
accefisombusui tempus, D, devfucap. fi modo ante
venditionem venditor pofuidcbat 3. dolus. §. i. D. de
eontrali. empiJ.i. veri, cùm auTetn, Cod, de vfucap.
transfor. l.i,j.cmpcori.D, pro empt.
Sedft cx auclionc ementi darar accefsio eius Ecm-
Enris, quo res apu d debi rorem fuit, qui pro vetuUtOiC
aberur j I tidem dc eius temporis quo res apud cura¬
tores, id eit, commi ifarsos fuit pendentibus cridis [vc
îotiiiuntur) quod alibi Fusé ducuimusj & d. L de ac-
çefboriibusin ίΐη-
ij Sed & qui precario dedit , finEto precario trcnpo
rsia poiTcfscoite, acceisione vti tur dJ. Pom ponitis. J. ii
15 qui p rec.tr io.
Ex quotum cafuum fimi litudine decidi alij com¬
plures pofiunt, cum fc otferent.
Sed tamen vero haeredi non datur acccfsio eius
poCefïtom^qu^apud tueredem putat itium fuir I. &
'x^. non tantum, veeb.ab harrede!lvbi AngeLü. Jq pe¬
tit. IiÆrcd. Itaque fi vebti proximus hxrei t^ianutn
fibi kuati dc tuErcdirate obiinuerit, & Cï c» CîuLi
octennio, aut decennio poflederic 3 reperto paflca
propinquiore hamde, fi res qUï 'dura aliena in htere-
duate rtpmaLun> id oilciiintlin, quo res apud non
verum h.vrqdem fuit, non accedet vero hntredi sd.
prafipdidtim quiudeeentiium, ni fi riuidcmvuo cafu,
ii illt ptopiar hterei lententia ba-redit.itctn reiti ruere
iullus cft, ex d.l. Pomponius, fi iuilii, quod ante iu
pd ma regula docuimus Etiam fi fûlütio debiti baîic-
citurij tali putatiuo h.xredi faiia, debitorem liberaret
LfoJemmbus. Cod. de rei vend, 1. Fotma ccnfuali. <j, fi
CLirn Ε^ο,ϊλ de ccnfi Locus aptidTiraq. in reitift,
1. gloi.io. numqo.
Aeque de accclsionibus haitenus, non inutilircr
vtfpcto, quaf nufqua vno loco iLmlcofultl tradidi re.
Stdtnim ciimuic dicacurauilorum iur.nprodelle
ibcceiroribuH, quod etiam msRomanum mvmuer-
Fum Ibuiit ]. empto ri.C.dc eiuiliu- vtilicer queritur
a quo pT.xkribimseautajn labere viileatur, ah ab itio
audlote fcdicci à quo rem cx traditione accepit, m
vero à vero Domino, cuius rcs.fuk propria, &: aduer-
fusquem rlieiiLiSptiT feri p bonis fo fu m .operami. Er
recipta cil fènrentia abeo liabete videri qui tradidit,
non à vero Domi no, tes, LficxirancEis.D. XhjL mit.l.
fi alienam. D. dc donat, cauf. mott,Balb. mpraeicrip.
primajp.utc terris partis quatfl. u. Cuius dccifionii
vius di: porefiin mullis caiibus.
[Deur it a cavse.]
Id cfl, (rfhn iutrinfpiTt4tiine vnmrfcL uri^rbrii-
£ree. Et fi vnioejrfale ius pkmuseit d, 1. Pomponius.,
dL§. qui ficu mh tamen fiugularc idem eflicicd.l, dolia.
&d.Lld iempus, Scd-Lemptoru Contrario fen fu,
nemo .recefsione eiusvriiur^quo caufiim tiott ha¬
bet, excepta iudicaticuuft, quod ante ih prima reguli
docuimus,
1 [Ραπ. l'espace et laps.]
Cnmputatio vero fit i dic apprehenfoc pofîefsio-
η:Λ vi'qile ad confiimmariuri diem vltimnm qnadm-
gelüTii anni, qüjtrùtuta efi carum pririeriptiomini*
ψίχ fine rirub.cummt t i u vfucijn o mbu s. D.de v[ b-
çap. I. mvhiizap.D, lIc dîucril ücrempo, priricripr.
'"[QvAP.AUTI ASIi]
1 Pntfmptt* fmAragintA armtmm,
i Pr*f(*ifsi* ^u4Àr«^ttiAn λ tmittà ÿrjtj %îlit±
fttQriÿtL· ({titra ,irU Ctnjîi ci. rximfi, ibU*
3. Pfifttbtid jmracmoTul» βώΙ^ΐΛ.
4 Priçfmptie ntpin f d tua trdd. tsmpre, j«î-
tmdo ÿtrfiiUtfirJxfé.
Decurtata cltpr.TfaTptio ab refbrmatoribustons t
annis vigimi, cùm in veteri c.i;4* Irxaginn annorum
dfct, ici quaquridraginca quinque nnnorçum veram
jjOtTèisKmcin proban oportebat, 5c alio tum quinde¬
cim, dr cuLùnte cr de tr?yt. n. or, ttmtite th détint. Sed irt i
trtmbreui Itominuin vitacorittalii etiam proeferiben-
di rempota par fuit. Hocigficui tempore qua-emn-
que tandem rcs, aut ius pracicripribilc cft, pr^feribi-
tur fine exceptione : Qii.e lias metas effugit m totum
pneferipti bihs non eit, ii.ec abfolunjtu ficplenumius
acquirit, 5c ærcmaî auitoi i tatis proprietatem, licuti j
cx I. ofenes. Cod. de ptjeicript. 30. anno. Qiiare ne-
ino poEthïC cvntcnaiiam. auc uumcttiorialcm ni ris
Romani mente tepetat iuiute eSfuetüd inori u, quod
nullam aliom agno icit, 5c erreras omnci extern n îure
induiiai repclIslTe* iterm oblicuoae buranda efb
η6γ Des Appropriances, Art.CCLXXlf U(jg
Quod idem & liante ftatuto tali è Iurifconfultis pu- A confummabuntur poil quadragefimum annum'
tauit bonus iurifconf. Salyc. 1. querelam. Cod. defall. reformata Wuetudinie, omnes adiones doSt'
mm excluluras propter totius prçfcriprionis t °"
poil reformationis datam (vt loquuntur) A emPUs>
Sed hoc tempore, id eft, anno 1573. qu012 , '
talis præfcriptio expleta dici poteft, dubitatio eft' '
improbabilis, qux tepora (cquahiur. Velutif
ante reformatam prxfcriptione^amquihquen^
erat lapfum fimcrerant temuore ,niUil’
tauit bonus iurifeonf. Salyc. 1. querelam.
Cad. l.cùm poft.C quand.de pec.ad.& quos memo¬
rat Bald.4· parte 4. partis. Et ii fcio vulgus fcliolaftico-
corum audorum fuo iuri affixum diuerfum tiadere,
ne centenarias tolli putent, niiicxprclladifpoiitione,
quorum iudicia probanda non funt iure patrio , quod
femel & abfciiTe de fuo (latuit quid vellet , nec exter¬
num ius putauit cifc tâti vt exprefla difpofitione opus
effiet. Quare pragmaticorum incogitantia eft , quod
quotidie in foro abolitum externum ius centenarix,
autimmemorialis temporis recinunt in præfcriptio-
nibus feruitutum difeontiriuarum , aut regalium , aut
decimarum, aut talibus qux à iure Romano repetunt,
cum pro talibus quadragenaria fufficiat, nec vllalon- ^ ^ _ ^ ^
gior requirenda iit ab peregrino iure, cum fuum fibi B obtineat proportione arithmetica, pro fuo tempor^
maiores noilri, dc confenius populi , & ordinum ila- Cum igitur reformata de veteri detraxerit tertiani
tuerint, & probauerint. Quidquid hanc effugit im- - ; Λ J - '
advete,
triginta
erat lapfum fupererant tempore reformat
rem anni quinquaginta quinque, ad nouai ιηρι
quinque. Quid igitur fequimur ? nouam àtei?
reformationis , an veterem à quo tempore cccp/ λ
præfcriptio ? Mihi non fine ratione iequendavid
tur proportio temporum , vt quxque confuetui'
vetus, & noua pro prxfcriptione, ante nouam cœpa
prxfcriptibile eft, vt legata, art.feq. Quidquid prxfcri-
ptibile nuic fuccumbit. Itaque quotiefeumque c5fuc-
tudo rem imprxfcriptibilem vult reddere , quod ali¬
quoties facit, &: locos alibi notauimus , his verbis vti-
tur, nonobflant longue tenue , quo verbo fuam quadrage¬
nariam indicat, qua longiorem nullam agnofeit. Nec
moror fententias fcholailicorum feriptorum, qui de
iure externo, regnorum &prouinciarumilaruta me¬
tiuntur, quibus iam fere nemo tenetur, vi legis qui¬
dem.
4 Sed hic cafus quidam occurrit non infrequens vfu,
de quo forcaiTe non omnibus in promptu fuerit fta-
' tuere. Fuit ante reformatam confuetudinem, anno
fcilicct, i;j9· præfcriptio immobilium, annoru fexa-
ginta, vt ante docuimus, qux per reformatam con¬
traria eft ad annos 40. Proponitur præfcriptio qux-
dam coepta ante reformatam. Dubitatio eft qualem
prxfcriptionem fequi debeamus, veter is, an reforma-
tx, quia vulgatum fit theorema, leges iuperuenien-
tes poftadus cœptos futuris dare formam negotiis,
nec de prxtcritis (latuere. De quo nos ante diiTerui-
mus, in loco de interruptionibus, cùm dc ord. Regis
Caroli fumus loquuti, quxde peremptione inftantix
ftatuitanno 1564. & quid prçteritum, quid futurum
dici debear, docuimus: ne hic neccffie fit tepetere.
Vnde liquere poteft, qux prçfcriptiones anno 1579.
temporis partem faciendo quadragenariam, qm ante
erat fexagenaria, de eo tempore, quod dc veteri reftj
bat, incafu propofito, id cft, quinquaginta quinque
virtute noux detrahenda erit pars tertia, id eft decem
6c odo anni cum quatuor méfibus, is enim nutnerus
ter in fe dudus 5;. facit. Erit ergo id ea prçfcriptio-
ne, de qua quinque anni lapfi erant tempore refor-
matx, tempus confummandx eius poli reformatam
triginta fex annorum cum odio menfibus, vt fecie-
trahatur tertia veteris teporis per reformatam, quod
diximus efle decem, & odo annorum cum quatuor
menfibus. Hanc proportionem in fimili cafu fcquuta
^ eftglof. in 1. fcimus.§.fubfcriptionemverb.confum-
mationem.C. de iur. de lib. & Panor. iimile aliquid
arguit, c. vit. num.36. ext. de prçicript. &Saly.auth.
malx fidei, num.6.C.deprçfcript. long. temp. &nos
difleruimus in artic. 166. verbo : Et den ait ftirtac
bannie y fup. Sed vereor, quia de ea re nihil fitfpe-
cialiter à Confuetudine cautum, ne facile obtineri
poffitin iudicando, & fi magna ratio pro hac femetia
facit. Sed fcio non de futuros, qui feripto affixi totos
reformatx quadraginta annos defideraturi fint, ne
quid ante id tempus prçfcriptum dici poflitodiopre-
feribentium in longimmis prxfertim, ciimtamenfa-
uorabiles prxfcriptiones fint, vt litium finis futur^
& bono publico indudx. Sed hac inrevnumquera-
que in fuo fenfu abundare facile patiemur.
Anne.
ccLxxxmi.
N o v ai
C O N S.
Par cinq
ans, f’il n’y
a obliga¬
tion , let¬
tre, ou pro-
mciTc par
cicrit.
Article CCLXXII.
îhosej mobiliaire fe prefeript par le laps, & eipace b de dix ans.
KEs‘ mobilis prœfcribiturh lapfii decennij.
Chose mobiltaire. }
l Defruftuumprtefcriptianibue.
Z MaU fidei pojfeffor fruBu* tmnis generit reftituif.
BentC fidei poff. à dielitif conte flatte, ibid. CF mm.$.
4 is€n perempta infiantiafruilui refiittiuntur, crc.
î Quid hac appellatione continetur extat copiofa
tradatio Tiraq. §.1. tit.de retrad.
De frudibus vtilis inquifitio, quanto tempore
prxfcribantur, an communi mobilium prxfcriptio-
nc , & illo ipfo tempore quo res ipfx quibus accediic,
an etiam alio:Neque rcs hxcvaldè adhuc aduocationi
videtur in foro nota. Vulgata eftdiftindio fruduum
induftrialium & naturalium in 1. & glof. 1. exdiuer-
> fo. D. de rei vend. & 1. certum. C. eod. ïncfoftnal»
fcilicet bona fide acquiri excepris quidem duobus ca- j
fibusfi extant, auc locupletior fidus eft poflclTor:
Naturales fempervendicari cum exrant, aut condio
cum funt coniumpti.Nam malx fidei pofleifores fini
diilindione omnes reftituunt, tam ex iure quam ow·
anni 1559. Hanc diilindione alibi diximus foto fub *· 1
tam vfu, indudumque fublato difcrimineQt omnlS
generis frudus ab malx fidei pofieiTore à tepore
\x fidei reftituerentur, àbonx fidei, à die liris cote
tionis : Hoc fimplex diferimen fori. Quid igitur»
quo cafu reditui debeant illo quidem i ure, vel uti cu
induftriales extant, vel locupletior fadus : eft po1
for. Recepta fentétia tales prxfcribi admiut tn^11,
I.4. §. frudus vbiBart. Angel. ImoI.Caft.Rap^·
nôç Des Approprianccs
v fu cap- J r.tqtie ( miru m dUl is) h le poJÎcfl oc d annwtus
rem uH'drucit iLLtiluü non rcftiiuc^ecii trieimiç pofi-
fiiiciit ecistn «imiisg Vci«d filsgmtrrtj cl· cales fruges
mm EclUtue.Ci e.pam Îi cadcmaéfoonc* vcndictitiuncj
condiibone, vcloflicEo iotucisvr accclïïonvs pcEsn-
uir, cjUiCÎii1iùj>es, ctfi-pciionaies fijir,. arque id eo jq*
aiÜKtt Îticcanirié î tamen vtluti hmplices mu bilium
vnidtaqanc* aréfcanrar ad rjde-nnium^quod Cafh ait
d.L$. fiuctus. Hic confcnllts ich.o Lllic oui omnium,
que m Sç Ban+ milies vfutienjredc, vc pra&kcrur 1. j,
vbi Bald.. Su Alex. Coffquod met. çauii & quos fii-ΐέ
5 congerit Tiraq. Îiuern6L §.r, mimer. [7. Sed tanien
cù ni Ltorn ü v eneris rarus ei us ditLt vfij s cm, p rop te rca 1
quod (vt diximus) fubhuo fru&num diîekmifl.e, &
tradinonc cci'ca5 nfrfbis quidem tribunriib μν, quud
boni hdei po fidior quilibet, &c quofbbet fiios futrit
perceptione 1 foh>3 mi Su! il h opuselfcprifcnptione
triennali, cum foht perceptione acquirar ; Mali hdei
poiTeilbt omlies-refurmt, net prifcriberepôlli^Hac
fmiplicï d mi fi ont non b^ÎBqmtaTj vbivibm habeat
pnlcripno, niiicum per conrcfhmonem. mduritur
un: Ja fid es ad tic r l us b p ni fi tki pofleÎToi'em Ύ atque er
eo tcnijiore, 5îcï çîriitifii foin condemnati poffrf-
4 for ad fruititsi k tempore JcîUcct liris Contdbicin Hoc (
ciifu eiwotec, VLÎLàcüntcAauonç· in Lite cellarum lit,
arque i ta perempta in itant ι*Λ tffe&us ntd-t fidei pet
C'oncefta t Lonc m inductus, qui ideo unala fides inter-
prtl.itina dicitur., euacueuir, Sc ad miukun recidat,
idcoque π te pol t conccftationrm Fruihts pcrcepri rc-
ibiuanrar. Hic Lente cire v eva cft > ctfi eam qu idam in
L.X+C+ de fruit* &ht, expen. vellicent, pintes confiE-
rnaut, cl· vins rertnmt. C mu s argumenti areiti cirât
Tif aq. vbi fup* Æî nos alibi ittigitims. Scd îduiEclli-
gpndum, vbi ni al a fides ah CQtitvÎhtfanc intturirar
contra ium,qut ante borne fidei fuiflèti Nam nulîlUn
ï cm p us ex eu fat à talibus cum, qui frur id pofituia ma- J
l i ficte,qiiiti tçneamradeortim mfttriiiioucm,quii.ii3ti
debentur non ratione litis, aut intemiprinnispci li¬
tem, Eedànireex eo quod alieni fime, didere aliena
percepti ab (ciente reni alienam, quos eum non cLt
aequum lucrar i . 1 π his t: 1 u m π tua cu tat ur coti teiUr 10
quin debeantur, eiiam ii miHaintera-enit: Hic ann-
priiuis ammadnevJsone digna fune, Atque ιΕΐη quidem
dc frudtibus fepararim confideratifl Nam tc ipfaprx-
icNptavndc fimtpcivcpn, ipiiquoque priiaipti m-
irlligiumif aicdloriè, ita vt fi Ko die pradcriptiomem
rei cojifujTurwirro, frnthls edam nudius rcrcius per j
cepn prLrfctipTi intelligamtur, quod Bald. perfequitnt
1. cos C devfur* Caft. d+ f. iruâus, idque dicit cile
mirrji.liuri quiddi, & re vera fi per fe icpariQni fiuttus
coniidciarciiEur, mon congmeret cum ordinariis re-
gidis pricfcripnonum.
a [M OBI LIAI RE,]
t Di mtt>ilîu»tf>réifirîptitnïÙMa Uti.
1 Moi ίΐιαπί p tmfirspt ittit i non mm'Hut f fn Ecdffiàpha,
1 VecetiConlmctudine su] état, qtiod [a!iiu}dc mo¬
bilium prçicnptipneconiti[mrumntam.etii de adhoni- ]
bus peMomaliminadinobiliaftacueb.it artic. vetriis*
Scd timmcs-regm Prouindæde eo cane rue, qnos
BocRdeluiiBiturigibtisrelliauirmconil Biturig. rit*
de priïfcdpE. 5c de liuspittonibuslmbcrtus iti
Encbiriii. vecb. vfüCapiOn Eft lam en perquam vrrcriE
inÎtimnTfucapio rn>-ibiltcm> quippe qui ab ipfisXÏI.
EabuSis, & mris Komaus incunabulis originem, ik
auCÎoriratcm babex* Fuie ver q illo iure anni,vt im¬
mobilium biennij, qui prçfcripriones ad Ciceronis,
Si PLnij fecundi reniporadiit-aruutRcun^Iu.lluiiiini
Ait.CC LXX II, I27O
ft'CLiJü iniinucan, quai ille iaumiat in tir. de vfuc,
transfi cùm Vlpi:mi eciamaum miriruiiniies Ciiÿ, va·
luillèluanare atiq^lcm,^ bicualcm pra-icriprioucm
xcilçnmr* ELI vero yt diter ci de rc ü retbrinatofibus'
hoc articulo Scd cur dtctrmium feame- Si'"
une, dimtfienmmTuureciUïh cJîêc conftïtuïurn, & ^Jlf
citeras ipfi prxlcripiioiu-s conttaherenr, non c-ft fù- Λ 1
cilc arinlumi , aimipJienaPdtifices.il· Gsnmni ELT,qm 1
regulare s pi^ Icripiionrs iimmobi lii 1 m yjilcre td lktî us
Hcddlasnonpatuinrar, lcd luavbbr Jinxeruntpro-
pLus, ç. de quarta, hanc ipGim m ieniiij ijuiutuic iu
l’cbiis Ecdriiafticis, quam valere patiuntur, Patior,
δί linoL üt o i* ext, dc reflat, militcg, & quos ibi inc-
ruLiranri. dc quo B,ilb» jn pradcnpt. t* parce qninn
parris m pniicip. nurner.n , tah t, &ii:re ciuih aiii-h.
quasailiones.C dci"acrof>Écclcf.dtquiibi |af, alle¬
gat & Salr. & ii defifco uliud lbuuani. <5, res hici mjE
de vfiipip. Si qui mtio prorogati temporis dici poteft
ab rcibimmuribuSj abei) ("uj nenda dt, quod n iulus
iti eu noti exigitur, nec bona fidc^ cuinvirumqne in
ltgaii triemuLlj iit nceqfi^rtnm. Ideoquc mte conceffca-
donc quidem interni rupi poltit üilî cifeilu, vt antem
lu co de imerrupii moi b its de mi firauj mil s L more. D,
derej vend, Piaro quidem lib. ta. ddegibusvfuCflpio-
jtem flatuit .mm, tl· trienuij invrbc, in agris quin-
quemiij , Îcdeccmii], jjrqvt uaudeftina, auc publica
fuit ροίΓηΙΐο. ELI tita medii iunipnLdcmii Vwtapio>
quam vocem ad mobiJi.i cmnmxcmnr, ’cùtn amci e-
rulliiii roA au coru m prqpni tripaonc mobili uni, ik·
immmbiliumproniilcuevfitrpareruc, quod. gfof. mo¬
rat e* D, de vlutip. in- prmcip, Seinlt, tlcvfucap. iü
pdneip. fitnlibi mrj>c.
A qua priici'ipiîcmc ck hra. tab. Sifeqmir.i Atti¬
nia, res fumnas jexdjpieb.mr iute ciuilt long,! com-
uii.rtr,idonc prliecciin l.icquitur. D. divfiicap* Sed
hunc fcnipulum nue coniuetuJmano AirtulimuiSjU
Deo dttVJtais pu|ii.-fliolHini, lubUta iu EOtutn vnich*
tum rejhuni differ curia, & vlu.
** [Dt DlTi A N S-]
1 H -ft γ*φΐψΙα net tîfffbtm n rr lûuxm ixd.rw 'extfih
1 Frufcrtpns mvi/i (mm j n Ultimem dedfsJ^fwfl.
Ï ftrfin&ist ·γίέ , <i$lt fe-jUd , tÿ* Ji
^T.tfiTifrtiene.
Haec Loufiieriido nec rirdi, nce bon re fido me- κ
minier ideo quod illa non exigi c, nec nos exigimus,
ne fimus hipicnriures lege i atqitein fuis termbis folo
ΙψΓα ilecenmj cunretti eum put un ut, & perfici. Tem¬
pus au rem coni u nimutunt e.fle oporccr , icdiem il ci¬
mum coplcrum , quod m oj nnibus exigtt ur, qurc fi 1 ic
titulo currant I. iu vfiucapimbrn, D. depetp.& temp.
pnf. Alioqui lute ciuilt coiitrarmm .iccidetet, quid
talem fine rimlo noti adrtiitrit : ideo m co cceprtinl
effe diem Iu diceret d.L in v (It capioni but.
Emi fide e iriu hi c res mobiles ppd c tibi audis, m-
'telligcde rerum ipficum prilcripriniic, S: v e 11 dic. l-
tionibus qm pro his danrur, aut afhonibu-s ad cxiii-
bendum veisdseanonuin pnpaiatorus, quia rd pn-
fainiio neceflaria vendianoneniexditdir; Sed Jirw <
inoldlisin adionem deduftaiir per cpuututribiirtEj
ÎlipulAiiünent , ntt proiniJl ion eunde Ίιοε c.if u rexrni
hic ibitucrenon iiicelligiiur, fcd verus fbamebat, d. c.
'► Et pemnet hic cafus sd peifonalium ûftionum
pnfcriui innes tiicennariiis , qtiod verus cxprdler.ir :
Seuc enita mobile, Pue immobile m promlffibiicm
dcdufhttn lie aÊtio ^ribn.ili? producirurTqtia? naruts
fun triginta armorum d^nec pauciorum, qualccuqti e
id fit quod in eam deduc se ut, qeque erum iqatcfii
A R.TI c.
CCLXXXV.
N Ο V AE
CONS.
1271 Des Appropriants, Art. CCLXX III. n?l
conuentionis adîonem talem effe prçftat,fed fadum, A triennio, ad tes immobile? decennio ex. §. t ,
v, . . . ni>r Γρς in nromillioncm de- viucap.Bald. l.non ante.C.quib. non obft i- Ut‘ °e
præfc. quorum vtrumqqp de vcndicationibulS*
gitur, & dominij reftitutoriis. Nam de p- ·’ -
5 duda, fed titulus adionis (pedandus eft. Itaque ficut
nemo per prômiffîünem perfonalem iusin ic comc-
quitur, nec vendicat, nec alium perfequi poteft,quam
promitterem (quod vulgo dicimus adlioné periona-
1cm de fund'ô furtdü nôiequi) fie nemo rem fuâ pro¬
priam per adionem parionalem perfequitur, (ed vé-
dicat diredo , citra vilam præfuppofitionem obliga¬
tionis perlonalis, aut promiftionis quodvulgb dici¬
tur, neminem rem luam condicere niii a fure. Ergo
quod quitquam mobile in ftipulationem deduxerit,
non ance trigefimum annum pra feriptione amittet,
nec de eo catu hic articulus ftatuit, fed de vendicatio-
nibus tantum. Quo fenfu accipiendi! eft, quod vulgo
dicere folent, dcTiraq. recitat inretrad. §.1. glof. 7.
num. 1. adiones competeres ad res mobiles præfcribi
vtrumque falfum effet, in quibus 1. (leur C
30. annor, fuam vim obtineret, id cft^riccnnad ^
feriptio. Enimuero cùm perfonales dicimus
mus cas quæ germane tales fune, id eft, cx c6ucm· ^
& promiffione : Nam fi quæ citra confenfum abT’
introducuntur , vt condidio furtiua, eas nos T
præfcripta tam excludimus, quam realcs, & νει^
tiones omnes hoc decennio. Tamctfi iure ciuilj t?'
regularia perfonalium tempora obferuant· Sedi^
de perfonalibus natiuis veris, & germanis loquinT
quæ etfi legales funt, iure tamen cofuccudinalio non
eodem iure habentur in præfcnbendo, vt infra dic-
mus. §. feq.
Article CCLXXIII.
ct i o Naperfonnellefe prefeript par l’efpace de trente ans h excepté des
légats c des teftamens, quedceluy a qui les légats font faits, oiDceluyqd
le r ep refente, f à fon action à toufiours^nonobftant longue tenue ne
temps,11 pourueu qu’il ne fuit Icauantdu legat, & on nefeiftlpreuuede fa fça-
uanceJ&k fen purgeroit par ferment fil eftoit requis. 1 Et le ferment fait, luy
compete action dudit legar, m fauf les raifons de partie aduerfe.
a A Ctio perfonalis prxfcribilur fpatio Annorum triginta/ exceptis legatis / teflmmto
^ reliélis quorum nomine d legatarius/ aut qui illius per foriam rcprxfc nat , f perpetium
habet adionem , δ nec longiffma pojfcjfione excluditur, aut tempore h modo fciens Igni non
effet, f/f illius 1 probaretur [cientia de k qua purgare fe prxflito iureiurando neceffe haberet ‘fi .
ab eo exigeretur ·, cr1 dato iureiurando illi ligati competit pcrfecutio : m illibata tamen im·
fx partis exceptione manente.
i Adion d’héritage, quid velit.
% Snhieflum aflionum non mutat earum naturam , CT
num. 9.
3 A ilio perfonalis non [equitur fandum.
4 Perfonales quadam ex f a flo citra promtfitoncm.
5 A fl tones mixta m rem [cripta.
6 Afhones perfonales 30. annorum.
Prafcriptiones perfonalium ignota ittri dige florum, CX
cur. ibid.
7 Prafcriptio perfonalium bonam fidem non exigit.
S Prafcribitur res breuiori tempore quam afho,cX ratio.
9 Aflionum natura malè difeernitur à materia.
10 Finium regundorum afhoni quanto tempore praferi-
batur.
11 Mixtarum prafcriptiones.
1 1 Aflionum transfiufarum prafcriptiones.
13 Nouât tonum materia.
1 4 Nouatio qua adii at non mutat.
I j Nouât a aflionis-in non autem priuilegia non trafeunt.
16 Nouatio quomodo fiat CX quando.
17 Nouationum diiudicatio , late.
18 Aflio perfonalis addita reali.
19 Aflio iudicatt non nouât anteriorem.
Nouatione liberantur hypotheca CX fidetuffares. ibid.
lo Nouatio fub verbis quidquid debetur.
II Nouatio ftipulationis pura.
a z Delegatio Jfecies nouationis.
B 13 Tranfaflio priorem aflionem nouât.
Z4 Afhonum nouantium, CX nouât arum praferfim·
“[Action personelle.]
Cum loci iure ciuili diffinitionum adionum rea-
lium, & perfonalium extent propria fede, titulo de
obligat. & adion. & Iuftiniani inft. de adionib. Ex
his quædam aiTumpta repetere, in hacipfa materia
fchoiafticis autoribus nccelTanum vifum eft, in 1.
ficut, C. de praefeript. 30. anno. Sunt illa principia
ciuilisdifciplinæ, fateor &c ferè nota: fed tamen in
tribunalibus noftris vulgo ram multos falli video in
diiudicatione talium, cùm iftanon difcernunt,&dici
audiunt, Attiond'htritage,\t omnino crebrius hunc 1
C errorem refellere necefle habeam. Cùm res cuiufqua
propria & fua à poffèflbre repetitur, vfus eft, realium
adionum, quæ vendicationes dicuntur; cùm anena
fed tamen promi (Ta aut debita, perfonalibus vtendum
eft. Error eft flagitiofus, quod putant reales, autper-
fonales fieri à mareria,aut fubicdo quodinadioncin
deducitur, quippe reales, aut perfonales ηδ facit u
iedum, fed caufa petendi, realis cùm dominium in
petente ponitur, perfonales cum promiuio, Sc obliga¬
tio ex fado perfonæ. Nec refert quale fubiedum ib
nec enim minus realis eft, quæ friuolum aliquo m
bile côtinet, & vendicar, quam perfonalis quæ ing
prædium, aut latifundium dari exigui fola enjnkj-Q
U73 Des A pproprïances. Art. C C L X X 1 1 1. 1274
mifiîo fane prrlomlem, ÎbUutl liortiinïmii ,
ïiaqitè ïttic cuclilc „ vt per psffo^Jcttii?ihil ftipulanri Λ
iitriseonlli tuatur in rem , nihJ dominij, ita vt oui
rtMiips'ULiLLliiL, uon minus aüc»adq.Î^MMni!>iiim trisfe-
tac 3 quitta afin s -qtiLLiizr, L quotiens,. Cücî. de rtn vend,
nccqui ab taiivcndirGrerraiiti^iiena fir cofeciuutas,
minus Dijraimii fit aut appropria:, quia auftor (unis
3 alteri dare promiferit rem eandem/ Arqué id cil*
quodvuSgû dicere fol ent, Dionam pci-fbnid cm Îluj-
dnm non fequi , id ril non dari aducdtis poUHÎbreni
exttaneumcius fandi, qucnltibi alius miuquam dare
p torntferit , 1. ; hires, D* ad T re befP J. rcn-s- Cad. de
donat. ! . eu m aii. D. de a£L & a b lig. Lvtr. C. de ha;- B
ted., iidh 1-». D, decond. ÊLidéb.j.quidarr)· §< nLLiil in-
tcreihD. dredcLid, ricc quiquaiu iure vulgarius, quia
perionalisà peifbna mimquam ahficedir. Darepro-
iniferis, quocumque ieris h^c re aâio fequetur, il in
alium bnc cratiferipferisquod huic dure prcutiiféraSi
ille alius non tenebitur, 6c pcrfon£ métis ciccumiti'i-
4 betur adtio, ncc egreditur vfquâm ad tertium, cdanilï
à promi libre Eisa cau.fj.Lii habeat παπί pofteriorem.
Net ramen negandum alteri us etiam generis efll· per-
ibnak's quafdam a£riones, quas ejcfjifto lurifcofiuius
app el Ut. L adtioiium.D. de oblig.di gibon- qu-ΐ cura C
vllam promüllioiiem perfoiii a luge md utatur, vçluri
fi dammimdicumdt, au: iniuriifiidh, fied rtaltum
rdia condicio, iicquc ênimab obligatione, aut pro-
rnulLonc nufeuntur : fed. dominij, de proprietatis cau-
fam ex parte agenri,s,drccnnQrtemcx parte conurnci
priftipponunt» Igitur per illw debitum, ptrhaspro-
pjdum agentis peri turi latum lise diürtmcn alienum
ne pet. i.ï vt debitum , an proprium repetas vt riium ,
fine adjectione vllius ptemufiioms rei, Hic dLiaiiio
aibiûLiuju. d.L actio Jtum. &g.i. Arfequcnr. init.de
init, dvgiofi ci. I. fient f exqua dnnfiunc nara cil de
duabus mixra quidam codifia earum actionum, qui O
perionates mmn Ébtiptae dicuntur , ex. eo perfonaks
ditta:, quia obligatos pcrlcquunrur naturali comii-
rione perlonaliurn ; Ex eo in rem , quia etiam nduer-
fus c>:trJiicos poLlrilbu'ï dantur contra regulam πλ-
j ruralem ractcrirum perfonalium. Taies fimt, euÜlu
quod mecus caula, quse tecrfonalircr teitet inetum
inferentem î Sed tamen etiam ndu crins cum datur, ad
qticm Or loem aliquid pcnicnrrit, L li cum exceptio¬
ne, §r [diqumdo. L meturû, ÿ^fin* D, quod iner. catif.
ailio adexhibedunî* 1. y g. dl autem perfonalis. D. ad
cîitak glûfi d, f vltina, inren-iitta Crtufia gï. L 3. D. ad p
exhib, Bartol. L fl tertius. §- fï priuy. D.de aq. pluu.
arceiid. Et noftra acHa ex pafto redamfdi. qtiodantc
(tocuimus, & aclio rrmdtus . tales cum proprri per-
fbnalesfintj tamcji recep ru mciiam aduirlm rerum
Eu iTe liâtes dari , vt LV ncraalcs quoqUe, & qua: pluti-
us rxetpistur A nd.Tinq. inrcrraiÎ.iS.vni. glo(. f- Ei
Lis fcquicutpeifbtialcs, a ut telles malr drfcrtbiàini-
tetiiqquod impenti fictuntj, quod nos frequentet' co*·
gimur Ecpeccte, propter hutte errorem pene dixerim
patrium! v: diximus Lup. Hispolfri-s^eumdeinihtitti
maceria quuermir, quo cuique adioni tdnporc proN
feri baair:Con|l:rvt hoc texcu ttiginta cmnos tti erepet- p
fonalihus eflé pr^fiuicos , m quo cum impcracatiu
iurc congruit iitsparrium, cùm fuerit Itic Iiiftimani
C intiouatÎD.. hi, adhiEC.C, de annal, except. 1. i.C. dc
con^. pec.l.iicLit. 1. cdm notilfiipti. D. de præfçrip.r.
jo. anno, afuerit illa qui dc ptifeo iuri ignomjquoil
glof. notatat, (. qui acctdir. D.ad 1. sqiiil. L luliatuis.
D. exqaib. cauC maior. 1, Jl quis emptionis, Cod.de
pEiricnpr, ^o.aniiQuinJri dc perper. & temp. ptTl, in
princip. &c auih. vr E celui. Rotn, qtuc gl ou Sc fi coii-
mariumicnriit· 1· prartor ait.^hO'Çi.ntcrdiâuiîtTcrb,
^rgmtr.m Cvn[, 3nt,
pctpenio.D. ddopcr.tioui nunc. l.inoomlbus.D.de
diuerf. fit tt:mp. tamen prior venq^ indicat, dc eo
quod nufijuam in libris Digdloruoi deprthenditori
confent ] c Bart. d. au ch. v t Ecdcf. Roio .ίϊ ! , f i π - D -
de eo per quem fait. eat. £:d.L.m oin n ibiis ImdL c-
de quiucacxt. de pr.ffsTjpr, vbi Fely. Corn. coni” ii*
& m . yoL Xv BalbuS vir* parte quarra: parris ili fin*
Frilets quippe videbatur aition thus ptrfoiial ibus pte-
feribi []uj^ poirc^uiaifiitopetfonalbdt promiliic^
ne dçic^dcrenr : id coque vitîcri cotra fidemj & canu
mere iorum firdm fieri, quod, fieprarferibi petere-
tur^ necvliy modo id pofle bonse fidei conuciiirc , ci-
na quam nullam ilfa tempora prae [eripi tonem admir-
rerrnt, iScquc enim boni viri c ile , quod fpopotidc-
ritj vfiaiua mora, aut temporis l.ipfu velle , nticeifu-
gete ,_auc negate. Deinde, Cnm prcrfcripcioncs omnes
ipollcifione lufcaftcur, &c6fum meneur vulgatis re¬
gulis, nullam hic fiog! poil cilionem pta:fctihCtri pof-
ie. Denique fi hic fco pus fit, vc dominia rerum fLibin·
liantur j in perionalibus actionibus non eite veren¬
dum, ne ca moneri continget ct , tum in his non dc
dominio, fcd de promsilionc ageretn t cuiufque. Hx
fer^ rariones veterum diammr, cor pr^feriptiemem
nullam per ion a) ibus actiombus poLurllctit, quibus
pofterius adiunxfre fefe Canonifta’, qui pro ture iuo,
id omnino fieri polle negarent , tiducrikntc cuiuiquc
toni cientia; De quo nulla? prineipum, ieges valere
paib funti nulla LTicnmfquani audi o tica rem , quia nes
recipienda cuiuiquc pronudoris ea dc re excufatio
eiFcT,ae ne hir edis quidem, qui sn fies tdem obliga-
rionémque lue cederet, de dtiuiniU coüienriam mula
nexu liberare deberet, Hiec confidenter illi Itamunt,
quos nos in locodi: bona fide congeifituus. Kcr: ve¬
ro multo plures cfat difficile cumulare, fivfus tulif-
ibt. Et qusinacELtcr m Bartnlum inuedti fmt, qui ira
L fequitut in g, fi viam eunti' a (eulLlfct, quorfi nubes a
vstilfirti urbis Cüntémpiir, B.irtoli fenttntiam am-
plcxatuJ, quod nos Εΐΰ loco fu fius fumus excquuri-
Ergo LtuE ientcniix, purtonalEbiis aitionibus triginta 7
antiis prxtcribi, fincvHabom fidei neceliitare, aut
mmtione, tira td ^cnusprxfcripriortisV nec eam,
nec titulum exigat, Dc tealibus il Ea etiam fenrenria
Vera efi, eodem tempute bis piacfcribi, qtio res jpfie
{j ræiîribuiicu r. Itaque illo i uro viginti annis es tiru-
o, & fine titulo 50. antiis exduduttmi, aut noibio
quindeeémo cum nrulo , au t fine eo, quod fu penore
arti, diftum eit, 4c. annor. Nimirum quia res prx-
feripta vc dicationem omnem alteri iss exclu dic, domi¬
nio in praricribcnrem tranfcripTiii, it tranfiaio : Etgo
dommio trinilaio conlcquetis ctt, nullam idaerius
Dominum dari adionem, fetum qui fuerat , fuo iure
excidere, ita vt prrcfcrib.enri plcmmm um inijcquu'A-
rutfiue adoteipiindvtm, fme ad agendum, quod d, $.
171. dixi mus. Ex bis planum fit domini uni hteuiori
i empo re prie I cri bi , id t fl, rem ipfiun ,quàm aitionem
adrem. Cuius rei ratio cliin tituli fariottfjqui inptç-
feribendo dominio exigitur, perfojiaKbusvcrdadtio-
rnbus obftare promiltion^m pcrfonalcm , &fadlum
cuique iuum, £c ritult de Pedtum. Ex Eioc ailiotium S
dderimine, ille etiam effedfns produatui·, qui.s quan-
dili adrio pecCm'flliftïn fuü' terminis fiar,i;iec ad effirifil
deduita eft, fua. qux diximus rempota icmat, quod
fi femd exccQtso coniradtus iéqumi Ju, &rcs tra¬
dita neclonali exiijiita fuccedir reaiil·,. Res exemplis
fiet illullfior. Qui fundam vendidit, ncc trndidir, nora
Amplius quàtn pcrfourdi tenetur, qui 30. annos du¬
ratura cil·, vbi rem tradidit, qui re; Do mimis non fue¬
rat, res prtfciribcrur quindeccniorQui feruiaucm,aue
VÜiiÎifruftüpromibt, tenetur pctfonal i ante tradit a;n
HHH
1275 Des Appropriantes, Art. CCLXX III. l2^
realiter feruitütem, patientia, &vfu, nec ante 50. an-
nos aétio excludetur, eius, cui promiflio fada eit Ser-
cium naturam feruant, fcd fuo qùæque refpetStu
A vr nerfonaliter. aut realirer inrmrJiin»· ; j. > ,Pr°'
intute, autvfufrudu tradito, folo quindecennio, ea
aducrfus quemcumque præfcribetur producenda tri¬
ginta annorum adionemfuftinct, produda quindc-
cennium tantum- 1. fi partem vbi Bart. Angel.Flor.D.
• 5 quemad. feruit. amitt. Arec, conf.70. Cæpola nt. de
feruit.vrban. præd. rir.21. Ex quo apparet illorum in¬
cogitantia, quos ante arguimus, qui adiones à mate-
ria^in prçfcriptionibusdiiudicant, cùm hoc argumen ¬
to, vno"& eodem fubicdo vtroque cafu fuppofito,
hoc eft, feruitute, vel fundo, diuerfæ natur æ adiones
oriantur, quibus etiam diuerfæ praefcriptiones appli- β
cantur. Non igitur fubiedum adionis , fed qualitas
adiones difcriminat,&diuerfas præfcriptiones ex c6-
fequentia inducit. Id idem vulgo Dod. docent, in 1.
corruptionem. D. devfuf. Quam quidam male obfta-
re putant, cùm exiftimant adionem, quæ fucceffiuè
ad patientiam fruendi datur, eodem tépore exungui,
quo ipfnm vfumfrudum, licet adio perfonalis iit,&
tamen vfusfrudus ex titulo decennio præfcribatur:
quodrede glof. intelligit in vfufrudu iam conditu¬
ro, & formato, quocalu illa perfonalis pro patientia
vt perfonaliter, aut realiter intendutur, ideôqUe '
hypothecariae , & aduerfus extraneos intendun^
excluduntur decênali præfcriptione, autnoftrantUt>
decennali, l.i. & 2. C. fi aduerf. cred. lib.7. & I '
notiflimi. C. dc præf. 30. anno. 1. vfucapiovbilW?
C. de pignor. cùm aduerfus perfonaliter obliaat° ‘
non mfi 40. annis, quod inferius perfequemur. *
Hæc mixtarum adionum confideratio admone
vt dc coniundis quoque aut transfufis dicamus &
quid, quâdo & fpeciem incidiiTe meminimus aliqui'
do. Quidam adionem realem intederat, & vendica'
tionem fundi aur diuifionem,autpartagij actionem'
demum de ea tranfegerat , aut rei petitae partem ani
pecuniam dari conucncrat certa dic, deindetotos tri¬
ginta annos ftipulator tacuerat. Hic fi priore adione
ageretur, quae realis fuiiTe praefupponitur aduerfus
titulo pollidentem , certum eft iure patrio futuram
quindeccnnij prxfcriptionem , fin titulus non erat
quadragenariam. Vt ex tranfadione interruptionem
fingas , non amplius interrumpitur quam in fimile
quindecénium, iin prior no uara aut extinda, propo¬
nitur haec lis. Multum enim intereft an adio adioni
fruendi non amplius duratura fit , quàm ipfe vfus- C addita fit, quo cafu vtraque naturam fuam feruaret,
_ . . Λ . r 1 /\· · _ o. _ I «iKloro fîr lîmnlîrirpr an v^rn
10 frudus, id eft decennio. Sedante conftitutionem,&
rradirionem non nifi 30. annis tolli poteft, &perio-
nalium naturam feruat i ex qûo intclligitur, quid cen-
fendum fit in illa dubitatione, quanto tempore præ-
feribi pofiit adioni finium regundorum, ex l.vltim.
C fin. reg. in qua ftatuirur 30. demum annis præfcri-
bi & 1. 1. §. adh.rc. D. de annal, except. Cui obiici-
tur. 1. 2. §. hoc fi fundus, <3e 1. qui fundum. D. pro
empt. quæ in finibus præfcribendis non amplius de¬
cennio ftatuit. Quarum lllaconciliario eraditur, quod
illa. 1. vit. loquitur in finibus motis fado eius,qui prx-
an prior fublata fit fimpliciter , an vero condicionali¬
ter. Nam fi fublata eft , nullus eius effectus fupereife
poteft, vt femel extindæ, & exnouatione agendum
eft. Nec magnopere laboradum erit de præfcriptione
adionis, quæ femel extinda non reuiuifeit. Erit igi¬
tur huius dubitationis nodus in eo an extinda fit, de
quo non dubitant, cùm exprefsède nouatione con-
ueni t.
Multum igitur intereft quid agatur ; Pendet enim 15
hæc dubitatio abeffedu nouationis. Inquaquidem
iuris theoremata præfupponenda funt, fcilicet, cum
fcnbere intendit,in quem cùm lex perfonalem adio- D nouatioin confelio eft,certum eft priorem ot
r n r 1 · * * _ „ - Λ λμ! λ ft-rt n rCnn rtri ΛΓ ir
nem introduxerit, confequens eft perfonalium tem¬
pora fpedari, quod aliter accidit in eo qui fines non
mouit, &idco perfonali non tenetur, fed fundum
emit cum finibus fuis, vt optimi maximi que funt, &
ex traditione accepit, quo cafu, tam fines fundi tra¬
ditos prçfcribit quam ipfum fundum, & eodem tem¬
pore , id eft decennio, qui cafus eft d. 1. qui fundum.
HæcBaldi folutio. d. l.vlrim.Gjftr. conf. 220. lib.z.
Balbi quarta parte quartæ partis, q. 14. Ex quo appa¬
ret diferimen adionum & præfcriptîonum , etiam
dato eodem fubicdo. E
i Inde illud non eft difficile ftatuere , quid de prr-
fonalibus in rem iudicadum fit. Nam mixtæ cùm fine
ex vtriufque adionis natura, fimplicium naturam fer¬
uant, fedrefpcduffiuerfo: Nimirum cùm pcrfonalcs
dicantur refpedu eorum, in quos lex obligationem
perfonalem inducit, aliorum refpedu in quos vt pof-
feffores, nec tamen obligatos dantur reales funt , ve-
îuti accidit in adione quod metus caufa , quæ aduer¬
fus metum inferentem perfonalis eft, quia eum lex ex
fado fuo obligat. Ideôque non nifi regulari perfona¬
lium tfcmpore is præfcribere poffet adioni quod mc-
nem in pofteriorem transfundi , ita vt prior in totum
&ipfoiure perimatur. l.i.D. dénouât. 1. fi fundus.§.
fi pluris. D. de pignor. I.5. C devfu. rei iud. &qns ,
Bar. Ang.Caft.Imol. & alij notant, l.qui bisidem,&
1. qui vfiirn frudum. D. de verb. oblig. Bart. &alij. 1.
tus caufa: fed tertius ad quem res deuenifiet ex tali F gel: l.i.C. de iud.
penult. D. de prætor. ftip. Bart. l.i.C. deind.
Cùm contra non fieri certum & confelfumeit, 14
vtraque obligatio confiftit, & 111 fuo ftatu manet, &
pofterior priori adiicitur, &: accedit. 1. 2. D. de nouât.
Quod fi idem vtraque cotinet , ex priore agitur, quod
Bart. &alij crebrius putant, d. l.qui bis idem. Et ea
effedum fortita vtraque extinguitur fin aliquid am- 1
piius eft in altera id quoque peti.poteft. I. fi mandato, j
§.vltim. vbi glof. & Bar.D. mandat. Sic iudicati adio
priori accedit non nouando.fed adiiciendo aftionem
adioni, quod Bart. &rcæteri notant ,d.l.r.C. de iud.
&l.5.Cod. devfur. rei iud. Bart. I.aliam.D.denouat.
fic etiam ftipulatio indicatum folui aftioni iudican
adieda, nil nouât. 1. fiStichum.§.2.D.denouar.
Proinde adionis nouatae etiam priuiiegia in «
uantem non tranfeunt. l.z.D. depriuileg.cre < * ·
& Angel, d.l. aliam. Angel. §. fuerat mit. de aü.A
metu, qui reali tantum non perfonali adione tene¬
tur, id eft ratione rei. Is inquam, regulari realium
tempore præfcriberet metum paffo rem vendicanti,
id eft, noftro quindecennio, quod glof. Bart.Saly. cæ-
• teri que cofirmant. l.fivi.Cod. quod met. caufi quod
Ang. in omnibus eiufdem generis mixtis, id eft, in
rem feriptis fequendum putat. & Bart. idem indicat.
& Akx. Oaph.Cum. conf. 54. incip. Leonard. Tiraq.
inretrad.^.S.glof.j. & §.1. glof.io. num. 14. Balbus
parte prima partis 4. princip. Igitur mixtae- fimpli-
l.qui vfumfrudu. dvl.pt
s, nullus eft^ *
Sedcùrrt expreffa eft nouandi voluntas, nu us
dubitationi locus. l.vlt.C.denquar. Sedan emnuü
ter quam expreffis nouationis verbis ; fieri con u |a,
hic non vnus omnium fenfus, cum fmt qtn
vir. textum ad verbum retinendum putent. - ^ _
tra Accnrfium feqimtus putet etiam
preffionem fieri vbicumque, iure «gcft biÿjderD;di
ψ
U77 Des Appropvunces, Arc. C C L XXI 1 1. 1178
ipfe A le s - oppLigiLtr. d, J. qui viumfriiitum,, &t en
prqfcilb. conl.i$. Jib.z. Saly. &: Fulgofi tU. vit, ImoE
d, E pen'nlf. laf. J. fmgidaiia num. 37, D, dt tek ereb.
Ecquos illi iflttjiOTîirit; AJioquitâiiMinwft^ra&Îï-
preiUoneru&emphsfmi quibus iL!a.> L.vlt, nouaiio-
n« lAcitas eximit libdifpuiitiombus,. cuançfcefçÿç·
erhtdi , fi quod îlk no n idiiumc , π ilipen i cas expceflïs
veri>ls| âbcogativetei'i iudrpmdencii, id nos tacite
reducimus in torum, cùm dicimus nouationem non
ficti quidem i pj o Jure, led rumen fieri ope exccpiic*-
ius. Et cer-tè U verum fateri volumus, /unt i fia ludi¬
cra nimium acuta: iurifpriid*Hij« , ifluadtii iu noibhs
iibns non rara quiddam Smile· repemur. Sed ipfb
i ure an ope c xc e p tio ni 5 ΐίηϋΐ nsi i au a c ion em * quid
res ferio acentium intcrcit: Sivrroque modo admit¬
titur, quod lexnon nifi exprefla profdfiune admitti
volmt? Nec tamen negari pote-ff, quin euam utra
cxprcfiiunem verbl· nouandi admitti ea Je debear,
cùm ex dilpofiiionibus aut verborum conceptione
apparere poreft id in vohm&te FuiJTe contrahendum
vt tacerent, rmnobiiume fila Evium. Nam plerum¬
que cum apeitû: cius rei catuedlum: fum, vc negati
non pollU, quod iQiiejreiti coniirimus, cùm agitur
vc pldctf attio per poiteriorem aboleatur de inccrci- .
da,r , nec vttaquclirnul pcucileonfiftcFC, quod Dar-
17 tol, dixit. d. l.vlrim. laque fi is., citi ex fuccdlioiiij
cauli pars- hiErcditaris debebitur, cùm fundos, &:
prardia polTct petere, p ecui liant Λί p ifiaru 5 e fi , atque
ita i anui ice hcrcifamda;, &: partage oblLganoneniEC-
rmlitT ïuir renundauiCj negari non poterie cam na-
cura’ hic b cri nmiationrin quim imis, cùm priorem
obligari ou em tn ducendo $c oblitcrando ftipuJscor
poiteri.ürem Îbqmitns çftiNeqnc cnim conliftere po-
icft obligatio parragif, dcdlipulado pccunia; paitagij
JoccuNnm altéra ulreram periinii. .Quodidriu acdrlst
cùm vendicario fyndi ter ci m Ihpuiadoiiciri aberiur
fundi, an r pecunia; v cdà-dL Nam ivales quoque no-
uari non inaudii urn,quod Ëorcol. di x ir, 1. 1 D, de no¬
nae.. Contra fis culti prior feilicer, Sepofterior con-
fcntiunr, &: m νπιππ lincm conaenmut, yeluti fiquij
cùm rem vedîcaret, reftirui tandem ram Ilipulatus jit
ab detentore, ha: enfin non pugnant <Se eodem fine
int cuduntur, qu udcùtn ne c i di c, ncurn alteram no¬
uât, Lcd admone asioni addltpiicat, nra vï veraque in¬
tendi poilït: vduri id quod ajLtede indicati actione
diximus, aut dc fti palatione indicatum ftilui pnil rem
indicatam, es; d. L fiSkhual· §■ idem Cdirur. D* de
nomae. Hic (il quod nunc inwjidimiis) dc pKticri'
beudoagiuit, dc ilt.i prior vendi Lario fdlicét usa tem¬
pora ad praricribcuduni feruabit, tdcft, quvude'cen-
iiLuni adu truis litdo pollidetem, 5c 40* snnofefldacr-
iiis diixtnj, nec e i per pofterioremdetribetun imo ad
interruptione» proderit, di quia ptrfonqlis cfbT tti-
ïS cennaria ctirvi hupofteriof obligatio. Nec bicquii-
quam nonatiouem ptifurncr, vtquifqua bomoMi-
gattom derogate vnlmJÎé ïudlçaïi pomt, vt de reali
perlunalem Eicerct, ied alteram potius alrcn addi-
difre,alioquL ineptus fuerit, & imprudens, qui eus ren¬
ie &r prope ieratis ad iintiani perfonaJis noiueadtio-
jus deducere voluerit, quod ira Heitt. 1. minor. *f.
aiiLiis, qui fi d cie o tum til iim, D. de minori b. Nec ne-
gandum tamen, quin volenti id liceat: Sedeùmvo-
ïimtans quaîftio eSt, ne uti quam i n tam cwdenn caufa
prreftuiieiida efiet, cùm mulco pius cautionis fit in
2c, tem quam tit peribnam. Quod it qtiotaJli nouatio
eoncludLruL·, haud dubie deteriore conditione rcales
in pcrfonalesabtunt, hypotheca:, dC fidei ullotcs li¬
berantur, icpcrfanalimn rempotit ad prçfcnpttones
ipcctantUTj nec materia asionis prioris quid quarti
ί n Cwftru.
ampliusagit, cùmtï toto Jit fuppfeilà , Sccxtiniià
per nouationcm, cuius natura cit perimqft: ptiorciti,
ita vt cins nil fapcrfsr, quodeomque id Ijl e.] lllmJ m ca
venire e, iiiii (quod canti paprèsfamih facium) iti^u-
lator hypOthecaspno te.s J 3 id fiduas fbré cuuerit, aut
iaritreceperui quod BartoLCalhlinoJ. notinit. d.J. J!i
quis aliam, icalij. L isbetn. C. de fbnr, icintcil» iud,
& pignora libemti refponfum. [. nbuaiioue.D. de nu-
nat. & viiiitÆ delinunt currere, E emptor, li.de no¬
uât. & ].piulus,D.(^drpœnaex prieure obligatione
peti nequit. 1. J1 creditor. D. cod, demota anicfaita
purgaiu r. 1. quotLes idJ, ri t. Petit ctiani priori s Ailio-
nis pfitakgium. □. E aliam, & I.1.D. düprsuil. ctïlI.
Atque hi admirindi ÎimrciFéciuî nouationum, qtios
fciri expedit, vt creditoi'çï, aut concralicntts iditio-
iLCantur dc lUo sufe rccaiifiuiOj cùm nouant prieures
obligationes, qua.s nouationtsnon praifuim mirum
non cil, cum tam 110x1 ac fine : Ut hqnc differentiam at¬
tigit Gcnediiil·. cd^ayimiius verb. dc vxomtu deafli.
miniqf. Ait fcilicet obligatio reaiis'deducatur in rca-
Jem, &: nos dLximus fup. arL 4^.
ied dc Li Jlipulariom ccna: iuinm^ es aliqua cau^ 10
diffinit! , addica jit daufiila, vt quidquid cx qua¬
cumque c aiifi dcEictet ur n id totum içuëptum fer-
remr, vtque vacuaetifritu eiFent qu^cutuquf cau¬
tiones nmcFiocÎî, notiatio fit, qu<?d llarioL notat. E
omnei.. D. Je nouât, quod nos quotidie facimus in
rarioiubus diipungtndis, δζ procomputüs, vt loqui
fuient.
Si qt ti s etiam , quod putè fUputams ciat, po ftcri ùs i *
fub conditione ilipulatus fit, Ied ita demum fi condi¬
tio cxiftan 1, fi rem aliquam. Î3. de nouât- E quoties
eod. ilc. idem $c fi fuh dic mcerra, nam ea coarbrio
nis Joco fit. 1. 1. D, de condL & dituund. NEun ii iub
dic cetta concepta fit, iiouatio fiatimiiu EU Sticiuim-
J. t.D. de nouât ,
Dclcgiitio quoque ipecjci nouatioms elt, quod n
Eurt, timide lcrilnt,dc Augei, aiUrmat. I. deiegare. D.
dc nouat-TmoE ibid. E pciiuit.D. cod. nt. de quo lou-
gadifputatio liai-, it Tali E fingiJartai D. Jjcert- per.
Sed & tr. mi actione fit nouario pdoium aetionum, aj
de quibus minfaùftirn dl , quoniam ex his amplium
uitio non datur, quod BartoE &aJii diilcrLini. J. ii
pro iyndo-D. detranJ. idem Ban. L fiquissIium.D.
de felut, Boer, dedf. Id quripeeiaJe putat 13:UT-
Éwiore iiiiuueudatutr] Ifiium. fixeipiu mJi conditio-
naliter faci 1 Iit fuh his virrbiï>tjuæ vulgb adnd folent.
En qmj fâijknt Ί βητηφητ> çy ijy mn .ui-
/irmriiii UAn dttnA ndm* .t frfim droits , lue ç-nirn
intdt conditio aeceptilaiicnns. aut libetatSimisi ira il
tranJaCbo impleatur, qüa'pdores non nountnifi per
implementum conditioius, v l modo dix imus, d.L 11
Stichum.
ScJ de cùmptuna ubligavio inutilis eft, fecunda 14
vtilis cam nouât, c5ttaptiinam vtilciii, pofteriof inu¬
tilis non nouât, d. §f.pr arter ea mfi, qinb, mod* obE iüL
Ex quibus apparet quam diJuia reddatur illa diipo-
fitio, d. l.vlt;, quantuincmnqnc genendis, & cxprefEi
videatur, ne uifi verbis exprcJlls fieri poifit nouatio,
cùm tot exceptionefi patiat, vt fic Mquuque intejli-
gtuui' , quoties· nouatio fit, fcquenda tempora prur-
I ciaprin π iun aifttonum mLiatttiiii», mcc tatiom-m vl-
Imn habendam pjiorum quituoimmir, qui» rx roto
Îjcnmimcur, & incaviJuiiE, Sm nou.um non fiat,
"ua rntqiic aütîcmi tempma fiimanda eili·, (camduni
fiam cttiiifqne naniraui : Imo ic poftetiorem ope¬
rati mtemiptïuném pro priore, fx quibus apparet
quid indi candi un iit in çafu Superius à nobis pro-
pofitO.
HHH y
SioJii ytru
propter a r
177. Ji.C
12 7p Des Appropriances, Art.CC LXXIII.
_ DP ÆSTRIPTIONIBYS. PT a
DE HYPOTHECARVM PRÆ SCRIPT IONI B VS, ET AH
NATVRALES obligationes proscriptione tollanttr.
1 Hypothecarum præfcriptiones.
2 Quid eft ~\ttM ditlui n qui f’obligc , obbge le lien.
3 Protopraxia iuris.
4 Hypothecxprafcribitur fine fundo.
5 Lit fuper hypotheca non facit fundum litigiofum.
6 Domini/ CT hypothecarum diuerfe præfcriptiones.
7 Hypothecarum cafta dut erp.
3 Creditor ntiüo tempore hypothecam praf mbit,
ty Extraneus quanto tempore præfcnbat .
10 Secundus creditor quanto tempore præfcnbat.
1 1 Confiituti nulla Ius in poffeforiis contra tertium.
iz Hypotheca prafcnbitur in paci» redimendi.
13 Difcuf tonis de fetius non impedit initium praf riptio-
nis hypotheca.
14 Difcufio non requiritur in hypotheca perpetua.
15 Opponendum eft contra appropnmenta etiam pro delito
conditionali.
16 Plegiamenta conferuatoria.
17 Delitor an hypotheca prx fcrilat,
Extintla obligatione perfonali , an remaneat hypo¬
theca. ilid.
Hypotheca fimphei confenftt conftituitur. ilid.
iS Hypotheca non nafcitur fine perfonali fed tamen na¬
ta permanet .
19 Hypotheca longiori tempore prafcribitur, ^ ^
20 luo concomitans prxfcnbitur cum fuo principali,
21 luo perfonale confequtns reali eodem tempore prap^
tur, CT item $t.
2 z isîflio perfinahs affecla realis.
23 Hypotheca fuperefe poteft perfonali extintla.
24 obligationis naturalis fublatio in hypothecis.
2j Naturalis obligationis extintlio m prajcriptmiki
late o* 30.
2(5 Prafcriptio pro veritatehahetur.
27 Puefcnptio patio aqwparatur.
28 Prafcnptio pro foluttone eft.
29 Debitaprxfcripta non debentur.
30 Hypotheca adiuntla patio de reuendendo praftrilitm
cum perfonali.
31 peditus conftitutus paraifiette.
32 Naturalium cr cimlium obligationum diffmotii
inanis.
33 Naturaliumejfetlusjublati.
34 Naturalis obligatio an fententia tollatur.
35 Naturales obligationes non font in delitlis.
χ De hypothecariarum aftionum prçfcriptionibus,
tractatio' digna eft quæ intclligatur, eôque magis,
quod hoc titulo nihil de his iurc patrio conftitutum
eft, fupplendum igitur quod deficit exiure ciuili, Sc
vfu fori. Quod antequam facimus conucllendus eft
inueterarus & famofus error pragmaticorum, qui ex
m artic. 188. & altero 194. fub titulo de obligationibus,
i. omni obligationi inerte tacitas hypothecas putant,
. atque illud vulgatum ab auis axioma fubinde inge-
2 minant. Qui fobltge , oblige leften , quod ipfisiuris ci-
uilis principiis repugnat, neque ipfa Confuetudo id
fenfit, & perfpicucValfum apparer. Nam cum hypo¬
thecarum duæ omnino fint conditiones, conucntio-
nalium fcilicct, quæ ex conuentionc partium indu¬
cuntur, & legalium quæ ab lege, Confuetudine, vel
ftatuto difpofitionibus apponuntur, fine vlla expref-
fionc, feclufis conuentionalibus, fi non funt apport¬
er , necerte eft fuperefle folas legales tacitas. Nega¬
mus vero illius difpofitionem indefinite accipi opor¬
tere. Sunt enim illi quatuor cafus illo 188. exprefli,
fpcciales quod pncclarc apparet cx illo ipfo articulo,
verbo pour les caufes fufditesy cum cotra fint iuris com¬
munis, depatrij rcgulæ. Sed & docuimus articulum
illum 19 4. de iure hypothecarum intelligi non debe-
, re, fed de iure >nrçy>is/wçyf,raj; quod fcclufa omni hy¬
potheca iusciuile interdii tribiut perfonalibus actio¬
nibus, cum ex prioritate temporis tamen nulla prae¬
lationem habeat, quod vulgo traditur. 1. priuilegia.
D. depriuil. cred.l.i.C de priui. dot.Cano. rcg. qui
prior, vbi Dvn. ext. de reg. iuris. Quod igitur ius ci-
uile quibufdam aftionibus perfonalibus tribuit , hoc
ius noftrum patrium, omni omnino perfonali adiicit,
nec tamen vlla hypotheca fubintelligitur in vlla per¬
fonali, nifi fiquocafu fpecialitcr à lege indu&a eft.
Quod fi (vt imperiti putant) omni perfonali ineiTet
hypotheca, fruftra hic textus album occuparet, qui
de merè , & (Impliciter perfonalibus diiponit , &
eafdem eis præfcriptiones opponit , quas & ius ci-
uile eiufdem generis, & nominis obligationibus, re¬
gula res fcilicet, & ordinarias 30. annorum. E (Te igi¬
tur quafdam merè perfonalcs a&iones , abftra&as
ab omni realium confortio oportet, nec verum eft
A ( quod illi volunt) perfonalibus inefle tacitas exCon-
fuetudine hypothecas, nifi vbi Confuetudo in fpecie
exprimit.
Sed & illud quoque praemittendum eft, feparatas 3
efte hypothecarum, & fundorum præfcriptiones, nec
hypothecarum obligationes impedire fundorum hy-
pothecatorum præfcriptiones. Sunt enim iftadiucrfa;
quare fi quis praedium emerit, preferibere non prohi¬
betur dominium, quia alius id idem hypothecarum
habeat, nec lis intentata aut contcftata fuper iarehy-
pothecæ impedit approprimentum dominij aut pro¬
prietatis, nec dominium litigioium fit, quia de hypo¬
theca lis fit, nec per alterius a&ionis intentionem in¬
terrumpitur alterius præfcr i ptio, nec interceffio de
R vno iurc formata pro altera interrumpet, quod Bart.
0 feribit. l.i. C. delitig. &1.I.D. delitig. Idem.l.<m-j
quam. §. Iulianus. D. de aq. pluu. areend. AngeLU
C. fi aduerf. crcd. lib.y.Rom. conf.zyo. Nec mala
fides, id eft, fcientia alienae hypothecae fuper fundo
empto, impedit fundi ipfiuspræfcriptionem, nec e
contra l.fi quis fundum vbi glof.D.dcacq. pofl.glol.
verbo poflldente, vbi Angel. & Saly. c. L fint Cod.de 1
rræicri. 50. anno. Spec. tir. præf. parte 4· Pr0Pe
Bart. 1. fiait. C. de pratfeript. 30. anno. Balb. m pr**
feript. parte 2. tertiæ partis q. 4. Adeoque negant ma- ]
lam fidem au&oris , qui rem hypochecauerat po ,
vendiderat, emptori nocere, cùm in p«lcn?nonc
dominii contrafit, & hanc volunt elfe limitation
r adauthl malæ fidei C.de præfcript. 30.anno.Oi **
C conf. 19. Aret. & Ioan.Fab. §· itemferuianainftit· ®
aftio. Iacob.dc Arer. Cy.Bald. AngeL Saly^d·#1*
malæ fidei. Arer. §. fed ifte inft.de ad.
diuerfæ fint præfcriptiones dominij , & h/P .
rum, ita vt in mobilibus dominium mre auiügg
nio præfcnbatur, hypothecae rei molnlis »ion n 1
cennio præferibimr, quod admirandum v^enpoi -
& rationem adferre conati. L vlueapio-
gnor. & 1. 1, fi aduerf. cred. C. nullam pi < ^ ^
ferunt prætcr voluntatem conftituentiui, ^
cùm predmm.D. de pigno. In quo id qu |h), i
nota, quod licet hæ præfcriptiones ^ idem
pothecæ fuaquæquc tempora exigan , £grnpUS i
uSi Des Apprppriances, Art, C C L X X 1 1 L 1182
tempus vctique pi'obeU , itavt meuniinn de deeen- ^
nio pi'ofti ad dominium t idem triwmsLsm in coeutiu
iunttum feprfrittîo ad Æiicndum ckiennHiin valcaç
àdrierfus hypothecas. I raque eadtrtï talc lia dealban¬
tur duo p tricies j quodexprelVègloL & Saly. fie Ang.
docuere. d.l.vjhcapiü,
j Froinde cùni cta hypothecarum priiciJifcUôhibus
agimus, taparandi lune treséafusi. QYm feuiect alter
ex contrahentibus pSgtuis pofridet, quod interdum
accidit in perfona creditoris,, ntmim tiquant in per-
loua debituris. TéttiuïCaïusçft, cùm π enter eorum*
icd extraneos aliquis rem hypothecarum poihdcc,
quibus cafibus fui cuique pradetiptiunes font coin- J
pacattc.
De creditore pnmi\m dicamus, qui crli fotacon-
uenrione Une vil j. traditione hypochetairt aequicit.
§. item fcruiaua «nilit.de aitioiiibus>.tanieii lrtpc con¬
tingit p toc edi ad traditionem, quo e-du creditor na¬
turaliter, fit ciuiliter pûtÜd-Lt, quoad omîtes alios
citadins, prffixerquamdominjj, & acqiulïtionîs prû-
ptscx-if jjÿ , quoad quas debitor verè polhdet per ma¬
nus creditoris I, pignori. D* de viucap. i. ictanrfüm.
3, creditor. D, qui Éaciid. cog- fid Saly. notat dX cum
noulfmii. §, ied cum iJla-i. Igitur ciim adeffeitum t
ptEÎcnbendi non valear tabs polVeitao L nec credi¬
tor. C, de pignor. !. 1. D. pro empt. 1 Si nos notaui-
mas fup- [eqoiLur pi-vicribere ipfumnonpofil·, cum
Huc poifeLlione pricLcnpao nem procedat, i pie au¬
tem ilteti .poffidet, ipiaque illapoilcilid In quali care
hypotheca: implicitam habens rccognit temrnii alic-
iitC proprimris perpetuam & fucccfliuam, 1. ex fex-
taniCr D. dc excepr. rei iud. iemper fi: fuçcdhuc in¬
terrumpit pflfc debitor^ iunt enim i! ta mcompati-
bilta, duLULimm rei elle, dtpolliderrpto Tuo. finem
hypotheca: itare tenere, qua non niti ahena aiiquam
cbbgiripOTcd, L neque pignus, D. dereg. iuris !.i. I
D. dc pigno. adi. nih incitibus notatis à gTof, d. L cx
fcxtanre. VndeficjVtquamdiu durat rabs hypotheca,
Si poiTelfio in qnaiincaca, nullo tempore inchoari
poJlit prxlcriptioiquod ioamEab. Rald.ScSaly. no¬
tant d. g, illud Balo. in rub.dcjpricfrnpc. & c- quo¬
niam frequenter vbi fi: Psnorm, g. fin. exc. vt lit. non
conrelt. Olit. I. pignori & l 1« rem. f umais. D. de
pignciL. adh E5dcf.conir.j4t1 vcil.i. linita in prarfcicipt.
Sparte y. partis q.i. Igneus late 1, in cognitione, D,
ad Syllan. Nih quidem pofhfliosicui intctuerieric^Sc
Ca imerueriiv tamgtalimo tempore renuent , vt luo Î
loco diximus,
ÿ Dc cafuconurefo cùmalrcr Ctmrrahrnciumj id clt,
debitor pofïïdet infëtins· dicemus, quia prolixior ca
traitario cft. Nimc deexEranco dicendum, id cit, ter¬
tio quouis polTfjTorc , ad quem res hypoihccaca per-
nenit ex rirulo, aut JÎÎne titulo, in quo recepta cft fen-
tcnria, extraneum qui cum [ituïo, & vl ios ciutlc
expetit, bona fide, «dcil, ignorans rem alrcri cllehy-
pciLhecaEam, poiÎêderic Ipacio decem anuopum, aut
xx. inter abfemes praderibere poife, ii enim nonpoL-
fider rem in quali r.uv bj'potheCÆ, nccdc alieno con-
traddu tenetur, & line dculo Xxx, annis. Hic rexr, L
i. & i. C. fi aiiucrf. crcd. 1. invidam in fin. D. de di-
ucef. & ccnqi- praeferipe. 5c heredi tor eodem iit. glo.
I. fi obligatiiC. dc euiiSr glüf. 1. vfticapLO.D. dc pigu.
Eact. Bald. Angel. Sdy. Fulgof. Alta Cy, Fulgo. <J,
L r, itdem l.i.C, de lait, piguor. E.trc. Alb. Alrx.Rom,
Jmol. AngeL Cum L debitor. D. ad Ttcbel. loci Î.
cum notiihffli in princîp. Si g.fcq. C, de præf. 10. an-
no. Eart. ί.ι. I. çiimpridiurn. D. de piguor. Io, Fab,
d,j, hem Seruiana. QldratL conii f(?. Alex, cüfiïliiâ.
iib. a. Spe e. cir. dc pcxlcripr. in tln* Mattii. Affliit,
vÆrgtn it\ >n Ctnf, i îrjf.
dcdil Niiipotaijjr. Extraneum vero rex, etiambrre-
dem alreriusconrrahcnuumd iihm t , qm sure aliquo
ex iitulo particulari tcdcmitJc exrr.ujco, quod futis
audor debitor alienauerat., pofl hypothecam impu-
ftiALii d. L anvuiuiii. Ncc mirum tali pti&riptiune
excludi hypothecas^ chm etiam dominia tauro rem-
pore pjçfcribatiiui·. Excipiunt πΓη cimlh cunduS cre¬
ditor babcnseaiiicm rem. Itypoibccatain, vidt pix-
Icnbcrc aduerfus piiotem creditorem lub eadem hy -
otbecrt. Namhoc cafu non minus- jo, annis pr^lcri-
it dii. Cumnociiliiiii, quo loi» rationem conlbrurt
adfmmt. lure patrio, cùru exter nus aliquis rem alteri
hypotliecntain acquirit cx cimlo, ha.ud dubie quin-
deceniuo preiciibu, aut approp time torum iotemri-
bui, non minus quim jpfumrei dominium pritfup-
polita regula Anfai^ ideft pollcibonc annali aa do¬
ris. Idquc iinc exceptiotie·, ita vt etiam cxekdatur tfl
prior creditor contracafum d.J. ct^tinonjlsmi: Sine
titulo nulSu iimtio bile minus quadraginta aimis prar-
icribi poctft. Nec ego illum cafum quicquam morot
aut excipio, quem rurilconfLilci excipmnr, cèmfci-
licec d ebitor in conitituemia hypotheca c tt nii adie-
cir cortEUtimttn, aur prccariu m , quo tafu alienata
perdebituteur conlbtitty riu fn pqiFcmoiic cuii.taitto-
ncmexEvliim.C.dc:acqu3r. po(E dativoluntad χχχ,
vfque annos aduerfus tertium poilelTarein cautam !u-
bentem à tali tonihtuenrc. quod latcA^Hlid. porfe-
quitur d. dccsitajg, FuEgof, conh 114. Francifc. Clre-
menC lln^.oi. Angel. Alex. Lad. Rom. l.exLtus.D. dc
acq. poil, fi: quos Bdtr. memorat JeciEiSa, in fin.
NamanredocuiLTiustaliiCoitfliruri sut precurij nul- n
lamspucî nos rali unem habeti insppropruncttai nec
eavÜoiiJntbjAUt inhiberi, nutprucidiri cx cdibui
podelfionibus. DcinJè fi: h illi volant nulli facta ex-
cuilionc pr mapalium debitorum agi aduerfus extra¬
neos pol1bird.re.s palle remedio illius taris vir. C. de
acq. poiT! quod Tacub. Eartig. dicit autn. ii hce de¬
bitor. C de pjgnotr. Angel, loan, Itnol. Atax. dJ. e ti¬
nis Laf. ficAi'er. 5. item il quis in fraudem infb de
actio, tamen id verum elfct ante com pleram pr;ï-
fcTiptionem e.tfranei sur appropri menta petfetta in-
rerci-dendo, pofi id tarum citat, nec admittendum,
Quace nec IULUS Clius deClilonem, quam jhi Βοςτ. IX
adiii'ibir,dc coqui vendidit cum pacto lemtendi re-
ler.ia hypotlieca, vi fic impediatur alienatio, eecipe-
remus \ terrio poilcdbre apurop timentis fecurimvein
coufcquuto , aut pu l\ quin decennium: taamdcipib
caticrahente iiypotbeCie pollhJTbrc, qui taqnens ca-
iiis cfl, ahud diceremus.
Hoc etiam esita, vt obiter 'annotemus, vatiieftj ij
Sc ludilkactir Alex, fentenna, qui çonE tS, hb- j» in
caiuquo excranrus hyporbccam polTidec firptielcii-
bir, mrnanre inchoari pixlcriptioncm putat, qu.nu
crcdiroi' debitorem excuircrir, quiafcilicet anïc ter¬
tium poildtaïrem conucnire non potueiir, quam ex¬
cutio principali cx reguta non valcnct » quam tanceii-
riamrefutauimusfup. opiuoi- probabtliccr.Quaf enim
frons cft replicatis aduerius priricrtpdbitis exceptio-
ί ucm, ego agere non portu: Cuf non patuiftt? qidl·
nolui excurcru, fi; caium impotimiat neitere Ivotan-
Tate fui ipisiis. Hyrien fu communi pliuicdeihtiuiu-
ELt^fienos (bi pluribus [imius perfequutb Addidimus
hic quod mre, quo vrimur, lalliim cit afiümpiü Alex,
cùm ait, non ante agi pofle .ulu crius exrraix'os pigno¬
rum poirdloLes, qiiiin excuiTo pii hei pali dehiccire,
Namiuretjuoq; aitio procedit, S: eodem natio {equi 14
por-cit, fi non opponatur ab pofTclTore de difcufiioue.
fi: nudiis cafibus iLtundiicuÎboncm non exigi mux,
veiuti In hvDotlieca perpetuo d matai n pvo debito
HHH iijr
1283 Des ApproprianceSjArtCCLXXin,
'iuccefliuo, vt reditu annuo, quo cafu direao,& fine fortalR non tam mirandum videretur, dtah&J
difcuffione agimus aduerfns uoirdlbrcs fpcciahum A fas pcrfonas hypotheca,* &perfoualf
hypothecarum, quod ficus habet indebitisvnav.ee pertonate fa licet aduerfhs obhgatos, hæredéïve Ï
diliblumdis, qua· difcuffionem exigunt, quod iam rumexfitaobtoattone.&hypothecatiieaduerfe®'
olim Boer, notarat dcciC a», col.penul. Sed etfi vera traneos pofTeffores ratione detentionis rei. Hic
cllct difeuifionis ncceflkas, tamen neceflana cilct
(extraneo pofiidereaut appropriare incipiente) mtcr-
cellio & oppofitio, quia in debitis ÔC obligationibus
quamlibet coditionalibus, aut euentu aliquo fufpcn-
fis, nec in iudicium in præfens deducibilibus, femper
intercedendum eft approprimentis ad coferuationcm
iuris quandoque extituri , quod etiam iure Doitores
luubniidiiu^.cc.rt.to.., -i - - _ - i, 1 1 — ciaeny.
15 probant 1. ii ita ftipulatus fuerim. §. cum ftipulamur. " aitori aduerlus eundem reum competunt, mirilm
quam vtramque (ub lifter c perfe, & Hypothecari
ab perfonali abftraitam intelligererion eft diftj T
etiam Γι nulla perfonalis fuperellbt, nullo fortaiTe”1 C’
tante obligati haerede, cù mhypothecaria natura 1Γ
lis nullam obligationem præfupponat. quod Bart &
Imol. confirmant 1. debitot. D. ad Trebel. Bald' J
1. 2. Sed enihi ciim perfonalis & hypothecaria eidem'
nAnri «srlnprfiic pnnHpm rr»nm γλιυιινλη,.,. ^
D. de verb. obligat, quod nos fup. fufius fumus exe-
qUuti, quem in vfum reperta funt noftra plegiamenta
16 conferuatoria, quibus nullo non die vtimur. Addidit
& alias rationes ad improbandum Alex, fententiam
vir. doitus Francif.Balb. in lib. de præfcript. parte 5.
partis q.3. & parte 6. cafu 22. & fiTiraq. line ratione
Alex, fequitur lib. de prçfcript.§. 1. glof.7. quam ipfc-
met. Alex, improbat in conf. 220. incip. ponderatis
lib. 6. ea ratione quam diximus, quia fcilicet iudicium
procedit aduerfus quamlibet tcrnupolfefibrem, non -
excuifo principali , fi ille tertius non opponat , quod C deram , remoto eo, per le itare facit hypothecariam,
Bart. dixit d.l. z.vbi glo.& Doit: C- coni. diuid.Quare & ei feparatam præfcriptionem, & longioremvitam
omnino videri debet extingui per fe perfonalem
tempore, & tamen luperelfe hypothecariam, &non
potius acceflbriam vna cum fua principali vnica prx_
feriptione confumi, nec videatur hypothecaria par.
ticularem canfam habere, cum ipfa per fe conhde-
rata hypothecaria obligationem non inducat, fed ad-
ueniat alteri ad pleniorem fecuritatem confequendi
eius quod in perfonalem deduitum eft. Sed illa ta-
men imperatoria conftitutio , 1. cùm notiifimi, con¬
tra ftatuit, &vcluti ànnofo trunco applicatam h®.
vbi glo. _
iam liquido apparet nonreitè dici, præfcriptionem
non currere creditori aduerfus tertium poileflbrem,
donec difculfio faita fit, quæaitionem non impedit,
nec iufta exculatio eft non agendi. Sed iure patrio res
indubia eft.
Reftat tertius diuifionis noftræ cafus cùm debi¬
tor ipfe,qui feobligauit, hypothecam pollidet, auc
cius nærcs , in quorum perfonis perfonalis , & hypo¬
thecaria concurrunt, pofterior prioris accefforia. At¬
que hoc cafu vtraque naturam fuam feruat, dc fua cui-
tribuit.
Nec illud quidem non alienum à receptis regu-™
lis quod cùm dominiorum ipforum prælcriptiones ?
cum titulo , non longioris temporis toto iure confti-
tuantur. quam deccnnij , aut noftri quindecennij, in
hypothecis tanto longius ftatui. In quibus non de
dominio, rc quidem fuper omnem aliam momen-
tofa, fed dc iure in re ftatuendo, acbfinem confir¬
mandi aviufquam debiti agitur, cùm dominium fe-
mel quæfitum nulla lex reuocarepollit, hypothecam
que præfcriptio comparata eft, perfonali tricennaria, D rcuocct folutio, fi quidem folutione eius quod de-
»- - ' - -· - J - J 1 < betur tollitur omnis cuiufcumquc fpcciei obligatio
1. fi rcm.§.omnis.D depignor. ait. 1. fi quis nec cau-
fam. §. rei. D. fi cerr. p.et. 6c nafeitur debitori hypo¬
thecaria. Cur igitur fi proportione agimus, &men-
fura mometorum , quæ in quaque præfcriptionever-
tuntur, longius tempus ftatuimus in hypothecariis
quam dominiis ? cur non breuius? fi non breuius,
cur non eiufdem ? fi non eft eiufdem , cur longioris?
Cur ipfa perfonalis cui propter perfonalc cuiufquam
faitum , & promiifionem,& malam fidem, Sc cogni¬
tionem facti fui, nulla olim appingi bona fides po¬
terat, vetuftiifimo vero iure nulla præfcriptio obiici,
nec hodie etiam Canoniftæ patiuntur (vt diximus)
in loco de bona fide; cur (inquam) ad triginta an¬
nos iurenouo redaita eft, &: hypothecaria fuperelie
permittitur, &vero nata cum ipfa perfonali & eo¬
dem momento, & tempore & faito? Nam friuoluiu
eft quod fcholaftici au (Stores refpondent Bald. & An¬
gel. d. L cum notiifimi 6c d. 1.2. de luit, pignor. uis
m re potentius quam inperfonam: & ideo longius
tempus ftatui, quod ipfum verum eft quamdiu durat
& exerceri poteft, fed cùm præfcriptum & tempore
extinftum eft, tota potentia eius eliditur, breuior
autem tempore elidi , quam perfonale amitti» an ^
docuimus, ne dominia diu incerta fint, ,
fonalibus præfcribenti obeft fuumipfius factu. '-L
hypothecariae quadragenaria d.l. cùm notiifimi l.i. §.
Hinc vide ad hxc.C. de annal, cxcept. Tametfi multis decaufis
additam art. 1c{ fic eiTc conftitutum mihi femper mirum vifum eft,
zS;. k.c. c^m non multum ciuilis rationis habere videatur,
nec faris iuris principiis congruat extinitæ perfonali
fupereffe hypothecariam ex eodem debito, & obliga¬
tione eiufdem loci, &· temporis. Nam primum ipfa
iuris principia expofeere videbantur, vt in iure rcali
conftituendo naturalis aliquis actus interuerriret ·, Ac
ficuti nullum dominium ex communibus regulis fine
traditione reali, & corporali transfertur vulga- fi
ra 1. traditionibus.C. depact. fic quoque in iure reali
conftituendo fymbolum aliquod corporale interce¬
deret in hypothqcis, quod veteri iure per æs, Seli¬
bram , & esteras fetè rerum tranflationes fiebat, & fi
fuperftitiofius quàm commerciis conucnirct , cùm vt
ait Bald. d.l.;.C.deCond. obeaufam, principia natu¬
ralia non poffint i;i totum remoueri ab a<Stibus homi¬
num, cùm dominia à poiTeifionc coeperint. Sed in hy¬
pothecis iusreale côftituific, vt obligatus atque adeo
tertius polTefibr cogi poifit rc obligata cedere l.vlt.
C. dehæred.adtio. non poteft non miru videri, idque
fine vlla traditione l.i. D. depignorib. &fola con- F
uentione. §. Item feruiana inft. dc adt.
17 Mirandum & illud , quod hypotheca conftitui,
creati, nafeivenon poifit line perfonali 1. fideiuflor
obligari vbi Bart. D. de fid. Do<5t. 1. 2. Cod. de luitio,
pigno·. Alb. latè l.vlt. C. dehæred. vel ait. vend. Ta¬
men poftquam connata eft, etiam mortua, & extinita
fua matre , id eft , aitione perfonali , hypothecariam
Xubfiftere pofie & fuperelFe d.l.2.C. de luit, pigno. vbi
Bart. Bald. Saly. Alb.Cy. Angel. Fulg. Ioan.Fab. ibid.
Cætcri 1. cùm quis.C. dc iur, fait, ignor. quod ipfum
_ _ præfcribenti ooeit iuum 1»- -· q-..
fi ea vera effet ratio , inique , <k impropornona
ter de dominio ipfo breuiori tempore trans e
effet conftitutum, cùm hoc iure domimj nu u P
tentius dici poifit, ipfæ verb hypothec* neuflf»
tanti fint? rfvulgb15
Adde quod in l·. corruptionem. C. dev u ■ |s
Angel. Bald. 6c cætcri tradunt, quoties pe
n8f Des Appropriantes, Art. CCLXXÏIÏ, lz%6
aiTecklicre^SJiitispraknpa, toties iptuineit coito- . mer. H, ciuüitn a i irh.ad Κ.τ cnum.it cm i?.C. de viiir.
mitantiacum pcifomli extingui Sed hqeia câfu con¬
ubio non patiuntur a cûm redis: perfcnaîi iieccÎfcm
eft ] icd cirt itii ! Friuola cnim ratio 5,ity. ipnajomi-
nium pïæieabem t cm p c> fi ΐ d c r d p er fo n aii pra j>n b c n s
lion item : Atqui lie pciioualis α£Ηο in perloni agcu-
ds ϋοιιίίΛιχ » 4i!o.rtint[o vendtCiiîLo in domimp ici , &
tam VEriqae 'fëiCtlc cit e Xpert ri, ëc i π tcrr itmpcre. Cnt
igitur longius tcpus hypothccori* prçicribitur quam
dominio VünuiciEÎ;t>rjiSïU5d Nec cnim quidquam
hic foir pofTciïïo in præferi berne ad facul tarcrti mtcr-
JmoLc.vic. ixt Aï pralcripi. imm.rr, Sait* pce. ad re¬
primendum verh. dcïuihd.ito, BâtdA vlr. mfia.p C.
ex quibus. GiiuÎnuior. Bald, c. feçdcfi'a c'*Ëfdi& tfdtiftj t.
Idc Lvir.oppnÜTj.G-dc tdiflr. A. Adm.vbi &ç alij quo¬
que AngcJ . & Bal J . d. L. cïi tt l noj i LÏ! mi & idem J. E. C, fi
iidutri! dclittric 3. i.C.Fl àdiLerÎ-e'recL Bmi.C'dflJmnld. -
vlr, D.rcin mr. baba:. glofll, vbkiiquc. D. de fidduiF.
Bâti ol. A ng, Fiiig/L νίκι j- vit- D, quod quifouc iu
1. obligation Lim . S. placet-D.de aét. &c obi igar, t'ôrn,
, . . confio. libm Bald.Cafl.AnqeL SàlvT d.Lcùninotdîi-
rumpendi m agente 3 e«m dcbtcor mag* tervtfmr tx „ mi Balbdn præicnprmiWpattc a. 6 . & mm ι,μγ-
CO 1Liûd Ff"milir ’ ™ c° q^ûd püilider, ris j. q. Mrims iudîcam qui. nanidem lUr
ΓΠΠΓν.1 iiiinn in τ-,ι> 1 1 > Λ , .a.-..·,.··,,, - r^.._ r , ... . %
contra qui m m rcalibas milia qblfgarioeit , idcaqu.
larigins remplis itjirui debuerit pertimidi quam hypo¬
theca:. Quaïc i fta fÆpiùs æftiinancî deprinapitsimis
imllu snilu videntor ratione Hc etlc œnftiiuraA v.iiti
fim rat joncin requiro, certè eacum qnxtuEfcriinrur,
nulla probabiliter dititur, & h* g. ad eaq&z inferi us
dicémus. valitum lini.
i Nuise vuuuureotidjnin.s. Gçniêntigirur hypothe-
dAtian]3quç initio iubibLerc fola nonpütctiit niil per^
... . ..... WtÊÊÊ P I Ρ·Ρ·ΡΙ· liape
tam delibutam 3 entTu em &z elumbcxn rcistiUiriL yu-
tiiiu,t&v[bbac uîl viiicms habear, wpJiiri vmbraiiue
corpoiCj higaxidolum & figura rei. Qu^renc vuiga-
tus quidem edeitus nammiuiin obligatiutuim conic-
qui potciljquibus{vt an te diximus) ic fidciuiTbrcsac*
cedunt & hypnÜKCï. Sed hmcnuUps-ftdMTor,niilk
hypotheca poil er ;icccdei‘cT|.lL quis poftquam Jc fide-
inii. D. &. quod iodrsol. tS< et ro Fdy. tnetnütàntCi.
ad aures cxt.de prxicripe. Balb-d.part/i. q.j. & 6. rui,
- J. £ - - L-i j, ’.lr^r L?- J-l L£*
ionali applicata 3 & innuens , mümia&r exciridla per- ^ io. Bald. Lram itjandaron.G.da non. nu.pcc. Sz Lom-
En-n-iSi (nifTrTi- ITi" τι-ΛίΤτ· Ar r.&A'i niri^m f· I™ r, I . f5C5. C tlc ρΓ’ΙΐΙ^^ι “ΠΠ ^
Sed prêter Jiasic multir?& jtsagn^ rationes dscun- jj
n.ir, ctimc b,rc quidem naturalis bbligationis nm^
fLipemJlc debeat pradoipesone libes'atci. Qtdd enim
huc cJl fispercLie unaginem rri relubiaia* com om¬
nes em s ettedü s toi b ui confrll ô Fit* quud B,t rt. ai [ , &
eu m fequuti 3 cs d . 3 .vit. D. rem rat. h ab. Pano mL I moi,
Fdy. Butritii d, c» ad aures. Itaque ik fidei ullo reni
q es;ant accedere d. L fi p o (tquam. Et quod magi s çft
loltUtom repeti poJTe dX Hii, quod eft comta naniom
obligationum natura Imm germanarum , ex qusbus
fbmîj \ a pet e CTc poflc, &. cedi ati eram fine aiten cudi -
χΓϊ«Γβρ ^crt"r’amc^> ^‘1C ^1CUS noil fint pugna craniigitur, ncc
fcptrtft ^ Bacq conftdt in Uideiuih obbgari, DJefide*.
isJir intV. Idem 1, ii p i gnon. D. tarnil. lie re i F I. fi Folu tum de
oblig, & a^t, Uixrts J-.debitor.D.ad TrcfocLLhÿ.eum
?t* t . pra.jil[jn , D, du ptgnor, di d, Lvfti cap io. D. de pigts or.
quos alios memorat. Boet.dcciF. jjj.tHcTirisq.iri rc-
ir.sfl·- g-ii,g].i.nu,7i.A)b. latè bvJr. C deharred, vel
ait, vend, vbi plura exempla fcparanrtxttt collegit ;
Idqnr toties accidere volunt , quoties non fidem cit
rquuos vtmifque tollenda:, Igitut quoties falmionc.
no Liartonc,! lucj urandojt csitqn n o, cofuiionci, additio- ^ folutum smn tcpccirur Udemllbr obligarn § fidcitii-
nc voluntaria A perpetua perfonafis exdn^uariir.tu- u for. D. de fidduf. & fidciullbr arrrdir. d. lu D. de fi-
tics rxdn^ui etiam bypothccaid.tm, quiaiubJato jpio demit
iiebrto^ictlanesad ulcftmiirientes iplli ctiatn neCcilc
Îîc fnludoue cuis,qqod debeatur. Denique idem fien
quoties quomodocpujque fatisfir credit otii ita ve inde
cotiFeitfus line raçfni·; Enseexprcilus creditoris elicsa-
tur, Win enitn obligationem naturalem c^nfenfn ini-
tam eodem i onFentii diiFoltii, toties igitat rclôîui hy-
potStec.un l.foJLiimL', 1. cum colono. D. quibus· mod.
pign.vel bypJohii. Mire Batr.Anig.IitioLCLim.in f,de-
T um id quod pr^feriptio pro veritate habetur, gl. 24
magni vctC fed Ii egi D,dc edenJ. quam Bald allegat,
ΐ. b quis per triginta tic. Fide fçuï Alcr, ccm. im.do,
itagnar, vaiTTsl,
[^ÆÎüipiio uem pafto rqinp.u-amr, quod Bald,
ί][ §vfin. rit, de tend, dat, m vicem 1. comitulFori^, A
texr. ptobat îneiTt conlenlum alienationi L alieiia-
i - r <irr , , .· . . tioms. D, deverb. figmf. 1... §. vk. D. vfu£ qtiemad,
bttot, D. adTreb. amnes d. La, F..dc luic.pigii, Ang. cau. &nos hunctoeum in protheo.tia fumas perfe-
Ant^f mrerealniLqmb-iTmd.toil.oblig, 11 quart, «.-nam ii BJd, pugnat dc auch, adhrre , quod li
i bedincaiuprxEanptioiiîs^deqtto maxime airimuSj — . n 1 *'
contta fêiti omnes putaur. Nam ciim itutio obligarim
natur alis comraFtiiir, dtÎfolui ότπ Fine credi truis cô-
fertfii ïitllio tuodo^oLlb* nifi Fvt-anfg dixi trt dit} quo-
cunque modo fis Ii reda dium ut , irivtiu confbnkim
d ucanir/f d ii 1 prefc π pnon c ni h i.1 talo accidere, in qua
nullus confenlds verus , vrl Ëntcxprecaciuits concludi
pofliij quod Bald.rdr d.autb.ad hao.C^dc vFitr. linque
inpcTcfîc nataralein obliyitioncmA profer i bcmi. ex¬
cepti onero dum taxat parari ad clideiidam adtionem.
* PJ1, .. . - — qtip-d.il
conknbix ut e it nectiFirio obligatio naturalis, fi qua?
Fuerat, diiïçdùitur, ex thcoreuuue 1, fi vnus. f. na-
ftus, D.de paît, 1. StidlumJ* luniralis. D.dffido
iuli; quo argitmcnitj Ang, vacue L j. num, j). C. dc
iud.
Prafcfipcio cti,nn pro faluunjic cR l.fi pupiltus^, ti
vlî. D. dc adininift. tutor. & notatur d. L 1, C. dc luit,
pigno. foin tronc autem tollitur omnis obligatm, L
otwlos,poft exacta pradciipti onum tempora, pleutf-
fimoi π 1er uri c atem tribuir * & adibniv îrertus viucn-
■ , . - s ,. .1 , , : r ■■ i. a * tt1 ux j, j vt. duiviji vutiiu* i iLitn·™
ia cdm «alit obligationi naîurahi:caèaû;ederc& fi- 11 dipotell.ucm adimit. quod jdcrm lacu, AradhocFa-
deiulforci & hypothecas L Grstcc, 1. fideiuLfor obii- nor. id notat. adaur^s t«, deprxiefipt. Sed non
^ n A* hA""a ^ ι^Λ,^| jr 1 Jîr4 Λ - - flTct Ülapicnilhnia fea.rit.is, qüi vtl.im vlbus ^ nais
pdD. dc lidciud non abfurdf. igitur dtei fuperelTe
livpothfcam 3 cüii] nbbga d o natuiaii·, fu b fit cui ap¬
plicetur, nec in lutum fxrmita (stmatetia obligatio¬
nis .Ncc enim praciciiprion.es Ion ^iJl un as repeti as dio
ad dominiorum trdi lationes, cum injiis nihil fitquod
jpo^dfutitc, ftd id exclu dedas aiHoncs per exccpno,-
n csr Sed i n terun r Onancre n ji 1 ir al l-s 0 bligaacm es * ex
qoo fomite accelToria: omnes obiigauanev FLiiHsini
poilint, H ar: magiltrorum :tradiii o-qpilSar eoi Bald, &
alionim Lcùm quis, C. dciur-A Fi£b ignor.Baldi ne-*
ob|igftiionetn relinquerer, n.c naturalem quidem qua:
rctamonls, esccunoms, compcuiîuionis, fideiuili ti¬
nis A: alios c 0 mpl u rds r'ffêÎt iis hahcfa|^fee didh
ditul·.
Quedhis ciLiile" omnibus' in perionalibus flatu ir, ^7
vt v-λ am us piarim h im tu e, id i tatur um hoc ftconf ue-
ludo amplius , & pim^niiis fcciJfe ituellitri debet Λ
ne nihil ad flaturum addat, idqu? dc h^ pnthccaj iis
quoque, de quibus mentionem nullam fecit, qua:
HHH iii)
12
S/ Des Appropriances, Art. C C L X X I Π. i^g
nSR
à perfonalibus comientionibus caufam & originem A que profcfli . hareat identidem in iftls apiculi
- F Are lpla obligationum naturalium ciuiliumque difie
,8 “Tconfenfu obligationes naturales tolluntur, ne- da, quidem vk£*
celle eft,quæ ab conluetudine per praeferiptionem ex¬
cluduntur , tales i udicari, quando confenfu populus
libi talem confuetudinem induxit. Confenfu igitur
remittitur, quod lie quifquam præfcribi pallus cft,
cùm confentiant omnes prçfcriptionibus conuentio-
nalibus tolU adiones naturales Bartol. &alijd. 1. vit.
rem rat.hab. feribit· Bald. c. debitores ext. deiureiur.
quod quoties ftatutum incipit à monitione, vt veniar
omnes intereiTe praetendentes intra certam diem, to-
‘ ’ r 1 "Γ ' videtur ·
nec neceflano necvtiliter à cognitione principe *
ciuilis difdplinæ traduda eft ad adiones rerurnS
puluerem. Primum cum naturales obligationes n *
vnius quidem generis eas ftatuerent iuris authore0”
omnibus aeque poteftarem, & energiam agendi S
gauerunt, nudafque conuentiones&padanudaa '
pellarunt, quibus vim omnem abftulerunt quidqUam
perfeqiÆndi , nifi aut fa dum, aut datio alterius, aut
ftipulatio, id eft ciuile auxilium acceifi flet, fineqi
nes inter em: . . , ’ η I 1 J ; -
fi non venerunt , obligationem naturalem tolli, w edent line rebus nomma. Cæterum cum agendi vim n
r i· _ /' .· U iniriir n\m ni-o-ir^nr e vri nirnrli r.onrrllpninr · Trwlp iw _ ■
Jirt. 185.
Ti.C.
nec fimplicem præfcrijptioncm induci. Id igitur cùm
fiat in approprimentis noftris, naturalis quoque obli¬
gatio tolli intelligitur.
29 Curator Ime exequutor tcftamenti , qui teftatoris
debita iulTus fitfoluere, non redè præfcripta debi¬
ta foluit. funt igitur ifta indebita quod Bart. dixit 1. fi
is cui §. Flauius. D. de folut. idem 1. quibus diebus. §.
domini. D. decond. & demonft. & ibi Imol. Bald. 1.
id quod pauperibus. C. de epife. & cler. quia de de¬
bitis intelligitur difpoiitio , quae exigi efficaciter pol·
fint.
30 Quibus rationibus addudus & fentire & dicere
cogor, fublata pcrfonali prxfcriptionc per ftatutum
vt hoc articulo, nullam fuperefle naturalem, ergo ncc
fideiullîonem fuperefte , nc hypothecariam: Meri que
fumi videri debent res agentibus idolumiftud natu¬
ralis obligationis (quod fine re, & effcdu fatentur cf-
fe) relidere m natura, nec ifta abftrada à materia fpe-
culatio veluti fonus aut vmbra , conuenire poteft
commercia , & iudicia tradantibus. Sed funt iftse
otiofæ ftudio forum hominum cogitationes in fecef-
fuliterario. Sed cùm ciuilis materia omnis circa res
autperfonas verfetur,fitque fubiedumid omnis ciui¬
lis controuerfiæ , merito ifta vt fpinofa contemni de¬
buerunt, vt nullum tribunal ea recipit. Quxmc ra¬
tiones impulere , vt confultus aliquando dfe eo pa-
&o , quo quifquam reuendere toties quoties agenti
libuilfet, promifiiTet, acappofita rriginta annorum
prxfcriptione perfonali cxdnda , deadiunda hypo-
31 thecaria quid cenferem interrogatus , rcfpondcrem
vtramque fepultam videri fi non verbis,certe fcnfu 8c
intclledu confuetudinis , quando hypothecaria nil
aliud eftet, quam accellio,6c adiutrix prioris adio eo·
negarent , excipiendi concefterunt : Inde nati reten¬
tiones , compenfationes , fidciuftiones naturalibus
obligationibus attributs , quibus fic vetitum alte¬
rum impetere, fua domi tueri non negatum id qui¬
dem , ficuti iudico, nec apte, nec appofitè, quan¬
do vix negari poteft ciuiles elle illos effc&us , qui
obligationi naturali per feconfideratae finibuspo-
teftatis fus conclure non conueniant, enerui perle,
δζ vt finxere eam, elumbi, fiquidem nec verè talis
obligatio dici poteft , & quod lie dicitur , abuliuè di-
C citur, quomodo iurifconfultus loquitur 1. fideiulTo-
res obligari. Jf. fideiulior. D. de fideiuil! Aut igitur
cx toto ciuiles effedus tribui, fi talis erat, autin to¬
tum adimi fi abufiuè erat , conueniebat : Et femel &
abbcilfe ftatui in ciuili materia obligationis naturalis
vim nullam efte , fi per fc fumeretur, nificiuilisetiam
nexus acceflîiTet. Cùm excipiendi poteftatem, com-
penfationis , & innumeros effedus ex his deduxere,
mirandas ftruxêre conflidationes opinionum, &iu-
diciorum, quas hic non libet regerere, grandis vo¬
luminis materiam. Deinde cùm & illud quoque (la¬
tuere naturales obligationes in poteftate iurisautila-
D tutorum non elle , quia naturalia immutabilia fint,
quod illi perpetuo ftatuunt vt Bartol. 1. vtycunque.
D. defideiuiTor. & Bald.l. tam mandatori. C.de non
numer. pecun. i dque ex vulgatis regulis , folum re¬
linquere confenfum ad eas diftoluendas. Ex quo
euenit crcfcentrbus fubinde mortalium controuer-
fiis , Sc feculis ingeniorum acumina renouanribus,vt
fubinde pofterior iurifprudcntia inquirere cogere¬
tur, qualis ex quoque ciuili adu confenfus inferri
pollet , fiue tacitus ime cxpreiTus , nam vtrumque
valere ad diffolucdam obligationem naturalem, quod
dem tempore, & eadem caufa orta. & prognata quo E Bartol. ait d. 1. vbicunque. Ex ea dubitatione min-H 1
illa prior , quam extindam in con fello cllct , & quod fica quaedam profluxere refponfa , an fentenua natu-
imperatoria conftitutione d.l.cum notilJimi, aliter el-
fet conftitutum , I uris Romani e Ile fandionem, fed
non tanti, vt confuetudinis fecuritates, & certifti-
mas approprimentorum leges poflèt vincere,& quod
aliter Boer, iudicaffct decÎf. 1S1. ex illo iure dedu-
V- dum. Et poft haec feripta , Mafucrium in tir. de
praef. num.7. idem fentientem rcpcri,vbi hypotheca¬
riam etiam 30. annis tolli dixit, quiaconfuctudo Ar-
uerniæ aliam praeferiptionem non noflet ficut nec
noftra, auod nos oftendemus art. Z76. Boër. decif.
318. num. 3. Quod ipfum in eo quoque cafu iudican-
dum putaui , quo quifquam annuum reditum alteri
r _ : r..u i .
da perfonali de hypotheca quxftio intenderetur. Et
quod aliter imperatori (id quidem non magna ratio¬
ne) eftet decretum, intelligi nonpofle, cùm in totum
extinda obligatio perfonalis diceretur , ac per confe-
quens naturalis , iure quidem noftro. Enimuero ifta,
taliaque fubinde ex vero æ (limantem me fubinde pi¬
get iftius prifeae fapientiæ , quæ veru bonum xquum-
ralem tolleret , an idem abfolutoria de iure certo , de
iure dubio , an eadem condemnatoria efficeret, de
quo Bartol. Bald. &alij l.cùm quis. C.deiur. &&Û·
ignor. Bart. d.l. vbicunque. Angel, l.i. G de iud. De
iureiurando etiam an id cfHceret, an idem cùm a par¬
te eftet delatum, an idem cùm à indice, an relidum
ex teftamento minus folemni naturaliter deberetur
ex confenfu, an quod detrahi poftet ex falcidia e
fet debitum, & fexcenta talia. Sed enim ampliusau-
fi, cùm naturam in totum immutabilem dillerm en
: ab iure ciuili , cx eodem iure deportatorum °
tioncs naturales tranftulcre in fifeum. Bal.d. · c“
quis. Bartol. &alij d.l. vbicunque, eu m nu aîl* .
ræ lex hoc ftatuiflet. Scd <3c reftituta per “deicom
fum hæreditate naturales obligationes in ndcic
miftarium tranfpofuêre 1. fancimus. C. ad r
prxclarè repugnante ipfa rerum natura, fllKECl
que non n\lî ab fuo ipfius confenfu obligat ,no ^
gis quam vt cuiufquam anima in alium migr >
vnius confenfus alterius confcnfus eiTep°: lur· ^
etiam in c. debitores ext. de iureiur. per mon ^
ri%> Des Λ ppropriances. Arc. C C L X X 1 1 1. 1290
qmJiifunt hannimenra nbflra tolli obligationes ni-
i uralcs putat. Illud vero prope iofaniain çftr, quod
ab ipË5 deliriis gpjg^tionçs naturales colligunt, ve-
Imiinptrnaiu cordcntLU qui delinquit, quo J folent
lr i. £. ad bcflias D, de h iï qui not. naf. L ex hoc tu¬
re, D. de initie, & inc, f|U;t tam furihtef dicujiitir^ vt
mirer iafis (doxtuiriap vllos ireperiri poifc sur autho-
ics ^ituc aifcrUit cùm à natura indicum id potius fit*
vtfeçorpû%e filum animaux omne tueatur. N am
& fi Aiiftotéles tpiaerianiddiria inter π-jM i.vl·· -ij.jj.'r ni
reponit* eatatnen non à confeofu, fed i legis pote-
itate prauçmunt, id çft alterum alteri obligam , ηαπ
Confcnfiifed, lege- Nec ii Calanus indus iponte ne¬
ri Ius conico fit, confenius diri debet natura: , fed
cmuilibet perçut barionis impellentis potius , repu¬
gnante natura 3 Sc redamante , nec quod iüe ierit
aritts mrune fuir confcnrienm , quam legrm mem¬
brar um Apoilolus Appellat. Denique i miiims fim,
ii quae hic poilcrior umfpiudcntia. pugnantia, ab-
iurda , incerta , ώΐΗίΛϊΐκ , cx hac ipl a collectione
conicnfus per fingtdos ciuiics arius tradiderit , pei-
fcqui velim * dutniLira naturi immutabilia faciunt,
ac protmus eadem txiure hoc jp(o‘ciuili, & vero,
& kiofcn Lit mutant 2 St tmicitLiiit, abolent, transfe¬
runt. confitingunt, qure· omnis commiiiifci cogun¬
tur , piopter creditos naturalium obligationum cfife-
C tus , qu i λ conienfii ductmtur . Conlenfu m autem
ii variis athbus riuilibus colligunt, qu.? controuerlliE
omnes fedaci poterant, Ji quod in agendo naturali¬
bus obligationibus ademerum , id quoque in exci¬
piendo fecitTent , ne villis omnino laJiom ciutli in
matena cficctiil·, , aut vis dlet , niti accodentE dui-
lt nexui vi ils naturalis obligatio natura: relinque-
teiucT abfijâdta iciuili materia , ni fi ciuiliï quoque
auftoiitasAcceibircii ibpuiatio, faiturn, dario , aut
quidquam talium.
DE IVRE OFFERENDI, QVOD AD
IlYPÜTHîCAHI AM COWitqVEHDAM
Ipcriai, diximus fupra*
i ιΛη Officio indicit fraj'n&î pfiir.
£ ±sfn ijuifjîjMti de cTftrt itixalt.
3 éBtm't Àt miihïAt,
4 isfn (tiiJiittndhkw üOfl/raiÎiÎiii,,
5 Ctndttitmînt Îtïdtti m dtltni itittYitArr t -
6 TlrgumtniA nnjtruâtm*.
De officio nidicis, anci quoque prifcrihl poiltt,
inccSEt dubitatio n quando vulgo ilici folet id nulliuti
prtEfupponCiÎ obligationem j & tamen criam adtio-
nis verbo compnhcnditut, I. adhionis vEibo·. D, de
ach & obligat, erit non ab obligaiione Lqui per co!-
Inhoncmin bnt"D. -de act. empt. Et tamen idem de
ea quod tlc actionibus periojiatibus putant, rtemi-
nus trigstita annis pnicribi pofllrgiof. Angcb Siily-
Eald. L ItcLii, verb. pcriequnrionc. C. de prifeript,
Î.O. annor. Eatiol^ ]. pritor. jT, vidui. D. de op. no.
nunc. Locus apndBalbyin, 4, parte 4, partis q. 10.
Tiraqucl. m Ecerailt. glob 4. numer.40. & in l.fi
vnquam,verb. tctiertatutq. Sed te prïfcripra hot
ipfmn offidmu exringuirur^ vt quod ohligamm non
(l.tbeai; pnicrihefttcm extraneum quidem : Nam ail-
UCT fus rtlm contra quem competitio, an π i expeitan,
d t c Jlcn c. Sed n on vnius gener is ad re ftiturio nes dan¬
tur, quïfi per hoc petumur , non iurcai^ldnisimn
quadrienni um petende funtà dic ccffantis impedi-
uicjiti j ex L vltim. C. de temp. in iriteg. re fl, Eartol.
fu C'dc iud. &ζ nox in Loc o de nitertupiumi b us de «o
iumiii ioqumi
Proinde étfl ad omnes omntnci prtfcmalcs hic. ^
regula de triginta anni 5 comparata eft, tamen ai iim ad-
uem conuemt fpecialcg elle eius numen qip&am ,
qu^ ca lege , iu te qu idem ctoil l non tene antur , vehi -
ti de errore calculi, fi forte m examinandis rati onibai
in eo citatum, intra quod tempus rcforiiun pe¬
ti debear aut polii t, Exiar tonfconlui π rcipoi dum v f-
que ad 30, nnnos adtnttti 1. penult. D.dcreb.adci-
tiitat, perrin, fi pergrauam magillratus quidquam re-
milTum fit in publicis rationibus difinuigendi* de-
cenmj tempore ptaefetibt &; glof.l.i. vbi loin* Plat, C.
deum hic. Er verum foruUe fuerit, quamuis po-
fieriorb dicki non nuigua ratio apparet, quo tempo¬
re contractuum ttfcifiioncs in triginta an lios proro-
^abajinit, hodie aut appellati ont iutciirrendumef-
itt, fi indicis iubdinftio imcrcelliiTet , aui decennio
ii error partium dumtaxat in calculo proponeretur ,
quando Vol u utanorum, cognitionum omnium refeif-
hom-S , ad id tempui redarii ium , art. 1 85 . vit, huius
tituli.
Ne ariionis quidem de euiriionc alia conditio cfih· j
quim mccrmalis prÆicnptionis, fed id tempes non
autecurrir, quimres euictaiirL fi rern &: I. Jrpoit,
D, de euiri. Paner, cou Lu.. voL 1, Çuiusrei exom-
pIumpcmirTiraq. in prifcript./. i.glofi ad fin. Cu-
10 s rei ratvoiedditur, qmanon va) en ri agore.siot] cur¬
rit praifiirigtio , fed ante ectptorcsagcrc non potuil-
fe, quimres cuinccrctur , d.L qui rem & d. 1. il pnft,
Sc J ne quem fellat Irüius diriri auriorStaÉdure coiifue-
ïudinario locum non haberer po Ltapproptinicii to-
mm folemniiaut perfçriam prirfiziptioiicm, nifi aut
in terc e 11 umefiet aut interrupta puigriptio , propice
appropfimentontm regulas, de Ιήιϊ vfiim, E* quo
■ certo dühmtnr.ex omnibus oinrunocaiiiisfiijo con¬
di tiqua] 1 bus ? fine alio cuentu liiipcnlis interceden¬
dum elle plcgiimemo conferuarorio, alioqui plc-
naemptorumfecuritarç exclu di omneî omnium in-
rercellioues ; qirare frcqucntiJlimiE i]JÆ fiir.f fort»
i nrer cefiï ûnum fartnuht. F.n frimdtts dfgATtntgt Ac
ttiït ifoje >ri5dwë,cEÎaïxi fi nuUadum lis mota fit dt pro¬
prietate.
Aîque b arc in ariïoiiibus pcrfonalibus puris. Nam. 4
quibus appofira cft conditio , non antenarrituxarito
quam conditio extiteritr Nam noîivilentî ngerene-
; garurcurecre pnfcriprio 3.i. Cr de unnrd.es cep, I h c
recepta iuris cmili.s fcnremial. cùm nottlfimi. illud
autem. C. de pnfaipr. jo, auno. EvÎfim. |.fin. au¬
tem idiquid. C. de Caduc, tdll, [. incaufir;, ^.ΡοΠχ^
ponius. D. de minorib. 1. ii in pcrlbna. C. do fidei-
cora. Currit igitur tempus ab tro tempote quo agi ρτ>
teft, fed amecon ditionis exiitenriam adin nuntiata
efi. Et hoc 111 veris condi tiotiibusî Nam Lu prifens
autprsierirum concepti, ariionisnariuiraiem noil
fiilpcnduurl. fi ira ftipülatus. D.devci b.obhq.hcùm
m tccundo. D. deiniufi. &irrit, trilr-i cim in imc-
l’eus. D. dereb.cred,Quæ neccÎTariæltem funr^rium
imuiufpetidum L lipupsllus. f. quiibb cCmdiüone.
D. de nouât. Dies .ippofitu condinohcm non fade ,
quamuis longa, fiedies fiarimeedit, & fi antedieru
agi non pojlh ], fi Jies. D. quand- dies h-gaf, ced. Dî¬
ner i uni rit In die incerta, nam pro conditione tlh, l.r.
D. je coud. &rdctnonfip fed hzc tütis fiint, de prom-
de alterius h>ci, Sedgfaïuti nota dignu m e rit, quoi j
dite mus iure Confiiez din*fi d ahud dbfiirunri , N, un
cùm ban π imemoru tn, foie m n La ptomuiganrul: , 0 ni-
nea Omnino crcditofies quamlibet condi riourJes in¬
tercedere oportet^ quüLurnqueçucmu fint fufpeufir
npi Des Appropriances , Art. CCLXXIIfi ^
aûiones . alioqui excluduntur, quod hoc ipfo A & cocnofcime fi in ægritud.ne mudemdef„„aasf
. · w _1_„: rw™. vere lient legatarium , quodmre admittunt 1 I l 2 3~
τ-v. r> _ 1 n .l 1 1 1 . . . i : tx i * uclUS
ftatuto prapfuppolîto Mediolani Cartel. Cotta, vere
rectè fctipfit in memorial, verb. ftaturo feti decre¬
to Mediolani, & ante eum i cnfcrat Chnftoph. Caft. 1.
ii llipulatus fuerim. $. cùm ilipulaitip. D. veib^oblig.
& Raph. Cum. eod. loco. Pet. Betimus, &Hiero-
nym. Tortus , & Iaf. etiam ii m calu ftatuti fui Me-
diol. alio reuoluitur , fedid propter alias & diucrlas
claufulas eiufdem ftatuti. Sed hanc fentclinam pro¬
bant Cum. & Iaf. rationibus luris* & ex hrte, & in¬
tentione ftatuti, quàm redè Iaf. aduernt, cumilla
proclamatio folemnis fiat propter extraneos & meer- β
tos creditores quorum intereft, quorum & fi mtà
condi tionalia in prodens deduci non poliunt aduer-
fus debitores ipfos , tamen redè deducuntur aduer-
fus emptores rei fub conditione obligat* , vt ipfi
emptores admoneantur de iure fuo , & de imminen¬
tia euiftionis, ne forte intérim pretium foluant, &
repofterius euida ferafic admonitio venditore for-
6 tè exiftente nonfolucndo, aut fugitiuo. Et hoc iu¬
re vtimur & ad hunc finem reperta iunt noftraplegia-
menta conferuatoria : In quibus nihil concluditur vi
format* oppolitionis , quam vt itis conditionale
faluum fit, quandocumque exiftente conditione, aut
lite finita , cum debitore , aut quid tale , ne intérim
per approprimentum
extranei res fubducatur de
obligatione , fera pofterius futura querela. Nemo
igitur pofthac obiiciat de iure illud vulgatum, non va¬
lenti agere d. 1. 1. C. de annal, quoniam in poteftate
cuiuficumquc cft de iure quidem agere , &: experiri
plcgiamento conferuatorio : Nam de impedimentis
fadi alibi dicemus. Idem igitur iudicandum de præ-
feriptione aut approprimento hçreditate iacente,cùm
vicem hæredis fuppleat Curia laifita , vt & contra
dotem mulieris ·, de quo nos dicemus arr. 44;. & Ca-
tel. Cotta vbi fupra.
b[ExCEPTE' DES LEGATS.]
Legata quanto tempore prafcrilantur.
^Cd legata plures asiones competunt.
Ctnfuetudine 1/na tantum αίΐιο.
sstfho perfenalû competit, cr extinguitur 50 .annis.
Dy. Barro 1. Bald. 1. legatum vbi Bald. AlbeSL^
de legat. 1. quoniam id videtur in præiudidumcô«
fuetudinis fieri, & ad eludendam eius difpofition
idque tempore inhabili ad difponendum de αύΓ" ’
turali & traditionis effedu qui in poteftate coi/1'
tudinis eft , non hominis , nec enim poftet tcft UC'
difponere, vt alius quàm hæres falfitus effet, ηοη^1
gis quam conftitutum apponere collato effedtu 5
tempus mortis, quod late Tiraq. exequiturinlibd
conflit, parte 3. limitatione 2. fi quis contra fadj
competit interdidum quorum legatorum , aut con
didio ex articulo 2. tituli primi huius confuetudinis'
Porro aduerfus talern vendicationem de iure ciuili
comparata eft præfcriptio annalis poft quam intendi
nequit 1.2. C. fiaducrf credit, vtinde intelhgi p0ffit
non e fie hanc integri dominij vendicationem fed po¬
tius quod diximus fidi, & legalis non naturalis &«
Confenfu. Altera, id cft, hypothecaria, dari poteftle-
gatario,cui regulari 40. annorum tempore abhærcde
kgantis præfcribicur d. 1. cum notiflimi. Iurenoflro
ex his quæanre diximus extinda perfonali ipfaquo-
C que hypothecaria fi quæefldpræfcribereturffiuean.
nuum , & repetitum , fiue vnicum legatum effet d. 1.
cùm notiflimi. §. in his. & fi non ab eodem tempore
inchoetur præfcriptio , tempus enim praefcnbendi
femper cft rriginta annorum & vmforme haeredi qui¬
dem : Nam extraneus legitimo quindecennij tempo¬
re praeferibit , vt ante docuimus. Sed hic articulus 4
perfpicuè oftendit pro legaris folamjpcrfonalem com¬
petere , & omnem adionem lapfu triginta anno¬
rum confumi. Hic enim dc perfonalibus agitur, Sc
exceptionem oporrec eflfc de regula : Alioqui tam
inepta cfiet enuntiatio , quàm fi quis diceret, Om-
^ nes homines currunt præter bouem. Iure quidem
ciuili perfonalem ex teftamento xxx. annis excludi
non dubium , quod Bald. diiTerit , confil. ijd.volum.
y. incip. quædam vidua. Anebar, confil. #4. ex d.
§. in his autem. Quo eodem tempore ius adeunda:
hæredicatis excluditur, quod illi tradantl. licet. C.de
iur. delib.Socin.confil.67. lib.r. &conf.2. lib.j.&ius
deliberandi, Bald. conf. 368. lib.y. Anch.reg. flnepof-
feflione verf. Idem incelligas in <?..
1 Hæc exceptio non eft à tota regula: Eft enimad^
uerfus legata triginta quoque annorum præfcriptio,
fed exceptio eft de principio & inchoatione prælcri- E
ptionis,quia cùm in perfonalibus præfcriptio inchoe¬
tur protinus quam agi poteft , id eft , bannimentis
crebcfcentibus aut intra quindecennium, nulla fcien-
tiæ aut ignorantiæ ratione habita , vt ante docuimus,
in hoclegatorum cafu tempus à die feientiæ relidi in¬
choatur, vtile igitur hoc tempus eft in fui initio , fed
2 in curfu continuum. Iure ciuili tres prodicæ funt
adiones ad confequenda legata, & fuas quæque præ-
feriptiones habent , vendicatio , hypothecaria , per-
fonalis, atque valdè inter fe differentes, & fines pla¬
né contrarios. Ideoque nullo iuris cafu præterquam
hocfpeciali poflcntad idem fubiedum concurrere, F legatis incertis perfoms fadis vt pauperibus mn° ^
fed tamen ita proditum. 1. 1. C. com. de leg. §. fed no- natis , quæ dubitatio olim#Bocrium dodimm»1^ ^
ftrainft. de leg. latè Bart.Iaf & alij l.i. D. de leg. ven¬
dicatio ex eo datur , quia dominium diredo transfer¬
tur in legatarium 1. à Titio D. de furt. l.fi tibi homo.
§. cùmferuus.D. delegat. 1. Sed hoc fidum domi¬
nium eft, alioqui perfonali agi non poflet. §. fi itaque
3 inft. de ad. Moribus noftris id ius non admittimus,
quia cùm hæredem faifitum efle oporteat vi confue¬
tudinis , de cuius manu rem accipi oportet , omnino
perfonali experiundiun eft, & de iure relidi inquiri
c [Des testaments.]
Cur hoc? cum nifi teftamento legata dici nequeant.
J [CiLVY A Q^VI LES LEGATS
SONT FAITS.]
I legata incertis per fonis an praferibantur iurt.
l Legata ad pias caupcs ad procuratorum curam fcrtffltnt·
Legatarius. Bonam operam hic nauaruntreipub. 1
prifei confuetudinis audores,in præcidenda ingen¬
ti litium materia: Hic de legato certae perfons 12 0
ftatuitur. Sed ingens & pene furiofa concertatio c
~ · " "· eribus innorR!-
rum ita exercuir , vr nihil vnquam fibi difficilius in
controuerfiis iudicandis accidi fle fateatur , deo .59·
nec frigens pugna, aut pauci aut renuis norxpuen. .
tes. Cùm quidam hic quoque, & eo cafu pr^
pofTe putent, nemelioris fint conditionis quam R
clefia, aduerfus quam quadraginta annis pr^y-
tur, quidam contra putent ratione incertitudinn
gatariorum , quidam etiam fi maxime pra? P A
valeret dari rellicurionem ex capite ignorant . ^
up3 Des Appropfiances, An, G C L,)C XII I, nP4
cam n-Akucionem çafrcfi'iiott admit! tint poil qua-
dcagtÎîmucîi annum i Etftinciui Cuilifquc ÎTcnfcentiai
atithores, Oiim quidem ditiones de taiilmsahepi-
icopis intendi poterant L nulli. C de epifa 6fc!cn
$ll! ea propria crac duconorum , aurttepuomoemq
cara, es quorum ncgtïgcnxi* fime qui putam praiiai-
bi talibus rc liâts, il· J fidentibus dcnium* aucccrrë ία-
1 ρϊηΐ jgpocandbasr Hodie aftores prrtcuratorefqtic
fi-c.sks t^lrs intendant, H.tc dubÎîatîû plena ma¬
nu à Bociro tia£i artit d* denL $ y. Et ii verum ftte-
ri volumus j etiam iurç cruili pra-feriptio longilftnii
temporis admittenda di in talibus : De reftitùtiünc
magna cil, pugna, quam eg o, admittenda m uü π pu¬
ro- ex capitt ignoranda.' poil 30. annum , mulcomi-
r.iLt po fl, qua d ta gd tm mu, Qua: co mro ucrlk hic tjb-
ieîjsi praedfi cfl , cgmue cerris quidem ptrfoiiii k-
.garaciorpm piæficribi potfit ? m ideo mimis inter tk*
ïîifù djjs Ici-LTiciit j pradbrtimin jegatis pib d; pau¬
perum , quorum nmlro (au urab ilior efl cauGu Qua¬
re b scea dubitatio non uulir, an reiliturio detur ad-
ueriusr prxlcripriuni’rn * quando in tocum prxlcri-
bi nequit : N uti eft igitur relie turio nece liari 3. De
eo vero quod coin muni tau , ecclcik , fini tari rcli- |
dum fit j diximus in Joco de publicorum pEi».ücii-
prioncj dcqnc abrogatione vlr, C de fiurxoL ce-
clci. qusfinde repta i poifint,
f [fil-LV Y qjvi LE ÎLIFÎtESÎNTi.]
H^resTtilidetyniLierfaliT: Nam qui in fpeqr eef-
fionem acceptarer caliïi'dwft], non p.ûfl e t e ïcü lad o -
îit vd ignoranda j ipk entm, edfla îcienriam prode-
xct. Née ver o turc veteri vntuurj quol.cgaca cadu¬
ca fiebam* tranhciittirur cnimfemperlcgacorunriiu-s
ad, heredem. j-
f [H A SOU Λ trîO JT A TOVÏIOVP.S,]
Νίίφ ^mdprxftfsptitncm ]ft4iti.gtn*r}*m tjptrrijf.
H tc difitio (totffsrurt) idem valet .quod fcmper3
aut perpetuo, quorum verborum vi quarfnum cft,
au omnis præicriptio t.un viginti quim 30. anno-
mm fiublatu videretur, fi quando lege sue ftatutoex-
prcfliun cflcc aitioiiem perpetu b durare, quoiBald.
negatntl. r. D. foluï. mat, S.edhac Je re dtiTtiii cx-
tatcraitaiioTiraqucll, inrçcr=ct, conuenf, $, 1, gldfi
nuitifr. S. & icq. Sed fenferint il(i quidlibet, de
fioc rci'ru (.jcripicuutn efliiie t^Crtraatia Si bngit
fima- cutuis derogati. Sed fjpcrdit qtuermdumj^
jta eïtenk fakem cloieuih annorum curriculo rer-
jtunetitr , quod vulgo putant , quo J Boer, allegar
d-dccif-ip, iiumer, Se nos ibp. dificfti.iniqçflriic.
j.71· vccbüi <ms. Ego id qmne impeiferi-
ptshile pu to, quoJ noftrac quadragenaria? non ce-
<iir : de quo Aymo, Ctauecolaci lib. de cemporc par-
«4,q. iu Balb, f. parte r, parris q. 7. Ber me h, in le-
„\icoverb. praifcripua tnllirur, Tiraq, vbi Tup. num.
1;. &nos art, jj,
ίι[ Mon OESt A ïi t LOKGYE TENVE,]
Id cfl JongüEma pfttfetiprionc Se lapin rri-
gicci auç quadraginta annorum , cabbus enim de-
rognr. Hic igitur cpwiqcrndp .refiftjt pricfcripdo-
ni , êe principjis , 6z rem iinpræÎçtipcibiicnj, red¬
dit.
h [Pov E-YIV qj'i ï. MD r V Sx
S<! A v A fit.’
is tip'i'mtntti prafitiphi ά ta. tuf rit i^tivrinis,
Hac csctptïo Confirmât regulam vmuerfdtrrii
qinc bahrr p πτίπί ρ-ιϊ,ο Lier ilir u:,i rias A: coUdueîudi-
liarins currere ûuü nitidi eaduerfiisignocasiECi, ξ< ad-
11 er ibi abfentes, de quo nosfiip. ar rieni. ±16, verL
murr; rom, ic campus, apud TuaquelL in retted. 5',
i5· 4· Humer. 4*' à quit fpcctalt c un bd cretio¬
ne vt «iftiino piatum relidolLim ! qtuc re flamen-
ris reliti q lu tçdcJa r , bit cal us <■?( ce oms ' eft . Régi iVa-
rc verto tfl, ittfc cioili momni K^bimeittann d'ifpo-
fitsorse * flètfiîtpuî cuiquamignoranncurr,rrT:[deK-
dufionem rtltâi l,j. j, fl quis Jiatwdi. D. de ikrii-
3tb. 1, il h*tedïras. C de fkrulik Se ibi BarroL Ck:
Ba)d,Lfi Endrem, D. de cond. & démunit. BartoL
1. vltim, ^ fin autem dubïtii. glnfi verbo drbuam,
C. de iur. delib. An char, c, n os qui tlcmexc'ra. detc-
itnmer c. Idem co n f. 19. nom inatmn le legaris An-
char. ton fil. 170, Bal J, conill. 204- volum, 4^ De¬
cius confiL JÎ7, Alcxünd. conC iè. volum. 5. iirdp.
l^ripeâis.
1 [pREVYl DE sa SÇAVAMCîr.]
Currit igitur prfffcripiiü fdttiti reJ ictum etkm
ante accepc^tioncm , 4c quo qrddaifi dubirarunu
Sed Aneluu*. confirmatreg. Line podèiflonc. derçg-
iur. intf, SoeitL couda, vcdum.j. ad.fiju. Dcçtusb.
coud if4- PauL Parjfienf. confi 92. vojjLpp.j. Sacin.
Iunior, coud 14 p mimer. 71. Maiianuî condtit. Iib.
r. S<d probanda efl [ cientia cxcipienri urr ca ./quia
illain alieno iaûunoq ptiiqtnrrur, quod Akx. tii-
fius perfequirur, d. confi 1 1 s, Sed .probari unis Iô*
comtctduru efl pratfumptio , fl Içgaratiaj teflamen-
10 condendo a fuir, fi viemus., fi.fimilrarjis , Ci necef-
fitius » fi confiliorum deftmtflî pirticep^ de qui- Air-
chat, aSlrgat in eam rem cemfi 370. Bçeùd. drciucj-
ne. tpBald. conf.io4.voL4, vbi fpedficam fciciiiiam
exiglt idpeCti s Se cognitis y er bis teftamenti . Sedid
inihtnoit vfqüeqnaquc probatur, Se fi ad exdtifio-
nem ituii idexigum*
k S'.en pyirçnuJNi.]
ïuramemitm kqcputgaçiojris cfl de Γίίίςηάι , qtt*
Vt plurimujm dacrautento probatur,
1 [Et li HjiHstir t ACCT,]
Et fie probuta ignora nriatqu a alioqui pr^fumitur,
Se Rreiuiam dicencirncumbit probatio.
01 [S A y F L.ÏS RAISONS.]
HocÎadloenim tcHitur dumtaxat exceptio prae-
ÎCtipnonii, qu-ic agenti obflabar , ή dempta fiüqit
Îunt perrrfi pariai, omnes dilutoria' οΐίίρη, A: qtue
ex fiififtaiicia rtftamënci , foleiunitads , juv bitulidf-
Tate reîuflc opp üni paifunt.
izp5 Des Appropriantes. Art.C O L X X 1 1 1 J iiÿç
Arïi c.
cclxxxviii.
N o v AE
C o N s.
Article CCLXXîIII.
r c T i ο N de crimeb cft efleintc c par cinq ans,d prouuant 1 accuCfonb0n
' nom ^ c (i l’accufateur ne vouloir 1 prouuer le faid de certain.
C tio ex debito, b moritur c quinquennio vertente* probando exiftimatioms intm
i. tatem , c mfifiaccufator1 contenderet liquido crimen probare .
t Cognitiones ordinari Λ exolevere,
i publicorum criminum prof equutiones.
5 Civiles profeqttutiones ordinari*.
4. Publicorum indiciorum ordo çrfolemntd.
j Sine accufdtore neminem damnatum olim.
6 Quaihones extraordinaria tam olim recepta pro ordi¬
nariis.
7 Qvaftiones gentibus exteris yfisrpat* contempto ordint
indiciorum.
Infiriptio m privatis quoque ivdiciis 'fttdtd ohm.ibid.
Eadem nunc abolita.
S Eadem revocanda in ‘yjum: nift quis fuam imuriam per-
fequatur.
j Ordinaria hodie iudicia funt omnia.
jo P cenales & perfcquvtoriaqudfnt.
Λ quibus exerceantur, tbid.
Π Publica cur dicantur.
Ii Privato crimine damnati infames non funt ivre.
Mala dtferimina publicorum CT privatorum, tbid.
13 Improbata hac de re Canonijlarumfententia·
1 4 Pœnalei profequutiones à pnuatis non exercentur.
iq Jnquifitio generalis de"\ita cuiufquam non e fi pro¬
banda. . .
I c, Judicium civile CX criminale diverfo modo accipitur
nofris quam olim ture.
17 Si indices diuerft fint criminalium CT civilium ad quem
JpeBct cognitio crc.
Proceffv ordinarie conficiito, cuius deinceps erit cognitio
criminalis , an civilis, ibid.
15 w' fppellatic a criminali nidice ad quem devolvatur lite
civiliter conftituta.
t Antequam huius articuli materiam ingredimur,
pauca quxdam praefari ncceflc cftde ordinandis cri¬
minalibus iudiciis , & qui mos antiquorum fuerit:
Romanos dico quo demum antiquato, vt deinde in¬
fricui , & ordinari gentibus exteris talis iudicia ccepc-
rinc.qux cui agendi forma fucceflerit foro,quid in his
illifve melius, &: conuenientius fiat, quod eo magis fa¬
ciendum putamus, quod homines adolcfcente$,& nu¬
per à Iuftiniano manumiifi, cùm c fcholx vmbraculis
in puluerem defeendere, ante penè fenuere quam ve-
1 teris, & noui moris diferimen & fines intclligat. Fuê-
A ciaappellaucre: Quarum vfu & vtilitate percepta ipfi
quoque veteres priores illas fponte exolefeere plifi
lunt. Nam illæ formulç & folemnitates de accufacorc
conftituendo,infcriptio, inter reos receptio, interro¬
gatio legibus, &: quç articul.no.fupramemorauimus
multa perplexa & rerum inania habuerunt, certe pro’
lixiifima. Poftulario reorum proprie, illis folemnrbus
accufatio dicebatur, & propria publicorum iudicio-
rum intentio, de qua tituli noti in iure. Sed ea prope- 4
modum exoleuerant,ipforum iam tum iuriiconfulro-
rum,Vlpiani & Pauli temporibus 1. hodie. D.depœn.
l.ordo.D.de public, iudic. l.i.§.fcnatufconfultum.D.
ad T urpil. Ergo magnæ illæ , & finuofæ difficultates
de accufatore deligendo explofx (vnde illae oratorum
B diuinationes) & abolirx, quo in genere extatillaCi-
ceronisin Vcrré: de quibus 1. fi cui. D. de accuf Mor¬
tuo vero accufatore nomen rei eximere nobis inaudi¬
tum, quin cx eadem inflantia & peragipoflit, contra
1. libellorum. §· fiaccufator. D.deaocufat.l.accnfato-
re. D.de public, iudic. Sed nec receptas accufationura
abolitiones, quo quidem fenfuin iure vfurpantur/ub‘
titulis de abolitionibus. Nec accufator cuitodiam init
cum reo, contrai. vltim.C.de accufat.Neccautioprz-
flatur de implenda accufatione , autperfeuerandovf
que ad finem 1. fi cui & 1. qui crimen. C. quiaccufar.
polf & d.l. fi cui. Et tamen folemne illis fuir, fineac-
cufatore neminem condemnari 1. referiptio. §.fi quis
~ accufatorem.D.ad munitip. quamquam aliquando &
certis cafibus fieret, quos glo. colligit l.z-§. vnde qui¬
ri. D.de adul.glo.C.i.ext vtEccle/lbenef.&aliaquz-
dam qux ab ftudiofis cdllcfta fune ex antiquitate , &
ab quibufdqm eruditis plura quxdam oflentata,quam .
pra-ftita de eo genere-, & fi illud vulgatum fine accu* j
latore &c. Duarcnus ciuis nofter non probat, quod &
fi fortade perpetuum non fuit, frequentius tamén fM !
fine accufatore neminem damnari. Sed pofleriusgb * j
centibus maleficiis & inuerecundis feculis, repertum J
damnato priore aceufationum more, extraordmeift I
de criminibus quxri,nec flagrantia crimina, tam lenta^
remedia ferre poterant, quod d.l.hodie,oftendit. Ita¬
que crebrç à fenatu,crebrae 6c magiftratibus qu*‘ '°'
nes extraordinem decrete, partim denunciantibui i c- j
. . . . — D _ latoribus partim cura ofticij, & in prouinciis prxh ^ j
re prifeo Romano iure dux perfequendi criminis ra- D bus ex officio inquirentibus, quorum in man ^ J
tiones, illa quidem longe antiquior, quam ordinariam prxeipuum fuit fceleratos conquirere -c0”& J
dicebant, Ôc publicam. Publica iudicia , ait Iuflinia- de off.prxf.l.4.§.mandatis.D.ad 1. Iui. pecu ,^£ »|
nus , neque per a&iones ordinantur , neque omnino tet autn. demandat, princip. Interdum re ■
quidquam fimile habent cum exteris iudiciis, magna- officio, eircnarchis,ftationanis, curiohs · · 1
que diuer litas eorum eft, & inilituendo, & in exercé- cuft.reor. hi. C. de curiofi I1b.12.0cnt. j j
do-, fed neque ciuilia quidem, & de re pecuniaria, fine Quare quod in conftituendis nidicus o ^
folemnibus fuis olim fuere quod 1. vlt.C. dejnterd. poterant, hoc idem macfllratusinor i* ■
indicat, & §. vltim. inft. eod._&l.ant?p. D. denegor. dinem quaeftiombus efficiebat, ipreto teronjCff. 1
3 geft. Quorum tam anxia folemnia fuere, vt mirum fic in ciuilibus quoque iudiciis poltenus ^ ^ j
fub illis fegibus vllum omnino fontem criminis dam· pit.§. vit. inft. de interd. 1. incerti. L. oererantnonvl· j
nari potuilfe , aut quemquam ad fuum aliquando ta- antep. Et certè res fpe&antibus non po ^
hbus perueniffie. Pofterius faftiditis ambagibus tali- deri veteris ordinis formulx iupen l j
bus repertx quas extraordinem cognitiones, &iudi- ces , vt nimium quomodo qui ^ loquitor·
nç7 Des Appropriances, Art.C C L X X 1 1 1 L 1298
7 loquirur, d.L antep, fupcruatüs·. Quarriobrem eü-
tfiordiuariarum per fequutionum lâtio' & inftitutum
valde genti bus exccïis extra Rom. t mperium eft pro¬
batum, ferdquc receptum v bique extra ordinem de
ciitpiuc inquirere, cujus inftitutum fumitui sb ea
qimm voyant iiiquifitiont: indudriimque , vt rampu-
bSJvis quam in priuatts ddÜliS cadem periequurio-
nuisi ratio fçruarçtnr. N.im in pri naris quoque tece-
pmm oflcndiu I.vL D- de priuat· ddi£t. & 1, vl. D.de
ïiirt- & ii qui miutiaru D, de iniur.l. diuu.ç. D-de cri-
min. expU. hiredL, damnans ordiniuiorumfoleinni'
bus, mû quüd inferiprionis ncceilitaîtm ab ordina¬
rii s in ïÉtairn quoqucvt nircciüiriamdc vtslem tradui¬
re. d, L vtoD^de hirrivt liccmia accuÉandi comprime¬
retur ûmiHtudioe periculi Λ niû quis fuam fuo fumvc
iniunam p cric que ce cor „ quiipiamÉctiprin & ti fore
exolcuitvfu, quod de i talis quoqu e tribunal ibus roe-
moral Angrinmalèf. me aurhore ramen hocfcculo,
& neccflaria, dercuocanda , eùm quis feic delator in¬
trudi r fponte* nec fiiamfuorumvcininriam prricqns-
turfolo odio perfhni delationem proftdIus,dtim ob-
ccnru legum } & iuris, irai, fie vlriorüobibquitur , aist
hoino aliquis nihiUquinihilhabct, quod in offenfuï-
S ne deperdat [vc Cieeraloquirar) oheri operem nié- C
ftst j ad ali enam fünnm , & dignitat cm dlpcrgerta ,nn
infirma, âne periculo,, quo fine Régis qui mme régnât
Ordiciaciones clancularium iniHgatorero edi pnd-
piLiniabPfocuocoribu? fiilbi. Recepta igiturRac for¬
ma extrarirdinarianTOi cogniti otium abrogata ordi¬
nalia illa verus eit Sed rario appellationis paululum
eft immutata, quia nos quoque extraordinarias ap-
pdlamusCtigmrioAtSi non rcipcChi verrrum ordina¬
riarum, quas ester» g«JP« nunquam vfurparünt,fed
refpechiduiiium iudkfoi'umj quie per atfdonts· &
pnicripeas regulas texuntur 3 quod nos Art. no-
cauimus , £c are. iqi. ciim ii verum amamus , & rem ^
ipfaitt fjJir&amus ea qui· hodie extraordinaria appel¬
lamus Έ non nri mis ordinimiint quam quacumque
alia di eiuiiia ipfuT vt qui Conflant ccTtiflimis rrgnhs
9 & formis ab exordio vfqnead finem Ordinationibus
Regum defcnbi St deil gnari , quod tam ohm Angel,
aduermrarlib. de nialene, verb, hic eil quidam, in-
quihtio veri! quetro an inqaiLirush ex Barcqi. L fi ma-
rirusi S-ied ii extraneus. D. de adule, & Canon. in rub*
cx r, de i ud. Sed cuiri i mabûc omnibus fere d ue
a£rione& oriantur, alicm profeouuroria.qua quis rem
fu am pcrifcqu i tur , altera poenali s q ax piibUtam pm- T
mtm , ayt exemplum , aut mulctum in tendit: Dmiia
etiam dc feparata earum pcrfequuiio cft , nec aut pce-
lîalis i priurtro homine , aut pçrÎcquuioriaiei ab oib-
cio imcmaii poffir. Officium voco publia procuta-
torem quem f sibilent appellamus , poenales voco eas
quas Iüftiniàïini defenhit- §. pcenales infide afitio,
go ni (Î quod , nulla verètabsipnuiitis moribus quidem
ttoftris intenditur 3 tastietfi pet cxcraordinarLis cogni-
tiones, &pccnales, &c rei perfequuroriæ deduci to~
Icant, qimddlim non fiebat , vnde illa, nata dubitatio,
quando cunhsadtio criminali præiu dicer , & l^hpri"
fes. C, ad 3. Flau.de plagiar. Sed cüm hodit· nemo vnus F
jjatn.dems&: perfequuroiriani poffit intendere, fruttn
quxritur, an alteri per alter um. prariudicium h'atinfii-
cutaaitsonc, cùm conflet non fieri vulgatis tegulis,
dc quo tum probabiliter dubitabatur , diitn vtraquî
vni competebat. Ham c tiara ci nili indicio pomft
ailorintereile ex maleficio coniequi , onufli extraor¬
dinaria via. 1. ptæret- i . i- D. dc nfiur. l.pntor. D. vi
bono, rapt- 1. vh.D.de priuat.delivi.l, dm,us.D.decri-
min. expil- luercd, 1,1.0 de ping. L defide. C. de ftlf,
îgucuslatèJ.mcogniïiünCiiuam.^. adSylL Sed Ci fc-
uÆrftntt. m ÇMpifi f-
ceric, inurilis quiflio eft T ancrrininali pr^in dicatum
iit, CortilaEeutm non prpeiudicaium punsJi afituro
procuratori fi(cihoec publico per piinarum hominem
prixiudicari po.tuit* Sic nec publicorum indic iorum,
&: priLiatorum in delidln quidem vllum itobis iu-
pete Ll di 1er im en , vmts eni m or do eadmi r ;st to proie-
quutioniSi PublicaiUi vocabam quia pri foi. tempo¬
ribus dcillis populi trac cognitio j quodPompyiuus
ait. l.i. D.de rtg, iurisj VC qua: ad renip. maxime fpe-
dhitent. FtquiaJegibui illis publici & popularis i luc
de talibns prûfêqnüttoi I. D-de publdud. iiiit. eod.
rit. quo loco nominarim iTuilioiano enumerantur.
Sunrvcio duodecim j; aut vnum amplius , quibus po- n
fterio tes bterefis crimen adieccre L Manfchi os. Co¬
de hir eu Sc aliquando etiam pnuaricationisi L :3. de
ptKuan. D. addidit 7k alii ilald. iu rub. C qm accuf*
p o [U A ngeL in imlefic.verb . ad q uercl am. His d aro ~
nrtii Infames fiebant. L in infimciil· D- dcpuK iud.
Priuato criLniuc damnatus, id dl, extra ritulos earum
legum nemo, ni(icùma£tiones ciudes ex hifdcm fa¬
llis defcendrnres ÎLifarnabantïVt Ruri aut injuriarum,
doli, qui eriani ciuilifer intentati infdrnantd.i. D,dt
his qui not. inf- Quare mihi fipèiita ieilutiaEiii &c -11
mirari vehementer mbic, veteris illius itirirprsidcn-
rise mentem, quid in publico indicio damnati om¬
nes infa mes fierent , priuaroiudicioncmo , cùm ra-
rtont de indicio quique luis ponderibus librantibus
conftet, mulraotiuam improbiora dc atrociota pu¬
blicis , & certi inter publica adfetibi opdrtocmt.
Nam cur legis loin dc vi priuau crimen publicum
eft, quod an priiiatum A; Ime armis committitur?
Cur legis Ftauii de plagiariis, qui de alieno feni»
ftatrot? Cut legis Cornelii dc vitiato inftr umento,
dc omnes iquè intamann Cur legs luhar repetun- ij
da rutn crimen publicum cR , concuiionis erimen
multo gr au illi nui m in prinaris cft , nec infamat dam-
itamm , quod glof, ait, d. I. bfamem,& It.D, de con¬
çu ΙΓ, A tf[ue hic folus titulus perfequutionii ad eft, ver¬
bo rutu ionus rotam triti inuerrit, eoncuLfioniscriuii-
nr intentaro iU^faeit exi [limatio, muta tiiuluni exeo-
dem, & vciico fadlo, & admilfo, repetundarum fiicics
infimabit !: Cur ita féi , & ferio agenubus ranct ciV
mutaris nominibus oculis mfperftlÎc pnluerem,vtre$
eadnn alio, atque alia videretur, v eluti illa fui lia hofipi-
ris Philopcwnenis , ciin eadem diucrfis condimentis
pnbctetur? Cur pLigtj crimen publicum efti nlse-
mim feruum occuinScj eoixapsilc non cft, ehm fetui
corrupti agitiir , Cur lex Cornei i a publico indicio in¬
famat, & ïaSû teüc rur qui eandem rem duobus vendi¬
dit, fi iu ftt llionaius , poftulcs priuaio crimine nemo
infiimaretur. t i. D.dectim. ftdl. J.j. D.de pub.ind.
Cur etiam in pri naris i£bio Funi inhunat etiam ciuilis,
condidriofurnuacx ecdcmhdto non infamat. Cur
publicatum judiciorum prriequummes cuiuftibcic
depopulo fune, priuatorum quamlibet arrorium non
finit, ird eorum unitum qui fuam , vel fu o ruro i mu¬
riam pcrfequu ntur. b vltiiti. D .de friuat.dclidh Et ve-
ruro hceat confiteri ,vmiha .in vercrum , ίί iltms reip-
iu Rituels aüiloritâs veruifaris defendit, curti rario de¬
fit, & vero etiam iudiri le m defuiffc interdum videa¬
tur. Nam Canoniftarum fcnft non magis recipimus, 14.
qui hodie omnia de dclidris ludicia publica efic pu¬
tam ratione vfi, quia omnis [ementia ex caufa malefi¬
ci J lara in firme q de quo I». Fab, f,vl. in ft.de μα-n.reiti.
licig, B.ild. in rub. Cod. qui accuf.poC Neque emm
ideo publica dicuntur, q uiam famem , fcJ, ideo infa¬
mam quia publica faut. Et ttâc h;ilcLaii publics elle,
n6 genere puri® fcd caufa admilH .quomodo quidam
dc patribus dixit, martyres non facit pcena^ fid cauiâ.
ï25>9 Des Appropriances. Art.C CLXXIIH ^Co
Publica vcrb no alia caufa feCit,quàm populi Roma- A cognitionis caufa. Reo certù interrogato & a j
ni , & roeantium audontas , quorum legibus cùm in exceptionem rei proprietate de qua litigaJ??a
- -«j- «-»r conitituto îudicio , ciuilis cognitionif i J : W4
non teneamur ratione ifta, non præiudiciis regenda
funt, & inter publica habenda quae rempublicam ve¬
xant fado aut exemplo. Non moueri nos oportet eo,
quod Pompeius lege de parricidiis ftatuerit, aut Fla-
jj uius de plagio, aut Iulius legibus Iuliis. Sed vt redea-
' mus vnde digreilà eft oratio, femel eft ftatuendum pu-
blicæ poenæ exadionem in pi'iuati cuiuiquamiure nô
elfe, quod Bald. d. rub. in ftatutariis omnibus deli-
dorum perfequutionibus indicandum putat, etiam
ter
eft. d. 1. defundo,
miftinn calumniose lupprêfta qualitate
; iuppreiïa qualitate in Λΐ
tranfit, veluti fores effregilfe, bona exportai
de genere malorum eft, & inquifitio ex tali libelf^^
mittitur. Sed quid? Adde apparitoris iddfcfeftS
aut indicis iuifum , qui manu militari ex iure & ^
ad reftituendam rem cogendum decreuit, cri?^
caufa ex toro excidet, id fuppreififlè in libelln T15
«fil Π> ΐΛ,Αη,ιη „«« ΙΑ _ 0b«'
interfit, nec indicio inrerefle , nec quidquam petere
poftunt , fed alteri , ideft, officio fubfcriptorcs funtj
fi denunciatotes admittimus.Sed nifi eorum priuatim ^ pfilfe eft iudici. Ideôque non idonea Caufa /enn*'
.· - π. — nfi-miirlnn-Kn npfwc dæ cognitionis, quæ ab eo coepit vnde non debuit &
inter iudicantium concertationes facile eft ambi '
nemfadi adumbrare prærextu ignorantié, Cuiusf^
di multominus admittenda exeeutio eft, cùm ille/'
pi talium cognitor litem ciuilirer , & ordinarie £
conftituit , & iudicat , nec extraordinariam redinte
grat. Quin & fi alij ciuilium , alij capitalium appella,
donum iudices dicantur, earum litium quç ordinarie
erunt conftituta: appellationes ad ciuiles iudicesper-
tinebunt exprella decif. Rotæ x.in antiquis.Hscviam
præftruent ad ea qua: fequuntur.
pœnæ tamen delationum fubduntur , titulo de dela¬
toribus. G &1.2. §. diuus. D.deiur.fif. Idque certo,
iG &defignato in lpecie crimine. Nam devitacuiuf-
quam generaliter inquiri ·, quod hæc fecula interdum
innouarunt, cuiquam non permilfum , alioqui nemo
innocens futurus fit , fi vagari in aliena exiftimatione
liceat, l.pnetor. D. de iniur. Quo magis decet eos qui
publicè reipub. procurant videre, neperfonam cui¬
quam luam cernere accommodent ad negotium alte¬
ri faceflendum, praefertim fi dignitate praeditus, & in- C
tegra: exiftimationis eft : qua in re religiose maiores
noftri funt verfiti, cùm aliter cuiquam officio, in cau-
fam citra periculum delationis defeédere non liceret,
quam fi iudex exploratis ante probationibus dccre-
uilÎet qu’ils appeloymt proce'jfdecreteT^ Et forcaire cum
morem reuocari expedirer.
Finiero fi hoc addidero, inutiles, & vfu recepto fal-
fas pofterioris iurifprudcntiæ deferiptiones , cùmiu-
dicium criminale diffiniunt , in quo poena applicatur
fifco.ciuile cùm parti, de quo Bart. 1. 1. D.de icp. viol.
iS Canonift. in rub. de iudic. Nec enim vlla poena eft
quam pars perfequatur: dc recepto vfu criminalia non D 8
tantum à materia, & fubiedo.ied ab titulo, & genere
profequutionis metimur: Eamque folum criminalem
caufam dicimus, cuius extraordinarie fit conftituta
profequutio, ciuilémque ordinarie, &per adiones
ciuiles. Ita vt partita in plurcs iudices potcftate, is qui
de criminalibus iudicat, femper extraordinariae iua:
cognitionis initia taxat ab inquifirione inchoando, al¬
ter ciuiliter tantum, & per inftirutas adiones* & fi in¬
terdum accidit, vt criminalis in ciuilcm demigret, &
è contra ciuilis in criminalem , vt 1. quod cuitandi. C.
decond. ob.turp. cauf Quanquam non iure nec or- E
dine fadum , quod traduda de criminali ad ciuilem
cognitione, nuper iudicium eft criminalibus attribu¬
tum , quos oportebat lite ciuilirer conftituta defun-
dos, ad eos remittere cognitionem , quorum ea de re
pecuniaria cognitio eft 1. defundo. D.depub.iud. &
l.i. D. de abig. 1. feruus. D. de ad. & oblig. Nam fi-
cuti ad criminis defenfioné devi , aut furto nihil pro¬
fuerit dominium rei in exceptionem deduxille , fi ni¬
hil de eo probatum eftl. plagij. i. C. ad legem Iui. de
plagiar. ita ad fuppilandam & praeoccupandam alie¬
nam iurifdidionem v^alere non debet crimen confi-
dum , cùm perfcquutoria rei adio ciuilis de ea re ex- E
taret. Fidum autem crimen apparet, aut alieni nomi¬
nis fadum, nec tali cognitione dignum , cùm ille ipfè
capitalium cognitor,fuo etiam iudicio litem ordinariè
conftituendam iudicauit , quo fado eadémque opera
iudicium fibiabdicauit. d.l. defundo, l.folenr. D.de
cuft. reor. l.ad officium. §. officium. D. de re milit. 1.
Praefes.C. de plagiar. l.i. D.de abig. Necidoneade
caufa contradicitur, quia caufa ab inquifirione coepe¬
rit , quod ex libello fieri folet ad folùm agentis expo-
ftulationem, & plerumque maligne, δζ detorquenda:
a [Action de cri me.]
<yfccujAtionu (χ aclionis differentia, etfipro eiim
aptantur.
obligatio naturalis non contrahitur ex deli flotte.
Obligationes ex dehtto tolluntur hac praferiftme.
I \ei pcrfcquutorite an tollantur.
ιΛη fiatuto cistilis , ζχ criminalis ftmul toUuntur, φ
nu.-/.
Si ciuilii citra delifli caufam intenditur.
Inquiri de maleficiis praf criptis non debet.
Canomfixp neferiptiones criminales excludunt ornei.
Adio ciuilis cft,& perfcquutoria rei, quit partile- 1
fx competit , accufatio quse procuratori publici, ta-
metfi non habet antiqua folemnia , & fi interdii adio
pro accufatione ponitur , vt l.i. D. de Ciimin. ftel. &
titulo quando adio ciuilis criminali præiudicet,ideft,
quando adio priuati publicae accufationi, vndeper-1
duellionis adionem Cicero dixit, & notat. Duar.lib.
I. & alij. 1. qui accufare.C. quiaccuf.pofïunt&ècon*
trahoc ipfotex. vrrumque confundit. Nam initio
adioné dixit & in medio Sc f\nel’dccuféer*ccufmr.
late Iaf.§. poenales, num.40. inft.de ad. Cùm ergo ex
quoque crimine duæ perfcquutiones nafeantur ex fa¬
do induda obligatione. 1. adionis, &1. obligamur.
D.de adio.& oblig.l.cx maleficiis eod.tir.pcenalisfci'
licet fifco,& ea quam lex generat ex fado,vt Iurifcon*
fultus loquitur. d.l. adionum, ideft, propter id quod
quifquam fecit: iufta hic dubitatio eft, qua: fit ea quam
hic Côfuetudo tollere voluit, an ciuilis an pcenali$,an
vtraque. Difieritur in fcholis , an ex delido obligatio 2
naturalis aliqua gignatur id eft , an aliquis contentus
infit in delinquente ad fubeundam poena, quod vulgO
putant ex audoritate glofl.i. $.ad beftias verb.hono-
rari,&§.quia vero, ver b. amatores periculi auth.de no
alienand. aut permut. reb. Ecclef &quosImol.a-
legat. cap. vltim. ext.de praefeript. Bartol. & alij.
hoc iure. D.de iuft. &c iure & 1. cùm quis. C.de tur.
fac. ignor. Angel.Li.C· de iud. Bar.&nJij.
rat. hab. Hæc Wntiaperquàm ridicula eft, «· *
gnos authores habet , ex delido ineiie comenlum
pœnam. Et quod ille. §. quia verb, per auxefi» **
amatores periculi, pro libera difpofitione aCC’P ’
non magis quam illud feripturæ , qui aniarpei-^^^
i3ôi Des Appropriances, Ârt.C C L X X 1 1 1 1. 1301
peribit in illo. Iileconfenrusnoneft naturæ&mul- ^ bus, quas tamen contrahit de legalibus vicennariis.î.
tommustalis, qui obligationem naturalem generet. querelâ.C.defalft
Nam cùm mater namra fui conferuatrix fit , & quod
Cicero dicit, omni animanti inditum fit, vtfecor-
pufque fuum tueatur , bruta & irrationabilis eft præ-
fumptio aut confequutio , quod quifquam ex fuo de¬
lido confentire in luam perniciem exiftimetur. Re¬
pugnat natura», quæ tota cohorrcfcit ad iftam cogita¬
tionem , nifi fortè confenfilTe Leandrum putamus vt
mergeretur, cùm audax clamaret invndis. Parcite
dum properoiincrgite dum redeo. An quifquam pu-
Proinde cum ciuiles &rei perfequiltorias quin¬
quennio excludi dico , eas intelligo per quas interdie
petitur , aut reparatio , vt loquimur, ex delido , hoc
eft in quibus medium concludendi, & caufa obliga¬
tionis conftituitur in fado, vt & ex delido libellatur,
Vt aiunt, de fado perfonali , ex quo lex obligationem
induxit, d.l.adionum, fecus fi ciuili àdioneabftra-
da delidi caufa quifquam experiretur ciuili iudicio.
Itaque fi quis vendicationem rd mobilis aut immo¬
rar confenfum fuitie, quod amor figurate expreifit. β bilis intenderet, cuius caufa eft in proprietate agentis
OnnrÎ olo nprir/»\rr\1 ni t- Τ«^„λΓ.ιλ o, J _ · m /r» » . » 1 Λ Ç .
Quod Sceuola perire voluit, quod Calanus Indus fuo
confenfu periit, tribui non debuit naturæ, quæ ifta ex
toto abhorret &exhorrelcit, fcdvehementiphanta-
fiar à perturbatione animi commotæ , & impulfæ ad
iftum non confenfum , fed motum contra naturam.
Itaque delinquenti nonineftconfenfus, fed pertur¬
batio, vtcaulaimpullà , <5c mota fuilfe videatur necis
fuæqui deliquit, impulfiua perturbatio, cuius primi
motus in poteftate nominis elfe negantur ; vis igitur
potius fuit quàm confenfus,fi refiftinon potuit,quod
& detentione poiTcUbris , hanc indubiè exiftimadum
vt & vedicationcm fuis temporibus duraturam,etiam
fi per vim aut delidum res ad reum petuenerit, fi mo¬
do delidi caufa non intenditur : Et res mobilis toto <S
decennio petetur , nec ciuili adioni per criminalem
hîc praeiüdi'cabitur, quia ciüilis non ab caufa delidi
fed aliunde nalcitur : nec agitur , vt aduerfus detento¬
rem. Nec mere perfequutorias.id eft, in quibus ado¬
ri abeft,& reo adeft, tolli puto minori tempore quam
30. annorum, id eft,perfonalium tempore, fi perfona-
ipfum facra philofophia non admittit. Hoc fenfu di- Q libus agatur, aut realium fi realibus , extra tamen de-
citur illud,ex te perditio tua Ifrael. An igitur ab obli¬
gatione naturali pcriiife Ifraelem putamus, qui fubter
le haberet appetitum fuum quod alibi dicitur,cui do¬
minari debuilfet. Nec mouendi fumus quia Ariftote-
les delida inter nwaMayua. m pofuerit,id eft,cotradus
&c commercia vnde obligationes gignuntur, quo fen¬
fu à noftris fæpè mali contradus dicuntur , quia con-
rradus verbum latius eft, nec adpofitionem eius vo¬
cis neceflàrib fequitur obligatio ex confenfu obliga¬
tiones à lege inducantur. Etidco in diuifione adtio-
num, quæ ex obligationibus nafcuntur, alias ex con
lidi caufam , alioqui manifefta iniuria contingeret
alium cum aliena iadura, idque per fcelus locupletari
lapfu quinquennij ,cùm adiones rei perfequutoriae
ciuiles non tollantur nifi fuis temporibus , reales
noftroquindecenniojperfonalesjo.annis, in quibus
tamen nullum eft delidum , quod fi interuenit ne-
celfe eft longiores præfcriptiones dari odio delin¬
quentis , ego femper de rei perfcquutorijs loquor.
Nam de capitalibus mirum videri non debet fi bre-
uiori tempore tollantur , quod Saly. notat, d. 1. que¬
rela, vtillæ quoque in quibus reo nihil adeft , quas
fenfu, alias ex fado Iurifconfiiltus ponit, d.l.adioriti; q fimili criminalium tempore tollendas puto , ex illis
Ex fado funt de eo quod quifquam admifit, extant &
tituli de his obligationibus diuerfiinftitutionibus Iu-
ftiniani.Et fi igitur contradus quofdam appellari c6-
tingat à conienfu , tamen in dclidis obligatio noil
naftitur à confenfu, fed à re ip fa, id eft maleficio indi¬
ta ex lege, inft.de obligat, ex delid. in princip. Quod
cùm intclligerent quidam non naturales eas fed quafi
J naturales appcllaucrunt vt Bald. auth.ad hæc. C. de
vfur. Bart.l 1. D.de coiid. indeb. neutrum vcre.Con-
fequitur eas adiones quæ tales fint & naturales obli¬
gationes non habent antecedentes, præfcriptione m £
totum extingui & aboleri : ergo hoc quinquennio in
totum confumi,quod ne illi quidem negant Bart. d.l.
fin. &c 1. vbicunque. D.de fideiuf. Angel. d. 1. 1. alij d.
1. exhoc iure d.l. cùm quis Bald. l.fipœnæ. Cod. de
cond. indeb. Canon, d. cap. fin, & Felyn. c. ad aures
4 ext. de præfcript.De quo quidé nemo dubitat in mere
poenalibus ad adionem pœnæ, fed de perfequutoria
rei & ciuili quæ parti datur maior dubitatio , quia
Bald. non putat in nae tolli naturalem,quâ femel præ-
fuppofuit inefte. d. auth. ad hæc. Imol. d.c. vit. tolli
putat effedu, ideoque Sc præfcribi ciuili verf. Sed ad- -
uerte: Francif.Balb.intrad.de præfcript part. 4. par.
tis.4<q.a. allegat Bartolum dicere in 1. 1. /. aitprætor.
D. de alcat. quod fi per ftatutum tollatur criminis
5 conuentio poft certum tempus, quod intelligi debeat
tam de ciuili, quàm criminali, quod ego tamen apu d
Bartol.nonrcperio. Sed Saly. d.l. querela fublata lapfu
temporis ciuili putat criminalem quoque tolli & c
contra, quod & Angel, probat. Quare fequitur adio-
nis verbo, quo hæc confuetudo vtitur, & fuaviperfe-
quutoriam fignificat, poenalem quoque & multoma-
gis tolli, & quæ habetur difpofitio inf.art. 178.de bre-
Hioribus præfcriptionibus loquitur, hæc de longiori-
isfrgentr.m Conf. Brit.
decif.Saly.& Angel, quia in iftis nulla vendicatiopo-
teft competere, nulla perfonalis ex confenfu , & ideo
nccefle fit criminis & delidi caufam in iudicium
deducere, quod fieri nequit, vt diximus , poft' hoc
quinquennium. Summa igitur efto criminalesadio-,
nes & accufationes poenales extingui lapfu huius
quinquennij , fed & eas omnes in quibus & fi ador
damnum accepit reo tamen nihil adeft, vt in aâione
iniuriarum aut damni dati. Quod fi reo adeft aliquid,
tum ciuilem adionem perfequutoriam , ordinaria
cognitione tolli, iniquum , & iniurium efte , modo ex
deïido media concludendi non fumantur.Sed ex illo,
res mea apud te eft fine caufa. 1. fime &Tirium. D.
fi cert.pet. ne alioqui breuiori tempore ex furti , rapi¬
nae & cæteris caufis poffidentes præfcribant res
fuas pcrfequentibus,quam nullo adiundo delido te¬
nentes, quod natura improbat, 1. atqui natura. D. de
negot.geft.
Igitur alteram alterius exprelfione tolli Dodo- 7
res putant , vt his verbis in text. expreilis dubitan¬
dum non fit tolli poenales omnes, cu adiones ciuiles
tollantur,verbo adionis expretTo. Idque verû eft, non
folum, fi regulari accufationis via ageretur, quæ no*
bis exolcuit, fed etiam fi per inquifitionem , idémque
quacuquevia quis de criminis caufa experiatur, quod
Bartol. Bald. Salyc. Cyn. Oldrad. Ang. putant, d. L
querela. Ang. 1. fi vacantia ad fin. C. de bon. vacant.
lib.io.Imol.l. diuus. D.dê reiud. Anchar.conf.190.de
fi Aufrer. pugnat, cùm ofhcio iudicis agitur decif.188.
Huius rei inllgne exemplum pofuit Boer, decif. 16.
quo loco foeminam incendiariam probato delido
priore damnatam, poftleeitimam præfcriptioncm ex
appellatione abfolutam Icribit fe præfidente Burdc-
galenfi Curiæ ex d. 1. querela, etfi Ioan. Igneus prin-
III ij
1
■â.
1303 Des Appropriances, Art.C CLXXIIH ^
ceps & ipfe Rothonugenfis Curiæ neget fe vidilîe A eftdevjcennahlegal,,qaasmfalfo&CÏKlisf
exprelTeÎecifum in homicidio, ctiamf, cafus femel minahbusiuteciudiintrodu£kaell,inl.quttcll'*-
cueniiTet , nec putat , 1. querela in homicidio lof 11 m fsdC. Et in omnibus criminibus nKri™ . - ·>«
habere. Lin cognitione. num.176.D- adS.Ç.fyllania.
motus quia illa lege dicatur parricidij fontes femper
ex eo S.C. accufare permitti. Sed valeant fcholafticae
rationes quæ fundum non habent , nam quod haeret
in verbo, lemper nihil momenti habet, ponitur enim
ibi rcfpc&u quinquennij , quod præ fixum eft accufa-
tioni aperti teftamenti ante vindicatam mortem de¬
fundi.
Quamobrem & fi delidum in confeilo fit , atque
adeo plene probatum , iurc quidem ciuili vindicari
non poterit poil vicefimum finnum, quod Bald.dixit. v t „ , _ _ }
c. vlt.ext.de off.deleg.Hyp.Macfil. in prad, crimina- præfcribitur accufaaom de crimine, quamde iureri *
li. §. poftquam iium. 10. & l.i.in prinçip.'& fin. D. de nili viginti annorum fpatio. Simihs temporisWcrj]
quarit. quod tamen iure confuetudinario, ex hoc texr- : : r' : 1 "
tu locum non haberet , quia praeferiptionis exceptio¬
nem excludit, veritate probationis diredæ. Illud quo¬
que confcqqetur ex hac difputatione , vt mandata ge¬
neraliter cognitione aut commifiione inquirendi de
maleficiis;de præfcriptis inquiri ne poflît , quod Bar-
tol. & Imol. dixerunt. 1. Lucius. Titius. §. qui mari-
falf. Et in omnibus criminibus obtmer,pr0 reH^·'
fi fi quæ fpeciales habent taxatas præfcnptioaç/’^'
iufmodi quædam enumerat glof.d.l. querela iCU'
e [Par cinq^ans.
I Prxfcriptio contra criminA de iure.
z Criminum exceptiones perpetux.
3 y/C quo tempore incipit hoc quinquennium.
4 fixe pr/tfcripcio currit ignorantibus.
Ergo lapfu quinquehnij de confuetudine fani
*>Crri kirn r ’irniln rinni rriinin/· «ι.λ.ν, J ■ *
ptio iure in accufatione adulterij. Li. §. accui«orem'
D.ad Turpil. 1. quinquennium ad Llul.de adult. D. iù
peculatu. 1. peculatus. D. ad 1. Iui. peculat. in accufa.
tione hæredis ob apertas tabulas teftamenti^tttevin.
dicatam mortem defundid.in cognitione D.ad Sena·
tufeonf. Syllam Item in accufatione apoftafte, l,ap0.
ftatarum. Cod.de apoftat. Sed & quaedam relegario-
to. D. de legat, x. Canonift. c. cum venerabilis cxr. C nes eius temporis iure reperiuntur. Quæ ipfaadhoc
8 de except. Ft iftaiure quidem ciuili , nam Canoni-
ftæ nullo tempore criminis pcrfcquutioni præfcribi
pofle putant fini quidem, vc poenitentia imponatur
33. q. i- glof.c. admonere. Panor. & Fcly. c.vlt. ext.de
præfcript. ficutinecincaufis matrimoniaUbus, & his
delidis in quibus etiam perada poenitentia exeeutio
ordinis impeditur: de qqibus Cano. cap. inquifitio-
nisext. de accufac Abb. Butr. Imol. Fely. c. licet cau-
fam exr. de probat. Boer, decif.2.6. Balb. quarta parte
quartae partis, quaeft. 1.
b[EsT ESTEINTE. ]
j Hat exceptio finis efi non recipiendi.
1 Omni litis parti opponitur.
Prxfcriptio legalis criminibus.
tempus rediguntur, vtfit, pro omnibus criminibus
vniformis præfcriptio. Sed breuiores hoc quinquen¬
nio, fi quæ funt, in fuo tempore durant , vt Art. 178.
in fin. & crimina ftellionatus quorum accufationes
biennio durant, quia ciuilis de dolo nonampliusdu-
rat. Sed &: quæ crimina via exceptionis opponuntur t
perpetuo durant ad eftedum quidem ciuilemexdu-
dendæ atlionis, ficuti,fi mulier dotem petat excipien.
dovfque ad triginta annos opponi poiTetdeadtiltc-
rio,quod Bal. dixit.Lcum mulier. D. fol.mat. Bart.l.
miles. §. foccr. D.de adule. & aduérfus vtentemfalfo
D inftrumento, perpetua eft, exceptio falfij quod ego ve-
rumputo,nih ab die inftirutç accu lationis toto quin¬
quennio profequurio filuerit, quo ad hoc quidem ,vt
criminaliter puniatur falfum. Dcniquæ quæ tempo¬
ralia funt ad agendum perpetua fune ad excipiendum,
l.purc. D de excep. Quinquennium hoc porro copie- ;
tii cfie oportet, vc in peffonalibus omnibus, l.inom-
nibus.D.dc ad.& obligat.quod& fi ab die frietis de-
lidi tantii quidam inchoari volunr,vt Angel.Lgenero
D.de his qui not.infam.& quos latè Tiraq.inretrad.
§.35-glo^· 4· Bocr.decifi26.nos art.31.fup. Ego tamen
\
i Non potuit Confuctudo aptius fuppreifionem fi-
gnificare, quoipfo Iurifconfulti crebro vtuntur , vt
cum dicunt adiones femel extindas non reuiuifeere,
& hoc ipfo in fubiedo Iurifconfultus. 1. fed fi vnius.
§. ficumanteiudicem. D.dciniur. &l.i. §.accufatio-
nem. D.ad Turpil. nulla erit (inquit) accufatio, quam E protmus ab admifio inchoandu puto.l.marit4quw-
temporis fpatium , aut perfonæ vitium , omnimodo quennium D. de adult.&r quia præfcriprionis contue- 4
remoueat, rcoque fecuritatcm timoris ac periculi re¬
mittat. Hic igitur etiam ipfi Iurifconfulti fatentur
naturalem obligationem, fi quæ erat,extingui & eua-
nefeere in totum , vt Bald. Lfi poenæ. D. de cond. in-
deb. Eft itaque hæc exceptio finis non recipiendi,
certiftimuJ, vitra quem in hre progredi non licet reo
% excipiente. Et vero in quacunque litis parte opponi
eam polfe puto, quia reddit indicium retro nullum
refufis tamen expenfis voluntarij procefliis. In totum
non oppofita procedet iudicium , & ex eo fequens
condemnatio valebit, quod BartoLait.Li.jl.accufato- I
Jtem.D.adTurpil.l.abfentem in fin.D. de pœ. Quare
miratus fum nuper , cu ab teo quopiam talis exceptio
eflet oppofita, iudicantes refpondifle, il riy a lieu de de¬
cret , quod refponfum non fatis idoneum erat ad iudi-
candum,an fuper exceptione prçfcriptionis,id eft,fu-
per fine non recipiendi cfiet ftatutum, an ex eo , quia
idonea non eftetde crimine probatio·, fuit igitur fic
concipiendum iudicatum , Le demandeur riefi receuabley
Nam illud. // ny a lieu de decret, alio fine dicitur. Hæc
3 eonfuerudinaria præfcriptio in criminalibus côtrafta
tudinariæ omnescitra vllam (cientiç neceifitaté etiam
ignorâtibus currunt. Quod fi aliter ftatuitar/ucurum
eft, vt nulla vnquam præfcriptio in criminalibus locu
fit habitura, quia nihil facilius fit quàm negligenriam
adumbrare praetextu ignorantiae , & cuique obuium
fit ignorantiam caufari , cum dogia & notoriaparti-
bus non edantur, nec facile fit ignorantiam conum-
cere. Nam quo ad multandos indices ob neg igen
tiam alia fortafle feientiæ , aut ignorantia: aeiunutw
eft, quod nos d.g.ji. diximus.
d[PltOVVAN
Hxc difpofitio non cfi necefitatis.
i’accvse.J
ffd
Hoc gerundium,conditionem non importat, ^
formam accidentalem hic inducit, fine ψΛ Λ ■
minus confiftit. Ideoque etiam fi quis traniaCtoq^
quennio exiftimationis integritatem non pro >
propterea recipienda eft accufatio. Nec
raa fubftantialis putanda eft : Sed & P^nc F ^
cua eft ifta- cautio, cùm ne dæmones qui em
nas Des Appropriants, Art. C C L X X Y. 1306
teftibus fuis fine carituri , &c aloqui gerundiuum non
femper conditionem includit, de quo latè Molin. in
feud. §· 1. Proinde hæc probatio ab reo exigitur,nec
ex officio fit , & Verba ad accufatum diriguntur. Sed
& contra probari porte puto , fini tantum indicenda;
cmendæ ciuilis & pecuniariae fi accufatus in purga¬
tione deficit , quo genere cenfutae Canoniftæ vtun-
tur ex fola diffamatione citra accufationum folem-
nia , de qua Bart. &: poft eum Hyppol. Marf.l. de mi¬
nore. §. plurimum. D.dequæft.
e [Si l’accvs atevr.]
A&ionis vox in principio , & hic accufationis
mentio confurtonem intelle<5fcus arguunt , & incogi¬
tantiam reformatorum : Sed tamen indicant præci-
puum fcopum fuilîè tollere accufationes poenales.
f[PROVVER LE FAIT DE CERTAIN.]
Expungenda huc exceptio artic.
4rM88. Me au&ore in totum expungenda cil hæc clau¬
se . fula , ii quando manus altera reformationi confuetu-
hanc
A dinis adhibetur. Nec Video,cur tam ineptam, & infui- (laufu!am *?■
famclaufulam reformatores de veteri libro transie- ,
rendam putarint: Nam cùm ea fit exceptiUa à prior.e
difpofitione , cuiufmodi ifta exceptio eft , quæ in to- prxjcriphnt,
tum tollit regulam & diitum , veluti fi quis dicerer j fi ermin·
omnes homines currunt praeter bipedes, is nihil in af- exP°fiHla"0
fitmatiua relinquet, quia tantii excepit, quantùm po-
fuit. Nam cùm omnes bipedes fmt efficietur exceptio- !
ne, ne quifquam currere dicatur, quod in didfo tamen
continebatur. Sic cùm hic dicat , omnes accufationes
quinquennio excludi, fatua eft addita adlterfatiua ex¬
ceptio ,nifi accufator liquido crime probare velit, quia
nemo crimeh aliter probat, quàm probationibus luce
clarioribuSjVulgatal.vlt. Cod.de probat, relata etiam,
inter Canones. Itaque eueniet, vt nulla accufatio refi¬
ciatur, cùm nulla recipiatur, nifi fpondente aftorc
claras probationes. Quod fi hæc difpofitio ficftare
permittitur, nihil aliud obtinebit, quàm ne poft quin¬
quennium quifquam ex indiciis damnetur, quantum¬
libet indubitatis·, de quorum vilonga eft comnrenta-
tio Hipoly. Marf. in prattica. f. quoniam, & $. dili¬
genter. Et in reliquum criminales accufationes vigin-
ti demum annorum curriculis fueeumbent.
Article CCLXXV,
Sv l l e a longue tenue ttuifl:b entre freres &fœurscviuans, & ne leur porce
preiudice/ quant au faiâ: deleurs partages.
\ Onfiftima 2pojfeftio b inter fratres 3 grforores cfuperftites , inanis eft > nec praeiudkwm
infeit , d quod ad illorum panaria.
a [Longve tenve. ]
I Difcrimen huitu ari. cr 267. fup'.
z Γοββιο Imiua haredu de toto ommbiu prodefi.
3 Famil. bercift.tudtcio praferibitur ture.
4 Repudiatio non infertur à temporii lapfu.
$ Ex titulo particulari praferibitur inter cohæredes .
ύ /in prafumptio diuifionii inducatur à tempore.
Prafcriptit c r prafumpti» differunt, ibid.
η Enormitas portionum refiftit prxfumptioni.
I Hic articulus quod ante admonuimus præponi
debuit articulo 267. quia in hoc de generali præfcri-
ptione inter cohxredes agitur ante diuifionem fa-
dtam, illodepræfcriptione itidem inter cohæredes,
fed poft diuifionem & partagium fadlum , inqua an¬
nus dumtaxat eft conftitutus. Hic inter fratres dum¬
taxat , ille inter quofeunque cohæredes , hic inter vi-
uentesfolum obtinet, ille inter omnes ,& mortuos
quoque ·, itaque hic inhibet præfcriptionein inter vi-
uentes, non ne diuifio fiat , quod confuetudo non in¬
tendit, fed ne quifquam lapfu temporis maiore por¬
tionem hæreditatis acquirat, quàm quanta ad eum de
iure fuccedendi pertinet. Eft autem huius confuetu-
dinisr3tio, quia reciproca & refpeitiua generis , &
fanguinis agnitio inter fratres viuentes habet etiam
mclufàm &: implicitam Sc fuccelfiua agnitionem fuae
jcuiufque virilis de hærcditatc communi. Ita vt poftef-
fiovniusde ampliore portione familiaritatis, &nc-
certitudinis iure, & titulo fieri cenfcatur, quam ratio¬
nem etiam Cy. Saly< & Ang. hotantl. 1. §. ad hæc C.
de annal, except. vbi agit de præfcriptione a&ionis fa-
miliæhercifcundæ. &nos diximus fup. arc.iiy.verb»
uirgentram tm trit. Conf.
C crfaifj, notat Bald. l.vlt.C.fin.regund.Ergo quanto¬
libet tempore liuc maior natu , fiue alius de fratribus
communem hærcditatcm aut eius maiorem partem
portederitiionptæfcribit, quiftfibi, &iurefuo non
amplius fua portione poffidere intclligitur 3 iure ciuili
aliud eratcôftiturumadioni talifcilicerpræfcribijo.
annis, noua Gonftitutioned.jT.ad hæc Bait.Bàld.Saly.
Caft.Ang. 1. fi maior. C.com. diuid.perl. feruu com¬
munem. C.famli.hercifcu m. l.hæreditaté. C.inquib. J
cauf.ceiOong.temp.præfcript. Iidemilli 1. licet. C.de
iur. delib. lat. Aiigel. Aret. §. quædaminft. dea&io.
Quare hic locum non habitura eft dubitatio, quam
Bald. facit in d. 1. licet , deeo fratre qui viginti totos
annos hæreditatem, fiue teftameiixo, fiue ab inteftato
delatam fibi & fratribus, folus ipfe portedi(fet,an fra¬
tres iudicio famil. hercifc. ad diuifionem agentes pof-
D fet exceptione tacitæ repudiationis excludere , quod
ne iure quidé fieri polle admittit. Corn. ibid. «ScCaft.
Alb. Alex. Iaf.& Imol. & Francifc. Aren probant L 4
reeufari. D.de acq.hæred. & Balb.refert. parte prima
tertiæ partis princip. qu. 10. ad fin. & iterum quarta
parte quarte partis q. 13. Itaque fi eueniat.vt quifquam
natu maximus finat fratres fecum habitare , bonaque
hæreditaria adminiftrare, componere de debitis, offi¬
ciales conftituere, fubditorumprofertiones Sctenuta
recipere,audirc rationes feruientium & apparitorum,
& talia facere , fibi non præiüdicat , qilod Caft. con-
fuluit conf.179. incaufa quam magnificuS coi. 4. lib.u
Eft enim maioris momenti, quam vt ab a&ibus tacitis
colligi renunciatio poifi.t, & repetiit idem Paul. 1. qui
familiaritatis. D.de accpporteif Carol. Ruin.coftf.34.
in hac lite. coi. 5. lib.i. Retulit Benedic, c. Raynutius
verb eodem teftamento relinquens,/? premier. nu.ufi.
III ii)
1307 Des Appropriants,
Sed hæc confuetudo apertius præfcriptioni refiftit, & A
eam inchoari impedit vt 1. vnus .C. in quibus caul. cefl.
long. tcmp. præicfipt. Atque iftalocum habent in in¬
dicio diuifionis & partagij , fi modo poflefloi alium
titulum non habet quam hæreditariurn &c lucccüo-^
rium : Nam fi particularem aliquem de his quos ante
enumerauimus, id eft alium quam pro hærede, quin
ex eo præfcribere poiîit rem quantumlibet hærcdittr-
riam, non eft dubium d. I. hæreditatem. Et idco fi co-
uentus probet fe aliunde emiife aut donatione acce-
piiïc,CL.m quindecennij lapfu excludet agcncem,quod
.. L , . . 1 1 ^ c _ _ j o. J 1 1 O.U Λ „ V +
Art.CCLXXV. ,Jog
piam diflidiofi ingenij cohærede , aut vero fq
pius accidit) aliéna* lins ceflionario , benecom f
partes moueantur , Et fui cuiquam labore»®? ' ■
colendo fuo poil tanta tempora , poil & quodn^'n
non poiïit, fupinam deccnnij ncgligcntiam,
b [Entre freres et soevrSi]
Titulws pro hirede.
Remotion gr*du prajfribitur.
5 Bald. ait 1. vlt.C finrcgund.& d.l licct. Bald.d.q.13·^. p
hoc eft quod dici folct, petitione hæreditatis non dari
aduerfus titulo pollîdétcm, quia qui ex titulo pollidet
non oppugnat intentionem agentis, quod hæres iit,
nec çonteftatur de qualitate haeredis, fed rem quæ pe¬
titur, aliunde fuam elle dicit, non ex caufahæredita-
ria, ied titulo aliquo lingulari, quod glof.rede d.l. hæ-
teditatem,& d.l.licet,cxplicat.
Sed cùm hic teac. τ fuo cafu præfcriptionem in to¬
tum inhibeat, dubitatum non fine cauia cil, an ne fal-
tem aliqua præfumptio diuifionis factae alleganti eam
aififtat ex diuturno 30. aut 40. annorum lapio, & pof-
feflione portionum pro diuifo per id tempus fada ab C
6 omnibus hæredibus. Nam feripto probari non polle
praefupponimuS* Quare fi quae præfumptio ex tali fa¬
do àlege fuftineretur, plané vtilis ctler,nec femcl tan-
tumeueniirc vfu vidimus. Deficiente iufta probatio¬
ne vtile eft habere præfumpriones.Hic catus diuerfus
ell à fuperiore, quia in illo de iure quaerendo perpræ-
feriptionem agitur. Acquirit enim natura , & cfrcdu
fuo præfcriptio alienum, præfumptio non acquirit,
fed acquifitum probat, <Sc facit fidem de eo quod alle¬
gatur, nec probatur iuftis probationibus. Præfcri¬
ptio ponit ius in elle, præfumptio ponit in luce. Sicu-
ti fol qui lapides infoiios terræ,non producit, fed de- D
tegit oculis refofi'os. Non format igitur dominium
præfumptio fed probat, prior eft cifcntia, pofterior
probatio rei. Hanc dubitationem exglof. Dodores
funtperfequuti 1. fi maior. C.com.diuidund.putant-
oucdiuifionempræfumi extali feparatarum portio¬
num poifelfione , quam Iacob. Butrig. Oldrad. Ray.
Barc.&alij fequuntur Bald. Ang. Caft. & quoscon-
geffit pro ea parte Tiraq. opere imperfecto, de præ-
icriptio. §. 1. glof. 4. notabili 14. & præftantiilimus
Iurifconfultus Boer. decif.;8. ad plenum. Sunt & qui
contra fendant, vt Pet. Raucn.Cy. «Sc Saly. & Angel. E
Media via placuit prudentioribus, vt neque numqua,
neque femper ea præfumptio locum habeat. Quæ
enim præfumptio in præiudicantibus , præfcrtim po-
tcft capi de eo qui totam ôc folidam hæreditaté pof-
fidet? quæ de eo qui ex toto tam enormen vt nulla co-
iedura credi pofiit vllum fuilTe tam fupinum hære-
dem , qui talem diuifionem patipolfet, aut tam ini¬
quum menforem autæftimatorem? Hic non finecau-
fa difleritur ab dodis conieduræ aut præfumptioni
diuifionis obftare aliam fortiorem fui cuique iuris
conferuandi, & enormitatis impatientiam, &c rede.
Quod fi res prope aequilibrium eft aut enormitatem F
fecit vnius cultura, bona & diligens aut loci opportu¬
nitas cùm initio non multum abeflent ab eodem va-
7 lore, tum inquam rede dici ex .patientia videri diui¬
fionem fadam, & fi feripto non probetur.de hæc fen-
tentia perquam æqua eft præfertim inter rufticos, in¬
ter quos de paruo fieri folet diuifio, & qui feripturam
non adhibent æquitate animi & bonitate mentium
confifi nullam pofterius de ea re fore controuerfiam.
Nec mihi ea præfumptio excludenda videtur hoc tex.
ne facile diuifiones bona mente fadç ingruente quo-
Dchis pofterius dicemus. Sed intérim hic mira
ri non definimus , quod nufquam confuettido bor'
tituli pro hærede meminerit, ex quo iure ciuili tam
bene præfcriptio inducitur aduerfus extraneos qu0f.
cunque, qua in animaduertentia fadlura hodie vh
deo , vt nemo in foro tam boni tituli vfu ftuatur &
cùm aliorum allegatione nullo non die tribunalia
perftrcpant, huncinobliuioneiacere, qui frequen-
tior elle debuit. V tantur igitur pofthac me authore
quando nullus in iure potior etiam aduerfus extra*
neos. Nam hic articulus inter cohæredes tantum Ha-
tuir, vt & ille prior 167. & in fuo dumtaxat afe
ter fratres fcilicet, eofque viucntcs locum habet &
quandiu viuunt , nec ad alios confortes cuiufquam
hærcditatis extra pertonas expreflas porrigi debet,
quibus rationibus ante diximus. Et quia fratrum
gratia , & bona fides exuberantior efie debet, & quid
iiium , aut non fuum fit , melius intelligunt. Non
facienda eft igitur extendo , quod alioqui in ftatu-
tis non fit de perfona cxprefta ad non expreflam,
nec ex identitate quidem , aut maioritate rationis,
quod nos alibi attigimus, in partag. qu. 8. Fely. c.
auditis, ext. de præfcriptio. Balb. 1. parte princip.
ad fin. Nil igitur vetat alios gradus remotiores con-
fortes inter fe longo vfu præfcribere legitimo ilatti-
to tempore.
[VlVAN S.]
Hitio hui tu dijfofitimis inter mortuos non oltintt.
J)e fi,. », qitt Inagiur» paternum prafcripfit.
Hæc adicdio neceifitatem qualitatis in difpofi- 1
tionc importat, qua deficiente, deficit & dilpofitio it
verba conucnire definant, fed in eo quod non defi¬
cit eadem locum habebit. Itaque frater fuperites nun¬
quam præfcribct quandiu viuet. Hæres praemortui
præfcribere non vetabitur hac difpofitione aducr-
fus fuperftitem. T um quia hæc confuetudo eumca-
fumnon inclufit , imb exclu fit adiedione qualitatis ,
tum quiaiufta ignorantia , &: bona fides eius eft, qui
inalrerius ius fuccedit, rcgul.quiin alterius, & in bo¬
nis paternis illud reperit , quod poft tot annoscom-
mune dicitur ab negligéte, & iupino ftipcrftitc.Con-
traeuenit in fuperilite in cuius perfona nil mutatur,
nec fcientia eius alteration em recipit fratris morte.
Poterit igitur talis hæres fratris filius præfcripnoneB i
à fe inchoare , nam accellio ex perfona defunui non
dabitur, vt incapacis per legem. Quare nec eam en
tentiam probauero,quam Nicolaus Valla olim
nicæ curiæ confiliarius didam inCuria Rhenen i(^
vocat) feribit , de fratris maioris hærede ,
dicaret aduerfus fecundonatihæredes,quod 0 m ^
neficio fuo illi concefliim diceret vtendum h'llC ’
cùm illi fe præfcriptione tuerentur è fuo eaPlte’^r^
pro adore iudicatum dicit non vno errore, c qi ■ · ^
tnlum pro hærede pro puratiuo accipit, qu,ve -λ,
german9 eft,& in cafu pofito alius etia eratpFV^
i3op Des Appropriants, Art CCLX XVI. i3IO
fcilicec, de quofuoloco diximus, & quia hic articu- A
lus cum inter fratres viuos præfcriptionem inhibet,
de mortuis aliud fenfifte iittelligi debet, & quia ait ex
confuetudine hoftra requiri 40. annos ad præfcribe-
das res loli, quod verum eft, deficiente titulo, quod fi
is adiit, vt titulus pro hærede,& alius pro diuiio, fal-
fumerit. Nam quod de ftipulatione rem reddi addit,
eluebatur præfcriptione tricenaria, quam in fadto po¬
nit, & pollclfio interuerfa dici non debuit ignorante
haerede, qui à fe ex titulo quidem fuo poterat præ¬
icriptionem inchoare. 'Cum contra etiam aduerfus
ignorantes præfcriptiones confuetudinariæ currant,
vt fixo loco dcmonftrauimus, de quo nos fup.fufius.
d [QvANT AV FAIT DE LEVR PARTAGE.]
Excipiendo icilicet , de dominio præfcripto aduer-
fus petentem partagium fratrem : Nam fru&uum alia
ratio eft, quia in his alius huius ipfius conftietudinis
articulus præfcriptionem admittit artic. J27. ne nifi à‘
die petitionis iudicialis debeantur.
Article CCLXXVI.
Es deuoirs 3 de Iodes, ventes, rachats, b& autres droits cfeigneuriaux, dquiA
éSSB nc chéentdan cnan,cne Te preferiuene, f fils ne font écheus. « Et où ils n
écherroient, iis ie preferiuene h par trente ans, *cu égard autempsquils feront c
écheus.
D Ebita a laudimiorum3 lient arum , mchaimim3h φ aliorum iurium cfeudahum3 Λ quæ
non annua die excidunt , c non prœfcribuntur , f ni exciderint : s quodji excid,erent3pr&
fcribuntur3 h annis triant a, a die^o cejjcrint.
3 [De iodes.] b
I Jus fer ci flendt obuenticnes eft fili.
X ûbuentiones Xbi tncider. ■ nt (T dies cefit mobiles J Int.
3 Obuer.tiones fef aratum ittt à folo fnnt.
4 .Λ ftmflici non folutione non inchoatur fojfef io in iu-
nbu*.
$ Non frafiribitur obuentioni antequam debeatur .
C Simflex cejfatio < fufficit in obuentiombus.
j De talium debitorum conditione,&iure, fcripfi-
muscopiosè fatis fup. tir. 2. harum confuetudinum.
Sed cùm de præfcriptionibus talium hic agitur, prx-
fupponédumeftiusipium redemptiui aut laudnnio-
rum, nec quotam eorum vllam côtroucrfam eife, fed
in confeilb eiïe ius ipfum prætenfi debiti; Sed reçu- q
fari obuemionem,quæ pro vna vice excidi fie dicitur,
fortaftequia ex natura conrra&usfa&i debéri nege¬
tur, aut quia mutatio vaflàlli negetur elle fadta per
inor tem. Tales enim li in côtrouerfiam venirent, non
pollent breuiore tempore præfcribi, quàmquælibet
rcsfoli, & ad hunc articulum non pertinerent fed ad
2 270. Hic de obuétionibus agitur, id eft des droits écheus.
Cuiujfmodi in articulo continentur, θ' des arrerages.
Talcs obuentioncs cùm femel dies venit inter mobi¬
lia computantur, & his debentur quibus mobilia ce¬
dunt. Et quod in fruitibus naturalibus, qui ex folo
percipiuntur facit feparatio ad fru&uum lucrum, hoc
in talibus facit diei ceffio, aut penfionum dies , <Sc ter¬
minus adueniens : Qinvbi euenit frudus talium ob- D
uentionum, vt corpus feparatum, &abftradum à
fundo confiderantur. Nec funt fundus, aut pars fun¬
di, aut immobilis, fed mobilibus tribuuntur, &pcr
fe ftant, qitodBald. dixit c. quæ in Ecclefiarum verf.
fed ftatim quæritur. ext. de conft. Idem & in c. i. de
eo qui mitt. in polfi cauf. res fer. cxt. vbi & Franc. &
ideo feparatam conditionem habent ab rebus foli , &
fu as feparatim præfcriptiones, quod Molin. etiam
docet in conf. Parif. tit. de feud. §.i. glof. i. q. 3. nu-
mer, 56. & §.7. limitat. 4. &Dod. auth.male igitur
1. Cod. de præfcript.30. annor. Boër. tit. de præfcript.
§.3. Quare fi adionibus perfonalibus petantur, vt lo-
Icnt regulari perfonalium tepore præfcribenturj tota
dubitatio in materia articuli efie folet à quo tempore
præfcriptiones in talibus incipiant. Et quidem fi de 3
ipfoiure percipiendi talia quaeratur, veluti fi negetur
ius elfe rachatus, aut laudimiorum, aui camerarij
Domino feudi , quia talis non fit lex feudi hoc cafu
negant à fimplici cellatione debiti inchoari præfcri¬
ptionem, necficvalTallumconftitui in pollellione li¬
bertatis, quæ neceflaria fit ad præfcribendum. Sed
prætcr cenationem oportere etiam, vt Domino pe¬
tenti vaflallusreftiterit, & recufauerit folutiohem,&
Dominus acquieuerit, aut cerre fine lite contuma¬
ciam vailalli pertulerit, hoc vero cafu fic conftitui
va (Talium in polTellione libertatis à debito, quæ ex 4
illa hora præicriptionem inchoet, nifi Dominus infti-
terit, & interruperit·, hæc recepta fententiaDod.d.
auth. male agitur Bald. l.i. C. deferuit. &aq. Alex,
conf. 136. vol. 2. & diximus alibi plenius. Inde fit, vt
fi totis mile annis rachatus nullus accidat, aut nulla
laiidimia, talibus præfcribi nequeat, neque iuri Sc
obligationi debiti ipfius,quodranor. Imol. &cæteri
particulariter notant c.^ad audientiam ext. de præ¬
fcript. Bald. 1. cumfcimus. C. de agrie. Srcenf. lib.
11. Bald. c. ex part. cxt. deteftib. Boër. dccif. 152. &
ny. Sed ita demum poftquam producta inelfe deberi $
inëtpiunt, & petenti Domino negata funt , cùmcon-
trouerfia iuris ex eo tempore ipils iuribus præfcribi
incipiet (patio 40. annorum, aliud eft in præfcriptio-
nibus obuentionuin , quarum dies ccfiit, vt arrera-
giorum, reditus annui, aut rachatus, aut laudimio¬
rum quæ deberi coeperunt, tfeiure Corifellb, quia in
talibus fimplex cellatio præfcriptionem inchoat, &
30. annis continuata perficitur 1. cùm notillîmi. §. in
his. Cod. de præfcript. 30. annor. Quorum cafuum
diferimen magnopere inteiligi cqnuenitj Sc tra&at C
Balb. parte 4. parte quartæ partis q. 12. Boer. d. §.3.
& d. decif. vji.&ciif Aufrer. q.343. Pyrrhus in conf;
Aurel, tit. de præfcript. §. 4. «Sc tit. de feud. §. 10. &
de cenfib. §.vlt.
b [Ov AVTRES DEVOIRS.}
1 Non debitum non f rabatur ex non filutionibtis fed recH-l
fatione β luendi. <
2 Cum Vitreio Barone f ontrouerfu , de Camerario .
Ili liij
ijii Des Appropriants, Art. CCLXXIIfi ^
Siuc ex conditione , & tenore feudi , & inueihtu- A »
ræ debeantur, qualiafunt feudorumquæ pa&onata
folent vocare feudiftæ, fine ex natura eius , fuie ex- »
preifionc padi debeantur. Tels font rachats Mesiam- 13
lellenage, deuoirs de receptes a mutation devajfal, & taira
omnia, quæ cum negantur deben, aluis eftpræicn-
bendi tempus & poflcilionis inehoandæ ratio, almd
item cùm in confeiTo funt, fed tamen pro il a vice ne¬
cantur débita. Itaque quandoque confultus, cum
Vitreius Baro homagiafua indixidet, &exConluc-
tudine camerarium exigeret, vaiTallivllum deberi per¬
necarunt, addita ratione quia nullum vnquamloluii-
i fent ipii neque maiores eorum. Dixi ex non folutio-
ne non probari præfcriptionem eius iuris, quod ipfc
i confuetudinis textus debitu faceret & fundaret: Nec
propterea valTallos efle in polfelfione exemptionis
(quanquam vnus ipfc inter eos aderam) & confuctu-
dincm femper elfe in viridi obferuatione , quæ inten¬
tionem Baronis fundaret. Itaque requiri probatio¬
nem de rccufatione talis debiti petenti Baroni ante
quadraginta annos fadam , & cius patientiam, alio-
qui ex non folutione poiTellionem libertatis non in-
Arreragtis redituum conflitutorum p(C(tnit
fcnbitur quinquennio. * (r*·
Etiam Ecclefm appropnmentis tenentur.
Repetitioni arreragiorumex^/urAru cauC, ftL.
prafcribitur. J orm
Quæ fcilicet non annis vertentibus accidnm
flinr (e* A n r/»vfA mi *>*■**... r . y 1
snniuerlaria funt, fed à certo euentu, cafu & faiC 1
proueniunt, vt laudimia à côtradu, rachatusàmo°
te, chambellenage abhomagio, & alia eiufmodi oJ-
bus præfcribi nequit antequam debeantur , deben'
turvero ex fado, die, euentu aliquo, vt in aem'
piis patet.
Quid vero in cafu conucrfo, cùm fcilicet annua
funt debita, penfiones, reditus. Annua interdum Iu,
rifconfulti vocant, fubftantiuc fubintelledo adiedo'
pro cibariis alimentis, & talibus, vt titulo de annuis
legatis & 1. 3. D. quand, dies legat, ced. & ill0 iu.
uenalis loco. Sunt quæ tortoribus annua prœftçnr<
Quanto tempore talibus aut talium reliquiis pn>.
feribatur hic non ftatuitur, quia difpofitio tota in
duobus cafibus contrariis &c aduerfatiuis hio poiitis,
de debitis tantum vna vice foluendis, &nonannuii
qui ex non toiutione poueiuoutm uuhuujiiui» ***
ferri, nec confcquenter præfcriptionisvllum princi- - -- - . .
pium, quæ pofleilione negatiua probari po^ct, nifi ^ conftituit. De annuis magna mter Iurifconfultos
forte in profelfionibus fcudalibus & tenutis elfct ex- pugna, & totis campis fparfæ vltramontanorum, &
preirum CT fans deiiotr de chambellenage. Hoc ii eiTct,
Fu fH cientem elfe libertatis probationem , vel fi actua¬
riorum a da referrent valTallos recufalTe, nec Domi¬
nus profelfiones ex eo impugnauerit, aut litem in¬
tenderit de debito. Aliter nec poiTellionem, neepræ-
feriptionem libertatis vllam poni poiTe aduerfus Do¬
minum fundatum in Confuetudine. Idem iudican-
dum, des ay des couftumiersy de [quels f/î 1 parle rit. 2. quæ
ne mile quidem annis præfcribi pofiiint, etiam fi ne¬
mo hisvtatur,vt certe rarivtuntur, nifi cùm petita,
& negata probantur, & legitimum temporis fpatium
poft reculationcm (refiitationem vulgo vocant) in-
tcrcelfit: de quo vtilis commentatio extat Bocrij d.
dccif. 125. nec ifta vulgo nota funt. Boer, item d. de-
cif. 132.
* [Seignevri avx.]
Hæc qualitas adieda non elt intelligcnda difpofi-
tionem reltringere, quia in omnibus ex quacumque
caufa debitis obuentionibus idem intclligendum , ne
ante præfcribi polfinr quam eorum dies cellcrit aut E
conditio, quia fcilicet ante eum diem agi nonpotcfl;:
Ergo nec pra feriptio currit 1 cùm notilfimi. §. illud
autem pluf. Cod. de præfcript. 50. annor.
d [Qvx NE CHEENT D AN EN AN.] ·
I Annua quid,
x Prafcriptio Annuorum legatorum.
Prcefcrtptio annuorum debitorum. ibid.
$ An pluribus prafcriptiontbut optes fit , Uti.
4 Vni (ufficiet hfu Francu.
5 Arréragions»»
ohm.
Si le contrat: portoit alfiettc.
6 Prafcripto principali prst fer ibunt ur arreragta.
7 Arreragia aliam naturam fhrtiuntur,
8 Arreragia eluuntur approprimento , cr praferiptione
citramôt anorum fadiones, antefignanis Martino,&
Bulgaro primi nominis iurifperitis fui temporis. Ac
primus Martinus dilTeruit in annuis prælcribendis,
fiue ex legatis &vltimis voluntatibus, fiueexcon- '
tradibus debeantur , tot præfcriptiones tricennarias
requiri quot anni efient, & fuis e uiüfque anni prçfta-
tionibus, non aliter præfcribi , quod fi verum eiTer,
eueniretvt ttigefimæ præftationi ante annumfexa-
gefimum præicribi non pofler. Er habuit ille fur
n fentenriæ adilipulatores Cyn. Per. de Bellapcrr. I2-
^ cob. de Aret. & Ray. de veteribus & Spec. tit.deprç- 2
feript. §.1. Ant. Butr. c. peruenir. cxt. de cenfib. &
Hoft. in fumma de præfcript. §. quæ exiguntur. Alb.
I. cum notilfimi. §. in his. Cod. de præfcript. 30. an¬
nor. eundem 1. de pupillo. §. fi plures. D. de op. no.
nunc. Aufirer. q. 541. Papam decii. 406. qui ptoa
fententia in fuo Delphinatu iudicatum feribit.
Diuerfum fensêrc autore Bulgaro Bald. & qui- )
dam alij. d. §. in hisBartol. d. §. fi pluribus, Aret,
confina. Corneus confi 22. lib.Iafi conf. lib.i.vnara-
que omnibus annis præfcriptionem fufticere putant,
ita fieri vt rrigefimo anno omnibus omnium anno¬
rum præftationibus à die celTationis præfcriptio pew
feda reperiatur, quiacontradus, ( etiam il in legatis
plura cenfeantur) vnicus fit 1. cos. Cod. de vfur. in
quibus nihilominus idem putant ex d. §. in his.
Tertia fententia ambas fuperiores difcretiit Λ-
ftindione, vt in legatis annuis plures præfcnpriones
requirantur , quia plura legata finit, in contrachbus
vna fuftïciat, atque hæc communis fere de receptam'
ualuit, quæ Azonis fuit. Accurfij d. §. in his, t0*
Oldrad. &Odoff. & Angel. Canonift. Ioan. And- *·
Abb. Panor, c. auditis ext. de præfcript. Angel·
tati,
tentiam i
rum,
' fcrtbi ροβιηί.
^Arreragus etiam fub hypotheca prafenbitur 30. an¬
nis.
petitio debebatur totius lapfi temporis cos. Balbi quarta parte 4. partis q. 4.
Magni hic conHidus & certè etiam veteribus sgi-
ί quos vt Imperator illius 1. audof tollefet, f
amfuam ediderat, & reveravtrumquelegaj;
m , & contraduum cafum parificat,
in vtroque præfcripcionem vult inchoari à »
iufque anni quæ Martini fuit, & eum ^
ob reditus arreragia pr<£- efie dixit Iafi d. 1. de pupillo. & hancloan. a ·
iure veriorem efle putat , vt&Nicol. Bocr.ded.^
de præfcript. in conf. Bitung. Et
ifionem habere & è iure. Sfdi en\‘ κ
&:§. 4- tir. ·
detur alfenfionem 1
genera'
m Des Appropriants, Art. C G L X X V I.
generali obferuatione regni Franciæ receptum teftan-
rur, vtviia pro omnibus omnium annorum prefta-
4 tionibus præfcriptio fufficiat; & verum eft, &hoc
iurevtimur, nec quantum ad reliquias præftationunl
aut arreragia legatorum aut conttaduum vlla diffe¬
rentia, quod & iam olim Mafuerius homo valde pe¬
ritus fori fcripferat, in titulo de præfcript. Et fi ean¬
dem dubitationem recudit Aymo Crauetta in lib. de
tempore part. 4. quaeft. zo. cap. inciji. Materia, &
plane icholafticc. Sed enim admonendi quoque fu¬
mus veteri foro illud obferuatum, vt cum reliqmæ
fiue arreragia reditus fundiarij peterentur, acceflbrie
ad petitionem continuationis reditus aut aifignatio-
5 nis <T άαβί^ίί, toties inquam tanti temporis peti
pollent, quantum ad ipfius reditus præfcriptionem.
requireretur. Quare cum reditus talis non minus 60.
annis præfcribi poflet > totius eius temporis peti re¬
liquia: poterant, fi modo vt dixi acceflbrie eodem
libello peterentur. Nam feparatæ petitionis arrera¬
giorum per fe alia erat caula, quibus triginta anno¬
rum præfcriptio obftabat , ex illa fententia quam
modo in Francia receptam diximus. Cuius dubita¬
tionis controuerfia cum fe in Curia Parificnfi ob-
tuliflet, quo tempore de caufis appellationum Bri¬
tanniae iudicabat , nec fatis crederet affirmantibus
id iuris in Britannia receptum , per turbas inquiri
eonftituit, probaroquevtendi modo ex appellatio¬
ne iudicatum confirmauit entre les Sieurs de Mar neuf,
CT de L Haye de T or ce'. Nuncmihi non fatis caufæ vi¬
detur, cur id fieri debeat, ne cccisarreragiorum de¬
bitis incauti patresfam. inuoluti repentinis adioni-
bus opprimaiitur, infidiofis perfaspe occafionibus ir¬
retiti, in totumqlie placet ratio quae redituum con-
ftitutorum pecunia, ex iifdem caufis curfumvfura-
rum inhibuit, ne maligna agentium enndatione ve-
luti impendente Dionyfij Siracufani gladio Damo-
6 clis capiti, fubito obruantur incauti debitores. Nec fi
ante reformatam Confuetudincm errore potius vten-
tium , quàm vero iure id erat receptum , producen¬
dum deinde ad confequentiameft,vt text. ait. L quod
non ratione, D. de legib. nec fatis ab veteribus ani-
maduerfam talium conditionem apparet, cum ali¬
ter vfurparent, fi arreragia per fe petebantur, aliter
cum vtaccelliones debiti annui,&text. obftet Leos.
Cod. devfur. vbiBald. vbi præfcriptione principalis
præfcribuntur Sc vfuræ, & quæcumque accefloria.
Nunc cum conflet, vt ante docuimus, arreragiorum
caufam abftradam elle & feparatam à debito , nec
fundi aut reditus partem facere, fed poftquam exci¬
derunt perfefubfiftere, & mobilium naturam aflii-
7 mere, fiue quo ad diuifionem inter viri, &vxoris
hçredes , fiue quo ad heredes diucrfos mobilium auc
immobilium,fiuequo ad pignorationes in bonis cle¬
ricorum, fiue quo ad donatarios mobilium, denique
quo ad omnes effodus qui vfquam cogitari poflunr,
quod Bald. dixit d. c. quae in Ecclefiarum, «Scnemo
peritus fori negauerit, relinquitur cum mobilia fint,
fi aduerfus extraneum pignoris detentorem petan¬
tur, perfonali peti non polle, cum obligatus non
fit perfonali detentor , reali igitur petenda funt, quae
ad fummum non durat, nifivfquc ad triginta annos
aduerfus tertium pofleflorem 1. cum notiifimi. C. de
præf. 30. annor. Et nos anteferio dilferuimus, id qui-
liem dem iure ciuili. Nam & confuetudinariq iure ap-
«Hiior proprimentorumfolemnitate, ea in totum eluuntur
* 2 ab extraneo , aut quindecennij lapfu, quia omne iits
H. Ç' reale, ipfumque adeo dominium tanto tempore elui-
8 tur, quanto magis rcalis obligatio , imo non obliga¬
tio cum fola hypotheca vt realis nullam obligatio-
1314
A nem Pr?ruPP°nat, quod Bartol. & Imol. difleirunt L
debitor. D. ad S. C. Trebel. alij Jba; C. de luit. pig.
fed fola detentio obliget , igitur rei prçfcriptione
adiones reales excluduntur. Sin aduerfus obliga¬
tum, eiufve hçredem agatur, dcperfonalis intendi¬
tur triginta annis arreragiis prçicribitur ex recula
antedida. Sed de hypothecaria hic erat dubitatio,
veteres cum acceflbrie petebantur, totius temporis
petebanjt aduerfus obligatum heredémve (nam hic 9
cafus femper retinendus eft) fin per hypothecariam,
Sc per fe feparatim quidam contendebant vfque ad
quadraginta annos agi poife, quia tanti temporis fit
B hypothecaria adio d. 1. cum notiifimi, nam iure. con-
fuetudinario nil ea de re cautum. Ego prçfcriptio-
ne perfonalis confumi accefloriam hypothecariam,
ante docui, cùm in eadem perfona concurrunt per¬
fonalis & hypothecaria, id eft aduerfus obligatum
aut eius hæredem, quod& Maf. fenfit tir. de præ¬
fcript. num.7. etiam li obflet d.l; cùm notiifimi, quas
ideo fuftinetur iure ciuili, quia naturalem obligatio¬
nem tolli prarlcriptione non putant , cùm contra fieri
demonftraueriraus. Et hanc quadragenariam in hy¬
pothecis conftietudo non norit: Sed vt quam maxi-
C me obtinere debeat ratione iuris ipfius, & debiti ,
cum ad continuationem agitur, ratione arreragio¬
rum obtinere nequit, poftquam feparatam naturam
aifumpferunt & in mobilia rranfierunt, ideoque his sk addi turri
vt perfonaliter debitis 30. annis præfcribi omnino aytlc· ΐ8ί·
debet, nec amplius de reali debito aut fundiario agi- N' c*
tur per petitionem eorum, &propterea realium na- 10
turam non feruanc ad prarferiptiohes perficiendas.
Nec bona eft cofequentia dominium fine titulo non
minore tempore quam quadraginta annorum præ¬
fcribi poreft, ergo nec obligationi rei, id eft hypo¬
thecas præfcribi , cùm argumenta à maiore ad mi-
D nus non procedant. Sic , quis non poteft quod maius
eft, ergo non poteft quod minus eft. Summa igitur
hic efto arreragiis & reliquiis vt ex obligatione per¬
fonali, 8c mobilibus debitis triginta annis præfcribi
etiam ab obligato aut eius hçrede, nec rem hypothe-
catam obligari pro talibus in longius tempus. Et iftud
etiam iure ciuili verum eft, quo etiam cùm traditur
hypothecariam durare quadraginta annis, intelligcn-
dum pro iure ipfo debiti , & continuatione, cuius di- it
ucrfa natura eft ab arreragiis fcilicct, vt immobilis ad
mobile. Quod ipfum in reditibus fundialibus, &re-
£ liquiis eorum didum volumus. Nam pecunia cofti-
c' tutorum alia conditio , quorum reliquias nulla adio-
ne peti poflunt amplius quam quinque annorum,
quia ratio ordinationis vniuerfalis eft, & ridiculum
iudicium eorum, qui putant per adionem perfona-
lem longioris temporis non pofle peti reliquias , fed
per adionem hypothecariam polle, hoc eft, quod
altera manus porrigas, altera eludere, quod fi amit¬
titur, quis non videt caufam ordinationis finalem
eludi, hoc eft repentinae opptelfionis cumulatorum
arreragiorum? qua* nihil intereft debitoris qua ratio¬
ne extorqueas , fi extorquere permittitur, contra
p omnino quam ordinatio intendit. Nec potuit carere
iuftarepreheniione eorum fententia, qui nuper di-
uerfum iudicaruiit prætextu intentatae hypothecas;
in qua agebatur ad continuationem reditus, portant
afiietre. Valet enim hypotheca pro continuatione i li¬
ris immobilis, fed pro arreragiis pneferiptis, per or¬
dinationem, aut longioris temporis quam quanrum
mobiles adiones durant, valere non poteft. Illud
etiam inuitaThcmide fadum exclamare cogor, quod
cùm extraneus quidam fundum nuper emiflet libe¬
rum, atque de eo approprialfet, facratus quidem, qui
DesApproprianceS,Art.CCLXXVI.
reditum pecunia coiiftitutum iîbi deberi diceret, in- A Hæc difpoimo plané conuincic vcrum e(Te, ,
tcrcdlit Pidquc poil perada approprimentorum (b- dicimus , pradcnpta perfonali confumi fehyA1
cmnia, & LiJL/ablWfe&quüHmè, cm ap- omm pio rcbquns & arrcragns. Addofc Je^
.J» auiïer ptoprimentorum facroCmfla: leges palam violarcn- fuemd.nat.opro pnnc.pahdebuo <)uod«^
«"«•«74· cur>P& iniuria fauor Eccleiîarum opponeretur, qur & Turon. ftatuunt. Nam confiât Domm„ feuJ L
*· c- & ipfe præfcriptionibus cum rebus fuis obligantur. fuis debms hic exprcHis competere hypothe^
n c. de quarta ext. de prefeript. & text. in cenfu c. ol.m probatur euam lutei etiam. D. qui BOr. i» '
et. de cenfib. ncc fpcciales habent de Coniuetudine
fiabcant. 1. quærebatur eod. tit. L grege. §.jn
ficiariis.D. depign. Et tamen hk traditur talibJJ'
bitis præfcribi triginta annorum fpâtio. Confiât iot
tur cù m ipfi debito præfcribatur nullam fupereffe
hypothecam advlterius tempus; Nec enim adioiü
b tantum fed obligationi in totum præfcribitur qU2
cumque adionem producere poffit. Non nouit iw.
tur confuetudo, quod ante diximus, vllam hypotfo!
carum præfcripuonem , longiorem }o. annis, nec
illam illius 1. cum notiflimi. Et quod magisjnireris
hic agit de aftione competente aduerfus obligatum,*
quç longiiïîma eft iure præfcriptio quadraginta anno*
rtun,& in cafu valde fauorabili debiti fundiarij, cuius
quàm longiftimam (fivfquam alias) oportebat efle
præfcriptionem. Nemo igitur pofthac nobis facelüt
ç negotium, velutihac dere fingulariter cenfeamus.
1 [Ev EGARD AV TEMPS.]
Jn Venditionibus fub Conditione redimendi iflu ni
laudimia non competit, mfi reuendendi tetnprt
finito .
Ρολτια fu ή> en dit exeeutionem debiti , ntn ipfm dé¬
bit um in redemptmo.
Hoc eft à die quo deberi incœperunt , id eliquo
cefferunr, Itaque n fundus venditus eft fub condirio-
^ . . . . . . , _ ne odto annorum redemptionis, ante agi nonpore-
Sc imputationi talium que ante triginta annos ^ ritad laudimia, quam illi integri tranfierint. Incipiet
tareperiuntur, quod Mohn. refte fenfit in con- igitur tempus laudimiis præicribendi , à tempore
principij noni anni, quia prius agi non potuit, liera
præfcriptiones vllas , præter generaliter conformas,
ôc confuetudinis iure tenentur, quæ ipfisprelennbus
6c confentientibus fancita eft, & promulgata cùm im¬
mobilia clericorum fubiiciantur legibus regum &
regni, quod nos artic. 44. Fûsè fumus perfequun. Et
ideo Mal', in tit. de præfcript. num. 9. cenfum prae-
feribi dixit aduerfus principem Ecclefias, &quofcum-
que , tex. c. olim ext. de cenfib. Illud vero multo ini¬
quius, extraneum illum emptorem ad reliquias præ-
teriti temporis damnatum, cùm iftavt mobilia omni¬
bus approprimentis excludantur , quod hic textus
ftatuit. Sed tamen non conuenit fubiicere legum po-
teftacem facrofan&am iudicantium inftabilitati, aut
ludificanti arbitrio, quo enim iure exceptio ab hu¬
ius articuli difpofitione fuftinetur inEcclefiis, quae
prælatos, &c procuratores habét qui intercedere pol¬
iunt. Et puto etiam fixas habent in beneficiis iedes
& facris inrerfunt, cùm bannimenta promulgantur.
Sit igitur bene iudicantibus facrofan&a legum awfto-
ritas & aeterna veneratio'. Aliter nilnl fixum, nil cu-
iufquam proprium futurum eft, quod iamolim Ci¬
cero quæftus eft. Nec fando quifquam de maioribus
noftris quidquam fa&um, vnquam tale audierat fo¬
ro. Addimus vero quod ( magis mirandum eft ) cum
contra&ibus vfurariis declarandis nulla præfcriptio
obftet , quominus vitij arguantur, & ioluta arreragia
in fortem imputentur, tamen præfcribi,& condictio¬
ni, & imputationi talium que
foluta reperiuntur, quod Molin.
tra&ibus vfurar. quæft.17. num.197.
e [Ne se prescrivent.]
Ideftpræfcribi nequeunt. Et ratio eft, quiaiuri
nondum nato præfcribi nequit, quia id in iudicium
deduci non poteft: Ergo nec præfcribi ex reg. non
valenti agere 1. 1. Cod. de annal, except. & alibi dixi¬
mus &1. vit. §. fin autem. C. communia de legat, vbi
Cafo
{ [S’ils sont eschevs.]
Etiam fi in libris omnibus , ipsoque adeo arche¬
typo ab ipfis reformatoribus feripto , ita habeatur,
T amen manifeftiflima ratio cogit addi negatiuam fils
nejont efchcus, quod etiam daufula aduerlatiua fubfe-
quens oftendit, quæ dicit Etcitdscfcherroicnt.
* [Et ov ils escherroient.]
Hæc eft aduerfatiua prioris claufulæ, & fadti , &
iuris,quæitain priore legendum docet , vt diximus.
Melius dixiffet per idem tépus. Et où ils fer oient tfeheus,
non per coniun&iuum, fedperfe&um, à quo tem-
pore præfcriptio inchoatur.
* [Par trente ans.]
Fufcrilitur perfonali cr bjpot. eodem tempore.
in contradtibus conditionalibus fubftantiæfuijjenii-
uis, fccusin condirionaliter refoluentibus tantum, vt
ante docuimus. Hæc intcllige circumfcripta inter¬
ruptione, &fcclufa fiue per folurionem , fiue alios
modos. De redemptiuo poteft dubitari, il forte pto-
prietarius dec effit relidadoaria, aut fratre viagetio.
Nam fruendi ius differtur in rempus mortis eorum.
Refpondeo, tempus hic non elfe fufpenfiuumobli-
. gationis aut debiti, quod ftatim cedit àmortepro-
prictarij , Sed percipiendi dies differtur j igitur eunet
præfcriptio Domino feudi, cum ftatim & pure agere
poffit vt debitum foluatur, &vt percipere liceat lui
die, quod nifi fecerit, etiam fidoaria totos triginta
annos fupervixerit , atque ira exeeutionem
debiti
impediuerit , exclufus reperietur præfcriptione,»
mortua. Plane alias feribitur conditiones neceflatias>
vt mortis non fufpendere obligationes , fed diitetre.
folutionem. Et habet locum difpofitio,& verincan-
tur hæc verba, fils font efeheus , in hoc cafu, dixiro^
artic. 77. .
F Scd & fi cùm duo litigant de proprietate rei,
feudi, cuius ratione laudimia debeantur, !s“emlj
qui vicerit , poft trigefimum annum ea petens exc
detur præfcriptione, quia aut poiîeffor intérim ag
potuit, aut qui non poflidebat interrumpere? e
clufus in condemnatione damnorum id c°nIe^ uJ
à vufto , quod laudimiorum nomine coniequ
erat fine lite , veluti frutftuum partem.
ARTICIB
Ψ7 Des Approprianccs, Art. CCLXXVII. I3Ig
Article CCLXXVII.
!AJ D·1 aucun Seigneurba accouftumé c leuer &vfer d’aucuns a
iublides en fa Seigneurie, & 'qu'vnou plufieursfdes demeurans n
& eftan* s entre les metes dudit Seigneur, ,l & en fa Seigneurie pre- c
tendet exemption defdits fubfides,k ils font tenus de prouuer 1 le
filtre m de leur exemption, " ores qu’ils diroiet ° qu’ils ne leurs pre-
decefleurs ou aucteurs/n-en auraient iamais paye aucune chofe.
Et a faute de prouuer leur tiltre d’exemption, ’ le Seigneur en pourra vfer com- A
me lur les autres hommes, r es lieux circonuoifins, ! nonobftant longue tenue. n
Ç2 Vm fliquis Dominus bfolitns eftc exigere, & l>tifiihfidiis , in J fuo feudo, & «
autplures , ex domiciliants, & intraS metas Domini,'' & inillius ditione confiilen-
tibus , 1 talium iurium exemptionem intenderent* probare tenentur' titulum"' fua hor¬
tatis, cjuamuis allegarent, ° [e, aut fuos deceffores, aut auctores, r nunquam quidquam eo-
rum prœfîitijp. 1
Et non probato exemptionis titulo, q Dominus pradiclis turibus Vir poterit, voluti irt
reliquos vajjallos r eiuflem territorij, s nihil vetante libertatis pojftjfwne longijjima.
I Noua "iieftigalia nifi iujfu principii wfiitui non pof-
funr. J
* Hic articulus non pertinet ad publicas intributiones.
3 %Sg*ltA ad pr matos non pertinent.
4 Tenor inuefliturarum refptciendus praecipue.
5 Poliones determinantur a titulo.
Pojfitfi tones obferuanda vbi titulus non efl. ibid.
6 Confuetudo feudorum naturam determinat.
7 Vbi non inuemtur conuentio, lex qitarenda efi.
8 Subflantia natur alta, accidentalia feudorum.
9 Subfiant ialium effetius , cr his, cr epice fine.
10 Naturalia pice.
11 Ho magmm efi de naturalibus , nec femper debetur.
1Z Naturalia per non yfum non amittuntur.
1} Accidentalia qua cr cuius de his probatio.
14 Probatio iurium naturalium , aut accidentalium cu¬
ius fit.
Non alius articulo toto hoc libro ampliorem ci-
uilis materiæ fegetcm continet , quæ ex intima iu-
rifprudentia deducitur, &fiprima fronte, ni altius
introipicitur, cum notiifimis iuris regulis pugnare
in fpcciem videtur , cum valde confentiat, quod nos
demonftrandumfufcepirnus. Nota eft lex & receptif-
fima regno obferuatio, nemini licere quidquam no-
3 uæ aut infolitæ intributionis indicere hue fuis iiue
alieno iuri fubditis, nifi id regis iullu, idque exprefia
fa facra forma fiat, quod etiam olim Imp. fanxerant
1. 1. C fuper deind.&extat ea de re rub. Noua vc<fti-
gal. Cod. qua de re crebra: & repetitae extant regum
conftitutiones, quas nos memorauimus art. j6. fup.
& artic. 37. Sed vt haec vera fint, hic articulus ad ta¬
lia non pertinet , quae incertam erogationis formam
2 habent , & pro fummo imperio indicuntur. Sed ad
ea potius, quae priuati iuris funt, &in priuatorum
commercia cadunt, &:ex caufis certis & determina-·
tis feudo annexis petuntur, & vniformem habent
præftationem. Hæc materiahoc fubie&umeftiftius
articuli, ne quis latius vagetur. In qua traftatione
expendenda. Primum omnium conftirui oportet Ce¬
i eludendas ab hac diipofitione praeftationes omnes
eas, obuentiones & debita, .quae in titulum iufve
cadunt eorum, quae regalia & nobilitates Ducum ap- 3
pellantur , cuius generis omnes priuatis interdi&æ
funt, nec in eorum poiTefiionem cadunt, &impra*-
fcrintibiles funt ex inhabilitate commcrcij. In his
frultra quifquam niteretur hoc tex. ciim dixit ont
accouftumé, quia omnis, qui talia vendicat , habet ne-
ceiTe fe fundare in titulo feripto ex concefiione aut
priuilegio principis literis confignato , & vbi iuris
eft, homologaro d. arr. 56. & ord. Petri Ducis 1431.
Sine his fruftra litigatur, fruftra longiilima aut aerer^
na pofleflio obtenditur, cùm femper obftet incapa*
citas tenentis, non poifidentis, ied incubantis po¬
tius. Hic fcclufishic articulus ftatuere infeliigendus
eft de his, quae emptionibus, permutationibus, hae-
reditatibus, dotibus, infeodationibus in priuata com¬
mercia tranfeunt, nec lege vetantur, in quibus ipfis
hæc primum lex feruanda eft, vt côuentiones, pa&io-
nes legéfque m contratftu didæ feruentur, quæ prae¬
cipue lpectandæ funt, vt quales quantafque prsefta- :
tiones, debita iurave dari , fieri conuenerit, & tales
hae ad vnguem dentur, fiant: eft enim illa vera diiu-
dicatio controuerfiarum de talibus , vt tenor con-
tradus infpiciatur, & quo in argumento nunc ver-
famur, in infeodationibus tenor inueftiturarü fpefte-
tur, quem locum congerit Boer, decif. 265. num. z. 4
ôc numer. 6. & tex. c. 1. fit. de feud. cognit. Soz.
Conf. 1 6f. Vol. z. verf. quarto & vltimo. numer. y. &
9- Et tenor inueftituræ derogat omni liatura: fetido¬
rum c.i. tir. de duobus fratribus , 6c iterum Oldràd.
conf. 284. incip. fa&um tale eft, quidam miles. lafi
conf. i8e>. vol. 2. numer. 3. Bald. 1. quoties. Cod. dé
fuis & legit, idem Iaf. conf 136. vol. 4. Alb. in di&iori.
verb. feudum. Anan, conf 7. Cum. conf. 161. Sed
quia rarum eftvt in canta rerum antiquirate& oefi-
bus reperiri inueftitura» queant , fi de lus non docé-
tur, pOtiifirria habenda rado pollefiionum , in quibus
quifquam reperitur Dominus feudi , quæ ex recogni¬
tionibus & aqualibus ptsftationibus $c apochis pro-
1519 DesApproprianccArtCCLXXVU i^q
W„r auia vbi titulus non oftenditur, is detctmi- A omnino. In tal.bmvcra, «enotanda regula,
tràpoMonibmvci contra cùm apparec mu-
lus. Dofleifiones ab co leeem accipiunt U. L·. de
amitti talia naturalia ; &~qüæ'êxtConfuèmd^diS
beantur, pcrnonvfum, fuie quia Dominus non f
fit , quia cafus non tulerit, fiuc quia præftationcs ^
miferit, fiuc aliunde acciderit non deperdi, quodAk'
bas Fcly. Imol. notant c. ad audientiam ext.den
feript. Imol. & Bal. c. ex parte ext. de teftib. c.
mus tit. de feüd. fi culp. non amitt. 1. in filiis vbi Ban'
dedecur. lib.io.Cod.Flor. 1. hæc autem.D.defeiuit
vrb. præd. Iacob. in tra&atu de Roydis. Boër. decif]
t mu
S^ï^lcgcm accipiunt
5 lucrat, deferip. lib.io. Etnosdiximus alibi. Nam n-
5 feodationum cùm inftrumcnta apparent tanta vis eft,
vt poifint etiam naturalia feudorum immutare,
alterare; quod Bald dicit d. c. i. ut.de duob fta,
tnb. & c.i. denique tit. quae fiut prim.caub
nef. amitt. & 1. quoties. Cod. de fuis & legit. Qno
fi horum nihil eft, id eft , neque conccflio (cudi ap-
υ iret nec iufta eft probatio polFeifionum quid, qua- — - ' } 7'.*“*· UVJCt· «al.
Fe Quanmmve debeatur, tum feruanda eft coniue- qz. & 163. num 7- & nosfup. attigimus, verbo, *
tud^ à qua regularis, ordinaria, & fixa feudorum * An.iri. ni fi d f negatio, aut aliud
natura in quaque regione determinatur. Eft enim na¬
tura feudorum qua-renda in Confuetudine. Ideoque
Bald. 1. liberti liber tz que. Cod. de op. lib. icribit
quod fi clare non conftat de certo modo vfus & pol-
feifionis, iudicandum eft de eo fecundum regularem
naturam feudi , & vbi non inuenitur conuentio, aut
determinatio hominis , quzrcnda eft ab lege , quæ
idem valet in cafu dubio quod paftum & conuentio
in £i*fu certo , quod idem Bald. ait l.i. quacft.ji.D-de
- rer. diuif. Idem 1. z. col.z. Cod. de iur. emphy. idem
1 vit C. de lib. cauf. & c.i. tit. de cap. Conrad.Bald.
& Aluarot. c. 1. tit.de feud.dat. in vic. leg. com.
Confuetudo enim in talibus inducit naturam, quod
Bald. ait. 1. contradtus col. penult. Cod. de fid. inftr.
& cam informat quod Iaf. &c Decius dixere 1. certi
condi&io. §. fi nummos. D. de reb. cred. quia con-
ceifiofemper intelligitur fada fecundum morem fo-
litum i «unis rei locos Boer, congerit, d. decif. z6$.
numer.7. Igitur cùm invno quoque contraftu fua
fubftantialiafint, naturalia, & ferè accidentalia quo¬
que, ifta eadem in infeodationibus reperiuntur, de
g quib. glof. & Dod. 1. pada conucnta. D. de contra,
empt. & 1. iurifgentium vbi Angel. D. dc pad. fub-
ftantialia in totum immutabilia funt, quibus h vis af¬
fertur contractus tales efte definunt, & in diuerfas
conucntiones tranfeunt. Se degenerant quod nota¬
tur 1. vbi ita donatur. D. de donat. 1. cùm precario.
D. deprecari. Socin. d. conf. i6y. vol.z. num. 15. Ta¬
lia funt in conceftlonibus feudorum dominij vtilis
tranflatio diredi retentio, fine quibus nulla infeoda-
tioin fuo nomine & contradu confiftit, fed in alium
Autres devoirs, nifi drnegatio, aut aliud fàâumvaflàlli
intcrucniiFet, quale ibi fcripfimus, quoniam Confuc.
tudinis feriptæ perpetua , & fucceiliua interruptio
femper debitum facit, 6c prçftationes renouât incon.
tingentia cafuum , quibus euenientibus debentur, &
funt in continua adione, quia illanonab hominis
fado aut prouifione, fed Confuetudinis neceflitattij
proueniunt. Tertio loco accidentalia habentur, ea
vero funt quae praeter naturalia &exprcflaConfueni.
dinis difpofiticne, hominum conuentione apponun¬
tur, quæ tam varia, &: deformia ipfa funt, quam ho-
C minum voluntates, & cogitationes.Infubftantialibus
igitur, & naturalibus femper ador fundatam fuam
intentionem reperit in lege, & Confuetudine, nec
ci laborandum in talibus, in probationibus, probata
quidem qualitate dominica, & vaflallitia. Nam his
probatis protinus accurrit Côfuetudo,& fua vi agen¬
ti aiTiftit. Contra in accidentalibus euenit, quia omni,
no probanda funt iuftis probationibus, cùm in lege,
& Confuetudine nihil tale debitum reperiatur. Cùm
ergo, oneris aut præftationis aliquid petitur praeter id
quod Confuetudo expreftit Dominus partes adoris 14
explere debet, reculante quidem vaflallo. In his omni-
D n0 hic cextus locum habet, ad talia fadus eft, adeon-
firmandas, & adiuuandas dominorum incentiones,
cùm feriptum non habent , & de iure fuo periclitan¬
tur, vtquod reliquum eft ad polïcflbrioruinaiftuum
continuationem confiigiatur, quibus probatis tum
quoque hac fuadifpoficione auxiliatur. Non creat ta¬
men debita, nec eagenerat, fed ex polfeflionis con¬
tinuatione, illa fufficienti praefumptione & probatio¬
ne fulcit & fuftinet , qualia præftita proponuntur,
etiam fi titulus nullus oftenditur debiti, alioqui ob-
quodMol. tractat. <>.53. numcr.it». 1/. ui.
quibus de caufis Domini prædiorum noui quidquam
debiti exigere vetantur prærcr didas folitas pulta¬
tiones. Atque id quod de toto dicitur, hoc eft de °*
lidoiure praeftationis, ne quidquam exigatur mde 1-
tum , id in parte quoque locum habet, ne aliudam-
pliùfvc petatur, quàm quod debetur, neveccnu»
aut reditus augeatur, fed id tantum, taleque, qa
tum, qualéque præftari folitum eft, & contra ao ^
quis. ut «■'— - - - * vr.·*-·
Bald. c.i. §· denique tit. quo fuer. prim. cauf, benef.
amit. & 1. quoties. C. de fuis & legit. & detrahi pof-
funt, citra fubiedi corruptionem , nec minus infeo-
datio confiftit , fi homagij debitum detrahuntur, vt
nec iure patrio in omnibus debetur, vt in cafu art.
317. 6c hac lege Mediolani Ducatus teneri imperio
dicitur. Nec fi nulla laudimia deberi, aut opitulatio¬
nes cautum fit in conceflione feudi, ideo infeodatio
vitiabitur, quod eueniret, fi ifta fubftantialia eiTent
ΠΟ III lUU ΐιυιιιπη. ^ . > . ;
tranfit potius , ncc talis dici aut elle poteft fi contra etiam u uruius uuuu* uiiuiumu u^u, — .
9 ifta conuentum eft, non magis'quàm emptio, fine ftarct difpofiuo.J. Domim prædiorum. 1·^ ·
pretio, aut locatio fine mercede. Secunda eft ratio E §. caueant. de agrie. & cenf. lib.n.C. & praelump .
naturalium hoc eft quae Cofuetodine cuiufquam loci quod Moi. tradat. §. 55. numer. 1
publica feudis indicuntur, veluti homagium, came- ^ J
10 rarium, opitulationes, in hac quidem Britannia, qua:
omnia ex regulari omnium feudorum ligiorum con¬
ditione & natura debetur, & omnibus feudis infunr,
citravllamncceditatemexpreflionis talium in infeo¬
dationibus, &: fubinducuntur à Confuetudine, etiam
fi de his nihil cautum aut di&um fit. Talia diuerfam
naturam habent ab fubftantialibus, nam alterationes
ab conuentionibus partium accipiunt. Socin. d. conf.
i6r. num.u. verf. quinto probatur. Alex. conf. z. coi. p . . y — r
11 pen.vol.f. Bald. cap.i. de duob. fratrib. l.i. §. fed fi Bald. c.i. tit. qualiter valiallus mr.aco;»1^*· "" <■
quis. Cod. delat. lib. tol. Iaf. conf. 180. vol.z. num.3. Barc. Plat. Rebuf. Luc. de Penna. C- m d _ . ^
. colo. domi, accuf. poff. & quoS Boer, coW«
decifi^z. num.3. & decif. iz<5. numer. 5. ^
hoc iure petitur, iure priuato Petctu^’ .n°n ujfl0flî
tudinis feriptæ, vt ex cadebirum^fedex FO
hominis, fed probatio ab Confuetudine auront
habebit, quod valde notandum cit.
3 [Avcvn SeigkeYR·]
i Seigneur dicitur ^
13ZI Des Appropriances, Art. CCLXXV IL i32z
Qualitas dominica primùm probanda.
3 Non pomtm , aut Domtni mediati non font fundati
m iure.
j Hæc vox ôc adfcriptæ fubinde aliæ de fiigneurie ,
indicant de materia & fubie&o feudali agi, &dehis
iuribus quæ ex caufa immediata feudi, &infeudatio-
nis debentur , non fimpliciter, ôc abftra&è à caufa
i perfonali , vel iurifdidHonali. Quare agenti ex hoc
Articulo qualitas dominica primùm omnium pro¬
banda erit, vt antecedens neceftàrium, quia fi ea in
conrrouerfîa effet de incerto, nihil concludi poffet
A
nem prétendit, necefie habet probare. Nec ex toto
affentior Molin. qui in §. 2. glofi 6. tit. de fend, ait,
dominos fetidorum qui ex Confuetudine vulqueci-
ni feudaàfe teneri intendunt, teneri probare clarè
de prima infeodarione, quia illevulquecini vfus fit
contra ius confuetudinarium ordinarium territorij
Parifienfis particulari quodam tradfcu Pontifaræ ôc
vallis Caliæ obferuattss, vulquecini vfum vocant, quo
omni manus mutatione releuium debetur , atque
adeo quod Molinæus magis miratur in linea dire da,
& fordidi & auari cuiufdam hominis inuentum elle
putat. Hoc quidem Molinæus non miraretur, fiBri-
incertum j Qualitati probatae ,& confeifa in- B tanniam incoluiiTet, fcilicet deberi rachattim in li-
feudatione, addenda & probatio de finibus, tum de
conditione, & iure ipfius feudi. Hæc tria omnino
probari oportet, quod vbique generale eft in omni
diipofitione,vt qualitatem probari ante omnia opor¬
teat, fi caufa cftproducendæa&ionis, vulgati loci. 1.
3 non ignorat.Cod. qui actif. ροίΓ. Ôc quos Molin. con¬
gerit infeud. §.8. glof.i. num.9. Nec ignoro qtiofi-
dam efTe, qui iura quaedam talia in alienos etiam fub-
diros vendicent,& duntaxat vicinos, cuiufmodi Mar-
cillei quidam Quintanas vendicare dicitur. Sed qui
nea direda, debentur enim talia conuentionibus,
interdum ôc lege etfi omni quidem mutatione non
debentur. Sed baillium Filiceriorum non multum di- 2
uerfo iure habetur in Britannia, quam Parthorum
vulquecinum, quod in certa Britanniae parte locum ^ oc Bailbun i
habet agro fcilicet Filiceriorum Ôc Nannetum rega- Fll,cey‘ortim
Ubiis (vt vocant) cum antiquiifimae Britanniae con- ZXZn!"
ceifiones feudorum pene omnes talés fuerint, ficuti l({em ab e-
vulquecinum certo tradu territorij Parifienfis.Quod p>jcopo Nan-
vtrumque etfipræter Confuetudinarium quidem ius nete”f fa'
hoc Articulo, nec hac difpofitione defenduntur: &
cum eis verba non conueniant dominicae qualitatis,
nec difpofitio conuenire poteft, ac ne ciuili quidem
iure niti poffunt , fed aut titulos probare debent, aut
prçfcriptiones, quod ait Aret, conf 132. quia ius com¬
mune rcfiftit talia vendicanti in alienum fubditum.
Jdeoque quafi poffeffio talium nonreleuat ab onere
probandi, texr. c. cùmperfonæ, vbi Gem. & Franc,
de priuileg. in 6. Ideoque nc poifeflorio quidem fim-
plici vinceret talis poifefibr. de quo fententia eft Mo-
linaei. d. §.2. glof. 6. num.4.
[A AC
COVSTVME.
eiuftnodi funt non habent fundatam intentionem ex C ordinarium ftatuatur, quod tamen Molin. putat, con- c,en‘‘i*f~eSu~
W A rrirnlr» n,r W . Λ- tra ius non ^ j^C ei Confuetudo fctlpta refiftit, [ZmMrlto
fed valere patitur, nec abrogat. Sed fic ius commune
ftatuit, vt in fpecie fuadiuerfum illud valere patia¬
tur, vnde Molinæus illud efficit, ne ex tali polfelfione
Dominus releuetur à probatione, exreg. c. cumper-
fonæ de priuil. in 6. Bart. Alex. & Iaf. I. fi prius. D.
de op. no. nunc. Ego & fi tale ius diuerfum fit ab or¬
dinario, contrarium tamen nego dici debere ordina¬
rio, cum in fua fpecie au&oriratem habeat à Con¬
fuetudine vniuerfali, quæ per hunc Articulum aucto¬
ritatem præftat omnibus extraordinariis, ôc acciden-
D talibus conuentionibus in feudorum conceifionibus,
vt ius ipfiim feudorum, vt ante diximus. Quare fi
quæ padta apponuntur contraria naturalibus , quæ
ab Confuetudine expreflafunt, re vera tunc dici de¬
bent contra ius commune, cùm non oppofita, di-
uerfa dici debent, non contraria; quare etiam in pofi-
feilorio ex probatione talis pofteifionis vinceret pof-
feifor contra quam Molin. putat ex malo aftumpto,
ôc fi ille tandem etiam in petitorio ex trium concur-
fu, quæ ibi ponit vincere pofle polfeftbrem putet.
Nec nos in poifeflorio tanti temporis lapfum requi- 3
£ fimus quantum ille , ôc vnicam in triennio fufficere
putamus ex art.23o. Et alibi quæft.20. mim. 209. lib.
de vfuris vnicam folutionem in poifeflorio fatis efle
putat, ôc Bart. 1. folent. §.1. D. de off. proconf. Doct.
c. querelam ext. de eleâr. vtitur enim ille confequen-
tiafalfa ex falfo a(Tumpto,quod fcilicet talis pofleifio
fit contra ius ordinarium feriptum Confuetudine.
Pertinet autem hic Articulus ad paéh accidentalia
Feudorum, id eft omnia alia quam quæ feripta Con¬
fuetudine continentur , quæ nec ex titulo proban¬
tur, nec ex preferiptione , vt ita intclligatur quæ ôc
cuiufmodi probatio elfe debeat ad ea probanda, curri
p de his contenditur, & in obfcuro funt, nec extant ra-
bulæ, ftatuitqueid ius, quod in vniuerfum territo¬
rium vtvnum corpus pretenditur, Angularibus fin-
gulorum hominum prçftationibus probari, vt par¬
tium vnius totius quod inferius fuo loco dicemus.
Proinde hic notari valde conuenit de preferiptione
non agi: Nec quod Molinæus lapfum triginta anno¬
rum in talibus requirir, id eft, tempus regularium
preferiptionum ad rem facit , propterea quod legem,
cum de in re verfo ôc fimiles negat habere locum
cùm de dominiis rei foli agitur, aut debitis magni
KKK
JnteÛelhu huiuo~\erbi accouftumé, cr num.4.
Vulquecini ~\fits Parifiorum agri.
Baillium Britannia.
Vnic a folutioconftituitin pofefiont.
Solere quid importet.
Ccnfuetudinif diffinitio.
Trafcriptio quid , θ' quomodo differt a Confuetudine.
Vfurpatio quid.
JntelleElut art · 546. in conf.
Quot alius requirantur ad "V teem accouftumé.
Intellellus. I. tum de in rem verfo θ' fimilibus.
Quid differat à praferiptione.
P rail ari folita dominis terrarum debentur etiam non
probato titulo.
Recognitio implicita folntioni.'
Praflationes iure debiti.
Diu coxijfe in furno alieno non obligat. ibid.
1 Diximus ante & nobis nunc quoque repetendum
eft, de fubftantialibus feudorum hîc non agi , fine
quibus feudum non confiftit. In quibus ad pofitio-
nem a&us fequitur pofitio efsé tialium eius partium,
vt in venditione, mercis, &pretij, in infeodarione
direfti ôc vtilis dominij. Sed nec de naturalibus qui¬
dem ftatuit, quæ feriptam à Confuetudine habent de-
feriptionem, qualia funt laudimia, ventæ, camera¬
ria, opitulationes, fides, homagia, rachatus, quæ fin-
gula fundatam habent au&oritatem in Conluetudi-
ne,& ideo pofita qualitate dominica, & vaflallitia
certi feudi ratione , talia extrinfeca probatione non
indigent, q> debeantur, imo qui ab talibus exemptio-
.yirgtntr. in Conf. Brit «,
132.3 Des Appropriances, Art. CCLXXVlf χ
momenti, vcderelcuio viilquecini.ttcqiio illc. d.§. i. taris cuiufquc, sut : debiti ex canfa foudaH «·,
• · n.1 . . ~\Λ a m._ Λ ne ,quæfubiftisipfisverbir* accoutumé àb 'f
tudine defignatur. Et ccrtè «primi ceSuefS^
lacis conlihj reformatoribus fuiijet, vt nec f( · f.
autori. cU. litibus, qui necipfeexpreiTiqnevS · 1
definita prolatio ambiguum relinqueret* dp 1Sln'
bis relia» cft materiadiltoendi, eôque’mSS
in argumento non diflimili magnos etiam confult
fori labi deprehendimus, articul. 546. verbo 7
font gouuerncf noblement es temps ρψ^ cùm roga Tl ?
ius temporis aut vfus ea verba es tempspafffl pu ·'
rent, refponderent fexaginta noti minus annorum
4 &§. 7. nutn. 17. in feud. & d.$.a. gloU. vticur igi¬
tur hæc confuetudo verbis a accouftume, quibus non
præfcriptioiiem de gnat , nec pracfcriptionum tem¬
pora, led iterationem aéhium Sc pra- (lationum. Allo¬
qui fi de praderiptione ftatuerct, his verbis non v te¬
retur λ accouftume , fe d verbis iuris confummati lo¬
queretur, celuyqmaprefcrtpt , vt toto hoc titulo, nec
edet hæc difpofuio de dubio, quis entra dubitaret ta-
lia iura prçlcripcione acquiri. Deinde cùm fuperio-
ribus articulis iuas quibu (que rebus mobilibus , aut
fioli præfcriptiones appolucrit, quo vlu idem hic re¬
formatores ‘repeterene , per verba certè non apta. £ id fibi tempus videri, de quo illis verbis tonfaetuj!
_ . 1 \ .. 1: - . . , . . . nr-vi^nkrrpfnr ϊηΐΎΤΓΛίτίΜΐο /4X*i 1
Non igitur de præfcribendi tempore aut preferiptio-
num i ure hic loquitur, nec de domini) acquiiirio-
ne, led probatione , de præfumptione cius, fi liqui¬
da: probationes non exrant. Nam cùm præfcriptio
diffiniatur effie dominij acquifitio per continuatio¬
nem temporis à lege diffiniri. I.3. D. dcvfucap. Hæc
difpofitio prorfus tanti temporis non eft, vt ad præ-
feriptionem fufficere pollit , videndum igitur quid
importent hæc verba, a accouftume\ & cuius tempo¬
ris "hæc a'ïuetudo indicari debeat. Hicfe pandere in¬
cipit materia Articuli. Bart. quidem. 1. Mela. $.1. D. C
; de alim. legat, huius vocis (folitus) quænoftrum a
accoufhtmé , valet , fignifientum implet vna vice, quod
perquam abfurdum eft, & vulgari nrouerbio refel¬
litur. ime fois n eft pas coufhtme ,Et illo vnica hirundo
non facit ver , dc ideo alibi ad duas vices producit,
1. 1. C. de fent. & interi, iud. Et fi demum agnofeie
fe de fignificatu eius vocis nunquam faille bene cla¬
rum (vt loquitur.) Quod fi verum fateri volumus,
ea vox nullam determinationem recipit à lege lcripta,
fed à fubie&a materia. Sed quia in huius materiae ex¬
plicatione, crebro nobis vtendum erit verbis coniue
nis prælcriberetur. Interrogatus dixi eosveheraen
ter falli , & manifeftum elle paralogifmum à verbo
Confuetudinis & prçfcriptionis ad verbum accouil»
me. Neque enim eo loco agi dc acquirendo iurcpac,
tagij bellulis auantageux vocamus , per pteferiptio.
nem , fed de probatione eius, quod de eo more cui-
que familiæ priuatim effiet receptum tempore Con¬
fuetudinis reformata:. Nam iusipfum &:Confueta.
dinem , quæ tale ius fecerat , in diuidendis hçrcdirati-
bus elfe per ailifiam Gotthofredi primum conditu-
tum. Sed inter Barones, dc Equites tantum: at vero
veterem fuperueniiTe Confuetudinem, quæ ius idem
omnibus æquè nobilibus, fi vti vellent , impertiretur.
Ididemvlrima reformatione eius ede confirmatum.
Certum igitur perfe iuselTe, dc ab affifia & pode- 10
riore Confuetudine indultum, nec de eo creando,
aut producendo amplius quarri, quod malè exige¬
rent hi , qui fexaginta annorum curricula expoice- ‘
rent ad eorum verborum, és temps pafc^, verincatio-
nem, vt loquuntur, quod legitimum tempus prar-
feriptionum illo tempore erat. Sed id tanrum inqui¬
rendum, an id ius lemcl formatum à Confuetudine,
tudinis preferiptionis, vfiurpationis, neceffiario nobis D in familiam fiuam quæque gens, familiave recepifer,
de vlu carum vocum aliquid dicendum eft, ne fi ali¬
ter accipiuntur, quàm pro maceria, incidamus in pa-
6 ralogifmos dc rebus. Nota eft confuetudinis fignifi-
catio pro moribus, vniuerfali populi cuiufque con-
fcnfu per lapfum diuturni teporis induitis, &v finir,
vis eius cft vniuerfum populum tenere poftquam in-
dulta cft. Et publico in commune acquirere, priua¬
tim vt vni nemini cuiquam, alioqui priuilegium elfet,
aut ius fingulare potius quam cofuctudo. Ac tamctfi
de eo iure finguli vtilitarem putant, non tamen in
priuato fuo vel proprioiure faciunt, quod priuario- E
nem ad alterum importat, fcdlicvc finguli de mul¬
tis veluti, qui ex fonte publico aquam ducunt pri¬
uato fuo iure non faciunt, fed eo quo vnicui que idem
licet. Itaque fic quifque vtitur, vt alium fimiliter vten-
tem prohibere non poffit, quod aliter fit in re aut
iure proprio, cuius proprietatis verum fymbolum eft
7 alterum prohibere, ne vtaturfruatur, agat, eat. Di- _..j _ _ , ...
uerfum ius cft prçfcriptio , quæ priuatum cuiufque cuiufque familiæ confenfum, ad Confuetudinis ius
poffidentis ius ex priuato titulo , de polïèffione quæ- confequendum , quod nos ibid. quæft. ij· cxAn ·
fitum , & iuris alieni tranflatiuum eft. Atque hæc fua Ifer. c. Imperialem, f. præterea ducatus tit.de proh,
etiam diucrfa tempora habet, nec eadem fempervt feud. al. per fred. probanimus; Quod diferimen»^
confuetudo. Sed dc alias differentias Balbus in lib. de F nifeftè probatur in d.c. cum Ecclcfia fiunna,vbi .
præfcript. parte 1. quæft. 10. Felyn. c. auditis cxr.de ferentiam facit inter præfcriptionem & . yfurpatio
præfcript. Bart. dc alij , 1. de quib. ext. de legib. po- - Λ - - J“"° nuam qU0
nuntquænon funt huius loci, & alij in rub. C.quæ
fit long.côfuet. c. cùm Ecclcfia futrina de cauf. poff.
d: propri. ext. in fin. tertia eft quam vfurpationem
libuit appellare, nec, vti opinor, inepte, non profila
8 quidem interruptrice, de qua lurifeonf. 1. 1. D. de
vfucap. tametfi infrequenti fignificatu, fed pro ea
potius, quæ frequentem cuiufque rei, aut vocis vfum
fignificat. Hocqiudl loco pro repetita dcce annoru
voluntatis igitur non iuris caquæftio fuir.Anqu^uc
familia, de qua controuerterctur, id ius rccepiilet, &
exaltis temporibus , eo vfa probaretur, id vtro, non
ex temporis diuturnitate, aut lapfu, fed cx repetitis
altibus, <fo vicibus fimilium diuifionum diiudican-
dum, adeôque paucorum annorum, fi coltaretvnam,
& eandem familiam idem iuris, Sc eundem partien¬
da: hçreditatis morem vfurpaffc. Neque enim id agi,
nec in eo quæftioncm verti, vt hoc diuidundarum
hereditatum ius induceretur, aut conftitueretur, ve¬
luti ante inauditum fuillet, quod ipfum vix ac nevir
quidem vlla per fe priuata familia pollet, quod fuse
traltauimus in noftris partagiis. Sed id potius, art
id quod vetus conftitutio dc Confuetudinis auctori¬
tas ftatuiffet, vtendique cuiuis nobili poteftatem te-
ciffet, vnus aliquis in fuam gentem recepilfet, &
vfurpaflet per aCtus plures Sc iteratos. Id vero vna
atque alia vice fieri , &c tot adtibus idoneum probari
1 a Cluum per minus tempus quam qu°
itionem fatis fit. & Alexand. com. F n ,
luærelam ven·
i illa bim
nem trium ?
ad prçfcriptionem 1
mer. 4. lib. 5. laf. 180. voliim. 2. c.quæ
per multa tempora ext. de eletft. Eli enim 1
actus vfurpatio, fufficiens probatio recepti m >
. c»..sacceptn„a,po^
& acceptationis cius iuris, cuius . T ‘j «UjuS
tem Confuetudo omnibus fecerat: neca 1
remporis lapfus requiritur fed tantum a uu
minatio , veluti fi quis fontem aperuiuet
î32| Des Appropriantes, Art. CCLXXVII. ιμό
ôc tibi liberum feciiTetvti, il velles, etiam tuo iure,
opinor in vcrificando, vt loquuntur hoc verbo fivel- ^
les, hoc cil adconccilionis acceptationem fufficeret
femel atque iterum haüfiiTe, quam longo tempore
haufi fles nil referret, quia non à tempore, aut præ-
fcriptione ius tale tribueretur, fed à concedente. Sic
quidem confuetudinis auéloritas ius induxit ipfa ta¬
lium diuiiionum, id conilituit, & confirmauit, nec
alio au&ore opus habuit ad id ilatueudum, & vti
viam nobilibus omnibus,fi vellet, permifit. Multis placiiit,
ydun' quibufdam diiplicuit, fa&iquæilio eil, non iuris, id
enim tantum queritur, an tu, an alius, an quiuis eius
ΤφίΙ» quidem ordinis hominum vti voluerit, voluifle pro- #
mobili» batio quærenda eil ab vfurpatione aduum, tempo-
(ommtt - ris aut præfcriptionis nulla quacilio eil, quæ iuris pri-
njHm , uatj i pecj qUQ agjtur confuetudinarium , &
%ie Z pu^heum, ôc commune ius omnium, quod ad fui
fint y- creationem prçfcriptione non indiget. Ergo ficut illo
jurpare loco, ita hoc quoque de vfurpatione agitur aduum
parta- repetitorum, per quos confenfus δί voluntas cuiuf-
Z!U™ que , de quoque adu colligi poflit, no de prçfcriptio-
lle quaeiuris pr°du6fciua eil, fed de probatione eius
ante an- iuris, quod iam ante produdumeil, in terminis hic
» m quidem. 1. cùm de in rem verfo. D. devfur. & 1. il C
1480· certis annis. C. de padis. 1. litibus. C. de agricol. &
proba- cenp fib. II# }_ β fi]ius. Cod. depetit, hæred. quarum
/e&de- vna > & cac*crn fentcntia eil, nec tamen ad hæc tem-
(tffores p°ra fatis tribunalibus noitris percepta, aut viltata.
nobiles In quibus quidam magno errore de præfcriptionibus
β,ί·54ΐ· ilatui putauerunt, qui merito funt iam olim, ac nu-
K. c. per etjam à bonis lurifconfultis repræhenfi, vfufque
11 eius iuris oilcnfus foro, nuper ab Carol. Molin. fe¬
mel in libro de vfur. q.20. Atque iterum infeud. d.
§.7. & nos fatis copiose diximus, d. arde. 166. verbo
Prouuant le filtre. Quod igitur eil inftrumentum ad
11 probandum debitum incafufuo, hoc idem eil præ-D
lumptio ex decennalis temporis præilationibus col-
leda , fi modo vniformes funt. Præfcriptio ius eil ac¬
quirens , huius temporis præilationes probant de
caufa quæ praetenditur. Itaque non creant per fe ius,
fed creatum &dedudum probant. Sed quia iila ex¬
plicate funt à Molinæo tradita, hæc recudcre confi-
lium non eil, de quibus multa icite, &vtiliter fcripfit
13 Balb. inlib.de præfcript. parte tertia q. 10. Et extat
de eo quoque vtile confilium Alex. 114. vol. 4. quo
loco ait homines cuiufque loci poiTe compelli ad fa¬
ciendum, & præilandum dominis terrarum ea, quæ E
foliti funt præilare & facere de longa confuetudine,
ii modo deducatur caufa aliqua fpecifica debiti præ-
tenii, etiam fieanon probetur iuftaprobatione,quæ
fententia in terminis huius confuetudinis feruanda
cil, datapræflationum decennalium probatione vni-
formi. Quod ii acciderit, vt præilationum apochis
ineifet etiam ( quod cauti folent facere ) recognitio
aliqua aut confeflio debiti, tum etiam magis valeret
a&us ad probationem, de quo extat optimum con-
filium Steph. Bert. 182. volum. 1. incip. licet regula-
14 riter. Sed tamen non in quauis materia, nec omni
fubiedlo habent locum illae 11. cùm dfe in rem verfo, F
& 1. litibus & 1. ii certis annis. Sed duntaxat cùm de
præilationibus perfonalibus agitur : Nec verb de do¬
miniis rerum, vt inf. dicemus verbo, le Seigneur en
1$ pourrai) fer , propter rerum momentum.
Cùm de præilationibus loquimur, 4e hisintelli-
gimus, quævt ex debito præilantur ex vna certa, &
eadem ipecifica caufa, excludimus gratuitas, &quæ
benefice fiunt, aut per eleemofynam, aut xeniorum,
aut familiaritatis, & per gtatiam , vcluti etiam fi quis
in molendino ruo centum annis molat, aut in furno
lArgentr. in Conf. Brit ;
coquat, non poifis cogere, vt id deinceps faciat, quod
commodo fuo fecit, non neceifitate debiti; Quod
Cepola pluribus exequitur in lib. de feruitutibus rit.
de furno. Matth. Afflid. decif. Neap.388. Papade-
cif.298. Steph. Bert. d. conf. 182. nifi quidem tupræ-
fcripferis longo tempore cogendo. Ideoque in di-
uifionum hæreditariarum imputationibus , non ve¬
niunt frudus talium redituum, vt fortuiti, art. 33-3.
& 542.
Denique illud quoque hoc loco notari conuenit,
cùm ex præilationibus præfumptionem debiti colli¬
gimus, non fie accipi, vt omnimodo ei præfumptio-
ni fletur, fi reus contrarium probare velit, nec enim
iuris eil , & de iure hæc præfumptio. Itaque fæpè per
indiredum contrarium probatur, cùm fcilicet di-
uerfificatur præilationis caufa , vt cùm ex alia caufa
probatur fada, quàm ex ea quæ prætenditur, aut
cum gratuita fui fle dicitur, aut denique aliaquæuis
caufa prætexitur, quàm debiti. Quod Balb. d. part.
3. notat, d. quæil.io. numer.21. ^24. & locos col¬
ligit, vt & Molin. vbi. lup. quæil.20. numer.2oy.
[ 'Lever et vser davcvns svbsidesJ
1 Subfides, quid funt.
2 Ea qua incertam habent formam erogationis.
3 Vniformes prafationes ejfc oportet.
Vox ex toto Latina, etfi non fuo hic quidem ger- 1
mano fenfu. Sed tamen eo vfu deduda vt præftatiO-
nes fignificet, iura& debita quæ Domini terrarum M
(vt dicere folent) ratione fuorum feudorum exigere A
folent à fubditis, fiue pecuniae , fiue obfequiorum 8c
operarum fint, modo certam erogationis formam
habeant. T ametfi etiam quibufdam locis efle audio,
qui incertam habeant qu’ils appellent taillables a vo¬
lonté. V erum hoc regium eil, penè tyrannicum dixe-
ram. Sed vniformes oportet noilras efle, &ex certa z
caufa, &diffinitæ quantitatis, & modi, quia præ¬
fumptio legum adaptari non debet ad ea, quæ in¬
certam formam habent erogationis, quod tex. ait.
1. Scio. D. de ann. legat. Balb. & Aluarot. c. 1. §. fi
quis per 30. tit. fi de feud. fuer. cont. int. dom. & 5
agUat.
d [En sa Seigneviue.]
i Poftttones in hoc exfu quomodo concipienda.
Z Perfonalis falli nulla confequentia.
3 Ficfs reuanchables.
4 Exercitium iuris in parte confcruat in toto , late.
5 Prafumptio de turibus dominorum.
6 Particularia non inferunt generaliter.
Vettigal de vna re fton infert ad aliam. ibid.
7 Vicinorum locorum Confuetudo .
8 Onera appofita ex prxslationibus fufiinentur.
Hic mihi intende ledor: Nam hic text. in fpc-
cicm pugnare videtur cum iuris regulis, vt ante dixi¬
mus. Hoc tu igitur præcipuè animaduerte, quoties
hic cafus occurret, primam & principalem politio¬
nem faciendam de iure vriiueriali , fuper toto vni-
uerfo feudi. Nam præterquam, quod extra territo¬
rium nulla cuiufquam intentio fundari poteil in ta¬
libus debitis , extra naturam fcudi, non magis quam
vt ius dicenti extra térritorium pareatur. 1. fin. D. de
iurif. omni. iud. &quifqiie extra territorium fuum
priuatus fit 1. 4.D. de oif. præfid. Illud idem in feu-
dis accidit, quod Iacob. de Sanôlo Georgio notat, in
KKK 1 j
1327 Des Appropriances, Art. CCLXXVIJ ^
trait, de Roydis num.7. Ioan.Fab. &Paul. Caft. J; A Eald. 1. qui vfumftuitam D. quemadm. rcr„it [.
reftituta. CoÎ deaduo. dmerf. iud. illud etiam .valde ¥fcopus ex^ltt·
fpe&andum, vt ius deducatur ex vniuerfo in totum
ord. Epifcopum, qui fundatus eft itxToteS.^0?
fuce iurifdiftionis aut diocefis, & fi aliquo · io
iurifdi&ionis , vel in certas petfonas vfuS noJp°
corpus, non ita vt de indiuiduo vno concludatur «ad
aliud, quia à fepatatis non valeret illatio. Facienda
eft igitur pofitio talis quod N. Dominus eft talis reu-
di, cuius N. etiam vallallus eft, & intra eius fines pol-
fidet praedium. Domino vero in totum feudum, ho-
minéfque eius omnes & fingulos tale ius elle, id lie
iam olim habitum, lie polfelium, Valfallos vero toto
anteafto decennio & fmgulis quibufque annis illud ^
atque illud debitum ex caufa fetidi foluiffe fine lite Pet« &Cy. m rub. C. quæ fit long. conf. quos(·
& pacifice. Denique aptilïimè in foro dici folet. Tel quuntur Bart. & Alb. d. rub. & Bart. 1. z. eod ±
efl l'yfement dufieft quæ confuetudo Curtis Domini r' «nien^Kilie «W f~ l,v.« c.lj.·. t·
folet in feudis appellari. Per quæ verba ius ex vniuer-
fo proponitur , alioqui à perfonali cuiufquam fado,
aut præfhtionc inepta edet, & in confequens illatio
ad alios valfallos, aut indiuidua aliaj ex regula res
inter al. achs, Sc fa&um cuiufquam perfonale per-
fonam eius non egreditur: Quod nos alibi fufiusde-
monftrauimus ex Alex. coni. 1 6. &c conf. 32. vol. y.
Sedvbi ius à toto duxeris in totum neceflario cue-
nietvt fubiedæ eius partes Sc indiuidua eidem iuri
men femper eum poffe exercete in qualib» n
id quod habet in toto & vbique tribunal ροϊ
quod & m omni îurildidione accidit ratione C’
torii competente, fcnpfit Horian. 1.
no, D. fi feruit. vend. Fcly. c. auditis ext de D
feript. Quae eadem fenteritia eft in hoc ipfofnkG'
Onr Α,Γν In rnK Γ Cr 1 _ Vr UDle«0
Quod fi quis nobilis aiunt folitus fubditos collet
re, colledam imponendo allegat ius vniuerfale
teft ipfe fubditos omnes colle dare, ex eo quodeu^
paucioribus fecit, & potfedit, !k idem fenfit & docuit
Alex. d. conf. 124. lib. 4. & quos retulit Boer, dccif
126. minier. 4. & 263. numer.7. Contra accidit, cùni
ius fingulare praetenditur contra vnum, aut pluresex ^
polfeffione quam quis habet aduerfus vnum aut plu.
res etiam fi ex talibus particularibusmaiornumcruj
«aut potior pars efficeretur , quia de particularium
niClVE lUDlLClcC CiU5 pclLLCi iiiuiuiuua p Γ Γ - , - i. i . " “vmdUUIH
fubiiciantur, nonvt fpecies fuo generi , fed partes in ^ fado,aut iure palfiuo non fit confequentia ad alios,
toto. Deinde vbi realiter& in fubicdum feudum ius
imprimitur vniuerfaliter , vniuerfas eius partes affi¬
cit, & fingulas, & probatae etiam lingularium vaffal-
lorum præftationes , & detentorum lingularium prç-
diorum ius vniuerfale conferuant aduerfus alios non
vtdiuerfos, fed vc ciufdem corporis partes, hoc ge¬
nere feudà nerftraç Britanniæ funt quæ nos appellare
(olemus fiefs reiianchalles , égÀiUibles , cbedns o~ lemns,
3 & fi quæ talia funt, quia omnes & finguli talium par¬
tium detentores vni & eidem legi & conditioni feudi
per omnes partes & indiuidua fubiiciuntur, vcluti Et ideo exa&io veftigalis fàdfca de certis perfoms, aut
corpora, quæ Iurifconfultus cx Philofophorum fen- u rebus, & mercibus ad alias non porrigetur, quia præ-
tenriisdicit conftarc cx pluribus diftantibus, in qui- r ~ 0 ^~ιΥ: Λ
bus quidem præfcribcndis fingula corpora fpe&an-
tur, ÔC fuas caufas habent vt vniuerfo adiungantur,
fcdfemel adiun&a, &vnita, iurevniuerfi partes eius
omnes habentur. 1. rerum mixtura. D. de vfucap.
Quo fit, vt cùm de conferuado iure quæritur, vnico
a£tu in vnum, aut paucos exercito totius poffelfio
confcruetur, quem locum nos ante late exercuimus,
idqueno vi Angularis cuiufquam aut pcrfonalis faffi
fed iurisrealiter, in feudi partes exerciti. Quominus - r - - l , ,
obftare putanda fit regula illa, quæ communia funt ^ feudum, de quo quæftio efl: (adiicerc debuit
pluribus vt fingulis, faito maioris partis, non fubiici
ôc ne fi omnes quidem finguli vno excepto conlen-
ferint, quod notatur. 1. naturaliter. D. de vfucap. &
regu. quod maior pars, quæ in rebus vniuerfitatum
6c corporum communibus difponir. Vndcfit, vr ne¬
mo ex his qui in folutionem pr.xftationum & iurium
debitorum ex qualitate & cohditione feudi ceffa-
runt, conftituatur per hoc in polfeffione libertatis
aut exemptionis, quia per exercitium iurium in par¬
tes, pofieffio totius retinetur : quod Bart. ait. 1. aroo-
ribus. §.deillo.D.devfuf. 1. fi vnus.D. de feruit. ruft. p
præd. ex quo illa Anton. Butrij fententia. c. ex mul¬
tiplici, ext. de decim. quod etiam præfcriptio extem-
ditur ad particularitatem iuris comprehenfi fub ali¬
quo vniuerfali iure, ne contingat rem eandem diuer-
fo iure cenferi, quando particularitates habent fe, vt
partes vnius totius, exlnnoc. c. dile&us ext. de ca-
pel. monach. & retulit Francif. Balb. d. quxft.io. nu-
mer. 20. hoc efteum partes per fc non fubfiftunt vt
intégrales, fcdvt portiones vnius totius. Quia tum
quod iuris eft in toto dominio feudi, idem erit in
omnes totius partes. 1. æde facra. D. de cont. empt.
aut diuerfos valfallos. Ideôque qui iurifdiffionem
prçfcripfit incertos homines cuiufquam pagi, autvi.
ci, autvrbis, cx eo extenfionemnon poceft facere ad
alios ciufdem pagi homines, vel vicos, vel partem
eiufdem, quia in iure acquirendo valet regula, tan¬
tum præfcriptum quantum poifeiTum eft, nec perfo-
nalc fadum, aut præftatio, aut confenfus perfonas
egreditur præitantium, «aut confentientium, licet in
iure retinendo iamquæfito aliud fit, ex Bart. Lmi-
les. ira. §. 1. D. de milir. teftam. Alex. conf. 16. volf.
feriptiones &po(Tclfioncs rcftringuntur , vtproprios
fadi terminos non excedant. Bald. l.vlt.C. commu¬
nia vtriufque iud. Innoc. d. c. dilc&us Iaf. conf. 81.
lib. 3. Caft. d. 1. reftituta. D. ad Trcbel. & diximus
alibi. Ex quo illa Molinæi determinatio in. §.z.glof.
6. ad fin. tit. defeud. vbi inquirit, cùm in præfuktu
Parificnfi patronus aliquis probat reliqua omnia feu*
da à fc dependentia, & omnia circum vicina fubelfe,
oneri vulquccini (quod quale fit ante diximus) vtrum$
hxc probatio fufficiat ad probandum, quod certum
eofdem eiufdem feudi litnices fitum) eidem oneri
fubiiciatur, fide eo nihil infpecie appareat. Et ne¬
gat probari, quia c. cùm olim ext. de confier. &c.i.
ext. de capel. monach. & c. Ecclefiis, &c. (opitæ &
c. fuper eo de cenfibus , quæ vicinas confuetudines
fpeilare videntur, non de iure ipfo probando difpo*
nant , fed de qualitate aut quantitate iuris per fe con-
felfi , & tunc ad eas verificandas locorum vicinorum
confuetudinem re<5tè attendi, fecus fi de ipfo iurc>
& onere ageretur, quia illo cafu circum vicinorum
prædiorum confuetudo nihil concludat ad oneran¬
dum intermedium prçdium, cuius rei exemplum p°
nit in confuet. Blefcnfi decenf. Cari pretij, quod pro¬
batio de vicinis feudis nihil inferat adaliaproBoml
no feudi. Et fortalTc verum eft in terminis d. cm-
fuetudinis, in quam Cari pretij vfus non eftKat|
feripto, imo Arefto Curiæ exemptus, & repoluu
probatione iuris priuati; de quo ille pluribus.
ritui, de cenfib.Sed tamen concludit quod ii cump
feffione generali & indifferenti oftenderetur, '
falis titulus de praeterito onere fuper vmuer.o
tono, quod fufficerct. Atque idem fere e«nler. ^
ιμρ Des Appropriances, Art. CCLXXVII. 1330
fin. præfertimvbi non eft determinata certa localis
coniuetudo in loco de d. §. 53, plena manu recudit.
Boer, decif.263. Humer. 7. Scd iure noftro, & in cafu
confuetudinis, atqüe etiàmde iure, & fi verum eft,
quodtali cafu intentio dominorum non eft fimdata
de iure publico confuetudinis, quæ nihil de talibus
oneribus præfcribit, vtde baillio Filicerorum (quod
ego vulquecino æquiparo) tamen fundatur à iurepri-
uato conceifionum feodalium , quarum probato hoc
text. de iure habet audoritatem àpræftationumve-
rificatione, repetitarum per decennium ex vna eadem
devniformi caufa. Necrecipiendæfuntprçfumptio-
j\ dæ caufæ , de probationes caufarum, de an ab vmuer-
fo, anvero àfoeciebusper fe ius dicatur, quæ pro¬
pria materia eft huius tituli.
' [VN Ο V PLVSIHVÎIS.]
Imo de ii omnes præter vnum negarent deberi,
nihilominus per vnius folutionem pofiélllo retinere¬
tur in totius feudi fubie&os, realiter fcilicet è iure
rei innixo, nec per negationem fubditi poifeffionem
libertatis præfcriberent, nifi Dominus poft negatio¬
nem conquiefceret, vt inferius dicemus. Neque foi-
nesiuris, quas Molinieuscôlligit adüerius taies præ- B rCf v^ec^
fumptiones «ri,, 4= excomsfo vim & impAo- f f:^ali!!:!“0^LfeUd^C0rUm:^Ue
nem dominorum feudalium oneribus, de quibus d.
7 §.53. num.17. &18. Quæ iniqua prçfumptio eft,nec
locum habere poteft,nifi in nouis, &infolitis oneri¬
bus, de præftadonibus,de indeterminatis,& quæ cer¬
tam erogationis formam non habent, 1. Seio. D. de
aur. de arg. lùg. de probata in Domino ingenij & mo¬
tum acerbitate , tyrannica de exa&rice in talibus exi¬
gendis, cui tamen prçfumptioni multa funt, quæ
refponderi poifunt , audoritas magiftratuum, de ob-
item eorum denegatio Dominum priuat pofleffione
in iure vniuerfaliter probato in totum feudum.
f [Des demevrans.]
Addi potuerat , cr teneurs , quamuis alicubi etiam
ex fimplici domicilij conftitutione talia iura debean¬
tur, denoui feudum quoddam in quo incolae etiam
ratione fimplicis incolatus feudi, de omni friuolo,
omni fuppelledili , inftrumentôvequadrâgulo,quod
feruata toto regno aequalis iuris de legum exeeutio, in Q feudo exportant Domino pendere quiddam cogun-
""n rr,k„.-.oln nownr ; - — tur, qu iis appellent droit de fetide y hæc fcilicet lex eft
& conditio feudi, rei, & locis annexa, quamfiMo-
linæus findo audilTet,fulguraifet, tonaifet eifehanc
tyrannidem, exadionem, de grauamina inaudita per
metum olim extorta y fed funt ifta vetuftiifima , de
omnem memoriam fuperant, de olim fuas caufas ha¬
buerunt, quas nunc nos ignoramus , fed creberrima
funt in Britannia feuda talis tenoris: de quibus fera
elfet huius temporis expoftulatio.
quo tribunalia patent, non omnes fubiedi inopes,
non omnes ruftici, multi vrbani, fori accolæ, multi
fori aiTeclæ , multi litigatores. Et eft quidem iure
noftro fatis acerbe ea de re contra dominos conftitu-
tum art. 116. de 609. Denique nunc & pueri nafum
Rhinocerotis habent,nullus Dominus aftutior rufti-
co Pidauo , aut Normano , aut Ccnomano, non ille
quicquam nevnguem quidem vitra debitum extor-
ferit ab vllo ruftico. Hæc fi Molinæus cogitalfet aliis
moribus alio tempore non putafTet inter non vnius
generis prçfumptiones eas eligendas, quæ vitio plus
tribuunt quam iuri. Et cùm tales prçftationcsdiuer- £>
fas origines habere contingat, padionum conuen-
tionum , conceifionum feudalium, priuilegiorum,
præfcriptionum , ad eas potiifimum non adieciiTet
animum, quas ab rapacitate, & inclementia animi in¬
terdum proucnire accidit, cùm vbique leges &Ma-
giftratus talibus obftent, cum ius etiam opinationi
obftet repetita, voluntaria, de cauiàta decem anno¬
rum preftatio, quæ violcntiæ prefumptionem, fi quæ
..erat, abluit. Certè eiufmodi prçfumptio negari non
poteft fallax, & incerta, atque adeo contra naturam
eflèt, nec ab lege adminiculum haberet, ideoquede
legibus infufficicns ad quidquam efficiendum, quam
etiam hic textus palam reuincit, qui ex repetitis præ-
ftationibus iuftum, & legitimum initium præfumit
conftitutionis alioqui incertæ. Itaque quod Moi. §.2.
glof. 6. colligit, tituli probandi neceifitatem, nega¬
mus imponi ab ea prçfumptione quam fingit, de hoc
articulo, tum etiam vltimo huius cofuetudinisfufti-
neri dominorum adiones dicimus, ex prçfumptis
caufis preftationum in materia licita de commerciali,
quantumlibet grauia onera dicatur, propterea quod
initio ea lex infeudationi dida eft, delibuit benefi-
5 [Entre les metes de la Seionevrie.]
1 Domini fundati funt in natur aliius f e udorum , non
tn accidentalibus.
1 Probatio de l’vfement du fief Dominum fundat.
3 Clodia nobis nulla.
4 Omnia feudalia funt in Britannia.
Domini fundati ftnt mtra meus feudi fui. ibid.
y Des terres vaines, de vagues en Bretagne.
Hic tex. optimus devtilis ad refellendas fcholafti-
corum autorum fententias , qui contra pronunciare
folent. Diximus initio huius articuli Dominos feudo- s
rum de iure quidem confuetudinario folum funda¬
tos efie in naturalibus feudorum, id eft, inhisquai
confuetudo exprefsè omni Domino feudi debita ad-
fcripfir, de exempla talium adieciiYius, de quibus de
Molin. fcripfit in feud. §.7. num.30. Caetera omnia
quæ accidentalia nominauimus, id eft, quæ àproui-
fione hominis, nec vero à iure de Côfuetudine lcripta
cauta funt padionibus inueftiturarum probanda elfc
à dominis, ficuti adoribus omnibus cùm eorum in¬
tentio negatur inueftituris, recognitionibus, profef-
fionibus,dinumeramcntis, adibuspoiTcfibriis,atque
cium non accipere , recufanti onera , atque etiam p quod hic agimus , prxftationibus repetitis
g nunc , de quouis tempore liceat, grauato onus exuere
abdicatione feudi, quam refutationem folent appel¬
lare deguerpimétum. Nec vllum tam onerofum feu¬
dum reperiatur, quod non accipientem reperiat, imo
de quiddam vtile ferat fuo mercatori. Itaque etfi talia
pada priuati iuris fint non confuetudinarij , habent
tamen probationes eorum audoritatem à confuetu-
dine de iure publico hic de art.vltim. huius libri. Non
igitur oppugnanda funt prçfumptione iuris, quod ille
vbique iniquior Dominus feudoru facit. Sed fpedan-
^irpentr- in Conf. Brit.
de determinata caufa, fed probata qualitate domi¬
nica de correlatiua vaflallitia, de feudi realibus debi- z
tis, deiuribus,id eft, l'^fement du fie f y fundatur dein¬
ceps intentio Domini aduerfus omnem vaifallum in¬
tra eafdem metas confiftentem, veluti iure in totum
territorium , de quamlibet eius partem fufo. Ita vt
iura eadem polfit exercere in qualibet parte, quæ ha¬
bet in toto I. æde facra. §. fin. D. de contra. emgfc c.
cùm Epifcopus ext. de off. ord. c. 1. §. item fi quis tit.
fi de feud. defund. quod idem Socin. fenfit l.i. prim
KKK iij
- W*·. ^
1331 Des Appropriances, Art.CCLXXVlf
in C0I.4.D. de acquit, pofliÆ Ioan. Fabet. l.i. vcrb. A nmm Mcldenfis, & Mclcdunenfc confuetuJ0 .
Sed tu potes dicete! C. de fnm. Trinit.St I.I.C. de iut. alla; quant plûtes. *· *
emph. Falfa vero Canonift. fententia Panorm. Hoft.
3 And. Boich. Fcly. c. Ii diligenti. &quosMohn. aile-
car. §. 4 6. num.5. quod deiure Domini fundati fine i
fn iurifdiâione abftrafta & feudo tantum, non enam 2
in dominio direfto ·, Cuius contrarium verum eft mrc ?
confüetudinario , quo omnes Domini feudorum do- 4
minium dirc&um habent omnium fubfeudorum,etfi
ne iurifdiôtionem habeant poteft contingere. Fal-
fum etiam illud quod à primario & naturali primæ-
uo rerum ftatu, rem omnem liberam putant , itavbi
h [Et EN SA SEIGNEVIUe,]
Fines feudi certi ejfe debent o* continentes.
Fendt partes disantes, aut concretu.
Feud 4 annexa non funt eadem.
Amorti fat 10 inducitur tempore. Λη eximat à !u >
diftione. W,J*
Jn demnitae D omini profita, ibid.
Fines hos & limites oportet elfe certos, vt
uorerumivaiu, - - - .7 - - n ... rr u ■ o - , ’ uin
funt alaudia potius alaudialem quam feudalem, id ° certum quiddam poliit colligi & concludi, nam
λ γ+· i "Ν. τ Rr C, olnu^l.'o finir ι η finhik nihil inferrur nræter dubium. PmL.; ··
indei
dubiis nihil infertur praeter dubium. Probari igjrut
eos oportet. Sed & continentes oportet elle, id eft
ne quid alienum medio interiaceat, quod raro acci,
dic in Britannia, aut certe in confeifo, itavt vaCTal-
lus non neget fe hominem cius feudi, quocafu,pro.
bandus tantum reflat vfus, id eft lex Feudi , lyf.
tuent. Nam fi ex pluribus praediis diftantibus confta- i
rent, non effet fundata Domini intentio, nifi iucon-
feffo etiam elfct talia prcedia eiufdem feudi effe in
concreto, veluti in his quae noftro more Colemus ψ '
eft, fefuilem. Nam & fi alicubi talia alaudia funt, in
Britania certe nulla fune, imo vulgatum vbique axio¬
ma, omnia omnium polTelTorum dominia &polTef-
fiones in feudum teneri , vndecumque habeantur,
itunc &no- quod vetus confuetudo expreiTerat cap. 114. Homme
*λ art. 318. ne peut (emr terre fans Seigneur , & mirum eft ab refor¬
mata efïèomiflum, cùm ad multa efficienda & con¬
cludenda poiTet prodcfletale aflumptum, quod ta¬
men obmitti non debuit, c ùm de fa<5to verum fit, &
hoc iurc vtamur , quod & olim in regefta Camerae , t x
computorum relatum Molinæus notat, & defa&oin ^ pellare. Fougères a pennes, Vitre a tiennes , Matigm \
multis locis non elle verum , dicit propter frequen- tiennes. Ifta enim non iunt corumdem limitum, ncc
4 tiam alaudiorum. Sed fendant illi quidlibet fuo pri- primario feudo adiiciuntur , vt partes, fed vtprin-
uatim i ure : Nam præfumptio imo neceilitas verita- cipalitcr annexa, ideôque naturam: fuam feruanr, nec
tis habet, quod omnia feudalia funt in Britannia, quo
fie liante aliud quoque exeo concluditur, quod Do¬
mini feudorum intra metas ditionum fundati funt in
dominio terrarum incultarum, & defertarum, & va¬
cantium, & inanium, de quo vulgo litigant in 1. rem
quæ nobis. D. deacqu. polTeffi Iaf. & Fab. 1. 1. C. de
iur. emphit. Barbat. conf. 50. vol.i. Caft. conf. 179.
lib.i. In quo concludunt contrarium, fed idabvno
reguntur conditione primariorum capitum quibus
annexa funt , ncc funt eiufdem temporis inféoda-
tiones, fed à dominis matrimoniis, aut hereditati¬
bus, aut aliis titulis acquifitæ , & fuis dominiis & an¬
nexa & adiun&æ, fed æquè principaliter vt determi¬
nat l.i. D. de legat. 1. & quiddam Moi. notauit d. }
46. numer.7. Sed 6c interdum accidit certas fundo¬
rum partes, aut praedia Ecclefiarum , aut commum-
illo falfo alTumpto , quod res quaelibet libera praefu- D ratum dotibus dari à dominis praediorum, vt
% S · r Γ 1 _ _ n _ . _ C- iniflornm nund r
ruatur, cum nobis oppofitum verum fit, hoc eft rem
omnem feruire, nec vllam e(Te liberam à conditione
fcudali. Ex contrario igitur alTumpto necefle eft con¬
trarium concludi, &: ex hoc textu, dominos quofquc
probatis finibus territoriorum fundatos in omnibus
inclufis intra eafdc metas, vt partibus fui feudi, etiam
aduerfus regem, qui licet fundatus fitinfupremo ref-
fortu&prote&ionc, & dominio fupremo, non ta¬
men in proprietate rei cuiufque, quod vulgo notant
in l. bene à Zenone. C. de quad. praefeript. & quos - „--r - * ...
j Molin. colligit, ibid. num.5. Quare cùm anno 1567. E memorat. Quod cum accidit, talia feuda perle ma-
RexCarolus ftatuilTet tales terras incultas vacantes piunt feparatum territorium facere, &feparantut
inanes, paludéfque vænire pretio, obilitêre incolæ lege & conditione reliqui feudi, d: naturam mutant,
ter fit in fundiationibus miflarum, quod cùm eue-
nit, & fi Domini feudorum id poflint impedire ex
artic. 345. & detentores cogere ad vacuandas manus
fuas (fic enim loquuntur) tamen fi non fecerint, &
quadraginta totos annos paffi funt talia poffideri ab
manu mortua, id amplius non polTunt,& prçfumptio
alia infurgit, quod olim indemnifata fint , &affran-
chifata , vt loquuntur, de eorum confenfu, ita vtara-
plius litem de eo mouere nonpolfunt, quod&Mo!..
notat. §.41. numer.6o. &plurcsea rc confuetudines
Mt. 318,
*t. e.
Britâniæ & declarationem exprefscre , ne id cuiquam
fraudi elTet, néve aliæ intelligerétur ediifto quam quæ
iuris dominici elTent. Quia aut Baro aut Dominus
feudi tam fundatus eft in fuo dominio vtili intra fuas
metas, quam Rex in vniuerfahdc primario. Imo hoc
potentius, quod generi per fpeciem derogatur, & fpe-
cialis præfumptio vincit generalem , vt dicit Bald. 1.
fiue polfidetis. C. de probat, per quam fpecicm do¬
minium illud primarium non tollitur, fed diucrfifica-
tur & diflinguitur in ipecies qualificatas vtilis & di-
re£ti. T alia funt, quæ nos in tribunalibus noftris, ver¬
bis confuetudinariis folemus appellare , gallois , hoc
eft, terrae & agri vacantes interiacentes inter agros
limitatos, quos nos folemus dicere elle proprios do¬
minorum feudi, etiam fi interdum contingat eos in
vfu efle vicinoru & fubditoru eiufdem Domini, ideô¬
que & tale ius fæpè profeffionibus inferi foleat. V ana
igitur nobis quidem illa alaudiorum iura, & omnia
quæ cum fuo effe&u, &præfumptione. Car en Bre-
Ugne nul ne peut tenir terre fans Seigneur. Cui conue-
lege ûc conditione reliqui
Cr enclaues dicuntur, & ad Dominum fuperiorem w·
rifdiiho, & relfortus reuertitur, nec amplius de cor¬
pore feudi, aut Baroniaediciitur, nifi fibi iurildiuio·
nem Barones aut homagiUm exceperint ; quarauis
Mol. per amortifationem, ac ne confecrationemquM
dem Ecclefiæ putet locum confecratum cx'm^.a
ritorio, & iurifdiclione dominorum feudi: Sm’
eodem adhuc refidere, & exerceri polTe iurudK θ'
nem, & probat audoritate Baldi, quodEccleli*
p de territorio poteftatis. Sed ibi Bald. nullam aino
fationem , aut præfcriptionem manus mortui, ,
indemnifarionem præfupponit, quorum allf
interuencrit, nec exprefsè appareat de retentione
lis iuris, tranfit ca iurifdi&io ab inferiore a p
rem, & fi quidem remanet in t er r itono amort
tis , quod folusRex facere poteft, fcddefin e
territorio, & coercione eius cotra quem Pleni"njr3.
emancipationis praeferiptum eft, atitqm m ^
tis nomine quidquam accepit fine refer
fentiendo amortifationi j & hoc iure vti
1333 Des Appropriances, Art. CCLXXVIL 1334
nugna,& antiqua Iis eft inter Regem & Baronem Vi- Λ Quinta in materia prrfcriptiohis aut confuetudi- 4
fm mrinnp nrinraniiim m - ·_ : i i * 1 1 ^
træi ratione prioratuum in dida Baronia iitorum,
quorum poftelfiones pleno iureolim amortifatæ di-
euntur, & præfcripta omnis feudalis fubiedio, & iu-
rifdidio fine vlla retentione. Sed haec funt alterius lo¬
ci. Propter alia tamen appofita funt haec verba , entre
les metes dudit feignent cr en fa feigneune , alterum enim
accidere poteft fcilicet , vt intra metas fint , domino
circumquaque feudi terminos polfidente, ôc tamen vt
quoddam particulare feudum eiüs non fît, quo tropo
dixit Paulus, ex nobis exierunt fed de nobis non erat:
Et pater exemplis fupradidis , cr aux enclaues. Caete-
rum hic apparet dominum extra territorium fuum B
fundari non polfe , nifiin titulo aut præfcriptione in
exigendis talibus , quod exprefsè decidit Francif.
Aret. conf. 132. quod ad hoc ipfum fadum eftin eo¬
dem ipfo argumento.
1 [Exemption. ]
Improprie loquitur, nam priuatio præfupponit
habitum, ôc exemptio præexiftentiamlubiedionisi
fed dicere debuit non fubiettton ou liberté ou nef re tenuo.
^ [Ils sont tenvs provver le tiltre
de leur exemption.
1 Libertas prafumitur.
2 Qualitas prafumitur ex prafenti flatu.
3 Tendente lite ml nouari.
4 Extenfio nonfit de perftna ad perfonam: tantum praferi-
ptum quantum pojfejfnm.
5 Seruitutes non funt contra im commune .
6 Prafationes ius fundant, ita vt [ubietli debeant proba¬
re libertatem.
t Multa huic difpofitione obftare videbantur, at¬
que in his certitfimæ iuristegulce de elementis iuris
ciuilis dedudæ. Primum rei cuique ôc perfonæ con¬
natae libertatis praefumptio, & confideratio, de qua 1.
imperator & 1. cuius. D.feruir. vrb. præd. Quod fi ita
eft grauari reum probatione libertatis alienum à iure
videbatur.
* Secunda regula eft, quod quali auifque in ftatu re¬
petitur, talis praefumitur pendente lite , & talis debet
indicari, qui in poilelfione libertatis eft liber in poftèf-
nis inducendç aut indudæ,non eiTe faciendam exten-
fionem de perfona ad perfonam * neque adiuè neque
pafiluè, male igitur hic fieri extenfionem de foluenti-
ous ad non foluétes,à poftèflis ad non poilefla,de quo
noslup.art.271. verbo cr fetgneurie & Fely. c. auditis *
ext. de præfcript·. Balb. parte 2. principali q. 2. in fin.
Boër.decif. 263.art.coni.13i. Atqui hic contra fit.
Sexta tanrumpræfcriptùm quantum polfeiTum,& J
contra quos pofleflum, quod nos late fumus exequu-
ti d.art.271. hic amplius peti quam polTeilum fit.
Septima fadum negantis per rerum naturam nul¬
lam elle probationem,ideôque nifi intentione adoris
probata non debere reum probatione exemptionis
grauari.
Quæcùmreceptiifimafîrit iuris theoremata, hîc
videri poterat ifta difpofitione ea omnia violari, fed
non ita eft, rclponfioque ad omhiavna eft,per repeti¬
tas tot annorum præftationes ex eaufavnif-or mi, in¬
duci debiti allegati præfumptionem, atque ex ea do¬
minorum intentionem fundari, ex confuetudine cur¬
tis præfumpta, idem iuris in partes elfe quod fit in to¬
tum , & in lingulares valfallos vt detentores partiunt
C feudi, fimiliter per omnes fuas partes affedi, ad quod
probandum magna adminicula ducuntur exprofefi-
fionibus quas domini adores , fuis ôc ipfi dominis
exhibent talium iurium profelTorias, & fi per fe illa
quidem in totum non probent 1. cenfualisprofelfio.
C. de donat.fic euehit,vt dominorum intentione fun¬
data regulæ illa: ôc theoremata omnia , qua’ ex aduer-
fo opponuntur, pro dominis facere teperianrur, quia
ôc h iure primario res omrtes liberae præfumantur,
iure tamen gentium introdudaefuntferuitutes, ho¬
minum, & prædiorum, ôc iure ciuili confirmatae.
Ideoque non contraius fed praeter iiis elfe dicuntur, 6
D licet ius partis impetat,quod glof. notat in c.i.de præ-
feript. in 6. alij 1. 1. C. deferuitut & aq. ôc hos alibi
diximus. Quare cum probatis tanti temporis præfta-
tionibusvaflalliin polTelfione feruitutis reperiantur,
prouocantes de feruitute in libertatem intérim ferui-
re oportet, iuxta L circa de probat. D. ôc quæ ante di¬
ximus. Nec magis obftat, quod de extenfionibus non
faciendis in materia confuetudinaria, aut præfcriptio-
num obiicitur, quippe ifta per extéfîonem non fiunt,
quæ intelligitur de feparatis ad feparata , aut diuerfa,
hîc autem non ita fit , fed potius illatio de toto ad fuas
iione feruitutis feruus, ingenuitatis ingenuus, nobi- H partes concretas dcvnitas, & eadem corpora deplu-
litatis nobilis, ignobilitatis ignobilis, articu. 153. &
quosTiraquel. in tradat, nobilitatis congerit q. 10. ôc
q. 14.1η partagiis noftris q. 21. Hic autem vaftalli in fa¬
do proponuntur nunquam folui(fe,&: fic in polTeifio-
ne libertatis , & tamen pro feruitute pronunciatur,
quod exemplum eft Appianæ infaniæ, & crudelitatis,
qui ex poilelfione libertatis , fecundum feruitutem
vindicias dedit , obquod fadumfccelfio patrum &
plebis fada eft.
3 Tertia, quod qua quifque in polTelfione iuris re-
peritur, in eadem pendente lite tuendus eft, etiam ad-
uerfus fifcum 1res quæ in controuerfia. D.de iur.fifc. p
1. prohibitum. C. eod.tit. lib.io. c.cumveniiTentext.
de inftitut.c.i.& 2. ext. vt lit. pend. c. volumus, 16. q.4.
c. dudum ext. de priuileg. 1. 2. C. de probat. 1. vltim.
Cod de rei vendic. (f. illud, quoque auth. in mcd. Iit.
non fier. fac. for. col. 8. 1 diuus. D. de petit, hæred.
&1. non ideo. C.delib. cauf.l.i.C. fi per vim vel alio
mod.
Quarta, res inter alios adas aliis nonbocere 1.
fæpe. D. de re iud. ôc tit. eodem, C. c.cùm fuper ext.
de re iudic.
ribus compofita,ne vna ôc eadem res diuerfo iure cen
featur d.l. æde facra.
Quare hoc ipfo in fubicdo iam olim Io. Fab. fen- 7
ferat, quod fi vnus plurcfue domini à fuis fubditis ali¬
quid exigere fint foliti, dominis in quafi poiTeifione
exiftentibus , probationem libertatis fubditis incum¬
bere, quod ait.§. æqtiè fi agant inft. de adioi nec mul¬
tum diuerfum quod feribit. §. ex non feriptoinft. de
iur.nat. Boër. decif. 126. Demum hîc non quæritur
de acquirendo iure per praeferiptionem , quod etiam
ex diuerfo obiicitur,fcd de retinendo, quod per vnum
adum fieri poteft , per panes ad totius conferuatid-
nem,vt fuo loco demonftrauimtiSi
^Le tiltre.]
1 Titulus in feudalibus quomodo probetur
1 Exemptio quomodo probetur.
3 CeJJati» aut non folutio debiti .
Id eft concelfionem libertatis, autpiiuilegium à
domino feudi conceftura, probatur autem n^atiuè
KKK iiij 0
1335 Des Appropriantes, Art.C C L X X V 1 1
pei profeffiones fcudales anteriorum temporum
fi A art.zjo. Sed iufta dubitatio eft, anpraftationet V
mhll t^lecontinenc^ife per inueftituras , cùm quidem foluuomun dominus vmcerepoflit.Kmm J?
indebitum dicitur, & condicitur. Nam fiexemptio
proponeretur, ab confeftb debito, neceiTano aut pri-
uilegium, aut alio modo probanda effet per liberatio¬
num inftrumentum , fecundum quæ de renouatiom-
bus inueftiturarum tradit.M°hn· infeud. §.5. nurn.
74. infra. Sed & præfcribi quoque exemptio pollet a
talibus tempore 4o.annorum: Neque enim hæc con-
fuetudo eam tollere voluit , quia de fimplici cellatio¬
ne folutionis mentionem ponit, à qua in talibus præ-
feriptio initium capere non poteft , vt ante docuimus,
y . *■ 1 Λί _ : _ _ ^ Λ liU^rroM c ^
quam in pofleflorio 1. cùm de in rem verfô. faul<f0
cum in rcalibus ,·& rerum dominiis de iurè / ,
litibus, &1. fi certis annis. DepoiTcfforionon ‘
gna caula dubitandi , quando etiam vnicafolutjoma‘
vltimo anno, aut vno de tribus conftituit in p, ^
11c d.art.130. & Mol. d. lib. devfur. q.Zo. nu.*»
Caft. dixit l.ficuti §. fed fi quæratur. D. fi fcruit.vènd
& Spec.ti. de locato. §. nunc aliqua Bart. 1. f0lenc n
dcoif. proconf. Hocidemilleinconf. Parif.§.7 jj ·’
y. & $.z. glof.6.num.4. Tametfi in hocvltjocotril
fed vitra non folutionem ad poiTellionem libertatis
ineundam, neceilaria eft denegatio vaflalli fada pe¬
tenti domino, & eidem acquieicenti, neque enim ali-
ter in poflefiione cor.ftiruitur , nec aliter poteft præ-
fcribere,quod nos ante fuse fumus perfequuti,& vul¬
go tradant 1. male agitur. C.dcpræf. 30. annor. Alex.
conf.136. vol. 2.. &conf.30.volum.z. &n4.lib,4. Ia-
cob.de S. Georg. dehommagiisnum.4i. Sed tamen
dubium non eft , quin libertas à talibus iuribus fit
præfcriptibilis , concurrentibus neceflariis, vt art.fu-
periore diximus.
m [De levr exemption.]
Quia fcilicet domini intentio fundata eft per pro¬
bationem præftationum.
i n [Ores qv^ildiroyent.]
Addo cr prouueroyent, probant vero hoc ipfo quod
non probatur contrariunv.Nam folutionem alleganti
ad poiTellionem incumbit probatio, probant & obli¬
que probando folutiones ex alia caula fadas : Nam li
primat folutionis caufa probantur fequentes indeter-
ginta annorum curfum exigit , Sc d. glof.6. exeo qu \
illæl. fi certis annis &Γ. litibus intelligi debeant tan¬
tum in præftationibus prætenfis ex oblieationibiâ
pcrfonalibus , in quibus multiplex prætenh debitoris
fadum, non folapalfio probat obligationis ignotum
principium fecus in realibus , veluti debitisex caufa
feudali, Sc rerum dominiis , in quibus illae locum ha¬
bere non poliunt, vt puta nili oftenfo,aut probato ti.
tulo, aut certè longiflimi temporis curfu , alioqui ac¬
cideret confundi totam materiam præfcriprionum,
quae in longi temporis prçfcriptionibus dominiorum
C exigunt probari titulum 1. diutina 1. nec petentem C.
de praef.long.temp.l. nullo C.de rei vend. l.Celfus.D.
de vfucap.quod ante eum notarat Balb.d.part.j. q.i0.
Vtigitur v traque difpofitio locum habeat, negat cùm
de probatione dominiorum rerum foli ambigiturin
petitorio citandas elfe dd. 11. litibus 1. fi certis annis
&1. cùm de inremverfo. quae paribus paflibus am¬
bulant, fed in his probandos efle titulos exd.l. nullo
1. diutina 1. nec petentem , quod verum eft per text.
confuctudinis λ66. qui magis etiam vrget, vbidixi-
mus verbo, prouuant le filtre. Igitur quoties depedto-
rio agetur proprietate, aut dominio reifoli, autrei
minata: ab ea determinantur, etiam citra relationem, D ρΓ0 iolo habita·, vt debitorum feudalium magni mo-
quodMol. cenfuit lib. devfu.nu. m. &item. §.46. - : — -1 - r' - ; . A"u,!i
nu. 13. in feud. & quos allegat Quare probatis folii -
tionibus reus femper intendere debet, vt folutionum
caufas diucrfificet ex abis caufis quam prætenfis, quia
fimpliciter fadae femper habent tacitam relationem
ad fuam primam caufam, & implicitam repetitionem
cius, cùm nulla diuerfa probatur.
'[Qv’ils ne levrs predecessevrs.]
menti, vel vulquecini Parifienfis agrfaut noftriballij,
aut iuris rachatus, aut talium, erit in petitorio explo¬
denda omnis mentio earum legum, quod Molin.fero
aitdift. §.7. limit. j. 1. num. 19. glolfi verb. tempora
cap. querelam, ext. dceled. Et vulgo etiam fentiunt
in dd. 11. in rebus magni momenti , cuiufmodi funt
dominia, fed in rebus non talibus quales volunt elfe
feruitutes, & praedationes ab obligationibus perfo-
nalibus earum difpofitiones admittunt omninoque
in talibus momentofis,titulus probandus erit in peti-
' Siue fingulares , fiue vniuerfales, non refert in ne- £ torio ad praeferibendum, 6c totius præfcriptionisim-
gatiuis. Quod fi de authore probaretur, cx eius folu- plementum. Sed in paruis, & perionalibus dd.ll.ad
tione fubfequutis abis vfque ad decem vrgeretur r -
reus. Sed fi vaflallus eum negaret authorem fuum
fuifle, nec habuifte caufam ab co qui foluit , proban¬
dum eflet, de quo tamen alibi diximus, an probata
iimplicis detentoris folutione,praeiudicium fiat nunc
tenenti , de quo Benedic, rep. c. Raynutius verb. &
vxoremnumer. 447.
p[N’en avoir îamais rien paye'.]
præfumptionem tituli etiam in petitorio valebunt:
quo cafu fententia Spcc. & Caft. accipitur, de qua an¬
te diximus & Molin. dieft. qu. 10. num. 209· Ego in
feudabbus quoque iuribus, & debitis accipiendam
dico hanc difpofitionem,annuis dumtaxat, &qu*
quotannis recurrunt , vtea decem annorum præfta¬
tionibus probari fufhciat ad idoneam debiti præfuni-
Î itionem ex caufa infeodationisprætenfæ, nec abus
ênfus huius articuli efie poteft, qui in materia feuda¬
li loquitur , & ftatuit, per verbum 4 acceufbtitfh1
^[Le seignevr en povrra vser.]
i Dccenndifpr<tft<itio *n ~\dledt in petitorio.
2. Vnic 4 folutio conjhtmt in pojfefiont.
Adde etiam via exeeutionis, fi vltimo triennio
in polfeifione folutionis fuit, fin minus via a&ionis
l. loquitur d. 1. miuu., ..w, ; -
non ex longo, probxoque tempore vel longinqua 1, <■
inueterata redituum fufeeptione fufficiencem na e
cautelam, quae lex (vt ante docuimus) de praeicrip»
ne intelligi non poteft, cùm minus tribuat decenn,
quàm complendae praeicriptioni fufficiat : & e
ratparenthefi, quod fi yerum eft, intelligi 0
eam neceflè eft in prçftationibus annuis minori
poris, quæ fi incidunr etiam in petitorio °^fnt
1337 Des Appropriancés, Art.C C LX X Y 1 1 L 1338
debent per hune tex. Citerum quia in idem tempus A diiudicanda fit , incertolocô.inquodeearenilcet..
ncc ptacftationcspoüttw madere nec adaptari ad de- ti moris reperiatur, an è vicinorum ioeorum moribus
bita interpellata , & quæ femel tantum in morte acci¬
dunt, vt releuia, rachatus, &bailiium. Inhis , in¬
quam , habere locum hæc difpofitio nequit, fed vni-
cus adus vltimus conftituit in pofleflione, fed petito¬
rium propterea obtineri non poflet. In qùo omni¬
no. tituli probandi funt in terminis illius articuli z 661
aut per inueftituras, & recognitiones, quænon funt
ipfie quidem tituli , funt tamen probationes de-titulo
idoneae, quod Molin. notat, f.i.giof.;. num.33. &§.
7. nu. 21.
Summa igitur hzcciio, decem annorum prae¬
dationibus cuiufquam debiti , ex caufa vniformi,
& eadem probari debitum, & debiti caufam fufficien·
ti praefumptione , niii quidem contra probetur ex di-
fpofitione leg. cum de in rem verfo leg. fi certis annis
1. litibus, fiue petitorio, fiuepoiTeiTorio agatur.
Has tamen leges omnes locum non habere, quo¬
ties de dominio rerum foli,aut rebus magni momenti
agitur, fed de præftationibus ex caufa perfonali dum-
taxat,aut feruitutibus.
Ex hoc textu tamen in præftationibus , & iuribus
feudalibus annuis quidem, eas decem annorum prae¬
dationes idem efticere,quod iure ciuili,id eft,prçlum-
ptionem inducere de titulo, & valere eas etiam in pe¬
titorio, in quibus alioqui omnino probandus eflet ti¬
tulus exilio art. 166.
argumetum duci poflit , huiuS loci funt in tex. & glof.
c. cum olimext. deconfuet. eap. füpereo. ext. de co¬
gnât. fpirit. cap. fupereo. cap. ecclefiis c. fopitaeext.
decenf.cap.2. ext.de capel.monach. quos tamen vul¬
go intelligunt receptis leritemiis,vbi non de iure ipfo
debiti controuerfia eft, fed aut de modo , aut quanti¬
tate, aut qualitate perceptionis. Nam fi de impo¬
nendo aliquo onere extraordinario agatur , etiam fi
maxime in locis circumuicinis obtineat, nihil con¬
cludere ad onerandum eodem debito certum particu¬
lare prædium , intermedium etiam mtra eiufdem ter-
ritorij metas fitum,nifi quidem aut præfcriptio, aut ti¬
tulus oftendatur , aut certe in fitis fub vno territorio
, ius deducatur ab vniuerfo, & tale dicatur in totum,&
fingulares eius partes , quæ textus noftri difpofitio
eft. Nec enim id tale , aut tantum præftare poteft ho¬
minis cuiufquam fingularis fadum , aut confuetudo
f>riuati hominis , vt ad alios homineSraut Caufas, aut
oca porrigatur, quàm cum quibus eftadum, & vt
nec vicinorum locorum confuetudines, nifi cum do¬
mi fpecialis de eo nulla eft , quod illis locis Dod. tra¬
dunt Boer, decif.z^. num.io. & §. 10. & tit. deiurift
om.iud. inconfuet.Biturigi
* [Nonobstant longvb tenve.]
r[Es LIEVX CIRCONVOISINS.]
i An procédât Argumentum a vicinitate locorum in qui¬
bus aliqua debita exercentur.
% yyt particulari cuiufquam fallo nil infertur contra
alium.
Hommes es lieux circonuoifns , hoc eft eiufdem terri-
torij fubiedis, atque hic vicinitatis nomen impro¬
prie fumitur, pro partibus eiufdem corporis, & vni-
ucrfi, cùm proprie vicinitas in ieparatis dicenda fit, à
quibus ad ieparata non infertur, fed adhaerentes vnius
corporis partes, non propriè vicinæ fibi dicuntur,
quod hic nt,qui enim aurem hominis tetigit, is totum
hominem tcrigiiTe videtur 1. vulgaris. D.defurt.Quæ-
riturin iure, an fi quando accidat, vt controuerfia
X Prafcriptio his verbis non tollitur <.
Hoc eft nonobftante cuiufcunque temporis cef-
C fatione folutionis,ante quidem decennales præftatio-
nes fadas , quia fubfequutæ præftationes tanti tem¬
poris fortiores eluunt quafcunque indebiti præfum-
ptioneS, ita vt cedat infirmior præfumptio fortiori.
Denique id etiam intelligedumhis verbis non exclu¬
di præfcriptionem , fi tota & integra praecellit , cum
fuis requifttis hoc eft , fi accefliflet vitra non folutio-
nem, etiam recufatio debiti, &fequuta eflèt non fo-
lutio per fpatium temporis à lege diffiniri & fufficien-
tis ad prçfcriptionem.Nam ante diximus admitti pro¬
bationem contra prçftationumcontinuationem.Pro-
baretur autem indebitum prçfcriptione probata, quæ
tamen in talibus inchoari nequit, nifi à tempore re-
eufatæ folutionis cum peteretur.
Article CCLXXVIIL
^^3ovt tor-faitb où efchetc amendé d ciuilc eaufeigneur ,f eft eftaintspar A
an & iour” , s’il neft pourfuiuy : 1 & neft par ledit laps de temps dan & £
^^^iourtollul’intcreftciuil, delà partie offenfee, c
’/'Λ Mne deliÛum b quod continet , c panam d pecuniariam, e domino adiudicandamf eua-
^ nefeit, g anni & diei lapfufft perfecutio eiusfaSla non fuerit : 1 nec tamen prœfato anni
& diei curriculo, tollitur interejjc ciuilc, illius cui damnum datum eft.
I Pelillutn crimen, peccatur». D
Z Pnuatorum delitiorum profequutio.
3 Publicorum item profequutio pecuniaria, aut poenalis «
4 Differentia huius art. (χ art. 174.
Tout tor- fait.] Ter- fait. Francica voce idem eft, quod
delidilatinis , id eft leuius aliquod admifliim contra
î leges , veluti ea quæ non fponte nec dolo malo , fed
tamen aliqua cum culpa admittuntur, aut excedunt
defenfionis modum, ex quibas pcena irrogatur dum¬
taxat pecuniaria. Crimen & peccatum de atrociori-
bus dicuntur.ideôque &priuata delida interdum ap->
pellantur, ex quibus obligationes nafcutur.de quibus
in titulo de obligat, quæ exdelid. & quafi delid. na-
fcunrur. Priuatorum ‘delidorum etiam olim profe- z
quutio eorum tancum fuit , qui fuam vel fuorum in-
iuriam perfequebantur. Publicorum , cuiufiiis depo¬
pulo, & fine publico, quod tex. indicat 1.2.D.depubL
1339 Des Appropriances. Art.C C L X X V I Π. IJ40
·'·"·" . Λ Ideft,p««»M/V*. ] Neque eniift hîc profèbiun·
lilis, & ordinariae attingitur difcrimen. Potr !°' ‘
ius difpofitionis valde meo quidem îudicio incert a
regula, qux prçfcriptionis legem format à fine & q
iud. vtramqüe vocum deli&i, & peccati Cicero lib.i. A
de inuentione difcriminat, qüi peccare volent, mquic, ciums,
necelle aliquando habebunt primum delinquere , &
i c* · di . r' r. ΛΛίΛ· Λγ edo f. verbo dc-
necelie aliquanao - ,;1, ",
alo f. attigit la. C fi aduerfus delid. &glof.verbode-
Hquitauth.quain prouincia.C.vbi de crimi.ag.oport.
3 &c glof.reg. peccatum de rcg. iur. in 6. Oriuntur igi-
turex deliftis omnibus duae profequutiones , altera
poenalis fcilicet, altera rei profequutoria , omnis pro-
fequutoria pecuniaria eft, nam apud nos ad vmdidam
fimpliciter nulla ferè tribuitur, ne adio quidern iniu-
riarum, quæ lemper coniunitum habet interdie pri-
uatum, & quam reparationem folcmus appellare,
etiam fi reus conui&us interdum facere aut dicere co-
demnetur , quodrccantationem fonet. Ne adiones
quidem illx, quae triplum aut quadruplum inducunt
legibus, priuatorum a&ionibus vfurpantur, 6c poena¬
les femper procurator publicus exercet. Eae vero de
omni fuie publico crimine, fuie priuato intendantur,
interdum pecuniariam interdum' capitalem habent
condemnationem d.l.i. 1. licitatio §. quod illicitae- D.
de pubi, dcd.auth. quainprouincial. quiferuum.